CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="sq" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Hipoteza e substancave gjermane - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )sqwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janar","shkurt","mars","prill","maj","qershor","korrik","gusht","shtator","tetor","nëntor","dhjetor"],"wgRequestId":"fbd96c6e-5882-4530-96c5-e9db7641e3e5","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Hipoteza_e_substancave_gjermane","wgTitle":"Hipoteza e substancave gjermane","wgCurRevisionId":1809669,"wgRevisionId":1809669,"wgArticleId":229057,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Historitë e gjuhës","Gjuhët gjermanike","Para-indo-evropiane","Gjuhët e lashta"],"wgPageViewLanguage":"sq","wgPageContentLanguage":"sq","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Hipoteza_e_substancave_gjermane","wgRelevantArticleId":229057,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true, "wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":1809669,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"sq","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"sq"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q609074","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={ "ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.lidhjetejashtme","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth", "ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sq&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=sq&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sq&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Hipoteza e substancave gjermane - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//sq.m.wikipedia.org/wiki/Hipoteza_e_substancave_gjermane"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktoni" href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (sq)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//sq.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Hipoteza_e_substancave_gjermane"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.sq"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom feed" href="/w/index.php?title=Speciale:NdryshimeS%C3%ABFundmi&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Hipoteza_e_substancave_gjermane rootpage-Hipoteza_e_substancave_gjermane skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Main menu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Main menu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Main menu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">fshihe</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Lëvizje </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-writearticle" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ndihm%C3%ABsi_i_Artikujve"><span>Shkruaj një artikull</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ArtikullIRast%C3%ABsish%C3%ABm" title="Shikoni një artikull të rastit [x]" accesskey="x"><span>Artikull i rastit</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NdryshimeS%C3%ABFundmi" title="Lista e ndryshimeve më të fundit në wiki [r]" accesskey="r"><span>Ndryshimet më të fundit</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-content" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-content" > <div class="vector-menu-heading"> Përmbajtja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-featuredarticles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikuj_t%C3%AB_p%C3%ABrkryer"><span>Artikuj të përkryer</span></a></li><li id="n-goodarticles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikuj_t%C3%AB_mir%C3%AB"><span>Artikuj të mirë</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-community" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-community" > <div class="vector-menu-heading"> Komuniteti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kuvendi"><span>Kuvendi</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Pyetje_e_P%C3%ABrgjigje"><span>Pyetje e Përgjigje</span></a></li><li id="n-complaints" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zyra_e_Ankesave"><span>Zyra e Ankesave</span></a></li><li id="n-administration" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Administrata"><span>Administrata</span></a></li><li id="n-robot" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Robot%C3%ABt"><span>Ofiçina</span></a></li><li id="n-deletion" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Forumi_i_Grisjes"><span>Forumi i Grisjes</span></a></li><li id="n-embassy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ambasadat"><span>Ambasadat</span></a></li><li id="n-awards" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%C3%87mimet"><span>Çmimet</span></a></li><li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Livadhi"><span>Livadhi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Faqja_kryesore" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="enciklopedia e lirë" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-sq.svg" width="120" height="16" style="width: 7.5em; height: 1em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:K%C3%ABrko" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Kërko Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Kërko</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Kërko te Wikipedia" aria-label="Kërko te Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Kërko Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Kërko"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Kërko</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Mjete vetjake"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Appearance" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Appearance</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sq.wikipedia.org&uselang=sq" class=""><span>Dhuroni</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:HapLlogari&returnto=Hipoteza+e+substancave+gjermane" title="Ju rekomandojmë të krijoni një llogari dhe të kyqeni; megjithatë, nuk është e detyrueshme" class=""><span>Krijo llogari</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Hyrja&returnto=Hipoteza+e+substancave+gjermane" title="Identifikimi nuk është i detyrueshëm, megjithatë ne jua rekomandojmë. [o]" accesskey="o" class=""><span>Hyni</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mjete vetjake" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mjete vetjake</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sq.wikipedia.org&uselang=sq"><span>Dhuroni</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Contribute</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:HapLlogari&returnto=Hipoteza+e+substancave+gjermane" title="Ju rekomandojmë të krijoni një llogari dhe të kyqeni; megjithatë, nuk është e detyrueshme"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krijo llogari</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Hyrja&returnto=Hipoteza+e+substancave+gjermane" title="Identifikimi nuk është i detyrueshëm, megjithatë ne jua rekomandojmë. