CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Taal - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"c158cd73-9fff-44d0-92e0-60d9be0362b4","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Taal","wgTitle":"Taal","wgCurRevisionId":67558137,"wgRevisionId":67558137,"wgArticleId":1678,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artikel mist referentie sinds januari 2017","Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen","Taal","Taalkunde"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Taal","wgRelevantArticleId":1678,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true, "wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q315","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready", "ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init", "ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Solasean_0001.jpg/1200px-Solasean_0001.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Solasean_0001.jpg/800px-Solasean_0001.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Solasean_0001.jpg/640px-Solasean_0001.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Taal - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Taal"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Taal&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Taal"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Taal rootpage-Taal skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/24_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Taal" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Taal" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Taal" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Taal" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Studie_van_menselijke_taal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Studie_van_menselijke_taal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Studie van menselijke taal</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Studie_van_menselijke_taal-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Studie van menselijke taal-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Studie_van_menselijke_taal-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Taalkunde" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taalkunde"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Taalkunde</span> </div> </a> <ul id="toc-Taalkunde-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gesproken_en_geschreven_taal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gesproken_en_geschreven_taal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Gesproken en geschreven taal</span> </div> </a> <ul id="toc-Gesproken_en_geschreven_taal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Indelingen_en_categorisaties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Indelingen_en_categorisaties"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Indelingen en categorisaties</span> </div> </a> <ul id="toc-Indelingen_en_categorisaties-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Synthetisch_en_analytisch" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Synthetisch_en_analytisch"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.1</span> <span>Synthetisch en analytisch</span> </div> </a> <ul id="toc-Synthetisch_en_analytisch-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Taalverwantschap_en_taalfamilies" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Taalverwantschap_en_taalfamilies"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.2</span> <span>Taalverwantschap en taalfamilies</span> </div> </a> <ul id="toc-Taalverwantschap_en_taalfamilies-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Natuurlijke_talen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Natuurlijke_talen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.3</span> <span>Natuurlijke talen</span> </div> </a> <ul id="toc-Natuurlijke_talen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Levende,_bedreigde_en_dode_talen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Levende,_bedreigde_en_dode_talen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.4</span> <span>Levende, bedreigde en dode talen</span> </div> </a> <ul id="toc-Levende,_bedreigde_en_dode_talen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Standaardtaal_vs._andere_taalvormen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Standaardtaal_vs._andere_taalvormen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.5</span> <span>Standaardtaal vs. andere taalvormen</span> </div> </a> <ul id="toc-Standaardtaal_vs._andere_taalvormen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kunsttalen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kunsttalen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.6</span> <span>Kunsttalen</span> </div> </a> <ul id="toc-Kunsttalen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Indeling_op_grond_van_andere_aspecten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Indeling_op_grond_van_andere_aspecten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.7</span> <span>Indeling op grond van andere aspecten</span> </div> </a> <ul id="toc-Indeling_op_grond_van_andere_aspecten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Taal_en_filosofie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taal_en_filosofie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Taal en filosofie</span> </div> </a> <ul id="toc-Taal_en_filosofie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Taal_en_psychologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taal_en_psychologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Taal en psychologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Taal_en_psychologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Talen_als_onderdeel_van_het_wereldsysteem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Talen_als_onderdeel_van_het_wereldsysteem"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Talen als onderdeel van het wereldsysteem</span> </div> </a> <ul id="toc-Talen_als_onderdeel_van_het_wereldsysteem-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Universele_kenmerken_van_de_menselijke_taal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Universele_kenmerken_van_de_menselijke_taal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Universele kenmerken van de menselijke taal</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Universele_kenmerken_van_de_menselijke_taal-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Universele kenmerken van de menselijke taal-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Universele_kenmerken_van_de_menselijke_taal-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Recursie_als_basisprincipe?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Recursie_als_basisprincipe?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Recursie als basisprincipe?</span> </div> </a> <ul id="toc-Recursie_als_basisprincipe?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Oorsprong_en_geschiedenis_van_de_menselijke_taal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Oorsprong_en_geschiedenis_van_de_menselijke_taal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Oorsprong en geschiedenis van de menselijke taal</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Oorsprong_en_geschiedenis_van_de_menselijke_taal-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Oorsprong en geschiedenis van de menselijke taal-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Oorsprong_en_geschiedenis_van_de_menselijke_taal-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ouderdom_van_de_gesproken_taal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ouderdom_van_de_gesproken_taal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Ouderdom van de gesproken taal</span> </div> </a> <ul id="toc-Ouderdom_van_de_gesproken_taal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Waarom_ontstond_taal?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Waarom_ontstond_taal?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Waarom ontstond taal?</span> </div> </a> <ul id="toc-Waarom_ontstond_taal?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oorsprong_van_de_geschreven_taal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Oorsprong_van_de_geschreven_taal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Oorsprong van de geschreven taal</span> </div> </a> <ul id="toc-Oorsprong_van_de_geschreven_taal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wel_of_niet_één_oertaal?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wel_of_niet_één_oertaal?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Wel of niet één oertaal?</span> </div> </a> <ul id="toc-Wel_of_niet_één_oertaal?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Spreiding_en_diversiteit_van_menselijke_taal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Spreiding_en_diversiteit_van_menselijke_taal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Spreiding en diversiteit van menselijke taal</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Spreiding_en_diversiteit_van_menselijke_taal-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Spreiding en diversiteit van menselijke taal-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Spreiding_en_diversiteit_van_menselijke_taal-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Historische_linguïstische_spreiding_en_ontwikkelingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Historische_linguïstische_spreiding_en_ontwikkelingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Historische linguïstische spreiding en ontwikkelingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Historische_linguïstische_spreiding_en_ontwikkelingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Menselijk_taalvermogen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Menselijk_taalvermogen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Menselijk taalvermogen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Menselijk_taalvermogen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Menselijk taalvermogen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Menselijk_taalvermogen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Taal_en_het_brein" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taal_en_het_brein"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Taal en het brein</span> </div> </a> <ul id="toc-Taal_en_het_brein-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Aangeboren_taalvermogen_en_kindertaal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Aangeboren_taalvermogen_en_kindertaal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Aangeboren taalvermogen en kindertaal</span> </div> </a> <ul id="toc-Aangeboren_taalvermogen_en_kindertaal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Taal_en_evolutie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taal_en_evolutie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Taal en evolutie</span> </div> </a> <ul id="toc-Taal_en_evolutie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Universele_grammatica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Universele_grammatica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Universele grammatica</span> </div> </a> <ul id="toc-Universele_grammatica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Taalvermogen_bij_dieren?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taalvermogen_bij_dieren?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Taalvermogen bij dieren?</span> </div> </a> <ul id="toc-Taalvermogen_bij_dieren?-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Taalgebruik_in_de_praktijk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Taalgebruik_in_de_praktijk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Taalgebruik in de praktijk</span> </div> </a> <ul id="toc-Taalgebruik_in_de_praktijk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Menselijke_taal_vs._cultuur_en_maatschappij" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Menselijke_taal_vs._cultuur_en_maatschappij"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Menselijke taal vs. cultuur en maatschappij</span> </div> </a> <ul id="toc-Menselijke_taal_vs._cultuur_en_maatschappij-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Het_begrip_"taal"_in_ruimere_zin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_begrip_"taal"_in_ruimere_zin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Het begrip "taal" in ruimere zin</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Het_begrip_"taal"_in_ruimere_zin-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Het begrip "taal" in ruimere zin-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Het_begrip_"taal"_in_ruimere_zin-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vergelijkbare_systemen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vergelijkbare_systemen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Vergelijkbare systemen</span> </div> </a> <ul id="toc-Vergelijkbare_systemen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vergelijkbare_communicatiesystemen_bij_dieren_en_planten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vergelijkbare_communicatiesystemen_bij_dieren_en_planten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Vergelijkbare communicatiesystemen bij dieren en planten</span> </div> </a> <ul id="toc-Vergelijkbare_communicatiesystemen_bij_dieren_en_planten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gebarentaal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gebarentaal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Gebarentaal</span> </div> </a> <ul id="toc-Gebarentaal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Taal</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 260 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-260" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">260 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Bahsa" title="Bahsa – Atjehs" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Bahsa" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="Atjehs" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Taal" title="Taal – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Taal" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Sprache" title="Sprache – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Sprache" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-alt mw-list-item"><a href="https://alt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BB" title="Тил – Zuid-Altaïsch" lang="alt" hreflang="alt" data-title="Тил" data-language-autonym="Алтай тил" data-language-local-name="Zuid-Altaïsch" class="interlanguage-link-target"><span>Алтай тил</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%8B%E1%8A%95%E1%89%8B" title="ቋንቋ – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="ቋንቋ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Sowal" title="Sowal – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Sowal" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Luengache" title="Luengache – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Luengache" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A6c" title="Spræc – Oudengels" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Spræc" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Oudengels" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%BA%D8%A9" title="لغة – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="لغة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A0%DC%AB%DC%A2%DC%90_(%DC%A1%DC%A1%DC%A0%DC%A0%DC%90)" title="ܠܫܢܐ (ܡܡܠܠܐ) – Aramees" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܠܫܢܐ (ܡܡܠܠܐ)" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramees" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D8%BA%D8%A9" title="لوغة – Marokkaans Arabisch" lang="ary" hreflang="ary" data-title="لوغة" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Marokkaans Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%BA%D9%87" title="لغه – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="لغه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="ভাষা – Assamees" lang="as" hreflang="as" data-title="ভাষা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assamees" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Llinguaxe" title="Llinguaxe – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Llinguaxe" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%86%D3%80" title="МацӀ – Avarisch" lang="av" hreflang="av" data-title="МацӀ" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Avarisch" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा – Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="भाषा" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Aru" title="Aru – Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Aru" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Dil" title="Dil – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Dil" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%84" title="دیل – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="دیل" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB_(%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Тел (лингвистика) – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Тел (лингвистика)" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Basa" title="Basa – Balinees" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Basa" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Balinees" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Sproch" title="Sproch – Beiers" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Sproch" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Beiers" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Kalba" title="Kalba – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Kalba" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Hata" title="Hata – Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Hata" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Tataramon" title="Tataramon – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Tataramon" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Мова – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Мова" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Мова – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Мова" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Basa" title="Basa – Bataviaans" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Basa" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Bataviaans" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B7%D0%B8%D0%BA_(%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Език (лингвистика) – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Език (лингвистика)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="भाषा" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Langue" title="Langue – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Langue" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%AC%E1%82%8F%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%82%8F%E1%80%84%E1%80%9D%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%84%E1%80%BD%E1%80%AB" title="ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Kan" title="Kan – Bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Kan" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="Bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="ভাষা – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ভাষা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A6%E0%BE%90%E0%BD%91%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%B2%E0%BD%82%E0%BD%A6%E0%BC%8D" title="སྐད་རིགས། – Tibetaans" lang="bo" hreflang="bo" data-title="སྐད་རིགས།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetaans" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Yezh" title="Yezh – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Yezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Jezik" title="Jezik – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Jezik" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Saro" title="Saro – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Saro" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8D%D0%BB%D1%8D%D0%BD" title="Хэлэн – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хэлэн" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Llenguatge" title="Llenguatge – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Llenguatge" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Lenguaje" title="Lenguaje – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Lenguaje" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ng%E1%B9%B3%CC%84-ngi%C3%B2ng" title="Ngṳ̄-ngiòng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ngṳ̄-ngiòng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Мотт – Tsjetsjeens" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Мотт" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tsjetsjeens" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Pinulongan" title="Pinulongan – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Pinulongan" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Lenggu%C3%A5hi" title="Lengguåhi – Chamorro" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Lengguåhi" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="Chamorro" class="interlanguage-link-target"><span>Chamoru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A6%E1%8F%AC%E1%8F%82%E1%8E%AF%E1%8F%8D%E1%8F%97" title="ᎦᏬᏂᎯᏍᏗ – Cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎦᏬᏂᎯᏍᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Cherokee" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زمان – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="زمان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Til" title="Til – Krim-Tataars" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Til" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Krim-Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Jazyk_(lingvistika)" title="Jazyk (lingvistika) – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Jazyk (lingvistika)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D1%A8%EA%99%81%EA%99%91%D0%BA%D1%8A" title="Ѩꙁꙑкъ – Kerkslavisch" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Ѩꙁꙑкъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="Kerkslavisch" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%C4%95%D0%BB%D1%85%D0%B5" title="Чĕлхе – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Чĕлхе" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Iaith" title="Iaith – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Iaith" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="aanbevolen artikel"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sprog" title="Sprog – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Sprog" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Y%C9%9Bt%C9%94%C9%A3ili" title="Yɛtɔɣili – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Yɛtɔɣili" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sprache" title="Sprache – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Sprache" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Z%C4%B1wan_(l%C4%B1san)" title="Zıwan (lısan) – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Zıwan (lısan)" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="भाषा" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%84%DE%A6%DE%90%DE%B0" title="ބަސް – Divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ބަސް" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="Divehi" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Γλώσσα – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Γλώσσα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Langua" title="Langua – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Langua" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Language" title="Language – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Language" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Lingvo" title="Lingvo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Lingvo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Lenguaje" title="Lenguaje – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Lenguaje" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Keel" title="Keel – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Keel" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Mintzaira" title="Mintzaira – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Mintzaira" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Lenguagi" title="Lenguagi – Extremeens" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Lenguagi" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremeens" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="زبان – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="زبان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kieli" title="Kieli – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kieli" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Kiil_(keeletiid%C3%BCs)" title="Kiil (keeletiidüs) – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Kiil (keeletiidüs)" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Vosa" title="Vosa – Fijisch" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Vosa" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Fijisch" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1l" title="Mál – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Mál" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Langage" title="Langage – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Langage" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Lengoua" title="Lengoua – Arpitaans" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Lengoua" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A4ke_(iinjt%C3%A5l)" title="Spräke (iinjtål) – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Spräke (iinjtål)" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Lenga%C3%A7" title="Lengaç – Friulisch" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Lengaç" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Friulisch" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Taal" title="Taal – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Taal" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Teanga" title="Teanga – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Teanga" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E8%AA%9E%E8%A8%80" title="語言 – Ganyu" lang="gan" hreflang="gan" data-title="語言" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Ganyu" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Lanng" title="Lanng – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Lanng" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/C%C3%A0nan" title="Cànan – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Cànan" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Linguaxe" title="Linguaxe – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Linguaxe" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%88%D8%A7%D9%86" title="زوان – Gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="زوان" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilaki" class="interlanguage-link-target"><span>گیلکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/%C3%91e%27%E1%BA%BDte" title="Ñe'ẽte – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ñe'ẽte" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B8_%E0%A4%86%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="भास आनी भासविज्ञान – Goa Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="भास आनी भासविज्ञान" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goa Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Bahasa" title="Bahasa – Gorontalo" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Bahasa" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="Gorontalo" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8D%82%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%B6%F0%90%8C%B3%F0%90%8C%B0" title="𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰 – Gothisch" lang="got" hreflang="got" data-title="𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Gothisch" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AD%E0%AA%BE%E0%AA%B7%E0%AA%BE" title="ભાષા – Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ભાષા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/%C3%87hengey_(%C3%A7haghteraght)" title="Çhengey (çhaghteraght) – Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Çhengey (çhaghteraght)" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Harshe_(yare)" title="Harshe (yare) – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Harshe (yare)" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%AE-ngi%C3%A8n" title="Ngî-ngièn – Hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ngî-ngièn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%A4%D7%94" title="שפה – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="שפה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="भाषा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Bhasa" title="Bhasa – Fijisch Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Bhasa" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fijisch Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Jezik" title="Jezik – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Jezik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Lang_(paw%C3%B2l)" title="Lang (pawòl) – Haïtiaans Creools" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Lang (pawòl)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haïtiaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Nyelv" title="Nyelv – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Nyelv" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82" title="Լեզու – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Լեզու" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82" title="Լեզու – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Լեզու" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Linguage" title="Linguage – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Linguage" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Jaku" title="Jaku – Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Jaku" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bahasa" title="Bahasa – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Bahasa" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Lingue" title="Lingue – Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Lingue" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/As%E1%BB%A5s%E1%BB%A5" title="Asụsụ – Igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Asụsụ" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="Igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Uqautchit" title="Uqautchit – Inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Uqautchit" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Inupiaq" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Pagsasao" title="Pagsasao – Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Pagsasao" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Мотт – Ingoesjetisch" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Мотт" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Ingoesjetisch" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Linguo" title="Linguo – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Linguo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Tungum%C3%A1l" title="Tungumál – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Tungumál" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Linguaggio" title="Linguaggio – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Linguaggio" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%A8%80%E8%AA%9E" title="言語 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="言語" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Languij" title="Languij – Jamaicaans Creools" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Languij" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaicaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/bangu" title="bangu – Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="bangu" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Basa" title="Basa – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Basa" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%90" title="ენა – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ენა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tutlayt" title="Tutlayt – Kabylisch" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tutlayt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Kabylisch" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1lyem_(nwap)" title="A̱lyem (nwap) – Tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱lyem (nwap)" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Nd%C3%AEnga" title="Ndînga – Kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Ndînga" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Kongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bahasa" title="Bahasa – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bahasa" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%96%D0%BB_(%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Тіл (лингвистика) – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тіл (лингвистика)" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Oqaatsit" title="Oqaatsit – Groenlands" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Oqaatsit" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="Groenlands" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9E%B6" title="ភាសា – Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ភាសា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AD%E0%B2%BE%E0%B2%B7%E0%B3%86" title="ಭಾಷೆ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಭಾಷೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%96%B8%EC%96%B4" title="언어 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="언어" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8B%D0%B2" title="Кыв – Komi-Permjaaks" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Кыв" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="Komi-Permjaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BB" title="Тил – Karatsjaj-Balkarisch" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Тил" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Karatsjaj-Balkarisch" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%8E%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="زَبان – Kasjmiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="زَبان" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Kasjmiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Sprooch" title="Sprooch – Kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Sprooch" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ziman" title="Ziman – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Ziman" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8B%D0%B2" title="Кыв – Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Кыв" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Yeth" title="Yeth – Cornish" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Yeth" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Cornish" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BB" title="Тил – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Тил" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Lingua" title="Lingua – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Lingua" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Sprooch" title="Sprooch – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Sprooch" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B7" title="Маз – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Маз" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D3%80%D0%B0%D0%BB" title="ЧӀал – Lezgisch" lang="lez" hreflang="lez" data-title="ЧӀал" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Lezgisch" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Lingua" title="Lingua – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Lingua" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Taol" title="Taol – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Taol" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Lingaz" title="Lingaz – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Lingaz" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Idioma" title="Idioma – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Idioma" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Lok%C3%B3t%C3%A1" title="Lokótá – Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Lokótá" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9E%E0%BA%B2%E0%BA%AA%E0%BA%B2" title="ພາສາ – Laotiaans" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ພາສາ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Laotiaans" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kalba" title="Kalba – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kalba" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Vol%C5%ABda" title="Volūda – Letgaals" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Volūda" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Letgaals" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Valoda" title="Valoda – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Valoda" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Bh%C3%A2sa" title="Bhâsa – Madoerees" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Bhâsa" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Madoerees" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा – Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="भाषा" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Basa" title="Basa – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Basa" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8F%D0%BB%D1%8C" title="Кяль – Moksja" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Кяль" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Moksja" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiteny_(heviny_mivelatra)" title="Fiteny (heviny mivelatra) – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiteny (heviny mivelatra)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%99%D1%8B%D0%BB%D0%BC%D0%B5" title="Йылме – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Йылме" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Bahaso" title="Bahaso – Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Bahaso" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Јазик – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Јазик" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B7" title="ഭാഷ – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഭാഷ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8D%D0%BB" title="Хэл – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%82%EA%AF%A3%EA%AF%9C" title="ꯂꯣꯜ – Meitei" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯂꯣꯜ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Meitei" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="भाषा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bahasa" title="Bahasa – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bahasa" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Lingwa" title="Lingwa – Maltees" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Lingwa" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Maltees" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%B8" title="ဘာသာစကား – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="ဘာသာစကား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%88%D9%88%D9%86" title="زوون – Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="زوون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Lengua" title="Lengua – Napolitaans" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Lengua" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Napolitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Spraak" title="Spraak – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Spraak" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Taol" title="Taol – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Taol" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="भाषा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D" title="भाय् – Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="भाय्" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Li" title="Li – Nias" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Li" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="Nias" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A5k" title="Språk – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Språk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A5k" title="Språk – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Språk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Lingues" title="Lingues – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Lingues" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%9E%DF%8A%DF%B2" title="ߞߊ߲ – N’Ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߞߊ߲" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="N’Ko" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Laungue" title="Laungue – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Laungue" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Lengatge" title="Lengatge – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Lengatge" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AD%E0%AC%BE%E0%AC%B7%E0%AC%BE" title="ଭାଷା – Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ଭାଷା" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%C3%86%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D0%B3" title="Æвзаг – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="Æвзаг" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AD%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%BE" title="ਭਾਸ਼ਾ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਭਾਸ਼ਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Amanu" title="Amanu – Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Amanu" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Idioma" title="Idioma – Papiaments" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Idioma" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Papiaments" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Langache" title="Langache – Picardisch" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Langache" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Schprooch" title="Schprooch – Pennsylvania-Duits" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Schprooch" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania-Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा – Pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="भाषा" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="Pali" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Laenghwij" title="Laenghwij – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Laenghwij" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_(mowa)" title="Język (mowa) – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Język (mowa)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Langagi" title="Langagi – Piëmontees" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Langagi" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piëmontees" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C" title="بولی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بولی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A8%D9%87" title="ژبه – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ژبه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Linguagem" title="Linguagem – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Linguagem" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Rimay" title="Rimay – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Rimay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Lingua" title="Lingua – Reto-Romaans" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Lingua" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Reto-Romaans" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Chib" title="Chib – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Chib" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Limb%C4%83_(comunicare)" title="Limbă (comunicare) – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Limbă (comunicare)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Limb%C3%A2" title="Limbâ – Aroemeens" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Limbâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Aroemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Язык – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Язык" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Язык – Roetheens" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Язык" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Roetheens" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा – Sanskriet" lang="sa" hreflang="sa" data-title="भाषा" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Sanskriet" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%BB_(%D1%81%D0%B0%D2%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%80)" title="Тыл (саҥарар) – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Тыл (саҥарар)" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%B9%E1%B1%A8%E1%B1%A5%E1%B1%A4" title="ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ – Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Limbas" title="Limbas – Sardijns" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Limbas" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardijns" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Lingua_(parr%C3%A0ta)" title="Lingua (parràta) – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Lingua (parràta)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Leid" title="Leid – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Leid" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%BB%D9%88%D9%84%D9%8A" title="ٻولي – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ٻولي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Giella" title="Giella – Noord-Samisch" lang="se" hreflang="se" data-title="Giella" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Noord-Samisch" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/Y%C3%A2ng%C3%A2k%C3%B6d%C3%B6r%C3%B6" title="Yângâködörö – Sango" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Yângâködörö" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="Sango" class="interlanguage-link-target"><span>Sängö</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Jezik" title="Jezik – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Jezik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Tutlayt" title="Tutlayt – Tashelhiyt" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Tutlayt" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="Tashelhiyt" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%82%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="භාෂාව – Singalees" lang="si" hreflang="si" data-title="භාෂාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Singalees" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Language" title="Language – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Language" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Jazyk_(jazykoveda)" title="Jazyk (jazykoveda) – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Jazyk (jazykoveda)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="زبان – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="زبان" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Jezik_(sredstvo_sporazumevanja)" title="Jezik (sredstvo sporazumevanja) – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Jezik (sredstvo sporazumevanja)" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Gagana" title="Gagana – Samoaans" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Gagana" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="Samoaans" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Kiel%C3%A2" title="Kielâ – Inari-Samisch" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Kielâ" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="Inari-Samisch" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Mutauro" title="Mutauro – Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Mutauro" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Luuqad_(Af)" title="Luuqad (Af) – Somalisch" lang="so" hreflang="so" data-title="Luuqad (Af)" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalisch" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_(komunikim)" title="Gjuha (komunikim) – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjuha (komunikim)" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Језик – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Језик" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Tongo" title="Tongo – Sranantongo" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Tongo" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="Sranantongo" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Dipuo" title="Dipuo – Zuid-Sotho" lang="st" hreflang="st" data-title="Dipuo" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="Zuid-Sotho" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Sproake" title="Sproake – Saterfries" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Sproake" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfries" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Basa" title="Basa – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="Basa" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A5k" title="Språk – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Språk" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Lugha" title="Lugha – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Lugha" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Godka" title="Godka – Silezisch" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Godka" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silezisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/kamu" title="kamu – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="kamu" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AF%8A%E0%AE%B4%E0%AE%BF" title="மொழி – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மொழி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%86" title="ಬಾಸೆ – Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಬಾಸೆ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="భాష – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="భాష" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BD" title="Забон – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Забон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2" title="ภาษา – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="ภาษา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Dil" title="Dil – Turkmeens" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Dil" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Turkmeens" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Wika" title="Wika – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Wika" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Zyvon" title="Zyvon – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Zyvon" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Tokples" title="Tokples – Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Tokples" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tok Pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Dil" title="Dil – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Dil" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Kari" title="Kari – Taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Kari" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="Taroko" class="interlanguage-link-target"><span>Seediq</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Ririmi" title="Ririmi – Tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Ririmi" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="Tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB" title="Тел – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Тел" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%89%D9%84" title="تىل – Oeigoers" lang="ug" hreflang="ug" data-title="تىل" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Oeigoers" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Мова – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Мова" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="زبان – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="زبان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Til" title="Til – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Til" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Lenguajo" title="Lenguajo – Venetiaans" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Lenguajo" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kel%27" title="Kel' – Wepsisch" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kel'" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Wepsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF" title="Ngôn ngữ – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ngôn ngữ" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/P%C3%BCk" title="Pük – Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Pük" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Lingaedje" title="Lingaedje – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Lingaedje" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Yinaknan" title="Yinaknan – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Yinaknan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/K%C3%A0llaama" title="Kàllaama – Wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Kàllaama" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="Wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%AA%9E%E8%A8%80" title="語言 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="語言" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Ulwimi" title="Ulwimi – Xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Ulwimi" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="Xhosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="ნინა – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ნინა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%A4%D7%A8%D7%90%D7%9A" title="שפראך – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שפראך" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%88d%C3%A8" title="Èdè – Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Èdè" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Vah" title="Vah – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Vah" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Taele" title="Taele – Zeeuws" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Taele" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeeuws" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%9C%E2%B4%B0%E2%B5%8E%E2%B5%99%E2%B5%8D%E2%B4%B0%E2%B5%A2%E2%B5%9C" title="ⵜⴰⵎⵙⵍⴰⵢⵜ – Standaard Marokkaanse Tamazight" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵜⴰⵎⵙⵍⴰⵢⵜ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="Standaard Marokkaanse Tamazight" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%AA%9E%E8%A8%80" title="語言 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="語言" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%AA%9E%E8%A8%80" title="語言 – Klassiek Chinees" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="語言" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Klassiek Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Gi%C3%A2n-g%C3%BA" title="Giân-gú – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Giân-gú" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%AA%9E%E8%A8%80" title="語言 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="語言" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Izilimi" title="Izilimi – Zoeloe" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Izilimi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Zoeloe" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q315#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Taal" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Taal" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Taal"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Taal&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Taal"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Taal&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Taal" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Taal" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Taal&oldid=67558137" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Taal&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Taal&id=67558137&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTaal"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTaal"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Taal"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Taal&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Taal&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Language" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://nl.wikinews.org/wiki/Categorie:Taal" hreflang="nl"><span>Wikinieuws</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://nl.wikiquote.org/wiki/Taal" hreflang="nl"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q315" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><div id="sjabloon_zie" class="hatnote" style="padding:0.5em; margin-bottom:0.5em; border-bottom:1px solid #aaa; font-size:95%;" role="note"><span style="padding-right:0.5em;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/25px-Disambig-dark.svg.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/38px-Disambig-dark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/50px-Disambig-dark.svg.png 2x" data-file-width="444" data-file-height="340" /></span></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Taal_(doorverwijspagina)" class="mw-disambig" title="Taal (doorverwijspagina)">Taal (doorverwijspagina)</a> voor andere betekenissen van Taal.</i> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Solasean_0001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Solasean_0001.jpg/260px-Solasean_0001.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Solasean_0001.jpg/390px-Solasean_0001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Solasean_0001.jpg/520px-Solasean_0001.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1500" /></a><figcaption><a href="/wiki/Gesproken_taal" class="mw-redirect" title="Gesproken taal">Gesproken taal</a> is de meest algemene vorm van alledaagse communicatie.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Sales_contract_Shuruppak_Louvre_AO3766.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Sales_contract_Shuruppak_Louvre_AO3766.jpg/260px-Sales_contract_Shuruppak_Louvre_AO3766.jpg" decoding="async" width="260" height="246" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Sales_contract_Shuruppak_Louvre_AO3766.jpg/390px-Sales_contract_Shuruppak_Louvre_AO3766.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Sales_contract_Shuruppak_Louvre_AO3766.jpg/520px-Sales_contract_Shuruppak_Louvre_AO3766.jpg 2x" data-file-width="1800" data-file-height="1700" /></a><figcaption><a href="/wiki/Spijkerschrift" title="Spijkerschrift">Spijkerschrift</a> is de oudst overgeleverde vorm van <a href="/wiki/Geschreven_taal" title="Geschreven taal">geschreven taal</a>.</figcaption></figure> <p><b>Taal</b> is een systeem van <a href="/wiki/Teken_(symbool)" title="Teken (symbool)">tekens</a> – zoals gesproken klanken, gebaren, of geschreven symbolen – waarvan de <a href="/wiki/Mens" title="Mens">mens</a> gebruikmaakt om zijn gedachten te articuleren, zijn wereld te ordenen en te <a href="/wiki/Communicatie" title="Communicatie">communiceren</a>. Talen kenmerken zich door <a href="/wiki/Grammatica" title="Grammatica">grammaticale</a> regels en een <a href="/wiki/Woordenschat" title="Woordenschat">woordenschat</a>. </p><p>Het taalvermogen van de mens is een universeel gegeven. De menselijke taal ontwikkelde zich naar schatting zo'n 100.000 jaar geleden, en kenmerkt zich in het heden door zijn enorme vormelijke diversiteit: elk land heeft wel zijn eigen talen en <a href="/wiki/Dialect" title="Dialect">dialecten</a>. Zo goed als alle culturen hebben <a href="/wiki/Schrift" title="Schrift">schriftsystemen</a> ontwikkeld die het mogelijk maken gesproken taal te registreren. Een taal wordt meestal vroeg in het leven <a href="/wiki/Taalverwerving" title="Taalverwerving">verworven</a>, door middel van het taalaanbod uit de sociale omgeving. </p><p><a href="/wiki/Natuurlijke_taal" title="Natuurlijke taal">Natuurlijke talen</a> worden gesproken of in <a href="/wiki/Gebarentaal" title="Gebarentaal">gebaren</a> uitgebeeld. Doordat ze van generatie op generatie worden doorgegeven, ontwikkelen ze zich als onderdeel van een historisch bestaande <a href="/wiki/Cultuur" title="Cultuur">cultuur</a>. Elke taal bestaat uit een <a href="/wiki/Fonologie" title="Fonologie">fonologisch</a> systeem waarin vaste, betekenisdragende (klank)elementen worden gecombineerd tot langere elementen, zoals <a href="/wiki/Woord" title="Woord">woorden</a> en <a href="/wiki/Zin_(taalkunde)" title="Zin (taalkunde)">zinnen</a>, die samen een uiting vormen. </p><p>De wetenschap die zich met bezighoudt met taal heet <a href="/wiki/Taalkunde" title="Taalkunde">linguïstiek</a>. De moderne taalkunde houdt zich onder meer bezig met klanken en hun combinatiemogelijkheden (<a href="/wiki/Fonologie" title="Fonologie">fonologie</a>), de zinsbouw (<a href="/wiki/Syntaxis_(taalkunde)" title="Syntaxis (taalkunde)">syntaxis</a>) en met het taalgebruik zelf (<a href="/wiki/Pragmatiek_(taalkunde)" title="Pragmatiek (taalkunde)">pragmatiek</a>). De beginselen van taalonderzoek gaan terug naar de Griekse oudheid. Denkers als <a href="/wiki/Jean-Jacques_Rousseau" title="Jean-Jacques Rousseau">Jean-Jacques Rousseau</a> betoogden dat taal het product was van de emoties, anderen zoals <a href="/wiki/Immanuel_Kant" title="Immanuel Kant">Immanuel Kant</a> meenden dat talen voortkwamen uit de rede en het logisch denken. Twintigste-eeuwse filosofen zoals <a href="/wiki/Ludwig_Wittgenstein" title="Ludwig Wittgenstein">Ludwig Wittgenstein</a> voerden aan dat <a href="/wiki/Filosofie" title="Filosofie">filosofie</a> in feite de studie van taal zelf is. Belangrijke figuren in de hedendaagse taalkunde zijn onder meer <a href="/wiki/Ferdinand_de_Saussure" title="Ferdinand de Saussure">Ferdinand de Saussure</a> en <a href="/wiki/Noam_Chomsky" title="Noam Chomsky">Noam Chomsky</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Studie_van_menselijke_taal">Studie van menselijke taal</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Studie van menselijke taal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Studie van menselijke taal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taalkunde">Taalkunde</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Taalkunde" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Taalkunde"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Structure-grammar.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Structure-grammar.png/260px-Structure-grammar.png" decoding="async" width="260" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Structure-grammar.png/390px-Structure-grammar.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Structure-grammar.png/520px-Structure-grammar.png 2x" data-file-width="1060" data-file-height="658" /></a><figcaption>Voorgesteld schema om de structuur van de grammatica te beschrijven.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Phonology.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Phonology.jpg/260px-Phonology.jpg" decoding="async" width="260" height="299" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Phonology.jpg/390px-Phonology.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Phonology.jpg/520px-Phonology.jpg 2x" data-file-width="1937" data-file-height="2225" /></a><figcaption>De verschillende <a href="/wiki/Manier_van_articulatie" title="Manier van articulatie">manieren van articulatie</a> in het menselijk <a href="/wiki/Spraakkanaal" title="Spraakkanaal">spraakkanaal</a>.</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Taalkunde" title="Taalkunde">Taalkunde</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Het bestuderen van alle aspecten van de menselijke taal is het onderwerp van de <a href="/wiki/Taalkunde" title="Taalkunde">taalkunde</a> of taalwetenschap. De studie van taal als op zichzelf staand <a href="/wiki/Systeem_(wetenschap)" title="Systeem (wetenschap)">systeem</a> heet <a href="/wiki/Algemene_taalkunde" title="Algemene taalkunde">algemene taalkunde</a> en is verder onder te verdelen in een aantal deelgebieden: </p> <ul><li>De <a href="/wiki/Grammatica" title="Grammatica">grammatica</a>, het regelsysteem waarmee de kleinste eenheden binnen de taal - bijv. afzonderlijke <a href="/wiki/Woord" title="Woord">woorden</a> - worden gecombineerd tot grotere betekenisvolle eenheden, met name <a href="/wiki/Zinsdeel" title="Zinsdeel">zinsdelen</a> en hele <a href="/wiki/Zin_(taalkunde)" title="Zin (taalkunde)">zinnen</a>. Binnen de grammatica vallen als belangrijkste deelgebieden te onderscheiden: de <a href="/wiki/Syntaxis_(taalkunde)" title="Syntaxis (taalkunde)">syntaxis</a> – de manier waarop woorden en zinsdelen in het grotere verband van de zin gecombineerd kunnen worden – en de <a href="/wiki/Ontleding_(grammatica)" title="Ontleding (grammatica)">ontleding</a>, die zich vooral richt op de functie van afzonderlijke woorden (als <a href="/wiki/Woordsoort" title="Woordsoort">woordsoort</a>) en van zinsdelen binnen de zin als geheel.</li> <li>De <a href="/wiki/Morfologie_(taalkunde)" title="Morfologie (taalkunde)">morfologie</a>, die zich richt op de nog kleinere "bouwstenen" (<a href="/wiki/Morfeem" title="Morfeem">morfemen</a>) waaruit afzonderlijke woorden zijn opgebouwd.</li> <li>De <a href="/wiki/Fonetiek" title="Fonetiek">fonetiek</a> en de <a href="/wiki/Fonologie" title="Fonologie">fonologie</a>, twee nauw verbonden subdisciplines die zich in de eerste plaatsen richten op het analyseren van klanken (<a href="/wiki/Foon_(fonetiek)" title="Foon (fonetiek)">fonen</a> ofwel <a href="/wiki/Segment_(taalkunde)" title="Segment (taalkunde)">segmenten</a>) in de gesproken taal als zodanig (fonetiek) en het beschrijven van de manier waarop deze klanken aan bepaalde <a href="/wiki/Fonotaxis" title="Fonotaxis">fonotactische</a> regels gebonden zijn en elkaar onderling beïnvloeden (fonologie). Bij dit laatste is het <a href="/wiki/Foneem" title="Foneem">foneem</a> een van de centraal staande verschijnselen. De fonologie en de morfologie vertonen ook onderlinge raakvlakken, bekend als de <a href="/wiki/Morfofonologie" title="Morfofonologie">morfofonologie</a>.</li> <li>De <a href="/wiki/Semantiek" title="Semantiek">semantiek</a>, die zich specifiek richt op de betekenis van talige uitingen, verder uiteenvallend in <a href="/wiki/Woordsemantiek" title="Woordsemantiek">woord-</a> en <a href="/wiki/Zinssemantiek" title="Zinssemantiek">zinssemantiek</a>.</li> <li>De <a href="/wiki/Lexicologie" title="Lexicologie">lexicologie</a>, die zich richt op zaken als de <a href="/wiki/Etymologie" title="Etymologie">etymologie</a> van individuele woorden (in dit verband vaak <a href="/wiki/Lexeem" title="Lexeem">lexemen</a> genoemd), hun specifieke betekenis en onderlinge samenhang en op hoger niveau op de <a href="/wiki/Woordenschat" title="Woordenschat">woordenschat</a> van een taal. Als discipline vertoont de lexicologie enige raakvlakken met andere taalkundige subdisciplines, vooral met de semantiek. Nauw hiermee verbonden is ook de <a href="/wiki/Lexicografie" title="Lexicografie">lexicografie</a>, waarin o.a. het opstellen van <a href="/wiki/Woordenboek" title="Woordenboek">woordenboeken</a> centraal staat.</li> <li>De <a href="/wiki/Pragmatiek_(filosofie)" class="mw-redirect" title="Pragmatiek (filosofie)">pragmatiek</a>, die zich richt op de manier waarop taal in de praktijk wordt gebruikt. Een belangrijk begrip hierbij is <a href="/wiki/Taalhandeling" title="Taalhandeling">taalhandeling</a>.