CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>ارمنستان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"68f4def1-e292-4e3d-b8a7-c9077ca0c22b","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"ارمنستان","wgTitle":"ارمنستان","wgCurRevisionId":40640920,"wgRevisionId":40640920,"wgArticleId":1521,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت","خطاهای یادکرد: تاریخ","یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","یادکردهای دارای منبع به زبان ایتالیایی","خطاهای CS1: فاقد periodical", "مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است","یادکردهای وب دارای تاریخ بازبینی بدون نشانی اینترنتی","صفحات ویکی‌پدیا با محدودیت ویرایش کمتر از ۳۰-۵۰۰","مقاله‌های دارای واژگان به زبان ارمنی","مختصات در ویکی‌داده","مقاله‌های دارای الگوهای سرنویس با صفحه هدف ناموجود","مقاله‌های دارای واژگان به زبان لاتین","صفحه‌هایی که از الگوهای Lang-xx استفاده می‌کنند","نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی","یادکردهای دارای منبع به زبان ارمنی","خطاهای یادکرد: کاراکترهای نامرئی","خطاهای CS1: فاقد پایپ","صفحه‌هایی که نشانی اینترنتی‌شان خطا دارد", "صفحه‌های دارای ارجاع با پارامتر بدون نام","صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر نامنطبق با ویکی‌داده استفاده می‌کنند","صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر با پیوند پنهان ویکی‌داده استفاده می‌کنند","صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر با جستجوی پیش‌فرض استفاده می‌کنند","Pages using small with an empty input parameter","ارمنستان","اعضای سازمان ملت‌ها و اقلیت‌های غیررسمی","انحلال‌های ۱۹۲۰ (میلادی) در آسیا","انحلال‌های ۱۹۲۰ (میلادی) در اروپا","ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۱۸ (میلادی)", "ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در سال ۱۹۹۱ (میلادی)","ایالت‌ها و قلمروهای منحل‌شده در ۱۹۲۰ (میلادی)","بنیان‌گذاری‌های ۱۹۱۸ (میلادی) در آسیا","بنیان‌گذاری‌های ۱۹۱۸ (میلادی) در اروپا","بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۱ (میلادی) در آسیا","بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۱ (میلادی) در اروپا","جمهوری‌ها","جمهوری‌های اتحاد شوروی","غرب آسیا","قفقاز جنوبی","قفقاز","کشورها در آسیا","کشورها در اروپا","کشورها و سرزمین‌های ارمنی‌زبان","کشورها و سرزمین‌های روسی‌زبان","کشورهای جاده ابریشم","کشورهای خاور نزدیک","کشورهای عضو اتحادیه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع", "کشورهای عضو سازمان ملل متحد","کشورهای عضو شورای اروپا","کشورهای غرب آسیا","کشورهای فراقاره‌ای","کشورهای کم‌رسمیت یا غیررسمی","کشورهای محصور در خشکی","لیبرال دموکراسی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"ارمنستان","wgRelevantArticleId":1521,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["extendedconfirmed"],"wgRestrictionMove":["extendedconfirmed"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby": true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgCoordinates":{"lat":40,"lon":45},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q399","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready", "skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns", "ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/1200px-Flag_of_Armenia.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/800px-Flag_of_Armenia.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="400"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/640px-Flag_of_Armenia.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="320"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="ارمنستان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-ارمنستان rootpage-ارمنستان skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-خاستگاه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#خاستگاه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>خاستگاه</span> </div> </a> <ul id="toc-خاستگاه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-واژه‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#واژه‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>واژه‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-واژه‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تاریخ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#تاریخ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>تاریخ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-تاریخ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های تاریخ</span> </button> <ul id="toc-تاریخ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-تقسیمات_کشوری_ارمنستان_باستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#تقسیمات_کشوری_ارمنستان_باستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۱</span> <span>تقسیمات کشوری ارمنستان باستان</span> </div> </a> <ul id="toc-تقسیمات_کشوری_ارمنستان_باستان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جغرافیا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#جغرافیا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>جغرافیا</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-جغرافیا-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های جغرافیا</span> </button> <ul id="toc-جغرافیا-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-کوه‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#کوه‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱</span> <span>کوه‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-کوه‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آب_و_هوا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آب_و_هوا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲</span> <span>آب و هوا</span> </div> </a> <ul id="toc-آب_و_هوا-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-رودها_و_دریاچه‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#رودها_و_دریاچه‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۳</span> <span>رودها و دریاچه‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-رودها_و_دریاچه‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پوشش_گیاهی_و_محیط_زیست" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#پوشش_گیاهی_و_محیط_زیست"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۴</span> <span>پوشش گیاهی و محیط زیست</span> </div> </a> <ul id="toc-پوشش_گیاهی_و_محیط_زیست-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-حیوانات" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#حیوانات"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۵</span> <span>حیوانات</span> </div> </a> <ul id="toc-حیوانات-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شهرها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شهرها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۶</span> <span>شهرها</span> </div> </a> <ul id="toc-شهرها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-سیاست" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#سیاست"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>سیاست</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-سیاست-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های سیاست</span> </button> <ul id="toc-سیاست-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-استقلال_سیاسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#استقلال_سیاسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱</span> <span>استقلال سیاسی</span> </div> </a> <ul id="toc-استقلال_سیاسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دولت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دولت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۲</span> <span>دولت</span> </div> </a> <ul id="toc-دولت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-احزاب_در_ارمنستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#احزاب_در_ارمنستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۳</span> <span>احزاب در ارمنستان</span> </div> </a> <ul id="toc-احزاب_در_ارمنستان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-سیاست_خارجی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#سیاست_خارجی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۴</span> <span>سیاست خارجی</span> </div> </a> <ul id="toc-سیاست_خارجی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-استان‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#استان‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۵</span> <span>استان‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-استان‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ارتش" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ارتش"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۶</span> <span>ارتش</span> </div> </a> <ul id="toc-ارتش-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-اقتصاد" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#اقتصاد"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>اقتصاد</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-اقتصاد-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های اقتصاد</span> </button> <ul id="toc-اقتصاد-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-معادن_ارمنستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#معادن_ارمنستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>معادن ارمنستان</span> </div> </a> <ul id="toc-معادن_ارمنستان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-انرژی_در_ارمنستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#انرژی_در_ارمنستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۲</span> <span>انرژی در ارمنستان</span> </div> </a> <ul id="toc-انرژی_در_ارمنستان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-گردشگری_در_ارمنستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#گردشگری_در_ارمنستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۳</span> <span>گردشگری در ارمنستان</span> </div> </a> <ul id="toc-گردشگری_در_ارمنستان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جمعیت‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#جمعیت‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>جمعیت‌شناسی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-جمعیت‌شناسی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های جمعیت‌شناسی</span> </button> <ul id="toc-جمعیت‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ارمنیان_در_سایر_نقاط_جهان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ارمنیان_در_سایر_نقاط_جهان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱</span> <span>ارمنیان در سایر نقاط جهان</span> </div> </a> <ul id="toc-ارمنیان_در_سایر_نقاط_جهان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-زبان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#زبان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۲</span> <span>زبان</span> </div> </a> <ul id="toc-زبان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-مذهب" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#مذهب"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>مذهب</span> </div> </a> <ul id="toc-مذهب-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آموزش_و_پرورش" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#آموزش_و_پرورش"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>آموزش و پرورش</span> </div> </a> <ul id="toc-آموزش_و_پرورش-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فرهنگ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#فرهنگ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>فرهنگ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-فرهنگ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های فرهنگ</span> </button> <ul id="toc-فرهنگ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-اساطیر_ارمنستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#اساطیر_ارمنستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۱</span> <span>اساطیر ارمنستان</span> </div> </a> <ul id="toc-اساطیر_ارمنستان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پوشاک_ارمنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#پوشاک_ارمنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۲</span> <span>پوشاک ارمنی</span> </div> </a> <ul id="toc-پوشاک_ارمنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ادبیات_ارمنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ادبیات_ارمنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۳</span> <span>ادبیات ارمنی</span> </div> </a> <ul id="toc-ادبیات_ارمنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شعری_از_یقیشه_چارنتس_به_نام_«ارمنستانم_را_دوست_می‌دارم»" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شعری_از_یقیشه_چارنتس_به_نام_«ارمنستانم_را_دوست_می‌دارم»"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۴</span> <span>شعری از یقیشه چارنتس به نام «ارمنستانم را دوست می‌دارم»</span> </div> </a> <ul id="toc-شعری_از_یقیشه_چارنتس_به_نام_«ارمنستانم_را_دوست_می‌دارم»-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-معماری_ارمنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#معماری_ارمنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۵</span> <span>معماری ارمنی</span> </div> </a> <ul id="toc-معماری_ارمنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-رقص_ارمنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#رقص_ارمنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۶</span> <span>رقص ارمنی</span> </div> </a> <ul id="toc-رقص_ارمنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-قالی_ارمنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#قالی_ارمنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۷</span> <span>قالی ارمنی</span> </div> </a> <ul id="toc-قالی_ارمنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-موسیقی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#موسیقی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۸</span> <span>موسیقی</span> </div> </a> <ul id="toc-موسیقی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آشپزی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آشپزی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۹</span> <span>آشپزی</span> </div> </a> <ul id="toc-آشپزی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جشن‌های_ارمنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#جشن‌های_ارمنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۱۰</span> <span>جشن‌های ارمنی</span> </div> </a> <ul id="toc-جشن‌های_ارمنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-چلیپاسنگ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#چلیپاسنگ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۱۱</span> <span>چلیپاسنگ</span> </div> </a> <ul id="toc-چلیپاسنگ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ورزش" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ورزش"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۱۲</span> <span>ورزش</span> </div> </a> <ul id="toc-ورزش-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-رسانه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#رسانه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۱۳</span> <span>رسانه</span> </div> </a> <ul id="toc-رسانه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پانویس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#پانویس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>پانویس</span> </div> </a> <ul id="toc-پانویس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-برای_مطالعهٔ_بیشتر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#برای_مطالعهٔ_بیشتر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۴</span> <span>برای مطالعهٔ بیشتر</span> </div> </a> <ul id="toc-برای_مطالعهٔ_بیشتر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیوند_به_بیرون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#پیوند_به_بیرون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۵</span> <span>پیوند به بیرون</span> </div> </a> <ul id="toc-پیوند_به_بیرون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">ارمنستان</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۲۷۷ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-277" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۲۷۷ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%82%D3%99%D1%8B%D0%BB%D0%B0" title="Ермантәыла–آبخازی" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Ермантәыла" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="آبخازی" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A8nia" title="Armènia–آچئی" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Armènia" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="آچئی" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Армение–آدیجیایی" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Армение" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="آدیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгабзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Armeni%C3%AB" title="Armenië–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Armenië" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Armenien" title="Armenien–آلمانی سوئیسی" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Armenien" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="آلمانی سوئیسی" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%88%AD%E1%88%98%E1%8A%92%E1%8B%AB" title="አርመኒያ–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="አርመኒያ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Armenia" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–آراگونی" lang="an" hreflang="an" data-title="Armenia" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="آراگونی" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–انگلیسی باستان" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Armenia" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="انگلیسی باستان" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मेनिया–آنگیکا" lang="anp" hreflang="anp" data-title="आर्मेनिया" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="آنگیکا" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%B1%D9%85%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="أرمينيا–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أرمينيا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%90%DC%AA%DC%A1%DC%A2%DC%9D%DC%90" title="ܐܪܡܢܝܐ–آرامی" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܐܪܡܢܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="آرامی" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%B1%D9%85%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="أرمينيا–عربی مراکشی" lang="ary" hreflang="ary" data-title="أرمينيا" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="عربی مراکشی" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="ارمينيا–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ارمينيا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Armenia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения–آواری" lang="av" hreflang="av" data-title="Армения" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="آواری" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Xayastana" title="Xayastana–Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Xayastana" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मेनिया–اودهی" lang="awa" hreflang="awa" data-title="आर्मेनिया" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="اودهی" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Ermənistan" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنیستان–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ارمنیستان" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D1%80%D0%BC%D3%99%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Әрмәнстан–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Әрмәнстан" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nia" title="Arménia–بالیایی" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Arménia" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="بالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Armenien" title="Armenien–باواریایی" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Armenien" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="باواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Armien%C4%97j%C4%97" title="Armienėjė–ساموگیتی" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Armienėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="ساموگیتی" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Armenya" title="Armenya–Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Armenya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Арменія–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Арменія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%8D%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Армэнія–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Армэнія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Lem%C3%A8nder" title="Lemènder–Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Lemènder" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Армения" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मीनिया–Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="आर्मीनिया" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Amenia" title="Amenia–بیسلاما" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Amenia" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="بیسلاما" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="আর্মেনিয়া–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আর্মেনিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A8%E0%BD%A2%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BD%BA%E0%BC%8B%E0%BD%93%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A1%E0%BC%8D" title="ཨར་མེ་ནི་ཡ།–تبتی" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཨར་མེ་ནི་ཡ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="تبتی" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="আর্মেনিয়া–Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="আর্মেনিয়া" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Bishnupriya" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Armenia" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Armenija" title="Armenija–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Armenija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8" title="Армени–Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Армени" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A8nia" title="Armènia–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Armènia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Armenia" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–چینی مین شرقی" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Armenia" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="چینی مین شرقی" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B9%D1%87%D0%BE%D1%8C" title="Эрмалойчоь–چچنی" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Эрмалойчоь" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="چچنی" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Armenya" title="Armenya–سبویی" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Armenya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="سبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–چامورویی" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Armenia" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="چامورویی" class="interlanguage-link-target"><span>Chamoru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8E%B5%E1%8E%BB%E1%8F%82%E1%8E%A0" title="ᎠᎵᎻᏂᎠ–چروکی" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᎵᎻᏂᎠ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="چروکی" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D8%B1%D9%85%DB%95%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ئەرمەنستان–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەرمەنستان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–کورسی" lang="co" hreflang="co" data-title="Armenia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="کورسی" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Ermenistan" title="Ermenistan–ترکی کریمه" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Ermenistan" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="ترکی کریمه" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nie" title="Arménie–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Arménie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Armenij%C3%B4" title="Armenijô–کاشوبی" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Armenijô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="کاشوبی" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%94%D0%BD%D1%97%EA%99%97" title="Армєнїꙗ–اسلاوی کلیسایی" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Армєнїꙗ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="اسلاوی کلیسایی" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8" title="Эрмени–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Эрмени" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Armenia" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="مقالهٔ توصیه‌شده"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Armenien" title="Armenien–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Armenien" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Armenien" title="Armenien–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Armenien" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Ermen%C4%B1stan" title="Ermenıstan–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Ermenıstan" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Arme%C5%84ska" title="Armeńska–صُربی سفلی" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Armeńska" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="صُربی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Armenia" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मेनिया–Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="आर्मेनिया" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%87%DE%A6%DE%83%DE%AA%DE%89%DE%A9%DE%82%DE%A8%DE%87%DE%A7" title="އަރުމީނިއާ–دیوهی" lang="dv" hreflang="dv" data-title="އަރުމީނިއާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="دیوهی" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dz mw-list-item"><a href="https://dz.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A8%E0%BD%A2%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%93%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A1" title="ཨར་མི་ནི་ཡ–دزونگخا" lang="dz" hreflang="dz" data-title="ཨར་མི་ནི་ཡ" data-language-autonym="ཇོང་ཁ" data-language-local-name="دزونگخا" class="interlanguage-link-target"><span>ཇོང་ཁ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–اوه‌ای" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Armenia" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="اوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Eʋegbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Αρμενία–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Αρμενία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A8gna" title="Armègna–امیلیانو-روما" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Armègna" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="امیلیانو-روما" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Armenia" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Armenio" title="Armenio–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Armenio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Armenia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Armeenia" title="Armeenia–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Armeenia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Armenia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Arme%C3%B1a" title="Armeña–اکسترامادورایی" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Armeña" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="اکسترامادورایی" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Armaaniya" title="Armaaniya–فولانی" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Armaaniya" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="فولانی" class="interlanguage-link-target"><span>Fulfulde</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="مقالهٔ توصیه‌شده"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Armenia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Armeeni%C3%A4" title="Armeeniä–Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Armeeniä" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–فارویی" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Armenia" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="فارویی" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nie" title="Arménie–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Arménie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A8nia" title="Armènia–آرپیتان" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Armènia" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="آرپیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Armeenien" title="Armeenien–فریزی شمالی" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Armeenien" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="فریزی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Armenie" title="Armenie–فریولیایی" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Armenie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="فریولیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Armeenje" title="Armeenje–فریسی غربی" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Armeenje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="فریسی غربی" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Airm%C3%A9in" title="An Airméin–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Airméin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Ermenistan" title="Ermenistan–گاگائوزیایی" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Ermenistan" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="گاگائوزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9ni" title="Arméni–Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Arméni" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Airmeinia" title="Airmeinia–گیلی اسکاتلندی" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Airmeinia" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="گیلی اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Armenia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="أرمنستان–گیلکی" lang="glk" hreflang="glk" data-title="أرمنستان" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="گیلکی" class="interlanguage-link-target"><span>گیلکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Aym%C3%A9%C3%B1a" title="Ayméña–گوارانی" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ayméña" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="گوارانی" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="अर्मेनिया–کونکانی گن" lang="gom" hreflang="gom" data-title="अर्मेनिया" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="کونکانی گن" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–گورونتالو" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Armenia" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="گورونتالو" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%82%F0%90%8C%BC%F0%90%8C%B4%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%BE%F0%90%8C%B0" title="𐌰𐍂𐌼𐌴𐌽𐌾𐌰–گوتی" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌰𐍂𐌼𐌴𐌽𐌾𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="گوتی" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%86%E0%AA%B0%E0%AB%8D%E0%AA%AE%E0%AB%87%E0%AA%A8%E0%AA%BF%E0%AA%AF%E0%AA%BE" title="આર્મેનિયા–گجراتی" lang="gu" hreflang="gu" data-title="આર્મેનિયા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="گجراتی" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Armeain" title="Yn Armeain–مانی" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Armeain" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="مانی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Armeniya" title="Armeniya–هوسایی" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Armeniya" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="هوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Armenia" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/%CA%BB%C4%80m%C4%93nia" title="ʻĀmēnia–هاوایی" lang="haw" hreflang="haw" data-title="ʻĀmēnia" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="هاوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A8%D7%9E%D7%A0%D7%99%D7%94" title="ארמניה–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="ארמניה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मीनिया–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="आर्मीनिया" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–هندی فیجیایی" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Armenia" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="هندی فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Armenija" title="Armenija–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Armenija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Armenska" title="Armenska–صُربی علیا" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Armenska" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="صُربی علیا" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Ameni" title="Ameni–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Ameni" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/%C3%96rm%C3%A9nyorsz%C3%A1g" title="Örményország–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Örményország" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հայաստան–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Հայաստան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հայաստան–Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Հայաստան" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Armenia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–ایبانی" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Armenia" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="ایبانی" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Armenia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–اکسیدنتال" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Armenia" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="اکسیدنتال" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–ایلوکویی" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Armenia" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ایلوکویی" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B9%D1%87%D0%B5" title="Эрмалойче–اینگوشی" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Эрмалойче" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="اینگوشی" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Armenia" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Armen%C3%ADa" title="Armenía–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Armenía" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Armenia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%AB%E3%83%A1%E3%83%8B%E3%82%A2" title="アルメニア–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アルメニア" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Aamiinia" title="Aamiinia–Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Aamiinia" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A8ni" title="Armèni–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Armèni" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="სომხეთი–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სომხეთი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Armeniya" title="Armeniya–قره‌قالپاقی" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Armeniya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="قره‌قالپاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Arminya" title="Arminya–قبایلی" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Arminya" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="قبایلی" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%80%D0%BC%D1%8D%D0%BB%D1%8B%D0%B5" title="Ермэлые–کاباردینی" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Ермэлые" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="کاباردینی" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Armenii" title="Armenii–Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Armenii" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1ri%CC%B1meniya" title="A̱ri̱meniya–تیاپی" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱ri̱meniya" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="تیاپی" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–کنگویی" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Armenia" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="کنگویی" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Armenia" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–کیکویویی" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Armenia" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="کیکویویی" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Армения" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%98%E1%9F%81%E1%9E%93%E1%9E%B8" title="អាមេនី–خمری" lang="km" hreflang="km" data-title="អាមេនី" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="خمری" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%86%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B3%87%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%AF" title="ಆರ್ಮೇನಿಯ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಆರ್ಮೇನಿಯ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%EB%A5%B4%EB%A9%94%EB%8B%88%EC%95%84" title="아르메니아–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아르메니아" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Эрмения–قره‌چایی‐بالکاری" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Эрмения" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="قره‌چایی‐بالکاری" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ermenistan" title="Ermenistan–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Ermenistan" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения–کومیایی" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Армения" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="کومیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Armeni" title="Armeni–کورنی" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Armeni" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="کورنی" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Армения" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Armenia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–لادینو" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Armenia" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="لادینو" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Armenien" title="Armenien–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Armenien" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Эрменистан–لزگی" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Эрменистан" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="لزگی" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Haiastan" title="Haiastan–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Haiastan" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Armeni%C3%AB" title="Armenië–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Armenië" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Armenia" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Armenia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–لومبارد" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Armenia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="لومبارد" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Armeni" title="Armeni–لینگالا" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Armeni" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="لینگالا" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BB%80%E0%BA%97%E0%BA%94%E0%BA%AD%E0%BA%B2%E0%BA%81%E0%BB%80%E0%BA%A1%E0%BA%99%E0%BA%B5" title="ປະເທດອາກເມນີ–لائوسی" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປະເທດອາກເມນີ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="لائوسی" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Arm%C4%97nija" title="Armėnija–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Armėnija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Armeneja" title="Armeneja–لاتگالی" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Armeneja" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="لاتگالی" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Arm%C4%93nija" title="Armēnija–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Armēnija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–مادورایی" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Armenia" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="مادورایی" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मेनिया–مایدیلی" lang="mai" hreflang="mai" data-title="आर्मेनिया" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="مایدیلی" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Armenia" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения–مکشایی" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Армения" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="مکشایی" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Armenia" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B9" title="Армений–ماری" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Армений" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="ماری" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/%C4%80menia" title="Āmenia–مائوری" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Āmenia" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="مائوری" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–مینانگ‌کابویی" lang="min" hreflang="min" data-title="Armenia" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="مینانگ‌کابویی" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Ерменија–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Ерменија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF" title="അർമേനിയ–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അർമേനിയ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8" title="Армени–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Армени" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%91%EA%AF%94%EA%AF%83%EA%AF%A6%EA%AF%85%EA%AF%A4%EA%AF%8C%EA%AF%A5" title="ꯑꯔꯃꯦꯅꯤꯌꯥ–مانیپوری" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯑꯔꯃꯦꯅꯤꯌꯥ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="مانیپوری" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मेनिया–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="आर्मेनिया" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8" title="Армени–هیل ماری" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Армени" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="هیل ماری" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Armenia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Armenja" title="Armenja–مالتی" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Armenja" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="مالتی" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nia" title="Arménia–میراندی" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Arménia" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="میراندی" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="အာမေးနီးယားနိုင်ငံ–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="အာမေးနီးယားနိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Армения Мастор–ارزیایی" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Армения Мастор" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="ارزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%86" title="ارمنسون–مازندرانی" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ارمنسون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="مازندرانی" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–ناپلی" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Armenia" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="ناپلی" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Armenien" title="Armenien–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Armenien" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Armeni%C3%AB" title="Armenië–ساکسونی سفلی" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Armenië" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="ساکسونی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मेनिया–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="आर्मेनिया" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मेनिया–نواریایی" lang="new" hreflang="new" data-title="आर्मेनिया" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="نواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Armeni%C3%AB" title="Armenië–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Armenië" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Armenia" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Armenia" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Armenia" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–سوتویی شمالی" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Armenia" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="سوتویی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Dzi%C5%82k%CA%BCi_Dah_N%C3%A1z%CA%BC%C3%A9elii_Dine%CA%BC%C3%A9_Bik%C3%A9yah" title="Dziłkʼi Dah Názʼéelii Dineʼé Bikéyah–ناواهویی" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Dziłkʼi Dah Názʼéelii Dineʼé Bikéyah" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="ناواهویی" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–نیانجایی" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Armenia" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="نیانجایی" class="interlanguage-link-target"><span>Chi-Chewa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Armenia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Armienii" title="Armienii–لیوی-کارلیان" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Armienii" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="لیوی-کارلیان" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Armeeniyaa" title="Armeeniyaa–اورومویی" lang="om" hreflang="om" data-title="Armeeniyaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="اورومویی" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%86%E0%AC%B0%E0%AD%8D%E0%AC%AE%E0%AD%87%E0%AC%A8%E0%AC%BF%E0%AC%86" title="ଆର୍ମେନିଆ–اوریه‌ای" lang="or" hreflang="or" data-title="ଆର୍ମେନିଆ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="اوریه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%85" title="Сомих–آسی" lang="os" hreflang="os" data-title="Сомих" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="آسی" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%86%E0%A8%B0%E0%A8%AE%E0%A9%80%E0%A8%A8%E0%A9%80%E0%A8%86" title="ਆਰਮੀਨੀਆ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਆਰਮੀਨੀਆ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Hayastan" title="Hayastan–پانگاسینانی" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Hayastan" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="پانگاسینانی" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–پامپانگایی" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Armenia" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="پامپانگایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–پاپیامنتو" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Armenia" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="پاپیامنتو" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nie" title="Arménie–Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Arménie" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Armeni" title="Armeni–آلمانی پنسیلوانیایی" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Armeni" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="آلمانی پنسیلوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मीनिया–پالی" lang="pi" hreflang="pi" data-title="आर्मीनिया" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="پالی" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Aarmanya" title="Aarmanya–Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Aarmanya" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Armenia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–پیدمونتی" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Armenia" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="پیدمونتی" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="آرمینیا–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="آرمینیا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Αρμενία–Pontic" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Αρμενία" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="Pontic" class="interlanguage-link-target"><span>Ποντιακά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ارمنستان" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nia" title="Arménia–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Arménia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Hayasuyu" title="Hayasuyu–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Hayasuyu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–رومانش" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Armenia" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="رومانش" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Armenia" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Arminii" title="Arminii–آرومانی" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Arminii" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="آرومانی" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Армения" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Арменія–Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Арменія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Arumeniya" title="Arumeniya–کینیارواندایی" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Arumeniya" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="کینیارواندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="आर्मीनिया–سانسکریت" lang="sa" hreflang="sa" data-title="आर्मीनिया" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="سانسکریت" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%BC%D1%8D%D1%8D%D0%BD%D0%B8%D0%B9%D1%8D" title="Эрмээнийэ–یاقوتی" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Эрмээнийэ" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="یاقوتی" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9F%E1%B1%A8%E1%B1%A2%E1%B1%AE%E1%B1%B1%E1%B1%A4%E1%B1%AD%E1%B1%9F" title="ᱟᱨᱢᱮᱱᱤᱭᱟ–سانتالی" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱟᱨᱢᱮᱱᱤᱭᱟ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="سانتالی" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A8nia" title="Armènia–ساردینیایی" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Armènia" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="ساردینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Armenia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Armeinie" title="Armeinie–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Armeinie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="آرمينيا–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="آرمينيا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–سامی شمالی" lang="se" hreflang="se" data-title="Armenia" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="سامی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/Armen%C3%AFi" title="Armenïi–سانگو" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Armenïi" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="سانگو" class="interlanguage-link-target"><span>Sängö</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Armenija" title="Armenija–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Armenija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Arminya" title="Arminya–تاچل‌هیت" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Arminya" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="تاچل‌هیت" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%A2%E1%82%83%E1%82%87%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%81%BC%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%82%83%E1%80%B8" title="မိူင်းဢႃႇမေးၼီးယႃး–شانی" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းဢႃႇမေးၼီးယႃး" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="شانی" class="interlanguage-link-target"><span>ၽႃႇသႃႇတႆး </span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%86%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B7%9A%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="ආර්මේනියාව–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="ආර්මේනියාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Armenia" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nsko" title="Arménsko–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Arménsko" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Armenija" title="Armenija–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Armenija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Amenia" title="Amenia–ساموآیی" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Amenia" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="ساموآیی" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–ایناری سامی" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Armenia" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="ایناری سامی" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Arumeniya" title="Arumeniya–شونایی" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Arumeniya" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="شونایی" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Armiiniya" title="Armiiniya–سومالیایی" lang="so" hreflang="so" data-title="Armiiniya" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="سومالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Armenia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Јерменија–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Јерменија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Armenikondre" title="Armenikondre–زبان اسرانان" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Armenikondre" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="زبان اسرانان" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/I-Arimeniya" title="I-Arimeniya–سوازیایی" lang="ss" hreflang="ss" data-title="I-Arimeniya" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="سوازیایی" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Armenien" title="Armenien–Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Armenien" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nia" title="Arménia–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Arménia" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Armenien" title="Armenien–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Armenien" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Armenia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Armynij%C5%8F" title="Armynijŏ–سیلزیایی" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Armynijŏ" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="سیلزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Armenia" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%86%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AF%80%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="ஆர்மீனியா–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஆர்மீனியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Armenia" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B1%87%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="ఆర్మేనియా–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="ఆర్మేనియా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nia" title="Arménia–تتومی" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Arménia" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="تتومی" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD" title="Арманистон–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Арманистон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="ประเทศอาร์มีเนีย–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศอาร์มีเนีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Ermenistan" title="Ermenistan–ترکمنی" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Ermenistan" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="ترکمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Armenya" title="Armenya–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Armenya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Erm%C9%99niston" title="Erməniston–Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Erməniston" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/%CA%BBAm%C4%93nia" title="ʻAmēnia–تونگایی" lang="to" hreflang="to" data-title="ʻAmēnia" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="تونگایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–توک‌پیسینی" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Armenia" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="توک‌پیسینی" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ermenistan" title="Ermenistan–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Ermenistan" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–تاروکویی" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Armenia" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="تاروکویی" class="interlanguage-link-target"><span>Seediq</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–تسونگایی" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Armenia" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="تسونگایی" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D1%80%D0%BC%D3%99%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Әрмәнстан–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Әрмәнстан" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–تومبوکایی" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Armenia" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="تومبوکایی" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Aminia" title="Aminia–توی‌یایی" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Aminia" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="توی‌یایی" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/%C4%80menia" title="Āmenia–تاهیتیایی" lang="ty" hreflang="ty" data-title="Āmenia" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="تاهیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Reo tahiti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения–اودمورتی" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Армения" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="اودمورتی" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D8%B1%D9%85%DB%90%D9%86%D9%89%D9%8A%DB%95" title="ئەرمېنىيە–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئەرمېنىيە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Вірменія–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Вірменія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="آرمینیا–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="آرمینیا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Armaniston" title="Armaniston–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Armaniston" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A8nia" title="Armènia–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Armènia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Armenii" title="Armenii–وپس" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Armenii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="وپس" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Armenia" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Armeni%C3%AB" title="Armenië–West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Armenië" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Larmeniy%C3%A4n" title="Larmeniyän–ولاپوک" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Larmeniyän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="ولاپوک" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/%C3%85rmeneye" title="Årmeneye–والونی" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Årmeneye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="والونی" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Armenya" title="Armenya–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Armenya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Armeeni" title="Armeeni–ولوفی" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Armeeni" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="ولوفی" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9A%E7%BE%8E%E5%B0%BC%E4%BA%9A" title="亚美尼亚–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="亚美尼亚" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%BD_%D0%9E%D1%80%D0%BD" title="Арменин Орн–قلموقی" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Арменин Орн" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="قلموقی" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="სომხეთი–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="სომხეთი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A8%D7%9E%D7%A2%D7%A0%D7%99%D7%A2" title="ארמעניע–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ארמעניע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9n%C3%AD%C3%A0" title="Arméníà–یوروبایی" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Arméníà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="یوروبایی" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–چوانگی" lang="za" hreflang="za" data-title="Armenia" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="چوانگی" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Armeni%C3%AB" title="Armenië–زیلاندی" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Armenië" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="زیلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B5%94%E2%B5%8E%E2%B5%89%E2%B5%8F%E2%B5%A2%E2%B4%B0" title="ⴰⵔⵎⵉⵏⵢⴰ–آمازیغی معیار مراکش" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⵔⵎⵉⵏⵢⴰ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="آمازیغی معیار مراکش" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9E%E7%BE%8E%E5%B0%BC%E4%BA%9E" title="亞美尼亞–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="亞美尼亞" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9E%E7%BE%8E%E5%B0%BC%E4%BA%9E" title="亞美尼亞–چینی ادبی" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="亞美尼亞" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="چینی ادبی" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Armenia" title="Armenia–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Armenia" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9E%E7%BE%8E%E5%B0%BC%E4%BA%9E" title="亞美尼亞–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="亞美尼亞" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q399#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit" title="این صفحه محافظت‌شده است.
می‌توانید متن مبدأ آن را ببینید [e]" accesskey="e"><span>نمایش مبدأ</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit"><span>نمایش مبدأ</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&oldid=40640920" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&id=40640920&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25A7%25D8%25B1%25D9%2585%25D9%2586%25D8%25B3%25D8%25AA%25D8%25A7%25D9%2586"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25A7%25D8%25B1%25D9%2585%25D9%2586%25D8%25B3%25D8%25AA%25D8%25A7%25D9%2586"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://fa.wikinews.org/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" hreflang="fa"><span>ویکی‌خبر</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" hreflang="fa"><span>ویکی‌گفتاورد</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://fa.wikivoyage.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" hreflang="fa"><span>ویکی‌سفر</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q399" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span style="font-size: small;"><span id="coordinates"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="دستگاه مختصات جغرافیایی">مختصات</a>: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32230166">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="//geohack.toolforge.org/geohack.php?language=fa&pagename=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&params=40_N_45_E_"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="نقشه‌ها، عکس‌های هوایی، و دیگر داده‌های این موقعیت"><span class="latitude"><span dir="ltr">۴۰°</span> شمالی</span> <span class="longitude"><span dir="ltr">۴۵°</span> شرقی</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="نقشه‌ها، عکس‌های هوایی، و دیگر داده‌های این موقعیت"><span dir="ltr">۴۰°</span>شمالی <span dir="ltr">۴۵°</span>شرقی</span><span style="display:none"> / <span class="geo">40; 45</span></span></span></a></span></span></span></div></div> <div id="mw-indicator-pp-default" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA_%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA_%D8%A7%D8%B2_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7#تأییدشدهٔ_پایدار" title="این مقاله حفاظت‌شده شده‌است"><img alt="صفحه حفاظت‌شده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Extended-protection-shackle-check-mark.svg/20px-Extended-protection-shackle-check-mark.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Extended-protection-shackle-check-mark.svg/30px-Extended-protection-shackle-check-mark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Extended-protection-shackle-check-mark.svg/40px-Extended-protection-shackle-check-mark.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p class="mw-empty-elt"> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">«آرمنیا» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای سایر استفاده‌ها، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C)" class="mw-disambig" title="ارمنستان (ابهام‌زدایی)">ارمنستان (ابهام‌زدایی)</a> را ببینید.</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35359648">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35431660">.mw-parser-output .ib-country{border-collapse:collapse;line-height:1.2em}.mw-parser-output .ib-country td,.mw-parser-output .ib-country th{border-top:1px solid #a2a9b1;padding:0.4em 0.6em 0.4em 0.6em}.mw-parser-output .ib-country .mergedtoprow .infobox-header,.mw-parser-output .ib-country .mergedtoprow .infobox-label,.mw-parser-output .ib-country .mergedtoprow .infobox-data,.mw-parser-output .ib-country .mergedtoprow .infobox-full-data,.mw-parser-output .ib-country .mergedtoprow .infobox-below{border-top:1px solid #a2a9b1;padding:0.4em 0.6em 0.2em 0.6em}.mw-parser-output .ib-country .mergedrow .infobox-label,.mw-parser-output .ib-country .mergedrow .infobox-data,.mw-parser-output .ib-country .mergedrow .infobox-full-data{border:0;padding:0 0.6em 0.2em 0.6em}.mw-parser-output .ib-country .mergedbottomrow .infobox-label,.mw-parser-output .ib-country .mergedbottomrow .infobox-data,.mw-parser-output .ib-country .mergedbottomrow .infobox-full-data{border-top:0;border-bottom:1px solid #a2a9b1;padding:0 0.6em 0.4em 0.6em}.mw-parser-output .ib-country .infobox-header{text-align:left}.mw-parser-output .ib-country .infobox-above{font-size:125%;line-height:1.2}.mw-parser-output .ib-country-names{padding-top:0.25em;font-weight:normal}.mw-parser-output .ib-country-name-style{display:inline}.mw-parser-output .ib-country .infobox-image{padding:0.5em 0}.mw-parser-output .ib-country-anthem{border-top:1px solid #a2a9b1;padding-top:0.5em;margin-top:0.5em}.mw-parser-output .ib-country-map-caption{position:relative;top:0.3em}.mw-parser-output .ib-country-largest,.mw-parser-output .ib-country-lang{font-weight:normal}.mw-parser-output .ib-country-ethnic,.mw-parser-output .ib-country-religion,.mw-parser-output .ib-country-sovereignty{font-weight:normal;display:inline}.mw-parser-output .ib-country-fake-li{text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal}.mw-parser-output .ib-country-fake-li2{text-indent:0.5em;margin-left:1em;font-weight:normal}.mw-parser-output .ib-country-website{line-height:11pt}.mw-parser-output .ib-country-map-caption3{position:relative;top:0.3em}.mw-parser-output .ib-country-fn{text-align:right;margin:0 auto}.mw-parser-output .ib-country-fn-alpha{list-style-type:lower-alpha;margin-left:1em}.mw-parser-output .ib-country-fn-num{margin-left:1em}</style><table class="infobox ib-country vcard" style="font-size:88%;"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above adr" style="padding:1 1 1;line-height:1.2em;font-size:1.25em;"><div style="display:inline" class="fn org country-name">جمهوری ارمنستان</div><br /><div style="padding-top:1; font-weight:normal;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><div class="plainlist"><ul><li><span title="ارمنی-language text"><span lang="hy" dir="ltr" style="font-style: normal;">Հայաստանի Հանրապետություն</span></span> <span class="languageicon" style="font-size:100%; font-weight:normal">(<a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">ارمنی</a>)</span></li><li><i>Hayastani Hanrapetut’yun</i></li></ul></div><br />ارمنستان</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style="text-align:center;padding:0.5em 0;"><div style="display:table; width:100%;"> <div style="display:table-cell; width:58%; vertical-align:middle; padding-left:5px;"> <div style="padding-bottom:3px;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Flag_of_Armenia.svg" class="mw-file-description" title="پرچم ارمنستان"><img alt="پرچم ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/125px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="125" height="63" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/188px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/250px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></div> <div style="font-size:90%;"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DA%86%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پرچم ارمنستان">پرچم</a></div> </div> <div style="display:table-cell; vertical-align:middle; padding: 0px 5px;"> <div style="padding-bottom:3px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Coat_of_arms_of_Armenia.svg" class="mw-file-description" title="نشان ملی ارمنستان"><img alt="نشان ملی ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Coat_of_arms_of_Armenia.svg/85px-Coat_of_arms_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="85" height="82" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Coat_of_arms_of_Armenia.svg/128px-Coat_of_arms_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Coat_of_arms_of_Armenia.svg/170px-Coat_of_arms_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="412" data-file-height="396" /></a></span></div> <div style="font-size:90%;"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="نشان ملی ارمنستان"> نشان ملی</a></div> </div> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data سرود"><div style="line-height:1.2em;"><b>سرود: </b><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="سرود ملی ارمنستان">سرود ملی ارمنستان</a><br /><i>Mer Hayrenik</i><br /><span style="font-size:90%;">("Our Motherland")</span><br /><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;"><figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="28" data-mwtitle="Mer_Hayrenik_instrumental.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c7/Mer_Hayrenik_instrumental.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/c7/Mer_Hayrenik_instrumental.ogg/Mer_Hayrenik_instrumental.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=ar&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ar" label="العربية ‪(ar)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=el&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="el" label="Ελληνικά ‪(el)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=es&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="es" label="español ‪(es)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=hu&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hu" label="magyar ‪(hu)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=hy&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hy" label="հայերեն ‪(hy)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=id&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="id" label="Bahasa Indonesia ‪(id)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=ja&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ja" label="日本語 ‪(ja)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=ka&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ka" label="ქართული ‪(ka)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=ko&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ko" label="한국어 ‪(ko)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=pt-br&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt-BR" label="português do Brasil ‪(pt-br)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=pt&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt" label="português ‪(pt)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=ru&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ru" label="русский ‪(ru)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=tr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tr" label="Türkçe ‪(tr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=vi&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="vi" label="Tiếng Việt ‪(vi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=zh-hans&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans" label="中文（简体） ‪(zh-hans)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=zh-hk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant-HK" label="中文（香港） ‪(zh-hk)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AMer_Hayrenik_instrumental.ogg&lang=zh-tw&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant-TW" label="中文（臺灣） ‪(zh-tw)‬" data-dir="ltr" /></audio></span><figcaption></figcaption></figure></div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armenia_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description" title="موقعیت ارمنستان"><img alt="موقعیت ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Armenia_%28orthographic_projection%29.svg/250px-Armenia_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="250" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Armenia_%28orthographic_projection%29.svg/375px-Armenia_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Armenia_%28orthographic_projection%29.svg/500px-Armenia_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="553" data-file-height="553" /></a></span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">پایتخت<br /><div style="font-weight:normal">و بزرگترین شهر</div></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایروان">ایروان</a><br /><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32230166">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="//geohack.toolforge.org/geohack.php?language=fa&pagename=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&params=40_11_N_44_31_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="نقشه‌ها، عکس‌های هوایی، و دیگر داده‌های این موقعیت"><span class="latitude"><span dir="ltr">۴۰°۱۱′</span> شمالی</span> <span class="longitude"><span dir="ltr">۴۴°۳۱′</span> شرقی</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="نقشه‌ها، عکس‌های هوایی، و دیگر داده‌های این موقعیت"><span dir="ltr">۴۰٫۱۸۳°</span>شمالی <span dir="ltr">۴۴٫۵۱۷°</span>شرقی</span><span style="display:none"> / <span class="geo">40.183; 44.517</span></span></span></a></span></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="زبان رسمی">زبان(های) رسمی</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">ارمنی</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA" title="قومیت">گروه‌های قومی</a> <div style="font-weight:normal;display:inline;"> (۲۰۱۱)</div></th><td class="infobox-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"><div class="plainlist"><ul><li>۹۸٫۱٪ <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="مردم ارمنی">ارمنیان</a></li><li>۱٫۲٪ <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ایزدیان در ارمنستان">کردها</a></li><li>۰٫۴٪ <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="مردم روس">روس‌ها</a></li><li>۰۳٪ دیگر<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">دین(ها) <div style="font-weight:normal;display:inline;"></div></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a> (<a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کلیسای حواری ارمنی">کلیسای حواری ارمنی</a>)<sup id="cite_ref-Article_18_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Article_18-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سیاست در ارمنستان">حکومت</a></th><td class="infobox-data"><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2" class="mw-redirect" title="حکومت متمرکز">حکومت متمرکز</a> <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="نظام پارلمانی">نظام پارلمانی</a></span> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="جمهوری">جمهوری</a></td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" class="infobox-full-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35359648"></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%E2%80%8C%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رئیس‌جمهور ارمنستان">رئیس‌جمهور ارمنستان</a> </div></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%AF%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهاگن خاچاطوریان">واهاگن خاچاطوریان</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="نخست‌وزیر ارمنستان">نخست‌وزیر ارمنستان</a> </div></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نیکول پاشینیان">نیکول پاشینیان</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3" class="mw-redirect" title="رئیس مجلس">رئیس مجلس</a> </div></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلن سیمونیان">آلن سیمونیان</a></td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">قوه مقننه</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاریخ ارمنستان">تاریخ ارمنستان</a></th></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" class="infobox-full-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35359648"></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="دودمان اروندی">دودمان اروندی</a> </div></th><td class="infobox-data">سدهٔ ۶اُم پیش از میلاد</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="ارمنستان بزرگ">ارمنستان بزرگ</a><br /><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3%DB%8C" title="دودمان آرتاشسی">دودمان آرتاشسی</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span> </div></th><td class="infobox-data">سال ۱۹۰ پیش از میلاد<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87_%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سلسله اشکانی ارمنستان">سلسله اشکانی ارمنستان</a> </div></th><td class="infobox-data">۵۲–۴۲۸</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="ارمنستان باگراتونی">ارمنستان باگراتونی</a> </div></th><td class="infobox-data">۸۸۵–۱۰۴۵</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="پادشاهی ارمنی کیلیکیه">پادشاهی ارمنی کیلیکیه</a> </div></th><td class="infobox-data">۱۱۹۸–۱۳۷۵</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اولین جمهوری ارمنستان">اولین جمهوری ارمنستان</a> <a href="/w/index.php?title=Declaration_of_Independence_of_Armenia_(1918)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Declaration of Independence of Armenia (1918) (صفحه وجود ندارد)">declared</a> </div></th><td class="infobox-data">۲۸ مه ۱۹۱۸</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جمهوری شوروی سوسیالیستی ارمنستان">جمهوری شوروی سوسیالیستی ارمنستان</a> </div></th><td class="infobox-data">۱۹۳۶–۱۹۹۱</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="روز استقلال ارمنستان">روز استقلال ارمنستان</a> از <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی">اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی</a> </div></th><td class="infobox-data">۲۱ سپتامبر ۱۹۹۱</td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr class="mergedtoprow"><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:right;">مساحت</th></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-right:1.2em;font-weight:normal;">• کل</div></th><td class="infobox-data">۲۹٬۷۴۳ کیلومتر مربع (۱۱٬۴۸۴ مایل مربع) (<a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D9%BE%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فهرست کشورها و مناطق بر پایه پهناوری">۱۳۸اُم</a>)</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-right:1.2em;font-weight:normal;">• آبها (٪)</div></th><td class="infobox-data">۴٫۷۱<sup id="cite_ref-cia-fact_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-cia-fact-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:right;">جمعیت</th></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-right:1.2em;font-weight:normal;">• برآورد سال ۲۰۲۰</div></th><td class="infobox-data">۲٬۹۵۶٬۹۰۰ <span typeof="mw:File"><span title="کاهش"><img alt="کاهش" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/11px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/17px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/22px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="فهرست کشورها بر پایه جمعیت">۱۳۷اُم</a>)</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-right:1.2em;font-weight:normal;">• سرشماری ۲۰۱۱</div></th><td class="infobox-data">۳٬۰۱۸٬۸۵۴<span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><span title="کاهش"><img alt="کاهش" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/11px-Decrease2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/17px-Decrease2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Decrease2.svg/22px-Decrease2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span><sup id="cite_ref-Armenia_information_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Armenia_information-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-News.am_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-News.am-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span></td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-right:1.2em;font-weight:normal;">• تراکم</div></th><td class="infobox-data">۱۰۱٫۵ بر کیلومتر مربع (۲۶۲٫۹ بر مایل مربع) (<a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%85_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="فهرست کشورها بر پایه تراکم جمعیت">۹۹اُم</a>)</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%84%D8%B5_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="تولید ناخالص داخلی">تولید ناخالص داخلی</a> (GDP) <span style="font-weight:normal;"> <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA_%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="برابری قدرت خرید">برابری قدرت خرید</a> (PPP)</span></th><td class="infobox-data">برآورد ۲۰۱۹ </td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-right:1.2em;font-weight:normal;">• کل</div></th><td class="infobox-data"><span class="nowrap">۳۲٫۸۹۳ میلیارد دلار<sup id="cite_ref-IMF_GDP_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-IMF_GDP-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span></td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-right:1.2em;font-weight:normal;">• سرانه</div></th><td class="infobox-data">۱۰٬۹۹۵ دلار<sup id="cite_ref-IMF_GDP_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-IMF_GDP-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" class="infobox-label">تولید ناخالص داخلی (GPD) <span style="font-weight:normal;">(اسمی)</span></th><td class="infobox-data">برآورد ۲۰۱۹ </td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-right:1.2em;font-weight:normal;">• کل</div></th><td class="infobox-data"><span class="nowrap">۱۳٫۴۴۴ میلیارد دلار<sup id="cite_ref-IMF_GDP_12-2" class="reference"><a href="#cite_note-IMF_GDP-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span> (<a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%84%D8%B5_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C_(%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C)" title="فهرست کشورها بر پایه سرانه تولید ناخالص داخلی (اسمی)">۱۲۷اُم</a>)</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="margin-right:1.2em;font-weight:normal;">• سرانه</div></th><td class="infobox-data">۴٬۵۲۷ دلار<sup id="cite_ref-IMF_GDP_12-3" class="reference"><a href="#cite_note-IMF_GDP-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (<a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%84%D8%B5_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C_(%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C)" title="فهرست کشورها بر پایه سرانه تولید ناخالص داخلی (اسمی)">۱۰۴اُم</a>)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5_%D8%AC%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="شاخص جینی">شاخص جینی</a> <span style="font-weight:normal;">(۲۰۱۸)</span></th><td class="infobox-data"><span typeof="mw:File"><span><img alt="رشد منفی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/11px-Increase_Negative.