CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="tr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Yahvist - Vikipedi</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )trwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","Ocak","Şubat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran","Temmuz","Ağustos","Eylül","Ekim","Kasım","Aralık"],"wgRequestId":"a6d94997-2b3b-4d94-972c-0c99ab9712de","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Yahvist","wgTitle":"Yahvist","wgCurRevisionId":34582194,"wgRevisionId":34582194,"wgArticleId":1208887,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar","Belgesel hipotez","Yehova"],"wgPageViewLanguage":"tr","wgPageContentLanguage":"tr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Yahvist","wgRelevantArticleId":1208887,"wgIsProbablyEditable":true, "wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":34582194,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"tr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1099313","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.14"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.charinsert", "ext.gadget.extra-toolbar-buttons","ext.gadget.HizliBilgi","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Yahvist - Vikipedi"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tr.m.wikipedia.org/wiki/Yahvist"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Değiştir" href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedi (tr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Yahvist"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedi Atom beslemesi" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Yahvist rootpage-Yahvist skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">İçeriğe atla</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Ana menü" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ana menü" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ana menü</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ana menü</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Gezinti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Anasayfa" title="Anasayfayı ziyaret et [z]" accesskey="z"><span>Anasayfa</span></a></li><li id="n-Hakkımızda" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda"><span>Hakkımızda</span></a></li><li id="n-İçindekiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:G%C3%B6z_at"><span>İçindekiler</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Rastgele" title="Rastgele bir sayfaya gidin [x]" accesskey="x"><span>Rastgele madde</span></a></li><li id="n-Seçkin-içerik" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Se%C3%A7kin_i%C3%A7erik"><span>Seçkin içerik</span></a></li><li id="n-Yakınımdakiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Yak%C4%B1n%C4%B1mdakiler"><span>Yakınımdakiler</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C3%96zelSayfalar"><span>Özel sayfalar</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Katılım" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Katılım" > <div class="vector-menu-heading"> Katılım </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Deneme_tahtas%C4%B1"><span>Deneme tahtası</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:K%C3%B6y_%C3%A7e%C5%9Fmesi" title="Güncel olaylarla ilgili son bilgiler"><span>Köy çeşmesi</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler" title="Vikide yapılmış son değişikliklerin listesi [r]" accesskey="r"><span>Son değişiklikler</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Y%C3%BCkle"><span>Dosya yükle</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Topluluk_portali" title="Proje hakkında, neler yapabilirsiniz, ne nerededir"><span>Topluluk portali</span></a></li><li id="n-shop-text" class="mw-list-item"><a href="//shop.wikimedia.org"><span>Wikimedia dükkânı</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Yard%C4%B1m:%C4%B0%C3%A7indekiler" title="Yardım almak için"><span>Yardım</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Anasayfa" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-tr.svg" style="width: 6.6875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Özgür Ansiklopedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tr.svg" width="104" height="13" style="width: 6.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C3%96zel:Ara" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ara</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara" aria-label="Vikipedi üzerinde ara" autocapitalize="sentences" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Kişisel araçlar"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Sayfanın yazı tipi boyutunun, genişliğinin ve renginin görünümünü değiştirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüm" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Görünüm</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=tr.wikipedia.org&uselang=tr" class=""><span>Bağış yapın</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Yahvist" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir" class=""><span>Hesap oluştur</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Yahvist" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o" class=""><span>Oturum aç</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha fazla seçenek" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Kişisel araçlar" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Kişisel araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Kullanıcı menüsü" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=tr.wikipedia.org&uselang=tr"><span>Bağış yapın</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Yahvist" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Hesap oluştur</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Yahvist" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Oturum aç</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıkış yapmış editörler için sayfalar <a href="/wiki/Yard%C4%B1m:Giri%C5%9F" aria-label="Değişiklik yapma hakkında daha fazla bilgi edinin"><span>daha fazla bilgi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Katk%C4%B1lar%C4%B1m" title="Bu IP adresinden yapılmış değişiklikler listesi [y]" accesskey="y"><span>Katkılar</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:MesajSayfam" title="Bu IP adresindeki düzenlemeler hakkında tartışma [n]" accesskey="n"><span>Mesaj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Ekapat\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"tr\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv class=\"plainlinks notheme\" style=\"border: 1px solid #ddd; margin: 0 0 3px; background: white;\"\u003E\n\u003Cdiv class=\"nomobile\" style=\"float:left; margin:5px;\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025_in_Turkey\" title=\"c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025 in Turkey\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/81px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"81\" height=\"95\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/123px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/163px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png 2x\" data-file-width=\"355\" data-file-height=\"414\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/div\u003E\n\u003Cdiv style=\"color: gray; max-width:1280px; margin: 12px auto; font-family: Tahoma, \u0026#39;DejaVu Sans Condensed\u0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 16pt; position: relative;\"\u003EÖdüllü Viki Folkloru Seviyor 2025 Yarışması başladı! \u003Cbr /\u003E Katılmak için \u003Ca href=\"https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025_in_Turkey\" class=\"extiw\" title=\"c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025 in Turkey\"\u003EViki Folkloru Seviyor 2025 Türkiye\u003C/a\u003E sayfasını ziyaret edin.