</li></ul> <p>Daarnaast worden talen en <a href="/wiki/Taalfamilie" title="Taalfamilie">taalfamilies</a> met elkaar vergeleken in de <a href="/wiki/Vergelijkende_taalwetenschap" class="mw-redirect" title="Vergelijkende taalwetenschap">vergelijkende taalwetenschap</a>. </p><p>In de <a href="/wiki/Taaltypologie" title="Taaltypologie">taaltypologie</a> worden talen op hun kenmerkende eigenschappen beoordeeld. </p><p>De <a href="/wiki/Generatieve_taalkunde" title="Generatieve taalkunde">generatieve taalkunde</a> richt zich op zaken als <a href="/wiki/Taalverwerving" title="Taalverwerving">taalverwerving</a> en <a href="/w/index.php?title=Spraakproductie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spraakproductie (de pagina bestaat niet)">spraakproductie</a>. </p><p>De <a href="/wiki/Toegepaste_taalkunde_(wetenschap)" title="Toegepaste taalkunde (wetenschap)">toegepaste taalkunde</a> houdt zich specifiek bezig met de manier waarop taal in de praktijk in de meest uiteenlopende situaties gebruikt wordt en valt daarbij ook weer uiteen in een vrij groot aantal verschillende deelgebieden, zoals de <a href="/wiki/Psycholingu%C3%AFstiek" title="Psycholinguïstiek">psycholinguïstiek</a>, de <a href="/wiki/Sociolingu%C3%AFstiek" title="Sociolinguïstiek">sociolinguïstiek</a>, de <a href="/wiki/Neurolingu%C3%AFstiek" title="Neurolinguïstiek">neurolinguïstiek</a> en de <a href="/wiki/Tekstlingu%C3%AFstiek" title="Tekstlinguïstiek">tekstlinguïstiek</a>. </p><p>De <a href="/wiki/Historische_taalkunde" title="Historische taalkunde">historische</a> of diachrone taalkunde en de <a href="/wiki/Evolutionaire_taalwetenschap" title="Evolutionaire taalwetenschap">evolutionaire taalwetenschap</a> bestuderen taal primair vanuit een historisch perspectief, waarbij met name <a href="/wiki/Taalverandering" title="Taalverandering">taalverandering</a> en de manier waarop taal ooit is ontstaan en zich heeft ontwikkeld centraal staan. </p><p>De <a href="/wiki/Creolistiek" class="mw-redirect" title="Creolistiek">creolistiek</a> is het onderdeel van de taalkunde dat zich bezighoudt met het ontstaan en de kenmerken van <a href="/wiki/Pidgin_(taal)" title="Pidgin (taal)">pidgins</a> en de eventueel hieruit voortvloeiende <a href="/wiki/Creooltalen" class="mw-redirect" title="Creooltalen">creooltalen</a>, als raakvlak van de historische en de vergelijkende taalkunde. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gesproken_en_geschreven_taal">Gesproken en geschreven taal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Gesproken en geschreven taal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Gesproken en geschreven taal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Door zijn typische vorm en laag in de <a href="/wiki/Keel_(anatomie)" title="Keel (anatomie)">keel</a> gelegen positie is de <a href="/wiki/Larynx" class="mw-redirect" title="Larynx">larynx</a> van de homo sapiens bij uitstek geschikt voor het voortbrengen van gesproken taal, dit in tegenstelling tot de hoger gelegen larynx van andere <a href="/wiki/Hominide" class="mw-redirect" title="Hominide">hominiden</a> en van <a href="/wiki/Zoogdieren" title="Zoogdieren">zoogdieren</a> in het algemeen. Ook bij baby's jonger dan 3 maanden ligt de larynx nog hoog in de keelholte (waardoor hun neus-keelholte bij het <a href="/wiki/Slikken" title="Slikken">slikken</a> geheel kan worden afgesloten). Wanneer baby's 3 maanden oud zijn, zakt hun larynx naar beneden. Vanaf dat moment zijn ze fysiek in staat om echte menselijke spraakklanken te produceren.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In veel talen met een wat kleiner aantal sprekers is nog nooit iets opgeschreven. Talen die wel een geschreven vorm hebben naast de gesproken vorm, worden vastgelegd in een <a href="/wiki/Alfabet" title="Alfabet">alfabet</a> of een ander op de spraak gebaseerd schriftsysteem. In de geschreven taal worden de equivalenten van klanken in de gesproken taal dus weergegeven door middel van min of meer arbitraire symbolen of <a href="/wiki/Schrift" title="Schrift">schrifttekens</a>, ook wel <a href="/wiki/Grafeem" title="Grafeem">grafemen</a> genoemd. Deze <a href="/wiki/Symbool" title="Symbool">symbolen</a> worden door middel van een taalspecifiek regelsysteem, de <a href="/wiki/Grammatica" title="Grammatica">grammatica</a>, tot betekenisvolle eenheden – <a href="/wiki/Woord" title="Woord">woorden</a>, <a href="/wiki/Zinsdeel" title="Zinsdeel">zinsdelen</a>, <a href="/wiki/Zin_(taalkunde)" title="Zin (taalkunde)">zinnen</a> en op het hoogste niveau hele <a href="/wiki/Tekst" title="Tekst">teksten</a> – gerangschikt. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Indelingen_en_categorisaties">Indelingen en categorisaties</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Indelingen en categorisaties" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Indelingen en categorisaties"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Human_Language_Families_(wikicolors)_NL.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Human_Language_Families_%28wikicolors%29_NL.png/500px-Human_Language_Families_%28wikicolors%29_NL.png" decoding="async" width="500" height="237" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Human_Language_Families_%28wikicolors%29_NL.png/750px-Human_Language_Families_%28wikicolors%29_NL.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Human_Language_Families_%28wikicolors%29_NL.png/1000px-Human_Language_Families_%28wikicolors%29_NL.png 2x" data-file-width="1339" data-file-height="636" /></a><figcaption>Spreiding van belangrijke taalgroepen: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68175564">.mw-parser-output .kolommen-lijst{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .kolommen-lijst ul,.mw-parser-output .kolommen-lijst ol{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst li,.mw-parser-output .kolommen-lijst dd{margin-bottom:0;padding-bottom:0.1em;page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5714285em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.6em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5em}.mw-parser-output .infobox .kolommen-lijst{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst figure{break-inside:avoid-column}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .kolommen-lijst{clear:both}}</style><div class="kolommen-lijst" style="column-width:14em;"> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #ffff00; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Afro-Aziatische_talen" title="Afro-Aziatische talen">Afro-Aziatische talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #ffa500; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Niger-Congotalen" title="Niger-Congotalen">Niger-Congotalen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #ffd700; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Nilo-Saharaanse_talen" title="Nilo-Saharaanse talen">Nilo-Saharaanse talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #c2b280; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Khoisantalen" title="Khoisantalen">Khoisantalen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #00ff00; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Indo-Europese_talen" title="Indo-Europese talen">Indo-Europese talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #9acd32; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Turkse_talen" title="Turkse talen">Turkse talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #4d9900; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Kaukasische_talen" title="Kaukasische talen">Kaukasische talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #b4bb64; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Alta%C3%AFsche_talen" title="Altaïsche talen">Altaïsche talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #32cd32; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Oeraalse_talen" title="Oeraalse talen">Oeraalse talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #00fa9a; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Dravidische_talen" title="Dravidische talen">Dravidische talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #ff531a; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Sino-Tibetaanse_talen" title="Sino-Tibetaanse talen">Sino-Tibetaanse talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #db8a8a; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Austro-Aziatische_talen" class="mw-redirect" title="Austro-Aziatische talen">Austro-Aziatische talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #ffb3b3; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Austronesische_talen" title="Austronesische talen">Austronesische talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #e59ae2; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Papoeatalen" title="Papoeatalen">Papoeatalen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #eff9ff; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Tai-Kadaitalen" class="mw-redirect" title="Tai-Kadaitalen">Tai-Kadaitalen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #7dd774; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Inheemse_talen_van_Amerika" title="Inheemse talen van Amerika">inheemse talen van Amerika</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #43d78b; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Na-Den%C3%A9talen" title="Na-Denétalen">Na-Denétalen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #8cf28c; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;"><a href="/wiki/Eskimo-Aleoetische_talen" title="Eskimo-Aleoetische talen">Eskimo-Aleoetische talen</a></span></div> <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #e4e4e4; color: transparent;border: 1px solid gray;">■</span> <span style="margin:0;">isolaten</span></div> </div> De <a href="/wiki/Pama-Nyungaanse_talen" title="Pama-Nyungaanse talen">Pama-Nyungaanse talen</a> staan niet op de kaart aangegeven.</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Vergelijkende_taalkunde" title="Vergelijkende taalkunde">Vergelijkende taalkunde</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Op grond van bepaalde specifieke kenmerken kunnen talen op allerlei verschillende manieren taaltypologisch worden gecategoriseerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Synthetisch_en_analytisch">Synthetisch en analytisch</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Synthetisch en analytisch" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Synthetisch en analytisch"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het onderscheid tussen <a href="/wiki/Synthetische_taal" title="Synthetische taal">synthetische</a> talen enerzijds en <a href="/wiki/Analytische_taal" title="Analytische taal">analytische talen</a> anderzijds is gebaseerd op syntactische en morfologische criteria, waarbij verschijnselen als <a href="/wiki/Flexie_(taalkunde)" title="Flexie (taalkunde)">flexie</a>, <a href="/wiki/Incorporatie_(taalkunde)" title="Incorporatie (taalkunde)">incorporatie</a>, het gebruik van <a href="/wiki/Voorzetsel" title="Voorzetsel">voorzetsels</a> en het al dan niet aanwezig zijn van <a href="/wiki/Toontaal" title="Toontaal">tonaliteit</a> centraal staan. Meer extreme vormen in dit verband zijn de <a href="/wiki/Isolerende_taal" title="Isolerende taal">isolerende</a> respectievelijk <a href="/wiki/Polysynthetische_taal" title="Polysynthetische taal">polysynthetische</a> talen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Taalverwantschap_en_taalfamilies">Taalverwantschap en taalfamilies</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Taalverwantschap en taalfamilies" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Taalverwantschap en taalfamilies"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook <a href="#Wel_of_niet_één_oertaal?">#Wel of niet één oertaal?</a>, <a href="#Spreiding_en_diversiteit">#Spreiding en diversiteit</a> en <a href="/wiki/Talen_van_de_wereld" class="mw-redirect" title="Talen van de wereld">Talen van de wereld</a></i></div> <p>Talen kunnen op grond van hun <a href="/wiki/Historische_taalkunde" title="Historische taalkunde">historische</a> ontwikkeling worden gerangschikt in een bepaalde <a href="/wiki/Taalfamilie" title="Taalfamilie">taalfamilie</a>. </p><p>Vanaf het begin van de <a href="/wiki/19e_eeuw" title="19e eeuw">19e eeuw</a>, toen de verwantschap tussen verschillende <a href="/wiki/Indo-Europese_talen" title="Indo-Europese talen">Indo-Europese talen</a> – meer in het bijzonder tussen het <a href="/wiki/Sanskriet" title="Sanskriet">Sanskriet</a> en bepaalde <a href="/wiki/Europese_talen" title="Europese talen">Europese talen</a> zoals het <a href="/wiki/Latijn" title="Latijn">Latijn</a> en <a href="/wiki/Oudgrieks" title="Oudgrieks">Oudgrieks</a> – aan het licht kwam, is er steeds meer onderzoek gedaan naar de <a href="/wiki/Taalverwantschap" class="mw-redirect" title="Taalverwantschap">verwantschappen</a>, overeenkomsten en verschillen tussen alle talen en taalfamilies. Dankzij de <a href="/wiki/Vergelijkende_methode_(taalkunde)" title="Vergelijkende methode (taalkunde)">vergelijkende methode</a> – die <a href="/wiki/Taalreconstructie" class="mw-redirect" title="Taalreconstructie">taalreconstructie</a> mogelijk maakt – werd er op dit gebied snel vooruitgang geboekt en konden er <a href="/wiki/Stamboommodel" class="mw-redirect" title="Stamboommodel">stamboommodellen</a> worden opgesteld. </p><p>Aan het eind van de 20e en aan het begin van de 21e eeuw waren er volgens bepaalde schattingen ruim 6.000 <a href="/wiki/Levende_taal" title="Levende taal">levende talen</a>. <a href="/wiki/Ethnologue" title="Ethnologue">Ethnologue</a> komt op een iets hogere schatting van ruim 7.000.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mede op grond van het feit dat er doorgaans geen scherpe grens tussen een taal en een <a href="/wiki/Dialect" title="Dialect">dialect</a> te trekken is en niet alle talen die wel als afzonderlijke taal zijn erkend überhaupt een gestandaardiseerde vorm hebben (zie ook <a href="#Standaardtaal_vs._andere_taalvormen">#Standaardtaal vs. andere taalvormen</a>), lopen deze schattingen echter uiteen van 5.000 tot wel 10.000 talen. </p><p>Het totale aantal taalfamilies – dat wil zeggen taalgroepen die onderling ongeveer evenveel verschillen als de Indo-Europese groep – is door Johanna Nichols vastgesteld op 249, maar ook op dit punt is er nog weinig duidelijkheid. Er zijn taalkundigen die stellen dat het werkelijke aantal taalfamilies veel hoger ligt. Talen die historisch gezien niet verwant zijn maar waarvan de sprekers onderling veel contact hebben gehad kunnen door convergentie – waardoor bijv. veel <a href="/wiki/Leenwoord" title="Leenwoord">leenwoorden</a> van de ene taal in de andere belanden – toch op elkaar gaan lijken. Anderzijds kunnen talen die historisch gezien tot dezelfde taalfamilie behoren zo uit elkaar groeien dat hun verwantschap niet meer goed zichtbaar is.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Inmiddels zijn er diverse pogingen gedaan – onder meer door <a href="/wiki/Joseph_Greenberg" title="Joseph Greenberg">Joseph Greenberg</a> en Merritt Ruhlen – om door verder terug te gaan in de tijd op steeds hogere niveaus taalverwantschappen te reconstrueren. Bekende aldus voorgestelde superfamilies zijn het <a href="/wiki/Nostratische_talen" class="mw-redirect" title="Nostratische talen">Nostratisch</a> – dat onder meer de Indo-Europese, de <a href="/wiki/Alta%C3%AFsche_talen" title="Altaïsche talen">Altaïsche</a> en de <a href="/wiki/Oeraalse_talen" title="Oeraalse talen">Oeraalse</a> talen omvat – en het Dene-Sino-Kaukasisch. Vooralsnog blijven dergelijke superfamilies echter puur hypothetisch aangezien er geen enkel concreet bewijs voorhanden is voor hun bestaan.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Talen waarvan (nog) niet bekend is tot welke taalfamilie ze behoren worden <a href="/wiki/Isolaat_(taalkunde)" title="Isolaat (taalkunde)">isolaten</a> of niet-geclassificeerde talen genoemd. Met de laatste term wordt benadrukt dat er mogelijk wel een verwantschap met andere (levende of dode) talen is. Enkele voorbeelden van dergelijke talen zijn het <a href="/wiki/Baskisch" title="Baskisch">Baskisch</a>, <a href="/wiki/Iberisch" title="Iberisch">Iberisch</a> en <a href="/wiki/Elamitisch" title="Elamitisch">Elamitisch</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Natuurlijke_talen">Natuurlijke talen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Natuurlijke talen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Natuurlijke talen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Natuurlijke_taal" title="Natuurlijke taal">Natuurlijke taal</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Met "natuurlijke talen" worden alle talen bedoeld die in de loop van de geschiedenis bij verschillende <a href="/wiki/Etnische_groep" class="mw-redirect" title="Etnische groep">etnische groepen</a> ontstaan zijn en van generatie op generatie worden doorgegeven. Natuurlijke talen kunnen verder worden onderverdeeld in <a href="/wiki/Dode_taal" title="Dode taal">dode</a> en <a href="/wiki/Levende_talen" class="mw-redirect" title="Levende talen">levende talen</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Levende,_bedreigde_en_dode_talen"><span id="Levende.2C_bedreigde_en_dode_talen"></span>Levende, bedreigde en dode talen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Levende, bedreigde en dode talen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Levende, bedreigde en dode talen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Levende_taal" title="Levende taal">Levende taal</a>, <a href="/wiki/Bedreigde_taal" title="Bedreigde taal">Bedreigde taal</a> en <a href="/wiki/Dode_taal" title="Dode taal">Dode taal</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>Weer andere indelingen zijn met name gebaseerd op het aantal <a href="/wiki/Moedertaalspreker" title="Moedertaalspreker">moedertaalsprekers</a>. Met "levende" talen worden aldus talen bedoeld die door kinderen als moedertaal worden aangeleerd en waarmee binnen een kleine of grote groep mensen wordt gecommuniceerd. Enkele - zeer willekeurige - voorbeelden van levende talen zijn: het <a href="/wiki/Arabisch" title="Arabisch">Arabisch</a>, <a href="/wiki/Hindi" title="Hindi">Hindi</a>, <a href="/wiki/Italiaans_(taal)" class="mw-redirect" title="Italiaans (taal)">Italiaans</a>, <a href="/wiki/Engels" title="Engels">Engels</a>, <a href="/wiki/Nederlands" title="Nederlands">Nederlands</a> en <a href="/wiki/Modern_Grieks" class="mw-redirect" title="Modern Grieks">Nieuwgrieks</a>. "Dode" talen worden daarentegen door niemand meer als moedertaal aangeleerd, hoewel dit zeker niet altijd betekent dat ze helemaal niet meer gebruikt worden. Enkele voorbeelden van talen die tot deze laatste categorie behoren zijn het <a href="/wiki/Etruskisch" title="Etruskisch">Etruskisch</a>, <a href="/wiki/Fenicisch" title="Fenicisch">Fenicisch</a>, <a href="/wiki/Sanskriet" title="Sanskriet">Sanskriet</a>, <a href="/wiki/Latijn" title="Latijn">Latijn</a> en <a href="/wiki/Oudgrieks" title="Oudgrieks">Oudgrieks</a>, waarvan de laatste drie nog volop in gebruik zijn als <a href="/wiki/Liturgie" title="Liturgie">liturgische</a> taal. </p><p>In 1992 schatte de taalkundige <a href="/wiki/Michael_Krauss" title="Michael Krauss">Michael Krauss</a> dat binnen honderd jaar negentig procent van alle talen uitgestorven of tot uitsterven gedoemd zou zijn.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In 2013 had volgens een schatting van <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">UNESCO</a> bijna de helft van alle talen ter wereld de status van <a href="/wiki/Bedreigde_taal" title="Bedreigde taal">bedreigd</a>.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Standaardtaal_vs._andere_taalvormen">Standaardtaal vs. andere taalvormen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Standaardtaal vs. andere taalvormen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Standaardtaal vs. andere taalvormen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Standaardtaal" title="Standaardtaal">Standaardtaal</a> en <a href="/wiki/Dialect" title="Dialect">Dialect</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>Het in het dagelijks leven gangbare onderscheid tussen standaardtaal/cultuurtaal (met een over het algemeen hoge status) enerzijds en dialect en/of <a href="/wiki/Streektaal" title="Streektaal">streektaal</a>, met een over het algemeen wat lagere status, anderzijds wordt in de taalkunde (meer in het bijzonder in de <a href="/wiki/Dialectologie" title="Dialectologie">dialectologie</a>) bij voorkeur echter niet gemaakt, omdat dit onderscheid vaak erg willekeurig en vooral ook <a href="/wiki/Politiek" title="Politiek">politiek</a> bepaald is. Taalkundigen geven doorgaans de voorkeur aan maatschappelijk minder beladen begrippen als <a href="/wiki/Vari%C3%ABteit_(taalkunde)" title="Variëteit (taalkunde)">variëteit</a> en streektaal. </p><p>Een puur taalkundig criterium voor het bepalen wat een afzonderlijke taal is en wat een dialect is dat van de <a href="/wiki/Wederzijdse_verstaanbaarheid" title="Wederzijdse verstaanbaarheid">wederzijdse verstaanbaarheid</a>. Zolang hiervan sprake is tussen verschillende sprekers onderling zonder dat zij elkaars taal eerst geleerd hebben (er mag dus geen sprake zijn van <a href="/wiki/Lingua_receptiva" title="Lingua receptiva">lingua receptiva</a>), spreken zij volgens door taalkundigen gehanteerde criteria dezelfde taal.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In de praktijk blijken de <a href="/wiki/Politiek" title="Politiek">politieke</a> en <a href="/wiki/Cultuur" title="Cultuur">culturele</a> factoren echter doorgaans van groter belang om tot een afbakening te komen dan de puur taalkundige. Zo worden bijvoorbeeld <a href="/wiki/Zweeds" title="Zweeds">Zweeds</a>, <a href="/wiki/Deens" title="Deens">Deens</a> en <a href="/wiki/Noors" title="Noors">Noors</a> in het algemeen als verschillende talen gezien, terwijl alle sprekers van deze drie <a href="/wiki/Noord-Germaanse_talen" title="Noord-Germaanse talen">Noord-Germaanse talen</a> elkaar redelijk tot goed kunnen begrijpen, ook zonder elkaars taal eerst geleerd te hebben. De in <a href="/wiki/India" title="India">India</a> respectievelijk <a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a> gesproken talen <a href="/wiki/Hindi" title="Hindi">Hindi</a> en <a href="/wiki/Urdu" title="Urdu">Urdu</a> worden door taalkundigen vaak als varianten van 1 taal (het <a href="/wiki/Hindoestani" title="Hindoestani">Hindoestani</a> of Hindi-Urdu) beschouwd, maar de sprekers hiervan associëren hun taal rechtstreeks met hun eigen land en cultuur (het <a href="/wiki/Hindoe%C3%AFsme" title="Hindoeïsme">hindoeïsme</a> resp. de <a href="/wiki/Islam" title="Islam">islam</a>) en zijn er daarom van overtuigd dat ze twee verschillende talen spreken.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Anderzijds worden de <a href="/wiki/Chinese_talen" title="Chinese talen">Chinese talen</a> soms als varianten van dezelfde taal beschouwd – op grond van het feit dat ze worden gesproken in een gebied dat <a href="/wiki/Politicologie" title="Politicologie">staatkundig</a> een eenheid vormt –, maar zij verschillen in taalkundig opzicht onderling minstens evenveel als de verschillende <a href="/wiki/Romaanse_taal" class="mw-redirect" title="Romaanse taal">Romaanse talen</a> en de sprekers hiervan kunnen elkaar onderling niet verstaan zonder eerst elkaars taal geleerd te hebben. </p><p>Andere begrippen die bijvoorbeeld in de dialectologie en de sociolinguïstiek centraal staan naast de begrippen standaardtaal en dialect zijn: </p> <ul><li><a href="/wiki/Regiolect" title="Regiolect">regiolect</a>, deels als synoniem voor streektaal</li> <li><a href="/wiki/Sociolect" title="Sociolect">sociolect</a></li> <li><a href="/wiki/Etnolect" title="Etnolect">etnolect</a></li> <li><a href="/wiki/Idiolect" title="Idiolect">idiolect</a>, wanneer het om het taalgebruik van één enkele spreker gaat.