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/17px-Increase_Negative.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/22px-Increase_Negative.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span> ۳۴٫۴<sup id="cite_ref-WB1_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-WB1-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /><span style="white-space:nowrap;"></span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شاخص توسعه انسانی">شاخص توسعه انسانی</a> <span style="font-weight:normal;">(۲۰۱۸)</span></th><td class="infobox-data"><span typeof="mw:File"><span title="افزایش"><img alt="افزایش" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/11px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/17px-Increase2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/22px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span> ۰٫۷۶۰<sup id="cite_ref-UNHDR_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-UNHDR-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /><span style="white-space:nowrap;"></span><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="فهرست کشورها بر پایه شاخص توسعه انسانی">۸۱اُم</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">واحد پول</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="درام ارمنستان">درام ارمنستان</a> (<a href="/w/index.php?title=Armenian_dram_sign&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenian dram sign (صفحه وجود ندارد)">֏</a>) (<a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88_%DB%B4%DB%B2%DB%B1%DB%B7" title="ایزو ۴۲۱۷">AMD</a>)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">منطقه زمانی</th><td class="infobox-data"><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ساعت هماهنگ جهانی">یوتی‌سی</a>+۴</span> (<a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="زمان ارمنستان">زمان ارمنستان</a>)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%AA_%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AE%D8%AA%D9%84%D9%81" class="mw-redirect" title="جهت رانندگی در کشورهای مختلف">جهت رانندگی</a></th><td class="infobox-data">راست</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D9%84%D9%81%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="پیش‌شماره تلفنی">پیش‌شماره تلفنی</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%84%D9%81%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="شماره‌های تلفن در ارمنستان">فهرست کامل</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88_%DB%B3%DB%B1%DB%B6%DB%B6" title="ایزو ۳۱۶۶">کد ایزو ۳۱۶۶</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/ISO_3166-2:AM" title="ISO 3166-2:AM">AM</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87_%D8%B3%D8%B7%D8%AD%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AF_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="دامنه سطح‌بالای کد کشوری">دامنه سطح‌بالا</a></th><td class="infobox-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"><div class="plainlist"><ul><li><a href="/wiki/.am" title=".am">.am</a></li><li><a href="/wiki/.%D5%B0%D5%A1%D5%B5" class="mw-redirect" title=".հայ">.հայ</a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><br /> </p><p><b>ارمنستان</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">ارمنی</a>: Հայաստան، تلفظ: هایاستان) با نام رسمی <b>جمهوری ارمنستان</b> (Հայաստանի Հանրապետություն، هایاستانی هانراپِتوتیون) <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D8%AE%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="کشور محصور در خشکی">کشوری محصور در خشکی</a> در <a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="قفقاز جنوبی">قفقاز جنوبی</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="آسیای غربی">غرب آسیا</a> است که در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرزمین کوهستانی ارمنستان">سرزمین کوهستانی ارمنستان</a> واقع است.<sup id="cite_ref-classification_of_world_regions_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-classification_of_world_regions-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این کشور، از شمال با <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a>، از شرق با <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جمهوری آذربایجان">جمهوری آذربایجان</a> و <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D8%BA" class="mw-redirect" title="قره باغ">قره باغ</a>، از جنوب با <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D9%86%D8%AE%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86" title="جمهوری خودمختار نخجوان">جمهوری خودمختار نخجوان</a> و از غرب با <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a> مرز مشترک دارد.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Oxford_University_Press_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Oxford_University_Press-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پایتخت این کشور، <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایروان">ایروان</a> و زبان رسمی آن <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">ارمنی</a> است. </p><p>ارمنستان ۲۹٬۸۰۰ کیلومترمربع مساحت<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و حدود ۳٬۰۱۸٬۸۵۴ میلیون نفر جمعیت دارد و تا پیش از <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="انحلال اتحاد جماهیر شوروی">انحلال اتحاد جماهیر شوروی</a>، از مراکز مهم صنعتی <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="کشورهای پساشوروی">شوروی سابق</a> محسوب می‌شد.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ارمنستان نخستین کشوری بود که در اوایل قرن چهارم میلادی، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a> را به عنوان دین رسمی خود پذیرفت و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7" title="کلیسا">کلیسای</a> آن، «<a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کلیسای حواری ارمنی">کلیسای حواری ارمنی</a>»<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> کاملاً خودمختار و متفاوت با کلیساهای دیگر در جهان است. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="خاستگاه"><span id=".D8.AE.D8.A7.D8.B3.D8.AA.DA.AF.D8.A7.D9.87"></span>خاستگاه</h2></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پیشاتاریخ ارمنستان">پیشاتاریخ ارمنستان</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B2%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%B3_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B1" title="زوراتس کارر">زوراتس کارر</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="گاه‌شماری ارمنی">گاه‌شماری ارمنی</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ارمنیان">ارمنیان</a></div> <p>دیدگاه نخست چنین است که این <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA" title="قومیت">قوم</a> در اثر ادغام تدریجی اقوام مهاجر هند و اروپایی «قوم آرمن» با اقوام بومی قدیمی تر ساکن در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرزمین کوهستانی ارمنستان">فلات ارمنستان</a> مانند: <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="هوری‌ها">هوری</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اورارتویان">اورارتویی</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D9%88%DB%8C" title="زبان لووی">لوویان</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="مردم ارمنی">هایاسا</a> به‌وجود آمده است.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بر پایه دیدگاه دیگر ارمنیان از آغاز در موطن اصلی خود فلات ارمنستان می‌زیستند لیکن از ادغام اقوام گوناگون پدید آمده‌اند. ارمنیان خود را «های» و کشورشان را <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_(%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87)" title="هایک (اسطوره)">هایک</a> یا «هایاستان» می‌نامند.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p> در مورد پیدایش و نام ارمنیان <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="موسس خورناتسی">موسس خورناتسی</a> در کتاب خود این گونه می‌نویسد که: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39401425">.mw-parser-output .templatequote{overflow:hidden;margin:1em 0;padding:0 32px}.mw-parser-output .templatequote .templatequotecite{line-height:1.5em;text-align:right;padding-right:1.6em;margin-top:0}</style></p><blockquote class="templatequote"><p>«ملت ارمنی بخاطر نام هایک سردودمان ارمنیان خود را «های» می‌نامد اما نامی که دیگر اقوام بر آنان بکار می‌برند یعنی «آرمن» یا «ارمن» از نام «آرام» یکی از اخلاف هایک اخذ گردیده است. از این رو اقوام همجوار کشور ما را به نام او می‌نامند. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%DB%8C%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سورن یرمیان">سورن یرمیان</a> تاریخ‌نگار ارمنی نام «خای» را به سرزمین مشتمل بر استان‌های «<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="ارمنستان بزرگ">هایک بزرگ</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9" title="ارمنستان کوچک">هایک کوچک</a>» منتسب می‌کنند که در <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%86%D8%A8%D8%B4%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="سنگ‌نبشته">سنگ‌نبشته‌های</a> «هیتی» به صورت «هایاسا یا خایاشا» آمده است».</p></blockquote> <p>در متون کهن ارمنی، هایک را یکی از نوادگان <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AD" title="نوح">نوح</a> و از دودمان <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AB" title="یافث">یافث</a> دانسته‌اند. در کتاب مؤسس خورناتسی آمده است که هایک پس از کشتن <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Belus_(Assyrian)" class="extiw" title="w:en:Belus (Assyrian)">بل</a> و در هم شکستن سپاه وی در محل نبرد ملکی بنا کرد و آن را «هایخ» نامید. از این رو تا زمان مؤسس خورناتسی «سده ۵ میلادی» نیز این ناحیه «هایوتس – دزور» نامیده می‌شد. هایوتس در <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">زبان ارمنی</a> به مفهوم «ارمنیان» و دزور به معنای «دره» است.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>تنی چند از دانشمندان نام «های» را با واژه «هاتی» که نام <a href="/wiki/%D8%AD%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="حتیان">حتیان</a> بوده مربوط دانسته‌اند. <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%81%D8%B3%DA%A9%DB%8C" title="بوریس پیوتروفسکی">پیوتروفسکی</a> این نظریه را مستدل و استوار دانسته است. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Kerovbe_Patkanian" class="extiw" title="w:en:Kerovbe Patkanian">پاتکانیان</a> بر آن بود که «های» در آغاز نام قومی جداگانه بوده که بر دیگر اقوام مجاور برتری داشته و نام خود را به همه آن‌ها داده است. در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B5%D8%BA%DB%8C%D8%B1" title="آسیای صغیر">آسیای صغیر</a> به هنگام کاوش‌های باستان‌شناسی در ناحیه <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B4%D8%A7" title="خاتوشا">هتوشش</a> تختگاه کهن دولت حتیان، کتیبه‌ای متعلق به هزاره دوم قبل از میلاد کشف شده و این قدیم‌ترین منابعی است که در آن از کشور <a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="هایاسا (صفحه وجود ندارد)">هایاسا</a> و مردم آن یاد شده است. با کشف کتیبه «حِتی» سده ۱۴ قبل از میلاد معلوم شد که سرزمین شمال غرب ارمنستان، هایاسا نام داشته است. «کاپانتسیان» یادآور شده که «سا» و «شا» در زبان‌های اقوام آسیای صغیر صورت پسوندی را داشته که مشخص‌کننده نام سرزمین و محل معینی بوده است. چنین نتیجه‌ای حاصل شده است که وجود دو قوم در تشکیل مردم ارمنستان مؤثر بوده است که یکی از آن‌ها ساکن ارمنستان شرقی و شامل اتحاد قومی «ارمنیا» و دیگری ساکن ارمنستان غربی و شامل اتحاد قومی «هایاسا» بوده است.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="واژه‌شناسی"><span id=".D9.88.D8.A7.DA.98.D9.87.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>واژه‌شناسی</h2></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="نام‌های ارمنستان">نام‌های ارمنستان</a></div> <p>نام بومی این کشور در زبان <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">ارمنی</a>، <b>هایک</b> می‌باشد که در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="سده‌های میانه">سده‌های میانه</a> با افزودن پسوند <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">فارسی</a> <i>ستان</i> «به معنای <i>سرزمین</i>» به <b>هایاستان</b> تغییر یافت. این نام به‌طور سنتی از نام <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_(%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87)" title="هایک (اسطوره)">هایک</a>، بنیان‌گذار ملت ارمنی و نتیجهٔ <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AD" title="نوح">نوح</a> پیامبر، گرفته شده است که بر اساس نوشتهٔ <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="موسس خورناتسی">موسس خورناتسی</a>، تاریخ‌نویس ارمنی، در سال ۲۴۹۲ قبل از میلاد «بل» پادشاه <a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%84" title="تمدن بابل">بابل</a> را شکست داد و ملت ارمنی را در منطقهٔ <a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="آیرارات">آیرارات</a> بنیان گذاشت.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">زبان ارمنی</a>، زبان رسمی کشور <b>ارمنستان</b> است. </p><p>برخی از همسایگان، ارمنستان و ارمنیان را با نام‌های دیگری نیز شناخته‌اند. </p><p><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%DA%AF%D8%B1%D8%AC%DB%8C" title="مردم گرجی">مردم گرجی</a>، ارمنیان را «سُمخِبی» «درحالت مفرد: سُمِخی» و ارمنستان را «سُمخِتی» می‌گویند. ملت‌ها و کشورهای دیگر نیز از دیر باز تاکنون ارمنیان و ارمنستان را با تلفظ‌های مختلف کلمهٔ «آرمن» شناخته و می‌شناسند. آنان این کشور را «آرمِنیا، آرمانی، آرمینا، ارمنستان، آرمِنین، اِرمنستان» و به اسامی ای دیگر نامیده و ملت ارمنی را نیز «آرامان، آرمینیان، آدمیانین، آرمِنیر، اِرمَنی و اَرمنی» خوانده‌اند. </p><p>نام «ارمنیا» نخستین بار در سطر ۱۵ ستون اول متن پارسی <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84_%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%86%D8%A8%D8%B4%D8%AA%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="متن کامل سنگ‌نبشته بیستون">کتیبه داریوش اول</a> بر <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_(%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="بیستون (کوهستان)">کوه بیستون</a> آمده است. در متن <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%85_(%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86)" class="mw-redirect" title="ایلام (تمدن)">عیلامی</a> کتیبه مزبور، نام این سرزمین به صورت «هارمی نویا» در متن <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DA%A9%D8%AF%DB%8C" title="زبان اکدی">اکدی</a> «اوراشطو» و در متن <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="زبان آرامی">آرامی</a> «اررط» آمده است. محققان «اوراشطو» را همان <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88" title="اورارتو">اورارتو</a> دانسته‌اند. در کتیبه‌های آشوری که به خط میخی است، این نام به صورت اورارتو آمده است. در کتاب مقدس به صورت آراراط آمده است. دولت اورارتو به نام «پادشاهی وان» نیز نامیده می‌شود.<sup id="cite_ref-ReferenceA_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%84" title="تمدن بابل">بابلیان</a> ساتراپ‌نشین، ارمنستان را «اوراشطو» و «اورالط» [Oralt] می‌نامیدند. حال آنکه پارسیان آن را «<b>آرمینا</b>» (به فارسی باستان:<b>اَرْمینه</b> 𐎠𐎼𐎷𐎡𐎴(Armina)<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) می‌خواندند. بر <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%86%D8%A8%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="سنگ‌نبشته‌های هخامنشیان">سنگ نوشته داریوش در شوش</a> و نیز در <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B4_%DB%8C%DA%A9%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%86%D9%82%D8%B4_%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85" title="سنگ‌نوشته داریوش یکم در نقش رستم">نقش رستم</a> به صورت «اررمن» آمده است. نام ارمنستان در متون یونانی به گونه‌های «ارمنیا» و مردم آنجا «ارمنیوی» [Armenioi] آمده است. <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B2%D9%86%D9%81%D9%88%D9%86" title="گزنفون">گزنفون</a> از ارمنستان و مردم آن به صورت «ارمنیون» یاد کرده است. <a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AA" class="mw-redirect" title="هرودت">هرودت</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86" title="استرابون">استرابون</a> ارمنیان را «ارمنییوی» [Armenion] آورده‌اند.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>موسس خورناتسی، نام ارمنیا را با نام «آرام» مربوط می‌داند که ششمین نسل از فرزندان هایک بود. وی به نقل از گذشتگان می‌نویسد که آرام در پیکارها، پیروزی فراوان کسب کرد و از محدوده ارمنستان فراتر رفت. از این رو دیگر اقوام سرزمین ارمنستان را به نام او نامیده‌اند که یونانیان آن را «آرمن» و ایرانیان و سوریاییان «آرمنیک» می‌نامند. <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D9%88%D8%B3_%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="گیراگوس گاندزاکتسی">گیراگوس گاندزاکتسی</a> می‌نویسد که مردم ارمنستان به سبب رشادتهای آرام، «ارمن» نامیده شده‌اند. </p><p>در نوشته‌های مؤلفان عهد اسلامی چون <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A8%D9%86_%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B0%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="احمدبن یحیی بلاذری">بلاذری</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AD%D9%86%DB%8C%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="ابوحنیفه دینوری">دینوری</a>، <a href="/wiki/%DB%8C%D8%B9%D9%82%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="یعقوبی">یعقوبی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A8%D9%87" title="ابن خردادبه">ابن خردادبه</a>، نام این سرزمین «ارمینیه» آمده است، گمان می‌رود که صورت معرب «ارمینیا» بوده باشد. در نوشته‌های عهد ساسانی و پس از آن نام «ارمن» مشهود است. در <a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%DB%8C%DA%A9%D9%85_%D8%A8%D8%B1_%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA" class="mw-redirect" title="کتیبه شاپور یکم بر کعبه زرتشت">کتیبه شاپور یکم بر کعبه زرتشت</a> نام فرزند ارشدش هرمزد اردشیر با عنوان «بزرگ ارمنان شاه» آمده است.<sup id="cite_ref-ReferenceA_28-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تاریخ"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE"></span>تاریخ</h2></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armenian4thcenturies.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Armenian4thcenturies.gif/250px-Armenian4thcenturies.gif" decoding="async" width="250" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Armenian4thcenturies.gif/375px-Armenian4thcenturies.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Armenian4thcenturies.gif/500px-Armenian4thcenturies.gif 2x" data-file-width="699" data-file-height="456" /></a><figcaption>پادشاهی ارمنستان در سده چهارم میلادی همسایه ایران ساسانی، روم و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="پادشاهی ایبری">پادشاهی ایبری</a></figcaption></figure> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks" style="width:25.75em"><tbody><tr><th class="sidebar-title"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاریخ ارمنستان">تاریخ ارمنستان</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Coat_of_arms_of_Armenia.svg" class="mw-file-description" title="Coat of Arms of Armenia"><img alt="Coat of Arms of Armenia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Coat_of_arms_of_Armenia.svg/100px-Coat_of_arms_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="100" height="96" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Coat_of_arms_of_Armenia.svg/150px-Coat_of_arms_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Coat_of_arms_of_Armenia.svg/200px-Coat_of_arms_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="412" data-file-height="396" /></a><figcaption>Coat of Arms of Armenia</figcaption></figure></td></tr><tr><td class="sidebar-above" style="font-size:smaller;"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="نام‌های ارمنستان">نام‌های ارمنستان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گاه‌شماری رویدادهای تاریخی ارمنستان">گاه‌شماری رویدادهای تاریخی ارمنستان</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="color:#777; background: #eaecf0; text-align:center;">پیشاتاریخ</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="text-align:left;"> <dl><dt></dt> <dd><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پیشاتاریخ ارمنستان">پیشاتاریخ ارمنستان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرزمین کوهستانی ارمنستان">سرزمین کوهستانی ارمنستان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_(%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87)" title="هایک (اسطوره)">هایک (اسطوره)</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%B2%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%B3_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B1" title="زوراتس کارر">زوراتس کارر</a></dd></dl> <hr /></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="color:#777; background: #eaecf0; text-align:center;">دوران باستان</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="text-align:left;"> <dl><dt></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="دودمان اروندی">دودمان اروندی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="ارمنستان بزرگ">ارمنستان بزرگ</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C" class="mw-redirect" title="ارمنستان هخامنشی">ارمنستان هخامنشی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3%DB%8C" title="دودمان آرتاشسی">دودمان آرتاشسی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87_%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سلسله اشکانی ارمنستان">سلسله اشکانی ارمنستان</a></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd></dl> <hr /> <dl><dt></dt> <dd><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تیرداد سوم ارمنستان">تیرداد سوم ارمنستان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کلیسای حواری ارمنی">کلیسای حواری ارمنی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">زبان ارمنی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%AA" title="نبرد تیگراناکرت">نبرد تیگراناکرت</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" title="تیگراناکرت آرتساخ">تیگراناکرت آرتساخ</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%AA" title="تیگراناکرت">تیگراناکرت</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مامیکونیان">مامیکونیان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A2%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B1" title="نبرد آوارایر">نبرد آوارایر</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="ارمنستان بیزانس">ارمنستان بیزانس</a></dd></dl> <hr /></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="color:#777; background: #eaecf0; text-align:center;">سده‌های میانه</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="text-align:left;"> <dl><dt></dt> <dd><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حمله اعراب به ارمنستان">حمله اعراب به ارمنستان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="دودمان باگراتونی">دودمان باگراتونی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%84%D8%AC%D9%88%D9%82%DB%8C" title="ارمنستان سلجوقی">ارمنستان سلجوقی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="ارمنستان زاکارید">ارمنستان زاکارید</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حمله مغول به ارمنستان">حمله مغول به ارمنستان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="پادشاهی ارمنی کیلیکیه">پادشاهی ارمنی کیلیکیه</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="دودمان هتومی">دودمان هتومی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="دودمان لوزینیان">دودمان لوزینیان</a></dd></dl> <hr /> <dl><dt></dt> <dd><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%DB%8C_(%D8%B4%D9%87%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="آنی (شهر باستانی)">آنی (شهر باستانی)</a></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd></dl></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="color:#777; background: #eaecf0; text-align:center;">سدهٔ بیستم</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="text-align:left;"> <dl><dt></dt> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="ارمنستان صفویه-افشاریه-قاجاریه">ارمنستان صفویه-افشاریه-قاجاریه</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%BA" class="mw-redirect" title="ملیک‌های قره‌باغ">ملیک‌های قره‌باغ</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="ارمنستان روسیه">ارمنستان روسیه</a></dd> <dd><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%DB%B1%DB%B9%DB%B0%DB%B5%E2%80%93%DB%B1%DB%B9%DB%B0%DB%B7" title="کشتار ارمنی-تاتار ۱۹۰۵–۱۹۰۷">کشتار ارمنی-تاتار ۱۹۰۵–۱۹۰۷</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="مسئله ارمنی">مسئله ارمنی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D9%88%D8%A7%D9%86" title="مقاومت وان">مقاومت وان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%82%D8%AA%D9%84%E2%80%8C%D8%B9%D8%A7%D9%85_%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="قتل‌عام آدانا">قتل‌عام آدانا</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%BA" title="مقاومت موسی داغ">مقاومت موسی داغ</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نسل‌کشی ارمنی‌ها">نسل‌کشی ارمنی‌ها</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="نبرد سارداراباد">نبرد سارداراباد</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اولین جمهوری ارمنستان">اولین جمهوری ارمنستان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%93%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جنگ ارمنستان–جمهوری آذربایجان">جنگ ارمنستان–جمهوری آذربایجان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%93%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="جنگ ارمنستان–ترکیه">جنگ ارمنستان–ترکیه</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%B1" title="معاهده سور">معاهده سور</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی">جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی</a></dd> <dd></dd> <dd></dd></dl> <hr /> <dl><dt></dt> <dd><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87" title="جماعت ارمنیان پراکنده">جماعت ارمنیان پراکنده</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ارمنی‌ها در امپراتوری عثمانی">ارمنی‌ها در امپراتوری عثمانی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ارمنی‌های ترکیه">ارمنی‌های ترکیه</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنی‌های گرجستان">ارمنی‌های گرجستان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="ارمنی‌های جمهوری آذربایجان">ارمنی‌های جمهوری آذربایجان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%AE%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ارمنی‌های نخجوان">ارمنی‌های نخجوان</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="میراث فرهنگی ارمنیان در ترکیه">میراث فرهنگی ارمنیان در ترکیه</a></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd></dl> <hr /></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="color:#777; background: #eaecf0; text-align:center;">عصر مدرن</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="text-align:left;"> <dl><dt></dt> <dd><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%AA" title="کشتار سومقاییت">کشتار سومقاییت‏</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%82%D8%AA%D9%84%E2%80%8C%D8%B9%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88" class="mw-redirect" title="قتل‌عام باکو">قتل‌عام باکو</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D9%82%D8%AA%D9%84%E2%80%8C%D8%B9%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D9%86%D8%AC%D9%87" class="mw-redirect" title="قتل‌عام گنجه">قتل‌عام گنجه</a></dd> <dd><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B4%DB%8C" title="کشتار شوشی">کشتار شوشی</a></dd> <dd><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A7" title="کشتار ماراقا">کشتار ماراقا</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%82%D8%B1%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D8%BA" class="mw-redirect" title="جنگ قره باغ">جنگ قره باغ</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" title="جمهوری آرتساخ">جمهوری آرتساخ</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاریخ نظامی ارمنستان">تاریخ نظامی ارمنستان</a></dd> <dd></dd> <dd></dd></dl> <hr /> <dl><dt></dt> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd> <dd></dd></dl></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below" style="border-top: 1px solid #a2a9b1;"> <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="درگاه:ارمنستان">درگاه:ارمنستان</a></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:تاریخ ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:تاریخ ارمنستان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:تاریخ ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاریخ ارمنستان">تاریخ ارمنستان</a></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:ErevanKhanate.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/ErevanKhanate.gif/250px-ErevanKhanate.gif" decoding="async" width="250" height="204" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/ErevanKhanate.gif/375px-ErevanKhanate.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/ErevanKhanate.gif/500px-ErevanKhanate.gif 2x" data-file-width="700" data-file-height="572" /></a><figcaption>نقشه ارمنستان در اوایل سده ۱۹ میلادی: پادشاهی گرجستان در شمال، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="خانات ایروان">خانات ایروان</a> در مرکز، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D8%AE%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86" title="خانات نخجوان">خانات نخجوان</a> در جنوب و <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA_%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%BA" title="خانات قره‌باغ">خانات قره‌باغ</a> در جنوب شرق ارمنستان</figcaption></figure> <p>در زمان <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="دودمان اروندی">دودمان یرواندونی</a> روند تشکیل ملت ارمنی به مرحله پایانی خود رسید. پس از لشکرکشی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%88%D9%86%DB%8C" title="اسکندر مقدونی">اسکندر مقدونی</a> و پایه‌گذاری حکومت <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="سلوکیان">سلوکی</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3_%D8%A7%D9%88%D9%84" class="mw-redirect" title="آرتاشس اول">آرتاشس اول</a> پادشاه ارمنستان بر آنان شوریده و پادشاه <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="ارمنستان بزرگ">ارمنستان بزرگ</a> را بنیان نهاد که در زمان <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="تیگران بزرگ">تیگران بزرگ</a> به اوج قدرت خود رسید.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در زمان <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87_%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سلسله اشکانی ارمنستان">سلسله اشکانی ارمنستان</a> تحولات جدیدی به وقوع پیوست. به سال ۳۰۱ میلادی <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a> را به عنوان دین رسمی حکومت خود پذیرفتند، در این هنگام جمعیت آنان به ۴ میلیون نفر بالغ می‌گردید و وسعت ارمنستان بزرگ به ۳۱۲ هزار کیلومتر مربع می‌رسید<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پس از فروپاشی پادشاهی اشکانی ارمنستان با مبارزات آزادیبخش خود در برابر <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ساسانیان">ساسانیان</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D9%85_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="امپراتوری رم شرقی">امپراتوری رم شرقی</a> و آنگاه حکومت اعراب توانستند هویت ملی و معنوی-فرهنگی خود را نگهدارند. در سال ۴۰۵ میلادی <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="الفبای ارمنی">الفبای ارمنی</a> ابداع شده باعث استواری هر چه بیشتر فرهنگی و معنوی گردید که در شرایط غیبت حکومت ملی توانست در یکپارچگی آنان سهیم گردد. </p><p>پس از پیکار و شورش‌های بی‌امان آزادیبخش مردم در برابر چیرگان خارجی حکومت متحد ارمنیان بدست <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="دودمان باگراتونی">دودمان باگراتونی</a> بنیان نهاده شد. پس از چندی حکومت‌های دیگری نیز تأسیس یافت مانند <a href="/w/index.php?title=%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D8%B2%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="حکومت آرزرونی (صفحه وجود ندارد)">حکومت آرزرونی</a> که بسال ۱۰۲۱ میلادی بدست بیزانس منقرض گردید. در اثر ستم‌های حکومت‌های بیزانس، اعراب و سپس در اثر تاخت و تازهای <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%84%D8%AC%D9%88%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="ترکان سلجوقی">ترکان سلجوقی</a> ارمنیان بسیاری از سرزمین خود کوچ نموده به کشورهای دیگر رفتند. یکی از مهم‌ترین آن‌ها <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="کیلیکیه">کیلیکیه</a> در کنار <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87" title="دریای مدیترانه">دریای مدیترانه</a> بود و در آنجا آنان توانستند حکومتی مستقل تأسیس نمایند که به <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="پادشاهی ارمنی کیلیکیه">پادشاهی ارمنی کیلیکیه</a> یا «ارمنستان کوچک» شهرت یافت. </p><p>در زمان تقویت <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%DA%A9%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="ملکه تامار">گرجستان</a> «سده‌های ۱۲ و ۱۳ میلادی» بخش‌های شمالی و مرکزی ارمنستان از دست سلجوقیان آزاد شده به سرکردگی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="ارمنستان زاکارید">ارمنستان زاکارید</a> حکومت ارمنستان احیاء شد. مهاجرت ارمنیان و رکود اقتصادی و فرهنگی آنان در زمان لشکرکشی <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="تاتارها">تاتارها</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مغولان">مغولان</a> و تاخت تازهای <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B1_%D9%84%D9%86%DA%AF" class="mw-redirect" title="تیمور لنگ">تیمور لنگ</a> و طوائف <a href="/wiki/%D8%A2%D9%82%E2%80%8C%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%88%D9%86%D9%84%D9%88" title="آق‌قویونلو">آق‌قویونلو</a> و <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87_%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%88%D9%86%D9%84%D9%88" class="mw-redirect" title="قره قویونلو">قره قویونلو</a> «سده‌های ۱۴ و ۱۵ میلادی» برای ارمنستان اسفناک بود. در سده ۱۶ میلادی ارمنستان تحت سیطره <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="امپراتوری عثمانی">امپراتوری عثمانی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="ارمنستان صفویه-افشاریه-قاجاریه">صفویان</a> ایران قرار گرفت. <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87_%D8%AA%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="روسیه تزاری">روسیه تزاری</a> بسال ۱۸۲۸ میلادی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="ارمنستان روسیه">ارمنستان شرقی</a> را بتصرف خود درآورد بدین سان ارمنیان در زیر سه حکومت روسیه، عثمانی و ایران قرار گرفتند. حکومت سلطان عثمانی با سیاست ضد ارمنی خود دست به <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87" title="کشتار حمیدیه">کشتارهای توده‌ای</a> در ارمنستان غربی زده از ۱۸۹۴ تا ۱۸۹۶ میلادی بیش از ۳۰۰ هزار نفر را قتل‌عام کردند.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با قدرت رسیدن <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="نادرشاه افشار">نادرشاه افشار</a> قسمت بزرگی از ارمنستان به تصرف <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a> درآمد. کاتولیکوس رهبر مذهبی کلیسای <a href="/wiki/%D8%A7%DA%86%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="اچمیادزین">اچمیادزین</a> از این فرصت استفاده کرده و تلاش‌هایی را برای استیفای استقلال ارمنستان و رهایی از قیمومیت خفقان‌آمیز <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ترکان عثمانی">ترکان عثمانی</a> آغاز می‌کند. این تلاش‌ها خیلی زود به یک جنبش وسیع علیه استیلای عثمانی‌ها مبدل می‌شود و ارمنی‌ها فعالانه در صفوف سپاه نادر شاه علیه قشون عثمانی به نبرد برمی‌خیزند. </p><p>در دوران <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="قاجار">قاجار</a> که ارمنستان شرقی که تحت کنترل <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ایران قاجاری">ایران قاجاری</a> بود، نظام خان نشینی بود که در آن‌ها اداره امور به دست خان‌ها صورت می‌گرفت. عمده‌ترین حکومت خان‌نشین در این دوره <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="خانات ایروان">خان‌نشین ایروان</a> بود که بخش مرکزی ارمنستان شرقی را دربر می‌گرفت. محل‌ها یا ناحیه‌ها توسط بلوکها، شهرها به دست کلانترها و روستاها توسط دهیارها که همگی از سوی خان یا سردار ایروان انتخاب می‌شدند، اداره می‌شد. وظیفه اصلی خانات و بلوکات ارمنستان جمع مالیات و تدارکات قشون بود. در ۱۲ اکتبر ۱۸۱۳ پس شکست <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ایران قاجاری">ایران قاجاری</a> از <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87_%D8%AA%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="روسیه تزاری">روسیه تزاری</a> پس از مدت‌ها جنگ و نبرد، در روستای گلستان از توابع <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%BA" title="قره‌باغ">قره‌باغ</a>، معاهده صلح <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%87_%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="معاهده گلستان">گلستان</a> امضاء گردید که بر اساس آن گرجستان شرقی، خان‌نشین‌های گنجه، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%BA" title="قره‌باغ">قره‌باغ</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="شکی">شکی</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="شروان">شروان</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88" title="باکو">باکو</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%A8%D8%A7" class="mw-redirect" title="قوبا">قوبا</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%B4" title="تالش">تالش</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF" class="mw-disambig" title="دربند">دربند</a> و بخشی از ارمنستان تحت تسلط قاجاریان از جمله <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="استان شیراک">استان شیراک</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="استان لوری">استان لوری</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AE" class="mw-redirect" title="شهرستان قازاخ">شهرستان قازاخ</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="شامشادین (صفحه وجود ندارد)">شامشادین</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان سیونیک">استان سیونیک</a> به روسیه تزاری واگذار شد. حدود سیزده سال پس از انعقاد <a href="/wiki/%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="عهدنامه گلستان">عهدنامه گلستان</a> در سال ۱۸۲۶ میلادی با حمله ایران دور دوم <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="جنگ‌های ایران و روسیه">جنگ‌های ایران و روسیه</a> آغاز شد که بار دیگر به شکست ایران و انعقاد <a href="/wiki/%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%86%D8%A7%DB%8C" title="عهدنامه ترکمانچای">عهدنامه ترکمانچای</a> در فوریه ۱۸۲۸ میلادی منجر شد که بر اساس آن ارمنستان شرقی و تمام مناطق شمال ارس به روس‌ها واگذار شد و در نتیجه ارمنستان برای همیشه از ایران جدا شد. <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%AE%D8%B4_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="جنبش آزادی‌بخش ملی ارمنی">مبارزه ارمنیان</a> در رهایی از دولت عثمانی آغاز گردید و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="مسئله ارمنی">مسئله ارمنی</a> در محافل حکومتی و سیاسی اروپا مطرح شده آنان گهگاه در اثر ضرورت از این مسئله به عنوان حربه‌ای در برابر سلطان عثمانی استفاده نمودند. در سال ۱۹۱۵ حکومت <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ترکان جوان">ترکان جوان</a> دست به نخستین <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نسل‌کشی ارمنی‌ها">نسل‌کشی</a> سده بیستم میلادی زده بیش از یک و نیم میلیون ارمنی را در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="ارمنستان غربی">ارمنستان غربی</a> به کام نیستی فرستاد. </p><p>در اثر مبارزات ارمنیان آنان موفق شدند پس از <a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="نبرد سارداراباد">نبرد سارداراباد</a> و <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%82%D8%B1%D9%87_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="نبرد قره کلیسا (صفحه وجود ندارد)">نبرد قره کلیسا</a> بسال ۱۹۱۸ میلادی پس از پنج سده حکومت خود را احیاء نمایند. در مدت حدود دو سال <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اولین جمهوری ارمنستان">اولین جمهوری ارمنستان</a> در بخش کوچکی از <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ارمنستان باستان (صفحه وجود ندارد)">ارمنستان باستان</a> تأسیس شد. بر اساس <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%B1" title="معاهده سور">معاهده سور</a> ترکیه مکلف شد <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B4_%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="شش ولایت ارمنی">شش ولایت ارمنی</a> را به جمهوری ارمنستان بازپس دهد؛ لیکن با قدرت رسیدن <a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DA%A9" class="mw-redirect" title="کمال آتاتورک">کمال آتئاترک</a> این امر جامه عمل نپوشید.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از سویی دیگر قسمتی از <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" title="جمهوری آرتساخ">آرتساخ</a> و تمامی خاک <a href="/wiki/%D9%86%D8%AE%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86" title="نخجوان">نخجوان</a> و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AE%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A7%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="آخالکالاکی">آخالکالاکی</a> در تصرف جمهوری‌های آذربایجان و گرجستان شوروی باقی ماند.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از سال ۱۹۲۰ حکومت سوسیالیستی؛ <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="ارمنستان شوروی">ارمنستان شوروی</a> جانشین آن گردید. </p><p>پس از <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی">فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی</a>؛ جمهوری ارمنستان در تاریخ ۲۱ سپتامبر ۱۹۹۱ اعلام گردید. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="تقسیمات_کشوری_ارمنستان_باستان"><span id=".D8.AA.D9.82.D8.B3.DB.8C.D9.85.D8.A7.D8.AA_.DA.A9.D8.B4.D9.88.D8.B1.DB.8C_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86_.D8.A8.D8.A7.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>تقسیمات کشوری ارمنستان باستان</h3></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Ayrarat.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Ayrarat.jpg/250px-Ayrarat.jpg" decoding="async" width="250" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Ayrarat.jpg/375px-Ayrarat.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Ayrarat.jpg/500px-Ayrarat.jpg 2x" data-file-width="1490" data-file-height="856" /></a><figcaption>ایالت‌های تاریخی ارمنستان بزرگ</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="ارمنستان بزرگ">ارمنستان بزرگ</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9" title="ارمنستان کوچک">ارمنستان کوچک</a></div> <p>ارمنستان از لحاظ تاریخی به سه ناحیه تقسیم شده بود: </p><p>ارمنستان بزرگ، ارمنستان کوچک و ارمنستان جدید. تاریخ ارمنستان بزرگ و کوچک به ازمنه قدیم مربوط می‌شود و این دو سرزمین مجزا از همدیگر بودند. ارمنستان بزرگ وسیع تر از دو منطقه دیگر محسوب می‌شد و شامل پانزده ایالت بود.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9" title="ارمنستان کوچک">ارمنستان کوچک</a> یا هایک کوچک در ناحیه غربی ارمنستان بزرگ، در محدوده شمال <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="کاپادوکیه">کاپادوکیه</a> قرار داشت که در شمال شرق آناتولی در محدوده «<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B3" title="استان سیواس">استان سیواس</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87" title="استان گوموش‌خانه">استان گوموش‌خانه</a>» امروزی می‌باشد.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ارمنستان جدید به سومین ناحیه تاریخی متعلق است که به سده یازدهم مربوط می‌شود و در جنوب غربی ارمنستان کوچک واقع شده بود که به <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="پادشاهی ارمنی کیلیکیه">پادشاهی ارمنی کیلیکیه</a> معروف است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جغرافیا"><span id=".D8.AC.D8.BA.D8.B1.D8.A7.D9.81.DB.8C.D8.A7"></span>جغرافیا</h2></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جغرافیای ارمنستان">جغرافیای ارمنستان</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرزمین کوهستانی ارمنستان">سرزمین کوهستانی ارمنستان</a></div> <p>ارمنستان در <a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="قفقاز جنوبی">قفقاز جنوبی</a> در میان <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="دریای سیاه">دریای سیاه</a> و <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B2%D8%B1" title="دریای خزر">دریای خزر</a> قرار دارد که مرز میان <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="آسیا">آسیا</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="اروپا">اروپا</a> محسوب می‌شود. ارمنستان کشوری کوهستانی و پرباران است و نیز یک <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AE%D8%B4%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="کشور محاط در خشکی">کشور محاط در خشکی</a> است. </p><p>جمهوری ارمنستان سرزمینی است کوهستانی که اکنون تنها شامل بخش شمالی <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرزمین کوهستانی ارمنستان">فلات بزرگ ارمنستان</a> است. سطح ارمنستان را مجموعه‌ای از کوهستان‌های دارای چین خوردگی بسیار، آتش فشان‌های بزرگ، قله‌های مخروطی، دره‌های تنگ رودخانه‌ای، دریاچه‌ها، چاله‌ها و گودال‌ها فرا گرفته است. حدود نود درصد اراضی ارمنستان در ارتفاعی بیش از هزار متر واقع شده‌اند. سطح اراضی ارمنستان از دیدگاه ساختاری به سه منطقه بخش می‌شود. بخش شمال شرق و جنوب شرق که منطقه‌ای است <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA" title="زمین‌ساخت">تکتونیک</a>؛ بخش مرکزی که منطقه‌ای است آتش فشانی؛ بخش جنوب غربی جلگه آرارات که ناهمواری‌های آن حاصل سیلاب هاست و در جنوب شرق کوه آراگاتس در ارتفاع ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ متر منطقه آتش فشانی ناهمواری دارای چین خوردگی‌های بسیار واقع شده است که رودهای <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%BA" class="mw-redirect" title="رود کاساغ">کاساغ</a> و هرازدان آن را قطع کرده‌اند. در بخش شرقی ارمنستان دو گودال و فرورفتگی عظیمی که در ارتفاع ۱۹۱۴ متری از سطح دریا قرار گرفته دریاچه سوان واقع است. سوان بلندترین و بزرگ‌ترین دریاچه کوهستانی قفقاز است. در جنوب حوضه سوان منطقه کوهستانی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B3%E2%80%8C%D8%AC%D9%88%D8%B1" title="استان وایوتس‌جور">وایوتس دزور</a> و رود آرپا قرار دارد. جنوب غرب ارمنستان شامل چین خوردگی‌های وسیع جلگه آرارات است که میان دو منطقه کوهستانی آراگاتس و گغام واقع شده است.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>۳۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><br /> </p> <table cellpadding="0" style="text-align:center; margin:1em 1em 1em 0px; border:1px solid #aaaaaa; background-color:#f8f8f8;"> <tbody><tr> <th colspan="3" style="font-size:95%; padding-bottom:2px; background-color:#ddeef8;">   <span class="nowrap">کشورهای همسایه</span>    </th></tr> <tr style="font-size:90%;"> <td> شمال شرقی <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/23px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/35px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/46px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جمهوری آذربایجان">جمهوری آذربایجان</a> </td> <td> شمال <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/23px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/35px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/45px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a> </td> <td> شمال غربی <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/23px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/35px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/45px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a>  </td></tr> <tr style="font-size:90%;"> <td> شرق <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Flag_of_Artsakh.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Artsakh.svg/25px-Flag_of_Artsakh.svg.png" decoding="async" width="25" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Artsakh.svg/38px-Flag_of_Artsakh.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Artsakh.svg/50px-Flag_of_Artsakh.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" title="جمهوری آرتساخ">جمهوری آرتساخ</a> </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:RoseVents.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/RoseVents.svg/120px-RoseVents.svg.png" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/RoseVents.svg/180px-RoseVents.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/RoseVents.svg/240px-RoseVents.svg.png 2x" data-file-width="2129" data-file-height="2129" /></a></span></td> <td> غرب <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/23px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/35px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/45px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a>  </td></tr> <tr style="font-size:90%;"> <td> جنوب شرقی <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Flag_of_Artsakh.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Artsakh.svg/25px-Flag_of_Artsakh.svg.png" decoding="async" width="25" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Artsakh.svg/38px-Flag_of_Artsakh.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Artsakh.svg/50px-Flag_of_Artsakh.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" title="جمهوری آرتساخ">جمهوری آرتساخ</a> </td> <td> جنوب <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/23px-Flag_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="23" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/35px-Flag_of_Iran.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/46px-Flag_of_Iran.svg.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a> </td> <td> جنوب غربی <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/23px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/35px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/46px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جمهوری آذربایجان">جمهوری آذربایجان</a> (<a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D9%86%D8%AE%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86" title="جمهوری خودمختار نخجوان">نخجوان</a>)  </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="کوه‌ها"><span id=".DA.A9.D9.88.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>کوه‌ها</h3></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti">.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .tmulti .trow{display:flex;flex-direction:row;clear:left;flex-wrap:wrap;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{margin:1px;float:left}.mw-parser-output .tmulti .theader{clear:both;font-weight:bold;text-align:center;align-self:center;background-color:transparent;width:100%}.mw-parser-output .tmulti .thumbcaption{text-align:right;background-color:transparent}.mw-parser-output .tmulti .text-align-left{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .text-align-right{text-align:right}.mw-parser-output .tmulti .text-align-center{text-align:center}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{width:100%!important;box-sizing:border-box;max-width:none!important;align-items:center}.mw-parser-output .tmulti .trow{justify-content:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{float:none!important;max-width:100%!important;box-sizing:border-box;text-align:center}.mw-parser-output .tmulti .thumbcaption{text-align:center}}</style><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:174px;max-width:174px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:172px;max-width:172px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Mount_Azhdahak_-_Seroujo.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Mount_Azhdahak_-_Seroujo.jpg/170px-Mount_Azhdahak_-_Seroujo.jpg" decoding="async" width="170" height="85" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Mount_Azhdahak_-_Seroujo.jpg/255px-Mount_Azhdahak_-_Seroujo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Mount_Azhdahak_-_Seroujo.jpg/340px-Mount_Azhdahak_-_Seroujo.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="512" /></a></span></div><div class="thumbcaption">کوه آژداهاک</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:172px;max-width:172px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Aragats.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Aragats.jpg/170px-Aragats.jpg" decoding="async" width="170" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Aragats.jpg/255px-Aragats.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Aragats.jpg/340px-Aragats.jpg 2x" data-file-width="847" data-file-height="597" /></a></span></div><div class="thumbcaption">آراگاتس</div></div></div></div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="کوه‌های ارمنستان">کوه‌های ارمنستان</a></div> <p>ارمنستان در ارتفاع ۴۰۰ تا ۴۰۰۰ متری به ۵ منطقه بخش شده است: </p><p>منطقه نیمه صحرایی، استپی، جنگلی، آلپی و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7" title="توندرا">توندرای</a> کوهستانی. منطقه نیمه صحرایی شامل جلگه آرارات تا ارتفاع ۹۰۰ متری از سطح دریاست. منطقه استپی وسیع‌ترین بخش ارمنستان را تشکیل می‌دهد و شامل سرزمین‌های شمالی و شرقی در ارتفاع ۱۹۰۰ تا ۲۰۰۰ متری و منطقه چاله‌های آرارات از ارتفاع ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ تا ارتفاع ۲۰۰۰ – ۲۲۰۰ متر از سطح دریاست. در جنوب این منطقه تا ارتفاع ۲۴۰۰ – ۲۵۰۰ متری را نیز شامل می‌گردد. منطقه جنگلی شامل اراضی شمال شرق است که ۲۸ تا ۳۰ درصد اراضی را تا ارتفاع ۱۹۰۰ – ۲۰۰۰ متری تشکیل می‌دهد. منطقه آلپی شامل کوهستان‌هایی به ارتفاع ۲۰۰۰ تا ۲۲۰۰ متر است. منطقه <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7" title="توندرا">توندرای</a> کوهستانی در قله‌های مرتفع ارمنستان واقع است.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>۴۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>از کوه‌های ارمنستان می‌توان به:<a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D8%AA%D8%B3" title="آراگاتس">آراگاتس</a> با ارتفاع ۴۰۹۵ متر، <a href="/wiki/%D8%A2%DA%86%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1" title="آچکاسار">آچکاسار</a> ۳۱۹۶ متر، <a href="/wiki/%D8%A2%DA%98%D8%AF%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9" title="آژداهاک">آژداهاک</a> ۳۵۹۷ متر، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1" title="اسپیتاکاسار">اسپیتاکاسار</a> ۳۵۵۵ متر، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="گغاسار">گغاسار</a> ۳۴۴۳ متر، <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%B3" title="واردنیس">واردنیس</a> ۳۵۲۰ متر، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%B3_%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1" title="متس ایشخاناسار">متس ایشخاناسار</a> ۳۵۵۲ متر و <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D9%87_%DA%AF%D9%82%D8%A7%D9%85" class="mw-redirect" title="رشته‌کوه گقام">رشته‌کوه گقام</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D9%86%DA%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="کوهستان زنگه‌زور">کوهستان زنگه‌زور</a> را نام برد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آب_و_هوا"><span id=".D8.A2.D8.A8_.D9.88_.D9.87.D9.88.D8.A7"></span>آب و هوا</h3></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Azerbaijan_topographic_map-it.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Azerbaijan_topographic_map-it.svg/270px-Azerbaijan_topographic_map-it.svg.png" decoding="async" width="270" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Azerbaijan_topographic_map-it.svg/405px-Azerbaijan_topographic_map-it.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Azerbaijan_topographic_map-it.svg/540px-Azerbaijan_topographic_map-it.svg.png 2x" data-file-width="757" data-file-height="502" /></a><figcaption></figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D9%88_%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="آب و هوای ارمنستان">آب و هوای ارمنستان</a></div> <p>هوای ارمنستان ملایم است. در تابستان‌ها از مناطق جنوبی (فلات ایران) توده هوای گرمی که از <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="منطقه گرمسیری">منطقه گرمسیری</a> وزیدن می‌گیرد به فلات ارمنستان می‌رسد. در زمستان‌ها هوای ارمنستان به شدت سرد می‌شود و فشار جو فزونی می‌گیرد. آسمان ارمنستان اغلب آفتابی است و میزان بارندگی در ارتفاعات به ویژه در ۲۰۰۰ و ۲۱۰۰ متری فزونی می‌گیرد. دمای هوا در ارمنستان به شدت تابع فصول سال است. در دشت آرارات متوسط دما در ماه ژوئیه دمای ۲۵+ تا ۲۷+ درجه سانتی گراد و حداکثر آن ۴۲+ درجه سانتی گراد است. در ماه ژانویه دمای متوسط هوا ۵- تا ۷- و حداقل آن ۳۰- درجه سانتی گراد است. در مناطق کوهستانی میانه از جمله <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%86" title="دریاچه سوان">دریاچه سوان</a> میانگین دمای هوا در تابستان ۱۸+ تا ۲۰+ و در زمستان ۸- تا ۱۲- درجه است. در اطراف دریاچه آرپا دمای هوا به ۴۶- نیز رسیده است. در جلگه آرارات ۲۵۰ روز از سال دما به صفر درجه نمی‌رسد. در مناطق کوهستانی شمار این روزها در سال ۱۵۰ تا ۲۰۰ و در ارتفاعات بسیار حدود ۳۰ تا ۵۰ روز است. میزان متوسط بارندگی در ارمنستان ۵۵۰ میلی‌متر است که در بهار و اوایل تابستان به حداکثر و در نیمه دوم تابستان و نیز زمستان به حداقل می‌رسد. متوسط روزهای آفتاب ارمنستان را طی سال ۲۷۰۰ ساعت نوشته‌اند<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>۴۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="رودها_و_دریاچه‌ها"><span id=".D8.B1.D9.88.D8.AF.D9.87.D8.A7_.D9.88_.D8.AF.D8.B1.DB.8C.D8.A7.DA.86.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>رودها و دریاچه‌ها</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Rivers_of_Armenia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Rivers_of_Armenia.jpg/220px-Rivers_of_Armenia.jpg" decoding="async" width="220" height="213" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Rivers_of_Armenia.jpg/330px-Rivers_of_Armenia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Rivers_of_Armenia.jpg/440px-Rivers_of_Armenia.jpg 2x" data-file-width="1437" data-file-height="1393" /></a><figcaption>رودهای ارمنستان</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رودها و دریاچه‌های ارمنستان">رودها و دریاچه‌های ارمنستان</a></div> <p>در ارمنستان <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF" title="رود">رودهایی</a> جریان دارند که برخی به رودهای بزرگ‌تر و برخی به <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%86" title="دریاچه سوان">دریاچه سوان</a> می‌ریزند. عمده‌ترین آن‌ها بخشی از <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="ارس">رود ارس</a> است. <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A2%D9%82%D8%B3%D8%AA%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="رود آقستف (صفحه وجود ندارد)">رود آقستف</a> است که به <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7_(%D8%B1%D9%88%D8%AF)" title="کورا (رود)">رود کورا</a> می‌پیوندد. رودهای <a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D9%86_(%D8%B1%D9%88%D8%AF)" title="هرازدان (رود)">هرازدان</a>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="رود آزات">آزات</a>، <a href="/wiki/%D9%88%D8%AF%DB%8C_(%D8%B1%D9%88%D8%AF)" title="ودی (رود)">ودی</a>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="رودخانه وروتان">وروتان</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%88%D9%88%D8%BA%D8%AC%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="رود ووغجی (صفحه وجود ندارد)">وخجی</a> به رود ارس می‌پیوندند. <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%DA%A9" class="mw-redirect" title="رود پامباک">رود پامباک</a> و <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B2%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D8%AA" class="mw-redirect" title="رودخانه زوراگت">زوراگت</a> به <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A8%D8%AF_(%D8%B1%D9%88%D8%AF)" title="دبد (رود)">رود دِبِد</a> متصل می‌گردند که این نیز با «رود خرامی» پیوند می‌یابد. </p><p>بزرگ‌ترین <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87" title="دریاچه">دریاچه</a> ارمنستان سوان است. دریاچه‌های کوچک دیگری چون:<a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%A2%DA%A9%D9%86%D8%A7" title="دریاچه آکنا">آکنا</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D9%BE%DB%8C" title="دریاچه آرپی">آرپی</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%A2%DA%A9%D9%86%D8%A7" title="دریاچه آکنا">آکنا (آیگر)</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دریاچه کاری">کاری</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B2" title="دریاچه پارز">پارز</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="دریاچه لسینگ">لسینگ</a> و <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="دریاچه ایروان">ایروان</a> را نام برد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="پوشش_گیاهی_و_محیط_زیست"><span id=".D9.BE.D9.88.D8.B4.D8.B4_.DA.AF.DB.8C.D8.A7.D9.87.DB.8C_.D9.88_.D9.85.D8.AD.DB.8C.D8.B7_.D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA"></span>پوشش گیاهی و محیط زیست</h3></div> <p>در ارمنستان حدود ۳۲۰۰ نوع گیاه می‌روید که خود موید گوناگونی آنهاست. تنوع نباتات حاصل ناهمواری‌ها، خاک، آب و هوا و قرار داشتن ارمنستان در میان دو منطقه ژئوبوتانیک است. ۱-نواحی جنگلی و چمنزارهای قفقاز ۲-سرزمین‌های بیابانی و نیمه بیابانی ایران. جنگل‌های ارمنستان کوهستانی است و حدود ۱۲ درصد از اراضی این کشور را تشکیل می‌دهد. بیشتر مناطق جنگلی در دامنه کوه‌ها و ارتفاعات ۵۵۰ تا ۲۶۰۰ متر از سطح دریا قرار دارند. عمده‌ترین درختان جنگلی ارمنستان عبارتند از: آلش، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B7" title="بلوط">بلوط</a>، کورکن و نیز درختان <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B2%D9%81%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="زیزفون">زیزفون</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7" title="افرا">افرا</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%86%D8%AC%D8%B4%DA%A9" title="زبان گنجشک">زبان گنجشک</a> و دیگر انواع درختان. ارمنستان سرشار از درختان میوه جنگلی چون <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="گلابی">گلابی</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A8" title="سیب">سیب</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B3" title="گیلاس">گیلاس</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" title="گردو">گردو</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AC%D9%87" class="mw-redirect" title="گوجه">گوجه</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%D8%BA%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="زغال اخته">زغال اخته</a> و <a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AF%D8%A2%D9%84%D9%88" title="زردآلو">زردآلو</a> است.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:114px;max-width:114px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:112px;max-width:112px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armenian2.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Armenian2.jpg/110px-Armenian2.jpg" decoding="async" width="110" height="118" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Armenian2.jpg/165px-Armenian2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Armenian2.jpg/220px-Armenian2.jpg 2x" data-file-width="542" data-file-height="582" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="گوسفند وحشی ارمنی">گوسفند وحشی ارمنی</a></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:112px;max-width:112px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Sevan_trout_%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Sevan_trout_%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C.jpg/110px-Sevan_trout_%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C.jpg" decoding="async" width="110" height="37" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Sevan_trout_%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C.jpg/165px-Sevan_trout_%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Sevan_trout_%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C.jpg/220px-Sevan_trout_%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C.jpg 2x" data-file-width="849" data-file-height="285" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D9%84%E2%80%8C%D8%A2%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%86" title="قزل‌آلای سوان">قزل‌آلای سوان</a></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:112px;max-width:112px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armenian_Gull_in_flight_at_Sevan_lake_5,_March_2008.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Armenian_Gull_in_flight_at_Sevan_lake_5%2C_March_2008.jpg/110px-Armenian_Gull_in_flight_at_Sevan_lake_5%2C_March_2008.jpg" decoding="async" width="110" height="87" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Armenian_Gull_in_flight_at_Sevan_lake_5%2C_March_2008.jpg/165px-Armenian_Gull_in_flight_at_Sevan_lake_5%2C_March_2008.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Armenian_Gull_in_flight_at_Sevan_lake_5%2C_March_2008.jpg/220px-Armenian_Gull_in_flight_at_Sevan_lake_5%2C_March_2008.jpg 2x" data-file-width="2388" data-file-height="1884" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کاکایی ارمنی">کاکایی ارمنی</a></div></div></div></div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="حیوانات"><span id=".D8.AD.DB.8C.D9.88.D8.A7.D9.86.D8.A7.D8.AA"></span>حیوانات</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%88%D8%AD%D8%B4_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حیات وحش ارمنستان">حیات وحش ارمنستان</a></div> <p>در ارمنستان حدود ۴۵۰ نوع حیوان <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">مهره‌دار</a> وجود دارد که ۷۶ نوع آن‌ها حشره خوارند. ۳۰۴ نوع پرنده و بالغ بر ۱۰ هزار نوع از <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85_%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="نرم تنان">نرم تنان</a> و ۲۴ نوع ماهی ثبت شده که بسیاری از آن‌ها خاص ارمنستان است. در دشت‌ها شمار بسیاری <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="موش صحرایی">موش صحرایی</a>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%87" title="روباه">روباه</a>، <a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D9%BE%D8%B4%D8%AA" title="لاک‌پشت">لاک‌پشت</a>، مار گرزه و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B9%DB%8C" title="افعی">افعی</a> وجود دارند. در مناطق نزدیک رود <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="ارس">ارس</a>؛ <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2" title="گراز">گراز</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%B3" title="خرس">خرس</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DA%AF" title="گرگ">گرگ</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C" title="گربه وحشی">گربه وحشی</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84" title="شغال">شغال</a> و از پرندگان؛ <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9" class="mw-redirect" title="اردک">اردک</a>، <a href="/wiki/%D8%BA%D8%A7%D8%B2" title="غاز">غاز</a>، <a href="/wiki/%D9%84%DA%A9_%D9%84%DA%A9" class="mw-redirect" title="لک لک">لک لک</a>، <a href="/wiki/%D9%87%D8%AF%D9%87%D8%AF" title="هدهد">هدهد</a>، <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D8%A7%D8%A8" title="عقاب">عقاب</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B3" title="کرکس">کرکس</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%AF%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%86" title="بلدرچین">بلدرچین</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%84" class="mw-redirect" title="قرقاول">قرقاول</a> و <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A8%D8%B1%D9%87" title="هوبره">هوبره</a> وجود دارند. در مناطق کوهستانی، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B2_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C" title="بز کوهی">بز کوهی</a>، <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B2%D9%BE%D9%84%D9%86%DA%AF" title="یوزپلنگ">یوزپلنگ</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D9%86%DA%AF" title="پلنگ">پلنگ</a> را می‌توان مشاهده کرد.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شهرها"><span id=".D8.B4.D9.87.D8.B1.D9.87.D8.A7"></span>شهرها</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فهرست شهرهای ارمنستان">فهرست شهرهای ارمنستان</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فهرست شهرداری‌های ارمنستان">فهرست شهرداری‌های ارمنستان</a></div> <p>در کشور ارمنستان یک شهر/شهرک بر پایه جمعیت تعریف نمی‌شود. اما شهرهای <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایروان">ایروان</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="گیومری">گیومری</a> و <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B2%D9%88%D8%B1" title="وانادزور">وانادزور</a> که هم‌اکنون بالای ۸۰٬۰۰۰ تن جمعیت دارند در طی دوران <a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="شوروی">شوروی</a> شهرهای اصلی تابع جمهوریت محسوب می‌شدند. مابقی شهرک‌ها کمتر از ۵۰٬۰۰۰ تن جمعیت دارند. </p><p><br /> </p> <table width="97%" align="center" style="border: 1px solid darkgray; background: #f8f9fa"> <tbody><tr> <th colspan="12" style="padding:0.3em 0; line-height:1.2em; font-size:120%;"><span style="font-size:smaller; float: left;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:ارمنستان"><span title="مشاهدهٔ این الگو">نمایش</span></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:ارمنستان"><span title="بحث پیرامون این الگو">بحث</span></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:ارمنستان"><span title="ویرایش کردن این الگو">ویرایش</span></a></li></ul></div></span> <span style="font-size:smaller; float: right;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:شهرهای اصلی ارمنستان"><span title="مشاهدهٔ این الگو">نمایش</span></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:شهرهای اصلی ارمنستان"><span title="بحث پیرامون این الگو">بحث</span></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:شهرهای اصلی ارمنستان"><span title="ویرایش کردن این الگو">ویرایش</span></a></li></ul></div></span> شهرهای اصلی <a class="mw-selflink selflink">ارمنستان</a><br /><span style="font-weight:normal;"><small>برآورد جمعیت در سال ۲۰۱۵<sup id="cite_ref-HH_mshtakan_bnakchutyuny_2015_hulisi_1-i_drutyamb_48-0" class="reference"><a href="#cite_note-HH_mshtakan_bnakchutyuny_2015_hulisi_1-i_drutyamb-48"><span class="cite-bracket">[</span>۴۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small></span> </th></tr> <tr> <th rowspan="12"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Yerevan_Ararat_by_Nerses.jpg" class="mw-file-description" title="ایروان"><img alt="ایروان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Yerevan_Ararat_by_Nerses.jpg/135px-Yerevan_Ararat_by_Nerses.jpg" decoding="async" width="135" height="82" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Yerevan_Ararat_by_Nerses.jpg/203px-Yerevan_Ararat_by_Nerses.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Yerevan_Ararat_by_Nerses.jpg/270px-Yerevan_Ararat_by_Nerses.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="1816" /></a></span><br /><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایروان">ایروان</a><br /> <p><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Gyumrigeneralview.jpg" class="mw-file-description" title="گیومری"><img alt="گیومری" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Gyumrigeneralview.jpg/135px-Gyumrigeneralview.jpg" decoding="async" width="135" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Gyumrigeneralview.jpg/203px-Gyumrigeneralview.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Gyumrigeneralview.jpg/270px-Gyumrigeneralview.jpg 2x" data-file-width="583" data-file-height="389" /></a></span><br /><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="گیومری">گیومری</a> </p> </th></tr> <tr> <th>رتبه </th> <th><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فهرست شهرهای ارمنستان">شهر</a> </th> <th><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="استان ارمنستان">استان</a> </th> <th>جمعیت </th> <th>رتبه </th> <th>شهر </th> <th><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="استان ارمنستان">استان</a> </th> <th>جمعیت </th> <th rowspan="12"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:340_Vanadzor.JPG" class="mw-file-description" title="وانادزور"><img alt="وانادزور" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/340_Vanadzor.JPG/135px-340_Vanadzor.JPG" decoding="async" width="135" height="101" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/340_Vanadzor.JPG/203px-340_Vanadzor.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/340_Vanadzor.JPG/270px-340_Vanadzor.JPG 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a></span><br /><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B2%D9%88%D8%B1" title="وانادزور">وانادزور</a><br /> <p><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:St._Hripsime_Church._View_from_below.jpg" class="mw-file-description" title="اچمیادزین"><img alt="اچمیادزین" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/St._Hripsime_Church._View_from_below.jpg/135px-St._Hripsime_Church._View_from_below.jpg" decoding="async" width="135" height="93" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/St._Hripsime_Church._View_from_below.jpg/203px-St._Hripsime_Church._View_from_below.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/St._Hripsime_Church._View_from_below.jpg/270px-St._Hripsime_Church._View_from_below.jpg 2x" data-file-width="2828" data-file-height="1944" /></a></span><br /><a href="/wiki/%D8%A7%DA%86%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="اچمیادزین">اچمیادزین</a> </p> </th></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایروان">ایروان</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایروان">ایروان</a></td> <td>۱٬۰۷۱٬۸۰۰</td> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱۱</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="گوریس">گوریس</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان سیونیک">سیونیک</a></td> <td>۲۰٬۳۰۰ </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۲</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="گیومری">گیومری</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="استان شیراک">شیراک</a></td> <td>۱۱۸٬۶۰۰</td> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱۲</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="آشتاراک">آشتاراک</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D8%AA%D8%B3%D9%88%D8%AA%D9%86" title="استان آراگاتسوتن">آراگاتسوتن</a></td> <td>۱۹٬۱۰۰ </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۳</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B2%D9%88%D8%B1" title="وانادزور">وانادزور</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="استان لوری">لوری</a></td> <td>۸۲٬۸۰۰</td> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱۳</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B3" title="ماسیس">ماسیس</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="استان آرارات">آرارات</a></td> <td>۲۰٬۵۰۰ </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۴</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%A7%DA%86%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="اچمیادزین">اچمیادزین</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1" title="استان آرماویر">آرماویر</a></td> <td>۴۶٬۸۰۰</td> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱۴</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%DA%A9" title="اسپیتاک">اسپیتاک</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="استان لوری">لوری</a></td> <td>۱۳٬۰۰۰ </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۵</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="هرازدان">هرازدان</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DA%A9" title="استان کوتایک">کوتایک</a></td> <td>۴۱٬۶۰۰</td> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱۵</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%86" title="چارنتساوان">چارنتساوان</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DA%A9" title="استان کوتایک">کوتایک</a></td> <td>۲۰٬۵۰۰ </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۶</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبوویان">آبوویان</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DA%A9" title="استان کوتایک">کوتایک</a></td> <td>۴۴٬۴۰۰</td> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱۶</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D9%87%D8%B1)" class="mw-redirect" title="سوان (شهر)">سوان</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان گغارکونیک">گغارکونیک</a></td> <td>۲۰٬۶۰۰ </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۷</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%AA" title="آرتاشات">آرتاشات</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="استان آرارات">آرارات</a></td> <td>۲۱٬۳۰۰</td> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱۷</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سیسیان">سیسیان</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان سیونیک">سیونیک</a></td> <td>۱۴٬۹۰۰ </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۸</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%86" title="کاپان">کاپان</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان سیونیک">سیونیک</a></td> <td>۴۲٬۷۰۰</td> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱۸</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایجوان">ایجوان</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B4" title="استان تاووش">تاووش</a></td> <td>۲۰٬۸۰۰ </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۹</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1_(%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="آرماویر (ارمنستان)">آرماویر</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1" title="استان آرماویر">آرماویر</a></td> <td>۲۹٬۰۰۰</td> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱۹</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="آرارات، ارمنستان">آرارات، ارمنستان</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="استان آرارات">آرارات</a></td> <td>۲۰٬۴۰۰ </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۱۰</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="گاوار">گاوار</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان گغارکونیک">گغارکونیک</a></td> <td>۱۹٬۹۰۰</td> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">۲۰</td> <td align="right"><b><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="دیلیجان">دیلیجان</a></b></td> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B4" title="استان تاووش">تاووش</a></td> <td>۲۳٬۷۰۰ </td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="سیاست"><span id=".D8.B3.DB.8C.D8.A7.D8.B3.D8.AA"></span>سیاست</h2></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:144px;max-width:144px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Levon_Ter_Petrossian.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Levon_Ter_Petrossian.jpg/140px-Levon_Ter_Petrossian.jpg" decoding="async" width="140" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Levon_Ter_Petrossian.jpg/210px-Levon_Ter_Petrossian.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/27/Levon_Ter_Petrossian.jpg 2x" data-file-width="247" data-file-height="295" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86_%D8%AA%D8%B1-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوون تر-پتروسیان">لوون تر-پتروسیان</a> نخستین <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%E2%80%8C%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رئیس‌جمهور ارمنستان">رئیس‌جمهور ارمنستان</a></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Robert_Kocharyan,_second_President_of_Armenia,_2006_(02).JPG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Robert_Kocharyan%2C_second_President_of_Armenia%2C_2006_%2802%29.JPG/140px-Robert_Kocharyan%2C_second_President_of_Armenia%2C_2006_%2802%29.JPG" decoding="async" width="140" height="118" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Robert_Kocharyan%2C_second_President_of_Armenia%2C_2006_%2802%29.JPG/210px-Robert_Kocharyan%2C_second_President_of_Armenia%2C_2006_%2802%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Robert_Kocharyan%2C_second_President_of_Armenia%2C_2006_%2802%29.JPG/280px-Robert_Kocharyan%2C_second_President_of_Armenia%2C_2006_%2802%29.JPG 2x" data-file-width="2117" data-file-height="1786" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبرت کوچاریان">روبرت کوچاریان</a> دومین رئیس‌جمهور ارمنستان</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Msc_2009-Saturday,_16.00_-_19.00_Uhr-Moerk_002_Sargsyan.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Msc_2009-Saturday%2C_16.00_-_19.00_Uhr-Moerk_002_Sargsyan.jpg/140px-Msc_2009-Saturday%2C_16.00_-_19.00_Uhr-Moerk_002_Sargsyan.jpg" decoding="async" width="140" height="97" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Msc_2009-Saturday%2C_16.00_-_19.00_Uhr-Moerk_002_Sargsyan.jpg/210px-Msc_2009-Saturday%2C_16.00_-_19.00_Uhr-Moerk_002_Sargsyan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Msc_2009-Saturday%2C_16.00_-_19.00_Uhr-Moerk_002_Sargsyan.jpg/280px-Msc_2009-Saturday%2C_16.00_-_19.00_Uhr-Moerk_002_Sargsyan.jpg 2x" data-file-width="3146" data-file-height="2182" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%98_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سرژ سارگسیان">سرژ سارگسیان</a> سومین رئیس‌جمهور ارمنستان</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Nikol_Pashinyan_(2018-05-14).jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Nikol_Pashinyan_%282018-05-14%29.jpg/140px-Nikol_Pashinyan_%282018-05-14%29.jpg" decoding="async" width="140" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Nikol_Pashinyan_%282018-05-14%29.jpg/210px-Nikol_Pashinyan_%282018-05-14%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Nikol_Pashinyan_%282018-05-14%29.jpg/280px-Nikol_Pashinyan_%282018-05-14%29.jpg 2x" data-file-width="360" data-file-height="540" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نیکول پاشینیان">نیکول پاشینیان</a> نخستین <a href="/wiki/%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="نخست‌وزیر ارمنستان">نخست‌وزیر ارمنستان</a> در سیستم پارلمانی</div></div></div></div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="استقلال_سیاسی"><span id=".D8.A7.D8.B3.D8.AA.D9.82.D9.84.D8.A7.D9.84_.D8.B3.DB.8C.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>استقلال سیاسی</h3></div> <p>انتخابات شورای عالی ارمنستان بخشی از تحولاتی بود که در اوایل بهار سال ۱۹۹۰ میلادی به وقوع پیوست. شورای عالی ارمنستان که در کنترل <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کنگره ملی ارمنی">کنگره ملی ارمنی</a> قرار داشت، در اول مارس ۱۹۹۰ میلادی اعلام نمود که با برگزاری <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="همه‌پرسی">همه‌پرسی</a> با هدف حفظ اتحاد جماهیر شوروی در این جمهوری مخالف است و در نظر دارد همه‌پرسی نظر خود را با هدف استقلال سیاسی ارمنستان ظرف شش ماه آینده برگزار نماید. در این راستا، شورای عالی ارمنستان اقدام به تصویب «سند استقلال» در ۲۳ اوت ۱۹۹۰ میلادی نمود. لوون تر-پتروسیان به عنوان رئیس شورا آن را امضاء کرد. در ماه اوت سال ۱۹۹۱ میلادی، لوون تر-پتروسیان لایحه‌ای را تدوین و به تصویب شورای عالی ارمنستان رساند که به موجب آن نهاد جدیدی با عنوان «ریاست جمهوری ارمنستان» تشکیل می‌شد و رئیس‌جمهور با رأی مستقیم مردم به این مقام دست می‌یافت. به فاصله کوتاهی پس از فروپاشی شوروی و برگزاری همه‌پرسی استقلال ارمنستان در ۲۱ سپتامبر ۱۹۹۱ میلادی، نخستین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ۱۶ اکتبر ۱۹۹۱ میلادی برگزار شد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دولت"><span id=".D8.AF.D9.88.D9.84.D8.AA"></span>دولت</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مجلس ارمنستان">مجلس ارمنستان</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قانون اساسی ارمنستان">قانون اساسی ارمنستان</a></div> <ul><li>نظام قوهٔ مقننه</li></ul> <p>نظام قوهٔ مقننهٔ ارمنستان تک مجلسی است. دورهٔ نمایندگان مجلس ملی ارمنستان پنج ساله است. ارمنستان ۴۱ حوزهٔ انتخابیه و ۱۹۸۲ زیرحوزه (صندوق انتخاباتی) دارد. مجلس ارمنستان دارای ۱۳۱ کرسی است که نمایندگان آن به دو صورت «نظام انتخاباتی» و «نمایندگی تناسبی» انتخاب می‌شوند. در بخش نظام انتخاباتی، ۴۱ نفر از هرکدام از حوزه‌های انتخابی به صورت انفرادی و با حمایت احزاب از سوی مردم برگزیده می‌شوند. در بخش نمایندگی تناسبی، نود نفر از طریق احزاب یا ائتلاف‌های شرکت‌کننده انتخاب می‌شوند و به عبارت دیگر، مردم به احزاب یا ائتلاف‌ها رأی می‌دهند و احزاب نیز برحسب درصد آرایی که به دست آورده‌اند افراد خود را، براساس فهرست از پیش اعلام شده، روانهٔ مجلس می‌کنند؛ و حد نصاب ورود به مجلس برای احزاب ۵ درصد و برای ائتلاف‌ها ۷ درصد از مجموع آرا است.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>۴۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>نظام پارلمانی</li></ul> <p>مجلس ملی جمهوری ارمنستان در روز دوشنبه، ۵ اکتبر ۲۰۱۵، لایحه پیشنهادی <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حزب جمهوری‌خواه ارمنستان">حزب جمهوری‌خواه ارمنستان</a> را در خصوص «تغییر ساختار سیاسی کشور از ریاست جمهوری به پارلمانی» با ۱۰۳ رأی مثبت در مقابل ۱۰ رأی منفی و ۳ رأی ممتنع به تصویب رسانید. این مصوبه در ۶ دسامبر ۲۰۱۵ در یک همه‌پرسی به رأی گذاشته شد و ۶۳٫۳۵ درصد شرکت کنندگان در همه‌پرسی به این اصلاحات و تبدیل حکومت این کشور به <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="نظام پارلمانی">نظام پارلمانی</a> رأی دادند و ۳۲٫۳۴ درصد نیز مخالف این اصلاحات بوده‌اند.