CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="mk" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Мека — Википедија</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )mkwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","јануари","февруари","март","април","мај","јуни","јули","август","септември","октомври","ноември","декември"],"wgRequestId":"83b18fb9-1238-4ff0-8811-7f04ca3218f6","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Мека","wgTitle":"Мека","wgCurRevisionId":5142758,"wgRevisionId":5142758,"wgArticleId":36094,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Страници со небројчени аргументи за форматирање на бројки","Страници што користат дуплирани аргументи во повикувања на предлошки","CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори", "Статии со текст од Католичката енциклопедија 1913 со навод за Викиизвор","Статии со извори на германски (de)","Координати на Википодатоците","Страници кои користат пст со непознати параметри","Википедија:Статии со нормативна контрола (VIAF)","Википедија:Статии со нормативна контрола (LCCN)","Википедија:Статии со нормативна контрола (ISNI)","Википедија:Статии со нормативна контрола (GND)","Википедија:Статии со нормативна контрола (BNF)","Добри статии","Градови во Саудиска Арабија","Свети градови","Мека","Исламски свети места","Градови во Отоманското Царство"], "wgPageViewLanguage":"mk","wgPageContentLanguage":"mk","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Мека","wgRelevantArticleId":36094,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":5142758,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"mk","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"mk"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":90000,"wgCoordinates":{"lat":21.416666666666668,"lon":39.81666666666667},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false, "wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q5806","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.1"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready", "ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mk&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=mk&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mk&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Makkah_Montage.jpg/1200px-Makkah_Montage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Makkah_Montage.jpg/800px-Makkah_Montage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Makkah_Montage.jpg/640px-Makkah_Montage.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Мека — Википедија"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//mk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Уреди" href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедија (mk)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//mk.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.mk"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Атом-тековник на Википедија" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Мека rootpage-Мека skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Прејди на содржината</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Мрежно место"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Главно мени" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Главно мени </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Главно мени</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">скриј</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Прегледник </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Посети главна страница [z]" accesskey="z">Главна страница</a></li><li id="n-Што-е-Википедија?" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4">Што е Википедија?</a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%98%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8">Избрана содржина</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Вчитај случајна страница [x]" accesskey="x">Случајна страница</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB" title="За проектот, што можете да направите, каде да најдете некои работи">Портал</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> технички </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Тековни-настани" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8">Тековни настани</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8" title="Список на скорешни промени на викито. [r]" accesskey="r">Скорешни промени</a></li><li id="n-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%88%D0%BC%D0%B0">Селска чешма</a></li><li id="n-Викисредби" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B1%D0%B0">Викисредби</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Место каде што може да се информирате.">Помош</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Википедија" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-sr.svg" style="width: 7.8125em; height: 1.4375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Слободна енциклопедија" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-mk.svg" width="114" height="11" style="width: 7.125em; height: 0.6875em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%98" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Пребарај низ Википедија [f]" accesskey="f"> Пребарај </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Пребарајте по Википедија" aria-label="Пребарајте по Википедија" autocapitalize="sentences" title="Пребарај низ Википедија [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Специјална:Барај"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Пребарај</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Лични алатки"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Изглед"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Сменете ги големината на фонтот, ширината и бојата" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Изглед" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Изглед </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_mk.wikipedia.org&uselang=mk" class="">Дарување</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0&returnto=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Ви препорачуваме да направите сметка и да се најавите, иако тоа не е задолжително" class="">Направи сметка</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&returnto=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Ви препорачуваме да се најавите, иако тоа не е задолжително. [o]" accesskey="o" class="">Најава</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Повеќе можности" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Лични алатки" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Лични алатки </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Корисничко мени" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_mk.wikipedia.org&uselang=mk">Дарување</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0&returnto=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Ви препорачуваме да направите сметка и да се најавите, иако тоа не е задолжително"> Направи сметка</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&returnto=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Ви препорачуваме да се најавите, иако тоа не е задолжително. [o]" accesskey="o"> Најава</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Страници за одјавени уредници <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%88:%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4" aria-label="Дознајте повеќе за уредувањето">дознајте повеќе</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9C%D0%BE%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%81%D0%B8" title="Список на уредувања направени од оваа IP-адреса [y]" accesskey="y">Придонеси</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9C%D0%BE%D1%98%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80" title="Разговор за уредувањата од оваа IP-адреса [n]" accesskey="n">Разговор</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eтргни\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"mk\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"background:white\"\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:F_icon.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/25px-F_icon.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"25\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/38px-F_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/50px-F_icon.svg.png 2x\" data-file-width=\"128\" data-file-height=\"128\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСледете ја Википедија на македонски јазик на \u003Cb\u003E\u003Cspan class=\"plainlinks\"\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://www.facebook.com/mk.wikipedia\"\u003EFacebook\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/b\u003E\nи на \u003Cb\u003E\u003Cspan class=\"plainlinks\"\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://www.instagram.com/wikimedia_mkd\"\u003EInstagram\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/b\u003E!\n\u003Cbr style=\"clear:both;\" /\u003E\n\u003C/p\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Nobel_Prize.png\" class=\"mw-file-description\" title=\"Уредувачки ден „Меѓународни награди“\"\u003E\u003Cimg alt=\"Уредувачки ден „Меѓународни награди“\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/thumb/e/ed/Nobel_Prize.png/25px-Nobel_Prize.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"25\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/thumb/e/ed/Nobel_Prize.png/38px-Nobel_Prize.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/thumb/e/ed/Nobel_Prize.png/50px-Nobel_Prize.png 2x\" data-file-width=\"500\" data-file-height=\"492\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003EУредувачки ден „Меѓународни награди“\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСе известуваат сите заинтересирани уредници на Википедија на македонски јазик дека на 26 ноември 2024 година ќе се одржи \u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8\" title=\"Википедија:Уредувачки денови\"\u003Eуредувачки ден\u003C/a\u003E на тема „\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8_2024#Меѓународни_награди\" title=\"Википедија:Уредувачки денови 2024\"\u003EМеѓународни награди\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E“.\n\u003Cbr style=\"clear:both;\" /\u003E\n\u003C/p\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Wikipe-tan_mopping.png\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/25px-Wikipe-tan_mopping.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"30\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/38px-Wikipe-tan_mopping.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/50px-Wikipe-tan_mopping.png 2x\" data-file-width=\"1800\" data-file-height=\"2149\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСе известуваат сите заинтересирани уредници дека во периодот од 4 ноември до 3 декември 2024 година се одржува \u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8\" title=\"Википедија:Уредувачки натпревари\"\u003Eуредувачки натпревар\u003C/a\u003E за \u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8/%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5_(2024)\" title=\"Википедија:Уредувачки натпревари/Средување (2024)\"\u003Eсредување на статии\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E. Прочитајте ги правилата и вклучете се!\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Мрежно место"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Содржина" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Содржина</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">скриј</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Почеток</div> </a> </li> <li id="toc-Име_и_етимологија" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Име_и_етимологија"> <div class="vector-toc-text"> 1 Име и етимологија </div> </a> <ul id="toc-Име_и_етимологија-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Управување" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Управување"> <div class="vector-toc-text"> 2 Управување </div> </a> <ul id="toc-Управување-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Историја" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Историја"> <div class="vector-toc-text"> 3 Историја </div> </a> <button aria-controls="toc-Историја-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Префрли на пододделот Историја </button> <ul id="toc-Историја-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Рана_историја" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Рана_историја"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Рана историја </div> </a> <ul id="toc-Рана_историја-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Потенцијални_антички_извори" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Потенцијални_антички_извори"> <div class="vector-toc-text"> 3.1.1 Потенцијални антички извори </div> </a> <ul id="toc-Потенцијални_антички_извори-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Исламски_поглед" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Исламски_поглед"> <div class="vector-toc-text"> 3.1.2 Исламски поглед </div> </a> <ul id="toc-Исламски_поглед-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Тамудски_натписи" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Тамудски_натписи"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Тамудски натписи </div> </a> <ul id="toc-Тамудски_натписи-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Исламска_традиција" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Исламска_традиција"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Исламска традиција </div> </a> <ul id="toc-Исламска_традиција-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Мухамед_и_освојувањето_на_Мека" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Мухамед_и_освојувањето_на_Мека"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Мухамед и освојувањето на Мека </div> </a> <ul id="toc-Мухамед_и_освојувањето_на_Мека-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Средновековни_и_пред-модерни_времиња" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Средновековни_и_пред-модерни_времиња"> <div class="vector-toc-text"> 3.5 Средновековни и пред-модерни времиња </div> </a> <ul id="toc-Средновековни_и_пред-модерни_времиња-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Востание_на_шарифот_од_Мека" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Востание_на_шарифот_од_Мека"> <div class="vector-toc-text"> 3.6 Востание на шарифот од Мека </div> </a> <ul id="toc-Востание_на_шарифот_од_Мека-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Саудиска_Арабија" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Саудиска_Арабија"> <div class="vector-toc-text"> 3.7 Саудиска Арабија </div> </a> <ul id="toc-Саудиска_Арабија-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Уништување_на_историски_градби" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Уништување_на_историски_градби"> <div class="vector-toc-text"> 3.8 Уништување на историски градби </div> </a> <ul id="toc-Уништување_на_историски_градби-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Аџилак" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Аџилак"> <div class="vector-toc-text"> 4 Аџилак </div> </a> <button aria-controls="toc-Аџилак-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Префрли на пододделот Аџилак </button> <ul id="toc-Аџилак-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Инциденти" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Инциденти"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Инциденти </div> </a> <ul id="toc-Инциденти-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Географија" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Географија"> <div class="vector-toc-text"> 5 Географија </div> </a> <button aria-controls="toc-Географија-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Префрли на пододделот Географија </button> <ul id="toc-Географија-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Соседства" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Соседства"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Соседства </div> </a> <ul id="toc-Соседства-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Клима" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Клима"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Клима </div> </a> <ul id="toc-Клима-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Знаменитости" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Знаменитости"> <div class="vector-toc-text"> 6 Знаменитости </div> </a> <ul id="toc-Знаменитости-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Култура" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Култура"> <div class="vector-toc-text"> 7 Култура </div> </a> <button aria-controls="toc-Култура-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Префрли на пододделот Култура </button> <ul id="toc-Култура-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Кујна" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Кујна"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Кујна </div> </a> <ul id="toc-Кујна-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Демографија" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Демографија"> <div class="vector-toc-text"> 7.2 Демографија </div> </a> <ul id="toc-Демографија-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Образование" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Образование"> <div class="vector-toc-text"> 8 Образование </div> </a> <ul id="toc-Образование-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Комуникации" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Комуникации"> <div class="vector-toc-text"> 9 Комуникации </div> </a> <ul id="toc-Комуникации-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Сообраќај" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Сообраќај"> <div class="vector-toc-text"> 10 Сообраќај </div> </a> <ul id="toc-Сообраќај-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Збратимени_градови" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Збратимени_градови"> <div class="vector-toc-text"> 11 Збратимени градови </div> </a> <ul id="toc-Збратимени_градови-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Наводи" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Наводи"> <div class="vector-toc-text"> 12 Наводи </div> </a> <ul id="toc-Наводи-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Надворешни_врски" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Надворешни_врски"> <div class="vector-toc-text"> 13 Надворешни врски </div> </a> <ul id="toc-Надворешни_врски-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Содржина" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Прик./скр. содржина" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Прик./скр. содржина </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Мека</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Појдете на статија на друг јазик. Достапно на 193 јазици" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-193" aria-hidden="true" > 193 јазици </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Meukah" title="Meukah — ачешки" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Meukah" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="ачешки" class="interlanguage-link-target">Acèh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — африканс" lang="af" hreflang="af" data-title="Mekka" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африканс" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — швајцарски германски" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Mekka" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="швајцарски германски" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%8A%AB" title="መካ — амхарски" lang="am" hreflang="am" data-title="መካ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="амхарски" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="избрана статија"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%83%D8%A9" title="مكة — арапски" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مكة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арапски" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/A_Meca" title="A Meca — арагонски" lang="an" hreflang="an" data-title="A Meca" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагонски" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D6%84%D6%84%D5%A1" title="Մեքքա — Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Մեքքա" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target">Արեւմտահայերէն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE" title="মক্কা — асамски" lang="as" hreflang="as" data-title="মক্কা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="асамски" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/La_Meca" title="La Meca — астурски" lang="ast" hreflang="ast" data-title="La Meca" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурски" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="मक्का — авади" lang="awa" hreflang="awa" data-title="मक्का" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="авади" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9ka" title="Méka — гварански" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Méka" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="гварански" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Макка — аварски" lang="av" hreflang="av" data-title="Макка" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="аварски" class="interlanguage-link-target">Авар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/M%C9%99kk%C9%99" title="Məkkə — азербејџански" lang="az" hreflang="az" data-title="Məkkə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербејџански" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%87" title="مکه — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="مکه" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Mekkah" title="Mekkah — балиски" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Mekkah" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="балиски" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE" title="মক্কা — бенгалски" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মক্কা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгалски" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Makka" title="Makka — јужномински" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Makka" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="јужномински" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D3%99%D0%BA%D0%BA%D3%99" title="Мәккә — башкирски" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Мәккә" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="башкирски" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Мекка — белоруски" lang="be" hreflang="be" data-title="Мекка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="белоруски" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8D%D0%BA%D0%B0" title="Мэка — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Мэка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE_(%E0%A4%B6%E0%A4%B9%E0%A4%B0)" title="मक्का (शहर) — Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="मक्का (शहर)" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Meka" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Мека — бугарски" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Мека" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="бугарски" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%98%E0%BC%8B%E0%BD%81%E0%BC%8D" title="མ་ཁ། — тибетски" lang="bo" hreflang="bo" data-title="མ་ཁ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="тибетски" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — босански" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Mekka" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="босански" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — бретонски" lang="br" hreflang="br" data-title="Mekka" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="бретонски" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Мекка — Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Мекка" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/La_Meca" title="La Meca — каталонски" lang="ca" hreflang="ca" data-title="La Meca" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталонски" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Мекка — чувашки" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Мекка" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чувашки" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — себуански" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Mecca" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="себуански" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — чешки" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mekka" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чешки" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — њанџа" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Mecca" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="њанџа" class="interlanguage-link-target">Chi-Chewa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — велшки" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Mecca" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="велшки" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Maka" title="Maka — Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Maka" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target">Dagbanli</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — дански" lang="da" hreflang="da" data-title="Mekka" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="дански" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%83%D8%A9" title="مكة — марокански арапски" lang="ary" hreflang="ary" data-title="مكة" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="марокански арапски" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — германски" lang="de" hreflang="de" data-title="Mekka" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="германски" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="избрана статија"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%89%DE%A6%DE%87%DE%B0%DE%86%DE%A7" title="މައްކާ — дивехи" lang="dv" hreflang="dv" data-title="މައްކާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="дивехи" class="interlanguage-link-target">ދިވެހިބަސް</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="मक्का — Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="मक्का" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target">डोटेली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — естонски" lang="et" hreflang="et" data-title="Meka" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="естонски" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AD%CE%BA%CE%BA%CE%B1" title="Μέκκα — грчки" lang="el" hreflang="el" data-title="Μέκκα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грчки" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — англиски" lang="en" hreflang="en" data-title="Mecca" data-language-autonym="English" data-language-local-name="англиски" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D1%88" title="Мекка ош — ерзјански" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Мекка ош" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="ерзјански" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/La_Meca" title="La Meca — шпански" lang="es" hreflang="es" data-title="La Meca" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="шпански" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="добра статија"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Mekko" title="Mekko — есперанто" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Mekko" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="есперанто" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/La_Meca" title="La Meca — екстремадурски" lang="ext" hreflang="ext" data-title="La Meca" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="екстремадурски" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — баскиски" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Meka" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскиски" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%87" title="مکه — персиски" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مکه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="персиски" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Makka" title="Makka — фиџиски хинди" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Makka" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="фиџиски хинди" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — фарски" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Mekka" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="фарски" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/La_Mecque" title="La Mecque — француски" lang="fr" hreflang="fr" data-title="La