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Kunsttalen">Kunsttalen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Kunsttalen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Kunsttalen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Kunsttaal" title="Kunsttaal">Kunsttaal</a> en <a href="/wiki/Logische_taal" title="Logische taal">Logische taal</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>Overwegend in de 19e en de 20e eeuw zijn er veel nieuwe talen door slechts een of enkele personen geconstrueerd, die als zodanig worden onderscheiden van de "echte", dat wil zeggen natuurlijke talen. De bekendste hiervan zijn de zgn. "hulptalen", bedoeld om de internationale communicatie te vergemakkelijken door als <a href="/wiki/Lingua_franca" title="Lingua franca">lingua franca</a> te dienen (een functie die ook de natuurlijke taal vervult). Bekende voorbeelden van hulptalen zijn het <a href="/wiki/Esperanto" title="Esperanto">Esperanto</a>, <a href="/wiki/Ido_(taal)" title="Ido (taal)">Ido</a> en <a href="/wiki/Interlingua" title="Interlingua">Interlingua</a>. Dit soort talen wordt ook <i>auxlang</i> genoemd, wat staat voor <i>auxiliary language</i>. Ook de term <a href="/wiki/Internationale_hulptaal" class="mw-redirect" title="Internationale hulptaal">IAL</a> wordt gebruikt, wat staat voor <i>international auxiliary language</i>. </p><p>Als <a href="/wiki/Hyperoniem" title="Hyperoniem">hyperoniem</a> voor alle kunsttalen is de term <i>conlang</i> bedacht, hetgeen staat voor <i>constructed language</i>. Niet alle kunsttalen (<i>conlangs</i>) zijn bedoeld om voor communicatieve doeleinden te worden gebruikt. Dit geldt bijvoorbeeld voor fantasietalen, zoals de in <a href="/wiki/Midden-aarde" title="Midden-aarde">Midden-aarde</a> van <a href="/wiki/Tolkien" class="mw-redirect" title="Tolkien">Tolkien</a> gesproken talen of het <a href="/wiki/Klingon_(taal)" title="Klingon (taal)">Klingon</a> uit de televisieserie <a href="/wiki/Star_Trek" title="Star Trek">Star Trek</a>. </p><p>Als een kunsttaal eenmaal door kinderen als <a href="/wiki/Moedertaal" title="Moedertaal">moedertaal</a> is verworven, is ze in die zin niet meer van de natuurlijke talen te onderscheiden. Het Esperanto heeft inmiddels echte <a href="/wiki/Esperanto-moedertaalsprekers" title="Esperanto-moedertaalsprekers">moedertaalsprekers</a> en bezit aldus een fundamentele eigenschap van een natuurlijke taal. </p><p>Het ontwerpen van kunsttalen kan gepaard gaan met <a href="/wiki/Geofictie" title="Geofictie">geofictie</a>. Zo worden er in het <a href="/wiki/Midden-Aarde" class="mw-redirect" title="Midden-Aarde">Midden-Aarde</a> van <a href="/wiki/J.R.R._Tolkien" title="J.R.R. Tolkien">Tolkien</a> een aantal fictieve talen gesproken en geschreven, met een apart uitgewerkte woordenschat en grammatica. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Indeling_op_grond_van_andere_aspecten">Indeling op grond van andere aspecten</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Indeling op grond van andere aspecten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Indeling op grond van andere aspecten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wanneer taal gebruikt wordt om zichzelf te beschrijven – zoals in de taalkunde dus voortdurend het geval is – wordt ook wel gesproken van <a href="/wiki/Metataal" title="Metataal">metataal</a>. De taal die aldus het onderwerp vormt van studie heet dan <a href="/wiki/Objecttaal" title="Objecttaal">objecttaal</a>; deze laatste term heeft een brede betekenis en kan tevens betrekking hebben op diverse communicatiesystemen waar het begrip "taal" bij uitbreiding voor wordt gebruikt, zoals <a href="/wiki/Formele_taal" title="Formele taal">formele taal</a> en <a href="/wiki/Computertaal" title="Computertaal">computertaal</a> (zie ook <a href="#Het_begrip_"taal"_in_ruimere_zin">#Het begrip "taal" in ruimere zin</a>). </p><p>De vakterm <a href="/wiki/Parataal" title="Parataal">parataal</a> wordt gebruikt voor allerlei bijkomende effecten in de gesproken taal zoals <a href="/wiki/Intonatie_(spraak)" title="Intonatie (spraak)">intonatie</a> en <a href="/wiki/Geluidssterkte" title="Geluidssterkte">stemvolume</a>, die niet rechtstreeks deel uitmaken van het spraakklankensysteem maar wel een belangrijke rol spelen bij het overbrengen van de bedoelde boodschap.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taal_en_filosofie">Taal en filosofie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Taal en filosofie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Taal en filosofie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Taalfilosofie" title="Taalfilosofie">Taalfilosofie</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De studie van taal vertoont enkele raakvlakken met de <a href="/wiki/Filosofie" title="Filosofie">filosofie</a>, waarbij met name taal in een bepaalde <a href="/wiki/Context_(taal)" title="Context (taal)">context</a> en het verband tussen enerzijds taal en anderzijds <a href="/wiki/Betekenis" title="Betekenis">betekenis</a>, <a href="/wiki/Denken" title="Denken">denken</a> en <a href="/wiki/Werkelijkheid" title="Werkelijkheid">werkelijkheid</a> worden onderzocht. Enkele bekende taalfilosofen zijn <a href="/wiki/Gottlob_Frege" title="Gottlob Frege">Gottlob Frege</a>, <a href="/wiki/Ferdinand_de_Saussure" title="Ferdinand de Saussure">Ferdinand de Saussure</a> en <a href="/wiki/Ludwig_Wittgenstein" title="Ludwig Wittgenstein">Ludwig Wittgenstein</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taal_en_psychologie">Taal en psychologie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Taal en psychologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Taal en psychologie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ook binnen de <a href="/wiki/Psychologie" title="Psychologie">psychologie</a> zijn er interessante ontwikkelingen geweest op het vlak van theorievorming over taal. Met name binnen het <a href="/wiki/Behaviorisme" title="Behaviorisme">behaviorisme</a> werd de <a href="/wiki/Relational_Frame_Theory" class="mw-redirect" title="Relational Frame Theory">Relational Frame Theory</a> uitgewerkt en onderzocht.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De theorie gaat volledig over taal (verbaal gedrag) en <a href="/wiki/Cognitie" title="Cognitie">cognitie</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Talen_als_onderdeel_van_het_wereldsysteem">Talen als onderdeel van het wereldsysteem</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Talen als onderdeel van het wereldsysteem" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Talen als onderdeel van het wereldsysteem"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Abram_de_Swaan" title="Abram de Swaan">Abram de Swaan</a> ziet het wereldwijde stelsel van talen als een integraal onderdeel van het <a href="/wiki/Wereld-systeemtheorie" title="Wereld-systeemtheorie">wereldsysteem</a>. In dit licht vallen zaken als <a href="/wiki/Taaldood" title="Taaldood">taaldood</a> en het bestaan van <a href="/wiki/Offici%C3%ABle_taal" title="Officiële taal">officiële talen</a> dan ook te verklaren aan de hand van de <a href="/wiki/Sociale_wetenschappen" title="Sociale wetenschappen">sociale wetenschappen</a>, meer in het bijzonder de <a href="/w/index.php?title=Politieke_sociologie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Politieke sociologie (de pagina bestaat niet)">politieke sociologie</a> en <a href="/wiki/Politieke_economie" title="Politieke economie">politieke economie</a>.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In sociaal-politieke context zijn <a href="/wiki/Hollandisme" title="Hollandisme">Hollandisme</a> en <a href="/wiki/Russificatie" title="Russificatie">Russificatie</a> hiervan. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Universele_kenmerken_van_de_menselijke_taal">Universele kenmerken van de menselijke taal</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Universele kenmerken van de menselijke taal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Universele kenmerken van de menselijke taal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Taaluniversalia" title="Taaluniversalia">Taaluniversalia</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Bepaalde kenmerken zijn in alle talen die ooit zijn onderzocht aangetroffen, waaronder: </p> <ul><li>Een eigen <a href="/wiki/Klankinventaris" title="Klankinventaris">klankinventaris</a> met zowel <a href="/wiki/Klinker_(klank)" title="Klinker (klank)">klinkers</a> als <a href="/wiki/Medeklinker" title="Medeklinker">medeklinkers</a>.</li> <li>In zowel de gesproken als de geschreven vorm een eigen <a href="/wiki/Woordenschat" title="Woordenschat">woordenschat</a> (lexicon) met diverse <a href="/wiki/Woordsoort" title="Woordsoort">woordsoorten</a>.</li> <li>Een regelsysteem - de grammatica – om alle elementen uit de woordenschat tot welgevormde zinnen te verenigen. Een bepaalde verandering in de <a href="/wiki/Woordvolgorde" title="Woordvolgorde">volgorde</a>(n) van de woorden en <a href="/wiki/Woordgroep" class="mw-redirect" title="Woordgroep">woordgroepen</a> in een zin kan zodoende al een zin met een andere betekenis opleveren. Tevens kent iedere taal wel een bepaalde elementaire woord- en zinsdeelvolgorde, waarin de universele tendens waar te nemen valt om het grammaticale <a href="/wiki/Object_(taalkunde)" title="Object (taalkunde)">object</a> in de zin vooraf te laten gaan door het <a href="/wiki/Onderwerp_(zinsdeel)" class="mw-redirect" title="Onderwerp (zinsdeel)">onderwerp</a>; bijna alle talen ter wereld blijken zich te houden aan deze standaardvolgorde. Nog een universeel grammaticaal kenmerk is dat als het <a href="/wiki/Bijvoeglijk_naamwoord" title="Bijvoeglijk naamwoord">bijvoeglijk naamwoord</a> vóór het <a href="/wiki/Zelfstandig_naamwoord" title="Zelfstandig naamwoord">zelfstandig naamwoord</a> staat, ditzelfde geldt voor de plaats van het <a href="/wiki/Telwoord" title="Telwoord">telwoord</a> ten opzichte van het zelfstandig naamwoord.</li> <li>Dezelfde mate van expressiviteit.</li> <li>Een zekere <a href="/wiki/Orale_traditie" title="Orale traditie">orale</a> en vaak ook <a href="/wiki/Literaire_traditie" class="mw-redirect" title="Literaire traditie">geschreven</a> traditie. Iets anders gezegd kennen alle talen <a href="/wiki/Proza" title="Proza">proza</a> en <a href="/wiki/Po%C3%ABzie" title="Poëzie">poëzie</a>, in gesproken en al dan niet ook in geschreven vorm.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Recursie_als_basisprincipe?"><span id="Recursie_als_basisprincipe.3F"></span>Recursie als basisprincipe?</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Recursie als basisprincipe?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Recursie als basisprincipe?"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Met betrekking tot de vraag wat menselijke taal nu precies uniek maakt, is wel gesuggereerd dat taal gebaseerd is op het principe van <a href="/wiki/Recursie" title="Recursie">recursie</a>.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Binnen een zin verwijst een zinsdeel naar een ander zinsdeel, of is een zinsdeel ingebed in een andere zin. Bijvoorbeeld: 'Piet denkt dat het morgen gaat regenen'. Of: 'de vader van mijn vader was kapitein'. Dit principe komt echter niet in alle talen voor. Zo kennen bepaalde Indianentalen geen recursie, zij kennen bijvoorbeeld geen <a href="/wiki/Hoofdzin" title="Hoofdzin">hoofd</a>- en <a href="/wiki/Bijzin" title="Bijzin">bijzinnen</a> maar alleen maar hoofdzinnen.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oorsprong_en_geschiedenis_van_de_menselijke_taal">Oorsprong en geschiedenis van de menselijke taal</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Oorsprong en geschiedenis van de menselijke taal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Oorsprong en geschiedenis van de menselijke taal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Cuneiform_script2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Cuneiform_script2.jpg/260px-Cuneiform_script2.jpg" decoding="async" width="260" height="432" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ca/Cuneiform_script2.jpg 1.5x" data-file-width="385" data-file-height="640" /></a><figcaption>Kleitablet met Sumerisch spijkerschrift (± 2400 v.Chr.), de oudste bekende vorm van geschreven taal.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Larynx_external_base.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Larynx_external_base.svg/250px-Larynx_external_base.svg.png" decoding="async" width="250" height="279" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Larynx_external_base.svg/375px-Larynx_external_base.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Larynx_external_base.svg/500px-Larynx_external_base.svg.png 2x" data-file-width="875" data-file-height="975" /></a><figcaption>De menselijke larynx.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ouderdom_van_de_gesproken_taal">Ouderdom van de gesproken taal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Ouderdom van de gesproken taal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Ouderdom van de gesproken taal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook <a href="#Taal_en_hersenen">#Taal en hersenen</a>, <a href="#Taal_en_evolutie">#Taal en evolutie</a> en <a href="/wiki/Evolutie_van_de_mens" title="Evolutie van de mens">Evolutie van de mens</a></i></div> <p>Over de ouderdom van de gesproken menselijke taal bestaan verschillende theorieën. </p><p>Een van de geopperde mogelijkheden is dat de gesproken taal ca. 40.000 - 35.000 jaar geleden zou zijn ontstaan, dat wil zeggen tegelijk met de <a href="/wiki/Paleolithische_kunst" title="Paleolithische kunst">Paleolithische kunst</a>, toen er een "culturele explosie" onder <i><a href="/wiki/Homo_sapiens" class="mw-redirect" title="Homo sapiens">Homo sapiens</a></i> plaatshad. Dankzij zijn nieuw verkregen taalvermogen zou <i>Homo sapiens</i> aldus in staat zijn geweest om tot een dergelijke hogere graad van beschaving te komen. Anderzijds geloven sommige taalkundigen juist dat ook <i><a href="/wiki/Homo_erectus" title="Homo erectus">Homo erectus</a></i> zo'n 1,5 miljoen jaar geleden al een vorm van taal kon produceren die sterk leek op de huidige menselijke taal, mede op grond van het feit dat <i>Homo erectus</i> al een relatief groot brein had, in staat was stenen gereedschappen te gebruiken en waarschijnlijk vuur kon maken. Tegen deze beide opvattingen is echter veel ingebracht, bijvoorbeeld dat behalve de mens ook andere <a href="/wiki/Primaten" title="Primaten">primaten</a> (met name de <a href="/wiki/Chimpansee" title="Chimpansee">chimpansees</a>) tot het gebruiken van stenen gereedschappen in staat zijn zonder dat zij ook maar enige vorm van spontaan taalgebruik kennen,<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> — hoewel ze wel een gebarentaal kunnen aanleren. </p><p>Mede op grond van het feit dat het menselijke taalvermogen voor een belangrijk deel genetisch gecodeerd blijkt - waardoor bijvoorbeeld ook <a href="/wiki/Baby" title="Baby">baby</a>'s al klanken die op echte mensentaal lijken kunnen voortbrengen - zijn er dan ook sterke aanwijzingen dat de gesproken taal in ieder geval een stuk ouder is dan 35.000 jaar. Een breder gedragen opvatting is dan ook dat de gesproken taal minstens ca. 150.000 jaar geleden voor het eerst is ontstaan in <a href="/wiki/Oost-Afrika" title="Oost-Afrika">Oost-Afrika</a>. Wellicht heeft er in deze periode een genetische <a href="/wiki/Mutatie_(biologie)" title="Mutatie (biologie)">mutatie</a> bij <i>Homo sapiens</i> plaatsgehad maar het is niet bekend welke dan. Taal en <i>Homo sapiens</i> zouden in dit geval dus ongeveer gelijktijdig zijn ontstaan. <a href="/wiki/Archeologie" title="Archeologie">Archeologische</a> overblijfselen en <a href="/wiki/Fossiel" title="Fossiel">fossielen</a> van <i><a href="/wiki/Homo_sapiens" class="mw-redirect" title="Homo sapiens">Homo sapiens</a></i> uit deze periode en vergelijkend <a href="/wiki/Genetica" title="Genetica">genetisch</a> onderzoek hebben zekere concrete aanwijzingen die deze hypothese ondersteunen opgeleverd. </p><p>Andere taalkundigen, onder wie <a href="/wiki/Steven_Pinker" title="Steven Pinker">Steven Pinker</a>, houden op grond van het idee dat veel ouder archeologisch bewijsmateriaal in de vorm van complexe werktuigen verloren kan zijn gegaan, echter de mogelijkheid open dat <i><a href="/wiki/Homo_habilis" title="Homo habilis">Homo habilis</a></i>, de <a href="/wiki/Neanderthaler" title="Neanderthaler">Neanderthalers</a> of eventueel zelfs <i><a href="/wiki/Australopithecus_afarensis" title="Australopithecus afarensis">Australopithecus afarensis</a></i> al een vorm van gesproken taal hadden. Dit zou betekenen dat de gesproken menselijke taal 2,5 tot 4 miljoen jaar of eventueel nog een tot enkele miljoenen jaren ouder is. <a href="/wiki/Philip_Lieberman" title="Philip Lieberman">Philip Lieberman</a> wierp hier weer tegenin dat het strottenhoofd van alle hominiden die evolutionair voorafgaan aan <i>Homo sapiens</i> niet geschikt is voor het produceren van complexe <a href="/wiki/Spraakklank" class="mw-redirect" title="Spraakklank">spraakklanken</a>. Het feit dat deze hominiden minder spraakklanken konden produceren dan de huidige <i>Homo sapiens</i> hoeft echter niet te betekenen dat ze geen enkele vorm van gesproken taal gehad kunnen hebben.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Op grond van reconstructie van het spraakkanaal van de Neanderthaler is geconcludeerd dat dit veel overeenkomst vertoonde met dat van een pasgeboren <i>Homo sapiens</i>. De Neanderthaler zou in staat zijn geweest enkele <a href="/wiki/Centrale_klinker" title="Centrale klinker">centrale klinkers</a> en voor in de mond gelegen <a href="/wiki/Medeklinker" title="Medeklinker">medeklinkers</a> te produceren maar geen <a href="/wiki/Nasaliteit" class="mw-redirect" title="Nasaliteit">neusklanken</a>, waarmee zijn spraakkanaal een tussenfase zou vormen in het ontstaan van de menselijke taal. Dit idee wordt verder ondersteund door onderzoek aan het begin van de 21e eeuw, waaruit blijkt dat de Neanderthaler en de moderne mens het voor het taalvermogen essentiële gen <a href="/wiki/FOXP2" title="FOXP2">FOXP2</a> delen. Liebermans hypothese is daarbij gediskwalificeerd geraakt toen bleek dat hij zich gebaseerd had op foute reconstructies van het verhemelte. </p><p>Hoewel de Neanderthaler dus vooralsnog als een twijfelgeval zou kunnen worden gezien, is men het er in het algemeen over eens dat de <a href="/wiki/Vroege_moderne_mens" title="Vroege moderne mens">vroege moderne mens</a> al wel over gesproken taal beschikte.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Waarom_ontstond_taal?"><span id="Waarom_ontstond_taal.3F"></span>Waarom ontstond taal?</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Waarom ontstond taal?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Waarom ontstond taal?"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Behalve de ouderdom van gesproken taal, staat in de historische taalkunde uiteraard ook de exacte oorsprong ervan ter discussie. </p><p>Een van de centrale vragen betreft de "paradox van continuïteit"; enerzijds wijst alles erop dat gesproken taal zich rechtstreeks heeft ontwikkeld uit eerdere communicatiesystemen van <a href="/wiki/Zoogdieren" title="Zoogdieren">zoogdieren</a> aangezien het als verschijnsel onmogelijk los kan worden gezien van de evolutie als zodanig, anderzijds lijkt het feit dat taal in vergelijking daarmee zoveel complexiteiten en abstracte elementen bevat, hiermee in tegenspraak.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op grond van een aantal studies is geopperd dat behalve het met elkaar kunnen communiceren, ook de vorming van een <a href="/w/index.php?title=Etnische_identiteit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etnische identiteit (de pagina bestaat niet)">etnische identiteit</a> een van de hoofddoelen van de eerste mensen was. Dit zou met name het historische ontstaan van steeds meer nieuwe talen verklaren; door het hebben van een eigen <a href="/wiki/Vari%C3%ABteit_(taalkunde)" title="Variëteit (taalkunde)">taalvariëteit</a> wilde men zich als <a href="/wiki/Etnische_groep" class="mw-redirect" title="Etnische groep">etnische groep</a> van de rest onderscheiden.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op grond van het feit dat gesproken taal en gebarentaal behoorlijk veel overeenkomsten blijken te hebben wat betreft hun inherente structuur, is geopperd dat het eerste feitelijk is voortgekomen uit het tweede.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Wellicht werden gebarentaal en een - primitieve - vorm van gesproken taal door eerdere hominiden in combinatie met elkaar gebruikt. </p><p>Verder zijn er een aantal erg speculatieve en weinig geloofwaardige alternatieve theorieën aangevoerd: </p> <ul><li>Op grond van het bestaan van <a href="/wiki/Onomatopee" title="Onomatopee">onomatopeeën</a> is gesuggereerd dat alle gesproken taal ooit is begonnen als imitatie van geluiden uit de omgeving (dit is bekend als de <i>bow-wow</i>-theorie). Deze theorie is echter weinig plausibel aangezien onomatopeeën in het algemeen geen belangrijk onderdeel van het lexicon van talen uitmaken.</li> <li>Een andere theorie – bekend als de <i>pooh-pooh</i>-theorie – stelt vanwege het universeel voorkomen van <a href="/wiki/Tussenwerpsel" title="Tussenwerpsel">tussenwerpsels</a> dat <a href="/wiki/Emotie" title="Emotie">emoties</a> de basis vormden voor de allereerste talige klanken. Ook dit lijkt echter weinig geloofwaardig, aangezien ook tussenwerpsels in het algemeen geen overheersende <a href="/wiki/Woordsoort" title="Woordsoort">categorie</a> in talen zijn.</li> <li>De <i>ding-dong</i>-theorie legt een rechtstreeks verband tussen het spontaan bewegingen maken met de mond en het uiten van gesproken taal. Deze theorie is onder andere gebaseerd op bepaalde typische kenmerken van de <a href="/wiki/Kindertaal" class="mw-redirect" title="Kindertaal">kindertaal</a>, bijv. het feit dat bij de articulatie van <i>ma</i> en <i>mama</i> – in veel talen zijn dit de woorden van een klein kind voor zijn moeder<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> – ongeveer dezelfde bewegingen met de lippen worden gemaakt als die een baby maakt op het moment dat hij <a href="/wiki/Borstvoeding" title="Borstvoeding">borstvoeding</a> krijgt.</li> <li>De <i>yo-he-ho</i>-theorie stelt op grond van <a href="/wiki/Prosodie" title="Prosodie">prosodie</a> dat de eerste mensen om hun onderlinge samenwerking te bevorderen min of meer ritmische klanken maakten, waaruit uiteindelijk de gesproken taal evolueerde, in eerste instantie in de vorm van <a href="/wiki/Lied" title="Lied">liederen</a>.</li> <li><a href="/wiki/Otto_Jespersen" title="Otto Jespersen">Otto Jespersen</a> voegde hier nog zijn eigen <i>la-la</i>-theorie aan toe, volgens welke de klanken die het meest met <a href="/wiki/Liefde" title="Liefde">liefde</a> en <a href="/wiki/Romantiek_(stemming)" title="Romantiek (stemming)">romantiek</a> geassocieerd werden de eerste vorm van gesproken taal waren.