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>۵۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="احزاب_در_ارمنستان"><span id=".D8.A7.D8.AD.D8.B2.D8.A7.D8.A8_.D8.AF.D8.B1_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>احزاب در ارمنستان</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AD%D8%B2%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فهرست حزب‌های سیاسی ارمنستان">فهرست حزب‌های سیاسی ارمنستان</a></div> <p>تعدادی از احزاب ارمنستان براساس کتاب <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جریان‌های سیاسی جمهوری ارمنستان">جریان‌های سیاسی جمهوری ارمنستان</a> به شرح زیر است: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>احزاب سنتی و تاریخی</th> <th>رهبر مؤسس</th> <th>رهبر کنونی</th> <th>سال تأسیس</th> <th>ایدئولوژی </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="حزب آرمناکان">حزب آرمناکان</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DB%8C%DA%86_%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مکرتیچ پرتوگالیان">مکرتیچ پرتوگالیان</a></td> <td>-</td> <td>۱۸۸۵ میلادی</td> <td>لیبرال </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%87%D9%86%DA%86%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="حزب سوسیال دموکرات هنچاکیان">حزب سوسیال دموکرات هنچاکیان</a></td> <td>گروهی از دانشجویان ارمنی</td> <td>-</td> <td>۱۸۸۷ میلادی</td> <td>سوسیالیسم جریان چپ </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D9%81%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="فدراسیون انقلابی ارمنی">فدراسیون انقلابی ارمنی</a></td> <td><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کریستاپور میکائلیان">کریستاپور میکائلیان</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B8%DB%B6%DB%B7_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C))" class="mw-redirect" title="استپان زوریان (زاده ۱۸۶۷ (میلادی))">استپان زوریان</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%B2%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سیمون زاواریان">سیمون زاواریان</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هرانت مارکاریان">هرانت مارکاریان</a></td> <td>۱۸۹۰ میلادی</td> <td>سوسیالیسم جریان چپ </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%DA%A9%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C)" title="حزب کمونیست ارمنستان (اتحاد شوروی)">حزب کمونیست ارمنستان (اتحاد شوروی)</a></td> <td><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B3%D9%88%D9%88%DB%8C%DA%86_%D8%A2%D9%84%DB%8C%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گوورگ سارگیسوویچ آلیخانیان (صفحه وجود ندارد)">گوورگ سارگیسوویچ آلیخانیان</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام گاسپار سارگسیان">آرام گاسپار سارگسیان</a></td> <td>-</td> <td>۱۹۲۰ میلادی</td> <td>کمونیسم </td></tr> <tr> <th>احزاب مقطع استقلال ارمنستان</th> <th>رهبر</th> <th>رهبر کنونی</th> <th>سال تأسیس</th> <th>ایدئولوژی </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کنگره ملی ارمنی">کنگره ملی ارمنی</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86_%D8%AA%D8%B1-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوون تر-پتروسیان">لوون تر-پتروسیان</a></td> <td>لوون تر-پتروسیان</td> <td>۱۹۸۹ میلادی</td> <td>محافظه کار (جریان راست) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حزب جمهوری‌خواه ارمنستان">حزب جمهوری‌خواه ارمنستان</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آشوت ناواساردیان">آشوت ناواساردیان</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%98_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سرژ سارگسیان">سرژ سارگسیان</a></td> <td>۱۹۹۰ میلادی</td> <td>محافظه کار (جریان راست) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حزب دموکراتیک ارمنستان">حزب دموکراتیک ارمنستان</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام گاسپار سارگسیان">آرام گاسپار سارگسیان</a></td> <td>آرام گاسپار سارگسیان</td> <td>۱۹۹۱ میلادی</td> <td>سوسیالیسم جریان چپ </td></tr> <tr> <th>احزاب پس از استقلال</th> <th>رهبر</th> <th>رهبر کنونی</th> <th>سال تأسیس</th> <th>ایدئولوژی </th></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب محافظه کار ارمنستان (صفحه وجود ندارد)">حزب محافظه کار ارمنستان</a></td> <td><a href="/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="میکائیل هایراپتیان (صفحه وجود ندارد)">میکائیل هایراپتیان</a></td> <td>میکائیل هایراپتیان</td> <td>۱۹۹۱ میلادی</td> <td>محافظه کار (جریان راست) </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب رنسانس دموکرات-مسیحی (صفحه وجود ندارد)">حزب رنسانس دموکرات-مسیحی</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DB%8C%DA%86_%DA%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مکرتیچ گیمیشیان">مکرتیچ گیمیشیان</a></td> <td>مکرتیچ گیمیشیان</td> <td>۱۹۹۵ میلادی</td> <td>محافظه کار (جریان راست) </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA_%D9%85%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب وحدت ملی (صفحه وجود ندارد)">حزب وحدت ملی</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاشس گغامیان">آرتاشس گغامیان</a></td> <td>آرتاشس گغامیان</td> <td>۱۹۹۷ میلادی</td> <td>محافظه کار (جریان راست) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C" class="mw-disambig" title="حزب آزادی">حزب آزادی</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند باگراتیان">هراند باگراتیان</a></td> <td>هراند باگراتیان</td> <td>۱۹۹۷ میلادی</td> <td>لیبرال </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D9%88%D8%B7%D9%86_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب وطن دموکراتیک (صفحه وجود ندارد)">حزب وطن دموکراتیک</a></td> <td><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D9%85%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پطروس ماکیان (صفحه وجود ندارد)">پطروس ماکیان</a></td> <td>پطروس ماکیان</td> <td>۱۹۹۸ میلادی</td> <td>محافظه کار (جریان راست) </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب مردم ارمنستان (صفحه وجود ندارد)">حزب مردم ارمنستان</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="استپان دمیرچیان">استپان دمیرچیان</a></td> <td>استپان دمیرچیان</td> <td>۱۹۹۸ میلادی</td> <td>سوسیالیسم جریان چپ </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%D9%85%D9%86%D8%AF" title="حزب کشور قانونمند">حزب کشور قانونمند</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتور باغداساریان">آرتور باغداساریان</a></td> <td>آرتور باغداساریان</td> <td>۱۹۹۸ میلادی</td> <td>لیبرال </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب ارامنه متحد (صفحه وجود ندارد)">حزب ارامنه متحد</a></td> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D8%A2%D9%88%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="روبن آواگیان (صفحه وجود ندارد)">روبن آواگیان</a></td> <td>روبن آواگیان</td> <td>۲۰۰۰ میلادی</td> <td>محافظه کار (جریان راست) </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%82_%D9%85%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب وفاق ملی (صفحه وجود ندارد)">حزب وفاق ملی</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام هاروتیونیان">آرام هاروتیونیان</a></td> <td>آرام هاروتیونیان</td> <td>۲۰۰۰ میلادی</td> <td>لیبرال </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="حزب جمهوری">حزب جمهوری</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام سارگسیان">آرام سارگسیان</a></td> <td>آرام سارگسیان</td> <td>۲۰۰۱ میلادی</td> <td>محافظه کار (جریان راست) </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب دموکراتیک ملی (صفحه وجود ندارد)">حزب دموکراتیک ملی</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شاوارش کوچاریان">شاوارش کوچاریان</a></td> <td>شاوارش کوچاریان</td> <td>۲۰۰۱ میلادی</td> <td>لیبرال </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_(%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="میراث (ارمنستان)">حزب میراث</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C_%D9%87%D9%88%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رافی هووانیسیان">رافی هووانیسیان</a></td> <td>رافی هووانیسیان</td> <td>۲۰۰۲ میلادی</td> <td>لیبرال </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب دوران نوین (صفحه وجود ندارد)">حزب دوران نوین</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام کاراپتیان">آرام کاراپتیان</a></td> <td>آرام کاراپتیان</td> <td>۲۰۰۳ میلادی</td> <td>محافظه کار (جریان راست) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%81%D8%A7" title="حزب ارمنستان شکوفا">حزب ارمنستان شکوفا</a></td> <td><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک تساروکیان">گاگیک تساروکیان</a></td> <td>گاگیک تساروکیان</td> <td>۲۰۰۴ میلادی</td> <td>لیبرال </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%BE%D8%AF%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب سرزمین پدری (صفحه وجود ندارد)">حزب سرزمین پدری</a></td> <td><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D8%B4%D8%A7%DA%A9_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%84%D8%A7%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرشاک باکلاچیان (صفحه وجود ندارد)">آرشاک باکلاچیان</a></td> <td>آرشاک باکلاچیان</td> <td>۲۰۰۵ میلادی</td> <td>محافظه کار (جریان راست) </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="سیاست_خارجی"><span id=".D8.B3.DB.8C.D8.A7.D8.B3.D8.AA_.D8.AE.D8.A7.D8.B1.D8.AC.DB.8C"></span>سیاست خارجی</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="سیاست خارجی ارمنستان (صفحه وجود ندارد)">سیاست خارجی ارمنستان</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="روابط ارمنستان و ایران">روابط ارمنستان و ایران</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/File:Nikol_Pashinyan_prime_minister_of_Armenia_in_Tehran_(2019)_08.jpg"><img resource="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Nikol_Pashinyan_prime_minister_of_Armenia_in_Tehran_(2019)_08.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Nikol_Pashinyan_prime_minister_of_Armenia_in_Tehran_%282019%29_08.jpg/220px-Nikol_Pashinyan_prime_minister_of_Armenia_in_Tehran_%282019%29_08.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Nikol_Pashinyan_prime_minister_of_Armenia_in_Tehran_%282019%29_08.jpg/330px-Nikol_Pashinyan_prime_minister_of_Armenia_in_Tehran_%282019%29_08.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Nikol_Pashinyan_prime_minister_of_Armenia_in_Tehran_%282019%29_08.jpg/440px-Nikol_Pashinyan_prime_minister_of_Armenia_in_Tehran_%282019%29_08.jpg 2x" data-file-width="620" data-file-height="413" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نیکول پاشینیان">نیکول پاشینیان</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="علی لاریجانی">علی لاریجانی</a></figcaption></figure> <p>روابط ایران و ارمنستان به روابط دوجانبه بین دو کشور همسایه ایران و ارمنستان گفته می‌شود. روابط ایران و ارمنستان بر ارتباط فرهنگی، سیاسی و تاریخی دیرینه دو کشور همسایه و اشتراک معنوی و فکری دو ملت استوار است. پس از اعلام استقلال جمهوری ارمنستان (۲۱ سپتامبر ۱۹۹۱ میلادی)، جمهوری اسلامی ایران از نخستین کشورهای جهان بود که استقلال ارمنستان را به رسمیت شناخت (۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ میلادی). دولت ایران و ارمنستان روابط همه‌جانبه سیاسی، دیپلماسی، فرهنگی و اقتصادی برقرار کردند. غیر از عوامل استراتژیکی و اقتصادی، مناسبات دوستی دو ملت نیز یکی از عوامل مهم در توسعه روابط حسن همجواری کشورهای ایران و ارمنستان به‌شمار می‌رود. دورنمای همکاری بی‌سابقه‌ای مخصوصاً در زمینه فرهنگی، علمی و آموزشی بین دو کشور ایجاد شد.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="استان‌ها"><span id=".D8.A7.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>استان‌ها</h3></div> <div role="img" class="floatleft noresize" style="width: 386px; line-height: 1; text-align: center; background-color: #ffffff; position: relative;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Armenia_template.svg/386px-Armenia_template.svg.png" decoding="async" width="386" height="394" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Armenia_template.svg/579px-Armenia_template.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Armenia_template.svg/772px-Armenia_template.svg.png 2x" data-file-width="725" data-file-height="740" /></span></span> <div style="position:absolute;text-align:center;left:32px;top:60px"><center><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="استان شیراک">شیراک</a></center></div> <div style="position:absolute;text-align:center;left:111px;top:49px"><center><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="استان لوری">لوری</a></center></div> <div style="position:absolute;text-align:center;left:180px;top:62px"><center><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B4" title="استان تاووش">تاووش</a></center></div> <div style="position:absolute;text-align:center;left:44px;top:139px"><center><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D8%AA%D8%B3%D9%88%D8%AA%D9%86" title="استان آراگاتسوتن">آراگاتسوتن</a></center></div> <div style="position:absolute;text-align:center;left:49px;top:177px"><center><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1" title="استان آرماویر">آرماویر</a></center></div> <div style="position:absolute;text-align:center;left:101px;top:177px"><center><b><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایروان">ایـروان</a></b></center></div> <div style="position:absolute;text-align:center;left:143px;top:206px"><center><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="استان آرارات">آرارات</a></center></div> <div style="position:absolute;text-align:center;left:129px;top:142px"><center><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DA%A9" title="استان کوتایک">کوتایک</a></center></div> <div style="position:absolute;text-align:center;left:186px;top:149px"><center><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان گغارکونیک">گغارکونیک</a></center></div> <div style="position:absolute;text-align:center;left:202px;top:225px"><center><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B3%E2%80%8C%D8%AC%D9%88%D8%B1" title="استان وایوتس‌جور">وایوتس‌جور</a></center></div> <div style="position:absolute;text-align:center;left:299px;top:290px"><center><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان سیونیک">سیونیک</a></center></div> </div> <p><i>نوشتار اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="استان‌های ارمنستان">استان‌های ارمنستان</a></i> </p><p>ارمنستان ۱۱ استان دارد: </p> <ol><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="استان">آراگاتسوتن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="استان آرارات">آرارات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1" title="استان آرماویر">آرماویر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان گغارکونیک">گغارکونیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DA%A9" title="استان کوتایک">کوتایک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="استان لوری">لوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="استان شیراک">شیراک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان سیونیک">سیونیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B4" title="استان تاووش">تاووش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B3%E2%80%8C%D8%AC%D9%88%D8%B1" title="استان وایوتس‌جور">وایوتس‌جور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایروان">ایروان</a></li></ol> <div style="clear:both;"></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ارتش"><span id=".D8.A7.D8.B1.D8.AA.D8.B4"></span>ارتش</h3></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armmil_zinanshan.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Armmil_zinanshan.jpg/160px-Armmil_zinanshan.jpg" decoding="async" width="160" height="206" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Armmil_zinanshan.jpg/240px-Armmil_zinanshan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Armmil_zinanshan.jpg/320px-Armmil_zinanshan.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="514" /></a><figcaption>نشان نیروهای مسلح ارمنستان</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ارتش ارمنستان">ارتش ارمنستان</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاریخ نظامی ارمنستان">تاریخ نظامی ارمنستان</a></div> <p><b>تاریخ نظامی ارمنستان</b> قدمتی بسیار طولانی داشته است و همواره دارای پیروزی‌های ارزشمندی بوده و به گونه‌ای که دارای <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF" title="فرهنگ">فرهنگ</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86" title="تمدن">تمدن</a> نظامی مستقل بوده است. تاریخ نظامی ارمنستان دربر گیرنده جنگ و ستیزهای دراز از زمان ارمنستان باستان تا به امروز بوده، سرزمین‌های متصرفه (<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="ارمنستان غربی">ارمنستان غربی</a>) از سوی <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="امپراتوری عثمانی">امپراتوری عثمانی</a> که باعث <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="نسل‌کشی ارمنیان">نسل‌کشی ارمنیان</a> شد و <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%BA" class="mw-redirect" title="جنگ قره‌باغ">جنگ قره‌باغ</a> و بسیاری از رویدادهای تاریخی و درگیری‌های نظامی با هم پیوند خورده است.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>۵۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرزمین کوهستانی ارمنستان">سرزمین کوهستانی ارمنستان</a> در بین دو امپراتوری قرار داشت <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D9%85" title="امپراتوری روم">امپراتوری روم</a> (بیزانس) درغرب و امپراتوری <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%B9%D8%B1%D8%A8" title="مردم عرب">اعراب</a> در شرق. ارمنستان در دوران قدیم برای استقلال خود همیشه با دو امپراتوری رم و ایران در کشمکش بوده و هر امپراتوری سعی می‌کرده فتوحات تازه‌ای را از رقیب خود بدست بیاورد. همچنین در دوران مدرن ارمنستان دوباره بین دو امپراتوری قرار گرفت <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="امپراتوری عثمانی">امپراتوری عثمانی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="امپراتوری روسیه">امپراتوری روسیه</a> تزاری.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>۵۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>فلات ارمنستان، یعنی محدوده جغرافیایی ارمنستان باستان، نامی آشنا در تاریخ‌شناسی است و به سبب موضع خاص خود در طول سی سده بارها مورد آماج حملات بزرگ و متوسط شده و حداقل به همین تعداد تاخت و تازهای کوچکتر و گذرا به خود دیده و بیش از این نیز درگیر جنگ‌های داخلی خارجی بوده است، و از این نظر یکی از استثنایی‌ترین کشورهای دنیا است. نباید از یاد برد که در لابلای این رویدادهای تکان دهنده و ویرانگر و در زمان فرمانروایان ارمنی یا اشغالگران بیگانه، دوران‌های صلح‌آمیز و اکثراً کوتاه مدت نیز وجود داشته‌اند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اقتصاد"><span id=".D8.A7.D9.82.D8.AA.D8.B5.D8.A7.D8.AF"></span>اقتصاد</h2></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:100,000_Armenian_dram_-_2009_(obverse).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/100%2C000_Armenian_dram_-_2009_%28obverse%29.jpg/250px-100%2C000_Armenian_dram_-_2009_%28obverse%29.jpg" decoding="async" width="250" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/100%2C000_Armenian_dram_-_2009_%28obverse%29.jpg/375px-100%2C000_Armenian_dram_-_2009_%28obverse%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/100%2C000_Armenian_dram_-_2009_%28obverse%29.jpg/500px-100%2C000_Armenian_dram_-_2009_%28obverse%29.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="407" /></a><figcaption>۱۰۰٬۰۰۰ <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%85_(%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF_%D9%BE%D9%88%D9%84)" class="mw-redirect" title="درام (واحد پول)">درام</a> ارمنستان</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="اقتصاد ارمنستان">اقتصاد ارمنستان</a></div> <p>قبل از استقلال ارمنستان اقتصاد این کشور اقتصادی صنعت محور بود. صنایع فعال در این منطقه در سال‌های قبل از استقلال عبارت بودند از صنعت تولید <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="مواد شیمیایی">مواد شیمیایی</a>، تولید <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="ماشین آلات صنعت (صفحه وجود ندارد)">ماشین آلات صنعتی</a>، فرآوری مواد غذایی، نساجی، تولید رزین و الکترونیک. مسئله با اهمیت وابستگی این صنایع به واردات مواد اولیه از کشورهای خارجی بود که سبب تضعیف آن‌ها شد.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>۵۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بانک مرکزی ارمنستان">بانک مرکزی ارمنستان</a>، <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AF_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="رشد اقتصادی">نرخ رشد اقتصادی</a> ارمنستان در نیمه اول سال ۲۰۰۵ را برابر با ۱۰٫۲ درصد اعلام کرد.<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>۵۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ساختار اقتصادی ارمنستان از سال ۱۹۹۱ از اصل تغییر کرده است؛ بخش‌هایی همچون <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="ساختمان‌سازی">ساختمان‌سازی</a> و <a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA" title="خدمات">خدمات</a> جای <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="کشاورزی">کشاورزی</a> و <a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA" title="صنعت">صنعت</a> را به عنوان سهام‌داران اصلی رشد اقتصادی گرفته‌اند. «صنعت فرآوری الماس» که یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان و همچنین یکی از اصلی‌ترین جذب کنندگان سرمایه خارجی در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ بود، با کاهشی شدید در میزان تولیدات برای سال ۲۰۰۵ مواجه شد؛ این مسئله ناشی از کاهش عرضه مواد اولیه از سوی <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه">روسیه</a> و رکود کلی بازارهای بین‌المللی الماس بود. دیگر بخش‌های صنعتی که رشد صنعتی را پیش می‌بردند، شامل بخش‌های انرژی، متالورژی و فرآوری غذا بود.<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>۵۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در سال ۱۹۹۴ بازگشت ارمنستان به رشد اولین کشور در میان <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="جمهوری‌های اتحاد جماهیر شوروی">جمهوری‌های شوروی سابق</a> که هنوز پس از فروپاشی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="اتحاد شوروی">اتحاد شوروی</a> در حال بازسازی است، چیزی کم از یک رویداد چشمگیر نبود و در حالی به‌دست آمد که اقتصاد ارمنستان در پی <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%84%D8%B1%D8%B2%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%DA%A9_(_%DB%B7_%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1_%DB%B1%DB%B9%DB%B8%DB%B8)" class="mw-redirect" title="زمین‌لرزه اسپیتاک ( ۷ دسامبر ۱۹۸۸)">زمین‌لرزه اسپیتاک</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%BA" class="mw-redirect" title="جنگ قره‌باغ">جنگ قره‌باغ</a>، داشت بهبود می‌یافت. رشد اقتصاد با کارآفرینان دولتی کوچک و متوسط اما به شدت موفق و چابک و خصوصی‌سازی زمین پشتیبانی و تأیید شد. </p><p>بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷ میلادی با ایفای نقش <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبرت کوچاریان">روبرت کوچاریان</a> هم‌زمان شد. کسی که مهارت‌های سیاسی ویژه‌اش به او اجازه داد تا پس از ترورهای اکتبر ۱۹۹۹ قدرت را یکپارچه و نقش مسلطی را در مدیریت امور اقتصادی و سیاسی در ارمنستان ایفا کند. این دوره رشد دورقمی تولید ناخالص داخلی و ثبات مالی کلان را شاهد بود، اما با فقدان توجه به حکمرانی خوب و ایفای نقش مناسب بازارها همراه شد.<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>۵۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با تحول سیاسی در سال ۲۰۰۸ و اثر بحران جهانی مشخص می‌شود. آمادگی اندک در برابر بحران مالی و تدبیر ناکافی طی سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ به کاهش ۱۴٫۲ درصدی در <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%84%D8%B5_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="تولید ناخالص داخلی">تولید ناخالص داخلی (GDP)</a> در سال ۲۰۰۹، یکی از بدترین عملکردها در جهان از آغاز بحران مالی - منتج شد. پس از گذشت چهار سال، تولید ناخالص داخلی واقعی هنوز در پایین سطح سال ۲۰۰۷ خود است و پیش‌بینی می‌شود تنها با کندی در میان مدت رشد کند. در حالی که برخی تلاش‌ها برای ارتقای سطح نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی صورت گرفت، این تلاش‌ها با مقاومتی از سوی طرفداران معدود حکومت در فعالیت‌های اقتصادی مواجه شد. این موضوع، تمام بار انگیختگی اقتصاد را روی استقراض خارجی گذاشت. بدهی عمومی، به ویژه در مورد وام‌های بلند مدت، به همراه مقدار قابل توجهی جریمه برنامه‌ریزی شده برای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ به ترکیب و سطوح هشداردهنده‌ای رسیده است.<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>۵۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="معادن_ارمنستان"><span id=".D9.85.D8.B9.D8.A7.D8.AF.D9.86_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>معادن ارمنستان</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/w/index.php?title=%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="صنایع معدنی ارمنستان (صفحه وجود ندارد)">صنایع معدنی ارمنستان</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Kajaran_Mine.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Kajaran_Mine.jpg/250px-Kajaran_Mine.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Kajaran_Mine.jpg/375px-Kajaran_Mine.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Kajaran_Mine.jpg/500px-Kajaran_Mine.jpg 2x" data-file-width="5616" data-file-height="3744" /></a><figcaption>معدن کاجاران در استان سیونیک</figcaption></figure> <p>ارمنستان در زمینه تولید <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%AF%D9%86" title="مولیبدن">مولیبدن</a> رتبه هفتم جهان را در سال ۲۰۱۰ میلادی داشت. ارمنستان دارای معادن <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3" title="مس">مس</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%87%D9%86" title="آهن">آهن</a>، <a href="/wiki/%D8%B7%D9%84%D8%A7" title="طلا">طلا</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D9%85%DA%A9" title="نمک">نمک</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%84%D8%AA" title="بازالت">بازالت</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%85%D8%B1" class="mw-redirect" title="مرمر">مرمر</a>، مواد خام نسوز و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%81_(%D8%B3%D9%86%DA%AF)" title="توف (سنگ)">توف</a> وجود دارند و آب‌های معدنی بسیار از جمله آب‌های نوشیدنی گوارا و آب‌های درمانی در آنجا وجود دارد. در سال ۲۰۱۰ میلادی سهم تولیدات معدنی در تولیدات صنعتی ۱۳/۸ درصد بود. صادرات معدنی نقش مهمی در صادرات کشور ارمنستان دارد. فلزات غیر قیمتی و مواد تهیه شده از آن‌ها ۳۳۲ میلیون دلار یا ۳۰ درصد درآمدهای صادراتی کشور، تولیدات معدنی ۳۰۷ میلیون دلار ۲۷/۷ درصد و سنگ‌ها و فلزات قیمتی ۱۳۴ میلیون دلار و ۱۲/۱ درصد درآمدهای صادراتی بود. شرکای اصلی صادراتی کشور شامل روسیه با ۱۵/۴ درصد، بلغارستان با ۱۵ درصد، هلند با ۹/۵ درصد و ایران ۸/۱ درصد از درآمدهای صادراتی بودند<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>۵۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>۶۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="انرژی_در_ارمنستان"><span id=".D8.A7.D9.86.D8.B1.DA.98.DB.8C_.D8.AF.D8.B1_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>انرژی در ارمنستان</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:154px;max-width:154px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Metsamor_aerien.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Metsamor_aerien.jpg/150px-Metsamor_aerien.jpg" decoding="async" width="150" height="93" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Metsamor_aerien.jpg/225px-Metsamor_aerien.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Metsamor_aerien.jpg/300px-Metsamor_aerien.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="742" /></a></span></div><div class="thumbcaption">نیروگاه هسته‌ای متسامور</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Wind_Power_in_Armenia_at_Pushkin_Pass.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Wind_Power_in_Armenia_at_Pushkin_Pass.jpg/150px-Wind_Power_in_Armenia_at_Pushkin_Pass.jpg" decoding="async" width="150" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Wind_Power_in_Armenia_at_Pushkin_Pass.jpg/225px-Wind_Power_in_Armenia_at_Pushkin_Pass.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Wind_Power_in_Armenia_at_Pushkin_Pass.jpg/300px-Wind_Power_in_Armenia_at_Pushkin_Pass.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span></div><div class="thumbcaption">مزرعه بادی در لوری</div></div></div></div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="انرژی در ارمنستان (صفحه وجود ندارد)">انرژی در ارمنستان</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7%D9%88%D8%B7_%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87_%DA%AF%D8%A7%D8%B2_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="خطوط لوله گاز ایران به ارمنستان">خطوط لوله گاز ایران به ارمنستان</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1" title="نیروگاه هسته‌ای متسامور">نیروگاه هسته‌ای متسامور</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%B1%D8%B9%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DB%B1" class="mw-redirect" title="مزرعه بادی لوری ۱">مزرعه بادی لوری ۱</a></div> <p>ارمنستان به سختی وابسته به واردات سوخت، به خصوص از <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه">روسیه</a> است. <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1" title="نیروگاه هسته‌ای متسامور">نیروگاه هسته‌ای متسامور</a> ۴۰٪ برق کشور را تأمین می‌کند، توربین‌های آبی و گرمایی نیز هر کدام ۳۰٪ برق را تولید می‌کنند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="گردشگری_در_ارمنستان"><span id=".DA.AF.D8.B1.D8.AF.D8.B4.DA.AF.D8.B1.DB.8C_.D8.AF.D8.B1_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>گردشگری در ارمنستان</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:154px;max-width:154px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:View_from_Tsaghkadzor_second_ski_run.JPG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/View_from_Tsaghkadzor_second_ski_run.JPG/150px-View_from_Tsaghkadzor_second_ski_run.JPG" decoding="async" width="150" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/View_from_Tsaghkadzor_second_ski_run.JPG/225px-View_from_Tsaghkadzor_second_ski_run.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/View_from_Tsaghkadzor_second_ski_run.JPG/300px-View_from_Tsaghkadzor_second_ski_run.JPG 2x" data-file-width="4752" data-file-height="3168" /></a></span></div><div class="thumbcaption">پیست اسکی در تساغکادزور</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Wings_of_Tatev_Tram.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Wings_of_Tatev_Tram.jpg/150px-Wings_of_Tatev_Tram.jpg" decoding="async" width="150" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Wings_of_Tatev_Tram.jpg/225px-Wings_of_Tatev_Tram.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Wings_of_Tatev_Tram.jpg/300px-Wings_of_Tatev_Tram.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a></span></div><div class="thumbcaption">بال‌های تاتو</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D5%8A%D5%A1%D6%80_%D4%B3%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/%D5%8A%D5%A1%D6%80_%D4%B3%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4.jpg/150px-%D5%8A%D5%A1%D6%80_%D4%B3%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4.jpg" decoding="async" width="150" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/%D5%8A%D5%A1%D6%80_%D4%B3%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4.jpg/225px-%D5%8A%D5%A1%D6%80_%D4%B3%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/%D5%8A%D5%A1%D6%80_%D4%B3%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4.jpg/300px-%D5%8A%D5%A1%D6%80_%D4%B3%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4.jpg 2x" data-file-width="2788" data-file-height="2052" /></a></span></div><div class="thumbcaption">معبد گارنی</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Dilijan,_Armenia.JPG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Dilijan%2C_Armenia.JPG/150px-Dilijan%2C_Armenia.JPG" decoding="async" width="150" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Dilijan%2C_Armenia.JPG/225px-Dilijan%2C_Armenia.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Dilijan%2C_Armenia.JPG/300px-Dilijan%2C_Armenia.JPG 2x" data-file-width="5184" data-file-height="3456" /></a></span></div><div class="thumbcaption">دیلیجان</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%AB_%D5%A8%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%AB_%D5%B7%D5%A5%D5%B6%D6%84_I.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%AB_%D5%A8%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%AB_%D5%B7%D5%A5%D5%B6%D6%84_I.jpg/150px-%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%AB_%D5%A8%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%AB_%D5%B7%D5%A5%D5%B6%D6%84_I.jpg" decoding="async" width="150" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%AB_%D5%A8%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%AB_%D5%B7%D5%A5%D5%B6%D6%84_I.jpg/225px-%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%AB_%D5%A8%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%AB_%D5%B7%D5%A5%D5%B6%D6%84_I.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%AB_%D5%A8%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%AB_%D5%B7%D5%A5%D5%B6%D6%84_I.jpg/300px-%D5%8B%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%AB_%D5%A8%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%AB_%D5%B7%D5%A5%D5%B6%D6%84_I.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="533" /></a></span></div><div class="thumbcaption">جرموک</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Sevan_beach.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Sevan_beach.jpg/150px-Sevan_beach.jpg" decoding="async" width="150" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Sevan_beach.jpg/225px-Sevan_beach.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Sevan_beach.jpg/300px-Sevan_beach.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div><div class="thumbcaption">دریاچه سوان</div></div></div></div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گردشگری در ارمنستان">گردشگری در ارمنستان</a></div> <p>گردشگری یکی از منابع اصلی درآمد کشور ارمنستان می‌باشد که نقش مهمی در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="اقتصاد ارمنستان">اقتصاد ارمنستان</a> ایفا می‌کند. در سال‌های اخیر، ورود گردشگران خارجی به این کشور افزایش داشته است. عمده گردشگران خارجی حاضر در ارمنستان، از کشورهای منطقه به این کشور سفر می‌کنند که بر اساس آمار سال ۲۰۱۴ (میلادی)، ۴۴ درصد آن‌ها از <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه">روسیه</a>، ۲۸ درصد از <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a>، ۱۲ تا ۱۴ درصد از <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="اتحادیه اروپا">اتحادیه اروپا</a> و ۷ درصد از <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a> می‌باشند. از عوامل مؤثر در رونق <a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="صنعت گردشگری">صنعت گردشگری</a> در این کشور، می‌توان به توسعه زیرساخت‌های لازم، تنوع‌بخشی به محصولات گردشگری، شناساندن مناسب این کشور در رسانه‌های جهان، لغو <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AF" title="روادید">روادید</a> برای کشورهای عضو اتحادیه اروپا و برخی دیگر از کشورها و اعطای آسان ویزا برای مسافران بیشتر کشورها و اتخاذ سیاست آسمان باز؛ اشاره کرد. بنابر آمار وزارت اقتصاد ارمنستان، در نیمه نخست سال ۲۰۱۴ (میلادی)، در مجموع ۴۹۵٬۹۶۷ گردشگر خارجی به ارمنستان سفر کردند که ۱۷٫۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>۶۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%86" title="دریاچه سوان">دریاچه سوان</a> بزرگ‌ترین دریاچهٔ <a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="قفقاز">قفقاز</a> و از بزرگ‌ترین دریاچه‌های کوهستانی آب شیرین در جهان است که در بلندای ۱٬۹۱۶ متری سطح دریا واقع شده است. این دریاچه از نظر جغرافیایی در مرکز ارمنستان در استان گغارکونیک در ارتفاع ۱۹۰۰ متر از سطح دریا قرار گرفته است. مساحت کل آبریز آن ۵۰۰۰ کیلومتر مربع می‌باشد و از ۲۸ رودخانه و نهر تغذیه می‌شود. ۹۰٪ ماهی‌ها و ۸۰٪ خرچنگ‌های ارمنستان از دریاچه سوان تأمین می‌شوند. سوان از دو کلمه [sev] به معنی سیاه و [vank] به معنی صومعه گرفته شده است.<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>۶۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>شهر توریستی <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%88%DA%A9" title="جرموک">جرموک</a> ارمنستان یک شهر کوهستانی با چشمه‌های آب گرم است که در جنوب استان <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B3%E2%80%8C%D8%AC%D9%88%D8%B1" title="استان وایوتس‌جور">وایوتس دزور</a> و ۵۳ کیلومتری شرق استان <a href="/wiki/%DB%8C%D8%BA%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B2%D9%88%D8%B1" title="یغگنادزور">یغگنادزور</a> است. شهر جرموک به خاطر <a href="/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87_%D8%A2%D8%A8_%DA%AF%D8%B1%D9%85" class="mw-redirect" title="چشمه آب گرم">چشمه‌های آب گرم</a> و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C" title="آب معدنی">آب معدنی</a> بسیار مشهور و مورد توجه برای توریست‌ها می‌باشد. شهر جرموک دارای آبشارها، هوای تازه، دریاچه‌های مصنوعی، مسیرهای پیاده‌روی، جنگل‌های زیبا و استخرهای آب معدنی می‌باشد. نام این شهر از کلمه ارمنی مشتق شده که به معنی چشمه آبگرم است.<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>۶۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>۶۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D9%88" title="بال‌های تاتو">بال‌های تاتو</a>، طولانی‌ترین تله‌کابین کابلی بدون توقف جهان به طول ۵٬۷ کیلومتر می‌باشد. این خط می‌تواند دسترسی به صومعه تاتو، یکی از مهم‌ترین مراکز مذهبی کشور ارمنستان و اصلی‌ترین جاذبه توریستی این کشور را تسهیل بخشد. این تله کابین از مناطقی بسیار زیبا و دیدنی عبور می‌کند. تله‌کابین «بال‌های تاتِو» در واقع راه دستیابی به کلیسای تاریخی «<a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D9%85%D8%B9%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D9%88" title="صومعه تاتو">صومعه تاتو</a>» است.</li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="دیلیجان">دیلیجان</a> شهری سرسبز در شمال ارمنستان است. این شهر در ارمنستان به آن «سوئیس کوچک» گفته می‌شود. پارک ملی دیلیجان، یکی از ۴ پارک حفاظت شده جمهوری ارمنستان می‌باشد، مساحت این پارک ۲۴۰ کیلومتر است و در شمال شرق <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B4" title="استان تاووش">استان تاووش</a> ارمنستان قرار دارد. این پارک ملی برای مناظر جنگلی، تنوع زیستی، چشمه‌های غنی آب معدنی بهاری و آثار فرهنگی و طبیعی اش مشهور می‌باشد.</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%DB%8C" title="معبد گارنی">معبد گارنی</a> یک معبد <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D9%87%D9%84%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="عصر هلنیستی">هلنستیک</a> <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="معماری کلاسیک">کلاسیک</a> در <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%DB%8C_(%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7)" title="گارنی (روستا)">روستای گارانی</a> ارمنستان می‌باشد. در سال ۱۹۷۰ این معبد بازسازی شد. ساختار این معبد مربوط به زمان قبل از مسیحیت است و با این عنوان بسیار شناخته شده است. به گمان این معبد توسط پادشاه <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%DB%8C%DA%A9%D9%85_(%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="تیرداد یکم (ارمنستان)">تیرداد</a> در سده اول به عنوان یک معبد برای <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%87%D8%B1_(%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C)" class="mw-redirect" title="میهر (اساطیر ارمنی)">میهر</a> ساخته شده است. در اوایل سده چهارم پس از گرویدن ارمنیان به مسیحیت این معبد به خانه تابستانی خسروی دخت، خواهر <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تیرداد سوم ارمنستان">تیرداد سوم</a> تبدیل شد. در سال ۱۶۷۹ میلادی در اثر زلزله این معبد فرو ریخت و در سده ۱۹ میلادی به بازسازی آن پرداختند. این معبد به عنوان یکی از جاذبه‌های توریسم ارمنستان شناخته شده است<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">[</span>۶۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>۶۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>۶۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D9%85%D8%B9%D9%87_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="صومعه گغارد">صومعه گغارد</a>، یک صومعه قرون وسطی در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DA%A9" title="استان کوتایک">استان کوتایک</a> می‌باشد که تا حدی در کوه مجاور حک شده است و توسط صخره احاطه شده است. صومعه گغارد به عنوان <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%DA%A9%D9%88" class="mw-redirect" title="میراث جهانی یونسکو">میراث جهانی</a> توسط <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="یونسکو">یونسکو</a> ثبت شده است. در حالیکه کلیسای اصلی در سال ۱۲۱۵ ساخته شده بود، صومعه پیچیده گغارد در سده ۴ توسط <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF%D8%B1" title="گریگور روشنگر">گریگور روشنگر</a> در محل چشمه مقدس داخل یک غار تأسیس گردید.</li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D9%85%D8%B9%D9%87_%D8%AE%D9%88%D8%B1_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%BE" title="صومعه خور ویراپ">صومعه خور ویراپ</a>، به معنی گودال عمیق یا چاه عمیق یک صومعه ارمنی واقع در دشت <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="استان آرارات">آرارات</a> در نزدیکی مرز <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a> می‌باشد. این صومعه میزبان کلاس‌های علوم دینی و اعضای کلیسای کاتولیک می‌باشد. شهرت این صومعه مربوط به زمان زندانی شدن گریگور روشنگر توسط <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تیرداد سوم ارمنستان">پادشاه تیرداد ارمنستان</a> می‌باشد. این صومعه داخل مراتع سبز و باغ‌های انگور احاطه شده است و از صومعه <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="کوه آرارات">کوه آرارات</a> قابل مشاهده است.</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="موزه تاریخ ایروان">موزه تاریخ ایروان</a> یک موزه وسیع با بخش‌های باستان‌شناسی، سکه‌شناسی، قوم نگاری، تاریخ مدرن و مرمت است. این موزه یک مجموعه ملی با ۴۰۰۰۰۰ اثر می‌باشد که در سال ۱۹۲۰ تأسیس شد. ۳۵٪ از موارد مربوط به باستان‌شناسی، ۸٪ مربوط به مردم نگاری، ۴۵٪ مربوط به سکه‌شناسی و ۱۲٪ مربوط به اسناد و مدارک می‌باشند، به همین دلیل به عنوان موزه ملی ارمنستان در نظر گرفته شده است. این موزه در میدان جمهوری ایروان قرار دارد. این موزه سومین مجموعه بزرگ برنزی جهان مربوط به قبل از میلاد است. دارای کتیبه به خط میخی مربوط ۷۸۲ سال قبل از میلاد در مورد پایه و اساس <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D9%88%D9%86%DB%8C" title="ناحیه اربونی">شهر اربونی</a> است. مجموعه‌ای از سکه‌های یونانی-مقدونی، سلوکی، اشکانی، رومی، ساسانی، روم شرقی، عربی، و سکه‌های طلا، نقره و مس سلجوقی که در ارمنستان منتشر شده است.</li> <li>موزه <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ماتناداران">ماتناداران</a>، انستیتو نسخ خطی باستانی، یک موزه نسخ خطی، مرکز تحقیقات و موزه ایروان ارمنستان است. هم چنین ماتناداران یکی از ثروتمندترین موزه‌های نگهداری نسخ و کتاب‌های مربوط به <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="قرون وسطی">قرون وسطی</a> از جمله کتاب‌های تاریخ، فلسفه، طب، هنر و غیره در ارمنستان و دنیا می‌باشد.<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>۶۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جمعیت‌شناسی"><span id=".D8.AC.D9.85.D8.B9.DB.8C.D8.AA.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>جمعیت‌شناسی</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ارمنیان_در_سایر_نقاط_جهان"><span id=".D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.DB.8C.D8.A7.D9.86_.D8.AF.D8.B1_.D8.B3.D8.A7.DB.8C.D8.B1_.D9.86.D9.82.D8.A7.D8.B7_.D8.AC.D9.87.D8.A7.D9.86"></span>ارمنیان در سایر نقاط جهان</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87" title="جماعت ارمنیان پراکنده">جماعت ارمنیان پراکنده</a></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:ArmenianDiaspora.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/ArmenianDiaspora.png/250px-ArmenianDiaspora.png" decoding="async" width="250" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/ArmenianDiaspora.png/375px-ArmenianDiaspora.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/ArmenianDiaspora.png/500px-ArmenianDiaspora.png 2x" data-file-width="1425" data-file-height="625" /></a><figcaption>نقشه جماعت ارمنیان پراکنده</figcaption></figure> <p><b>جماعت ارمنیان پراکنده</b> یا <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="دیاسپورای ارمنی">دیاسپورای ارمنی</a> (و یا به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">ارمنی</a> اسپیورکاهایوتیون սփյուռքահայություն و به انگلیسی Spiurkahayutiun) جوامع ارمنی ساکن در خارج از ارمنستان و <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D8%BA" class="mw-redirect" title="قره باغ">قره‌باغ</a> (<a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" class="mw-disambig" title="آرتساخ">آرتساخ</a>) را به‌وجود آورده است. جمعیت ارمنی ساکن در سراسر جهان حدود ۱۱٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود، اما تنها حدود ۲٬۹۹۸٬۶۰۰ نفر آن‌ها در ارمنستان و حدود ۱۴۰٬۰۰۰ نفرشان نیز در قره‌باغ و حدود ۱۲۰٬۰۰۰ نفرشان هم در <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="جاواختی">جاواختی</a> ساکنند. </p><p>جمعیت دیاسپورای ارمنی (با بیشترین میزان جمعیتش در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="ارمنی‌های روسیه">روسیه</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ارمنی‌های آمریکا">ایالات متحده</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="ارمنی‌های فرانسه">فرانسه</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%DA%98%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ارمنی‌های آرژانتین (صفحه وجود ندارد)">آرژانتین</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین">اوکراین</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86" title="ارمنی‌های لبنان">لبنان</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87" title="ارمنی‌های سوریه">سوریه</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ارمنی‌های ایران">ایران</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنی‌های گرجستان">گرجستان</a>) حدود هشت میلیون نفر تخمین زده می‌شود. تنها یک پنجم ارمنیان در جمهور سابق <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="ارمنستان شوروی">ارمنستان شوروی</a> ساکنند و قبل از <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D9%84" title="جنگ جهانی اول">جنگ جهانی اول</a> و تا ۱۹۲۰ میلادی ارمنستان، قسمت شرقی <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a>، جنوب <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a>، قره‌باغ و <a href="/wiki/%D9%86%D8%AE%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86" title="نخجوان">نخجوان</a> را هم در بر می‌گرفت.<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>۶۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="زبان"><span id=".D8.B2.D8.A8.D8.A7.D9.86"></span>زبان</h3></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armenian_language_in_the_Armenian_alphabet.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Armenian_language_in_the_Armenian_alphabet.png/230px-Armenian_language_in_the_Armenian_alphabet.png" decoding="async" width="230" height="66" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Armenian_language_in_the_Armenian_alphabet.png/345px-Armenian_language_in_the_Armenian_alphabet.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Armenian_language_in_the_Armenian_alphabet.png/460px-Armenian_language_in_the_Armenian_alphabet.png 2x" data-file-width="507" data-file-height="145" /></a><figcaption>زبان ارمنی</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">زبان ارمنی</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="الفبای ارمنی">الفبای ارمنی</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ماتناداران">ماتناداران</a></div> <p>زبان ارمنی (به ارمنی: Հայերեն هایِرِن) یکی از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان‌های هندواروپایی">زبان‌های هندواروپایی</a> است که در منطقه <a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="قفقاز">قفقاز</a> و به ویژه در کشور ارمنستان و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" class="mw-disambig" title="آرتساخ">آرتساخ</a> و سایر کشورهای دیگر که ارمنیان به عنوان <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87" title="جماعت ارمنیان پراکنده">جماعت ارمنیان پراکنده</a> شناخته می‌شوند صحبت می‌کنند. ارمنیان تا پایان سده چهارم میلادی از <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="الفبای سریانی">خط سریانی</a> یا <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="الفبای یونانی">یونانی</a> استفاده می‌کردند و از این رو <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="ادبیات">ادبیات</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ">تاریخ</a> آنان به خط و زبانی غیر ارمنی نوشته می‌شود. پس از رسمیت یافتن <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="دین">دین</a> <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD" title="مسیح">مسیح</a> در ارمنستان و مسیحی شدن ارمنیان، چون <a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="کتاب مقدس">کتاب مقدس</a> این دین به زبان یونانی یا سریانی بود. در مراسم مذهبی <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7" title="کلیسا">کلیساها</a> نیز به این زبان‌ها سخن گفته می‌شد. در برخی از کلیساها کتاب مقدس را در هنگام مراسم به زبان ارمنی ترجمه و تفسیر می‌کردند و برای حضار بازگو می‌نمودند.<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>۷۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>حروف خط ارمنی نخستین بار به کوشش و مجاهدت یک روحانی ارمنی به نام <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%A8_%D9%85%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%88%D8%AA%D8%B3" title="مسروب ماشتوتس">مسروب ماشتوتس</a>، که با زبان‌های یونانی و <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="زبان پارتی">زبان پارتی</a> و <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="زبان پارسی میانه">ساسانی</a> آشنایی کامل داشت، اختراع شد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مذهب"><span id=".D9.85.D8.B0.D9.87.D8.A8"></span>مذهب</h2></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:154px;max-width:154px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armenian_Apostolic_Church_logo.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Armenian_Apostolic_Church_logo.png/150px-Armenian_Apostolic_Church_logo.png" decoding="async" width="150" height="96" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Armenian_Apostolic_Church_logo.png/225px-Armenian_Apostolic_Church_logo.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Armenian_Apostolic_Church_logo.png/300px-Armenian_Apostolic_Church_logo.png 2x" data-file-width="1918" data-file-height="1232" /></a></span></div><div class="thumbcaption">لوگو کلیسای حواری ارمنی</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Tiridates_III_of_Armenia-Baptism.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Tiridates_III_of_Armenia-Baptism.jpg/150px-Tiridates_III_of_Armenia-Baptism.jpg" decoding="async" width="150" height="251" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Tiridates_III_of_Armenia-Baptism.jpg/225px-Tiridates_III_of_Armenia-Baptism.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Tiridates_III_of_Armenia-Baptism.jpg/300px-Tiridates_III_of_Armenia-Baptism.jpg 2x" data-file-width="350" data-file-height="585" /></a></span></div><div class="thumbcaption">غسل تعمید، تیردادسوم</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:St_Gregory_the_Illuminator_(Krikor_Lusavoric).jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/St_Gregory_the_Illuminator_%28Krikor_Lusavoric%29.jpg/150px-St_Gregory_the_Illuminator_%28Krikor_Lusavoric%29.jpg" decoding="async" width="150" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/St_Gregory_the_Illuminator_%28Krikor_Lusavoric%29.jpg/225px-St_Gregory_the_Illuminator_%28Krikor_Lusavoric%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/St_Gregory_the_Illuminator_%28Krikor_Lusavoric%29.jpg/300px-St_Gregory_the_Illuminator_%28Krikor_Lusavoric%29.jpg 2x" data-file-width="1409" data-file-height="1665" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF%D8%B1" title="گریگور روشنگر">گریگور روشنگر</a></div></div></div></div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کلیسای حواری ارمنی">کلیسای حواری ارمنی</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اساطیر ارمنستان">اساطیر ارمنستان</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تیرداد سوم ارمنستان">تیرداد سوم ارمنستان</a></div> <p>در زمان سلطنت تیرداد سوم ملقب به کبیر حادثه‌ای روی داد که برای همیشه روی زندگی ملت ارمنی تأثیر گذاشت؛ و آن گرویدن این ملت به کیش <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="مسیحی">مسیحی</a> بود. می‌توان این حادثه را به عنوان نقطه مرکزی تاریخ این ملت به حساب آورد، و در واقع دنباله همه حوادث بعدی در رابطه با این حادثه بوده است. از این گذشته، بعدها آشکار شد که <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a> برای ارمنستان نخست عامل تحول و سپس عامل حفظ و نگهداری خود شده است. </p><p>آبیش در کتاب از ورای خاک قفقاز می‌نویسد: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>«و این از آن جهت است که ملت ارمنی تحت تأثیر مسیحیت چنان زود به درجه والایی از فرهنگ رسیده که امروز مظهر عاملی چنین مهم در تاریخ بشریت است.<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">[</span>۷۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>»</p></blockquote> <p>نخستین پایه‌های کلیسای ارمنی به وسیله دو تن از <a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="حواریون">حواریون</a> <a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD" class="mw-redirect" title="عیسی مسیح">عیسی مسیح</a> به اسامی <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A6%D9%88%D8%B3" title="تادئوس">تادئوس</a> و «بارتوقیمئوس» (همان <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="ناتانائیل">ناتانائیل</a> یا «بِرتولُما») گذاشته شد، و کار آن دو به وسیله عده‌ای از مبلغین مسیحی ادامه یافت. لیکن از طرف ملتی مانند ارمنی که یکی از ویژگی‌های بارز او همواره دلبستگی خشنی به اعتقادات و آداب و سنن دیرینه اش بوده است با مقاومت شدیدی روبرو شدند.<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">[</span>۷۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با اینکه از همان ابتدا و به ویژه از آغاز سده دوم میلادی به بعد عده‌ای مسیحی در ارمنستان بودند، این کشور همچنان به وابستگی خود به دنیای <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="پاگانیسم">پاگانیسم</a> ادامه داد و پیرو همان مذهب اساطیری خود بود که هر چند از لطف و ذوق شاعرانه‌ای عاری نبود ولی در واقع چیزی درحد بت‌پرستی بود. </p><p>این بت‌پرستی در آن زمان کیش مشترک و سرنوشت اکثریت توده‌ها بود و این حالت را «بوسوئه» (اسقف، نویسنده و حکیم فرانسوی) این گونه در نوشته خود می‌آورد که: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>«همه چیز خدا بود بجز خود خدا. بنی نوع بشر به درجه‌ای از گمراهی رسیده بود که هوای و هوس‌ها و عیبهای خود را می‌پرستید.»</p></blockquote> <p>در واقع مسیحی شدن ارمنستان مقدر بود در پایان سده سوم میلادی، که توسط <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF%D8%B1" title="گریگور روشنگر">گریگور روشنگر</a> تحقق پیدا کرد. </p><p>نقل می‌کنند شاه تیرداد سوم پس از تهاجم <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شاهنشاهی ساسانی">ساسانیان</a> ناچار شد ارمنستان را ترک کند گریگور روشنگر کمکش کرد و بی‌آنکه هویت خود را بر او فاش نماید در تبعید شرافتمندانه به او خدمت کرد. به هنگام بازگشت تیرداد به ارمنستان نیز که پس از شکست ساسانیان صورت گرفت با وی همراه بود. لیکن وقتی شاه به او تکلیف کرد که به هنگام زیارت معبد الهه <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7" title="آناهیتا">آناهیتا</a> در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="ارزنجان">ارزنجان</a> تاجی در معبد بگذارد و به او به دلیل مسیحی بودنش از این فرمان سرپیچی کرد مورد قهر و غصب شاه قرار گرفت، در دخمه‌ای شبیه به گودال (<a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D9%85%D8%B9%D9%87_%D8%AE%D9%88%D8%B1_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%BE" title="صومعه خور ویراپ">صومعه خور ویراپ</a>) به زندان انداخته شد و نزدیک به سیزده سال از عمرش در آن <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87_%DA%86%D8%A7%D9%84" class="mw-redirect" title="سیاه چال">سیاه چال</a> گذشت. آزادیش از زندان وقتی ممکن گردید که شاه به بیماری سختی دچار شد و همه پزشکان و <a href="/wiki/%D9%85%D8%BA" title="مغ">مغان</a> از علاج او عاجز ماندند، تا آخر گریگور روشنگر را از زندان بیرون آوردند و او شاه را معالجه کرد. آنگاه تیرداد سوم به دین مسیحیت را به عنوان دین رسمی ارمنستان پذیرفت (۳۰۱ میلادی). این خود حادثه بسیار مهمی بود زیرا ارمنستان نخستین کشوری شد که دین مسیح را به عنوان دین رسمی مملکت پذیرفت. در واقع می‌دانیم که گرویدن <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="کنستانتین بزرگ">کنستانتین بزرگ</a> به دین مسیح و قبول مسیحیت رسمی امپراتوری در سال ۳۱۳ میلادی روی داد، و به‌طوری‌که «هانری فوسیون» اشاره کرده است: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>«این از افتخارات باستانی ارمنیان است که کهن‌ترین مسیحیت تاریخ را بنا نهاده‌اند».<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">[</span>۷۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <p>گریگور از تیرداد سوم لقب و عنوان سراسقف یا (<a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%AB%D9%84%DB%8C%D9%82" title="جاثلیق">جاثلیق</a>) تمامی ارمنستان را دریافت کرد. سپس به <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="کاپادوکیه">کاپادوکیه</a> برگشت و در آنجا به وسیله <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%82%D9%81_%D8%A7%D8%B9%D8%B8%D9%85" title="اسقف اعظم">اسقف اعظم</a> «سزاره» تقدیس شد، و پس از آن برای تکمیل کار خود به ارمنستان یاز آمد. کلیسای نوبنیاد ارمنستان آداب و اصول شریعت و همه کتاب‌های دینی مسیحیت را با عده زیادی از کشیشانش از سوریه، که در آن هنگام یکی از بزرگ‌ترین کانون‌های دینی بود گرفت. گریگور تعداد زیادی حوزه‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%82%D9%81" title="اسقف">اسقف</a> نشین، نه تنها در ارمنستان بلکه در کشورهای همجوار نیز دایر نمود و در واقع او بود که بر امر مسیحی کردن سرزمین <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a> نظارت کرد. بعدها مبلغین ارمنی شروع به مسیحی کردن کشور <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="آلبانیای قفقاز">آلبانیای قفقاز</a> نمودند. گریگور مقدس و پادشاه تیرداد سوم تعداد زیادی <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7" title="کلیسا">کلیسا</a> در نقاط مختلف کشور بنا کردند. بیشتر این کلیساها بناهای مستحکمی بودند که به دورشان حصارهای بلندی کشیده شده بود، و این خود یکی از ویژگی‌های این سرزمین است. </p><p>در حین مرگ گریگور (۳۲۵ میلادی) مسیحیت در ارمنستان گسترش یافته بود و از آن پس در طی سده‌ها الهام بخش زندگی بود. از آن پس شعار ملت ارمنی این بود: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>«خدا، خانواده، میهن.»</p></blockquote> <p>«جی بورت» در کتاب ملت آرارات می‌نویسد: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>«برای یک ملت کار کوچکی نبود که در زمانی مانند اوایل قرن چهارم چنین تصمیم عظیم و دلیرانه‌ای بگیرد، بدین معنی که به عنوان یک ملت نخستین جماعتی باشد که از طرز فکری کاملاً مخالف با فکر مردم دنیای آن روز پیروی کند. لیکن همینکه این تصمیم گرفته شد دیگر مسلم بود که مسیحیت بایستی برای ارمنیان متضمن معنایی بسیار وسیع تر از آن باشد که برای ملتهای دیگر داشت، ملتهایی که کشورشان بعدها یعنی در دورانی به دین مسیح درآمد که این آیین بر دنیای متمدن آن روز مسلط شده بود.»</p></blockquote> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="آموزش_و_پرورش"><span id=".D8.A2.D9.85.D9.88.D8.B2.D8.B4_.D9.88_.D9.BE.D8.B1.D9.88.D8.B1.D8.B4"></span>آموزش و پرورش</h2></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="آموزش در ارمنستان">آموزش در ارمنستان</a></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="فرهنگ"><span id=".D9.81.D8.B1.D9.87.D9.86.DA.AF"></span>فرهنگ</h2></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40023308"><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks hlist"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">بخشی از <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:ارمنستان">مجموعهٔ</a></td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="border-bottom: 1px solid #a2a9b1"><span class="wraplinks"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فرهنگ ارمنستان">فرهنگ ارمنستان</a></span></th></tr><tr><td class="sidebar-image photo"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Flag_of_Armenia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/100px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="100" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/150px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/200px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align: center">سنت‌ها</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="پوشاک ارمنی">پوشاک</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align: center">اسطوره‌شناسی و فرهنگ عامه</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="اسطوره‌شناسی ارمنستان">اسطوره‌شناسی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align: center"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="تعطیلات عمومی در ارمنستان (صفحه وجود ندارد)">جشنواره‌ها</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="وارداوار">وارداوار</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align: center">هنر</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="قالی ارمنی">قالی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align: center">ادبیات</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="فهرست نویسندگان ارمنی">نویسندگان قرون وسطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="نگارگری ارمنی">نگارگری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:نویسندگان اهل ارمنستان">نویسندگان</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align: center">رسانه</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تلویزیون در ارمنستان">تلویزیون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سینمای ارمنستان">سینما</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ورزش در ارمنستان">ورزش</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align: center">آثار تاریخی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%DA%A9%D9%88_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فهرست میراث جهانی یونسکو در ارمنستان">میراث جهانی یونسکو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="معماری ارمنی">معماری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="رده:کلیساهای ارمنی">کلیساها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فهرست قلعه‌های ارمنستان">قلعه‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DB%8C%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="چلیپاسنگ">چلیپاسنگ</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align: center">نمادها</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DA%86%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پرچم ارمنستان">پرچم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="سرود ملی ارمنستان">سرود ملی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="نشان ملی ارمنستان">نشان ملی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Flag_of_Armenia.svg" class="mw-file-description"><img alt="نشان درگاه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/16px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="16" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/24px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/32px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="درگاه:ارمنستان">درگاه ارمنستان </a></li></ul></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="الگو:فرهنگ ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:فرهنگ ارمنستان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فرهنگ ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="فرهنگ ارمنی">فرهنگ ارمنی</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="هنر ارمنی">هنر ارمنی</a></div> <p><b>فرهنگ ارمنی</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">ارمنی</a>: <span title="ارمنی-language text"><span lang="hy" dir="ltr">Հայկական մշակույթ</span></span>) بر پایه فرهنگ اقوام و طوایف از دیرباز ساکن در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرزمین کوهستانی ارمنستان">سرزمین کوهستانی ارمنستان</a> رشد و تکامل یافته است؛ لذا در تکوین و رشد این فرهنگ نقش <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF" title="فرهنگ">فرهنگ</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88" title="اورارتو">اورارتوها</a> نقشی بسزا و بزرگ است. بخش‌های زیادی از فرهنگ ارمنستان براساس <a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7" title="جغرافیا">جغرافیا</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8" title="ادب">ادب</a> و <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1" title="هنر">هنر</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="موسیقی ارمنی">موسیقی ارمنی</a> پایه‌گذاری شده است. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="اساطیر_ارمنستان"><span id=".D8.A7.D8.B3.D8.A7.D8.B7.DB.8C.D8.B1_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>اساطیر ارمنستان</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اساطیر ارمنستان">اساطیر ارمنستان</a></div> <p><b>اساطیر ارمنستان</b> یا <b>اساطیر ارمنی</b>، در شرایط زندگی مادی انسان در دوره‌های <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="پیشاتاریخ">پیشاتاریخ</a>، فرهنگ معنوی اقوام ساکن در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرزمین کوهستانی ارمنستان">سرزمین کوهستانی ارمنستان</a> نیز پدیدار گردید.<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">[</span>۷۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بنا به گفتهٔ <a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%DA%A9_%D8%AF%D9%88_%D9%85%D9%88%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="ژاک دو مورگان">ژاک دو مورگان</a> نشانه‌هایی در دست است که بیندیشیم این قوم نیز مانند بسیاری از هم نژادان هندواروپایی خویش دینداری را با پرستش طبیعت آغاز کردند. سپس این مذهب ابتدایی نوعی گرایش به <a href="/wiki/%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="یکتاپرستی">یکتاپرستی</a> ملی در آنان ایجاد کرد که بسیاری از خدایان زن و مرد مقتبس از <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="اساطیر یونانی">اساطیر یونانی</a> و رومی و شماری از خدایان <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اساطیر ایران">اساطیر ایرانی</a> نیز در آن داخل شدند.<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">[</span>۷۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پیشاتاریخ ارمنستان">ارمنستان باستان</a> افزون بر پرستش خدایان گوناگون و پدیده‌ها و عناصر طبیعی، کیش پرستش سلسله‌های شاهی نیز جای ویژه خود را داشته است و شاه حاکم در عین حال هیئت جسمانی یک خدای خاص تصور می‌شده است<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">[</span>۷۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">[</span>۷۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>برخی از خدایان اساطیر باستانی ارمنی، بعدها، همچنان در کنار خدایان <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%A6%D9%88%D9%86" title="پانتئون">پانتئون</a> جدید پرستیده شدند و حتی عده‌ای از آن‌ها شخصیت‌های واقعی تاریخی انگاشته شده، چهره‌ای تاریخی بخود گرفتند و افسانه‌های ساخته و پرداخته شده پیرامون آن‌ها که از دوران‌های سپیده دم <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاریخ ارمنستان">تاریخ ارمنستان</a> و درگیری‌ها و جنگ‌های طولانی دولت <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88" title="اورارتو">اورارتو</a> با دولت <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1_(%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86)" title="آشور (سرزمین)">آشور</a> مایه گرفته‌اند؛ سده‌ها بعد به صورت وقایع تاریخی تلقی شده وارد تاریخ گردیدند.<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">[</span>۷۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>دوران باستان نزد <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ارمنیان">ارمنیان</a> یعنی دورانی که پرستش آتش، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87" title="آتشکده">آتشکده‌ها</a> و معابد، تمام سرزمین ارمنستان را دربر گرفته بود که حدود ششصد سال به طول انجامید و از سده دوم قبل از میلاد تا سده چهارم میلادی، سال ۳۱۰ میلادی یعنی قبول مسیحیت به عنوان دین رسمی کشور و حتی تا یک سده پس از آن سده پنجم میلادی ادامه داشته است.<sup id="cite_ref-ReferenceB_79-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-79"><span class="cite-bracket">[</span>۷۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ایزدان اساطیری، در طول ششصد سال از سوی ارمنیان به عنوان ایزدان ملی و مقدس پرستیده می‌شدند و به وسیله روحانیون، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%A8%D8%AF" title="موبد">موبدان</a> و اجرای مراسم و تشریفات مذهبی مربوط به <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%AF" title="ایزد">ایزدان</a>، تأثیر شگفتی بر ریشه و ساختار روانی - اخلاقی جامعه ارمنی شد. وجود خدایان اساطیری در آن دوران، قدرت عظیمی در دستگاه روحانی، هیئت مذهبی و رهبری را ایجاد کرده بود که در نتیجه، استقلال ملی ارمنیان را به ارمغان آورد، از کشور در مقابل هجوم بیگانگان دفاع نمود و با شکل‌دادن به عالم معنوی، باعث پیشرفت علوم و هنرها در ارمنستان گشت. مردم با عزت و احترام فراوان ایزدان را عبادت می‌نمودند، برای آنان <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87)" title="کندر (گیاه)">کُندر</a> دود می‌کردند، بدین امید که آرزوهای از دست رفته خود را بازیابند. ایزدان مشوق اصلی سربازان و مردم در زمان مبارزات سخت و فتوحات بودند. به احترام و افتخار آنها، مراسم جشن و پایکوبی، مسابقات ورزشی، تشریفات نظامی برگزار می‌شد. «گوسان‌ها» ،(عاشقی ارمنی) و خنیاگران در وصف دلاوری‌ها و پهلوانی‌های آن‌ها اشعار و ترانه‌ها می‌سرودند، افسانه‌ها و حکایت‌ها روایت می‌کردند و بدین ترتیب نسلی پرورش یافت که با الهام از پیام ایزدان از اهداف و آرمان‌های آن‌ها پیروی می‌کرد.<sup id="cite_ref-ReferenceB_79-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-79"><span class="cite-bracket">[</span>۷۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>تحقیقات <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اسطوره‌شناسی">اسطوره‌شناسی</a> در ارمنستان این حقیقت را بیان می‌دارد که ارمنیان بسیاری از اساطیر ملی خود را هم‌زمان با شکل‌گیری قوم ارمنی و در همان وضعیت نوپایی به وجود آورده و همواره آن‌ها را پرستیده‌اند و در ساخت پرستشگاه و تندیس ایزدان، شکل‌های دوران <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D9%87%D9%84%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="عصر هلنیستی">عصر هلنیستی</a> را انتخاب نموده‌اند.<sup id="cite_ref-ReferenceB_79-2" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-79"><span class="cite-bracket">[</span>۷۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="پوشاک_ارمنی"><span id=".D9.BE.D9.88.D8.B4.D8.A7.DA.A9_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.DB.8C"></span>پوشاک ارمنی</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="پوشاک ارمنی">پوشاک ارمنی</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:104px;max-width:104px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:102px;max-width:102px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D4%B2%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A6.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/%D4%B2%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A6.jpg/100px-%D4%B2%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A6.jpg" decoding="async" width="100" height="136" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/%D4%B2%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A6.jpg/150px-%D4%B2%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A6.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/%D4%B2%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A6.jpg/200px-%D4%B2%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A6.jpg 2x" data-file-width="940" data-file-height="1280" /></a></span></div><div class="thumbcaption">لباس سنتی زنان ارمنی در دوران <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="دودمان باگراتونی">پادشاهی باگراتونی</a></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:102px;max-width:102px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%BD.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%BD.jpg/100px-%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%BD.jpg" decoding="async" width="100" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%BD.jpg/150px-%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%BD.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%BD.jpg/200px-%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%BD.jpg 2x" data-file-width="958" data-file-height="1280" /></a></span></div><div class="thumbcaption">لباس عروس متعلق به دوران <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="پادشاهی ارمنی کیلیکیه">پادشاهی ارمنی کیلیکیه</a></div></div></div></div></div> <p>در <b>پوشاک ارمنی</b> چند رنگ متمایز می‌باشد؛ که طبق نظر فیلسوف ارمنی سده چهاردهم <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%B3%DB%8C" title="گریگور تاتواتسی">گریگور تاتواتسی</a>، این رنگ‌ها دارای معانی خاصی بوده و اوضاع سیاسی و اجتماعی ارمنستان را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، رنگ مشکی بیانگر اوضاع سیاسی کشور، رنگ سفید بیانگر آب و پاکی، رنگ زرد بیانگر خاک، رنگ نارنجی بیانگر فروتنی، رنگ قرمز بیانگر رشادت و خون، رنگ آبی بیانگر عدالت می‌باشد. رنگ‌های بکار رفته در لباس‌های سنتی ارمنی تا به امروز نیز در مناطق مختلف ارمنستان مشاهده می‌شود. اما هر بخش و روستا در ارمنستان داری لباس سنتی و رنگ‌های مختص به خود می‌باشد.<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">[</span>۸۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>تمام ملل و اقوام در کنار ویژگی‌های سنتی دارای انواع <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9" title="پوشاک">پوشاک</a> و لباس‌های سنتی خود می‌باشند. ما بر اساس تصاویری که روی اشیاء پیدا شده طی حفاری‌های <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="باستان‌شناسی">باستان‌شناسی</a> و نیز اطلاعات مکتوب باقی‌مانده از ادوار گذشته می‌توانیم به نحوه و اشکال پوشاک سنتی ارمنیان پی ببریم. در یادگارهای تاریخی مربوط به سده‌های ۶ و ۹ پیش از میلاد (نقاشی روی دیوارها و صخره‌ها، تندیس‌ها، الواح، مهرها، کلاه خود، سپر و غیره) پوشاک مربوط به قشرهای مختلف جامعه به تصویر کشیده شده است. در <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%86%D8%A8%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="سنگ‌نبشته‌های هخامنشیان">سنگ‌نبشته‌های هخامنشیان</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86" title="سنگ‌نوشته بیستون">سنگ‌نوشته بیستون</a> و تخت جمشید (سده‌های ۵ و ۶ پیش از میلاد)، ارمنیان با طرز پوشاک خود به تصویر کشیده شده‌اند. <a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%AA" title="هرودوت">هرودوت</a> زمانی که دربارهٔ سپاه ارمنی جزو سپاهیان هخامنشی صحبت می‌کند، پوشاک ارمنی را همانند پوشاک <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D9%87" title="فریگیه">فریگیه</a> تشبیه کرده است. مطابق نظر <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86" title="استرابون">استرابون</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ارمنیان">ارمنیان</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="ماد">مادها</a> از دستار، کلاه، شلوار و قبای آستین دار استفاده می‌کردند<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">[</span>۸۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>دربارهٔ نحوه لباس‌های دوران <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3%DB%8C" title="دودمان آرتاشسی">دودمان آرتاشسی</a> از سکه‌های به جا مانده می‌توان اطلاعاتی بدست آورد. پوشاک این دوره ارمنیان تا حدی از شیوه‌های پارسی، رومی متأثر شده است. منابع تاریخی غنی ارمنی و خارجی کنده کاری‌ها، مینیاتور و غیره دربارهٔ نحوه طرز پوشاک ارمنی در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="سده‌های میانه">سده‌های میانه</a> اطلاعات جامعی دربردارند. در زمان حکومت <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="دودمان باگراتونی">دودمان باگراتونی</a> لباس‌های ارمنی تحت تأثیر پوشاک اعراب و بیزانسی قرار گرفت و در زمان <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B5%D9%84%DB%8C%D8%A8%DB%8C" title="جنگ‌های صلیبی">جنگ‌های صلیبی</a> در قلمرو <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="کیلیکیه">کیلیکیه</a> پوشاک ارمنیان از شیوه اروپائی تأثیرپذیر گردید.<sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite-bracket">[</span>۸۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در دوره آخر سده‌های میانه طرز پوشاک ترکان، تاتارها و کردها پوشاک ارمنی را تحت‌الشعاع قرار داد که تا اواخر <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85" class="mw-redirect" title="سده نوزدهم">سده نوزدهم</a> و اوایل <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85" class="mw-redirect" title="سده بیستم">سده بیستم</a> حفظ شده است. در برخی از نواحی ارمنستان شرقی مانند <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" class="mw-disambig" title="آرتساخ">آرتساخ</a> لباس‌های سنتی زنان ارمنی و لباس مردانه مرسوم به قفقازی تاکنون باقی مانده است. ارمنیان <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="جاواختی">جاواختی</a> و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AE%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A7%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="آخالکالاکی">آخالکالاکی</a> که اصولاً از <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B1%D9%88%D9%85" title="ارزروم">کارین</a> مهاجرت کردند مدت‌های طولانی لباس سنتی خود را حفظ نموده‌اند. هرگاه ارمنیان تأثیر پوشاک ارمنیان تأثیر پوشاک خارجیان را پذیرفته‌اند آنان ترکیبی از عناصر بیگانه با پوشاک سنتی خود ایجاد کرده‌اند؛ و در هر صورت عناصر اصلی پوشاک ملی خود را حفظ نموده‌اند، تا امروز نیز ارمنیان ساکن روستاهای <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%86" title="شهرستان فریدن">شهرستان فریدن</a> اصفهان و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D9%88_%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="استان چهارمحال و بختیاری">استان چهارمحال و بختیاری</a> پوشاک سنتی خود را تن دارند. از اواخر سده نوزدهم پوشاک سنتی ارمنی همچون بسیاری از ملل دیگر جای خود را به شیوه پوشاک اروپائی داده است.<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">[</span>۸۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ادبیات_ارمنی"><span id=".D8.A7.D8.AF.D8.A8.DB.8C.D8.A7.D8.AA_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.DB.8C"></span>ادبیات ارمنی</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="ادبیات ارمنی">ادبیات ارمنی</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="فهرست نویسندگان ارمنی">فهرست نویسندگان ارمنی</a></div> <p><b>ادبیات ارمنی</b> یکی از قدیمی‌ترین و غنی‌ترین ادبیات جهان است. <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="موسس خورناتسی">موسس خورناتسی</a> «پدر تاریخ‌نگاری ارمنیان» در سده پنجم میلادی در مورد ادبیات ارمنی پیش از سده پنجم اطلاعات بسیار پرارزشی به ما می‌دهد. بنا به اطلاعات خورناتسی کتاب‌های متعدد معابد بت‌پرستی، کتاب‌های حکایات، قباله‌های منعقده بین شاهزادگان مختلف و غیره وجود داشته‌اند. <a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B1" title="فولکلور">فولکلور</a> مردمی نیز در آن دوران ترقی کرده بود. معلوم است که حتی قبل، در زمان <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="تیگران دوم">تیگران دوم</a>، در پایتخت‌های <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%AA" title="تیگراناکرت">تیگراناکرت</a> و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%AA" title="آرتاشات">آرتاشات</a> غیر از نمایش‌های یونانی نمایش‌هایی نیز به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">زبان ارمنی</a> اجرا می‌شد. لیکن بجز از این و چند گواهی دیگر، بزرگ‌ترین پدیده زبان ادبی قدیمی ارمنی یعنی (ارمنی کلاسیک)، گرابار است که با توانگری، کم‌اهمیت تر از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="زبان یونانی باستان">زبان یونانی باستان</a> نیست. در سده پنجم کتاب مقدس و کتاب‌های متعدد دیگر به‌طور صحیح از یونانی به <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="ارمنی کلاسیک">ارمنی کلاسیک</a> ترجمه شدند. با ابداع <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="الفبای ارمنی">الفبای ارمنی</a> و سپس برگردان <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84" title="انجیل">انجیل</a> به این زبان توسعه ادبیات ارمنی آغاز گشت.<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">[</span>۸۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>از نخستین آثار برجسته ادب ارمنی می‌توان به پهلوان نامه منظومی به نام <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86%DB%8C" title="داوید ساسونی">داوید ساسونی</a> اشاره نمود. این <a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%87" title="حماسه">حماسه</a>، داستان پیکار یک پهلوان ارمنی با سلطه اعراب برای رهایی مردم ارمنستان است. سپس ترجمهٔ برخی ار کتب <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a>، و آنگاه داستان <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1" class="mw-redirect" title="اسکندر">اسکندر</a> و بعد هم نوشتن کتاب «<a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8)" title="تاریخ ارمنستان (کتاب)">تاریخ ارمنستان</a>» که این <a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="کتاب">کتاب</a> را <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="موسس خورناتسی">موسس خورناتسی</a> نوشته و به زبان‌های <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C" title="زبان فرانسوی">فرانسوی</a> و <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان آلمانی">آلمانی</a> و <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a> نیز ترجمه شده است. </p><p>غزل سروده‌های دینی از سده پنجم نقشی مهمی در ادب ارمنی پیدا نمود که بیشتر در آیین‌های مذهبی بکار می‌رفت. نقطه اوج این گونه ادبی اثر عرفانی <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D9%86%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%B3%DB%8C" title="گریگور نارکاتسی">گریگور نارکاتسی</a> به نام «سوگنامه نارک» است که در سده دهم زایشی نگاشته شده است. این شاهکار نارِک یکی از پرخواننده‌ترین اثر نزد ارمنیان تا به امروز است. سوگنامه نارک از سوی <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آزاد ماتیان">آزاد ماتیان</a> به فارسی نیز ترجمه گشته است. با آمدن سده دوازدهم سخن ارمنی شاهد برآمدن یکی دیگر از غنایی سرایان خود یعنی <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D8%B3%D8%B3_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85_%D8%B4%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="نرسس چهارم شنورهالی">نرسس شنورهالی</a> بود. این <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%AB%D9%84%DB%8C%D9%82" title="جاثلیق">جاثلیق</a> سوگنامه‌ای در سقوط اِدِسا و سرودهایی «شاراکان‌ها» از خود بجا نهاد. دوره این دو سراینده برجسته یعنی سده ده تا چهارده میلادی را دوره زرین ادبیات ارمنی نام نهاده‌اند.<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">[</span>۸۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در میان ارمنیان در ازمنه باستان <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B9%D8%B1" title="شعر">شعر</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="موسیقی">موسیقی</a> با هم بوده‌اند و آوازخوان و نوازنده در عین حال شاعر نیز بوده است. پس از جدائی شعر از موسیقی، شعر مذهبی ارمنی همواره در کلیسا با موسیقی همراه ماند. حال آن که شعر غیر مذهبی <a href="/wiki/%D8%AF%DA%A9%D9%84%D9%85%D9%87" title="دکلمه">دکلمه</a> می‌شد و با موسیقی همراه نبود. <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B9%D8%B1_%D8%BA%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شعر غنایی">شعر غنایی</a> ارمنی سده‌ها دارای محتوای مذهبی بوده و در آن‌ها <a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD" class="mw-redirect" title="عیسی مسیح">عیسی مسیح</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3" class="mw-redirect" title="مریم مقدس">مریم مقدس</a> یا روحانیون طراز اول کلیسا، تحسین و تقدیس شده‌اند. مستقل از شعر کلیسائی رسمی، مردم طی سده‌ها شعرهای دلخواه خود را سروده‌اند که در آن‌ها مفاهیم طبیعی و حالت‌های انسانی مانند عشق، شادی، شراب، لذت‌های حسی و اندوهان جان انسان بازتاب یافته است. این گونه شعرها را «عاشق» ها یعنی نوازندگان و سرایندگان و خوانندگان دوره‌گرد آفریده‌اند و خود به آوز خوانده‌اند. به رغم مقابله شدید کلیسا با هنری که از زندگی دنیوی و عواطف انسانی مایه می‌گرفت، شعر و آواز عاشق‌ها در ادبیات شفاهی ارمنی از سده‌های چهارم و پنجم میلادی وجود داشته است.<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">[</span>۸۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>«عاشق» به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">زبان ارمنی</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="گوسان">گوسان</a><sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">[</span>۸۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> خوانده می‌شود. شعر «عاشقی ارمنی» یکی از عرصه‌های پربار و غنی آفرینش هنری فولکلوریک و ادبی است. شعر عاشقی در ادبیات ارمنی دارای اهمیت فراوانی است و بخش نسبتاً بزرگی از ادبیات شفاهی و مکتوب این ملت را به خود اختصاص می‌دهد. عاشق‌ها مقبول‌ترین و محبوب‌ترین نغمه پردازان و سرایندگان مردم هستند و هنر آن‌ها با توده‌های وسیع مردم نزدیکی و ارتباط معنوی دیرسال و استوار دارد. در سده‌های چهارم و پنجم میلادی ناحیه موسوم به <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Goghtn" class="extiw" title="w:en:Goghtn">گُقتان</a> از مراکز عمده تجمع گوسان‌های ارمنی بوده است. مضمون اشعار عاشوق‌های دوره‌های یاد شده عبارت بود از وصف زندگی اشراف و نجیب‌زادگان، تمجید و تحسین از جود و کرم آن‌ها، تصویر مناظر طبیعی و فصول سال، بیان احساس‌های عاشقانه، توصیف زیبایی و لذت زندگی و در مقیاس اندکی نیز روایت برخی داستان‌های به افسانه آمیخته تاریخی. شعر عاشقی از اواخر سده شانزدهم میلادی به‌طور جدی و چشمگیر در ادبیات ارمنی پا گرفت، در نیمه سده هفدهم در میان توده‌های مردم رواج گسترده‌ای یافت و در سده هجدهم به اوج شکوفایی خود رسید.<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">[</span>۸۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;"> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Grigor_Narekatsi_1.jpg" class="mw-file-description" title="گریگور نارکاتسی"><img alt="گریگور نارکاتسی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Grigor_Narekatsi_1.jpg/75px-Grigor_Narekatsi_1.jpg" decoding="async" width="75" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Grigor_Narekatsi_1.jpg/113px-Grigor_Narekatsi_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Grigor_Narekatsi_1.jpg/150px-Grigor_Narekatsi_1.jpg 2x" data-file-width="301" data-file-height="480" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D9%86%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%B3%DB%8C" title="گریگور نارکاتسی">گریگور نارکاتسی</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Yeghishe_Charents_Armenian_poet.jpg" class="mw-file-description" title="یقیشه چارنتس"><img alt="یقیشه چارنتس" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Yeghishe_Charents_Armenian_poet.jpg/90px-Yeghishe_Charents_Armenian_poet.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Yeghishe_Charents_Armenian_poet.jpg/135px-Yeghishe_Charents_Armenian_poet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Yeghishe_Charents_Armenian_poet.jpg/180px-Yeghishe_Charents_Armenian_poet.jpg 2x" data-file-width="2550" data-file-height="3407" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%DB%8C%D9%82%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AA%D8%B3" title="یقیشه چارنتس">یقیشه چارنتس</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D9%88%D9%88%D8%A7.jpg" class="mw-file-description" title="سایات‌نووا"><img alt="سایات‌نووا" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/9/94/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D9%88%D9%88%D8%A7.jpg/95px-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D9%88%D9%88%D8%A7.jpg" decoding="async" width="95" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/9/94/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D9%88%D9%88%D8%A7.jpg/142px-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D9%88%D9%88%D8%A7.