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Hyni</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:DiskutimetVetjake" title="Faqja e diskutimeve të përdoruesve anonim për këtë adresë IP [n]" accesskey="n"><span>Diskutimi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contents" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contents</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">fshihe</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Fillim</div> </a> </li> <li id="toc-Ndikimi_jo-indo-evropian" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ndikimi_jo-indo-evropian"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ndikimi jo-indo-evropian</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ndikimi_jo-indo-evropian-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ndikimi jo-indo-evropian subsection</span> </button> <ul id="toc-Ndikimi_jo-indo-evropian-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Fjalët_që_pohonin_se_ishin_nxjerrë_nga_gjuhët_jo-indoeuropiane" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fjalët_që_pohonin_se_ishin_nxjerrë_nga_gjuhët_jo-indoeuropiane"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Fjalët që pohonin se ishin nxjerrë nga gjuhët jo-indoeuropiane</span> </div> </a> <ul id="toc-Fjalët_që_pohonin_se_ishin_nxjerrë_nga_gjuhët_jo-indoeuropiane-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Polemika" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Polemika"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Polemika</span> </div> </a> <ul id="toc-Polemika-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hybridizimi_i_centum-satem_si_shkak_i_supozuar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hybridizimi_i_centum-satem_si_shkak_i_supozuar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Hybridizimi i centum-satem si shkak i supozuar</span> </div> </a> <ul id="toc-Hybridizimi_i_centum-satem_si_shkak_i_supozuar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Biblografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Biblografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Biblografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Biblografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Burimet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Burimet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Burimet</span> </div> </a> <ul id="toc-Burimet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contents" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Hipoteza e substancave gjermane</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 10 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-10" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">10 gjuhë</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Germanische_Substrathypothese" title="Germanische Substrathypothese – gjermanisht" lang="de" hreflang="de" data-title="Germanische Substrathypothese" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="gjermanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Germanic_substrate_hypothesis" title="Germanic substrate hypothesis – anglisht" lang="en" hreflang="en" data-title="Germanic substrate hypothesis" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglisht" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Hypoth%C3%A8se_du_substrat_germanique" title="Hypothèse du substrat germanique – frëngjisht" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Hypothèse du substrat germanique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frëngjisht" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Germ%C3%A1n_nyelvek_finnugor_szubsztr%C3%A1tuma" title="Germán nyelvek finnugor szubsztrátuma – hungarisht" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Germán nyelvek finnugor szubsztrátuma" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungarisht" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ipotesi_del_substrato_preindoeuropeo_nel_proto-germanico" title="Ipotesi del substrato preindoeuropeo nel proto-germanico – italisht" lang="it" hreflang="it" data-title="Ipotesi del substrato preindoeuropeo nel proto-germanico" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italisht" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B2%E3%83%AB%E3%83%9E%E3%83%B3%E8%AA%9E%E5%9F%BA%E5%B1%A4%E8%A8%80%E8%AA%9E%E8%AA%AC" title="ゲルマン語基層言語説 – japonisht" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ゲルマン語基層言語説" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonisht" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Pre-Indo-Europees_substraat_van_het_Germaans" title="Pre-Indo-Europees substraat van het Germaans – holandisht" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Pre-Indo-Europees substraat van het Germaans" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Den_germanske_substrat-hypotesen" title="Den germanske substrat-hypotesen – norvegjishte letrare" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Den germanske substrat-hypotesen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegjishte letrare" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D1%83%D0%B1%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Догерманский субстрат – rusisht" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Догерманский субстрат" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusisht" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D1%83%D0%B1%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Догерманський субстрат – ukrainisht" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Догерманський субстрат" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainisht" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q609074#sitelinks-wikipedia" title="Përpunoni lidhje ndërgjuhësore" class="wbc-editpage">Përpunoni lidhje</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Emërhapësira"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Hipoteza_e_substancave_gjermane" title="Shikoni përmbajtjen e atikullit. [c]" accesskey="c"><span>Artikulli</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Diskutim:Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Diskutim për përmbajtjen e faqes (nuk është shkruar akoma) [t]" accesskey="t"><span>Diskutim</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">shqip</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Shikime"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Hipoteza_e_substancave_gjermane"><span>Lexo</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&veaction=edit" title="Përpunoni këtë faqe [v]" accesskey="v"><span>Redakto</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=edit" title="Përpunoni kodin burim të kësaj faqeje [e]" accesskey="e"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=history" title="Versione të mëparshme të artikullit. [h]" accesskey="h"><span>Shihni historikun</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mjete" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Mjete</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Mjete</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">fshihe</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Hipoteza_e_substancave_gjermane"><span>Lexo</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&veaction=edit" title="Përpunoni këtë faqe [v]" accesskey="v"><span>Redakto</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=edit" title="Përpunoni kodin burim të kësaj faqeje [e]" accesskey="e"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=history"><span>Shihni historikun</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Të përgjithshme </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:LidhjetK%C3%ABtu/Hipoteza_e_substancave_gjermane" title="Lista e të gjitha faqeve wiki që lidhen tek kjo faqe [j]" accesskey="j"><span>Lidhjet këtu</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:RecentChangesLinked/Hipoteza_e_substancave_gjermane" rel="nofollow" title="Lista e ndryshimeve të faqeve që lidhen tek kjo faqe [k]" accesskey="k"><span>Ndryshime të ndërvarura</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=sq" title="Ngarko skeda [u]" accesskey="u"><span>Ngarkoni materiale multimediale</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:FaqetSpeciale" title="Lista e të gjitha faqeve speciale. [q]" accesskey="q"><span>Faqet e veçanta</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&oldid=1809669" title="Lidhja e përhershme tek ky version i faqes"><span>Lidhja e përhershme</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=info" title="Më shumë informacion për këtë faqe"><span>Informacioni i faqes</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Citim&page=Hipoteza_e_substancave_gjermane&id=1809669&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacion mbi mënyrën e citimit të kësaj faqeje"><span>Cito artikullin</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fsq.wikipedia.org%2Fwiki%2FHipoteza_e_substancave_gjermane"><span>Get shortened URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&url=https%3A%2F%2Fsq.wikipedia.org%2Fwiki%2FHipoteza_e_substancave_gjermane"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Shtyp/eksporto </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libra&bookcmd=book_creator&referer=Hipoteza+e+substancave+gjermane"><span>Krijo një libër</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&page=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=show-download-screen"><span>Shkarkoje si PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&printable=yes" title="Version i shtypshëm i kësaj faqeje [p]" accesskey="p"><span>Version shtypi</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Në projekte të tjera </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q609074" title="Lidhje për te objekt depoje të dhënash i lidhur [g]" accesskey="g"><span>Objekt Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Appearance</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">fshihe</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="sq" dir="ltr"><p><b>Hipoteza e substancave gjermane</b> është një përpjekje për të shpjeguar natyrën dalluese të gjuhëve gjermane brenda kontekstit të <a href="/wiki/Gjuh%C3%ABt_indo-evropiane" title="Gjuhët indo-evropiane">gjuhëve indo-evropiane</a>. Ai pohon se elementet e fjalorit të përbashkët gjermanik dhe format sintaksore, të cilat nuk duket se kanë lidhje me gjuhët indo-evropiane, sugjerojnë se Proto-gjermanik mund të ketë qenë ose një <a href="/wiki/Gjuha_e_Kreoleve" title="Gjuha e Kreoleve">Kreol</a> ose një gjuhë kontakti që përfshiu një jo- Gjuha evropiane e substratit ose një hibrid i dy gjuhëve Indo-Europiane mjaft të ndryshme, nga centa dhe llojet e satemit, respektivisht. </p><p>Teoria e substratit jo-indoevropian u propozua për herë të parë nga <a href="/w/index.php?title=Sigmund_Feist&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sigmund Feist (nuk është shkruar akoma)">Sigmund Feist</a> në vitin 1932, i cili vlerësoi se afërsisht një e treta e artikujve leksikor proto-gjermanik erdhën nga një substrat jo-indo-evropian dhe se reduktimi i supozuar i sistemit fluturues proto-gjermanik ishte rezultat i pidginizimit me atë substrat.