CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Sefardische Joden - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"8ded44de-7ca3-422d-9157-0442f246c569","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Sefardische_Joden","wgTitle":"Sefardische Joden","wgCurRevisionId":68041211,"wgRevisionId":68041211,"wgArticleId":34516,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artikel mist referentie sinds november 2022","Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen","Wikipedia:Artikel mist referentie sinds augustus 2024","Joodse diaspora"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Sefardische_Joden","wgRelevantArticleId":34516,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[], "wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q102251","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles": "ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader", "ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.6"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Sefardische Joden - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Sefardische_Joden"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Sefardische_Joden"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Sefardische_Joden rootpage-Sefardische_Joden skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/11_december"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Sefardische+Joden" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Sefardische+Joden" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Sefardische+Joden" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Sefardische+Joden" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Mizrachi-Joden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mizrachi-Joden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Mizrachi-Joden</span> </div> </a> <ul id="toc-Mizrachi-Joden-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-De_Romeinse_tijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Romeinse_tijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>De Romeinse tijd</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Romeinse_tijd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Visigotische_tijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Visigotische_tijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>De Visigotische tijd</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Visigotische_tijd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Moorse_tijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Moorse_tijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>De Moorse tijd</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Moorse_tijd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Reconquista_en_de_verdrijving_uit_Iberië" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Reconquista_en_de_verdrijving_uit_Iberië"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>De Reconquista en de verdrijving uit Iberië</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Reconquista_en_de_verdrijving_uit_Iberië-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Recht_op_terugkeer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Recht_op_terugkeer"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Recht op terugkeer</span> </div> </a> <ul id="toc-Recht_op_terugkeer-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-De_Nederlandse_Sefardim" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Nederlandse_Sefardim"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>De Nederlandse Sefardim</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-De_Nederlandse_Sefardim-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>De Nederlandse Sefardim-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-De_Nederlandse_Sefardim-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bekende_Nederlandse_Sefardim" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bekende_Nederlandse_Sefardim"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Bekende Nederlandse Sefardim</span> </div> </a> <ul id="toc-Bekende_Nederlandse_Sefardim-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Sefardische Joden</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 74 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-74" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">74 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sefardiese_Jode" title="Sefardiese Jode – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Sefardiese Jode" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Sephardim" title="Sephardim – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Sephardim" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Sefarditas" title="Sefarditas – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Sefarditas" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%87%D9%88%D8%AF_%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%8A%D9%88%D9%86" title="يهود سفارديون – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="يهود سفارديون" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%8A%D9%85" title="سيفارديم – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="سيفارديم" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Pueblu_sefard%C3%ADn" title="Pueblu sefardín – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Pueblu sefardín" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/S%C9%99f%C9%99rad_y%C9%99hudil%C9%99ri" title="Səfərad yəhudiləri – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Səfərad yəhudiləri" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%E2%80%8C%E2%80%8C%E2%80%8C%D9%84%D8%B1%DB%8C" title="سفراد یهودی‌‌‌‌لری – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="سفراد یهودی‌‌‌‌لری" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%8B" title="Сефарды – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Сефарды" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%B8" title="Сефарадски евреи – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Сефарадски евреи" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Sefaraded" title="Sefaraded – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Sefaraded" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Sefardi" title="Sefardi – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Sefardi" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Sefardites" title="Sefardites – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Sefardites" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Sefard%C5%A1t%C3%AD_%C5%BDid%C3%A9" title="Sefardští Židé – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Sefardští Židé" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sefardisk_j%C3%B8dedom" title="Sefardisk jødedom – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Sefardisk jødedom" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sephardim" title="Sephardim – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Sephardim" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B5%CF%86%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B5%CF%82" title="Σεφαρδίτες – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Σεφαρδίτες" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sephardic_Jews" title="Sephardic Jews – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Sephardic Jews" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Sefardoj" title="Sefardoj – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Sefardoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Sefard%C3%AD" title="Sefardí – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Sefardí" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Sefaradi_juudid" title="Sefaradi juudid – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Sefaradi juudid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Sefardi" title="Sefardi – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Sefardi" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="سفاردی‌ها – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سفاردی‌ها" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Sefardijuutalaiset" title="Sefardijuutalaiset – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Sefardijuutalaiset" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9farades" title="Séfarades – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Séfarades" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Sefard%C3%AD" title="Sefardí – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Sefardí" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7%94%D7%93%D7%95%D7%AA_%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%93" title="יהדות ספרד – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="יהדות ספרד" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Sefardi" title="Sefardi – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Sefardi" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Szef%C3%A1rdok" title="Szefárdok – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szefárdok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Sephardi" title="Sephardi – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Sephardi" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Yahudi_Sefardi" title="Yahudi Sefardi – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Yahudi Sefardi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Sefarditi" title="Sefarditi – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Sefarditi" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%BB%E3%83%95%E3%82%A1%E3%83%AB%E3%83%87%E3%82%A3%E3%83%A0" title="セファルディム – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="セファルディム" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="სეფარდები – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სეფარდები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8A%A4%ED%8C%8C%EB%9D%BC%EB%93%9C_%EC%9C%A0%EB%8C%80%EC%9D%B8" title="스파라드 유대인 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="스파라드 유대인" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Sefard%C3%AE" title="Sefardî – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Sefardî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Sepharditae" title="Sepharditae – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Sepharditae" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Sefaradim" title="Sefaradim – Ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Sefaradim" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Sefardi" title="Sefardi – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Sefardi" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Sefardita" title="Sefardita – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Sefardita" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Sefardai" title="Sefardai – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Sefardai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Sefardi" title="Sefardi – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Sefardi" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Sefarada" title="Sefarada – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Sefarada" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8" title="Сефарди – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Сефарди" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Orang_Yahudi_Sephardi" title="Orang Yahudi Sephardi – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Orang Yahudi Sephardi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Sephardim" title="Sephardim – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Sephardim" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sefardar" title="Sefardar – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Sefardar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sefarder" title="Sefarder – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sefarder" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Sefarditas" title="Sefarditas – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Sefarditas" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Sefardyjczycy" title="Sefardyjczycy – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Sefardyjczycy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%DB%8C%DB%81%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="سفاردی یہودی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سفاردی یہودی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Sefarditas" title="Sefarditas – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Sefarditas" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Evrei_sefarzi" title="Evrei sefarzi – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Evrei sefarzi" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%8B" title="Сефарды – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Сефарды" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Sifardita" title="Sifardita – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Sifardita" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Sephardi_Jews" title="Sephardi Jews – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Sephardi Jews" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sefardi" title="Sefardi – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Sefardi" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Sephardi_Jews" title="Sephardi Jews – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Sephardi Jews" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Sefardsk%C3%AD_%C5%BDidia" title="Sefardskí Židia – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Sefardskí Židia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Sefardski_Judje" title="Sefardski Judje – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Sefardski Judje" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Jehud%C3%ABt_sefardik%C3%AB" title="Jehudët sefardikë – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Jehudët sefardikë" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8" title="Сефарди – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Сефарди" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Sefarder" title="Sefarder – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Sefarder" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AF%86%E0%AE%AA%E0%AE%B0%E0%AE%BE%E0%AE%A4%E0%AF%81_%E0%AE%AF%E0%AF%82%E0%AE%A4%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="செபராது யூதர்கள் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="செபராது யூதர்கள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%9F%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%94%E0%B8%B5" title="ชาวยิวเซฟาร์ดี – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="ชาวยิวเซฟาร์ดี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Sefarad_Yahudileri" title="Sefarad Yahudileri – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Sefarad Yahudileri" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8" title="Сефарди – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Сефарди" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%DB%8C%DB%81%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="سفاردی یہودی – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="سفاردی یہودی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Do_Th%C3%A1i_Sephardi" title="Người Do Thái Sephardi – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Người Do Thái Sephardi" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Sefar%C3%A5des" title="Sefarådes – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Sefarådes" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A1%9E%E6%B3%95%E8%BF%AA%E7%8A%B9%E5%A4%AA%E4%BA%BA" title="塞法迪犹太人 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="塞法迪犹太人" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%93%D7%99%D7%9D" title="ספרדים – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ספרדים" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%89%E2%B5%99%E2%B4%B0%E2%B4%BC%E2%B4%B0%E2%B5%94%E2%B4%B7%E2%B5%89%E2%B5%8E%E2%B5%8F" title="ⵉⵙⴰⴼⴰⵔⴷⵉⵎⵏ – Standaard Marokkaanse Tamazight" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵉⵙⴰⴼⴰⵔⴷⵉⵎⵏ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="Standaard Marokkaanse Tamazight" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A1%9E%E6%B3%95%E8%BF%AA%E7%8A%B9%E5%A4%AA%E4%BA%BA" title="塞法迪犹太人 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="塞法迪犹太人" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q102251#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sefardische_Joden" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Sefardische_Joden" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sefardische_Joden"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Sefardische_Joden"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Sefardische_Joden" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Sefardische_Joden" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&oldid=68041211" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Sefardische_Joden&id=68041211&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlQ%C4%B1sald%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSefardische_Joden"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrKodu&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSefardische_Joden"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Sefardische+Joden"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Sefardische_Joden&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sephardi_Jews" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q102251" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><p><b>Sefardische