Mecque" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="француски" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — западнофризиски" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Mekka" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="западнофризиски" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/La_Meche" title="La Meche — фурлански" lang="fur" hreflang="fur" data-title="La Meche" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="фурлански" class="interlanguage-link-target">Furlan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Meice" title="Meice — ирски" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Meice" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ирски" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — шкотски гелски" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Mecca" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="шкотски гелски" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/A_Meca" title="A Meca — галициски" lang="gl" hreflang="gl" data-title="A Meca" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галициски" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Макка — ингушки" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Макка" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ингушки" class="interlanguage-link-target">ГӀалгӀай</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E9%BA%A5%E5%8A%A0" title="麥加 — ган" lang="gan" hreflang="gan" data-title="麥加" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="ган" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AA%95%E0%AB%8D%E0%AA%95%E0%AA%BE" title="મક્કા — гуџарати" lang="gu" hreflang="gu" data-title="મક્કા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="гуџарати" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BC%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%BA%F0%90%8C%BA%F0%90%8C%B0" title="𐌼𐌰𐌹𐌺𐌺𐌰 — готски" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌼𐌰𐌹𐌺𐌺𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="готски" class="interlanguage-link-target">𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A9%94%EC%B9%B4" title="메카 — корејски" lang="ko" hreflang="ko" data-title="메카" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корејски" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Makkah" title="Makkah — хауса" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Makkah" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="хауса" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — хавајски" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Meka" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="хавајски" class="interlanguage-link-target">Hawaiʻi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D6%84%D6%84%D5%A1" title="Մեքքա — ерменски" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մեքքա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ерменски" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE_(%E0%A4%B6%E0%A4%B9%E0%A4%B0)" title="मक्का (शहर) — хинди" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मक्का (शहर)" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — горнолужички" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Mekka" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="горнолужички" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — хрватски" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Meka" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хрватски" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Mekkah" title="Mekkah — горонтало" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Mekkah" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="горонтало" class="interlanguage-link-target">Bahasa Hulontalo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — идо" lang="io" hreflang="io" data-title="Meka" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="идо" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — илокански" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Meka" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="илокански" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Makkah" title="Makkah — индонезиски" lang="id" hreflang="id" data-title="Makkah" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезиски" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — интерлингва" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Mecca" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="интерлингва" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — окцидентал" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Mekka" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="окцидентал" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%C3%A6" title="Меккæ — осетски" lang="os" hreflang="os" data-title="Меккæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="осетски" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — исландски" lang="is" hreflang="is" data-title="Mekka" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исландски" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/La_Mecca" title="La Mecca — италијански" lang="it" hreflang="it" data-title="La Mecca" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="италијански" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%9B%D7%94" title="מכה — хебрејски" lang="he" hreflang="he" data-title="מכה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="хебрејски" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Mekah" title="Mekah — јавански" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Mekah" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="јавански" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Maka" title="Maka — Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Maka" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%86%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B2%BE" title="ಮೆಕ್ಕಾ — каннада" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮೆಕ್ಕಾ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="каннада" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — пампанга" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Meka" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="пампанга" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A5%E1%83%90" title="მექა — грузиски" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მექა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузиски" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%A9%DB%81%D9%95" title="مکہٕ — кашмирски" lang="ks" hreflang="ks" data-title="مکہٕ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="кашмирски" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B5" title="Мекке — казашки" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Мекке" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="казашки" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — корнски" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Mekka" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="корнски" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Makka" title="Makka — свахили" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Makka" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="свахили" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Meke" title="Meke — курдски" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Meke" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="курдски" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B5" title="Меке — киргиски" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Меке" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="киргиски" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Mecca" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Макка — Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Макка" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target">Лакку</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — латински" lang="la" hreflang="la" data-title="Mecca" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латински" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — латвиски" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Meka" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латвиски" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — луксембуршки" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Mekka" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="луксембуршки" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Мекка — лезгински" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Мекка" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="лезгински" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — литвански" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Meka" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литвански" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — лимбуршки" lang="li" hreflang="li" data-title="Mekka" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="лимбуршки" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/makax" title="makax — ложбан" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="makax" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="ложбан" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/La_Meca" title="La Meca — ломбардиски" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="La Meca" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="ломбардиски" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — унгарски" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Mekka" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="унгарски" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — мадурски" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Mekka" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="мадурски" class="interlanguage-link-target">Madhurâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Meka_(Arabia_Saodita)" title="Meka (Arabia Saodita) — малгашки" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Meka (Arabia Saodita)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="малгашки" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="избрана статија"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95" title="മക്ക — малајалски" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മക്ക" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малајалски" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — малтешки" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Mekka" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="малтешки" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="मक्का — марати" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मक्का" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="марати" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A5%E1%83%90" title="მექა — мегрелски" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="მექა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="мегрелски" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%83%D9%87" title="مكه — египетски арапски" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مكه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="египетски арапски" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%87" title="مکه — мазендерански" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="مکه" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="мазендерански" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Makkah" title="Makkah — малајски" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Makkah" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малајски" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%83%EA%AF%A6%EA%AF%9B%EA%AF%80%EA%AF%A5" title="ꯃꯦꯛꯀꯥ — манипурски" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯃꯦꯛꯀꯥ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="манипурски" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Makah" title="Makah — минангкабау" lang="min" hreflang="min" data-title="Makah" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="минангкабау" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Mecca" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Meca" title="Meca — мирандски" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Meca" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="мирандски" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Мекка — монголски" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Мекка" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="монголски" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%9F%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA" title="မက္ကာဟ်မြို့တော် — бурмански" lang="my" hreflang="my" data-title="မက္ကာဟ်မြို့တော်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="бурмански" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — холандски" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Mekka" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="холандски" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="मक्का — непалски" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मक्का" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="непалски" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="मक्का — неварски" lang="new" hreflang="new" data-title="मक्का" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="неварски" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A1%E3%83%83%E3%82%AB" title="メッカ — јапонски" lang="ja" hreflang="ja" data-title="メッカ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="јапонски" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%A1%DF%9E%DF%8A%DF%AB" title="ߡߞߊ߫ — нко" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߡߞߊ߫" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="нко" class="interlanguage-link-target">ߒߞߏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Макка — чеченски" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Макка" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="чеченски" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — севернофризиски" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Mekka" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="севернофризиски" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Meka" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target">Norfuk / Pitkern</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — норвешки букмол" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Mekka" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвешки букмол" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — норвешки нинорск" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Mekka" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="норвешки нинорск" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/La_M%C3%A8ca" title="La Mèca — окситански" lang="oc" hreflang="oc" data-title="La Mèca" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситански" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Makka" title="Makka — узбечки" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Makka" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="узбечки" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%B1%E0%A8%95%E0%A8%BE" title="ਮੱਕਾ — пенџапски" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮੱਕਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="пенџапски" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%A9%DB%81" title="مکہ — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="مکہ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — папијаменто" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Mekka" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="папијаменто" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — јамајски креолски" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Meka" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="јамајски креолски" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%98%E1%9F%89%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%80%E1%9E%B6" title="ម៉ិកកា — кмерски" lang="km" hreflang="km" data-title="ម៉ិកកា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="кмерски" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/El_M%C3%A8ke" title="El Mèke — пикардски" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="El Mèke" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="пикардски" class="interlanguage-link-target">Picard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/La_M%C3%ABcca" title="La Mëcca — пиемонтски" lang="pms" hreflang="pms" data-title="La Mëcca" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="пиемонтски" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — долногермански" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Mekka" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="долногермански" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — полски" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mekka" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="полски" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Meca" title="Meca — португалски" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Meca" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португалски" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Mekke" title="Mekke — каракалпачки" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Mekke" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="каракалпачки" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Mekke" title="Mekke — кримскотурски" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Mekke" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="кримскотурски" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — романски" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mecca" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="романски" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Makka" title="Makka — кечуански" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Makka" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="кечуански" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Мекка — русински" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Мекка" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="русински" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Мекка — руски" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Мекка" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="руски" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Мекка — јакутски" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Мекка" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="јакутски" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A2%E1%B1%9A%E1%B1%A0%E1%B1%A0%E1%B1%9F" title="ᱢᱚᱠᱠᱟ — сантали" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱢᱚᱠᱠᱟ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="сантали" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%A9%DB%81" title="مکہ — Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="مکہ" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target">سرائیکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — шкотски германски" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Mecca" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шкотски германски" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — албански" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Meka" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албански" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — сицилијански" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Mecca" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="сицилијански" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B6%B8" title="මක්කම — синхалски" lang="si" hreflang="si" data-title="මක්කම" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="синхалски" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mecca" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%AA%D9%88" title="مڪو — синди" lang="sd" hreflang="sd" data-title="مڪو" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="синди" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — словачки" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mekka" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="словачки" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — словенечки" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Meka" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словенечки" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — шлезиски" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Mekka" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="шлезиски" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Makka" title="Makka — сомалиски" lang="so" hreflang="so" data-title="Makka" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="сомалиски" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%95%DA%A9%DA%A9%DB%95" title="مەککە — централнокурдски" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مەککە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="централнокурдски" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Мека — српски" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Мека" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="српски" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — српскохрватски" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Meka" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="српскохрватски" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Mekah" title="Mekah — сундски" lang="su" hreflang="su" data-title="Mekah" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="сундски" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — фински" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Mekka" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="фински" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Mecka" title="Mecka — шведски" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Mecka" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведски" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — тагалог" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Meka" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="тагалог" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BE" title="மக்கா — тамилски" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மக்கா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамилски" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Makka" title="Makka — тачелхит" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Makka" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="тачелхит" class="interlanguage-link-target">Taclḥit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Mekka" title="Mekka — кабилски" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Mekka" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="кабилски" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/%27A_Mecca" title="'A Mecca — Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="'A Mecca" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target">Tarandíne</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D3%99%D0%BA%D0%BA%D3%99" title="Мәккә — татарски" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Мәккә" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татарски" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%BE" title="మక్కా — телугу" lang="te" hreflang="te" data-title="మక్కా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="телугу" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%81%E0%B8%B0%E0%B8%AE%E0%B9%8C" title="มักกะฮ์ — тајландски" lang="th" hreflang="th" data-title="มักกะฮ์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тајландски" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Макка — таџикистански" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Макка" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="таџикистански" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Mekke" title="Mekke — турски" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Mekke" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="турски" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Mekge" title="Mekge — туркменски" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Mekge" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="туркменски" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0" title="Мекка — украински" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Мекка" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украински" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%A9%DB%81" title="مکہ — урду" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مکہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урду" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%95%D9%83%D9%83%DB%95" title="مەككە — ујгурски" lang="ug" hreflang="ug" data-title="مەككە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ујгурски" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/%C5%81a_Meca" title="Ła Meca — венетски" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Ła Meca" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="венетски" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Mekk" title="Mekk — вепшки" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Mekk" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="вепшки" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — виетнамски" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Mecca" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="виетнамски" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/M%C3%A4kk%C3%A4" title="Mäkkä — волапик" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Mäkkä" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="волапик" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — виру" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Meka" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="виру" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E9%BA%A5%E5%8A%A0" title="麥加 — книжевен кинески" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="麥加" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="книжевен кинески" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Mecca" title="Mecca — варајски" lang="war" hreflang="war" data-title="Mecca" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варајски" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%BA%A6%E5%8A%A0" title="麦加 — ву" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="麦加" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="ву" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A2%D7%A7%D7%90" title="מעקא — јидиш" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מעקא" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="јидиш" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/M%E1%BA%B9%CC%81kk%C3%A0" title="Mẹ́kkà — јорупски" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Mẹ́kkà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="јорупски" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%BA%A5%E5%8A%A0" title="麥加 — кантонски" lang="yue" hreflang="yue" data-title="麥加" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантонски" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Meka" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Meka" title="Meka — самогитски" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Meka" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="самогитски" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%BA%A5%E5%8A%A0" title="麥加 — кинески" lang="zh" hreflang="zh" data-title="麥加" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="кинески" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Mokkah" title="Mokkah — Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Mokkah" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target">Batak Mandailing</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Mokkah" title="Mokkah — Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Mokkah" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/M%C9%99kk%C9%99" title="Məkkə — талишки" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Məkkə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="талишки" class="interlanguage-link-target">Tolışi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%8E%E2%B4%B0%E2%B4%BD%E2%B4%BD%E2%B4%B0" title="ⵎⴰⴽⴽⴰ — стандарден марокански тамазитски" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵎⴰⴽⴽⴰ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="стандарден марокански тамазитски" class="interlanguage-link-target">ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5806#sitelinks-wikipedia" title="Уредување на меѓујазични врски" class="wbc-editpage">Уреди врски</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Именски простори"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Преглед на содржинската страница [c]" accesskey="c">Страница</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80:%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" rel="discussion" title="Разговор за содржинската страница [t]" accesskey="t">Разговор</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Менување на јазичната варијанта" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >македонски </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Посети"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0">Читај</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit" title="Уредете ја страницава [v]" accesskey="v">Уреди</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit" title="Уредување на изворниот код на страницава [e]" accesskey="e">Уреди извор</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=history" title="Претходни верзии на оваа страница. [h]" accesskey="h">Историја</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Алатки за страници"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="алатник" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >алатник </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Алатки</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">скриј</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Повеќе можности" > <div class="vector-menu-heading"> Дејства </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0">Читај</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit" title="Уредете ја страницава [v]" accesskey="v">Уреди</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit" title="Уредување на изворниот код на страницава [e]" accesskey="e">Уреди извор</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=history">Историја</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Општо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A8%D1%82%D0%BE%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%9E%D0%B2%D0%B4%D0%B5/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Список на сите викистраници што водат овде [j]" accesskey="j">Што води овде</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" rel="nofollow" title="Скорешни промени на страници со врски на оваа страница [k]" accesskey="k">Поврзани промени</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B1%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8" title="Список на сите службени страници [q]" accesskey="q">Службени страници</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&oldid=5142758" title="Постојана врска до оваа преработка на страницата">Постојана врска</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=info" title="Повеќе информации за страницата">Информации за страницата</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4&page=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&id=5142758&wpFormIdentifier=titleform" title="Информации како да ја наведете оваа страница">Наведи ја страницава</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%9D%D0%B0URL&url=https%3A%2F%2Fmk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259C%25D0%25B5%25D0%25BA%25D0%25B0">Дај скратена URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:QrCode&url=https%3A%2F%2Fmk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259C%25D0%25B5%25D0%25BA%25D0%25B0">Преземи QR-код</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Печати/извези </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0&bookcmd=book_creator&referer=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0">Создај книга</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:DownloadAsPdf&page=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=show-download-screen">Преземи како PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&printable=yes" title="Верзија за печатење на оваа страница [p]" accesskey="p">Верзија за печатење</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> На други проекти </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Mecca" hreflang="en">Ризница</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5806" title="Врска до поврзаниот предмет во складиштето за податоци [g]" accesskey="g">Предмет на Википодатоци</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Алатки за страници"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Изглед"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Изглед</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">скриј</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-Top_icon_raw" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%83%D0%BC%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Ова е добра статија. Стиснете тука за повеќе информации."