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/9/94/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D9%88%D9%88%D8%A7.jpg/190px-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D9%88%D9%88%D8%A7.jpg 2x" data-file-width="198" data-file-height="250" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D9%88%D8%A7" title="سایات‌نووا">سایات‌نووا</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Raffi.jpg" class="mw-file-description" title="رافی"><img alt="رافی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Raffi.jpg/82px-Raffi.jpg" decoding="async" width="82" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Raffi.jpg/123px-Raffi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Raffi.jpg/165px-Raffi.jpg 2x" data-file-width="309" data-file-height="450" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="رافی">رافی</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Daniel_Varuzhan.jpg" class="mw-file-description" title="دانیل واروژان"><img alt="دانیل واروژان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Daniel_Varuzhan.jpg/87px-Daniel_Varuzhan.jpg" decoding="async" width="87" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Daniel_Varuzhan.jpg/131px-Daniel_Varuzhan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Daniel_Varuzhan.jpg/175px-Daniel_Varuzhan.jpg 2x" data-file-width="739" data-file-height="1014" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%A7%D9%86" title="دانیل واروژان">دانیل واروژان</a></div> </li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شعری_از_یقیشه_چارنتس_به_نام_«ارمنستانم_را_دوست_می‌دارم»"><span id=".D8.B4.D8.B9.D8.B1.DB.8C_.D8.A7.D8.B2_.DB.8C.D9.82.DB.8C.D8.B4.D9.87_.DA.86.D8.A7.D8.B1.D9.86.D8.AA.D8.B3_.D8.A8.D9.87_.D9.86.D8.A7.D9.85_.C2.AB.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86.D9.85_.D8.B1.D8.A7_.D8.AF.D9.88.D8.B3.D8.AA_.D9.85.DB.8C.E2.80.8C.D8.AF.D8.A7.D8.B1.D9.85.C2.BB"></span>شعری از یقیشه چارنتس به نام «ارمنستانم را دوست می‌دارم»</h3></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r26482291">.mw-parser-output .b{text-align:justify;text-align-last:justify;border:0}.mw-parser-output .beyt{white-space:nowrap}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r26482256">.mw-parser-output .nastaliq{line-height:200%;font-size:150%;font-family:IranNastaliq,"Urdu Emad Nastaleeq","Noto Nastaliq Urdu","Urdu Typesetting","Jameel Noori Nastaleeq","Nafees Nastaleeq","Nafees Nastaleeq v1.01",Nafees,"Pak Nastaleeq","PDMS_Jauhar",sans-serif;text-justify:inter-word;font-weight:normal}.mw-parser-output .nastaliq .b{text-justify:inter-word}</style><div class="poem"><table class="" style="margin: 0 auto;"> <tbody><tr><td class="b"><span class="beyt">من واژه خورشید طعم ارمنستان نازنینم را دوست می‌دارم</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">اشکبار سیم ماتم آهنگ ساز قدیم مان را دوست می‌دارم</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">عطر آتشناک سرخ گل‌ها و گل‌های چون خون را</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">و رقص ناز نازان دلربای دختران نائیری را دوست می‌دارم</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">آسمان تیره و آب‌های شفاف و دریاچه نورانی مان را دوست می‌دارم</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">آفتاب تابستان و بوران بشکوه اژدها آواز زمستان را</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">دیوارهای سیاه کلبه‌های مهمان ندیدهٔ گم در تاریکی</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">و سنگ‌های هزاران ساله شهرهای کهن را دوست می‌دارم</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">به هر جا که باشم، من آوازهای محزون مان را از یاد نخواهم برد</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">کتاب‌های حروف آهنین دعا گشته‌مان را زِ یاد نخواهم برد</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">هر چه هم که زخم‌های خونبار ما قلب من را تیز بشکافند</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">من باز یار بی‌کس و خونینم - ارمنستان - را دوست می‌دارم</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">برای قلب گرفته مشتاق من هیچ حکایت دیگر نیست</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">چون نارگاتسی و کوچاک جبین نورآذینی نیست</span></td></tr> <tr><td class="b"><span class="beyt">جهان در نورد قله‌ای سپید چنان‌که آرارات نیست</span></td><td style="width:2em;"></td><td class="b"><span class="beyt">چون جاده‌ای افتخار دست نیازیدنی من کوه ماسیس ام را دوست می‌دارم</span></td></tr> </tbody></table></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="معماری_ارمنی"><span id=".D9.85.D8.B9.D9.85.D8.A7.D8.B1.DB.8C_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.DB.8C"></span>معماری ارمنی</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:154px;max-width:154px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Ani-Cathedral,_Ruine.jpeg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Ani-Cathedral%2C_Ruine.jpeg/150px-Ani-Cathedral%2C_Ruine.jpeg" decoding="async" width="150" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Ani-Cathedral%2C_Ruine.jpeg/225px-Ani-Cathedral%2C_Ruine.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Ani-Cathedral%2C_Ruine.jpeg/300px-Ani-Cathedral%2C_Ruine.jpeg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9_%D8%A2%D9%86%DB%8C" title="کلیسای جامع آنی">کلیسای جامع آنی</a>، مهندس معمار ارمنی <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA" title="تردات">تردات</a></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Aram_Khchaturyan_Monument_in_Yerevan.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Aram_Khchaturyan_Monument_in_Yerevan.jpg/150px-Aram_Khchaturyan_Monument_in_Yerevan.jpg" decoding="async" width="150" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Aram_Khchaturyan_Monument_in_Yerevan.jpg/225px-Aram_Khchaturyan_Monument_in_Yerevan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Aram_Khchaturyan_Monument_in_Yerevan.jpg/300px-Aram_Khchaturyan_Monument_in_Yerevan.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1333" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تالار اپرای ایروان">تالار اپرای ایروان</a>، مهندس معمار <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلکساندر تامانیان">آلکساندر تامانیان</a></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Noravank.JPG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Noravank.JPG/150px-Noravank.JPG" decoding="async" width="150" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Noravank.JPG/225px-Noravank.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Noravank.JPG/300px-Noravank.JPG 2x" data-file-width="2304" data-file-height="1728" /></a></span></div><div class="thumbcaption">کلیسای <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%A9" title="نوراوانک">نوراوانک</a></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:152px;max-width:152px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF.jpg/150px-%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF.jpg" decoding="async" width="150" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF.jpg/225px-%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF.jpg/300px-%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF.jpg 2x" data-file-width="3500" data-file-height="1595" /></a></span></div><div class="thumbcaption">میدان جمهوری، ایروان، مهندس معمار آلکساندر تامانیان</div></div></div></div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="معماری ارمنی">معماری ارمنی</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="فهرست معماران ارمنی">فهرست معماران ارمنی</a></div> <p><b>معماری ارمنی</b> نوعی <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="معماری">معماری</a> خاص است که بیش از ۴۵۰۰ سال توسط <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ارمنیان">ارمنیان</a> بکار گرفته می‌شود. این معماری در طول سالیان دراز دچار تغییر و البته پیشرفت شده است. این معماری رابطه مستقیمی با اقلیم و شرایط طبیعی <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرزمین کوهستانی ارمنستان">سرزمین کوهستانی ارمنستان</a>، دارد و البته تحت تأثیر مستقیم تاریخ و فرهنگ ملت ارمنی نیز می‌باشد. وجود انواع مختلف <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="سنگ معدن">سنگ‌های معدنی</a> خصوصاً <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%81_(%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D8%A2%D8%AA%D8%B4%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C)" class="mw-redirect" title="توف (سنگ آتشفشانی)">سنگ توف</a> زیبایی خاصی به این نوع معماری بخشیده است. معماری ارمنی مربوط به دوران قدیم، مانند معماری که از زمان سلسله پادشاهی <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="دودمان اروندی">یرواندونی‌ها</a>، آغاز و تا زمان پادشاهی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="ارمنستان بزرگ">ارمنستان بزرگ</a> ادامه یافت معماری ارمنی دوران اول نام گرفته است.<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">[</span>۸۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>شهرهای شبیه شهرهای امروزی در تاریخ معماری ارمنی که مربوط به دوران اول معماری ارمنستان می‌باشد و در کتاب <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B3" title="آناباسیس">آناباسیس</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B3%D9%86%D9%88%D9%81%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="کسنوفون">کسنوفون</a> نیز نام آن‌ها آمده است عبارتند از: </p><p><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1_(%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="آرماویر (ارمنستان)">آرماویر</a>، <a href="/wiki/%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%AA_(%D8%B4%D9%87%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="یروانداشات (شهر باستانی)">یروانداشات</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%AA" title="آرتاشات">آرتاشات</a>، <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D8%AA" title="واغارشاپات">واغارشاپات</a>، <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/hy:%D4%B6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6_(%D4%B1%D5%B5%D6%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF)" class="extiw" title="w:hy:Զարեհավան (Այրարատ)">زاره هاوان</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" title="تیگراناکرت آرتساخ">تیگراناکرت آرتساخ</a>، همچنین بناهایی نظیر <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%DB%8C" title="معبد گارنی">معبد گارنی</a>، <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/hy:%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D6%80%D5%BD_(%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A4)" class="extiw" title="w:hy:Արտագերս (բերդ)">زاره هاوان</a> و شهرهایی نظیر <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%DB%8C_(%D8%B4%D9%87%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="آنی (شهر باستانی)">آنی</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%BA%D9%88%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%AF" title="دغوبایزید">دارویْنْک</a>، <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Kemah,_Erzincan" class="extiw" title="w:en:Kemah, Erzincan">آنی کاماخ</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="اوشاکان">اوشاکان</a>؛ و همچنین بناهای مذهبی مانند <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Bagavan" class="extiw" title="w:en:Bagavan">باگاوان</a>، <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Bagrevand" class="extiw" title="w:en:Bagrevand">باگرواند</a>، <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/hy:%D4%B1%D5%B7%D5%BF%D5%AB%D5%B7%D5%A1%D5%BF" class="extiw" title="w:hy:Աշտիշատ">آشتیشاد</a>، <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/hy:%D4%B5%D6%80%D5%AB%D5%A6%D5%A1" class="extiw" title="w:hy:Երիզա">یِریزا</a>، حلقه معماری آن دوران ارمنستان را نشان می‌دهند. </p> <p><a href="/wiki/%DA%98%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B2%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B3%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="ژوزف استرزیگوسکی">ژوزف استرزیگوسکی</a> در کتاب «هنر معماری در ارمنستان و در اروپا»، نشان داده است که معماری مسیحی قسمتی از ابداعات و ابتکارات خود را به ارمنستان مدیون است. او متذکر شده است که ارمنستان و <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a> برای معماری جهان مسیحیت همان نقش را داشته‌اند که <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="یونان">یونان</a> برای معماری جهان باستان ایفا کرده است. ارمنستان که در ارتباط دایم با ایران غیر مسیحی و با <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="معماری ایرانی">معماری ایرانی</a> بوده و می‌دیده است که ایران از سدها پیش <a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%A8%D8%AF" title="گنبد">گنبد</a> می‌ساخته، گنبدی که شکل آن با مذهب زرتشتی و با نیایش آفتاب بی‌ارتباط نیست، این گنبدسازی را از او اقتباس کرده است؛ و از آنجا که ارمنستان نخستین کشور خاور زمین بوده که به مذهب <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a> گرویده و آن را دین رسمی خود قرار داده است یکی از کشورهایی بوده که در اسرع وقت کلیسا سازی در آن رواج فوق‌العاده‌ای یافته است.<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">[</span>۹۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به شرحی که <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:F%C3%A9lix_Marie_Charles_Texier" class="extiw" title="w:en:Félix Marie Charles Texier">فلیکس تکسیه</a> نوشته است: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"></p><blockquote class="templatequote"><p>«تأثیری که مسیحیت بر معماری ارمنستان اعمال کرده است به نظر همچون یک الهام ملی می‌آید.»<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">[</span>۹۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">[</span>۹۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <p><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Charles_Diehl" class="extiw" title="w:en:Charles Diehl">شارل دی یل</a> می‌نویسد: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"></p><blockquote class="templatequote"><p>«همه می‌دانند سازندگان و معماران ارمنی در همه ادوار هنرمندانی بوده‌اند که مهارت و لیاقتشان نظیر نداشته است. از آنجا که در یک کشور پر سنگ زندگی می‌کرده‌اند هنر مجسمه‌سازی و اندازه‌گیری هندسی اجسام را با مهارت خاصی بسط و توسعه داده‌اند؛ و از آنجا که سفرکنندگان خستگی ناپذیری هم بوده‌اند برای کسب معلومات و هنر آموزی به همه جا می‌رفته و از طرفی شیوه‌های کار خود را به همه جا به نقاط دور اشاعه می‌داده‌اند.»<sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">[</span>۹۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="رقص_ارمنی"><span id=".D8.B1.D9.82.D8.B5_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.DB.8C"></span>رقص ارمنی</h3></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armeniapedia_dance2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Armeniapedia_dance2.jpg/250px-Armeniapedia_dance2.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Armeniapedia_dance2.jpg/375px-Armeniapedia_dance2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Armeniapedia_dance2.jpg/500px-Armeniapedia_dance2.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="900" /></a><figcaption>رقص سنتی ارمنیان</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B1%D9%82%D8%B5_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="رقص ارمنی">رقص ارمنی</a></div> <p><b>رقص ارمنی</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">ارمنی</a>: <span title="ارمنی-language text"><span lang="hy" dir="ltr">Հայկական Պար</span></span>) میراثی قدیمی و غنی، متنوع که به جا مانده از هزاره پنجم تا سوم <a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%D9%84_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="قبل از میلاد">قبل از میلاد</a> در مناطق بالاتر از ارمنستان سرزمینی به نام <a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="آیرارات">آیرارات</a> که در آن منطقه باستانی نقاشی‌هایی بر روی <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%86%D8%A8%D8%B4%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="سنگ‌نبشته">سنگ‌نبشته‌ها</a> به جا مانده است، که به آن نقاشی‌های رقص می‌گویند که گاهی این نقاشی‌های رقص همراه با انواع خواصی از <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="آلات موسیقی">آلات موسیقی</a> همراه بوده است.<sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite-bracket">[</span>۹۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><i>رقص سنتی یا <a href="/wiki/%D8%B1%D9%82%D8%B5_%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C" title="رقص محلی">رقص محلی</a></i> در میان <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87_(%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C)" class="mw-redirect" title="جماعت ارمنیان پراکنده (دیاسپورای ارمنی)">جماعت ارمنیان پراکنده (دیاسپورای ارمنی)</a> بسیار محبوب می‌باشد. دیاسپورای ارمنی در کشورهای خود برای ارائه کردن فرهنگ و رقص سنتی ارمنی اقدام به تشکیل گروهای رقص محلی و بین‌المللی کردند. </p><p>در رقص ارمنی یک احساس شور، ظرافت و فصاحت خواصی وجود دارد. همه <a href="/wiki/%D8%B1%D9%82%D8%B5%D9%86%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="رقصنده">رقصنده‌ها</a> با پوشیدن <a href="/wiki/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="لباس سنتی">لباس سنتی</a> یک تجسمی از <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ">تاریخ</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF" title="فرهنگ">فرهنگ</a> خود و از داستان‌های اجداد (باستانی) گذشته خود را به ارمغان می‌آورند، و این گونه سعی در نگه داشتن فرهنگ آبا اجدادی خود را دارند. طراحی لباس‌های رقص از عوامل مشترکی از قبیل، سنت‌های مذهبی و زندگی از خانواده‌های قدیمی و سنتی را تجلی می‌کند. رقص محلی و مذهبی ارمنی همیشه با آواز، سرودها و آلات <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="موسیقی سنتی">موسیقی سنتی</a> همراه است.<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">[</span>۹۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="قالی_ارمنی"><span id=".D9.82.D8.A7.D9.84.DB.8C_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.DB.8C"></span>قالی ارمنی</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:124px;max-width:124px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:122px;max-width:122px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armenian_rug_Gohar-2.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Armenian_rug_Gohar-2.jpg/120px-Armenian_rug_Gohar-2.jpg" decoding="async" width="120" height="233" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Armenian_rug_Gohar-2.jpg/180px-Armenian_rug_Gohar-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Armenian_rug_Gohar-2.jpg/240px-Armenian_rug_Gohar-2.jpg 2x" data-file-width="258" data-file-height="500" /></a></span></div><div class="thumbcaption">فرش گوهار ۱۶۸۰ میلادی</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:122px;max-width:122px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armenian_Pileless_Dragon_carpet_Teltogh_(leftover_thread_weaving),19th_century,_village_of_Ktsaberd,_province_of_Dizak,_Artsakh,_wool,_cotton,_red_warp,_220_x_327_cm,_HMA_E-11178.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Armenian_Pileless_Dragon_carpet_Teltogh_%28leftover_thread_weaving%29%2C19th_century%2C_village_of_Ktsaberd%2C_province_of_Dizak%2C_Artsakh%2C_wool%2C_cotton%2C_red_warp%2C_220_x_327_cm%2C_HMA_E-11178.jpg/120px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="120" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Armenian_Pileless_Dragon_carpet_Teltogh_%28leftover_thread_weaving%29%2C19th_century%2C_village_of_Ktsaberd%2C_province_of_Dizak%2C_Artsakh%2C_wool%2C_cotton%2C_red_warp%2C_220_x_327_cm%2C_HMA_E-11178.jpg/180px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Armenian_Pileless_Dragon_carpet_Teltogh_%28leftover_thread_weaving%29%2C19th_century%2C_village_of_Ktsaberd%2C_province_of_Dizak%2C_Artsakh%2C_wool%2C_cotton%2C_red_warp%2C_220_x_327_cm%2C_HMA_E-11178.jpg/240px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="255" data-file-height="341" /></a></span></div><div class="thumbcaption">فرش ارمنی با نماد s اوایل سده نوزدهم</div></div></div></div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="قالی ارمنی">قالی ارمنی</a></div> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ارمنیان">ارمنیان</a>، که جزو نخستین پیروان رسمی <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a> (از ۳۰۱ میلادی) هستند، میراث کهن انگاره‌ها و نمادهای <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF" title="فرهنگ">فرهنگ</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA" title="سنت">سنت</a> خود را با مفهوم <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C_(%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C)" title="روحانی (نام خانوادگی)">روحانی (نام خانوادگی)</a> آیین جدید تلفیق کردند و در طول روند تکامل نقش‌ها موفق به بیان قوی و آشکار آن‌ها به صورت <a href="/wiki/%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF" title="نماد">نمادهای</a> مسیحی شدند. امروزه، آثار هنری به جای مانده و شناخته شده مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="معماری">معماری</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7" title="کلیسا">کلیساها</a>، <a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DB%8C%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="چلیپاسنگ">چلیپاسنگها</a>، صفحات تذهیب شده انجیل‌ها، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="فرسکو">فرسکو</a>، هنر <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B2%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="فلزکاری">فلزکاری</a>، کندهکاری چوب، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%81%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="سفالگری">سفالگری</a> و نیز هنرهای سنتی دستبافت مانند <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B4" class="mw-redirect" title="فرش">فرش</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%DB%8C%D9%85" title="گلیم">گلیم</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="گلدوزی">گلدوزی</a> و غیره تداوم و تکرار این نقش‌های سنتی را به روشنی نشان می‌دهند. </p><p>نقش صلیب یا هر نوع نقش نمادین دیگر را نباید و نمی‌توان یک طرح تزیینی محض دانست. فرش‌هایی که به دست ما رسیده حامل آن دسته از نقش‌ها و طرح‌های متغیری است که با ادامه و تکرار زنجیره‌وار سنتی دورهٔ تکامل را طی کرده و سلسله‌وار از نخستین هزارهٔ میلادی تا به امروز در گسترهٔ فرهنگ ارمنی پرورانده شده و سپس از این قلمرو به نواحی دوردست آسیا و نیز اروپا راه یافته‌اند. نقش‌های به اصطلاح تزیینی بخشی از بقایایی که در گسترهٔ نفوذ فرهنگ ارمنی توانسته‌اند تا به امروز از بلایای طبیعی و تخریب عمدی جان سالم به در برند همگی، در یک خط سیر تکامل واحد، مدام تکرار شده‌اند به‌طوری‌که یک نقش مایهٔ اصیل و کهن با گذشت زمان به پختگی و کمال رسیده است. نقش‌های صلیب از تعدادی طرح‌های اولیهٔ مشتق شده‌اند و ساختار همگی آن‌ها بر اساس بسط و گسترش صلیب ستارهٔ G۲ و صلیب نماد نور است که ارزش ویژهٔ نمادین دارد. این دو طرح، به منزلهٔ نماد، تجلی ظهور یا <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B2_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD" title="رستاخیز مسیح">رستاخیز مسیح</a> و بهشت را تداعی می‌کنند. دو شکل Տ و Յ از نمادهای مشخص ارمنی هستند. نماد Տ شکل اولین حرف کلمهٔ ارمنی Տէր (تِر) به معنی ذات باری تعالی است و Յ در ارمنی کهن اختصار کلمهٔ «او» به معنای ذات مطلق و نیز اولین حرف کلمهٔ Յիսուս (هیسوس) به معنی مسیح است. این دو حرف نماد ارمنی که در چهار سده پیش از میلاد به‌طور سنتی، به منزلهٔ دافع شَر، کاربرد داشتند حامل معانی متفاوتی بودند که پس از ابداع <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="الفبای ارمنی">الفبای ارمنی</a> در سده پنجم میلادی و ترجمهٔ انجیل به زبان ارمنی با مهم‌ترین کلمات مقدس مسیحیت مرتبط شدند. با انتقال این نمادها به آیین جدید امکان حفظ شکل بیرونی و معنای محتوای درونی آن‌ها نیز فراهم آمد. در شکل ظاهری Տ، ارمنیان نه تنها نشانهٔ خدا بلکه تصویر اژدها را نیز مجسم می‌کنند. در ارمنستان یک اژدهای ثانوی و قدیمی‌تر نیز وجود داشته که با برداشتی کاملاً برعکس نماد نیکی، دانایی و نگهبان آب بوده و به منزلهٔ نیرویی که مظهر خنثی‌کنندهٔ بی‌عدالتی و پلیدی است شناخته می‌شده.<sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite-bracket">[</span>۹۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="موسیقی"><span id=".D9.85.D9.88.D8.B3.DB.8C.D9.82.DB.8C"></span>موسیقی</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:144px;max-width:144px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Doudouk_armenien.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Doudouk_armenien.jpg/140px-Doudouk_armenien.jpg" decoding="async" width="140" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Doudouk_armenien.jpg/210px-Doudouk_armenien.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Doudouk_armenien.jpg/280px-Doudouk_armenien.jpg 2x" data-file-width="3896" data-file-height="600" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%88%DA%A9" title="دودوک">دودوک</a></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Pku_in_D_alt.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Pku_in_D_alt.jpg/140px-Pku_in_D_alt.jpg" decoding="async" width="140" height="94" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Pku_in_D_alt.jpg/210px-Pku_in_D_alt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Pku_in_D_alt.jpg/280px-Pku_in_D_alt.jpg 2x" data-file-width="639" data-file-height="429" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Pku" class="extiw" title="w:en:Pku">پکو</a></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armenian_musical_instrument_Kamancha.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Armenian_musical_instrument_Kamancha.jpg/140px-Armenian_musical_instrument_Kamancha.jpg" decoding="async" width="140" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Armenian_musical_instrument_Kamancha.jpg/210px-Armenian_musical_instrument_Kamancha.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Armenian_musical_instrument_Kamancha.jpg/280px-Armenian_musical_instrument_Kamancha.jpg 2x" data-file-width="300" data-file-height="443" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Kemenche" class="extiw" title="w:en:Kemenche">کمانچه</a></div></div></div></div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="موسیقی ارمنی">موسیقی ارمنی</a></div> <p><b>موسیقی ارمنی</b> ریشه در چند هزار سال پیش دارد. بر روی تخته سنگ‌های <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/hy:%D5%88%D6%82%D5%B2%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80_(%D5%AC%D5%A5%D5%BC)" class="extiw" title="w:hy:Ուղտասար (լեռ)">اوغتاسار</a> تصاویری از زمان باستان باقی است که به وضوح نشان دهنده مناظر رقص و آئین‌های خاص همراه با ارائه <a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D8%A7" title="آوا">آوا</a> می‌باشند. <a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D8%A7%D8%B2" class="mw-redirect" title="آواز">آواز</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="موسیقی">موسیقی</a> مربوط به مراسم دعا و آمادگی برای جنگ در زمان تشکل اتحاد قومی <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Hayasa-Azzi" class="extiw" title="w:en:Hayasa-Azzi">هایاسا</a> و <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Shupria" class="extiw" title="w:en:Shupria">آرمن‌ها</a> در ارمنستان رواج داشت. هزاره نخست پیش از میلاد مملو از تحولات هنر موسیقی و فرهنگ باستان بود. در اینباره شیپور تهیه شده از شاخ گوزن که در حوالی <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%86" title="دریاچه سوان">دریاچه سوان</a> پیدا شده است گواهی می‌دهد. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC" title="سنج">سنج‌هایی</a> نیز مربوط به سده هفتم پیش از میلاد در <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تیشبانی">تیشبانی</a> یافت شده است (مربوط به دوران <a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="آیرارات">آیرارات</a>). در همان زمان حکومت آراراتیان موسیقی ارمنی دارای ماهیت پرستشی و دنیوی شد و موسیقی دنیوی در نزد راویان و گویندگان و نقالان و عاشق‌های دوره‌گرد رونق یافت.<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">[</span>۹۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این رونق و پیشرفت در زمان پادشاهی <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="دودمان اروندی">یرواندیان</a> نیز ادامه یافت و با استحکام جامعه و استواری نظام خانواده‌ها در ارمنستان باستان موسیقی و آواز نیز حالت تخصصی تر پیدا کرد. به ویژه مرثیه خوانی مربوط به مراسم تدفین ترقی می‌کند و به‌تدریج یکی از شیوه‌های موسیقی ادبی ارمنی یعنی آواز خوانی توأم با شعر خوانی متشکل می‌گردد و از روایات و افسانه‌ها داستان‌های مربوط به تاریخ باستان ارمنی و دین اولیه آن‌ها (<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اسطوره‌شناسی">اسطوره‌شناسی</a>) برای طی روند ترقی خود استفاده می‌شود. </p><p><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="موسس خورناتسی">موسس خورناتسی</a> با سخن گفتن دربارهٔ افسانه‌های <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_(%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87)" title="هایک (اسطوره)">هایک</a> و <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Belus_(Assyrian)" class="extiw" title="w:en:Belus (Assyrian)">بل</a>، (آرام)، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7" title="آرای زیبا">آرای زیبا</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B3" title="سمیرامیس">شامیرام</a> و <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%AF%D9%86" title="واهاگن">واهاگن</a> و (<a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%DA%A9_%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%82" title="دورک آنگق">دورک آنگق</a>) آن‌ها را گاهی روایت و گاهی آواز و افسانه و گاهی نیز عاشقی می‌نامد. </p><p>موسیقی ارمنی در سده‌های ۳ و ۴ پیش از میلاد توأم با تشکل کامل ملت ارمنی دارای ماهیت مختص خود می‌شود. قابل ذکر است که ارمنیان پس از انقراض پادشاهی آراراتیان حدود دو قرن در زمان حکومت <a href="/wiki/%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="هخامنشیان">هخامنشیان</a> تماس و مناسبت نزدیک با فرهنگ ایران داشتند. از <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87_%DB%B3_(%D9%BE%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF)" title="سده ۳ (پیش از میلاد)">سده ۳ (پیش از میلاد)</a> تمدن <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="یونان باستان">یونان باستان</a> تحکیم می‌یابد. از همین دوره نی استخوانی دارای پنج سوراخ در <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%DB%8C" title="معبد گارنی">معبد گارنی</a> پیدا شده است. با پیدایش حکومت مستقل ارمنی توسط <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3%DB%8C" title="دودمان آرتاشسی">دودمان آرتاشسی</a> در ارمنستان در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87_%DB%B2_(%D9%BE%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF)" title="سده ۲ (پیش از میلاد)">سده ۲ (پیش از میلاد)</a> فرهنگ ارمنی از جمله موسیقی دوران رونق بی‌سابقه خود را طی می‌کند. آوازهای نظامی و مراسم عیادی به ویژه آوازهای عروسی آوازهای عاشقی و نقالی متحول می‌گردند. غیر از ابزارهای یاد شده ابزارهای موسیقی دیگری چون سازهای ضربه‌ای، بادی و سیمی رواج داشتند. در همین زمان <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D8%A7%D8%AA%D8%B1" title="تئاتر">تئاتر</a> <a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="هلنیسم">هلنیستی</a> در ارمنستان دچار رونق می‌شود و موسیقی مربوط به آن نیز تحول می‌بابد. پس از رسمیت یافتن آئین مسیح در ارمنستان موسیقی ارمنی دچار تحول اساسی می‌شود در کنار آن فرهنگ دنیوی نیز راه رونق خود را می‌پیماید. رقص و آواز مردمی شهری و روستایی از یکدیگر جدا می‌شود و عاشق‌های (دوره‌گرد) بعدها به عنوان تنها نمایندگان هنر موسیقی دنیوی باقی می‌مانند. آواز موسیقی ارمنی با غنی شدن و بهره‌گیری از هنر همسایگان در سده‌های ۶ و ۷ میلادی از حدود ارمنستان خارج می‌شود. در اوایل سده هفتم (میلادی) در زمان <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2" title="خسرو پرویز">خسرو پرویز</a> ساسانی در ایران (در <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%81%D9%88%D9%86" title="تیسفون">تیسفون</a>) برای مرتب‌سازی تنظیم موسیقی، موسیقی‌دانان ارمنی دعوت می‌شوند. با همکاری آنان (<a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="موسیقی در دوران ساسانیان">شیوه موسیقی خسروانی</a>) تدوین می‌گردد یکی از موسیقی‌دانان دخیل در این کار (سارکیس یا سرکیس هوروم)، (در ادبیات ایران مشهور به سرکش)، آوازخوان مشهور ارمنی در دربار ایران بود<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">[</span>۹۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آشپزی"><span id=".D8.A2.D8.B4.D9.BE.D8.B2.DB.8C"></span>آشپزی</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:144px;max-width:144px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D5%82%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%B4%D5%A1_2.JPG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/%D5%82%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%B4%D5%A1_2.JPG/140px-%D5%82%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%B4%D5%A1_2.JPG" decoding="async" width="140" height="109" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/%D5%82%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%B4%D5%A1_2.JPG/210px-%D5%82%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%B4%D5%A1_2.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/%D5%82%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%B4%D5%A1_2.JPG/280px-%D5%82%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%B4%D5%A1_2.JPG 2x" data-file-width="3650" data-file-height="2843" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%85%D8%A7" title="قاپاما">قاپاما</a>، یکی از غذاهای سنتی ارمنی است که در اعیاد مختلف تهیه می‌شود.</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Evb%C3%B6re%C4%9Fi.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Evb%C3%B6re%C4%9Fi.jpg/140px-Evb%C3%B6re%C4%9Fi.jpg" decoding="async" width="140" height="112" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Evb%C3%B6re%C4%9Fi.jpg/210px-Evb%C3%B6re%C4%9Fi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Evb%C3%B6re%C4%9Fi.jpg/280px-Evb%C3%B6re%C4%9Fi.jpg 2x" data-file-width="598" data-file-height="479" /></a></span></div><div class="thumbcaption">بیورک ارمنی تهیه شده از خمیر فیلو، پر شده با پنیر، اسفناج، گوشت گاو و انواع ادویه</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Jengyale_sajin.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Jengyale_sajin.jpg/140px-Jengyale_sajin.jpg" decoding="async" width="140" height="87" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Jengyale_sajin.jpg/210px-Jengyale_sajin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Jengyale_sajin.jpg/280px-Jengyale_sajin.jpg 2x" data-file-width="951" data-file-height="590" /></a></span></div><div class="thumbcaption">ژینگیالُو</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Matnakash.JPG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Matnakash.JPG/140px-Matnakash.JPG" decoding="async" width="140" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Matnakash.JPG/210px-Matnakash.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Matnakash.JPG/280px-Matnakash.JPG 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a></span></div><div class="thumbcaption">ماتناکاش</div></div></div></div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%BE%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="آشپزی ارمنی">آشپزی ارمنی</a></div> <p>دربارهٔ <a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%D8%B0%DB%8C%D9%87" title="تغذیه">تغذیه</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ارمنیان">ارمنیان</a> از دیرباز و از زمان حکومت <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88" title="اورارتو">پادشاهی آراراتیان</a> اطلاعاتی در دست است. پایه و اساس این شیوه تغذیه را از رشته‌های مختلف <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="کشاورزی">کشاورزی</a> می‌توان دانست. در ارمنستان باستان تاکستان‌های بزرگی وجود داشت و پرورش درخت <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%B1" title="انگور">انگور</a> (مو) از اهمیت خاصی برخوردار بود. حفاری‌های <a href="/wiki/%D8%AF%DA%98" class="mw-redirect" title="دژ">دژ</a> <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%86" title="وان">وان</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B1%D8%AF" title="ملازگرد">مانازگرد</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تیشبانی">تیشبانی</a> و <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D9%86%DB%8C-%DB%B1" title="شراب‌خانه آرنی-۱">شراب‌خانه آرنی-۱</a>، گواه بر این امر هستند. در کنار کار <a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%AA" title="زراعت">زراعت</a> و مزرعه داری انواع مختلف <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دامداری">دامداری‌ها</a> نیز رواج داشت. محصولات مختلف کشاورزی و دامداری همراه با گیاهان طبیعی در دشت‌ها که به صورت خود رو در دسترس مردم سرزمین اَرمن بود. پایه و اساس شیوه خورد و خوراک و تغذیه آنان را فراهم کرد.<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">[</span>۹۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B4" title="ماتناکاش">ماتناکاش</a></b>، که از آرد گندم تهیه می‌شود به <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="نان بربری">نان بربری</a> هم شباهت دارد ولی خمیر داخل آن بسیار پف‌دار تر و نرمتر از نان بربری است گرچه شکل ظاهری ماتناکاش زمخت‌تر از نان بربری است.</li> <li><b><a href="/wiki/%DA%98%DB%8C%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%84%D9%88_%D9%87%D8%A7%D8%AA%D8%B3" title="ژینگیالو هاتس">ژینگیالُو هاتس</a></b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="زبان لاتین">لاتین</a>: <span lang="la" dir="ltr">Zhingyalov hats</span>)، یکی از نان (خوراکی)، سنتی ارمنیان می‌باشد که در مناطق <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" class="mw-disambig" title="آرتساخ">آرتساخ</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="گوریس">گوریس</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%86" title="کاپان">کاپان</a> پخت و استفاده می‌شود. در این نان از بیست نوع سبزی استفاده می‌شود. خمیر نان ساخته شده از آرد، نمک و آب می‌باشد و درون نان را با بیست نوع سبزی مانند:(<a href="/wiki/%D9%86%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D9%81%D9%84%DB%8C" title="نعنای فلفلی">نعنای فلفلی</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%B9%D9%86%D8%A7" title="نعنا">نعنا</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%DB%8C%D8%AF" title="شوید">شوید</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%B4%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ترشکیان">ترشکیان</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B2%D9%86%D9%87" title="گزنه">گزنه</a> و غیره)، (سبزی‌ها ریز ریز می‌شود و با اضافه کردن نمک، فلفل و روغن مخصوص) پُر می‌کنند و بر روی قطعه‌ای آهنی به نام «ساج» که بر روی آتش قرار گرفته گذاشته می‌شود، و آرام پخته می‌شود با توجه به منطقه طعم پخت متفاوت است.</li> <li><b><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%85%D8%A7" title="قاپاما">قاپاما</a></b> (به لاتین: Ghapama)، قاپاما غذایی ارمنی است که در تعطیلات و اعیاد مختلف خورده می‌شود. برای درست کردن این غذا بعد از شستن کدو قسمت بالای آن را مثل درپوش بریده و داخل آن را خالی می‌کنند. برای پر کردن داخل این کدو از میوه‌های خشکی مثل سیب، آلو، زغال اخته، زردآلو، کشمش و همچنین برنج استفاده می‌شود. بعد از پر کردن کدو آن را در فر می‌گذارند تا زمانی که کدو نرم شود. در هنگام خوردن غذا روی آن شیر یا عسل ریخته می‌شود.<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <p>انواع غذاهای گوشتی نیز در داخل تنور پخته می‌شد گوشت اصلی که ارمنیان استفاده می‌کردند از نوع گوشت گوسفند و گاو بوده است. روستائیان گوشت را در داخل ظروفی از جنس مس یا برنج موسوم به «تاباک» نوعی ماهی تابه سرخ می‌کردند. یکی از غذاهای مطلوب و رایج که تاکنون نیز رواج فراوان دارد انواع کباب‌ها بود. ارمنیان از زمان باستان گوشت گوساله و گوسفند را بر روی آتش کباب می‌کردند و برای این کار از شاخ یا تَرکه درختان به عنوان سیخ استفاده می‌شد؛ و بعدها این تَرکه‌ها جای خود را به سیخ فلزی داد. گاهی نیز گوشت کامل دام را در میان سنگ‌های داغ می‌گذاشتند و با همان گونه سنگ‌ها آن را می‌پوشاندند و غذای بسیار لذیذی به نام «خوروو» (به لاتین: khorov) بدست می‌آمد. ارمنیان از دیرباز مواد غذائی خود را برای فصل زمستان کنار می‌گذاشتند و برای این کار تا امروز هم گوشت گوسفند و گوساله، ماهی و پرنده را نمک سود کرده با مهارت ویژه نگهداری می‌کردند. ارمنیان استاد <a href="/wiki/%D9%86%D9%85%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D9%88%D8%AF_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="نمک‌سود کردن">نمک‌سود کردن</a> انواع گوشت هستند. در <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ارمنی">زبان ارمنی</a> واژه‌ای به صورت «خوزا پوخت» وجود دارد که به معنی گوشت خوک نمک سود شده می‌باشد. ارمنیان اهل <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="واسپوراکان">واسپوراکان</a> استادان مسلم تهیه <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3" title="کالباس">کالباس</a> دود داده بودند. انواع کنسرو گوشت برای فصل زمستان تهیه می‌شد که به آن «تهال» می‌گفتند. گوشت پخته گوسفند را در کوزه‌ها قرار داده و در آن را به دقت می‌بستند و در خاک چال می‌کردند.<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="جشن‌های_ارمنی"><span id=".D8.AC.D8.B4.D9.86.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A7.D8.B1.D9.85.D9.86.DB.8C"></span>جشن‌های ارمنی</h3></div> <p>آیین‌های کلیسای رسولی ارمنی و «پاتاراک» (پاتاراک در ارمنی یعنی هدیه و عطا. مراسمی است در کلیسای ارمنی که در آن نان و شراب قرمز را به یادگار جسم و خون مسیح، برای تبرک و پیوند با مسیح به دینداران داده می‌شود) مقدسی که به مناسبت‌های ویژه و در روزهای یکشنبه برگزار می‌شود، مختص جشن‌ها یادبودها و مناسبت‌های گوناگون است. از این دیدگاه، کلیسا روزهای خود را به سه گروه بخش می‌کند:(روزهای جشن، روزهای مقدس و روزهای پرهیز) </p><p>جشن‌ها نیز به نوبه خود دارای بخش‌های زیر هستند:(جشن‌های مسیحایی که ویژه رویدادهای زندگی عیسی مسیح است، جشن‌های مریم خدازای مقدس، جشن‌های کلیسایی و جشن‌های ملی و دینی). جشن‌های کلیسای ارمنی مانند:ناخادُناک به معنی پیش جشن، ناواگاتیک، جراگالویتس به معنی چراغ افروزی، سورب دزنوند به معنی جشن میلاد مسیح، جرااُرهْنِک به معنی تبرک آب، مِرِلوتس به معنی یادبود مردگان، مِتس باس به معنی روزه بزرگ، میجینک به معنی میانگان، تساقکازارد (دزاقکازارد) به معنی گل‌آرایی، زادیک، هامبارتسوم به معنی عروج و <a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DA%A9_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%B1" title="عید تبرک انگور">خاقوق اورهنک</a> به معنی تبرک انگور را نام برد.<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>جشن‌های مهم کلیسای حواری ارمنی و همچنین از جشن‌های مشترک ایرانیان و ارمنیان است را می‌توان به:<a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="وارداوار">وارداوار</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="ناواسارد">ناواسارد</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%AC" title="دیاراندآراج">دیاراندآراج</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="باریگندان">باریگندان</a> را نام برد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="چلیپاسنگ"><span id=".DA.86.D9.84.DB.8C.D9.BE.D8.A7.D8.B3.D9.86.DA.AF"></span>چلیپاسنگ</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:144px;max-width:144px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Khachkar-raffi_kojian-IMG_0513.JPG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Khachkar-raffi_kojian-IMG_0513.JPG/140px-Khachkar-raffi_kojian-IMG_0513.JPG" decoding="async" width="140" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Khachkar-raffi_kojian-IMG_0513.JPG/210px-Khachkar-raffi_kojian-IMG_0513.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Khachkar-raffi_kojian-IMG_0513.JPG/280px-Khachkar-raffi_kojian-IMG_0513.JPG 2x" data-file-width="2304" data-file-height="3072" /></a></span></div><div class="thumbcaption">چلیپاسنگ مربوط به سده سیزدهم میلادی در <a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D9%85%D8%B9%D9%87_%D9%87%D8%A7%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="صومعه هاغارتسین">صومعه هاغارتسین</a></div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Khachkars.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Khachkars.jpg/140px-Khachkars.jpg" decoding="async" width="140" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Khachkars.jpg/210px-Khachkars.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Khachkars.jpg/280px-Khachkars.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span></div></div></div></div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DB%8C%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="چلیپاسنگ">چلیپاسنگ</a></div> <p>خاچکار از دو واژه «خاچ» به زبان ارمنی به معنی <b>صلیب</b> و «کار» به معنی <b>سنگ</b> است. اغلب این سنگ خاچکارها با نقش‌های تزیینی و نگاره‌های هنری زمان خود همراه بودند. در سده‌های بعد، به خصوص در دورهٔ آغازین سده‌های میانی نقش‌های تزیینی از نظر طرح و مضمون تنوع بیشتری یافتند. در دوران اولیهٔ مسیحیت، بر مبنای سنت تصلیب مسیح صلیب کاربرد وسیع پیدا کرد و به منزلهٔ نشان مقدس نماد آرمان‌های دیانت نو شد. حجاری صلیب که در آغاز به شکل صلیب سنگی مشابه صلیب چوبی یا به صورت نقش صلیب با بازوهای مساوی درون دایرهٔ محیطی بود، در طول دهه‌ها و حتی سده‌ها (سده‌های ۴–۶ میلادی) مضمون تزیینی غالب در ارمنستان بود. خاچکارهای نیمهٔ دوم سدهٔ نهم میلادی با رویهٔ مستطیل که بر پایهٔ سنگی استوار است و رویهٔ آن رو به جنوب است، صلیبی بر آن کنده کاری شده و پیرامون آن آرایه‌هایی از اشکال هندسی و تصاویر گیاهان وجود دارد و حاشیه‌ای از نقش‌های تزیینی همهٔ این‌ها را فرا می‌گیرد.<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>به این ترتیب، ویژگی‌های مهم چلیپاسنگ‌ها را می‌توان چنین برشمرد: چلیپاسنگ همانند آثار یادبود سنگی پیش از خود دارای یک پایهٔ سنگی است که روی آن تخته سنگی با تناسب‌های ویژه می‌نشیند. نسبت بلندی تخته سنگ به پهنای آن دو برابر و بیشتر است. مرکز تخته سنگ جایگاه نقش چلیپاست که روی یک ترنج نقش دار یا آرایهٔ پله‌ای قرار می‌گیرد. همهٔ این‌ها در یک قاب مستطیلی مرکب از نقش‌های درهم بافته بسیار متنوع جای گرفته‌اند که جزئیات هنری اثر را در برمی گیرد. قسمت بالای تخته سنگ، با آرایهٔ متفاوتی از قاب مستطیلی جدا می‌شود و برای هدف دیگری اختصاص می‌یابد. در میان آرایه‌های به هم پیچیده و در هم بافته، نوشتار اصلی چلیپاسنگ حجاری می‌شود یا آرایه‌های دیگر در آن جای می‌گیرند. اغلب تمثال‌های مسطح یا حتی برجسته حجاری می‌شوند که در بیشتر موارد معرف خداوند، عیسی مسیح، مریم مقدس، قدیسان اثر هستند. در آثار برتر رویهٔ پایه‌ها نیز پرداخت و حجاری شده است و سطوح خالی آن‌ها برای ثبت یادبودها به کار گرفته می‌شوند.<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ورزش"><span id=".D9.88.D8.B1.D8.B2.D8.B4"></span>ورزش</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ورزش در ارمنستان">ورزش در ارمنستان</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r26758752/mw-parser-output/.tmulti"><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:144px;max-width:144px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:142px;max-width:142px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Levon_Aronian_2011.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Levon_Aronian_2011.jpg/140px-Levon_Aronian_2011.jpg" decoding="async" width="140" height="209" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Levon_Aronian_2011.jpg/210px-Levon_Aronian_2011.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Levon_Aronian_2011.jpg/280px-Levon_Aronian_2011.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="3872" /></a></span></div><div class="thumbcaption"><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوون آرونیان">لوون آرونیان</a> نفر پنجم برترین شطرنج بازان جهان</div></div></div></div></div> <p>مدال‌های ارمنستان در بازی‌های المپیک تابستانی </p> <table class="wikitable" style="text-align:right; font-size:90%;"> <tbody><tr> <th>بازی‌ها </th> <th>ورزشکاران </th> <td style="background:gold; width:4.5em; font-weight:bold;">طلا </td> <td style="background:silver; width:4.5em; font-weight:bold;">نقره </td> <td style="background:#cc9966; width:4.5em; font-weight:bold;">برنز </td> <th style="width:4.5em; font-weight:bold;">مجموع </th> <th style="width:4.5em; font-weight:bold;"><a href="/w/index.php?title=Olympic_medal_table&action=edit&redlink=1" class="new" title="Olympic medal table (صفحه وجود ندارد)">رتبه</a> </th></tr> <tr> <td align="right">۱۹۸۸–۱۹۵۲</td> <td colspan="6"><div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;">به عنوان بخشی از <b><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="اتحاد شوروی در بازی‌های المپیک (صفحه وجود ندارد)">اتحاد شوروی</a> (URS)</b></div> </td></tr> <tr> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B9%DB%B6" title="بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۹۶">۱۹۹۶ آتلانتا</a></td> <td>۳۲</td> <td>۱</td> <td>۱</td> <td>۰</td> <td>۲</td> <td><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B9%DB%B6" title="جدول مدال‌های بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۹۶">۴۵</a> </td></tr> <tr> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B0" title="بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۰">۲۰۰۰ سیدنی</a></td> <td>۲۵</td> <td>۰</td> <td>۰</td> <td>۱</td> <td>۱</td> <td><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B0" title="جدول مدال‌های بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۰">۷۱</a> </td></tr> <tr> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B4" title="بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۴">۲۰۰۴ آتن</a></td> <td>۱۸</td> <td>۰</td> <td>۰</td> <td>۰</td> <td>۰</td> <td><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B4" title="جدول مدال‌های بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۴">-</a> </td></tr> <tr> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B8" title="بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸">۲۰۰۸ پکن</a></td> <td>۲۵</td> <td>۰</td> <td>۰</td> <td>۶</td> <td>۶</td> <td><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B8" title="جدول مدال‌های بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸">۷۸</a> </td></tr> <tr> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B2" title="بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۱۲">۲۰۱۲ لندن</a></td> <td>۲۵</td> <td>۰</td> <td>۱</td> <td>۲</td> <td>۳</td> <td><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B2" title="جدول مدال‌های بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۱۲">۶۰</a> </td></tr> <tr> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B6" title="بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۱۶">۲۰۱۶ ریو دوژانیرو</a></td> <td>۳۳</td> <td>۱</td> <td>۳</td> <td>۰</td> <td>۴</td> <td><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B6" title="جدول مدال‌های بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۱۶">۳۶</a> </td></tr> <tr> <td align="right"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B2%DB%B0" title="بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۲۰">۲۰۲۰ توکیو</a></td> <td>۱۷</td> <td>۰</td> <td>۲</td> <td>۲</td> <td>۴</td> <td><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B2%DB%B0" title="جدول مدال‌های بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۲۰">۶۹</a> </td></tr> <tr> <th colspan="2"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="جدول مدال‌های بازی‌های المپیک">مجموع</a></th> <th>۲</th> <th>۷</th> <th>۱۱</th> <th>۲۰</th> <th><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%BE%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="جدول مدال‌های بازی‌های المپیک">-</a> </th></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="رسانه"><span id=".D8.B1.D8.B3.D8.A7.D9.86.D9.87"></span>رسانه</h3></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="رسانه در ارمنستان (صفحه وجود ندارد)">رسانه در ارمنستان</a></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A6%D9%88%D8%B3_%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رئوس مطالب ارمنستان">رئوس مطالب ارمنستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" class="mw-disambig" title="آرتساخ">آرتساخ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گاه‌شماری رویدادهای تاریخی ارمنستان">گاه‌شماری رویدادهای تاریخی ارمنستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="میراث فرهنگی ارمنیان در ترکیه">میراث فرهنگی ارمنیان در ترکیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="نسل‌کشی ارمنیان">نسل‌کشی ارمنیان</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پانویس"><span id=".D9.BE.D8.A7.D9.86.D9.88.DB.8C.D8.B3"></span>پانویس</h2></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.president.am/en/constitution-2015/">"Constitution of Armenia, Article 20"</a>. president.am. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171223102232/http://www.president.am/en/constitution-2015/">Archived</a> from the original on 23 December 2017<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 January</span> 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Constitution+of+Armenia%2C+Article+20&rft.pub=president.am&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.president.am%2Fen%2Fconstitution-2015%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Asatryan, Garnik; Arakelova, Victoria (Yerevan 2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110511044234/http://www.hra.am/file/minorities_en.pdf">The Ethnic Minorities in Armenia</a>. Part of the <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D9%88_%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="سازمان امنیت و همکاری اروپا">Organization for Security and Co-operation in Europe</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110511044234/http://www.hra.am/file/minorities_en.pdf">Archived copy</a> at <a href="/wiki/WebCite" title="WebCite">WebCite</a> (16 April 2010).</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Ministry of Culture of Armenia <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mincult.am/datas/media/azg.poqr.%20ev%20xorhurd%20mshak.nax.%20(1).doc">"The ethnic minorities in Armenia. Brief information"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171010143439/http://mincult.am/datas/media/azg.poqr.%20ev%20xorhurd%20mshak.nax.%20(1).doc">بایگانی‌شده</a> در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۷ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. As per the most recent census in 2011. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mincult.am/national_minority.html">"National minority"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170216082403/http://mincult.am/national_minority.html">بایگانی‌شده</a> در ۱۶ فوریه ۲۰۱۷ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Article_18-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Article_18_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.president.am/en/constitution-2015/">"Constitution of the Republic of Armenia - Library - The President of the Republic of Armenia"</a>. <i>www.president.am</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.president.am&rft.atitle=Constitution+of+the+Republic+of+Armenia+-+Library+-+The+President+of+the+Republic+of+Armenia&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.president.am%2Fen%2Fconstitution-2015%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://armenpress.am/eng/news/1077763.html">«Vahagn Khachaturyan sworn in as 5th President of Armenia»</a>. <bdi>13 March, 2022</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Vahagn+Khachaturyan+sworn+in+as+5th+President+of+Armenia&rft_id=https%3A%2F%2Farmenpress.am%2Feng%2Fnews%2F1077763.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">تاریخ وارد شده در <code class="cs1-code">|تاریخ=</code> را بررسی کنید (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#bad_date" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/encyclopediaamer02scho"><i>Encyclopedia Americana: Ankara to Azusa</i></a>. <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="اسکلاستیک">اسکلاستیک</a>. 2005. p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/encyclopediaamer02scho/page/393">393</a>. <q>It was named for Artaxias, a general of Antiochus the Great, who founded the kingdom of Armenia about 190 B.C.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+Americana%3A+Ankara+to+Azusa&rft.pages=393&rft.pub=%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%DA%A9&rft.date=2005&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fencyclopediaamer02scho&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFde_LaetHerrmann1996" class="citation book cs1">de Laet, Sigfried J.; Herrmann, Joachim, eds. (1996). <i>History of Humanity: From the seventh century B.C. to the seventh century A.D.</i> (1st ed.). London: Routledge. p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=WGUz01yBumEC&pg=PA128">128</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-92-3-102812-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-92-3-102812-0"><bdi>978-92-3-102812-0</bdi></a>. <q>The ruler of the part known as Greater Armenia, Artaxias (Artashes), the founder of a new dynasty, managed to unite the country...</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+of+Humanity%3A+From+the+seventh+century+B.C.+to+the+seventh+century+A.D.&rft.place=London&rft.pages=128&rft.edition=1st&rft.pub=Routledge&rft.date=1996&rft.isbn=978-92-3-102812-0&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-cia-fact-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-cia-fact_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/am.html">"The World Fact Book – Armenia"</a>. Central Intelligence Agency. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100719074837/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/am.html">Archived</a> from the original on 19 July 2010<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">17 July</span> 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+World+Fact+Book+%E2%80%93+Armenia&rft.pub=Central+Intelligence+Agency&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Fgeos%2Fam.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.armstat.am/en/?nid=12&id=19001&submit=Search">https://www.armstat.am/en/?nid=12&id=19001&submit=Search</a></span> </li> <li id="cite_note-Armenia_information-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Armenia_information_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.armstat.am/file/doc/99475033.pdf">"Statistical Service of Armenia"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Armstat. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171010144321/http://www.armstat.am/file/doc/99475033.pdf">Archived</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> from the original on 10 October 2017<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">20 February</span> 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Statistical+Service+of+Armenia&rft.pub=Armstat&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.armstat.am%2Ffile%2Fdoc%2F99475033.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-News.am-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-News.am_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://countrymeters.info/en/Armenia">"Armenia Population"</a>. countrymeters.info. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150626115837/http://countrymeters.info/en/Armenia">Archived</a> from the original on 26 June 2015<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">24 June</span> 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Armenia+Population&rft_id=http%3A%2F%2Fcountrymeters.info%2Fen%2FArmenia&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-IMF_GDP-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-IMF_GDP_12-0">۱۲٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-IMF_GDP_12-1">۱۲٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-IMF_GDP_12-2">۱۲٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-IMF_GDP_12-3">۱۲٫۳</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=62&pr.y=6&sy=2016&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=911&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC&grp=0&a=">"World Economic Outlook Database, October 2018"</a>. <i>IMF.org</i>. <a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%D9%88%D9%84" title="صندوق بین‌المللی پول">صندوق بین‌المللی پول</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">23 February</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=IMF.org&rft.atitle=World+Economic+Outlook+Database%2C+October+2018&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.imf.org%2Fexternal%2Fpubs%2Fft%2Fweo%2F2018%2F02%2Fweodata%2Fweorept.aspx%3Fpr.x%3D62%26pr.y%3D6%26sy%3D2016%26ey%3D2020%26scsm%3D1%26ssd%3D1%26sort%3Dcountry%26ds%3D.%26br%3D1%26c%3D911%26s%3DNGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%26grp%3D0%26a%3D&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-WB1-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-WB1_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=AM">"GINI index (World Bank estimate) - Armenia"</a>. <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="بانک جهانی">بانک جهانی</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181121041937/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=AM">Archived</a> from the original on 21 November 2018<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">22 March</span> 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=GINI+index+%28World+Bank+estimate%29+-+Armenia&rft.pub=%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9+%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C&rft_id=https%3A%2F%2Fdata.worldbank.org%2Findicator%2FSI.POV.GINI%3Flocations%3DAM&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-UNHDR-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-UNHDR_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200430080741/http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking">"Human Development Report 2019"</a> (به انگلیسی). <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="برنامه عمران ملل متحد">برنامه عمران ملل متحد</a>. 10 December 2019. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 30 April 2020<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">10 December</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Human+Development+Report+2019&rft.pub=%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D9%85%D9%84%D9%84+%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF&rft.date=2019-12-10&rft_id=http%3A%2F%2Fhdr.undp.org%2Fen%2Fcontent%2F2019-human-development-index-ranking&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-classification_of_world_regions-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-classification_of_world_regions_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text">The <a href="/wiki/UN" class="mw-redirect" title="UN">UN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm">classification of world regions</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20020625192322/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm">بایگانی‌شده</a> در ۲۵ ژوئن ۲۰۰۲ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> places Armenia in Western Asia; the <a href="/w/index.php?title=Central_Intelligence_Agency&action=edit&redlink=1" class="new" title="Central Intelligence Agency (صفحه وجود ندارد)">CIA</a> <a href="/w/index.php?title=The_World_Factbook&action=edit&redlink=1" class="new" title="The World Factbook (صفحه وجود ندارد)">World Factbook</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/armenia/">"Armenia"</a>. <i>The World Factbook</i>. <a href="/wiki/CIA" class="mw-redirect" title="CIA">CIA</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2 September</span> 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+World+Factbook&rft.atitle=Armenia&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Fthe-world-factbook%2Fcountries%2Farmenia%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nationalgeographic.com/xpeditions/atlas/index.html?Parent=asia&Rootmap=armeni&Mode=d&SubMode=w">"Armenia"</a>. <a href="/w/index.php?title=National_Geographic_Society&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Geographic Society (صفحه وجود ندارد)">National Geographic</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070808084113/http://www.nationalgeographic.com/xpeditions/atlas/index.html?Parent=asia&Rootmap=armeni&Mode=d&SubMode=w">Archived</a> from the original on 8 August 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">16 April</span> 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Armenia&rft.pub=National+Geographic&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nationalgeographic.com%2Fxpeditions%2Fatlas%2Findex.html%3FParent%3Dasia%26Rootmap%3Darmeni%26Mode%3Dd%26SubMode%3Dw&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span>, <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation encyclopaedia cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/35178/Armenia">"Armenia"</a>. <i><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" class="mw-redirect" title="Encyclopædia Britannica">Encyclopædia Britannica</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090401081831/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/35178/Armenia">Archived</a> from the original on 1 April 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">16 April</span> 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Armenia&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F35178%2FArmenia&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span>, <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><i>Calendario Atlante De Agostini</i> (به ایتالیایی) (111 ed.). Novara: Istituto Geografico De Agostini. 2015. p. sub voce. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9788851124908" title="ویژه:منابع کتاب/9788851124908"><bdi>9788851124908</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Calendario+Atlante+De+Agostini&rft.place=Novara&rft.pages=sub+voce&rft.edition=111&rft.pub=Istituto+Geografico+De+Agostini&rft.date=2015&rft.isbn=9788851124908&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span> and <i>Oxford Reference Online</i> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation journal cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/worldencyclopedi00oxfo">"Oxford Reference"</a>. Oxford Reference Online. 2004. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Facref%2F9780199546091.001.0001">10.1093/acref/9780199546091.001.0001</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-19-954609-1" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-19-954609-1"><bdi>978-0-19-954609-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Oxford+Reference&rft.date=2004&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Facref%2F9780199546091.001.0001&rft.isbn=978-0-19-954609-1&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fworldencyclopedi00oxfo&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span> <span class="cs1-hidden-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-hidden-error citation-comment">Cite journal requires <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#missing_periodical" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span> also place Armenia in Asia.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">2020 Nagorno-Karabakh ceasefire agreement, article 6 of which provides that the Lachin corridor “shall remain under the control of the peacekeeping contingent of the Russian Federation”</span> </li> <li id="cite_note-Oxford_University_Press-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Oxford_University_Press_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/oxfordencycloped0000unse/page/156"><i>The Oxford Encyclopedia of Economic History</i></a>. Oxford University Press. 2003. p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/oxfordencycloped0000unse/page/156">156</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-19-510507-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-19-510507-0"><bdi>978-0-19-510507-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Oxford+Encyclopedia+of+Economic+History&rft.pages=156&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2003&rft.isbn=978-0-19-510507-0&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Foxfordencycloped0000unse%2Fpage%2F156&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCentral_Intelligence_Agency-">Central Intelligence Agency, <i>"The World Fact Book – Armenia"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFعلیخانی1378" class="citation book">علیخانی، مهدی (<bdi>۱۳۷۸</bdi>). <i>جغرافیای ایران و جهان (طبیعی و سیاسی)</i>. تهران: انتشارات پور. ص. <bdi>۵۴–۵۳</bdi>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964-90831-7-0" title="ویژه:منابع کتاب/964-90831-7-0"><bdi>۹۶۴-۹۰۸۳۱-۷-۰</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86+%28%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C+%D9%88+%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C%29&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B5%DB%B4-%DB%B5%DB%B3%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D9%BE%D9%88%D8%B1&rft.date=1378&rft.isbn=964-90831-7-0&rft.aulast=%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C&rft.aufirst=%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">پارامتر <code class="cs1-code">|تاریخ بازیابی=</code> نیاز به وارد کردن <code class="cs1-code">|پیوند=</code> دارد (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#accessdate_missing_url" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/persian/world-features-43989466">«ارمنستان؛ شش نکته‌ای که باید بدانید»</a>. بی‌بی‌سی فارسی<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۵ دسامبر ۲۰۱۸</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%9B+%D8%B4%D8%B4+%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C+%DA%A9%D9%87+%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF+%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AF&rft.pub=%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fpersian%2Fworld-features-43989466&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-21" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKurkjian1968">Kurkjian, <i>"History of Armenia"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-22" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMovsisyan1987">Movsisyan, <i>"Sacred Highland: Armenia in the spiritual conception of the Near East"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-23" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKavoukjian1982">Kavoukjian, <i>"The Genesis of Armenian People"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-24" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPanossianDwyer2006">Panossian and  Dwyer, <i>"The Armenians: From Kings And Priests to Merchants And Commissars"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-25" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKhorenatsi-">Khorenatsi, <i>"History of Armenia"</i></a>, <bdi>83, 286</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFابراهیم‌پور1391">ابراهیم‌پور، <i>نگاهی به تاریخ ارمنستان و بررسی به پاخاستن دودمان کهن باگرادونی</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-27" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPanossian-">Panossian, <i>"The Armenians: From Kings And Priests to Merchants And Commissars"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-28"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_28-0">۲۸٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_28-1">۲۸٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرضا-">رضا، <i>دائرةالمعارف بزرگ اسلامی</i></a>، <bdi>۶۷۶ تا ۷۰۲</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-29" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF-">, <i>"TITUS Texts: Old Persian Corpus: Frame - titus: index"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFپیوتروفسکی1383">پیوتروفسکی، <i>تمدن اورارتو، بخش اول: پادشاهی وان، اورارتو</i></a>، <bdi>۴۶۸</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFخداوردیان-">خداوردیان، <i>ارمنستان از دوران ماقبل تاریخ تا سده هجدهم</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-32" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHovannisian-">Hovannisian, <i>"Armenian Sebastia/sivas And Lesser Armenia (Ucla Armenian History and Culture Series. Historic Armenian Cities and Provinces)"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-33" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHovannisian-">Hovannisian, <i>"The Armenian Question in the Ottoman Empire"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-34" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF--">-</a>.</span> </li> <li id="cite_note-35" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFShelley-">Shelley, <i>"Nation Shapes: The Story behind the World's Borders"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFآقاسیپادماگریان-">آقاسی و  پادماگریان، <i>تاریخ اجتماعی و سیاسی ارامنه</i></a>، <bdi>۱۹</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFابن_اثیر-">ابن اثیر، <i>الکامل فی التاریخ</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-38" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHudmanJackson-">Hudman and  Jackson, <i>"Geography of Travel & Tourism"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-39" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFvan_HarsselJacksonHudman-">van Harssel, Jackson and  Hudman, <i>"National Geographic Learning's Visual Geography of Travel and Tourism"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Transcaucasia#ref481538">Southern Caucasia</a>, britannica.com.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Armenia#ref481282">Armeniya; Hayastan; Hayastani Hanrapetut’yun; Republic of Armenia</a>, britannica.com.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Caucasus#ref495110">Caucasia; Caucasus Mountains; Kavkaz; Kavkazsky Mountains</a>, britannica.com.</span> </li> <li id="cite_note-43" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMelkonyanAsadoorian-">Melkonyan and  Asadoorian, <i>"Climate impact on agroeconomy in semiarid region of Armenia"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-44" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF-">, <i>"Armenia,Temperatures"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-45" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFAhouissoussiNeumannSrivastavaJitendraBoehlertSharrow">Ahouissoussi et al, <i>"Reducing the Vulnerability of Armenia's Agricultural Systems to Climate"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-46" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHolding-">Holding, <i>"Armenia: With Nagorno Karabagh"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-47" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHolding-">Holding, <i>"Armenia: With Nagorno Karabagh"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-HH_mshtakan_bnakchutyuny_2015_hulisi_1-i_drutyamb-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-HH_mshtakan_bnakchutyuny_2015_hulisi_1-i_drutyamb_48-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://armstat.am/file/article/bnakch_01.07.2015.pdf">"ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՄՇՏԱԿԱՆ ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ԹՎԱՔԱՆԱԿԸ 2015թ. ՀՈՒԼԻՍԻ 1-ի ԴՐՈՒԹՅԱՄԲ,"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D5%80%D4%B1%D5%85%D4%B1%D5%8D%D5%8F%D4%B1%D5%86%D4%BB+%D5%80%D4%B1%D5%86%D5%90%D4%B1%D5%8A%D4%B5%D5%8F%D5%88%D5%92%D4%B9%D5%85%D4%B1%D5%86+%D5%84%D5%87%D5%8F%D4%B1%D4%BF%D4%B1%D5%86+%D4%B2%D5%86%D4%B1%D4%BF%D5%89%D5%88%D5%92%D4%B9%D5%85%D4%B1%D5%86+%D4%B9%D5%8E%D4%B1%D5%94%D4%B1%D5%86%D4%B1%D4%BF%D4%B8+2015%D5%A9.+%D5%80%D5%88%D5%92%D4%BC%D4%BB%D5%8D%D4%BB+1-%D5%AB+%D4%B4%D5%90%D5%88%D5%92%D4%B9%D5%85%D4%B1%D5%84%D4%B2%2C&rft_id=http%3A%2F%2Farmstat.am%2Ffile%2Farticle%2Fbnakch_01.07.2015.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFخسروی1391">خسروی، <i>آرایش احزاب و رقابت‌های سیاسی در آستانهٔ پنجمین انتخابات مجلس ملی ارمنستان</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFکوزه‌گر_کالجی1394">کوزه‌گر کالجی، <i>تغییر ساختار سیاسی ارمنستان از ریاست جمهوری به پارلمانی</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFملکمیان-">ملکمیان، <i>تعاملات و تشابهات فرهنگی بین ایران و ارمنستان از دیرباز تاکنون</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-52" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFSimmons1996">Simmons, <i>"Unrepresented Nations And Peoples Organization: Yearbook 1995"</i></a>, <bdi>137</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFپاسدرماجیان1366">پاسدرماجیان، <i>تاریخ ارمنستان</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-54" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFWikipedia-">Wikipedia, <i>"Economy of Armenia"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-55" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDanielyan2005">Danielyan, <i>"Western Donors Laud Economic Growth in Armenia"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-56" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFU.S._Department_of_State2011">U.S. Department of State, <i>"Background Notes: Central Europe, February, 2011"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-57" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGrigorian2015">Grigorian, <i>"FPC Briefing: Armenia’s Economy since Independence"</i></a>, <bdi>137</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-58" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGrigorian2015">Grigorian, <i>"FPC Briefing: Armenia’s Economy since Independence"</i></a>, <bdi>137</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-59" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFSafirova2010">Safirova, <i>"mineral industry of armenia in 2010"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمحبوبی1392">محبوبی، <i>وضعیت بخش معدن ارمنستان در سال ۲۰۱۰</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-61" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFApresyan2010">Apresyan, <i>"Tourism boosts in Armenia"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-62" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBabayan2006">Babayan, <i>"Lake Sevan: Experience and Lessons Learne Brief"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-63" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFEurasia.Travel-">Eurasia.Travel, <i>"Jermuk - Eurasia.Travel"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-64" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFararatour.com2015">araratour.com, <i>"Holiday in Jermuk"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-65" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStokes2009">Stokes, <i>""</i></a>, <bdi>62</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-66" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMkrtchyanAgadjanian2014">Mkrtchyan and  Agadjanian, <i>"Religion, Nation and Democracy in the South Caucasus"</i></a>, <bdi>157</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-67" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF--">-, <i>"Temple of Garni"</i></a>, <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-68" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF-">, <i>"Mesrop Mashtots Institute of Ancient Manuscripts"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-69" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHansen-">Hansen, <i>"Immigration and asylum: from 1900 to the present"</i></a>, <bdi>13</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFدر-نرسسیان1357">در-نرسسیان، <i>ارمنیان</i></a>، <bdi>۷۲</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-71" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFAbich1847">Abich, <i>"Abich's geognostische Wanderungen durch den Kaukasus und zum Ararat"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-72" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMalachia-">Malachia, <i>"ORMANIAN,L'Eglise arménienne"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-73" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBaltrusaitis-">Baltrusaitis, <i>"Les études sur l'art médiéval en Géorgie et en Arménie"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFباغداساریان-">باغداساریان، <i>تاریخ کلیسای ارمنی</i></a>، <bdi>۲۷</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFشیراوند1390">شیراوند، <i>تعاملات تاریخی و فرهنگی ایران و ارمنستان از عصر کهن تا کنون</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFنوری‌زاده-">نوری‌زاده، <i>تاریخ و فرهنگ ارمنستان</i></a>، <bdi>۶۷</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFنوری‌زاده-">نوری‌زاده، <i>صد سال شعر ارمنی (از اواخر قرن نوزدهم تا اواخر قرن بیستم)</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text">احمد نوری‌زاده. تاریخ و فرهنگ ارمنستان، و کتاب:صد سال شعر ارمنی (از اواخر قرن نوزدهم تا اواخر قرن بیستم). صفحه:۸۰</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceB-79"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_79-0">۷۹٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_79-1">۷۹٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_79-2">۷۹٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFآیوازیان">آیوازیان، <i>اشتراکات اساطیری و باورها در منابع ایرانی و ارمنی</i></a>، <bdi>۷۳ تا ۷۵</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-80" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHai_Guin_Society_of_Tehran-">Hai Guin Society of Tehran, <i>"The Costumes of Armenian Women"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFباغداساریان1374">باغداساریان، <i>نگرشی بر پوشاک سنتی ارامنه</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-82" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCondra-">Condra, <i>"Encyclopedia of National Dress: Traditional Clothing Around the World"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFخاچاطور1387">خاچاطور، <i>پوشاک ارمنیان فریدن</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFنوری‌زاده-">نوری‌زاده، <i>صد سال شعر ارمنی (از اواخر قرن نوزدهم تا اواخر قرن بیستم)</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFنوری‌زاده1376">نوری‌زاده، <i>تاریخ و فرهنگ ارمنستان</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFباغداساریان-">باغداساریان، <i>تاریخ ادبیات ارمنی</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a></span> <span class="reference-text">(کوسان) یا (گوسان) در <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="زبان پارسی میانه">زبان پهلوی</a> به معنی (خنیاگر) است. این واژه پس از به عاریت گرفته شدن در زبان ارمنی، وارد <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%B1%D8%AC%DB%8C" title="زبان گرجی">زبان گرجی</a> شده و (مگوسان) تلفظ می‌شود. دکتر <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%85%D8%B9%DB%8C%D9%86" title="محمد معین">محمد معین</a> اصل این کلمه را پارتی و به معنای موسیقی دان و خنیاگر دانسته است.</span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFنوری‌زاده">نوری‌زاده</a>.</span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFThierryDonabédian1989">Thierry and  Donabédian, <i>"Les Arts arméniens"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-90" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-90">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStrzygowski-">Strzygowski, <i>"The architecture of the Armenians and Europe"</i></a>, <bdi>05-604</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-91" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-91">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFThierryDonabédian1989">Thierry and  Donabédian, <i>"Les Arts arméniens"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-92" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-92">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCharles_Texier-">Charles Texier, <i>"Description of Armenia, Persia and Mesopotamia"</i></a>, <bdi>100</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-93" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDiehl-">Diehl, <i>"L'Art chrétien primitif et l'art byzantin"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-94"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-94">↑</a></span> <span class="reference-text">Dance Armenia: A collection of Armenian dances as danced at contemporary American-Armenian parties. 2nd Edition. Folk Arts Center of New England, Inc. , 1978</span> </li> <li id="cite_note-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-95">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160320190125/http://www.phantomranch.net/folkdanc/teachers/lind-sinanian_gs.htm">"Gary and Susan Lind-Sinanian"</a>. <i>phantomranch.net</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.phantomranch.net/folkdanc/teachers/lind-sinanian_gs.htm">the original</a> on 20 March 2016.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=phantomranch.net&rft.atitle=Gary+and+Susan+Lind-Sinanian&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.phantomranch.net%2Ffolkdanc%2Fteachers%2Flind-sinanian_gs.