Joden</b> of <b>Sefardim</b> (<a href="/wiki/Hebreeuws" title="Hebreeuws">Hebreeuws</a>: ספרדי, <small><a href="/wiki/Hebreeuws#Modern_Hebreeuws" title="Hebreeuws">Standaard</a></small> <i>Səfardi</i> <small><a href="/w/index.php?title=Iberiaans_Hebreeuws&action=edit&redlink=1" class="new" title="Iberiaans Hebreeuws (de pagina bestaat niet)">Iberiaans</a></small> <i>Səp̄arədî</i>; meervoud: ספרדים, <small><a href="/wiki/Hebreeuws#Modern_Hebreeuws" title="Hebreeuws">Standaard</a></small> <i>Səfaradim</i> <small><a href="/w/index.php?title=Iberiaans_Hebreeuws&action=edit&redlink=1" class="new" title="Iberiaans Hebreeuws (de pagina bestaat niet)">Iberiaans</a></small> <i>Səp̄arədîm</i>) zijn <a href="/wiki/Joden" title="Joden">Joden</a> wier voorouders in <a href="/wiki/Spanje" title="Spanje">Spanje</a> en <a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a> leefden. In 1492 werden zij als gevolg van het <a href="/wiki/Verdrijvingsedict" title="Verdrijvingsedict">verdrijvingsedict</a> gedwongen Spanje te verlaten, dan wel zich tot het <a href="/wiki/Christendom" title="Christendom">christendom</a> te bekeren. In 1497 werden de Sefardim in Portugal voor dezelfde keuze gesteld. Hiermee kwam een einde aan een periode van openlijke Joodse aanwezigheid op het <a href="/wiki/Iberisch_Schiereiland" title="Iberisch Schiereiland">Iberisch Schiereiland</a>, die al zou dateren van de <a href="/wiki/Fenici%C3%AB" title="Fenicië">Fenicische</a> of latere <a href="/wiki/Carthago" title="Carthago">Carthaagse</a> periode, dus in ieder geval teruggaat tot voor de Romeinse verovering van Iberië.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 25 november 2022 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup> </p><p>De term Sefardim is afgeleid van het Hebreeuwse woord "Sefaràd", dat Spanje betekent. De taal van de Sefardim is het <a href="/wiki/Ladino_(Sefardische_taal)" title="Ladino (Sefardische taal)">Ladino</a>, een aan het Spaans verwante taal met veel <a href="/wiki/Hebreeuws" title="Hebreeuws">Hebreeuwse</a> woorden. Deze taal is echter bijna uitgestorven: Sefardische Joden spreken nu voornamelijk (in <a href="/wiki/Isra%C3%ABl" title="Israël">Israël</a>) <a href="/wiki/Ivriet" class="mw-redirect" title="Ivriet">Modern Hebreeuws</a> en ook in andere landen de landstaal. Het Ladino leeft nog voort in het <a href="/wiki/Sefardische_muziek" title="Sefardische muziek">Sefardische muziek</a>genre. </p><p>De Sefardische Joden stonden in West-Europa vaak meer in aanzien dan de <a href="/wiki/Asjkenazische_Joden" title="Asjkenazische Joden">Asjkenazim</a>, de Joden uit Oost-Europa.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 29 augustus 2024 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup> De Sefardim speelden een rol in bankwezen en wetenschap. Een aantal van hen werd in de adelstand verheven, zoals de familie <a href="/wiki/Lopes_Suasso" title="Lopes Suasso">Lopes Suasso</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mizrachi-Joden">Mizrachi-Joden</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Mizrachi-Joden" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Mizrachi-Joden"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In een bredere zin wordt de term 'Sefardisch' ook gebruikt voor de <a href="/wiki/Mizrachi-Joden" title="Mizrachi-Joden">Mizrachi-Joden</a> (Mizrahi). Dit zijn de Joden die al vanouds in het <a href="/wiki/Midden-Oosten" title="Midden-Oosten">Midden-Oosten</a> en de <a href="/wiki/Arabische_wereld" title="Arabische wereld">Arabische wereld</a> wonen, in landen zoals Perzië, Syrië en Irak. Echter, hun gebedenboeken verschillen van die van de Sefardische Joden afkomstig uit Iberië, evenals hun cultuur. Mizrachi Joden spreken Arabisch en Joodse dialecten, zoals <a href="/wiki/Judeo-Arabisch" title="Judeo-Arabisch">Joods-Arabisch</a>, Joods-Perzisch (Jidi) of Joods-Aramese dialecten. </p><p>Sinds de oprichting van de staat Israël zijn de gemeenschappen van de Mizrahi in hun oorspronkelijke landen vrijwel allemaal nagenoeg verdwenen. De hedendaagse Mizrahi in Israël zijn veelal geïntegreerde Israëli en ook in Israël geboren (zogenaamde Sabras). De Mizrahi in Israël ressorteren onder het Sefardische <a href="/wiki/Opperrabbijn" title="Opperrabbijn">opperrabinaat</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wanneer de eerste Joden zich in Iberië vestigden, is onduidelijk. Volgens verschillende legendes zouden er al sinds de tijd van de <a href="/wiki/Fenici%C3%ABrs" title="Feniciërs">Feniciërs</a> en koning <a href="/wiki/Salomo" title="Salomo">Salomo</a> Joden in Spanje leven die toen handelden met het eveneens legendarische <a href="/wiki/Tartessos" title="Tartessos">Tarsis</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Romeinse_tijd">De Romeinse tijd</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: De Romeinse tijd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: De Romeinse tijd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vast staat dat ten tijde van de <a href="/wiki/Romeinse_Rijk" title="Romeinse Rijk">Romeinse</a> verovering van Iberië (vanaf de tweede eeuw voor Christus) al Joden in Iberië en Zuid-Frankrijk leefden waar ze betrekkelijk vreedzaam konden leven. Zij zouden als handelaren naar die gebieden zijn gemigreerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Visigotische_tijd">De Visigotische tijd</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: De Visigotische tijd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: De Visigotische