\u003C/div\u003E\n\u003Cdiv style=\"clear: both;\"\u003E\u003C/div\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="İçindekiler" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">İçindekiler</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gizle</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Giriş</div> </a> </li> <li id="toc-Ön_bilgi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ön_bilgi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ön bilgi</span> </div> </a> <ul id="toc-Ön_bilgi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Yahvist_metnin_doğası" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Yahvist_metnin_doğası"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Yahvist metnin doğası</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Yahvist_metnin_doğası-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Yahvist metnin doğası alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Yahvist_metnin_doğası-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tekrarlayan_temalar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tekrarlayan_temalar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Tekrarlayan temalar</span> </div> </a> <ul id="toc-Tekrarlayan_temalar-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-İnsan_ile_toprak_arasındaki_ilişki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#İnsan_ile_toprak_arasındaki_ilişki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>İnsan ile toprak arasındaki ilişki</span> </div> </a> <ul id="toc-İnsan_ile_toprak_arasındaki_ilişki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kutsal_olanla_insanın_ayrılışı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kutsal_olanla_insanın_ayrılışı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Kutsal olanla insanın ayrılışı</span> </div> </a> <ul id="toc-Kutsal_olanla_insanın_ayrılışı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İnsanın_kademeli_yozlaşması" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#İnsanın_kademeli_yozlaşması"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3</span> <span>İnsanın kademeli yozlaşması</span> </div> </a> <ul id="toc-İnsanın_kademeli_yozlaşması-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-J'deki_soy_ağaçları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#J'deki_soy_ağaçları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.4</span> <span>J'deki soy ağaçları</span> </div> </a> <ul id="toc-J'deki_soy_ağaçları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Elohist_ile_karşılaştırma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Elohist_ile_karşılaştırma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Elohist ile karşılaştırma</span> </div> </a> <ul id="toc-Elohist_ile_karşılaştırma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Yahvist_metnin_kökeni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Yahvist_metnin_kökeni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Yahvist metnin kökeni</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Yahvist_metnin_kökeni-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Yahvist metnin kökeni alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Yahvist_metnin_kökeni-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Alternatif_görüşler" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Alternatif_görüşler"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Alternatif görüşler</span> </div> </a> <ul id="toc-Alternatif_görüşler-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ayrıca_bakınız" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ayrıca_bakınız"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ayrıca bakınız</span> </div> </a> <ul id="toc-Ayrıca_bakınız-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notlar</span> </div> </a> <ul id="toc-Notlar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kaynakça" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kaynakça"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Kaynakça</span> </div> </a> <ul id="toc-Kaynakça-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dış_bağlantılar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dış_bağlantılar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Dış bağlantılar</span> </div> </a> <ul id="toc-Dış_bağlantılar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="İçindekiler" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">İçindekiler tablosunu değiştir</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Yahvist</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Başka bir dildeki sayfaya gidin. 27 dilde mevcut" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-27" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">27 dil</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%B1_%D9%8A%D9%87%D9%88%D9%8A" title="مصدر يهوي - Arapça" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مصدر يهوي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arapça" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%99%D0%B5%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%81%D1%82" title="Йеховист - Bulgarca" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Йеховист" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarca" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B9%E0%A7%8D_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8" title="ইয়াহওয়েহ্ উৎস - Bengalce" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ইয়াহওয়েহ্ উৎস" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengalce" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Jahvisti%C4%8Dka_predaja" title="Jahvistička predaja - Boşnakça" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Jahvistička predaja" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Boşnakça" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tradici%C3%B3_jahvista" title="Tradició jahvista - Katalanca" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tradició jahvista" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalanca" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Jahvista" title="Jahvista - Çekçe" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Jahvista" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Çekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Jahwist" title="Jahwist - Almanca" lang="de" hreflang="de" data-title="Jahwist" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Jahwist" title="Jahwist - İngilizce" lang="en" hreflang="en" data-title="Jahwist" data-language-autonym="English" data-language-local-name="İngilizce" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tradici%C3%B3n_yahvista" title="Tradición yahvista - İspanyolca" lang="es" hreflang="es" data-title="Tradición yahvista" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="İspanyolca" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Jahvist" title="Jahvist - Estonca" lang="et" hreflang="et" data-title="Jahvist" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonca" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%AC%DB%8C" title="منبع جی - Farsça" lang="fa" hreflang="fa" data-title="منبع جی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Farsça" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Document_jahviste" title="Document jahviste - Fransızca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Document jahviste" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Fransızca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%9E%D7%A7%D7%95%D7%A8_%D7%94%D7%99%D7%94%D7%95%D7%95%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%99" title="המקור היהוויסטי - İbranice" lang="he" hreflang="he" data-title="המקור היהוויסטי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="İbranice" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Jahvisti%C4%8Dka_predaja" title="Jahvistička predaja - Hırvatça" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Jahvistička predaja" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Hırvatça" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Jahvista_forr%C3%A1s" title="Jahvista forrás - Macarca" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Jahvista forrás" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Macarca" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sumber_Yahwis" title="Sumber Yahwis - Endonezce" lang="id" hreflang="id" data-title="Sumber Yahwis" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Endonezce" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tradizione_jahvista" title="Tradizione jahvista - İtalyanca" lang="it" hreflang="it" data-title="Tradizione jahvista" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="İtalyanca" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A4%E3%83%8F%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%B9%E3%83%88" title="ヤハウィスト - Japonca" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヤハウィスト" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japonca" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%97%AC%ED%98%B8%EC%99%80_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="여호와 문서 - Korece" lang="ko" hreflang="ko" data-title="여호와 문서" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korece" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Tahirin-kevitra_iahvista" title="Tahirin-kevitra iahvista - Malgaşça" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tahirin-kevitra iahvista" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malgaşça" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Jahwist" title="Jahwist - Felemenkçe" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Jahwist" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Felemenkçe" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Tradycja_jahwistyczna" title="Tradycja jahwistyczna - Lehçe" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Tradycja jahwistyczna" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Lehçe" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Fonte_javista" title="Fonte javista - Portekizce" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Fonte javista" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portekizce" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%85%D0%B2%D0%B8%D1%81%D1%82" title="Яхвист - Rusça" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Яхвист" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Rusça" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Jahwist" title="Jahwist - Tagalogca" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Jahwist" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalogca" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%B3%D0%B2%D1%96%D1%81%D1%82" title="Ягвіст - Ukraynaca" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Ягвіст" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukraynaca" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%9B%85%E5%A8%81%E5%85%B8" title="雅威典 - Çince" lang="zh" hreflang="zh" data-title="雅威典" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Çince" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1099313#sitelinks-wikipedia" title="Dillerarası bağlantıları değiştir" class="wbc-editpage">Bağlantıları değiştir</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad alanları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Yahvist" title="İçerik sayfasını göster [c]" accesskey="c"><span>Madde</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tart%C4%B1%C5%9Fma:Yahvist&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="İçerik ile ilgili tartışma (sayfa mevcut değil) [t]" accesskey="t"><span>Tartışma</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil varyantını değiştir" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Türkçe</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüm"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Yahvist"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=history" title="Bu sayfanın geçmiş sürümleri [h]" accesskey="h"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Araçlar" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Araçlar</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha fazla seçenek" > <div class="vector-menu-heading"> Eylemler </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Yahvist"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=history"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Genel </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SayfayaBa%C4%9Flant%C4%B1lar/Yahvist" title="Bu sayfaya bağlantı vermiş tüm viki sayfalarının listesi [j]" accesskey="j"><span>Sayfaya bağlantılar</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C4%B0lgiliDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler/Yahvist" rel="nofollow" title="Bu sayfadan bağlantı verilen sayfalardaki son değişiklikler [k]" accesskey="k"><span>İlgili değişiklikler</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yahvist&oldid=34582194" title="Bu sayfanın bu revizyonuna kalıcı bağlantı"><span>Kalıcı bağlantı</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=info" title="Bu sayfa hakkında daha fazla bilgi"><span>Sayfa bilgisi</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:KaynakG%C3%B6ster&page=Yahvist&id=34582194&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu sayfadan nasıl kaynak göstereceği hakkında bilgi"><span>Bu sayfayı kaynak göster</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FYahvist"><span>Kısaltılmış URL'yi al</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FYahvist"><span>Karekodu indir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Yazdır/dışa aktar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kitap&bookcmd=book_creator&referer=Yahvist"><span>Bir kitap oluştur</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:DownloadAsPdf&page=Yahvist&action=show-download-screen"><span>PDF olarak indir</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yahvist&printable=yes" title="Bu sayfanın basılmaya uygun sürümü [p]" accesskey="p"><span>Basılmaya uygun görünüm</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Diğer projelerde </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1099313" title="Veri havuzundaki ilgili ögeye bağlantı [g]" accesskey="g"><span>Vikiveri ögesi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüm</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizle</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipedi, özgür ansiklopedi</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tr" dir="ltr"><p><b>Yahvist</b> (veya <b>Yehovist</b>, <b>Jehovist</b>, <b>Yahwist</b>, <b>Jahwist</b>) ya da kısaca <b>J</b>, <a href="/wiki/Belgesel_hipotez" title="Belgesel hipotez">Belgesel hipotez</a> (DH)'e göre <a href="/wiki/Tora" class="mw-redirect" title="Tora">Tora</a>'yı oluşturan dört ana kaynaktan biridir. Kaynakların en eskisi olup <a href="/wiki/Tekvin" class="mw-redirect" title="Tekvin">Tekvinin</a> yarısına yakınını, <a href="/wiki/%C3%87%C4%B1k%C4%B1%C5%9F_(Tevrat)" class="mw-redirect" title="Çıkış (Tevrat)">Çıkış</a>'ın ilk yarısını ve <a href="/wiki/Say%C4%B1lar_(Tevrat)" class="mw-redirect" title="Sayılar (Tevrat)">Sayıların</a> bazı kısımlarını oluşturur. J'de Tanrı insansı olarak anlatılıp ismi <i><a href="/wiki/Yahweh" class="mw-redirect" title="Yahweh">Yahweh</a></i> (Yehova)'dir; <a href="/wiki/Yehuda_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Yehuda Krallığı">Yehuda Krallığı</a>'na ve bu krallıktaki insanların tarihine özel bir ilgi duymaktadır. J'nin ~MÖ 950'de derlendiğine ve ~MÖ 400'de Tora ile birleştirildiğine inanılır.