CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>واکنش شیمیایی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"9b5770e2-93c4-40af-a2da-f251e86eed09","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"واکنش_شیمیایی","wgTitle":"واکنش شیمیایی","wgCurRevisionId":40252348,"wgRevisionId":40252348,"wgArticleId":19683,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","پیوند رده انبار در ویکی‌داده است","تغییر","شیمی","واکنش‌های شیمیایی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName": "واکنش_شیمیایی","wgRelevantArticleId":19683,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q36534","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList", "mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary", "ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7c/Combustion_reaction_of_methane.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="536"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Combustion_reaction_of_methane.jpg/800px-Combustion_reaction_of_methane.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="358"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Combustion_reaction_of_methane.jpg/640px-Combustion_reaction_of_methane.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="286"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="واکنش شیمیایی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-واکنش_شیمیایی rootpage-واکنش_شیمیایی skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4+%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4+%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4+%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4+%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-انواع_تغییرات_مواد" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انواع_تغییرات_مواد"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>انواع تغییرات مواد</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-انواع_تغییرات_مواد-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های انواع تغییرات مواد</span> </button> <ul id="toc-انواع_تغییرات_مواد-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-تغییرات_شیمیایی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#تغییرات_شیمیایی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱.۱</span> <span>تغییرات شیمیایی</span> </div> </a> <ul id="toc-تغییرات_شیمیایی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-روی_دادن_تغییر_و_تغییر_به‌طور_متوالی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#روی_دادن_تغییر_و_تغییر_به‌طور_متوالی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>روی دادن تغییر و تغییر به‌طور متوالی</span> </div> </a> <ul id="toc-روی_دادن_تغییر_و_تغییر_به‌طور_متوالی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-انرژی_شیمیایی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انرژی_شیمیایی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>انرژی شیمیایی</span> </div> </a> <ul id="toc-انرژی_شیمیایی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تغییرات_گرماگیر_و_تغییرات_گرمازا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تغییرات_گرماگیر_و_تغییرات_گرمازا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>تغییرات گرماگیر و تغییرات گرمازا</span> </div> </a> <ul id="toc-تغییرات_گرماگیر_و_تغییرات_گرمازا-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-واکنش‌های_شیمیایی_برگشت‌پذیر_و_برگشت‌ناپذیر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#واکنش‌های_شیمیایی_برگشت‌پذیر_و_برگشت‌ناپذیر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>واکنش‌های شیمیایی برگشت‌پذیر و برگشت‌ناپذیر</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-واکنش‌های_شیمیایی_برگشت‌پذیر_و_برگشت‌ناپذیر-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های واکنش‌های شیمیایی برگشت‌پذیر و برگشت‌ناپذیر</span> </button> <ul id="toc-واکنش‌های_شیمیایی_برگشت‌پذیر_و_برگشت‌ناپذیر-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-واکنش‌های_برگشت‌ناپذیر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#واکنش‌های_برگشت‌ناپذیر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱</span> <span>واکنش‌های برگشت‌ناپذیر</span> </div> </a> <ul id="toc-واکنش‌های_برگشت‌ناپذیر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-واکنش‌های_برگشت‌پذیر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#واکنش‌های_برگشت‌پذیر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۲</span> <span>واکنش‌های برگشت‌پذیر</span> </div> </a> <ul id="toc-واکنش‌های_برگشت‌پذیر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-مثال‌هایی_از_فرایندهای_شیمیایی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#مثال‌هایی_از_فرایندهای_شیمیایی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>مثال‌هایی از فرایندهای شیمیایی</span> </div> </a> <ul id="toc-مثال‌هایی_از_فرایندهای_شیمیایی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">واکنش شیمیایی</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۱۹ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-119" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۱۹ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Chemiese_reaksie" title="Chemiese reaksie–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Chemiese reaksie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="रासायनिक अभिक्रिया–آنگیکا" lang="anp" hreflang="anp" data-title="रासायनिक अभिक्रिया" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="آنگیکا" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84_%D9%83%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7%D8%A6%D9%8A" title="تفاعل كيميائي–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تفاعل كيميائي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84_%D9%83%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%88%D9%8A" title="تفاعل كيماوي–عربی مراکشی" lang="ary" hreflang="ary" data-title="تفاعل كيماوي" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="عربی مراکشی" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Reaici%C3%B3n_qu%C3%ADmica" title="Reaición química–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Reaición química" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kimy%C9%99vi_reaksiya" title="Kimyəvi reaksiya–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Kimyəvi reaksiya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86" title="شیمیایی ریاکسیون–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="شیمیایی ریاکسیون" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Reaksyon_na_kimikal" title="Reaksyon na kimikal–Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Reaksyon na kimikal" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B0%D0%BA%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Хімічная рэакцыя–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Хімічная рэакцыя" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B0%D0%BA%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Хімічная рэакцыя–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Хімічная рэакцыя" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Химична реакция–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Химична реакция" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="রাসায়নিক বিক্রিয়া–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রাসায়নিক বিক্রিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Hemijska_reakcija" title="Hemijska reakcija–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Hemijska reakcija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Reacci%C3%B3_qu%C3%ADmica" title="Reacció química–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Reacció química" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%95%D9%88%DB%95%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کاردانەوەی کیمیایی–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کاردانەوەی کیمیایی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Chemick%C3%A1_reakce" title="Chemická reakce–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Chemická reakce" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%B5_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8" title="Химилле реакци–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Химилле реакци" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Adwaith_cemegol" title="Adwaith cemegol–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Adwaith cemegol" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kemisk_reaktion" title="Kemisk reaktion–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Kemisk reaktion" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Chemische_Reaktion" title="Chemische Reaktion–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Chemische Reaktion" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Reaksiyono_kimyasal" title="Reaksiyono kimyasal–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Reaksiyono kimyasal" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B7" title="Χημική αντίδραση–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Χημική αντίδραση" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Chemical_reaction" title="Chemical reaction–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Chemical reaction" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kemia_reakcio" title="Kemia reakcio–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kemia reakcio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Reacci%C3%B3n_qu%C3%ADmica" title="Reacción química–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Reacción química" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Keemiline_reaktsioon" title="Keemiline reaktsioon–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Keemiline reaktsioon" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Erreakzio_kimiko" title="Erreakzio kimiko–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Erreakzio kimiko" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kemiallinen_reaktio" title="Kemiallinen reaktio–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kemiallinen reaktio" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Aadomid%C3%B5_%C3%BCmbreistmine" title="Aadomidõ ümbreistmine–Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Aadomidõ ümbreistmine" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9action_chimique" title="Réaction chimique–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Réaction chimique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Cheemisk_reaksioon" title="Cheemisk reaksioon–فریزی شمالی" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Cheemisk reaksioon" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="فریزی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Gemyske_reaksje" title="Gemyske reaksje–فریسی غربی" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Gemyske reaksje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="فریسی غربی" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Imoibri%C3%BA_ceimiceach" title="Imoibriú ceimiceach–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Imoibriú ceimiceach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9aksyon_chimik" title="Réaksyon chimik–Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Réaksyon chimik" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Iom-obrachadh_ceimigeach" title="Iom-obrachadh ceimigeach–گیلی اسکاتلندی" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Iom-obrachadh ceimigeach" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="گیلی اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Reacci%C3%B3n_qu%C3%ADmica" title="Reacción química–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Reacción química" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%92%D7%95%D7%91%D7%94_%D7%9B%D7%99%D7%9E%D7%99%D7%AA" title="תגובה כימית–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="תגובה כימית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="रासायनिक अभिक्रिया–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रासायनिक अभिक्रिया" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kemijska_reakcija" title="Kemijska reakcija–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kemijska reakcija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Reyaksyon_chimik" title="Reyaksyon chimik–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Reyaksyon chimik" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C3%A9miai_reakci%C3%B3" title="Kémiai reakció–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kémiai reakció" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BC%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Քիմիական ռեակցիաներ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Քիմիական ռեակցիաներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Reaction_chimic" title="Reaction chimic–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Reaction chimic" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Reaksi_kimia" title="Reaksi kimia–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Reaksi kimia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Kemiala_reakto" title="Kemiala reakto–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Kemiala reakto" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Efnahvarf" title="Efnahvarf–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Efnahvarf" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Reazione_chimica" title="Reazione chimica–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Reazione chimica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%8D%E5%BF%9C" title="化学反応–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="化学反応" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Kimikal_riakshan" title="Kimikal riakshan–Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Kimikal riakshan" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9aksi_kimia" title="Réaksi kimia–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Réaksi kimia" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90" title="ქიმიური რეაქცია–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ქიმიური რეაქცია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Ximiyal%C4%B1q_reakciya" title="Ximiyalıq reakciya–قره‌قالپاقی" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Ximiyalıq reakciya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="قره‌قالپاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tasedmirt_takrurant" title="Tasedmirt takrurant–قبایلی" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tasedmirt takrurant" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="قبایلی" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Kp%C9%9Bl%C9%A9_kp%C9%9Bl%C9%9Bk%CA%8B%CA%8B_t%C9%9B_lakaya%C9%A3" title="Kpɛlɩ kpɛlɛkʋʋ tɛ lakayaɣ–Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Kpɛlɩ kpɛlɛkʋʋ tɛ lakayaɣ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Химиялық реакциялар–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Химиялық реакциялар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%98%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%98%E1%9E%B8" title="ប្រតិកម្មគីមី–خمری" lang="km" hreflang="km" data-title="ប្រតិកម្មគីមី" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="خمری" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B0%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B2%BE%E0%B2%AF%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%95_%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%AF%E0%B3%86" title="ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಿಯೆ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಿಯೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%99%94%ED%95%99_%EB%B0%98%EC%9D%91" title="화학 반응–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="화학 반응" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Reactio_chemica" title="Reactio chemica–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Reactio chemica" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Reaziun_chimiga" title="Reaziun chimiga–لومبارد" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Reaziun chimiga" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="لومبارد" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Bobongoli_na_shimi" title="Bobongoli na shimi–لینگالا" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Bobongoli na shimi" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="لینگالا" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Chemin%C4%97_reakcija" title="Cheminė reakcija–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Cheminė reakcija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C4%B6%C4%ABmisk%C4%81_reakcija" title="Ķīmiskā reakcija–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ķīmiskā reakcija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiota_simika" title="Fiota simika–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiota simika" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Хемиска реакција–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Хемиска реакција" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="രാസപ്രവർത്തനം–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="രാസപ്രവർത്തനം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D1%83%D1%80%D0%B2%D0%B0%D0%BB" title="Химийн урвал–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Химийн урвал" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="रासायनिक प्रतिक्रिया–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="रासायनिक प्रतिक्रिया" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tindak_balas_kimia" title="Tindak balas kimia–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tindak balas kimia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Reazzjoni_kimika" title="Reazzjoni kimika–مالتی" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Reazzjoni kimika" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="مالتی" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%93%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%93%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%AF%E1%80%99%E1%80%BE%E1%80%AF" title="ဓာတုဓာတ်ပြုမှု–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="ဓာတုဓာတ်ပြုမှု" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Cheemsch_Reakschoon" title="Cheemsch Reakschoon–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Cheemsch Reakschoon" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="रासायनिक प्रतिक्रिया–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रासायनिक प्रतिक्रिया" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Chemische_reactie" title="Chemische reactie–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Chemische reactie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kjemisk_reaksjon" title="Kjemisk reaksjon–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kjemisk reaksjon" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kjemisk_reaksjon" title="Kjemisk reaksjon–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kjemisk