tijd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In het begin van de heerschappij van de <a href="/wiki/Visigoten" title="Visigoten">Visigoten</a> (vanaf de vierde eeuw na Christus) kon de Joodse bevolking van Iberië naar wordt aangenomen in redelijke vrijheid leven. Dit veranderde in de loop der tijden echter, vooral nadat de Visigotische heersers in 589 van het <a href="/wiki/Arianisme" title="Arianisme">ariaanse</a> christendom naar het katholieke christendom waren overgegaan. Het kwam in die tijd zelfs tot een verbod op het joodse geloof, maar onduidelijk is of dat verbod in de praktijk ook werd uitgevoerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Moorse_tijd">De Moorse tijd</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: De Moorse tijd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: De Moorse tijd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Sefardim verwelkomden de <a href="/wiki/Moren" title="Moren">Moorse</a> inval in Zuid-Spanje (712) en de daaropvolgende verovering van een groot deel van het Iberische Schiereiland omdat zij hoopten in meer vrijheid te kunnen leven dan ten tijde van de Visigotische heerschappij. Die hoop bleek bewaarheid te worden: ten tijde van de Moorse heerschappij van Spanje leefden de Sefardim gedurende langere perioden in relatieve vrijheid en de Sefardische gemeenschap maakte een bloeitijd door op cultureel, filosofisch, wetenschappelijk en theologisch terrein. Ook in de Moorse tijd kwamen echter perioden voor zoals tijdens het <a href="/wiki/Kalifaat_van_de_Almohaden" title="Kalifaat van de Almohaden">kalifaat van de Almohaden</a> waarin de geloofsvrijheid ernstig onder druk kwam te staan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Reconquista_en_de_verdrijving_uit_Iberië"><span id="De_Reconquista_en_de_verdrijving_uit_Iberi.C3.AB"></span>De Reconquista en de verdrijving uit Iberië</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: De Reconquista en de verdrijving uit Iberië" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: De Reconquista en de verdrijving uit Iberië"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De situatie van de Sefardim verslechterde echter definitief toen hun woongebieden, gedurende de <a href="/wiki/Reconquista_(Spanje)" class="mw-redirect" title="Reconquista (Spanje)">Reconquista</a> (herovering) van Spanje, door de christenen geleidelijk werden veroverd op de Moren. In deze gebieden kwamen de Sefardim in het algemeen zwaar onder druk te staan. In verschillende delen van het land werd wetgeving ingevoerd die ertoe moest leiden dat de Sefardim gemarginaliseerd werden van de rest van de bevolking. Ook kwam het op grote schaal tot <a href="/wiki/Pogrom" title="Pogrom">pogroms</a> die velen het leven kostten en vele Sefardim voelden zich gedwongen zich tot het christendom te bekeren om het vege lijf te redden. In 1492 eindigde met de inname van Moors <a href="/wiki/Koninkrijk_Granada" title="Koninkrijk Granada">Granada</a> door het <a href="/wiki/Katholieke_koningspaar" class="mw-redirect" title="Katholieke koningspaar">katholieke koningspaar</a> uiteindelijk de Reconquista van Spanje. In datzelfde jaar vaardigden zij het <a href="/wiki/Verdrijvingsedict" title="Verdrijvingsedict">Verdrijvingsedict</a> uit als gevolg waarvan de Sefardim definitief gedwongen werden Spanje te verlaten, dan wel zich tot het christendom te bekeren. Zij die zich niet tot het christendom bekeerden, vertrokken voornamelijk naar <a href="/wiki/Koninkrijk_Portugal" title="Koninkrijk Portugal">Portugal</a> (dat toen een zelfstandig koninkrijk was), het <a href="/wiki/Ottomaanse_Rijk" title="Ottomaanse Rijk">Ottomaanse Rijk</a> en <a href="/wiki/Noord-Afrika" title="Noord-Afrika">Noord-Afrika</a>. Een kleinere groep vertrok naar de <a href="/wiki/Habsburgse_Nederlanden" title="Habsburgse Nederlanden">Nederlanden</a>, <a href="/wiki/Koninkrijk_Frankrijk" title="Koninkrijk Frankrijk">Frankrijk</a>, <a href="/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië">Italië</a> en <a href="/wiki/Koninkrijk_Engeland" title="Koninkrijk Engeland">Engeland</a>. </p><p>Koning <a href="/wiki/Johan_II_van_Portugal" title="Johan II van Portugal">Johan II van Portugal</a> stond de gevluchte Joden met tegenzin een verblijf van maximaal acht maanden toe. Van wie langer bleef, werden in 1493 de kinderen afgepakt, om een katholieke opvoeding te krijgen op het verre <a href="/wiki/Sao_Tom%C3%A9_(eiland)" title="Sao Tomé (eiland)">Sao Tomé</a>. Uiteindelijk werden de Sefardim in Portugal in 1497 voor dezelfde keuze gesteld als een aantal jaren daarvoor in Spanje. Het precieze aantal Sefardim dat Iberië ontvluchtte, is onduidelijk. Aangenomen wordt dat in totaal naar schatting zo'n 200.000 Sefardim het <a href="/wiki/Iberisch_Schiereiland" title="Iberisch Schiereiland">Iberisch Schiereiland</a> ontvluchtten. </p><p>De omvang van de Joodse bevolking van Iberië rond de tijd van de verdrijving staat niet precies vast. De schattingen lopen uiteen van zo'n 100.000 tot zo'n 300.000 personen. De groep was daarmee een aanzienlijke minderheid van de totale Iberische bevolking. Hoeveel personen zich tot het christendom bekeerden en hoeveel Iberië verlieten, staat ook niet precies vast. Aangenomen wordt dat een meerderheid van de Sefardim Iberië verlaten heeft. </p><p>Van de Sefardim die naar Nederland kwamen, vertrok een deel naar de <a href="/wiki/Nederlandse_Antillen" title="Nederlandse Antillen">Nederlandse Antillen</a> en <a href="/wiki/Brazili%C3%AB" title="Brazilië">Brazilië</a>, waar de <a href="/wiki/West-Indische_Compagnie" title="West-Indische Compagnie">West-Indische Compagnie</a> toentertijd een kolonie had gesticht. Een deel van de Braziliaanse Joden vluchtte later naar <a href="/wiki/Suriname" title="Suriname">Suriname</a> en