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Cila kulturë apo kultura mund të ketë kontribuar materialin e substratit është një lëndë e vazhdueshme e debatit akademik dhe studimit. Kandidatët e njohur për kulturën e mundshme të substratit janë kultura Maglemosian dhe Funnelbeaker, por edhe kultura të vjetra të Evropës veriore, si kultura e Hamburgishtes apo edhe Lincombian-Ranisian-Jerzmanowician. </p><p>Kundër teorive në lidhje me substratet, një ndryshim i thellë i zërit në gjuhët gjermane të njohura si ligji i Grimm është paraqitur si dëshmi për gjuhët gjermane që nuk janë substratike dhe që kanë ndryshuar vetë, larg degëve të tjera indo-evropiane. Ligji i Grimm ndikoi në të gjitha ndalesat që u trashëguan nga protoindo-evropiane. Gjuhët gjermane gjithashtu ndajnë risitë e zakonshme në <a href="/wiki/Gramatika" title="Gramatika">gramatikë</a> dhe në <a href="/wiki/Fonologjia" title="Fonologjia">fonologji</a>: <a href="/wiki/Folja" title="Folja">folja</a> gjermanike është rimodeluar gjerësisht dhe tregon më pak disponimi gramatikor dhe dukshëm më pak inflektime për zërin pasiv.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ndikimi_jo-indo-evropian">Ndikimi jo-indo-evropian</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&veaction=edit&section=1" title="Redakto pjesën: Ndikimi jo-indo-evropian" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Ndikimi jo-indo-evropian"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hipoteza e substrateve jo-indoeuropiane përpiqet të shpjegojë tiparet anomale të proto-gjermanike si rezultat i krijolizimit ndërmjet një gjuhe indo-evropiane dhe një jo-indoeuropiane. Gjermanizmi John A. Hawkins paraqet argumentet për një substancë gjermanike. Hawkins argumenton se Proto-gjermanët hasën një popull jo-indo-evropian dhe morën hua shumë karakteristika nga gjuha e tyre. Ai supozon se zhvendosja e parë e shëndoshë e Ligjit të Grimmit ishte rezultat i folësve jo-vendas që përpiqeshin të shprehte tingujt indo-evropiane dhe se u përdornin tingujt më të afërt në gjuhën e tyre në përpjekjen e tyre për t'i shpallë ato. Njerëzit e betejës janë një kulturë e lashtë e identifikuar nga arkeologjia të cilët janë propozuar si kandidatë për njerëzit që ndikuan në gjermanisht me fjalimin e tyre jo-indo-evropian. Megjithatë, kultura u përhap nëpër një gamë më të gjerë të rajoneve në të gjithë Europën Lindore dhe Qendrore, tashmë afër ose në kontakt me zonat e banuara nga folësit indo-evropianë dhe zonat e tyre të origjinës, dhe asnjë nga proto-gjuhët indoevropiane në këtë mënyrë prodhuar ose gjuhët e tyre pasuese, të zhvilluara përgjatë vijës shumë më të madhe të zgjerimit të njerëzve të betejës (Celto-Italic, ilir, sllav, Baltik dhe të tjerë) duket se janë prekur nga të njëjtat ndryshime që janë të kufizuara në proto-gjermanik. Nga ana tjetër, në kuadrin e hipotezës Kurgan, njerëzit e sëpatë të betejës mund të shihen si një kulturë tashmë "kurganizuar", e ndërtuar mbi bazën e kulturës së mëparshme të Funnelbeaker. </p><p>Një numër fjalësh rrënjësore për fjalët moderne evropiane duket se kufizojnë origjinën gjeografike të ndikimeve gjermane, si p.sh. fjala rrënjë për hirin (pema) dhe referencat e tjera mjedisore sugjerojnë një nëngrup të kufizuar rrënjor, që mund të lokalizohet në Evropën Veriore.<sup id="cite_ref-:0_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/w/index.php?title=Kalevi_Wiik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kalevi Wiik (nuk është shkruar akoma)">Kalevi Wiik</a>, një fonolog, ka paraqitur një hipotezë se substrati para-gjermanik ishte me origjinë jo-indo-evropiane. Wiik pretendoi se ka ngjashmëri midis gabimeve në shqiptimin e anglishtes tipike të folësve finlandezë dhe ndryshimeve historike të zërit nga Proto-Indo-Evropian në Proto-gjermanik.<sup id="cite_ref-:1_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Argumenti i Wiik bazohet në supozimin se vetëm në tri grupe gjuhësore ekzistojnë në Evropën paraindo-evropiane: <a href="/w/index.php?title=Gjuha_uralik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gjuha uralik (nuk është shkruar akoma)">uralik</a>, <a href="/wiki/Gjuh%C3%ABt_indo-evropiane" title="Gjuhët indo-evropiane">indo-evropiane</a> dhe <a href="/wiki/Gjuha_baske" title="Gjuha baske">baske</a>, që korrespondojnë me tre refugia në moshë akullore. Pastaj, folësit e Uralikut do të ishin të parët që do të zgjidhnin pjesën më të madhe të Evropës dhe gjuha e pushtuesve indo-evropianë u ndikua nga popullsia vendore urale, duke prodhuar proto-gjermanike.<sup id="cite_ref-:1_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Dëshmia ekzistuese e gjuhëve jashtë tre refugiumeve që ai propozon (si familja e gjuhës Tyrsenian) krijon një komplikacion për teorinë e Wiik-it, që do të thotë se mbështetet në një lidhje të pakundërshtuar ndërmjet secilës gjuhë dhe një nga tre proto-gjuhët që ai propozon. Për më tepër, mendimi i tij mbështetet në një interpretim të origjinës indo-evropiane që është ndryshe nga rrjedha kryesore dhe, më sfiduese, një pamje e peisazhit gjuhësor të Evropës neolitike që konsiderohet si e pamundur nga shumica e ekspertëve. </p><p><a href="/w/index.php?title=Theo_Vennemann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theo Vennemann (nuk është shkruar akoma)">Theo Vennemann</a> ka hipotezuar një substrat bask dhe një superstratë semite në gjermanisht;<sup id="cite_ref-:0_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> megjithatë, spekulimet e tij gjithashtu përgjithësisht refuzohen nga specialistët në fushat përkatëse. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fjalët_që_pohonin_se_ishin_nxjerrë_nga_gjuhët_jo-indoeuropiane"><span id="Fjal.C3.ABt_q.C3.AB_pohonin_se_ishin_nxjerr.C3.AB_nga_gjuh.C3.ABt_jo-indoeuropiane"></span>Fjalët që pohonin se ishin nxjerrë nga gjuhët jo-indoeuropiane</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&veaction=edit&section=2" title="Redakto pjesën: Fjalët që pohonin se ishin nxjerrë nga gjuhët jo-indoeuropiane" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Fjalët që pohonin se ishin nxjerrë nga gjuhët jo-indoeuropiane"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hawkins, për më tepër, pohon se më shumë se një e treta e leksikut gjermanik amtare janë me origjinë jo-indoeuropiane dhe ai përsëri tregon gjuhën hipotetike të substratit si shkak. Disa fusha leksikore dominohen nga fjalët jo-indo-evropiane sipas Hawkins. Kushtet e detit, kushtet bujqësore, kushtet inxhinierike (ndërtimi / arkitektura), fjalët mbi luftën dhe armët, emrat e kafshëve dhe peshqve, dhe emrat e institucioneve komunale dhe sociale janë qendra të fjalëve jo-indo-evropiane sipas Hawkins. Disa shembuj të gjuhës angleze të dhëna nga Hawkins përfshijnë: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td colspan="7"><b>Detar</b> </td></tr> <tr> <th>Anglisht </th> <th>Gjermanisht </th> <th>Hollandisht </th> <th>Danisht </th> <th>Islandisht </th> <th>Latinisht </th> <th>Rusisht </th></tr> <tr> <td>sea </td> <td>See </td> <td>zee </td> <td>sø </td> <td>sjór </td> <td>mare </td> <td>море <p>(morè) </p> </td></tr> <tr> <td>ship </td> <td>Schiff </td> <td>schip </td> <td>skib </td> <td>skip </td> <td>navis </td> <td>плот (судно, корабль) <p>(plot (sudno, korabl')) </p> </td></tr> <tr> <td>strand <i>(beach)</i> </td> <td>Strand </td> <td>strand </td> <td>strand </td> <td>strönd </td> <td>litus, acta </td> <td>берег <p>(bèrèg) </p> </td></tr> <tr> <td>ebb </td> <td>Ebbe </td> <td>eb </td> <td>ebbe </td> <td>efja </td> <td>decessus, recessus </td> <td>отлив <p>(otliv) </p> </td></tr> <tr> <td>steer </td> <td>steuern </td> <td>sturen </td> <td>styre </td> <td>stýra </td> <td>guberno </td> <td>управлять <p>(upravljat') </p> </td></tr> <tr> <td>sail </td> <td>segeln </td> <td>zeilen </td> <td>sejle </td> <td>sigla </td> <td>navigo </td> <td>плавать <p>(plavat') </p> </td></tr> <tr> <td>keel </td> <td>Kiel </td> <td>kiel </td> <td>køl </td> <td>kjölur </td> <td>carina </td> <td>киль <p>(kil') </p> </td></tr> <tr> <td>north </td> <td>Norden </td> <td>noorden </td> <td>nord </td> <td>norður </td> <td>septentrio, boreas </td> <td>север <p>(sèvèr) </p> </td></tr> <tr> <td>south </td> <td>Süden </td> <td>zuiden </td> <td>syd </td> <td>suður </td> <td>australis, meridies </td> <td>юг <p>(jug) </p> </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td colspan="7"><b>Armët e luftës</b> </td></tr> <tr> <th>Anglisht </th> <th>Gjermanisht </th> <th>Hollandisht </th> <th>Danisht </th> <th>Islandisht </th> <th>Latinisht </th> <th>Rusisht </th></tr> <tr> <td>sword </td> <td>Schwert </td> <td>zwaard </td> <td>sværd </td> <td>sverð </td> <td>gladius (ensis, ferrum) </td> <td>меч <p>(mèch) </p> </td></tr> <tr> <td>shield </td> <td>Schild </td> <td>schild </td> <td>skjold </td> <td>skjöldur </td> <td>scutum </td> <td>щит <p>(shchit) </p> </td></tr> <tr> <td>helm(et) </td> <td>Helm </td> <td>helm </td> <td>hjelm </td> <td>hjálmur </td> <td>galea </td> <td>шлем <p>(shlèm) </p> </td></tr> <tr> <td>bow </td> <td>Bogen </td> <td>boog </td> <td>bue </td> <td>bogi </td> <td>arcus </td> <td>лук <p>(luk) </p> </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td colspan="7"><b>Kafshët</b> </td></tr> <tr> <th>Anglisht </th> <th>Gjermanisht </th> <th>Hollandisht </th> <th>Danisht </th> <th>Islandisht </th> <th>Latinisht </th> <th>Rusisht </th></tr> <tr> <td>eel </td> <td>Aal </td> <td>aal </td> <td>ål </td> <td>áll </td> <td>anguilla </td> <td>угорь <p>(ugor') </p> </td></tr> <tr> <td>calf </td> <td>Kalb </td> <td>kalf </td> <td>kalv </td> <td>kálfur </td> <td>vitulus </td> <td>телёнок <p>(tèl'onok) </p> </td></tr> <tr> <td>lamb </td> <td>Lamm </td> <td>lam </td> <td>lam </td> <td>lamb </td> <td>agnus </td> <td>ягнёнок <p>(jagn<sup>'</sup>onok) </p> </td></tr> <tr> <td>bear </td> <td>Bär </td> <td>beer </td> <td>bjørn </td> <td>björn </td> <td>ursus </td> <td>медведь <p>(mèdvèd') </p> </td></tr> <tr> <td>stork </td> <td>Storch </td> <td>stork <p><i>(archaic)</i> </p> </td> <td>stork </td> <td>storkur </td> <td>ciconia </td> <td>аист <p>(áist) </p> </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td colspan="7"><b>Komunale</b> </td></tr> <tr> <th>Anglisht </th> <th>Gjermanisht </th> <th>Hollandisht </th> <th>Danisht </th> <th>Islandisht </th> <th>Latinisht </th> <th>Rusisht </th></tr> <tr> <td>king </td> <td>König </td> <td>koning </td> <td>konge </td> <td>konungur/kóngur </td> <td>rex </td> <td>король, князь <p>(korol', kn'az') </p> </td></tr> <tr> <td>knight* </td> <td>Knecht </td> <td>knecht </td> <td>knægt </td> <td>knakkur </td> <td>servitus </td> <td>слуга <p>(sluga) </p> </td></tr> <tr> <td>thing </td> <td>Ding </td> <td>ding </td> <td>ting </td> <td>þing </td> <td>res </td> <td>вещь <p>(vèshch') </p> </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td colspan="7"><b>I Përzier</b> </td></tr> <tr> <th>Anglisht </th> <th>Gjermanisht </th> <th>Hollandisht </th> <th>Danisht </th> <th>Islandisht </th> <th>Latinisht </th> <th>Rusisht </th></tr> <tr> <td>drink </td> <td>trinken </td> <td>drinken </td> <td>drikke </td> <td>drekka </td> <td>bibo </td> <td>пить <p>(pit') </p> </td></tr> <tr> <td>leap <i>(run)</i> </td> <td>laufen </td> <td>lopen </td> <td>løbe </td> <td>hlaupa </td> <td>curro </td> <td>бегать <p>(bègat') </p> </td></tr> <tr> <td>bone </td> <td>Bein (meaning <i>leg</i>) </td> <td>been (meaning <i>bone</i> or <i>leg</i>) </td> <td>ben </td> <td>bein </td> <td>os </td> <td>кость <p>(kost') </p> </td></tr> <tr> <td>wife <i>(woman)</i> </td> <td>Weib </td> <td>wijf </td> <td>viv </td> <td>víf </td> <td>uxor </td> <td>жена <p>(zhèna) </p> </td></tr> <tr> <td>bride </td> <td>Braut </td> <td>bruid </td> <td>brud </td> <td>brúður </td> <td>nupta </td> <td>невеста <p>(nèvèsta) </p> </td></tr> <tr> <td>(bride)groom </td> <td>(Bräuti)gam </td> <td>(bruide)gom </td> <td>(brud)gom </td> <td>(brúð)gumi </td> <td>maritus </td> <td>жених <p>(zhènikh) </p> </td></tr></tbody></table> <p>Shënime: </p> <ul><li>Fjala e zakonshme holandeze për "lejlekun" është ooievaar, por karakteri i vjetër ende ekziston në dialektet.<sup id="cite_ref-etymologiebank.nl_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-etymologiebank.nl-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>knight / Knecht / knecht / knight janë të gjitha të lidhura, por në holandisht, gjermanisht dhe danisht ata nënkuptojnë "shërbëtor", që supozohet të jetë kuptimi origjinal, ndërsa në anglisht i referohet një lloji specifik të fisnikut.