><img alt="Ова е добра статија. Стиснете тука за повеќе информации." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Symbol_support_vote.svg/17px-Symbol_support_vote.svg.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Symbol_support_vote.svg/26px-Symbol_support_vote.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Symbol_support_vote.svg/34px-Symbol_support_vote.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></div></div> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BE%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC" title="Географски координатен систем">Координати</a>: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4638872">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=mk?pagename=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&params=21_25_N_39_49_E_type:city(1675368)_region:SA">21°25′N 39°49′E / 21.417° СГШ; 39.817° ИГД / 21.417; 39.817</a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Од Википедија — слободната енциклопедија</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="mk" dir="ltr"><table class="infobox geography vcard" style="width:22em;width:23em"><tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap">Мека مكة المكرمة Makkah al-Mukarramah Бака</th></tr><tr class="mergedtoprow"><th colspan="2" style="text-align:center">Светиот град Мека</th></tr><tr style="display:none"><th colspan="2"> </th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;padding:0.7em 0.8em"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Makkah_Montage.jpg" class="mw-file-description" title="Џабал ел-Нур, Ќаба, Мина, мост Џамарат"><img alt="Џабал ел-Нур, Ќаба, Мина, мост Џамарат" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Makkah_Montage.jpg/300px-Makkah_Montage.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Makkah_Montage.jpg/450px-Makkah_Montage.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Makkah_Montage.jpg/600px-Makkah_Montage.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><div>Џабал ел-Нур, Ќаба, Мина, мост Џамарат</div></td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" style="text-align:center">Прекар(и): Umm al-Qurā (أم القرى, „Мајка на сите градови“)</td></tr><tr class="mergedtoprow"><td colspan="2" style="text-align:center"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r5281784">.mw-parser-output .locmap .od{position:absolute}.mw-parser-output .locmap .id{position:absolute;line-height:0}.mw-parser-output .locmap .l0{font-size:0;position:absolute}.mw-parser-output .locmap .pv{line-height:110%;position:absolute;text-align:center}.mw-parser-output .locmap .pl{line-height:110%;position:absolute;top:-0.75em;text-align:right}.mw-parser-output .locmap .pr{line-height:110%;position:absolute;top:-0.75em;text-align:left}.mw-parser-output .locmap .pv>div{display:inline;padding:1px}.mw-parser-output .locmap .pl>div{display:inline;padding:1px;float:right}.mw-parser-output .locmap .pr>div{display:inline;padding:1px;float:left}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .od,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .od .pv>div,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .od .pl>div,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .od .pr>div{background:#fff!important;color:#000!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .locmap{filter:grayscale(0.6)}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .infobox-full-data .locmap div{background:transparent!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .locmap{filter:grayscale(0.6)}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .od,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .od .pv>div,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .od .pl>div,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .od .pr>div{background:white!important;color:#000!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .infobox-full-data .locmap div{background:transparent!important}}</style><div class="center"><div class="locmap" style="width:250px;float:none;clear:both;margin-left:auto;margin-right:auto"><div style="width:250px;padding:0"><div style="position:relative;width:250px"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Saudi_Arabia_location_map.svg" class="mw-file-description" title="Мека is located in Saudi Arabia"><img alt="Мека is located in Saudi Arabia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Saudi_Arabia_location_map.svg/250px-Saudi_Arabia_location_map.svg.png" decoding="async" width="250" height="208" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Saudi_Arabia_location_map.svg/375px-Saudi_Arabia_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Saudi_Arabia_location_map.svg/500px-Saudi_Arabia_location_map.svg.png 2x" data-file-width="1802" data-file-height="1501" /></a><div class="od notheme" style="top:67.172%;left:25.765%;font-size:91%"><div class="id" style="left:-3px;top:-3px"><img alt="Мека" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></div><div class="pr" style="width:6em;left:4px"><div>Мека</div></div></div></div></div></div></div>Местоположба на Мека на картата на Саудиска Арабија</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><td colspan="2" style="text-align:center">Координати: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4638872">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=mk?pagename=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&params=21_25_N_39_49_E_type:city(1675368)_region:SA">21°25′N 39°49′E / 21.417° СГШ; 39.817° ИГД / 21.417; 39.817</a></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row">Држава</th><td><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Flag_of_Saudi_Arabia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/25px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/38px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/50px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Саудиска Арабија">Саудиска Арабија</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" class="mw-redirect" title="Региони во Саудиска Арабија">Регион</a></th><td><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0_(%D0%BF%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0)" title="Мека (покраина)">Мека</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row">Основач</th><td>Пророк <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%B8%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Исмаил (страницата не постои)">Исмаил</a>, син на <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BC" class="mw-redirect" title="Аврам">Аврам</a> (Исламска традиција)</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th colspan="2" style="text-align:center;text-align:left">Управа</th></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Градоначалник</th><td>Осама ел-Бар</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Покраински гувернер</th><td><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B4_%D0%B1%D0%B8%D0%BD_%D0%A4%D0%B0%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BB_%D0%B5%D0%BB-%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Халид бин Фаисал ел-Сауд (страницата не постои)">Халид бин Фаисал ел-Сауд</a></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th colspan="2" style="text-align:center;text-align:left">Површина<a href="#cite_note-1">[1]</a></th></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Градска</th><td>760 км2 (290 ми2)</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Градска</th><td>850 км2 (330 ми2)</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Метро</th><td>1.200 км2 (500 ми2)</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row">Надм. вис.</th><td>&10000000000000277000000277 м</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th colspan="2" style="text-align:center;text-align:left">Население (2010)<a href="#cite_note-syb-2">[2]</a></th></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Градско</th><td>1.675.368</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Густина</th><td>2,200/км2 (5,700/ми2)</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row"><a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD_%D0%BF%D0%BE%D1%98%D0%B0%D1%81" title="Часовен појас">Час. појас</a></th><td><a href="/w/index.php?title=Arabia_Standard_Time&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arabia Standard Time (страницата не постои)">AST</a> (<a href="/wiki/UTC%2B3" title="UTC+3">UTC+3</a>)</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Лето (<a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%BE_%D1%81%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BE" title="Летно сметање на времето">ЛСВ</a>)</th><td><a href="/w/index.php?title=Arabia_Standard_Time&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arabia Standard Time (страницата не постои)">AST</a> (<a href="/wiki/UTC%2B3" title="UTC+3">UTC+3</a>)</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B1%D1%80%D0%BE%D1%98" title="Повикувачки број">Повик. бр.</a></th><td>(+966) 12</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row">Мреж. место</th><td><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.holymakkah.gov.sa">holymakkah.gov.sa</a></td></tr></tbody></table> Мека (<a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B8" class="mw-redirect" title="Арапски">арапски</a> مكة Makka, полн назив مكة المكرّمة Makka al-Mukarrama) — град во рамнината <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тихама (страницата не постои)">Тихама</a> во <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Саудиска Арабија">Саудиска Арабија</a> и исто така е главен и административен град на <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0_(%D0%BF%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0)" title="Мека (покраина)">регионот Мека</a><a href="#cite_note-3">[3]</a>. Градот се наоѓа 70 километри од копното на <a href="/wiki/%D0%8F%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Џеда">Џеда</a> во тесна долина на височина од 277 метри надморска височина и 340 километри јужно од <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Медина">Медина</a>. Нејзиното постојано население во <a href="/wiki/2012" title="2012">2012</a> година изнесувало околу 2 милиони, иако посетителите повеќе од трипати го зголемуваат овој број секоја година во периодот на <a href="/wiki/%D0%90%D1%9F%D0%B8%D0%BB%D0%B0%D0%BA" title="Аџилак">аџилак</a> што се одржува во дванаесеттиот муслимански месечев месец. Како родно место на <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a> и местото на првото откровение на Мухамед на <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Куран">Куранот</a> (конкретно <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B8%D1%80%D0%B0" title="Хира">пештера на 3 километри од Мека</a>)<a href="#cite_note-4">[4]</a><a href="#cite_note-5">[5]</a>, Мека се смета за најсветиот град во <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC" title="Ислам">исламот</a><a href="#cite_note-6">[6]</a> и место за аџилак, познато како <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D1%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хаџ (страницата не постои)">Хаџ</a> кој е задолжителен за сите способни муслимани. Во Мека се наоѓа <a href="/wiki/%D0%8C%D0%B0%D0%B1%D0%B0" title="Ќаба">Ќаба</a>, најсветото место на исламот. Мека била долго владеена од потомците на <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a>, познати како шарифи, кои дејствувале како независни владетели или како вазали. Таа била освоена од <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D0%B1%D0%BD_%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ибн Сауд (страницата не постои)">Ибн Сауд</a> во <a href="/wiki/1925" title="1925">1925</a> година. Во својот современ период, Мека забележала огромна експанзија во големината и инфраструктурата, каде што се наоѓаат структурите како што се <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%9F_%D0%B5%D0%BB-%D0%91%D0%B5%D1%98%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Абраџ ел-Бејт (страницата не постои)">Абраџ ел-Бејт</a>, хотелот „Кула на кралскиот часовник“, четврта највисока зграда во светот. За време на оваа експанзија, Мека има изгубено некои историски структури и археолошки наоѓалишта, како што е Еџјадската тврдина<a href="#cite_note-independent-7">[7]</a>. Денес, повеќе од 15 милиони муслимани ја посетуваат Мека годишно, вклучувајќи и неколку милиони во текот на неколкуте денови на <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D1%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хаџ (страницата не постои)">Хаџ</a><a href="#cite_note-Las_Vegas_2010-8">[8]</a>. Како резултат на тоа, градот станал еден од најпознатите космополитски градови во муслиманскиот свет<a href="#cite_note-NYT-9">[9]</a>, иако на немуслиманите им е забрането да влезат во градот.<a href="#cite_note-Las_Vegas_2010-8">[8]</a> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Име_и_етимологија">Име и етимологија</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=1" title="Уреди го одделот „Име и етимологија“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=1" title="Уреди изворен код на одделот: Име и етимологија">уреди извор</a>]</div> „Мека“ е форма на името на градот на <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE_%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BC%D0%BE" title="Транслитерација на македонското писмо">македонска</a> и англиска транслитерација за арапското име на градот, иако официјалната транслитерација што ја користи саудиската влада е „Мака“ (Makkah), што е поблиску до арапскиот изговор<a href="#cite_note-Hamp76-10">[10]</a><a href="#cite_note-11">[11]</a>. Зборот „Мека“ на <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%98%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Англиски јазик">англиски јазик</a> се користи во случај на секое место кое привлекува голем број луѓе, и поради тоа некои муслимани го прифатиле користењето на овој правопис за градот како навредлив.<a href="#cite_note-Hamp76-10">[10]</a>. Саудиската влада го усвоила терминот Makkah како официјален правопис во 1980-тите, но тој не е универзално познат или употребен во светот<a href="#cite_note-Hamp76-10">[10]</a>. Целото официјално име на градот е Мака ел-Мукарама или Макату л-Мукарама (مكة المكرمة, Makkah al-Mukarramah или Makkatu l-Mukarramah), што значи „Почитувана Мека“, но исто така се преведува ѝ како „Светиот град Мека“<a href="#cite_note-Hamp76-10">[10]</a>. Старото или првото име за местото Мека е Бака (Баках, Бека или Бекка)<a href="#cite_note-Kipferp342-12">[12]</a><a href="#cite_note-Glassep302-13">[13]</a><a href="#cite_note-Phippsp85-14">[14]</a>. Етимологијата на арапски јазик е нејасна<a href="#cite_note-Versteeghp513-15">[15]</a>. Широко се верува дека Бака е синоним за Мека, додека муслиманските научници генерално го користат за да го означат светото подрачје на градот што ја опкружува и ја вклучува <a href="/wiki/%D0%8C%D0%B0%D0%B1%D0%B0" title="Ќаба">Ќаба</a><a href="#cite_note-Petersonp22-16">[16]</a>. Формата Bakkah се користи за името Мека во <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Куран">Куранот</a> во 3:96, додека формата Мека се користи во 48:24<a href="#cite_note-Versteeghp513-15">[15]</a><a href="#cite_note-Hittip6-17">[17]</a>. На јужноарапски јазик, јазикот што се користел во јужниот дел на <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%83%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2" title="Арапски Полуостров">Арапскиот Полуостров</a> во времето на <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a>, „б“ и „м“ биле заменливи. Другите извори градот Мека во Куранот (6:92, 42: 5) го нарекуваат Ум ел-Кура (أم القرى), што значи „мајка на сите населби“<a href="#cite_note-Hittip6-17">[17]</a> или „мајка на селата“. Друго име на Мека е Тихама<a href="#cite_note-18">[18]</a>. Друго име за Мека, според пустината и планините што ја опкружуваат, според арапската и исламската традиција, е Фаран, осврнувајќи се на пустината Паран, спомената во <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D1%82_%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82" class="mw-redirect" title="Стариот завет">Стариот завет</a> во Битие 21:21<a href="#cite_note-Khanp74-19">[19]</a>. Арапската и исламската традиција тврди дека пустината Паран, во широка смисла, е <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тихама (страницата не постои)">Тихама</a> и местото каде што се населил <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%B8%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Исмаил (страницата не постои)">Исмаил</a> било Мека<a href="#cite_note-Khanp74-19">[19]</a>. <a href="/w/index.php?title=%D0%88%D0%B0%D0%BA%D1%83%D1%82_%D0%B5%D0%BB-%D0%A5%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B2%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Јакут ел-Хамави (страницата не постои)">Јакут ел-Хамави</a>, сириски географ од <a href="/wiki/12_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="12 век">12 век</a>, напишал дека Фаран е „арабизиран хебрејски збор, едно од имињата на Мека споменати во <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тора (страницата не постои)">Тора</a>“<a href="#cite_note-Firestonep65-20">[20]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Управување">Управување</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=2" title="Уреди го одделот „Управување“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=2" title="Уреди изворен код на одделот: Управување">уреди извор</a>]</div> Мека се наоѓа и е управувана од Општина Мека, општински совет од четиринаесет локално избрани членови на чело со градоначалник (наречен ел-Амин) назначен од саудиската влада. Од мај 2015 година, градоначалникот на градот бил д-р Осама бин Фадел Ал Бар<a href="#cite_note-21">[21]</a><a href="#cite_note-NG201410-22">[22]</a>. Мека е главен град на <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0_(%D0%BF%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0)" title="Мека (покраина)">регионот Мека</a>, кој ги вклучува и соседна <a href="/wiki/%D0%8F%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Џеда">Џеда</a>. Провинцискиот гувернер бил принцот <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB-%D0%9C%D0%B0%D1%9F%D0%B8%D0%B4_%D0%B8%D0%B1%D0%BD_%D0%90%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB-%D0%90%D0%B7%D0%B8%D0%B7_%D0%B5%D0%BB-%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Абдул-Маџид ибн Абдул-Азиз ел-Сауд (страницата не постои)">Абдул-Маџид ибн Абдул-Азиз ел-Сауд</a> од <a href="/wiki/2000" title="2000">2000</a> до неговата смрт во <a href="/wiki/2007" title="2007">2007</a> година<a href="#cite_note-mjid-obit-23">[23]</a>.На <a href="/wiki/16_%D0%BC%D0%B0%D1%98" title="16 мај">16 мај</a> <a href="/wiki/2007" title="2007">2007</a> година, принцот Калид бин Фејсал ел-Сауд бил назначен за нов гувернер<a href="#cite_note-24">[24]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Историја">Историја</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=3" title="Уреди го одделот „Историја“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=3" title="Уреди изворен код на одделот: Историја">уреди извор</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Рана_историја">Рана историја</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=4" title="Уреди го одделот „Рана историја“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=4" title="Уреди изворен код на одделот: Рана историја">уреди извор</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Mecca_from_Jabal_Nur.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Mecca_from_Jabal_Nur.JPG/220px-Mecca_from_Jabal_Nur.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Mecca_from_Jabal_Nur.JPG/330px-Mecca_from_Jabal_Nur.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Mecca_from_Jabal_Nur.JPG/440px-Mecca_from_Jabal_Nur.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Мека во 2009 година.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:OldmapofMecca.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/OldmapofMecca.jpg/220px-OldmapofMecca.jpg" decoding="async" width="220" height="324" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8b/OldmapofMecca.jpg 1.5x" data-file-width="250" data-file-height="368" /></a><figcaption>Турска мапа од 1787 година за <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%9F%D0%B8%D0%B4_%D0%B5%D0%BB-%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC" title="Месџид ел-Харам">Месџид ел-Харам</a></figcaption></figure> Раната историја на Мека сè уште е во голема мера спорна, бидејќи во античката литература пред да се појави <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC" title="Ислам">исламот</a> не постојат недвосмислени извори за градот<a href="#cite_note-25">[25]</a>. Римското Царство ја презела контролата на дел од <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B5%D1%9F%D0%B0%D0%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хеџаз (страницата не постои)">Хеџаз</a> во <a href="/wiki/106" title="106">106</a> година од н.е.<a href="#cite_note-26">[26]</a>, владејачките градови како што биле Хегра (денес познат како <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D0%A1%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Мадаин Салих (страницата не постои)">Мадаин Салих</a>), кој се наоѓа на север од Мека. И покрај тоа што детални описи биле направени на Западна Арабија од <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC" title="Рим">Рим</a>, како што е ониј на <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%98_%D0%9A%D0%B5%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Прокопиј Кесариски">Прокопиј Кесариски</a>, не постојат извори за град кој бил место за <a href="/wiki/%D0%90%D1%9F%D0%B8%D0%BB%D0%B0%D0%BA" title="Аџилак">аџилак</a> или пак претставувал трговски бастион, како што се смета дека била Мека<a href="#cite_note-ReferenceA-27">[27]</a>. Првото директно споменување на Мека во надворешната книжевност се случило во <a href="/wiki/741" title="741">741</a> година во византиско-арапската хроника, иако тука авторот го става градот во <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Месопотамија">Месопотамија</a>, а не во Хеџаз<a href="#cite_note-ReferenceA-27">[27]</a>. Со оглед на непријатната средина<a href="#cite_note-ReferenceB-28">[28]</a> и недостатокот на историски извори во римски, персиски или индиски извори, историчарите, меѓу кои и <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%88%D0%B0_%D0%9A%D1%80%D0%BE%D1%83%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Патриша Кроун (страницата не постои)">Патриша Кроун</a> и <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BC_%D0%A5%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Том Холанд">Том Холанд</a>, се сомневаат врз тврдењето дека Мека била главната историска трговска тврдина<a href="#cite_note-ReferenceB-28">[28]</a><a href="#cite_note-29">[29]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Потенцијални_антички_извори">Потенцијални антички извори</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=5" title="Уреди го одделот „Потенцијални антички извори“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=5" title="Уреди изворен код на одделот: Потенцијални антички извори">уреди извор</a>]</div> Грчкиот историчар <a href="/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80_%D0%A1%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Диодор Сицилиски">Диодор Сицилиски</a> за <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" class="mw-redirect" title="Арабија">Арабија</a> напишал во своето дело <a href="/w/index.php?title=Bibliotheca_historica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bibliotheca historica (страницата не постои)">Bibliotheca historica</a>, опишувајќи свет храм: „И таму е поставен храм, кој е многу свето место и многу го почитуваа сите Арапи“<a href="#cite_note-30">[30]</a>. Се смета дека ова се однесува на <a href="/wiki/%D0%8C%D0%B0%D0%B1%D0%B0" title="Ќаба">Ќаба</a>. Сепак, географската локација Диодор ја опишува дека се наоѓа во северозападна Арабија, околу областа на Леуке Коме, поблиску до <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра">Петра</a>, и во рамките на поранешното <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Набатејско Царство (страницата не постои)">Набатејско Царство</a> и <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0_(%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Арабија (провинција) (страницата не постои)">Римска Арабија</a><a href="#cite_note-31">[31]</a><a href="#cite_note-32">[32]</a>. <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B4%D0%B8%D1%98_%D0%9F%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%98" title="Клавдиј Птоломеј">Клавдиј Птоломеј</a> ги наведува имињата на 50 градови во <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" class="mw-redirect" title="Арабија">Арабија</a>, а еден под името „Макораба“. Според некои иследувачи, овој град би можело да се однесува за денешниот град Мека. Сепак, поради недостаток на опис или некоја друга придружна литература, тврдењето се смета за спорно<a href="#cite_note-33">[33]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Исламски_поглед">Исламски поглед</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=6" title="Уреди го одделот „Исламски поглед“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=6" title="Уреди изворен код на одделот: Исламски поглед">уреди извор</a>]</div> Во исламскиот поглед, почетоците на Мека се припишува на потомците на <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%B8%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Исмаил (страницата не постои)">Исмаил</a>. Во <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D1%82_%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82" class="mw-redirect" title="Стариот завет">Стариот завет</a>, во Псалми 84: 3-6, се споменува аџилак по долината на Бака, што муслиманите го сметаат дека се однесува на Мека како Бака во Куранот 3:96. Некое време во <a href="/wiki/5_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="5 век">5 век</a>, <a href="/wiki/%D0%8C%D0%B0%D0%B1%D0%B0" title="Ќаба">Ќаба</a> претставувала место за <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Арапска митологија">обожување на божествата</a> на паганските племиња на Арабија. Најважното паганско божество во Мека било <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D1%83%D0%B1%D0%B0%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хубал (страницата не постои)">Хубал</a>, кој бил сместен таму од владејачкото племе <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%98%D1%88%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Курејши (страницата не постои)">Курејши</a><a href="#cite_note-34">[34]</a><a href="#cite_note-35">[35]</a> и останало до 7 век. Во Sharḥ al- Asāṭīr, коментар за самарјанската <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B0%D1%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="Мидраш (страницата не постои)">мидрашка</a> хронологија на патријарсите, од непознат датум, но веројатно составен во 10 век од н.