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <p><a href="/w/index.php?title=Derek_Bickerton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Derek Bickerton (de pagina bestaat niet)">Derek Bickerton</a> zoekt de oorsprong van taal rechtstreeks in het aangeleerde vermogen van de mens om <a href="/w/index.php?title=Abstract_denken&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abstract denken (de pagina bestaat niet)">abstract</a> te denken en <a href="/wiki/Concept_(filosofie)" title="Concept (filosofie)">concepten</a> te vormen op basis van <a href="/wiki/Waarneming_(perceptie)" title="Waarneming (perceptie)">waarneming</a>. Abstract denken maakte het mogelijk een indeling te maken in enerzijds voorwerpen en anderzijds handelingen, gebeurtenissen en nog abstractere zaken. Dit onderscheid is een van de meest basale kenmerken van taal.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Oorsprong_van_de_geschreven_taal">Oorsprong van de geschreven taal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Oorsprong van de geschreven taal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Oorsprong van de geschreven taal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Geschreven taal is hoe dan ook veel jonger dan gesproken taal. Het <a href="/wiki/Spijkerschrift" title="Spijkerschrift">spijkerschrift</a> uit het <a href="/wiki/4e_millennium_v.Chr." title="4e millennium v.Chr.">4e millennium v.Chr.</a> – dat op basis van het oudere <a href="/wiki/Pictografisch_schrift" title="Pictografisch schrift">pictografische</a> schrift was ontwikkeld in het zuiden van het toenmalige <a href="/wiki/Mesopotami%C3%AB" title="Mesopotamië">Mesopotamië</a> – ontwikkelde zich gaandeweg tot een <a href="/wiki/Syllabisch_schrift" title="Syllabisch schrift">syllabisch schrift</a>. Voor zover bekend is dit de eerste keer in de geschiedenis van de mensheid dat geschreven tekens <a href="/wiki/Lettergreep" title="Lettergreep">lettergrepen</a>, ofwel klanken uit de gesproken taal, vertegenwoordigden. Daarmee was het schrift dus <a href="/wiki/Fonetisch_alfabet" title="Fonetisch alfabet">fonetisch</a> geworden en was er feitelijk voor het eerst sprake van menselijke taal in geschreven vorm. De betreffende teksten zijn in het <a href="/wiki/Sumerisch" class="mw-redirect" title="Sumerisch">Sumerisch</a>.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wel_of_niet_één_oertaal?"><span id="Wel_of_niet_.C3.A9.C3.A9n_oertaal.3F"></span>Wel of niet één oertaal?</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Wel of niet één oertaal?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Wel of niet één oertaal?"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook <a href="/wiki/Glottogonie" title="Glottogonie">Glottogonie</a></i></div> <p>Aangezien het onwaarschijnlijk is dat dezelfde genetische mutatie die de ontwikkeling van het taalvermogen mogelijk maakte meer dan één keer heeft plaatsgevonden of dat afstammelingen van de eerste exemplaren van homo sapiens het taalvermogen eerst weer zouden hebben verloren om het vervolgens nogmaals te verwerven, is het idee van een genetische mutatie van het taalgen tevens een sterke aanwijzing in de richting van <a href="/wiki/Monogenese_(taalkunde)" title="Monogenese (taalkunde)">monogenese</a>: het idee dat alle talen en taalfamilies ter wereld uiteindelijk een en dezelfde <a href="/wiki/Vooroudertaal" title="Vooroudertaal">vooroudertaal</a> hebben, ofwel dat er in het allereerste begin slechts één taal, bekend als het <a href="/wiki/Proto-World" title="Proto-World">Proto-World</a> (Nederlands: Proto-Werelds), gesproken werd, waaruit alle latere talen zijn ontstaan. Het bestaan van <a href="/wiki/Taaluniversalia" title="Taaluniversalia">taaluniversalia</a> is een van de argumenten die vaak worden aangevoerd om deze hypothese te ondersteunen.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Niettemin zijn er binnen de taalkunde ook aanhangers van de alternatieve visie – bekend als <a href="/wiki/Polygenese" class="mw-redirect" title="Polygenese">polygenese</a> – dat gesproken taal meerdere malen op verschillende plekken in de wereld die geen enkel onderling contact hadden zou zijn ontstaan. De verklaring voor het bestaan van taaluniversalia zou dan niet liggen in een gemeenschappelijke oorsprong, maar in <a href="/w/index.php?title=Convergentie_(taalkunde)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Convergentie (taalkunde) (de pagina bestaat niet)">convergentie</a> als gevolg van later taalcontact en doordat bepaalde (bijv. <a href="/wiki/Fysiologie" title="Fysiologie">fysiologische</a> en omgevingsgerelateerde) factoren die op verschillende plaatsen in de wereld waar de vroege <i><a href="/w/index.php?title=Homo_loquens&action=edit&redlink=1" class="new" title="Homo loquens (de pagina bestaat niet)">homo loquens</a></i> leefde optraden overal hetzelfde waren en de talen van destijds beïnvloedden. Een soort tussenweg is het idee dat alle huidige gesproken en/of bekende talen weliswaar van dezelfde vooroudertaal afstammen, maar dat die vooroudertaal zelf zou hebben bestaan naast andere, niet onderling verwante talen, die sindsdien allemaal verdwenen zijn.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Tegen het idee van monogenese is verder het argument aangevoerd dat taalverschillen voor zover bekend altijd hebben bestaan en geenszins kleiner worden naarmate men verder teruggaat in de geschiedenis.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dit laatste valt echter ook weer goed te verklaren binnen het kader van monogenese, nl. aan de hand van het feit dat toen de mensheid net was begonnen met zich vanuit Afrika te verspreiden over de verschillende continenten, de verschillende etnische groepen elk afzonderlijk in een sterk <a href="/wiki/Sociaal_isolement" title="Sociaal isolement">sociaal isolement</a> leefden. Er was dus geen convergentie en hun talen konden daardoor veel sneller evolueren dan tegenwoordig. Hierbij speelt ook nog mee dat er geen stramien was om de taal in vast te leggen (te “bevriezen”), doordat geschreven taal nog niet bestond.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Spreiding_en_diversiteit_van_menselijke_taal">Spreiding en diversiteit van menselijke taal</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: Spreiding en diversiteit van menselijke taal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: Spreiding en diversiteit van menselijke taal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:World_population_spoken_languages.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/World_population_spoken_languages.svg/400px-World_population_spoken_languages.svg.png" decoding="async" width="400" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/World_population_spoken_languages.svg/600px-World_population_spoken_languages.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/World_population_spoken_languages.svg/800px-World_population_spoken_languages.svg.png 2x" data-file-width="580" data-file-height="360" /></a><figcaption>Grafiek die het totale aantal gesproken talen ter wereld in verhouding tot het totale aantal sprekers als percentage van de wereldbevolking weergeeft.</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Taalfamilie" title="Taalfamilie">Taalfamilie</a> en <a href="/wiki/Talen_van_de_wereld" class="mw-redirect" title="Talen van de wereld">Talen van de wereld</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>De <a href="/wiki/Mediaan_(statistiek)" title="Mediaan (statistiek)">mediaan</a> voor het aantal sprekers van een taal is ongeveer 6000, wat betekent dat van alle talen ter wereld de helft minder dan 6000 sprekers heeft.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De <a href="/wiki/Geografie" class="mw-redirect" title="Geografie">geografische</a> spreiding van alle talen en taalfamilies is echter zeer ongelijkmatig, evenals de verdeling van het aantal sprekers per taal. Zo worden er bijv. uitsluitend in en rondom <a href="/wiki/Nieuw-Guinea" title="Nieuw-Guinea">Nieuw-Guinea</a> zo'n duizend verschillende talen gesproken (dus ca. 1/6 van het totale aantal talen), terwijl het <a href="/wiki/Amerika_(continent)" class="mw-redirect" title="Amerika (continent)">Amerikaanse continent</a> ongeveer 150 taalfamilies herbergt, wat meer dan de helft van het totale aantal momenteel bekende families ter wereld is. De taal met het grootste aantal <a href="/wiki/Native_speaker" class="mw-redirect" title="Native speaker">moedertaalsprekers</a> ter wereld, het <a href="/wiki/Mandarijn_(taal)" title="Mandarijn (taal)">Mandarijn Chinees</a>, wordt volgens schattingen door 14% van de hele <a href="/wiki/Wereldbevolking" title="Wereldbevolking">wereldbevolking</a> als eerste taal gesproken. Volgens een schatting van <i>Ethnologue</i> uit 1999 werden de 8 talen met elk meer dan 100 miljoen moedertaalsprekers (<a href="/wiki/Mandarijn_(taal)" title="Mandarijn (taal)">Mandarijn</a>, <a href="/wiki/Spaans" title="Spaans">Spaans</a>, <a href="/wiki/Engels" title="Engels">Engels</a>, <a href="/wiki/Bengaals" title="Bengaals">Bengaals</a>, <a href="/wiki/Hindi" title="Hindi">Hindi</a>, <a href="/wiki/Portugees" title="Portugees">Portugees</a>, <a href="/wiki/Russisch" title="Russisch">Russisch</a> en <a href="/wiki/Japans" title="Japans">Japans</a>) gesproken door in totaal 2,4 miljard mensen, op een totale wereldbevolking van op dit moment 7,2 miljard. Verder bleek 4% van het totale aantal talen ter wereld gesproken te worden door niet minder dan 96% van de wereldbevolking, terwijl 90% van de wereldbevolking niet meer dan 100 verschillende talen spreekt.<sup id="cite_ref-Crystal,_p._380_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Crystal,_p._380-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Voor de taalfamilies geldt een soortgelijke grote ongelijkmatigheid als voor individuele talen. Van alle taalfamilies vormen de Indo-Europese talen wat betreft het aantal sprekers veruit de grootste groep; 45% van de wereldbevolking heeft een taal uit deze familie als moedertaal en nog eens een zeer aanzienlijk deel van de wereldbevolking spreekt een Indo-Europese taal als tweede en/of derde taal. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Historische_linguïstische_spreiding_en_ontwikkelingen"><span id="Historische_lingu.C3.AFstische_spreiding_en_ontwikkelingen"></span>Historische linguïstische spreiding en ontwikkelingen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Historische linguïstische spreiding en ontwikkelingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Historische linguïstische spreiding en ontwikkelingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De huidige zeer ongelijkmatige verdeling is er niet altijd geweest. Aan het begin van het <a href="/wiki/Holoceen" title="Holoceen">Holoceen</a>, nog vóór de opkomst van de <a href="/wiki/Landbouw" title="Landbouw">landbouw</a>, waren er naar alle waarschijnlijkheid geen dominante <a href="/wiki/Cultuur" title="Cultuur">culturen</a> en bijgevolg waren er ook nergens ter wereld dominante talen. Toen tijdens de <a href="/wiki/Neolithische_revolutie" title="Neolithische revolutie">neolithische revolutie</a> de landbouwexpansie plaatsvond naar andere delen van de wereld, werden de overige bevolkingsgroepen - overwegend de <a href="/wiki/Jagers-verzamelaars" class="mw-redirect" title="Jagers-verzamelaars">jagers-verzamelaars</a> - ofwel verdreven, ofwel geheel opgenomen in de nieuwe, dominant geworden agrarische bevolking. Daarmee verloren de jagers-verzamelaars meestal ook hun eigen taal. Zodoende werd het "linguïstische evenwicht" dat tot dusver over de hele wereld had geheerst voor de eerste keer aanzienlijk verstoord. De reden om te veronderstellen dat het zo gegaan is, is dat de historische geografische spreiding van de meeste huidige grote taalfamilies – zoals de Indo-Europese talen, de <a href="/wiki/Alta%C3%AFsche_talen" title="Altaïsche talen">Altaïsche talen</a>, de <a href="/wiki/Sino-Tibetaanse_talen" title="Sino-Tibetaanse talen">Sino-Tibetaanse talen</a>, de <a href="/wiki/Bantoetalen" title="Bantoetalen">Bantoetalen</a>, de <a href="/wiki/Afro-Aziatische_talen" title="Afro-Aziatische talen">Afro-Aziatische talen</a> en de <a href="/wiki/Austronesische_talen" title="Austronesische talen">Austronesische talen</a> – min of meer samenvalt met de verspreiding van de landbouwgolven ten tijde van de <a href="/wiki/Neolithische_revolutie" title="Neolithische revolutie">neolithische revolutie</a> vanuit het <a href="/wiki/Nabije_Oosten" title="Nabije Oosten">Nabije Oosten</a>, <a href="/wiki/West-Afrika" title="West-Afrika">West-Afrika</a> onder de <a href="/wiki/Sahara" title="Sahara">Sahara</a> en enkele delen van het huidige <a href="/wiki/China" title="China">China</a> bij de <a href="/wiki/Jangtsekiang" class="mw-redirect" title="Jangtsekiang">Jangtsekiang</a> en de <a href="/wiki/Gele_Rivier" title="Gele Rivier">Gele Rivier</a>. Zodoende maakte in het bijzonder <a href="/wiki/Eurazi%C3%AB" title="Eurazië">Eurazië</a> een enorme bevolkingsgroei door ten opzichte van andere delen van de wereld en verwierf het een positie van hegemonie, die nadien vooral door de inwoners van <a href="/wiki/West-Europa" title="West-Europa">West-Europa</a> is uitgebuit. De voorheen in grote delen van Europa en Azië gesproken <a href="/wiki/Pre-Indo-Europese_talen" title="Pre-Indo-Europese talen">pre-Indo-Europese</a> <a href="/wiki/Substraattaal" title="Substraattaal">substraattalen</a> werden daardoor bijna geheel verdrongen door talen uit de Indo-Europese familie. </p> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook <a href="/wiki/Europese_talen" title="Europese talen">Europese talen</a> en <a href="/wiki/Geschiedenis_van_Europa" title="Geschiedenis van Europa">Geschiedenis van Europa</a></i></div> <p>Uiteindelijk leidde de aldus ontstane hegemonie van de Europese bevolking ertoe dat in de <a href="/wiki/Vroegmoderne_Tijd" class="mw-redirect" title="Vroegmoderne Tijd">Vroegmoderne Tijd</a> – toen na het <a href="/wiki/Tijdperk_van_de_grote_ontdekkingen" title="Tijdperk van de grote ontdekkingen">tijdperk van de grote ontdekkingen</a> de <a href="/wiki/Europese_kolonisatie" title="Europese kolonisatie">Europese kolonisatie</a> goed op gang kwam – het linguïstisch evenwicht wereldwijd nogmaals zwaar werd verstoord, doordat veel <a href="/wiki/Inheemse_bevolking" title="Inheemse bevolking">inheemse</a> bevolkingsgroepen door de Europese kolonisatoren werden uitgeroeid, ten prooi vielen aan door de Europeanen verspreide ziektes waar ze geen weerstand tegen hadden of vanwege de overheersing door <a href="/wiki/Taalpolitiek" title="Taalpolitiek">taalpolitiek</a> gedwongen waren om hun eigen taal en vaak ook hun cultuur op te geven, ten gunste van de dominante taal. Bijna alle <a href="/wiki/Inheemse_talen_van_Amerika" title="Inheemse talen van Amerika">inheemse talen van Amerika</a> zijn bijv. op deze manier verdwenen of inmiddels zwaar bedreigd, net als veel <a href="/wiki/Aborigines_(Australi%C3%AB)" title="Aborigines (Australië)">Aboriginaltalen</a>. In sommige gevallen hebben de sprekers er ook helemaal zelf voor gekozen om over te stappen naar een taal waarvan ze denken dat die hun meer perspectief en toegang tot de rest van de wereld biedt. Om die reden schakelen veel bewoners van Papoea Nieuw-Guinea bijv. vrijwillig over van hun inheemse taal op het Engels en <a href="/wiki/Tok_Pisin" title="Tok Pisin">Tok Pisin</a>.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Daarnaast heeft ook <a href="/wiki/Taalpolitiek" title="Taalpolitiek">taalpolitiek</a> er in veel gevallen voor gezorgd dat <a href="/wiki/Minderheidstaal" title="Minderheidstaal">minderheidstalen</a> sterk werden onderdrukt (bijvoorbeeld de <a href="/wiki/Keltische_talen" title="Keltische talen">Keltische talen</a> in Europa). Sinds de tweede helft van de 20e eeuw is echter ook de belangstelling voor de kleinere talen geleidelijk aan toegenomen, nadat in de eeuwen daarvoor deze talen vaak sterk waren onderdrukt. Op diverse plaatsen in de wereld is inmiddels <a href="/wiki/Tweetalig_onderwijs" title="Tweetalig onderwijs">twee-</a> of meertalig onderwijs ingevoerd, zodat ook de nieuwe generaties de plaatselijke minderheidstaal blijven leren. Het redden van kleine talen wordt vaak gezien als een manier om niet alleen de linguïstische maar ook de culturele en etnische diversiteit in stand te houden. Tegenstanders voeren onder meer als argument aan dat het <a href="/wiki/Etnocentrisme" title="Etnocentrisme">etnocentrisme</a> in de hand zou werken en dat wanneer kinderen gedwongen worden een niet-dominante taal die in hun gebied gesproken wordt te leren, dit hun beheersing van de grotere taal en daarmee ook hun maatschappelijke succes in de weg zou staan.<sup id="cite_ref-Crystal,_p._380_30-1" class="reference"><a href="#cite_note-Crystal,_p._380-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Menselijk_taalvermogen">Menselijk taalvermogen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=24" title="Bewerk dit kopje: Menselijk taalvermogen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=24" title="De broncode bewerken van de sectie: Menselijk taalvermogen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taal_en_het_brein">Taal en het brein</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=25" title="Bewerk dit kopje: Taal en het brein" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=25" title="De broncode bewerken van de sectie: Taal en het brein"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Broca-Wernicke_Area_Small_-_he.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Broca-Wernicke_Area_Small_-_he.png/260px-Broca-Wernicke_Area_Small_-_he.png" decoding="async" width="260" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/dc/Broca-Wernicke_Area_Small_-_he.png 1.5x" data-file-width="269" data-file-height="183" /></a><figcaption>De gebieden van Wernicke en Broca (grijs).</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Taalverwerving" title="Taalverwerving">Taalverwerving</a> en <a href="/wiki/Menselijke_hersenen" title="Menselijke hersenen">Menselijke hersenen</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>Er is veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen taalvermogen en de werking van de menselijke hersenen, ook wel bekend als <a href="/wiki/Neurolingu%C3%AFstiek" title="Neurolinguïstiek">neurolinguïstiek</a>. De hamvraag is hierbij welke gebieden in de hersenen precies gespecialiseerd zijn in het verwerken (begrijpen en spreken) van woorden en zinnen. </p><p>Er zijn aanwijzingen dat de betekenis en <a href="/wiki/Grammatica" title="Grammatica">grammatica</a> van zinnen in specifieke delen van de hersenen worden verwerkt. Doorgaans wordt aangenomen dat het <a href="/wiki/Centrum_van_Wernicke" title="Centrum van Wernicke">centrum van Wernicke</a> en het <a href="/wiki/Centrum_van_Broca" title="Centrum van Broca">centrum van Broca</a> in de linkerhersenhelft een belangrijke functie hebben in het begrijpen en spreken van taal. Beschadigingen in deze gebieden gaan dus vaak gepaard met stoornissen in het begrijpen en spreken van taal, zoals <a href="/wiki/Alalie" title="Alalie">alalie</a> en <a href="/wiki/Afasie" title="Afasie">afasie</a>. </p><p>Ontwikkeling van taal en spraak blijkt ook samen te hangen met het specifieke <a href="/wiki/FOX-gen" title="FOX-gen">FOX-gen</a> FOXP2.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dit gen wordt ook wel aangeduid als 'taalgen', hoewel het niet alleen invloed heeft op taal maar ook motorische functies. Dit gen komt niet alleen voor bij mensen maar ook bij diersoorten als muizen en <a href="/wiki/Zangvogel" class="mw-redirect" title="Zangvogel">zangvogels</a>. Zeldzame mutaties in het gen leiden tot stoornissen in taal en spraak, snelle bewegingssequenties bij muizen en een verstoring van vocale imitaties bij zangvogels. Onderzoek van hersenweefsel van muizen heeft aannemelijk gemaakt dat het gen vooral invloed heeft op de groei van verbindingen in de hersenen, zoals <a href="/wiki/Neurieten" class="mw-redirect" title="Neurieten">neurieten</a>, de nog niet volgroeide uitlopers van <a href="/wiki/Zenuwcel" title="Zenuwcel">zenuwcellen</a>.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De opvallende overeenkomst van de FOXP2-sequentie en zijn neurale <a href="/wiki/Gen-expressie" class="mw-redirect" title="Gen-expressie">expressie</a> in verschillende <a href="/wiki/Gewervelde_dieren" class="mw-redirect" title="Gewervelde dieren">gewervelde dieren</a>, schept ook de mogelijkheid gebruik te maken van diermodellen om te onderzoeken welke verbindingen in de hersenen in de loop van de evolutie een rol moeten hebben gespeeld bij het ontstaan van gesproken taal bij de mens. </p><p>Bij de analyse van het taalvermogen worden in ieder geval de volgende vier componenten (modules) onderscheiden, die veel onderlinge raakvlakken vertonen:<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li><a href="/wiki/Sociale_interactie" title="Sociale interactie">interactie</a>, om de communicatie als zodanig te handhaven. In een talige context komt dit aspect onder meer tot uiting in de <i><a href="/wiki/Topic_(taalkunde)" title="Topic (taalkunde)">topic</a>/comment</i>-structuur</li> <li><a href="/wiki/Cognitie" title="Cognitie">cognitie</a>; dit aspect komt onder meer tot uiting in het gebruik van <a href="/wiki/Classificeerder" title="Classificeerder">classificeerders</a> en het indelen van zelfstandige naamwoorden in <a href="/wiki/Nominale_klasse" title="Nominale klasse">nominale klassen</a>.</li> <li><a href="/wiki/Semiotiek" title="Semiotiek">semiotiek</a>; hierbij gaat het om de woorden en <a href="/wiki/Teken_(symbool)" title="Teken (symbool)">tekens</a> en staan <a href="/w/index.php?title=Distinctiviteit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Distinctiviteit (de pagina bestaat niet)">distinctiviteit</a>, <a href="/w/index.php?title=Transparantie_(wetenschap)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transparantie (wetenschap) (de pagina bestaat niet)">transparantie</a>, <a href="/w/index.php?title=Elementariteit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elementariteit (de pagina bestaat niet)">elementariteit</a> en <a href="/wiki/Analogie_(taalkunde)" title="Analogie (taalkunde)">analogie</a> centraal.</li> <li>het <a href="/wiki/Syntaxis_(taalkunde)" title="Syntaxis (taalkunde)">syntactische</a> vermogen.