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-96"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-96">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGantzhorn-">Gantzhorn, <i>"The Christian - Oriental Carpet"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKurkjian1968">Kurkjian, <i>"History of Armenia"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-98" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-98">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKushnaryan2016">Kushnaryan, <i>" Armenian Monodic Music: The history and theory"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPetrosianUnderwood2006">Petrosian and  Underwood, <i>"Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-100" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-100">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPetrosianUnderwood2006">Petrosian and  Underwood, <i>"Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-101" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-101">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF--">-, <i>"Armenian cuisine - a real treat for any gourmet"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-102" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-102">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREF--">-, <i>"About Armenian Food Introduction to Food and Eating"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-103"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-103">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمانوکیان1389">مانوکیان، <i>جشن‌های کلیسای ارمنی</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-104" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-104">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFThierryDonabédian1989">Thierry and  Donabédian, <i>"Les Arts arméniens"</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-105"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-105">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFاولوبابیان1384">اولوبابیان، <i>چلیپاسنگ یا خاچکار</i></a>، <bdi>-</bdi>.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40381259">.mw-parser-output .portalbox{float:left;border:solid #aaa 1px;padding:0}.mw-parser-output .portalbox.tleft{margin:0.5em 1em 0.5em 0}.mw-parser-output .portalbox.tright{margin:0.5em 0 0.5em 1em}.mw-parser-output .portalbox>ul{display:table;box-sizing:border-box;padding:0.1em;max-width:175px;background:#f9f9f9;font-size:85%;line-height:110%;font-style:italic;font-weight:bold}.mw-parser-output .portalbox>ul>li{display:table-row}.mw-parser-output .portalbox>ul>li>span:first-child{display:table-cell;padding:0.2em;vertical-align:middle;text-align:center}.mw-parser-output .portalbox>ul>li>span:last-child{display:table-cell;padding:0.2em 0.3em 0.2em 0.2em;vertical-align:middle}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .portalbox>ul{background:transparent}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .portalbox>ul{background:transparent}}</style><div role="navigation" aria-label="درگاه‌ها" class="noprint portalbox plainlist tleft"> <ul> <li><span><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Flag_of_Armenia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/32px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="32" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/48px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/64px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span><span><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="درگاه:ارمنستان">درگاه ارمنستان</a></span></li></ul></div> <ul><li><cite id="CITEREFآقاسیپادماگریان" class="citation book">آقاسی، گیو؛ پادماگریان، الکساندر. <i>تاریخ اجتماعی و سیاسی ارامنه</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C+%D9%88+%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C+%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87&rft.aulast=%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%B3%DB%8C&rft.aufirst=%DA%AF%DB%8C%D9%88&rft.au=%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D9%85%D8%A7%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%2C+%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFآیوازیان1391" class="citation journal">آیوازیان، ماریا (<bdi>۱۳۹۱</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=13732:اشتراکات-اساطیری-و-باورها-در-منابع-ایرانی-و-ارمنی&Itemid=8&tmpl=component&print=1">«اشتراکات اساطیری و باورها در منابع ایرانی و ارمنی»</a>. <i>پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی</i>. تهران: <bdi>۲۸۲</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85+%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C+%D9%88+%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AA+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C&rft.atitle=%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%AA+%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1%DB%8C+%D9%88+%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7+%D8%AF%D8%B1+%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C+%D9%88+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B2%DB%B8%DB%B2%3C%2Fbdi%3E&rft.date=1391&rft.aulast=%D8%A2%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ical.ir%2Findex.php%3Foption%3Dcom_k2%26view%3Ditem%26id%3D13732%3A%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%26Itemid%3D8%26tmpl%3Dcomponent%26print%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFابراهیم‌پور1391" class="citation journal">ابراهیم‌پور، فرشید (<bdi>زمستان ۱۳۹۱</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=D04F04C8-4FFA-4064-A08D-337AF49C2D6F">«نگاهی به تاریخ ارمنستان و بررسی به پاخاستن دودمان کهن باگرادونی»</a>. <i>فصلنامه فرهنگی پیمان</i>. تهران. سال شانزدهم (۶۲).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%D8%B5%D9%84%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C+%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86&rft.atitle=%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C+%D8%A8%D9%87+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C+%D8%A8%D9%87+%D9%BE%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86+%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86+%DA%A9%D9%87%D9%86+%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%D9%86%DB%8C&rft.ssn=winter&rft.volume=%D8%B3%D8%A7%D9%84+%D8%B4%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85&rft.issue=%DB%B6%DB%B2&rft.date=1391&rft.aulast=%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B1&rft.aufirst=%D9%81%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.paymanonline.com%2Farticle.aspx%3Fid%3DD04F04C8-4FFA-4064-A08D-337AF49C2D6F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFابن_اثیر" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1" class="mw-disambig" title="ابن اثیر">ابن اثیر</a>، عزالدین علی. <i><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84_%D9%81%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="الکامل فی التاریخ">الکامل فی التاریخ</a></i>. ترجمهٔ ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84+%D9%81%DB%8C+%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE&rft.aulast=%D8%A7%D8%A8%D9%86+%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1&rft.aufirst=%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86+%D8%B9%D9%84%DB%8C&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFاولوبابیان" class="citation journal">اولوبابیان، باگرات. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=D1245A3E-3027-4968-89E2-65C8D09DE430">«چلیپاسنگ یا خاچکار»</a>. <i>فصلنامه فرهنگی پیمان</i>. تهران (۳۳).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%D8%B5%D9%84%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C+%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86&rft.atitle=%DA%86%D9%84%DB%8C%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D9%86%DA%AF+%DB%8C%D8%A7+%D8%AE%D8%A7%DA%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1&rft.issue=%DB%B3%DB%B3&rft.aulast=%D8%A7%D9%88%D9%84%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.paymanonline.com%2Farticle.aspx%3Fid%3DD1245A3E-3027-4968-89E2-65C8D09DE430&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFباغداساریان" class="citation journal">باغداساریان، ادیک. «تاریخ ادبیات ارمنی». <i>فصلنامه آپاگا</i>. تهران (۴۲).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%D8%B5%D9%84%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%A2%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7&rft.atitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C&rft.issue=%DB%B4%DB%B2&rft.aulast=%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DA%A9&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFباغداساریان1374" class="citation journal">باغداساریان، ادیک (<bdi>آبان ۱۳۷۴</bdi>). «نگرشی بر پوشاک سنتی ارامنه». <i>ماهنامه آراکس</i>. تهران. سال نهم (۷۵).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%B3&rft.atitle=%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%B4%DB%8C+%D8%A8%D8%B1+%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9+%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C+%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87&rft.volume=%D8%B3%D8%A7%D9%84+%D9%86%D9%87%D9%85&rft.issue=%DB%B7%DB%B5&rft.date=1374&rft.aulast=%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DA%A9&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFباغداساریان1380" class="citation journal">باغداساریان، ادیک (<bdi>۱۳۸۰</bdi>). «تاریخ کلیسای ارمنی». تهران: آ. گرمانیک: <bdi>۲۲۰</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B2%DB%B2%DB%B0%3C%2Fbdi%3E&rft.date=1380&rft.aulast=%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DA%A9&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFپاسدرماجیان1366" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند پاسدرماجیان">پاسدرماجیان</a>، هراند (<bdi>۱۳۶۶</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hoosk.net/fa/publications/published-books/item/85-تاریخ-ارمنستان.html"><i>تاریخ ارمنستان</i></a>. ترجمهٔ محمد قاضی. تهران: نشر تاریخ ایران. ص. <bdi>۵۵۶</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B5%DB%B5%DB%B6%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D9%86%D8%B4%D8%B1+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.date=1366&rft.aulast=%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF&rft_id=http%3A%2F%2Fhoosk.net%2Ffa%2Fpublications%2Fpublished-books%2Fitem%2F85-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFپاسدرماجیان1377" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند پاسدرماجیان">پاسدرماجیان</a>، هراند (<bdi>۱۳۷۷</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hoosk.net/fa/publications/published-books/item/85-تاریخ-ارمنستان.html"><i>تاریخ ارمنستان</i></a>. تهران: انتشارات زرین. ص. <bdi>۵۵۶</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B5%DB%B5%DB%B6%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%B2%D8%B1%DB%8C%D9%86&rft.date=1377&rft.aulast=%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF&rft_id=http%3A%2F%2Fhoosk.net%2Ffa%2Fpublications%2Fpublished-books%2Fitem%2F85-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFپیوتروفسکی1383" class="citation book">پیوتروفسکی، بوریس (<bdi>۱۳۸۳</bdi>). <i>تمدن اورارتو، بخش اول: پادشاهی وان، اورارتو</i>. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور پژوهشکده باستان‌شناسی. ص. <bdi>صفحهٔ ۴۶۸</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86+%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%8C+%D8%A8%D8%AE%D8%B4+%D8%A7%D9%88%D9%84%3A+%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C+%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%8C+%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94+%DB%B4%DB%B6%DB%B8%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86+%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C+%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1+%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87+%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&rft.date=1383&rft.aulast=%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%81%D8%B3%DA%A9%DB%8C&rft.aufirst=%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFخاچاطور1387" class="citation journal">خاچاطور، زویا (<bdi>بهار ۱۳۸۷</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=3EB20EC7-0471-4F68-961E-D094835EECF8">«پوشاک ارمنیان فریدن»</a>. <i>فصلنامه فرهنگی پیمان</i>. تهران. سال یازدهم (۴۳).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%D8%B5%D9%84%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C+%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86&rft.atitle=%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%86&rft.ssn=spring&rft.volume=%D8%B3%D8%A7%D9%84+%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85&rft.issue=%DB%B4%DB%B3&rft.date=1387&rft.aulast=%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1&rft.aufirst=%D8%B2%D9%88%DB%8C%D8%A7&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.paymanonline.com%2Farticle.aspx%3Fid%3D3EB20EC7-0471-4F68-961E-D094835EECF8&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFخداوردیان1360" class="citation book">خداوردیان، ک. س (<bdi>۱۳۶۰</bdi>). <i>ارمنستان از دوران ماقبل تاریخ تا سده هجدهم</i>. تهران: آ. گرمانیک. ص. <bdi>جلد اول و دوم</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D8%B2+%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D9%85%D8%A7%D9%82%D8%A8%D9%84+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%AA%D8%A7+%D8%B3%D8%AF%D9%87+%D9%87%D8%AC%D8%AF%D9%87%D9%85&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%D8%AC%D9%84%D8%AF+%D8%A7%D9%88%D9%84+%D9%88+%D8%AF%D9%88%D9%85%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D8%A2.+%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9&rft.date=1360&rft.aulast=%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%DA%A9.+%D8%B3&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFخسروی1391" class="citation journal">خسروی، تورج (<bdi>بهار ۱۳۹۱</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=C44E8B37-0EBD-40FE-9740-0CE42800493E">«آرایش احزاب و رقابت‌های سیاسی در آستانهٔ پنجمین انتخابات مجلس ملی ارمنستان»</a>. <i>فصلنامه فرهنگی پیمان</i>. تهران. سال پانزدهم (۵۹).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%D8%B5%D9%84%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C+%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86&rft.atitle=%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4+%D8%A7%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D8%A8+%D9%88+%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87%D9%94+%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85%DB%8C%D9%86+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA+%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3+%D9%85%D9%84%DB%8C+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.ssn=spring&rft.volume=%D8%B3%D8%A7%D9%84+%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85&rft.issue=%DB%B5%DB%B9&rft.date=1391&rft.aulast=%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%DB%8C&rft.aufirst=%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%AC&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.paymanonline.com%2Farticle.aspx%3Fid%3DC44E8B37-0EBD-40FE-9740-0CE42800493E&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFدر-نرسسیان1357" class="citation book">در-نرسسیان، آرپی (<bdi>۱۳۵۷</bdi>). <i>ارمنیان</i>. ترجمهٔ مسعود رجب نیا. تهران: مرکز اسناد فرهنگی آسیا. ص. <bdi>۲۱۸ صفحه</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B2%DB%B1%DB%B8+%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2+%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C+%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7&rft.date=1357&rft.aulast=%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B1%D8%B3%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D8%A2%D8%B1%D9%BE%DB%8C&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFرضا" class="citation book">رضا، عنایت‌الله. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8907"><i>ارمنستان</i></a>. ج. ۷. تهران: <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D8%B1%D8%A9%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="دائرةالمعارف بزرگ اسلامی">دائرةالمعارف بزرگ اسلامی</a>. ص. <bdi>۷۰۲–۶۷۶</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B7%DB%B0%DB%B2-%DB%B6%DB%B7%DB%B6%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D8%B1%D8%A9%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81+%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF+%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&rft.aulast=%D8%B1%D8%B6%D8%A7&rft.aufirst=%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cgie.org.ir%2Ffa%2Fpublication%2Fentryview%2F8907&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFشیراوند1390" class="citation journal">شیراوند، مهران (<bdi>زمستان ۱۳۹۰</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=FC3AF893-05FB-4F0A-8A66-EAF2AFDD7B6B">«تعاملات تاریخی و فرهنگی ایران و ارمنستان از عصر کهن تا کنون»</a>. <i>فصلنامه فرهنگی پیمان</i>. تهران. سال پانزدهم (۵۸).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%D8%B5%D9%84%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C+%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86&rft.atitle=%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C+%D9%88+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D8%B2+%D8%B9%D8%B5%D8%B1+%DA%A9%D9%87%D9%86+%D8%AA%D8%A7+%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86&rft.ssn=winter&rft.volume=%D8%B3%D8%A7%D9%84+%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85&rft.issue=%DB%B5%DB%B8&rft.date=1390&rft.aulast=%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF&rft.aufirst=%D9%85%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.paymanonline.com%2Farticle.aspx%3Fid%3DFC3AF893-05FB-4F0A-8A66-EAF2AFDD7B6B&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFکوزه‌گر_کالجی" class="citation web">کوزه‌گر کالجی، ولی. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.alikonline.ir/fa/fa/news/political/item/1407-تغییر-ساختار-سیاسی-ارمنستان-از-ریاست-جمهوری-به-پارلمانی">«تغییر ساختار سیاسی ارمنستان از ریاست جمهوری به پارلمانی تلاش برای اصلاحات قانون اساسی»</a>. آلیک‌آنلاین.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1+%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1+%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D8%B2+%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA+%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%D9%87+%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C+%D8%AA%D9%84%D8%A7%D8%B4+%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA+%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86+%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C&rft.pub=%D8%A2%D9%84%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D8%A2%D9%86%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86&rft.aulast=%DA%A9%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1+%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%AC%DB%8C&rft.aufirst=%D9%88%D9%84%DB%8C&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.alikonline.ir%2Ffa%2Ffa%2Fnews%2Fpolitical%2Fitem%2F1407-%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFمانوکیان1361" class="citation book">مانوکیان، آرداک (<bdi>۱۳۶۱</bdi>). <i>خصوصیات سازمان اداری کلیسای ارمنی</i>. تهران: نائیری. ص. <bdi>۲۳ صفحه</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AA+%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C+%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B2%DB%B3+%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B1%DB%8C&rft.date=1361&rft.aulast=%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D8%A2%D8%B1%D8%AF%D8%A7%DA%A9&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFمانوکیان1389" class="citation book">مانوکیان، آرداک (<bdi>۱۳۸۹</bdi>). <i>جشن‌های کلیسای ارمنی</i>. تهران: نائیری.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AC%D8%B4%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B1%DB%8C&rft.date=1389&rft.aulast=%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D8%A2%D8%B1%D8%AF%D8%A7%DA%A9&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFمحبوبی1392" class="citation web">محبوبی، نرگس (<bdi>۲۵ خرداد ۱۳۹۲</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160810125150/http://www.mimt.gov.ir/documents/10180/1587993/armanestan.pdf/e77760ab-00c4-457a-9932-fe31cf0dce48">«وضعیت بخش معدن ارمنستان در سال ۲۰۱۰»</a>. معاونت امور معادن و صنایع معدنی. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mimt.gov.ir/documents/10180/1587993/armanestan.pdf/e77760ab-00c4-457a-9932-fe31cf0dce48">اصلی</a> در ۱۰ اوت ۲۰۱۶.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA+%D8%A8%D8%AE%D8%B4+%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%D8%B3%D8%A7%D9%84+%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B0&rft.pub=%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AA+%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1+%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%86+%D9%88+%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9+%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C&rft.date=1392&rft.aulast=%D9%85%D8%AD%D8%A8%D9%88%D8%A8%DB%8C&rft.aufirst=%D9%86%D8%B1%DA%AF%D8%B3&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mimt.gov.ir%2Fdocuments%2F10180%2F1587993%2Farmanestan.pdf%2Fe77760ab-00c4-457a-9932-fe31cf0dce48&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFملکمیان1389" class="citation book">ملکمیان، لینا (<bdi>تابستان ۱۳۸۹</bdi>). <i>تعاملات و تشابهات فرهنگی بین ایران و ارمنستان از دیرباز تاکنون</i>. تهران: نائیری.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA+%D9%88+%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AA+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%D9%86+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D8%B2+%D8%AF%DB%8C%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B2+%D8%AA%D8%A7%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B1%DB%8C&rft.date=1389&rft.aulast=%D9%85%D9%84%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%A7&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFنوری‌زاده1376" class="citation book">نوری‌زاده، احمد (<bdi>۱۳۷۶</bdi>). <i>تاریخ و فرهنگ ارمنستان</i>. تهران: چشمه. ص. <bdi>۶۴۸ صفحه</bdi>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964-6194-55-9" title="ویژه:منابع کتاب/964-6194-55-9"><bdi>۹۶۴-۶۱۹۴-۵۵-۹</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D9%88+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B6%DB%B4%DB%B8+%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87&rft.date=1376&rft.isbn=---&rft.aulast=%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87&rft.aufirst=%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFنوری‌زاده1369" class="citation book">نوری‌زاده، احمد (<bdi>۱۳۶۹</bdi>). <i>صد سال شعر ارمنی (از اواخر قرن نوزدهم تا اواخر قرن بیستم)</i>. تهران: چشمه. ص. <bdi>۱۱۵۴ صفحه</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%B5%D8%AF+%D8%B3%D8%A7%D9%84+%D8%B4%D8%B9%D8%B1+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C+%28%D8%A7%D8%B2+%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%B1+%D9%82%D8%B1%D9%86+%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85+%D8%AA%D8%A7+%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%B1+%D9%82%D8%B1%D9%86+%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85%29&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%DB%B1%DB%B5%DB%B4+%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87&rft.date=1369&rft.aulast=%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87&rft.aufirst=%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li></ul> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAbich1848" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Abich (1848). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.deutsche-digitale-bibliothek.de/item/MCRIPX5RTH5VVR7I5DWW3POWP2LFTJBQ"><i>Abich's geognostische Wanderungen durch den Kaukasus und zum Ararat</i></a> (به انگلیسی).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Abich%27s+geognostische+Wanderungen+durch+den+Kaukasus+und+zum+Ararat&rft.date=1848&rft.au=Abich&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.deutsche-digitale-bibliothek.de%2Fitem%2FMCRIPX5RTH5VVR7I5DWW3POWP2LFTJBQ&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAhouissoussiNeumannSrivastavaJitendra" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Ahouissoussi, Nicolas; Neumann, James E.; Srivastava, Jitendra P.; Jitendra, Srivastava; Boehlert, Brent; Sharrow, Steven. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=GWR-AwAAQBAJ&pg=PA19&lpg=PA19&dq=climate+of+armenia&source=bl&ots=h3Xn65jaXM&sig=rhJciwuBZhsDynx4U05KxGJEhnA&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwis1Nma27TOAhUBCZoKHdGDAbI4FBDoAQgbMAA#v=onepage&q=climate%20of%20armenia&f=false"><i>Reducing the Vulnerability of Armenia's Agricultural Systems to Climate</i></a> (به انگلیسی). World Bank Publications.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Reducing+the+Vulnerability+of+Armenia%27s+Agricultural+Systems+to+Climate&rft.pub=World+Bank+Publications&rft.aulast=Ahouissoussi&rft.aufirst=Nicolas&rft.au=Neumann%2C+James+E.&rft.au=Srivastava%2C+Jitendra+P.&rft.au=Jitendra%2C+Srivastava&rft.au=Boehlert%2C+Brent&rft.au=Sharrow%2C+Steven&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DGWR-AwAAQBAJ%26pg%3DPA19%26lpg%3DPA19%26dq%3Dclimate%2Bof%2Barmenia%26source%3Dbl%26ots%3Dh3Xn65jaXM%26sig%3DrhJciwuBZhsDynx4U05KxGJEhnA%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwis1Nma27TOAhUBCZoKHdGDAbI4FBDoAQgbMAA%23v%3Donepage%26q%3Dclimate%2520of%2520armenia%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFApresyan2010" class="citation web cs1">Apresyan, Mekhak (5 February 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.panorama.am/en/economy/2010/02/05/apresyan/">"Tourism boosts in Armenia"</a>. <i>panorama.am</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=panorama.am&rft.atitle=Tourism+boosts+in+Armenia&rft.date=2010-02-05&rft.aulast=Apresyan&rft.aufirst=Mekhak&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.panorama.am%2Fen%2Feconomy%2F2010%2F02%2F05%2Fapresyan%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAsatryanArakelova2002" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Asatryan, Garnik; Arakelova, Victoria (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110511044234/http://www.hra.am/file/minorities_en.pdf"><i>The Ethnic Minorities in Armenia</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> (به انگلیسی). Yerevan. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hra.am/file/minorities_en.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 11 May 2011<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">7 June</span> 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Ethnic+Minorities+in+Armenia&rft.place=Yerevan&rft.date=2002&rft.aulast=Asatryan&rft.aufirst=Garnik&rft.au=Arakelova%2C+Victoria&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hra.am%2Ffile%2Fminorities_en.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBabayan" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Babayan, Araik. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120314045228/http://www.ilec.or.jp/eg/lbmi/pdf/21_Lake_Sevan_27February2006.pdfcite">"Lake Sevan: Experience and Lessons Learne Brief"</a> (به انگلیسی). Archived from the original on 14 March 2012<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">10 September</span> 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Lake+Sevan%3A+Experience+and+Lessons+Learne+Brief&rft.aulast=Babayan&rft.aufirst=Araik&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ilec.or.jp%2Feg%2Flbmi%2Fpdf%2F21_Lake_Sevan_27February2006.pdfcite&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_web" title="الگو:Cite web">cite web</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA:%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="رده:نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی">link</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBaltrusaitis" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Baltrusaitis, Jurgis. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160818175743/http://www.fabernett.com/cgi-bin/fab455/11254.html"><i>Les études sur l'art médiéval en Géorgie et en Arménie</i></a> (به انگلیسی). Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fabernett.com/cgi-bin/fab455/11254.html">the original</a> on 18 August 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">5 August</span> 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+%C3%A9tudes+sur+l%27art+m%C3%A9di%C3%A9val+en+G%C3%A9orgie+et+en+Arm%C3%A9nie&rft.aulast=Baltrusaitis&rft.aufirst=Jurgis&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fabernett.com%2Fcgi-bin%2Ffab455%2F11254.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCampbellKing2013" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Campbell, George L.; King, Gareth (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/Concise-Compendium-Worlds-Languages-Campbell/dp/0415160499"><i>Compendium of the World's Languages</i></a> (به انگلیسی). New York: Routledge. p. 115.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Compendium+of+the+World%27s+Languages&rft.place=New+York&rft.pages=115&rft.pub=Routledge&rft.date=2013&rft.aulast=Campbell&rft.aufirst=George+L.&rft.au=King%2C+Gareth&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.amazon.com%2FConcise-Compendium-Worlds-Languages-Campbell%2Fdp%2F0415160499&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCentral_Intelligence_Agency" class="citation web cs1">Central Intelligence Agency. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100719074837/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/am.html">"The World Fact Book – Armenia"</a>. Central Intelligence Agency. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/am.html">the original</a> on 19 July 2010<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2010-07-17</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+World+Fact+Book+%E2%80%93+Armenia&rft.pub=Central+Intelligence+Agency&rft.au=Central+Intelligence+Agency&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Fgeos%2Fam.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCharles_Texier" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Charles Texier, Félix Marie. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bartleby.com/library/bios/5977.html"><i>Description of Armenia, Persia and Mesopotamia</i></a> (به انگلیسی). The Library of the World’s Best Literature. p. 100.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Description+of+Armenia%2C+Persia+and+Mesopotamia&rft.pages=100&rft.pub=The+Library+of+the+World%E2%80%99s+Best+Literature&rft.aulast=Charles+Texier&rft.aufirst=F%C3%A9lix+Marie&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bartleby.com%2Flibrary%2Fbios%2F5977.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCondra2013" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Condra, Jill (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=lazWAQAAQBAJ&pg=PA43&lpg=PA43&dq=The+Costumes+of+Armenian&source=bl&ots=rHwMuKZ-SC&sig=SURcQFQemy8LLwjzM-42izO_Q2A&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiG3KOm4KnOAhUGCSwKHUeDCHU4FBDoAQgmMAM#v=onepage&q=The%20Costumes%20of%20Armenian&f=false"><i>Encyclopedia of National Dress: Traditional Clothing Around the World</i></a> (به انگلیسی).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+National+Dress%3A+Traditional+Clothing+Around+the+World&rft.date=2013&rft.aulast=Condra&rft.aufirst=Jill&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DlazWAQAAQBAJ%26pg%3DPA43%26lpg%3DPA43%26dq%3DThe%2BCostumes%2Bof%2BArmenian%26source%3Dbl%26ots%3DrHwMuKZ-SC%26sig%3DSURcQFQemy8LLwjzM-42izO_Q2A%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwiG3KOm4KnOAhUGCSwKHUeDCHU4FBDoAQgmMAM%23v%3Donepage%26q%3DThe%2520Costumes%2520of%2520Armenian%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDalby" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Dalby, Andrew. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/Dictionary-Languages-Definitive-Reference-More/dp/0231115695"><i>Dictionary of Languages: The Definitive Reference to More Than 400 Languages</i></a> (به انگلیسی). New York: Columbia University Press. p. 36.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dictionary+of+Languages%3A+The+Definitive+Reference+to+More+Than+400+Languages&rft.place=New+York&rft.pages=36&rft.pub=Columbia+University+Press&rft.aulast=Dalby&rft.aufirst=Andrew&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.amazon.com%2FDictionary-Languages-Definitive-Reference-More%2Fdp%2F0231115695&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDanielyan2005" class="citation web cs1">Danielyan, Emil (29 July 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://eurasianet.org/western-donors-laud-economic-growth-in-armenia">"Western Donors Laud Economic Growth in Armenia"</a>. Eurasianet.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Western+Donors+Laud+Economic+Growth+in+Armenia&rft.pub=Eurasianet&rft.date=2005-07-29&rft.aulast=Danielyan&rft.aufirst=Emil&rft_id=https%3A%2F%2Feurasianet.org%2Fwestern-donors-laud-economic-growth-in-armenia&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFde_LaetHerrmann1996" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">de Laet, Sigfried J.; Herrmann, Joachim, eds. (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books/about/History_of_Humanity_From_the_seventh_cen.html?id=WGUz01yBumEC"><i>History of Humanity: From the seventh century B.C. to the seventh century A.D.</i></a> (به انگلیسی). London: Routledge. p. 128. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9789231028120" title="ویژه:منابع کتاب/9789231028120"><bdi>9789231028120</bdi></a>. <q>The ruler of the part known as Greater Armenia, Artaxias (Artashes), the founder of a new dynasty, managed to unite the country...</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+of+Humanity%3A+From+the+seventh+century+B.C.+to+the+seventh+century+A.D.&rft.place=London&rft.pages=128&rft.pub=Routledge&rft.date=1996&rft.isbn=9789231028120&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%2Fabout%2FHistory_of_Humanity_From_the_seventh_cen.html%3Fid%3DWGUz01yBumEC&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDiehl1929" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Diehl, Charles (1929). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/doc/jds_0021-8103_1929_num_3_1_2288_t1_0139_0000_2"><i>L'art chrétien primitif et l'art byzantin, Volume 3</i></a> (به انگلیسی). Journal des savants Année.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27art+chr%C3%A9tien+primitif+et+l%27art+byzantin%2C+Volume+3&rft.pub=Journal+des+savants+Ann%C3%A9e&rft.date=1929&rft.aulast=Diehl&rft.aufirst=Charles&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.persee.fr%2Fdoc%2Fjds_0021-8103_1929_num_3_1_2288_t1_0139_0000_2&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDum-Tragut2009" class="citation book cs1">Dum-Tragut, Jasmine (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/armenianmodernea00dumt_878"><i>Armenian: Modern Eastern Armenian</i></a>. Amsterdam: John Benjamins Publishing. p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/armenianmodernea00dumt_878/page/n28">12</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9789027238146" title="ویژه:منابع کتاب/9789027238146"><bdi>9789027238146</bdi></a>. <q>The orthography used in Armenia nowadays goes back to the Soviet orthography reform of 1922 and its revision of 1940.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Armenian%3A+Modern+Eastern+Armenian&rft.place=Amsterdam&rft.pages=12&rft.pub=John+Benjamins+Publishing&rft.date=2009&rft.isbn=9789027238146&rft.aulast=Dum-Tragut&rft.aufirst=Jasmine&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Farmenianmodernea00dumt_878&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGantzhorn" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Gantzhorn, Volkmar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/Christian-Oriental-Carpet-Volkmar-Gantzhorn/dp/9994129139"><i>The Christian - Oriental Carpet (Armenian)</i></a> (به ارمنی). Yerevan: History Museum of Armenia.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Christian+-+Oriental+Carpet+%28Armenian%29&rft.place=Yerevan&rft.pub=History+Museum+of+Armenia&rft.aulast=Gantzhorn&rft.aufirst=Volkmar&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.amazon.com%2FChristian-Oriental-Carpet-Volkmar-Gantzhorn%2Fdp%2F9994129139&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGrigorian2015" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Grigorian, Dr. David (October 30, 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171030134945/http://fpc.org.uk/fsblob/1426.pdf"><i>"FPC Briefing: Armenia’s Economy since Independence1"</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> (به انگلیسی). etrieved. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://fpc.org.uk/fsblob/1426.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 30 October 2017<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%22FPC+Briefing%3A+Armenia%E2%80%99s+Economy+since+Independence1%22&rft.pub=etrieved&rft.date=2015-10-30&rft.aulast=Grigorian&rft.aufirst=Dr.+David&rft_id=http%3A%2F%2Ffpc.org.uk%2Ffsblob%2F1426.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHansen" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Hansen, Randall. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abc-clio.com/ABC-CLIOCorporate/product.aspx?pc=A1467C"><i>Immigration and asylum: from 1900 to the present</i></a> (به انگلیسی). p. 13.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Immigration+and+asylum%3A+from+1900+to+the+present&rft.pages=13&rft.aulast=Hansen&rft.aufirst=Randall&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.abc-clio.com%2FABC-CLIOCorporate%2Fproduct.aspx%3Fpc%3DA1467C&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHoldingHolding2011" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Holding, Nicholas; Holding, Deirdre (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Epec69LGa0IC&pg=PA10&lpg=PA10&dq=Vegetation+and+Environment+armenia&source=bl&ots=hfmNnekl_G&sig=6kWCkdrBjje4pQDjU18nBvWXX4Y&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi3hJ2qq7LOAhVBGZoKHUKQD2MQ6AEISDAH#v=onepage&q=Vegetation%20and%20Environment%20armenia&f=false"><i>"Armenia: With Nagorno Karabagh"</i></a> (به انگلیسی). Bradt Travel Guides. p. 312.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%22Armenia%3A+With+Nagorno+Karabagh%22&rft.pages=312&rft.pub=Bradt+Travel+Guides&rft.date=2011&rft.aulast=Holding&rft.aufirst=Nicholas&rft.au=Holding%2C+Deirdre&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DEpec69LGa0IC%26pg%3DPA10%26lpg%3DPA10%26dq%3DVegetation%2Band%2BEnvironment%2Barmenia%26source%3Dbl%26ots%3DhfmNnekl_G%26sig%3D6kWCkdrBjje4pQDjU18nBvWXX4Y%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwi3hJ2qq7LOAhVBGZoKHUKQD2MQ6AEISDAH%23v%3Donepage%26q%3DVegetation%2520and%2520Environment%2520armenia%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHovannisian2004" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Hovannisian, Richard G. (September 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/Armenian-Sebastia-Armenia-Historic-Provinces/dp/1568591527"><i>Armenian Sebastia/sivas And Lesser Armenia (Ucla Armenian History and Culture Series. Historic Armenian Cities and Provinces)</i></a> (به انگلیسی). Mazda Pub.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Armenian+Sebastia%2Fsivas+And+Lesser+Armenia+%28Ucla+Armenian+History+and+Culture+Series.+Historic+Armenian+Cities+and+Provinces%29&rft.pub=Mazda+Pub&rft.date=2004-09&rft.aulast=Hovannisian&rft.aufirst=Richard+G.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.amazon.com%2FArmenian-Sebastia-Armenia-Historic-Provinces%2Fdp%2F1568591527&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHovannisian1972" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Hovannisian, Richard G. (Mar 1, 1972). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://search.proquest.com/openview/fa3292f93a3d5440093f0ba085f2ada8/1?pq-origsite=gscholar"><i>The Armenian Question in the Ottoman Empire</i></a> (به انگلیسی). East European Quarterly6.1.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Armenian+Question+in+the+Ottoman+Empire&rft.pub=East+European+Quarterly6.1&rft.date=1972-03-01&rft.aulast=Hovannisian&rft.aufirst=Richard+G.&rft_id=http%3A%2F%2Fsearch.proquest.com%2Fopenview%2Ffa3292f93a3d5440093f0ba085f2ada8%2F1%3Fpq-origsite%3Dgscholar&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHudmanJackson" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Hudman, Lloyd E.; Jackson, Richard H. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=MyGjpyNAur0C&pg=PA315&lpg=PA315&dq=Geography+of+Armenia&source=bl&ots=jyHbXXMHCB&sig=jSuqmsy6pLbXJTax9c5qa-iaA2o&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiLh4eT4rTOAhWKlSwKHdZXBvY4ChDoAQg6MAU#v=onepage&q=Geography%20of%20Armenia&f=false"><i>Geography of Travel & Tourism</i></a> (به انگلیسی). Clifton Park, NY: Thomson/Delmar Learning.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Geography+of+Travel+%26+Tourism&rft.place=Clifton+Park%2C+NY&rft.pub=Thomson%2FDelmar+Learning&rft.aulast=Hudman&rft.aufirst=Lloyd+E.&rft.au=Jackson%2C+Richard+H.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DMyGjpyNAur0C%26pg%3DPA315%26lpg%3DPA315%26dq%3DGeography%2Bof%2BArmenia%26source%3Dbl%26ots%3DjyHbXXMHCB%26sig%3DjSuqmsy6pLbXJTax9c5qa-iaA2o%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwiLh4eT4rTOAhWKlSwKHdZXBvY4ChDoAQg6MAU%23v%3Donepage%26q%3DGeography%2520of%2520Armenia%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKavoukjian1982" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Kavoukjian, Martiros (1982). <i>"The Genesis of Armenian People"</i> (به انگلیسی). Montreal.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%22The+Genesis+of+Armenian+People%22&rft.place=Montreal&rft.date=1982&rft.aulast=Kavoukjian&rft.aufirst=Martiros&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKhorenatsiSargsyan_(edit)1997" class="citation book cs1">Khorenatsi, Movses; Sargsyan (edit), G. (1997). <i>History of Armenia</i>. Yerevan: Hayastan. p. 83, 286.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+of+Armenia&rft.place=Yerevan&rft.pages=83%2C+286&rft.pub=Hayastan&rft.date=1997&rft.aulast=Khorenatsi&rft.aufirst=Movses&rft.au=Sargsyan+%28edit%29%2C+G.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKurkjian1968" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Kurkjian, Vahan (1968). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160305143841/http://www.amazon.com/History-Armenia-Vahan-M-Kurkjian/dp/1604447710"><i>"History of Armenia"</i></a> (به انگلیسی). Michigan. Archived from the original on 5 March 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%22History+of+Armenia%22&rft.place=Michigan&rft.date=1968&rft.aulast=Kurkjian&rft.aufirst=Vahan&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.amazon.com%2FHistory-Armenia-Vahan-M-Kurkjian%2Fdp%2F1604447710&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_book" title="الگو:Cite book">cite book</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA:%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="رده:نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی">link</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKushnaryan2016" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Kushnaryan, Kristapor (2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/Armenian-Monodic-Music-history-theory/dp/9939850212"><i>Armenian Monodic Music: The history and theory</i></a> (به انگلیسی). Ankyunacar Publishing.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Armenian+Monodic+Music%3A+The+history+and+theory&rft.pub=Ankyunacar+Publishing&rft.date=2016&rft.aulast=Kushnaryan&rft.aufirst=Kristapor&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.amazon.com%2FArmenian-Monodic-Music-history-theory%2Fdp%2F9939850212&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLang1970" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D9%84_%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%AF" title="دیوید مارشال لانگ">Lang</a>, David Marshall (1970). Agadjanian, Alexander; Jödicke, Ansgar; van der Zweerde, Evert (eds.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/Armenia-Civilization-David-Marshall-Lang/dp/0049560093"><i><span></span></i>Armenia: Cradle of Civilization<i><span></span></i></a> (به انگلیسی). London: Allen and Unwin. p. 114. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-04-956007-7" title="ویژه:منابع کتاب/0-04-956007-7"><bdi>0-04-956007-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Armenia%3A+Cradle+of+Civilization&rft.place=London&rft.pages=114&rft.pub=Allen+and+Unwin&rft.date=1970&rft.isbn=0-04-956007-7&rft.aulast=Lang&rft.aufirst=David+Marshall&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.amazon.com%2FArmenia-Civilization-David-Marshall-Lang%2Fdp%2F0049560093&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLind-SinanianLind-Sinanian1978" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Lind-Sinanian, Gary; Lind-Sinanian, Susan (1978). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books/about/Dance_Armenian.html?id=kNLfAAAAMAAJ"><i>Dance Armenian: A Collection of Armenian Dances as Danced at Contemporary American-Armenian</i></a> (به انگلیسی). Lind-Sinanian, - Folk dancing. p. 108.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dance+Armenian%3A+A+Collection+of+Armenian+Dances+as+Danced+at+Contemporary+American-Armenian&rft.pages=108&rft.pub=Lind-Sinanian%2C+-+Folk+dancing&rft.date=1978&rft.aulast=Lind-Sinanian&rft.aufirst=Gary&rft.au=Lind-Sinanian%2C+Susan&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%2Fabout%2FDance_Armenian.html%3Fid%3DkNLfAAAAMAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMkrtchyan2014" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Mkrtchyan, Satenik (2014). "Construting national identities through general education: Religion in Armenian schools". <i>Religion, Nation and Democracy in the South Caucasus</i> (به انگلیسی). Routledge. p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=axTEBAAAQBAJ&pg=PA157">157</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-317-69157-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-317-69157-0"><bdi>978-1-317-69157-0</bdi></a>. <q>One can always find the pre-Christian Garni Temple amongst these...</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Construting+national+identities+through+general+education%3A+Religion+in+Armenian+schools&rft.btitle=Religion%2C+Nation+and+Democracy+in+the+South+Caucasus&rft.pages=157&rft.pub=Routledge&rft.date=2014&rft.isbn=978-1-317-69157-0&rft.aulast=Mkrtchyan&rft.aufirst=Satenik&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMalachia" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Malachia, Monseigneur. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.armenweb.org/espaces/reflexion/dossier_20.htm"><i>ORMANIAN,L'Eglise arménienne</i></a> (به انگلیسی).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=ORMANIAN%2CL%27Eglise+arm%C3%A9nienne&rft.aulast=Malachia&rft.aufirst=Monseigneur&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.armenweb.org%2Fespaces%2Freflexion%2Fdossier_20.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMelkonyanAsadoorian" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Melkonyan, Ani; Asadoorian, Malcolm. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.uni-due.de/imperia/md/content/geographie/klimatologie/environment_______sustainable_development.pdf"><i>Climate impact on agroeconomy in semiarid regionof Armenia</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> (به انگلیسی).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Climate+impact+on+agroeconomy+in+semiarid+regionof+Armenia&rft.aulast=Melkonyan&rft.aufirst=Ani&rft.au=Asadoorian%2C+Malcolm&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.uni-due.de%2Fimperia%2Fmd%2Fcontent%2Fgeographie%2Fklimatologie%2Fenvironment_______sustainable_development.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMovsisyan1987" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Movsisyan, Artak (1987). <i>"Sacred Highland: Armenia in the spiritual conception of the Near East"</i> (به انگلیسی). Yerevan: Armenian Soviet Encyclopedia, volume 12.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%22Sacred+Highland%3A+Armenia+in+the+spiritual+conception+of+the+Near+East%22&rft.place=Yerevan&rft.pub=Armenian+Soviet+Encyclopedia%2C+volume+12&rft.date=1987&rft.aulast=Movsisyan&rft.aufirst=Artak&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFPanossian" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Panossian, Razmik. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.goodreads.com/book/show/1358971.The_Armenians"><i>The Armenians: From Kings And Priests to Merchants And Commissars</i></a> (به انگلیسی).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Armenians%3A+From+Kings+And+Priests+to+Merchants+And+Commissars&rft.aulast=Panossian&rft.aufirst=Razmik&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.goodreads.com%2Fbook%2Fshow%2F1358971.The_Armenians&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFPanossianDwyer2006" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Panossian, Razmik; Dwyer, Michael J. (1 September 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.goodreads.com/book/show/1358971.The_Armenians"><i>The Armenians: From Kings and Priests to Merchants and Commissars</i></a> (به انگلیسی). Columbia University Press. p. 442.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Armenians%3A+From+Kings+and+Priests+to+Merchants+and+Commissars&rft.pages=442&rft.pub=Columbia+University+Press&rft.date=2006-09-01&rft.aulast=Panossian&rft.aufirst=Razmik&rft.au=Dwyer%2C+Michael+J.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.goodreads.com%2Fbook%2Fshow%2F1358971.The_Armenians&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFPetrosianUnderwood2006" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Petrosian, Irina; Underwood, David (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=0oXYX9Qzx9oC"><i>Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore</i></a> (به انگلیسی). Lulu.com - Cooking. p. 243.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Armenian+Food%3A+Fact%2C+Fiction+%26+Folklore&rft.pages=243&rft.pub=Lulu.com+-+Cooking&rft.date=2006&rft.aulast=Petrosian&rft.aufirst=Irina&rft.au=Underwood%2C+David&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D0oXYX9Qzx9oC&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRedgate1998" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Redgate, Anna Elizabeth (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211101200812/https://www.amazon.com/Armenians-Anne-Elizabeth-Redgate/dp/0631220372"><i>The Armenians</i></a> (به انگلیسی) (Reprint ed.). Oxford: Blackwell. p. 16–19, 23, 25, 26 (map), 30–32, 38, 43. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-631-22037-2" title="ویژه:منابع کتاب/0-631-22037-2"><bdi>0-631-22037-2</bdi></a>. Archived from the original on 1 November 2021<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2016</span>. <q>However, the most easily identifiable ancestors of the later Armenian nation are the Urartians.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Armenians&rft.place=Oxford&rft.pages=16-19%2C+23%2C+25%2C+26+%28map%29%2C+30-32%2C+38%2C+43&rft.edition=Reprint&rft.pub=Blackwell&rft.date=1998&rft.isbn=0-631-22037-2&rft.aulast=Redgate&rft.aufirst=Anna+Elizabeth&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.amazon.com%2FArmenians-Anne-Elizabeth-Redgate%2Fdp%2F0631220372&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_book" title="الگو:Cite book">cite book</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA:%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="رده:نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی">link</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSafirova2010" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Safirova, Elena (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/country/2010/myb3-2010-am.pdf"><i>"the mineral industry of armenia in 2010"</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> (به انگلیسی). Minerals Yearbook.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%22the+mineral+industry+of+armenia+in+2010%22&rft.pub=Minerals+Yearbook&rft.date=2010&rft.aulast=Safirova&rft.aufirst=Elena&rft_id=http%3A%2F%2Fminerals.usgs.gov%2Fminerals%2Fpubs%2Fcountry%2F2010%2Fmyb3-2010-am.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFShelley" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Shelley, Fred M. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=5qlXatHRJtMC&pg=PR4&lpg=PR4&dq=The+Story+Behind+the+World%27s+Borders,By+Fred+M.+Shelley&source=bl&ots=Jh2IjYXkw5&sig=RIdX5a8jG5KeRuud72ZfnuPuS-M&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiyta6vubfOAhXFjiwKHS-7Ab0Q6AEIKzAD#v=onepage&q=The%20Story%20Behind%20the%20World%27s%20Borders,By%20Fred%20M.%20Shelley&f=false"><i>Nation Shapes: The Story behind the World's Borders</i></a> (به انگلیسی). ABC-CLIO, Incorporated.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nation+Shapes%3A+The+Story+behind+the+World%27s+Borders&rft.pub=ABC-CLIO%2C+Incorporated&rft.aulast=Shelley&rft.aufirst=Fred+M.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D5qlXatHRJtMC%26pg%3DPR4%26lpg%3DPR4%26dq%3DThe%2BStory%2BBehind%2Bthe%2BWorld%2527s%2BBorders%2CBy%2BFred%2BM.%2BShelley%26source%3Dbl%26ots%3DJh2IjYXkw5%26sig%3DRIdX5a8jG5KeRuud72ZfnuPuS-M%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwiyta6vubfOAhXFjiwKHS-7Ab0Q6AEIKzAD%23v%3Donepage%26q%3DThe%2520Story%2520Behind%2520the%2520World%2527s%2520Borders%2CBy%2520Fred%2520M.%2520Shelley%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSimmons1996" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Simmons, Mary Kate (1996). <i>Unrepresented Nations And Peoples Organization Yearbook: 1</i> (به انگلیسی). Martinus Nijhoff Publishers. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/90-411-0223-X" title="ویژه:منابع کتاب/90-411-0223-X"><bdi>90-411-0223-X</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Unrepresented+Nations+And+Peoples+Organization+Yearbook%3A+1&rft.pub=Martinus+Nijhoff+Publishers&rft.date=1996&rft.isbn=90-411-0223-X&rft.aulast=Simmons&rft.aufirst=Mary+Kate&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFStokes2009" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Stokes, Jamie (2009). "Armenians". <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/Encyclopedia-Peoples-Africa-Library-History/dp/0816071586"><i>Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East 2 Volume Set</i></a> (به انگلیسی). Facts on File / Infobase Publishing. p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.am/books?id=stl97FdyRswC&pg=PA62&dq=pre+christian+building+armenia+important+of+these+garni">62</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-4381-2676-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-4381-2676-0"><bdi>978-1-4381-2676-0</bdi></a>. <q>Despite the dearth of surviving pre-Christian architecture, several sites have allowed archaeologists to learn something about the general pattern of pre-Christian building in Armenia. The most important of these is the site at Garni...</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Armenians&rft.btitle=Encyclopedia+of+the+Peoples+of+Africa+and+the+Middle+East+2+Volume+Set&rft.pages=62&rft.pub=Facts+on+File+%2F+Infobase+Publishing&rft.date=2009&rft.isbn=978-1-4381-2676-0&rft.aulast=Stokes&rft.aufirst=Jamie&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.amazon.com%2FEncyclopedia-Peoples-Africa-Library-History%2Fdp%2F0816071586&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFStrzygowski" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Strzygowski, Josef. "The architecture of the Armenians and Europe". <a rel="nofollow" class="external text" href="http://poj.peeters-leuven.be/content.php?url=article&id=505084"><i>The Historiography of Armenian Architecture</i></a> (به انگلیسی). _Revue des Études Arméniennes. pp. 604–605.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=The+architecture+of+the+Armenians+and+Europe&rft.btitle=The+Historiography+of+Armenian+Architecture&rft.pages=604-605&rft.pub=_Revue+des+%C3%89tudes+Arm%C3%A9niennes&rft.aulast=Strzygowski&rft.aufirst=Josef&rft_id=http%3A%2F%2Fpoj.peeters-leuven.be%2Fcontent.php%3Furl%3Darticle%26id%3D505084&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFThierryDonabédian1989" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Thierry, Jean-Michel; Donabédian, Patrick (1989). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abebooks.com/book-search/author/jean-michel-thierry-patrick-donabedian/"><i>Les Arts arméniens</i></a> (به انگلیسی). Citadelle & Mazenod.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+Arts+arm%C3%A9niens&rft.pub=Citadelle+%26amp%3B+Mazenod&rft.date=1989&rft.aulast=Thierry&rft.aufirst=Jean-Michel&rft.au=Donab%C3%A9dian%2C+Patrick&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.abebooks.com%2Fbook-search%2Fauthor%2Fjean-michel-thierry-patrick-donabedian%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFU.S._Department_of_State2011" class="citation book cs1">U.S. Department of State (March 2011). <i>Background Notes: Central Europe, February, 2011</i>. U.S. Department of State. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-59243-124-3" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-59243-124-3"><bdi>978-1-59243-124-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Background+Notes%3A+Central+Europe%2C+February%2C+2011&rft.pub=U.S.+Department+of+State&rft.date=2011-03&rft.isbn=978-1-59243-124-3&rft.au=U.S.+Department+of+State&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFvan_HarsselJacksonHudman" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">van Harssel, Jan; Jackson, Richard H; Hudman, Lloyd E. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=B1LmAgAAQBAJ&pg=PT371&lpg=PT371&dq=Geography+of+Armenia&source=bl&ots=sGjGC0ew7W&sig=kbUN8jqVg6LesJGExivEo3p6Ojs&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiLh4eT4rTOAhWKlSwKHdZXBvY4ChDoAQhEMAc#v=onepage&q=Geography%20of%20Armenia&f=false"><i>National Geographic Learning's Visual Geography of Travel and Tourism</i></a> (به انگلیسی). United States: Cengage Learning, Inc.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=National+Geographic+Learning%27s+Visual+Geography+of+Travel+and+Tourism&rft.place=United+States&rft.pub=Cengage+Learning%2C+Inc&rft.aulast=van+Harssel&rft.aufirst=Jan&rft.au=Jackson%2C+Richard+H&rft.au=Hudman%2C+Lloyd+E.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DB1LmAgAAQBAJ%26pg%3DPT371%26lpg%3DPT371%26dq%3DGeography%2Bof%2BArmenia%26source%3Dbl%26ots%3DsGjGC0ew7W%26sig%3DkbUN8jqVg6LesJGExivEo3p6Ojs%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwiLh4eT4rTOAhWKlSwKHdZXBvY4ChDoAQhEMAc%23v%3Donepage%26q%3DGeography%2520of%2520Armenia%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.parliament.am/parliament.php?id=constitution&lang=eng"><i>National Assembly of the Republic of Armenia</i></a> (به انگلیسی).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=National+Assembly+of+the+Republic+of+Armenia&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.parliament.am%2Fparliament.php%3Fid%3Dconstitution%26lang%3Deng&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.advantour.com/armenia/cuisine.htm"><i>Armenian cuisine - a real treat for any gourmet</i></a> (به انگلیسی). advantour.com.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Armenian+cuisine+-+a+real+treat+for+any+gourmet&rft.pub=advantour.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.advantour.com%2Farmenia%2Fcuisine.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tacentral.com/dining.asp"><i>About Armenian Food Introduction to Food and Eating</i></a> (به انگلیسی). tacentral.com.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=About+Armenian+Food+Introduction+to+Food+and+Eating&rft.pub=tacentral.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.tacentral.com%2Fdining.asp&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_book" title="الگو:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">line feed character in <code class="cs1-code">|title=</code> at position 20 (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#invisible_char" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://eurasia.travel/armenia/cities/southern_armenia/jermuk/"><i>Jermuk</i></a> (به انگلیسی). eurasia.travel/.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jermuk&rft.pub=eurasia.travel%2F&rft_id=http%3A%2F%2Feurasia.travel%2Farmenia%2Fcities%2Fsouthern_armenia%2Fjermuk%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://araratour.com/holiday-in-jermuk/"><i>Holiday in Jermuk</i></a> (به انگلیسی). araratour.com.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Holiday+in+Jermuk&rft.pub=araratour.com&rft_id=https%3A%2F%2Fararatour.com%2Fholiday-in-jermuk%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFIMF" class="citation web cs1">IMF. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/weodata/weorept.aspx?sy=2014&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=911&s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC&grp=0&a=&pr.x=83&pr.y=13">"Report for Selected Countries and Subjects"</a>. <i>World Economic Outlook Database, April 2016</i>. <a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%D9%88%D9%84" title="صندوق بین‌المللی پول">International Monetary Fund</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=World+Economic+Outlook+Database%2C+April+2016&rft.atitle=Report+for+Selected+Countries+and+Subjects&rft.au=IMF&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.imf.org%2Fexternal%2Fpubs%2Fft%2Fweo%2F2016%2F01%2Fweodata%2Fweorept.aspx%3Fsy%3D2014%26ey%3D2021%26scsm%3D1%26ssd%3D1%26sort%3Dcountry%26ds%3D.%26br%3D1%26c%3D911%26s%3DNGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%26grp%3D0%26a%3D%26pr.x%3D83%26pr.y%3D13&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.236/current_category.49/affirmation_detail.html">"Treaty of Sèvres"</a>. <i>armenian-genocide.org</i>. Armenian National Institute.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=armenian-genocide.org&rft.atitle=Treaty+of+S%C3%A8vres&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.armenian-genocide.org%2FAffirmation.236%2Fcurrent_category.49%2Faffirmation_detail.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304022652/http://armenianstudies.csufresno.edu/iaa_architecture/templeofgarni.htm">"Temple of Garni"</a>. <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%81%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D8%B1%D8%B2%D9%86%D9%88" title="دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در فرزنو">دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در فرزنو</a> Armenian Studies Program. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://armenianstudies.csufresno.edu/iaa_architecture/templeofgarni.htm">the original</a> on 4 March 2016. <q>It was restored in the 1970s and has the distinction of being the only Greco-Roman temple standing above ground in the entire Soviet Union.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Temple+of+Garni&rft.pub=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C+%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%81%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%A7+%D8%AF%D8%B1+%D9%81%D8%B1%D8%B2%D9%86%D9%88+Armenian+Studies+Program&rft_id=http%3A%2F%2Farmenianstudies.csufresno.edu%2Fiaa_architecture%2Ftempleofgarni.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1"><i>Encyclopedia Americana: Ankara to Azusa</i>. <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="اسکلاستیک">Scholastic Corporation</a>. 2005. p. 393. <q>It was named for Artaxias, a general of Antiochus the Great, who founded the kingdom of Armenia about 190 B.C.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+Americana%3A+Ankara+to+Azusa&rft.pages=393&rft.pub=Scholastic+Corporation&rft.date=2005&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span>></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.weatheronline.co.uk/reports/climate/Armenia.htm">"Armenia,Temperatures"</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Armenia%2CTemperatures&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.weatheronline.co.uk%2Freports%2Fclimate%2FArmenia.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=AM">"Gini index"</a>. <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="بانک جهانی">World Bank</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">12 May</span> 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Gini+index&rft.pub=World+Bank&rft_id=https%3A%2F%2Fdata.worldbank.org%2Findicator%2FSI.POV.GINI%3Flocations%3DAM&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2015_statistical_annex.pdf/">"Human Development Report 2015"</a>. United Nations. 2015<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">14 December</span> 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Human+Development+Report+2015&rft.pub=United+Nations&rft.date=2015&rft_id=http%3A%2F%2Fhdr.undp.org%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Fhdr_2015_statistical_annex.pdf%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?">title=Economy_of_Armenia&oldid=642485122 "Economy of Armenia"</a>. Wikipedia, the free encyclopedia.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Economy+of+Armenia&rft.pub=Wikipedia%2C+the+free+encyclopedia&rft_id=https%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3F+title%3DEconomy_of_Armenia%26oldid%3D642485122&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_web" title="الگو:Cite web">cite web</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Check <code class="cs1-code">|url=</code> value (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#bad_url" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span>; <span class="cs1-visible-error citation-comment">Missing pipe in: <code class="cs1-code">|url=</code> (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#missing_pipe" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://eurasia.travel/armenia/cities/southern_armenia/jermuk/">"Jermuk"</a>. Eurasia.Travel.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Jermuk&rft.pub=Eurasia.Travel&rft_id=http%3A%2F%2Feurasia.travel%2Farmenia%2Fcities%2Fsouthern_armenia%2Fjermuk%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://araratour.com/holiday-in-jermuk/">"Holiday in Jermuk"</a>. araratour.com.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Holiday+in+Jermuk&rft.pub=araratour.com&rft_id=https%3A%2F%2Fararatour.com%2Fholiday-in-jermuk%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.matenadaran.am/?id=127&lng=4#.V6dtGPl97cc">"Mesrop Mashtots Institute of Ancient Manuscripts"</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Mesrop+Mashtots+Institute+of+Ancient+Manuscripts&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.matenadaran.am%2F%3Fid%3D127%26lng%3D4%23.V6dtGPl97cc&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHai_Guin_Society_of_Tehran" class="citation web cs1">Hai Guin Society of Tehran. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160814121450/http://www.hyeetch.nareg.com.au/culture/textile_p4.html">"The Costumes of Armenian Women"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hyeetch.nareg.com.au/culture/textile_p4.html">the original</a> on 14 August 2016.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Costumes+of+Armenian+Women&rft.au=Hai+Guin+Society+of+Tehran&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hyeetch.nareg.com.au%2Fculture%2Ftextile_p4.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://titus.uni-frankfurt.de/texte/etcs/iran/airan/apers/apers.htm">"Old Persian Corpus, Part No. 8, Text: DB1"</a>. <i>titus.uni-frankfurt.de</i>. دانشگاه فرانکفورت آلمان.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=titus.uni-frankfurt.de&rft.atitle=Old+Persian+Corpus%2C+Part+No.+8%2C+Text%3A+DB1.&rft_id=http%3A%2F%2Ftitus.uni-frankfurt.de%2Ftexte%2Fetcs%2Firan%2Fairan%2Fapers%2Fapers.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="برای_مطالعهٔ_بیشتر"><span id=".D8.A8.D8.B1.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D8.B7.D8.A7.D9.84.D8.B9.D9.87.D9.94_.D8.A8.DB.8C.D8.B4.D8.AA.D8.B1"></span>برای مطالعهٔ بیشتر</h2></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.yerevan.icro.ir/uploads/ravabete_farhangie.pdf">روابط فرهنگی و هنری جمهوری اسلامی ایران با ارمنستان از قبل از استقلال تا کنون</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190803023512/http://www.yerevan.icro.ir/uploads/ravabete_farhangie.pdf">بایگانی‌شده</a> در ۳ اوت ۲۰۱۹ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> یوسف آفرینی ۱۳۹۱</li></ul> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAdalian2002" class="citation book cs1">Adalian, Rouben Paul (2002). <i>Historical Dictionary Of Armenia (Political Geography)</i>. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, Inc. p. 304-05. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-8108-4337-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-8108-4337-0"><bdi>978-0-8108-4337-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+Dictionary+Of+Armenia+%28Political+Geography%29&rft.place=Lanham%2C+Maryland&rft.pages=304-05&rft.pub=Scarecrow+Press%2C+Inc.&rft.date=2002&rft.isbn=978-0-8108-4337-0&rft.aulast=Adalian&rft.aufirst=Rouben+Paul&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAdalian2002" class="citation book cs1">Adalian, Rouben Paul (2002). <i>Historical Dictionary Of Armenia (Religion)</i>. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, Inc. p. 321-32. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-8108-4337-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-8108-4337-0"><bdi>978-0-8108-4337-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+Dictionary+Of+Armenia+%28Religion%29&rft.place=Lanham%2C+Maryland&rft.pages=321-32&rft.pub=Scarecrow+Press%2C+Inc.&rft.date=2002&rft.isbn=978-0-8108-4337-0&rft.aulast=Adalian&rft.aufirst=Rouben+Paul&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAdalian2002" class="citation book cs1">Adalian, Rouben Paul (2002). <i>Historical Dictionary Of Armenia (Historical Geography)</i>. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, Inc. p. 231-33. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-8108-4337-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-8108-4337-0"><bdi>978-0-8108-4337-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+Dictionary+Of+Armenia+%28Historical+Geography%29&rft.place=Lanham%2C+Maryland&rft.pages=231-33&rft.pub=Scarecrow+Press%2C+Inc.&rft.date=2002&rft.isbn=978-0-8108-4337-0&rft.aulast=Adalian&rft.aufirst=Rouben+Paul&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAdalian2002" class="citation book cs1">Adalian, Rouben Paul (2002). <i>Historical Dictionary Of Armenia (Foreign Policy)</i>. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, Inc. p. 196-205. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-8108-4337-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-8108-4337-0"><bdi>978-0-8108-4337-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+Dictionary+Of+Armenia+%28Foreign+Policy%29&rft.place=Lanham%2C+Maryland&rft.pages=196-205&rft.pub=Scarecrow+Press%2C+Inc.&rft.date=2002&rft.isbn=978-0-8108-4337-0&rft.aulast=Adalian&rft.aufirst=Rouben+Paul&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHoldingAllen2019" class="citation book cs1">Holding, Deirdre; Allen, Tom (2019). <i>Armenia: with Nagorno Karabagh</i>. Bradt Travel Guides.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Armenia%3A+with+Nagorno+Karabagh&rft.pub=Bradt+Travel+Guides&rft.date=2019&rft.aulast=Holding&rft.aufirst=Deirdre&rft.au=Allen%2C+Tom&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKaranian2013" class="citation book cs1">Karanian, Matthew (2013). <i>Armenia and Karabakh: The Stone Garden Travel Guide</i>. Stone Garden Productions.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Armenia+and+Karabakh%3A+The+Stone+Garden+Travel+Guide&rft.pub=Stone+Garden+Productions&rft.date=2013&rft.aulast=Karanian&rft.aufirst=Matthew&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFJonesMastersMaxwellNoble2016" class="citation book cs1">Jones, Alex; Masters, Tom; Maxwell, Virginia; Noble, John (2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/georgiaarmeniaaz0000jone"><i>Georgia, Armenia & Azerbaijan</i></a>. Lonely Planet.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Georgia%2C+Armenia+%26+Azerbaijan&rft.pub=Lonely+Planet&rft.date=2016&rft.aulast=Jones&rft.aufirst=Alex&rft.au=Masters%2C+Tom&rft.au=Maxwell%2C+Virginia&rft.au=Noble%2C+John&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fgeorgiaarmeniaaz0000jone&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_book" title="الگو:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Text "access-date" ignored (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#text_ignored" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیوند_به_بیرون"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span>پیوند به بیرون</h2></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40381259"><div role="navigation" aria-label="درگاه‌ها" class="noprint portalbox plainlist tleft"> <ul> <li><span><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="32" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/48px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/64px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></span></span></span><span><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="درگاه:ایروان">درگاه ایروان</a></span></li></ul></div> <div role="navigation" aria-labelledby="sister-projects" class="metadata plainlinks sistersitebox plainlist mbox-small" style="border:1px solid #aaa;padding:0;background:#f9f9f9"><div style="padding:0.75em 0;text-align:center"><b style="display:block">ارمنستان</b>در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="ویکی‌پدیا:پروژه‌های خواهر ویکی‌مدیا"><span id="sister-projects">پروژه‌های خواهر</span></a> ویکی‌پدیا</div><ul style="border-top:1px solid #aaa;padding:0.75em 0;width:217px;margin:0 auto"><li style="min-height:31px"><span style="display:inline-block;width:31px;line-height:31px;vertical-align:middle;text-align:center"><span class="mw-valign-middle" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/27px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="27" height="26" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/41px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/54px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></span><span style="display:inline-block;margin-right:4px;width:182px;vertical-align:middle"><a href="https://fa.wiktionary.org/wiki/Special:Search/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="extiw" title="wikt:Special:Search/ارمنستان">در میان واژه‌ها</a> از ویکی‌واژه</span></li><li style="min-height:31px"><span style="display:inline-block;width:31px;line-height:31px;vertical-align:middle;text-align:center"><span class="mw-valign-middle" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></span><span style="display:inline-block;margin-right:4px;width:182px;vertical-align:middle"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Armenia" class="extiw" title="c:Armenia">در میان تصاویر و رسانه‌ها</a> از ویکی‌انبار</span></li><li style="min-height:31px"><span style="display:inline-block;width:31px;line-height:31px;vertical-align:middle;text-align:center"><span class="mw-valign-middle" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/27px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="27" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/41px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/54px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></span></span></span><span style="display:inline-block;margin-right:4px;width:182px;vertical-align:middle"><a href="https://fa.wikivoyage.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="extiw" title="voy:ارمنستان">در میان راهنماهای سفر</a> از ویکی‌سفر</span></li><li style="min-height:31px"><span style="display:inline-block;width:31px;line-height:31px;vertical-align:middle;text-align:center"><span class="mw-valign-middle" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Wikiversity_logo_2017.svg/27px-Wikiversity_logo_2017.svg.png" decoding="async" width="27" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Wikiversity_logo_2017.svg/41px-Wikiversity_logo_2017.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Wikiversity_logo_2017.svg/54px-Wikiversity_logo_2017.svg.png 2x" data-file-width="626" data-file-height="512" /></span></span></span><span style="display:inline-block;margin-right:4px;width:182px;vertical-align:middle"><a href="https://fa.wikiversity.org/wiki/Special:Search/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="extiw" title="v:Special:Search/ارمنستان">در میان مراجع</a> از ویکی‌دانشگاه</span></li></ul></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.bbc.com/persian/tvandradio/2014/05/140518_armenia_from_dream_to_reality">http://www.bbc.com/persian/tvandradio/2014/05/140518_armenia_from_dream_to_reality</a></li></ul> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=FPXxYZtTqbM">«ARMENIA - Once in a Lifetime Journey! (Armenia Travel Guide)»</a><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۴ ژانویه ۲۰۱۷</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=ARMENIA+-+Once+in+a+Lifetime+Journey%21+%28Armenia+Travel+Guide%29&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DFPXxYZtTqbM&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/channel/UC4tgXq5u9VNB0m-PiZdnrPA">«Welcome to the Community»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Welcome+to+the+Community&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fchannel%2FUC4tgXq5u9VNB0m-PiZdnrPA&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=auIHeywlfQ8">«همسفر - ارمنستان»</a>. ایران‌اینترنشنال.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%87%D9%85%D8%B3%D9%81%D8%B1+-+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%84&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DauIHeywlfQ8&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131203002237/http://www.vank.ir/fa/">خلیفه گری ارامنه اصفهان</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://alikonline.ir/fa/">اخبار روز ارمنستان و ارامنه ایران و جهان به زبان فارسی</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://robertmarkarian.com/fa/">(اخبار ارمنستان به پارسی)</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140910042629/http://www.robertmarkarian.com/fa/">بایگانی‌شده</a> در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130829063520/http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=375E21B7-5B8B-4646-AAD6-080ABE7EE1FD">ارمنستان در نقشه‌های جغرافیایی</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130812020939/http://armradio.info/far/">اخبار روز ارمنستان و ارامنه ایران و جهان به زبان فارسی</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150703030826/http://hoosk.net/fa/armenians/armenian-history.html">تاریخ ارمنستان</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Upx-DwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Armenia: with Nagorno Karabagh By Deirdre Holding, Tom Allen</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/watch/?v=2216056855313640">Armenia through eyes of an American Traveller</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="https://iranintl.com/ویدیو/مستند-سرزمین-وارطان">https://iranintl.com/ویدیو/مستند-سرزمین-وارطان</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="https://iranintl.com/ویدیو/هفت-اورنگ-ارمنستان،-عصر-جدید">https://iranintl.com/ویدیو/هفت-اورنگ-ارمنستان،-عصر-جدید</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=ryzNkpMpAO0">First Impressions of ARTSAKH "Nagorno-Karabakh" - Entering the Republic of Artsakh</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=8Bz5B1Y5yRc">Armenia 4K. Interesting Facts About Armenia</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=xrCPptDx_sQ">arménie مستند ارمنستان- ؛ دروازه اوراسیا، ایروان؛ خیلی دور خیلی نزدیک</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=0SWEtPTq--U">مستند ارمنستان دروازه اوراسیا - قسمت دوم سفر پرماجرا - مرزهای پرحاشیه</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=BMrPsWYaztA">مستند ارمنستان دروازه اوراسیا - قسمت سوم- نسیم خوش ایرانی</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=4yhlWOSWyhg">مستند ارمنستان دروازه اوراسیا - قسمت چهارم - فرصت‌های ناشناخته</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=Bb5y_iE6M7Y">مستند ارمنستان دروازه اوراسیا - قسمت پنجم - معجزه محبت</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="پایتخت‌های_حکومت‌ها_و_قلمروهای_اروپا" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="الگو:پایتخت‌های اروپا"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:پایتخت‌های اروپا (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:پایتخت‌های اروپا"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="پایتخت‌های_حکومت‌ها_و_قلمروهای_اروپا" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA" title="پایتخت">پایتخت‌های</a> حکومت‌ها و قلمروهای <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="اروپا">اروپا</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div>پایتخت‌های <a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="قلمروی وابسته">قلمروی وابسته</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%AD%D8%AF%D9%88%D8%AF" title="فهرست کشورهای با رسمیت محدود">فهرست کشورهای با رسمیت محدود</a> <i>italics</i> نمایش داده شده.