reaksjon" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Reaccion_quimica" title="Reaccion quimica–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Reaccion quimica" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%87%E0%A8%A3%E0%A8%95_%E0%A8%95%E0%A8%BF%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%86" title="ਰਸਾਇਣਕ ਕਿਰਿਆ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰਸਾਇਣਕ ਕਿਰਿਆ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Reakcja_chemiczna" title="Reakcja chemiczna–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Reakcja chemiczna" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84" title="کیمیائی تعامل–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کیمیائی تعامل" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Rea%C3%A7%C3%A3o_qu%C3%ADmica" title="Reação química–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Reação química" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Ruranakuy" title="Ruranakuy–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Ruranakuy" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Reac%C8%9Bie_chimic%C4%83" title="Reacție chimică–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Reacție chimică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Химическая реакция–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Химическая реакция" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Riazzioni_ch%C3%ACmica" title="Riazzioni chìmica–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Riazzioni chìmica" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%AA%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7%D8%A6%D9%8A_%D8%B9%D9%85%D9%84" title="ڪيميائي عمل–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڪيميائي عمل" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Hemijska_reakcija" title="Hemijska reakcija–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Hemijska reakcija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%9A_%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F" title="රසායනික ප්‍රතික්‍රියා–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="රසායනික ප්‍රතික්‍රියා" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Chemical_reaction" title="Chemical reaction–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Chemical reaction" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Chemick%C3%A1_reakcia" title="Chemická reakcia–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Chemická reakcia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kemi%C4%8Dna_reakcija" title="Kemična reakcija–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kemična reakcija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Rupinguro_rweMishonga" title="Rupinguro rweMishonga–شونایی" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Rupinguro rweMishonga" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="شونایی" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Kimikal_dibusocod" title="Kimikal dibusocod–سومالیایی" lang="so" hreflang="so" data-title="Kimikal dibusocod" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="سومالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Reaksioni_kimik" title="Reaksioni kimik–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Reaksioni kimik" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Хемијска реакција–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Хемијска реакција" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9aksi_kimiawi" title="Réaksi kimiawi–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Réaksi kimiawi" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kemisk_reaktion" title="Kemisk reaktion–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kemisk reaktion" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mmenyuko_wa_kikemia" title="Mmenyuko wa kikemia–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mmenyuko wa kikemia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AF%87%E0%AE%A4%E0%AE%BF_%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%88" title="வேதி வினை–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="வேதி வினை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A8_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF" title="రసాయన ప్రతిచర్య–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="రసాయన ప్రతిచర్య" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%B5" title="ปฏิกิริยาเคมี–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ปฏิกิริยาเคมี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%88%9A%E1%8A%AB%E1%88%8D_%E1%88%AA%E1%8A%A3%E1%8A%AD%E1%88%BD%E1%8A%95" title="ከሚካል ሪኣክሽን–تیگرینیایی" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ከሚካል ሪኣክሽን" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="تیگرینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Himiki_reaksi%C3%BDa" title="Himiki reaksiýa–ترکمنی" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Himiki reaksiýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="ترکمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Reaksiyong_kimikal" title="Reaksiyong kimikal–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Reaksiyong kimikal" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kimyasal_reaksiyon" title="Kimyasal reaksiyon–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kimyasal reaksiyon" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%89%D9%85%D9%89%D9%8A%D9%89%D9%84%D9%89%D9%83_%D8%B1%DB%90%D8%A6%D8%A7%D9%83%D8%B3%D9%89%D9%8A%DB%95" title="خىمىيىلىك رېئاكسىيە–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="خىمىيىلىك رېئاكسىيە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D1%96%D1%8F" title="Хімічна реакція–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Хімічна реакція" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84" title="کیمیائی تعامل–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کیمیائی تعامل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kimyoviy_reaksiya" title="Kimyoviy reaksiya–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kimyoviy reaksiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%E1%BA%A3n_%E1%BB%A9ng_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Phản ứng hóa học–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Phản ứng hóa học" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Reaksyon_hin_kimikal" title="Reaksyon hin kimikal–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Reaksyon hin kimikal" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%8D%E5%BA%94" title="化学反应–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="化学反应" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9B%D7%A2%D7%9E%D7%99%D7%A9%D7%A2_%D7%A8%D7%A2%D7%90%D7%A7%D7%A6%D7%99%D7%A2" title="כעמישע רעאקציע–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="כעמישע רעאקציע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cdarap%E1%BB%8D%CC%80m%E1%BB%8D%CC%81ra_k%E1%BA%B9%CC%81m%C3%ADk%C3%A0" title="Ìdarapọ̀mọ́ra kẹ́míkà–یوروبایی" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìdarapọ̀mọ́ra kẹ́míkà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="یوروبایی" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%8D%E5%BA%94" title="化学反应–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="化学反应" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%B8%E5%8F%8D%E6%87%89" title="化學反應–چینی ادبی" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="化學反應" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="چینی ادبی" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/H%C3%B2a-ha%CC%8Dk_ho%C3%A1n-%C3%A8ng" title="Hòa-ha̍k hoán-èng–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hòa-ha̍k hoán-èng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%B8%E5%8F%8D%E6%87%89" title="化學反應–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="化學反應" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ukusabela_kwevanga" title="Ukusabela kwevanga–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ukusabela kwevanga" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q36534#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&oldid=40252348" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&id=40252348&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2588%25D8%25A7%25DA%25A9%25D9%2586%25D8%25B4_%25D8%25B4%25DB%258C%25D9%2585%25DB%258C%25D8%25A7%25DB%258C%25DB%258C"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2588%25D8%25A7%25DA%25A9%25D9%2586%25D8%25B4_%25D8%25B4%25DB%258C%25D9%2585%25DB%258C%25D8%25A7%25DB%258C%25DB%258C"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Chemical_reactions" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q36534" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p><b>واکنش شیمیایی</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">Chemical reaction</span></span>) <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="فرایند">فرایندی</a> است که در آن ساختار ذره‌های تشکیل دهندهٔ مواد اولیه دچار تغییر می‌شود؛ یعنی طی آن یک یا چند <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="مواد شیمیایی">ماده شیمیایی</a> به یک یا چند ماده شیمیایی دیگر تبدیل می‌شود؛ مثلاً: </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Combustion_reaction_of_methane.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Combustion_reaction_of_methane.jpg/450px-Combustion_reaction_of_methane.jpg" decoding="async" width="450" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Combustion_reaction_of_methane.jpg/675px-Combustion_reaction_of_methane.