<sup id="cite_ref-etymologiebank.nl_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-etymologiebank.nl-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Bein gjerman dhe holandez kanë qenë të dyja "këmbë" dhe "kockave". (Në gjermanisht, por jo në holandisht, kuptimi "kockë" është arkaik.)</li> <li>Gjermanisht Weib dhe holandisht wijf nënkuptojnë "grua" në përgjithësi (nuk kufizohen vetëm me "bashkëshortin"). Në ditët e sotme të dyja janë pejorative. Fjalët zëvendësuese janë Frau dhe vrouw respektivisht.</li> <li>Fjala ruse киль (kil ') ishte, ashtu si shumë terma detare, që rrjedh nga fjala hollandeze kiel.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Polemika">Polemika</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&veaction=edit&section=3" title="Redakto pjesën: Polemika" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Polemika"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Shumë prej jo-etimologjive të supozuara të Hawkins janë të diskutueshme. Një mënyrë e qartë për të hedhur poshtë hipotezën e substancave gjermane është gjetja e etimologjive indo-evropiane për fjalët në listën e Hawkins. Procesi vazhdon, por disa të përmendura si shembuj nga Hawkins mund të eliminohen. Për shembull, në përgjithësi pajtohet që përkrenarja përfaqëson IE * ḱel- 'për të fshehur<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, fshehur' (f. Shelg i fshehtë, mbuluar ',<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) <sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Lindja lidhet me IE * h2eus- 'agim'.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Disa nga fjalët mund të kenë derivime Indo-Europiane që thjesht nuk ruhen mirë në gjuhët e tjera Indo-Europiane. Për shembull, është sugjeruar që gruaja është e lidhur me Tocharian B kwīpe 'turp; vulva ',<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> nga një rrënjë e rindërtuar * gʷʰíh2bʰo -.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Etimologji të tjera të mundshme përfshijnë: </p> <ul><li>ebb: nga * h2epo "off, away"</li> <li>në veri: nga * hlnr̥-tero- që është nga ana e * henerit 'nën, të majtë', në veri duke qenë në të majtë kur përballet me diellin në rritje.</li> <li>në jug: nga * sunþera- e cila është nga ana e * Sunetit sun ', nga rrjedhin oblique e * sóh₂wl̥</li> <li>perëndim: nga * westera - e cila është nga ana e * wes-, formë e zvogëluar e mbrëmjes 'wespero' [16]</li> <li>mburojë: nga * skel- "për të shkurtuar"</li> <li>lejla: nga * str̥go- e cila është forma zero e klasës së * ster- "ngurtë"</li> <li>mbajnë: 'një ngjyrë kafe' (një term shmangie tabu, ose formim tabuistik) nga * bʰerH- 'ndritshme, kafe'; ose direkt nga * ʰʰwer- 'kafshë e egër'</li> <li>pije: nga * dʰrénđee-, prezentues i * dʰre ǵ '' për të nxjerrë, tërheq '</li> <li>dhëndëri: (si në dhëndër) nga * (dʰ) gʰm̥on e cila është formë suffixed zero-grade e * dʰgʰom- "tokë". Fjala "dhëndër" rrjedh nga bridegome e mesme angleze dhe brȳdguma e vjetër angleze, një përbërje e 'nuses' dhe 'njeri'. R ndërhyrës në dhëndërin anglez Modern është për shkak të kontaminimit me fjalën dhëndër (me kuptim të ndryshëm), origjina e të cilit është e panjohur.</li> <li>anija: nga * skei-, një rrënjë që fillimisht do të thotë 'të prerë' (shih En shift, ON skipa 'për të rregulluar, kontrolluar'), ose krahaso grek skáptō (σκάπτω) 'I gërmoj', duke iu referuar një varkë gërmoj.</li> <li>fillesë: nga * ster-, do të thotë "i gjerë, i sheshtë".</li> <li>mbret: Vajza është e lidhur me "kin" e anglishtes moderne dhe lidhur me gjininë latine, etj., nga * ¹enh1- "lind, nxit". Edhe origjina ka paralele IE, të tilla si Hittite ḫ aššu- "mbreti" nga ḫāš-, ḫ ašš- "engender".</li></ul> <p>Ngjashëm, fjala "mbajnë" nuk mund të jetë unike për gjuhët gjermane. Në rusisht, varret e një ariu janë berloga, ndonjëherë të etymologizuara si "varret e ber". Të tjerë pohojnë se berloga dhe fjalë të tjera të ngjashme sllave (p.sh. barłóg polonisht) mund të rrjedhin nga një fjalë proto-sllave për 'moçal' që ndikoi gjithashtu në origjinën origjinale perëndimore sllave të emrit të qytetit Berlin si një "qytet i ndërtuar mbi baza moçalore ". Një numër i gjuhëve sllave kanë ngjashmëri me medved për "ariun", që do të thoshte "honey-eater" <* medʰu + * ed- (që më vonë u mor për të thotë "mjalti-njohës" nga etimologjia popullore). Kjo sugjeron që një fjalë e lashtë e vjetër sllave mund të jetë zëvendësuar nga një eufemizëm. Megjithatë, mbështetësit e hipotezës së substancave gjermane, të tilla si Max Vasmer, shpjegojnë lidhjen e qartë mes berloga dhe fjalës gjermane për 'mbartjen' nga fakti se ndikimet e hershme të vjetra të Norvegjisë në gjuhët e sllave Lindore nuk mund të shpërfillen: shih teorinë normative të mbizotërimit në lidhje me varangianët origjina e popullit rus nga Skandinavia nga i cili rrjedh edhe emri i Rusisë. </p><p>Shtojca e rrënjëve indo-evropiane në Librin e Trashëgimisë Amerikane 1969 e Calvert Watkins renditi disa rrënjë që besohej të ishin unike për atë gjermanik në atë kohë. Botimet e fundit kanë zvogëluar ndjeshëm numrin e rrënjëve që pretendohen të jenë në mënyrë unike gjermane. </p><p>Trajtimet më të fundit të Proto-Germanic kanë tendencë të refuzojnë ose thjesht të lënë jashtë diskutimit mbi hipotezën e substancave gjermane. Gramatika e hershme gjermane e Joseph B. Voyles nuk përmend hipotezën, si shumë botime të kohëve të fundit mbi familjen e gjuhës gjermane. </p><p>Megjithatë, hipoteza mbetet e popullarizuar në disa qarqe, siç është shkolla Leiden e gjuhësisë historike. Fjalori i parë etimologjik i çdo gjuhe që në mënyrë sistematike e mori hipotezën në diskutimet e tij është fjalor i ri holandez, i ndikuar nga mendimi i grupit Leiden: Marlies Philippa et al. (ed), Etymologisch woordenboek van het Nederlands, shtypi i Universitetit të Amsterdamit, në 4 vëllime, 2003-2009. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hybridizimi_i_centum-satem_si_shkak_i_supozuar">Hybridizimi i centum-satem si shkak i supozuar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&veaction=edit&section=4" title="Redakto pjesën: Hybridizimi i centum-satem si shkak i supozuar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Hybridizimi i centum-satem si shkak i supozuar"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Është sugjeruar që proto-gjermanik u ngrit si një hibrid i dy dialekteve Indo-Europiane, nga centa dhe llojet Satem respektivisht. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Indo-European_isoglosses.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Indo-European_isoglosses.png/220px-Indo-European_isoglosses.png" decoding="async" width="220" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Indo-European_isoglosses.png/330px-Indo-European_isoglosses.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Indo-European_isoglosses.png/440px-Indo-European_isoglosses.png 2x" data-file-width="845" data-file-height="517" /></a><figcaption>Siç tregon kjo hartë e isoglosses indo-evropiane, gjuhët gjermane klasifikohen si gjuhë centumi (kufiri blu), por gjithashtu ndajnë vetitë fonologjike me gjuhët balto-sllave (kufiri i kuq), të cilat janë gjuhë satem.</figcaption></figure> <p>Hipoteza mund të ndihmojë në shpjegimin e vështirësive në klasifikimin e gjuhëve gjermane. Ata janë klasifikuar si gjuhë centumi për shkak të korrespondencave të shëndosha, të ilustruara në formacionet: * hund- ("njëqind" është cent me një fikativ velar sipas ligjit të Grimm) dhe * hwis ("kush", quis latin) sund dhe! respektivisht. Megjithatë, gjuhët gjermane, të përbashkëta me gjuhët balto-sllave, që janë gjuhë të satemave, kanë më shumë gjasa të shfaqin -m- (në krahasim me * -bh-) në shumëllojshmëri instrumentale, dative dhe ablative, si dhe disa veçana të caktuara dhe duals (shih hartën e isoglosses indo-evropiane, djathtas). </p><p>Sidoqoftë, tiparet e mësipërme mund të shpjegohen lehtësisht nga një substrate jo-indoeuropiane që është e zakonshme për proto-gjermanike dhe proto-balto-sllave. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biblografia">Biblografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&veaction=edit&section=5" title="Redakto pjesën: Biblografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Biblografia"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Robert S. P. Beekes (1995), Linguistika indo-evropiane krahasuese: një hyrje. Amsterdam: John Benjamin. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/1-55619-505-2" title="Speciale:BurimetELibrave/1-55619-505-2">1-55619-505-2</a></li> <li>John A. Hawkins (1990), "Gjuhët gjermanike", Gjuhët kryesore të Evropës Perëndimore, ed. Bernard Comrie. Londër: Routledge, f. 58-66.<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/0-415-04738-2" title="Speciale:BurimetELibrave/0-415-04738-2">0-415-04738-2</a></li> <li>Guus Kroonen (2013). Fjalor etimologjik i proto-gjermanike. Leiden: Brill.</li> <li>Yury Kuzmenko (2011). Fiset e hershme gjermane dhe fqinjët e tyre. Gjuhësi, arkeologji dhe gjenetikë. (në rusisht). Shën Petersburg. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/978-5-98187-870-1" title="Speciale:BurimetELibrave/978-5-98187-870-1">978-5-98187-870-1</a></li> <li>Edgar C. Polomë (1990), "Llojet e provave gjuhësore për kontakt të hershëm: Indo-evropianët dhe joindo-evropianët", Kur botët përplasen: Indo-evropianët dhe paraindo-evropianët, eds. T.L. Markey & J.A.C. Greppin. Ann Arbor (Mich): Karoma. f. 267-89.</li> <li>Eduard Prokosch (1939), Gramatikë krahasuese gjermanike. Filadelfia: Universiteti i Pensilvanisë, Shoqëria Gjuhësore e Amerikës.  <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/99910-34-85-4" title="Speciale:BurimetELibrave/99910-34-85-4">99910-34-85-4</a></li> <li>Orrin W. Robinson (1992), anglishtja e vjetër dhe të afërmit e saj më të afërt: një studim i gjuhëve më të hershme gjermane. Stanford: Stanford University Press. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/0-8047-2221-8" title="Speciale:BurimetELibrave/0-8047-2221-8">0-8047-2221-8</a></li> <li>Theo Vennemann (2003), "Gjuhët në Evropën parahistorike në veri të Alpeve", Gjuhët në Evropën Parahistorike, eds. Alfred Bammesberger dhe Theo Vennemann. Heidelberg: C. Winter, f. 319-332.</li> <li>Joseph B. Voyles (1992), gramatika e hershme gjermane. San Diego, Cal .: Press akademik. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/0-12-728270-X" title="Speciale:BurimetELibrave/0-12-728270-X">0-12-728270-X</a></li> <li>Calvert Watkins. ed. (1985), Dictionary e Trashëgimisë Amerikane të Rrënjëve Indo-Europiane. Boston: Houghton Mifflin. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/0-395-36070-6" title="Speciale:BurimetELibrave/0-395-36070-6">0-395-36070-6</a></li> <li>Calvert Watkins, ed. (2000), Fjalor i Trashëgimisë Amerikane të Rrënjëve Indo-Europiane, edn 2. Boston: Houghton Mifflin.<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/0-618-08250-6" title="Speciale:BurimetELibrave/0-618-08250-6">0-618-08250-6</a></li> <li>Kalevi Wiik (2002), Eurooppalainen juuret (në finlandisht, "Rrënjët e evropianëve").</li> <li>Kalevi Wiik (2004), Suomuri juuret (në finlandisht, "Rrënjët e finlandezëve").</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Burimet">Burimet</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&veaction=edit&section=6" title="Redakto pjesën: Burimet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Burimet"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">^</a> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Sigmund_Feist&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sigmund Feist (nuk është shkruar akoma)">Feist, Sigmund</a> (1932). "Origjina e gjuhëve gjermane dhe evropianizimi i Evropës Veriore". Gjuha. Shoqëria Gjuhësore e Amerikës. <b>8</b> (4): 245–254. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F408831">10.2307/408831</a>.<a href="/w/index.php?title=JSTOR&action=edit&redlink=1" class="new" title="JSTOR (nuk është shkruar akoma)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/408831">408831</a>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">^</a> <span class="reference-text">Jo të gjithë studiuesit i konsiderojnë gjuhët si sanskritisht të jenë konservatore. Prokosch (1939) shkruan se "elementi i përbashkët indo-europian duket se mbizotëron më shumë në grupin gjerman se sa kudo tjetër".