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Aangeboren_taalvermogen_en_kindertaal">Aangeboren taalvermogen en kindertaal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=26" title="Bewerk dit kopje: Aangeboren taalvermogen en kindertaal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=26" title="De broncode bewerken van de sectie: Aangeboren taalvermogen en kindertaal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Taalverwerving" title="Taalverwerving">Taalverwerving</a> en <a href="/wiki/Kindertaal" class="mw-redirect" title="Kindertaal">Kindertaal</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>In de loop van de 19e eeuw en met name vanaf de jaren 60 van de 20e eeuw werd er steeds meer onderzoek gedaan naar kindertaal. Eerst werd gedacht dat de manier waarop kinderen hun moedertaal leren vooral of alleen maar een kwestie was van <a href="/w/index.php?title=Spraakperceptie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spraakperceptie (de pagina bestaat niet)">perceptie</a> en imitatie. Daarbij werden vooral rechtstreekse verbanden gelegd met de <a href="/wiki/Cognitie" title="Cognitie">cognitieve</a> ontwikkeling (onder invloed van met name <a href="/wiki/Jean_Piaget" title="Jean Piaget">Jean Piaget</a>). In de jaren 1960 - toen de <a href="/wiki/Generatieve_taalkunde" title="Generatieve taalkunde">generatieve taalkunde</a> in opkomst was - kwam het idee centraal te staan dat elk kind over een natuurlijk, <a href="/wiki/Aangeboren_kennis" title="Aangeboren kennis">aangeboren</a> vermogen tot taalverwerving (<i><a href="/w/index.php?title=Language_acquisition_device&action=edit&redlink=1" class="new" title="Language acquisition device (de pagina bestaat niet)">language acquisition device</a></i>) beschikt. Dit idee wordt onder meer onderschreven door <a href="/wiki/Noam_Chomsky" title="Noam Chomsky">Noam Chomsky</a>, die er zijn eigen theorie van de <a href="/wiki/Universele_grammatica" title="Universele grammatica">universele grammatica</a> op heeft gebaseerd.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taal_en_evolutie">Taal en evolutie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=27" title="Bewerk dit kopje: Taal en evolutie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=27" title="De broncode bewerken van de sectie: Taal en evolutie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Evolutie_(biologie)" title="Evolutie (biologie)">Evolutie (biologie)</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Hoewel het taalvermogen, inclusief het begrijpen en kunnen toepassen van regels van grammatica en syntaxis, uniek lijkt voor de homo sapiens, is het moeilijk te doorgronden volgens welk scenario dit zich in de loop van de evolutie heeft ontwikkeld. Grofweg staan hier twee standpunten tegenover elkaar: </p> <ul><li>Het ontstaan van taal was een gevolg van een <a href="/w/index.php?title=Taalmodule&action=edit&redlink=1" class="new" title="Taalmodule (de pagina bestaat niet)">taalmodule</a>, een gespecialiseerd gebiedje in de hersenen.</li> <li>De ontwikkeling van taal was het resultaat van een geleidelijke toename van hersenmassa en <a href="/wiki/Intelligentie" title="Intelligentie">intelligentie</a> (ook wel <a href="/wiki/Encefalisatie" class="mw-redirect" title="Encefalisatie">encefalisatie</a> genoemd). Deze verklaring lijkt beter te rijmen met het feit dat de mens zich in cognitief opzicht in meerdere opzichten van andere primaten onderscheidt. Dus niet alleen wat betreft taalvermogen maar ook wat betreft vermogens als bewuste reflectie, mentaal <a href="/wiki/Verbeeldingskracht" title="Verbeeldingskracht">voorstellingsvermogen</a> en abstract <a href="/wiki/Denken" title="Denken">denken</a>. Het lijkt bovendien onwaarschijnlijk dat dergelijke vermogens aan een specifiek gebiedje of module in de hersenen zijn toe te schrijven.</li></ul> <p>Het idee dat bepaalde vernieuwingen en aanvullingen in de hersencircuits van primaten uiteindelijk hebben geleid tot het ontstaan van de gebieden van Wernicke en Broca - die op hun beurt ten grondslag hebben gelegen aan het ontstaan van menselijke taal - wordt verder gestaafd door <a href="/wiki/Neuroanatomie" title="Neuroanatomie">neuroanatomisch</a> onderzoek bij kleine apen. In de hersenen van deze apen zijn gebieden aangetroffen die weliswaar <a href="/wiki/Homologie_(anatomie)" class="mw-redirect" title="Homologie (anatomie)">homoloog</a> zijn aan de gebieden van Wernicke en Broca bij mensen, maar die geen duidelijk vergelijkbare functie hebben. De apen gebruiken ze bijvoorbeeld niet om geluiden voort te brengen. Het gebied dat homoloog is aan het centrum van Wernicke blijkt wel te worden gebruikt voor het herkennen van geluiden van andere apen, terwijl het gebied dat homoloog is aan het centrum van Broca de besturing van de gezichts- en <a href="/wiki/Strottenhoofd" title="Strottenhoofd">strottenhoofdsspieren</a> regelt.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Er is onder taalkundigen nog geen consensus het menselijke taalvermogen al dan niet het resultaat is geweest van <a href="/wiki/Natuurlijke_selectie" title="Natuurlijke selectie">natuurlijke selectie</a>. Onder meer <a href="/wiki/Noam_Chomsky" title="Noam Chomsky">Chomsky</a> gelooft van niet (zie <a href="#Universele_grammatica">#Universele grammatica</a>). Anderen zoals Steven Pinker stellen het voor de mens unieke taalvermogen rechtstreeks op één lijn met complexe evolutionaire ontwikkelingen die uniek zijn bij andere levensvormen en die zijn voortgekomen uit natuurlijke selectie, zoals de <a href="/wiki/Proboscis" title="Proboscis">slurf</a> van <a href="/wiki/Olifanten" title="Olifanten">olifanten</a>. Op grond hiervan wordt geopperd dat natuurlijke selectie in ieder geval een zeer belangrijke rol heeft gespeeld bij de opkomst van het taalvermogen, waarna het steeds complexer werd.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/w/index.php?title=Guy_Deutscher_(taalkunde)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Guy Deutscher (taalkunde) (de pagina bestaat niet)">Guy Deutscher</a> gaat in zijn onderzoek naar de meest elementaire fase waarin de menselijke taal zich ooit moet hebben bevonden uit van slechts 3 noodzakelijke basiselementen: </p> <ul><li>woorden voor concrete zaken</li> <li>woorden voor eenvoudige handelingen</li> <li>"aanwijswoorden" (ofwel <a href="/wiki/Aanwijzend_voornaamwoord" title="Aanwijzend voornaamwoord">aanwijzende voornaamwoorden</a>)</li></ul> <p>Op grond van deze 3 woordsoorten zouden zich in de loop van duizenden jaren steeds complexere grammaticale systemen gevormd hebben, een proces dat in feite tot op heden doorgaat. Zo is er bijvoorbeeld in de oudste overgeleverde geschreven teksten nog niet of nauwelijks sprake van <a href="/wiki/Onderschikkend_voegwoord" class="mw-redirect" title="Onderschikkend voegwoord">onderschikkende</a> verbanden.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Universele_grammatica">Universele grammatica</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=28" title="Bewerk dit kopje: Universele grammatica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=28" title="De broncode bewerken van de sectie: Universele grammatica"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Volgens <a href="/wiki/Noam_Chomsky" title="Noam Chomsky">Noam Chomsky</a><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> is het taalvermogen een aangeboren eigenschap en bestaat er een "<a href="/wiki/Universele_grammatica" title="Universele grammatica">universele grammatica</a>" die voor alle volkeren gelijk is. Een dergelijke grammatica is volgens deze theorie ook aangeboren. Taalverschillen tussen bevolkingsgroepen zouden aldus slechts zijn gebaseerd op verschillen in ‘setting’, of instellingen van bepaalde taalparameters. Elke parameter controleert een specifieke linguïstische eigenschap, zoals volgorde van woorden in een zin. Een hieraan verwante theorie is opgesteld door <a href="/wiki/Joseph_Greenberg" title="Joseph Greenberg">Joseph Greenberg</a>.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ook hij ging uit van het idee dat talen die uiterlijk verschillen, toch <a href="/wiki/Taaluniversalia" title="Taaluniversalia">universele kenmerken</a> bezitten. Greenberg ging uit van overeenkomsten tussen bepaalde taalkenmerken in verschillende talen. Deze overeenkomsten zouden wijzen op universele regels voor <a href="/wiki/Woordvolgorde" title="Woordvolgorde">woordvolgorde</a>. Er zijn dus wereldwijde regels waaraan talen zijn onderworpen waardoor ze niet geheel vrij kunnen variëren. </p><p>Er bestaat ook kritiek op de theorie van de universele grammatica.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het blijkt dat de regels die gelden voor woordvolgordes per taalfamilie sterk kunnen verschillen. Volgens sommige onderzoekers<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> wijst dit erop dat talen volgens bepaalde paden evolueren, afhankelijk van de taalfamilie en de omstandigheden waarin de taalgebruikers leven.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Die regels verschillen niet alleen per taalfamilie, maar veranderen ook op verschillende manieren binnen een familie. Talen vertonen dus veel minder overeenkomsten dan eerder werd aangenomen. Dat zou, in tegenstelling tot de theorie van de universele grammatica, erop kunnen wijzen dat ook taalsystemen in de loop der tijd evolueren. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taalvermogen_bij_dieren?"><span id="Taalvermogen_bij_dieren.3F"></span>Taalvermogen bij dieren?</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=29" title="Bewerk dit kopje: Taalvermogen bij dieren?" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=29" title="De broncode bewerken van de sectie: Taalvermogen bij dieren?"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Terwijl ieder mens die onder normale omstandigheden opgroeit in de loop van zijn of haar eerste levensjaren een <a href="/wiki/Moedertaal" title="Moedertaal">moedertaal</a> aanleert, is het tot nu toe niet gelukt om niet-menselijke <a href="/wiki/Primaten" title="Primaten">primaten</a> – met name <a href="/wiki/Chimpansee" title="Chimpansee">chimpansees</a> – het passieve <a href="/wiki/Taalniveau" title="Taalniveau">taalniveau</a> van een kleuter aan te leren. Niettemin zijn er in deze richting enige successen geboekt; gebleken is dat sommige apen woorden voor bepaalde voorwerpen aan dat voorwerp zelf kunnen verbinden, net als kinderen tussen de 1 en 3 jaar. Hieruit blijkt dus dat de menselijke taal weliswaar uitsluitend door de mensen zelf kan worden geproduceerd, maar dat het systeem in principe voor andere diersoorten toegankelijk is - althans tot op zekere hoogte: bij dieren blijven er fundamentele beperkingen in vaardigheden die waarschijnlijk essentieel zijn voor echte taal.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ook <a href="/wiki/Gezelschapdier" title="Gezelschapdier">huisdieren</a> schijnen bepaalde in de menselijke taal uitgesproken bevelen goed te begrijpen, maar daarbij worden alleen een vaste reeks commando's gebruikt, waarvan de "betekenis" voor elk commando een vaste handeling van het dier is, wat met eenvoudige <a href="/wiki/Conditionering_(psychologie)" title="Conditionering (psychologie)">conditionering</a> tot stand wordt gebracht; de communicatie is te eenvoudig van vorm en betekenis om taal genoemd te kunnen worden. </p> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook <a href="#Vergelijkbare_communicatiesystemen_bij_dieren_en_planten">#Vergelijkbare communicatiesystemen bij dieren en planten</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Taalgebruik_in_de_praktijk">Taalgebruik in de praktijk</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=30" title="Bewerk dit kopje: Taalgebruik in de praktijk" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=30" title="De broncode bewerken van de sectie: Taalgebruik in de praktijk"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Taal kan in principe op vier verschillende manieren worden gebruikt. Taalgebruik is namelijk gebaseerd op het vermogen om geschreven of gesproken taal te <i>begrijpen</i> of te <i>produceren</i>. Men spreekt dan respectievelijk van <a href="/wiki/Lezen" title="Lezen">lezen</a>, <a href="/wiki/Schrijven" title="Schrijven">schrijven</a>, <a href="/wiki/Spraak" title="Spraak">spraakperceptie</a> en <a href="/wiki/Spraak" title="Spraak">spraakproductie</a>. </p><p>Andere belangrijke aspecten die bij het taalgebruik in de praktijk centraal staan zijn <a href="/wiki/Stijl_(taalkunde)" title="Stijl (taalkunde)">stijl</a> en <a href="/wiki/Stijlfiguren" class="mw-redirect" title="Stijlfiguren">stijlfiguren</a>. Met name bij het gebruik van taal in de <a href="/wiki/Literatuur" title="Literatuur">literatuur</a> en de <a href="/wiki/Retorica" title="Retorica">retorica</a> spelen deze twee zaken een zeer belangrijke rol. </p><p>De stijl van schrijven van teksten is onder maatschappelijke veranderingen onderhevig. Zo bestaat er sinds het eind van de twintigste eeuw een wens vanuit o.a. feministische hoek om te komen tot <a href="/wiki/Genderneutraal_taalgebruik" title="Genderneutraal taalgebruik">genderneutraal taalgebruik</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Menselijke_taal_vs._cultuur_en_maatschappij">Menselijke taal vs. cultuur en maatschappij</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=31" title="Bewerk dit kopje: Menselijke taal vs. cultuur en maatschappij" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=31" title="De broncode bewerken van de sectie: Menselijke taal vs. cultuur en maatschappij"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De relatie tussen enerzijds taal en anderzijds cultuur en de manier waarop <a href="/wiki/Maatschappij_(wereld)" class="mw-redirect" title="Maatschappij (wereld)">maatschappijen</a> zijn ingericht wordt met name weerspiegeld door de <a href="/wiki/Woordenschat" title="Woordenschat">woordenschat</a>. Zo heeft het <a href="/wiki/Nederlands" title="Nederlands">Nederlands</a> bijvoorbeeld in vergelijking met andere talen veel <a href="/wiki/Hyponiem" title="Hyponiem">hyponiemen</a> voor <a href="/wiki/Molen" title="Molen">molen</a>, omdat dit in het betreffende <a href="/wiki/Nederlands_taalgebied" title="Nederlands taalgebied">taalgebied</a> van oudsher een belangrijk cultureel object is. Het <a href="/wiki/Inuit" title="Inuit">Inuit</a> - dat wordt gesproken in <a href="/wiki/Groenland" title="Groenland">Groenland</a> en <a href="/wiki/Canada" title="Canada">Canada</a> - heeft veel aparte woorden voor <a href="/wiki/Zeehonden" title="Zeehonden">zeehond</a>. Het <a href="/wiki/Shona_(taal)" title="Shona (taal)">Shona</a> kent heel veel verschillende woorden voor "lopen", die grotendeels verband houden met de omgeving waarin deze taal gesproken wordt en waarin allerlei manieren van lopen mogelijk zijn. Daarnaast worden <a href="/wiki/Verwantschapssysteem" title="Verwantschapssysteem">verwantschapssystemen</a> in verschillende talen en taalfamilies vaak heel verschillend geduid. De manier waarop men elkaar aanspreekt is een rechtstreekse afspiegeling van de <a href="/wiki/Sociale_status" title="Sociale status">sociale status</a>. In een taal als het Japans komt dit tot uiting in een veelvuldig gebruik van <a href="/wiki/Achtervoegsel" class="mw-redirect" title="Achtervoegsel">achtervoegsels</a>, evenals verschillende <a href="/wiki/Werkwoord" title="Werkwoord">werkwoorden</a> met dezelfde betekenis, die echter verschillende machtsrelaties tussen de spreker en de aangesprokene vertegenwoordigen. </p><p>Voor de rest heeft cultuur vrijwel geen invloed op het proces van taalverandering<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 08 januari 2017 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup>, aangezien een taal zelf geen onderdeel vormt van de cultuur waar deze gesproken wordt. Hooguit vormen bepaalde onderdelen van de woordenschat dus een zekere weerspiegeling hiervan.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Het_begrip_"taal"_in_ruimere_zin"><span id="Het_begrip_.22taal.22_in_ruimere_zin"></span>Het begrip "taal" in ruimere zin</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=32" title="Bewerk dit kopje: Het begrip "taal" in ruimere zin" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=32" title="De broncode bewerken van de sectie: Het begrip "taal" in ruimere zin"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het begrip "taal" wordt bij uitbreiding ook wel gebruikt voor allerlei andere menselijke en niet-menselijke communicatiesystemen, zoals <a href="/wiki/Dierentaal" class="mw-redirect" title="Dierentaal">dierentaal</a>, <a href="/wiki/Computertaal" title="Computertaal">computertaal</a> en <a href="/wiki/Gebarentaal" title="Gebarentaal">gebarentaal</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vergelijkbare_systemen">Vergelijkbare systemen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=33" title="Bewerk dit kopje: Vergelijkbare systemen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=33" title="De broncode bewerken van de sectie: Vergelijkbare systemen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Informatica" title="Informatica">Informatica</a>, <a href="/wiki/Formele_taal" title="Formele taal">Formele taal</a>, <a href="/wiki/Computertaal" title="Computertaal">Computertaal</a>, <a href="/wiki/Programmeertaal" title="Programmeertaal">Programmeertaal</a> en <a href="/wiki/Kunsttaal" title="Kunsttaal">Kunsttaal</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>Het geheel aan commando's waarmee een machine - bijvoorbeeld een <a href="/wiki/Computer" title="Computer">computer</a> - wordt bediend, wordt wel machinetaal genoemd. Het gaat hier om een taal omdat de betekenis niet alleen door de commando's wordt bepaald, maar ook door de manier waarop ze gecombineerd zijn. Maar die grammatica is eenvoudig, en de betekenis wordt geheel bepaald door de werking van de machine in kwestie. Een <a href="/wiki/Programmeertaal" title="Programmeertaal">programmeertaal</a> is een voor het <a href="/wiki/Programmeren_(computer)" title="Programmeren (computer)">programmeren</a> van machines ontworpen taal die wordt vertaald naar machinetaal, en in tegenstelling tot machinetaal allerlei mechanismen uit natuurlijke taal kan bevatten, zoals naamgeving en ingewikkelde grammatica, zodat programma's voor de programmeur gemakkelijker te begrijpen en te construeren zijn. </p><p>Een programmeertaal is dus niet op te vatten als een <a href="/wiki/Code_(representatie_van_gegevens)" title="Code (representatie van gegevens)">coderingsysteem</a> voor talen, zoals <a href="/wiki/Morse" title="Morse">morse</a>, <a href="/wiki/Braille" title="Braille">braille</a>, <a href="/wiki/Stenografie" title="Stenografie">steno</a>, <a href="/wiki/ASCII_(tekenset)" title="ASCII (tekenset)">ASCII</a> of <a href="/wiki/Unicode" title="Unicode">Unicode</a>: dit zijn geen talen, maar <a href="/wiki/Alfabet" title="Alfabet">alfabetten</a>, spellingssystemen om tekst mee te <a href="/wiki/Notatie" title="Notatie">noteren</a>, die dan ook niet aan een bepaalde taal gebonden zijn, hoewel er wel taalspecifieke varianten kunnen bestaan. </p><p>Een taal kan ook grafisch van aard zijn. Grafische talen zijn meestal erg beperkt in toepassingsgebied, grammatica, en uitdrukkingsmogelijkheden. De <a href="/wiki/Verkeersbord" title="Verkeersbord">verkeersborden</a> bijvoorbeeld vormen nauwelijks een taal: weliswaar bestaan er systematische combinaties van verkeersborden, maar de manier van combineren geeft geen speciale betekenis: die wordt volledig bepaald door de betekenis van elk bord afzonderlijk. Dit is anders bij allerlei <a href="/w/index.php?title=Diagramtechniek&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diagramtechniek (de pagina bestaat niet)">diagramtechnieken</a> die in technische disciplines worden gebruikt: daarin hangt de betekenis van het geheel wel degelijk af van de manier waarop de onderdelen zijn gecombineerd. Voor veel ervan geldt echter dat ze direct corresponderen met een andere niet-grafische taal, en daarom eerder als notatie dan als zelfstandige taal te beschouwen zijn. Voorbeelden uit de <a href="/wiki/Informatica" title="Informatica">informatica</a> zijn <a href="/wiki/Stroomdiagram" title="Stroomdiagram">stroomdiagrammen</a>, die corresponderen met programma's in een <a href="/wiki/Imperatief_programmeren" title="Imperatief programmeren">imperatieve programmeertaal</a>, of <a href="/wiki/Unified_Modeling_Language" title="Unified Modeling Language">UML-klassendiagrammen</a>, die corresponderen met onderdelen van programma's in een <a href="/wiki/Objectgeori%C3%ABnteerd" title="Objectgeoriënteerd">objectgeoriënteerde</a> programmeertaal. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vergelijkbare_communicatiesystemen_bij_dieren_en_planten">Vergelijkbare communicatiesystemen bij dieren en planten</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=34" title="Bewerk dit kopje: Vergelijkbare communicatiesystemen bij dieren en planten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=34" title="De broncode bewerken van de sectie: Vergelijkbare communicatiesystemen bij dieren en planten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Diercommunicatie" title="Diercommunicatie">Diercommunicatie</a> en <a href="/wiki/Plantencommunicatie" title="Plantencommunicatie">Plantencommunicatie</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <p>Het gebruik van <a href="/wiki/Geschreven_taal" title="Geschreven taal">geschreven taal</a> en <a href="/wiki/Spreektaal" title="Spreektaal">gesproken taal</a> onderscheidt de mens van alle andere levensvormen. Niettemin worden communicatiesystemen van veel <a href="/wiki/Dieren_(biologie)" title="Dieren (biologie)">diersoorten</a> zoals (<a href="/wiki/Bij" class="mw-redirect" title="Bij">bijen</a>, <a href="/wiki/Dolfijnen" title="Dolfijnen">dolfijnen</a>, <a href="/wiki/Walvissen" class="mw-redirect" title="Walvissen">walvissen</a>) soms ook wel als een soort "taal" beschouwd. Deze systemen verschillen echter fundamenteel van de menselijke taal. In de "taal" van dieren kan, anders dan met talen van mensen, niet over <a href="/wiki/Wetenschap" title="Wetenschap">wetenschappelijke</a> of <a href="/wiki/Cultuur" title="Cultuur">culturele</a> onderwerpen gesproken worden: bijvoorbeeld in "bijentaal" kan waarschijnlijk alleen gecommuniceerd worden over de plaats waar zich nectar bevindt. Hetzelfde geldt voor wat bij <a href="/wiki/Planten" title="Planten">planten</a> als communicatie beschouwd mag worden. </p><p>Veel diersoorten communiceren wel met geluiden, dit heet <a href="/wiki/Diercommunicatie" title="Diercommunicatie">diercommunicatie</a>. Dolfijnen maken bijvoorbeeld onderling <a href="/wiki/Ultrasoon" class="mw-redirect" title="Ultrasoon">ultrasone</a> geluiden (die dus voor de mens niet hoorbaar zijn). Ze maken hiervan bijvoorbeeld gebruik bij de jacht. </p><p>Individuele <a href="/wiki/Dolfijnen" title="Dolfijnen">dolfijnen</a> hebben een <a href="/wiki/Naam" title="Naam">naam</a> hebben. Vanaf 1985 verricht <a href="/w/index.php?title=Denise_Herzing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Denise Herzing (de pagina bestaat niet)">Denise Herzing</a> samen met andere onderzoekers onderzoek naar taalgebruik bij dolfijnen. Ze probeert de 'taal' van dolfijnen te ontcijferen.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Gebarentaal">Gebarentaal</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=35" title="Bewerk dit kopje: Gebarentaal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=35" title="De broncode bewerken van de sectie: Gebarentaal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Inzettolkgebarentaal1.ogv/260px--Inzettolkgebarentaal1.