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Combustion_reaction_of_methane.jpg/900px-Combustion_reaction_of_methane.jpg 2x" data-file-width="1009" data-file-height="451" /></a><figcaption>همان‌گونه که دیده می‌شود؛ <span class="chemf nowrap" dir="ltr">CH<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.4em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;"><br />4</span></span> + 2 <span class="chemf nowrap" dir="ltr">O<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.4em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;"><br />2</span></span> → <span class="chemf nowrap" dir="ltr">CO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.4em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;"><br />2</span></span> + 2 <span class="chemf nowrap" dir="ltr">H<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.4em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;"><br />2</span>O</span>, در اینجا ضریب ۲ قبل از گاز <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%DA%98%D9%86" title="اکسیژن">اکسیژن</a> در طرف واکنش دهنده‌ها، و قبل از <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8" title="آب">آب</a> در کنار محصول به دست آمده از این <b>واکنش شیمیایی</b> قرار می‌گیرد تا برابر <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%A8%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%B1%D9%85" class="mw-redirect" title="قانون بقای جرم">قانون بقای جرم</a>، مقدار هر عنصر در طول واکنش تغییر نکند.</figcaption></figure><p> پدیده شیمی هم قابل برگشت است هم غیرِقابل برگشت. </p><meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انواع_تغییرات_مواد"><span id=".D8.A7.D9.86.D9.88.D8.A7.D8.B9_.D8.AA.D8.BA.DB.8C.DB.8C.D8.B1.D8.A7.D8.AA_.D9.85.D9.88.D8.A7.D8.AF"></span>انواع تغییرات مواد</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: انواع تغییرات مواد"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:ThermiteFe2O3.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/ThermiteFe2O3.JPG/220px-ThermiteFe2O3.JPG" decoding="async" width="220" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/ThermiteFe2O3.JPG/330px-ThermiteFe2O3.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/ThermiteFe2O3.JPG/440px-ThermiteFe2O3.JPG 2x" data-file-width="3069" data-file-height="2380" /></a><figcaption>یک واکنش ترمیت با استفاده از اکسید آهن</figcaption></figure> <p>تغییراتی که در واکنشی بر روی مواد واکنش‌دهنده صورت می‌گیرد، به‌طور کلی به دو نوع تغییرات <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فیزیک">فیزیکی</a> و <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="شیمی">شیمیایی</a> تقسیم می‌شوند. </p><p>ذره‌های تشکیل دهنده ماده؛ بنابراین تغییرات همهٔ حالات ماده مانند <a href="/wiki/%D8%B0%D9%88%D8%A8" title="ذوب">ذوب</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%AF" title="انجماد">انجماد</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="تبخیر">تبخیر</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D9%86" title="میعان">میعان</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D8%B9%DB%8C%D8%AF" title="تصعید">تصعید</a> (فرازش) و <a href="/wiki/%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%B4" title="چگالش">چگالش</a> و همچنین <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84_(%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C)" title="انحلال (شیمی)">انحلال</a> <a href="/wiki/%D9%86%D9%85%DA%A9" title="نمک">نمک‌ها</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2_(%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C)" title="باز (شیمی)">بازها</a> در آب، تغییر فیزیکی هستند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="تغییرات_شیمیایی"><span id=".D8.AA.D8.BA.DB.8C.DB.8C.D8.B1.D8.A7.D8.AA_.D8.B4.DB.8C.D9.85.DB.8C.D8.A7.DB.8C.DB.8C"></span>تغییرات شیمیایی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: تغییرات شیمیایی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در تغییرات شیمیایی اتصال <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%85" title="اتم">اتم‌ها</a> به یکدیگر و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="آرایش الکترونی">آرایش الکترونی</a> آن‌ها در واکنش‌دهنده‌ها تغییر می‌یابد. البته در یک واکنش شیمیایی، اتم‌ها نه به‌وجود می‌آیند و نه از بین می‌روند و تنها <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8_(%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C)" class="mw-redirect" title="ترکیب (شیمی)">ترکیب</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تجزیه شیمیایی">تجزیه</a> یا <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بازآرایی">بازآرایی</a> می‌شوند. واکنش شیمیایی بیان یک تغییر شیمیایی است که ممکن است با آزاد کردن <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a> به صورت <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="گرما">گرما</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1" title="نور">نور</a> یا <a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D8%AA" class="mw-redirect" title="صوت">صوت</a> همراه باشند و تولید <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%B2" title="گاز">گاز</a>، تشکیل <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D8%A8" title="رسوب">رسوب</a> یا تغییر رنگ در پی داشته باشند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="روی_دادن_تغییر_و_تغییر_به‌طور_متوالی"><span id=".D8.B1.D9.88.DB.8C_.D8.AF.D8.A7.D8.AF.D9.86_.D8.AA.D8.BA.DB.8C.DB.8C.D8.B1_.D9.88_.D8.AA.D8.BA.DB.8C.DB.8C.D8.B1_.D8.A8.D9.87.E2.80.8C.D8.B7.D9.88.D8.B1_.D9.85.D8.AA.D9.88.D8.A7.D9.84.DB.8C"></span>روی دادن تغییر و تغییر به‌طور متوالی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: روی دادن تغییر و تغییر به‌طور متوالی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>مواردی وجود دارد که هر دو تغییر فیزیکی و شیمیایی بر روی یک پدیده، به‌طور متوالی اتفاق می‌افتند. برای نمونه، با حرارت دادن تکه‌ای <a href="/wiki/%D9%82%D9%86%D8%AF" title="قند">قند</a> در <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="لوله آزمایش">لوله آزمایش</a>، ابتدا قند ذوب می‌شود که یک پدیدهٔ فیزیکی است. سپس به رنگ قهوه‌ای در می‌آید که نشان‌دهندهٔ شروع تبدیل قند به <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86" title="کربن">کربن</a> و یک پدیدهٔ شیمیایی است. در ادامه مقداری <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%A8" title="بخار آب">بخار آب</a> به بالای لوله می‌رسد که نشانهٔ تجزیهٔ قند و ادامهٔ پدیدهٔ شیمیایی پیشین است. سپس قطره‌های آب روی دیوارهٔ لولهٔ آزمایش پدیدار می‌شود که نشان‌دهندهٔ میعان بخار آب آزاد شده و یک پدیدهٔ فیزیکی است. در پایان، در لوله ماده‌ای سیاه رنگ، بی‌مزه و نامحلول در آب (برخلاف قند اولیه) باقی می‌ماند که این ماده <a href="/wiki/%D8%B2%D8%BA%D8%A7%D9%84" title="زغال">زغال</a> است و با توجه به تغییر رنگ، مزه و قابلیت حلالیت آن در آب می‌توان آن را تشخیص داد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انرژی_شیمیایی"><span id=".D8.A7.D9.86.D8.B1.DA.98.DB.8C_.D8.B4.DB.8C.D9.85.DB.8C.D8.A7.DB.8C.DB.8C"></span>انرژی شیمیایی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: انرژی شیمیایی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هر نوع پیوندی میان اتم‌های مختلف سازندهٔ <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84" title="مولکول">مولکول‌های</a> یک جسم، نوعی <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a> در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="انرژی شیمیایی">انرژی شیمیایی</a> دارد که مقدار آن به نوع <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%85" title="اتم">اتم‌ها</a> و نحوهٔ قرار گرفتن آن‌ها در <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84" title="مولکول">مولکول</a> بستگی دارد. در یک واکنش شیمیایی، در واقع اتصال اتم‌ها به یکدیگر در واکنش‌ها تغییر می‌کند و در نتیجه انرژی شیمیایی فراورده‌های واکنش با انرژی شیمیایی <a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="واکنش‌دهنده (صفحه وجود ندارد)">واکنش‌دهنده‌ها</a> تفاوت پیدا می‌کند. </p><p>به عنوان مثال، واکنش گاز <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B1" title="کلر">کلر</a> با گاز <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="هیدروژن">هیدروژن</a> را در نظر بگیریم. گاز کلر از مولکول‌های دو اتمی Cl۲ و گاز هیدروژن از مولکول‌های دو اتمی H۲ تشکیل شده‌اند. فراوردهٔ واکنش، <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%D8%B1%DB%8C%D8%AF_%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="کلرید هیدروژن (صفحه وجود ندارد)">کلرید هیدروژن</a> HCl خواهد بود که در مقایسه با واکنش‌دهنده، پیوندهای کاملاً متفاوتی دارد و از این رو انرژی شیمیایی آن‌ها متفاوت است. </p><p>اکنون این پرسش پیش می‌آید که با توجه به متفاوت بودن انرژی شیمیایی فراورده‌ها و واکنش‌دهنده‌ها و <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="قانون پایستگی انرژی">قانون پایستگی انرژی</a>، این اختلاف انرژی چگونه ظاهر می‌شود؟ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تغییرات_گرماگیر_و_تغییرات_گرمازا"><span id=".D8.AA.D8.BA.DB.8C.DB.8C.D8.B1.D8.A7.D8.AA_.DA.AF.D8.B1.D9.85.D8.A7.DA.AF.DB.8C.D8.B1_.D9.88_.D8.AA.D8.BA.DB.8C.DB.8C.D8.B1.D8.A7.D8.AA_.DA.AF.D8.B1.D9.85.D8.A7.D8.B2.D8.A7"></span>تغییرات گرماگیر و تغییرات گرمازا</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: تغییرات گرماگیر و تغییرات گرمازا"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:ThermiteReaction.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/ThermiteReaction.jpg/220px-ThermiteReaction.jpg" decoding="async" width="220" height="244" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/ThermiteReaction.jpg/330px-ThermiteReaction.