<sup id="cite_ref-Harris_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Harris-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ön_bilgi"><span id=".C3.96n_bilgi"></span>Ön bilgi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=1" title="Değiştirilen bölüm: Ön bilgi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=1" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Ön bilgi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Tekvin'in Yahvist yazarı ilk olarak 1753'te <a href="/wiki/Frans%C4%B1zlar" title="Fransızlar">Fransız</a> doktor <a href="/w/index.php?title=Jean_Astruc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jean Astruc (sayfa mevcut değil)">Jean Astruc</a> (1684–1766) tarafından tanımlanıp, kitabı <i>Conjectures sur les mémoires originaux dont il paraît que Moïse s'est servi pour composer le livre de la Genèse</i> ("Görünüşe göre Tekvin Kitabının oluşturulmasında kullanılan Musa'nın orijinal hatıralarının varsayımları")'de anlatılmıştır. "Jahwist" (<b>J</b>) ismi Alman uzmanların kullandığı terminolojiden kaynaklanmaktadır. </p><p><a href="/wiki/Julius_Wellhausen" title="Julius Wellhausen">Julius Wellhausen</a> (1844–1918) Yahvist kaynağı belgesel hipotez ile birleştirdi böylece <a href="/w/index.php?title=Y%C3%BCksek_ele%C5%9Ftiri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yüksek eleştiri (sayfa mevcut değil)">yüksek eleştirinin</a> temelini hazırladı. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Yahvist_metnin_doğası"><span id="Yahvist_metnin_do.C4.9Fas.C4.B1"></span>Yahvist metnin doğası</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=2" title="Değiştirilen bölüm: Yahvist metnin doğası" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=2" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yahvist metnin doğası"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kaynakta Tanrı'nın ismi YHWH olarak geçmektedir, bu isim <i>Yehova</i>'nın eski söyleniş şeklidir. <a href="/wiki/Kit%C3%A2b-%C4%B1_Mukaddes" title="Kitâb-ı Mukaddes">Kitab-ı Mukaddes</a> tercümelerinde bu isim için "RAB" kullanılır. Yh<b>w</b>h de kullanılan "w" sesi bugünkü modern <a href="/wiki/%C4%B0branice" title="İbranice">İbranicede</a> kullanılmamaktadır. </p><p>Yahvist metin, Yehova'nın insanı kilden yaratıp hayat nefesi üflemesiyle başlayıp <a href="/wiki/Musa" title="Musa">Musa</a>'yı "kendi elleriyle" kile gömmesiyle biter. J'de Yehova, insansı bir figürdür, Cennet Bahçesinde (Eden) akşam melteminde yürüyüşten hoşlanır, <a href="/wiki/Adem" class="mw-redirect" title="Adem">Adem</a> ve <a href="/wiki/Havva" title="Havva">Havva</a>'ya hayvan postundan giysiler yapar, Abram'ın kendisine sunduğu yemeklerin tadını çıkarır, insanlarla yüz yüze konuşur (bkz Çıkış 24:10-11), savaşta <a href="/wiki/Ye%C5%9Fu" class="mw-redirect" title="Yeşu">Yeşu</a>'nun yanında yer alır, Musa'yı kendi elleriyle gömer. Sodom ve Gomora hikâyesinde de görüldüğü gibi kendisiyle pazarlık yapılabilir. Çıkış kitabında <a href="/wiki/%C4%B0srailo%C4%9Fullar%C4%B1" title="İsrailoğulları">İsrailoğullarına</a> öfkeli olan Tanrı'nın Musa soyundan gelenler hariç halkı yok edeceğini söylemesine rağmen bu fikirden caydığı görülür (Çıkış 32:14). </p><p>J'de, <a href="/wiki/Yehuda_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Yehuda Krallığı">Yehuda</a>'nın geleneklerine ve komşuları <a href="/wiki/Edom" title="Edom">Edom</a> ile olan ilişkilerine özel bir ilgi vardır. J, <a href="/wiki/%C4%B0kinci_%C4%B0srail_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="İkinci İsrail Krallığı">İsrail</a>'e karşı Yehuda'yı destekler. J, aynı zamanda, <a href="/wiki/Kud%C3%BCs" title="Kudüs">Kudüs</a> merkezli <a href="/wiki/Harun" title="Harun">Harun</a> soyundan gelen rahipleri de desteklemektedir. </p><p><a href="/wiki/Meryem_Ezgisi" class="mw-redirect" title="Meryem Ezgisi">Meryem Ezgisi</a> olarak da bilinen <a href="/wiki/Deniz_Ezgisi" title="Deniz Ezgisi">Deniz Ezgisi</a>'nde Yehova şavaşçı olarak gösterilir (Çıkış 15:3). Yehova her zaman cennetteki iyi huylu Tanrı olmayıp tehlikeli de olabilmektedir; örneğin, yeni peygamber seçilen Musa'yı öldürmeye kalkışmış, keyfi olarak Musa'nın <a href="/wiki/Kenan_topraklar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Kenan toprakları">Kenan topraklarına</a> girmesini engellemiş, <a href="/wiki/Babil_Kulesi" title="Babil Kulesi">Babil</a>'de insanların dillerini değiştirmiştir. </p><p>Yahvist'e klasik olarak atfedilen merkezi metinler şunları içerir:<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Konu</th> <th>Bölüm ve Ayetler </th></tr> <tr> <th colspan="2">Eski tarih </th></tr> <tr> <td>Yaratılış ve günah</td> <td>Başlangıç 2:4b – 3:24* </td></tr> <tr> <td>Kain ve Habil</td> <td>Başlangıç 4* </td></tr> <tr> <td>Nuhun tufanı</td> <td>Başlangıç 6:5 – 8:22* </td></tr> <tr> <td>Nuh</td> <td>Başlangıç 9:18–26* </td></tr> <tr> <td>Milletler tablosu</td> <td>Başlangıç 10:8–30* </td></tr> <tr> <td>Babil'deki kule</td> <td>Başlangıç 11:1–9* </td></tr> <tr> <th colspan="2">Ataların tarihi </th></tr> <tr> <td>İbrahim, Sara und Lut</td> <td>Başlangıç 12–13* </td></tr> <tr> <td>Hacar'ın kaçışı</td> <td>Başlangıç 16* </td></tr> <tr> <td>İbrahim, Lut ve Sodom</td> <td>Başlangıç 18–19* </td></tr> <tr> <td>İshak için bir eş</td> <td>Başlangıç 24* </td></tr> <tr> <td>Esav ve Yakup'un doğumu</td> <td>Başlangıç 25:21–34* </td></tr> <tr> <td>Yakup'un ilkoğulluk bereketi</td> <td>Başlangıç 27* </td></tr> <tr> <td>Yakup'un rüyası</td> <td>Başlangıç 28:10–22* </td></tr> <tr> <td>Yakup, Laban ve Yakup'un çocuklarının doğumu</td> <td>Başlangıç 29 – 31* </td></tr> <tr> <td>Yakup ve Esav</td> <td>Başlangıç 32–33* </td></tr> <tr> <td>Benyamin'in doğumu ve Rahel'in ölümü</td> <td>Başlangıç 35* </td></tr> <tr> <td>Yusuf</td> <td>Başlangıç 37*, 39 – 50* </td></tr> <tr> <th colspan="2">Çıkış, çöl, Sina dağı </th></tr> <tr> <td>İsrail'in Mısır'daki sömürülmesi</td> <td>Çıkış 1* </td></tr> <tr> <td>Musa'nın doğumu, kaçış, tayin</td> <td>Çıkış 2–5* </td></tr> <tr> <td>On bela</td> <td>Çıkış 7:14 – 12:39* </td></tr> <tr> <td>Kızıldeniz</td> <td>Çıkış 13:17 – 14:31* </td></tr> <tr> <td>Halkın mırıldanması</td> <td>Çıkış 15–17* </td></tr> <tr> <td>Tanrı'nın haşmetinin görünümü</td> <td>Çıkış 18–20*, 24* </td></tr> <tr> <td>Altın buzağı</td> <td>Çıkış 32* </td></tr> <tr> <th colspan="2">Vadedilen diyar </th></tr> <tr> <td>Diyarın gözetlenmesi</td> <td>Sayılar 13–14* </td></tr> <tr> <td>Balam</td> <td>Sayılar 22–24* </td></tr> <tr> <td colspan="2" align="left">* Bahsi geçen pasajlarda her ayet "Yahvist"e yüklenemez. </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tekrarlayan_temalar">Tekrarlayan temalar</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=3" title="Değiştirilen bölüm: Tekrarlayan temalar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=3" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tekrarlayan temalar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=Michael_D._Coogan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Michael D. Coogan (sayfa mevcut değil)">Michael D. Coogan</a>, <i>Introduction to the Old Testament</i> (Eski Ahit'e Giriş) kitabında Yahvist geleneğin tekrar eden üç temasından bahseder. Bu temalar insanın toprakla olan ilişkisi, insanla Tanrı'nın ayrılışı ve insanoğlunun gittikçe yozlaşmasıdır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="İnsan_ile_toprak_arasındaki_ilişki"><span id=".C4.B0nsan_ile_toprak_aras.C4.B1ndaki_ili.C5.9Fki"></span>İnsan ile toprak arasındaki ilişki</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=4" title="Değiştirilen bölüm: İnsan ile toprak arasındaki ilişki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=4" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İnsan ile toprak arasındaki ilişki"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>J kaynağının kendisine has özelliği insan ile toprak arasındaki ilişkidir. Bu motif ilk Tekvin 2:4b - 3:24'te görülür; "ilk insan <i>adam</i>dır çünkü topraktan çıkarılmıştır."<sup id="cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Michael_D._Coogan_2009-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%C4%B0branice" title="İbranice">İbranicede</a> Yer/Dünya/Toprak <i>adama</i>dır, dolayısıyla insan toprağın türevidir. Başlangıçta insan toprak ile uyum içinde yaşar. İnsanın cennet bahçesinde kurallara uyamamasıyla bu ilişki bozuldu. Tekvin 3:19'da, toprağın insan için lanetlendiğini, yemek bulmak için toprağın işlenmesi gerektiğini anlatır.<sup id="cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-Michael_D._Coogan_2009-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tekvin 3:19'da aktarıldığı üzere insanın toprakla uyumu insanın ölümünden sonra gerçekleşecektir. Bu motif <a href="/wiki/Habil_ve_Kabil" title="Habil ve Kabil">Habil ve Kabil</a> hikâyesinde de işlenmiştir. Cinayetten sonra Kabil toprağın laneti altına girdi.