CINXE.COM

ഹൈഡ്രജൻ - വിക്കിപീഡിയ

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="ml" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>ഹൈഡ്രജൻ - വിക്കിപീഡിയ</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )mlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy" ,"wgMonthNames":["","ജനുവരി","ഫെബ്രുവരി","മാർച്ച്","ഏപ്രിൽ","മേയ്","ജൂൺ","ജൂലൈ","ഓഗസ്റ്റ്","സെപ്റ്റംബർ","ഒക്ടോബർ","നവംബർ","ഡിസംബർ"],"wgRequestId":"ac42bdb6-dd9c-4ed6-8585-d1fe7ec406f0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"ഹൈഡ്രജൻ","wgTitle":"ഹൈഡ്രജൻ","wgCurRevisionId":3999100,"wgRevisionId":3999100,"wgArticleId":4961,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["അവലംബത്തിൽ പിഴവുകളുള്ള താളുകൾ","CS1 errors: unsupported parameter","CS1 maint: multiple names: authors list","CS1 errors: explicit use of et al.","CS1 errors: missing periodical","ലേഖനംs with short description","Pages using infobox element with unknown parameters", "Pages using the JsonConfig extension","CS1 errors: redundant parameter","Short description is different from Wikidata","മൂലകങ്ങൾ","അലോഹങ്ങൾ","ഹൈഡ്രജൻ","റിഫ്രിജെറെന്റുകൾ","നിരോക്സീകാരികൾ","അപകടകരമായ രാസവസ്തുക്കൾ"],"wgPageViewLanguage":"ml","wgPageContentLanguage":"ml","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"ഹൈഡ്രജൻ","wgRelevantArticleId":4961,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Hydrogen","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ml","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ml"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby" :true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q556","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.2"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready", "skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ml&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ml&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ml&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Hexagonal.svg/1200px-Hexagonal.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1237"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Hexagonal.svg/800px-Hexagonal.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="824"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Hexagonal.svg/640px-Hexagonal.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="660"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="ഹൈഡ്രജൻ - വിക്കിപീഡിയ"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ml.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="തിരുത്തുക" href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="വിക്കിപീഡിയ (ml)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ml.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ml"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="വിക്കിപീഡിയ ആറ്റം ഫീഡ്" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-ഹൈഡ്രജൻ rootpage-ഹൈഡ്രജൻ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="സൈറ്റ്"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="പ്രധാന മെനു" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">പ്രധാന മെനു</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">പ്രധാന മെനു</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> ഉള്ളടക്കം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B5%BE" title="പ്രധാനതാൾ സന്ദർശിക്കുക [z]" accesskey="z"><span>പ്രധാന താൾ</span></a></li><li id="n-content-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82:%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%9F%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82" title="വിക്കിപീഡിയയുടെ ഉള്ളടക്ക പര്യവേക്ഷണം"><span>ഉള്ളടക്കം</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%82" title="സമകാലീനസംഭവങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലം അന്വേഷിക്കുക"><span>സമകാലികം</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="വിക്കിപീഡിയയിൽ പുതുതായി നിർമ്മിക്കപ്പെട്ട താളുകൾ"><span>പുതിയ താളുകൾ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%B0%E0%B4%B9%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%82" title="ഏതെങ്കിലും ഒരു താൾ തുറക്കൂ [x]" accesskey="x"><span>ഏതെങ്കിലും താൾ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> പങ്കാളിത്തം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-startarticle" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B4%B0%E0%B4%BF" title="പുതിയ ഒരു ലേഖനം തുടങ്ങുവാൻ"><span>ലേഖനം തുടങ്ങുക</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="വിക്കിയിലെ സമീപകാലമാറ്റങ്ങൾ [r]" accesskey="r"><span>സമീപകാല മാറ്റങ്ങൾ</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%B8%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B9%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82" title="പദ്ധതി താളിനെക്കുറിച്ച്, താങ്കൾക്കെന്തൊക്കെ ചെയ്യാം, കാര്യങ്ങൾ എവിടെനിന്ന് കണ്ടെത്താം"><span>സാമൂഹികകവാടം</span></a></li><li id="n-portal-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82"><span>കവാടം</span></a></li><li id="n-panchayat-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="ആറു ഗ്രാമസഭകളുള്ള വിക്കിപീഡിയ ചർച്ചാവേദി"><span>പഞ്ചായത്ത്</span></a></li><li id="n-Embassy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:Embassy"><span>Embassy</span></a></li><li id="n-അപ്‌ലോഡ്‌" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B5%8D"><span>അപ്‌ലോഡ്‌</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation-sb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation-sb" > <div class="vector-menu-heading"> വഴികാട്ടി </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%9F%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82" title="സഹായം ലഭ്യമായ ഇടം"><span>സഹായം</span></a></li><li id="n-sandbox-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%8E%E0%B4%B4%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B4%B0%E0%B4%BF"><span>എഴുത്തുകളരി</span></a></li><li id="n-styleguide-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%B6%E0%B5%88%E0%B4%B2%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%82"><span>ശൈലീപുസ്തകം</span></a></li><li id="n-policies-and-gl-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%A8%E0%B4%AF%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B5%87%E0%B4%96%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%82"><span>നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-communication-sb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-communication-sb" > <div class="vector-menu-heading"> ആശയവിനിമയം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-livechat-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:%E0%B4%90.%E0%B4%86%E0%B5%BC.%E0%B4%B8%E0%B4%BF."><span>തത്സമയ സംവാദം</span></a></li><li id="n-maillist-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%8D_%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D"><span>മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ്</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B5%BE" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="വിക്കിപീഡിയ" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ml.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="&lt;small&gt;വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം&lt;/small&gt;" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ml.svg" width="119" height="12" style="width: 7.4375em; height: 0.75em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%A3%E0%B4%82" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>തിരയൂ</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക" aria-label="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക" autocapitalize="sentences" title="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="പ്രത്യേകം:അന്വേഷണം"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">തിരയൂ</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="വ്യക്തിഗത ഉപകരണങ്ങൾ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ദൃശ്യരൂപം"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page&#039;s font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ദൃശ്യരൂപം" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ദൃശ്യരൂപം</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_ml.wikipedia.org&amp;uselang=ml" class=""><span>ധനസമാഹരണം</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BD&amp;returnto=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="നിർബന്ധമില്ലെങ്കിലും, താങ്കൾ ഒരു അംഗത്വമെടുക്കണമെന്നും പ്രവേശിക്കണമെന്നും താത്പര്യപ്പെടുന്നു" class=""><span>അംഗത്വമെടുക്കുക</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8%E0%B4%82&amp;returnto=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="ലോഗിൻ ചെയ്യുവാൻ താല്പര്യപ്പെടുന്നു; പക്ഷേ നിർബന്ധമല്ല [o]" accesskey="o" class=""><span>പ്രവേശിക്കുക</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="കൂടുതൽ ഐച്ഛികങ്ങൾ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="വ്യക്തിഗത ഉപകരണങ്ങൾ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">വ്യക്തിഗത ഉപകരണങ്ങൾ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_ml.wikipedia.org&amp;uselang=ml"><span>ധനസമാഹരണം</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>തിരുത്തുക</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BD&amp;returnto=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="നിർബന്ധമില്ലെങ്കിലും, താങ്കൾ ഒരു അംഗത്വമെടുക്കണമെന്നും പ്രവേശിക്കണമെന്നും താത്പര്യപ്പെടുന്നു"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>അംഗത്വമെടുക്കുക</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8%E0%B4%82&amp;returnto=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="ലോഗിൻ ചെയ്യുവാൻ താല്പര്യപ്പെടുന്നു; പക്ഷേ നിർബന്ധമല്ല [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>പ്രവേശിക്കുക</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>കൂടുതൽ അറിയുക</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82" title="ഈ ഐ.പി. വിലാസത്തിൽനിന്നുള്ള തിരുത്തലുകളെക്കുറിച്ചുള്ള സം‌വാദം [n]" accesskey="n"><span>സംവാദം</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eഒഴിവാക്കുക\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"ml\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Ctable width=\"100%;\" align=\"center\" style=\"background:#EAF6FD;text-align: center;\"\u003E\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Csmall\u003E\u003Cb\u003EReading Problems?\u003C/b\u003E \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:To_Read_in_Malayalam\" title=\"സഹായം:To Read in Malayalam\"\u003E\u003Cb\u003EClick here\u003C/b\u003E\u003C/a\u003E\u003C/small\u003E\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\n\u003Cdiv style=\"width:98%; margin:5px auto; border: 1px solid #fff640; border-style: outset; box-shadow:2px 2px 4px #aaa; padding:13px 15px; background:linear-gradient(to right, #f0cdd6 1%,#ffffff 29%,#ffffff 68%,#d0f1f9 99%); font-size:1.1em;\"\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Notepad_icon.png\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/89/Notepad_icon.png\" decoding=\"async\" width=\"80\" height=\"66\" class=\"mw-file-element\" data-file-width=\"71\" data-file-height=\"59\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E \n\u003Cfigure class=\"mw-halign-right\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:WAM_logo_without_text.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/WAM_logo_without_text.svg/80px-WAM_logo_without_text.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"80\" height=\"86\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/WAM_logo_without_text.svg/120px-WAM_logo_without_text.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/WAM_logo_without_text.svg/160px-WAM_logo_without_text.svg.png 2x\" data-file-width=\"800\" data-file-height=\"859\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp style=\"text-align:center;\"\u003E \n\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:WAM2024\" class=\"mw-redirect\" title=\"വിക്കിപീഡിയ:WAM2024\"\u003Eവിക്കിപീഡിയ എഷ്യൻമാസം 2024\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E \u003Cbr /\u003E2015ൽ ആരംഭിച്ച ഏഷ്യയിലുള്ള വിവിധ ഭാഷാസമൂഹങ്ങൾ പങ്കെടുക്കുന്ന ലേഖന രചനായജ്ഞമാണ് വിക്കിപീഡിയ ഏഷ്യൻ മാസം.\u003Cbr /\u003E 1 നവംബർ മുതൽ 30 നവംബർ വരെ \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:WAM2024\" class=\"mw-redirect\" title=\"വിക്കിപീഡിയ:WAM2024\"\u003Eപങ്കുചേരൂ\u003C/a\u003E..\n\u003C/p\u003E\n\u003C/div\u003E \n\u003Cstyle data-mw-deduplicate=\"TemplateStyles:r4107485\"\u003E.mw-parser-output .ombox{margin:4px 0;border-collapse:collapse;border:1px solid #a2a9b1;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .ombox.mbox-small{font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ombox-speedy{border:2px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ombox-delete{border:2px solid #b32424}.mw-parser-output .ombox-content{border:1px solid #f28500}.mw-parser-output .ombox-style{border:1px solid #fc3}.mw-parser-output .ombox-move{border:1px solid #9932cc}.mw-parser-output .ombox-protection{border:2px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ombox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .ombox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .ombox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ombox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ombox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ombox{margin:4px 10%}.mw-parser-output .ombox.mbox-small{clear:right;float:right;margin:4px 0 4px 1em;width:238px}}body.skin--responsive .mw-parser-output table.ombox img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ombox-speedy{background-color:#310402}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ombox-speedy{background-color:#310402}}\u003C/style\u003E\u003Ctable class=\"plainlinks ombox ombox-notice\" role=\"presentation\" style=\"\u0026quot;width:90%; margin:0 auto; border: 1px solid #666; padding:10px 15px; background; background:linear-gradient(to bottom, #f7fbfc 0%,#d9edf2 40%,#EAF6FD 100%); font-size:1.1em;\"\u003E\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\u003Ctd class=\"mbox-image\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Wikisource_laurier.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikisource_laurier.svg/50px-Wikisource_laurier.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"50\" height=\"46\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikisource_laurier.svg/75px-Wikisource_laurier.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikisource_laurier.svg/100px-Wikisource_laurier.svg.png 2x\" data-file-width=\"127\" data-file-height=\"116\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/td\u003E\u003Ctd class=\"mbox-text\" style=\"text-align: center;\"\u003Eപള്ളിക്കൂടത്തിലേക്ക് വീണ്ടും \u003Cbr /\u003E പഴയ മലയാളം പാഠപുസ്തകങ്ങൾ ഡിജിറ്റൈസ് ചെയ്യാനുള്ള വിക്കിഗ്രന്ഥശാല പദ്ധതി നടക്കുന്നു. പങ്കെടുക്കുക.\u003Cbr /\u003E\n\u003Cb\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://w.wiki/BpRA\"\u003Eകൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="സൈറ്റ്"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="ഉള്ളടക്കം" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">ഉള്ളടക്കം</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">തുടക്കം</div> </a> </li> <li id="toc-ഗുണങ്ങൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ഗുണങ്ങൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>ഗുണങ്ങൾ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ഗുണങ്ങൾ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle ഗുണങ്ങൾ subsection</span> </button> <ul id="toc-ഗുണങ്ങൾ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ഇലക്ട്രോൺ_ഊർജ്ജനിലകൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ഇലക്ട്രോൺ_ഊർജ്ജനിലകൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>ഇലക്ട്രോൺ ഊർജ്ജനിലകൾ</span> </div> </a> <ul id="toc-ഇലക്ട്രോൺ_ഊർജ്ജനിലകൾ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-തന്മാത്രാ_രൂപങ്ങൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#തന്മാത്രാ_രൂപങ്ങൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>തന്മാത്രാ രൂപങ്ങൾ</span> </div> </a> <ul id="toc-തന്മാത്രാ_രൂപങ്ങൾ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-സംയുക്തങ്ങൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#സംയുക്തങ്ങൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>സംയുക്തങ്ങൾ</span> </div> </a> <ul id="toc-സംയുക്തങ്ങൾ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-സഹസംയോജക,_ജൈവ_സംയുക്തങ്ങൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#സഹസംയോജക,_ജൈവ_സംയുക്തങ്ങൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.1</span> <span>സഹസംയോജക, ജൈവ സംയുക്തങ്ങൾ</span> </div> </a> <ul id="toc-സഹസംയോജക,_ജൈവ_സംയുക്തങ്ങൾ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ഹൈഡ്രൈഡുകൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ഹൈഡ്രൈഡുകൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>ഹൈഡ്രൈഡുകൾ</span> </div> </a> <ul id="toc-ഹൈഡ്രൈഡുകൾ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-പ്രോട്ടോണുകളും_അമ്ലങ്ങളും" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#പ്രോട്ടോണുകളും_അമ്ലങ്ങളും"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>പ്രോട്ടോണുകളും അമ്ലങ്ങളും</span> </div> </a> <ul id="toc-പ്രോട്ടോണുകളും_അമ്ലങ്ങളും-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ഐസോടോപ്പുകൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ഐസോടോപ്പുകൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>ഐസോടോപ്പുകൾ</span> </div> </a> <ul id="toc-ഐസോടോപ്പുകൾ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ചരിത്രം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ചരിത്രം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>ചരിത്രം</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ചരിത്രം-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle ചരിത്രം subsection</span> </button> <ul id="toc-ചരിത്രം-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-കണ്ടുപിടിത്തവും_ഉപയോഗവും" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#കണ്ടുപിടിത്തവും_ഉപയോഗവും"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>കണ്ടുപിടിത്തവും ഉപയോഗവും</span> </div> </a> <ul id="toc-കണ്ടുപിടിത്തവും_ഉപയോഗവും-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ശ്രദ്ധേയമായ_സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ശ്രദ്ധേയമായ_സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>ശ്രദ്ധേയമായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ</span> </div> </a> <ul id="toc-ശ്രദ്ധേയമായ_സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ആവർത്തനപ്പട്ടികയിലെ_സ്ഥാനം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ആവർത്തനപ്പട്ടികയിലെ_സ്ഥാനം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>ആവർത്തനപ്പട്ടികയിലെ സ്ഥാനം</span> </div> </a> <ul id="toc-ആവർത്തനപ്പട്ടികയിലെ_സ്ഥാനം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ഐസോടോപ്പുകൾ_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ഐസോടോപ്പുകൾ_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>ഐസോടോപ്പുകൾ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ഐസോടോപ്പുകൾ_2-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle ഐസോടോപ്പുകൾ subsection</span> </button> <ul id="toc-ഐസോടോപ്പുകൾ_2-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-പ്രോട്ടിയം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#പ്രോട്ടിയം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>പ്രോട്ടിയം</span> </div> </a> <ul id="toc-പ്രോട്ടിയം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ഡ്യൂട്ടിരിയം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ഡ്യൂട്ടിരിയം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>ഡ്യൂട്ടിരിയം</span> </div> </a> <ul id="toc-ഡ്യൂട്ടിരിയം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ട്രീറ്റിയം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ട്രീറ്റിയം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>ട്രീറ്റിയം</span> </div> </a> <ul id="toc-ട്രീറ്റിയം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-കുറിപ്പ്" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#കുറിപ്പ്"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>കുറിപ്പ്</span> </div> </a> <ul id="toc-കുറിപ്പ്-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-അവലംബം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#അവലംബം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>അവലംബം</span> </div> </a> <ul id="toc-അവലംബം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="ഉള്ളടക്കം" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">ഹൈഡ്രജൻ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 218 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-218" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">218 ഭാഷകൾ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Waterstof" title="Waterstof – ആഫ്രിക്കാൻസ്" lang="af" hreflang="af" data-title="Waterstof" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="ആഫ്രിക്കാൻസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Wasserstoff" title="Wasserstoff – സ്വിസ് ജർമ്മൻ" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Wasserstoff" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="സ്വിസ് ജർമ്മൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%80%E1%8B%AD%E1%8B%B5%E1%88%AE%E1%8C%85%E1%8A%95" title="ሀይድሮጅን – അംഹാരിക്" lang="am" hreflang="am" data-title="ሀይድሮጅን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="അംഹാരിക്" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Hidrocheno" title="Hidrocheno – അരഗോണീസ്" lang="an" hreflang="an" data-title="Hidrocheno" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="അരഗോണീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/W%C3%A6tertimber" title="Wætertimber – പഴയ ഇംഗ്ലീഷ്" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Wætertimber" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="പഴയ ഇംഗ്ലീഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="हाइड्रोजन – ആൻഗിക" lang="anp" hreflang="anp" data-title="हाइड्रोजन" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="ആൻഗിക" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%8A%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%8A%D9%86" title="هيدروجين – അറബിക്" lang="ar" hreflang="ar" data-title="هيدروجين" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="അറബിക്" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%8A%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%8A%D9%86" title="هيدروجين – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="هيدروجين" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%8A%D9%86" title="هايدروجين – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="هايدروجين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="উদজান – ആസ്സാമീസ്" lang="as" hreflang="as" data-title="উদজান" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ആസ്സാമീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Hidr%C3%B3xenu" title="Hidróxenu – അസ്ട്ടൂരിയൻ" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Hidróxenu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="അസ്ട്ടൂരിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Hidrogen" title="Hidrogen – അസർബൈജാനി" lang="az" hreflang="az" data-title="Hidrogen" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="അസർബൈജാനി" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="هیدروژن – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="هیدروژن" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Водород – ബഷ്ഖിർ" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Водород" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="ബഷ്ഖിർ" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Hidrog%C3%A9n" title="Hidrogén – ബാലിനീസ്" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Hidrogén" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="ബാലിനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Wassastoff" title="Wassastoff – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Wassastoff" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Ond%C4%97nilis" title="Ondėnilis – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Ondėnilis" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Idrohino" title="Idrohino – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Idrohino" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Вадарод – ബെലാറുഷ്യൻ" lang="be" hreflang="be" data-title="Вадарод" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="ബെലാറുഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Вадарод – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Вадарод" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Водород – ബൾഗേറിയൻ" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Водород" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="ബൾഗേറിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="हाइड्रोजन – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="हाइड्रोजन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9F%E1%80%AF%E1%80%B2%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%92%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%85%E1%80%B2%E1%80%94%E1%80%BA" title="ဟုဲက်ဒရိုစဲန် – Pa&#039;O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ဟုဲက်ဒရိုစဲန်" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa&#039;O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="হাইড্রোজেন – ബംഗ്ലാ" lang="bn" hreflang="bn" data-title="হাইড্রোজেন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="ബംഗ്ലാ" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A1%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BE%B3%E0%BD%B4%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BC%8D" title="ཡང་རླུང་། – ടിബറ്റൻ" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཡང་རླུང་།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="ടിബറ്റൻ" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Hidrogen" title="Hidrogen – ബ്രെട്ടൺ" lang="br" hreflang="br" data-title="Hidrogen" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="ബ്രെട്ടൺ" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Vodik" title="Vodik – ബോസ്നിയൻ" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Vodik" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="ബോസ്നിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D2%BB%D0%B0%D0%BD%D1%82%D2%AF%D1%80%D1%8D%D0%B3%D1%88%D1%8D" title="Уһантүрэгшэ – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Уһантүрэгшэ" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Hidrogen" title="Hidrogen – കറ്റാലാൻ" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Hidrogen" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="കറ്റാലാൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/K%C4%ADng" title="Kĭng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Kĭng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BB%D1%83%D1%80%D0%B3" title="Хилург – ചെചൻ" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Хилург" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="ചെചൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Hidroheno" title="Hidroheno – സെബുവാനോ" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Hidroheno" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="സെബുവാനോ" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%86%D8%AC%DB%8C%D9%86" title="ھایدرۆجین – സെൻട്രൽ കുർദിഷ്" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ھایدرۆجین" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="സെൻട്രൽ കുർദിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Idrogenu" title="Idrogenu – കോർസിക്കൻ" lang="co" hreflang="co" data-title="Idrogenu" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="കോർസിക്കൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Gidrogen" title="Gidrogen – ക്രിമിയൻ ടർക്കിഷ്" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Gidrogen" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="ക്രിമിയൻ ടർക്കിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Vod%C3%ADk" title="Vodík – ചെക്ക്" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Vodík" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ചെക്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8A" title="Водородъ – ചർച്ച് സ്ലാവിക്" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Водородъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="ചർച്ച് സ്ലാവിക്" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D0%BC%C4%83%D1%88" title="Шывамăш – ചുവാഷ്" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Шывамăш" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ചുവാഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – വെൽഷ്" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="വെൽഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Brint" title="Brint – ഡാനിഷ്" lang="da" hreflang="da" data-title="Brint" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="ഡാനിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Wasserstoff" title="Wasserstoff – ജർമ്മൻ" lang="de" hreflang="de" data-title="Wasserstoff" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="ജർമ്മൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Hidrocen" title="Hidrocen – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Hidrocen" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/W%C3%B3%C5%BAik" title="Wóźik – ലോവർ സോർബിയൻ" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Wóźik" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="ലോവർ സോർബിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%80%DE%A6%DE%87%DE%A8%DE%91%DE%B0%DE%83%DE%A6%DE%96%DE%A6%DE%82%DE%B0" title="ހައިޑްރަޖަން – ദിവെഹി" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ހައިޑްރަޖަން" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="ദിവെഹി" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A5%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF" title="Υδρογόνο – ഗ്രീക്ക്" lang="el" hreflang="el" data-title="Υδρογόνο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="ഗ്രീക്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Idr%C3%B4gen" title="Idrôgen – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Idrôgen" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – ഇംഗ്ലീഷ്" lang="en" hreflang="en" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ഇംഗ്ലീഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno – എസ്‌പരാന്റോ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Hidrogeno" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="എസ്‌പരാന്റോ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Hidr%C3%B3geno" title="Hidrógeno – സ്‌പാനിഷ്" lang="es" hreflang="es" data-title="Hidrógeno" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="സ്‌പാനിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Vesinik" title="Vesinik – എസ്റ്റോണിയൻ" lang="et" hreflang="et" data-title="Vesinik" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="എസ്റ്റോണിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno – ബാസ്‌ക്" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Hidrogeno" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="ബാസ്‌ക്" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Idr%C3%B3genu" title="Idrógenu – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Idrógenu" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="هیدروژن – പേർഷ്യൻ" lang="fa" hreflang="fa" data-title="هیدروژن" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="പേർഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Vety" title="Vety – ഫിന്നിഷ്" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Vety" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ഫിന്നിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – ഫിജിയൻ" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="ഫിജിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – ഫാറോസ്" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="ഫാറോസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Hydrog%C3%A8ne" title="Hydrogène – ഫ്രഞ്ച്" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Hydrogène" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ഫ്രഞ്ച്" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Weederstoof" title="Weederstoof – നോർത്തേൻ ഫ്രിഷ്യൻ" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Weederstoof" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="നോർത്തേൻ ഫ്രിഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Idrogjen" title="Idrogjen – ഫ്രിയുലിയാൻ" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Idrogjen" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="ഫ്രിയുലിയാൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Wetterstof" title="Wetterstof – പശ്ചിമ ഫ്രിഷിയൻ" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Wetterstof" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="പശ്ചിമ ഫ്രിഷിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Hidrigin" title="Hidrigin – ഐറിഷ്" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Hidrigin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ഐറിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%AB" title="氫 – ഗാൻ ചൈനീസ്" lang="gan" hreflang="gan" data-title="氫" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="ഗാൻ ചൈനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Idroj%C3%A8n" title="Idrojèn – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Idrojèn" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Haidridean" title="Haidridean – സ്കോട്ടിഷ് ഗൈലിക്" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Haidridean" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="സ്കോട്ടിഷ് ഗൈലിക്" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Hidr%C3%B3xeno" title="Hidróxeno – ഗലീഷ്യൻ" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Hidróxeno" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="ഗലീഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Tatavev%C3%BDi" title="Tatavevýi – ഗ്വരനി" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Tatavevýi" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="ഗ്വരനി" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B9%E0%AA%BE%E0%AA%88%E0%AA%A1%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AB%8B%E0%AA%9C%E0%AA%A8" title="હાઈડ્રોજન – ഗുജറാത്തി" lang="gu" hreflang="gu" data-title="હાઈડ્રોજન" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="ഗുജറാത്തി" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Hiddragien" title="Hiddragien – മാൻസ്" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Hiddragien" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="മാൻസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Khi%C3%A2ng" title="Khiâng – ഹാക്ക ചൈനീസ്" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Khiâng" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="ഹാക്ക ചൈനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Eawai" title="Eawai – ഹവായിയൻ" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Eawai" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="ഹവായിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%99%D7%9E%D7%9F" title="מימן – ഹീബ്രു" lang="he" hreflang="he" data-title="מימן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ഹീബ്രു" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="हाइड्रोजन – ഹിന്ദി" lang="hi" hreflang="hi" data-title="हाइड्रोजन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="ഹിന്ദി" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Vodik" title="Vodik – ക്രൊയേഷ്യൻ" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Vodik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="ക്രൊയേഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Wod%C5%BAik" title="Wodźik – അപ്പർ സോർബിയൻ" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Wodźik" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="അപ്പർ സോർബിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Idwoj%C3%A8n" title="Idwojèn – ഹെയ്‌തിയൻ ക്രിയോൾ" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Idwojèn" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="ഹെയ്‌തിയൻ ക്രിയോൾ" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Hidrog%C3%A9n" title="Hidrogén – ഹംഗേറിയൻ" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Hidrogén" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ഹംഗേറിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8B%D6%80%D5%A1%D5%AE%D5%AB%D5%B6" title="Ջրածին – അർമേനിയൻ" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ջրածին" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="അർമേനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%8B%D6%80%D5%A1%D5%AE%D5%AB%D5%B6" title="Ջրածին – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ջրածին" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Hydrogeno" title="Hydrogeno – ഇന്റർലിംഗ്വ" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Hydrogeno" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ഇന്റർലിംഗ്വ" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Hidrogen" title="Hidrogen – ഇന്തോനേഷ്യൻ" lang="id" hreflang="id" data-title="Hidrogen" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ഇന്തോനേഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Hidrogen" title="Hidrogen – ഇന്റർലിംഗ്വേ" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Hidrogen" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="ഇന്റർലിംഗ്വേ" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Hidroheno" title="Hidroheno – ഇലോകോ" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Hidroheno" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ഇലോകോ" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Hidro" title="Hidro – ഇഡോ" lang="io" hreflang="io" data-title="Hidro" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ഇഡോ" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Vetni" title="Vetni – ഐസ്‌ലാൻഡിക്" lang="is" hreflang="is" data-title="Vetni" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ഐസ്‌ലാൻഡിക്" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Idrogeno" title="Idrogeno – ഇറ്റാലിയൻ" lang="it" hreflang="it" data-title="Idrogeno" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ഇറ്റാലിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%B4%E7%B4%A0" title="水素 – ജാപ്പനീസ്" lang="ja" hreflang="ja" data-title="水素" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ജാപ്പനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Aijrojin" title="Aijrojin – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Aijrojin" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/cidro" title="cidro – ലോജ്ബാൻ" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="cidro" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="ലോജ്ബാൻ" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Hidrogen" title="Hidrogen – ജാവനീസ്" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Hidrogen" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ജാവനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%98" title="წყალბადი – ജോർജിയൻ" lang="ka" hreflang="ka" data-title="წყალბადი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="ജോർജിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Vodorod" title="Vodorod – കര-കാൽപ്പക്" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Vodorod" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="കര-കാൽപ്പക്" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Hid%E1%B9%9Bujin" title="Hidṛujin – കബൈൽ" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Hidṛujin" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="കബൈൽ" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/H%C9%A9dr%C9%94z%C9%9Bn%C9%A9" title="Hɩdrɔzɛnɩ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Hɩdrɔzɛnɩ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Hidrogen" title="Hidrogen – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Hidrogen" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – കികൂയു" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="കികൂയു" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%B3%D1%96" title="Сутегі – കസാഖ്" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Сутегі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="കസാഖ്" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%9F%E1%9F%82%E1%9E%93" title="អ៊ីដ្រូសែន – ഖമെർ" lang="km" hreflang="km" data-title="អ៊ីដ្រូសែន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="ഖമെർ" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9C%E0%B2%B2%E0%B2%9C%E0%B2%A8%E0%B2%95" title="ಜಲಜನಕ – കന്നഡ" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಜಲಜನಕ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="കന്നഡ" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%88%98%EC%86%8C" title="수소 – കൊറിയൻ" lang="ko" hreflang="ko" data-title="수소" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="കൊറിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%83%D0%B2%D1%82%D1%8B%D1%80" title="Ваувтыр – കോമി-പെർമ്യാക്ക്" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Ваувтыр" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="കോമി-പെർമ്യാക്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DB%81%D8%A7%DB%8C%DA%88%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%8E%D9%86" title="ہایڈروجَن – കശ്‌മീരി" lang="ks" hreflang="ks" data-title="ہایڈروجَن" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="കശ്‌മീരി" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Wasserstoff" title="Wasserstoff – കൊളോണിയൻ" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Wasserstoff" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="കൊളോണിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/H%C3%AEdrojen" title="Hîdrojen – കുർദ്ദിഷ്" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Hîdrojen" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="കുർദ്ദിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%87%D1%83%D0%B6%D1%8B%D1%81%D1%8C" title="Вачужысь – കോമി" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Вачужысь" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="കോമി" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Hidrojen" title="Hidrojen – കോർണിഷ്" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Hidrojen" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="കോർണിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BA" title="Суутек – കിർഗിസ്" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Суутек" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="കിർഗിസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Hydrogenium" title="Hydrogenium – ലാറ്റിൻ" lang="la" hreflang="la" data-title="Hydrogenium" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="ലാറ്റിൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Waasserstoff" title="Waasserstoff – ലക്‌സംബർഗിഷ്" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Waasserstoff" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="ലക്‌സംബർഗിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Водород – ലസ്ഗിയൻ" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Водород" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="ലസ്ഗിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Idrojen" title="Idrojen – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Idrojen" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Waterstof" title="Waterstof – ലിംബർഗിഷ്" lang="li" hreflang="li" data-title="Waterstof" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="ലിംബർഗിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Idrogeno" title="Idrogeno – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Idrogeno" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Idrogen" title="Idrogen – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Idrogen" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Idrogen" title="Idrogen – ലൊംബാർഡ്" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Idrogen" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="ലൊംബാർഡ്" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Idroj%C9%9B%CC%81n%C3%AD" title="Idrojɛ́ní – ലിംഗാല" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Idrojɛ́ní" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="ലിംഗാല" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BB%84%E0%BA%AE%E0%BB%82%E0%BA%94%E0%BA%A3%E0%BB%80%E0%BA%88%E0%BA%99" title="ໄຮໂດຣເຈນ – ലാവോ" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ໄຮໂດຣເຈນ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="ലാവോ" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Vandenilis" title="Vandenilis – ലിത്വാനിയൻ" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Vandenilis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="ലിത്വാനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C5%AAde%C5%86radis" title="Ūdeņradis – ലാറ്റ്വിയൻ" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ūdeņradis" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="ലാറ്റ്വിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%B4%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%87%D1%84%D1%82%D1%8B" title="Ведьшачфты – മോക്ഷ" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Ведьшачфты" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="മോക്ഷ" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Hidir%C3%B4zenina" title="Hidirôzenina – മലഗാസി" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Hidirôzenina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="മലഗാസി" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D3%B1%D0%B4%D0%B5%D0%B6" title="Вӱдеж – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Вӱдеж" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Hauwai_(p%C5%ABmotu)" title="Hauwai (pūmotu) – മവോറി" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Hauwai (pūmotu)" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="മവോറി" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Водород – മാസിഡോണിയൻ" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Водород" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="മാസിഡോണിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%81%D1%82%D3%A9%D1%80%D3%A9%D0%B3%D1%87" title="Устөрөгч – മംഗോളിയൻ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Устөрөгч" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="മംഗോളിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%8D%EA%AF%A5%EA%AF%8F%EA%AF%97%EA%AF%AD%EA%AF%94%EA%AF%A3%EA%AF%96%EA%AF%A6%EA%AF%9F" title="ꯍꯥꯏꯗ꯭ꯔꯣꯖꯦꯟ – മണിപ്പൂരി" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯍꯥꯏꯗ꯭ꯔꯣꯖꯦꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="മണിപ്പൂരി" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A1%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="हायड्रोजन – മറാത്തി" lang="mr" hreflang="mr" data-title="हायड्रोजन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="മറാത്തി" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Водород – Western Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Водород" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="Western Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Hidrogen" title="Hidrogen – മലെയ്" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Hidrogen" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="മലെയ്" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Idro%C4%A1enu" title="Idroġenu – മാൾട്ടീസ്" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Idroġenu" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="മാൾട്ടീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Heidrog%C3%A9nio" title="Heidrogénio – മിരാൻറസേ" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Heidrogénio" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="മിരാൻറസേ" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9F%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%92%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%84%E1%80%BA" title="ဟိုက်ဒရိုဂျင် – ബർമീസ്" lang="my" hreflang="my" data-title="ဟိုက်ဒရိုဂျင်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="ബർമീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%B4%D1%8C_%D1%87%D0%B0%D1%87%D1%82%D1%8B%D0%B9" title="Ведь чачтый – ഏഴ്സ്യ" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Ведь чачтый" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="ഏഴ്സ്യ" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Ayocoxqui" title="Ayocoxqui – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Ayocoxqui" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Waterstoff" title="Waterstoff – ലോ ജർമൻ" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Waterstoff" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="ലോ ജർമൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Waeterstof" title="Waeterstof – ലോ സാക്സൺ" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Waeterstof" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="ലോ സാക്സൺ" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="हाइड्रोजन – നേപ്പാളി" lang="ne" hreflang="ne" data-title="हाइड्रोजन" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="നേപ്പാളി" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="हाइद्रोजन – നേവാരി" lang="new" hreflang="new" data-title="हाइद्रोजन" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="നേവാരി" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Waterstof_(element)" title="Waterstof (element) – ഡച്ച്" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Waterstof (element)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="ഡച്ച്" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – നോർവീജിയൻ നൈനോർക്‌സ്" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="നോർവീജിയൻ നൈനോർക്‌സ്" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – നോർവീജിയൻ ബുക്‌മൽ" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="നോർവീജിയൻ ബുക്‌മൽ" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Hidrogene" title="Hidrogene – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Hidrogene" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/H%C3%A1%C3%A1ji%CA%BCjin" title="Háájiʼjin – നവാജോ" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Háájiʼjin" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="നവാജോ" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Idrog%C3%A8n" title="Idrogèn – ഓക്‌സിറ്റൻ" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Idrogèn" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="ഓക്‌സിറ്റൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Vezisuadu" title="Vezisuadu – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Vezisuadu" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Haayidroojiinii" title="Haayidroojiinii – ഒറോമോ" lang="om" hreflang="om" data-title="Haayidroojiinii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="ഒറോമോ" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%89%E0%AC%A6%E0%AD%8D%E2%80%8C%E0%AC%9C%E0%AC%BE%E0%AC%A8" title="ଉଦ୍‌ଜାନ – ഒഡിയ" lang="or" hreflang="or" data-title="ଉଦ୍‌ଜାନ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="ഒഡിയ" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D1%83%D1%8B%D1%80" title="Донгуыр – ഒസ്സെറ്റിക്" lang="os" hreflang="os" data-title="Донгуыр" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ഒസ്സെറ്റിക്" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B9%E0%A8%BE%E0%A8%88%E0%A8%A1%E0%A8%B0%E0%A9%8B%E0%A8%9C%E0%A8%A8" title="ਹਾਈਡਰੋਜਨ – പഞ്ചാബി" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਹਾਈਡਰੋਜਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="പഞ്ചാബി" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Hidr%C3%B3geno" title="Hidrógeno – പാപിയാമെന്റൊ" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Hidrógeno" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="പാപിയാമെന്റൊ" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Wasserstoff" title="Wasserstoff – Palatine German" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Wasserstoff" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Palatine German" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="हाइड्रोजन – പാലി" lang="pi" hreflang="pi" data-title="हाइड्रोजन" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="പാലി" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Hiidrojen" title="Hiidrojen – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Hiidrojen" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wod%C3%B3r" title="Wodór – പോളിഷ്" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wodór" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="പോളിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Idr%C3%B2gen" title="Idrògen – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Idrògen" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DB%81%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%88%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%86" title="ہائیڈروجن – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ہائیڈروجن" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%A5%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF%CE%BD" title="Υδρογόνον – Pontic" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Υδρογόνον" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="Pontic" class="interlanguage-link-target"><span>Ποντιακά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%8A%DA%89%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%86" title="هايډروجن – പഷ്‌തോ" lang="ps" hreflang="ps" data-title="هايډروجن" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="പഷ്‌തോ" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hidrog%C3%A9nio" title="Hidrogénio – പോർച്ചുഗീസ്" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Hidrogénio" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="പോർച്ചുഗീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Yakuchaq" title="Yakuchaq – ക്വെച്ചുവ" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Yakuchaq" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="ക്വെച്ചുവ" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Hidrogen" title="Hidrogen – റൊമാനിയൻ" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Hidrogen" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="റൊമാനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Hidroghenu" title="Hidroghenu – ആരോമാനിയൻ" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Hidroghenu" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="ആരോമാനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Водород – റഷ്യൻ" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Водород" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="റഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%96%D0%B4%D1%80%D0%BE%D2%91%D0%B5%D0%BD" title="Гідроґен – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Гідроґен" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="उदजन – സംസ്‌കൃതം" lang="sa" hreflang="sa" data-title="उदजन" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="സംസ്‌കൃതം" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%BA" title="Уулук – സാഖ" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Уулук" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="സാഖ" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A6%E1%B1%9F%E1%B1%AD%E1%B1%B0%E1%B1%A8%E1%B1%B3%E1%B1%A1%E1%B1%9F%E1%B1%B1" title="ᱦᱟᱭᱰᱨᱳᱡᱟᱱ – സന്താലി" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱦᱟᱭᱰᱨᱳᱡᱟᱱ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="സന്താലി" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Idrogenu" title="Idrogenu – സർഡിനിയാൻ" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Idrogenu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="സർഡിനിയാൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Idr%C3%B2gginu" title="Idrògginu – സിസിലിയൻ" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Idrògginu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="സിസിലിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – സ്കോട്സ്" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="സ്കോട്സ്" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%BE%D8%A7%D8%A6%DA%8A%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%86" title="ھائڊروجن – സിന്ധി" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ھائڊروجن" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="സിന്ധി" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Vodik" title="Vodik – സെർബോ-ക്രൊയേഷ്യൻ" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Vodik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="സെർബോ-ക്രൊയേഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Ahidrujin" title="Ahidrujin – താച്ചലിറ്റ്" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Ahidrujin" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="താച്ചലിറ്റ്" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%84%E0%B6%BA%E0%B7%92%E0%B6%A9%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%A2%E0%B6%B1%E0%B7%8A" title="හයිඩ්‍රජන් – സിംഹള" lang="si" hreflang="si" data-title="හයිඩ්‍රජන්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="സിംഹള" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Vod%C3%ADk" title="Vodík – സ്ലോവാക്" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Vodík" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="സ്ലോവാക്" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%DB%81%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%88%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%86" title="ہائیڈروجن – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="ہائیڈروجن" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="തിരഞ്ഞെടുത്ത ലേഖനം"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Vodik" title="Vodik – സ്ലോവേനിയൻ" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Vodik" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="സ്ലോവേനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Vety" title="Vety – ഇനാരി സമി" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Vety" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="ഇനാരി സമി" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – ഷോണ" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="ഷോണ" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Haaydarojiin" title="Haaydarojiin – സോമാലി" lang="so" hreflang="so" data-title="Haaydarojiin" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="സോമാലി" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Hidrogjeni" title="Hidrogjeni – അൽബേനിയൻ" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Hidrogjeni" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="അൽബേനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Водоник – സെർബിയൻ" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Водоник" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="സെർബിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Woaterstof" title="Woaterstof – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Woaterstof" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Hidrog%C3%A9n" title="Hidrogén – സുണ്ടാനീസ്" lang="su" hreflang="su" data-title="Hidrogén" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="സുണ്ടാനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/V%C3%A4te" title="Väte – സ്വീഡിഷ്" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Väte" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="സ്വീഡിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Hidrojeni" title="Hidrojeni – സ്വാഹിലി" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Hidrojeni" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="സ്വാഹിലി" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Wod%C5%8Dr" title="Wodōr – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Wodōr" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%90%E0%AE%A4%E0%AE%B0%E0%AE%9A%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="ஐதரசன் – തമിഴ്" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஐதரசன்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="തമിഴ്" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%9C%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="హైడ్రోజన్ – തെലുങ്ക്" lang="te" hreflang="te" data-title="హైడ్రోజన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="തെലുങ്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D2%B2%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD" title="Ҳидроген – താജിക്" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ҳидроген" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="താജിക്" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%AE%E0%B9%82%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B8%99" title="ไฮโดรเจน – തായ്" lang="th" hreflang="th" data-title="ไฮโดรเจน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="തായ്" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Idrohino" title="Idrohino – തഗാലോഗ്" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Idrohino" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="തഗാലോഗ്" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Hidrojen" title="Hidrojen – ടർക്കിഷ്" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Hidrojen" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ടർക്കിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Водород – ടാട്ടർ" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Водород" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="ടാട്ടർ" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4" title="Водород – തുവിനിയൻ" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Водород" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="തുവിനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%DA%BE%D9%89%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%AF%DB%90%D9%86" title="ھىدروگېن – ഉയ്ഘുർ" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ھىدروگېن" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ഉയ്ഘുർ" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%8C" title="Водень – ഉക്രേനിയൻ" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Водень" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ഉക്രേനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DB%81%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%88%D8%B1%D9%88%D8%AC%D9%86" title="ہائیڈروجن – ഉറുദു" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ہائیڈروجن" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ഉറുദു" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Vodorod" title="Vodorod – ഉസ്‌ബെക്ക്" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Vodorod" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ഉസ്‌ബെക്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Idr%C3%B2geno" title="Idrògeno – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Idrògeno" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Vezinik" title="Vezinik – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Vezinik" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Hydro" title="Hydro – വിയറ്റ്നാമീസ്" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hydro" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="വിയറ്റ്നാമീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Woaterstof" title="Woaterstof – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Woaterstof" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Hidrin" title="Hidrin – വോളാപുക്" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Hidrin" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="വോളാപുക്" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Idrodjinne" title="Idrodjinne – വല്ലൂൺ" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Idrodjinne" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="വല്ലൂൺ" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Hidroheno" title="Hidroheno – വാരേയ്" lang="war" hreflang="war" data-title="Hidroheno" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="വാരേയ്" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%A2" title="氢 – വു ചൈനീസ്" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="氢" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="വു ചൈനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%BE%D2%97%D0%B5%D0%BD" title="Гидроҗен – കാൽമിക്" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Гидроҗен" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="കാൽമിക്" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%98" title="წყარბადი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="წყარბადი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%99%D7%93%D7%A8%D7%90%D7%92%D7%A2%D7%9F" title="הידראגען – യിദ്ദിഷ്" lang="yi" hreflang="yi" data-title="הידראגען" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="യിദ്ദിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Hydrogen" title="Hydrogen – യൊറൂബാ" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Hydrogen" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="യൊറൂബാ" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B5%80%E2%B5%89%E2%B4%B7%E2%B5%94%E2%B5%93%E2%B5%8A%E2%B5%89%E2%B5%8F" title="ⴰⵀⵉⴷⵔⵓⵊⵉⵏ – സ്റ്റാൻഡേർഡ് മൊറോക്കൻ റ്റാമസിയറ്റ്" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⵀⵉⴷⵔⵓⵊⵉⵏ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="സ്റ്റാൻഡേർഡ് മൊറോക്കൻ റ്റാമസിയറ്റ്" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%A2" title="氢 – ചൈനീസ്" lang="zh" hreflang="zh" data-title="氢" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ചൈനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%AB" title="氫 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="氫" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%BAi-s%C3%B2%CD%98" title="Chúi-sò͘ – മിൻ നാൻ ചൈനീസ്" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chúi-sò͘" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="മിൻ നാൻ ചൈനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%AB" title="氫 – കാന്റണീസ്" lang="yue" hreflang="yue" data-title="氫" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="കാന്റണീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/IHwanzi" title="IHwanzi – സുലു" lang="zu" hreflang="zu" data-title="IHwanzi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="സുലു" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q556#sitelinks-wikipedia" title="അന്തർഭാഷാ കണ്ണികൾ തിരുത്തുക" class="wbc-editpage">കണ്ണികൾ തിരുത്തുക</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="നാമമേഖലകൾ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="വിവരദായക താൾ കാണുക [c]" accesskey="c"><span>ലേഖനം</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" rel="discussion" title="വിവരദായക താളിനെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ച [t]" accesskey="t"><span>സംവാദം</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ഭാഷയുടെ ചരം മാറ്റുക" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">മലയാളം</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="ദർശനീയത"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB"><span>വായിക്കുക</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit" title="ഈ താളിന്റെ മൂലരൂപം തിരുത്തുക [e]" accesskey="e"><span>തിരുത്തുക</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=history" title="ഈ താളിന്റെ പഴയ പതിപ്പുകൾ [h]" accesskey="h"><span>നാൾവഴി കാണുക</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ഉപകരണങ്ങൾ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ഉപകരണങ്ങൾ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ഉപകരണങ്ങൾ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB"><span>വായിക്കുക</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit" title="ഈ താളിന്റെ മൂലരൂപം തിരുത്തുക [e]" accesskey="e"><span>തിരുത്തുക</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=history"><span>നാൾവഴി കാണുക</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> സാർവത്രികം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%95%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%86%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%82/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="ഈ താളിലേക്കു കണ്ണിയാൽ ബന്ധിപ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന എല്ലാ വിക്കി താളുകളുടേയും പട്ടിക. [j]" accesskey="j"><span>ഈ താളിലേക്കുള്ള കണ്ണികൾ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A7%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F_%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" rel="nofollow" title="താളുകളിലെ പുതിയ മാറ്റങ്ങൾ [k]" accesskey="k"><span>അനുബന്ധ മാറ്റങ്ങൾ</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/വിക്കിപീഡിയ:അപ്‌ലോഡ്" title="പ്രമാണങ്ങൾ അപ്‌ലോഡ് ചെയ്യുവാൻ [u]" accesskey="u"><span>അപ്‌ലോഡ്‌</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="പ്രത്യേകതാളുകളുടെ പട്ടിക [q]" accesskey="q"><span>പ്രത്യേക താളുകൾ</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;oldid=3999100" title="താളിന്റെ ഈ പതിപ്പിന്റെ സ്ഥിരം കണ്ണി"><span>സ്ഥിരംകണ്ണി</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=info" title="ഈ താളിനെക്കുറിച്ചുള്ള കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ"><span>താളിന്റെ വിവരങ്ങൾ</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%B5%E0%B4%B2%E0%B4%82%E0%B4%AC%E0%B4%82&amp;page=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;id=3999100&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="ഈ താളിനെ എങ്ങനെ അവലംബിതമാക്കാം എന്ന വിവരങ്ങൾ"><span>ഈ താൾ ഉദ്ധരിക്കുക</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fml.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B4%25B9%25E0%25B5%2588%25E0%25B4%25A1%25E0%25B5%258D%25E0%25B4%25B0%25E0%25B4%259C%25E0%25B5%25BB"><span>ചെറുതാക്കിയ യൂ.ആർ.എൽ. ലഭ്യമാക്കുക</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fml.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B4%25B9%25E0%25B5%2588%25E0%25B4%25A1%25E0%25B5%258D%25E0%25B4%25B0%25E0%25B4%259C%25E0%25B5%25BB"><span>ക്യൂആർ കോഡ് ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യുക</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> അച്ചടിയ്ക്കുക/കയറ്റുമതി ചെയ്യുക </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%82&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB"><span>പുസ്തകം സൃഷ്ടിക്കുക</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:DownloadAsPdf&amp;page=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=show-download-screen"><span>PDF ആയി ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യുക</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;printable=yes" title="ഈ താളിന്റെ അച്ചടി രൂപം [p]" accesskey="p"><span>അച്ചടിരൂപം</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> ഇതരപദ്ധതികളിൽ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Hydrogen" hreflang="en"><span>വിക്കിമീഡിയ കോമൺസ്</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q556" title="ബന്ധപ്പെട്ട ഡേറ്റാ ശേഖര ഇനത്തിലേയ്ക്കുള്ള കണ്ണി [g]" accesskey="g"><span>വിക്കിഡേറ്റ ഇനം</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ദൃശ്യരൂപം"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ദൃശ്യരൂപം</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(<a href="/w/index.php?title=Hydrogen&amp;redirect=no" class="mw-redirect" title="Hydrogen">Hydrogen</a> എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ml" dir="ltr"><div class="nomobile"> <div id="purl" class="NavFrame collapsed" style="float: right; font-size: 85%; position: absolute; top: -4em; right: 0; width: auto; background: #eae9e9;"> <div class="NavHead" style="padding: 1px 8px;"><b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://ml.wikipedia.org/wiki/Hydrogen">ഇംഗ്ലീഷ് വിലാസം</a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Prettyurl#ഉപയോഗക്രമം" title="സഹായം"><img alt="സഹായം" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Gtk-dialog-question.svg/12px-Gtk-dialog-question.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Gtk-dialog-question.svg/18px-Gtk-dialog-question.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Gtk-dialog-question.svg/24px-Gtk-dialog-question.svg.png 2x" data-file-width="60" data-file-height="60" /></a></span></b> </div> <div class="NavContent" style="background:#eae9e9; width:auto"><span class="plainlinks" style="white-space:nowrap; overflow: hidden"><a class="external free" href="https://ml.wikipedia.org/wiki/Hydrogen">https://ml.wikipedia.org/wiki/Hydrogen</a></span> </div> </div> </div> <div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none">Chemical element, symbol H and atomic number <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:SHORTDESC:Chemical_element,_symbol_H_and_atomic_number&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ഫലകം:SHORTDESC:Chemical element, symbol H and atomic number (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഫലകം:SHORTDESC:Chemical element, symbol H and atomic number</a></div><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4128903">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .infobox-full-data:not(.notheme)>div:not(.notheme)[style]{background:#1f1f23!important;color:#f8f9fa}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .infobox-full-data:not(.notheme) div:not(.notheme){background:#1f1f23!important;color:#f8f9fa}}@media(min-width:640px){body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table{display:table!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table>caption{display:table-caption!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table>tbody{display:table-row-group}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table tr{display:table-row!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table th,body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table td{padding-left:inherit;padding-right:inherit}}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3988706">body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data>.wikitable,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox .periodictable{display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data{width:calc(100% - 20px)}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data>div{max-width:100%;overflow:auto}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox caption{display:table-caption}</style><table class="infobox"><caption class="infobox-title"><span class="nowrap">ഹൈഡ്രജൻ,&#160;<sub>00</sub>H</span></caption><tbody><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Hydrogen_discharge_tube.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Hydrogen_discharge_tube.jpg/220px-Hydrogen_discharge_tube.jpg" decoding="async" width="220" height="73" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Hydrogen_discharge_tube.jpg/330px-Hydrogen_discharge_tube.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Hydrogen_discharge_tube.jpg/440px-Hydrogen_discharge_tube.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="1000" /></a></span><div class="infobox-caption">Purple glow in its plasma state</div></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background:#ff9999">ഹൈഡ്രജൻ</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Appearance</th><td class="infobox-data">colorless gas</td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4128903"></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align: left; background: transparant;"><a href="/wiki/Standard_atomic_weight" class="mw-redirect" title="Standard atomic weight">Standard atomic weight</a> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3196326">.mw-parser-output .nobold{font-weight:normal}</style><span class="nobold"><i>A</i><sub>r</sub>&#176;(H)</span></th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"></th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Infobox_element/standard_atomic_weight_format&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ഫലകം:Infobox element/standard atomic weight format (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഫലകം:Infobox element/standard atomic weight format</a></td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background:#ff9999">ഹൈഡ്രജൻ in the <a href="/wiki/Periodic_table" class="mw-redirect" title="Periodic table">periodic table</a></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"> <table class="wikitable" style="text-align:center; width:100%; margin:0; border-width:1px; background:#f8f8f8;"> <tbody><tr> <td> <table class="wikitable" style="text-align:center; margin:0 auto; background:transparent; border:none;"> <tbody><tr> <td style="border:none; width:5px"><div style="background-color:transparent; color:inherit; margin:0; padding:0; text-align:center; border:none;"> <table style="empty-cells:hidden; border:none; padding:0; border-spacing:1px; border-collapse:separate; margin:0;"> <tbody><tr> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Hydrogen" class="mw-redirect" title="Hydrogen"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999; border:1px solid black; box-sizing: border-box;;">Hydrogen</span></a> </td> <td colspan="30" style="border:none;padding:0;"> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Helium" class="mw-redirect" title="Helium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Helium</span></a> </td></tr> <tr> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Lithium" class="mw-redirect" title="Lithium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Lithium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Beryllium" class="mw-redirect" title="Beryllium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Beryllium</span></a> </td> <td colspan="24" style="border:none;padding:0;"> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Boron" class="mw-redirect" title="Boron"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Boron</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Carbon" class="mw-redirect" title="Carbon"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Carbon</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Nitrogen" class="mw-redirect" title="Nitrogen"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Nitrogen</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Oxygen" class="mw-redirect" title="Oxygen"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Oxygen</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Fluorine" class="mw-redirect" title="Fluorine"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Fluorine</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Neon" class="mw-redirect" title="Neon"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Neon</span></a> </td></tr> <tr> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Sodium" class="mw-redirect" title="Sodium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Sodium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Magnesium" class="mw-redirect" title="Magnesium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Magnesium</span></a> </td> <td colspan="24" style="border:none;padding:0;"> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Aluminium" class="mw-redirect" title="Aluminium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Aluminium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Silicon" class="mw-redirect" title="Silicon"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Silicon</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Phosphorus" class="mw-redirect" title="Phosphorus"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Phosphorus</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Sulfur" class="mw-redirect" title="Sulfur"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Sulfur</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Chlorine" class="mw-redirect" title="Chlorine"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Chlorine</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Argon" class="mw-redirect" title="Argon"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Argon</span></a> </td></tr> <tr> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Potassium" class="mw-redirect" title="Potassium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Potassium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Calcium" class="mw-redirect" title="Calcium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Calcium</span></a> </td> <td colspan="14" style="border:none;padding:0;"> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Scandium" class="mw-redirect" title="Scandium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Scandium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Titanium" class="mw-redirect" title="Titanium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Titanium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Vanadium" class="mw-redirect" title="Vanadium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Vanadium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Chromium" class="mw-redirect" title="Chromium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Chromium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Manganese" class="mw-redirect" title="Manganese"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Manganese</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Iron" class="mw-redirect" title="Iron"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Iron</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Cobalt" class="mw-redirect" title="Cobalt"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Cobalt</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Nickel" class="mw-redirect" title="Nickel"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Nickel</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Copper" class="mw-redirect" title="Copper"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Copper</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Zinc" class="mw-redirect" title="Zinc"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Zinc</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Gallium" class="mw-redirect" title="Gallium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Gallium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Germanium" class="mw-redirect" title="Germanium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Germanium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Arsenic" class="mw-redirect" title="Arsenic"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Arsenic</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Selenium" class="mw-redirect" title="Selenium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Selenium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Bromine" class="mw-redirect" title="Bromine"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Bromine</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Krypton" class="mw-redirect" title="Krypton"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Krypton</span></a> </td></tr> <tr> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Rubidium" class="mw-redirect" title="Rubidium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Rubidium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Strontium" class="mw-redirect" title="Strontium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Strontium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;; width:0;"> </td> <td colspan="13" style="border:none;padding:0;"> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Yttrium" class="mw-redirect" title="Yttrium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Yttrium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Zirconium" class="mw-redirect" title="Zirconium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Zirconium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Niobium" class="mw-redirect" title="Niobium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Niobium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Molybdenum" class="mw-redirect" title="Molybdenum"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Molybdenum</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Technetium" class="mw-redirect" title="Technetium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Technetium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Ruthenium" class="mw-redirect" title="Ruthenium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Ruthenium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Rhodium" class="mw-redirect" title="Rhodium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Rhodium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Palladium" class="mw-redirect" title="Palladium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Palladium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Silver" class="mw-redirect" title="Silver"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Silver</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Cadmium" class="mw-redirect" title="Cadmium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Cadmium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Indium" class="mw-redirect" title="Indium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Indium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Tin" class="mw-redirect" title="Tin"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Tin</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Antimony" class="mw-redirect" title="Antimony"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Antimony</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Tellurium" class="mw-redirect" title="Tellurium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Tellurium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Iodine" class="mw-redirect" title="Iodine"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Iodine</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Xenon" class="mw-redirect" title="Xenon"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Xenon</span></a> </td></tr> <tr style="border:none;padding:0;"> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Caesium" class="mw-redirect" title="Caesium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Caesium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Barium" class="mw-redirect" title="Barium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Barium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Lanthanum" class="mw-redirect" title="Lanthanum"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Lanthanum</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Cerium" class="mw-redirect" title="Cerium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Cerium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Praseodymium" class="mw-redirect" title="Praseodymium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Praseodymium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Neodymium" class="mw-redirect" title="Neodymium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Neodymium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Promethium" class="mw-redirect" title="Promethium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Promethium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Samarium" class="mw-redirect" title="Samarium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Samarium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Europium" class="mw-redirect" title="Europium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Europium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Gadolinium" class="mw-redirect" title="Gadolinium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Gadolinium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Terbium" class="mw-redirect" title="Terbium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Terbium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Dysprosium" class="mw-redirect" title="Dysprosium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Dysprosium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Holmium" class="mw-redirect" title="Holmium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Holmium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Erbium" class="mw-redirect" title="Erbium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Erbium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Thulium" class="mw-redirect" title="Thulium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Thulium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Ytterbium" class="mw-redirect" title="Ytterbium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Ytterbium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Lutetium" class="mw-redirect" title="Lutetium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Lutetium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Hafnium" class="mw-redirect" title="Hafnium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Hafnium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Tantalum" class="mw-redirect" title="Tantalum"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Tantalum</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Tungsten" class="mw-redirect" title="Tungsten"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Tungsten</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Rhenium" class="mw-redirect" title="Rhenium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Rhenium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Osmium" class="mw-redirect" title="Osmium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Osmium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Iridium" class="mw-redirect" title="Iridium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Iridium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Platinum" class="mw-redirect" title="Platinum"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Platinum</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Gold" class="mw-redirect" title="Gold"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Gold</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Mercury_(element)" class="mw-redirect" title="Mercury (element)"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Mercury (element)</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Thallium" class="mw-redirect" title="Thallium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Thallium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Lead" class="mw-redirect" title="Lead"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Lead</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Bismuth" class="mw-redirect" title="Bismuth"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Bismuth</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Polonium" class="mw-redirect" title="Polonium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Polonium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Astatine" class="mw-redirect" title="Astatine"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Astatine</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Radon" class="mw-redirect" title="Radon"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Radon</span></a> </td></tr> <tr> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Francium" class="mw-redirect" title="Francium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Francium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Radium" class="mw-redirect" title="Radium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#ff9999;">Radium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Actinium" class="mw-redirect" title="Actinium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Actinium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Thorium" class="mw-redirect" title="Thorium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Thorium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Protactinium" class="mw-redirect" title="Protactinium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Protactinium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Uranium" class="mw-redirect" title="Uranium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Uranium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Neptunium" class="mw-redirect" title="Neptunium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Neptunium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Plutonium" class="mw-redirect" title="Plutonium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Plutonium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Americium" class="mw-redirect" title="Americium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Americium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Curium" class="mw-redirect" title="Curium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Curium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Berkelium" class="mw-redirect" title="Berkelium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Berkelium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Californium" class="mw-redirect" title="Californium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Californium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Einsteinium" class="mw-redirect" title="Einsteinium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Einsteinium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Fermium" class="mw-redirect" title="Fermium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Fermium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Mendelevium" class="mw-redirect" title="Mendelevium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Mendelevium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Nobelium" class="mw-redirect" title="Nobelium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#9bff99;">Nobelium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Lawrencium" class="mw-redirect" title="Lawrencium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Lawrencium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Rutherfordium" class="mw-redirect" title="Rutherfordium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Rutherfordium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Dubnium" class="mw-redirect" title="Dubnium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Dubnium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Seaborgium" class="mw-redirect" title="Seaborgium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Seaborgium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Bohrium" class="mw-redirect" title="Bohrium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Bohrium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Hassium" class="mw-redirect" title="Hassium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Hassium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Meitnerium" class="mw-redirect" title="Meitnerium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Meitnerium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Darmstadtium" class="mw-redirect" title="Darmstadtium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Darmstadtium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Roentgenium" class="mw-redirect" title="Roentgenium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Roentgenium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Copernicium" class="mw-redirect" title="Copernicium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#99ccff;">Copernicium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Nihonium" class="mw-redirect" title="Nihonium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Nihonium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Flerovium" class="mw-redirect" title="Flerovium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Flerovium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Moscovium" class="mw-redirect" title="Moscovium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Moscovium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Livermorium" class="mw-redirect" title="Livermorium"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Livermorium</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Tennessine" class="mw-redirect" title="Tennessine"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Tennessine</span></a> </td> <td style="border:none;padding:0;"><a href="/wiki/Oganesson" class="mw-redirect" title="Oganesson"><span style="display:block;width:6px;height:8px;overflow:hidden;padding:0;color:transparent;background-color:#fdff8c;">Oganesson</span></a> </td></tr></tbody></table> </div> </td> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; font-size:90%; line-height:100%; width:10px; border:none;">–<br />↑<br /><strong>H</strong><br />↓<br /><a href="/wiki/Lithium" class="mw-redirect" title="Lithium">Li</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="nowrap" style="text-align:center; font-size:90%; line-height:100%; padding-top:0; padding-bottom:1px; border:none;">– ← <strong>ഹൈഡ്രജൻ</strong> → <a href="/wiki/Helium" class="mw-redirect" title="Helium">helium</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Group_(periodic_table)" class="mw-redirect" title="Group (periodic table)">Group</a></th><td class="infobox-data">group&#160;1: hydrogen and <a href="/wiki/Alkali_metal" class="mw-redirect" title="Alkali metal">alkali metals</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Period_(periodic_table)" class="mw-redirect" title="Period (periodic table)">Period</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Period_1_element" class="mw-redirect" title="Period 1 element">period&#160;1</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/w/index.php?title=Block_(periodic_table)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Block (periodic table) (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Block</a></th><td class="infobox-data"><span title="color legend: s-block" style="display:inline-block; vertical-align:middle; width:6px; height:8px; border:1px solid black; background:#ff9999">&#160;</span> <a href="/w/index.php?title=Block_(periodic_table)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Block (periodic table) (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">s-block</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Electron_configuration" class="mw-redirect" title="Electron configuration">Electron configuration</a></th><td class="infobox-data">1s<sup>1</sup></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Electrons per shell</th><td class="infobox-data">1</td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background:#ff9999">Physical properties</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/w/index.php?title=Phase_(matter)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Phase (matter) (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Phase</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3196326"><span class="nobold">at&#160;<span title="STP: standard temperature and pressure: 0&#160;°C and 101.325&#160;kPa"><a href="/w/index.php?title=Standard_temperature_and_pressure&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Standard temperature and pressure (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">STP</a></span></span></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Gas" class="mw-redirect" title="Gas">gas</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Melting_point" class="mw-redirect" title="Melting point">Melting point</a></th><td class="infobox-data">(H<sub>2</sub>) 13.99&#160;<a href="/wiki/Kelvin" class="mw-redirect" title="Kelvin">K</a>&#x20;&#x200b;(−259.16&#160;°C,&#x20;&#x200b;−434.49&#160;°F)&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Boiling_point" class="mw-redirect" title="Boiling point">Boiling point</a></th><td class="infobox-data">(H<sub>2</sub>) 20.271&#160;K&#x20;&#x200b;(−252.879&#160;°C,&#x20;&#x200b;−423.182&#160;°F)&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Density" class="mw-redirect" title="Density">Density</a> <span style="font-weight:normal;">(at&#160;STP)</span></th><td class="infobox-data">0.08988&#160;g/L</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><span style="font-weight:normal;">when&#160;liquid (at&#160;<abbr title="melting point">m.p.</abbr>)</span></th><td class="infobox-data">0.07&#160;g/cm<sup>3</sup>&#x20;(solid:&#160;0.0763&#160;g/cm<sup>3</sup>)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><span style="font-weight:normal;">when&#160;liquid (at&#160;<abbr title="boiling point">b.p.</abbr>)</span></th><td class="infobox-data">0.07099&#160;g/cm<sup>3</sup>&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Triple_point" class="mw-redirect" title="Triple point">Triple point</a></th><td class="infobox-data">13.8033&#160;K,&#x20;&#x200b;7.041&#160;kPa&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/w/index.php?title=Critical_point_(thermodynamics)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Critical point (thermodynamics) (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Critical point</a></th><td class="infobox-data">32.938&#160;K, 1.2858&#160;MPa&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Enthalpy_of_fusion" class="mw-redirect" title="Enthalpy of fusion">Heat of fusion</a></th><td class="infobox-data">(H<sub>2</sub>) 0.117&#160;<a href="/w/index.php?title=Kilojoule_per_mole&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kilojoule per mole (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">kJ/mol</a>&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/w/index.php?title=Enthalpy_of_vaporization&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Enthalpy of vaporization (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Heat of vaporization</a></th><td class="infobox-data">(H<sub>2</sub>) 0.904&#160;kJ/mol&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/w/index.php?title=Molar_heat_capacity&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Molar heat capacity (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Molar heat capacity</a></th><td class="infobox-data">(H<sub>2</sub>) 28.836&#160;J/(mol·K)&#x20;</td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><a href="/w/index.php?title=Vapor_pressure&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vapor pressure (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)"><b>Vapor&#160;pressure</b></a><div style="position:relative; margin:0 auto; padding:0; text-align:initial; width:-moz-fit-content;width:-webkit-fit-content;width:fit-content;"> <table class="wikitable" cellspacing="0" cellpadding="0" style="text-align:center; font-size:90%; border-collapse:collapse; margin:0; padding:0;"> <tbody><tr> <th><abbr title="Pressure (in Pascal)"><i>P</i></abbr>&#160;<span style="font-weight:normal;">(Pa)</span> </th> <th>1 </th> <th>10 </th> <th>100 </th> <th>1&#160;k </th> <th>10&#160;k </th> <th>100&#160;k </th></tr> <tr> <th>at&#160;<abbr title="Temperature (in kelvins)"><i>T</i></abbr>&#160;<span style="font-weight:normal;">(K)</span> </th> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td>15 </td> <td>20 </td></tr></tbody></table> </div></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background:#ff9999">Atomic properties</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/w/index.php?title=Oxidation_state&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Oxidation state (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Oxidation states</a></th><td class="infobox-data"><span style="font-size:112%;"><b>−1</b></span>, <span style="font-size:112%;"><b>+1</b></span> (an&#160;<a href="/w/index.php?title=Amphoterism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Amphoterism (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">amphoteric</a> oxide)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Electronegativity" class="mw-redirect" title="Electronegativity">Electronegativity</a></th><td class="infobox-data">Pauling&#160;scale: 2.20&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Ionization_energy" class="mw-redirect" title="Ionization energy">Ionization energies</a></th><td class="infobox-data"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3859926">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><div class="plainlist"><ul><li>1st:&#160;1312.0&#160;kJ/mol&#x20;</li><li>&#x20;</li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Covalent_radius" class="mw-redirect" title="Covalent radius">Covalent radius</a></th><td class="infobox-data">31±5&#160;<a href="/wiki/Picometre" class="mw-redirect" title="Picometre">pm</a>&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/w/index.php?title=Van_der_Waals_radius&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Van der Waals radius (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Van der Waals radius</a></th><td class="infobox-data">120&#160;pm&#x20;</td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Hydrogen_spectrum_visible.png" class="mw-file-description"><img alt="Color lines in a spectral range" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Hydrogen_spectrum_visible.png/240px-Hydrogen_spectrum_visible.png" decoding="async" width="240" height="41" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Hydrogen_spectrum_visible.png/360px-Hydrogen_spectrum_visible.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Hydrogen_spectrum_visible.png/480px-Hydrogen_spectrum_visible.png 2x" data-file-width="7430" data-file-height="1280" /></a><figcaption></figcaption></figure><strong><a href="/w/index.php?title=Spectral_line&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Spectral line (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Spectral lines</a> of ഹൈഡ്രജൻ</strong></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background:#ff9999">Other properties</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Natural occurrence</th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=Primordial_nuclide&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Primordial nuclide (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">primordial</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Crystal_structure" class="mw-redirect" title="Crystal structure">Crystal structure</a></th><td class="infobox-data">&#x20;&#x200b;<a href="/w/index.php?title=Hexagonal_crystal_system&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hexagonal crystal system (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">hexagonal</a><div style="float:right;"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Hexagonal.svg" class="mw-file-description"><img alt="Hexagonal crystal structure for ഹൈഡ്രജൻ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Hexagonal.svg/50px-Hexagonal.svg.png" decoding="async" width="50" height="52" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Hexagonal.svg/75px-Hexagonal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Hexagonal.svg/100px-Hexagonal.svg.png 2x" data-file-width="295" data-file-height="304" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Speed_of_sound" class="mw-redirect" title="Speed of sound">Speed of sound</a></th><td class="infobox-data">1310 <a href="/w/index.php?title=Metre_per_second&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Metre per second (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">m/s</a>&#x20;(gas, 27&#160;°C)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Thermal_conductivity" class="mw-redirect" title="Thermal conductivity">Thermal conductivity</a></th><td class="infobox-data">0.1805&#160;W/(m⋅K)&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Magnetism" class="mw-redirect" title="Magnetism">Magnetic ordering</a></th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=Diamagnetic&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Diamagnetic (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">diamagnetic</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#x20;</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/Magnetic_susceptibility" class="mw-redirect" title="Magnetic susceptibility">Molar magnetic susceptibility</a></th><td class="infobox-data">&#8722;3.98·10<sup>−6</sup>&#160;cm<sup>3</sup>/mol&#x20;(298&#160;K)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/CAS_Registry_Number" class="mw-redirect" title="CAS Registry Number">CAS Number</a></th><td class="infobox-data">12385-13-6&#x20;<br />1333-74-0 (H<sub>2</sub>)</td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background:#ff9999">History</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_chemical_element_discoveries&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Timeline of chemical element discoveries (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Discovery</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Henry_Cavendish" class="mw-redirect" title="Henry Cavendish">Henry Cavendish</a><sup id="cite_ref-Nostrand_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Nostrand-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-nbb_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-nbb-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><span class="nowrap">&#x20;(1766)</span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Named&#160;by</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Antoine_Lavoisier" class="mw-redirect" title="Antoine Lavoisier">Antoine Lavoisier</a><sup id="cite_ref-Stwertka_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Stwertka-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><span class="nowrap">&#x20;(1783)</span></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background:#ff9999"><a href="/w/index.php?title=Isotopes_of_%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Isotopes of ഹൈഡ്രജൻ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Isotopes of ഹൈഡ്രജൻ</a><span style="float:right; padding-right: 0.2em;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3859918">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4123622">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Infobox_%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB_isotopes&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ഫലകം:Infobox ഹൈഡ്രജൻ isotopes (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)"><abbr title="ഫലകം കാണുക">ക</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:EditPage/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Infobox_%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB_isotopes" title="പ്രത്യേകം:EditPage/ഫലകം:Infobox ഹൈഡ്രജൻ isotopes"><abbr title="ഫലകം തിരുത്തുക">തി</abbr></a></li></ul></div></span></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><span class="error">Template:infobox ഹൈഡ്രജൻ isotopes does not exist</span></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-below noprint" style="background:#ff9999"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span title="Category"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="വർഗ്ഗം:ഹൈഡ്രജൻ">വർഗ്ഗം: ഹൈഡ്രജൻ</a><br /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3859918"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123622"><div class="navbar plainlinks hlist"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Infobox_%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="mw-redirect" title="ഫലകം:Infobox ഹൈഡ്രജൻ"><span title="ഫലകം കാണുക">view</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:Infobox_%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ഫലകത്തിന്റെ സംവാദം:Infobox ഹൈഡ്രജൻ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)"><span title="ഫലകത്തിന്റെ സംവാദതാൾ">talk</span></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:EditPage/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Infobox_%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="പ്രത്യേകം:EditPage/ഫലകം:Infobox ഹൈഡ്രജൻ"><span title="ഫലകം തിരുത്തുക">edit</span></a></li></ul></div>&#x20;|&#x20;<a href="/w/index.php?title=List_of_data_references_for_chemical_elements&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="List of data references for chemical elements (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">references</a></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Emissions_Spectra.webm/220px--Emissions_Spectra.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="290" data-mwtitle="Emissions_Spectra.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Emissions_Spectra.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/0a/Emissions_Spectra.webm/Emissions_Spectra.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/0a/Emissions_Spectra.webm/Emissions_Spectra.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/Emissions_Spectra.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp8, vorbis&quot;" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/0a/Emissions_Spectra.webm/Emissions_Spectra.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/0a/Emissions_Spectra.webm/Emissions_Spectra.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/0a/Emissions_Spectra.webm/Emissions_Spectra.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/0a/Emissions_Spectra.webm/Emissions_Spectra.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp8, vorbis&quot;" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AEmissions_Spectra.webm&amp;lang=en&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /></video></span><figcaption>ഹൈഡ്രജൻ സ്പെക്ട്രം പരിശോധന</figcaption></figure> <p>അണുസംഖ്യ 1 ആയ രാസ മൂലകമാണ് <b>ഹൈഡ്രജൻ</b> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:Pronunciation_respelling_key&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="സഹായം:Pronunciation respelling key (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)"><i title="English pronunciation respelling"><span style="font-size:90%">HYE</span>-dro-jin</i></a>)<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. H എന്ന പ്രതീകം കൊണ്ട് ഇതിനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ശരാശരി 1.00794 u ആണവ പിണ്ഡത്തോടെയുള്ള ഹൈഡ്രജനാണ് ഏറ്റവും പിണ്ഡം കുറഞ്ഞതും പ്രപഞ്ചത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ കാണപ്പെടുന്നതുമായ മൂലകം, പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ മൂലക പിണ്ഡത്തിന്റെ ഏതാണ്ട് 75 ശതമാനവും ഹൈഡ്രജന്റേതാണ്.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> മുഖ്യ ശ്രേണിയിലുള്ള നക്ഷത്രങ്ങളുടെ ഘടകങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും പ്ലാസ്മ അവസ്ഥയിലുള്ള ഹൈഡ്രജനാണ്. വളരെ അപൂർവ്വമായി മാത്രമേ ഭൂമിയിൽ മൂലക ഹൈഡ്രജൻ സ്വാഭാവികമായി കണ്ടുവരുന്നുള്ളൂ. </p><p>ഹൈഡ്രജന്റെ സർവ്വസാധാരണ ഐസോടോപ്പാണ് പ്രോട്ടിയം (ഈ പേര് സാധാരണഗതിയിൽ ഉപയോഗിക്കാറില്ല. <sup>1</sup>H എന്നാണ് പ്രതീകം) ഇതിൽ ഒരു പ്രോട്ടോൺ മാത്രമേയുള്ളൂ ന്യൂട്രോണില്ല. അയോണീകൃത സംയുക്തങ്ങളിൽ ഇതിന് ഋണ ചാർജ് (H<sup>−</sup> എന്നെഴുതപ്പെടുന്ന ആനയോൺ) കൈവരിക്കാനും ധന ചാർജ് (H<sup>+</sup>) കൈവരിക്കാനും സാധിക്കും. H<sup>+</sup> എന്ന കാറ്റയോണ് യഥാർത്ഥത്തിൽ ഒരു പ്രോട്ടോൺ മാത്രമാണെങ്കിലും അയോണീകൃത സംയുക്തങ്ങളിൽ കൂടുതൽ സങ്കീർണ്ണ രൂപങ്ങളിലായിരിക്കും അവ. മിക്ക മൂലകങ്ങളുമായി ഹൈഡ്രജൻ സംയുക്തങ്ങളുണ്ടാക്കുന്നു, ജലത്തിന്റേയും ഭൂരിഭാഗം ജൈവസംയുക്തങ്ങളുടേയും ഭാഗമാണ് ഹൈഡ്രജൻ. ലായനികളിലെ തന്മാത്രകൾ തമ്മിൽ പ്രോട്ടോണുകൾ കൈമാറുന്ന അമ്ല-ക്ഷാര രസതന്ത്രത്തിൽ ഹൈഡ്രജൻ വളരെ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ഏറ്റവും ലളിതമായ അണു എന്ന നിലയിൽ സൈദ്ധാന്തിക തലത്തിലും ഇതിന് വളരെ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന് ഷ്രോഡിങർ സമവാക്യത്തിന്റെ (Schrödinger equation) വിശകലന പരിഹാരം സാധ്യമാകുന്ന ഒരേഒരു നിഷ്പക്ഷ അണു ഇത് മാത്രമാണ്, ക്വാണ്ടം ബലതന്ത്രത്തിന്റെ വികസനത്തിൽ ഹൈഡ്രജൻ അണുവിന്റെ എനർജെറ്റിക്ക്സ്, ബന്ധന പഠനങ്ങൾ പ്രധാനപ്പെട്ട് പങ്കുവഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. </p><p>പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിലാണ് ആദ്യമായി കൃത്രിമമായി ഹൈഡ്രജൻ വാതകം (H<sub>2</sub>) നിർമ്മിച്ചത്, ശക്തിയേറിയ അമ്ലങ്ങളുമായി ലോഹങ്ങൾ മിശ്രണം ചെയ്താണ് അന്ന് അത് സാധ്യമാക്കിയത്. 1766-81 കാലഘട്ടത്തിൽ ഹെന്രി കാവൻഡിഷ് (Henry Cavendish) ഹൈഡ്രജൻ വാതകം സ്വതന്ത്ര നിലനിൽപ്പുള്ള ഒരു പദാർത്ഥമാണെന്നും,<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> അത് കത്തിച്ചാൽ ജലം സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുമെന്നും മനസ്സിലാക്കി. ജലം ഉല്പാദിപ്പിക്കുന്നു എന്ന് കണ്ടതിൽ നിന്നാണ് ഹൈഡ്രജന് അതിന്റെ പേര് ലഭിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഗ്രീക്ക് ഭാഷയിൽ “ജല-ഉണ്ടാക്കുന്നത്” എന്നാണ് അതിന്റെ അർത്ഥം. സാധാരണ താപനിലയിലും മർദ്ദത്തിലും നിറമില്ലാത്തതും, മണമില്ലാത്തതും, അലോഹവും, രുചിയൊന്നുമില്ലാത്തതും, പെട്ടെന്ന് കത്തുന്നതുമായ വാതകമാണ്, H<sub>2</sub> എന്നതാണ് തന്മാത്രാവാക്യം. </p><p>പ്രകൃതിവാതകത്തിൽ നിന്നാണ് വ്യാവസായികമായി ഹൈഡ്രജൻ ഉല്പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്, ചിലപ്പോൾ കൂടുതൽ ഊർജ്ജം വേണ്ടി വരുന്ന ജലത്തിന്റെ <a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%88%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B6%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%A3%E0%B4%82" title="വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണം">വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണം</a> വഴിയും ഉല്പാദിപ്പിക്കാറുണ്ട്.