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/ThermiteReaction.jpg/440px-ThermiteReaction.jpg 2x" data-file-width="2095" data-file-height="2322" /></a><figcaption>یک واکنش آلومینوترمیک با آهن (III) اکسید</figcaption></figure> <p>مطابق قانون پایستگی انرژی در هر واکنش انرژی کل باید ثابت بماند؛ بنابراین در واکنش‌ها، اختلاف انرژی میان فراورده‌ها و واکنش‌دهنده‌ها به صورت گرما ظاهر می‌شود. از این رو، واکنش‌هایی نظیر واکنش‌های سوختن <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="متان">متان</a> که با تشکیل کلرید هیدروژن در آن‌ها، سطح انرژی فراورده‌های واکنش از مواد واکنش‌دهنده پایین‌تر باشد، به علت تولید انرژی گرمایی، گرمازا می‌گوییم و در مقابل واکنش‌هایی که در آن‌ها سطح انرژی شیمیایی فراورده‌ها بیشتر از واکنش‌دهنده‌ها باشد، واکنش‌های گرماگیر نامیده می‌شوند و برای انجام چنین واکنشی باید مقداری گرما به اجزای واکنش‌دهنده داده شود، مانند تجزیه کردن کلرید <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85" title="آمونیوم">آمونیوم</a> جامد که با گرم کردن، به دو گاز <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%DA%A9" title="آمونیاک">آمونیاک</a> و کلرید هیدروژن تبدیل می‌شود. </p><p>بنابراین در اندازه‌گیری و محاسبهٔ انرژی واکنش‌های شیمیایی، چیزی که همیشه محسوس و قابل اندازه‌گیری است، تفاوت محتوای انرژی یا به عبارتی سطح انرژی مواد اولیه و محصولات عمل است که معمولاً به تغییر محتوای گرمایی، تغییر <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%BE%DB%8C" title="آنتالپی">آنتالپی</a> گفته می‌شود و با ΔH نمایش می‌دهند و در یک <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%B2%D8%A7" class="mw-redirect" title="واکنش گرمازا">واکنش گرمازا</a> داریم: </p><p>H1: سطح انرژی مواد واکنش دهنده </p><p>H2: سطح انرژی مواد حاصل </p><p>H2 <H1 H2-H1<0 </p><p>به این ترتیب تغییر آنتالپی ΔH در یک واکنش انرژی‌ده، منفی است. </p><p>در یک <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1" title="واکنش گرماگیر">واکنش گرماگیر</a> داریم: </p><p>H2>H1→H2-H1>0→ΔH>0 </p><p>پس تغییر آنتالپی، ΔH در یک واکنش انرژی‌گیر، مثبت است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="واکنش‌های_شیمیایی_برگشت‌پذیر_و_برگشت‌ناپذیر"><span id=".D9.88.D8.A7.DA.A9.D9.86.D8.B4.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B4.DB.8C.D9.85.DB.8C.D8.A7.DB.8C.DB.8C_.D8.A8.D8.B1.DA.AF.D8.B4.D8.AA.E2.80.8C.D9.BE.D8.B0.DB.8C.D8.B1_.D9.88_.D8.A8.D8.B1.DA.AF.D8.B4.D8.AA.E2.80.8C.D9.86.D8.A7.D9.BE.D8.B0.DB.8C.D8.B1"></span>واکنش‌های شیمیایی برگشت‌پذیر و برگشت‌ناپذیر</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: واکنش‌های شیمیایی برگشت‌پذیر و برگشت‌ناپذیر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="واکنش‌های_برگشت‌ناپذیر"><span id=".D9.88.D8.A7.DA.A9.D9.86.D8.B4.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A8.D8.B1.DA.AF.D8.B4.D8.AA.E2.80.8C.D9.86.D8.A7.D9.BE.D8.B0.DB.8C.D8.B1"></span>واکنش‌های برگشت‌ناپذیر</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: واکنش‌های برگشت‌ناپذیر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در این قبیل واکنش‌ها، محصولات واکنش برهم اثر شیمیایی ندارند. به همین دلیل واکنش فقط در جهت رفت انجام می‌گیرد و تا مصرف‌شدن کامل واکنش‌دهنده پیش می‌رود؛ مثلاً اگر تکه‌ای نوار <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%85" title="منیزیم">منیزیم</a> را در ظرف محتوی HCl وارد کنیم، واکنش شدیدی میان منیزیم و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="اسید">اسید</a> رخ می‌دهد و کم‌کم در اسید حل و ناپدید می‌شود و همزمان با ناپدیدشدن فلز، حباب‌های گاز هیدروژن درون اسید به چشم می‌خورند که از ظرف خارج می‌شوند؛ بنابراین این واکنش یک‌طرفه است و فقط در جهت رفت پیش می‌رود؛ یعنی اگر مقداری گاز هیدروژن را در محلول کلرید وارد کنیم، هیچ واکنشی انجام نمی‌گیرد. </p><p>Mg + 2HCl → MgCl2 + H2 </p><p>علاوه بر واکنش بالا سوختن انواع سوخت‌ها مانند <a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%86" title="بنزین">بنزین</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%AA" class="mw-redirect" title="نفت">نفت</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%B2_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="گاز طبیعی">گاز طبیعی</a> و… در مجاورت هوا، محکم شدن تدریجی <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="سیمان">سیمان</a>، پختن تخم مرغ، مچاله شدن نایلون در برابر شعله، نمونه‌هایی از واکنش‌های برگشت‌ناپذیرند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="واکنش‌های_برگشت‌پذیر"><span id=".D9.88.D8.A7.DA.A9.D9.86.D8.B4.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A8.D8.B1.DA.AF.D8.B4.D8.AA.E2.80.8C.D9.BE.D8.B0.DB.8C.D8.B1"></span>واکنش‌های برگشت‌پذیر</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: واکنش‌های برگشت‌پذیر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>این واکنش‌ها در شرایط مناسب در هر دو جهت رفت و برگشت پیش می‌روند، مثلاً اگر بخار آب را از روی گرد آهن داغ عبور دهند، اکسید آهن همراه با گاز هیدروژن پدید می‌آید. </p><p>(3Fe(s) + 4H2O(g) → Fe3O4(s) + 4H2(g </p><p>و اگر گاز هیدروژن را بر <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%A2%D9%87%D9%86" class="mw-redirect" title="اکسید آهن">اکسید آهن</a> (Fe3O4) عبور دهند، آهن و بخار آب تولید می‌شود. واکنش برگشت: (Fe3O4(s) + 4H2(g) → 3Fe(s) + 4H2O(l </p><p>واکنش رفت و برگشت در مجموع یک <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1" title="واکنش برگشت‌پذیر">واکنش برگشت‌پذیر</a> را تشکیل می‌دهند. در خر زاده نتیجه واکنش اثر بخار آب بر آهن داغ برگشت‌پذیر است. در زندگی با موارد زیادی از واکنش‌های برگشت‌پذیر برخورد می‌کنیم، مانند شارژ دوبارهٔ <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باتری">باتری</a> اتومبیل. مواد شیمیایی موجود در باتری خودرو هنگام تولید <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D9%82" class="mw-redirect" title="جریان برق">جریان برق</a> به تدریج مصرف شده و به مواد دیگری تبدیل می‌شود. با شارژ مجدد باتری، واکنش‌های برگشت انجام می‌گیرند و مواد اولیه پدید می‌آیند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مثال‌هایی_از_فرایندهای_شیمیایی"><span id=".D9.85.D8.AB.D8.A7.D9.84.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C.DB.8C_.D8.A7.D8.B2_.D9.81.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B4.DB.8C.D9.85.DB.8C.D8.A7.DB.8C.DB.8C"></span>مثال‌هایی از فرایندهای شیمیایی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: مثال‌هایی از فرایندهای شیمیایی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>همان‌طور که در پیش گفته شد، در تغییر شیمیایی ماهیت شیمیایی مواد تغییر می‌یابد و فراورده‌های جدید با خواص متفاوت از مواد اولیه تولید می‌شود؛ بنابراین پدیده‌های زیر نمونه‌هایی از تغییرهای شیمیایی هستند: </p> <ul><li>سوختن انواع سوخت‌ها. مانند بنزین، نفت، گاز طبیعی و… در مجاورت هوا</li> <li>زنگ زدن <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B2" title="فلز">فلزات</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4" title="گوارش">گوارش</a> غذا</li> <li>رسیدن میوه</li> <li>پختن غذا</li> <li>فساد مواد</li> <li>سفت شدن تدریجی سیمان</li> <li>انحلال آمونیاک در آب؛ زیرا در اثر انحلال، قسمتی از مولکول‌های آمونیاک با مولکول‌های آب ترکیب شده و مادهٔ جدیدی به نام هیدروکسید آمونیوم تولید می‌نمایند. به همین دلیل که واکنش شیمیایی بین حلال و حل شونده رخ می‌دهد، حل شدن بیشتر جنبهٔ شیمیایی دارد.</li> <li>لخته شدن مواد <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="کلوئید">کلوئیدی</a>. در اثر لخته شدن پیوندهای جدیدی تشکیل می‌گردد که باعث تجمع مولکول‌های یک محلول کلوئیدی می‌شود.</li> <li>ایجاد گاز (<a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%DA%98%D9%86" title="اکسیژن">اکسیژن</a>) در اثر حرارت <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%DB%8C%D9%88%D9%87" class="mw-redirect" title="اکسید جیوه">اکسید جیوه</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌انبار">ویکی‌انبار</a> پرونده‌هایی دربارهٔ <span style="font-weight: bold; font-style: italic;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Chemical_reactions" class="extiw" title="commons:Category:Chemical reactions">واکنش شیمیایی</a></span> موجود است.</div></div> </div> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <ul><li>Chemical Reactions by Jenny Karpelenia, Publisher: Perfection Learning, 2005</li></ul> </div><div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="سازوکارهای_ابتدایی_واکنش‌های_شیمیایی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="الگو:سازوکارهای ابتدایی واکنش‌های شیمیایی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:سازوکارهای ابتدایی واکنش‌های شیمیایی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:سازوکارهای ابتدایی واکنش‌های شیمیایی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="سازوکارهای_ابتدایی_واکنش‌های_شیمیایی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4" title="سازوکار واکنش">سازوکارهای</a> ابتدایی واکنش‌های شیمیایی</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="جانشینی هسته‌دوستی">واکنش‌های جانشینی هسته‌دوستی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="واکنش جانشینی هسته‌دوستی تک‌مولکولی">واکنش جانشینی هسته‌دوستی تک‌مولکولی</a> (S<sub>N</sub>1)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="واکنش جانشینی هسته‌دوستی دومولکولی">واکنش جانشینی هسته‌دوستی دومولکولی</a> (S<sub>N</sub>2)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="جانشینی هسته‌دوست آروماتیک">جانشینی هسته‌دوست آروماتیک</a> (S<sub>N</sub>Ar)</li> <li><a href="/w/index.php?title=SNi&action=edit&redlink=1" class="new" title="SNi (صفحه وجود ندارد)">Nucleophilic internal substitution</a> (S<sub>N</sub>i)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="جانشینی هسته دوستی آسیل">جانشینی هسته دوستی آسیل</a> (S<sub>N</sub>Acyl)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Electrophilic_substitution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Electrophilic substitution (صفحه وجود ندارد)">Electrophilic