</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="اروپای غربی">اروپای غربی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%85" title="آمستردام">آمستردام</a></b>، <a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="هلند">هلند</a><sup>۱</sup></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7_%D9%84%D8%A7_%D9%88%D9%84%D8%A7" title="آندورا لا ولا">آندورا لا ولا</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7" title="آندورا">آندورا</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86_(%D8%B4%D9%87%D8%B1)" class="mw-redirect" title="برن (شهر)">برن</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3" title="سوئیس">سوئیس</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%B3%D9%84" title="بروکسل">بروکسل</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%DA%98%DB%8C%DA%A9" title="بلژیک">بلژیک</a><sup>۲</sup></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B3_(%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D9%85%D9%86)" title="دوگلاس (جزیره من)">دوگلاس</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D9%85%D9%86" title="جزیره من">جزیره من</a> (بریتانیا)</i></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%86" title="دوبلین">دوبلین</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%84%D9%86%D8%AF" title="جمهوری ایرلند">جمهوری ایرلند</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%86" title="لندن">لندن</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="بریتانیا">بریتانیا</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF_(%D8%B4%D9%87%D8%B1)" title="لوکزامبورگ (شهر)">لوکزامبورگ</a></b>، <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF" title="لوکزامبورگ">لوکزامبورگ</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="پاریس">پاریس</a></b>، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="فرانسه">فرانسه</a></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86_%D9%87%D9%84%DB%8C%D9%87" title="سن هلیه">سن هلیه</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="جرزی">جرزی</a> (بریتانیا)</i></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86_%D9%BE%D8%AA%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%AA" title="سن پتر پورت">سن پتر پورت</a></b>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%86%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="گرنزی">گرنزی</a> (بریتانیا)</i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="اروپای شمالی">اروپای شمالی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b><a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%DA%AF" title="کپنهاگ">کپنهاگ</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="دانمارک">دانمارک</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%86%DA%A9%DB%8C" title="هلسینکی">هلسینکی</a></b>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF" title="فنلاند">فنلاند</a></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="لانگیربین">لانگیربین</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="mw-redirect" title="سوالبارد">سوالبارد</a> (نروژ)</i></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%85" class="mw-redirect" title="ماریهام">ماریهام</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AF" title="جزایر الند">جزایر الند</a> (فنلاند)</i></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9_(%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%84%D9%86%D8%AF)" title="نوک (گرینلند)">نوک</a></b>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%84%D9%86%D8%AF" title="گرینلند">گرینلند</a> (دانمارک)</i></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%86%DA%A9%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86" title="الونکین‌بین">الونکین‌بین</a></b>، <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="یان ماین">یان ماین</a> (نروژ)</i></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D9%88" title="اسلو">اسلو</a></b>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%88%DA%98" title="نروژ">نروژ</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%88%DB%8C%DA%A9" title="ریکیاویک">ریکیاویک</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%84%D9%86%D8%AF" title="ایسلند">ایسلند</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%A9%D9%87%D9%84%D9%85" title="استکهلم">استکهلم</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A6%D8%AF" title="سوئد">سوئد</a></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B4%D9%87%D8%A7%D9%88%D9%86" title="توشهاون">توشهاون</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D9%88" title="جزایر فارو">جزایر فارو</a> (دانمارک)</i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" title="اروپای مرکزی">اروپای مرکزی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%86" title="برلین">برلین</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آلمان">آلمان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%D8%A7" title="براتیسلاوا">براتیسلاوا</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A7%DA%A9%DB%8C" title="اسلواکی">اسلواکی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%BE%D8%B3%D8%AA" title="بوداپست">بوداپست</a></b>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجارستان">مجارستان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%88%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="لیوبلیانا">لیوبلیانا</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86%DB%8C" title="اسلوونی">اسلوونی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%AF" title="پراگ">پراگ</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DA%86%DA%A9" title="جمهوری چک">جمهوری چک</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%AA%D8%B3" title="فادوتس">فادوتس</a></b>، <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="لیختن‌اشتاین">لیختن‌اشتاین</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%86" title="وین">وین</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B4" title="اتریش">اتریش</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%88" title="ورشو">ورشو</a></b>، <a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="لهستان">لهستان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="اروپای جنوبی">اروپای جنوبی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="آنکارا">آنکارا</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a><sup>۳</sup></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D9%86" title="آتن">آتن</a></b>، <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="یونان">یونان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF" title="بلگراد">بلگراد</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B5%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="صربستان">صربستان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="بخارست">بخارست</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رومانی">رومانی</a></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%84_%D8%B7%D8%A7%D8%B1%D9%82" class="mw-redirect" title="جبل طارق">جبل طارق</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%84_%D8%B7%D8%A7%D8%B1%D9%82" class="mw-redirect" title="جبل طارق">جبل طارق</a> (بریتانیا)</i></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A8%D9%88%D9%86" title="لیسبون">لیسبون</a></b>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D8%BA%D8%A7%D9%84" title="پرتغال">پرتغال</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="مادرید">مادرید</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="اسپانیا">اسپانیا</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%D8%A7%DA%A9%D9%88-%D9%88%DB%8C%D9%84" title="موناکو-ویل">موناکو-ویل</a></b>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%D8%A7%DA%A9%D9%88" title="موناکو">موناکو</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%A7" title="نیکوزیا">نیکوزیا</a></b>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3" title="قبرس">قبرس</a><sup>۴</sup></li> <li><i><b><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%81%DA%A9%D9%88%D8%B4%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لفکوشای شمالی (صفحه وجود ندارد)">لفکوشای شمالی</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="جمهوری ترک قبرس شمالی">جمهوری ترک قبرس شمالی</a></i><sup>۴، ۵</sup></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%AF%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%B3%D8%A7" title="پودگوریتسا">پودگوریتسا</a></b>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%88" title="مونته‌نگرو">مونته‌نگرو</a></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="پریشتینا">پریشتینا</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%88" class="mw-redirect" title="جمهوری کوزوو">جمهوری کوزوو</a></i><sup>۵</sup></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B1%D9%85" title="رم">رم</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="ایتالیا">ایتالیا</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88_(%D8%B4%D9%87%D8%B1)" title="سان مارینو (شهر)">سان مارینو</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="سان مارینو">سان مارینو</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%88" title="سارایوو">سارایوو</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%86%DB%8C_%D9%88_%D9%87%D8%B1%D8%B2%DA%AF%D9%88%DB%8C%D9%86" title="بوسنی و هرزگوین">بوسنی و هرزگوین</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE%DB%8C%D9%87" title="اسکوپیه">اسکوپیه</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="جمهوری مقدونیه">جمهوری مقدونیه</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D9%81%DB%8C%D9%87" title="صوفیه">صوفیه</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بلغارستان">بلغارستان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="تیرانا">تیرانا</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="آلبانی">آلبانی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7" title="والتا">والتا</a></b>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%AA" title="مالت">مالت</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="واتیکان سیتی">واتیکان سیتی</a></b>، <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="واتیکان">واتیکان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A8" title="زاگرب">زاگرب</a></b>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کرواسی">کرواسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="اروپای شرقی">اروپای شرقی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87_(%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="آستانه (قزاقستان)">آستانه</a></b>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان">قزاقستان</a><sup>۳</sup></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88" title="باکو">باکو</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جمهوری آذربایجان">جمهوری آذربایجان</a><sup>۳</sup></li> <li><b><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%88" title="کیشیناو">کیشیناو</a></b>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="مولداوی">مولداوی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81" title="کی‌یف">کی‌یف</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین">اوکراین</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%B3%DA%A9" title="مینسک">مینسک</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="بلاروس">بلاروس</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="مسکو">مسکو</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه">روسیه</a><sup>۳</sup></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D8%A7" title="ریگا">ریگا</a></b>، <a href="/wiki/%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="لتونی">لتونی</a></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%AA" title="استپاناکرت">استپاناکرت</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" title="جمهوری آرتساخ">جمهوری آرتساخ</a></i><sup>۴، ۵</sup></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AE%D9%88%D9%85%DB%8C" title="سوخومی">سوخومی</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2" title="آبخاز">آبخاز</a></i><sup>۳، ۵</sup></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86" title="تالین">تالین</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="استونی">استونی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%D9%84%DB%8C%D8%B3" title="تفلیس">تفلیس</a></b>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a><sup>۳</sup></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%84" title="تیراسپل">تیراسپل</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="ترانس‌نیستریا">ترانس‌نیستریا</a></i><sup>۵</sup></li> <li><i><b><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B3%D8%AE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="تسخینوالی">تسخینوالی</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="اوستیای جنوبی">اوستیای جنوبی</a></i><sup>۳، ۵</sup></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="ویلنیوس">ویلنیوس</a></b>، <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لیتوانی">لیتوانی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایروان">ایروان</a></b>، <a class="mw-selflink selflink">ارمنستان</a><sup>۴</sup></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span style="position:relative; top:0.2em;"><sup>1</sup></span> همچنین پایتخت <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="پادشاهی هلند">پادشاهی هلند</a></li> <li><span style="position:relative; top:0.2em;"><sup>2</sup></span> همچنین پایتخت <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="اتحادیه اروپا">اتحادیه اروپا</a>، <a href="/w/index.php?title=Institutional_seats_of_the_European_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="Institutional seats of the European Union (صفحه وجود ندارد)">Institutional seats of the European Union</a> و <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%B3%D9%84_%D9%88_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بروکسل و اتحادیه اروپا (صفحه وجود ندارد)">بروکسل و اتحادیه اروپا</a></li> <li><span style="position:relative; top:0.2em;"><sup>3</sup></span> <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%B2_%DB%8C%DA%A9_%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="فهرست کشورهای در گستره بیش از یک قاره">Transcontinental country</a></li> <li><span style="position:relative; top:0.2em;"><sup>4</sup></span> کاملاً در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="آسیای غربی">آسیای غربی</a> اما روابط socio-political با اروپا دارد</li> <li><span style="position:relative; top:0.2em;"><sup>5</sup></span> <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%AD%D8%AF%D9%88%D8%AF" title="فهرست کشورهای با رسمیت محدود">فهرست کشورهای با رسمیت محدود</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="قلعه‌ها_و_دژهای_تاریخی_ارمنیان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%AF%DA%98%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="الگو:قلعه‌ها و دژهای تاریخی ارمنیان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%AF%DA%98%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:قلعه‌ها و دژهای تاریخی ارمنیان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%AF%DA%98%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:قلعه‌ها و دژهای تاریخی ارمنیان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="قلعه‌ها_و_دژهای_تاریخی_ارمنیان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><b>قلعه‌ها و دژهای تاریخی ارمنیان</b></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a class="mw-selflink selflink">ارمنستان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A8%D8%B1%D8%AF" title="آمبرد">آمبرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF" title="باغابرد">باغابرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%86_(%D8%BA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%AC%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1)" title="برداوان (غالینجاکار)">برداوان (غالینجاکار)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%98_%D8%A8%D8%AC%D9%86%DB%8C" title="دژ بجنی">بجنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF" title="پروشابرد">بولورابرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%98_%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D9%85" title="دژ داشتادم">داشتادام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%98_%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D9%88%D9%86%DB%8C" title="دژ اربونی">دژ اربونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="قلعه ایروان">قلعه ایروان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ertij_Fort&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ertij Fort (صفحه وجود ندارد)">یرتیج</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%DB%8C" title="معبد گارنی">معبد گارنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%98_%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AF%D8%B2%D9%88%D8%B1" title="دژ هالیدزور">دژ هالیدزور</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Horom_Citadel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Horom Citadel (صفحه وجود ندارد)">هوروم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF" title="کاکاوابرد">کاکاوابرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تیشبانی">تیشبانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%AF_(%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87)" title="لوری برد (قلعه)">لوری برد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Odzaberd&action=edit&redlink=1" class="new" title="Odzaberd (صفحه وجود ندارد)">اودزابرد</a> (ایشخانابرد)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF" title="پروشابرد">پروشابرد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sardari_Berd&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sardari Berd (صفحه وجود ندارد)">سارداری‌برد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%98_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87_(%DA%AF%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%DB%8C)" title="دژ سیاه (گیومری)">دژ سیاه (گیومری)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF" title="سمباتابرد">سمباتابرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تیشبانی">تیشبانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ushiberd&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ushiberd (صفحه وجود ندارد)">اوشی برد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF" title="وروتنابرد">وُرتنابرد</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%BA" class="mw-redirect" title="جمهوری قره‌باغ">جمهوری قره‌باغ</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87_%D9%84%D8%AE" title="قلعه لخ">هاندابرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF" title="جرابرد">جرابرد</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%BA%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF" title="کاچاغاکابرد">کاچاغاکابرد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mayrakahag&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mayrakahag (صفحه وجود ندارد)">مایرکاهق</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B4%E2%80%8C%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87" title="باش‌قلعه">باش‌قلعه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%DA%86%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="ارچیش">ارچیش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%A2%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="جزیره آختامار">جزیره آختامار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%DB%8C_(%D8%B4%D9%87%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C)" title="آنی (شهر باستانی)">آنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%AC%D9%88%D8%B2" title="آدل‌جوز">آدل‌جوز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D8%B3" title="بغراس">باگراس</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%B3" title="کوریکوس">کوریکوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%BA%D9%88%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%AF" title="دغوبایزید">دغوبایزید</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Haykaberd&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haykaberd (صفحه وجود ندارد)">هایکابرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87" title="روم‌قلعه">روم‌قلعه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86" title="لامبرون">لامپرون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Y%C4%B1lankale&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yılankale (صفحه وجود ندارد)">Levonkla (Yılankale)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B1%D8%AF" title="ملازگرد">ملازگرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%82%E2%80%8C%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87%D8%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="توپراق‌قلعه، ترکیه">توپراق‌قلعه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Servantikar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Servantikar (صفحه وجود ندارد)">سروانتی‌کار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="دیادین">دیادین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B4%D9%BE%D8%A7" title="توشپا">توشپا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DA%A9%D9%87%D8%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="فکه، ترکیه">فکه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87_%D9%88%D8%A7%D9%86" title="قلعه وان">قلعه وان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background: transparent; border-top: 1px solid;"><div><span style="font-size:85%;"> </span></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="سرزمین‌های_مورد_مناقشه_در_آسیای_غربی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B4%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="الگو:سرزمین‌های مورد مناقشه در غرب آسیا"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B4%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="بحث الگو:سرزمین‌های مورد مناقشه در غرب آسیا"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B4%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:سرزمین‌های مورد مناقشه در غرب آسیا"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="سرزمین‌های_مورد_مناقشه_در_آسیای_غربی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B4%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%B6%DB%8C" class="mw-redirect" title="مناقشه ارضی">سرزمین‌های مورد مناقشه</a> در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="آسیای غربی">آسیای غربی</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div>(دو طرف درگیر در کمانک آمده)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">خشکی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=David_Gareja_monastery_complex&action=edit&redlink=1" class="new" title="David Gareja monastery complex (صفحه وجود ندارد)">David Gareja monastery complex</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جمهوری آذربایجان">آذربایجان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B4%D9%87_(%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82)" title="مناطق مورد مناقشه (عراق)">منطقه‌های اشغال‌شدهٔ شمال عراق</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="عراق">دولت عراق</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="کردستان عراق">کردستان عراق</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86" title="بلندی‌های جولان">جولان غربی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="اسرائیل">اسرائیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87" title="سوریه">سوریه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%AA%D8%A7%DB%8C" title="استان ختای">ختای</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87" title="سوریه">سوریه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%BA" title="قره‌باغ">قره‌باغ</a> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">ارمنستان</a> / <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%BA" class="mw-redirect" title="جمهوری قره‌باغ">قره‌باغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جمهوری آذربایجان">آذربایجان</a></li></ul></li> <li>قبرس شمالی <ul><li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3" title="قبرس">قبرس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="قبرس شمالی">قبرس شمالی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B7%D8%B1%D9%81_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="منطقه بی‌طرف عراق-عربستان">منطقه بی‌طرف عراق-عربستان</a><sup>۱</sup> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="عراق">عراق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="عربستان سعودی">عربستان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A8%D8%B9%D8%A7" title="کشتزارهای شبعا">کشتزارهای شبعا</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="اسرائیل">اسرائیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86" title="لبنان">لبنان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87" title="سوریه">سوریه</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=West_Bank_Areas_in_the_Oslo_II_Accord&action=edit&redlink=1" class="new" title="West Bank Areas in the Oslo II Accord (صفحه وجود ندارد)">منطقهٔ</a> <a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%D8%A7_%D9%88_%D8%B4%D9%88%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="یهودا و شومرون">یهودا و شومرون</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="اسرائیل">اسرائیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86" title="دولت فلسطین">فلسطین</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div class="hlist"><ul><li>جزیره‌ها</li><li>آبی</li></ul></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابوموسی">ابوموسی</a> / <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A8_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="تنب بزرگ">تنب بزرگ</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A8_%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9" title="تنب کوچک">کوچک</a> / <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%B2%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%87" title="جزیره زرکوه">زرکوه</a> / <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7" class="mw-redirect" title="جزیره آریانا">آریانا</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="امارات متحده عربی">امارات</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B4%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="فشت الدیبل (صفحه وجود ندارد)">فشت الدیبل</a> / <a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%B7%D8%B9%D9%87_%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="قطعه جراده (صفحه وجود ندارد)">قطعه جراده</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%B1" title="قطر">قطر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="بحرین">بحرین</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Imia/Kardak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Imia/Kardak (صفحه وجود ندارد)">ایمیا / کردک</a> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="یونان">یونان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="جزیره حلانیات">جزیره حلانیات</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86" title="عمان">عمان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%85%D9%86" title="یمن">یمن</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div class="hlist"><ul><li>جستارها</li></ul></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1_%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه">حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow hlist" colspan="2"><div> <ul><li><sup>۱</sup> در میان مدعیان تقسیم شده‌است</li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="پایتخت‌های_آسیا" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="الگو:پایتخت‌های آسیا"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:پایتخت‌های آسیا (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:پایتخت‌های آسیا"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="پایتخت‌های_آسیا" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA" title="پایتخت">پایتخت‌های</a> آسیا</div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="قلمروی وابسته">قلمروهای وابسته</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%AD%D8%AF%D9%88%D8%AF" title="فهرست کشورهای با رسمیت محدود">کشورهای با رسمیت محدود</a> به صورت <i>کج</i> نوشته شده‌اند.</div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd plainlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent;color:inherit;"><div style="padding:0px;"><table cellspacing="0" class="navbox-columns-table" style="text-align:right;width:100%;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="font-weight:bold;">آسیای شمالی و مرکزی</td><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="border-left:2px solid #fdfdfd;font-weight:bold;">آسیای جنوبی</td><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="border-left:2px solid #fdfdfd;font-weight:bold;">آسیای جنوب شرقی</td><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="border-left:2px solid #fdfdfd;font-weight:bold;">آسیای غربی و جنوب غربی</td></tr><tr style="height:2px;"><td></td></tr><tr style="vertical-align:top;"><td style="padding:0px;;;;width:20%;"><div> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87_(%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="آستانه (قزاقستان)">آستانه</a></b>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان">قزاقستان</a>*</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B4%DA%A9%DA%A9" title="بیشکک">بیشکک</a></b>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قرقیزستان">قرقیزستان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AF" title="تاشکند">تاشکند</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ازبکستان">ازبکستان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87_(%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="دوشنبه (تاجیکستان)">دوشنبه</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاجیکستان">تاجیکستان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B4%D9%82%E2%80%8C%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF" title="عشق‌آباد">عشق‌آباد</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ترکمنستان">ترکمنستان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="مسکو">مسکو</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه">روسیه</a>*</li></ul> <div style="background:#dcdcfe; text-align:center;"><b>آسیای شرقی</b></div> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="اولان‌باتور">اولان‌باتور</a></b>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مغولستان">مغولستان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%BE%DA%A9%D9%86" title="پکن">پکن</a></b>، <a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86" title="چین">چین</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF" title="پیونگ‌یانگ">پیونگ‌یانگ</a></b>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="کره شمالی">کره شمالی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%BE%D9%87" title="تایپه">تایپه</a></b>، <i><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86" title="تایوان">تایوان</a></i> <b>†</b></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%88" title="توکیو">توکیو</a></b>، <a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="ژاپن">ژاپن</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A6%D9%88%D9%84" title="سئول">سئول</a></b>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="کره جنوبی">کره جنوبی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%88" title="ماکائو">ماکائو</a></b>، <i><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%88" title="ماکائو">ماکائو</a></i> (چین)</li> <li><b><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%86%DA%AF" title="هنگ کنگ">هنگ کنگ</a></b>، <i><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%86%DA%AF" title="هنگ کنگ">هنگ کنگ</a></i> (چین)</li></ul> </div></td><td style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:20%;"><div> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF" title="اسلام‌آباد">اسلام‌آباد</a></b>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پاکستان">پاکستان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%81%D9%88" title="تیمفو">تیمفو</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1)" title="بوتان (کشور)">بوتان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D9%88_%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="جزیره دیه‌گو گارسیا">جزیره دیه‌گو گارسیا</a></b>، <i><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D9%87%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="قلمرو بریتانیا در اقیانوس هند">قلمرو بریتانیا در اقیانوس هند</a></i> (<a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="بریتانیا">بریتانیا</a>)</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%DA%A9%D8%A7" title="داکا">داکا</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%B4" title="بنگلادش">بنگلادش</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%D9%84%DB%8C_%D9%86%D9%88" title="دهلی نو">دهلی نو</a></b>، <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF" title="هند">هند</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%A7_%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%87" title="سری جایاواردنپورا کوته">سری جایاواردنپورا کوته</a></b>/<b><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%85%D8%A8%D9%88" title="کلمبو">کلمبو</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7" title="سری‌لانکا">سری‌لانکا</a></li> <li><b><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84" title="کابل">کابل</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان">افغانستان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88" title="کاتماندو">کاتماندو</a></b>، <a href="/wiki/%D9%86%D9%BE%D8%A7%D9%84" title="نپال">نپال</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%87_(%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%88)" class="mw-redirect" title="ماله (مالدیو)">ماله</a></b>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%88" title="مالدیو">مالدیو</a></li></ul> </div></td><td style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:20%;"><div> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%88%DA%A9" title="بانکوک">بانکوک</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%84%D9%86%D8%AF" title="تایلند">تایلند</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DA%AF%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%86" title="بندر سری بگاوان">بندر سری بگاوان</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A6%DB%8C" title="برونئی">برونئی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D9%BE%D9%86" title="پنوم‌پن">پنوم‌پن</a></b>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%AC" title="کامبوج">کامبوج</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7" title="جاکارتا">جاکارتا</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%B2%DB%8C" title="اندونزی">اندونزی</a>*</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="دیلی">دیلی</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B1_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="تیمور شرقی">تیمور شرقی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1" title="سنگاپور">سنگاپور</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1" title="سنگاپور">سنگاپور</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86%DA%AF_%D9%81%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D8%A7%D9%88" title="فلاینگ فیش کاو">فلاینگ فیش کاو</a></b>، <i><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85%D8%B3" title="جزیره کریسمس">جزیره کریسمس</a></i> (<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="استرالیا">استرالیا</a>)</li> <li><b><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7_%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%BE%D9%88%D8%B1" title="کوالا لامپور">کوالا لامپور</a></b>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%B2%DB%8C" title="مالزی">مالزی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84" title="مانیل">مانیل</a></b>، <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="فیلیپین">فیلیپین</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%88" title="نایپیداو">نایپیداو</a></b>، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="میانمار">میانمار</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%A2%DB%8C%D9%84%D9%86%D8%AF_(%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3)" title="وست آیلند (جزایر کوکوس)">وست آیلند</a></b>، <i><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3" title="جزایر کوکوس">جزایر کوکوس</a></i> (<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="استرالیا">استرالیا</a>)</li> <li><b><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وینتیان">وینتیان</a></b>، <a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%B3" title="لائوس">لائوس</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C" title="هانوی">هانوی</a></b>، <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%85" title="ویتنام">ویتنام</a></li></ul> </div></td><td style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:20%;"><div> <ul><li><b><a href="/w/index.php?title=Episkopi_Cantonment&action=edit&redlink=1" class="new" title="Episkopi Cantonment (صفحه وجود ندارد)">Episkopi Cantonment</a></b>، <i><a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%88_%D8%AF%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="آکراتاری و داکیلیا">آکراتاری و داکیلیا</a></i> (<a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="بریتانیا">بریتانیا</a>)*</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="آنکارا">آنکارا</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a>*</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B8%D8%A8%DB%8C" title="ابوظبی">ابوظبی</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="امارات متحده عربی">امارات متحده عربی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" title="امان">امان</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="اردن">اردن</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%84%DB%8C%D9%85" title="اورشلیم">اورشلیم</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="اسرائیل">اسرائیل</a> <b>†</b></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88" title="باکو">باکو</a></b>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جمهوری آذربایجان">جمهوری آذربایجان</a>*</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="بغداد">بغداد</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="عراق">عراق</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%AA" title="بیروت">بیروت</a></b>، <a href="/wiki/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86" title="لبنان">لبنان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82" title="دمشق">دمشق</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87" title="سوریه">سوریه</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AD%D9%87" title="دوحه">دوحه</a></b>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%B1" title="قطر">قطر</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%87" title="قاهره">قاهره</a></b>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1" title="مصر">مصر</a>*</li> <li><b><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%AA_(%D8%B4%D9%87%D8%B1)" title="کویت (شهر)">کویت</a></b>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%AA" title="کویت">کویت</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="منامه">منامه</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="بحرین">بحرین</a></li></ul> </div></td><td style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:20%;"><div> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%AA" title="استپاناکرت">استپاناکرت</a></b>، <i><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" title="جمهوری آرتساخ">جمهوری آرتساخ</a></i>*</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ایروان">ایروان</a></b>، <a class="mw-selflink selflink">ارمنستان</a>*</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B3%D8%AE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="تسخینوالی">تسخینوالی</a></b>، <i><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="اوستیای جنوبی">اوستیای جنوبی</a></i>*</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%D9%84%DB%8C%D8%B3" title="تفلیس">تفلیس</a></b>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a>*</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="تهران">تهران</a></b>، <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87" title="رام‌الله">رام‌الله</a></b>، <i><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86" title="دولت فلسطین">دولت فلسطین</a></i> (دفاکتو) <b>†</b></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6" title="ریاض">ریاض</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="عربستان سعودی">عربستان سعودی</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AE%D9%88%D9%85%DB%8C" title="سوخومی">سوخومی</a></b>، <i><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2" title="آبخاز">آبخاز</a></i>*</li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%A7" title="صنعا">صنعا</a></b>، <a href="/wiki/%DB%8C%D9%85%D9%86" title="یمن">یمن</a></li> <li><b><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%81%DA%A9%D9%88%D8%B4%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لفکوشای شمالی (صفحه وجود ندارد)">لفکوشای شمالی</a></b>، <i><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="جمهوری ترک قبرس شمالی">قبرس شمالی</a></i>*</li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%82%D8%B7" title="مسقط">مسقط</a></b>، <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86" title="عمان">عمان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%A7" title="نیکوزیا">نیکوزیا</a></b>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3" title="قبرس">قبرس</a>*</li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="padding:0.5em 0 0.3em; line-height:1.3em;"><div><b>*</b><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%B2_%DB%8C%DA%A9_%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="فهرست کشورهای در گستره بیش از یک قاره">فهرست کشورهای در گستره بیش از یک قاره</a>.<br /><b>†</b> Disputed. See: <a href="/w/index.php?title=Positions_on_Jerusalem&action=edit&redlink=1" class="new" title="Positions on Jerusalem (صفحه وجود ندارد)">Positions on Jerusalem</a> and <a href="/wiki/%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86" title="وضعیت سیاسی تایوان">وضعیت سیاسی تایوان</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=اروپا&#124;link=اروپا_شورای_اروپا" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="الگو:شورای اروپا"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:شورای اروپا (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:شورای اروپا"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=اروپا&#124;link=اروپا_شورای_اروپا" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="اروپا"><img alt="اروپا" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/23px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/35px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/45px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="شورای اروپا">شورای اروپا</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">موسسات</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Secretary_General_of_the_Council_of_Europe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Secretary General of the Council of Europe (صفحه وجود ندارد)">Secretary General</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Committee_of_Ministers_of_the_Council_of_Europe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Committee of Ministers of the Council of Europe (صفحه وجود ندارد)">Committee of Ministers</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Parliamentary_Assembly_of_the_Council_of_Europe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parliamentary Assembly of the Council of Europe (صفحه وجود ندارد)">Parliamentary Assembly</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Congress_of_the_Council_of_Europe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Congress of the Council of Europe (صفحه وجود ندارد)">Congress</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B4%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="دادگاه حقوق بشر اروپا">دادگاه حقوق بشر اروپا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Commissioner_for_Human_Rights&action=edit&redlink=1" class="new" title="Commissioner for Human Rights (صفحه وجود ندارد)">Commissioner for Human Rights</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=European_Commission_for_the_Efficiency_of_Justice&action=edit&redlink=1" class="new" title="European Commission for the Efficiency of Justice (صفحه وجود ندارد)">Commission for the Efficiency of Justice</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=European_Commission_against_Racism_and_Intolerance&action=edit&redlink=1" class="new" title="European Commission against Racism and Intolerance (صفحه وجود ندارد)">Commission against Racism and Intolerance</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Venice_Commission&action=edit&redlink=1" class="new" title="Venice Commission (صفحه وجود ندارد)">Venice Commission</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Council_of_Europe.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Council_of_Europe.svg/120px-Council_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="120" height="101" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Council_of_Europe.svg/180px-Council_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Council_of_Europe.svg/240px-Council_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="2045" data-file-height="1720" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Member_states_of_the_Council_of_Europe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Member states of the Council of Europe (صفحه وجود ندارد)">اعضا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="آلبانی">آلبانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آلمان">آلمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7" title="آندورا">آندورا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B4" title="اتریش">اتریش</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">ارمنستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="اسپانیا">اسپانیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="استونی">استونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A7%DA%A9%DB%8C" title="اسلواکی">اسلواکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86%DB%8C" title="اسلوونی">اسلوونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین">اوکراین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="ایتالیا">ایتالیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%84%D9%86%D8%AF" title="ایسلند">ایسلند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="بریتانیا">بریتانیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%DA%98%DB%8C%DA%A9" title="بلژیک">بلژیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بلغارستان">بلغارستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%86%DB%8C_%D9%88_%D9%87%D8%B1%D8%B2%DA%AF%D9%88%DB%8C%D9%86" title="بوسنی و هرزگوین">بوسنی و هرزگوین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="پادشاهی هلند">پادشاهی هلند</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D8%BA%D8%A7%D9%84" title="پرتغال">پرتغال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%84%D9%86%D8%AF" title="جمهوری ایرلند">جمهوری ایرلند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جمهوری آذربایجان">جمهوری آذربایجان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DA%86%DA%A9" title="جمهوری چک">جمهوری چک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="دانمارک">دانمارک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه">روسیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رومانی">رومانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="سان مارینو">سان مارینو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A6%D8%AF" title="سوئد">سوئد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3" title="سوئیس">سوئیس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="صربستان">صربستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="فرانسه">فرانسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF" title="فنلاند">فنلاند</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3" title="قبرس">قبرس</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کرواسی">کرواسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="لتونی">لتونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF" title="لوکزامبورگ">لوکزامبورگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="لهستان">لهستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لیتوانی">لیتوانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="لیختن‌اشتاین">لیختن‌اشتاین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%AA" title="مالت">مالت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجارستان">مجارستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%87_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="مقدونیه شمالی">مقدونیه شمالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="مولداوی">مولداوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%D8%A7%DA%A9%D9%88" title="موناکو">موناکو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%88" title="مونته‌نگرو">مونته‌نگرو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%88%DA%98" title="نروژ">نروژ</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="یونان">یونان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ناظران</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7" title="کانادا">کانادا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="سریر مقدس">سریر مقدس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="اسرائیل">اسرائیل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="ژاپن">ژاپن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="مکزیک">مکزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ایالات متحده آمریکا">ایالات متحده آمریکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%AA" class="mw-redirect" title="شوالیه‌های مالت">شوالیه‌های مالت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Council_of_Europe%E2%80%93European_Union_relations&action=edit&redlink=1" class="new" title="Council of Europe–European Union relations (صفحه وجود ندارد)">EU relations</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اعضای پیشین</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%86%DA%A9%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A7%DA%A9%DB%8C" title="چکسلواکی">چکسلواکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Saar_Protectorate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saar Protectorate (صفحه وجود ندارد)">Saar (assoc. 1950–1956)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%88" title="صربستان و مونته‌نگرو">صربستان و مونته‌نگرو</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="شاهکارهای_شفاهی_و_ناملموس_میراث_بشری،_ارمنستان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:میراث ناملموس ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:میراث ناملموس ارمنستان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:میراث ناملموس ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="شاهکارهای_شفاهی_و_ناملموس_میراث_بشری،_ارمنستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%DA%A9%D9%88_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو در ارمنستان">شاهکارهای شفاهی و ناملموس میراث بشری، ارمنستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">ثبت رسمی‌شده در ۲۰۰۸</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%88%DA%A9" title="دودوک">دودوک</a> و موسیقی آن</div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="7" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Flag_of_Armenia.svg" class="mw-file-description" title="Flag of Armenia"><img alt="Flag of Armenia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/40px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="40" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/60px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/80px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">ثبت رسمی‌شده در ۲۰۱۰</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em">هنر چلیپاسنگ‌ها، نمادگرایی و استادکاری <a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DB%8C%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="چلیپاسنگ">خاچکارها</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">ثبت رسمی‌شده در ۲۰۱۲</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em">اجرا حماسه ارمنی <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86%DB%8C" title="داوید ساسونی">داوید ساسونی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">ثبت رسمی‌شده در ۲۰۱۴</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em">طرز تهیه، معنا و حضور نان سنتی <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%B4" title="نان لواش">نان لواش</a> به عنوان یک بیان فرهنگی در ارمنستان</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">ثبت رسمی‌شده در ۲۰۱۷</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em">رقص سنتی گروهی کوچاری</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">ثبت رسمی‌شده در ۲۰۱۹</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em">هنر لغات ارمنی و بیان فرهنگی آن</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">ثبت رسمی‌شده در ۲۰۲۰</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em">به زیارت رفتن به <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A6%D9%88%D8%B3_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="کلیسای تادئوس مقدس">کلیسای تادئوس مقدس</a></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://fa.armradio.am/2021/11/01/مجله-میراث-ماندگار-یونسکو-به-میراث-فر/">«مجله " میراث ماندگار" یونسکو به میراث فرهنگی ناملموس ارمنستان اشاره کرده است»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%85%D8%AC%D9%84%D9%87+%E2%80%9D+%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB+%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1%E2%80%9D+%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%DA%A9%D9%88+%D8%A8%D9%87+%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C+%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3+%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%87+%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87+%D8%A7%D8%B3%D8%AA&rft_id=https%3A%2F%2Ffa.armradio.am%2F2021%2F11%2F01%2F%D9%85%D8%AC%D9%84%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%DA%A9%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%81%D8%B1%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="کشورهای_مستقل_و_سرزمین‌های_وابسته_اروپا" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="الگو:کشورهای مستقل اروپا"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:کشورهای مستقل اروپا (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:کشورهای مستقل اروپا"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="کشورهای_مستقل_و_سرزمین‌های_وابسته_اروپا" style="font-size:114%;margin:0 4em">کشورهای مستقل و سرزمین‌های وابسته اروپا</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فهرست کشورهای مستقل</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><div> <p><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="آلبانی">آلبانی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آلمان">آلمان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7" title="آندورا">آندورا</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B4" title="اتریش">اتریش</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a class="mw-selflink selflink">ارمنستان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="اسپانیا">اسپانیا</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="استونی">استونی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A7%DA%A9%DB%8C" title="اسلواکی">اسلواکی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86%DB%8C" title="اسلوونی">اسلوونی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین">اوکراین</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="ایتالیا">ایتالیا</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%84%D9%86%D8%AF" title="ایرلند">ایرلند</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%84%D9%86%D8%AF" title="ایسلند">ایسلند</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="بریتانیای کبیر">بریتانیای کبیر</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="بلاروس">بلاروس</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%DA%98%DB%8C%DA%A9" title="بلژیک">بلژیک</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بلغارستان">بلغارستان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%86%DB%8C_%D9%88_%D9%87%D8%B1%D8%B2%DA%AF%D9%88%DB%8C%D9%86" title="بوسنی و هرزگوین">بوسنی و هرزگوین</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D8%BA%D8%A7%D9%84" title="پرتغال">پرتغال</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جمهوری آذربایجان">جمهوری آذربایجان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DA%86%DA%A9" title="جمهوری چک">جمهوری چک</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="جمهوری مقدونیه">جمهوری مقدونیه</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="دانمارک">دانمارک</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه">روسیه</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رومانی">رومانی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="سان مارینو">سان مارینو</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A6%D8%AF" title="سوئد">سوئد</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3" title="سوئیس">سوئیس</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%B5%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="صربستان">صربستان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="فرانسه">فرانسه</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF" title="فنلاند">فنلاند</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3" title="قبرس">قبرس</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان">قزاقستان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کرواسی">کرواسی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="لتونی">لتونی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF" title="لوکزامبورگ">لوکزامبورگ</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="لهستان">لهستان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لیتوانی">لیتوانی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="لیختن‌اشتاین">لیختن‌اشتاین</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%AA" title="مالت">مالت</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجارستان">مجارستان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="مولداوی">مولداوی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%D8%A7%DA%A9%D9%88" title="موناکو">موناکو</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%88" title="مونته‌نگرو">مونته‌نگرو</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%88%DA%98" title="نروژ">نروژ</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="واتیکان">واتیکان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="هلند">هلند</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="یونان">یونان</a> </p> </div></div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Europe_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Europe_%28orthographic_projection%29.svg/150px-Europe_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="150" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Europe_%28orthographic_projection%29.svg/225px-Europe_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Europe_%28orthographic_projection%29.svg/300px-Europe_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">کشورها با<br />به رسمیت شناختن محدود</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2" title="آبخاز">آبخاز</a> •</span> <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="اوستیای جنوبی">اوستیای جنوبی</a> •</span> <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%88" title="کوزوو">کوزوو</a> •</span> <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AE" title="جمهوری آرتساخ">جمهوری آرتساخ</a> •</span> <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="جمهوری ترک قبرس شمالی">جمهوری ترک قبرس شمالی</a> •</span> <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="ترانس‌نیستریا">ترانس‌نیستریا</a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">قلمروهای وابسته <br />و سرزمین‌های دیگر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;width:relative"><div style="padding:0em 0.75em;">دانمارک</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D9%88" title="جزایر فارو">جزایر فارو</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;width:relative"><div style="padding:0em 0.75em;">فنلاند</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AF" title="جزایر الند">جزایر الند</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;width:relative"><div style="padding:0em 0.75em;">نروژ</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="mw-redirect" title="سوالبارد">سوالبارد</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;width:relative"><div style="padding:0em 0.75em;">بریتانیای کبیر</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%88_%D8%AF%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="آکراتاری و داکیلیا">آکراتاری و داکیلیا</a> •</span> <span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%84_%D8%B7%D8%A7%D8%B1%D9%82" class="mw-redirect" title="جبل طارق">جبل طارق</a> •</span> <span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%86%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="گرنزی">گرنزی</a> •</span> <span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D9%85%D9%86" title="جزیره من">جزیره من</a> •</span> <span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="جرزی">جرزی</a></span></div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="امتیازات_و_قراردادها_در_دوره_قاجار" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D9%88_%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="الگو:امتیازات و قراردادها در دوره قاجار"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D9%88_%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:امتیازات و قراردادها در دوره قاجار (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D9%88_%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:امتیازات و قراردادها در دوره قاجار"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="امتیازات_و_قراردادها_در_دوره_قاجار" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D9%88_%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="امتیازات و قراردادها در دوره قاجار">امتیازات و قراردادها در دوره قاجار</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">میان ایران و سایر کشورها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%81%DB%8C%D9%86%DA%A9%D9%86%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="عهدنامه فینکنشتاین"> عهدنامه فینکنشتاین؛ ایران و فرانسه (۱۸۰۷)</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%84" title="عهدنامه مجمل"> عهدنامه مجمل؛ ایران و انگلستان (۱۸۰۹)</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%81%D8%B5%D9%84" title="عهدنامه مفصل">عهدنامه مفصل؛ ایران و انگلستان (۱۸۱۲)</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="عهدنامه گلستان">عهدنامه گلستان؛ ایران و روسیه (۱۸۱۳)</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%DB%B1%DB%B8%DB%B2%DB%B2_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3" title="عهدنامه ۱۸۲۲ ایران و انگلیس">عهدنامه شیراز؛ میان ایران و انگلیس (۱۸۲۲)</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D9%87%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%86%D8%A7%DB%8C" title="عهدنامه ترکمانچای">عهدنامه ترکمانچای؛ ایران و روسیه (۱۸۲۸)</a> • <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%87_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="معاهده پاریس">معاهده پاریس؛ ایران و انگلیس (۱۸۵۶)</a> • <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%DA%AF%D9%84%D8%AF%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AF" title="قرارداد گلدسمید">قرارداد گلداسمید؛ میان ایران و انگلیس (۱۸۷۲)</a> •<a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%AE%D8%A7%D9%84" title="پیمان آخال">پیمان آخال؛ ایران و روسیه (۱۸۸۱)</a> • <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%DB%B1%DB%B9%DB%B1%DB%B9" title="قرارداد ۱۹۱۹">قرارداد ۱۹۱۹؛ میان ایران و انگلیس (۱۹۱۹)</a> • <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B2%DB%B1" title="قرارداد ایران و شوروی ۱۹۲۱">قرارداد ایران و شوروی (۱۹۲۱)</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">میان ایران و اتباع<br /> و شرکت‌های خارجی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%B1" title="امتیازنامه رویتر">امتیازنامه رویتر</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="امتیازنامه دارسی">قرارداد دارسی</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D8%AE%D9%88%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="امتیاز خوشتاریا">امتیاز خوشتاریا</a> • <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%DA%A9%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%AF_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="امتیاز کشتیرانی در رود کارون (صفحه وجود ندارد)">امتیاز کشتیرانی در رود کارون</a> • <a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A3%D8%B3%DB%8C%D8%B3_%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="تأسیس بانک شاهی (صفحه وجود ندارد)">تأسیس بانک شاهی</a> • <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%AC_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="استخراج معادن (صفحه وجود ندارد)">استخراج معادن</a> • <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D8%B1%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D9%87%D9%86_%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7_%D8%A8%D9%87_%D9%82%D8%B2%D9%88%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="امتیاز راه‌آهن جلفا به قزوین (صفحه وجود ندارد)">امتیاز راه‌آهن جلفا به قزوین</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%B1_%D8%AA%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%88_%D8%AA%D9%86%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="امتیاز انحصار توتون و تنباکوی ایران">امتیاز انحصار توتون و تنباکوی ایران</a> • <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="قرارداد لاتاری">قرارداد لاتاری</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">میان سایر کشورها درباره ایران</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%D9%86_%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D8%B2%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF%D8%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B0%DB%B7_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="قرارداد سن پترزبورگ، ۱۹۰۷ میلادی">قرارداد سن پترزبورگ ؛میان روسیه و انگلیس ( ۱۹۰۷)</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="بازی بزرگ">بازی بزرگ</a> • <a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="هرات">هرات</a> • <a href="/wiki/%D9%86%D8%AE%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86" title="نخجوان">نخجوان</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="اران">اران</a> • <a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="قفقاز">قفقاز</a> • <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="شروان">شروان</a> • مغان • <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%B4" title="تالش">تالش</a> • <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AF" title="شهرستان اردوباد">اردوباد</a> • <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="بلوچستان انگلیس">بلوچستان انگلیس</a> • <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88" title="باکو">باکو</a> • <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جمهوری آذربایجان">آذربایجان</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان">افغانستان</a> • <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a> • <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%BA%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="داغستان">داغستان</a> • <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="شیروان">شیروان</a> • <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%A8%D9%87" title="شهرستان قبه">قوبا</a> • <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7" title="عباس میرزا">عباس‌میرزا</a> • <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="ناصرالدین‌شاه قاجار">ناصرالدین شاه</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="امیرکبیر">امیرکبیر</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_استانداران_استان_لوری" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible expanded navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="الگو:استانداران لوری"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:استانداران لوری (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:استانداران لوری"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_استانداران_استان_لوری" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> استانداران <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="استان لوری">استان لوری</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پیش‌نویس:هوهانس ماتینیان (صفحه وجود ندارد)">هوهانس ماتینیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D5%BD_%D5%84%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Հովհաննես Մատինյան">hy</a> (۱۹۹۷–۱۹۹۶)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%AF%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ویگن خاچاطریان">ویگن خاچاطریان</a> (۱۹۹۷)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D8%A2%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پیش‌نویس:استپان آیوازیان (صفحه وجود ندارد)">استپان آیوازیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A5%D6%83%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B5%D5%BE%D5%A1%D5%A6%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Ստեփան Այվազյան">Ստեփան Գրիգորի Այվազյան</a> (۱۹۹۸–۱۹۹۷)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هنریک کوچینیان">هنریک کوچینیان</a> (۱۹۹۸–۲۰۰۶)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پیش‌نویس:آرام کوچاریان (صفحه وجود ندارد)">آرام کوچاریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%B4_%D5%94%D5%B8%D5%B9%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Արամ Քոչարյան">Արամ Վոլոդյայի Քոչարյան</a> (۲۰۱۱–۲۰۰۶)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:آرتور نالباندیان">آرتور نالباندیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A9%D5%B8%D6%82%D6%80_%D5%86%D5%A1%D5%AC%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Արթուր Նալբանդյան">Արթուր Լևոնի Նալբանդյան</a> (۲۰۱۸–۲۰۱۱)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)&action=edit&redlink=1" class="new" title="پیش‌نویس:هراند مارگاریان (دولتمرد) (صفحه وجود ندارد)">هراند مارگاریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BF_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_(%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%AB%D5%B9)" class="extiw" title="hy:Հրանտ Մարգարյան (պետական գործիչ)">hy</a> (۲۰۱۸)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آندری قوکاسیان">آندری قوکاسیان</a> (۲۰۱۸-۲۰۲۰)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="آرام خاچاطریان (دولتمرد)">آرام خاچاطریان</a> (۲۰۲۰-۲۰۲۴)</li> <li>[[]] (۲۰۲۴-اکنون)</li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Lori.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Lori.svg/70px-Lori.svg.png" decoding="async" width="70" height="71" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Lori.svg/105px-Lori.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Lori.svg/140px-Lori.svg.png 2x" data-file-width="725" data-file-height="740" /></a></span></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div><a rel="nofollow" class="external free" href="http://lori.mtad.am/about/">http://lori.mtad.am/about/</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_استانداران_استان_وایوتس‌جور" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible expanded navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B3%E2%80%8C%D8%AC%D9%88%D8%B1" title="الگو:استانداران وایوتس‌جور"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B3%E2%80%8C%D8%AC%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:استانداران وایوتس‌جور (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B3%E2%80%8C%D8%AC%D9%88%D8%B1" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:استانداران وایوتس‌جور"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_استانداران_استان_وایوتس‌جور" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> استانداران <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B3%E2%80%8C%D8%AC%D9%88%D8%B1" title="استان وایوتس‌جور">استان وایوتس‌جور</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B7%D5%B8%D5%BF_%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_(%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%AB%D5%B9)" class="extiw" title="hy:Աշոտ Սարգսյան (քաղաքական գործիչ)">آشوت سارگسیان</a> (۱۹۹۶-۱۹۹۶)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%AD%D5%BF_%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Պանդուխտ Մանուկյան">باندوخت مانوکیان</a> (۱۹۹۷-۲۰۰۱)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%B2%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%AF_%D5%84%D5%A1%D5%A9%D6%87%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Վաղինակ Մաթևոսյան">واغیناک ماتئوسیان</a> (۲۰۰۱-۲۰۰۳)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%84_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86)" title="پیش‌نویس:ساموئل سارگسیان (کارآفرین)">ساموئل سارگسیان</a> (۲۰۰۳-۲۰۰۷)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DA%AF%D8%B3_%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وارتگس ماتئوسیان">وارتگس ماتئوسیان</a> (۲۰۰۷-۲۰۱۰)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%A6%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سرگئی باگراتیان">سرگئی باگراتیان</a> (۲۰۱۰-۲۰۱۲)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%A4%D5%A3%D5%A1%D6%80_%D5%82%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Էդգար Ղազարյան">ادگار قازاریان</a> (۲۰۱۲-۲۰۱۴)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6_%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Հարություն Սարգսյան">هاروتیون سارگسیان</a> (۲۰۱۴-۲۰۱۸)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%BF_%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Տրդատ Սարգսյան">تردات سارگسیان</a> (۲۰۱۸-۲۰۱۹)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF_%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Արարատ Գրիգորյան">آرارات گریگوریان</a> (۲۰۱۹-?)</li> <li>[[]] (۲۰۲۱- اکنون)</li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Vayots_Dzor.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Vayots_Dzor.svg/70px-Vayots_Dzor.svg.png" decoding="async" width="70" height="71" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Vayots_Dzor.svg/105px-Vayots_Dzor.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Vayots_Dzor.svg/140px-Vayots_Dzor.svg.png 2x" data-file-width="725" data-file-height="740" /></a></span></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div><a rel="nofollow" class="external text" href="http://vdzor.mtad.am/about/">vdzor.mtad.am</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_استانداران_استان_آرارات" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible expanded navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="الگو:استانداران آرارات"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:استانداران آرارات (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:استانداران آرارات"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_استانداران_استان_آرارات" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> استانداران <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="استان آرارات">استان آرارات</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="داویت زادویان">داویت زادویان</a> (۱۹۹۶-۱۹۹۸)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوویک آبراهامیان">هوویک آبراهامیان</a> (۱۹۹۸-۲۰۰۱)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلیک سارگسیان">آلیک سارگسیان</a> (۲۰۰۱-۲۰۰۸)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A3%D5%A5%D5%BD_%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%B4%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Վարդգես Հովակիմյան">Վարդգես Վաղինի Հովակիմյան</a> (۲۰۰۸-۲۰۱۰)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%A4%D5%AB%D5%AF_%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B2%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Էդիկ Բարսեղյան">Էդիկ Սամսոնի Բարսեղյան</a> (۲۰۱۰-۲۰۱۳)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B3_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="آرامائیس گریگوریان (سیاست‌مدار)">آرامائیس گریگوریان</a> (۲۰۱۳-۲۰۱۴)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%AB%D5%AF_%D4%B1%D5%A2%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%B5%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուբիկ Աբրահամյան (صفحه وجود ندارد)">Ռուբիկ Գառնիկի Աբրահամյան</a> (۲۰۱۴-۲۰۱۶)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B3_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="آرامائیس گریگوریان (سیاست‌مدار)">آرامائیس گریگوریان</a> (۲۰۱۶-۲۰۱۸)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%AF_%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Գարիկ Սարգսյան">Գարիկ Սարգսյան</a> (۲۰۱۸-۲۰۲۰)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%AB%D5%AF_%D4%B9%D6%87%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Ռազմիկ Թևոնյան">hy:Ռազմիկ Թևոնյան</a> (۲۰۲۰-۲۰۲۲)</li> <li>[[]] (۲۰۲۲-اکنون)</li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Ararat.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Ararat.svg/70px-Ararat.svg.png" decoding="async" width="70" height="71" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Ararat.svg/105px-Ararat.