CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hyw" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ռուսիա — Ուիքիփետիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Յունուար","Փետրուար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Յունիս","Յուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"c4d36ef5-ce35-412a-badc-f0380b3d3d7d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ռուսիա","wgTitle":"Ռուսիա","wgCurRevisionId":235864,"wgRevisionId":235864,"wgArticleId":5853,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarchive template wayback links","Pages using ISBN magic links","Ուիքիփետիա:Ուիքիտուեալների աղբյուրներով հոդվածներ","Ռուսաստան","Երկիրներ","Երկիրներ այբբենական կարգով","Եւրոպայի երկրներ","Ասիոյ երկիրներ"],"wgPageViewLanguage":"hyw","wgPageContentLanguage":"hyw", "wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ռուսիա","wgRelevantArticleId":5853,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hyw","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hyw"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q159","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model", "platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hyw&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hyw&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hyw&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/1200px-Flag_of_Russia.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/800px-Flag_of_Russia.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/640px-Flag_of_Russia.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ռուսիա — Ուիքիփետիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hyw.m.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Ուիքիփետիա (hyw)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hyw.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hyw"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Ուիքիփետիա Atom սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ռուսիա rootpage-Ռուսիա skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Հիմնական ընտրացանկ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">պահել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նաւարկութիւն </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80_%D4%B7%D5%BB" title="Այցելել գլխաւոր էջը [z]" accesskey="z">Գլխաւոր Էջ</a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8">Նոր էջեր</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելել պատահական էջ մը [x]" accesskey="x">Պատահական էջ</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցութիւն </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%83%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%BA%D5%A1%D5%BD" title="Նախագիծին մասին. ինչ կրնաս ընել, ուր կրնաս գտնել">Զրուցարան</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Ուիքիին մէջ կատարուած վերջին փոփոխութիւններու ցանկը [r]" accesskey="r">Վերջին փոփոխութիւնները</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Գտնելու տեղը">Օգնութիւն</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80_%D4%B7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Ուիքիփետիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hyw.svg" style="width: 7.5em; height: 1.0625em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hyw.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Ուիքիփետիա կայքին մէջ [f]" accesskey="f"> Որոնել </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Ուիքիփետիա կայքին մէջ" aria-label="Որոնել Ուիքիփետիա կայքին մէջ" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Ուիքիփետիա կայքին մէջ [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Արտաքին տեսք </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=hyw.wikipedia.org&uselang=hyw" class="">Նուիրել</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Կը քաջալերենք հաշիւ ստեղծել եւ անով մուտք գործել համակարգ, թէեւ պարտադիր չէ" class="">Հաշիւ ստեղծել</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Կը քաջալերենք մուտք գործել համակարգ, թէեւ պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class="">Մուտք գործել</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Անձնական գործիքներ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=hyw.wikipedia.org&uselang=hyw">Նուիրել</a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Contribute"> Contribute</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Կը քաջալերենք հաշիւ ստեղծել եւ անով մուտք գործել համակարգ, թէեւ պարտադիր չէ"> Հաշիւ ստեղծել</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Կը քաջալերենք մուտք գործել համակարգ, թէեւ պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"> Մուտք գործել</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing">իմանալ ավելին</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n">Քննարկել</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակութիւն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակութիւն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">պահել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Սկսիլ</div> </a> </li> <li id="toc-Անուանում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Անուանում"> <div class="vector-toc-text"> 1 Անուանում </div> </a> <ul id="toc-Անուանում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Պատմութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատմութիւն"> <div class="vector-toc-text"> 2 Պատմութիւն </div> </a> <button aria-controls="toc-Պատմութիւն-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle Պատմութիւն subsection </button> <ul id="toc-Պատմութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Նախապատմութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Նախապատմութիւն"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Նախապատմութիւն </div> </a> <ul id="toc-Նախապատմութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Կիեւեան_Ռուսիոյ_իշխանութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Կիեւեան_Ռուսիոյ_իշխանութիւն"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Կիեւեան Ռուսիոյ իշխանութիւն </div> </a> <ul id="toc-Կիեւեան_Ռուսիոյ_իշխանութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ռուսական_թագաւորութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռուսական_թագաւորութիւն"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Ռուսական թագաւորութիւն </div> </a> <ul id="toc-Ռուսական_թագաւորութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ռուսական_կայսրութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռուսական_կայսրութիւն"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Ռուսական կայսրութիւն </div> </a> <ul