substitution</a>s</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="جانشینی الکترون‌دوستی آروماتیکی">جانشینی الکترون‌دوستی آروماتیکی</a> (S<sub>E</sub>Ar)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%AD%D8%B0%D9%81%DB%8C" title="واکنش حذفی">واکنش‌های حذفی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%AD%D8%B0%D9%81%DB%8C" title="واکنش حذفی">واکنش حذفی تک مولکولی</a> (E1)</li> <li><a href="/w/index.php?title=E1cB-elimination_reaction&action=edit&redlink=1" class="new" title="E1cB-elimination reaction (صفحه وجود ندارد)">E1cB-elimination</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%AD%D8%B0%D9%81%DB%8C" title="واکنش حذفی">واکنش حذفی دو مولکولی</a> (E2)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Ei_mechanism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ei mechanism (صفحه وجود ندارد)">E<sub>i</sub> elimination</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="واکنش افزایشی">واکنش‌های افزایشی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA" title="واکنش افزایشی الکترون دوست">واکنش افزایشی الکترون دوست</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="واکنش افزایشی هسته‌دوستی">واکنش افزایشی هسته‌دوستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="واکنش افزایشی رادیکال آزاد">واکنش افزایشی رادیکال آزاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="حلقه‌زایی">حلقه‌زایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="اکسایش افزایشی">اکسایش افزایشی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">واکنش‌های تک مولکولی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="واکنش درون مولکولی">واکنش درون مولکولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="همپاری">همپاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="نورکافت">نورکافت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86" title="سازوکار لیندمان">سازوکار لیندمان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=RRKM_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="RRKM theory (صفحه وجود ندارد)">RRKM theory</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">واکنش‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="انتقال الکترون">انتقال الکترون/پروتون</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%DA%A9%D8%A7%D9%87%D8%B4" title="اکسایش-کاهش">اکسایش-کاهش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D9%88%D9%86" title="واکنش هارپون">واکنش هارپون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%DA%AF%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%87%D9%88%D8%B3" title="سازوکار گروتهوس">سازوکار گروتهوس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marcus_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marcus theory (صفحه وجود ندارد)">Marcus theory</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Inner_sphere_electron_transfer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inner sphere electron transfer (صفحه وجود ندارد)">Inner sphere electron transfer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Outer_sphere_electron_transfer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outer sphere electron transfer (صفحه وجود ندارد)">Outer sphere electron transfer</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اثرات محیطی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Solvent_effects&action=edit&redlink=1" class="new" title="Solvent effects (صفحه وجود ندارد)">Solvent effects</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cage_effect&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cage effect (صفحه وجود ندارد)">Cage effect</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Matrix_isolation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matrix isolation (صفحه وجود ندارد)">Matrix isolation</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">موضوعات مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="واکنش ابتدایی">واکنش ابتدایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Reaction_dynamics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reaction dynamics (صفحه وجود ندارد)">Reaction dynamics</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B7_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="حدواسط فعال">حدواسط فعال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="رادیکال آزاد">رادیکال آزاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%87" title="مولکولاریته">مولکولاریته</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شیمی فضایی">شیمی فضایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="فروکافت">فروکافت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF" title="نظریه برخورد">نظریه برخورد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%86%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="الکترون‌چپانی">الکترون‌چپانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Potential_energy_surface&action=edit&redlink=1" class="new" title="Potential energy surface (صفحه وجود ندارد)">Potential energy surface</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سینتیک شیمیایی">سینتیک شیمیایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA" title="معادله سرعت">معادله سرعت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA_%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84" title="ثابت تعادل">ثابت تعادل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%84%D9%87_%D8%AA%D8%B9%DB%8C%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA" title="مرحله تعیین‌کننده سرعت">مرحله تعیین‌کننده سرعت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AA_%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4" title="مختصات واکنش">مختصات واکنش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Energy_profile_(chemistry)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Energy profile (chemistry) (صفحه وجود ندارد)">Energy profile (chemistry)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA_%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1" title="نظریه حالت گذار">نظریه حالت گذار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="انرژی فعال‌سازی">انرژی فعال‌سازی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%BE%D9%84%DA%A9%D8%B3_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="کمپلکس فعال">کمپلکس فعال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="معادله آرنیوس">معادله آرنیوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="معادله ایرینگ">معادله ایرینگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%84%DB%8C%D8%B3%E2%80%93%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%86" title="سینتیک میکائلیس–منتن">سینتیک میکائلیس–منتن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1" title="واکنش کنترل‌شده انتشار">واکنش کنترل‌شده انتشار</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="موضوعات_سنتز_نامتقارن" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="الگو:شیمی فضایی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:شیمی فضایی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:شیمی فضایی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="موضوعات_سنتز_نامتقارن" style="font-size:114%;margin:0 4em">موضوعات <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86" title="سنتز نامتقارن">سنتز نامتقارن</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">گونه‌های کایرال</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C_(%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C)" title="دست‌سانی (شیمی)">دست‌سانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Stereocenter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stereocenter (صفحه وجود ندارد)">Stereocenter</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دست‌سانی صفحه‌ای">دست‌سانی صفحه‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C2-Symmetric_ligands&action=edit&redlink=1" class="new" title="C2-Symmetric ligands (صفحه وجود ندارد)"><i>C</i><sub>2</sub>-symmetric ligands</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Axial_chirality&action=edit&redlink=1" class="new" title="Axial chirality (صفحه وجود ندارد)">Axial chirality</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Supramolecular_chirality&action=edit&redlink=1" class="new" title="Supramolecular chirality (صفحه وجود ندارد)">Supramolecular chirality</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Inherent_chirality&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inherent chirality (صفحه وجود ندارد)">Inherent chirality</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مولکول‌های کایرال</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Stereoisomerism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stereoisomerism (صفحه وجود ندارد)">Stereoisomer</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1" title="انانتیومر">انانتیومر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1" title="دیاستریومر">دیاستریومر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%88" title="مزو">مزو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D9%84%D9%88%D8%B7_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="مخلوط راسمیک">مخلوط راسمیک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Enantiomeric_excess&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enantiomeric excess (صفحه وجود ندارد)">Enantiomeric excess</a> (ee)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Diastereomeric_excess&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diastereomeric excess (صفحه وجود ندارد)">Diastereomeric excess</a> (de)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تجزیه و