de Nederlandse Antillen, waar zij weer handelsbetrekkingen opbouwden met hun verwanten in Nederland. </p><p>De Sefardim die zich tot het christendom bekeerden, werden <i><a href="/wiki/Converso" title="Converso">Conversos</a></i>, Nieuw Christenen, Anusim of smalend <i>Marranos</i> (zwijnen) Marranen genoemd. Conversos werden veelvuldig door de <a href="/wiki/Inquisitie" title="Inquisitie">Inquisitie</a> vervolgd onder de beschuldiging dat zij heimelijk joods zouden zijn gebleven. Zij die dit inderdaad bleven, worden <a href="/wiki/Cryptojodendom" title="Cryptojodendom">cryptojoden</a> genoemd. Naar aanleiding van de permanente onzekerheid die met de vervolging door de Inquisitie samenhing, ontvluchtten veel conversos later Iberië alsnog. In tegenstelling tot wat veelal wordt aangenomen, vervolgde de Inquisitie vóór de uitvaardiging van het verdrijvingsedict geen Joden die zich niet tot het christendom bekeerd hadden. De Inquisitie had over hen namelijk geen <a href="/wiki/Jurisdictie" title="Jurisdictie">jurisdictie</a>. Dat neemt niet weg dat de <a href="/wiki/Rooms-katholieke_Kerk" class="mw-redirect" title="Rooms-katholieke Kerk">Katholieke Kerk</a> in de door de <a href="/wiki/Reconquista_(Spanje)" class="mw-redirect" title="Reconquista (Spanje)">Reconquista</a> weer onder christelijke heerschappij gekomen Spaanse gebieden de niet-Joodse bevolking tegen de Sefardim opstookte als gevolg waarvan het regelmatig tot <a href="/wiki/Pogrom" title="Pogrom">pogroms</a> kwam. </p><p>De nakomelingen van de Sefardim dragen heden ten dage vaak nog Spaanse of Portugese namen en onderscheiden zich inzake riten en gebruiken van andere Joodse groepen, zoals de Midden- en Oost-Europese <a href="/wiki/Asjkenazische_Joden" title="Asjkenazische Joden">Asjkenazim</a>. Voorbeelden van Sefardische namen zijn <i>Suaso da Lima da Prado</i>, <i>Belinfante</i>, <i>Bueno de Mesquita</i>, <i>del Castilho</i>, <i>Mendes</i>, <i>Pimentel</i>, <i>Vas Dias</i>, <i>Texeira</i>, <i>Texeira de Mattos</i>, <i>Querido</i>, <i>Rodrigues de Miranda</i>, <i>Coutinho</i>, <i>Da Pinta</i>, <i>Cohen de Herrera</i>, <i>De Castro</i>, <i>De Pinto</i>, <i>Gomes</i>, <i>Peres</i>, <i>da Costa</i>, <i>Pereira</i>, <i>Spinosa</i>, <i>Sosa</i>, <i>Salvador</i>, <i>Udo</i>; enz. Een bekende Sefardische Jood was de filosoof <a href="/wiki/Benedictus_de_Spinoza" title="Benedictus de Spinoza">Spinoza</a>, die vanwege zijn denkbeelden echter uit de toenmalige Sefardische gemeenschap van Amsterdam werd verstoten. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Recht_op_terugkeer">Recht op terugkeer</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Recht op terugkeer" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Recht op terugkeer"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ruim 515 jaar na het Verdrijvingsedict hebben de afstammelingen van de Sefardim onder voorwaarden recht gekregen op de Portugese of Spaanse nationaliteit. Ze hoeven daarvoor niet de nationaliteit van hun huidige woonland op te geven. </p><p>In april 2013 nam het parlement van Portugal unaniem een wet aan die dit recht vestigde, en in juni 2014 deed het Spaanse kabinet hetzelfde. Sefardim die een beroep doen op deze wetten moeten erkend zijn door een commissie of een rabbijn in hun woonland, moeten de Portugese of Spaanse taal machtig zijn en moeten een cultuurtest afleggen. Toen de Spaanse wet op 1 oktober 2015 in werking trad, hadden 4302 personen aan deze eisen voldaan. Zij waren vooral ingezetenen van Marokko, Turkije en Venezuela.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="De_Nederlandse_Sefardim">De Nederlandse Sefardim</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: De Nederlandse Sefardim" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: De Nederlandse Sefardim"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de nieuwe vestigingslanden kwamen de Sefardim - getrouw hun gewoonte - vaak in de handel terecht. In Nederland werd dat nog eens extra gestimuleerd omdat <a href="/wiki/Gilde_(beroepsgroep)" title="Gilde (beroepsgroep)">gilden</a> (in die tijd verbonden van ambachtslieden) geen Joden toelieten. Er restte de Sefardim dus ook niets anders dan handel en/of bankzaken. Een aantal van de Sefardim die naar de Nederlanden kwamen, was relatief welvarend. Hun welvaart kwam onder meer tot uitdrukking in de bouw van de <a href="/wiki/Portugees-Isra%C3%ABlietische_Synagoge" title="Portugees-Israëlietische Synagoge">Portugese Synagoge</a> in Amsterdam. </p><p>Tot de 18e eeuw ging het de meeste Sefardim in Nederland voor de wind. Na de <a href="/wiki/Gouden_Eeuw_(Nederland)" title="Gouden Eeuw (Nederland)">Gouden Eeuw</a> kregen de handelaren het moeilijker omdat Nederland in een economische malaise terechtkwam. Tot de 18e eeuw, en in mindere mate in de 19e eeuw, speelden Sefardim in Nederland een belangrijke rol in het culturele leven. De <a href="/wiki/Synagoge_Kahal_Zur_Israel" title="Synagoge Kahal Zur Israel">Synagoge Kahal Zur Israel</a> die de Sefardim in 1636 in <a href="/wiki/Recife" title="Recife">Recife</a> bouwden, in de toenmalige Nederlandse kolonie <a href="/wiki/Nederlands-Brazili%C3%AB" title="Nederlands-Brazilië">Nieuw-Holland</a>, wordt beschouwd als de oudste synagoge van de <a href="/wiki/Nieuwe_Wereld" title="Nieuwe Wereld">Nieuwe Wereld</a>.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Koning <a href="/wiki/Willem_I_der_Nederlanden" title="Willem I der Nederlanden">Willem I der Nederlanden</a> erkende Joodse adellijke titels die door andere vorsten waren toegekend, zoals de ridder <a href="/w/index.php?title=Abraham_Salvador&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abraham Salvador (de pagina bestaat niet)">Abraham Salvador</a> die een Nederlands <a href="/wiki/Jonkheer" title="Jonkheer">jonkheer</a> werd.