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ഉല്പാദിപ്പിക്കുന്നതിൽ ഭൂരിഭാഗവും ഉല്പാദനസ്ഥലത്ത് തന്നെ ഉപയോഗിക്കപ്പെടുകയാണ് ഉണ്ടാവുന്നത്, ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട രണ്ട് ഉപയോഗങ്ങൾ ഖനിജ ഇന്ധനങ്ങളുടെ സംസ്കരണത്തിനും (ഹൈഡ്രോക്രാക്കിങ്) വളങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നതിനുള്ള അമോണിയ ഉല്പാദിപ്പിക്കുവാനുമാണ്. </p><p>പല ലോഹങ്ങളേയും ദൃഢപ്പെടുത്താനുള്ള കഴിവുള്ളതിനാൽ ലോഹകർമ്മങ്ങളിലും (metallurgy),<sup id="cite_ref-Rogers_1999_1057–1064_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Rogers_1999_1057–1064-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> പൈപ്പ് ലൈനുകളുടേയും സംഭരണ ടാങ്കുകളുടേയും രൂപീകരണം സമ്പുഷ്ടപ്പെടുത്താനും ഹൈഡ്രജൻ ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നു.<sup id="cite_ref-Christensen_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Christensen-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ഗുണങ്ങൾ"><span id=".E0.B4.97.E0.B5.81.E0.B4.A3.E0.B4.99.E0.B5.8D.E0.B4.99.E0.B5.BE"></span>ഗുണങ്ങൾ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=1" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ഗുണങ്ങൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഡൈഹൈഡ്രജൻ അല്ലെങ്കിൽ തന്മാത്ര ഹൈഡ്രജൻ ആയ ഹൈഡ്രജൻ വാതകം<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ശക്തമായി കത്തുന്നതാണ്, വ്യാപ്തത്തിന്റെ 4 ശതമാനം മുതൽ 75 ശതമാനം വരെ സാന്ദ്രതയിൽ ഇത് കത്തും.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> −286 kJ/mol ആണ് ഹൈഡ്രജൻ ജ്വലനത്തിന്റെ എന്താൽപ്പി:<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <dl><dd>2 H<sub>2</sub>(g) + O<sub>2</sub>(g) → 2 H<sub>2</sub>O(l) + 572&#160;kJ (286&#160;kJ/mol)<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>note 1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></dd></dl> <p>വായുവുമായി വ്യാപതത്തിന്റെ 4 മുതൽ 74 ശതമാനം അളവിലും ക്ലോറിനുമായി 5 മുതൽ 95 ശതമാനം അളവിലുള്ളമുള്ള മിശ്രിതം സ്ഫോടക സ്വഭാവമുള്ളതാണ്. ചെറിയൊരു തീപ്പൊരി, ചൂട്, സൂര്യ പ്രാകാശം എന്നിവയിലേതെങ്കിലുമൊന്നിന്റെ സാന്നിദ്ധ്യത്തിൽ അതിന് സ്ഫോടനം സംഭവിക്കുന്നു. 500 ° സെൽഷ്യസാണ് മറ്റൊരു തീപ്പൊരിയുടെ സാന്നിദ്ധ്യം വേണ്ടാതെയുള്ള കത്തുന്നതിനുള്ള സ്വയംജ്വലന താപനില (autoignition temperature).<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ശുദ്ധമായ ഹൈഡ്രജൻ-ഓക്സിജൻ തീനാളങ്ങൾ സാധാരണ നഗ്നനേത്രങ്ങൾക്ക് ദൃശ്യമാകാത്ത അൾട്രാവയലറ്റ് കിരണങ്ങളാണ് പുറത്ത് വിടുക, താരതമ്യത്തിന് ചിത്രത്തിൽ കാണിച്ചിരിക്കുന്ന സ്പേസ് ഷട്ടിലിന്റെ പ്രധാന എൻജിൻ പുറത്ത് വിടുന്ന നേരിയ തീനാളങ്ങളും സ്പേസ് ഷട്ടിൽ സോളിഡ് റോക്കറ്റ് ബൂസ്റ്റർ പുറത്ത് വിടുന്ന ദൃശ്യ തീനാളങ്ങളും ശ്രദ്ധിക്കുക. ചോർച്ചയുള്ള ഹൈഡ്രജൻ ജ്വലനങ്ങൾ കണ്ടെത്താൻ ഫ്ലയി ഡിറ്റക്റ്ററിന്റെ സഹായം വേണ്ടിവരും, വളരെ അപകടകരങ്ങളാണ് അത്തരം ചോർച്ചകൾ. കാരണം ചർച്ച ചെയ്യപ്പെടുന്നുവെങ്കിലും <a href="/wiki/LZ_129_%E0%B4%B9%E0%B4%BF%E0%B5%BB%E0%B4%A1%E0%B5%86%E0%B5%BB%E0%B4%AC%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D" title="LZ 129 ഹിൻഡെൻബർഗ്">ഹിൻഡൻബർഗ് ആകാശക്കപ്പൽ</a> ദുരന്തം ഇതിനൊരു ഉദാഹരണമാണ്.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ഹൈഡ്രജൻ വായുവിനേക്കാൾ ലഘുവായതിനാൽ ഹൈഡ്രജൻ തീനാളങ്ങൾ പെട്ടെന്ന് തന്നെ മുകളിലേക്ക് പൊങ്ങിപോകുന്നതിനാൽ ഹൈഡ്രോകാർബൺ തീനാളങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നത്ര നാശങ്ങൾ ഉണ്ടാകുന്നില്ല. ഹിൻഡൻബർഗ് ആകാശക്കപ്പലിലെ മൂന്നിലൊന്ന് യാത്രക്കാരും തീയിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെട്ടിരുന്നു, കൂടുതൽ പേരും മരണപ്പെട്ടത് മുകളിൽ നിന്നും വീണത് മൂലവും ഡീസൽ ഇന്ധനം കത്തിയതു മൂലവും ആയിരുന്നു.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>എല്ലാ ഓക്സീകരണ മൂലകങ്ങളുമായും H<sub>2</sub> പ്രതിപ്രവർത്തിക്കുന്നു. സാധാരണ താപനിലയിൽ ക്ലോറിൻ, ഫ്ലൂറിൻ എന്നിവയുമായി സ്വമേധയാ തീക്ഷ്ണമായി പ്രവർത്തിച്ച് അവയുടെ ഹൈഡ്രജൻ ഹാലൈഡുകൾ ഉണ്ടാകുന്നു, ശക്തിയേറിയ അമ്ലങ്ങളാളാണ് ഹൈഡ്രജൻ ക്ലോറൈഡും ഹൈഡ്രജൻ ഫ്ലൂറൈഡും.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ഇലക്ട്രോൺ_ഊർജ്ജനിലകൾ"><span id=".E0.B4.87.E0.B4.B2.E0.B4.95.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B5.8B.E0.B5.BA_.E0.B4.8A.E0.B5.BC.E0.B4.9C.E0.B5.8D.E0.B4.9C.E0.B4.A8.E0.B4.BF.E0.B4.B2.E0.B4.95.E0.B5.BE"></span>ഇലക്ട്രോൺ ഊർജ്ജനിലകൾ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=2" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ഇലക്ട്രോൺ ഊർജ്ജനിലകൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>−13.6 eV ആണ് ഹൈഡ്രജൻ അണുവിലെ ഇലക്ട്രോണിന്റെ സ്ഥിരോർജ്ജം (ground state energy), ഇത് ഏതാണ്ട് 92 nm തരംഗദൈർഘ്യമുള്ള അൾട്രാവയലറ്റ് കിരണത്തിന് തുല്യമായ ഊർജ്ജമാണ്.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>20<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>ഭൂമി സൂര്യനെ ചുറ്റുന്നതുപോലെ ആറ്റങ്ങളിൽ ഇലക്ട്രോണുകൾ അണുകേന്ദ്രത്തെ വലംവയ്ക്കുന്നു എന്ന ബോർ അണുമാതൃകയുപയോഗിച്ച് ഹൈഡ്രജന്റെ ഊർജ്ജനിലകൾ കൃത്യമായി കണക്കാക്കാം. എന്നാൽ അണുക്കളിൽ ഇലക്ട്രോണുകളും പ്രോട്ടോണുകളും ആകർഷിക്കപ്പെടുന്നത് വൈദ്യുതകാന്തിക ബലത്താലാണ് അതേ സമയം ഗ്രഹങ്ങളും ഖഗോള വസ്തുക്കളും ആകർഷിക്കപ്പെടുന്നത് ഗുരുത്വഫലമായാണ്. ആദ്യകാല ക്വാണ്ടം ബലതന്ത്രത്തിൽ കോണീയസംവേഗം (angular momentum) വേർതിരിച്ചു കാണിച്ചത് ബോർ ആയതിനാൽ, ബോർ മാതൃകയിൽ ഇലക്ട്രോണിന് പ്രോട്ടോണിൽ നിന്നും നിശ്ചിത അകലങ്ങളിൽ മാത്രമേ നിലനിൽക്കാനാകുമായിരുന്നുള്ളൂ, അതുകൊണ്ടുതന്നെ നിശ്ചിത ഉർജ്ജ നിലകളിലുമായിരിക്കും.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>21<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%E0%B4%8E%E0%B5%BC%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B5%BB_%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%99%E0%B5%BC" title="എർവിൻ ഷ്രോഡിങർ">ഷ്രോഡിങ്ങർ സമവാക്യം</a> അല്ലെങ്കിൽ അതിനു തുല്യമായ പ്രോട്ടോണിനു ചുറ്റുമുള്ള ഇലക്ട്രോണിന്റെ പ്രോബബിലിറ്റി ഡെൻസിറ്റി കണക്കാക്കാൻ സഹായിക്കുന്ന ഫെയ്മാൻ പാത്ത് ഇന്റഗ്രൽ തുടങ്ങിയവ ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്ന ക്വാണ്ടം ബലതന്ത്രം വഴിയാണ് ഹൈഡ്രജൻ അണുവിന്റെ കുറേ കൂടി കൂടുതൽ കൃത്യമായ നിർവ്വചനം ലഭിക്കുന്നത്.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>22<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="തന്മാത്രാ_രൂപങ്ങൾ"><span id=".E0.B4.A4.E0.B4.A8.E0.B5.8D.E0.B4.AE.E0.B4.BE.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.BE_.E0.B4.B0.E0.B5.82.E0.B4.AA.E0.B4.99.E0.B5.8D.E0.B4.99.E0.B5.BE"></span>തന്മാത്രാ രൂപങ്ങൾ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=3" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: തന്മാത്രാ രൂപങ്ങൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>അണുകേന്ദ്രങ്ങളുടെ സ്പിൻ ആപേക്ഷികമായി രണ്ട് രീതിയിൽ വരാവുന്നതിനാൽ ഹൈഡ്രജൻ ദ്വയാണു തന്മാത്രകളുടെ രണ്ട് വിധത്തിലുള്ള സ്പിൻ ഐസോമറുകളുണ്ട്.<sup id="cite_ref-uigi_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-uigi-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> രണ്ട് പ്രോട്ടോണുകളുടെ സ്പിന്നുകൾ സമാന്തരമായി വരുന്നതാണ് ഓർത്തോഹൈഡ്രജൻ, താന്മാത്രാ ക്വാണ്ടം സഖ്യ 1 (½+½) ഓടെയുള്ള ത്രിഗുണാവസ്ഥ രൂപപ്പെടുന്നു; പാരാഹൈഡ്രജൻ രൂപത്തിൽ സിപിന്നുകൾ പ്രതിസമാന്തരമായിരിക്കും (antiparallel), തന്മാത്ര ക്വാണ്ടം സംഖ്യ 0 (½-½) ഓടെയുള്ള ഏകഗുണാവസ്ഥയും. സാധാരണ താപനിലയിലും മർദ്ദത്തിലും ഹൈഡ്രജൻ വാതകത്തിലെ തന്മാത്രകളിൽ 25 ശതാമാനം പാരഹൈഡ്രജനും 75 ശതമാനം ഓർത്തോഹൈഡ്രജനും ആയിരിക്കും.<sup id="cite_ref-Tikhonov_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tikhonov-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>24<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> താപനിയ്ക്കനുസരിച്ച് ഇവയുടെ അനുപാതം മാറുന്നു, പാരാ രൂപത്തേക്കാൾ ഉർജ്ജം കൂടിയ ഉത്തേജിത രൂപമാണ് ഓർത്തോ എന്നതിനാൽ ഓർത്തോ രൂപം അസ്ഥിരമാണ് അതുകൊണ്ട് തന്നെ വേർതിരിച്ചെടുക്കാനാവില്ല. വളരെ താഴ്ന്ന താപനിലയോടെയുള്ള സന്തുലിതാവസ്ഥകളിൽ ഏതാണ്ട് പൂർണ്ണമായും പാരാഹൈഡ്രജനുകളായിരിക്കും ഉണ്ടാവുക. ഭ്രമണ താപധാരിതകളിൽ (rotational heat capacity) ഉള്ള വ്യത്യാസം കാരണമായി ശുദ്ധമായ പാരാഹൈഡ്രജന്റെ ദ്രാവക വാതക താപഗുണങ്ങൾ സാധാരണ ഹൈഡ്രജനിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായിരിക്കും.<sup id="cite_ref-NASA_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-NASA-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>25<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ജലം, മെഥിലീൻ തുടങ്ങിയ ഹൈഡ്രജൻ ഉൾപ്പെടുന്ന തന്മാത്രകളിലും ഫങ്ഷനൽ ഗ്രൂപ്പുകളിലും ഈ രീതിയിലുള്ള ഓർത്തോ/പാരാ വേർതിരിവുകൾ കണ്ടുവരുന്നെങ്കിലും താപഗുണങ്ങളിൽ ചെറിയ വ്യത്യാസങ്ങളേ കാണപ്പെടുന്നുള്ളൂ.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>26<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>പാര ഓർത്തോ ഹൈഡ്രജൻ തന്മാത്രകൾ തമ്മിലുള്ള ഉൽപ്രരിത രഹിതമായ പരിവർത്തനങ്ങൾ താപനില ഉയരുന്നതിനനുസരിച്ച് വർദ്ധിക്കുന്നു; പൊടുന്നനെ സാന്ദ്രീകരിക്കപ്പെട്ട H<sub>2</sub> ൽ വലിയ അളവിൽ ഉന്നതോർജ്ജ പാര രൂപങ്ങളാണുണ്ടാകുകയും അവ സാവധാനം ഓർത്തോ രൂപത്തിലേക്ക് മാറുകയും ചെയ്യും.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>27<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ദ്രവ ഹൈഡ്രജൻ തയ്യാറാക്കുന്നതിന്റേയും സൂക്ഷിക്കുന്നതിന്റേയും സന്ദർഭങ്ങളിൽ സാന്ദ്രീകരിക്കപ്പെട്ട H<sub>2</sub> ലെ ഓർത്തോ/പാര അനുപാതം പ്രധാന്യമർഹിക്കുന്ന ഒന്നാണ്: ഓർത്തോയിൽ നിന്ന് പാരയിലേക്കുള്ള പരിവർത്തനം താപോൽസർജ്ജമായതിനാൽ (exothermic) ദ്രവ ഹൈഡ്രജന്റെ ഒരു ഭാഗം ബാഷ്പീകരിക്കപ്പെടുന്നതിനും ദ്രവീകൃത പദാർത്ഥം നഷ്ടപ്പെടുന്നതിനും ഇടയയായേക്കാം. ഫെറിക്ക് ഓക്സൈഡ്, ആക്റ്റിവേറ്റഡ് കാർബൺ, പ്ലാറ്റിനീകൃത ആസ്ബെസ്റ്റോസ്, റയർ എർത്ത് മെറ്റലുകൾ, യുറേനിയം സംയുക്തങ്ങൾ, ക്രോമിക്ക് ഓക്സൈഡ്, ചില നിക്കൽ<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>28<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> സംയുക്തങ്ങൾ തുടങ്ങിയ ഒർത്തോ-പാര പരിവർത്തന ഉല്പ്രേരകങ്ങൾ ഹൈഡ്രജൻ ശീതികരണത്തിന് ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നു.<sup id="cite_ref-Svadlenak_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Svadlenak-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>29<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>പ്രോട്ടോണീകൃത തന്മാത്ര ഹൈഡ്രജൻ അഥവ <span class="chemf nowrap">H<span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">+</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">3</sub></span></span></span> എന്ന തന്മാത്രാ രൂപം നക്ഷത്രാന്തരീയ ഇടങ്ങളിൽ കണ്ടുവരുന്നു, താന്മാത്ര ഹൈഡ്രജൻ പ്രപഞ്ചിക കിരണങ്ങളാൽ അയോണീകരിക്കപ്പെടുമ്പോഴാണ് അവ രൂപപ്പെടുന്നത്. വ്യാഴം ഗ്രഹത്തിന്റെ അന്തരീക്ഷത്തിന്റെ ഉപരിതലത്തിലും ഈ രൂപത്തിലുള്ള തന്മാത്രകൾ ഉണ്ടെന്ന് കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. കുറഞ്ഞ താപനിലയും സാന്ദ്രതയും ആകയാൽ ബഹിരാകാശ ഇടങ്ങളിൽ ഈ രൂപത്തിലുള്ള തന്മാത്ര ആപേക്ഷികമായി സ്ഥിരതയുള്ളതാണ്. പ്രപഞ്ചത്തിൽ ഏറ്റവും അധികം കാണപ്പെടുന്ന അയോണുകളിൽ ഒന്ന് കൂടിയാണ് <span class="chemf nowrap">H<span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">+</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">3</sub></span></span></span>, നക്ഷത്രാന്തരയിടങ്ങളിലെ രാസഘടനയിൽ ഈ തന്മാത്രയ്ക്ക നല്ല പങ്കുണ്ട്.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>30<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ഉത്തേജിത രൂപത്തിൽ മാത്രം നിലനിൽപ്പുള്ള നിഷ്പക്ഷമായ H<sub>3</sub> തന്മാത്ര അസ്ഥിരമാണ്.<sup id="cite_ref-couple_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-couple-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>31<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="സംയുക്തങ്ങൾ"><span id=".E0.B4.B8.E0.B4.82.E0.B4.AF.E0.B5.81.E0.B4.95.E0.B5.8D.E0.B4.A4.E0.B4.99.E0.B5.8D.E0.B4.99.E0.B5.BE"></span>സംയുക്തങ്ങൾ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=4" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: സംയുക്തങ്ങൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Shuttle_Main_Engine_Test_Firing_cropped_edited_and_reduced.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Shuttle_Main_Engine_Test_Firing_cropped_edited_and_reduced.jpg/220px-Shuttle_Main_Engine_Test_Firing_cropped_edited_and_reduced.jpg" decoding="async" width="220" height="236" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Shuttle_Main_Engine_Test_Firing_cropped_edited_and_reduced.jpg/330px-Shuttle_Main_Engine_Test_Firing_cropped_edited_and_reduced.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Shuttle_Main_Engine_Test_Firing_cropped_edited_and_reduced.jpg/440px-Shuttle_Main_Engine_Test_Firing_cropped_edited_and_reduced.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1612" /></a><figcaption>സ്പേസ് ഷട്ടിലിന്റെ പ്രധാന എൻജിൻ പുറത്ത് വിടുന്ന നേരിയ തീനാളങ്ങളും സ്പേസ് ഷട്ടിൽ സോളിഡ് റോക്കറ്റ് ബൂസ്റ്റർ പുറത്ത് വിടുന്ന ദൃശ്യ തീനാളങ്ങളും</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="സഹസംയോജക,_ജൈവ_സംയുക്തങ്ങൾ"><span id=".E0.B4.B8.E0.B4.B9.E0.B4.B8.E0.B4.82.E0.B4.AF.E0.B5.8B.E0.B4.9C.E0.B4.95.2C_.E0.B4.9C.E0.B5.88.E0.B4.B5_.E0.B4.B8.E0.B4.82.E0.B4.AF.E0.B5.81.E0.B4.95.E0.B5.8D.E0.B4.A4.E0.B4.99.E0.B5.8D.E0.B4.99.E0.B5.BE"></span>സഹസംയോജക, ജൈവ സംയുക്തങ്ങൾ</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=5" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: സഹസംയോജക, ജൈവ സംയുക്തങ്ങൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>സാധാരണ അവസ്ഥയിൽ H<sub>2</sub> അത്രത്തോളം പ്രവർത്തനക്ഷമമല്ലാത്തതിനാൽ മിക്ക മൂലകങ്ങളുമായും അത് സംയുക്തങ്ങളുണ്ടാക്കുന്നില്ല. ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ഹൈഡ്രോകാർബണുകളുണ്ടെങ്കിലും അവയൊന്നും തന്നെ ഹൈഡ്രജന്റേയും കാർബണിന്റേയും മൂലക തന്മാത്രകൾ നേരിട്ട് പ്രതിപ്രവർത്തിച്ചുണ്ടാകുന്നവയല്ല. കൂടുതൽ വിദ്യുത് ഋണമായ ഹാലൊജെനുകളെ പോലെയുള്ള മൂലകങ്ങളുമായി (ഫ്ലൂറിൻ, ക്ലോറിൻ, ബ്രോമിൻ, അയഡിൻ തുടങ്ങിയവ) പ്രവർത്തിച്ച് സംയുക്തങ്ങളുണ്ടാക്കാനുള്ള കഴിവ് ഹൈഡ്രജനുണ്ട്; ഇത്തരം സംയുക്തങ്ങളിൽ ഹൈഡ്രജൻ ഭാഗികമായ ധന ചാർജ്ജ് കൈവരിക്കുന്നു.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>32<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ഫ്ലൂറിൻ, ഓക്സിജൻ, നൈട്രജൻ, കാർബൺ (ചില സംയുക്തങ്ങളിൽ മാത്രം) എന്നിവയുമായി ബന്ധനത്തിലേർപ്പെടുമ്പോൾ ഹൈഡ്രജൻ സഹസംയോജകമല്ലാത്ത ശക്തമായ ബന്ധനം (<a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB_%E0%B4%AC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A7%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="ഹൈഡ്രജൻ ബന്ധനം">ഹൈഡ്രജൻ ബന്ധനം</a>) സ്ഥാപിക്കുന്നു, പല ജൈവ തന്മാത്രകളൂടേയും സ്ഥിരതയ്ക്ക് ഇത് അത്യാവശ്യമാണ്.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">&#91;</span>33<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">&#91;</span>34<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> കുറഞ്ഞ വിത്യുദ് ഋണങ്ങളായ ലോഹങ്ങളുമായും, ഉപലോഹങ്ങളുമായും ഹൈഡ്രജൻ സംയുക്തങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നുണ്ട്, അത്തരം സന്ദർഭങ്ങളിൽ ഭാഗികമായ ഋണ ചാർജ് കൈവരിക്കുന്നു. ഇത്തരം സംയുക്തങ്ങൾ പൊതുവെ ഹൈഡ്രൈഡുകൾ എന്നറിയപ്പെടുന്നു.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">&#91;</span>35<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>കാർബണുമായി ചേർന്ന് വലിയ അളവിൽ ഹൈഡ്രജൻ സംയുക്തങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നുണ്ട്. ഇത്തരം സംയുക്തങ്ങൾ ജീവനുള്ള വസ്തുക്കളുമായി കൂടുതൽ ബന്ധപ്പെട്ടു കിടക്കുന്നതിനാൽ അവയെ ജൈവ സംയുക്തങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടാൻ കാരണമായി;<sup id="cite_ref-hydrocarbon_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-hydrocarbon-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>36<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> അവയുടെ ഗുണങ്ങളെ പറ്റി പഠിക്കുന്ന മേഖലയാണ് ജൈവരസതന്ത്രം (organic chemistry)<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">&#91;</span>37<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ജൈവിക സന്ദർഭങ്ങളിൽ അവയുടെ പഠനം ജൈവരസതന്ത്രം (biochemistry) എന്നറിയപ്പെടുന്നു.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">&#91;</span>38<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> നിർവ്വചനമനുസരിച്ച് "ജൈവ" സംയുക്തമാകാൻ അവയിൽ കാർബണുണ്ടായാൽ മതി പക്ഷെ മിക്കതിലും ഹൈഡ്രജന്റെ സാന്നിദ്ധ്യമുണ്ട്, അത്തരം മിക്ക സംയുക്തങ്ങളിലും കാർബൺ-ഹൈഡ്രജൻ ബന്ധങ്ങളാണ് ആ തരത്തിൽപ്പെട്ടവയുടെ രാസഗുണങ്ങൾ നിശ്ചയിക്കുന്നത്, കൂടാതെ രസതന്ത്രത്തിൽ "ജൈവ" സംയുക്തങ്ങളുടെ ചില നിർവചനങ്ങൾ പ്രകാരം കാർബൺ-ഹൈഡ്രജൻ ബന്ധം ആവശ്യമാണ്.<sup id="cite_ref-hydrocarbon_37-1" class="reference"><a href="#cite_note-hydrocarbon-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>36<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>അജൈവരസതന്ത്രത്തിലെ കോർഡിനേഷൻ കോമ്പ്ലക്സുകളിലെ രണ്ട് ലോഹ കേന്ദ്രങ്ങളെ ഹൈഡ്രൈഡുകൾ ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. 13-ആം ഗ്രൂപ്പ് അംഗങ്ങളിൽ ഇത് സാധാരണമാണ്, പ്രത്യേകിച്ച് ബോറെയ്നുകളിലും അലൂമിനിയം കോമ്പ്ലക്സുകളിലും അതുപോലെ കൂട്ടമായ കാർബൊറെയ്നുകളിലും.<sup id="cite_ref-Miessler_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Miessler-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ഹൈഡ്രൈഡുകൾ"><span id=".E0.B4.B9.E0.B5.88.E0.B4.A1.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B5.88.E0.B4.A1.E0.B5.81.E0.B4.95.E0.B5.BE"></span>ഹൈഡ്രൈഡുകൾ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=6" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ഹൈഡ്രൈഡുകൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഹൈഡ്രജന്റെ സംയുക്തങ്ങളെ ഹൈഡ്രൈഡുകൾ എന്ന് വിളിക്കാമെങ്കിലും പലപ്പോഴും അയഞ്ഞ തലത്തിലാണീ വാക്കിന്റെ ഉപയോഗം. ഹൈഡ്രജൻ ഋണ ചാർജ് കൈവരിക്കുമ്പോൾ അല്ലെങ്കിൽ H<sup>−</sup> എന്ന് സൂചിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന ആനയോൺ ആകുമ്പോൾ, കൂടുതൽ വിദ്യുത് ധനമായ മൂലകങ്ങളുമായി സംയുക്തങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുമ്പോൾ എന്നീ സന്ദർഭങ്ങളിലാണ് "ഹൈഡ്രൈഡ്" എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നത്. 1916 ൽ ഗിൽബേർട്ട് എൻ. ലൂയിസാണ് ഗ്രൂപ്പ് I, ഗ്രൂപ്പ് II എന്നിവയുടെ ലവണ-സമാന ഹൈഡ്രൈഡുകളിൽ ഹൈഡ്രൈഡ് ആനയോണിന്റെ സാധ്യതയെ പറ്റിയുള്ള ആശയം മുന്നോട്ട് വച്ചത്, ഉരുകിയ ലിഥിയം ഹൈഡ്രൈഡിനെ (LiH) വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണം നടത്തി ആനോഡിൽ ഹൈഡ്രജനെ ഉല്പാദിപ്പിച്ച് 1920 ൽ മോയെർ ഇത് വിവരിക്കുകയും ചെയ്തു.<sup id="cite_ref-Moers_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-Moers-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>40<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ഹൈഡ്രജന് കുറഞ്ഞ വിദ്യുത് ഋണതയായതിനാൽ ഗ്രൂപ്പ് I, ഗ്രൂപ്പ് II എന്നിവയുടെ ഹൈഡ്രൈഡുകളിലല്ലാതെ ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് തെറ്റിദ്ധാരണയുണ്ടാക്കുന്നതാണ്. പോളിമെറിക്ക് ആയ <span class="chemf nowrap">BeH<span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">2</sub></span></span></span>, ഗ്രൂപ്പ് II ഹൈഡ്രൈഡ്, ഇതിനൊരപവാദമാണ്. ലിഥിയം അലൂമിനിയം ഹൈഡ്രൈഡിലെ <span class="chemf nowrap">AlH<span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">−</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">4</sub></span></span></span> ആനയോണിൽ ഹൈഡ്രിക്ക് കേന്ദ്രങ്ങൾ Al(III) ഉമായി നന്നായി ചേർന്ന രീതിയിലാണ്. ഏതാണ്ട് എല്ലാ പ്രധാന ഗ്രൂപ്പ് മൂലകങ്ങളുമായും ഹൈഡ്രൈഡുകൾ രൂപപ്പെടാമെങ്കിലും ഉണ്ടാകുന്ന സംയുക്തങ്ങളുടെ എണ്ണം കാര്യമായി വ്യത്യാസപ്പെടുന്നു; ഉദാഹരണത്തിന്, ഏതാണ്ട് നൂറിൽ കൂടുതൽ ബൈനറി ബോറെയ്ൻ ഹൈഡ്രൈഡുകൾ ഉള്ളതായി അറിയുമ്പോൾ ആകെ ഒരു ബൈനറി അലൂമിനിയം ഹൈഡ്രൈഡ് മാത്രമേ ഉള്ളൂ.<sup id="cite_ref-Downs_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-Downs-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> വലിയ കോമ്പ്ലക്സുകൾ ഉള്ളതായി അറിയാമെങ്കിലും ബൈനറി ഇൻഡിയം ഹൈഡ്രഡ് ഇതുവരെ കണ്ടെത്തിയിട്ടില്ല.<sup id="cite_ref-Hibbs_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hibbs-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>42<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="പ്രോട്ടോണുകളും_അമ്ലങ്ങളും"><span id=".E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B5.8B.E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B5.8B.E0.B4.A3.E0.B5.81.E0.B4.95.E0.B4.B3.E0.B5.81.E0.B4.82_.E0.B4.85.E0.B4.AE.E0.B5.8D.E0.B4.B2.E0.B4.99.E0.B5.8D.E0.B4.99.E0.B4.B3.E0.B5.81.E0.B4.82"></span>പ്രോട്ടോണുകളും അമ്ലങ്ങളും</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=7" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: പ്രോട്ടോണുകളും അമ്ലങ്ങളും"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഇലക്ട്രോൺ നീക്കപ്പെടുന്ന പ്രവർത്തനമായ ഓക്സീകരണം ഹൈഡ്രജനിൽ നടക്കുമ്പോൾ ഔപചാരികമായി H<sup>+</sup> രൂപപ്പെടുന്നു, ഇലക്ട്രോണൊന്നുമില്ലാതെ ഒരു പ്രോട്ടോൺ മാത്രമുള്ള അണുകേന്ദ്രമാണ് ഇത്. അതുകൊണ്ടാണ്ട് H<sup>+</sup> നെ പലപ്പോഴും പ്രോട്ടോൺ എന്ന് സൂചിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്. അമ്ലങ്ങളെ കുറിച്ചുള്ള വിവരണങ്ങളുടെ കേന്ദ്രഭാഗമാണ് ഇത്. ബ്രോൺസ്റ്റെഡ്-ലോറി (Bronsted-Lowry) സിദ്ധാന്തമനുസരിച്ച് അമ്ലങ്ങളെന്നാൽ പ്രോട്ടോൺ ദാതാക്കളും ക്ഷാരങ്ങളെന്നാൽ പ്രോട്ടോൺ സ്വീകർത്താക്കളുമാണ്. </p><p>ഇലക്ട്രോണുകളോടെയുള്ള മറ്റ് അണുക്കളും തന്മാത്രകളുമുള്ള ലായനികളിലും അയോണിക പരലുകളിലും വെറും പ്രോട്ടോൺ മാത്രമായ H<sup>+</sup> ന് നിലനിൽപ്പില്ല. ഉന്നത താപനിലകളിലുള്ള പ്ലാസ്മ അവസരങ്ങളിലല്ലാത്ത ഇത്തരം സന്ദർഭങ്ങളിൽ അണുക്കളുടേയും തന്മാത്രകളുടേയും ഇലക്ട്രോൺ മേഘങ്ങളിൽ നിന്ന് പ്രോട്ടോണുകൾ വേർപെടുത്താനും സാധിക്കില്ല, അവ അവിടെ പറ്റിച്ചേർന്നു തന്നെ കിടക്കും. എന്നാൽ മറ്റ് പദാർത്ഥളുടെ മേൽ ബന്ധിക്കപ്പെട്ട് കിടക്കുന്ന ധന ചാർജോടെയുള്ള ഹൈഡ്രജൻ കാറ്റയോണിനെ 'പ്രോട്ടോൺ' എന്ന് സൂചിപ്പിച്ചു വരുന്നു, അതു പോലെ സ്വതന്ത്രമായി കിടക്കുന്ന പ്രോട്ടോണുകളെ "<span class="chemf nowrap">H<span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.8em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">+</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span></span>" എന്നും സൂചിപ്പിക്കുന്നു. </p><p>ലായനിയിൽ "നഗ്ന പ്രോട്ടോൺ" എന്ന് വിവരിക്കുന്നതിനു പകരം ജലീയമായ അമ്ല ലായനികൾ ഭാവനാപരമായ "ഹൈഡ്രോണിയം അയോൺ" (<span class="chemf nowrap">H<span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">3</sub></span></span>O<span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.8em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">+</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span></span>) ഉണ്ടെന്ന രീതിയിൽ പരിഗണിക്കപ്പെടുന്നു. അങ്ങനെയെങ്കിലും ലായനിയിൽ ചേർക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഹൈഡ്രജൻ കാറ്റയോണുകൾ <span class="chemf nowrap">H<span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">9</sub></span></span>O<span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">+</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">4</sub></span></span></span> പോലെയുള്ള ക്ലസ്റ്ററുകൾ ക്രമീകരക്കപ്പെടുകയാണെന്നാണ് മനസ്സിലാക്കപ്പെടുന്നത്.<sup id="cite_ref-Okumura_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-Okumura-44"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ജലം മറ്റ് ലായനികളിൽ ചേരുമ്പോഴാണ് മറ്റ് ഒക്സോണിയം അയോണുകൾ കാണപ്പെടുന്നത്.<sup id="cite_ref-Perdoncin_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-Perdoncin-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>44<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>ഭൂമിയിൽ കാണപ്പെടുന്നില്ലെങ്കിലും പ്രപഞ്ചത്തിൽ ഏറ്റവും സുലഭമായി കാണപ്പെടുന്ന അയോണുകളിലൊന്നാണ് <span class="chemf nowrap">H<span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">+</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">3</sub></span></span></span>, ഇത് പ്രോട്ടോണീകരിക്കപ്പെട്ട തന്മാത്ര ഹൈഡ്രജൻ അല്ലെങ്കിൽ ത്രയാണു ഹൈഡ്രജൻ കാറ്റയോൺ (triatomic hydrogen cation) എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്നു.<sup id="cite_ref-Carrington_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-Carrington-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>45<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ഐസോടോപ്പുകൾ"><span id=".E0.B4.90.E0.B4.B8.E0.B5.8B.E0.B4.9F.E0.B5.8B.E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.AA.E0.B5.81.E0.B4.95.E0.B5.BE"></span>ഐസോടോപ്പുകൾ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=8" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ഐസോടോപ്പുകൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>പ്രകൃത്യാ ഹൈഡ്രജന്റെ മൂന്ന് ഐസോടോപ്പുകൾ കാണപ്പെടുന്നു <span class="chemf nowrap"><span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.5em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">1</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span>H</span>, <span class="chemf nowrap"><span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.5em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">2</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span>H</span>, <span class="chemf nowrap"><span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.5em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">3</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span>H</span> എന്നിവയാണവ. <span class="chemf nowrap"><span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.5em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">4</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span>H</span> മുതൽ <span class="chemf nowrap"><span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.5em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">7</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span>H</span> വരെയുള്ള അസ്ഥിരങ്ങളായ ഐസോടോപ്പുകൾ പരീക്ഷണ ശാലകളിൽ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെങ്കിലും അവയൊന്നും പ്രകൃതിയിൽ കാണപ്പെടുന്നില്ല.<sup id="cite_ref-Gurov_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gurov-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>46<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-Korsheninnikov_48-0" class="reference"><a href="#cite_note-Korsheninnikov-48"><span class="cite-bracket">&#91;</span>47<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <ul><li><b><span class="chemf nowrap"><span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.5em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">1</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span>H</span></b>: ഇതാണ് ഹൈഡ്രജന്റെ സർവ്വസാധാരണമായ ഐസോടോപ്പ്, 99.98 ശതമാനത്തിൽ കൂടുതൽ ഇതാണുള്ളത്. അണുകേന്ദ്രത്തിൽ ഒരു പ്രോട്ടോൺ മാത്രമുള്ളതിനാൽ പ്രോട്ടിയം എന്ന് പേര് നൽകപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെങ്കിലും പൊതുവെ ആ പേര് ഉപയോഗിക്കപ്പെടാറില്ല.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>48<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><b><span class="chemf nowrap"><span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.5em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">2</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span>H</span></b>: മറ്റൊരു സ്ഥിരതയുള്ള ഐസോടോപ്പാണിത്, ഡ്യൂട്ടീരിയം എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ഇതിന്റെ കേന്ദ്രത്തിൽ ഒരു പ്രോട്ടോണും ഒരു ന്യൂട്രോണുമാണുള്ളത്. പ്രപഞ്ചത്തിലെ ഏതാണ്ടെല്ലാം ഡ്യൂട്ടീരിയവും മഹാവിസ്ഫോടന സമയത്ത് സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടതാണെന്നും മാറ്റമൊന്നും കൂടാതെ നിലനിന്നവയാണെന്നും കരുതപ്പെടുന്നു. റേഡിയോ ആക്റ്റീവതയുള്ളതല്ല ഡ്യൂട്ടീരിയം അതുകൊണ്ട് തന്നെ വിഷമയമായ അപായ സാധ്യതയുമില്ല. ഡ്യൂട്ടീരിയം അടങ്ങിയ തന്മാത്രകളാൽ സമ്പുഷ്ടമായ ജലത്തെ ഘനജലം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഡ്യൂട്ടീരിയവും അതിന്റെ സംയുക്തങ്ങളും റേഡിയോ ആക്റ്റീവതയുള്ളവയല്ലെന്ന് നിലയിൽ രാസപരീക്ഷണങ്ങളിലും <span class="chemf nowrap"><span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.5em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">1</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span>H</span>-എൻ.എം.ആർ. സ്പെട്രോസ്കോപ്പിയിൽ ആവശ്യമായ ലായകങ്ങൾക്ക് വേണ്ടിയും ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നു.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">&#91;</span>49<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ആണവ നിലയങ്ങളിൽ ന്യൂട്രോൺ മോഡറേറ്റർ ആയും തണുപ്പിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന പദാർത്ഥമായും ഘനജലം ഉപയോഗിക്കുന്നു. വാണിജ്യമായ അണുസംയോജനങ്ങൾക്കുള്ള ഇന്ധനവുമാണ് ഡ്യൂട്ടീരിയം.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">&#91;</span>50<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><b><span class="chemf nowrap"><span class="nowrap"><span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:0.5em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">3</sup><br /><sub style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline"></sub></span></span>H</span></b>: അണുകേന്ദ്രത്തിൽ ഒരു പ്രോട്ടോണും രണ്ട് ന്യൂട്രോണുകളും ഉള്ള ഇത് ട്രിഷീയം എന്നറിയപ്പെടുന്നു. റേഡിയോ ആക്റ്റീവതയുള്ള ഇത് 12.32 വർഷം അർദ്ധായുസ്സോടെ ബീറ്റ ക്ഷയം വഴി ഹീലിയം-3 ആയി ക്ഷയിക്കുന്നു.<sup id="cite_ref-Miessler_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-Miessler-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> അന്തരീക്ഷത്തിലെ വാതകങ്ങാൾ കോസ്മിക് കിരണങ്ങളുമായി പ്രതിപ്രവർത്തിക്കുന്നതു മൂലം ചെറിയ തോതിൽ ട്രിഷീയം പ്രകൃതിയിൽ കാണപ്പെടുന്നു. ആണവായുധങ്ങൾ പരീക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന അവസരങ്ങളിലും ട്രിഷീയം ഉണ്ടാകുന്നു.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">&#91;</span>51<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> അണുസംയോജനങ്ങളിൽ,<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>52<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ഭൗമരസതന്ത്രത്തിൽ ട്രെയ്സർ ആയി,<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">&#91;</span>53<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> സ്വയം-ഊർജ്ജവൽകൃതമായ പ്രത്യേക ഉപകരണങ്ങളിൽ<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>54<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> എന്നിവയിലെല്ലാം ഇത് ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നു. റേഡിയോലേബൽ പോലെയുള്ള രാസപരവും ജൈവപരവുമായ ലേബൽ പരീക്ഷണങ്ങളിൽ ട്രിഷീയം ഉപയോഗിക്കുന്നു.<sup id="cite_ref-holte_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-holte-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li></ul> <p>ഉപയോഗത്തിലുള്ള ഐസോടോപ്പുകൾക്ക് വ്യത്യസ്തമായ നാമങ്ങൾ ഹൈഡ്രജന്റെ ഐസോടോപ്പുകൾക്കേ ഉള്ളൂ. റേഡിയോ ആക്റ്റിവിറ്റിയുടെ ആദ്യകാല പഠനങ്ങളിൽ റേഡിയോ ആക്റ്റിവതയുള്ള ഐസോടോപ്പുകൾക്ക് വ്യത്യസ്ത നാമങ്ങൾ നൽകിയിരുന്നു, അതിൽ ഡ്യൂട്ടീരിയം, ട്രീഷിയം എന്നിവയുടേതല്ലാതെ മറ്റ് നാമങ്ങളൊന്നും നിലവിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നില്ല. ഡ്യൂട്ടീരിയം, ട്രീഷിയം എന്നിവയെ സൂചിപ്പിക്കാൻ 2H, 3H എന്നിങ്ങനെ ഉപയോഗിക്കുന്നതിനു പകരം യഥാക്രമം D, T എന്നീ അക്ഷരങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്, അതേ സമയം P എന്നത് ഫോസ്ഫറസിനെ കുറിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നതിനാൽ പ്രോട്ടിയത്തെ കുറിക്കാൻ P ഉപയോഗിക്കാറില്ല.<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> 2H, 3H എന്നീ സൂചകങ്ങളക്കാണ് മുൻഗണനയെങ്കിലും ഇന്റർനാഷണൽ യൂണിയൻ ഓഫ് പ്യുർ ആന്റ് അപ്ലൈഡ് കെമിസ്ട്രിയുടെ നാമകരണ നിർദ്ദേശങ്ങൾ പ്രകാരം ആവശ്യാനുസരണം D, T, 2H, 3H എന്നിവയിലേതും ഉപയോഗിക്കാവുന്നതാണ്.