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Görünüşe göre insanla toprak arasındaki ilişki <a href="/wiki/Nuh" title="Nuh">Nuh</a>'tan sonra düzelmiştir. Kendisi için <i>toprak adamı</i> olarak bahsedilen Nuh ile toprağın laneti hafiflemiştir.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sonuç olarak J kaynağında insanın yozlaşmasıyla toprak arasındaki ilişki yer alır.<sup id="cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-Michael_D._Coogan_2009-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Kutsal_olanla_insanın_ayrılışı"><span id="Kutsal_olanla_insan.C4.B1n_ayr.C4.B1l.C4.B1.C5.9F.C4.B1"></span>Kutsal olanla insanın ayrılışı</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=5" title="Değiştirilen bölüm: Kutsal olanla insanın ayrılışı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=5" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kutsal olanla insanın ayrılışı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>J kaynağında sıkça tekrarlanan temalardan biri de insan ile kutsal dünya arasındaki sınırlardır. Örneğin Tekvin 3:22'de anlatıldığına göre, yasak meyvenin yenmesiyle erkek ve kadın tanrı gibi oldular ve <a href="/wiki/Eden" class="mw-redirect" title="Eden">Cennet Bahçesi</a>'nden kovuldular, böylece hayat ağacına erişimleri engellendi ve tam anlamıyla ilahi ve ölümsüz olamadılar. Bu tema, Tanrı'nın oğullarıyla insan kadınlar arasındaki cinsel ilişkiyi anlatan Tekvin 6:1-4'te de aktarılır. <a href="/wiki/Yehova" title="Yehova">Yehova</a> bunun kurallara aykırı olduğunu belirtip bu ilişkilerden doğanların yaşam sürelerini sınırlamıştır.<sup id="cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-3" class="reference"><a href="#cite_note-Michael_D._Coogan_2009-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Son olarak bu tema Tekvin 11:1-9'da <a href="/wiki/Babil_Kulesi" title="Babil Kulesi">Babil Kulesi</a> hikâyesiyle görülür; insanın istediği herhangi bir şeyi yapabilme yeteneğini gören Tanrı onların ilahi vasıfa ulaşmalarını engellemek için iletişimlerini kesmek amacıyla dillerini değiştirdi.<sup id="cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-4" class="reference"><a href="#cite_note-Michael_D._Coogan_2009-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="İnsanın_kademeli_yozlaşması"><span id=".C4.B0nsan.C4.B1n_kademeli_yozla.C5.9Fmas.C4.B1"></span>İnsanın kademeli yozlaşması</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=6" title="Değiştirilen bölüm: İnsanın kademeli yozlaşması" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=6" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İnsanın kademeli yozlaşması"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Yahvist geleneğin üçüncü teması insanın artan yozlaşmasıdır. Havva'nın Tanrı'nın kurallarına uymaması, <a href="/wiki/Habil_ve_Kabil" title="Habil ve Kabil">Habil ve Kabil</a> hikâyesindeki kardeş katli gibi olayların sonunda <a href="/wiki/Nuh_Tufan%C4%B1" class="mw-redirect" title="Nuh Tufanı">tufan</a> gerçekleşti (Tekvin 6:5-6). <i>Rab</i>, insanoğlunun artan günahkarlığını görünce onları yarattığına pişman oldu ve kalbine sıkıntı çöktü. Bu antroposentrizm iması Yahvist kaynakla bağdaştırılır.<sup id="cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-5" class="reference"><a href="#cite_note-Michael_D._Coogan_2009-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="J'deki_soy_ağaçları"><span id="J.27deki_soy_a.C4.9Fa.C3.A7lar.C4.B1"></span>J'deki soy ağaçları</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=7" title="Değiştirilen bölüm: J'deki soy ağaçları" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=7" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: J'deki soy ağaçları"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Her ne kadar Tekvin'deki çoğu soyağacı <a href="/wiki/Ruhbani_kaynak" title="Ruhbani kaynak">P</a> ile bağdaştırılsa da bazıları J kaynağından gelmektedir. Tekvin 4 ve 10'da Adem'den Enoş'a kadar olan soyağacı "parçalı" olarak sunulmuştur; yani, belli başlı karakterlere ulaşmak için bazı nesiller atlanarak gösterilmiştir.<sup id="cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-6" class="reference"><a href="#cite_note-Michael_D._Coogan_2009-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Elohist_ile_karşılaştırma"><span id="Elohist_ile_kar.C5.9F.C4.B1la.C5.9Ft.C4.B1rma"></span>Elohist ile karşılaştırma</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=8" title="Değiştirilen bölüm: Elohist ile karşılaştırma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=8" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Elohist ile karşılaştırma"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Yahvist kaynak muhtemelen Adem ve Havva hikâyesiyle başlar; Tanrı'nın önce ışığı yaratmasıyla başlayan Yaratılış hikâyesi P'nin çalışması olduğu düşünülür, muhtemelen P bu bilgiyi sözlü geleneklerden elde etmiştir. J'deki yaratılış hikâyesi bugün kaybolmuştur ve belki de hiçbir zaman öğrenilemeyecektir. <a href="/wiki/Harold_Bloom" title="Harold Bloom">Harold Bloom</a>'a göre, <a href="/wiki/Tora" class="mw-redirect" title="Tora">Tora</a>'da bir deniz canavarı olan <a href="/wiki/Leviathan" title="Leviathan">Leviathan</a>'ın yok edilişi J kaynağına aittir çünkü dış güçlerin üstesinden gelme Yhwh'ın bir özelliğidir. </p><p>J, genel insan durumuyla ilgili hikâyeler anlatır; kimisi <a href="/wiki/Adem" class="mw-redirect" title="Adem">Adem</a> ve <a href="/wiki/Havva" title="Havva">Havva</a>, <a href="/wiki/Habil_ve_Kabil" title="Habil ve Kabil">Habil ve Kabil</a> gibi geniş çaplı hikâyeler olup kimisi <a href="/wiki/Ham" title="Ham">Ham</a>'ın laneti ve <a href="/wiki/Babil_Kulesi" title="Babil Kulesi">Babil Kulesi</a> gibi küçük çaplıdır. Ayrıca <a href="/wiki/Nuh_Tufan%C4%B1" class="mw-redirect" title="Nuh Tufanı">Nuh Tufanı</a>'nı ve kısa kesildiği için zor anlaşılan <a href="/wiki/Nefilim" title="Nefilim">Nefilim</a> hikâyesini içinde barındırır. </p><p>Yahvist kaynağı, kuzeydeki <a href="/wiki/%C4%B0kinci_%C4%B0srail_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="İkinci İsrail Krallığı">İsrail Krallığı</a>'nın yok olmasıyla bölgenin önemli merkezi haline gelen güneydeki <a href="/wiki/Yehuda_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Yehuda Krallığı">Yehuda Krallığı</a>'yla ilgili hikâyeler anlatması ön plana çıkmaktadır ve bu hikâyeler kuzeyle ilgilenen <a href="/wiki/Elohist" title="Elohist">Elohist</a> kaynakta yer almamaktadır. Örneğin, <a href="/wiki/Edom" title="Edom">Edom</a> kavminin atası olan <a href="/wiki/Esav" title="Esav">Esav</a>'ın, onun kardeşi <a href="/wiki/Yakup" class="mw-redirect" title="Yakup">Yakup</a>'a olan kızgınlığını, sonra barışmasını anlatan hikâyeler ve Edom'un krallarının isimleri bulunur. </p><p>Elohist'in aksine Yahvist kaynak, Edom'da olduğu gibi, isimlerini ataları <a href="/wiki/Lut" title="Lut">Lut</a>'tan alan düzlüklerdeki şehirlerle de ilgilenmektedir. <a href="/wiki/Sodom_ve_Gomora" title="Sodom ve Gomora">Sodom ve Gomora</a>, Yahvist kaynaktan doğan bir hikâye olup Tanrı insansıdır ve kendisiyle pazarlık yapıldığı görülür. Yine bu düzlüklerde yaşayan ve <a href="/wiki/Lut" title="Lut">Lut</a> ile kızı arasındaki ensest ilişkiden doğan <a href="/w/index.php?title=Moav&action=edit&redlink=1" class="new" title="Moav (sayfa mevcut değil)">Moav</a> ve <a href="/w/index.php?title=Ammon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ammon (sayfa mevcut değil)">Ammon</a> uluslarının karalanması Yahvist kaynağa aittir. </p><p>J, aynı zamanda güneydeki kavimlerin politik durumlarıyla ilgili öyküler sunar, buna en uygun örnek <a href="/wiki/Dina" title="Dina">Dina</a>'ya yapılan tecavüz hikâyesidir; bu hikâye <a href="/w/index.php?title=%C5%9Eehem&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şehem (sayfa mevcut değil)">Şehem</a>'in sahiplerini ve <a