تحلیل</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%B4_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="چرخش نوری">چرخش نوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84_%D8%AA%D9%81%DA%A9%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="عامل تفکیک‌کننده کایرال">عامل تفکیک‌کننده کایرال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nuclear_magnetic_resonance_spectroscopy_of_stereoisomers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nuclear magnetic resonance spectroscopy of stereoisomers (صفحه وجود ندارد)">NMR spectroscopy of stereoisomers</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ultraviolet%E2%80%93visible_spectroscopy_of_stereoisomers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ultraviolet–visible spectroscopy of stereoisomers (صفحه وجود ندارد)">Ultraviolet–visible spectroscopy of stereoisomers</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%DA%A9%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="تفکیک کایرال">تفکیک کایرال</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1_%D9%85%D8%AC%D8%AF%D8%AF_(%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C)" title="تبلور مجدد (شیمی)">تبلور مجدد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kinetic_resolution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kinetic resolution (صفحه وجود ندارد)">Kinetic resolution</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C_%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="کروماتوگرافی ستون کایرال">کروماتوگرافی ستون کایرال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Diastereomeric_recrystallization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diastereomeric recrystallization (صفحه وجود ندارد)">Diastereomeric recrystallization</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">واکنش‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Asymmetric_induction&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asymmetric induction (صفحه وجود ندارد)">Asymmetric induction</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chiral_pool_synthesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiral pool synthesis (صفحه وجود ندارد)">Chiral pool synthesis</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%DA%A9%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="کمکی کایرال">کمکی کایرال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86" title="سنتز نامتقارن">سنتز نامتقارن</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2%D9%88%D8%B1_%D8%A2%D9%84%DB%8C" title="کاتالیزور آلی">کاتالیزور آلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2" title="بیوکاتالیز">بیوکاتالیز</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="شاخه‌های_شیمی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="الگو:علم شیمی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:علم شیمی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:علم شیمی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="شاخه‌های_شیمی" style="font-size:114%;margin:0 4em">شاخه‌های <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="شیمی">شیمی</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="فهرست ترکیب‌های آلی">فهرست ترکیب‌های آلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فهرست زیست‌مولکول‌ها">فهرست زیست‌مولکول‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C" title="فهرست ترکیب‌های معدنی">فهرست ترکیب‌های معدنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="جدول تناوبی">جدول تناوبی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="شیمی‌فیزیک">شیمی‌فیزیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="الکتروشیمی">الکتروشیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="ترموشیمی">ترموشیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ترمودینامیک شیمیایی">ترمودینامیک شیمیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%B3%D8%B7%D8%AD" title="علم سطح">علم سطح</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Interface_and_colloid_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Interface and colloid science (صفحه وجود ندارد)">شیمی کلوئیدی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Micromeritics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Micromeritics (صفحه وجود ندارد)">میکرومریتیک</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="سرماشیمی">سرماشیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="آواشیمی">آواشیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="طیف‌بینی">طیف‌بینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Structural_chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Structural chemistry (صفحه وجود ندارد)">شیمی ساختاری</a> / <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بلورنگاری">بلورنگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="فیزیک‌شیمی">فیزیک‌شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سینتیک شیمیایی">سینتیک شیمیایی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="فموتوشیمی">فموتوشیمی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="شیمی کوانتومی">شیمی کوانتومی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Spin_chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spin chemistry (صفحه وجود ندارد)">شیمی چرخش</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="فوتوشیمی">فوتوشیمی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A2%D9%84%DB%8C" title="شیمی آلی">شیمی آلی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="زیست‌شیمی">زیست‌شیمی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bioorganic_chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bioorganic chemistry (صفحه وجود ندارد)">شیمی بیوارگانیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زیست‌شناسی شیمیایی">زیست‌شناسی شیمیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="شیمی بالینی">شیمی بالینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%B9%D8%B5%D8%A7%D8%A8" title="شیمی اعصاب">شیمی اعصاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="شیمی زیست‌فیزیکی">شیمی زیست‌فیزیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="زیست‌شناسی مولکولی">زیست‌شناسی مولکولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شیمی فضایی">شیمی فضایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Physical_organic_chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Physical organic chemistry (صفحه وجود ندارد)">شیمی آلی فیزیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A2%D9%84%DB%8C" title="واکنش آلی">واکنش آلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2_%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="آنالیز سنتز برگشتی">آنالیز سنتز برگشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86" title="سنتز نامتقارن">سنتز نامتقارن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9" title="سنتز جامع">سنتز جامع</a> / <a href="/w/index.php?title=Semisynthesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semisynthesis (صفحه وجود ندارد)">نیمه سنتز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="شیمی دارویی">شیمی دارویی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%81%D9%88%D9%84%D8%B1%D9%86" title="شیمی فولرن">شیمی فولرن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A8%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1" title="شیمی بسپار">شیمی بسپار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="پتروشیمی">پتروشیمی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C" title="شیمی معدنی">شیمی معدنی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%BE%D9%84%DA%A9%D8%B3_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کمپلکس شیمیایی">کمپلکس شیمیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Magnetochemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magnetochemistry (صفحه وجود ندارد)">شیمی مغناطیسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A2%D9%84%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B2%DB%8C" title="شیمی آلی فلزی">شیمی آلی فلزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="شیمی معدنی زیستی">شیمی معدنی زیستی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bioorganometallic_chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bioorganometallic chemistry (صفحه وجود ندارد)">شیمی بیو ارگانومتالیک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Physical_inorganic_chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Physical inorganic chemistry (صفحه وجود ندارد)">شیمی معدنی فیزیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87_%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C" title="خوشه اتمی">شیمی خوشه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بلورنگاری">بلورنگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF" title="شیمی حالت جامد">شیمی حالت جامد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="متالورژی">متالورژی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ceramic_chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ceramic chemistry (صفحه وجود ندارد)">شیمی سرامیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF" title="علم مواد">علم مواد</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87" title="شیمی تجزیه">شیمی تجزیه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="تجزیه دستگاهی">تجزیه دستگاهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="روش الکتروتجزیه‌ای">روش الکتروتجزیه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="طیف‌بینی">طیف‌بینی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B7%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%B1%D8%AE" class="mw-redirect" title="طیف‌بینی فروسرخ">طیف‌بینی فروسرخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="طیف‌سنجی