<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ചരിത്രം"><span id=".E0.B4.9A.E0.B4.B0.E0.B4.BF.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.82"></span>ചരിത്രം</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=9" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ചരിത്രം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="കണ്ടുപിടിത്തവും_ഉപയോഗവും"><span id=".E0.B4.95.E0.B4.A3.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B5.81.E0.B4.AA.E0.B4.BF.E0.B4.9F.E0.B4.BF.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.A4.E0.B4.B5.E0.B5.81.E0.B4.82_.E0.B4.89.E0.B4.AA.E0.B4.AF.E0.B5.8B.E0.B4.97.E0.B4.B5.E0.B5.81.E0.B4.82"></span>കണ്ടുപിടിത്തവും ഉപയോഗവും</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=10" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: കണ്ടുപിടിത്തവും ഉപയോഗവും"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>1671 ൽ റോബർട്ട് ബോയൽ ഇരുമ്പ് തരികളും നേർപ്പിച്ച അമ്ലവും തമ്മിലുള്ള പ്രവർത്തനം കണ്ടെത്തുകയും വിശദീകരിക്കുകയും ചെയ്തു, ഹൈഡ്രജൻ വാതകം സ്വതന്ത്രമാകുന്ന പ്രതിപ്രവർത്തനമായിരുന്നു അത്.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>58<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>59<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> 1766-ൽ, ഹെൻഡ്രി കാവൻഡിഷാണ് ഹൈഡ്രജനൻ പ്രത്യേക വസ്തുവാണെന്ന് കണ്ടെത്തിയത്, ലോഹ-അമ്ല പ്രതിപ്രവർത്തനം വഴി വരുന്ന വാതകത്തെ അദ്ദേഹം "കത്തുന്ന വായു" എന്നർത്ഥം വരുന്ന "phlogiston" എന്നാണ് വിളിച്ചത്,<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">&#91;</span>60<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ശേഷം 1781 ൽ ഈ വാതകം കത്തിച്ചാൽ ജലം ലഭിക്കും എന്നും കണ്ടെത്തി. ഇക്കാരണങ്ങൾ കൊണ്ട് ഹൈഡ്രജനെ ഒരു മൂലകമെന്ന രീതിയിൽ കണ്ടുപിടിച്ചതിന്റെ ബഹുമതി ഹെൻഡ്രി കാവൻഡിഷിന്റെ പേരിലാണ്.<sup id="cite_ref-Nostrand_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Nostrand-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-nbb_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-nbb-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> 1783 ൽ ആന്റോണെ ലാവോഷിയറാണ് ഇതിന് ഹൈഡ്രജനെന്ന നാമം നൽകിയത്. ഹൈഡ്രോജിനിയം (hydrogenium', hydro: "ജലം", genes: "ഉണ്ടാക്കുന്നത്") എന്ന <a href="/wiki/%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="ഗ്രീസ്">ഗ്രീക്ക്</a> പദത്തിൽ നിന്നാണ് ഹൈഡ്രജൻ എന്ന വാക്കിന്റെ ഉത്ഭവം.<sup id="cite_ref-Stwertka_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Stwertka-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ഹൈഡ്രജൻ കത്തിച്ചാൽ ജലം ലഭിക്കുന്നുവെന്ന കാവെൻഡിഷിന്റെ പരീക്ഷണം ലവോഷിയറും ലാപ്ലേസും ആവർത്തിക്കുകയുണ്ടായി, അതുപ്രകാരമായിരുന്നു ആ പേര് നൽകപ്പെട്ടത്.<sup id="cite_ref-nbb_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-nbb-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>റീജനറേഷൻ കൂളിങ്ങ് സങ്കേതം വഴി 1898 ൽ ജെയിംസ് ഡീവാറാണ് ആദ്യമായി ഹൈഡ്രജനെ ദ്രവീകരിച്ചത്, വാക്വം ഫ്ലാസകും അതേ സമയത്താണ് അദ്ദേഹം കണ്ടെത്തിയത്.<sup id="cite_ref-nbb_5-3" class="reference"><a href="#cite_note-nbb-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> തൊട്ടടുത്ത വർഷം തന്നെ അദ്ദേഹം ഖര ഹൈഡ്രജനും ഉല്പാദിപ്പിക്കുകയുണ്ടായി.<sup id="cite_ref-nbb_5-4" class="reference"><a href="#cite_note-nbb-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> 1931 ഡിസംബറിൽ ഹരോൾഡ് യൂറേയ് ഡ്യൂട്ടീരിയം കണ്ടെത്തി, 1934 ൽ ഏണസ്റ്റ് റൂഥർഫോർഡ്, മാർക്ക് ഓലിഫാന്റ്, പോൾ ഹാർടെക്ക് എന്നിവർ ചേർന്ന് ട്രീഷിയം വേർതിരിച്ചു.<sup id="cite_ref-Nostrand_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-Nostrand-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ജലത്തിൽ സാധാരണ ഹൈഡ്രജൻ മൂലകങ്ങൾക്ക് പകരം ഡ്യൂട്ടീരിയം ഉള്ള ഖനജലം 1932 ൽ യൂറേയുടെ സംഘം കണ്ടെത്തി.<sup id="cite_ref-nbb_5-5" class="reference"><a href="#cite_note-nbb-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> 1806 ൽ ഫ്രാൻസിസ് ഡി റിവാസ് ഹൈഡ്രന്റേയും ഓക്സിജന്റേയും മിശ്രിതം ഉപയോഗിക്കുന്ന ആദ്യത്തെ അന്തർദഹന യന്ത്രം നിർമ്മിച്ചു. 1819 ൽ എഡ്‌വാർഡ് ഡാനിയേൽ കാർക്ക് ഹൈഡ്രജൻ വാതകത്തിന്റെ ബ്ലോപൈപ്പ് കണ്ടുപിടിച്ചു. 1823 ൽ ഡോബെറിനറുടെ വിളക്കും ലൈംലൈറ്റും കണ്ടുപിടിക്കുകയുണ്ടായി.<sup id="cite_ref-nbb_5-6" class="reference"><a href="#cite_note-nbb-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>1783 ൽ ജാക്വെസ് ചാൾസാണ് ആദ്യമായി ഹൈഡ്രജൻ നിറച്ച ബലൂൺ നിർമ്മിച്ചത്.<sup id="cite_ref-nbb_5-7" class="reference"><a href="#cite_note-nbb-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> 1852 ൽ ഹെന്രി ഗിഫ്ഫാർഡ് ഹൈഡ്രജൻ നിറച്ച ആകാശ നൗക കണ്ടുപിടിച്ചതിനെ തുടർന്ന് ആദ്യമായി ഉപയോഗപ്രദമായ വായു സഞ്ചാരം സാധ്യമായി.<sup id="cite_ref-nbb_5-8" class="reference"><a href="#cite_note-nbb-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ജർമ്മൻ പ്രഭുവായിരുന്ന ഫെർഡിനാൻഡ് വോൺ സെപ്പിലിൻ ഈ ആശയത്തിന് കൂടുതൽ പ്രോൽസാഹനം നൽകി; ശേഷം ഇത് സെപ്പിലിൻസ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെട്ടു; 1900 ലാണ് ഈ രീതിയിൽ ആദ്യമായി യാത്രസഞ്ചാരം നടത്തിയത്.<sup id="cite_ref-nbb_5-9" class="reference"><a href="#cite_note-nbb-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> 1910 മുതൽ പതിവ് പറക്കൽ സേവനങ്ങൾ ആരംഭിച്ചു, 1914 ഓഗസ്റ്റിൽ ഒന്നാം ലോകമഹായുദ്ധം പൊട്ടിപുറപ്പെടുന്നത് വരെ വലിയ കുഴപ്പങ്ങളൊന്നുമില്ലാതെ 35,000 യാത്രക്കർ അതുവഴി യാത്ര നടത്തിയിരുന്നു. യുദ്ധകാലത്ത് ഹൈഡ്രജൻ ഉപയോഗിച്ച് പൊങ്ങിയ ആകാശനൗകകൾ നിരീക്ഷണ തട്ടുകളായും ബോംബ് വർഷിക്കാനും ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ശ്രദ്ധേയമായ_സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ"><span id=".E0.B4.B6.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.A6.E0.B5.8D.E0.B4.A7.E0.B5.87.E0.B4.AF.E0.B4.AE.E0.B4.BE.E0.B4.AF_.E0.B4.B8.E0.B5.8D.E0.B4.B5.E0.B4.AD.E0.B4.BE.E0.B4.B5.E0.B4.B8.E0.B4.B5.E0.B4.BF.E0.B4.B6.E0.B5.87.E0.B4.B7.E0.B4.A4.E0.B4.95.E0.B5.BE"></span>ശ്രദ്ധേയമായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=11" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ശ്രദ്ധേയമായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഹൈഡ്രജൻ സാധാരണ താപനിലയിലും മർദ്ദത്തിലും നിറമോ മണമോ രുചിയോ ഇല്ലാത്ത വാതകമാണ്. <a href="/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%A3%E0%B5%81" title="അണു">രണ്ടണുക്കൾ</a> ഒരുമിച്ച് ചേർന്ന്‌ H<sub>2</sub> <a href="/wiki/%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0" title="തന്മാത്ര">തന്മാത്രകളായാണ്</a> കാണപ്പെടുന്നത്. സ്വയം കത്തുന്ന വാതകമാണിത്. നക്ഷത്രങ്ങളുടെ ഊർജ്ജം ഹൈഡ്രജൻ അണുക്കളുടെ <a href="/wiki/%E0%B4%86%E0%B4%A3%E0%B4%B5_%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B4%82" class="mw-redirect" title="ആണവ സംയോജനം">സംയോജനത്തിൽ</a> നിന്നുമാണ് ഉല്പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്‌. പ്രപഞ്ചത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ കാണപ്പെടുന്ന മൂലകമാണ് ഹൈഡ്രജൻ. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ആവർത്തനപ്പട്ടികയിലെ_സ്ഥാനം"><span id=".E0.B4.86.E0.B4.B5.E0.B5.BC.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.A4.E0.B4.A8.E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.AA.E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B4.BF.E0.B4.95.E0.B4.AF.E0.B4.BF.E0.B4.B2.E0.B5.86_.E0.B4.B8.E0.B5.8D.E0.B4.A5.E0.B4.BE.E0.B4.A8.E0.B4.82"></span>ആവർത്തനപ്പട്ടികയിലെ സ്ഥാനം</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=12" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ആവർത്തനപ്പട്ടികയിലെ സ്ഥാനം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഹൈഡ്രജന്റെ ഇലക്ട്രോണ് വിന്യാസം 1s<sup>1</sup> ആണ്.ഏകബലാങ്ക സ്വഭാവം കാരണം,ഇതിനെ ഒന്നാം ഗ്രൂപ്പിൽ(<a href="/wiki/%E0%B4%86%E0%B5%BD%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%B2%E0%B4%BF_%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%B9%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" class="mw-redirect" title="ആൽക്കലി ലോഹങ്ങൾ">ആൽക്കലി ലോഹങ്ങൾ</a>) ഉൾപ്പെടുത്താം. എന്നാൽ,ഒരു ഇലക്ട്രോൺ കിട്ടിയാൽ, ഉൽകൃഷ്ട വാതകമാവുമെന്നതിനാൽ, ഇതിനെ ഹാലജനുകൾക്കൊപ്പവും ഉൾപ്പെടുത്താനാവും. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ഐസോടോപ്പുകൾ_2"><span id=".E0.B4.90.E0.B4.B8.E0.B5.8B.E0.B4.9F.E0.B5.8B.E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.AA.E0.B5.81.E0.B4.95.E0.B5.BE_2"></span>ഐസോടോപ്പുകൾ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=13" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ഐസോടോപ്പുകൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഹൈഡ്രജന് പ്രകൃതിയിൽ കാണപ്പെടുന്ന മൂന്ന് ഐസോടോപ്പുകളുണ്ട്. പ്രോട്ടിയം, ഡ്യൂട്ടിരിയം, ട്രൈറ്റിയം എന്നിവയാണവ. ന്യൂട്രോണുകളുടെ എണ്ണത്തിലാണ് ഇവ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="പ്രോട്ടിയം"><span id=".E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B5.8B.E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B4.BF.E0.B4.AF.E0.B4.82"></span>പ്രോട്ടിയം</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=14" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: പ്രോട്ടിയം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഇതിന്റെ അണുസംഖ്യയും അണുഭാരവും 1 ആണ്. പ്രകൃതിയിൽ കാണപ്പെടുന്ന ഹൈഡ്രജനിൽ‍ 99.985% പ്രോട്ടിയം കാണപ്പെടുന്നു. ഈ ഐസോടോപ്പ് റേഡിയോആക്റ്റീവല്ല. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ഡ്യൂട്ടിരിയം"><span id=".E0.B4.A1.E0.B5.8D.E0.B4.AF.E0.B5.82.E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B4.BF.E0.B4.B0.E0.B4.BF.E0.B4.AF.E0.B4.82"></span>ഡ്യൂട്ടിരിയം</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=15" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ഡ്യൂട്ടിരിയം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഹെവി ഹൈഡ്രജൻ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. ഇതിന്റെ അണുസംഖ്യ 1-ഉം അണുഭാരം 2-ഉം ആണ്. പ്രകൃതിയിൽ കാണപ്പെടുന്ന ഹൈഡ്രജനിൽ‍ 0.015% ഡ്യൂട്ടിരിയം കാണപ്പെടുന്നു. ഇതിന്റെ പ്രതീകം <sub>1</sub>H<sup>2</sup> അല്ലെങ്കിൽ D ആണ്. ഈ ഐസോടോപ്പ് റേഡിയോആക്റ്റീവല്ല. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ട്രീറ്റിയം"><span id=".E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B5.80.E0.B4.B1.E0.B5.8D.E0.B4.B1.E0.B4.BF.E0.B4.AF.E0.B4.82"></span>ട്രീറ്റിയം</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=16" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ട്രീറ്റിയം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഇതിന്റെ അണുസംഖ്യ 1-ഉം അണുഭാരം 3-ഉം ആണ്. ഇതിന്റെ പ്രതീകം <sub>1</sub>H<sup>3</sup> അല്ലെങ്കിൽ T ആണ്. ഈ ഐസോടോപ്പ് റേഡിയോ ആക്റ്റീവ് ആണ്. അർധായുസ്സ് 12.32 വർഷം. </p><p>അണുഭാരം 4 മുതൽ 7 വരെയുള്ള ഐസോടോപ്പുകൾ പരീക്ഷണശാലയിൽ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. അവയെല്ലാം വളരെ അസ്ഥിരങ്ങളാണ്. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="കുറിപ്പ്"><span id=".E0.B4.95.E0.B5.81.E0.B4.B1.E0.B4.BF.E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.AA.E0.B5.8D"></span>കുറിപ്പ്</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=17" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: കുറിപ്പ്"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><br /></p><ol class="references"> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">286&#160;kJ/mol: energy per mole of the combustible material (hydrogen)</span> </li> </ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="അവലംബം"><span id=".E0.B4.85.E0.B4.B5.E0.B4.B2.E0.B4.82.E0.B4.AC.E0.B4.82"></span>അവലംബം</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;action=edit&amp;section=18" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: അവലംബം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4123595">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4123591">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFWiberg,_EgonWiberg,_NilsHolleman,_Arnold_Frederick2001" class="citation book cs1">Wiberg, Egon; Wiberg, Nils; Holleman, Arnold Frederick (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=vEwj1WZKThEC&amp;pg=PA240"><i>Inorganic chemistry</i></a>. Academic Press. p.&#160;240. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/978-0123526519" title="പ്രത്യേകം:പുസ്തകസ്രോതസ്സുകൾ/978-0123526519"><bdi>978-0123526519</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Inorganic+chemistry&amp;rft.pages=240&amp;rft.pub=Academic+Press&amp;rft.date=2001&amp;rft.isbn=978-0123526519&amp;rft.au=Wiberg%2C+Egon&amp;rft.au=Wiberg%2C+Nils&amp;rft.au=Holleman%2C+Arnold+Frederick&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DvEwj1WZKThEC%26pg%3DPA240&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFLide,_D._R.2005" class="citation book cs1">Lide, D. R., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110303222309/http://www-d0.fnal.gov/hardware/cal/lvps_info/engineering/elementmagn.pdf"><i>CRC Handbook of Chemistry and Physics</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> (86th&#160;ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/978-0-8493-0486-6" title="പ്രത്യേകം:പുസ്തകസ്രോതസ്സുകൾ/978-0-8493-0486-6"><bdi>978-0-8493-0486-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Magnetic+susceptibility+of+the+elements+and+inorganic+compounds&amp;rft.btitle=CRC+Handbook+of+Chemistry+and+Physics&amp;rft.place=Boca+Raton+%28FL%29&amp;rft.edition=86th&amp;rft.pub=CRC+Press&amp;rft.date=2005&amp;rft.isbn=978-0-8493-0486-6&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20110303222309%2Fhttp%3A%2F%2Fwww-d0.fnal.gov%2Fhardware%2Fcal%2Flvps_info%2Fengineering%2Felementmagn.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFWeast1984" class="citation book cs1">Weast, Robert (1984). <i>CRC, Handbook of Chemistry and Physics</i>. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp.&#160;E110. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/978-0-8493-0464-4" title="പ്രത്യേകം:പുസ്തകസ്രോതസ്സുകൾ/978-0-8493-0464-4"><bdi>978-0-8493-0464-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=CRC%2C+Handbook+of+Chemistry+and+Physics&amp;rft.place=Boca+Raton%2C+Florida&amp;rft.pages=E110&amp;rft.pub=Chemical+Rubber+Company+Publishing&amp;rft.date=1984&amp;rft.isbn=978-0-8493-0464-4&amp;rft.aulast=Weast&amp;rft.aufirst=Robert&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Nostrand-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Nostrand_4-0">4.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Nostrand_4-1">4.1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Nostrand_4-2">4.2</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite class="citation encyclopaedia cs1">"Hydrogen". <i>Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry</i>. Wylie-Interscience. 2005. pp.&#160;797–799. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/978-0-471-61525-5" title="പ്രത്യേകം:പുസ്തകസ്രോതസ്സുകൾ/978-0-471-61525-5"><bdi>978-0-471-61525-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Hydrogen&amp;rft.btitle=Van+Nostrand%27s+Encyclopedia+of+Chemistry&amp;rft.pages=797-799&amp;rft.pub=Wylie-Interscience&amp;rft.date=2005&amp;rft.isbn=978-0-471-61525-5&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="ml" dir="ltr">ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <code>&lt;ref&gt;</code> ടാഗ്; "Nostrand" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു</span></span> </li> <li id="cite_note-nbb-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-nbb_5-0">5.00</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-nbb_5-1">5.01</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-nbb_5-2">5.02</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-nbb_5-3">5.03</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-nbb_5-4">5.04</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-nbb_5-5">5.05</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-nbb_5-6">5.06</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-nbb_5-7">5.07</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-nbb_5-8">5.08</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-nbb_5-9">5.09</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFEmsley2001" class="citation book cs1">Emsley, John (2001). <i>Nature's Building Blocks</i>. Oxford: Oxford University Press. pp.&#160;183–191. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/978-0-19-850341-5" title="പ്രത്യേകം:പുസ്തകസ്രോതസ്സുകൾ/978-0-19-850341-5"><bdi>978-0-19-850341-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Nature%27s+Building+Blocks&amp;rft.place=Oxford&amp;rft.pages=183-191&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=2001&amp;rft.isbn=978-0-19-850341-5&amp;rft.aulast=Emsley&amp;rft.aufirst=John&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="ml" dir="ltr">ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <code>&lt;ref&gt;</code> ടാഗ്; "nbb" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു</span></span> </li> <li id="cite_note-Stwertka-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Stwertka_6-0">6.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Stwertka_6-1">6.1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFStwertka1996" class="citation book cs1">Stwertka, Albert (1996). <i>A Guide to the Elements</i>. Oxford University Press. pp.&#160;16–21. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/978-0-19-508083-4" title="പ്രത്യേകം:പുസ്തകസ്രോതസ്സുകൾ/978-0-19-508083-4"><bdi>978-0-19-508083-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=A+Guide+to+the+Elements&amp;rft.pages=16-21&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=1996&amp;rft.isbn=978-0-19-508083-4&amp;rft.aulast=Stwertka&amp;rft.aufirst=Albert&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="ml" dir="ltr">ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <code>&lt;ref&gt;</code> ടാഗ്; "Stwertka" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു</span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFSimpsonWeiner1989" class="citation book cs1">Simpson, J.A.; Weiner, E.S.C. (1989). "Hydrogen". <i>Oxford English Dictionary</i>. Vol.&#160;7 (2nd&#160;ed.). <a href="/w/index.php?title=Clarendon_Press&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Clarendon Press (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Clarendon Press</a>. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/0-19-861219-2" title="പ്രത്യേകം:പുസ്തകസ്രോതസ്സുകൾ/0-19-861219-2"><bdi>0-19-861219-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Hydrogen&amp;rft.btitle=Oxford+English+Dictionary&amp;rft.edition=2nd&amp;rft.pub=Clarendon+Press&amp;rft.date=1989&amp;rft.isbn=0-19-861219-2&amp;rft.aulast=Simpson&amp;rft.aufirst=J.A.&amp;rft.au=Weiner%2C+E.S.C.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFPalmer1997" class="citation web cs1">Palmer, D. (13 September 1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://imagine.gsfc.nasa.gov/docs/ask_astro/answers/971113i.html">"Hydrogen in the Universe"</a>. <a href="/wiki/NASA" class="mw-redirect" title="NASA">NASA</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-02-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Hydrogen+in+the+Universe&amp;rft.pub=NASA&amp;rft.date=1997-09-13&amp;rft.aulast=Palmer&amp;rft.aufirst=D.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fimagine.gsfc.nasa.gov%2Fdocs%2Fask_astro%2Fanswers%2F971113i.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="citation episode">"<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/programmes/b00q2mk5">Discovering the Elements</a>". Presenter: Professor Jim Al-Khalili. <i>Chemistry: A Volatile History</i>. <a href="/wiki/BBC" class="mw-redirect" title="BBC">BBC</a>. <a href="/w/index.php?title=BBC_Four&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="BBC Four (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">BBC Four</a>. 2010-01-21. 25:40 മിനിട്ടളവിൽ. </span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fsec.ucf.edu/en/consumer/hydrogen/basics/production.htm">"Hydrogen Basics&#160;— Production"</a>. <a href="/w/index.php?title=Florida_Solar_Energy_Center&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Florida Solar Energy Center (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Florida Solar Energy Center</a>. 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-02-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Hydrogen+Basics+%E2%80%94+Production&amp;rft.pub=Florida+Solar+Energy+Center&amp;rft.date=2007&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fsec.ucf.edu%2Fen%2Fconsumer%2Fhydrogen%2Fbasics%2Fproduction.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Rogers_1999_1057–1064-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Rogers_1999_1057–1064_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFRogers1999" class="citation journal cs1">Rogers, H.C. (1999). "Hydrogen Embrittlement of Metals". <i><a href="/w/index.php?title=Science_(journal)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Science (journal) (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Science</a></i>. <b>159</b> (3819): 1057–1064. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.159.3819.1057">10.1126/science.159.3819.1057</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17775040">17775040</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Science&amp;rft.atitle=Hydrogen+Embrittlement+of+Metals&amp;rft.volume=159&amp;rft.issue=3819&amp;rft.pages=1057-1064&amp;rft.date=1999&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.159.3819.1057&amp;rft_id=info%3Apmid%2F17775040&amp;rft.aulast=Rogers&amp;rft.aufirst=H.C.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Christensen-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Christensen_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFChristensen2005" class="citation news cs1">Christensen, C.H. (9 July 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dtu.dk/English/About_DTU/News.aspx?guid=%7BE6FF7D39-1EDD-41A4-BC9A-20455C2CF1A7%7D">"Making society independent of fossil fuels&#160;— Danish researchers reveal new technology"</a>. <a href="/w/index.php?title=Technical_University_of_Denmark&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Technical University of Denmark (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Technical University of Denmark</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-03-28</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Making+society+independent+of+fossil+fuels+%E2%80%94+Danish+researchers+reveal+new+technology&amp;rft.date=2005-07-09&amp;rft.aulast=Christensen&amp;rft.aufirst=C.H.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.dtu.dk%2FEnglish%2FAbout_DTU%2FNews.aspx%3Fguid%3D%257BE6FF7D39-1EDD-41A4-BC9A-20455C2CF1A7%257D&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_news" title="ഫലകം:Cite news">cite news</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6D9jJ0ebz?url=http://web1.uct.usm.maine.edu/~newton/Chy251_253/Lectures/LewisStructures/Dihydrogen.html">"Dihydrogen"</a>. <i>O=CHem Directory</i>. <a href="/w/index.php?title=University_of_Southern_Maine&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="University of Southern Maine (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">University of Southern Maine</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.usm.maine.edu/~newton/Chy251_253/Lectures/LewisStructures/Dihydrogen.html">the original</a> on 2012-12-24<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2009-04-06</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=O%3DCHem+Directory&amp;rft.atitle=Dihydrogen&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.usm.maine.edu%2F~newton%2FChy251_253%2FLectures%2FLewisStructures%2FDihydrogen.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFCarcassiFineschi2005" class="citation journal cs1">Carcassi, M.N.; Fineschi, F. (2005). "Deflagrations of H<sub>2</sub>–air and CH<sub>4</sub>–air lean mixtures in a vented multi-compartment environment". <i>Energy</i>. <b>30</b> (8): 1439–1451. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.energy.2004.02.012">10.1016/j.energy.2004.02.012</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Energy&amp;rft.atitle=Deflagrations+of+H%3Csub%3E2%3C%2Fsub%3E%E2%80%93air+and+CH%3Csub%3E4%3C%2Fsub%3E%E2%80%93air+lean+mixtures+in+a+vented+multi-compartment+environment&amp;rft.volume=30&amp;rft.issue=8&amp;rft.pages=1439-1451&amp;rft.date=2005&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.energy.2004.02.012&amp;rft.aulast=Carcassi&amp;rft.aufirst=M.N.&amp;rft.au=Fineschi%2C+F.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFCommittee_on_Alternatives_and_Strategies_for_Future_Hydrogen_Production_and_Use,_US_National_Research_Council,_US_National_Academy_of_Engineering2004" class="citation book cs1">Committee on Alternatives and Strategies for Future Hydrogen Production and Use, <a href="/w/index.php?title=United_States_National_Research_Council&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="United States National Research Council (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">US National Research Council</a>, <a href="/w/index.php?title=United_States_National_Academy_of_Engineering&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="United States National Academy of Engineering (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">US National Academy of Engineering</a> (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=ugniowznToAC&amp;pg=PA240"><i>The Hydrogen Economy: Opportunities, Costs, Barriers, and R&amp;D Needs</i></a>. <a href="/w/index.php?title=National_Academies_Press&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="National Academies Press (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">National Academies Press</a>. p.&#160;240. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/0309091632" title="പ്രത്യേകം:പുസ്തകസ്രോതസ്സുകൾ/0309091632"><bdi>0309091632</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Hydrogen+Economy%3A+Opportunities%2C+Costs%2C+Barriers%2C+and+R%26D+Needs&amp;rft.pages=240&amp;rft.pub=National+Academies+Press&amp;rft.date=2004&amp;rft.isbn=0309091632&amp;rft.au=Committee+on+Alternatives+and+Strategies+for+Future+Hydrogen+Production+and+Use%2C+US+National+Research+Council%2C+US+National+Academy+of+Engineering&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DugniowznToAC%26pg%3DPA240&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_book" title="ഫലകം:Cite book">cite book</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="വർഗ്ഗം:CS1 maint: multiple names: authors list">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFPatnaik,_P2007" class="citation book cs1">Patnaik, P (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=-CRRJBVv5d0C&amp;pg=PA402"><i>A comprehensive guide to the hazardous properties of chemical substances</i></a>. Wiley-Interscience. p.&#160;402. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/0471714585" title="പ്രത്യേകം:പുസ്തകസ്രോതസ്സുകൾ/0471714585"><bdi>0471714585</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=A+comprehensive+guide+to+the+hazardous+properties+of+chemical+substances&amp;rft.pages=402&amp;rft.pub=Wiley-Interscience&amp;rft.date=2007&amp;rft.isbn=0471714585&amp;rft.au=Patnaik%2C+P&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D-CRRJBVv5d0C%26pg%3DPA402&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFDziadecki2005" class="citation web cs1">Dziadecki, J. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://spot.colorado.edu/~dziadeck/zf/LZ129fire.htm">"Hindenburg Hydrogen Fire"</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2007-01-16</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Hindenburg+Hydrogen+Fire&amp;rft.date=2005&amp;rft.aulast=Dziadecki&amp;rft.aufirst=J.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fspot.colorado.edu%2F~dziadeck%2Fzf%2FLZ129fire.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFKelly" class="citation web cs1">Kelly, M. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130117002356/http://americanhistory.about.com/od/hindenburg/a/hindenburg.htm">"The Hindenburg Disaster"</a>. About.com:American history. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://americanhistory.about.com/od/hindenburg/a/hindenburg.htm">the original</a> on 2013-01-17<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2009-08-08</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=The+Hindenburg+Disaster&amp;rft.pub=About.com%3AAmerican+history&amp;rft.aulast=Kelly&amp;rft.aufirst=M.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Famericanhistory.about.com%2Fod%2Fhindenburg%2Fa%2Fhindenburg.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFClayton2003" class="citation book cs1">Clayton, D.D. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/handbookofisotop0000clay"><i>Handbook of Isotopes in the Cosmos: Hydrogen to Gallium</i></a>. <a href="/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cambridge University Press (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">Cambridge University Press</a>. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/0521823811" title="പ്രത്യേകം:പുസ്തകസ്രോതസ്സുകൾ/0521823811"><bdi>0521823811</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Handbook+of+Isotopes+in+the+Cosmos%3A+Hydrogen+to+Gallium&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.date=2003&amp;rft.isbn=0521823811&amp;rft.aulast=Clayton&amp;rft.aufirst=D.D.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhandbookofisotop0000clay&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFMillar2003" class="citation web cs1">Millar, Tom (December 10, 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111116023018/http://jupiter.phy.umist.ac.uk/~tjm/ISPhys/l7/ispl7.html">"Lecture 7, Emission Lines&#160;— Examples"</a>. <i>PH-3009 (P507/P706/M324) Interstellar Physics</i>. University of Manchester. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jupiter.phy.umist.ac.uk/~tjm/ISPhys/l7/ispl7.html">the original</a> on 2011-11-16<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-02-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=PH-3009+%28P507%2FP706%2FM324%29+Interstellar+Physics&amp;rft.atitle=Lecture+7%2C+Emission+Lines+%E2%80%94+Examples&amp;rft.date=2003-12-10&amp;rft.aulast=Millar&amp;rft.aufirst=Tom&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fjupiter.phy.umist.ac.uk%2F~tjm%2FISPhys%2Fl7%2Fispl7.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFStern2005" class="citation web cs1">Stern, David P. (2005-05-16). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iki.rssi.ru/mirrors/stern/stargaze/Q5.htm">"The Atomic Nucleus and Bohr's Early Model of the Atom"</a>. NASA Goddard Space Flight Center (mirror)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2007-12-20</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=The+Atomic+Nucleus+and+Bohr%27s+Early+Model+of+the+Atom&amp;rft.pub=NASA+Goddard+Space+Flight+Center+%28mirror%29&amp;rft.date=2005-05-16&amp;rft.aulast=Stern&amp;rft.aufirst=David+P.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iki.rssi.ru%2Fmirrors%2Fstern%2Fstargaze%2FQ5.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFStern2005" class="citation web cs1">Stern, David P. (2005-02-13). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130221212340/http://www-spof.gsfc.nasa.gov/stargaze/Q7.htm">"Wave Mechanics"</a>. NASA Goddard Space Flight Center. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www-spof.gsfc.nasa.gov/stargaze/Q7.htm">the original</a> on 2013-02-21<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-04-16</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Wave+Mechanics&amp;rft.pub=NASA+Goddard+Space+Flight+Center&amp;rft.date=2005-02-13&amp;rft.aulast=Stern&amp;rft.aufirst=David+P.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww-spof.gsfc.nasa.gov%2Fstargaze%2FQ7.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-uigi-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-uigi_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFStaff2003" class="citation web cs1">Staff (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uigi.com/hydrogen.html">"Hydrogen (H<sub>2</sub>) Properties, Uses, Applications: Hydrogen Gas and Liquid Hydrogen"</a>. Universal Industrial Gases, Inc<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-02-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Hydrogen+%28H%3Csub%3E2%3C%2Fsub%3E%29+Properties%2C+Uses%2C+Applications%3A+Hydrogen+Gas+and+Liquid+Hydrogen&amp;rft.pub=Universal+Industrial+Gases%2C+Inc.&amp;rft.date=2003&amp;rft.au=Staff&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.uigi.com%2Fhydrogen.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Tikhonov-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Tikhonov_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFTikhonov2002" class="citation journal cs1">Tikhonov, Vladimir I. (2002). "Separation of Water into Its Ortho and Para Isomers". <i>Science</i>. <b>296</b> (5577): 2363. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1069513">10.1126/science.1069513</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12089435">12089435</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Science&amp;rft.atitle=Separation+of+Water+into+Its+Ortho+and+Para+Isomers&amp;rft.volume=296&amp;rft.issue=5577&amp;rft.pages=2363&amp;rft.date=2002&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1069513&amp;rft_id=info%3Apmid%2F12089435&amp;rft.aulast=Tikhonov&amp;rft.aufirst=Vladimir+I.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">More than one of <code class="cs1-code">&#124;pages=</code> and <code class="cs1-code">&#124;page=</code> specified (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#redundant_parameters" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span>; <span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-NASA-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NASA_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFHritz2006" class="citation web cs1">Hritz, James (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20041020183612/http://smad-ext.grc.nasa.gov/gso/manual/chapter_06.pdf">"CH. 6 – Hydrogen"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>NASA Glenn Research Center Glenn Safety Manual, Document GRC-MQSA.001</i>. NASA. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://smad-ext.grc.nasa.gov/gso/manual/chapter_06.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 2004-10-20<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-02-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=NASA+Glenn+Research+Center+Glenn+Safety+Manual%2C+Document+GRC-MQSA.001&amp;rft.atitle=CH.+6+%E2%80%93+Hydrogen&amp;rft.date=2006&amp;rft.aulast=Hritz&amp;rft.aufirst=James&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fsmad-ext.grc.nasa.gov%2Fgso%2Fmanual%2Fchapter_06.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_web" title="ഫലകം:Cite web">cite web</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;month=</code> ignored (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFShinitzkyElitzur2006" class="citation journal cs1">Shinitzky, Meir; Elitzur, Avshalom C. (2006). "Ortho-para spin isomers of the protons in the methylene group". <i>Chirality</i>. <b>18</b> (9): 754–756. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1002%2Fchir.20319">10.1002/chir.20319</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16856167">16856167</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Chirality&amp;rft.atitle=Ortho-para+spin+isomers+of+the+protons+in+the+methylene+group&amp;rft.volume=18&amp;rft.issue=9&amp;rft.pages=754-756&amp;rft.date=2006&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fchir.20319&amp;rft_id=info%3Apmid%2F16856167&amp;rft.aulast=Shinitzky&amp;rft.aufirst=Meir&amp;rft.au=Elitzur%2C+Avshalom+C.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">More than one of <code class="cs1-code">&#124;first1=</code> and <code class="cs1-code">&#124;first=</code> specified (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#redundant_parameters" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span>; <span class="cs1-visible-error citation-comment">More than one of <code class="cs1-code">&#124;last1=</code> and <code class="cs1-code">&#124;last=</code> specified (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#redundant_parameters" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFMilenko1997" class="citation journal cs1">Milenko, Yu. Ya. (1997). "Natural ortho-para conversion rate in liquid and gaseous hydrogen". <i>Journal of Low Temperature Physics</i>. <b>107</b> (1–2): 77–92. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2FBF02396837">10.1007/BF02396837</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Journal+of+Low+Temperature+Physics&amp;rft.atitle=Natural+ortho-para+conversion+rate+in+liquid+and+gaseous+hydrogen&amp;rft.volume=107&amp;rft.issue=1%E2%80%932&amp;rft.pages=77-92&amp;rft.date=1997&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2FBF02396837&amp;rft.aulast=Milenko&amp;rft.aufirst=Yu.+Ya.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081216223955/http://www.mae.ufl.edu/NasaHydrogenResearch/h2webcourse/L11-liquefaction2.pdf">"Ortho-Para conversion. Pag. 13"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mae.ufl.edu/NasaHydrogenResearch/h2webcourse/L11-liquefaction2.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 2008-12-16<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2010-11-02</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Ortho-Para+conversion.+Pag.+13&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mae.ufl.edu%2FNasaHydrogenResearch%2Fh2webcourse%2FL11-liquefaction2.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Svadlenak-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Svadlenak_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFSvadlenak1957" class="citation journal cs1">Svadlenak, R. Eldo (1957). "The Conversion of Ortho- to Parahydrogen on Iron Oxide-Zinc Oxide Catalysts". <i>Journal of the American Chemical Society</i>. <b>79</b> (20): 5385–5388. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1021%2Fja01577a013">10.1021/ja01577a013</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Journal+of+the+American+Chemical+Society&amp;rft.atitle=The+Conversion+of+Ortho-+to+Parahydrogen+on+Iron+Oxide-Zinc+Oxide+Catalysts&amp;rft.volume=79&amp;rft.issue=20&amp;rft.pages=5385-5388&amp;rft.date=1957&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1021%2Fja01577a013&amp;rft.aulast=Svadlenak&amp;rft.aufirst=R.+Eldo&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFMcCall_Group,_Oka_Group2005" class="citation web cs1">McCall Group, Oka Group (April 22, 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://h3plus.uiuc.edu/">"H3+ Resource Center"</a>. Universities of Illinois and Chicago<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-02-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=H3%2B+Resource+Center&amp;rft.pub=Universities+of+Illinois+and+Chicago&amp;rft.date=2005-04-22&amp;rft.au=McCall+Group%2C+Oka+Group&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fh3plus.uiuc.edu%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-couple-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-couple_32-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFHelm,_H." class="citation web cs1">Helm, H.; et&#160;al. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://frhewww.physik.uni-freiburg.de/H3/guber4.pdf">"Coupling of Bound States to Continuum States in Neutral Triatomic Hydrogen"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Department of Molecular and Optical Physics, University of Freiburg, Germany<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2009-11-25</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Coupling+of+Bound+States+to+Continuum+States+in+Neutral+Triatomic+Hydrogen&amp;rft.pub=Department+of+Molecular+and+Optical+Physics%2C+University+of+Freiburg%2C+Germany&amp;rft.au=Helm%2C+H.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Ffrhewww.physik.uni-freiburg.de%2FH3%2Fguber4.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_web" title="ഫലകം:Cite web">cite web</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Explicit use of et al. in: <code class="cs1-code">&#124;author=</code> (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#explicit_et_al" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFClark2002" class="citation web cs1">Clark, Jim (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chemguide.co.uk/inorganic/group7/acidityhx.html#top">"The Acidity of the Hydrogen Halides"</a>. <i>Chemguide</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-03-09</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Chemguide&amp;rft.atitle=The+Acidity+of+the+Hydrogen+Halides&amp;rft.date=2002&amp;rft.aulast=Clark&amp;rft.aufirst=Jim&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.chemguide.co.uk%2Finorganic%2Fgroup7%2Facidityhx.html%23top&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFKimball2003" class="citation web cs1">Kimball, John W. (2003-08-07). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121229225957/http://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/H/HydrogenBonds.html">"Hydrogen"</a>. <i>Kimball's Biology Pages</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/H/HydrogenBonds.html">the original</a> on 2012-12-29<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-03-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Kimball%27s+Biology+Pages&amp;rft.atitle=Hydrogen&amp;rft.date=2003-08-07&amp;rft.aulast=Kimball&amp;rft.aufirst=John+W.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fusers.rcn.com%2Fjkimball.ma.ultranet%2FBiologyPages%2FH%2FHydrogenBonds.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text">IUPAC Compendium of Chemical Terminology, Electronic version, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://goldbook.iupac.org/H02899.html">Hydrogen Bond</a></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFSandrock2002" class="citation web cs1">Sandrock, Gary (2002-05-02). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6D9jPh4UQ?url=http://hydpark.ca.sandia.gov/DBFrame.html">"Metal-Hydrogen Systems"</a>. Sandia National Laboratories. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hydpark.ca.sandia.gov/DBFrame.html">the original</a> on 2012-12-24<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-03-23</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Metal-Hydrogen+Systems&amp;rft.pub=Sandia+National+Laboratories&amp;rft.date=2002-05-02&amp;rft.aulast=Sandrock&amp;rft.aufirst=Gary&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fhydpark.ca.sandia.gov%2FDBFrame.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-hydrocarbon-37"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-hydrocarbon_37-0">36.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-hydrocarbon_37-1">36.1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://chemed.chem.purdue.edu/genchem/topicreview/bp/1organic/organic.html">"Structure and Nomenclature of Hydrocarbons"</a>. Purdue University<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-03-23</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Structure+and+Nomenclature+of+Hydrocarbons&amp;rft.pub=Purdue+University&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fchemed.chem.purdue.edu%2Fgenchem%2Ftopicreview%2Fbp%2F1organic%2Forganic.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dictionary.reference.com/browse/organic%20chemistry">"Organic Chemistry"</a>. <i>Dictionary.com</i>. Lexico Publishing Group. 2008<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-03-23</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Dictionary.com&amp;rft.atitle=Organic+Chemistry&amp;rft.date=2008&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fdictionary.reference.com%2Fbrowse%2Forganic%2520chemistry&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dictionary.reference.com/browse/biochemistry">"Biochemistry"</a>. <i>Dictionary.com</i>. Lexico Publishing Group. 2008<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-03-23</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Dictionary.com&amp;rft.atitle=Biochemistry&amp;rft.date=2008&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fdictionary.reference.com%2Fbrowse%2Fbiochemistry&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Miessler-40"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Miessler_40-0">39.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Miessler_40-1">39.1</a></sup></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="ml" dir="ltr">ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <code>&lt;ref&gt;</code> ടാഗ്; <code>Miessler</code> എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.</span></li> <li id="cite_note-Moers-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Moers_41-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFMoers1920" class="citation journal cs1">Moers, Kurt (1920). "Investigations on the Salt Character of Lithium Hydride". <i>Zeitschrift für Anorganische und Allgemeine Chemie</i>. <b>113</b> (191): 179–228. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1002%2Fzaac.19201130116">10.1002/zaac.19201130116</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Zeitschrift+f%C3%BCr+Anorganische+und+Allgemeine+Chemie&amp;rft.atitle=Investigations+on+the+Salt+Character+of+Lithium+Hydride&amp;rft.volume=113&amp;rft.issue=191&amp;rft.pages=179-228&amp;rft.date=1920&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fzaac.19201130116&amp;rft.aulast=Moers&amp;rft.aufirst=Kurt&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Downs-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Downs_42-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFDowns1994" class="citation journal cs1">Downs, Anthony J. (1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_chemical-society-great-britain-chemical-society-reviews_1994-06_23_3/page/175">"The hydrides of aluminium, gallium, indium, and thallium: a re-evaluation"</a>. <i>Chemical Society Reviews</i>. <b>23</b>: 175–184. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1039%2FCS9942300175">10.1039/CS9942300175</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Chemical+Society+Reviews&amp;rft.atitle=The+hydrides+of+aluminium%2C+gallium%2C+indium%2C+and+thallium%3A+a+re-evaluation&amp;rft.volume=23&amp;rft.pages=175-184&amp;rft.date=1994&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1039%2FCS9942300175&amp;rft.aulast=Downs&amp;rft.aufirst=Anthony+J.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_chemical-society-great-britain-chemical-society-reviews_1994-06_23_3%2Fpage%2F175&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Hibbs-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Hibbs_43-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFHibbs1999" class="citation journal cs1">Hibbs, David E. (1999). "A remarkably stable indium trihydride complex: synthesis and characterisation of [InH<sub>3</sub>P(C<sub>6</sub>H<sub>11</sub>)<sub>3</sub>]". <i>Chemical Communications</i>: 185–186. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1039%2Fa809279f">10.1039/a809279f</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Chemical+Communications&amp;rft.atitle=A+remarkably+stable+indium+trihydride+complex%3A+synthesis+and+characterisation+of+%5BInH%3Csub%3E3%3C%2Fsub%3EP%28C%3Csub%3E6%3C%2Fsub%3EH%3Csub%3E11%3C%2Fsub%3E%29%3Csub%3E3%3C%2Fsub%3E%5D&amp;rft.pages=185-186&amp;rft.date=1999&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1039%2Fa809279f&amp;rft.aulast=Hibbs&amp;rft.aufirst=David+E.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Okumura-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Okumura_44-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFOkumura1990" class="citation journal cs1">Okumura, Anthony M. (1990). "Infrared spectra of the solvated hydronium ion: vibrational predissociation spectroscopy of mass-selected H<sub>3</sub>O+•(H<sub>2</sub>O<sub>)n</sub>•(H<sub>2</sub>)<sub>m</sub>". <i>Journal of Physical Chemistry</i>. <b>94</b> (9): 3416–3427. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1021%2Fj100372a014">10.1021/j100372a014</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Journal+of+Physical+Chemistry&amp;rft.atitle=Infrared+spectra+of+the+solvated+hydronium+ion%3A+vibrational+predissociation+spectroscopy+of+mass-selected+H%3Csub%3E3%3C%2Fsub%3EO%2B%E2%80%A2%28H%3Csub%3E2%3C%2Fsub%3EO%3Csub%3E%29n%3C%2Fsub%3E%E2%80%A2%28H%3Csub%3E2%3C%2Fsub%3E%29%3Csub%3Em%3C%2Fsub%3E&amp;rft.volume=94&amp;rft.issue=9&amp;rft.pages=3416-3427&amp;rft.date=1990&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1021%2Fj100372a014&amp;rft.aulast=Okumura&amp;rft.aufirst=Anthony+M.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Perdoncin-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Perdoncin_45-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFPerdoncin1977" class="citation journal cs1">Perdoncin, Giulio (1977). "Protonation Equilibria in Water at Several Temperatures of Alcohols, Ethers, Acetone, Dimethyl Sulfide, and Dimethyl Sulfoxide". <i>Journal of the American Chemical Society</i>. <b>99</b> (21): 6983–6986. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1021%2Fja00463a035">10.1021/ja00463a035</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Journal+of+the+American+Chemical+Society&amp;rft.atitle=Protonation+Equilibria+in+Water+at+Several+Temperatures+of+Alcohols%2C+Ethers%2C+Acetone%2C+Dimethyl+Sulfide%2C+and+Dimethyl+Sulfoxide&amp;rft.volume=99&amp;rft.issue=21&amp;rft.pages=6983-6986&amp;rft.date=1977&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1021%2Fja00463a035&amp;rft.aulast=Perdoncin&amp;rft.aufirst=Giulio&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Carrington-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Carrington_46-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFCarrington1989" class="citation journal cs1">Carrington, Alan (1989). "The infrared predissociation spectrum of triatomic hydrogen cation (H<sub>3</sub><sup>+</sup>)". <i>Accounts of Chemical Research</i>. <b>22</b> (6): 218–222. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1021%2Far00162a004">10.1021/ar00162a004</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Accounts+of+Chemical+Research&amp;rft.atitle=The+infrared+predissociation+spectrum+of+triatomic+hydrogen+cation+%28H%3Csub%3E3%3C%2Fsub%3E%3Csup%3E%2B%3C%2Fsup%3E%29&amp;rft.volume=22&amp;rft.issue=6&amp;rft.pages=218-222&amp;rft.date=1989&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1021%2Far00162a004&amp;rft.aulast=Carrington&amp;rft.aufirst=Alan&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Gurov-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Gurov_47-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFGurov2004" class="citation journal cs1">Gurov, Yu. B. (2004). "Spectroscopy of superheavy hydrogen isotopes in stopped-pion absorption by nuclei". <i>Physics of Atomic Nuclei</i>. <b>68</b> (3): 491–97. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1134%2F1.1891200">10.1134/1.1891200</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Physics+of+Atomic+Nuclei&amp;rft.atitle=Spectroscopy+of+superheavy+hydrogen+isotopes+in+stopped-pion+absorption+by+nuclei&amp;rft.volume=68&amp;rft.issue=3&amp;rft.pages=491-97&amp;rft.date=2004&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1134%2F1.1891200&amp;rft.aulast=Gurov&amp;rft.aufirst=Yu.+B.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Korsheninnikov-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Korsheninnikov_48-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFKorsheninnikov,_A._A.2003" class="citation journal cs1">Korsheninnikov, A. A.; et&#160;al. (2003). "Experimental Evidence for the Existence of <sup>7</sup>H and for a Specific Structure of <sup>8</sup>He". <i>Physical Review Letters</i>. <b>90</b> (8): 082501. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.90.082501">10.1103/PhysRevLett.90.082501</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Physical+Review+Letters&amp;rft.atitle=Experimental+Evidence+for+the+Existence+of+%3Csup%3E7%3C%2Fsup%3EH+and+for+a+Specific+Structure+of+%3Csup%3E8%3C%2Fsup%3EHe&amp;rft.volume=90&amp;rft.issue=8&amp;rft.pages=082501&amp;rft.date=2003&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.90.082501&amp;rft.au=Korsheninnikov%2C+A.+A.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Explicit use of et al. in: <code class="cs1-code">&#124;author=</code> (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#explicit_et_al" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFUrey1933" class="citation journal cs1">Urey, Harold C. (1933). "Names for the Hydrogen Isotopes". <i>Science</i>. <b>78</b> (2035): 602–603. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.78.2035.602">10.1126/science.78.2035.602</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17797765">17797765</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Science&amp;rft.atitle=Names+for+the+Hydrogen+Isotopes&amp;rft.volume=78&amp;rft.issue=2035&amp;rft.pages=602-603&amp;rft.date=1933&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.78.2035.602&amp;rft_id=info%3Apmid%2F17797765&amp;rft.aulast=Urey&amp;rft.aufirst=Harold+C.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;coauthors=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;author=</code> suggested) (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#parameter_ignored_suggest" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFOda,_Y;_Nakamura,_H.;_Yamazaki,_T.;_Nagayama,_K.;_Yoshida,_M.;_Kanaya,_S.;_Ikehara,_M.1992" class="citation journal cs1">Oda, Y; Nakamura, H.; Yamazaki, T.; Nagayama, K.; Yoshida, M.; Kanaya, S.; Ikehara, M. (1992). "1H NMR studies of deuterated ribonuclease HI selectively labeled with protonated amino acids". <i>Journal of Biomolecular NMR</i>. <b>2</b> (2): 137–47. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2FBF01875525">10.1007/BF01875525</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1330130">1330130</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Journal+of+Biomolecular+NMR&amp;rft.atitle=1H+NMR+studies+of+deuterated+ribonuclease+HI+selectively+labeled+with+protonated+amino+acids&amp;rft.volume=2&amp;rft.issue=2&amp;rft.pages=137-47&amp;rft.date=1992&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2FBF01875525&amp;rft_id=info%3Apmid%2F1330130&amp;rft.au=Oda%2C+Y%3B+Nakamura%2C+H.%3B+Yamazaki%2C+T.%3B+Nagayama%2C+K.%3B+Yoshida%2C+M.%3B+Kanaya%2C+S.%3B+Ikehara%2C+M.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: CS1 maint: multiple names: authors list (<a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="വർഗ്ഗം:CS1 maint: multiple names: authors list">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFBroad1991" class="citation news cs1">Broad, William J. (November 11, 1991). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D0CE4D81030F932A25752C1A967958260&amp;sec=&amp;spon=&amp;pagewanted=all">"Breakthrough in Nuclear Fusion Offers Hope for Power of Future"</a>. <i>The New York Times</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-02-12</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=The+New+York+Times&amp;rft.atitle=Breakthrough+in+Nuclear+Fusion+Offers+Hope+for+Power+of+Future&amp;rft.date=1991-11-11&amp;rft.aulast=Broad&amp;rft.aufirst=William+J.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fquery.nytimes.com%2Fgst%2Ffullpage.html%3Fres%3D9D0CE4D81030F932A25752C1A967958260%26sec%3D%26spon%3D%26pagewanted%3Dall&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFStaff2007" class="citation web cs1">Staff (November 15, 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.epa.gov/rpdweb00/radionuclides/tritium.html">"Tritium"</a>. U.S. Environmental Protection Agency<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-02-12</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Tritium&amp;rft.pub=U.S.+Environmental+Protection+Agency&amp;rft.date=2007-11-15&amp;rft.au=Staff&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.epa.gov%2Frpdweb00%2Fradionuclides%2Ftritium.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFNave2006" class="citation web cs1">Nave, C. R. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/Hbase/nucene/fusion.html">"Deuterium-Tritium Fusion"</a>. <i>HyperPhysics</i>. Georgia State University<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-03-08</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=HyperPhysics&amp;rft.atitle=Deuterium-Tritium+Fusion&amp;rft.date=2006&amp;rft.aulast=Nave&amp;rft.aufirst=C.+R.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fhyperphysics.phy-astr.gsu.edu%2FHbase%2Fnucene%2Ffusion.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFKendallCaldwell1998" class="citation journal cs1">Kendall, Carol; Caldwell, Eric (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wwwrcamnl.wr.usgs.gov/isoig/isopubs/itchch2.html#2.5.1">"Fundamentals of Isotope Geochemistry"</a>. US Geological Survey<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-03-08</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Fundamentals+of+Isotope+Geochemistry&amp;rft.date=1998&amp;rft.aulast=Kendall&amp;rft.aufirst=Carol&amp;rft.au=Caldwell%2C+Eric&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwwwrcamnl.wr.usgs.gov%2Fisoig%2Fisopubs%2Fitchch2.html%232.5.1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Cite_journal" title="ഫലകം:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Cite journal requires <code class="cs1-code">&#124;journal=</code> (<a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:CS1_errors#missing_periodical" title="സഹായം:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080228061358/http://www.rsmas.miami.edu/groups/tritium/">"The Tritium Laboratory"</a>. University of Miami. 2008. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rsmas.miami.edu/groups/tritium/">the original</a> on 2008-02-28<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-03-08</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=The+Tritium+Laboratory&amp;rft.pub=University+of+Miami&amp;rft.date=2008&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.rsmas.miami.edu%2Fgroups%2Ftritium%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-holte-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-holte_56-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFHolteHouckCollie2004" class="citation journal cs1">Holte, Aurali E.; Houck, Marilyn A.; Collie, Nathan L. (2004). "Potential Role of Parasitism in the Evolution of Mutualism in Astigmatid Mites". <i>Experimental and Applied Acarology</i>. <b>25</b> (2). Lubbock: Texas Tech University: 97–107. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1023%2FA%3A1010655610575">10.1023/A:1010655610575</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Experimental+and+Applied+Acarology&amp;rft.atitle=Potential+Role+of+Parasitism+in+the+Evolution+of+Mutualism+in+Astigmatid+Mites&amp;rft.volume=25&amp;rft.issue=2&amp;rft.pages=97-107&amp;rft.date=2004&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1023%2FA%3A1010655610575&amp;rft.aulast=Holte&amp;rft.aufirst=Aurali+E.&amp;rft.au=Houck%2C+Marilyn+A.&amp;rft.au=Collie%2C+Nathan+L.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFKrogt2005" class="citation web cs1">Krogt, Peter van der (May 5, 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://elements.vanderkrogt.net/element.php?sym=H">"Hydrogen"</a>. Elementymology &amp; Elements Multidict<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2010-12-20</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Hydrogen&amp;rft.pub=Elementymology+%26+Elements+Multidict&amp;rft.date=2005-05-05&amp;rft.aulast=Krogt&amp;rft.aufirst=Peter+van+der&amp;rft_id=http%3A%2F%2Felements.vanderkrogt.net%2Felement.php%3Fsym%3DH&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text">§ IR-3.3.2, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iupac.org/reports/provisional/abstract04/connelly_310804.html">Provisional Recommendations</a>, Nomenclature of Inorganic Chemistry, Chemical Nomenclature and Structure Representation Division, IUPAC. Accessed on line October 3, 2007.</span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text">Robert Boyle, "Tracts written by the Honourable Robert Boyle containing new experiments, touching the relation betwixt flame and air..." (London, England: 1672).</span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123591"><cite id="CITEREFWinter2007" class="citation web cs1">Winter, Mark (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://education.jlab.org/itselemental/ele001.html">"Hydrogen: historical information"</a>. WebElements Ltd<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-02-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Hydrogen%3A+historical+information&amp;rft.pub=WebElements+Ltd&amp;rft.date=2007&amp;rft.aulast=Winter&amp;rft.aufirst=Mark&amp;rft_id=http%3A%2F%2Feducation.jlab.org%2Fitselemental%2Fele001.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fml.wikipedia.org%3A%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text">Just the Facts--Inventions &amp; Discoveries, School Specialty Publishing, 2005</span> </li> </ol></div> <div class="NavFrame" style="clear:both;"> <div class="NavHead"><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82" title="മൂലകം">മൂലകങ്ങളുടെ</a> <a href="/wiki/%E0%B4%86%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B4%95" title="ആവർത്തനപ്പട്ടിക">ആവർത്തനപ്പട്ടിക</a></div> <div class="NavContent"> <table border="1" align="center" style="border:1px solid #ffffff; border-collapse:collapse; font-size: smaller; width:100%" rules="all" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td width="3.125%" bgcolor="Aquamarine"><a class="mw-selflink selflink">H</a></td> <td width="3.125%" colspan="30">&#160;</td> <td width="3.125%" bgcolor="#63B8FF"><a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%80%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഹീലിയം">He</a> </td></tr> <tr> <td bgcolor="MistyRose"><a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%A5%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ലിഥിയം">Li</a></td> <td bgcolor="NavajoWhite"><a href="/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ബെറിലിയം">Be</a></td> <td colspan="24">&#160;</td> <td bgcolor="#FF8080"><a href="/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%8B%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B5%BA" title="ബോറോൺ">B</a></td> <td bgcolor="Aquamarine"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%AC%E0%B5%BA" title="കാർബൺ">C</a></td> <td bgcolor="Aquamarine"><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B5%88%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="നൈട്രജൻ">N</a></td> <td bgcolor="Aquamarine"><a href="/wiki/%E0%B4%93%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="ഓക്സിജൻ">O</a></td> <td bgcolor="#CDCD00"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B5%BB" title="ഫ്ലൂറിൻ">F</a></td> <td bgcolor="#63B8FF"><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B5%BA" title="നിയോൺ">Ne</a> </td></tr> <tr> <td bgcolor="MistyRose"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സോഡിയം">Na</a></td> <td bgcolor="NavajoWhite"><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="മഗ്നീഷ്യം">Mg</a></td> <td colspan="24">&#160;</td> <td bgcolor="#A9A9A9"><a href="/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="അലൂമിനിയം">Al</a></td> <td bgcolor="#FF8080"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BA" title="സിലിക്കൺ">Si</a></td> <td bgcolor="Aquamarine"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AB%E0%B4%B1%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="ഫോസ്ഫറസ്">P</a></td> <td bgcolor="Aquamarine"><a href="/wiki/%E0%B4%97%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A7%E0%B4%95%E0%B4%82" title="ഗന്ധകം">S</a></td> <td bgcolor="#CDCD00"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B5%BB" title="ക്ലോറിൻ">Cl</a></td> <td bgcolor="#63B8FF"><a href="/wiki/%E0%B4%86%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8B%E0%B5%BA" title="ആർഗോൺ">Ar</a> </td></tr> <tr> <td bgcolor="MistyRose"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8A%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="പൊട്ടാസ്യം">K</a></td> <td bgcolor="NavajoWhite"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BD%E2%80%8C%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="കാൽ‌സ്യം">Ca</a></td> <td colspan="14">&#160;</td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BB%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സ്കാൻഡിയം">Sc</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%9F%E0%B5%88%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ടൈറ്റാനിയം">Ti</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%A8%E0%B5%87%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="വനേഡിയം">V</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ക്രോമിയം">Cr</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B4%A8%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="മാംഗനീസ്">Mn</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%B0%E0%B5%81%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%8D" title="ഇരുമ്പ്">Fe</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%AC%E0%B4%BE%E0%B5%BE%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D" title="കൊബാൾട്ട്">Co</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BD" title="നിക്കൽ">Ni</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%8D" title="ചെമ്പ്">Cu</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BE%E0%B4%95%E0%B4%82" title="നാകം">Zn</a></td> <td bgcolor="#A9A9A9"><a href="/wiki/%E0%B4%97%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഗാലിയം">Ga</a></td> <td bgcolor="#FF8080"><a href="/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%86%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ജെർമേനിയം">Ge</a></td> <td bgcolor="#FF8080"><a href="/wiki/%E0%B4%86%E0%B5%BC%E0%B4%B8%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D" title="ആർസെനിക്">As</a></td> <td bgcolor="Aquamarine"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%86%E0%B4%B2%E0%B5%80%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സെലീനിയം">Se</a></td> <td bgcolor="#CDCD00"><a href="/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B5%BB" title="ബ്രോമിൻ">Br</a></td> <td bgcolor="#63B8FF"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B5%BA" title="ക്രിപ്റ്റോൺ">Kr</a> </td></tr> <tr> <td bgcolor="MistyRose"><a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B5%82%E0%B4%AC%E0%B4%BF%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="റൂബിഡിയം">Rb</a></td> <td bgcolor="NavajoWhite"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B5%BA%E0%B4%B7%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സ്ട്രോൺഷിയം">Sr</a></td> <td colspan="14">&#160;</td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="യിട്രിയം">Y</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സിർകോണിയം">Zr</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%AC%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" class="mw-redirect" title="നിയോബിയം">Nb</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%8A%E0%B4%B3%E0%B4%BF%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="മൊളിബ്ഡിനം">Mo</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ടെക്നീഷ്യം">Tc</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%A5%E0%B5%80%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="റുഥീനിയം">Ru</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="റോഡിയം">Rh</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="പലേഡിയം">Pd</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%86%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%BF" title="വെള്ളി">Ag</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="കാഡ്മിയം">Cd</a></td> <td bgcolor="#A9A9A9"><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B5%BB%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഇൻഡിയം">In</a></td> <td bgcolor="#A9A9A9"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%86%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%80%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="വെളുത്തീയം">Sn</a></td> <td bgcolor="#FF8080"><a href="/wiki/%E0%B4%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B4%A3%E0%B4%BF" title="ആന്റിമണി">Sb</a></td> <td bgcolor="#FF8080"><a href="/wiki/%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ടെലൂറിയം">Te</a></td> <td bgcolor="#CDCD00"><a href="/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B5%BB" title="അയോഡിൻ">I</a></td> <td bgcolor="#63B8FF"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8A%E0%B5%BA" title="സെനൊൺ">Xe</a> </td></tr> <tr> <td width="3.125%" bgcolor="MistyRose"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സീസിയം">Cs</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="NavajoWhite"><a href="/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%87%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ബേരിയം">Ba</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="ലാന്തനം">La</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%80%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സീറിയം">Ce</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B5%88%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="പ്രസിയോഡൈമിയം">Pr</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B5%88%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="നിയോഡൈമിയം">Nd</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8A%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="പ്രൊമിതിയം">Pm</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%87%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സമേറിയം">Sm</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="യൂറോപ്പിയം">Eu</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%97%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B5%8B%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഗാഡോലിനിയം">Gd</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B5%BC%E0%B4%AC%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ടെർബിയം">Tb</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഡിസ്പ്രോസിയം">Dy</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%8B%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഹോമിയം">Ho</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%8E%E0%B5%BC%E0%B4%AC%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="എർബിയം">Er</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%A4%E0%B5%82%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="തൂലിയം">Tm</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86%E0%B5%BC%E0%B4%AC%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="യിറ്റെർബിയം">Yb</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFE0FF"><a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B5%81%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ലുറ്റീഷ്യം">Lu</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഹാഫ്നിയം">Hf</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%9F%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%82" class="mw-redirect" title="ടാന്റാലം">Ta</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%9F%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%BA" title="ടങ്സ്റ്റൺ">W</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="റീനിയം">Re</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%93%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഓസ്മിയം">Os</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഇറിഡിയം">Ir</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="പ്ലാറ്റിനം">Pt</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%A3%E0%B4%82" title="സ്വർണം">Au</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%82_(%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82)" title="രസം (മൂലകം)">Hg</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#A9A9A9"><a href="/wiki/%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="താലിയം">Tl</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#A9A9A9"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%80%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="കറുത്തീയം">Pb</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#A9A9A9"><a href="/wiki/%E0%B4%AC%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="ബിസ്മത്">Bi</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#FF8080"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8A%E0%B4%B3%E0%B5%8B%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="പൊളോണിയം">Po</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#CDCD00"><a href="/wiki/%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B5%BB" title="ആസ്റ്ററ്റീൻ">At</a></td> <td width="3.125%" bgcolor="#63B8FF"><a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B4%A1%E0%B5%8B%E0%B5%BA" title="റഡോൺ">Rn</a> </td></tr> <tr> <td bgcolor="MistyRose"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B5%BB%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഫ്രാൻസിയം">Fr</a></td> <td bgcolor="NavajoWhite"><a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="റേഡിയം">Ra</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%86%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ആക്റ്റിനിയം">Ac</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%A4%E0%B5%8B%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="തോറിയം">Th</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8A%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="പ്രൊട്ടക്റ്റിനിയം">Pa</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="യുറേനിയം">U</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B5%86%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="നെപ്റ്റ്യൂണിയം">Np</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8B%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="പ്ലൂട്ടോണിയം">Pu</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="അമെരിസിയം">Am</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ക്യൂറിയം">Cm</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%86%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ബെർകിലിയം">Bk</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AB%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="കാലിഫോർണിയം">Cf</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%90%E0%B5%BB%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഐൻസ്റ്റീനിയം">Es</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B5%86%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഫെർമിയം">Fm</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B5%BB%E0%B4%A1%E0%B5%86%E0%B4%B2%E0%B5%80%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="മെൻഡെലീവിയം">Md</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%AC%E0%B5%86%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="നോബെലിയം">No</a></td> <td bgcolor="#FF80FF"><a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%B1%E0%B5%86%E0%B5%BB%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ലോറെൻസിയം">Lr</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%A5%E0%B5%BC%E0%B4%AB%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="റുഥർഫോർഡിയം">Rf</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%A1%E0%B5%82%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഡൂബ്നിയം">Db</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%80%E0%B4%AC%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സീബോർഗിയം">Sg</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%8B%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ബോറിയം">Bh</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഹാസ്സിയം">Hs</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%87%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="മെയ്റ്റ്നേറിയം">Mt</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%A1%E0%B4%BE%E0%B4%82%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഡാംഷ്റ്റാറ്റിയം">Ds</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="റോണ്ട്ഗെനിയം">Rg</a></td> <td bgcolor="#FFC0C0"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%BC%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="കോപ്പർനിഷ്യം">Cn</a></td> <td bgcolor="#e8e8e8"><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B9%E0%B5%8B%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="നിഹോനിയം">Nh</a></td> <td bgcolor="#e8e8e8"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഫ്ലെറോവിയം">Fl</a></td> <td bgcolor="#e8e8e8"><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8A%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="മോസ്കൊവിയം">Mc</a></td> <td bgcolor="#e8e8e8"><a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B5%8B%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ലിവർമോറിയം">Lv</a></td> <td bgcolor="#e8e8e8"><a href="/wiki/%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B4%B8%E0%B5%80%E0%B5%BB" title="ടെനസീൻ">Ts</a></td> <td bgcolor="#e8e8e8"><a href="/wiki/%E0%B4%93%E0%B4%97%E0%B4%A8%E0%B5%86%E0%B4%B8%E0%B5%BA" title="ഓഗനെസൺ">Og</a> </td></tr></tbody></table><br /> <table border="1" align="center" style="border:1px solid #ffffff; border-collapse:collapse; font-size: smaller; width:100%" rules="all" cellpadding="1"> <tbody><tr> <td bgcolor="MistyRose" width="10%"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B7%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%B9%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="ക്ഷാരലോഹങ്ങൾ">ക്ഷാരലോഹങ്ങൾ</a> </td> <td bgcolor="NavajoWhite" width="10%"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B7%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%AF%E0%B4%AE%E0%B5%83%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%B9%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="ക്ഷാരീയമൃത്തികാലോഹങ്ങൾ">ക്ഷാരീയമൃത്തികാലോഹങ്ങൾ</a> </td> <td bgcolor="#FFE0FF" width="10%"><a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="ലാന്തനൈഡുകൾ">ലാന്തനൈഡുകൾ</a> </td> <td bgcolor="#FF80FF" width="10%"><a href="/wiki/%E0%B4%86%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="ആക്റ്റിനൈഡുകൾ">ആക്റ്റിനൈഡുകൾ</a> </td> <td bgcolor="#FFC0C0" width="10%"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%A3_%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%B9%E0%B4%82" title="സംക്രമണ ലോഹം">സംക്രമണ ലോഹങ്ങൾ</a> </td> <td bgcolor="#A9A9A9" width="10%"><a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%B9%E0%B4%82" title="ലോഹം"> മറ്റു ലോഹങ്ങൾ </a> </td> <td bgcolor="#FF8080" width="10%"><a href="/wiki/%E0%B4%85%E0%B5%BC%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%A7%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%B9%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="അർദ്ധലോഹങ്ങൾ">അർദ്ധലോഹങ്ങൾ</a> </td> <td bgcolor="Aquamarine" width="10%"><a href="/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%B9%E0%B4%82" title="അലോഹം">അലോഹങ്ങൾ</a> </td> <td bgcolor="#CDCD00" width="10%"><a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B5%8A%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="ഹാലൊജനുകൾ">ഹാലൊജനുകൾ</a> </td> <td bgcolor="#63B8FF" width="10%"><a href="/wiki/%E0%B4%89%E0%B5%BD%E0%B4%95%E0%B5%83%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%82" title="ഉൽകൃഷ്ടവാതകം">ഉൽകൃഷ്ട വാതകങ്ങൾ</a> </td> <td bgcolor="#e8e8e8" width="10%">രാസസ്വഭാവം കൃത്യമായി മനസ്സിലാക്കാൻ പറ്റിയിട്ടില്ലാത്ത മൂലകങ്ങൾ </td></tr></tbody></table> </div> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐f69cdc8f6‐cbh7h Cached time: 20241122105758 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 1.195 seconds Real time usage: 1.611 seconds Preprocessor visited node count: 13768/1000000 Post‐expand include size: 403516/2097152 bytes Template argument size: 14536/2097152 bytes Highest expansion depth: 25/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 187888/5000000 bytes Lua time usage: 0.576/10.000 seconds Lua memory usage: 7334204/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1224.346 1 -total 54.04% 661.634 1 ഫലകം:Infobox_hydrogen 53.69% 657.317 1 ഫലകം:Infobox_element 46.77% 572.674 2 ഫലകം:Infobox 36.65% 448.753 1 ഫലകം:Reflist 11.06% 135.468 1 ഫലകം:Infobox_element/periodic_table 10.62% 129.970 9 ഫലകം:Cite_book 10.41% 127.456 1 ഫലകം:Periodic_table_(32_columns,_micro) 9.68% 118.473 24 ഫലകം:Cite_web 9.21% 112.794 118 ഫലകം:Periodic_table_(32_columns,_micro)/elementcell --> <!-- Saved in parser cache with key mlwiki:pcache:idhash:4961-0!canonical and timestamp 20241122105758 and revision id 3999100. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ഹൈഡ്രജൻ&amp;oldid=3999100">https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ഹൈഡ്രജൻ&amp;oldid=3999100</a>" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="പ്രത്യേകം:വർഗ്ഗങ്ങൾ">വർഗ്ഗങ്ങൾ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:Pages_using_the_JsonConfig_extension" class="mw-redirect" title="വർഗ്ഗം:Pages using the JsonConfig extension">Pages using the JsonConfig extension</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:CS1_errors:_redundant_parameter&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="വർഗ്ഗം:CS1 errors: redundant parameter (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">CS1 errors: redundant parameter</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:Short_description_is_different_from_Wikidata" title="വർഗ്ഗം:Short description is different from Wikidata">Short description is different from Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:മൂലകങ്ങൾ">മൂലകങ്ങൾ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%B9%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:അലോഹങ്ങൾ">അലോഹങ്ങൾ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB" title="വർഗ്ഗം:ഹൈഡ്രജൻ">ഹൈഡ്രജൻ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%9C%E0%B5%86%E0%B4%B1%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:റിഫ്രിജെറെന്റുകൾ">റിഫ്രിജെറെന്റുകൾ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%80%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:നിരോക്സീകാരികൾ">നിരോക്സീകാരികൾ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%AA%E0%B4%95%E0%B4%9F%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%AF_%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B4%B5%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:അപകടകരമായ രാസവസ്തുക്കൾ">അപകടകരമായ രാസവസ്തുക്കൾ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">മറഞ്ഞിരിക്കുന്ന വർഗ്ഗങ്ങൾ: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%B5%E0%B4%B2%E0%B4%82%E0%B4%AC%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B5%BD_%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B4%B4%E0%B4%B5%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:അവലംബത്തിൽ പിഴവുകളുള്ള താളുകൾ">അവലംബത്തിൽ പിഴവുകളുള്ള താളുകൾ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:CS1_errors:_unsupported_parameter" title="വർഗ്ഗം:CS1 errors: unsupported parameter">CS1 errors: unsupported parameter</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:CS1_maint:_multiple_names:_authors_list" title="വർഗ്ഗം:CS1 maint: multiple names: authors list">CS1 maint: multiple names: authors list</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:CS1_errors:_explicit_use_of_et_al." title="വർഗ്ഗം:CS1 errors: explicit use of et al.">CS1 errors: explicit use of et al.</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:CS1_errors:_missing_periodical" title="വർഗ്ഗം:CS1 errors: missing periodical">CS1 errors: missing periodical</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%96%E0%B4%A8%E0%B4%82s_with_short_description" title="വർഗ്ഗം:ലേഖനംs with short description">ലേഖനംs with short description</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:Pages_using_infobox_element_with_unknown_parameters" title="വർഗ്ഗം:Pages using infobox element with unknown parameters">Pages using infobox element with unknown parameters</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> ഈ താൾ അവസാനം തിരുത്തപ്പെട്ടത്: 23:47, 14 ഡിസംബർ 2023.</li> <li id="footer-info-copyright">വിവരങ്ങൾ <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">ക്രിയേറ്റീവ് കോമൺസ് ആട്രിബ്യൂഷൻ-ഷെയർഎലൈക്ക് അനുമതിപത്ര</a> പ്രകാരം ലഭ്യമാണ്; മേൽ നിബന്ധനകൾ ഉണ്ടായേക്കാം. കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾക്ക് <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/ml">ഉപയോഗനിബന്ധനകൾ</a> കാണുക.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">സ്വകാര്യതാനയം</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B5%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%82">വിക്കിപീഡിയ സം‌രംഭത്തെക്കുറിച്ച്</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%AA%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%82">നിരാകരണങ്ങൾ</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">പെരുമാറ്റച്ചട്ടം</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">ഡെവലപ്പർമാർ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ml.wikipedia.org">സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകൾ</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">കുക്കി പ്രസ്താവന</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ml.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">മൊബൈൽ ദൃശ്യരൂപം</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-qnvsb","wgBackendResponseTime":157,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.195","walltime":"1.611","ppvisitednodes":{"value":13768,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":403516,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":14536,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":25,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":187888,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1224.346 1 -total"," 54.04% 661.634 1 ഫലകം:Infobox_hydrogen"," 53.69% 657.317 1 ഫലകം:Infobox_element"," 46.77% 572.674 2 ഫലകം:Infobox"," 36.65% 448.753 1 ഫലകം:Reflist"," 11.06% 135.468 1 ഫലകം:Infobox_element/periodic_table"," 10.62% 129.970 9 ഫലകം:Cite_book"," 10.41% 127.456 1 ഫലകം:Periodic_table_(32_columns,_micro)"," 9.68% 118.473 24 ഫലകം:Cite_web"," 9.21% 112.794 118 ഫലകം:Periodic_table_(32_columns,_micro)/elementcell"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.576","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7334204,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-cbh7h","timestamp":"20241122105758","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0d39\u0d48\u0d21\u0d4d\u0d30\u0d1c\u0d7b","url":"https:\/\/ml.wikipedia.org\/wiki\/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%9C%E0%B5%BB","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q556","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q556","author":{"@type":"Organization","name":"\u0d35\u0d3f\u0d15\u0d4d\u0d15\u0d3f\u0d2e\u0d40\u0d21\u0d3f\u0d2f \u0d2a\u0d26\u0d4d\u0d27\u0d24\u0d3f\u0d15\u0d33\u0d3f\u0d7d \u0d38\u0d02\u0d2d\u0d3e\u0d35\u0d28 \u0d1a\u0d46\u0d2f\u0d4d\u0d2f\u0d41\u0d28\u0d4d\u0d28\u0d35\u0d7c"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-08-29T08:26:17Z","dateModified":"2023-12-14T23:47:28Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c2\/Hexagonal.svg","headline":"\u0d05\u0d23\u0d41\u0d38\u0d02\u0d16\u0d4d\u0d2f 1 \u0d06\u0d2f \u0d30\u0d3e\u0d38 \u0d2e\u0d42\u0d32\u0d15\u0d02"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10