href="/wiki/%C5%9Eimon_kabilesi" title="Şimon kabilesi">Şimon</a> ile <a href="/wiki/Levi_kabilesi" class="mw-redirect" title="Levi kabilesi">Levi</a> kabilelerinin neden toprak sahibi olamadıklarını anlatır. Yahvist kaynak ayrıca, ilk doğan olmasına rağmen <a href="/wiki/Reuben_kabilesi" class="mw-redirect" title="Reuben kabilesi">Reuben kabilesinin</a> topraklarının neden az olduğunu anlatmaya çalışır. Akademisyenler tarafından Reuben ile <a href="/wiki/Bila" class="mw-redirect" title="Bila">Bila</a> arasındaki ensest ilişki <a href="/wiki/Redakt%C3%B6r" class="mw-redirect" title="Redaktör">redaktör</a> tarafından kesildiğine inanılır ve bugün <a href="/wiki/Tora" class="mw-redirect" title="Tora">Tora</a>'da bununla ilgili sadece bir cümle bulunur. </p><p>Yahvist, güney kabilelerine ilgi duymasına rağmen her zaman onlar hakkında olumlu şeyler söylemedi. <a href="/w/index.php?title=Yehuda_(Beni_%C4%B0srail&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yehuda (Beni İsrail (sayfa mevcut değil)">Yehuda</a>'nın çocukları bir şekilde karalanmıştır. Er, sebepsiz bir şekilde kötü gösterilmektedir; <a href="/wiki/Onan" class="mw-redirect" title="Onan">Onan</a>'ın yengesiyle evlenmediğini,<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Şelah'ın çocuksuz olduğunu, Farez ile Zara'nın fahişelik ve ensestliğin ürünü olduğunu anlatmaktadır. Yahvist, kuzey kahramanı olan <a href="/wiki/Yusuf" title="Yusuf">Yusuf</a>'u aşağılayıp <a href="/wiki/Potifar" title="Potifar">Potifar</a>'ın karısı tarafından tecavüze uğradığını anlatıp rüya tabircisi olduğuyla ilgili hikâyeleri es geçmektedir. <a href="/wiki/Musa" title="Musa">Musa</a>'nın gençliğinde katil olduğunu bildirir. </p><p>Elohist kaynağa kıyasla Yahvist kaynak daha uzun bir zaman dilimini kapsar. <a href="/wiki/Kenan_topraklar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Kenan toprakları">Kenan topraklarına</a> girmeden önce <a href="/wiki/12_Casus" class="mw-redirect" title="12 Casus">12 Casus</a> hikâyesini sunar. Kuzeydekilerle ilgili bir hikâye olmasına rağmen Yahvist kaynak, Kenan topraklarına giderken <a href="/wiki/%C5%9Eeria_Nehri" title="Şeria Nehri">Şeria Nehri</a>'nin doğusundan gidip önce oradaki şehirlerin fethedildiğini anlatır. <a href="/wiki/Ruhbani_kaynak" title="Ruhbani kaynak">Ruhbani kaynağın</a> kendine bir has dili olduğundan bu kolaylıkla ayırt edilebilirken Yahvist ve Elohist hikâyeleri ayırt etmek bazen güç olabilmektedir, dolayısıyla biraz evvel anlatılan Elohist kaynağa bağlı da olabilir. Genelde Kenan topraklarının orta ve kuzey kesimiyle Elohist kaynak, güney kesimiyle de Yahvist kaynak ilgilenmektedir fakat güneydeki ayaklanmanın bastırılması hikâyesi <a href="/wiki/Redakt%C3%B6r" class="mw-redirect" title="Redaktör">redaktör</a> tarafından kesintiye uğramıştır. </p><p>Yahvist'in dini öyküleri de Elohist'e kıyasla farklılıklar gösterir - <a href="/wiki/Yahudilik%27te_s%C3%BCnnet" class="mw-redirect" title="Yahudilik'te sünnet">sünnet</a> olayı Yahvist kaynakta yer alırken ilginç bir şekilde Elohist kaynakta yer almamaktadır; örneğin <a href="/wiki/%C4%B0smail" title="İsmail">İsmail</a>'in sünnet oluşunun anlatılışı Yahvist kökenlidir. <a href="/wiki/Konaklama_yerinde_Sippora" title="Konaklama yerinde Sippora">Konaklama yerinde Sippora</a> hikâyesi de Yahvist kökenlidir fakat bugünkü <a href="/wiki/Tora" class="mw-redirect" title="Tora">Tora</a>'da <a href="/wiki/Redakt%C3%B6r" class="mw-redirect" title="Redaktör">redaktör</a> tarafından fazlaca kesintiye uğradığı için akademik olarak ne anlatılmak istendiği anlaşılamamaktadır. </p><p>Genelde Yahvist, Elohist gibi <a href="/wiki/Do%C4%9Fa%C3%BCst%C3%BC" title="Doğaüstü">doğaüstü</a> bir dünya sunmamaktadır; örneğin, Musa'nın doğaüstü güçleri yoktu ve <a href="/wiki/On_Bela" title="On Bela">On Bela</a> sürecinde <a href="/wiki/Firavun" title="Firavun">Firavun</a> Musa'ya yalvardıkça, belaları durdurması için Musa da Tanrı'ya yalvarıyordu. Buna rağmen, gerek Adem ve Havva hikâyesindeki yılan gerekse de Balaam hikâyesindeki eşek gibi konuşan hayvanlar Elohist'te değil Yahvist'te yer almaktadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Yahvist_metnin_kökeni"><span id="Yahvist_metnin_k.C3.B6keni"></span>Yahvist metnin kökeni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=9" title="Değiştirilen bölüm: Yahvist metnin kökeni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=9" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yahvist metnin kökeni"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Levant_830.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Levant_830.svg/250px-Levant_830.svg.png" decoding="async" width="250" height="271" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Levant_830.svg/375px-Levant_830.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Levant_830.svg/500px-Levant_830.svg.png 2x" data-file-width="545" data-file-height="591" /></a><figcaption>Güney Levant'ın, ~MÖ 830'ları gösteren haritası.</figcaption></figure> <p>J'nin, <a href="/wiki/Yehuda_kabilesi" title="Yehuda kabilesi">Yehuda</a> ve onunla ilgili kabilelerin (<a href="/wiki/Levi_kabilesi" class="mw-redirect" title="Levi kabilesi">Levi</a>, <a href="/wiki/%C5%9Eimon_kabilesi" title="Şimon kabilesi">Şimon</a>, <a href="/wiki/Reuben_kabilesi" class="mw-redirect" title="Reuben kabilesi">Reuben</a>) çeşitli hikâyeleri ve geleneklerinin bir araya getirilmesiyle oluştuğuna inanılmaktadır. J'de ayrıca, Yahuda'nın yaşadığı düzlüklerde komşuları olan ve aynı kökenden geldikleri <a href="/wiki/Edom" title="Edom">Edom</a> (<a href="/wiki/Esav" title="Esav">Esav</a> aracılığıyla akraba), <a href="/w/index.php?title=Moav&action=edit&redlink=1" class="new" title="Moav (sayfa mevcut değil)">Moav</a> ve <a href="/w/index.php?title=Ammon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ammon (sayfa mevcut değil)">Ammon</a> (<a href="/wiki/Lut" title="Lut">Lut</a> aracılığıyla akraba) gelenekleri de mevcuttur. </p><p>Bazı bağımsız kaynak metinleri de J'de yer alır: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Yakup%27un_kutsamas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yakup'un kutsaması (sayfa mevcut değil)">Yakup'un kutsaması</a>, Tekvin 49:1-27'de şiir</li> <li><a href="/wiki/Deniz_Ezgisi" title="Deniz Ezgisi">Deniz Ezgisi</a>, Çıkış 15:1-18'de şiir</li></ul> <p>J'nin <a href="/wiki/Harun" title="Harun">Harun</a> rahipleri tarafından türetildiği düşünülmektedir. J'de Musa'nın önemi indirgenmiş (Şilo rahipleri büyük ihtimalle Harun'dan ziyade Musa'nın soyundan, dolayısıyla "Muşit"ler de Musa'nın soyundan gelmiştir), Harun dininin kemeri ve tapınağı kontrol eden semboller desteklenmiştir. J, Şilo rahipliğiyle bağdaştırılan <i>Buluşma Çadırı</i>ndan veya <a href="/wiki/Nehu%C5%9Ftan" title="Nehuştan">Nehuştan</a>'dan hiç bahsetmemektedir. </p><p>J ayrıca <a href="/wiki/David" class="mw-redirect" title="David">David</a> handenlığının üzerinde durmaktadır, soyağacını <a href="/wiki/Yesse" title="Yesse">Yesse</a> oradan <a href="/wiki/Yehuda_(Beni_%C4%B0srail)" class="mw-redirect" title="Yehuda (Beni İsrail)">Yehuda</a>'nın en büyük oğlu <a href="/w/index.php?title=Farez&action=edit&redlink=1" class="new" title="Farez (sayfa mevcut değil)">Farez</a>'e dolayısıyla <a href="/wiki/Yakup" class="mw-redirect" title="Yakup">Yakup</a>, <a href="/wiki/%C4%B0shak" title="İshak">İshak</a>, <a href="/wiki/%C4%B0brahim" title="İbrahim">Avraham</a>, <a href="/wiki/Sam" title="Sam">Şem</a> ve <a href="/wiki/Nuh" title="Nuh">Nuh</a>'a dayandırır. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Alternatif_görüşler"><span id="Alternatif_g.C3.B6r.C3.BC.C5.9Fler"></span>Alternatif görüşler</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=10" title="Değiştirilen bölüm: Alternatif görüşler" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=10" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Alternatif görüşler"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=Richard_Elliot_Friedman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Elliot Friedman (sayfa mevcut değil)">Richard Elliot Friedman</a>'a göre J kaynağında güçlü tematik bir devamlılık söz konusu olup Yeşu, Samuel ve oradan Süleyman'ın <a href="/w/index.php?title=Kort_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kort tarihi (sayfa mevcut değil)">kort tarihine</a> kadar uzanır; Edom Yehuda'dan MÖ 815'te koptuktan sonra fakat İsrail MÖ 722'de yıkılmadan evvel muhtemelen bir kadın tarafından derlenmiştir. Dediğine göre J, "Yehova cenneti ve yeri yarattığı gün" cümlesiyle başlar ve yukarıda da belirtildiği gibi Yaratılış hikâyesi P tarafından eklenmiştir. </p><p><a href="/w/index.php?title=Israel_Finkelstein&action=edit&redlink=1" class="new" title="Israel Finkelstein (sayfa mevcut değil)">Israel Finkelstein</a>'a<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> göre ise, <a href="/wiki/Davud" title="Davud">David</a> ve <a href="/wiki/S%C3%BCleyman" title="Süleyman">Şlomo</a> zamanında gerçekleştiği anlatılan toplumsal olaylar ancak kuzeydeki İsrail Krallığı yıkılıp göçler sebebiyle güneydeki krallığın nüfusu %500 arttığı zaman ile uyumlu olduğundan, J kaynağı İsrail Krallığı'nın yıkılışından sonra derlenmiştir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ayrıca_bakınız"><span id="Ayr.C4.B1ca_bak.C4.B1n.C4.B1z"></span>Ayrıca bakınız</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=11" title="Değiştirilen bölüm: Ayrıca bakınız" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=11" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Ayrıca bakınız"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Elohist" title="Elohist">Elohist</a></li> <li><a href="/wiki/Tesniyeci" title="Tesniyeci">Tesniyeci</a></li> <li><a href="/wiki/Ruhbani_kaynak" title="Ruhbani kaynak">Ruhbani kaynak</a></li> <li><a href="/wiki/Belgesel_hipotez" title="Belgesel hipotez">Belgesel hipotez</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notlar">Notlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=12" title="Değiştirilen bölüm: Notlar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=12" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Notlar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32805677">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-count:2}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-count:3}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Harris-1"><strong><a href="#cite_ref-Harris_1-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Stephen_L_Harris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stephen L Harris (sayfa mevcut değil)">Harris, Stephen L.</a>, Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 1985.</span> </li> <li id="cite_note-2"><strong><a href="#cite_ref-2">^</a></strong> <span class="reference-text">Vgl. Hans-Christoph Schmitt: <i>Arbeitsbuch zum Alten Testament.</i> Göttingen 2005, S. 210 f.</span> </li> <li id="cite_note-Michael_D._Coogan_2009-3"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Michael_D._Coogan_2009_3-6"><sup><i><b>g</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Michael D. Coogan, <i>A Brief Introduction to the Old Testament</i> (New York: Oxford, 2009), 47.</span> </li> <li id="cite_note-4"><strong><a href="#cite_ref-4">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://incil.info/kitap/2.+Krallar/18#%2Fkitap%2FYaratilis%2F4">"Tekvin 4:11"</a>. 23 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100823055829/http://incil.info/kitap/2.+Krallar/18#%2Fkitap%2FYaratilis%2F4">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">2 Mart</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Tekvin+4%3A11&rft_id=http%3A%2F%2Fincil.info%2Fkitap%2F2.%2BKrallar%2F18%23%252Fkitap%252FYaratilis%252F4&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AYahvist" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><strong><a href="#cite_ref-5">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://incil.info/kitap/2.+Krallar/18#%2Fkitap%2FYaratilis%2F5">"Tekvin 5:29"</a>. 23 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100823055829/http://incil.info/kitap/2.+Krallar/18#%2Fkitap%2FYaratilis%2F5">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">2 Mart</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Tekvin+5%3A29&rft_id=http%3A%2F%2Fincil.info%2Fkitap%2F2.%2BKrallar%2F18%23%252Fkitap%252FYaratilis%252F5&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AYahvist" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><strong><a href="#cite_ref-6">^</a></strong> <span class="reference-text">Geleneğe göre İbranilerde ölmüş adamın karısı ile ölünün kardeşinin veya en yakın akrabasının evlenme mecburiyeti bulunmaktaydı.</span> </li> <li id="cite_note-7"><strong><a href="#cite_ref-7">^</a></strong> <span class="reference-text">Finkelstein, Israel and Silberman, Niel Asher (2001), "The Bible Unearthed: Archaeology's New Vision of Ancient Israel and the Origin of Its Sacred Texts" (Free Press)</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kaynakça"><span id="Kaynak.C3.A7a"></span>Kaynakça</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=13" title="Değiştirilen bölüm: Kaynakça" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=13" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kaynakça"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Harold_Bloom" title="Harold Bloom">Bloom, Harold</a> and Rosenberg, David. <i>The Book of J</i>. Publisher: Grove Press, 2005. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0802141919" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8021-4191-9</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Richard_Elliott_Friedman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Elliott Friedman (sayfa mevcut değil)">Friedman, Richard Elliott</a>, <i><a href="/w/index.php?title=Who_Wrote_the_Bible%3F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Who Wrote the Bible? (sayfa mevcut değil)">Who Wrote the Bible?</a></i>, Harper San Francisco, 1987. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0060630353" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-06-063035-3</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dış_bağlantılar"><span id="D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar"></span>Dış bağlantılar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&veaction=edit&section=14" title="Değiştirilen bölüm: Dış bağlantılar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yahvist&action=edit&section=14" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dış bağlantılar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="https://en.wikiversity.org/wiki/Bible,_English,_King_James,_Documentary_Hypothesis,_JE_source,_Jahwist_source" class="extiw" title="wikiversity:Bible, English, King James, Documentary Hypothesis, JE source, Jahwist source">The Jahwist source isolated, at wikiversity</a></li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Belgesel_hipotez_(DH)" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r25548259">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Belgesel_hipotez" title="Şablon:Belgesel hipotez"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Belgesel_hipotez" title="Şablon tartışma:Belgesel hipotez"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Belgesel_hipotez&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Belgesel_hipotez_(DH)" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Belgesel_hipotez" title="Belgesel hipotez">Belgesel hipotez (DH)</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Kaynaklar</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Dört ana kaynak</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a class="mw-selflink selflink">Yahvist (J)</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Elohist" title="Elohist">Elohist (E)</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Tesniyeci" title="Tesniyeci">Tesniyeci (D)</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Ruhbani_kaynak" title="Ruhbani kaynak">Ruhbani (P)</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Diğer</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/JE" title="JE">JE</a><sup>1</sup>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Redakt%C3%B6r" class="mw-redirect" title="Redaktör">Redaktör (R)</a><sup>2</sup>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Tevrat" title="Tevrat">Tora</a><sup>3</sup></div></td></tr></tbody></table><div></div></td><td class="navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Modern_document_hypothesis.svg/80px-Modern_document_hypothesis.svg.png" decoding="async" width="80" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Modern_document_hypothesis.svg/120px-Modern_document_hypothesis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Modern_document_hypothesis.svg/160px-Modern_document_hypothesis.