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="260" height="195" data-durationhint="171" data-mwtitle="Inzettolkgebarentaal1.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Bestand:Inzettolkgebarentaal1.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/5/50/Inzettolkgebarentaal1.ogv/Inzettolkgebarentaal1.ogv.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="640" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/50/Inzettolkgebarentaal1.ogv" type="video/ogg; codecs="theora"" data-width="640" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/5/50/Inzettolkgebarentaal1.ogv/Inzettolkgebarentaal1.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/5/50/Inzettolkgebarentaal1.ogv/Inzettolkgebarentaal1.ogv.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="480" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/5/50/Inzettolkgebarentaal1.ogv/Inzettolkgebarentaal1.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="480" data-height="360" /></video></span><figcaption>Instructievideo in gebarentaal over inzet van een <a href="/wiki/Tolk_gebarentaal" title="Tolk gebarentaal">tolk gebarentaal</a>, verteld door een dove man en vertaald naar gesproken Nederlands door een tolk gebarentaal</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Gebarentaal" title="Gebarentaal">Gebarentaal</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Gebarentalen worden vooral gebruikt voor en door <a href="/wiki/Doofheid" title="Doofheid">dove</a> mensen. Gebarentalen zijn, anders dan veelal wordt aangenomen, volledige communicatiesystemen, met een even arbitraire relatie tussen de gebruikte symbolen en de betekenis als bij gesproken talen het geval is. Zo komen bepaalde gebaren bijv. overeen met specifieke <a href="/wiki/Hulpwerkwoord" title="Hulpwerkwoord">hulpwerkwoorden</a> en bestaat er een duidelijk onderscheid tussen bijv. het <a href="/wiki/Onderwerp_(taalkunde)" title="Onderwerp (taalkunde)">onderwerp</a> en het <a href="/wiki/Lijdend_voorwerp" title="Lijdend voorwerp">lijdend voorwerp</a>. Ook paralinguïstische verschijnselen als intonatie kennen hun zgn. "niet-manuele" pendanten in de gebarentaal.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In <a href="/wiki/Vlaanderen" title="Vlaanderen">Vlaanderen</a> gebruikt men de <a href="/wiki/Vlaamse_Gebarentaal" title="Vlaamse Gebarentaal">Vlaamse Gebarentaal</a> en in <a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a> de <a href="/wiki/Nederlandse_Gebarentaal" title="Nederlandse Gebarentaal">Nederlandse Gebarentaal</a>. </p><p>Gebarentalen dienen onderscheiden te worden van andere gebarensystemen zoals <a href="/wiki/Pantomime" title="Pantomime">pantomime</a>, en de ook door doven gebruikte spraakondersteunende systemen zoals <a href="/wiki/Nederlands_met_Gebaren" title="Nederlands met Gebaren">Nederlands met Gebaren</a>. Er bestaan tevens <a href="/wiki/Gebarenschrift" class="mw-redirect" title="Gebarenschrift">gebarenschriften</a> om gebarentaal mee neer te schrijven. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=36" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=36" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67645038">.mw-parser-output .link-portaal{float:right;clear:right;padding:0.5em;margin:0.5em 0 0.5em 1em;font-size:85%;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}@media screen and (max-width:600px){.mw-parser-output .link-portaal{float:none;margin:0.5em 0 0.5em 0}}</style><div class="link-portaal noprint"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span> <a href="/wiki/Portaal:Taal" title="Portaal:Taal">Portaal Taal</a></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67833815">.mw-parser-output .kolommen{display:flex;flex-wrap:wrap;column-gap:1em;row-gap:0.3em;margin-top:0.3em;clear:left}.mw-parser-output .kolom{flex:1 1 15em}.mw-parser-output .infobox .kolom,.mw-parser-output .thumbcaption .kolom{flex-basis:0}.mw-parser-output .kolommen-auto>.kolom{flex-basis:auto}.mw-parser-output .kolommen-compact>.kolom{flex-grow:0}.mw-parser-output .kolom h1,.mw-parser-output .kolom h2,.mw-parser-output .kolom h3,.mw-parser-output .kolom h4{display:flex;flex-direction:column;padding:0}.mw-parser-output .kolom h1:first-of-type,.mw-parser-output .kolom h2:first-of-type,.mw-parser-output .kolom h3:first-of-type,.mw-parser-output .kolom h4:first-of-type{margin-top:0}.mw-parser-output .kolom .mw-editsection{margin:0 0 0.5em 0;line-height:unset}body.skin-minerva .mw-parser-output .kolom h1,body.skin-minerva .mw-parser-output .kolom h2,body.skin-minerva .mw-parser-output .kolom h3,body.skin-minerva .mw-parser-output .kolom h4{display:inherit;padding:inherit}body.skin-minerva .mw-parser-output .kolom .mw-editsection{margin:inherit}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .kolommen:not(.kolommen-compact){flex-direction:column}.mw-parser-output .kolom{flex:1 1 auto!important}.mw-parser-output .kolommen-compact>.kolom{flex:0 1 auto!important}.mw-parser-output .kolom .wikitable{display:table;min-width:100%;table-layout:fixed}}</style><div class="kolommen"><div class="kolom"> <dl><dt>Soorten taal</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Beeldtaal" title="Beeldtaal">Beeldtaal</a></li> <li><a href="/wiki/Creoolse_talen" title="Creoolse talen">Creoolse talen</a></li> <li><a href="/wiki/Dochtertaal" title="Dochtertaal">Dochtertaal</a></li> <li><a href="/wiki/Geschreven_taal" title="Geschreven taal">Geschreven taal</a></li> <li><a href="/wiki/Jongerentaal" title="Jongerentaal">Jongerentaal</a></li> <li><a href="/wiki/Lichaamstaal" title="Lichaamstaal">Lichaamstaal</a></li> <li><a href="/wiki/Minderheidstaal" title="Minderheidstaal">Minderheidstaal</a></li> <li><a href="/wiki/Offici%C3%ABle_taal" title="Officiële taal">Officiële taal</a></li> <li><a href="/wiki/Spreektaal" title="Spreektaal">Spreektaal</a></li> <li><a href="/wiki/Lijst_van_talen_van_de_wereld" title="Lijst van talen van de wereld">Lijst van talen van de wereld</a></li> <li><a href="/wiki/Tweede_taal" title="Tweede taal">Tweede taal</a></li> <li><a href="/wiki/Vertalen" title="Vertalen">Vertalen</a></li> <li><a href="/wiki/Vreemde_taal" title="Vreemde taal">Vreemde taal</a></li> <li><a href="/wiki/Wereldtaal" title="Wereldtaal">Wereldtaal</a></li></ul> </div><div class="kolom"> <dl><dt>Gerelateerde studies</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Communicatiewetenschap" title="Communicatiewetenschap">Communicatiewetenschap</a></li> <li><a href="/wiki/Computationele_taalkunde" title="Computationele taalkunde">Computationele taalkunde</a></li> <li><a href="/wiki/Etymologie" title="Etymologie">Etymologie</a></li> <li><a href="/wiki/Historische_taalkunde" title="Historische taalkunde">Historische taalkunde</a></li> <li><a href="/wiki/Letterkunde" title="Letterkunde">Letterkunde</a></li> <li><a href="/wiki/Psycholingu%C3%AFstiek" title="Psycholinguïstiek">Psycholinguïstiek</a></li> <li><a href="/wiki/Sociolingu%C3%AFstiek" title="Sociolinguïstiek">Sociolinguïstiek</a></li> <li><a href="/wiki/Taalfilosofie" title="Taalfilosofie">Taalfilosofie</a></li></ul> </div><div class="kolom"> <dl><dt>Gerelateerde onderwerpen</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Context_(taal)" title="Context (taal)">Context</a></li> <li><a href="/wiki/Leemte_in_de_taal" title="Leemte in de taal">Leemte in de taal</a></li> <li><a href="/wiki/Letter" title="Letter">Letter</a></li> <li><a href="/wiki/Literatuur" title="Literatuur">Literatuur</a></li> <li><a href="/wiki/Moedertaalspreker" title="Moedertaalspreker">Moedertaalspreker</a></li> <li><a href="/wiki/Spelling" title="Spelling">Spelling</a></li> <li><a href="/wiki/Spraak" title="Spraak">Spraak</a></li> <li><a href="/wiki/Stijlfiguur" title="Stijlfiguur">Stijlfiguur</a></li> <li><a href="/wiki/Taaladviseur" title="Taaladviseur">Taaladviseur</a></li> <li><a href="/wiki/Taalniveau" title="Taalniveau">Taalniveau</a></li> <li><a href="/wiki/Taalpolitiek" title="Taalpolitiek">Taalpolitiek</a></li> <li><a href="/wiki/Teken_(symbool)" title="Teken (symbool)">Teken</a></li> <li><a href="/wiki/Woordenboek" title="Woordenboek">Woordenboek</a></li></ul> </div><div class="kolom"> <p>  </p> </div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Taal&veaction=edit&section=37" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Taal&action=edit&section=37" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Bickerton, D. (1981). <i>Roots of Language</i>, Karoma Publishers, Inc.</li> <li>Chomsky, N. (1993). <i>Language and thought</i>. Wakefield, R.I.</li> <li>David Crystal (2010). <i>The Cambridge Encyclopedia of Language</i>, Cambridge University Press</li> <li>Deacon, T.W. The symbolic species (1997). W.W. Norton Company, New York.</li> <li>Deutscher, G. (2005). <i>The Unfolding of Language: An Evolutionary Tour of Mankind's Greatest Invention</i></li> <li>Everett, D. (2008). <i>Don't sleep, there are snakes, Life and Language in the Amazonian Jungle</i></li> <li>Instituut voor Algemene Taalwetenschap, Universiteit van Amsterdam (1991), <i>Inleiding tot de Algemene Taalwetenschap</i></li> <li>McWhorter, J. (2003), <i>The Power of Babel: A Natural History of Language</i></li> <li>Muysken, P. (1999). <i>Talen: De toren van Babel</i>, Amsterdam University Press</li> <li>Nettle D. & Romaine S. (2000). <i>Vanishing voices. The Extinction of the World's Languages</i>, Oxford University Press, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-450-1053-4" title="Speciaal:Boekbronnen/90-450-1053-4">ISBN 90-450-1053-4</a></span></li> <li>Pereltsvaig, A. (2012), <i>Languages of the World: An Introduction</i>, Cambridge University Press</li> <li>Pinker, S. (1997). <i>How the mind works</i>, W.W. Norton Company, New York.</li> <li>Pinker, S. (2008). <i>Het taalinstinct: het taalscheppende vermogen van de mens</i>, Uitgeverij Contact</li> <li>Schuyt & Co. (1998). <i>De grote taalatlas: oorsprong en ontwikkeling van taal en schrift in de gehele wereld</i></li> <li>Swaan, Abram de (2002). <i>Woorden van de wereld: het mondiale talenstelsel</i>, Uitgeverij Bert Bakker</li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><b>Bronnen, noten en/of referenties</b></div> <div class="reflist" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;-moz-column-width:30em; -webkit-column-width:30em; column-width:30em; list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Pinker (2008), p. 286</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.ethnologue.com/statistics">http://www.ethnologue.com/statistics</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Crystal, p. 304</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Pinker (2008), p. 277-278</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Schuyt & Co., p. 14.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/index.php">http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/index.php</a></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Deutscher, p. 56</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">↑ Muysken, p. 14</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Crystal, p. 177</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Hayes, S.C., Barnes-Holmes, D, Roche, B. (2001). Relational Frame Theory: a post-Skinnerian account of human language and cognition</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">(De) Swaan, p. 11-12</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Schuyt & Co., p. 21-22.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">M.D. Hauser e.a. Science 298, 1569 (2002); The Faculty of Language: What Is It, Who Has It and How Did It Evolve?</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">D. Everett (2008).</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Deutscher, p.12-15</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Pinker (2008), p. 383-385</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external free" href="http://australianmuseum.net.au/How-do-we-know-if-they-could-speak/">http://australianmuseum.net.au/How-do-we-know-if-they-could-speak/</a></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">Bickerton, p. 216-218</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">Muysken, p. 79</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Muysken, p. 35</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Een aanzienlijk aannemelijkere verklaring hiervoor dan de <i>ding-dong</i>-theorie is het feit dat <i>ma</i> (net als <i>ta</i>, <i>da</i> e.d.) een van de eenvoudigst te articuleren lettergrepen is en daarom door een klein kind vaak als eerste klank zal worden voortgebracht, terwijl het kind dan in de meeste gevallen tevens in het gezelschap van zijn ouders verkeert.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">Crystal, p. 298-301</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Bickerton, p. 219-222</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">Schuyt & Co. p. 164-168.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">McWhorter, p. 7-10.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">Crystal, p. 301</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">P. van Reenen & Michael Elias (1998), Taalverschillen, een werkboek over variatie en verandering in taal, Uitgeverij Coutinho, p.125-126</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">(De) Swaan, p. 17</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Pereltsvaig, p. 12</span> </li> <li id="cite_note-Crystal,_p._380-30"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Crystal,_p._380_30-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Crystal,_p._380_30-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Crystal, p. 380</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">Nettle D. & Romaine S., p. 166</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Fisher SE, Scharff C (2009) FOXP2 as a molecular window into speech and language. Trends Genet 25: 166–177.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">Vernes SC, Oliver PL, Spiteri E, Lockstone HE, Puliyadi R, et al. (2011) Foxp2 Regulates Gene Networks Implicated in Neurite Outgrowth in the Developing Brain. PLoS Genet 7(7): e1002145. doi:10.1371/journal.pgen.1002145</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text">Muysken, p. 80-84</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text">Crystal, p. 244-245</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text">Pinker (2008), p. 380</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text">Pinker (2008), p. 397</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text">Deutscher, p. 213-222</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text">Chomsky, N. Lectures on Government and Binding (Foris, 1981).</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text">Greenberg, J. H. in Universals of Grammar (ed. Joseph H. Greenberg) 73–113 (MIT Press, 1963).</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text">Evans, N. & Levinson, S. C. The myth of language universals: language diversity and its importance for cognitive science. Behav. Brain Sci. 32, 429–492 (2009).</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text">Dunn 1,2, Simon J. Greenhill 3,4, Stephen C. Levinson 1,2 & Russell D. Gray 3. Evolved structure of language shows lineage-specific trends in word-order universal. Michael. Nature April 2011</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text">Pagel, M., Meade, A. & Barker, D. Bayesian estimation of ancestral character states on phylogenies. Syst. Biol. 53, 673–684 (2004).</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text">Dugdale en Lowe (2000): <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20060830174138/http://seab.envmed.rochester.edu/jeab/articles/2000/jeab-73-01-0005.pdf">https://web.archive.org/web/20060830174138/http://seab.envmed.rochester.edu/jeab/articles/2000/jeab-73-01-0005.pdf</a></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Inleiding tot de Algemene Taalwetenschap</i> (1991), p. 33-36</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text">Schuyt & Co., p. 89</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">Deutscher, p. 48-52</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text">Denise Herzing '<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ted.com/talks/denise_herzing_could_we_speak_the_language_of_dolphins">'Could we speak the language of dolphins?<i></i></a></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text">↑ Muysken, p. 32</span> </li> </ol></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r63829521">.mw-parser-output .zusterprojecten{padding:0;font-size:90%;clear:both;margin:1em 0 -0.5em 0}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein{padding-bottom:5px;font-size:90%}.mw-parser-output .zusterprojecten-kop{vertical-align:middle}.mw-parser-output .zusterprojecten-lijst{display:inline;margin-left:0;padding-left:0}.mw-parser-output .zusterprojecten-kop,.mw-parser-output .zusterprojecten li,.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{display:inline-block;margin:0.4em 0.6em;white-space:nowrap;line-height:1.4em;width:12.5em}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{width:17.5em;max-height:20px}.mw-parser-output .zuster-logo{display:inline-block;text-align:center;width:34px}.mw-parser-output .zuster-tekst{display:inline-block;vertical-align:middle}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein .zuster-op{display:inline}@media screen and (max-width:720px){.mw-parser-output .zusterprojecten li,.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{max-height:initial;line-height:inherit}}</style> <div class="interProjectTemplate interProject-groot zusterprojecten toccolours noprint"> <div class="zusterprojecten-kop"><b>Op andere <a href="/wiki/Wikimedia_Foundation" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia</a>-projecten</b></div><br /> <ul class="zusterprojecten-lijst"> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Language#mw-subcategories" class="extiw" title="c:Category:Language">Mediabestanden</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/27px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/36px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Language#mw-subcategories" class="extiw" title="c:Category:Language"><i><b>Media</b></i></a><div class="zuster-op"> op Commons</div></div></li><div class="interProject wiktionary mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/taal" class="extiw" title="wikt:taal">WikiWoordenboek</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/23px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="23" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/35px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/46px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/taal" class="extiw" title="wikt:taal"><i><b>Definitie</b></i></a><div class="zuster-op"> op WikiWoordenboek</div></div></li><div class="interProject wikibooks mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wikibooks.org/wiki/Boekenplank:Taal_en_letterkunde" class="extiw" title="b:Boekenplank:Taal en letterkunde">Wikibooks</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/21px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/32px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/42px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://nl.wikibooks.org/wiki/Boekenplank:Taal_en_letterkunde" class="extiw" title="b:Boekenplank:Taal en letterkunde"><i><b>Boeken</b></i></a><div class="zuster-op"> op Wikibooks</div></div></li><div class="interProject wikiquote mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wikiquote.org/wiki/Taal" class="extiw" title="q:Taal">Wikiquote</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/20px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/30px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/40px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://nl.wikiquote.org/wiki/Taal" class="extiw" title="q:Taal"><i><b>Citaten</b></i></a><div class="zuster-op"> op Wikiquote</div></div></li><div class="interProject wikinews mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wikinews.org/wiki/Categorie:Taal" class="extiw" title="n:Categorie:Taal">Wikinieuws</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/25px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/38px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/50px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://nl.wikinews.org/wiki/Categorie:Taal" class="extiw" title="n:Categorie:Taal"><i><b>Nieuws</b></i></a><div class="zuster-op"> op Wikinieuws</div></div></li> </ul> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Taal&oldid=67558137">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Taal&oldid=67558137</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Taal" title="Categorie:Taal">Taal</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Taalkunde" title="Categorie:Taalkunde">Taalkunde</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_januari_2017" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds januari 2017">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds januari 2017</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Alle_artikelen_die_een_referentie_missen" title="Categorie:Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen">Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 21 mei 2024 om 05:18.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Taal&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-qjjsx","wgBackendResponseTime":185,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.241","walltime":"0.312","ppvisitednodes":{"value":3196,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":36216,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":11744,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":23264,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 143.649 1 -total"," 24.18% 34.729 1 Sjabloon:Appendix"," 22.71% 32.617 1 Sjabloon:References"," 15.72% 22.586 1 Sjabloon:Kolommen_lijst"," 11.58% 16.639 1 Sjabloon:Kolommen"," 10.90% 15.660 1 Sjabloon:Zusterproject"," 9.32% 13.391 20 Sjabloon:Zie_hoofdartikel"," 6.03% 8.656 15 Sjabloon:Multiparameters"," 5.19% 7.459 3 Sjabloon:En"," 5.05% 7.249 1 Sjabloon:Link_portaal"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.002","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":584221,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64476968cd-kwh2h","timestamp":"20241102121318","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Taal","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Taal","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q315","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q315","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-05-28T10:57:25Z","dateModified":"2024-05-21T04:18:07Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/3c\/Solasean_0001.jpg","headline":"vermogen om te communiceren met behulp van tekens, zoals woorden of gebaren"}</script> </body> </html>