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Ararat.svg/140px-Ararat.svg.png 2x" data-file-width="725" data-file-height="740" /></a></span></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ararat.mtad.am/about/">ՄԱՐԶՊԵՏԱՐԱՆԻ ՄԱՍԻՆ</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35359648"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_نمایندگان_دوره_ششم_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D8%B4%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:نمایندگان دوره ششم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D8%B4%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:نمایندگان دوره ششم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D8%B4%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:نمایندگان دوره ششم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_نمایندگان_دوره_ششم_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> نمایندگان دوره ششم <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">نمایندگان مجلس</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="Կառավարական_կոալիցիա"><b>Կառավարական կոալիցիա</b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%C2%BB_%D5%AD%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%AD%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հայաստանի Հանրապետական կուսակցություն» խմբակցություխմբակցություն (صفحه وجود ندارد)">«جمهوری‌خواه»</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A2%D8%AC%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارینه آجمیان">کارینه آجمیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن آشوتیان">آرمن آشوتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D8%A2%D9%88%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3)" title="کارن آواگیان (نماینده مجلس)">کارن آواگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B5%DB%B6)" title="هاکوب هاکوبیان (دولتمرد، زاده ۱۹۵۶)">هاکوب هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D8%B3%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آشوت آرسنیان">آشوت آرسنیان</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرا بابلویان">آرا بابلویان</a></i><sup>1</sup></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هایک بابوخانیان">هایک بابوخانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%A7_%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="جما باغداساریان">جما باغداساریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهرام باغداساریان">واهرام باغداساریان</a><sup>*</sup></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D8%A8%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاکوب بگلاریان">هاکوب بگلاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D8%A8%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارن بکاریان">کارن بکاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاشس گغامیان">آرتاشس گغامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%BE%D8%AA_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ناهاپت گئورگیان">ناهاپت گئورگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%A9_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرائیک گریگوریان">آرائیک گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مانوئل گریگوریان">مانوئل گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%DA%A9_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رافیک گریگوریان">رافیک گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مارگاریت یسائیان">مارگاریت یسائیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%AA_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="داجات وارداپتیان">داجات وارداپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86)" title="کارن کاراپتیان (کارآفرین)">کارن کاراپتیان (کارآفرین)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاروتیون کاراپوغوسیان">هاروتیون کاراپوغوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گئورگ گوستانیان">گئورگ گوستانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B5%DB%B8_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="هاکوب هاکوبیان (دولتمرد، زاده ۱۹۵۸ میلادی)">هاکوب هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="میهران هاکوبیان">میهران هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرکادی هامبارتسومیان">آرکادی هامبارتسومیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D9%87%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%81" title="کنیاز هاسانوف">کنیاز هاسانوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آندرانیک هاروتیونیان">آندرانیک هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام هاروتیونیان">آرام هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خسرو هاروتیونیان">خسرو هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهان هاروتیونیان">واهان هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرائیک هوهانیسیان">آرائیک هوهانیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرپینه هوهانیسیان">آرپینه هوهانیسیان</a><sup>2</sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85_%D9%85%D8%A7%D8%AE%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روستام ماخمودیان">روستام ماخمودیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک ملیکیان">گاگیک ملیکیان</a><sup>**</sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B3%D9%86_%D9%85%DB%8C%D8%AE%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%81" title="آرسن میخائیلوف">آرسن میخائیلوف</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک میناسیان">گاگیک میناسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-disambig" title="موراد مورادیان">موراد مورادیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%A7_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روزانا مورادیان">روزانا مورادیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%86%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="کوریون ناهاپتیان (دولتمرد)">کوریون ناهاپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%86%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هرمینه ناغدالیان">هرمینه ناغدالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%84_%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامول نیکویان">سامول نیکویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%81" title="ادوارد شارمازانوف">ادوارد شارمازانوف</a><sup>2</sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شوشان پتروسیان">شوشان پتروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="میهران بوغوسیان">میهران بوغوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گالوست ساهاکیان">گالوست ساهاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نائیری ساهاکیان">نائیری ساهاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%BA%D8%A7%D8%AA%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمان ساغاتلیان">آرمان ساغاتلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلیک سارگسیان">آلیک سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آوت سارگسیان">آوت سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="روبرت سارگسیان (دولتمرد)">روبرت سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شوشان سارداریان">شوشان سارداریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9_(%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86)_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ستراک (سیران) سارویان">ستراک (سیران) سارویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تیگران اوریخانیان">تیگران اوریخانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%84_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ساموئل فارمانیان">ساموئل فارمانیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D9%81%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="فدراسیون انقلابی ارمنی">«ՀՅԴ»</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن بابایان">آرمن بابایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3)" title="آندرانیک کاراپتیان (نماینده مجلس)">آندرانیک کاراپتیان (نماینده مجلس)</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%88%D9%87%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D9%88%D8%B1%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمنوهی گیورغیان">آرمنوهی گیورغیان</a></b><sup>**</sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رومیک مانوکیان">رومیک مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سورن مانوکیان">سورن مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن روستامیان">آرمن روستامیان</a><sup>*</sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%A7_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روزانا آراکلیان">روزانا آراکلیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">مستقل</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%A9_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شیراک توروسیان">شیراک توروسیان</a> (تا ۲۹ مه ۲۰۱۸ عضو حزب جمهوری‌خواه ارمنستان)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B7%DB%B8)" title="آرمان ساهاکیان (دولتمرد، زاده ۱۹۷۸)">آرمان ساهاکیان</a> (تا ۲ ژوئن ۲۰۱۸ عضو حزب جمهوری‌خواه ارمنستان)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86)" title="آرتاک سارگسیان (کارآفرین)">آرتاک سارگسیان</a> (تا ۵ ژوئن ۲۰۱۸ عضو حزب جمهوری‌خواه ارمنستان)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%DA%AF%D9%88%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="آرتور گوورگیان">آرتور گوورگیان</a> (تا ۲۹ مه ۲۰۱۸ عضو حزب جمهوری‌خواه ارمنستان)</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B3_%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="فلیکس تسولاکیان">فلیکس تسولاکیان</a> (تا ۴ ژوئن ۲۰۱۸ عضو حزب جمهوری‌خواه ارمنستان)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%84_%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86)" title="ساموئل آلکسانیان (کارآفرین)">ساموئل آلکسانیان (کارآفرین)</a> (تا ۶ ژوئن ۲۰۱۸ عضو حزب جمهوری‌خواه ارمنستان)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="احزاب_اپوزوسیون"><b>احزاب اپوزوسیون</b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%C2%AB%D4%BE%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6%C2%BB_%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%AB%D5%B6%D6%84%C2%BB_%D5%AD%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="«Ծառուկյան» կուսակցությունների դաշինք» խմբակցություն (صفحه وجود ندارد)">«تساروکیان»</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%85_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرگام آبراهامیان">آرگام آبراهامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%BE%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86_%D8%A2%D8%B2%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ناپلئون آزیزیان">ناپلئون آزیزیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرائیک آقابابایان">آرائیک آقابابایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7_%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نورا آروستامیان">نورا آروستامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وانیک آساطریان">وانیک آساطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%A6%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سرگئی باگراتیان">سرگئی باگراتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وارطان بوستانجیان">وارطان بوستانجیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وارتئوان گریگوریان">وارتئوان گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D8%AE%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ایشخان زاکاریان">ایشخان زاکاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B1%D8%A7_%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نائیرا زهرابیان">نائیرا زهرابیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرارات زورابیان">آرارات زورابیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%87_%D8%A7%D9%86%D9%81%DB%8C%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهه انفیجایان">واهه انفیجایان</a><sup>**</sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%DA%A9%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شاکه ایسائیان">شاکه ایسائیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک تساروکیان">گاگیک تساروکیان</a><sup>*</sup></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهان کاراپتیان">واهان کاراپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D9%82%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="وارطان قوکاسیان (سیاستمدار)">وارطان قوکاسیان (سیاستمدار)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند ماداتیان">هراند ماداتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="آرتور مانوکیان (دولتمرد)">آرتور مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="داویت مانوکیان (دولتمرد)">داویت مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ملیک مانوکیان">ملیک مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%A7_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مارینا مارگاریان">مارینا مارگاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84_%D9%85%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="میکائیل ملکومیان">میکائیل ملکومیان</a><sup>2</sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تاتیانا میکائلیان">تاتیانا میکائلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاکوب نازاریان">هاکوب نازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="گئورگ پتروسیان (سیاستمدار)">گئورگ پتروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="کارینه بوغوسیان (سیاستمدار)">کارینه بوغوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B2%D8%A7_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوئیزا سارگسیان">لوئیزا سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند داوتیان">هراند داوتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تیگران استپانیان">تیگران استپانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%A7_%D8%AA%D9%88%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ایوتا تونویان">ایوتا تونویان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%C2%AB%D4%B5%D5%AC%D6%84%C2%BB_%D5%AD%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="«Ելք» խմբակցություն (صفحه وجود ندارد)">«یلک»</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گئورگ گورگیسیان">گئورگ گورگیسیان</a></b><sup>**</sup></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هویک آقازاریان">هویک آقازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%DA%86%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D9%87)" title="هراچیا هاکوبیان (هنرپیشه)">هراچیا هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ادمون ماروکیان">ادمون ماروکیان</a> Ալեն Սիմոնյանի փոխարեն</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ساسون میکائیلیان">ساسون میکائیلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%86%D8%A7_%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لنا نازاریان">لنا نازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام سارگسیان">آرام سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D9%86%D8%AC%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هایک کونجوریان">هایک کونجوریان</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">اختیارتشان معلق شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%C2%BB_%D5%AD%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%AD%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հայաստանի Հանրապետական կուսակցություն» խմբակցություխմբակցություն (صفحه وجود ندارد)">«ՀՀԿ»</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هرایر توماسیان">هرایر توماسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D8%A2%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گریگور آوالیان">گریگور آوالیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%C2%AB%D4%BE%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6%C2%BB_%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%AB%D5%B6%D6%84%C2%BB_%D5%AD%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="«Ծառուկյան» կուսակցությունների դաշինք» խմբակցություն (صفحه وجود ندارد)">«Ծառուկյան»</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%86%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خاچیک مانوکیان">خاچیک مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%85_%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتیوم تساروکیان">آرتیوم تساروکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مروژان سیمونیان">مروژان سیمونیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%C2%AB%D5%80%D5%A1%D5%B5_%D5%85%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%C2%BB_%D5%AD%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="«Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն» խմբակցություն (صفحه وجود ندارد)">«ՀՅԴ»</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغوان واردانیان">آغوان واردانیان</a><sup>**</sup></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%C2%AB%D4%B5%D5%AC%D6%84%C2%BB_%D5%AD%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="«Ելք» խմբակցություն (صفحه وجود ندارد)">«Ելք»</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DA%A9_%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاک زینالیان">آرتاک زینالیان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مانه تاندیلیان">مانه تاندیلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرارات میرزویان">آرارات میرزویان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نیکول پاشینیان">نیکول پاشینیان</a></b></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلن سیمونیان">آلن سیمونیان</a></li></ul></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B7)" title="انتخابات مجلس ارمنستان (۲۰۱۷)">انتخابات مجلس ارمنستان</a> - <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a> <div style="clear:both;"></div><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.parliament.am/deputies.php?lang=arm&sel=factions&SubscribeEmail=&show_session=6">[۱]</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_نمایندگان_دوره_اول_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:نمایندگان دوره اول مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:نمایندگان دوره اول مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:نمایندگان دوره اول مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_نمایندگان_دوره_اول_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> نمایندگان دوره اول <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">نمایندگان مجلس</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="حزب_حاکم"><b>حزب حاکم</b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">[[]]</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%A8%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یرجانیک آبگاریان">یرجانیک آبگاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D8%A2%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سمبات آیوازیان">سمبات آیوازیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A2%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واردان آیوازیان">واردان آیوازیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مارات آلکسانیان">مارات آلکسانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بابکن آرارکتسیان">بابکن آرارکتسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D8%B4%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آزات آرشاکیان">آزات آرشاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="باگرات آساتریان">باگرات آساتریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%DA%98%D9%84%D8%A7_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88%D9%86%D8%AA%D8%B3" title="آنژلا باکونتس">آنژلا باکونتس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتور باغداساریان">آرتور باغداساریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یوری باخشیان">یوری باخشیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="استپان بارسقیان">استپان بارسقیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1_%D8%A8%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خاچاطور بزیرجیان">خاچاطور بزیرجیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گالوست گامازیان">گالوست گامازیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ساموئل گئورگیان">ساموئل گئورگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%DA%AF%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرارات گومتسیان">آرارات گومتسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس گریگوریان">هوهانس گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سلاویک هایراپتیان">سلاویک هایراپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B5%DB%B5)" title="هاکوب هاکوبیان (دولتمرد، زاده ۱۹۵۵)">هاکوب هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B4_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هرانوش هاکوبیان">هرانوش هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%B3_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ملس هاکوبیان">ملس هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%AF%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهاگن خاچاطوریان">واهاگن خاچاطوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D9%85%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پتروس ماکیان">پتروس ماکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آندرانیک مانوکیان">آندرانیک مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آندرانیک مارگاریان">آندرانیک مارگاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رازمیک مارتیروسیان">رازمیک مارتیروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سیمون مارتیروسیان">سیمون مارتیروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ساسون میکائیلیان">ساسون میکائیلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%86%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هرمینه ناغدالیان">هرمینه ناغدالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آشوت ناواساردیان">آشوت ناواساردیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وارطان پتروسیان">وارطان پتروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA_%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کاراپت روبینیان">کاراپت روبینیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گالوست ساهاکیان">گالوست ساهاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="فادیی سارگسیان">فادیی سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهه شاهوردیان">واهه شاهوردیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%B1-%DA%AF%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مروژان تر-گولانیان">مروژان تر-گولانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یوری واردانیان">یوری واردانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک آبراهامیان">گاگیک آبراهامیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%84_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ساموئل آبراهامیان (صفحه وجود ندارد)">ساموئل آبراهامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="سورن آبراهامیان (سیاستمدار)">سورن آبراهامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پاولیک آساطریان">پاولیک آساطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D8%A2%D9%88%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%A2%DA%A9%D8%A7%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%86)" title="گریگور آواگیان (آکادمیسین)">گریگور آواگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلکسان آوتیسیان">آلکسان آوتیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%88%DA%98%D8%A7_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سریوژا بابویان">سریوژا بابویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%A6%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سرگئی بادالیان">سرگئی بادالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1_%DA%86%D8%A7%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نور چاخویان">نور چاخویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاروتیون قاراگیوزیان">هاروتیون قاراگیوزیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84_%DA%86%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واسیل چیلینگاریان">واسیل چیلینگاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رازمیک دانیلیان">رازمیک دانیلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کوچار داوتیان">کوچار داوتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%86%DB%8C%DA%A9_%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خاچیک دومیکیان">خاچیک دومیکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس دورگاریان">هوهانس دورگاریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="گئورگ گئورگیان (سیاستمدار) (صفحه وجود ندارد)">گئورگ گئورگیان (سیاستمدار)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B3%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامسون قازاریان">سامسون قازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%82%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رودیک قوکاسیان">رودیک قوکاسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DB%8C%DA%86_%DA%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مکرتیچ گیمیشیان">مکرتیچ گیمیشیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="آوتیک گریگوریان (سیاستمدار)">آوتیک گریگوریان (سیاستمدار)</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B6%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C))" title="گریگور گریگوریان (نظامی، زاده ۱۹۶۰ (میلادی))">گریگور گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%DA%86%DB%8C%D8%A7_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراچیا گریگوریان">هراچیا گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سیمون گریگوریان">سیمون گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%AF%D9%86_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D9%86%D8%AB%D8%B1%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3)" title="واهاگن گریگوریان (نثرنویس)">واهاگن گریگوریان (نثرنویس)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلکسان هاکوبیان">آلکسان هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%AF%D9%86_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهاگن هاکوبیان">واهاگن هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یوریک هاروتیونیان">یوریک هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%86%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واچاگان هارویان">واچاگان هارویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DA%AF%D8%B3_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وارتگس هایوتسیان">وارتگس هایوتسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%87%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلبرت هرویان">آلبرت هرویان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D8%A7_%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گریشا هویان">گریشا هویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B3%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوسیک هوهانیسیان">هوسیک هوهانیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس هوهانیسیان">هوهانس هوهانیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ستراک هوهانیسیان">ستراک هوهانیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%DA%86%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%88%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراچیا هوسپیان">هراچیا هوسپیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاروتیون خاچاطریان">هاروتیون خاچاطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A6%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لئویک خاچاطریان">لئویک خاچاطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="وارطان خاچاطیان">وارطان خاچاطیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%AF%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ویگن خاچاطریان">ویگن خاچاطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرارات خریمیان">آرارات خریمیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن کیراکوسیان">آرمن کیراکوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="میاسنیک مالخاسیان">میاسنیک مالخاسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B5%DB%B7)" title="آرام مانوکیان (زاده ۱۹۵۷)">آرام مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%AE%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پاندوخت مانوکیان">پاندوخت مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="داویت ماتئوسیان">داویت ماتئوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس ماتینیان">هوهانس ماتینیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B4_%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A8%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتوش ملیکبکیان">آرتوش ملیکبکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%86_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارلن میکائلیان">کارلن میکائلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام مکرتچیان">آرام مکرتچیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%A7%DA%A9_%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمناک مکرتچیان">آرمناک مکرتچیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبرت مناتساکانیان">روبرت مناتساکانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نوریک منویان">نوریک منویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آیدین موریکیان">آیدین موریکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%BA%DB%8C%D8%A7_%D9%86%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یغیا ناجاریان">یغیا ناجاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%86%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک نرسیسیان">گاگیک نرسیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%84_%D9%BE%D8%A7%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رافائل پاپایان">رافائل پاپایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلبرت پاپویان">آلبرت پاپویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هنریک پاراویان">هنریک پاراویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هویک پاراویان">هویک پاراویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86_%D9%BE%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شاهن پطروسیان">شاهن پطروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86_%D9%BE%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وازگن پوغوسیان">وازگن پوغوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%86%DB%8C%DA%A9_%D8%B5%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خاچیک صافاریان">خاچیک صافاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84_%D8%B5%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تاتول صافاریان">تاتول صافاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرا ساهاکیان">آرا ساهاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="آشوت سارگسیان (سیاستمدار)">آشوت سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ادوارد سارگسیان">ادوارد سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یوری شاهبازیان">یوری شاهبازیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D9%88%D9%82%D9%88%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ارنست سوقومونیان">ارنست سوقومونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%85%D8%A7%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس توکماجیان">هوهانس توکماجیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="کارلن وارطانیان (سیاستمدار)">کارلن وارطانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B4%D8%A7_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="میشا وارطانیان (سیاست‌مدار)">میشا وارطانیان (سیاست‌مدار)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D9%88%D9%88%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آشوت ووسکانیان">آشوت ووسکانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D9%88%D8%B3%DA%A9%D8%B1%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گریگور وسکرچیان">گریگور وسکرچیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%DB%8C%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B5%DB%B1_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="آرمن یغیازاریان (سیاستمدار، زاده ۱۹۵۱ میلادی)">آرمن یغیازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ادوارد یگوریان">ادوارد یگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبرت ینگویان">روبرت ینگویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D8%AE%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ایشخان زاکاریان">ایشخان زاکاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهان زادیکیان">واهان زادیکیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">[[]]</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%A7%DA%A9_%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمناک آرمناکیان">آرمناک آرمناکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهرام باغداساریان">واهرام باغداساریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ویکتور دالاکیان">ویکتور دالاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="گوورگ داوتیان">گوورگ داوتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85_%D8%BA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گغام غاریبجانیان">گغام غاریبجانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارن کاراپتیان">کارن کاراپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن مارتیروسیان">آرمن مارتیروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D9%88_%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سرگو یریتسیان">سرگو یریتسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%A2%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نرایر آهارونیان">نرایر آهارونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ادیک آساطریان">ادیک آساطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%88%DA%98%D8%A7_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سریوژا بادالیان">سریوژا بادالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%DA%AF%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس گابریلیان">هوهانس گابریلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ژیرایر گئورگیان">ژیرایر گئورگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="زاون هاروتیونیان">زاون هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مارتین هوهانیسیان">مارتین هوهانیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سورن خاچاطریان">سورن خاچاطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%86%DA%AF_%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واختانگ لالایان">واختانگ لالایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="درنیک مارگاریان">درنیک مارگاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D9%85%D8%AE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بوریس مخیتاریان">بوریس مخیتاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%85%D8%AE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هایکارام مخیتاریان">هایکارام مخیتاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%BE%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک پوغوسیان">گاگیک پوغوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%AF_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاوازد ساهاکیان">آرتاوازد ساهاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B3_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="فلیکس سارگسیان">فلیکس سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1_%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مهر ستراکیان">مهر ستراکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آقاسی سیمونیان">آقاسی سیمونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%B1-%D9%BE%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تلمان تر-پطروسیان">تلمان تر-پطروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86_%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوون توماسیان">لوون توماسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مارگوش وارطانیان">مارگوش وارطانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D8%B2%DB%8C%D9%84%D9%81%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مارتین زیلفیمیان">مارتین زیلفیمیان</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="احزاب_اپوزوسیون"><b>احزاب اپوزوسیون</b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">[[]]</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>[[]]</li></ul> <p><br /> </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%A6%D9%88%D8%B4%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="زاروهی آرئوشاتیان">زاروهی آرئوشاتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ولادیمیر داربینیان">ولادیمیر داربینیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%A7_%D8%AA%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%B4%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="نانا توگوشویلی">نانا توگوشویلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AF_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لئونید هاکوبیان">لئونید هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B1_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بارویر هایریکیان">بارویر هایریکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%BA%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شوغر ماتئوسیان">شوغر ماتئوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وازگن مانوکیان">وازگن مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B1%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خورن سارگسیان">خورن سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شاوارش کوچاریان">شاوارش کوچاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%B4%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاروتیون کوشکیان">هاروتیون کوشکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D9%88%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سیران آواگیان">سیران آواگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%A7%DA%A9_%D8%A2%D8%B1%D8%B4%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمناک آرشاکیان">آرمناک آرشاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گریگور بادالیان">گریگور بادالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B2%D8%AF_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرامازد زاکاریان">آرامازد زاکاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D8%B3%D8%B3_%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نرسس زینالواندیان">نرسس زینالواندیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A6%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک تادئوسیان">گاگیک تادئوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%A7%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس ایگیتیان">هوهانس ایگیتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1-%D9%87%D9%88%D8%B3%DB%8C%DA%A9_(%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B4)_%D9%84%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تر-هوسیک (گاروش) لازاریان">تر-هوسیک (گاروش) لازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%B2%D9%87_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="فرونزه خاراتیان">فرونزه خاراتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA%D8%A7_%DA%A9%D8%A7%DA%98%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="جولیتا کاژویان">جولیتا کاژویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7_%D9%BE%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آمالیا پطروسیان">آمالیا پطروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B4%D8%A7%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرشاک سادویان">آرشاک سادویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AF%DA%98%D8%AF%D8%A7_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نادژدا سارگسیان">نادژدا سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="گایانه ماروخانیان">گایانه ماروخانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86_%D8%B5%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1)" title="وازگن صافاریان (تاریخ‌نگار)">وازگن صافاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="داویت وارطانیان">داویت وارطانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آندرانیک کوچاریان">آندرانیک کوچاریان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">[[]]</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>[[]]</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوویک آبراهامیان">هوویک آبراهامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%A7_%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="جما آنانیان">جما آنانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%88_%D8%A2%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کامو آرئیان">کامو آرئیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاشس گغامیان">آرتاشس گغامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبیک هاکوبیان">روبیک هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خسرو هاروتیونیان">خسرو هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="داویت شاهنازاریان">داویت شاهنازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3_%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاشس تومانیان">آرتاشس تومانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="داویت زادویان">داویت زادویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="فیردوس زاکاریان">فیردوس زاکاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%A2%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس آهارونیان">هوهانس آهارونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D8%A2%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سوکیاس آوتیسیان">سوکیاس آوتیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D8%AA_%D8%A2%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وارازدات آوویان">وارازدات آوویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام باباجانیان">آرام باباجانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رومیک بالویان">رومیک بالویان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D9%88%D8%B1%D8%A7_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ژورا گئورگیان">ژورا گئورگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="داویت هاروتیونیان">داویت هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبن خاچاطریان">روبن خاچاطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D9%84_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گنل مانوکیان">گنل مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رازمیک ماتئوسیان">رازمیک ماتئوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AC_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کتریج سارداریان">کتریج سارداریان</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-disambig" title="انتخابات مجلس ارمنستان">انتخابات مجلس ارمنستان</a> - <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.parliament.am/deputies.php?lang=eng&sel=factions&SubscribeEmail=&show_session=1">[۲]</a><div style="clear:both;"></div><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.parliament.am/deputies.php?lang=eng&sel=&ord=&show_session=1">[۳]</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_استانداران_استان_سیونیک" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible expanded navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="الگو:استانداران سیونیک"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:استانداران سیونیک (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:استانداران سیونیک"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_استانداران_استان_سیونیک" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> استانداران <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="استان سیونیک">استان سیونیک</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="نخستین جمهوری ارمنستان">نخستین جمهوری ارمنستان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%DB%8C%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:زاکار یولیان">پیش‌نویس:زاکار یولیان</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="2" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Syunik.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Syunik.svg/70px-Syunik.svg.png" decoding="async" width="70" height="71" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Syunik.svg/105px-Syunik.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Syunik.svg/140px-Syunik.svg.png 2x" data-file-width="725" data-file-height="740" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="جمهوری ارمنستان">جمهوری ارمنستان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="سورن آبراهامیان (سیاستمدار)">سورن آبراهامیان</a> (۱۹۹۶–۱۹۹۸)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%87%D5%B4%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%B5%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոման Շմավոնի Նավասարդյան (صفحه وجود ندارد)">رومان ناواساردیان</a> (۱۹۹۸–۲۰۰۰)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%A4%D5%AB%D5%AF_%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B2%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Էդիկ Բարսեղյան">ادیک بارسیقیان</a> (۲۰۰۰–۲۰۰۴)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="سورن خاچاتریان">سورن خاچاتریان</a> (۲۰۰۴–۲۰۱۳)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%87_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهه گریگوریان">واهه گریگوریان</a> (۲۰۱۳-۲۰۱۴؛ ۲۰۱۶–۲۰۱۸)</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارن هامبارتسومیان">کارن هامبارتسومیان</a> (۲۰۱۸)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هونان پوغوسیان (صفحه وجود ندارد)">هونان پوغوسیان</a> (۲۰۱۸-۲۰۲۰)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA_%D9%BE%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ملیکست پوغوسیان (صفحه وجود ندارد)">ملیکست پوغوسیان</a> (۲۰۲۰-۲۰۲۲)</li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div><a rel="nofollow" class="external text" href="http://syunik.mtad.am/about/">ՄԱՐԶՊԵՏԱՐԱՆԻ ՄԱՍԻՆ</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_اعضای_شورای_عمومی_جمهوری_ارمنستان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible expanded navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B9%D8%B6%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:اعضای شورای عمومی جمهوری ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B9%D8%B6%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:اعضای شورای عمومی جمهوری ارمنستان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B9%D8%B6%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:اعضای شورای عمومی جمهوری ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_اعضای_شورای_عمومی_جمهوری_ارمنستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> اعضای شورای عمومی <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="جمهوری ارمنستان">جمهوری ارمنستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">رئیس شورا</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وازگن مانوکیان">وازگن مانوکیان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹–۲۰۱۹)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%D8%A7_%D8%B3%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="استیوپا سافاریان">استیوپا سافاریان</a> (۲۰۱۹ -)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">اعضای منصوب توسط<br />رئیس‌جمهور ارمنستان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبرت آمیرخانیان">روبرت آمیرخانیان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A2%D9%86%D8%A7_%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:آنا آساطریان">پیش‌نویس:آنا آساطریان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%AA_%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:لیلیت آساطریان">پیش‌نویس:لیلیت آساطریان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A2%D9%86%D9%84%DA%A9%D8%A7_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:آنلکا گریگوریان">پیش‌نویس:آنلکا گریگوریان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DA%A9_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:آستغیک گئورگیان">پیش‌نویس:آستغیک گئورگیان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D8%AF%D9%85%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هایک دمویان">هایک دمویان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:گاگیک ماناسیان">پیش‌نویس:گاگیک ماناسیان</a> (۲۹ آوریل ۲۰۱۱ -)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%84%D9%BE%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سمبات لپوتیان">سمبات لپوتیان</a> (۲۷ فوریه ۲۰۱۵ -)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ادیک میناسیان">ادیک میناسیان</a> (۲۷ فوریه ۲۰۱۵ -)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="پیش‌نویس:روبن گئورگیانتس (صفحه وجود ندارد)">پیش‌نویس:روبن گئورگیانتس</a> (۳ فوریه ۲۰۱۶ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1)" title="پیش‌نویس:آرتور گریگوریان (روزنامه‌نگار)">آرتور گریگوریان</a> (۳ فوریه ۲۰۱۶ -)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تیگران مانسوریان">تیگران مانسوریان</a> (۱۴ آوریل ۲۰۱۶ -)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">ՀԽ Հանձնաժողովների<br />նախագահ հանդիսացող անդամներ</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B4_%D9%82%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%AF)" title="پیش‌نویس:آرتوش قوکاسیان (دانشمند)">پیش‌نویس:آرتوش قوکاسیان (دانشمند)</a> (۱ مه ۲۰۰۹ -) <ul><li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80_%D5%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D5%AC%D5%AB_%D4%B2%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Գրիգոր Միքայելի Բադիրյան">hy:Գրիգոր Միքայելի Բադիրյան</a> (۱ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس هوهانسیان">هوهانس هوهانسیان</a> (۱ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86_%D8%B5%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1)" title="وازگن صافاریان (تاریخ‌نگار)">وازگن صافاریان</a> (۱ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%88%D8%B3_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:کارلوس قازاریان">پیش‌نویس:کارلوس قازاریان</a> (۱ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کوریون آراکلیان">کوریون آراکلیان</a> (۱ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B4%D8%A7%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرشاک سادویان">آرشاک سادویان</a> (۱ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%D8%B2%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:سورن زولیان">پیش‌نویس:سورن زولیان</a> (۱ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D8%B5%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبن صافراستیان">روبن صافراستیان</a> (۱ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یوریک جاوادیان">یوریک جاوادیان</a> (۱ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA_%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:هایراپت گالستیان">پیش‌نویس:هایراپت گالستیان</a> (۱۰ سپتامبر ۲۰۱۲ -)</li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">اعضای برگزیده<br />توسط خود اعضا</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A2%D8%B1%D8%A7_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9)" title="پیش‌نویس:آرا میناسیان (پزشک)">آرا میناسیان</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%AA%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:آرمن تر-داجاتیان">پیش‌نویس:آرمن تر-داجاتیان</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارینه دانیلیان">کارینه دانیلیان</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86)" title="پیش‌نویس:هایک سارگسیان (اقتصاددان)">پیش‌نویس:هایک سارگسیان (اقتصاددان)</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پیش‌نویس:هنریک هوهانیسیان (صفحه وجود ندارد)">پیش‌نویس:هنریک هوهانیسیان</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:هویک موسایلیان">پیش‌نویس:هویک موسایلیان</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D5%BD_%D4%B9%D5%A1%D5%A4%D6%87%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Հովհաննես Թադևոսյան">hy:Հովհաննես Թադևոսյան</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹ -)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%A5%D6%80_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%BD_%D5%A5%D5%BA%D5%AB%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%BD_%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Տեր Մարկոս եպիսկոպոս Հովհաննիսյան">hy:Տեր Մարկոս եպիսկոպոս Հովհաննիսյան</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹ -)</li> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">اعضای پیشین</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%84_%DA%AF%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="امیل گابریلیان">امیل گابریلیان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹–۲۱ ژوئیه ۲۰۱۰)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خسرو هاروتیونیان">خسرو هاروتیونیان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹–۳۱ مه ۲۰۱۲)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%AF%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="درنیک دومانیان">درنیک دومانیان</a> (۱ مه ۲۰۰۹–۱۶ ژوئن ۲۰۱۲)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9%D9%86_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بابکن هاروتیونیان">بابکن هاروتیونیان</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹–۲۶ فوریه ۲۰۱۳)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سوس سارگسیان">سوس سارگسیان</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹–۲۶ سپتامبر ۲۰۱۳)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%DA%AF%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:استپان گیشیان">پیش‌نویس:استپان گیشیان</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹–۲۲ مارس ۲۰۱۴)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ولادیمیر موسیسیان">ولادیمیر موسیسیان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹–۵ نوامبر ۲۰۱۴)</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D8%A8%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارن بکاریان">کارن بکاریان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹–۱۱ سپتامبر ۲۰۱۵)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="اوگانس زانازانیان">اوگانس زانازانیان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹–۴ اکتبر ۲۰۱۵)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A2%D8%AA%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبرت آتویان">روبرت آتویان</a> (۱۵ مه ۲۰۰۹–۴ دسامبر ۲۰۱۵)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%DB%8C%D9%84%D9%86%D8%A7_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:یلنا وارطانیان">پیش‌نویس:یلنا وارطانیان</a> (۱ مه ۲۰۰۹–۷ ژانویه ۲۰۱۶)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وازگن مانوکیان">وازگن مانوکیان</a> (۱۱ مارس ۲۰۰۹–۲۰۱۹)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_رئیسان_دانشگاه_دولتی_ایروان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible expanded navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="الگو:رئیسان دانشگاه دولتی ایروان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:رئیسان دانشگاه دولتی ایروان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:رئیسان دانشگاه دولتی ایروان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_رئیسان_دانشگاه_دولتی_ایروان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> رئیسان <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="دانشگاه دولتی ایروان">دانشگاه دولتی ایروان</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%DB%8C%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:یوری قامباریان">پیش‌نویس:یوری قامباریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاکوب ماناندیان">هاکوب ماناندیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B2%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:داویت زاورییان">پیش‌نویس:داویت زاورییان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:هاکوب هوهانیسیان">پیش‌نویس:هاکوب هوهانیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%85%D9%88%D8%B4%D8%BA_%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:موشغ سانتروسیان">پیش‌نویس:موشغ سانتروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:ساهاک هایراپتیان">پیش‌نویس:ساهاک هایراپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%B4%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:تیگران موشغیان">پیش‌نویس:تیگران موشغیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:ورام گوستانیان">پیش‌نویس:ورام گوستانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84_%DB%8C%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:میکائیل ینگیباریان">پیش‌نویس:میکائیل ینگیباریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:هنری گابریلیان">پیش‌نویس:هنری گابریلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%B2%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آنوشاوان آرزومانیان">آنوشاوان آرزومانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:نورایر داباغیان">پیش‌نویس:نورایر داباغیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:کامسار آراکلیان">پیش‌نویس:کامسار آراکلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D9%86_%D9%BE%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:گارگین پطروسیان">پیش‌نویس:گارگین پطروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D8%B1%D8%A7%DA%86%DB%8C%D8%A7_%D8%A8%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:هراچیا بونیاتیان">پیش‌نویس:هراچیا بونیاتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%BE%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:هوهانس پوغوسیان">پیش‌نویس:هوهانس پوغوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D9%86_%D9%BE%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:گارگین پطروسیان">پیش‌نویس:گارگین پطروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C)" title="گاگیک داوتیان (شیمی‌دان کشاورزی)">گاگیک داوتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:ناگوش هاروتیونیان">پیش‌نویس:ناگوش هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:هراند باتیکیان">پیش‌نویس:هراند باتیکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DB%8C%DA%86_%D9%86%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مکرتیچ نرسیسیان">مکرتیچ نرسیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%A6%DB%8C_%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سرگئی هامبارتسومیان">سرگئی هامبارتسومیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نورایر آراکلیان">نورایر آراکلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:رادیک مارتیروسیان">پیش‌نویس:رادیک مارتیروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام سیمونیان">آرام سیمونیان</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:YSU_gerb.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/YSU_gerb.jpg/130px-YSU_gerb.jpg" decoding="async" width="130" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/YSU_gerb.jpg/195px-YSU_gerb.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/YSU_gerb.jpg/260px-YSU_gerb.jpg 2x" data-file-width="2480" data-file-height="2420" /></a></span></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ysu.am/37465">ԵՊՀ նախկին ռեկտորներ</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_شهرداران_ایروان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible expanded navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="الگو:شهرداران ایروان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:شهرداران ایروان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:شهرداران ایروان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_شهرداران_ایروان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> شهرداران ایروان</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="امپراتوری روسیه">امپراتوری روسیه</a><div style="clear:both;"></div>(۱۸۷۹–۱۹۱۸)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><i>شهرداران ایروان:</i> <p>ّ* <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%82%D9%88%D8%B1%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس قورقانیان">هوهانس قورقانیان</a> </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%82_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بارسق گغامیان">بارسق گغامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86_%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B3" title="لوون تیگرانیانتس">لوون تیگرانیانتس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام بونیاتیان">آرام بونیاتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهان تر-سارگسیان">واهان تر-سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9_%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9-%D8%A2%D9%82%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ایساهاک ملیک-آقامالیان">ایساهاک ملیک-آقامالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B3%D9%BE_%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%81" title="هوسپ تیگرانوف">هوسپ تیگرانوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9-%D8%A2%D9%82%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوهانس ملیک-آقامالیان">هوهانس ملیک-آقامالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B3" title="سمبات خاچاطریانتس">سمبات خاچاطریانتس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A6%D9%88%D8%B3_%D8%AA%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تادئوس توشیان">تادئوس توشیان</a></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اولین جمهوری ارمنستان">اولین جمهوری ارمنستان</a><div style="clear:both;"></div>(۱۹۱۸–۱۹۲۰)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><i>شهرداران ایروان:</i> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A6%D9%88%D8%B3_%D8%AA%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تادئوس توشیان">تادئوس توشیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DB%8C%DA%86_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AA%D8%B3" title="مکرتیچ موسینیاتس">مکرتیچ موسینیاتس</a></li></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="ارمنستان شوروی">ارمنستان شوروی</a><div style="clear:both;"></div>(۱۹۲۰–۱۹۹۱)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><i>رئیسان کمیته اجرایی شهر ایروان:</i> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند تاواکالیان">هراند تاواکالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C)" title="گئورگ سارگسیان (انقلابی)">گئورگ سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بنیامین ساهاکیان">بنیامین ساهاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D8%B5%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبن صافارابکیان">روبن صافارابکیان</a></li> <p><br /><i>رئیسان کمیته اجرایی شورای شهر ایروان:</i> </p> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هایک آزاتیان">هایک آزاتیان</a></li></ul> <p><br /><i>رئیسان شورای شهر ایروان:</i> </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%AA%D8%B3" title="سورن شادونتس">سورن شادونتس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84_%D8%A2%D9%88%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آراکل آواگیان">آراکل آواگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B4%D8%A7%D9%87%DA%AF%D9%84%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام شاهگلدیان">آرام شاهگلدیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%A9%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام کوستانیان">آرام کوستانیان</a></li></ul> <p><br /><i>رئیسان کمیته اجرایی شورای شهر ایروان:</i> </p> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="وارطان مامیکونیان (شهردار)">وارطان مامیکونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گئورگ هانسوقلیان">گئورگ هانسوقلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%A6%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سرگئی مارتیکیان">سرگئی مارتیکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1_%D8%A2%D8%B3%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آساطور آسرییان">آساطور آسرییان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B3_%DB%8C%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D9%86%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرامائیس یرزینکیان">آرامائیس یرزینکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کاراپت ماتینیان">کاراپت ماتینیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B3%D9%88%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلکساندر شاهسوواریان">آلکساندر شاهسوواریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86_%D9%87%D9%88%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوون هوسپیان">لوون هوسپیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%82%D9%88%D9%85%D9%88%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سوقومون کاراپتیان">سوقومون کاراپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B3_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="سارگیس کامالیان (سیاستمدار)">سارگیس کامالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D9%88%D9%86_%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="زاون چارچیان">زاون چارچیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="آشوت قازاریان (شهردار)">آشوت قازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%BA%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یغیشه وارطانیان">یغیشه وارطانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وازریک سکویان">وازریک سکویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9%D9%86_%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بابکن آستواتساتریان">بابکن آستواتساتریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%86_%DA%86%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گورگن چولاخیان">گورگن چولاخیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D9%87%D9%84%D8%A6%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گورگن پاهلئوانیان">گورگن پاهلئوانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سورن وارطانیان">سورن وارطانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D9%87%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گریگور هاسراتیان">گریگور هاسراتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%DB%8C%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند ینگیباریان">هراند ینگیباریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="موراد مورادیان (شهردار)">موراد مورادیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A2%D9%88%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="ادوارد آواگیان (سیاستمدار)">ادوارد آواگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاشس گغامیان">آرتاشس گغامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%85_%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هامبارتسوم گالستیان">هامبارتسوم گالستیان</a></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="جمهوری ارمنستان">جمهوری ارمنستان</a><div style="clear:both;"></div>(۱۹۹۱-اکنون)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%85_%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هامبارتسوم گالستیان">هامبارتسوم گالستیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%AF%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهاگن خاچاطوریان">واهاگن خاچاطوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%88_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وانو سیرادغیان">وانو سیرادغیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلبرت بازیان">آلبرت بازیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبرت نازاریان">روبرت نازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B2%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یرواند زاخاریان">یرواند زاخاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%A8%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک بگلاریان">گاگیک بگلاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارن کاراپتیان">کارن کاراپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تارون مارگاریان">تارون مارگاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هایک ماروتیان">هایک ماروتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%DA%86%DB%8C%D8%A7_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراچیا سارگسیان">هراچیا سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تیگران آوینیان">تیگران آوینیان</a></li> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35359648"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_نمایندگان_دوره_هشتم_*_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%87%D8%B4%D8%AA%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:نمایندگان دوره هشتم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%87%D8%B4%D8%AA%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:نمایندگان دوره هشتم مجلس ملی جمهوری ارمنستان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%87%D8%B4%D8%AA%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:نمایندگان دوره هشتم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_نمایندگان_دوره_هشتم_*_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> نمایندگان دوره هشتم * <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">نمایندگان مجلس</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="حزب_حاکم"><b>حزب حاکم</b></div></td></tr></tbody></table><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="احزاب_اپوزوسیون"><b>احزاب اپوزوسیون</b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">* [[]]</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B3_%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ماتئوس آساطریان">ماتئوس آساطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لیلیت استپانیان">لیلیت استپانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوسینه بادالیان">لوسینه بادالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نازلی باغداساریان">نازلی باغداساریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روستام باکویان">روستام باکویان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D9%BE%D8%A7%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گئورگ پاپویان">گئورگ پاپویان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%BE%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کریستینه پوغوسیان">کریستینه پوغوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%A9_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شیراک توروسیان">شیراک توروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9%D9%86_%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بابکن تونیان">بابکن تونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%AF%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ویگن خاچاطریان">ویگن خاچاطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B3_%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سارگیس خاندانیان">سارگیس خاندانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="آرتور داوتیان (دولتمرد)">آرتور داوتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبن روبینیان">روبن روبینیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="هایک سارگسیان (دولتمرد)">هایک سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارن ساروخانیان">کارن ساروخانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%81" title="آلکسی ساندیکوف">آلکسی ساندیکوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1_%D8%B3%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خاچاطور سوکیاسیان">خاچاطور سوکیاسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%86%D8%A7_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D9%85%D8%AD%D9%82%D9%82)" title="سونا قازاریان (محقق)">سونا قازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%87_%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهه قالومیان">واهه قالومیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ماریا کاراپتیان">ماریا کاراپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آندرانیک کوچاریان">آندرانیک کوچاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D9%86%D8%AC%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هایک کونجوریان">هایک کونجوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DA%A9_%DA%AF%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سیساک گابریلیان">سیساک گابریلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D8%A6%D9%88%DB%8C%DA%A9_%DA%AF%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تاتئویک گاسپاریان">تاتئویک گاسپاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%87_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هریپسیمه گریگوریان">هریپسیمه گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مری گالستیان">مری گالستیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%86_%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرن مکرتچیان">آرن مکرتچیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="ولادیمیر وارطانیان (دولتمرد)">ولادیمیر وارطانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D9%87%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%81" title="کنیاز هاسانوف">کنیاز هاسانوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%DA%A9_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واغارشاک هاکوبیان">واغارشاک هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارن هامبارتسومیان">کارن هامبارتسومیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%AF%D9%86_%D9%87%D9%88%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهاگن هواکیمیان">واهاگن هواکیمیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%BA%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمان یغویان">آرمان یغویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلن سیمونیان">آلن سیمونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D8%A2%D8%B1%D8%B4%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاکوب آرشاکیان">هاکوب آرشاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبن روبینیان">روبن روبینیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="تیگران آبراهامیان (صفحه وجود ندارد)">تیگران آبراهامیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%AF%D9%86_%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="واهاگن آلکسانیان (صفحه وجود ندارد)">واهاگن آلکسانیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8E%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%A3%D5%B6_%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%AB%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Ալեքսանյան Վահագն Հովիկի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هویک آقازاریان">هویک آقازاریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ادوارد آقاجانیان (صفحه وجود ندارد)">ادوارد آقاجانیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B2%D5%A1%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B7%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D4%B1%D6%80%D5%A9%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB" class="extiw" title="hy:Աղաջանյան Էդուարդ Արթուրի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="داویت آروشانیان (صفحه وجود ندارد)">داویت آروشانیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%A9_%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A4%D5%B5%D5%A1%D5%B5%D5%AB" class="extiw" title="hy:Առուշանյան Դավիթ Վոլոդյայի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D8%A2%D8%B5%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هاکوب آصلانیان (صفحه وجود ندارد)">هاکوب آصلانیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%A2_%D4%B1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B6%D5%AB" class="extiw" title="hy:Ասլանյան Հակոբ Արսենի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A6%D9%88%D8%B3_%D8%A2%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="تادئوس آوتیسیان (صفحه وجود ندارد)">تادئوس آوتیسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B9%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D6%82%D5%B8%D5%BD_%D4%B7%D5%A4%D5%AB%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Ավետիսյան Թադեւոս Էդիկի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%B3%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گورگن آرسنیان">گورگن آرسنیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="نارک بابایان (صفحه وجود ندارد)">نارک بابایان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%86%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%AF_%D5%8D%D5%A1%D5%B4%D5%BE%D5%A5%D5%AC%D5%AB" class="extiw" title="hy:Բաբայան Նարեկ Սամվելի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%A6%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سرگئی باگراتیان">سرگئی باگراتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="زاروهی باتویان">زاروهی باتویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%86_%DA%AF%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ویلن گابریلیان">ویلن گابریلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%AA_%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لیلیت گالستیان">لیلیت گالستیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%BC%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A9_%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%B5%D5%B8%D5%AA%D5%A1%D5%B5%D5%AB" class="extiw" title="hy:Գալստյան Լիլիթ Սերյոժայի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مری گالستیان">مری گالستیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D4%B1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B6%D5%AB" class="extiw" title="hy:Գալստյան Մերի Արսենի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%A7_%DA%AF%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ایرینا گاسپاریان (صفحه وجود ندارد)">ایرینا گاسپاریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%BB%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1_%D4%BF%D5%B8%D5%B6%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%B8%D5%BE%D5%B6%D5%A1" class="extiw" title="hy:Գասպարյան Իրինա Կոնստանտինովնա">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرگیشتی گئورگیان (صفحه وجود ندارد)">آرگیشتی گئورگیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%82%D5%B8%D6%80%D5%A3%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%B7%D5%BF%D5%AB_%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%AB" class="extiw" title="hy:Գեւորգյան Արգիշտի Նորայրի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن گئورگیان">آرمن گئورگیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D9%86%D8%A7_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="آنا گریگوریان (سیاستمدار) (صفحه وجود ندارد)">آنا گریگوریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B6%D5%B6%D5%A1_%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%AB" class="extiw" title="hy:Գրիգորյան Աննա Արամի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%86_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="مارتون گریگوریان (سیاستمدار)">مارتون گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نارک گریگوریان">نارک گریگوریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%86%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%AF_%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Գրիգորյան Նարեկ Հարազատի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گارنیک دانیلیان (صفحه وجود ندارد)">گارنیک دانیلیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A5%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B3%D5%A1%D5%BC%D5%B6%D5%AB%D5%AF_%D5%8A%D5%A1%D5%BE%D5%A5%D5%AC%D5%AB" class="extiw" title="hy:Դանիելյան Գառնիկ Պավելի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="داویت دانیلیان (صفحه وجود ندارد)">داویت دانیلیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A5%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%A9_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Դանիելյան Դավիթ Հրանտի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرپینه داوویان">آرپینه داوویان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D6%83%D5%AB%D5%B6%D5%A5_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%BF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Դավոյան Արփինե Հրահատի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%DB%8C%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گایانه یغیازاریان (صفحه وجود ندارد)">گایانه یغیازاریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B5%D5%B2%D5%AB%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B3%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%A5_%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%B5%D5%B8%D5%B4%D5%AB" class="extiw" title="hy:Եղիազարյան Գայանե Արտյոմի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DB%8C%D8%BA%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرام یغویان (صفحه وجود ندارد)">آرام یغویان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B5%D5%B2%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B7%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Եղոյան Արման Աշոտի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D8%AE%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ایشخان زاکاریان">ایشخان زاکاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نارک زینالیان">نارک زینالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%DA%AF%D9%88%D9%87%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تاگوهی توماسیان">تاگوهی توماسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B3%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرسن توروسیان">آرسن توروسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B6_%D4%B3%D5%A5%D6%82%D5%B8%D6%80%D5%A3%D5%AB" class="extiw" title="hy:Թորոսյան Արսեն Գեւորգի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%A9_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شیراک توروسیان">شیراک توروسیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84_%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="میکائیل توماسیان (صفحه وجود ندارد)">میکائیل توماسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D5%AC_%D4%B7%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%AB" class="extiw" title="hy:Թումասյան Միքայել Էդուարդի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%AF%D9%86%D8%B3%D8%A7_%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آگنسا خامویان">آگنسا خامویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتور خاچاطریان">آرتور خاچاطریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرمن خاچاطریان (صفحه وجود ندارد)">آرمن خاچاطریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%BF%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%B4%D5%A5%D5%B6_%D4%B7%D5%A4%D5%B4%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%AB" class="extiw" title="hy:Խաչատրյան Արմեն Էդմոնդի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%AA_%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="لیلیت گیراگوسیان (صفحه وجود ندارد)">لیلیت گیراگوسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%BC%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A9_%D4%BB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%AB" class="extiw" title="hy:Կիրակոսյան Լիլիթ Իշխանի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%88%D9%87%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D9%88%D8%B1%D8%BA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمنوهی گیورغیان">آرمنوهی گیورغیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آسپرام کربیان (صفحه وجود ندارد)">آسپرام کربیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D6%80%D5%BA%D5%A5%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%BD%D5%BA%D6%80%D5%A1%D5%B4_%D4%B9%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB" class="extiw" title="hy:Կրպեյան Ասպրամ Թաթուլի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ادگار هاکوبیان (صفحه وجود ندارد)">ادگار هاکوبیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%A2%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B7%D5%A4%D5%A3%D5%A1%D6%80_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%AB%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Հակոբյան Էդգար Ռուբիկի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هاسمیک هاکوبیان (صفحه وجود ندارد)">هاسمیک هاکوبیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%A2%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%BD%D5%B4%D5%AB%D5%AF_%D4%B1%D6%80%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%AB" class="extiw" title="hy:Հակոբյան Հասմիկ Արմենի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%B1%D8%A7%DA%86%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هراچیا هاکوبیان (صفحه وجود ندارد)">هراچیا هاکوبیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%A2%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%B9%D5%B5%D5%A1_%D5%8E%D5%A1%D5%B9%D5%AB%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Հակոբյան Հրաչյա Վաչիկի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D9%87%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%81" title="کنیاز هاسانوف">کنیاز هاسانوف</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_()&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرتور هوهانیسیان () (صفحه وجود ندارد)">آرتور هوهانیسیان ()</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%A9%D5%B8%D6%82%D6%80_%D5%82%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A2%D5%AB" class="extiw" title="hy:Հովհաննիսյան Արթուր Ղարիբի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%87_%D9%87%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هریپسیمه هونانیان (صفحه وجود ندارد)">هریپسیمه هونانیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%BC%D5%AB%D6%83%D5%BD%D5%AB%D5%B4%D5%A5_%D5%8F%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A5%D5%AC%D5%AB" class="extiw" title="hy:Հունանյան Հռիփսիմե Տարիելի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آلیسا قازاریان (صفحه وجود ندارد)">آلیسا قازاریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%82%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BD_%D4%B1%D5%B2%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Ղազարյան Ալխաս Աղաբեկի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_()&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرمان قازاریان () (صفحه وجود ندارد)">آرمان قازاریان ()</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%82%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%B5%D5%B8%D5%AA%D5%A1%D5%B5%D5%AB" class="extiw" title="hy:Ղազարյան Արման Սերյոժայի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%DA%AF%D9%88%D9%87%DB%8C_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تاگوهی قازاریان">تاگوهی قازاریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%A7_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="مارینا قازاریان (صفحه وجود ندارد)">مارینا قازاریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%82%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1_%D4%BF%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%B5%D5%AB" class="extiw" title="hy:Ղազարյան Մարինա Կամոյի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="قاهرامانیان (صفحه وجود ندارد)">قاهرامانیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هایک مامیجانیان (صفحه وجود ندارد)">هایک مامیجانیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%A5%D5%B6%D5%AB" class="extiw" title="hy:Մամիջանյան Հայկ Ռուբենի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آروسیاک ماناوازیان (صفحه وجود ندارد)">آروسیاک ماناوازیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%A6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%AF_%D4%BC%D5%A5%D6%82%D5%B8%D5%B6%D5%AB" class="extiw" title="hy:Մանավազյան Արուսյակ Լեւոնի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرگناز مانوکیان (صفحه وجود ندارد)">آرگناز مانوکیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%A5%D5%A3%D5%B6%D5%A1%D5%A6_%D4%B3%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3%D5%A5%D5%B6%D5%AB" class="extiw" title="hy:Մանուկյան Արեգնազ Գուրգենի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گغام مانوکیان">گغام مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تارون مارگاریان">تارون مارگاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%86_%D9%85%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گورگن ملکونیان">گورگن ملکونیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%87%D8%B1_%D9%85%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_()&action=edit&redlink=1" class="new" title="مهر ملکونیان () (صفحه وجود ندارد)">مهر ملکونیان ()</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AC%D6%84%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%B0%D5%A5%D6%80_%D4%B1%D5%AC%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%BF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Մելքոնյան Մհեր Ալբերտի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتسویک میناسیان">آرتسویک میناسیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_()&action=edit&redlink=1" class="new" title="لیلیت میناسیان () (صفحه وجود ندارد)">لیلیت میناسیان ()</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%BC%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A9_%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%AB" class="extiw" title="hy:Մինասյան Լիլիթ Համբարձումի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D9%85%D9%81%DB%8C%D8%B1%D8%A7_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="زمفیرا میرزویوا (صفحه وجود ندارد)">زمفیرا میرزویوا</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%AB%D6%80%D5%A6%D5%B8%D5%A5%D6%82%D5%A1_%D4%B6%D5%A5%D5%B4%D6%86%D5%AB%D6%80%D5%A1_%D4%BF%D5%AB%D6%80%D5%B8%D5%BE%D5%AB" class="extiw" title="hy:Միրզոեւա Զեմֆիրա Կիրովի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D9%86%D8%A7_%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آنا مکرتچیان (صفحه وجود ندارد)">آنا مکرتچیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%AF%D6%80%D5%BF%D5%B9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B6%D5%B6%D5%A1_%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%AB" class="extiw" title="hy:Մկրտչյան Աննա Արայի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%86_%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرن مکرتچیان">آرن مکرتچیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85_%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گغام نازاریان (صفحه وجود ندارد)">گغام نازاریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B3%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%B4_%D4%B1%D6%80%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Նազարյան Գեղամ Արմենակի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%86%D8%A7_%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لنا نازاریان">لنا نازاریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%85%D8%A7_%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="اما بالیان (صفحه وجود ندارد)">اما بالیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B7%D5%B4%D5%B4%D5%A1_%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%AB" class="extiw" title="hy:Պալյան Էմմա Նորայրի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D9%BE%D8%A7%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گئورگ پاپویان">گئورگ پاپویان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="تیگران بارسیلیان (صفحه وجود ندارد)">تیگران بارسیلیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8F%D5%AB%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%B5%D5%B8%D5%AA%D5%A1%D5%B5%D5%AB" class="extiw" title="hy:Պարսիլյան Տիգրան Սերյոժայի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ماریام بوغوسیان (صفحه وجود ندارد)">ماریام بوغوسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B4_%D4%B1%D5%B7%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Պողոսյան Մարիամ Աշոտի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DA%A9_%D8%AC%D9%88%D9%84%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آروسیاک جولهاکیان">آروسیاک جولهاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن روستامیان">آرمن روستامیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%87%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="مهر ساهاکیان (صفحه وجود ندارد)">مهر ساهاکیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%B0%D5%A5%D6%80_%D5%8D%D5%A1%D5%B4%D5%BE%D5%A5%D5%AC%D5%AB" class="extiw" title="hy:Սահակյան Մհեր Սամվելի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D8%AE%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ایشخان ساقاتلیان">ایشخان ساقاتلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%81" title="آلکسی ساندیکوف">آلکسی ساندیکوف</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرتور سارگسیان (سیاستمدار) (صفحه وجود ندارد)">آرتور سارگسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%A9%D5%B8%D6%82%D6%80_%D4%BC%D5%A1%D5%BE%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Սարգսյան Արթուր Լավրենտի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هایک سارگسیان (صفحه وجود ندارد)">هایک سارگسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF_%D4%B6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B0%D5%AB" class="extiw" title="hy:Սարգսյան Հայկ Զարեհի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="تردات سارگسیان (صفحه وجود ندارد)">تردات سارگسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8F%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%BF_%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Սարգսյան Տրդատ Նորիկի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آشوت سیمونیان (صفحه وجود ندارد)">آشوت سیمونیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B7%D5%B8%D5%BF_%D4%BA%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%AB" class="extiw" title="hy:Սիմոնյան Աշոտ Ժորայի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1_%D8%B3%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خاچاطور سوکیاسیان">خاچاطور سوکیاسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغوان واردانیان">آغوان واردانیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرپینه وارطانیان (صفحه وجود ندارد)">آرپینه وارطانیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D6%83%D5%AB%D5%B6%D5%A5_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%AB" class="extiw" title="hy:Վարդանյան Արփինե Պետրոսի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="الینار وارطانیان">الینار وارطانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تسووینار وارطانیان">تسووینار وارطانیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ولادیمیر وارطانیان (صفحه وجود ندارد)">ولادیمیر وارطانیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8E%D5%AC%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D4%B4%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%A9%D5%AB" class="extiw" title="hy:Վարդանյան Վլադիմիր Դավիթի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="کریستینه وارطانیان (صفحه وجود ندارد)">کریستینه وارطانیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%AB" class="extiw" title="hy:Վարդանյան Քրիստինե Մարտինի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B2_%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هریکناز تیگرانیان">هریکناز تیگرانیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هایک تسیرونیان (صفحه وجود ندارد)">هایک تسیرونیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%91%D5%AB%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF_%D4%B6%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Ցիրունյան Հայկ Զարմիկի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D9%86%D9%88%D8%B4_%DA%A9%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آنوش کلویان (صفحه وجود ندارد)">آنوش کلویان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D5%AC%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B7_%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%BD%D5%AB" class="extiw" title="hy:Քլոյան Անուշ Սարգսի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آندرانیک کوچاریان">آندرانیک کوچاریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="لوون کوچاریان (صفحه وجود ندارد)">لوون کوچاریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D5%B8%D5%B9%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%BC%D5%A5%D6%82%D5%B8%D5%B6_%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%BF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Քոչարյան Լեւոն Ռոբերտի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سیران اوهانیان">سیران اوهانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D9%88%D8%B4_%D8%A8%D9%82%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آنوش بقلویان">آنوش بقلویان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرتور داوتیان (سیاستمدار) (صفحه وجود ندارد)">آرتور داوتیان (سیاستمدار)</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%BE%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%A9%D5%B8%D6%82%D6%80_%D5%8C%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%AB%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Դավթյան Արթուր Ռազմիկի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="مخیتار زاکاریان (صفحه وجود ندارد)">مخیتار زاکاریان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%A1%D6%84%D5%A1%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%AD%D5%AB%D5%A9%D5%A1%D6%80_%D5%8D%D5%A5%D5%B5%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB" class="extiw" title="hy:Զաքարյան Մխիթար Սեյրանի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آندرانیک تئوانیان (صفحه وجود ندارد)">آندرانیک تئوانیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B9%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%AF_%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Թեւանյան Անդրանիկ Նորիկի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9_%D8%AA%D8%A6%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ستراک تئونیان">ستراک تئونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%AF%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ویگن خاچاطریان">ویگن خاچاطریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D9%84%D9%86%D8%A7_%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="یلنا گیراگوسیان (صفحه وجود ندارد)">یلنا گیراگوسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B5%D5%AC%D5%A5%D5%B6%D5%A1_%D4%B1%D5%B7%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Կիրակոսյան Ելենա Աշոտի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%87_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="واهه هاکوبیان (صفحه وجود ندارد)">واهه هاکوبیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%A2%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8E%D5%A1%D5%B0%D5%A5_%D4%B1%D5%AC%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%BF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Հակոբյան Վահե Ալբերտի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%AF%D9%86_%D9%87%D9%88%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهاگن هواکیمیان">واهاگن هواکیمیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D9%82%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرتور قازینیان (صفحه وجود ندارد)">آرتور قازینیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%82%D5%A1%D5%A6%D5%AB%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%A9%D5%B8%D6%82%D6%80_%D4%B3%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Ղազինյան Արթուր Գագիկի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%A6%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="سرگئی موسیسیان (صفحه وجود ندارد)">سرگئی موسیسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%A5%D5%B5_%D4%BC%D5%A5%D6%82%D5%AB%D5%AF%D5%AB" class="extiw" title="hy:Մովսիսյան Սերգեյ Լեւիկի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرمن چارچیان (صفحه وجود ندارد)">آرمن چارچیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%89%D5%A1%D6%80%D5%B9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D5%B4%D5%A5%D5%B6_%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B4%D5%AB" class="extiw" title="hy:Չարչյան Արմեն Գերասիմի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="داویت ستراکیان (صفحه وجود ندارد)">داویت ستراکیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%A4%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%A9_%D5%84%D5%B0%D5%A5%D6%80%D5%AB" class="extiw" title="hy:Սեդրակյան Դավիթ Մհերի">hy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هریپسیمه استامبولتسیان (صفحه وجود ندارد)">هریپسیمه استامبولتسیان</a> <a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%BC%D5%AB%D6%83%D5%BD%D5%AB%D5%B4%D5%A5_%D4%B1%D5%BD%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB" class="extiw" title="hy:Ստամբուլյան Հռիփսիմե Ասատուրի">hy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتور وانتسیان">آرتور وانتسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A6%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام واردئوانیان">آرام واردئوانیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">* [[]]</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%88%D9%87%DB%8C_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرمنوهی قازاریان (صفحه وجود ندارد)">آرمنوهی قازاریان</a><sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-disambig" title="انتخابات مجلس ارمنستان">انتخابات مجلس ارمنستان</a> - * <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a> <div style="clear:both;"></div> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.parliament.am/deputies.php?lang=arm&sel=factions&SubscribeEmail=&show_session=7">[۴]</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="وزیران_کشاورزی_ارمنستان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:وزیران کشاورزی ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:وزیران کشاورزی ارمنستان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:وزیران کشاورزی ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="وزیران_کشاورزی_ارمنستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="وزیران کشاورزی ارمنستان (صفحه وجود ندارد)">وزیران کشاورزی ارمنستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Flag_of_Armenia_%283-2%29.svg/23px-Flag_of_Armenia_%283-2%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Flag_of_Armenia_%283-2%29.svg/35px-Flag_of_Armenia_%283-2%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Flag_of_Armenia_%283-2%29.svg/45px-Flag_of_Armenia_%283-2%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جمهوری نخست ارمنستان">جمهوری نخست ارمنستان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="استپان کامساراکان">استپان کامساراکان</a> (۱۹۱۸–۱۹۱۹)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A6%D9%88%D8%B3_%D8%AA%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تادئوس توشیان">تادئوس توشیان</a> (۱۹۱۹–۱۹۲۰)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سیمون وراتسیان">سیمون وراتسیان</a> (۱۹۲۰)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B4%D8%A7%DA%A9_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرشاک هوهانیسیان">آرشاک هوهانیسیان</a> (۱۹۲۰)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg/23px-Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg/35px-Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg/46px-Flag_of_the_Transcaucasian_SFSR.