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="250" /></span></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Kaynak temelleri</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Ahit_Kodu" title="Ahit Kodu">Ahit Kodu</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Ayin_Dekalogu" title="Ayin Dekalogu">Ayin Dekalogu</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%C3%87%C4%B1k%C4%B1%C5%9F_duraklar%C4%B1" title="Çıkış durakları">Çıkış durakları</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/On_Emir" title="On Emir">Etik Dekalog</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Kutsal_Kod" title="Kutsal Kod">Kutsal Kod (H)</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Nesiller_Kitab%C4%B1" title="Nesiller Kitabı">Nesiller Kitabı</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Ruhbani_Kod" title="Ruhbani Kod">Ruhbani Kod</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/Tesniye_Kodu" title="Tesniye Kodu">Tesniye Kodu</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Ruhban sınıfları</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Kohen" title="Kohen">Harun</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%C5%9Eilo" title="Şilo">Şilo</a></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div><sup>1</sup><a class="mw-selflink selflink">J</a> ve <a href="/wiki/Elohist" title="Elohist">E</a> kaynaklarının birleştirilmesiyle oluşmuştur. <sup>2</sup>Kaynakları düzenleyen kişi veya kişilerdir. <sup>3</sup><a class="mw-selflink selflink">J</a>, <a href="/wiki/Elohist" title="Elohist">E</a>, <a href="/wiki/Tesniyeci" title="Tesniyeci">D</a> ve <a href="/wiki/Ruhbani_kaynak" title="Ruhbani kaynak">P</a> kaynaklarının birleştirilmesiyle oluşmuştur.</div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q1099313&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q1099313&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Otorite_kontrol%C3%BC" title="Otorite kontrolü">Otorite kontrolü</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1099313" title="Bunu Vikiveri'de düzenleyin"><img alt="Bunu Vikiveri'de düzenleyin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/T%C3%BCmle%C5%9Fik_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Tümleşik Otorite Dosyası">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4028429-3">4028429-3</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Kongre_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_Kontrol_Numaras%C4%B1" title="Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85069163">sh85069163</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C3%87ek_Cumhuriyeti_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph569094&CON_LNG=ENG">ph569094</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C4%B0srail_Ulusal_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="İsrail Ulusal Kütüphanesi">NLI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007529255005171">987007529255005171</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Sanal_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Uluslararası Sanal Otorite Dosyası">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/198891080">198891080</a></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yahvist&oldid=34582194">https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yahvist&oldid=34582194</a>" sayfasından alınmıştır</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C3%96zel:Kategoriler" title="Özel:Kategoriler">Kategori</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Belgesel_hipotez" title="Kategori:Belgesel hipotez">Belgesel hipotez</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Yehova" title="Kategori:Yehova">Yehova</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kategoriler: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:GND_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LCCN_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NKC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NLI_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:VIAF_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:ISBN_sihirli_ba%C4%9Flant%C4%B1s%C4%B1n%C4%B1_kullanan_sayfalar" title="Kategori:ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar">ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Sayfa en son 06.55, 4 Ocak 2025 tarihinde değiştirildi.</li> <li id="footer-info-copyright">Metin <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr">Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı</a> altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/tr">Kullanım Şartlarını</a> ve <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/tr">Gizlilik Politikasını</a> kabul etmiş olursunuz.<br />Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> tescilli markasıdır.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik politikası</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda">Vikipedi hakkında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedi:Genel_sorumluluk_reddi">Sorumluluk reddi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kuralları</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Geliştiriciler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tr.wikipedia.org">İstatistikler</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Çerez politikası</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Yahvist&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil görünüm</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ara</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">İçindekiler tablosunu değiştir</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Yahvist</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>27 dil</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Konu ekle</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5f46f78fdb-65mtk","wgBackendResponseTime":170,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.225","walltime":"0.301","ppvisitednodes":{"value":554,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":21380,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":105,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":5,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":7845,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 226.481 1 -total"," 41.11% 93.109 1 Şablon:Kaynakça"," 32.19% 72.897 2 Şablon:Dolaşım"," 31.25% 70.773 1 Şablon:Belgesel_hipotez"," 30.15% 68.282 2 Şablon:Web_kaynağı"," 24.13% 54.661 1 Şablon:Otorite_kontrolü"," 1.09% 2.463 13 Şablon:·"," 0.99% 2.239 1 Şablon:Ana_diğer"," 0.94% 2.134 2 Şablon:Bağlantı_bakımı"," 0.92% 2.073 1 Şablon:'"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.102","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2624675,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.canary-55fd9d4764-mb62z","timestamp":"20250216163915","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Yahvist","url":"https:\/\/tr.wikipedia.org\/wiki\/Yahvist","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1099313","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1099313","author":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia projelerine katk\u0131da bulunanlar"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2011-03-02T00:08:35Z"}</script> </body> </html>