رامان">طیف‌سنجی رامان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A6%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%86%D9%81%D8%B4" class="mw-redirect" title="طیف‌سنجی مرئی-فرابنفش">طیف‌سنجی مرئی-فرابنفش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D8%AA%D8%B4%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="طیف‌سنجی تشدید مغناطیسی هسته‌ای">طیف‌سنجی تشدید مغناطیسی هسته‌ای</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D8%AC%D8%B1%D9%85%DB%8C" title="طیف‌سنجی جرمی">طیف‌سنجی جرمی</a> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یونش الکترونی">یونش الکترونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D8%AC%D8%B1%D9%85%DB%8C_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="طیف‌سنجی جرمی پلاسمای جفت‌شده القایی">طیف‌سنجی جرمی پلاسمای جفت‌شده القایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AC%D8%B0%D8%A8-%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B4_%D9%84%DB%8C%D8%B2%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%DA%A9%D9%85%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="واجذب-یونش لیزری به کمک ماتریس">واجذب-یونش لیزری به کمک ماتریس</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF_%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="فرایند جداسازی">فرایند جداسازی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="کروماتوگرافی">کروماتوگرافی</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C_%DA%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="کروماتوگرافی گازی">کروماتوگرافی گازی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9_%D8%A8%D8%A7_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7" class="mw-redirect" title="کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا">کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="فموتوشیمی">فموتوشیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بلورنگاری">بلورنگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5%D9%87%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="مشخصه‌یابی">مشخصه‌یابی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دیگر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="شیمی هسته‌ای">شیمی هسته‌ای</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="پرتو شیمی">پرتو شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%AF" title="شیمی اکتینید">شیمی اکتینید</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="کیهان‌شیمی">کیهان‌شیمی</a> / <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="اخترشیمی">اخترشیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="زمین‌شیمی">زمین‌شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="شیمی محیط زیست">شیمی محیط زیست</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AC%D9%88" title="شیمی جو">شیمی جو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3" title="شیمی اقیانوس">شیمی اقیانوس</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B1%D8%B3" class="mw-redirect" title="شیمی خاک‌رس">شیمی خاک‌رس</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="کربوشیمی">کربوشیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="پتروشیمی">پتروشیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="شیمی خوراک">شیمی خوراک</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Carbohydrate_chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carbohydrate chemistry (صفحه وجود ندارد)">شیمی کربوهیدرات</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="شیمی کشاورزی">شیمی کشاورزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="آموزش شیمی">آموزش شیمی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AD%D8%B1%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="شیمی غیرحرفه‌ای">شیمی غیرحرفه‌ای</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86" title="شیمی پنهان">شیمی پنهان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="شیمی قانونی">شیمی قانونی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="نکروشیمی">نکروشیمی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="نانوشیمی">نانوشیمی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B0%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="شیمی فراذره‌ای">شیمی فراذره‌ای</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سنتز شیمیایی">سنتز شیمیایی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="شیمی سبز">شیمی سبز</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="کلیک شیمی">کلیک شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8%DB%8C" title="شیمی ترکیبی">شیمی ترکیبی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="شیمی محاسباتی">شیمی محاسباتی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="شیمی ریاضیاتی">شیمی ریاضیاتی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C" title="شیمی نظری">شیمی نظری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AA%D8%B1" title="شیمی تر">شیمی تر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">همچنین ببینید</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="تاریخ شیمی">تاریخ شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%84_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="جایزه نوبل شیمی">جایزه نوبل شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%DA%AF%D8%B0%D8%B1_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="شیمی در گذر زمان">شیمی در گذر زمان</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%81_%D8%B9%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کشف عناصر شیمیایی">کشف عناصر شیمیایی</a></li></ul></li> <li>«<a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="دانش بنیادی">دانش بنیادی</a>»</li> <li><a class="mw-selflink selflink">واکنش شیمیایی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="فروکافت">فروکافت</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%D8%B5%D8%B1_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عنصر شیمیایی">عنصر شیمیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ترکیب شیمیایی">ترکیب شیمیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%85" title="اتم">اتم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84" title="مولکول">مولکول</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86" title="یون">یون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پیوند شیمیایی">پیوند شیمیایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="رده:شیمی">رده</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="صفحهٔ ویکی‌انبار"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Chemistry" class="extiw" title="commons:Category:Chemistry">انبار</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="درگاه:شیمی">درگاه</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:People_icon.svg" class="mw-file-description" title="ویکی‌پروژه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/16px-People_icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/24px-People_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/32px-People_icon.svg.png 2x" data-file-width="100" data-file-height="100" /></a></span> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه شیمی">ویکی‌پروژه</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=واکنش_شیمیایی&oldid=40252348">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=واکنش_شیمیایی&oldid=40252348</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1" title="رده:تغییر">تغییر</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="رده:شیمی">شیمی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:واکنش‌های شیمیایی">واکنش‌های شیمیایی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="رده:پیوند رده انبار در ویکی‌داده است">پیوند رده انبار در ویکی‌داده است</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲ سپتامبر ۲۰۲۴ ساعت ۱۶:۳۶ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-mcbjw","wgBackendResponseTime":158,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.428","walltime":"0.708","ppvisitednodes":{"value":1230,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":59487,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1326,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":26571,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 577.911 1 -total"," 33.70% 194.756 1 الگو:به_انگلیسی"," 33.28% 192.310 1 الگو:به_زبان_دیگر"," 31.54% 182.301 1 الگو:Lang"," 26.68% 154.186 3 الگو:Navbox"," 24.19% 139.782 1 الگو:سازوکارهای_ابتدایی_واکنش‌های_شیمیایی"," 19.94% 115.251 1 الگو:ویکی‌انبار-رده"," 19.24% 111.198 1 الگو:پروژه_خواهر"," 18.83% 108.838 1 الگو:Side_box"," 10.15% 58.663 1 الگو:پانویس"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.263","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":15914746,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-84d8f4b96-jbs9r","timestamp":"20241117024810","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0648\u0627\u06a9\u0646\u0634 \u0634\u06cc\u0645\u06cc\u0627\u06cc\u06cc","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q36534","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q36534","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-12-27T12:21:48Z","dateModified":"2024-09-02T16:36:43Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/7c\/Combustion_reaction_of_methane.jpg","headline":"\u0641\u0631\u0627\u06cc\u0646\u062f\u06cc \u06a9\u0647 \u062f\u0631 \u0622\u0646 \u0633\u0627\u062e\u062a\u0627\u0631 \u0630\u0631\u0647\u200c\u0647\u0627\u06cc \u062a\u0634\u06a9\u06cc\u0644 \u062f\u0647\u0646\u062f\u0647\u0654 \u0645\u0648\u0627\u062f \u0627\u0648\u0644\u06cc\u0647 \u062f\u0686\u0627\u0631 \u062a\u063a\u06cc\u06cc\u0631 \u0645\u06cc\u200c\u0634\u0648\u062f"}</script> </body> </html>