е., се тврди дека Мека била изградена од синовите на <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%98%D0%BE%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Навајот (страницата не постои)">Навајот</a>, најстариот син на <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%B8%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Исмаил (страницата не постои)">Исмаил</a><a href="#cite_note-36">[36]</a><a href="#cite_note-37">[37]</a><a href="#cite_note-38">[38]</a>. Во <a href="/wiki/5_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="5 век">5 век</a>, Курејшите ја презеле контролата врз Мека и станале квалификувани трговци. Во <a href="/wiki/6_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="6 век">6 век</a> тие се приклучиле на профитабилниот трговски зачин, бидејќи војните на други места ги пренасочиле трговските патишта од опасните морски патишта до посигурни копнени правци. <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Византија">Византија</a> претходно го контролирала <a href="/wiki/%D0%A6%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BE_%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B5" title="Црвено Море">Црвено Море</a>, но бројот пиратите се зголемувала. Уште една претходна маршрута што поминувала низ <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%97%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2" title="Персиски Залив">Персискиот Залив</a> преку реките Тигар и Еуфрат, исто така, била загрозена од експлоатациите од <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Сасанидско Царство">Сасанидското Царство</a> и биле нарушени од <a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B0%D1%85%D0%BC%D0%B8%D0%B4%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Лахмиди (страницата не постои)">Лахмидите</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D0%B8" title="Гасаниди">Гасанидите</a> и Римско-персиските војни. Искуството на Мека како трговски центар, исто така, ги надминало градовите <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B0" title="Петра">Петра</a> и <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Палмира (страницата не постои)">Палмира</a><a href="#cite_note-EIE-39">[39]</a><a href="#cite_note-lapidus-14-40">[40]</a>. Сасанидите сепак не секогаш претставувале закана за Мека, бидејќи во 575 година тие го штителе градот Мека од инвазијата на Кралството Аксиум, предводено од нејзиниот христијански водач Абраха. Племињата на јужна Арабија побарале помош од персискиот крал <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%BE%D1%98_I_%D0%90%D0%BD%D1%83%D1%88%D0%B8%D1%80%D0%B2%D0%B0%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хосрој I Ануширван (страницата не постои)">Хосрој I Ануширван</a>, како одговор на кој тој се упатил кон Јужна Арабија со војници и бродови во Мека. Персиската интервенција го спречила христијанството да се шири кон исток во Арабија. До средината на <a href="/wiki/6_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="6 век">6 век</a>, во северна Арабија имало три главни населби, низ целиот југозападен брег кој се граничи со Црвеното Море, во еден погоден регион помеѓу морето и големите планини на исток. Иако областа околу Мека била целосно неплодна, таа била најбогатата од трите населби со изобилна вода преку познатиот свет бунар <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B5%D0%BC%D0%B7%D0%B5%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Земзем (страницата не постои)">Земзем</a> и позиција на крстосницата на главните патни правци<a href="#cite_note-world-13-41">[41]</a>. Суровите услови и теренот на Арапскиот Полуостров значело речиси постојана конфликтна ситуација меѓу локалните племиња, но еднаш годишно тие прогласувале примирје кога требало сите племиња да дојдат во Мека на аџилак. До <a href="/wiki/7_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="7 век">7 век</a>, ова патување било наменето за религиозни причини од страна на паганските Арапи да им оддадат почит на нивните светилишта и да пијат од бунарот Земзем. Честопати, во ова време биле решавани и споровите помеѓу разните племенски групи, како и долговите, главно поради користа од саемот кој се одржувал во градот во тоа време. Овие годишни настани им дале на племињата чувство на заеднички идентитет и Мека станала важна тврдина на полуостровот<a href="#cite_note-lapidus-16-42">[42]</a>. <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Година на слонот (страницата не постои)">Годината на слонот</a> во исламската историја е името за годината приближно еднаква на 570 година од новата ера. Според исламската традиција, оваа година е роден Мухамед<a href="#cite_note-Hajjah-43">[43]</a>. Според раните исламски историчари како што се <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D0%B1%D0%BD_%D0%98%D1%81%D1%85%D0%B0%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ибн Исхак (страницата не постои)">Ибн Исхак</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%85%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Абраха (страницата не постои)">Абраха</a>, кој бил христијански владетел на <a href="/wiki/%D0%88%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Јемен">Јемен</a> и кој бил подложен од <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%90%D0%BA%D1%81%D1%83%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кралство Аксум (страницата не постои)">Кралство Аксум</a> од <a href="/wiki/%D0%95%D1%82%D0%B8%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Етиопија">Етиопија</a>, изградил црква во <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Сана">Сана</a>, позната како <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%BB-%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ел-Калис (страницата не постои)">ел-Калис</a> во чест на кралот. Храмот добил широка слава, дури и од големата <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Византија">Византија</a><a href="#cite_note-Hajjah-43">[43]</a>. <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%85%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Абраха (страницата не постои)">Абраха</a> се обидел да го пренасочи аџилакот на арапските луѓе од <a href="/wiki/%D0%8C%D0%B0%D0%B1%D0%B0" title="Ќаба">Ќаба</a> до <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%BB-%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ел-Калис (страницата не постои)">ел-Калис</a> и назначил човек по име Мухамед ибн Хузаи во Мека и <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тихама (страницата не постои)">Тихама</a> како крал со порака дека ел-Калис е многу подобро место за обожавање и аџилак.<a href="#cite_note-Hajjah-43">[43]</a>. Кога Мухамед ибн Хузаи пристигнал до земјата на племето <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BD%D1%83_%D0%9A%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бану Кинана (страницата не постои)">Бану Кинана</a>, луѓето од низините, знаејќи за што е дојден, испратиле еден човек од <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BD%D1%83_%D0%A5%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%B8%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бану Худаил (страницата не постои)">Бану Худаил</a> наречен Урва бин Хајад ал Миласи, кој го убил на Мухамед. Неговиот брат Кејс, кој бил со него, побегнал во Абраха каде владетелот се заканил дека ќе ги уништи на племето Кинана заедно со храмот. <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D0%B1%D0%BD_%D0%98%D1%81%D1%85%D0%B0%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ибн Исхак (страницата не постои)">Ибн Исхак</a> понатаму наведува дека еден од мажите на племето Курејши бил вознемирен од ова, и заминал во <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Сана">Сана</a>, и ноќе ја осквернувал црквата. <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%85%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Абраха (страницата не постои)">Абраха</a><a href="#cite_note-DACB-44">[44]</a><a href="#cite_note-Muller-45">[45]</a> започнал марш кон Ќаба со голема војска, која вклучувала еден или повеќе воени слонови, со намера да ја уништи. Кога дошле вести за напредокот на војската на Абраха, арапските племиња <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%98%D1%88%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Курејши (страницата не постои)">Курејши</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BD%D1%83_%D0%9A%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бану Кинана (страницата не постои)">Бану Кинана</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BD%D1%83_%D0%A5%D1%83%D0%B7%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бану Хуза (страницата не постои)">Бану Хуза</a> и <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BD%D1%83_%D0%A5%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%B8%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бану Худаил (страницата не постои)">Бану Худаил</a> се обединиле во одбрана на <a href="/wiki/%D0%8C%D0%B0%D0%B1%D0%B0" title="Ќаба">Ќаба</a>. Еден човек од <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D1%98%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Химјарско Царство (страницата не постои)">Химјарското Царство</a> бил испратен од <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%85%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Абраха (страницата не постои)">Абраха</a> за да ги посоветува дека тој само сакал да ја уништи Ќаба и дека доколку и тие се спротивстават, дека и тие ќе бидат уништени. <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB_%D0%9C%D1%83%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Абдул Муталиб (страницата не постои)">Абдул Муталиб</a> им рекол на жителите на Мека да бараат засолниште во ридовите, додека тој со некои водечки членови на Курејшите останал во околината на Ќаба. Абраха испратил покана Абдул-Муталиб да се сретнат и да разговараат. Кога Абдул-Муталиб го напуштил состанокот, кажал: „Сопственикот на овој дом е негов бранител, и сигурен сум дека тој ќе го спаси од нападот на противниците и нема да ги обесчести слугите од Неговиот дом“. Абраха ја нападнал Мека. Сепак, главниот слон, познат како Махмуд<a href="#cite_note-46">[46]</a>, се вели дека запрел на границата околу Мека и одбил да влезе. Докажано е дека епидемијата како што е од мали сипаници можело да предизвика таква неуспешна инвазија на Мека<a href="#cite_note-47">[47]</a>. Повикувањето на приказната во <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Куран">Куранот</a> е доста кратка. Според сура <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%BB_%D0%A4%D0%B8%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ел Фил (страницата не постои)">Ел Фил</a>, следниот ден, [кога Абраха се подготвувал да влезе во градот], се појавиле темни облаци и мали птици испратени од <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Алах">Алах</a>. Птиците носеле мали камења од скаменета глина и ги бомбардирале етиопските сили и ги разбиле. Караваните со камили, за кои се вели дека први биле користени од прадедото на <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a>, биле главен дел од раздвижената економија на Мека. Се случувале сојузи меѓу трговците во Мека и локалните номадски племиња, кои донесувале кожа, добиток и метали во Мека. Историските извештаи, исто така, даваат извесни индикации дека стоките од други континенти, исто така, би можело да поминуваат низ Мека. Стока од Африка и од Далечниот Исток поминувала низ патот до <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Сирија">Сирија</a>, вклучувајќи ги зачините, кожата, лековите, ткаенината и робовите. За возврат Мека добивала пари, оружје, житарици и вино, кои, пак, биле дистрибуирани низ цела Арабија. Жителите на градот потпишувле договори со <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%98%D1%86%D0%B8" title="Византијци">Византијците</a> и <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B8%D0%BD%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бедуини (страницата не постои)">Бедуините</a> и преговарале за безбедни патишта. Мека станала центар на лабава конфедерација на племињата, меѓу кои и оние на <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BD%D1%83_%D0%A2%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бану Тамим (страницата не постои)">Бану Тамим</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Тамудски_натписи">Тамудски натписи</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=7" title="Уреди го одделот „Тамудски натписи“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=7" title="Уреди изворен код на одделот: Тамудски натписи">уреди извор</a>]</div> Некои Тамудски натписи, откриени во јужниот дел на <a href="/wiki/%D0%88%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BD" title="Јордан">Јордан</a>, содржат имиња на некои поединци како „Абд Мекат“, што значи „Слуга на Мека“<a href="#cite_note-48">[48]</a>. Исто така имало и некои други натписи кои содржеле лични имиња како „Маки“, што значи „Меканци“, но Џавад Али од Универзитетот во Багдад сугерирал дека постои и веројатност за племе наречено Мека<a href="#cite_note-49">[49]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Исламска_традиција">Исламска традиција</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=8" title="Уреди го одделот „Исламска традиција“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=8" title="Уреди изворен код на одделот: Исламска традиција">уреди извор</a>]</div> Според исламската традиција, историјата на Мека започнува од <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BC" class="mw-redirect" title="Аврам">Аврам</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BC_%D0%B2%D0%BE_%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Аврам во исламот (страницата не постои)">Ибрахим</a>), кој ја изградил Ќаба со помош на својот постар син <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%B8%D0%BB_%D0%B2%D0%BE_%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Исмаил во исламот (страницата не постои)">Исмаил</a> околу 2000 година пр.н.е., кога жителите на местото, тогаш познато како Бака, станале монотеисти преку влијанието на Амалекијците<a href="#cite_note-50">[50]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Мухамед_и_освојувањето_на_Мека">Мухамед и освојувањето на Мека</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=9" title="Уреди го одделот „Мухамед и освојувањето на Мека“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=9" title="Уреди изворен код на одделот: Мухамед и освојувањето на Мека">уреди извор</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Jabal_Nur.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Jabal_Nur.JPG/220px-Jabal_Nur.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Jabal_Nur.JPG/330px-Jabal_Nur.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Jabal_Nur.JPG/440px-Jabal_Nur.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D0%8F%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%BB_%D0%B5%D0%BB-%D0%9D%D1%83%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Џабал ел-Нур (страницата не постои)">Џабал ел-Нур</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Adriaan-Reland-Verhandeling-van-de-godsdienst-der-Mahometaanen_MG_0723.tif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Adriaan-Reland-Verhandeling-van-de-godsdienst-der-Mahometaanen_MG_0723.tif/lossy-page1-220px-Adriaan-Reland-Verhandeling-van-de-godsdienst-der-Mahometaanen_MG_0723.tif.jpg" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Adriaan-Reland-Verhandeling-van-de-godsdienst-der-Mahometaanen_MG_0723.tif/lossy-page1-330px-Adriaan-Reland-Verhandeling-van-de-godsdienst-der-Mahometaanen_MG_0723.tif.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Adriaan-Reland-Verhandeling-van-de-godsdienst-der-Mahometaanen_MG_0723.tif/lossy-page1-440px-Adriaan-Reland-Verhandeling-van-de-godsdienst-der-Mahometaanen_MG_0723.tif.jpg 2x" data-file-width="5346" data-file-height="3384" /></a><figcaption>Мека во 1718 година</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Mecca-1850.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Mecca-1850.jpg/220px-Mecca-1850.jpg" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Mecca-1850.jpg/330px-Mecca-1850.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Mecca-1850.jpg/440px-Mecca-1850.jpg 2x" data-file-width="593" data-file-height="390" /></a><figcaption>Мека ок. 1778</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Mecca1880s.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Mecca1880s.jpg/220px-Mecca1880s.jpg" decoding="async" width="220" height="142" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Mecca1880s.jpg/330px-Mecca1880s.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Mecca1880s.jpg/440px-Mecca1880s.jpg 2x" data-file-width="897" data-file-height="580" /></a><figcaption>Мека во доцните 1880-ти</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Makkah-1910.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Makkah-1910.jpg/220px-Makkah-1910.jpg" decoding="async" width="220" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Makkah-1910.jpg/330px-Makkah-1910.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Makkah-1910.jpg/440px-Makkah-1910.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="353" /></a><figcaption>Мека во 1910 година</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Mecca_view.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Mecca_view.jpg/220px-Mecca_view.jpg" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Mecca_view.jpg/330px-Mecca_view.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Mecca_view.jpg/440px-Mecca_view.jpg 2x" data-file-width="872" data-file-height="617" /></a><figcaption>Птичји поглед на Ќаба преполн со верници во 1910 година</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:La_Mecque_pelerinage.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/La_Mecque_pelerinage.png/220px-La_Mecque_pelerinage.png" decoding="async" width="220" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/La_Mecque_pelerinage.png/330px-La_Mecque_pelerinage.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/La_Mecque_pelerinage.png/440px-La_Mecque_pelerinage.png 2x" data-file-width="1104" data-file-height="792" /></a><figcaption>Хаџот привлекува милиони верници во Големата џамија во Мека секоја година, но главно кампување на верниците е во рамнините на <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%B0_(%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Мина (Саудиска Арабија) (страницата не постои)">Мина</a> и <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Арафа (страницата не постои)">Арафа</a>.</figcaption></figure> <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a> е роден во Мека во <a href="/wiki/570" title="570">570</a> година, и оттогаш исламот е неразделно поврзан со него. Роден е во помалата племенска фракција, <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%88%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%B8" class="mw-redirect" title="Хашемити">Хашемити</a>, како припадници на владејачкото племе <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%98%D1%88%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Курејши (страницата не постои)">Курејши</a>. Неговото раѓање се случило во Мека, додека пак во блиската планинска пештера <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B8%D1%80%D0%B0" title="Хира">Хира</a> на планината <a href="/w/index.php?title=%D0%8F%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%BB_%D0%B5%D0%BB-%D0%9D%D1%83%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Џабал ел-Нур (страницата не постои)">Џабал ел-Нур</a>, Мухамед, според исламската традиција, <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a> започнал да прима божествени откровенија од Бог преку <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB_%D0%93%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B8%D0%BB" title="Архангел Гаврил">Архангел Гаврил</a> во <a href="/wiki/610" title="610">610</a> година, и се залагал за неговата форма на монотеизам против меканското паганство. По прогонството од паганските племиња во рок од 13 години, Мухамед емигрирал (<a href="/wiki/%D0%A5%D0%B8%D1%9F%D1%80%D0%B0" title="Хиџра">Хиџра</a>) во <a href="/wiki/622" title="622">622</a> со неговите придружници, Мухаџири, во Јатриб (подоцна наречен <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Медина">Медина</a>). Меѓутоа, конфликтот меѓу Курејшите и муслиманите продолжил: Двете фракции се бореле во <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D0%B0%D1%98_%D0%91%D0%B0%D0%B4%D1%80" title="Битка кај Бадр">Битката кај Бадр</a>, каде што муслиманите ги поразиле Курејшите надвор од <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Медина">Медина</a>, додека <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D0%B0%D1%98_%D0%A3%D1%85%D1%83%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Битка кај Ухуд (страницата не постои)">Битката кај Ухуд</a> завршила нерешено. Генерално, напорите на Мека за уништување на исламот не успеало и се покажало како скапо и неуспешно. За време на Битката кај ровот во <a href="/wiki/627" title="627">627</a> година, здружените армии на Арабија не успеале да ги поразат силите на <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a><a href="#cite_note-lapidus-32-51">[51]</a>. Во <a href="/wiki/628" title="628">628</a> година, Мухамед и неговите следбеници сакале да влезат во Мека за аџилак, но биле блокирани од Курејшите. Потоа, муслиманите и Курејшите потпишале <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80_%D0%BE%D0%B4_%D0%A5%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0%D1%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Договор од Худајбијах (страницата не постои)">договор од Худајбијах</a>, при што Курејшите ветиле дека ќе престанат да се бори против муслиманите и ветиле дека муслиманите ќе можат да влезат во градот за да го извршат аџилакот следната година. Тоа требало да биде прекин на огнот за 10 години. Сепак, само две години подоцна Курејшите го прекршиле примирјето со колење на група муслимани и нивните сојузници. <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a> и неговите придружници, кои броеле 10.000 војници, започнале воинствен марш кон Мека. Сепак, наместо да продолжат со својата борба, градот Мека му се предал на Мухамед, кој прогласил мир и амнестија за своите жители. Паганските слики биле уништени од страна на следбениците на Мухамед и локацијата исламизирана и прераснала во обожување на Бог. Мека била прогласена за најсвето место во <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC" title="Ислам">исламот</a>, пренесувајќи го како центар на муслиманскиот аџилак, еден од <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5_%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B1%D0%BE%D0%B2%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Петте столбови на Исламот (страницата не постои)">Петте столбови на Исламот</a>. Потоа, Мухамед се вратил во <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Медина">Медина</a>, откако го назначил Акиб Ибн Усаид за гувернер на градот. Неговите други активности во Арабија довеле до обединување на полуостровот<a href="#cite_note-EIE-39">[39]</a><a href="#cite_note-lapidus-32-51">[51]</a>. Мухамед починал во <a href="/wiki/632" title="632">632</a> година, но со чувство на единство, исламот започнал со својата брза експанзија и во следните неколку стотини години се протегал од <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D0%90%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Северна Африка">Северна Африка</a> до <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Азија">Азија</a> и делови од <a href="/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Европа">Европа</a>. Како што растела Исламската империја, Мека продолжувала да привлекува аџии од целиот муслимански свет и пошироко. Мека, исто така, го привлекла и целокупното население на научници, побожни муслимани кои сакале да живеат во близина на <a href="/wiki/%D0%8C%D0%B0%D0%B1%D0%B0" title="Ќаба">Ќаба</a> и месните жители кои им служеа на аџиите. Поради тешкотиите и трошоците на Хаџ, верниците пристигнувале со брод во <a href="/wiki/%D0%8F%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Џеда">Џеда</a>, а од таму се приклучувале на годишните каравани од <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Сирија">Сирија</a> или <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Ирак">Ирак</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Средновековни_и_пред-модерни_времиња"><span id=".D0.A1.D1.80.D0.B5.D0.B4.D0.BD.D0.BE.D0.B2.D0.B5.D0.BA.D0.BE.D0.B2.D0.BD.D0.B8_.D0.B8_.D0.BF.D1.80.D0.B5.D0.B4-.D0.BC.D0.BE.D0.B4.D0.B5.D1.80.D0.BD.D0.B8_.D0.B2.D1.80.D0.B5.D0.BC.D0.B8.D1.9A.D0.B0">Средновековни и пред-модерни времиња</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=10" title="Уреди го одделот „Средновековни и пред-модерни времиња“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=10" title="Уреди изворен код на одделот: Средновековни и пред-модерни времиња">уреди извор</a>]</div> Мека никогаш не била главен град на ниту една од исламските држави. За време на владеењето на <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BC%D0%B0%D1%80" title="Омар">Омар</a> (634-44) и <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D1%82%D0%BC%D0%B0%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Утман (страницата не постои)">Утман</a> (644-56), загриженоста од поплавите предизвикале калифите да ги внесат христијанските инженери за да изградат насипи за да ја заштитат областа околу Ќаба<a href="#cite_note-EIE-39">[39]</a>. Миграцијата на Мухамед во Медина го преместил фокусот подалеку од Мека. Овој фокус се движел уште повеќе кога <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B8" class="mw-disambig" title="Али">Али</a>, четвртиот калиф, ја презел власта и го избрал градот <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%83%D1%84%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Куфа (страницата не постои)">Куфа</a> како негов главен град. Калифатот на <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BC%D0%B5%D1%98%D0%B0%D0%B4%D0%B8" title="Омејади">Омејадите</a> го преселил главниот град во <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%BA" title="Дамаск">Дамаск</a> во <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Сирија">Сирија</a> и <a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B4%D0%B8" class="mw-redirect" title="Абасиди">Абасидскиот калифат</a> во <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B3%D0%B4%D0%B0%D0%B4" title="Багдад">Багдад</a>, во денешен <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Ирак">Ирак</a>, кој остана во центарот на Исламската империја речиси 500 години. Мека повторно влегла во исламската политичка историја за време на <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D0%A4%D0%B8%D1%82%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Втора Фитна (страницата не постои)">Втората исламска граѓанска војна</a>, кога <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%85_%D0%B8%D0%B1%D0%BD_%D0%B5%D0%BB_%D0%97%D1%83%D0%B1%D0%B0%D1%98%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Абдулах ибн ел Зубајр (страницата не постои)">Абдулах ибн ел Зубајр</a>, стѕанал еден од првите муслимани кои се спротивставиле на Омејадите. Градот двапати бил под опсада на Омејадите, во <a href="/wiki/683" title="683">683</a> и <a href="/wiki/692" title="692">692</a> година. По некое време, градот малку се покажал во политиката, останувајќи град управуван од шариф. Во <a href="/wiki/930" title="930">930</a> година, Мека била нападната од страна на <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кармати (страницата не постои)">Карматите</a>, муслиманска секта предводена од Абу-Тахир ел-Џанаби и центрирана во источна Арабија<a href="#cite_note-52">[52]</a>. Пандемијата на <a href="/wiki/%D0%A6%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%BC%D1%80%D1%82" title="Црна смрт">Црна смрт</a> во Мека пристигнала во <a href="/wiki/1349" title="1349">1349</a> година<a href="#cite_note-53">[53]</a>. Во <a href="/wiki/1517" title="1517">1517</a> година, Шарифот Баракат бин Мухамед, ја признал надмоќта на отоманскиот калиф, но задржал голем степен на локална автономија<a href="#cite_note-54">[54]</a>. Во <a href="/wiki/1803" title="1803">1803</a> година градот бил окупиран од Емиратство Дирија која ја држала Мека до <a href="/wiki/1813" title="1813">1813</a> година. Ова претставувало голем удар за престижот на <a href="/wiki/%D0%9E%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="mw-redirect" title="Отоманското Царство">Отоманското Царство</a>, кое владеело над суверенитетот над светиот град од 1517 година. <a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BB%D0%B8%D0%B8" title="Османлии">Османлиите</a> му ја довериле задачата да ја врати Мека назад под отоманска контрола на Мухамед Али Паша. Мухамед Али Паша успешно ја вратил Мека под османлиска контрола во 1813 година. Во <a href="/wiki/1818" title="1818">1818</a> година, следбениците на Салафите повторно биле поразени, но дел од кланот на ел-Сауд го преживеале настанот и ја основале Втората Саудиска Држава која траела до <a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a> година. Мека редовно била погодувана од епидемии на колера. Помеѓу 1830 и 1930 година колера избувнала меѓу верниците во Мека 27 пати<a href="#cite_note-55">[55]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Востание_на_шарифот_од_Мека">Востание на шарифот од Мека</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=11" title="Уреди го одделот „Востание на шарифот од Мека“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=11" title="Уреди изворен код на одделот: Востание на шарифот од Мека">уреди извор</a>]</div> Во <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" class="mw-redirect" title="Првата светска војна">Првата светска војна</a>, <a href="/wiki/%D0%9E%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="mw-redirect" title="Отоманското Царство">Отоманското Царство</a> било во војна со <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" class="mw-redirect" title="Велика Британија">Велика Британија</a> и нејзините сојузници, и застанало на страната на <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Германија">Германија</a>. Таа успешно го отфрлил нападот врз <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D1%83%D0%BB" title="Истанбул">Истанбул</a> во <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Галиполска операција">Галиполската операција</a> и во <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B3%D0%B4%D0%B0%D0%B4" title="Багдад">Багдад</a> во <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D0%BF%D1%81%D0%B0%D0%B4%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%9A%D1%83%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Опсада на Кут (страницата не постои)">Опсадата на Кут</a>. Британскиот агент Т. Е. Лоренс заговарал со османлискиот гувернер Хусаин бин Али, шарифот од Мека. Хусеин бин Али се побунил против Отоманското Царство од Мека, и Мека станала првиот град по <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D0%B0%D1%98_%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0_(1918)" title="Битка кај Мека (1918)">Битката кај Мека</a> во <a href="/wiki/1918" title="1918">1918</a> година која ги отфрлила Османлиите. Револтот на Шариф се покажал како пресвртница на војната на Источниот фронт. Шариф Хусеин прогласил нова држава, <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%A5%D0%B5%D1%9F%D0%B0%D0%B7" class="mw-redirect" title="Кралство Хеџаз">Кралство Хеџаз</a>, и ја прогласил Мека како главен град на новото кралство. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Саудиска_Арабија">Саудиска Арабија</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=12" title="Уреди го одделот „Саудиска Арабија“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=12" title="Уреди изворен код на одделот: Саудиска Арабија">уреди извор</a>]</div> По <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D0%B0%D1%98_%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0_(1924)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Битка кај Мека (1924) (страницата не постои)">Битката кај Мека</a> во <a href="/wiki/1924" title="1924">1924</a> година, шарифот бил соборен од семејството Сауд, а Мека била инкорпорирана во <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Саудиска Арабија">Саудиска Арабија</a><a href="#cite_note-encarta-56">[56]</a>. Под Саудиска власт, голем дел од историскиот град бил срушен како резултат на градежните програми. На <a href="/wiki/20_%D0%BD%D0%BE%D0%B5%D0%BC%D0%B2%D1%80%D0%B8" title="20 ноември">20 ноември</a> <a href="/wiki/1979" title="1979">1979</a> година, двесте вооружени исламистички дисиденти предводени од саудискиот проповедник Џухајман ел-Утајбија ја презеле <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%9F%D0%B8%D0%B4_%D0%B5%D0%BB-%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC" title="Месџид ел-Харам">Големата џамија</a>. Тие тврделе дека саудиското кралско семејство повеќе не претставува чист ислам и дека Месџид ел-Харам (Светата џамија) и <a href="/wiki/%D0%8C%D0%B0%D0%B1%D0%B0" title="Ќаба">Ќаба</a>, мора да бидат задржани од оние со вистинската вера. Бунтовниците заплениле десетици илјади верници како заложниц во џамијата. Опсадата траела две недели и резултирала со неколку стотици смртни случаи и значителна штета на храмот, особено галеријата Сафа-Марва. Пакистанските сили го спровеле конечниот напад; тие биле помогнати со оружје, логистика и планирање од страна на елитниот тим на француски командоси од француската единица за команда GIGN<a href="#cite_note-57">[57]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Уништување_на_историски_градби">Уништување на историски градби</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=13" title="Уреди го одделот „Уништување на историски градби“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=13" title="Уреди изворен код на одделот: Уништување на историски градби">уреди извор</a>]</div> Под управува на <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Саудити (страницата не постои)">Саудитите</a>, се проценува дека од <a href="/wiki/1985" title="1985">1985</a> година околу 95% од историските градби во Мека, кои биле стари над илјада години, се урнати<a href="#cite_note-independent-7">[7]</a><a href="#cite_note-independent.co.uk-58">[58]</a>. Историските места од верско значење, кои биле уништени од страна на <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Саудити (страницата не постои)">Саудитите</a>, вклучуваат пет од познатите „Седум Џамии“, првично изградени од ќерката на <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a> и четири од неговите најголеми придружници: Масџид Абу Бакр, Масџид Салман ал Фарси, Масџид Умар ибн ел- Хатаб, Масџид Саида Фатима бинт Расулала и Масџид Али ибн Абу Талиб<a href="#cite_note-59">[59]</a>. Се смета дека во Мека има помалку од 20 градби кои датираат од времето на <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a>. Други уништени објекти ги вклучуваат куќата на <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%9F%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хатиџа (страницата не постои)">Хатиџа</a>, сопругата на <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4" title="Мухамед">Мухамед</a>, срушена за да направи место за јавни тоалети; куќата на <a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%83_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%80" title="Абу Бакр">Абу Бакр</a>, придружник на Мухамед, денес место на локалниот хотел Хилтон; куќата на внукот на Мухамед, Али-Орад и џамијата на Абу-Кубаис, сега на местото на кралската палата во Меа; Родното место на Мухамед, срушено за да направи место за библиотека; и Еџјадската тврдина од османлиската ера, срушена за изградба на кулите на Абраџ ел-Бејт<a href="#cite_note-60">[60]</a>. Причината за голем дел од уништувањето на историските објекти е за изградба на хотели, станови, паркинзи и други инфраструктурни објекти за аџиите. Сепак, многумина се уништени без таква причина. На пример, кога куќата на Али-Орад била откриена, самиот крал <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B0%D1%85%D0%B4_%D0%B8%D0%B1%D0%BD_%D0%90%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB-%D0%90%D0%B7%D0%B8%D0%B7_%D0%B5%D0%BB-_%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Фахд ибн Абдул-Азиз ел- Сауд (страницата не постои)">Фахд ибн Абдул-Азиз ел- Сауд</a> наредил да биде срушена за да не стане место за аџилак<a href="#cite_note-independent.co.uk-58">[58]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Аџилак">Аџилак</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=14" title="Уреди го одделот „Аџилак“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=14" title="Уреди изворен код на одделот: Аџилак">уреди извор</a>]</div> Аџилакот во Мека привлекува милиони муслимани од целиот свет. Постојат два вида: <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D1%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хаџ (страницата не постои)">Хаџ</a> и <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BC%D1%80%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Умра (страницата не постои)">Умра</a>. Хаџ претставува „поголем“ аџилак кој се изведува секоја година во Мека и блиските места. Од сите муслимани се очекува да одат на аџилак барем еднаш во својот живот, доколку се во добра здравствена состојба и доколку имаат финансиски средства. <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BC%D1%80%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Умра (страницата не постои)">Умрата</a> не е задолжителна, но се препорачува во <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Куран">Куранот</a><a href="#cite_note-61">[61]</a>. Често, верниците ја изведуваат Умра, додека ја посетуваат <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%9F%D0%B8%D0%B4_%D0%B5%D0%BB-%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC" title="Месџид ел-Харам">Месџид ел-Харам</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Инциденти">Инциденти</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=15" title="Уреди го одделот „Инциденти“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=15" title="Уреди изворен код на одделот: Инциденти">уреди извор</a>]</div> Мека е место на неколку инциденти и неуспеси на контрола на толпата поради големиот број луѓе кои доаѓаат да направат Хаџ<a href="#cite_note-62">[62]</a><a href="#cite_note-63">[63]</a><a href="#cite_note-64">[64]</a>. На пример, на <a href="/wiki/2_%D1%98%D1%83%D0%BB%D0%B8" title="2 јули">2 јули</a> <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a> година, аџилакот во Мека завршил со трагедија кога системот за вентилација не се уклучил во преполниот пешачки тунел, а 1.426 лица биле задушени или загрозени до смрт во <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Стампедо (страницата не постои)">стампедо</a><a href="#cite_note-65">[65]</a>. На <a href="/wiki/24_%D1%81%D0%B5%D0%BF%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B2%D1%80%D0%B8" title="24 септември">24 септември</a> <a href="/wiki/2015" title="2015">2015</a> година, 700 аџии биле убиени во стампедо во Мина за време на ритуал на мостот <a href="/w/index.php?title=%D0%8F%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82_(%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Џамарат (мост) (страницата не постои)">Џамарат</a><a href="#cite_note-66">[66]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Географија">Географија</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=16" title="Уреди го одделот „Географија“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=16" title="Уреди изворен код на одделот: Географија">уреди извор</a>]</div> Мека се наоѓа на надморска височина од 277 метри над морското ниво и околу 80 километри од <a href="/wiki/%D0%A6%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BE_%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B5" title="Црвено Море">Црвено Море</a><a href="#cite_note-world-13-41">[41]</a>. Централна Мека лежи во коридорот помеѓу планините. Областа ја содржи долината на ел-Танем, Долината Бака и долината Абкар<a href="#cite_note-EIE-39">[39]</a><a href="#cite_note-EIModern-67">[67]</a>. Оваа планинска местоположба ја дефинира современата експанзија на градот. Градот се наоѓа во областа Масџид ал-Харам, која е помала од поголемиот дел од градот. Областа околу џамијата е стариот град. Главните патишта се ел-Мудах и Сук ел-Леџл на север од џамијата, а Ас-Суг Асагир на југ. Во времето кога Саудијците ја прошириле Големата џамија во центарот на градот, стотици куќи биле разрушени и заменети со широки патишта и градски плоштади. Вкупната површина на Мека денес е над 1.200 км2<a href="#cite_note-68">[68]</a>. Во предмодерна Мека, градот користел неколку главни извори на вода. Првите биле месни бунари, како што е <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B5%D0%BC%D0%B7%D0%B5%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Земзем (страницата не постои)">Земзем</a>. Вториот извор бил Ајн Зубајда. Водата била транспортирана од него со помош на подземни канали. Многу спорадичен трет извор бил дождот кој бил зачувуван од луѓето во мали резервоари или цистерни. Од друга страна водата претставувала и закана од поплави. Според Ал-Курди, до <a href="/wiki/1965" title="1965">1965</a> година имало 89 историски поплави, вклучувајќи и неколку во саудискиот период. Во минатиот век најголема поплава се случила во <a href="/wiki/1942" title="1942">1942</a> година. По тој период биле изградени брани<a href="#cite_note-EIModern-67">[67]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Соседства">Соседства</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=17" title="Уреди го одделот „Соседства“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=17" title="Уреди изворен код на одделот: Соседства">уреди извор</a>]</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4713919">.mw-parser-output .div-col{margin-top:0.3em;column-width:30em}.mw-parser-output .div-col-small{font-size:90%}.mw-parser-output .div-col-rules{column-rule:1px solid #aaa}.mw-parser-output .div-col dl,.mw-parser-output .div-col ol,.mw-parser-output .div-col ul{margin-top:0}.mw-parser-output .div-col li,.mw-parser-output .div-col dd{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}</style><div class="div-col"> <ul><li>Аџјад</li> <li>ел-Адл<a href="#cite_note-AN-69">[69]</a></li> <li>ел-Фисалиџа</li> <li>ел-Гемеза</li> <li>ел-Гасала</li> <li>ел-Хиндавија</li> <li>ел-Искан</li> <li>ел-Каледиџа<a href="#cite_note-AN-69">[69]</a></li> <li>ел-Мабда<a href="#cite_note-AN-69">[69]</a></li> <li>ел-Муисем<a href="#cite_note-AN-69">[69]</a></li> <li>ел-Нужа</li> <li>ел-Расифа</li> <li>ел-Шокиџа<a href="#cite_note-AN-69">[69]</a></li> <li>ел-Шубака</li> <li>ел-Сулејманиџа</li> <li>ел-Тундобави</li> <li>ел-Утајбиџа</li> <li>ел-Захир</li> <li>ел-Захра</li> <li>Азизија<a href="#cite_note-AN-69">[69]</a></li> <li>Газа<a href="#cite_note-70">[70]</a></li> <li>Џабал ел-Нур</li> <li>Џарвал</li> <li>Џурум [78]</li> <li>Мина</li> <li>Мисфала</li> <li>Шар Мансур</li> <li>Сук ел-Лаил</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Клима">Клима</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=18" title="Уреди го одделот „Клима“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=18" title="Уреди изворен код на одделот: Клима">уреди извор</a>]</div> Мека има жешка <a href="/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0" title="Пустинска клима">пустинска клима</a>. Како и повеќето градови во <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Саудиска Арабија">Саудиска Арабија</a>, во Мека се задржува топла температура дури и во зима, што може да се движи од 18 °C ноќе до 30 °C попладне. Летните температури се екстремно жешки до 40 °C во попладневните часови до 30 °C во вечерните часови. Дождот обично паѓа во Мека во мали количини помеѓу ноември и јануари. <table class="wikitable collapsible" style="width:90%; text-align:center; font-size:90%; line-height: 1.2em; margin:auto;"> <tbody><tr> <th colspan="14">Климатски податоци за Мека </th></tr> <tr> <th>Месец </th> <th>Јан </th> <th>Фев </th> <th>Мар </th> <th>Апр </th> <th>Мај </th> <th>Јун </th> <th>Јул </th> <th>Авг </th> <th>Сеп </th> <th>Окт </th> <th>Ное </th> <th>Дек </th> <th style="border-left-width:medium">Годишно </th></tr> <tr> <th height="16">Највисока забележана °C (°F) </th> <td style="background:#FF1C00;color:#000000;text-align:center;">37.4 (99.3) </td> <td style="background:#FF1600;color:#FFFFFF;text-align:center;">38.3 (100.9) </td> <td style="background:#F20000;color:#FFFFFF;text-align:center;">42.4 (108.3) </td> <td style="background:#D20000;color:#FFFFFF;text-align:center;">44.7 (112.5) </td> <td style="background:#920000;color:#FFFFFF;text-align:center;">49.4 (120.9) </td> <td style="background:#8F0000;color:#FFFFFF;text-align:center;">49.6 (121.3) </td> <td style="background:#8C0000;color:#FFFFFF;text-align:center;">49.8 (121.6) </td> <td style="background:#8D0000;color:#FFFFFF;text-align:center;">49.7 (121.5) </td> <td style="background:#920000;color:#FFFFFF;text-align:center;">49.4 (120.9) </td> <td style="background:#B30000;color:#FFFFFF;text-align:center;">47.0 (116.6) </td> <td style="background:#FF0200;color:#FFFFFF;text-align:center;">41.2 (106.2) </td> <td style="background:#FF1500;color:#FFFFFF;text-align:center;">38.4 (101.1) </td> <td style="background:#8C0000;color:#FFFFFF;text-align:center; border-left-width:medium">49.8 (121.6) </td></tr> <tr> <th height="16">Прос. висока °C (°F) </th> <td style="background:#FF4B00;color:#000000;text-align:center;">30.5 (86.9) </td> <td style="background:#FF4300;color:#000000;text-align:center;">31.7 (89.1) </td> <td style="background:#FF2D00;color:#000000;text-align:center;">34.9 (94.8) </td> <td style="background:#FF1300;color:#FFFFFF;text-align:center;">38.7 (101.7) </td> <td style="background:#F80000;color:#FFFFFF;text-align:center;">42.0 (107.6) </td> <td style="background:#DF0000;color:#FFFFFF;text-align:center;">43.8 (110.8) </td> <td style="background:#EA0000;color:#FFFFFF;text-align:center;">43.0 (109.4) </td> <td style="background:#ED0000;color:#FFFFFF;text-align:center;">42.8 (109) </td> <td style="background:#ED0000;color:#FFFFFF;text-align:center;">42.8 (109) </td> <td style="background:#FF0900;color:#FFFFFF;text-align:center;">40.1 (104.2) </td> <td style="background:#FF2B00;color:#000000;text-align:center;">35.2 (95.4) </td> <td style="background:#FF4100;color:#000000;text-align:center;">32.0 (89.6) </td> <td style="background:#FF1700;color:#FFFFFF;text-align:center; border-left-width:medium">38.1 (100.6) </td></tr> <tr> <th height="16">Сред. дневна °C (°F) </th> <td style="background:#FF7800;color:#000000;text-align:center;">24.0 (75.2) </td> <td style="background:#FF7300;color:#000000;text-align:center;">24.7 (76.5) </td> <td style="background:#FF6100;color:#000000;text-align:center;">27.3 (81.1) </td> <td style="background:#FF4800;color:#000000;text-align:center;">31.0 (87.8) </td> <td style="background:#FF3100;color:#000000;text-align:center;">34.3 (93.7) </td> <td style="background:#FF2700;color:#000000;text-align:center;">35.8 (96.4) </td> <td style="background:#FF2600;color:#000000;text-align:center;">35.9 (96.6) </td> <td style="background:#FF2700;color:#000000;text-align:center;">35.7 (96.3) </td> <td style="background:#FF2C00;color:#000000;text-align:center;">35.0 (95) </td> <td style="background:#FF4000;color:#000000;text-align:center;">32.2 (90) </td> <td style="background:#FF5A00;color:#000000;text-align:center;">28.4 (83.1) </td> <td style="background:#FF6D00;color:#000000;text-align:center;">25.6 (78.1) </td> <td style="background:#FF4900;color:#000000;text-align:center; border-left-width:medium">30.8 (87.4) </td></tr> <tr> <th height="16">Прос. ниска °C (°F) </th> <td style="background:#FF9C39;color:#000000;text-align:center;">18.8 (65.8) </td> <td style="background:#FF9A35;color:#000000;text-align:center;">19.1 (66.4) </td> <td style="background:#FF8C1A;color:#000000;text-align:center;">21.1 (70) </td> <td style="background:#FF7500;color:#000000;text-align:center;">24.5 (76.1) </td> <td style="background:#FF5F00;color:#000000;text-align:center;">27.6 (81.7) </td> <td style="background:#FF5800;color:#000000;text-align:center;">28.6 (83.5) </td> <td style="background:#FF5500;color:#000000;text-align:center;">29.1 (84.4) </td> <td style="background:#FF5200;color:#000000;text-align:center;">29.5 (85.1) </td> <td style="background:#FF5600;color:#000000;text-align:center;">28.9 (84) </td> <td style="background:#FF6B00;color:#000000;text-align:center;">25.9 (78.6) </td> <td style="background:#FF7F00;color:#000000;text-align:center;">23.0 (73.4) </td> <td style="background:#FF9225;color:#000000;text-align:center;">20.3 (68.5) </td> <td style="background:#FF7300;color:#000000;text-align:center; border-left-width:medium">24.7 (76.5) </td></tr> <tr> <th height="16">Најниска забележана °C (°F) </th> <td style="background:#FFD2A5;color:#000000;text-align:center;">11.0 (51.8) </td> <td style="background:#FFD9B3;color:#000000;text-align:center;">10.0 (50) </td> <td style="background:#FFC489;color:#000000;text-align:center;">13.0 (55.4) </td> <td style="background:#FFB266;color:#000000;text-align:center;">15.6 (60.1) </td> <td style="background:#FF9225;color:#000000;text-align:center;">20.3 (68.5) </td> <td style="background:#FF860D;color:#000000;text-align:center;">22.0 (71.6) </td> <td style="background:#FF7C00;color:#000000;text-align:center;">23.4 (74.1) </td> <td style="background:#FF7C00;color:#000000;text-align:center;">23.4 (74.1) </td> <td style="background:#FF860D;color:#000000;text-align:center;">22.0 (71.6) </td> <td style="background:#FFA144;color:#000000;text-align:center;">18.0 (64.4) </td> <td style="background:#FFAC5A;color:#000000;text-align:center;">16.4 (61.5) </td> <td style="background:#FFC892;color:#000000;text-align:center;">12.4 (54.3) </td> <td style="background:#FFD9B3;color:#000000;text-align:center; border-left-width:medium">10.0 (50) </td></tr> <tr> <th height="16">Прос. <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D1%80%D0%BD%D0%B5%D0%B6%D0%B8" class="mw-redirect" title="Атмосферски врнежи">врнежи</a> мм (ин) </th> <td style="background:#E0FFE0;color:#000000;text-align:center;">20.8 (0.819) </td> <td style="background:#FAFFFA;color:#000000;text-align:center;">3.0 (0.118) </td> <td style="background:#F6FFF6;color:#000000;text-align:center;">5.5 (0.217) </td> <td style="background:#EFFFEF;color:#000000;text-align:center;">10.3 (0.406) </td> <td style="background:#FDFFFD;color:#000000;text-align:center;">1.2 (0.047) </td> <td style="background:#FFFFFF;color:#000000;text-align:center;">0.0 (0) </td> <td style="background:#FCFFFC;color:#000000;text-align:center;">1.4 (0.055) </td> <td style="background:#F7FFF7;color:#000000;text-align:center;">5.0 (0.197) </td> <td style="background:#F6FFF6;color:#000000;text-align:center;">5.4 (0.213) </td> <td style="background:#E9FFE9;color:#000000;text-align:center;">14.5 (0.571) </td> <td style="background:#DCFFDC;color:#000000;text-align:center;">22.6 (0.89) </td> <td style="background:#DEFFDE;color:#000000;text-align:center;">22.1 (0.87) </td> <td style="background:#F0FFF0;color:#000000;text-align:center; border-left-width:medium">111.8 (4.402) </td></tr> <tr> <th height="16">Прос. бр. врнежливи денови </th> <td style="background:#CDCDFF;color:#000000;text-align:center;">4.0 </td> <td style="background:#F2F2FF;color:#000000;text-align:center;">0.9 </td> <td style="background:#E8E8FF;color:#000000;text-align:center;">1.8 </td> <td style="background:#E8E8FF;color:#000000;text-align:center;">1.8 </td> <td style="background:#F6F6FF;color:#000000;text-align:center;">0.7 </td> <td style="background:#FFFFFF;color:#000000;text-align:center;">0.0 </td> <td style="background:#FBFBFF;color:#000000;text-align:center;">0.3 </td> <td style="background:#ECECFF;color:#000000;text-align:center;">1.5 </td> <td style="background:#E5E5FF;color:#000000;text-align:center;">2.0 </td> <td style="background:#E7E7FF;color:#000000;text-align:center;">1.9 </td> <td style="background:#CDCDFF;color:#000000;text-align:center;">3.9 </td> <td style="background:#D2D2FF;color:#000000;text-align:center;">3.6 </td> <td style="background:#E7E7FF;color:#000000;text-align:center; border-left-width:medium">22.4 </td></tr> <tr> <th height="16">Прос. <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B6%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82" title="Релативна влажност">релативна влажност</a> (%) </th> <td style="background:#2121FF;color:#FFFFFF;text-align:center;">58 </td> <td style="background:#3030FF;color:#FFFFFF;text-align:center;">54 </td> <td style="background:#4747FF;color:#FFFFFF;text-align:center;">48 </td> <td style="background:#5A5AFF;color:#FFFFFF;text-align:center;">43 </td> <td style="background:#7575FF;color:#000000;text-align:center;">36 </td> <td style="background:#8080FF;color:#000000;text-align:center;">33 </td> <td style="background:#7C7CFF;color:#000000;text-align:center;">34 </td> <td style="background:#6969FF;color:#000000;text-align:center;">39 </td> <td style="background:#5252FF;color:#FFFFFF;text-align:center;">45 </td> <td style="background:#3F3FFF;color:#FFFFFF;text-align:center;">50 </td> <td style="background:#2121FF;color:#FFFFFF;text-align:center;">58 </td> <td style="background:#1D1DFF;color:#FFFFFF;text-align:center;">59 </td> <td style="background:#1D1DFF;color:#FFFFFF;text-align:center; border-left-width:medium">59 </td></tr> <tr> <th height="16">Сред. бр. <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BD%D1%87%D0%B5%D0%B2%D0%BE_%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%87%D0%B5%D1%9A%D0%B5" title="Сончево зрачење">сончеви часови</a> месечно </th> <td style="background:#E5E500;color:#000000;text-align:center;">260.4 </td> <td style="background:#E8E800;color:#000000;text-align:center;">245.8 </td> <td style="background:#EAEA01;color:#000000;text-align:center;">282.1 </td> <td style="background:#ECEC06;color:#000000;text-align:center;">282.0 </td> <td style="background:#EFEF0D;color:#000000;text-align:center;">303.8 </td> <td style="background:#F5F51C;color:#000000;text-align:center;">321.0 </td> <td style="background:#F1F112;color:#000000;text-align:center;">313.1 </td> <td style="background:#EEEE0A;color:#000000;text-align:center;">297.6 </td> <td style="background:#ECEC06;color:#000000;text-align:center;">282.0 </td> <td style="background:#EEEE0B;color:#000000;text-align:center;">300.7 </td> <td style="background:#E8E800;color:#000000;text-align:center;">264.0 </td> <td style="background:#E2E200;color:#000000;text-align:center;">248.0 </td> <td style="background:#EBEB05;color:#000000;text-align:center; border-left-width:medium">3.400,5 </td></tr> <tr> <th height="16">Сред. бр. <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BD%D1%87%D0%B5%D0%B2%D0%BE_%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%87%D0%B5%D1%9A%D0%B5" title="Сончево зрачење">сончеви</a> часови дневно </th> <td style="background:#E6E600;color:#000000;text-align:center;">8.4 </td> <td style="background:#E8E800;color:#000000;text-align:center;">8.7 </td> <td style="background:#EBEB03;color:#000000;text-align:center;">9.1 </td> <td style="background:#EDED09;color:#000000;text-align:center;">9.4 </td> <td style="background:#F0F010;color:#000000;text-align:center;">9.8 </td> <td style="background:#F6F61F;color:#000000;text-align:center;">10.7 </td> <td style="background:#F2F215;color:#000000;text-align:center;">10.1 </td> <td style="background:#EEEE0C;color:#000000;text-align:center;">9.6 </td> <td style="background:#EDED09;color:#000000;text-align:center;">9.4 </td> <td style="background:#EFEF0E;color:#000000;text-align:center;">9.7 </td> <td style="background:#E9E900;color:#000000;text-align:center;">8.8 </td> <td style="background:#E3E300;color:#000000;text-align:center;">8.0 </td> <td style="background:#ECEC07;color:#000000;text-align:center; border-left-width:medium">9.3 </td></tr> <tr> <td colspan="14" style="text-align:center;font-size:95%;">Извор бр. 1: Jeddah Regional Climate Center<a href="#cite_note-JRCC-71">[71]</a> </td></tr> <tr> <td colspan="14" style="text-align:center; font-size:95%;">Извор бр. 2: <a href="/w/index.php?title=Deutscher_Wetterdienst&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deutscher Wetterdienst (страницата не постои)">Deutscher Wetterdienst</a> (sun, 1986–2000)<a href="#cite_note-DWD-72">[72]</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Знаменитости">Знаменитости</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=19" title="Уреди го одделот „Знаменитости“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=19" title="Уреди изворен код на одделот: Знаменитости">уреди извор</a>]</div> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Masjid_al-Haram_panorama.