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Net als de andere Joden in Nederland werden ook de Sefardim het slachtoffer van de Duitse bezetting. De nazi's hebben duizenden Sefardim van al hun bezit beroofd, gedeporteerd en vermoord. De tot de Nederlandse <a href="/wiki/Adel_(klasse)" class="mw-redirect" title="Adel (klasse)">adelstand</a> behorende Sefardische Joden, zoals de nakomelingen van <a href="/w/index.php?title=Manuel_Lopes_Suasso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manuel Lopes Suasso (de pagina bestaat niet)">Manuel Lopes Suasso</a> werden met name vervolgd. </p><p>In 2015 promoveerde Jaap Cohen op een onderzoek naar de geschiedenis van de Portugese Joden in de late negentiende en twintigste eeuw, aan de hand van de geschiedenis van de familie Jessurun d’Oliveira. Hij besteedde in het bijzonder aandacht aan het zelfbeeld van de Portugese Joden, hun relatie met de Hoogduitse Joden, en hun positie binnen de Nederlandse samenleving.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bekende_Nederlandse_Sefardim">Bekende Nederlandse Sefardim</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Bekende Nederlandse Sefardim" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sefardische_Joden&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Bekende Nederlandse Sefardim"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Menasseh_Ben_Israel" title="Menasseh Ben Israel">Menasseh Ben Israel</a> (1604-1657), schrijver, rabbijn, geleerde, diplomaat, drukker en uitgever</li> <li><a href="/wiki/Baruch_Spinoza" class="mw-redirect" title="Baruch Spinoza">Baruch Spinoza</a> (1632-1677), filosoof</li> <li><a href="/wiki/Isa%C3%A4c_da_Costa" title="Isaäc da Costa">Isaäc da Costa</a> (1798-1860), dichter en historicus</li> <li><a href="/wiki/Samuel_Sarphati" title="Samuel Sarphati">Samuel Sarphati</a> (1813-1866), arts, chemicus, weldoener en broodfabrikant</li> <li><a href="/wiki/Arnold_Aletrino" title="Arnold Aletrino">Arnold Aletrino</a> (1858-1916), schrijver en arts</li> <li><a href="/wiki/Emanuel_Querido" title="Emanuel Querido">Emanuel Querido</a> (1871-1943), uitgever</li> <li><a href="/wiki/Isra%C3%ABl_Querido" title="Israël Querido">Israël Querido</a> (1872-1932), schrijver</li> <li><a href="/wiki/Monne_de_Miranda" title="Monne de Miranda">Monne de Miranda</a> (1875-1942), politicus</li> <li><a href="/wiki/Elsa_Pereira-d%E2%80%99Oliveira" title="Elsa Pereira-d’Oliveira">Elsa Pereira-d’Oliveira</a> (1913-1998), arts</li> <li><a href="/wiki/Maup_Caransa" title="Maup Caransa">Maup Caransa</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (1916-2009), onroerendgoedhandelaar</li> <li><a href="/wiki/George_Maduro" title="George Maduro">George Maduro</a> (1916-1945), militair en verzetsheld</li> <li><a href="/wiki/Hans_Ulrich_Jessurun_d%27Oliveira" title="Hans Ulrich Jessurun d'Oliveira">Hans Ulrich Jessurun d'Oliveira</a> (1933), jurist en letterkundige</li> <li><a href="/wiki/Uri_Coronel" title="Uri Coronel">Uri Coronel</a> (1946-2016), voetbalbestuurder</li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Reformatorisch Dagblad 3 okt. 2015</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.haaretz.com/1.4955062">Synagogue in Brazilian town Recife considered oldest in the Americas</a>, <i><a href="/wiki/Haaretz" title="Haaretz">Haaretz</a></i>, 12 november 2007</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Ab Caransa <i>Vrijmetselarij en jodendom</i>, Hilversum 2001; p.117</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190527120648/https://niod.nl/nl/projecten/de-families-jessurun-d%E2%80%99oliveira-en-rodrigues-pereira">De families Jessurun d’Oliveira en Rodrigues Pereira</a>. <i>NIOD</i>. Gearchiveerd op <span class="mw-formatted-date" title="2019-05-27">27 mei 2019</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2019-09-30">30 september 2019</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130605123423/http://www.elsevier.nl/Stijl/nieuws/2009/8/Miljonair-Maurits-Maup-Caransa-93-overleden-ELSEVIER242973W/">Miljonair Maurits 'Maup' Caransa (93) overleden</a>, <i><a href="/wiki/Elsevier_(opinieweekblad)" class="mw-redirect" title="Elsevier (opinieweekblad)">Elsevier</a></i> 8 augustus 2009 (via <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>)</span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Jodendom_(Portaal)"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_jodendom" title="Sjabloon:Navigatie jodendom"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/nl:Overleg_sjabloon:Navigatie_jodendom" title="Overleg sjabloon"><img alt="Overleg sjabloon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_jodendom&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Jodendom_(Portaal)" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Jodendom" title="Jodendom">Jodendom</a> <small>(<a href="/wiki/Portaal:Jodendom" title="Portaal:Jodendom">Portaal</a>)</small></div> <div class="navigatie-afb-groot noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Menorah7a.png" class="mw-file-description" title="Menora"><img alt="Menora" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Menorah7a.png/40px-Menorah7a.png" decoding="async" width="40" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Menorah7a.png/60px-Menorah7a.