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="جمهوری سوسیالیستی ماورای قفقاز شوروی">جمهوری سوسیالیستی ماورای قفقاز شوروی</a><br /> و <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/23px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/35px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg/46px-Flag_of_the_Armenian_Soviet_Socialist_Republic_%281952%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی">جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%B3_%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سارکیس کاسیان">سارکیس کاسیان</a> (۱۹۲۰–۱۹۲۱)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B3_%DB%8C%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D9%86%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرامائیس یرزینکیان">آرامائیس یرزینکیان</a> (۱۹۲۱–۱۹۲۹)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%84_%DA%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:میکائل چالیان">پیش‌نویس:میکائل چالیان</a> (۱۹۳۰)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبراهام گولویان">آبراهام گولویان</a> (۱۹۳۰–۱۹۳۲)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D9%86_%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:گارگین یسائیان">پیش‌نویس:گارگین یسائیان</a> (۱۹۳۲–۱۹۳۳)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:آرمن آنانیان">پیش‌نویس:آرمن آنانیان</a> (۱۹۳۳)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="پیش‌نویس:وارطان مامیکونیان (شهردار) (صفحه وجود ندارد)">وارتان مامیکونیان</a> (۱۹۳۴–۱۹۳۶)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%86_%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گورگن ملیک-دادایان">گورگن ملیک-دادایان</a> (۱۹۳۶–۱۹۳۷)</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کاراپت گریگوریان">کاراپت گریگوریان</a> (۱۹۳۶–۱۹۳۷)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%88%D9%88%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شماوون آروشانیان">شماوون آروشانیان</a> (۱۹۳۷–۱۹۳۸)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%AF_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="آرتاوازد ساهاکیان (سیاستمدار)">آرتاوازد ساهاکیان (سیاستمدار)</a> (۱۹۳۸)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هایکاز مارجانیان">هایکاز مارجانیان</a> (۱۹۳۸–۱۹۴۵)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B3%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامسون قازاریان">سامسون قازاریان</a> (۱۹۴۵–۱۹۴۷)</li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%86%D9%88%DA%A9_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ینوک قازاریان">ینوک قازاریان</a> (۱۹۴۷–۱۹۵۲)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغاسی چیلینگاریان">آغاسی چیلینگاریان</a> (۱۹۵۲–۱۹۵۳)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B3%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامسون قازاریان">سامسون قازاریان</a> (۱۹۵۳)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="روبن آبراهامیان (سیاستمدار)">روبن آبراهامیان</a> (۱۹۵۴–۱۹۵۷)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند هوهانیسیان">هراند هوهانیسیان</a> (۱۹۵۷–۱۹۵۸)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گئورگ استپانیان">گئورگ استپانیان</a> (۱۹۵۸–۱۹۶۱)</li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%86%D9%88%DA%A9_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ینوک قازاریان">ینوک قازاریان</a> (۱۹۶۱–۱۹۶۲)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85_%D9%BE%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:گغام پطروسیان">پیش‌نویس:گغام پطروسیان</a> (۱۹۶۲–۱۹۶۵)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند هوهانیسیان">هراند هوهانیسیان</a> (۱۹۶۵–۱۹۷۴)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هنریک تارجومانیان">هنریک تارجومانیان</a> (۱۹۷۵–۱۹۸۵)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ولادیمیر موسیسیان">ولادیمیر موسیسیان</a> (۱۹۸۵–۱۹۹۰)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%84_%DA%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیش‌نویس:میکائل چالیان">پیش‌نویس:میکائل چالیان</a> (۱۹۹۰)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a class="mw-selflink selflink">ارمنستان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یوریک جاوادیان">یوریک جاوادیان</a> (۱۹۹۱)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک شاهبازیان">گاگیک شاهبازیان</a> (۱۹۹۱–۱۹۹۳)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D9%88%D9%88%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آشوت ووسکانیان">آشوت ووسکانیان</a> (۱۹۹۳–۱۹۹۶)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ولادیمیر موسیسیان">ولادیمیر موسیسیان</a> (۱۹۹۶–۱۹۹۹)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک شاهبازیان">گاگیک شاهبازیان</a> (۱۹۹۹–۲۰۰۰)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D9%88%D9%86_%DA%AF%D9%88%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="زاون گوورگیان">زاون گوورگیان</a> (۲۰۰۰–۲۰۰۲)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="داویت زادویان">داویت زادویان</a> (۲۰۰۲–۲۰۰۳)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D9%84%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="داویت لوکیان">داویت لوکیان</a> (۲۰۰۳–۲۰۰۸)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B3_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="آرامائیس گریگوریان (سیاست‌مدار)">آرامائیس گریگوریان</a> (۲۰۰۸–۲۰۰۹)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%A2%D9%84%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گراسیم آلاوردیان">گراسیم آلاوردیان</a> (۲۰۰۹–۲۰۱۰)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%A6%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سرگئو کاراپتیان">سرگئو کاراپتیان</a> (۲۰۱۰–۲۰۱۶)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D9%86%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ایگناتی آراکلیان">ایگناتی آراکلیان</a> (۲۰۱۶)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="آرتور خاچاتریان">آرتور خاچاتریان</a> (۲۰۱۸)</li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div><a rel="nofollow" class="external free" href="http://old.minagro.am/նախարարություն/նախկին-գյուղատնտեսության-նախարարներ/">http://old.minagro.am/նախարարություն/նախկին-գյուղատնտեսության-նախարարներ/</a> <div style="clear:both;"></div><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mineconomy.am/en/page/75">About the Ministry</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35359648"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_نمایندگان_دوره_سوم_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D9%88%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:نمایندگان دوره سوم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D9%88%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:نمایندگان دوره سوم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D9%88%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:نمایندگان دوره سوم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_نمایندگان_دوره_سوم_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> نمایندگان دوره سوم <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">نمایندگان مجلس</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="احزاب_حاکم"><b>احزاب حاکم</b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حزب جمهوری‌خواه ارمنستان">حزب جمهوری‌خواه ارمنستان</a> (33)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="هنریک آبراهامیان (سیاستمدار)">هنریک آبراهامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%A8%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هویک آبوویان">هویک آبوویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تیگران آرزاکانتسیان">تیگران آرزاکانتسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D8%B3%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آشوت آرسنیان">آشوت آرسنیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%B2%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هویک آزویان">هویک آزویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن آشوتیان">آرمن آشوتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آشوت آقابابیان">آشوت آقابابیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%B1%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لرنیک آلکسانیان">لرنیک آلکسانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D8%A2%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سوکیاس آوتیسیان">سوکیاس آوتیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مانوئل بادئیان">مانوئل بادئیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آشوت باغداساریان">آشوت باغداساریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%AA%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن پورتویان">آرمن پورتویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تیگران توروسیان">تیگران توروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="آرمن دانیلیان (سیاستمدار)">آرمن دانیلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام سارگسیان">آرام سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلکساندر سارگسیان">آلکساندر سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گالوست ساهاکیان">گالوست ساهاکیان</a> ()</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مارتین سوکیاسیان">مارتین سوکیاسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاروتیون قاراگیوزیان">هاروتیون قاراگیوزیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مانوئل قازاریان">مانوئل قازاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%AF_%D9%82%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرگ قوکاسیان">آرگ قوکاسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وازگن کاراخانیان">وازگن کاراخانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%BE%D8%AA_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ناهاپت گئورگیان">ناهاپت گئورگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B3_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-disambig" title="آرامائیس گریگوریان">آرامائیس گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%DA%A9_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رافیک گریگوریان">رافیک گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند گریگوریان">هراند گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک گاگیان">گاگیک گاگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%DA%AF%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="موراد گولویان">موراد گولویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DA%AF%D8%B3_%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وارتگس ماتئوسیان">وارتگس ماتئوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رازمیک مارتیروسیان">رازمیک مارتیروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبراهام مانوکیان">آبراهام مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D9%85%D8%AE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن مخیتاریان">آرمن مخیتاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرارات مکرتچیان">آرارات مکرتچیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک ملیکیان">گاگیک ملیکیان</a> ()</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک میناسیان">گاگیک میناسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%86%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هرمینه ناغدالیان">هرمینه ناغدالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%84_%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامول نیکویان">سامول نیکویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%AA_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%AF)" class="mw-redirect" title="هاملت هاروتیونیان (دولت‌مرد)">هاملت هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="گئورگ هاکوبیان (دولتمرد)">گئورگ هاکوبیان (دولتمرد)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B4_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هرانوش هاکوبیان">هرانوش هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبن هایراپتیان">روبن هایراپتیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Justice_(Armenia)" class="extiw" title="en:Justice (Armenia)">عدالت</a> (14/12)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلبرت بازیان">آلبرت بازیان</a>-</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ادموند تساتوریان">ادموند تساتوریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هراند خاچاطریان (صفحه وجود ندارد)">هراند خاچاطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="استپان دمیرچیان">استپان دمیرچیان</a> ()</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="استپان زاکاریان">استپان زاکاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B4%D8%A7%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرشاک سادویان">آرشاک سادویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام سارگسیان">آرام سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام گاسپار سارگسیان">آرام گاسپار سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شاوارش کوچاریان">شاوارش کوچاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وازگن مانوکیان">وازگن مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وارطان مکرتچیان">وارطان مکرتچیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B5%DB%B4_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C))" title="گریگور هاروتیونیان (سیاستمدار، زاده ۱۹۵۴ (میلادی))">گریگور هاروتیونیان</a> ()</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%D9%85%D9%86%D8%AF" title="حزب کشور قانونمند">حزب کشور قانونمند</a> (19)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گاگیک آوتیسیان (صفحه وجود ندارد)">گاگیک آوتیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتور باغداساریان">آرتور باغداساریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامول بالاسانیان">سامول بالاسانیان</a> ()</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%BA%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هغینه بیشاریان">هغینه بیشاریان</a> ()</li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%86%DB%8C%DA%A9_%D9%BE%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خاچیک پطروسیان">خاچیک پطروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%87%DA%AF%D9%84%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مهر شاهگلدیان">مهر شاهگلدیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="هوهانس مارگاریان (دولتمرد)">هوهانس مارگاریان (دولتمرد)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گاگیک مخیان (صفحه وجود ندارد)">گاگیک مخیان</a></li> <li>[[]]</li> <li>[[]]</li> <li>[[]]</li> <li>[[]]</li> <li>[[]]</li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="احزاب_اپوزیسون"><b>احزاب اپوزیسون</b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D9%81%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="فدراسیون انقلابی ارمنی">فدراسیون انقلابی ارمنی</a> (11/10)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هرایر کاراپتیان">هرایر کاراپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن روستامیان">آرمن روستامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="اسپارتاک سیرانیان">اسپارتاک سیرانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهان هوهانیسیان">واهان هوهانیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D9%87%D9%88%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبن هوسپیان">روبن هوسپیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86_%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="لوون مکردجیان (سیاستمدار)">لوون مکردجیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وستانیک ماروخیان">وستانیک ماروخیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D8%A2%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آشوت آپویان">آشوت آپویان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گغام مانوکیان">گغام مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلوارد پتروسیان">آلوارد پتروسیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D5%AC_%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վարդանյան Միքայել Հրանտի (صفحه وجود ندارد)">Վարդանյան Միքայել Հրանտի</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="مستقل (صفحه وجود ندارد)">مستقل</a> (37)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک تساروکیان">گاگیک تساروکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="استپان دمیرچیان">استپان دمیرچیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="استپان زاکاریان">استپان زاکاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شاوارش کوچاریان">شاوارش کوچاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاشس گغامیان">آرتاشس گغامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وازگن مانوکیان">وازگن مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ساسون میکائیلیان">ساسون میکائیلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%B3%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گورگن آرسنیان">گورگن آرسنیان</a>-</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ولادیمیر بادالیان">ولادیمیر بادالیان</a>-</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلبرت بازیان">آلبرت بازیان</a>-</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="سورن خاچاتریان">سورن خاچاتریان</a>-</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ویکتور دالاکیان">ویکتور دالاکیان</a>-</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86)" title="کارن کاراپتیان (کارآفرین)">کارن کاراپتیان</a>-</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرام هاروتیونیان">آرام هاروتیونیان</a>-</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%87_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B7%DB%B7)" title="واهه هاکوبیان (سیاستمدار زاده ۱۹۷۷)">واهه هاکوبیان</a>-</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%88%DA%98%D8%A7_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سریوژا آبراهامیان">سریوژا آبراهامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1_%D8%B3%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خاچاطور سوکیاسیان">خاچاطور سوکیاسیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%84_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ساموئل ساهاکیان (صفحه وجود ندارد)">ساموئل ساهاکیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هاروتیون پامبوکیان (صفحه وجود ندارد)">هاروتیون پامبوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آراکل موسیسیان">آراکل موسیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ملیک مانوکیان">ملیک مانوکیان</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="ترک_نمایندگی"><b>ترک نمایندگی</b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">[[]]</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em">[[]]</div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B3)" title="انتخابات مجلس ارمنستان (۲۰۰۳)">انتخابات مجلس ارمنستان (۲۰۰۳)</a> - <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-disambig" title="انتخابات مجلس ارمنستان">انتخابات مجلس ارمنستان</a> - <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a><div style="clear:both;"></div><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.parliament.am/deputies.php?lang=arm&sel=factions&SubscribeEmail=&show_session=3">[۵]</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.parliament.am/deputies.php?lang=eng&sel=&ord=&show_session=3">[۶]</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_نمایندگان_دوره_پنجم_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:نمایندگان دوره پنجم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:نمایندگان دوره پنجم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:نمایندگان دوره پنجم مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_نمایندگان_دوره_پنجم_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> نمایندگان دوره پنجم <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">نمایندگان مجلس</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="حزب_حاکم"><b>حزب حاکم</b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حزب جمهوری‌خواه ارمنستان">جمهوری‌خواه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هوویک آبراهامیان">هوویک آبراهامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A2%D8%AC%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارینه آجمیان">کارینه آجمیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D8%B3%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آشوت آرسنیان">آشوت آرسنیان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D8%B3%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گورگن آرسنیان">گورگن آرسنیان</a></b></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%84_%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86)" title="ساموئل آلکسانیان (کارآفرین)">ساموئل آلکسانیان</a></b></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%B1%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لرنیک آلکسانیان">لرنیک آلکسانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D8%A2%D9%88%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3)" title="کارن آواگیان (نماینده مجلس)">کارن آواگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D8%A2%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سوکیاس آوتیسیان">سوکیاس آوتیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A2%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واردان آیوازیان">واردان آیوازیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرتور استپانیان (سیاستمدار) (صفحه وجود ندارد)">آرتور استپانیان (سیاستمدار)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آشوت بابایان (صفحه وجود ندارد)">آشوت بابایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هایک بابوخانیان">هایک بابوخانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرا بابلویان">آرا بابلویان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هایک بابوخانیان">هایک بابوخانیان</a></b></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ولودیا بادالیان">ولودیا بادالیان</a></b></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهرام باغداساریان">واهرام باغداساریان</a></li> <li>'<i><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D8%A8%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارن بکاریان">کارن بکاریان</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آلکسان پطروسیان (صفحه وجود ندارد)">آلکسان پطروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شوشان پتروسیان">شوشان پتروسیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%BE%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="کارینه پوغوسیان (صفحه وجود ندارد)">کارینه پوغوسیان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%A9_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شیراک توروسیان">شیراک توروسیان</a></b></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DA%A9_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3)" title="آرتاک داوتیان (نماینده مجلس)">آرتاک داوتیان (نماینده مجلس)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DA%A9_%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاک زاکاریان">آرتاک زاکاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رازمیک زهرابیان">رازمیک زهرابیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="روبن سادویان (صفحه وجود ندارد)">روبن سادویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DA%A9_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86)" title="آرتاک سارگسیان (کارآفرین)">آرتاک سارگسیان (کارآفرین)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="روبرت سارگسیان (دولتمرد)">روبرت سارگسیان (دولتمرد)</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9_(%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86)_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ستراک (سیران) سارویان">ستراک (سیران) سارویان</a></b></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A8%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="کارن ساریبکیان (صفحه وجود ندارد)">کارن ساریبکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B7%DB%B4)" title="آرمان ساهاکیان (دولتمرد، زاده ۱۹۷۴)">آرمان ساهاکیان (دولتمرد، زاده ۱۹۷۴)</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گالوست ساهاکیان">گالوست ساهاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="هوهانس ساهاکیان (سیاستمدار)">هوهانس ساهاکیان (سیاستمدار)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1_%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مهر ستراکیان">مهر ستراکیان</a></li> <li><b><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%B3%D9%88%D9%81%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="هوهانس سوفویان (صفحه وجود ندارد)">هوهانس سوفویان</a></b></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گالوست ساهاکیان">گالوست ساهاکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%81" title="ادوارد شارمازانوف">ادوارد شارمازانوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%84_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ساموئل فارمانیان">ساموئل فارمانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وازگن کاراخانیان">وازگن کاراخانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86)" title="کارن کاراپتیان (کارآفرین)">کارن کاراپتیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرمن کاراپتیان (صفحه وجود ندارد)">آرمن کاراپتیان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B1%D8%A7_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نائیرا کاراپتیان">نائیرا کاراپتیان</a></b></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتور گئورگیان">آرتور گئورگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%BE%D8%AA_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ناهاپت گئورگیان">ناهاپت گئورگیان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مانوئل گریگوریان">مانوئل گریگوریان</a></b></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-disambig" title="هایک گریگوریان">هایک گریگوریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند گریگوریان">هراند گریگوریان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاشس گغامیان">آرتاشس گغامیان</a></b></li> <li><b><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="مارینه مارابیان (صفحه وجود ندارد)">مارینه مارابیان</a></b></li> <li><b><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوون مارتیروسیان">لوون مارتیروسیان</a></b></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%B1%DA%98_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="ورژ مارکوسیان (صفحه وجود ندارد)">ورژ مارکوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D9%85%D8%AE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن مخیتاریان">آرمن مخیتاریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="واهرام مکرتچیان (صفحه وجود ندارد)">واهرام مکرتچیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک ملیکیان">گاگیک ملیکیان</a></li> <li><b><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DA%A9_%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="اسپارتاک ملیکیان (صفحه وجود ندارد)">اسپارتاک ملیکیان</a></b></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="مناتساکان مناتساکانیان (صفحه وجود ندارد)">مناتساکان مناتساکانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%A7_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روزانا مورادیان">روزانا مورادیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-disambig" title="موراد مورادیان">موراد مورادیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آراکل موسیسیان">آراکل موسیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک میناسیان">گاگیک میناسیان</a></li> <li><b><a href="/w/index.php?title=%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%AA%DB%8C%DA%86_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="مکرتیچ میناسیان (صفحه وجود ندارد)">مکرتیچ میناسیان</a></b></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%86%D8%A7%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هرمینه ناغدالیان">هرمینه ناغدالیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%86%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="کوریون ناهاپتیان (دولتمرد)">کوریون ناهاپتیان (دولتمرد)</a></li> <li><b><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%B4%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گارگین نوشیکیان (صفحه وجود ندارد)">گارگین نوشیکیان</a></b></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%84_%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامول نیکویان">سامول نیکویان</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%AA_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="داجات وارداپتیان">داجات وارداپتیان</a></b></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خسرو هاروتیونیان">خسرو هاروتیونیان</a></b></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%AA_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاملت هاروتیونیان">هاملت هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B5%DB%B6)" title="هاکوب هاکوبیان (دولتمرد، زاده ۱۹۵۶)">هاکوب هاکوبیان (دولتمرد، زاده ۱۹۵۶)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B5%DB%B8_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="هاکوب هاکوبیان (دولتمرد، زاده ۱۹۵۸ میلادی)">هاکوب هاکوبیان (دولتمرد، زاده ۱۹۵۸ میلادی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرکادی هامبارتسومیان">آرکادی هامبارتسومیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%D9%87%D9%88%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبن هوسپیان">روبن هوسپیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%87_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرپینه هوهانیسیان">آرپینه هوهانیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرائیک هوهانیسیان">آرائیک هوهانیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مارگاریت یسائیان">مارگاریت یسائیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%81%D8%A7" title="حزب ارمنستان شکوفا">ارمنستان شکوفا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D8%AA%D8%B3_%D8%A2%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آراگاتس آخویان">آراگاتس آخویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرائیک آقابابایان">آرائیک آقابابایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بازماسر آراکلیان">بازماسر آراکلیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرا آرامیان">آرا آرامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%87_%D8%A7%D9%86%D9%81%DB%8C%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهه انفیجایان">واهه انفیجایان</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وارطان اوسکانیان">وارطان اوسکانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک تساروکیان">گاگیک تساروکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B1%D8%A7_%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نائیرا زهرابیان">نائیرا زهرابیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%A2%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرمن آوتیسیان (صفحه وجود ندارد)">آرمن آوتیسیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="واهان بابایان (صفحه وجود ندارد)">واهان بابایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روستام گاسپاریان">روستام گاسپاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D9%86_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبن گئورگیان">روبن گئورگیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند داوتیان">هراند داوتیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="هایک خاچاطریان (سیاستمدار) (صفحه وجود ندارد)">هایک خاچاطریان (سیاستمدار)</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارو کاراپتیان">کارو کاراپتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهان کاراپتیان">واهان کاراپتیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%87_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%88_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9)&action=edit&redlink=1" class="new" title="واهه هوهانیسیان (سیاست‌مدار و پزشک) (صفحه وجود ندارد)">واهه هوهانیسیان (سیاست‌مدار و پزشک)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاروتیون قاراگیوزیان">هاروتیون قاراگیوزیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%DA%AF%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%B3%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهاگن ماخسودیان">واهاگن ماخسودیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبراهام مانوکیان">آبراهام مانوکیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="استپان مارگاریان (صفحه وجود ندارد)">استپان مارگاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84_%D9%85%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="میکائیل ملکومیان">میکائیل ملکومیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B4%D8%A7%DA%A9_%D9%85%D8%AE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرشاک مخیتاریان">آرشاک مخیتاریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="تیگران نرسیسیان (سیاستمدار) (صفحه وجود ندارد)">تیگران نرسیسیان (سیاستمدار)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تیگران اوریخانیان">تیگران اوریخانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مروژان سیمونیان">مروژان سیمونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تیگران استپانیان">تیگران استپانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="الینار وارطانیان">الینار وارطانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وارطان اوسکانیان">وارطان اوسکانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%DA%AF%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="موراد گولویان">موراد گولویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%86_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="مارتون گریگوریان (سیاستمدار)">مارتون گریگوریان (سیاستمدار)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%DB%8C%D9%88%D8%A7_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="لیوا خاچاطریان (صفحه وجود ندارد)">لیوا خاچاطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ملیک مانوکیان">ملیک مانوکیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گریگور مارگاریان (صفحه وجود ندارد)">گریگور مارگاریان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%88%D8%B4%D8%BA_%D9%BE%D8%B7%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="موشغ پطروسیان (صفحه وجود ندارد)">موشغ پطروسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="داویت کوچاریان (دولتمرد)">داویت کوچاریان (دولتمرد)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامول بالاسانیان">سامول بالاسانیان</a>*</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گریگور گریگوریان">گریگور گریگوریان</a>*</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کنگره ملی ارمنی">کنگره ملی ارمنی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هراند باگراتیان">هراند باگراتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نیکول پاشینیان">نیکول پاشینیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%AC%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاگیک جاهانگیریان">گاگیک جاهانگیریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="استپان دمیرچیان">استپان دمیرچیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%88%D9%86_%D8%B2%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لوون زورابیان">لوون زورابیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%88%D8%AF%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لیودمیلا سارگسیان">لیودمیلا سارگسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B5%DB%B7)" title="آرام مانوکیان (زاده ۱۹۵۷)">آرام مانوکیان</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div id="احزاب_اپوزوسیون"><b>احزاب اپوزوسیون</b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="حزب کشور قانومند (صفحه وجود ندارد)">کشور قانومند</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D8%AE%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ایشخان خاچاطریان">ایشخان خاچاطریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%BA%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هغینه بیشاریان">هغینه بیشاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="لئون خودولیان">لئون خودولیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="هوهانس مارگاریان (دولتمرد)">هوهانس مارگاریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%87%DA%AF%D9%84%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مهر شاهگلدیان">مهر شاهگلدیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%AA%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارن بوتویان">کارن بوتویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%84_%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A6%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامول تادئوسیان">سامول تادئوسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%86%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خاچیک هاروتیونیان">خاچیک هاروتیونیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فدراسیون انقلابی (صفحه وجود ندارد)">فدراسیون انقلابی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن بابایان">آرمن بابایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرمن روستامیان">آرمن روستامیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کارن شاهمورادیان">کارن شاهمورادیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1)" title="میکائیل مانوکیان (سیاستمدار)">میکائیل مانوکیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغوان واردانیان">آغوان واردانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبیک هاکوبیان">روبیک هاکوبیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهان هوهانیسیان">واهان هوهانیسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%DB%8C%DA%A9_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتسویک میناسیان">آرتسویک میناسیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_(%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="میراث (ارمنستان)">میراث</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%B2%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آلکساندر آرزومانیان">آلکساندر آرزومانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%87%DB%8C_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="زاروهی پوستانجیان">زاروهی پوستانجیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="روبیک هاکوبیان">روبیک هاکوبیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="مستقل (صفحه وجود ندارد)">مستقل</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خسرو هاروتیونیان">خسرو هاروتیونیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B3_%DA%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آرتاشس گغامیان">آرتاشس گغامیان</a> (حزب وحدت ملی)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="استپان دمیرچیان">استپان دمیرچیان</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">Լիազորությունները դադարեցրած</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;"><tbody><tr><th id="&#91;&#91;&#93;&#93;" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">[[]]</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em">[[]] <ul><li>[[]]</li> <li>[[]]</li></ul></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B2)" title="انتخابات مجلس ارمنستان (۲۰۱۲)">انتخابات مجلس ارمنستان (۲۰۱۲)</a> - <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-disambig" title="انتخابات مجلس ارمنستان">انتخابات مجلس ارمنستان</a> - <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a> <div style="clear:both;"></div> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.parliament.am/deputies.php?lang=arm&sel=factions&SubscribeEmail=&show_session=5">[۷]</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.parliament.am/deputies.php?lang=eng&sel=&ord=&show_session=5">[۸]</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_رئیسان_کمیسیون_دائمی_دفاعی،_امنیت_ملی_و_دائمی_امور_داخلی_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%8C_%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D9%88_%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:رئیسان کمیسیون دائمی دفاعی، امنیت ملی و دائمی امور داخلی مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%8C_%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D9%88_%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:رئیسان کمیسیون دائمی دفاعی، امنیت ملی و دائمی امور داخلی مجلس ملی جمهوری ارمنستان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%8C_%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D9%88_%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C_%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:رئیسان کمیسیون دائمی دفاعی، امنیت ملی و دائمی امور داخلی مجلس ملی جمهوری ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان_رئیسان_کمیسیون_دائمی_دفاعی،_امنیت_ملی_و_دائمی_امور_داخلی_مجلس_ملی_جمهوری_ارمنستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> رئیسان کمیسیون دائمی دفاعی، امنیت ملی و دائمی امور داخلی <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ساموئل گئورگیان">ساموئل گئورگیان</a> (۱۹۹۵-۱۹۹۸)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رازمیک مارتیروسیان">رازمیک مارتیروسیان</a> (۱۹۹۸-۱۹۹۹)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="واهان هوهانیسیان">واهان هوهانیسیان</a> (۱۹۹۹-۲۰۰۳)</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%87%DA%AF%D9%84%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مهر شاهگلدیان">مهر شاهگلدیان</a> (۲۰۰۳-۲۰۰۶)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%B3_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-disambig" title="آرامائیس گریگوریان">آرامائیس گریگوریان</a> (۲۰۰۶-۲۰۰۷)</li> <li><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A9%D5%B8%D6%82%D6%80_%D4%B1%D5%B2%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="hy:Արթուր Աղաբեկյան">Արթուր Ալեքսանդրի Աղաբեկյան</a> (۲۰۰۷-۲۰۰۹)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هرایر کاراپتیان">هرایر کاراپتیان</a> (۲۰۰۹-۲۰۱۲)</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%86%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF)" title="کوریون ناهاپتیان (دولتمرد)">کوریون ناهاپتیان (دولتمرد)</a> (۲۰۱۲-۲۰۱۸)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آندرانیک کوچاریان">آندرانیک کوچاریان</a> (۲۰۱۹-)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <p><br /> </p><p><br /> </p><p><br /> </p> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="فهرست_حزب‌ها_در_ارمنستان_23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان" style="background:#FFEFD5; width:100%; vertical-align:middle;;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D8%A8_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:احزاب سیاسی ارمنستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D8%A8_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:احزاب سیاسی ارمنستان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D8%A8_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:احزاب سیاسی ارمنستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="فهرست_حزب‌ها_در_ارمنستان_23x15px&#124;border_&#124;alt=ارمنستان&#124;link=ارمنستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AD%D8%B2%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فهرست حزب‌ها در ارمنستان">فهرست حزب‌ها در ارمنستان</a> <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ارمنستان"><img alt="ارمنستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/23px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/35px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/46px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مجلس ملی جمهوری ارمنستان">مجلس ملی جمهوری ارمنستان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Armenia_Alliance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenia Alliance (صفحه وجود ندارد)">Armenia Alliance</a> (<a href="/wiki/%D9%81%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="فدراسیون انقلابی ارمنی">فدراسیون انقلابی ارمنی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%AF%D9%86%DB%8C_(%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="پیمان مدنی (ارمنستان)">پیمان مدنی (ارمنستان)</a> (* <a href="/w/index.php?title=United_Labour_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="United Labour Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">United Labour Party</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=I_Have_Honor_Alliance&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Have Honor Alliance (صفحه وجود ندارد)">I Have Honor Alliance</a> (<a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حزب جمهوری‌خواه ارمنستان">حزب جمهوری‌خواه ارمنستان</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">Unrepresented</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Adequate_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adequate Party (صفحه وجود ندارد)">Adequate Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=All_Armenian_Labour_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="All Armenian Labour Party (صفحه وجود ندارد)">All Armenian Labour Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=All-Armenian_National_Statehood_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="All-Armenian National Statehood Party (صفحه وجود ندارد)">All-Armenian National Statehood Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Alliance_of_Ideological_Liberals&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alliance of Ideological Liberals (صفحه وجود ندارد)">Alliance of Ideological Liberals</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Alliance_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alliance Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Alliance Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Alternative_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alternative Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Alternative Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Apricot_Country_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Apricot Country Party (صفحه وجود ندارد)">Apricot Country Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armenia_is_Our_Home&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenia is Our Home (صفحه وجود ندارد)">Armenia is Our Home</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armenian_Castle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenian Castle (صفحه وجود ندارد)">Armenian Castle</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%DA%A9%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حزب کمونیست ارمنستان">حزب کمونیست ارمنستان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armenian_Constructive_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenian Constructive Party (صفحه وجود ندارد)">Armenian Constructive Party</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%84_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="حزب لیبرال دموکرات ارمنی">حزب لیبرال دموکرات ارمنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armenian_Dream&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenian Dream (صفحه وجود ندارد)">Armenian Dream</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armenian_Eagles_Unified_Armenia_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenian Eagles Unified Armenia Party (صفحه وجود ندارد)">Armenian Eagles Unified Armenia Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armenian_Liberal_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenian Liberal Party (صفحه وجود ندارد)">Armenian Liberal Party</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کنگره ملی ارمنی">کنگره ملی ارمنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armenian_National_Movement_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenian National Movement Party (صفحه وجود ندارد)">Armenian National Movement Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Balasanyan_Alliance_Social_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Balasanyan Alliance Social Party (صفحه وجود ندارد)">Balasanyan Alliance Social Party</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86" title="ارمنستان روشن">ارمنستان روشن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Christian-Democratic_Rebirth_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christian-Democratic Rebirth Party (صفحه وجود ندارد)">Christian-Democratic Rebirth Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Christian_Democratic_Union_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christian Democratic Union of Armenia (صفحه وجود ندارد)">Christian Democratic Union of Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Citizen%27s_Decision&action=edit&redlink=1" class="new" title="Citizen's Decision (صفحه وجود ندارد)">Citizen's Decision</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Conservative_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Conservative Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Conservative Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Constitutional_Rights_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="Constitutional Rights Union (صفحه وجود ندارد)">Constitutional Rights Union</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Country_of_Living&action=edit&redlink=1" class="new" title="Country of Living (صفحه وجود ندارد)">Country of Living</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Democratic_Alternative_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Democratic Alternative Party (صفحه وجود ندارد)">Democratic Alternative Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Democratic_Consolidation_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Democratic Consolidation Party (صفحه وجود ندارد)">Democratic Consolidation Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Democratic_Homeland_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Democratic Homeland Party (صفحه وجود ندارد)">Democratic Homeland Party</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حزب دموکراتیک ارمنستان">حزب دموکراتیک ارمنستان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Democratic_Way_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Democratic Way Party (صفحه وجود ندارد)">Democratic Way Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dignified_Future_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dignified Future Party (صفحه وجود ندارد)">Dignified Future</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dignified_Way_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dignified Way Party (صفحه وجود ندارد)">Dignified Way Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=European_Party_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="European Party of Armenia (صفحه وجود ندارد)">European Party of Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fair_Armenia_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fair Armenia Party (صفحه وجود ندارد)">Fair Armenia Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=For_The_Republic_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="For The Republic Party (صفحه وجود ندارد)">For The Republic Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=For_Social_Justice_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="For Social Justice (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">For Social Justice</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Free_Democrats_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Free Democrats (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Free Democrats</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Freedom_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Freedom Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Freedom Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Free_Homeland_Alliance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Free Homeland Alliance (صفحه وجود ندارد)">Free Homeland Alliance</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Generation_of_Independence_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Generation of Independence Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Generation of Independence</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Green_Party_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Green Party of Armenia (صفحه وجود ندارد)">Green Party of Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="حزب جمهوری">حزب جمهوری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hayazn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hayazn (صفحه وجود ندارد)">Hayazn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hayk_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hayk Party (صفحه وجود ندارد)">Hayk Party</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_(%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="میراث (ارمنستان)">میراث (ارمنستان)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Homeland_of_Armenians_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Homeland of Armenians Party (صفحه وجود ندارد)">Homeland of Armenians Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Homeland_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Homeland Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Homeland Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hosank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hosank (صفحه وجود ندارد)">Hosank</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intellectual_Armenia_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intellectual Armenia Party (صفحه وجود ندارد)">Intellectual Armenia Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Liberal_Democratic_Union_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liberal Democratic Union of Armenia (صفحه وجود ندارد)">Liberal Democratic Union of Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Liberal_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liberal Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Liberal Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mighty_Fatherland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mighty Fatherland (صفحه وجود ندارد)">Mighty Fatherland</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Moral_Values_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Moral Values Party (صفحه وجود ندارد)">Moral Values Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mother_Armenia_Alliance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mother Armenia Alliance (صفحه وجود ندارد)">Mother Armenia Alliance</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=My_Powerful_Community&action=edit&redlink=1" class="new" title="My Powerful Community (صفحه وجود ندارد)">My Powerful Community</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=National_Agenda_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Agenda Party (صفحه وجود ندارد)">National Agenda Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=National_Christian_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Christian Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">National Christian Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=National_Democratic_Pole&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Democratic Pole (صفحه وجود ندارد)">National Democratic Pole</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%84%DB%8C" title="اتحاد دموکراتیک ملی">اتحاد دموکراتیک ملی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=National_Democrats_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Democrats Union (صفحه وجود ندارد)">National Democrats Union</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=National_Progress_Party_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Progress Party of Armenia (صفحه وجود ندارد)">National Progress Party of Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=National_Security_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Security Party (صفحه وجود ندارد)">National Security Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=National_Unity_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Unity (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">National Unity</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=New_Political_Culture_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="New Political Culture Party (صفحه وجود ندارد)">New Political Culture Party</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86_(%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="حزب دوران نوین (ارمنستان)">حزب دوران نوین (ارمنستان)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=One_Armenia_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="One Armenia Party (صفحه وجود ندارد)">One Armenia Party</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%D9%85%D9%86%D8%AF" title="حزب کشور قانونمند">حزب کشور قانونمند</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pan-Armenian_National_Agreement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pan-Armenian National Agreement (صفحه وجود ندارد)">Pan-Armenian National Agreement</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Patriot_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Patriot Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Patriot Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=People%27s_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="People's Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">People's Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=People%27s_Party_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="People's Party of Armenia (صفحه وجود ندارد)">People's Party of Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Progressive_United_Communist_Party_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Progressive United Communist Party of Armenia (صفحه وجود ندارد)">Progressive United Communist Party of Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%81%D8%A7" title="حزب ارمنستان شکوفا">حزب ارمنستان شکوفا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Public_Voice_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Public Voice Party (صفحه وجود ندارد)">Public Voice Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Reborn_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reborn Armenia (صفحه وجود ندارد)">Reborn Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Reformist_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reformist Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Reformist Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rise_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rise Party (صفحه وجود ندارد)">Rise Party</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3:%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7_%D8%AA%D8%B3%D8%B1%D8%B1" title="پیش‌نویس:ساسنا تسرر">پیش‌نویس:ساسنا تسرر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Shant_Alliance_Nationalist_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shant Alliance Nationalist Party (صفحه وجود ندارد)">Shant Alliance Nationalist Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Shirinyan-Babajanyan_Alliance_of_Democrats&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shirinyan-Babajanyan Alliance of Democrats (صفحه وجود ندارد)">Shirinyan-Babajanyan Alliance of Democrats</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%87%D9%86%DA%86%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="حزب سوسیال دموکرات هنچاکیان">حزب سوسیال دموکرات هنچاکیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Social_Justice_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Social Justice Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Social Justice Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Solidarity_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Solidarity Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Solidarity Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sovereign_Armenia_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sovereign Armenia Party (صفحه وجود ندارد)">Sovereign Armenia Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Stability_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stability Party (صفحه وجود ندارد)">Stability Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Uzh_Hayrenyats&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uzh Hayrenyats (صفحه وجود ندارد)">Strength of the Fatherland</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Third_Republic_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Third Republic Party (صفحه وجود ندارد)">Third Republic Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Towards_Russia_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Towards Russia Party (صفحه وجود ندارد)">Towards Russia Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Unified_Armenians_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Unified Armenians Party (صفحه وجود ندارد)">Unified Armenians Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Union_for_National_Self-Determination&action=edit&redlink=1" class="new" title="Union for National Self-Determination (صفحه وجود ندارد)">Union for National Self-Determination</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=United_Armenia_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="United Armenia Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">United Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=United_Communist_Party_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="United Communist Party of Armenia (صفحه وجود ندارد)">United Communist Party of Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=United_Homeland_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="United Homeland Party (صفحه وجود ندارد)">United Homeland Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=United_Liberal_National_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="United Liberal National Party (صفحه وجود ندارد)">United Liberal National Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=United_National_Initiative_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="United National Initiative (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">United National Initiative</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Unity_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Unity Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Unity Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Victory_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Victory Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Victory Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Voice_Libertarian_Conservative_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Voice Libertarian Conservative Party (صفحه وجود ندارد)">Voice Libertarian Conservative Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Voice_of_the_Nation_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Voice of the Nation (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Voice of the Nation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=5165_National_Conservative_Movement_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="5165 National Conservative Movement Party (صفحه وجود ندارد)">5165 National Conservative Movement Party</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:right;">Defunct</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent; text-align:left/center;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%84_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="حزب لیبرال دموکراتیک آرمناکان">حزب لیبرال دموکراتیک آرمناکان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armenian_Workers_Communist_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenian Workers Communist Party (صفحه وجود ندارد)">Armenian Workers Communist Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armenian_Workers_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenian Workers Union (صفحه وجود ندارد)">Armenian Workers Union</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Armenian_Populist_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenian Populist Party (صفحه وجود ندارد)">Armenian Populist Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bright_Alliance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bright Alliance (صفحه وجود ندارد)">Bright Alliance</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%DA%A9%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C)" title="حزب کمونیست ارمنستان (اتحاد شوروی)">حزب کمونیست ارمنستان (اتحاد شوروی)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Democratic_Liberal_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Democratic Liberal Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Democratic Liberal Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Democratic_Liberal_Party_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Democratic Liberal Party of Armenia (صفحه وجود ندارد)">Democratic Liberal Party of Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dignified_Yerevan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dignified Yerevan (صفحه وجود ندارد)">Dignified Yerevan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dignity,_Democracy,_Motherland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dignity, Democracy, Motherland (صفحه وجود ندارد)">Dignity, Democracy, Motherland</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hello_Yerevan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hello Yerevan (صفحه وجود ندارد)">Hello Yerevan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Homeland_Salvation_Movement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Homeland Salvation Movement (صفحه وجود ندارد)">Homeland Salvation Movement</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Impeachment_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="Impeachment Union (صفحه وجود ندارد)">Impeachment Union</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Justice_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Justice (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Justice</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Law_and_Unity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Law and Unity (صفحه وجود ندارد)">Law and Unity</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="حزب مارکسیست ارمنستان">حزب مارکسیست ارمنستان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mission_Party&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mission Party (صفحه وجود ندارد)">Mission Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=My_Step_Alliance&action=edit&redlink=1" class="new" title="My Step Alliance (صفحه وجود ندارد)">My Step Alliance</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=National_United_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="National United Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">National United Party</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=New_Country_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="New Country (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">New Country</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=ORO_Alliance&action=edit&redlink=1" class="new" title="ORO Alliance (صفحه وجود ندارد)">ORO Alliance</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pan-Armenian_National_Movement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pan-Armenian National Movement (صفحه وجود ندارد)">Pan-Armenian National Movement</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Renewed_Communist_Party_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Renewed Communist Party of Armenia (صفحه وجود ندارد)">Renewed Communist Party of Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tsarukyan_Alliance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tsarukyan Alliance (صفحه وجود ندارد)">Tsarukyan Alliance</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Union_of_Communists_of_Armenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Union of Communists of Armenia (صفحه وجود ندارد)">Union of Communists of Armenia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Union_of_Producers_and_Women&action=edit&redlink=1" class="new" title="Union of Producers and Women (صفحه وجود ندارد)">Union of Producers and Women</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Union_Party_(Armenia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Union Party (Armenia) (صفحه وجود ندارد)">Union Party</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%AC" title="اتحاد راه خروج">اتحاد راه خروج</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=We_Alliance&action=edit&redlink=1" class="new" title="We Alliance (صفحه وجود ندارد)">We Alliance</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#f2a800; padding-left:1em; padding-right:1em; text-align:center;"><div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="درگاه:سیاست">درگاه:سیاست</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_ruling_political_parties_by_country&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of ruling political parties by country (صفحه وجود ندارد)">political parties by country</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سیاست در ارمنستان">سیاست در ارمنستان</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <ol class="references"> <li id="cite_note-106"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-106">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://armenpress.am/fa/article/1197730">«آرمنوهی قازاریان جایگزین گورگن آرسنیان در مجلس شورای ملی خواهد شد. کمیسیون مرکزی انتخابات برای او حکم نماینده مجلس را صادر کرد»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D8%A2%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%88%D9%87%DB%8C+%D9%82%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86+%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%86+%D8%A2%D8%B1%D8%B3%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3+%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C+%D9%85%D9%84%DB%8C+%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF+%D8%B4%D8%AF.+%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86+%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA+%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%88+%D8%AD%DA%A9%D9%85+%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87+%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3+%D8%B1%D8%A7+%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D8%B1+%DA%A9%D8%B1%D8%AF.&rft_id=https%3A%2F%2Farmenpress.am%2Ffa%2Farticle%2F1197730&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> </ol>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ارمنستان&oldid=40640920">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ارمنستان&oldid=40640920</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:Pages_using_small_with_an_empty_input_parameter&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:Pages using small with an empty input parameter (صفحه وجود ندارد)">Pages using small with an empty input parameter</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:ارمنستان">ارمنستان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%B9%D8%B6%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="رده:اعضای سازمان ملت‌ها و اقلیت‌های غیررسمی">اعضای سازمان ملت‌ها و اقلیت‌های غیررسمی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%86%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B2%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="رده:انحلال‌های ۱۹۲۰ (میلادی) در آسیا">انحلال‌های ۱۹۲۰ (میلادی) در آسیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%86%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B2%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="رده:انحلال‌های ۱۹۲۰ (میلادی) در اروپا">انحلال‌های ۱۹۲۰ (میلادی) در اروپا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D9%82%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%DB%B1%DB%B9%DB%B1%DB%B8_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۱۸ (میلادی)">ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۱۸ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D9%82%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D9%84_%DB%B1%DB%B9%DB%B9%DB%B1_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در سال ۱۹۹۱ (میلادی)">ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در سال ۱۹۹۱ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D9%82%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%AD%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%DB%B1%DB%B9%DB%B2%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:ایالت‌ها و قلمروهای منحل‌شده در ۱۹۲۰ (میلادی)">ایالت‌ها و قلمروهای منحل‌شده در ۱۹۲۰ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B1%DB%B8_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۹۱۸ (میلادی) در آسیا">بنیان‌گذاری‌های ۱۹۱۸ (میلادی) در آسیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B1%DB%B8_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۹۱۸ (میلادی) در اروپا">بنیان‌گذاری‌های ۱۹۱۸ (میلادی) در اروپا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B9%DB%B1_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۱ (میلادی) در آسیا">بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۱ (میلادی) در آسیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B9%DB%B1_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۱ (میلادی) در اروپا">بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۱ (میلادی) در اروپا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:جمهوری‌ها">جمهوری‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="رده:جمهوری‌های اتحاد شوروی">جمهوری‌های اتحاد شوروی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="رده:غرب آسیا">غرب آسیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="رده:قفقاز جنوبی">قفقاز جنوبی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="رده:قفقاز">قفقاز</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="رده:کشورها در آسیا">کشورها در آسیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="رده:کشورها در اروپا">کشورها در اروپا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="رده:کشورها و سرزمین‌های ارمنی‌زبان">کشورها و سرزمین‌های ارمنی‌زبان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="رده:کشورها و سرزمین‌های روسی‌زبان">کشورها و سرزمین‌های روسی‌زبان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85" title="رده:کشورهای جاده ابریشم">کشورهای جاده ابریشم</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D9%86%D8%B2%D8%AF%DB%8C%DA%A9" title="رده:کشورهای خاور نزدیک">کشورهای خاور نزدیک</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B6%D9%88_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84_%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%81%D8%B9" title="رده:کشورهای عضو اتحادیه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع">کشورهای عضو اتحادیه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B6%D9%88_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="رده:کشورهای عضو سازمان ملل متحد">کشورهای عضو سازمان ملل متحد</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B6%D9%88_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="رده:کشورهای عضو شورای اروپا">کشورهای عضو شورای اروپا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="رده:کشورهای غرب آسیا">کشورهای غرب آسیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="رده:کشورهای فراقاره‌ای">کشورهای فراقاره‌ای</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%85%E2%80%8C%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA_%DB%8C%D8%A7_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="رده:کشورهای کم‌رسمیت یا غیررسمی">کشورهای کم‌رسمیت یا غیررسمی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D8%AE%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="رده:کشورهای محصور در خشکی">کشورهای محصور در خشکی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%84_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:لیبرال دموکراسی">لیبرال دموکراسی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DA%A9_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="رده:پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت">پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="رده:خطاهای یادکرد: تاریخ">خطاهای یادکرد: تاریخ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان ایتالیایی">یادکردهای دارای منبع به زبان ایتالیایی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_CS1:_%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF_periodical" title="رده:خطاهای CS1: فاقد periodical">خطاهای CS1: فاقد periodical</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%AA%D8%AC%D9%85%DB%8C%D8%B9_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="رده:مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است">مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A8_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA%DB%8C" title="رده:یادکردهای وب دارای تاریخ بازبینی بدون نشانی اینترنتی">یادکردهای وب دارای تاریخ بازبینی بدون نشانی اینترنتی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D8%AF%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%DB%B3%DB%B0-%DB%B5%DB%B0%DB%B0" title="رده:صفحات ویکی‌پدیا با محدودیت ویرایش کمتر از ۳۰-۵۰۰">صفحات ویکی‌پدیا با محدودیت ویرایش کمتر از ۳۰-۵۰۰</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان ارمنی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان ارمنی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:مختصات در ویکی‌داده">مختصات در ویکی‌داده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87_%D9%87%D8%AF%D9%81_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="رده:مقاله‌های دارای الگوهای سرنویس با صفحه هدف ناموجود">مقاله‌های دارای الگوهای سرنویس با صفحه هدف ناموجود</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان لاتین">مقاله‌های دارای واژگان به زبان لاتین</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_Lang-xx_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از الگوهای Lang-xx استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از الگوهای Lang-xx استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA:%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="رده:نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی">نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان ارمنی">یادکردهای دارای منبع به زبان ارمنی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A6%DB%8C" title="رده:خطاهای یادکرد: کاراکترهای نامرئی">خطاهای یادکرد: کاراکترهای نامرئی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_CS1:_%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%BE" title="رده:خطاهای CS1: فاقد پایپ">خطاهای CS1: فاقد پایپ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%B7%D8%A7_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که نشانی اینترنتی‌شان خطا دارد">صفحه‌هایی که نشانی اینترنتی‌شان خطا دارد</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%86%D8%A7%D9%85" title="رده:صفحه‌های دارای ارجاع با پارامتر بدون نام">صفحه‌های دارای ارجاع با پارامتر بدون نام</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B7%D8%A8%D9%82_%D8%A8%D8%A7_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر نامنطبق با ویکی‌داده استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر نامنطبق با ویکی‌داده استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر با پیوند پنهان ویکی‌داده استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر با پیوند پنهان ویکی‌داده استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D8%A8%D8%A7_%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%D8%B6_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر با جستجوی پیش‌فرض استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر با جستجوی پیش‌فرض استفاده می‌کنند</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲۰ نوامبر ۲۰۲۴ ساعت ۱۳:۴۵ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-strzt","wgBackendResponseTime":202,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"4.165","walltime":"5.025","ppvisitednodes":{"value":33242,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":1117369,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":57820,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":19,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":90,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":557072,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 4614.740 1 -total"," 18.30% 844.373 1 الگو:پانویس"," 16.04% 740.227 57 الگو:Cite_book"," 13.49% 622.634 6 الگو:Infobox"," 12.91% 595.766 1 الگو:Infobox_country"," 10.06% 464.180 39 الگو:Navbox"," 9.66% 445.797 27 الگو:Cite_web"," 4.18% 193.026 3 الگو:ISO_3166_code"," 3.87% 178.804 78 الگو:پک"," 3.66% 169.123 53 الگو:اصلی"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"2.447","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":24424411,"limit":52428800},"limitreport-profile":[["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::gsub","720","26.5"],["?","460","16.9"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::match","280","10.3"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::callParserFunction","240","8.8"],["\u003Cmw.lua:694\u003E","140","5.1"],["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","140","5.1"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntity","100","3.7"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument","100","3.7"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::find","60","2.2"],["(for generator) \u003Cmw.lua:684\u003E","60","2.2"],["[others]","420","15.4"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-t4wlt","timestamp":"20241122101236","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0627\u0631\u0645\u0646\u0633\u062a\u0627\u0646","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q399","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q399","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-07-25T19:58:07Z","dateModified":"2024-11-20T13:45:19Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/2f\/Flag_of_Armenia.svg","headline":"\u06a9\u0634\u0648\u0631\u06cc \u062f\u0631 \u063a\u0631\u0628 \u0622\u0633\u06cc\u0627"}</script> </body> </html>