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Masjid_al-Haram_panorama.JPG/900px-Masjid_al-Haram_panorama.JPG" decoding="async" width="900" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Masjid_al-Haram_panorama.JPG/1350px-Masjid_al-Haram_panorama.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Masjid_al-Haram_panorama.JPG/1800px-Masjid_al-Haram_panorama.JPG 2x" data-file-width="5464" data-file-height="972" /></a><figcaption><div class="center"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%9F%D0%B8%D0%B4_%D0%B5%D0%BB-%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC" title="Месџид ел-Харам">Месџид ел-Харам</a>.</div></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:ISS-44_Mecca,_Saudi_Arabia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/ISS-44_Mecca%2C_Saudi_Arabia.jpg/220px-ISS-44_Mecca%2C_Saudi_Arabia.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/ISS-44_Mecca%2C_Saudi_Arabia.jpg/330px-ISS-44_Mecca%2C_Saudi_Arabia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/ISS-44_Mecca%2C_Saudi_Arabia.jpg/440px-ISS-44_Mecca%2C_Saudi_Arabia.jpg 2x" data-file-width="4928" data-file-height="3280" /></a><figcaption>Мека од Меѓународната вселенска станица</figcaption></figure> Во Мека се наоѓа <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%9F%D0%B8%D0%B4_%D0%B5%D0%BB-%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC" title="Месџид ел-Харам">Месџид ел-Харам</a>, најголемата џамија во светот. Во центарот на џамијата се наоѓа <a href="/wiki/%D0%8C%D0%B0%D0%B1%D0%B0" title="Ќаба">Ќаба</a>. Ова е градбата кон која се насочуваат муслиманите за време на молитвите. Правецот на насочување се нарекува <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кибла (страницата не постои)">кибла</a>. Оваа џамија е исто така позната како Харам или Голема џамија<a href="#cite_note-73">[73]</a>. Поради вахабистичката непријателска почит кон почитувањето на историските и религиозните градби, Мека го изгубила поголемиот дел од своето наследство во последниве години, но неколку згради од последните 1.500 години го преживеале саудиското управување со земјата<a href="#cite_note-independent.co.uk-58">[58]</a>. Проширувањето на градот е во тек и вклучува изградба на високи кули како <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%9F_%D0%B5%D0%BB-%D0%91%D0%B5%D1%98%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Абраџ ел-Бејт (страницата не постои)">Абраџ ел-Бејт</a> од 601 метри, кои се наоѓаат преку улица од Големата џамија<a href="#cite_note-74">[74]</a>. Кулите претставувале трета највисока градба во светот кога биле завршени во <a href="/wiki/2012" title="2012">2012</a> година. Изградбата на кулите вклучувала рушење на Еџјадската тврдина, што предизвикало спор меѓу <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Турција">Турција</a> и <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Саудиска Арабија">Саудиска Арабија</a><a href="#cite_note-75">[75]</a>. Меканската Кишла бил отомански замок кај Големата џамија и бил изграден со цел да го брани градот од напади. Сепак, саудиската влада ја отстранила структурата за да се отвори простор на хотели и деловни згради во близина на Големата џамија<a href="#cite_note-76">[76]</a>. Хира е пештера во близина на Мека, на планината по име Џабал ел-Нур во регионот Тихама во денешна Саудиска Арабија. Забележлива е бидејќи претставува местото каде што Мухамед ги добил своите први откровенија од Бога преку ангелот Гаврил<a href="#cite_note-77">[77]</a><a href="#cite_note-78">[78]</a>. Куранската порта, која се наоѓа на автопатот Џеда-Мека, ја означува границата на областа каде што на немуслиманите им е забрането да влезат. Тоа е влезот на Мека и родното место на Мухамед. Портата е дизајнирана во <a href="/wiki/1979" title="1979">1979</a> година од страна на египетски архитект. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Култура">Култура</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=20" title="Уреди го одделот „Култура“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=20" title="Уреди изворен код на одделот: Култура">уреди извор</a>]</div> Културата на Мека е погодена од големиот број верници кои пристигнуваат секоја година, и на тој начин може да се пофали со богато културно наследство. Како резултат на големиот број верници кои доаѓаат во градот секоја година, Мека станала најразновиден град во муслиманскиот свет. За разлика од остатокот од Саудиска Арабија, а особено <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%9F%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Наџд (страницата не постои)">Наџд</a>, Мека, според <a href="/wiki/The_New_York_Times" title="The New York Times">The New York Times</a>, станала поразителна оаза на слободната мисла и дискусија, а исто така и на „неверојатен либерализам“ бидејќи жителите го гледаат градот како „тврдина против екстремизмот во многуте муслимански дебати“<a href="#cite_note-NYT-9">[9]</a>. Првиот печат во градот бил донесен во <a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a> година од Осман Нури-паша. За време на хашемитскиот период, бил користен за печатење на официјалниот весник на градот, ел-Кибла. Саудискиот режим го проширил овој печат во една поголема операција, воведувајќи го новиот саудиски официјален весник Ум ел-Кура. Од тој период во градот биле воведени преси и техники за печатење од целиот Близок Исток, главно преку <a href="/wiki/%D0%8F%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Џеда">Џеда</a><a href="#cite_note-EIModern-67">[67]</a>. Денеска во градот се наоѓа седиштето на весникот <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%BB-%D0%9D%D0%B0%D0%B4%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ел-Надва (страницата не постои)">ел-Надва</a>. Освен овој весник, во градот ги има и ел-Медина, Оказ и ел-Билад, како и други саудиски и меѓународни весници. Првите три се примарни весници на Мека (и другите градови во <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Саудиска Арабија">Саудиска Арабија</a>), главно фокусирани на прашања кои влијаат на градот, со повеќе од милион читатели. Многу телевизиски станици кои служат на градското подрачје се Сауди ТВ1, Сауди ТВ2, Саудиска спортска телевизија, ел-Ехбарија, Арапско радио и телевизиска мрежа и разни услужници на кабелски, сателитски и други специјални телевизии. Пред модерниот период, најчестите спортови биле импровизирани натпревари во борење и трки<a href="#cite_note-EIModern-67">[67]</a>. <a href="/wiki/%D0%A4%D1%83%D0%B4%D0%B1%D0%B0%D0%BB" title="Фудбал">Фудбалот</a> е најпопуларен спорт во Мека, град кој е домаќин на некои од најстарите спортски клубови во Саудиска Арабија, како што е ел-Вахда, основан во 1945 година. Стадион Крал Абдулазиз е најголемиот стадион во Мека со капацитет од 38.000<a href="#cite_note-79">[79]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Кујна">Кујна</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=21" title="Уреди го одделот „Кујна“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=21" title="Уреди изворен код на одделот: Кујна">уреди извор</a>]</div> Како и во другите арапски градови, <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кабса (страницата не постои)">Кабса</a> (зачинет дел од ориз и месо) е најстариот традиционален ручек, меѓутоа популарна е и јеменската <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Манда (страницата не постои)">манда</a> (јадење на ориз и готвено месо). Јадењата со месо на скара, ќофте и ќебапи се широко продаваат во Мека. За време на <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BD" class="mw-redirect" title="Рамадан">Рамадан</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D1%83%D0%BB_%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Фул Медамес (страницата не постои)">Фул Медамес</a> и <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D1%81%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Самоса (страницата не постои)">самоса</a> се најпопуларните јадења. Овие јадења скоро секогаш се наоѓаат во либанските, сириските и турските ресторани. Мешавината на различни етнички групи и националности меѓу меканските жители значително влијаела врз традиционалната кујна на Мека. Градот е опишан како еден од најпознатите космополитски исламски градови со интернационална кујна<a href="#cite_note-80">[80]</a>. Во 20 век, многу синџири за брза храна се отвориле во Мека, за да ги угостат месните жители и аџии<a href="#cite_note-81">[81]</a>. Егзотичната храна, како што се плодовите од Индија и Јапонија, честопати ги носат верниците<a href="#cite_note-82">[82]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Демографија">Демографија</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=22" title="Уреди го одделот „Демографија“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=22" title="Уреди изворен код на одделот: Демографија">уреди извор</a>]</div> Густината на населението во Мека е многу висока. Повеќето долгорочни жители на Мека живеат во Стариот град, а многумина работат во индустријата позната како „Хаџ-индустрија“. Министерот за хаџ во Саудиска Арабија во една изјава рекол: „Никогаш не престануваме да се подготвуваме за хаџ“<a href="#cite_note-83">[83]</a>. Во текот на целата година, верниците доаѓаат во градот за да ги извршат обредите на Умра, а во последните недели од Зул ел-каде, во просек 4 милиони муслимани пристигнуваат во градот за да учествуваат во обредите познати како Хаџ<a href="#cite_note-ebmm-84">[84]</a>. Аџиите се од различни етнички групи и потекла, главно од <a href="/wiki/%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B0_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Средна Азија">Средна Азија</a>, <a href="/wiki/%D0%88%D1%83%D0%B6%D0%BD%D0%B0_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Јужна Азија">Јужна Азија</a>, <a href="/wiki/%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Југоисточна Азија">Југоисточна Азија</a>, <a href="/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Европа">Европа</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA" title="Среден Исток">Среден Исток</a> и <a href="/wiki/%D0%90%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Африка">Африка</a>. Многу од овие аџии остануваат и стануваат жители на градот. <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D0%BC%D0%B0" class="mw-redirect" title="Бурма">Бурманите</a> се постара заедница, која брои околу 250.000<a href="#cite_note-85">[85]</a>. Освен аџилакот, нафтениот бум од изминатите 50 години донел стотици илјади работни имигранти. Немуслиманите не смеат да влезат во Мека според законот<a href="#cite_note-peters_206-86">[86]</a>, и употребата на лажни документи за тоа може да резултира со апсење и судење<a href="#cite_note-87">[87]</a>. Забраната се однесува и на заедницата <a href="/wiki/%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Ахмадија">Ахмадија</a>, бидејќи тие се сметаат за немуслимани<a href="#cite_note-88">[88]</a>. Сепак, многумина немуслимани и членови од Ахмадија го посетиле градот. Првиот таков снимен пример на немуслиман е оној на <a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D0%BE_%D0%B4%D0%B8_%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Лудовико ди Вартема (страницата не постои)">Лудовико ди Вартема</a> од <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%9A%D0%B0" title="Болоња">Болоња</a> во <a href="/wiki/1503" title="1503">1503</a> година<a href="#cite_note-89">[89]</a>. Гуру Нанак, основач на сикизмот, ја посетил Мека во декември <a href="/wiki/1518" title="1518">1518</a> година<a href="#cite_note-90">[90]</a>. Еден од најпознатите кој бил во Мека е <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B8%D1%87%D0%B0%D1%80%D0%B4_%D0%A4%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%B8%D1%81_%D0%91%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BE%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ричард Френсис Бартон (страницата не постои)">Ричард Френсис Бартон</a><a href="#cite_note-91">[91]</a> во <a href="/wiki/1853" title="1853">1853</a> година. Саудиската влада ја поддржува својата позиција поради содржината на Сура 9:28 од <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Куран">Куранот</a>: <dl><dd>„О верници, многубошците, навистина, се нечисти. Па, нека не се приближуваат кон Месџидул Харам по оваа година нивна. А ако се плашите од немаштија па, ако Аллах сака ќе ве снабде со добротијата Своја“<a href="#cite_note-92">[92]</a>.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Образование">Образование</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=23" title="Уреди го одделот „Образование“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=23" title="Уреди изворен код на одделот: Образование">уреди извор</a>]</div> Образованието започнало да се развива во доцниот османлиски период, продолжувајќи полека во Хашимитско време. Првиот голем обид да се подобри ситуацијата бил направен од трговецот на Џеда, Мухамед ел-Заинал Рида, кој ја основал медресата ел-Фалах во периодот 1911-12 година, кој чинел 400.000 фунти<a href="#cite_note-EIModern-67">[67]</a>. Училишниот систем во Мека има многу јавни и приватни училишта за мажи и жени. Од <a href="/wiki/2005" title="2005">2005</a> година, имало 532 јавни и приватни училишта за мажи и уште 681 јавни и приватни училишта за женски ученици<a href="#cite_note-93">[93]</a>. Наставата во државните и во приватните училишта се одвива на арапски, со акцент на англискиот јазик како втор јазик. Тие исто така овозможуваат мешање меѓу мажи и жени, додека другите училишта не. За високото образование, во градот се наоѓа Универзитет <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BC_%D0%B5%D0%BB-%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ум ел-Кура (страницата не постои)">Ум ел-Кура</a>, кој бил основан во <a href="/wiki/1949" title="1949">1949</a> година како колеџ и станал државен универзитет во 1979 година. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Комуникации">Комуникации</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=24" title="Уреди го одделот „Комуникации“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=24" title="Уреди изворен код на одделот: Комуникации">уреди извор</a>]</div> Телекомуникациите во градот биле воведени по основањето на Саудиска Арабија. За време на кралот Али бин Хусеин во градот имало 20 телефонски линии, а во 1936 година тие се зголемиле на 450, што во тоа време е повеќе од половина телефонски линии во целата држава. Во тоа време телефонските линии биле поврзани со Џеда и Таиф, но не и во главниот град <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%B4" title="Ријад">Ријад</a>. Кон <a href="/wiki/1985" title="1985">1985</a> година Мека, заедно со другите саудиски градови, била опремена со најнапредна телекомуникациска опрема<a href="#cite_note-EIModern-67">[67]</a>. Во регионот на Мека, радио комуникациите се формирани кратко време по основањето на Саудиска Арабија. Во <a href="/wiki/1929" title="1929">1929</a> година, во градовите во регионот биле инсталирани безжични станици, создавајќи радио мрежа која работела во <a href="/wiki/1932" title="1932">1932</a> година. Кратко време по <a href="/wiki/%D0%92%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" class="mw-redirect" title="Втората светска војна">Втората светска војна</a>, мрежата била надградена и проширена. Од тогаш, радио мрежата се користи за организирање и насочување на аџилакот до ден-денес. Мрежата се искористила за оваа намена за првпат во <a href="/wiki/1950" title="1950">1950</a> година за време на Денот на Арафат и употребата се зголемувала до <a href="/wiki/1957" title="1957">1957</a> година, кога Радио Мека станалоо најмоќна станица во Блискиот Исток со моќност на предавателот од 50 kW. Подоцна моќта била зголемена на 450 kW. Првично не се емитувало музика на радиото, но постепено оваа практика влегла во станиците<a href="#cite_note-EIModern-67">[67]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Сообраќај">Сообраќај</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=25" title="Уреди го одделот „Сообраќај“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=25" title="Уреди изворен код на одделот: Сообраќај">уреди извор</a>]</div> Главната сообраќајна инфраструктура во градот е предвидена за аџиите. Има само еден мал аеродром надвор од градот кој не го користат авиокомпаниите. Поголемиот дел од аџиите пристигнуваат во градот од аеродромот и пристаништето <a href="/wiki/%D0%8F%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Џеда">Џеда</a> и <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%B4" title="Ријад">Ријад</a>. Во градот нема воспоставено јавен превоз и единствениот можен начин за патување е со приватен автомобил или со такси. На <a href="/wiki/13_%D0%BD%D0%BE%D0%B5%D0%BC%D0%B2%D1%80%D0%B8" title="13 ноември">13 ноември</a> <a href="/wiki/2010" title="2010">2010</a> година во градот било пуштено метро со должина 18,1 километри и 15 постојки, а за во иднина се предвидува метрото да биде продолжено до пет линии и да го поврзува градот со Џеда и со железничката експресната линија до <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Медина">Медина</a><a href="#cite_note-94">[94]</a><a href="#cite_note-95">[95]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Збратимени_градови">Збратимени градови</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=26" title="Уреди го одделот „Збратимени градови“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=26" title="Уреди изворен код на одделот: Збратимени градови">уреди извор</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Саудиска Арабија"><img alt="Саудиска Арабија" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/22px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/33px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/44px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Медина">Медина</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Саудиска Арабија">Саудиска Арабија</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Туркменистан"><img alt="Туркменистан" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/22px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/33px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/44px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D1%80%D0%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Мерв (страницата не постои)">Мерв</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Туркменистан">Туркменистан</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Турција"><img alt="Турција" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/22px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/33px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/44px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D1%83%D0%BB" title="Истанбул">Истанбул</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Турција">Турција</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Саудиска Арабија"><img alt="Саудиска Арабија" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/22px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/33px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/44px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D0%B8%D1%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Таиф (страницата не постои)">Таиф</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Саудиска Арабија">Саудиска Арабија</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Наводи">Наводи</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=27" title="Уреди го одделот „Наводи“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=27" title="Уреди изворен код на одделот: Наводи">уреди извор</a>]</div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 25em; -webkit-column-width: 25em; column-width: 25em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.holymakkah.gov.sa/">Mecca Municipality</a>. Holymakkah.gov.sa. Retrieved 2013-02-03. </li> <li id="cite_note-syb-2"><a href="#cite_ref-syb_2-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131201022443/http://www.cdsi.gov.sa/yb47/Pages/MixChapter2.htm">„Population“</a>. Statistical Yearbook 47 (2011). Central Department Of Statistics & Information. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cdsi.gov.sa/yb47/Pages/MixChapter2.htm">изворникот</a> на 2013-12-01. Посетено на 15 November 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Statistical+Yearbook+47+%282011%29&rft.atitle=Population&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdsi.gov.sa%2Fyb47%2FPages%2FMixChapter2.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r5289462">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:9px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:9px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:9px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:var(--color-subtle,#54595d)}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:12px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <cite id="CITEREFMerriam-Webster2001" class="citation book">Merriam-Webster, Inc (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Co_VIPIJerIC&pg=PA724">Merriam-Webster's Geographical Dictionary</a>. стр. 724. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/0-87779-546-0" title="Специјална:ПечатенИзвор/0-87779-546-0"><bdi>0-87779-546-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Merriam-Webster%27s+Geographical+Dictionary&rft.pages=724&rft.date=2001&rft.isbn=0-87779-546-0&rft.aulast=Merriam-Webster&rft.aufirst=Inc&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DCo_VIPIJerIC%26pg%3DPA724&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <cite id="CITEREFKhan,_A_M2003" class="citation book">Khan, A M (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=ZcMHD5WWL7AC&pg=PA26">Historical Value Of The Qur An And The Hadith</a>. Global Vision Publishing Ho. стр. 26–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/978-81-87746-47-8" title="Специјална:ПечатенИзвор/978-81-87746-47-8"><bdi>978-81-87746-47-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+Value+Of+The+Qur+An+And+The+Hadith&rft.pages=26-&rft.pub=Global+Vision+Publishing+Ho&rft.date=2003&rft.isbn=978-81-87746-47-8&rft.au=Khan%2C+A+M&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DZcMHD5WWL7AC%26pg%3DPA26&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <cite id="CITEREFAl-Laithy,_Ahmed2005" class="citation book">Al-Laithy, Ahmed (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=5ShMqiiJbNYC&pg=PA61">What Everyone Should Know About the Qur'an</a>. Garant. стр. 61–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/978-90-441-1774-5" title="Специјална:ПечатенИзвор/978-90-441-1774-5"><bdi>978-90-441-1774-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=What+Everyone+Should+Know+About+the+Qur%27an&rft.pages=61-&rft.pub=Garant&rft.date=2005&rft.isbn=978-90-441-1774-5&rft.au=Al-Laithy%2C+Ahmed&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D5ShMqiiJbNYC%26pg%3DPA61&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> Nasr, Seyyed (2005). Mecca, The Blessed, Medina, The Radiant: The Holiest Cities of Islam. Aperture <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/089381752X" title="Специјална:ПечатенИзвор/089381752X">089381752X</a> </li> <li id="cite_note-independent-7">↑ <a href="#cite_ref-independent_7-0">7,0</a> <a href="#cite_ref-independent_7-1">7,1</a> <cite id="CITEREFTaylor2011" class="citation news">Taylor, Jerome (24 September 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/mecca-for-the-rich-islams-holiest-site-turning-into-vegas-2360114.html">„Mecca for the rich: Islam's holiest site 'turning into Vegas'“</a>. The Independent. London.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Independent&rft.atitle=Mecca+for+the+rich%3A+Islam%27s+holiest+site+%27turning+into+Vegas%27&rft.date=2011-09-24&rft.aulast=Taylor&rft.aufirst=Jerome&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.independent.co.uk%2Fnews%2Fworld%2Fmiddle-east%2Fmecca-for-the-rich-islams-holiest-site-turning-into-vegas-2360114.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-Las_Vegas_2010-8">↑ <a href="#cite_ref-Las_Vegas_2010_8-0">8,0</a> <a href="#cite_ref-Las_Vegas_2010_8-1">8,1</a> A Saudi tower: Mecca versus Las Vegas: Taller, holier and even more popular than (almost) anywhere else, <a href="/w/index.php?title=The_Economist&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Economist (страницата не постои)">The Economist</a> (24 June 2010), Cairo. </li> <li id="cite_note-NYT-9">↑ <a href="#cite_ref-NYT_9-0">9,0</a> <a href="#cite_ref-NYT_9-1">9,1</a> Fattah, Hassan M.<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2005/01/20/international/middleeast/20mecca.html">Islamic Pilgrims Bring Cosmopolitan Air to Unlikely City</a>, <a href="/wiki/The_New_York_Times" title="The New York Times">The New York Times</a> (20 January 2005). </li> <li id="cite_note-Hamp76-10">↑ <a href="#cite_ref-Hamp76_10-0">10,0</a> <a href="#cite_ref-Hamp76_10-1">10,1</a> <a href="#cite_ref-Hamp76_10-2">10,2</a> <a href="#cite_ref-Hamp76_10-3">10,3</a> <cite id="CITEREFHam,_AnthonyBrekhus_Shams,_MarthaMadden,_Andrew2004" class="citation book">Ham, Anthony; Brekhus Shams, Martha & Madden, Andrew (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=PddTr1X7hEgC&pg=PA76">Saudi Arabia</a> (illustrated. изд.). Lonely Planet. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/1-74059-667-6" title="Специјална:ПечатенИзвор/1-74059-667-6"><bdi>1-74059-667-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Saudi+Arabia&rft.edition=illustrated&rft.pub=Lonely+Planet&rft.date=2004&rft.isbn=1-74059-667-6&rft.au=Ham%2C+Anthony&rft.au=Brekhus+Shams%2C+Martha&rft.au=Madden%2C+Andrew&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DPddTr1X7hEgC%26pg%3DPA76&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <cite id="CITEREFLong2005" class="citation book">Long, David E. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=VKisHwiTxJQC&pg=PA14">Culture and Customs of Saudi Arabia</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/978-0313320217" title="Специјална:ПечатенИзвор/978-0313320217"><bdi>978-0313320217</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Culture+and+Customs+of+Saudi+Arabia&rft.date=2005&rft.isbn=978-0313320217&rft.aulast=Long&rft.aufirst=David+E.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DVKisHwiTxJQC%26pg%3DPA14&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-Kipferp342-12"><a href="#cite_ref-Kipferp342_12-0">↑</a> <cite id="CITEREFKipfer,_Barbara_Ann2000" class="citation book">Kipfer, Barbara Ann (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=XneTstDbcC0C&pg=PA342">Encyclopedic dictionary of archaeology</a> (Illustrated. изд.). Springer. стр. 342. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/0-306-46158-7" title="Специјална:ПечатенИзвор/0-306-46158-7"><bdi>0-306-46158-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedic+dictionary+of+archaeology&rft.pages=342&rft.edition=Illustrated&rft.pub=Springer&rft.date=2000&rft.isbn=0-306-46158-7&rft.au=Kipfer%2C+Barbara+Ann&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DXneTstDbcC0C%26pg%3DPA342&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-Glassep302-13"><a href="#cite_ref-Glassep302_13-0">↑</a> <cite id="CITEREFGlassé,_CyrilSmith,_Huston2003" class="citation book">Glassé, Cyril & Smith, Huston (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=focLrox-frUC&pg=PA302">The new encyclopedia of Islam</a> (Revised, illustrated. изд.). Rowman Altamira. стр. 302. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/0-7591-0190-6" title="Специјална:ПечатенИзвор/0-7591-0190-6"><bdi>0-7591-0190-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+new+encyclopedia+of+Islam&rft.pages=302&rft.edition=Revised%2C+illustrated&rft.pub=Rowman+Altamira&rft.date=2003&rft.isbn=0-7591-0190-6&rft.au=Glass%C3%A9%2C+Cyril&rft.au=Smith%2C+Huston&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DfocLrox-frUC%26pg%3DPA302&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-Phippsp85-14"><a href="#cite_ref-Phippsp85_14-0">↑</a> <cite id="CITEREFPhipps,_William_E.1999" class="citation book">Phipps, William E. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=uRGoSE8AFAAC&pg=PA85">Muhammad and Jesus: a comparison of the prophets and their teachings</a> (Illustrated. изд.). Continuum International Publishing Group. стр. 85. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/0-8264-1207-6" title="Специјална:ПечатенИзвор/0-8264-1207-6"><bdi>0-8264-1207-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Muhammad+and+Jesus%3A+a+comparison+of+the+prophets+and+their+teachings&rft.pages=85&rft.edition=Illustrated&rft.pub=Continuum+International+Publishing+Group&rft.date=1999&rft.isbn=0-8264-1207-6&rft.au=Phipps%2C+William+E.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DuRGoSE8AFAAC%26pg%3DPA85&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-Versteeghp513-15">↑ <a href="#cite_ref-Versteeghp513_15-0">15,0</a> <a href="#cite_ref-Versteeghp513_15-1">15,1</a> <cite id="CITEREFVersteegh,_Kees2008" class="citation book">Versteegh, Kees (2008). C. H. M. Versteegh; Kees Versteegh (уред.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=OWQOAQAAMAAJ">Encyclopedia of Arabic language and linguistics, Volume 4</a> (Illustrated. изд.). Brill. стр. 513. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/90-04-14476-5" title="Специјална:ПечатенИзвор/90-04-14476-5"><bdi>90-04-14476-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+Arabic+language+and+linguistics%2C+Volume+4&rft.pages=513&rft.edition=Illustrated&rft.pub=Brill&rft.date=2008&rft.isbn=90-04-14476-5&rft.au=Versteegh%2C+Kees&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DOWQOAQAAMAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-Petersonp22-16"><a href="#cite_ref-Petersonp22_16-0">↑</a> <cite id="CITEREFPeterson,_Daniel_C.2007" class="citation book">Peterson, Daniel C. (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=9zpbEj0xA_sC&pg=PA47">Muhammad, prophet of God</a>. Wm. B. Eerdmans Publishing. стр. 22–25. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/0-8028-0754-2" title="Специјална:ПечатенИзвор/0-8028-0754-2"><bdi>0-8028-0754-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Muhammad%2C+prophet+of+God&rft.pages=22-25&rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&rft.date=2007&rft.isbn=0-8028-0754-2&rft.au=Peterson%2C+Daniel+C.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D9zpbEj0xA_sC%26pg%3DPA47&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-Hittip6-17">↑ <a href="#cite_ref-Hittip6_17-0">17,0</a> <a href="#cite_ref-Hittip6_17-1">17,1</a> <cite id="CITEREFPhilip_Khûri_Hitti1973" class="citation book">Philip Khûri Hitti (1973). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=9niSNOCIoL8C&pg=PA25">Capital cities of Arab Islam</a> (Illustrated. изд.). University of Minnesota Press. стр. 6. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/0-8166-0663-3" title="Специјална:ПечатенИзвор/0-8166-0663-3"><bdi>0-8166-0663-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Capital+cities+of+Arab+Islam&rft.pages=6&rft.edition=Illustrated&rft.pub=University+of+Minnesota+Press&rft.date=1973&rft.isbn=0-8166-0663-3&rft.au=Philip+Kh%C3%BBri+Hitti&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D9niSNOCIoL8C%26pg%3DPA25&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> AlSahib, AlMuheet fi Allughah, p. 303 </li> <li id="cite_note-Khanp74-19">↑ <a href="#cite_ref-Khanp74_19-0">19,0</a> <a href="#cite_ref-Khanp74_19-1">19,1</a> <cite id="CITEREFSayyid_Aḥmad_Khān1870" class="citation book">Sayyid Aḥmad Khān (1870). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=NeoOAAAAQAAJ&pg=PA75">A series of essays on the life of Muhammad: and subjects subsidiary thereto</a>. London: Trübner & co. стр. 74–76.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+series+of+essays+on+the+life+of+Muhammad%3A+and+subjects+subsidiary+thereto&rft.place=London&rft.pages=74-76&rft.pub=Tr%C3%BCbner+%26+co.&rft.date=1870&rft.au=Sayyid+A%E1%B8%A5mad+Kh%C4%81n&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DNeoOAAAAQAAJ%26pg%3DPA75&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-Firestonep65-20"><a href="#cite_ref-Firestonep65_20-0">↑</a> <cite id="CITEREFFirestone,_Reuven1990" class="citation book">Firestone, Reuven (1990). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=O69zjVnjL10C&pg=PA205">Title Journeys in holy lands: the evolution of the Abraham-Ishmael legends in Islamic exegesis</a>. SUNY Press. стр. 65, 205. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/0-7914-0331-9" title="Специјална:ПечатенИзвор/0-7914-0331-9"><bdi>0-7914-0331-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Title+Journeys+in+holy+lands%3A+the+evolution+of+the+Abraham-Ishmael+legends+in+Islamic+exegesis&rft.pages=65%2C+205&rft.pub=SUNY+Press&rft.date=1990&rft.isbn=0-7914-0331-9&rft.au=Firestone%2C+Reuven&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DO69zjVnjL10C%26pg%3DPA205&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150904004403/http://www.kln.gov.my/web/sau_jeddah/n2015/-/asset_publisher/ME2g/blog/mayor-of-makkah-receives-malaysian-consul-general?redirect=%2Fweb%2Fsau_jeddah%2Fn2015">„Mayor of Makkah Receives Malaysian Consul General“</a>. Ministry of Foreign Affairs Malaysia. 28 May 2015. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kln.gov.my/web/sau_jeddah/n2015/-/asset_publisher/ME2g/blog/mayor-of-makkah-receives-malaysian-consul-general?redirect=%2Fweb%2Fsau_jeddah%2Fn2015">изворникот</a> на 2015-09-04. Посетено на 28 July 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Mayor+of+Makkah+Receives+Malaysian+Consul+General&rft.date=2015-05-28&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.kln.gov.my%2Fweb%2Fsau_jeddah%2Fn2015%2F-%2Fasset_publisher%2FME2g%2Fblog%2Fmayor-of-makkah-receives-malaysian-consul-general%3Fredirect%3D%252Fweb%252Fsau_jeddah%252Fn2015&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-NG201410-22"><a href="#cite_ref-NG201410_22-0">↑</a> <cite id="CITEREFStone2014" class="citation web">Stone, Dan (3 October 2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150717031610/http://onward.nationalgeographic.com/2014/10/03/the-growing-pains-of-the-ancient-hajj/">„The Growing Pains of the Ancient Hajj“</a>. <a href="/w/index.php?title=National_Geographic_(magazine)&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Geographic (magazine) (страницата не постои)">National Geographic</a>. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://onward.nationalgeographic.com/2014/10/03/the-growing-pains-of-the-ancient-hajj/">изворникот</a> на 2015-07-17. Посетено на 20 April 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Growing+Pains+of+the+Ancient+Hajj&rft.pub=National+Geographic&rft.date=2014-10-03&rft.aulast=Stone&rft.aufirst=Dan&rft_id=http%3A%2F%2Fonward.nationalgeographic.com%2F2014%2F10%2F03%2Fthe-growing-pains-of-the-ancient-hajj%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-mjid-obit-23"><a href="#cite_ref-mjid-obit_23-0">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2007/05/07/world/middleeast/07abdul.html">„Prince Abdul-Majid, Governor of Mecca, Dies at 65“</a>. The New York Times. Associated Press. 7 May 2007. Посетено на 1 January 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=Prince+Abdul-Majid%2C+Governor+of+Mecca%2C+Dies+at+65&rft.date=2007-05-07&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2007%2F05%2F07%2Fworld%2Fmiddleeast%2F07abdul.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spa.gov.sa/English/details.php?id=450421">„Prince Khalid Al Faisal appointed as governor of Makkah region“</a>. Saudi Press Agency. 16 May 2007. Посетено на 1 January 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Prince+Khalid+Al+Faisal+appointed+as+governor+of+Makkah+region&rft.pub=Saudi+Press+Agency&rft.date=2007-05-16&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.spa.gov.sa%2FEnglish%2Fdetails.php%3Fid%3D450421&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> <a href="/w/index.php?title=Tom_Holland_(author)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tom Holland (author) (страницата не постои)">Holland, Tom</a>; In the Shadow of the Sword; Little, Brown; 2012; Page 303: ‘Otherwise, in all the vast corpus of ancient literature, there is not a single reference to Mecca – not one’ </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> The New Encyclopædia Britannica: Micropædia Volume 8. USA: Encyclopædia Britannica, Inc. 1995. p. 473. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/0-85229-605-3" title="Специјална:ПечатенИзвор/0-85229-605-3">0-85229-605-3</a> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-27">↑ <a href="#cite_ref-ReferenceA_27-0">27,0</a> <a href="#cite_ref-ReferenceA_27-1">27,1</a> Holland, Tom; In the Shadow of the Sword; Little, Brown; 2012; Page 471 </li> <li id="cite_note-ReferenceB-28">↑ <a href="#cite_ref-ReferenceB_28-0">28,0</a> <a href="#cite_ref-ReferenceB_28-1">28,1</a> Crone, Patricia; Meccan Trade and the Rise of Islam; 1987; Page 7 </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> Holland, Tom; In the Shadow of the Sword; Little, Brown; 2012; Page 303 </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> Translated by C H Oldfather, Diodorus Of Sicily, Volume II, William Heinemann Ltd., London & Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, MCMXXXV, p. 217. </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> Jan Retsö, The Arabs in Antiquity (2003), 295–300 </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> Photius, Diodorus and Strabo (English): Stanley M. Burnstein (tr.), Agatharchides of Cnidus: On the Eritraean Sea (1989), 132–173, esp. 152–3 (§92).) </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <cite id="CITEREFCrone,_Patricia1987" class="citation book">Crone, Patricia (1987). Meccan Trade and the Rise of Islam. Princeton University Press. стр. 134–135. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/1593331029" title="Специјална:ПечатенИзвор/1593331029"><bdi>1593331029</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Meccan+Trade+and+the+Rise+of+Islam&rft.pages=134-135&rft.pub=Princeton+University+Press&rft.date=1987&rft.isbn=1593331029&rft.au=Crone%2C+Patricia&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <cite id="CITEREFHawting,_G._R.1980" class="citation journal">Hawting, G. R. (1980). „The Disappearance and Rediscovery of Zamzam and the 'Well of the Ka'ba'“. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London. 43 (1): 44–54 (44). <a href="/wiki/Doi" class="mw-redirect" title="Doi">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1017%2FS0041977X00110523">10.1017/S0041977X00110523</a>. <a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/616125">616125</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Bulletin+of+the+School+of+Oriental+and+African+Studies%2C+University+of+London&rft.atitle=The+Disappearance+and+Rediscovery+of+Zamzam+and+the+%27Well+of+the+Ka%27ba%27&rft.volume=43&rft.issue=1&rft.pages=44-54+%2844%29&rft.date=1980&rft_id=info%3Adoi%2F10.1017%2FS0041977X00110523&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F616125&rft.au=Hawting%2C+G.+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <a href="#iw">Islamic World</a>, p. 20 </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> Crown, Alan David (2001) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=e5iW24esf-sC&pg=PA27">Samaritan Scribes and Manuscripts</a>. Mohr Siebeck. p. 27 </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> Crone, Patricia and Cook, M. A. (1977) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Ta08AAAAIAAJ&pg=PA22">Hagarism: The Making of the Islamic World,</a> Cambridge University Press. p. 22. </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> Lazarus-Yafeh, Hava (1992). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=mzQABAAAQBAJ&pg=PA61">Intertwined Worlds: Medieval Islam and Bible Criticism</a>. Princeton University Press. pp.61–62 </li> <li id="cite_note-EIE-39">↑ <a href="#cite_ref-EIE_39-0">39,0</a> <a href="#cite_ref-EIE_39-1">39,1</a> <a href="#cite_ref-EIE_39-2">39,2</a> <a href="#cite_ref-EIE_39-3">39,3</a> "Makka – The pre-Islamic and early Islamic periods", Encyclopaedia of Islam </li> <li id="cite_note-lapidus-14-40"><a href="#cite_ref-lapidus-14_40-0">↑</a> <a href="#Lapidus">Lapidus</a>, p. 14 </li> <li id="cite_note-world-13-41">↑ <a href="#cite_ref-world-13_41-0">41,0</a> <a href="#cite_ref-world-13_41-1">41,1</a> <a href="#iw">Islamic World</a>, p. 13 </li> <li id="cite_note-lapidus-16-42"><a href="#cite_ref-lapidus-16_42-0">↑</a> <a href="#Lapidus">Lapidus</a>, pp. 16–17 </li> <li id="cite_note-Hajjah-43">↑ <a href="#cite_ref-Hajjah_43-0">43,0</a> <a href="#cite_ref-Hajjah_43-1">43,1</a> <a href="#cite_ref-Hajjah_43-2">43,2</a> Hajjah Adil, Amina, "Prophet Muhammad", ISCA, 1 June 2002, <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/1-930409-11-7" title="Специјална:ПечатенИзвор/1-930409-11-7">1-930409-11-7</a> </li> <li id="cite_note-DACB-44"><a href="#cite_ref-DACB_44-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dacb.org/stories/ethiopia/_abraha.html">"Abraha."</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160113213718/http://www.dacb.org/stories/ethiopia/_abraha.html">Архивирано</a> на 13 јануари 2016 г. Dictionary of African Christian Biographies. 2007. (last accessed 11 April 2007) </li> <li id="cite_note-Muller-45"><a href="#cite_ref-Muller_45-0">↑</a> Müller, Walter W. (1987) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.yemenweb.com/info/_disc/0000002c.htm">"Outline of the History of Ancient Southern Arabia"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160303170557/http://www.yemenweb.com/info/_disc/0000002c.htm">Архивирано</a> на 3 март 2016 г., in Werner Daum (ed.), Yemen: 3000 Years of Art and Civilisation in Arabia Felix. </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <cite id="CITEREFʿAbdu_r-Rahmān_ibn_Nāsir_as-Saʿdī" class="citation web">ʿAbdu r-Rahmān ibn Nāsir as-Saʿdī. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101220090653/http://islaam.net/main/display.php?id=1480&category=176">„Tafsir of Surah al Fil – The Elephant (Surah 105)“</a>. Translated by Abū Rumaysah. Islamic Network. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://islaam.net/main/display.php?id=1480&category=176">изворникот</a> на 20 December 2010. Посетено на 15 March 2013. <q>This elephant was called Mahmud and it was sent to Abrahah from <a href="/w/index.php?title=Negus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Negus (страницата не постои)">Najashi</a>, the king of Abyssinia, particularly for this expedition.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Translated+by+Ab%C5%AB+Rumaysah&rft.atitle=Tafsir+of+Surah+al+Fil+%E2%80%93+The+Elephant+%28Surah+105%29&rft.au=%CA%BFAbdu+r-Rahm%C4%81n+ibn+N%C4%81sir+as-Sa%CA%BFd%C4%AB&rft_id=http%3A%2F%2Fislaam.net%2Fmain%2Fdisplay.php%3Fid%3D1480%26category%3D176&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> <cite id="CITEREFMarr_JS,_Hubbard_E,_Cathey,_JT2015" class="citation journal"><a href="/w/index.php?title=John_S._Marr&action=edit&redlink=1" class="new" title="John S. Marr (страницата не постои)">Marr JS</a>, Hubbard E, Cathey, JT (2015). <a class="external text" href="https://en.wikiversity.org/wiki/The_Year_of_the_Elephant">„The Year of the Elephant“</a>. Wikiversity Journal of Medicine. 2 (1). <a href="/wiki/Doi" class="mw-redirect" title="Doi">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.15347%2Fwjm%2F2015.003">10.15347/wjm/2015.003</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Wikiversity+Journal+of+Medicine&rft.atitle=The+Year+of+the+Elephant&rft.volume=2&rft.issue=1&rft.date=2015&rft_id=info%3Adoi%2F10.15347%2Fwjm%2F2015.003&rft.au=Marr+JS%2C+Hubbard+E%2C+Cathey%2C+JT&rft_id=https%3A%2F%2Fen.wikiversity.org%2Fwiki%2FThe_Year_of_the_Elephant&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988">CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (<a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:CS1-%D0%BE%D0%B4%D1%80%D0%B6%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5:_%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%9C%D0%B5_%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%9A%D0%B0:_%D1%81%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%B0%D0%B2%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8" title="Категорија:CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори">link</a>)<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> In turn citing: <cite id="CITEREFWillan_R.1821" class="citation web">Willan R. (1821). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=TXEFAAAAQAAJ&pgis=1">„Miscellaneous works: comprising An inquiry into the antiquity of the small-pox, measles, and scarlet fever, now first published; Reports on the diseases in London, a new ed.; and detached papers on medical subjects, collected from various periodical publi“</a>. Cadell. стр. 488.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Miscellaneous+works%3A+comprising+An+inquiry+into+the+antiquity+of+the+small-pox%2C+measles%2C+and+scarlet+fever%2C+now+first+published%3B+Reports+on+the+diseases+in+London%2C+a+new+ed.%3B+and+detached+papers+on+medical+subjects%2C+collected+from+various+periodical+publi&rft.pages=488.&rft.pub=Cadell&rft.date=1821&rft.au=Willan+R.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DTXEFAAAAQAAJ%26pgis%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> G. Lankester Harding & Enno Littman, Some Thamudic Inscriptions from the Hashimite Kingdom of the Jordan (Leiden, Netherlands – 1952), Page: 19, Inscription No. 112A </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> Jawwad Ali, The Detailed History of Arabs before Islam (1993), Vol.4, Page: 11 </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/18px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /> <cite class="citation encyclopaedia"><a class="external text" href="https://mk.wikisource.org/wiki/en:Catholic_Encyclopedia_(1913)/Mecca">„Mecca“ </a>. Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. 1913.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Mecca&rft.btitle=Catholic+Encyclopedia&rft.place=New+York&rft.pub=Robert+Appleton+Company&rft.date=1913&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-lapidus-32-51">↑ <a href="#cite_ref-lapidus-32_51-0">51,0</a> <a href="#cite_ref-lapidus-32_51-1">51,1</a> <a href="#Lapidus">Lapidus</a>, p. 32 </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.infoplease.com/ce6/world/A0832430.html">„Mecca“</a>. Infoplease.com. Посетено на 6 April 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Mecca&rft.pub=Infoplease.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.infoplease.com%2Fce6%2Fworld%2FA0832430.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090721033845/http://www.ucalgary.ca/applied_history/tutor/islam/mongols/blackDeath.html">„The Islamic World to 1600: The Mongol Invasions (The Black Death)“</a>. Ucalgary.ca. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ucalgary.ca/applied_history/tutor/islam/mongols/blackDeath.html">изворникот</a> на 21 July 2009. Посетено на 6 April 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Islamic+World+to+1600%3A+The+Mongol+Invasions+%28The+Black+Death%29&rft.pub=Ucalgary.ca&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ucalgary.ca%2Fapplied_history%2Ftutor%2Fislam%2Fmongols%2FblackDeath.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Wikisource-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/18px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a> <cite id="CITEREFChisholm1911" class="citation encyclopaedia">Chisholm, Hugh, уред. (1911). <a class="external text" href="https://mk.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Mecca">„Mecca“ </a>. <a href="/wiki/%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Енциклопедија Британика">Encyclopædia Britannica</a>. 17 (11. изд.). Cambridge University Press. стр. 952.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Mecca&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft.pages=952&rft.edition=11&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1911&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/114078/cholera/253250/Seven-pandemics#ref=ref886683">Cholera (pathology)</a>. Britannica Online Encyclopedia. </li> <li id="cite_note-encarta-56"><a href="#cite_ref-encarta_56-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091028055612/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761577367/Mecca.html">"Mecca"</a> at <a href="/w/index.php?title=Encarta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Encarta (страницата не постои)">Encarta</a>. (Archived) 1 November 2009. </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141018060953/http://www.siegeofmecca.com/">„The Siege of Mecca“</a>. Doubleday(US). 28 August 2007. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.siegeofmecca.com">изворникот</a> на 18 October 2014. Посетено на 3 August 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Siege+of+Mecca&rft.date=2007-08-28&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.siegeofmecca.com&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-independent.co.uk-58">↑ <a href="#cite_ref-independent.co.uk_58-0">58,0</a> <a href="#cite_ref-independent.co.uk_58-1">58,1</a> <a href="#cite_ref-independent.co.uk_58-2">58,2</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/the-destruction-of-mecca-saudi-hardliners-are-wiping-out-their-own-heritage-501647.html">'The destruction of Mecca: Saudi hardliners are wiping out their own heritage'</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111020143746/http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/the-destruction-of-mecca-saudi-hardliners-are-wiping-out-their-own-heritage-501647.html">Архивирано</a> на 20 октомври 2011 г., The Independent, 6 August 2005. Retrieved 17 January 2011 </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://theamericanmuslim.org/tam.php/features/articles/saudi_destruction_of_muslim_historical_sites/">Destruction of Islamic Architectural Heritage in Saudi Arabia: A Wake-up Call</a>, The American Muslim. Retrieved 17 January 2011 </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090310011511/http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/shame-of-the-house-of-saud-shadows-over-mecca-474736.html">'Shame of the House of Saud: Shadows over Mecca'</a>, The Independent, 19 April 2006 | archived from the original on 10 March, 2009 </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://islamonline.com/news/articles/21/What_is_Umrah_.html">„What is Umrah?“</a>. islamonline.com. 5 December 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=What+is+Umrah%3F&rft.date=2007-12-05&rft_id=http%3A%2F%2Fislamonline.com%2Fnews%2Farticles%2F21%2FWhat_is_Umrah_.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/4180965.stm">„What is the Hajj? ("Hajj disasters")“</a>. BBC. 27 December 2006. Посетено на 18 January 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=What+is+the+Hajj%3F+%28%22Hajj+disasters%22%29&rft.date=2006-12-27&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F1%2Fhi%2Fworld%2Fmiddle_east%2F4180965.stm&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/4607304.stm">„History of deaths on the Hajj“</a>. BBC. 17 December 2007. Посетено на 18 January 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=History+of+deaths+on+the+Hajj&rft.date=2007-12-17&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F1%2Fhi%2Fworld%2Fmiddle_east%2F4607304.stm&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">↑</a> <cite id="CITEREFRuthven2006" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Malise_Ruthven&action=edit&redlink=1" class="new" title="Malise Ruthven (страницата не постои)">Ruthven, Malise</a> (2006). Islam in the World. стр. 10. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/978-1862079069" title="Специјална:ПечатенИзвор/978-1862079069"><bdi>978-1862079069</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Islam+in+the+World&rft.pages=10&rft.date=2006&rft.isbn=978-1862079069&rft.aulast=Ruthven&rft.aufirst=Malise&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.expressandstar.com/days/1976-2000/1990.html">Express & Star</a>. Express & Star. Retrieved 3 February 2013. </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ndtv.com/world-news/at-least-100-dead-390-hurt-in-stampede-during-haj-in-saudi-arabia-say-officials-1221489?pfrom=home-lateststories">„Over 700 Dead, 800 Injured in Stampede Near Mecca During Haj“</a>. NDTV. Посетено на 24 September 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Over+700+Dead%2C+800+Injured+in+Stampede+Near+Mecca+During+Haj&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ndtv.com%2Fworld-news%2Fat-least-100-dead-390-hurt-in-stampede-during-haj-in-saudi-arabia-say-officials-1221489%3Fpfrom%3Dhome-lateststories&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-EIModern-67">↑ <a href="#cite_ref-EIModern_67-0">67,0</a> <a href="#cite_ref-EIModern_67-1">67,1</a> <a href="#cite_ref-EIModern_67-2">67,2</a> <a href="#cite_ref-EIModern_67-3">67,3</a> <a href="#cite_ref-EIModern_67-4">67,4</a> <a href="#cite_ref-EIModern_67-5">67,5</a> <a href="#cite_ref-EIModern_67-6">67,6</a> "Makka – The Modern City", Encyclopaedia of Islam </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.holymakkah.gov.sa/">„Mecca Municipality“</a>. Holymakkah.gov.sa. Посетено на 6 April 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Mecca+Municipality&rft.pub=Holymakkah.gov.sa&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.holymakkah.gov.sa%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-AN-69">↑ <a href="#cite_ref-AN_69-0">69,0</a> <a href="#cite_ref-AN_69-1">69,1</a> <a href="#cite_ref-AN_69-2">69,2</a> <a href="#cite_ref-AN_69-3">69,3</a> <a href="#cite_ref-AN_69-4">69,4</a> <a href="#cite_ref-AN_69-5">69,5</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101110185628/http://arabnews.com/saudiarabia/article184594.ece">„Makkah districts to have a bigger slice of the pie this time“</a>. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://arabnews.com/saudiarabia/article184594.ece">изворникот</a> на 10 November 2010. Посетено на 2011-03-04.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Makkah+districts+to+have+a+bigger+slice+of+the+pie+this+time&rft_id=http%3A%2F%2Farabnews.com%2Fsaudiarabia%2Farticle184594.ece&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462">. ArabNews (10 November 2010) </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.outlookindia.com/items.aspx?artid=274063">Fire Breaks Out In Mecca Neighborhood Near Hajj Pilgrims</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130511012923/http://news.outlookindia.com/items.aspx?artid=274063">Архивирано</a> на 11 мај 2013 г.. news.outlookindia.com (17 January 2005) </li> <li id="cite_note-JRCC-71"><a href="#cite_ref-JRCC_71-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120512182826/http://jrcc.sa/reports_files/1985_2010Reports/Mecca.RTF">„Climate Data for Saudi Arabia“</a>. Jeddah Regional Climate Center. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jrcc.sa/reports_files/1985_2010Reports/Mecca.RTF">изворникот</a> на 12 мај 2012. Посетено на 29 октомври 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Climate+Data+for+Saudi+Arabia&rft.pub=Jeddah+Regional+Climate+Center&rft_id=http%3A%2F%2Fjrcc.sa%2Freports_files%2F1985_2010Reports%2FMecca.RTF&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-DWD-72"><a href="#cite_ref-DWD_72-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_410300_kt.pdf">„Klimatafel von Mekka (al-Makkah) / Saudi-Arabien“</a> (PDF). Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world (германски). Deutscher Wetterdienst. Посетено на 25 January 2016.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Baseline+climate+means+%281961%E2%80%931990%29+from+stations+all+over+the+world&rft.atitle=Klimatafel+von+Mekka+%28al-Makkah%29+%2F+Saudi-Arabien&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.dwd.de%2FDWD%2Fklima%2Fberatung%2Fak%2Fak_410300_kt.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070409163435/http://www.cgijeddah.com/cgijed/haj/orient/visitharam.htm">„Visits to the Haram Sharif in Makkah“</a>. Cgijeddah.com. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cgijeddah.com/cgijed/haj/orient/visitharam.htm">изворникот</a> на 9 April 2007. Посетено на 6 April 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Visits+to+the+Haram+Sharif+in+Makkah&rft.pub=Cgijeddah.