</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">^</a> <span class="reference-text">Në lidhje me çështjen, Polomé (1990) shkruante: "Duke supozuar 'pidginization' në Proto-Germanic për shkak të 'humbjes' të pretenduar të një numri karakteristikash të rindërtuara nga Neogrammarians si pjesë e sistemit verbal të Proto-Indo-Europian ... është një argument mjaft i çuditshëm ... Ngjashmëria mjaft strikte strukturore midis sistemit verbal të gjuhës gjermane dhe asaj të hiteut, e bën më të çuditshme nëse këto gjuhë nuk përfaqësojnë në të vërtetë një model strukturor më arkaik sesa modelet e mëtejshme të zbërthyera të Old Icelandic dhe helenik ".</span> </li> <li id="cite_note-:0-4">^ <a href="#cite_ref-:0_4-0"><sup>a</sup></a> <a href="#cite_ref-:0_4-1"><sup>b</sup></a> <span class="reference-text">Cf. Vennemann (2003).</span> </li> <li id="cite_note-:1-5">^ <a href="#cite_ref-:1_5-0"><sup>a</sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-1"><sup>b</sup></a> <span class="reference-text">Kalevi Wiik, <i>Eurooppalaisten juuret</i> (në finlandisht) ("Rrënjët e evropianëve"), 2002</span> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">^</a> <span class="reference-text">Kalevi Wiik, <i>Eurooppalaisten juuret</i> (në finlandisht) ("Rrënjët e finlandezëve"), 2004</span> </li> <li id="cite_note-etymologiebank.nl-7">^ <a href="#cite_ref-etymologiebank.nl_7-0"><sup>a</sup></a> <a href="#cite_ref-etymologiebank.nl_7-1"><sup>b</sup></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/stork">http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/stork</a></span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">^</a> <span class="reference-text">nl:Russisch#Russische woorden in het Nederlands</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">^</a> <span class="reference-text">Sophus Bugge, “Etymologische Beiträge aus dem Nordischem”, <i>Bezzenberger Beiträge</i>, vol. 3, no. 2 (1879): 97-121, esp. 118.</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">^</a> <span class="reference-text">Wilhelm Tomaschek, <i>Die alten Thraker: eine ethnologische Untersuchung</i> (Vienna: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1893), 10.</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">^</a> <span class="reference-text">Kroonen 2013, 219.</span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">^</a> <span class="reference-text">Kroonen 2013, 43.</span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">^</a> <span class="reference-text">K. T. Schmidt & Klaus Strunk, “Toch. B <i>kwipe</i>‘Scham, Schande’, A <i>kip</i> ‘Scham’, und germ. *wīƀa ‘Weib’”, <i>Indogermanica Europaea: Festschrift für Wolfgang Meid zum 60. Geburtstag am 12. 11. 1989</i>, ed. Wolfgang Meid et al. (Graz: Institut für Sprachwissenschaft der Universität Graz, 1989), 251–284.</span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">^</a> <span class="reference-text">Calvert Watkins, <i>The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots</i>, 2nd edn., s.v. ‘gʷʰībʰ-’ (Boston: Houghton Mifflin, 2000), 32.</span> </li> </ol></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Marrë nga "<a dir="ltr" href="https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&oldid=1809669">https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&oldid=1809669</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciale:Kategorit%C3%AB" title="Speciale:Kategoritë">Kategoritë</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Historit%C3%AB_e_gjuh%C3%ABs" title="Kategoria:Historitë e gjuhës">Historitë e gjuhës</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Gjuh%C3%ABt_gjermanike" title="Kategoria:Gjuhët gjermanike">Gjuhët gjermanike</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Para-indo-evropiane" title="Kategoria:Para-indo-evropiane">Para-indo-evropiane</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Gjuh%C3%ABt_e_lashta" title="Kategoria:Gjuhët e lashta">Gjuhët e lashta</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Kjo faqe është redaktuar për herë te fundit më 12 dhjetor 2017, në orën 10:38.</li> <li id="footer-info-copyright">Të gjitha materialet që gjenden në këtë faqë janë të mbrojtura nga <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution/Share-Alike License</a>;. Shiko <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Terms of Use</a> për më shumë informacione.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Rreth të dhënave vetjake</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Rreth">Rreth Wikipedia-s</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Shfaj%C3%ABsimet_e_p%C3%ABrgjithshme">Shfajësimet</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programuesit</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/sq.wikipedia.org">Statistikat</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklarata e cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//sq.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Hipoteza_e_substancave_gjermane&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Për celular</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-58c5c47db8-jwbkz","wgBackendResponseTime":213,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.037","walltime":"0.042","ppvisitednodes":{"value":228,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":0,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":2,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":2692,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 0.000 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-b45rv","timestamp":"20241201081902","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Hipoteza e substancave gjermane","url":"https:\/\/sq.wikipedia.org\/wiki\/Hipoteza_e_substancave_gjermane","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q609074","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q609074","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2017-11-21T06:31:16Z"}</script> </body> </html>