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Menorah7a.png/80px-Menorah7a.png 2x" data-file-width="133" data-file-height="112" /></a></span></div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b>Algemeen</b>:</td><td class="rechts"><a href="/wiki/Parochet" title="Parochet">Parochet</a> · <a href="/wiki/Kabbala_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Kabbala (hoofdbetekenis)">Kabbala</a> · <a href="/wiki/Halacha" title="Halacha">Halacha</a> · <a href="/wiki/Mitswa" title="Mitswa">Mitswa</a> · <a href="/wiki/Tsedaka" title="Tsedaka">Tsedaka</a> · <a href="/wiki/Kasjroet" title="Kasjroet">Kasjroet</a> · <a href="/wiki/Briet_mila" title="Briet mila">Briet</a> · <a href="/wiki/Ketoeba" title="Ketoeba">Ketoeba</a> · <a href="/wiki/Joods_gebed" title="Joods gebed">Gebed</a> · <a href="/wiki/Beracha" title="Beracha">Beracha</a> - <a href="/wiki/Ark_van_het_Verbond" title="Ark van het Verbond">Ark</a> · <a href="/wiki/Synagoge" title="Synagoge">Sjoel</a> · <a href="/wiki/Rabbijn" title="Rabbijn">Rabbijn</a> · <a href="/wiki/Chazan" title="Chazan">Chazan</a></td></tr><tr><td class="links"><span class="nowrap"><b><a href="/wiki/Joodse_kalender" title="Joodse kalender">Kalender</a>:</b></span></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Lijst_van_joodse_feest-_en_gedenkdagen" title="Lijst van joodse feest- en gedenkdagen">Joodse feestdagen</a> · <a href="/wiki/Sjabbat" title="Sjabbat">Sjabbat</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Boeken:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Misjna" title="Misjna">Misjna</a> · <a href="/wiki/Rabbijnse_literatuur" title="Rabbijnse literatuur">Rabbijnse literatuur</a> · <a href="/wiki/Talmoed" title="Talmoed">Talmoed</a> · <a href="/wiki/Tenach" title="Tenach">Tenach</a> · <a href="/wiki/Thora" title="Thora">Thora</a> · <a href="/wiki/Tosefta" title="Tosefta">Tosefta</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Heiligdommen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Joodse_tempel" title="Joodse tempel">Joodse tempel</a> · <a href="/wiki/Tabernakel_(tent)" title="Tabernakel (tent)">Tabernakel</a> · <a href="/wiki/Tempel_van_Salomo" title="Tempel van Salomo">Tempel van Salomo</a> · <a href="/wiki/Tweede_Tempel" title="Tweede Tempel">Tweede Tempel</a> · <a href="/wiki/Derde_tempel" title="Derde tempel">Derde tempel</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Landen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Isra%C3%ABl" title="Israël">Israël</a> · <a href="/wiki/Joodse_Autonome_Oblast" title="Joodse Autonome Oblast">Joodse Autonome Oblast</a></td></tr><tr><td class="links"><b><a href="/wiki/Joden" title="Joden">Volkeren</a>:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Asjkenazische_Joden" title="Asjkenazische Joden">Asjkenazische Joden</a> · <a href="/wiki/Bene_Isra%C3%ABl" title="Bene Israël">Bene Israël</a> · <a href="/wiki/Beta_Isra%C3%ABl" title="Beta Israël">Beta Israël</a> · <a href="/wiki/Mizrachi-Joden" title="Mizrachi-Joden">Mizrachi-Joden</a> · <a href="/wiki/Samaritanen" title="Samaritanen">Samaritaanse Joden</a> · <a class="mw-selflink selflink">Sefardische Joden</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Talen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Hebreeuws" title="Hebreeuws">Hebreeuws</a> · <a href="/wiki/Jiddisch" title="Jiddisch">Jiddisch</a> · <a href="/wiki/Ladino_(Sefardische_taal)" title="Ladino (Sefardische taal)">Ladino</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Overige:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Joodse_geschiedenis" title="Joodse geschiedenis">Geschiedenis van het jodendom</a> · <a href="/wiki/Jodendom_van_A_tot_Z" title="Jodendom van A tot Z">Jodendom van A tot Z</a></td></tr></tbody></table> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sefardische_Joden&oldid=68041211">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sefardische_Joden&oldid=68041211</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Joodse_diaspora" title="Categorie:Joodse diaspora">Joodse diaspora</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_november_2022" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds november 2022">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds november 2022</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Alle_artikelen_die_een_referentie_missen" title="Categorie:Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen">Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_augustus_2024" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds augustus 2024">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds augustus 2024</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 30 aug 2024 om 01:49.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Sefardische_Joden&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5ccf8d5c58-j9qmh","wgBackendResponseTime":156,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.100","walltime":"0.137","ppvisitednodes":{"value":952,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":13114,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":4997,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":4570,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 79.435 1 -total"," 47.37% 37.628 1 Sjabloon:Appendix"," 42.43% 33.702 1 Sjabloon:Navigatie_jodendom"," 40.79% 32.400 1 Sjabloon:References"," 38.84% 30.854 1 Sjabloon:Navigatie"," 16.14% 12.817 1 Sjabloon:Navigatie/Tabel"," 14.58% 11.584 1 Sjabloon:Citeer_web"," 4.07% 3.234 1 Sjabloon:Bewerklinks"," 3.82% 3.035 2 Sjabloon:Bron?"," 1.96% 1.556 1 Sjabloon:Nowrap"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.004","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":625216,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-rt8q4","timestamp":"20241130111725","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Sefardische Joden","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Sefardische_Joden","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q102251","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q102251","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-12-25T07:44:27Z","dateModified":"2024-08-30T00:49:37Z","headline":"etnische groep"}</script> </body> </html>