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cgijeddah.com%2Fcgijed%2Fhaj%2Forient%2Fvisitharam.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">↑</a> <cite id="CITEREFKee_Hua_Chee2010" class="citation news">Kee Hua Chee (4 декември 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101206063924/http://thestar.com.my/lifestyle/story.asp?file=%2F2010%2F12%2F4%2Flifetravel%2F7478279&sec=lifetravel">„Going mega in Mecca“</a>. <a href="/w/index.php?title=The_Star_(Malaysia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Star (Malaysia) (страницата не постои)">The Star</a>. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://thestar.com.my/lifestyle/story.asp?file=/2010/12/4/lifetravel/7478279&sec=lifetravel">изворникот</a> на 6 декември 2010. Посетено на 27 декември 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Going+mega+in+Mecca&rft.date=2010-12-04&rft.au=Kee+Hua+Chee&rft_id=http%3A%2F%2Fthestar.com.my%2Flifestyle%2Fstory.asp%3Ffile%3D%2F2010%2F12%2F4%2Flifetravel%2F7478279%26sec%3Dlifetravel&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wsws.org/articles/2002/jan2002/fort-j28.shtml">Saudi government demolishes historic Ottoman castle</a>. Wsws.org (28 January 2002). Retrieved 2013-02-03. </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wikimapia.org/1401843/">WikiMapia</a> – About the Qishla and its location </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080215232900/http://www.witness-pioneer.org/vil/Books/SM_tsn/ch1s7.html">„In the Shade of the Message and Prophethood“</a>. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.witness-pioneer.org/vil/Books/SM_tsn/ch1s7.html">изворникот</a> на 15 February 2008. Посетено на 2008-02-15.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=In+the+Shade+of+the+Message+and+Prophethood&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.witness-pioneer.org%2Fvil%2FBooks%2FSM_tsn%2Fch1s7.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">↑</a> <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.witness-pioneer.org">http://www.witness-pioneer.org</a>. Retrieved 3 February 2013. </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fussballtempel.net/afc/listeafc.html">Asian Football Stadiums</a> – Stadium King Abdul Aziz </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">↑</a> <cite id="CITEREFPearson,_Michael_Naylor1996" class="citation book">Pearson, Michael Naylor (1996). Pilgrimage to Mecca: the Ind[i]an experience, 1500–1800. Markus Wiener Publisher. стр. 62. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/155876089X" title="Специјална:ПечатенИзвор/155876089X"><bdi>155876089X</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pilgrimage+to+Mecca%3A+the+Ind%5Bi%5Dan+experience%2C+1500%E2%80%931800&rft.pages=62&rft.pub=Markus+Wiener+Publisher&rft.date=1996&rft.isbn=155876089X&rft.au=Pearson%2C+Michael+Naylor&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101201020839/https://articles.cnn.com/2006-01-07/world/hajj.gorani_1_hajj-grand-mosque-pilgrims?_s=PM%3AWORLD">„Gorani: Masks and business at Hajj“</a>. CNN. 30 декември 2006. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://articles.cnn.com/2006-01-07/world/hajj.gorani_1_hajj-grand-mosque-pilgrims?_s=PM:WORLD">изворникот</a> на 1 December 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Gorani%3A+Masks+and+business+at+Hajj&rft.date=2006-12-30&rft_id=http%3A%2F%2Farticles.cnn.com%2F2006-01-07%2Fworld%2Fhajj.gorani_1_hajj-grand-mosque-pilgrims%3F_s%3DPM%3AWORLD&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <cite id="CITEREFWolfe,_Michael1998" class="citation book">Wolfe, Michael (1998). <a href="/w/index.php?title=One_Thousand_Roads_to_Mecca&action=edit&redlink=1" class="new" title="One Thousand Roads to Mecca (страницата не постои)">One thousand roads to Mecca: ten centuries of travelers writing about the Muslim pilgrimage</a>. Grove Press. стр. 475.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=One+thousand+roads+to+Mecca%3A+ten+centuries+of+travelers+writing+about+the+Muslim+pilgrimage&rft.pages=475&rft.pub=Grove+Press&rft.date=1998&rft.au=Wolfe%2C+Michael&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.anisamehdi.com/projects/insidemecca/pressrelease.htm">„A new National Geographic Special on PBS 'Inside Mecca'“</a>. Anisamehdi.com. Посетено на 6 April 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+new+National+Geographic+Special+on+PBS+%27Inside+Mecca%27&rft.pub=Anisamehdi.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.anisamehdi.com%2Fprojects%2Finsidemecca%2Fpressrelease.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-ebmm-84"><a href="#cite_ref-ebmm_84-0">↑</a> <cite class="citation encyclopaedia">„Makkah al-Mukarramah and Medina“. Encyclopædia Britannica. Fifteenth edition. 23. 2007. стр. 698–699.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Makkah+al-Mukarramah+and+Medina&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica.+Fifteenth+edition&rft.pages=698-699&rft.date=2007&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/cities/2016/sep/14/mecca-hajj-pilgrims-tourism">„After the hajj: Mecca residents grow hostile to changes in the holy city“</a>. The Guardian. 14 September 2016. Посетено на 23 October 2016.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=After+the+hajj%3A+Mecca+residents+grow+hostile+to+changes+in+the+holy+city&rft.date=2016-09-14&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fcities%2F2016%2Fsep%2F14%2Fmecca-hajj-pilgrims-tourism&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-peters_206-86"><a href="#cite_ref-peters_206_86-0">↑</a> <cite id="CITEREFPeters1994" class="citation book">Peters, Francis E. (1994). The Hajj: The Muslim Pilgrimage to Mecca and the Holy Places. Princeton University Press. стр. 206. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/0-691-02619-X" title="Специјална:ПечатенИзвор/0-691-02619-X"><bdi>0-691-02619-X</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Hajj%3A+The+Muslim+Pilgrimage+to+Mecca+and+the+Holy+Places&rft.pages=206&rft.pub=Princeton+University+Press&rft.date=1994&rft.isbn=0-691-02619-X&rft.aulast=Peters&rft.aufirst=Francis+E.&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060426192447/http://www.abs-cbnnews.com/storypage.aspx?StoryId=32627">„Saudi embassy warns against entry of non-Muslims in Mecca“</a>. ABS-CBN News. 14 March 2006. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abs-cbnnews.com/storypage.aspx?StoryId=32627">изворникот</a> на 26 April 2006. Посетено на 27 April 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Saudi+embassy+warns+against+entry+of+non-Muslims+in+Mecca&rft.date=2006-03-14&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.abs-cbnnews.com%2Fstorypage.aspx%3FStoryId%3D32627&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">↑</a> <cite id="CITEREFRobert_W._HefnerPatricia_Horvatich1997" class="citation book">Robert W. Hefner; Patricia Horvatich (January 1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=_kQ4yo-GIWUC&pg=PA198&dq#v=onepage&q&f=false">Islam in an Era of Nation-States: Politics and Religious Renewal in Muslim Southeast Asia</a>. University of Hawai'i Press. стр. 198. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/9780824819576" title="Специјална:ПечатенИзвор/9780824819576"><bdi>9780824819576</bdi></a>. Посетено на 5 June 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Islam+in+an+Era+of+Nation-States%3A+Politics+and+Religious+Renewal+in+Muslim+Southeast+Asia&rft.pages=198&rft.pub=University+of+Hawai%27i+Press&rft.date=1997-01&rft.isbn=9780824819576&rft.au=Robert+W.+Hefner&rft.au=Patricia+Horvatich&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D_kQ4yo-GIWUC%26pg%3DPA198%26dq%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100113084034/http://saudiaramcoworld.com/issue/197406/the.lure.of.mecca.htm">„The Lure Of Mecca“</a>. Saudi Aramco World. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.saudiaramcoworld.com/issue/197406/the.lure.of.mecca.htm">изворникот</a> на 2010-01-13. Посетено на 6 April 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Lure+Of+Mecca&rft.pub=Saudi+Aramco+World&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.saudiaramcoworld.com%2Fissue%2F197406%2Fthe.lure.of.mecca.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">↑</a> Dr Harjinder Singh Dilgeer says that Mecca was not banned to non-Muslim till nineteenth century; Sikh History in 10 volumes, Sikh University Press, (2010–2012), vol. 1, pp. 181–82 </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100412091714/http://www.fordham.edu/halsall/mod/1853Burton.html">„Sir Richard Francis Burton: A Pilgrimage to Mecca, 1853“</a>. Fordham.edu. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fordham.edu/halsall/mod/1853Burton.html">изворникот</a> на 2010-04-12. Посетено на 6 April 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Sir+Richard+Francis+Burton%3A+A+Pilgrimage+to+Mecca%2C+1853&rft.pub=Fordham.edu&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fordham.edu%2Fhalsall%2Fmod%2F1853Burton.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://kuran-na-makedonski.net/#9:1">Куран на македонски јазик</a> </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">↑</a> Statistical information department of the ministry of education:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.moe.gov.sa/statscenter/tawzee.rar">Statistical summary for education in Saudi Arabia</a> (AR) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151222091009/http://www.moe.gov.sa/statscenter/tawzee.rar">Архивирано</a> на 22 декември 2015 г. </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101203184240/http://www.railwaygazette.com/nc/news/single-view/view/hajj-pilgrims-take-the-metro-to-makkah.html">„Hajj pilgrims take the metro to Makkah“</a>. Railway Gazette International. 2010-11-15. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.railwaygazette.com/nc/news/single-view/view/hajj-pilgrims-take-the-metro-to-makkah.html">изворникот</a> на 2010-12-03. Посетено на 2018-02-28.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Hajj+pilgrims+take+the+metro+to+Makkah&rft.date=2010-11-15&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.railwaygazette.com%2Fnc%2Fnews%2Fsingle-view%2Fview%2Fhajj-pilgrims-take-the-metro-to-makkah.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100228180304/http://www.railwaygazette.com/news/single-view/view/makkah-metro-contracts-signed.html">„Mecca metro contracts signed“</a>. Railway Gazette International. 2009-06-24. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.railwaygazette.com/news/single-view/view//makkah-metro-contracts-signed.html">изворникот</a> на 2010-02-28. Посетено на 2009-06-25.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Mecca+metro+contracts+signed&rft.date=2009-06-24&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.railwaygazette.com%2Fnews%2Fsingle-view%2Fview%2F%2Fmakkah-metro-contracts-signed.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Надворешни_врски">Надворешни врски</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=28" title="Уреди го одделот „Надворешни врски“" class="mw-editsection-visualeditor">уреди</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=28" title="Уреди изворен код на одделот: Надворешни врски">уреди извор</a>]</div> <table class="metadata plainlinks mbox-small" style="padding:0.25em 0.5em 0.5em 0.75em;border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);background:var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa);color:inherit;"> <tbody><tr style="height:25px;"> <td colspan="2" style="padding-bottom:0.5em;border-bottom:1px solid #aaa;margin:auto;text-align:center;">Повеќе за Мека на збратимените проекти на Википедија </td></tr> <tr style="height:25px;"> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://mk.wiktionary.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Пребарај низ Викиречник"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/25px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/38px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/50px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></a> </td> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://mk.wiktionary.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="extiw" title="wikt:Special:Search/Мека">Дефиниции и преводи</a> на Викиречник <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%80%D0%B5%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Викиречник">?</a> </td></tr> <tr style="height:25px;"> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Пребарај во Ризницата"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/28px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/37px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="extiw" title="commons:Special:Search/Мека">Податотеки</a> на Ризницата <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0_(%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0)" title="Ризница (Викимедија)">?</a> </td></tr> <tr style="height:25px;"> <td><a href="https://mk.wikiversity.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Пребарај во Викиуниверзитет"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/25px-Wikiversity-logo-en.svg.png" decoding="async" width="25" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/38px-Wikiversity-logo-en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/50px-Wikiversity-logo-en.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="900" /></a> </td> <td><a href="https://mk.wikiversity.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="extiw" title="v:Special:Search/Мека">Образовни ресурси</a> на Викиуниверзитет <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B7%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Викиуниверзитет (страницата не постои)">?</a> </td></tr> <tr style="height:25px;"> <td><a href="https://mk.wikinews.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Пребарај низ Викивести"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/25px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/38px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/50px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a> </td> <td><a href="https://mk.wikinews.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="extiw" title="n:Special:Search/Мека">Новинарски известувања</a> на Викивести <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Викивести (страницата не постои)">?</a> </td></tr> <tr style="height:25px;"> <td><a href="https://mk.wikiquote.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Пребарај низ Викицитати"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/21px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/32px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/42px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a> </td> <td><a href="https://mk.wikiquote.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="extiw" title="q:Special:Search/Мека">Мисли</a> на Викицитат <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%82" title="Викицитат">?</a> </td></tr> <tr style="height:25px;"> <td><a href="https://mk.wikisource.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Пребарај низ Викиизвор"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/36px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/48px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a> </td> <td><a href="https://mk.wikisource.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="extiw" title="s:Special:Search/Мека">Изворни текстови</a> на Викиизвор <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80" title="Викиизвор">?</a> </td></tr> <tr style="height:25px;"> <td><a href="https://mk.wikibooks.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Пребарај низ Викикинги"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/25px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/38px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/50px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a> </td> <td><a href="https://mk.wikibooks.org/wiki/Special:Search/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" class="extiw" title="b:Special:Search/Мека">Прирачници</a> на Викикниги <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8" title="Викикниги">?</a> </td></tr> <tr style="height:25px;"> <td><a href="https://mk.wikivoyage.org/wiki/Mecca" title="Пребарај низ Википатување"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/25px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/38px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/50px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a> <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Википатување">?</a> </td> <td><a href="https://mk.wikivoyage.org/wiki/Mecca" class="extiw" title="voy:Mecca">Информации за guide</a> во Википатување <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80" title="Викиизвор">?</a> <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Википатување">?</a> </td></tr> </tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170317055002/http://www.holymakkah.gov.sa/en/Pages/default.aspx">Holy Mecca Municipality</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.saudinf.com/main/a83.htm">Saudi Information Resource – Holy Mecca</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060821222527/http://www.saudinf.com/main/a83.htm">Архивирано</a> на 21 август 2006 г.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050721135336/https://etext.library.adelaide.edu.au/b/burton/richard/b97p/chapter27.html">Personal Narrative of a Pilgrimage to Al Madinah and Meccah, by Richard Burton</a></li></ul> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0" title="Нормативна контрола">Нормативна контрола</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/identities/lccn-n79-032243">WorldCat</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%82%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D1%93%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Виртуелна меѓународна нормативна податотека">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/157091185">157091185</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BD_%D0%B1%D1%80%D0%BE%D1%98_%D0%BD%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Контролен број на Конгресната библиотека">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/names/n79032243">n79032243</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%93%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%B0_%D0%B7%D0%B0_%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%9A%D0%B0" title="Меѓународна стандардна назнака за имиња">ISNI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://isni.org/0000000121768551">0000 0001 2176 8551</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Обединета нормативна податотека">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4038514-0">4038514-0</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" class="extiw" title="en:Système universitaire de documentation">SUDOC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/028076664">028076664</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Национална библиотека на Франција">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119983981">cb119983981</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119983981">(податоци)</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_(%D0%88%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0)" title="Национална парламентарна библиотека (Јапонија)">NDL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00629323">00629323</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%A7%D0%B5%D1%88%D0%BA%D0%B0" title="Национална библиотека на Чешка">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ge129992&CON_LNG=ENG">ge129992</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%A8%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Национална библиотека на Шпанија">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX451634">XX451634</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table width="70%" align="center" cellspacing="3" style="border: 1px solid #708090; -moz-border-radius: 10px; background-color: white; margin-bottom: 3px;"> <tbody><tr> <td align="center"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Symbol_support_vote.svg/30px-Symbol_support_vote.svg.png" decoding="async" width="30" height="31" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Symbol_support_vote.svg/45px-Symbol_support_vote.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Symbol_support_vote.svg/60px-Symbol_support_vote.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /> </td> <td align="center">Статијата Мека е добра статија. Таа исполнува <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%83%D0%BC%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%B8%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Википедија:Критериуми за избрана статија">одредени критериуми за квалитет</a> и е дел од <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D0%BA%D1%83%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Википедија:Инкубатор">инкубаторот на Википедија</a>. </td></tr></tbody></table></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Преземено од „<a dir="ltr" href="https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Мека&oldid=5142758">https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Мека&oldid=5142758</a>“</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Специјална:Категории">Категории</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%A1%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Категорија:Градови во Саудиска Арабија">Градови во Саудиска Арабија</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8" title="Категорија:Свети градови">Свети градови</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Категорија:Мека">Мека</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0" title="Категорија:Исламски свети места">Исламски свети места</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%9E%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Категорија:Градови во Отоманското Царство">Градови во Отоманското Царство</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Скриени категории: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%B5%D0%B1%D1%80%D0%BE%D1%98%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8_%D0%B0%D1%80%D0%B3%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D1%80%D0%BE%D1%98%D0%BA%D0%B8" title="Категорија:Страници со небројчени аргументи за форматирање на бројки">Страници со небројчени аргументи за форматирање на бројки</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8_%D1%88%D1%82%D0%BE_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82_%D0%B4%D1%83%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8_%D0%B0%D1%80%D0%B3%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D1%88%D0%BA%D0%B8" title="Категорија:Страници што користат дуплирани аргументи во повикувања на предлошки">Страници што користат дуплирани аргументи во повикувања на предлошки</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:CS1-%D0%BE%D0%B4%D1%80%D0%B6%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5:_%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%9C%D0%B5_%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%9A%D0%B0:_%D1%81%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%B0%D0%B2%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8" title="Категорија:CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори">CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82_%D0%BE%D0%B4_%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_1913_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4_%D0%B7%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80" title="Категорија:Статии со текст од Католичката енциклопедија 1913 со навод за Викиизвор">Статии со текст од Католичката енциклопедија 1913 со навод за Викиизвор</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_(de)" title="Категорија:Статии со извори на германски (de)">Статии со извори на германски (de)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9A%D0%BE%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%86%D0%B8%D1%82%D0%B5" title="Категорија:Координати на Википодатоците">Координати на Википодатоците</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8_%D0%BA%D0%BE%D0%B8_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82_%D0%BF%D1%81%D1%82_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B8_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B8" title="Категорија:Страници кои користат пст со непознати параметри">Страници кои користат пст со непознати параметри</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(VIAF)" title="Категорија:Википедија:Статии со нормативна контрола (VIAF)">Википедија:Статии со нормативна контрола (VIAF)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(LCCN)" title="Категорија:Википедија:Статии со нормативна контрола (LCCN)">Википедија:Статии со нормативна контрола (LCCN)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(ISNI)" title="Категорија:Википедија:Статии со нормативна контрола (ISNI)">Википедија:Статии со нормативна контрола (ISNI)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(GND)" title="Категорија:Википедија:Статии со нормативна контрола (GND)">Википедија:Статии со нормативна контрола (GND)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(BNF)" title="Категорија:Википедија:Статии со нормативна контрола (BNF)">Википедија:Статии со нормативна контрола (BNF)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B8_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8" title="Категорија:Добри статии">Добри статии</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Последната промена на страницава е извршена на 10 јануари 2024 г. во 10:54 ч.</li> <li id="footer-info-copyright">Текстот е достапен под условите на лиценцата <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Криејтив комонс Наведи извор-Сподели под исти услови</a>. Може да важат и дополнителни услови. За повеќе информации, погледајте ги <a class="external text" href="https://mk.wikipedia.org/wiki/Википедија:Услови_на_употреба">Условите на употреба</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Заштита на личните податоци</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%97%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0">За Википедија</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9E%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5_%D0%BE%D0%B4_%D0%BE%D0%B4%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82">Одрекување од одговорност</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Правилник на однесување</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Програмери</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/mk.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Согласност за колачиња</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//mk.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобилен изглед</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-694cf4987f-tht9q","wgBackendResponseTime":181,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.963","walltime":"1.208","ppvisitednodes":{"value":11559,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":187932,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":17826,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":29,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":252076,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 988.829 1 -total"," 43.83% 433.371 1 Предлошка:Наводи"," 33.14% 327.656 1 Предлошка:Инфокутија_Населено_место"," 31.23% 308.784 1 Предлошка:Инфокутија"," 14.25% 140.904 16 Предлошка:Наведена_мрежна_страница"," 7.43% 73.464 19 Предлошка:Наведена_книга"," 6.61% 65.404 3 Предлошка:ISBN"," 6.43% 63.546 1 Предлошка:Weather_box"," 6.03% 59.663 1 Предлошка:URL"," 5.57% 55.114 1 Предлошка:Str_right"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.368","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4249706,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-mczng","timestamp":"20241122212020","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u041c\u0435\u043a\u0430","url":"https:\/\/mk.wikipedia.org\/wiki\/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D0%B0","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5806","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5806","author":{"@type":"Organization","name":"\u0423\u0447\u0435\u0441\u043d\u0438\u0446\u0438 \u043d\u0430 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0438\u043d\u0438 \u043f\u0440\u043e\u0435\u043a\u0442\u0438"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0424\u043e\u043d\u0434\u0430\u0446\u0438\u0458\u0430 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0458\u0430","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-10-04T19:37:37Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/6a\/Makkah_Montage.jpg"}</script> </body> </html>