id="toc-Ռուսական_կայսրութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Փետրուարեան_յեղափոխութիւն։_Ռուսաստանի_հանրապետութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Փետրուարեան_յեղափոխութիւն։_Ռուսաստանի_հանրապետութիւն"> <div class="vector-toc-text"> 2.5 Փետրուարեան յեղափոխութիւն։ Ռուսաստանի հանրապետութիւն </div> </a> <ul id="toc-Փետրուարեան_յեղափոխութիւն։_Ռուսաստանի_հանրապետութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Հոկտեմբերեան_յեղափոխութիւն։_ԽՍՀՄ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հոկտեմբերեան_յեղափոխութիւն։_ԽՍՀՄ"> <div class="vector-toc-text"> 2.6 Հոկտեմբերեան յեղափոխութիւն։ ԽՍՀՄ </div> </a> <ul id="toc-Հոկտեմբերեան_յեղափոխութիւն։_ԽՍՀՄ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ռուսաստանի_Դաշնութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռուսաստանի_Դաշնութիւն"> <div class="vector-toc-text"> 2.7 Ռուսաստանի Դաշնութիւն </div> </a> <ul id="toc-Ռուսաստանի_Դաշնութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Աշխարհագրական_դիրք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Աշխարհագրական_դիրք"> <div class="vector-toc-text"> 3 Աշխարհագրական դիրք </div> </a> <button aria-controls="toc-Աշխարհագրական_դիրք-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle Աշխարհագրական դիրք subsection </button> <ul id="toc-Աշխարհագրական_դիրք-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ժամային_գոտիներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ժամային_գոտիներ"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Ժամային գոտիներ </div> </a> <ul id="toc-Ժամային_գոտիներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Նպաստ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Նպաստ"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Նպաստ </div> </a> <ul id="toc-Նպաստ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ջրային_աղբիւրներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ջրային_աղբիւրներ"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Ջրային աղբիւրներ </div> </a> <ul id="toc-Ջրային_աղբիւրներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Կլիմա" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Կլիմա"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Կլիմա </div> </a> <ul id="toc-Կլիմա-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Բուսական_եւ_կենդանական_աշխարհ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Բուսական_եւ_կենդանական_աշխարհ"> <div class="vector-toc-text"> 3.5 Բուսական եւ կենդանական աշխարհ </div> </a> <ul id="toc-Բուսական_եւ_կենդանական_աշխարհ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Կառավարում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Կառավարում"> <div class="vector-toc-text"> 4 Կառավարում </div> </a> <button aria-controls="toc-Կառավարում-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle Կառավարում subsection </button> <ul id="toc-Կառավարում-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Բարձրագույն_օրենսդիր_մարմին" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Բարձրագույն_օրենսդիր_մարմին"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Բարձրագույն օրենսդիր մարմին </div> </a> <ul id="toc-Բարձրագույն_օրենսդիր_մարմին-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Բարձրագույն_գործադիր_մարմին" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Բարձրագույն_գործադիր_մարմին"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Բարձրագույն գործադիր մարմին </div> </a> <ul id="toc-Բարձրագույն_գործադիր_մարմին-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Բարձրագույն_դատական_մարմին" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Բարձրագույն_դատական_մարմին"> <div class="vector-toc-text"> 4.3 Բարձրագույն դատական մարմին </div> </a> <ul id="toc-Բարձրագույն_դատական_մարմին-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Քաղաքական_կուսակցութիւններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Քաղաքական_կուսակցութիւններ"> <div class="vector-toc-text"> 4.4 Քաղաքական կուսակցութիւններ </div> </a> <ul id="toc-Քաղաքական_կուսակցութիւններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Վարչական_բաժանում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Վարչական_բաժանում"> <div class="vector-toc-text"> 5 Վարչական բաժանում </div> </a> <button aria-controls="toc-Վարչական_բաժանում-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle Վարչական բաժանում subsection </button> <ul id="toc-Վարչական_բաժանում-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ռուսաստանի_դաշնային_կառուցուածքը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռուսաստանի_դաշնային_կառուցուածքը"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Ռուսաստանի դաշնային կառուցուածքը </div> </a> <ul id="toc-Ռուսաստանի_դաշնային_կառուցուածքը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ինքնավար_հանրապետութիւններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ինքնավար_հանրապետութիւններ"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Ինքնավար հանրապետութիւններ </div> </a> <ul id="toc-Ինքնավար_հանրապետութիւններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ղրիմ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ղրիմ"> <div class="vector-toc-text"> 5.3 Ղրիմ </div> </a> <ul id="toc-Ղրիմ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Միջազգային_յարաբերութիւններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Միջազգային_յարաբերութիւններ"> <div class="vector-toc-text"> 6 Միջազգային յարաբերութիւններ </div> </a> <button aria-controls="toc-Միջազգային_յարաբերութիւններ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle Միջազգային յարաբերութիւններ subsection </button> <ul id="toc-Միջազգային_յարաբերութիւններ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ՌԴ_դերը_միջպետական_կառոյցներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ՌԴ_դերը_միջպետական_կառոյցներ"> <div class="vector-toc-text"> 6.1 ՌԴ դերը միջպետական կառոյցներ </div> </a> <ul id="toc-ՌԴ_դերը_միջպետական_կառոյցներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Յարաբերութիւնները_նախկին_ԽՍՀՄ_երկրներու_հետ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Յարաբերութիւնները_նախկին_ԽՍՀՄ_երկրներու_հետ"> <div class="vector-toc-text"> 6.2 Յարաբերութիւնները նախկին ԽՍՀՄ երկրներու հետ </div> </a> <ul id="toc-Յարաբերութիւնները_նախկին_ԽՍՀՄ_երկրներու_հետ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ռուսական_սփիւռքը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռուսական_սփիւռքը"> <div class="vector-toc-text"> 6.3 Ռուսական սփիւռքը </div> </a> <ul id="toc-Ռուսական_սփիւռքը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Բնակչութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Բնակչութիւն"> <div class="vector-toc-text"> 7 Բնակչութիւն </div> </a> <button aria-controls="toc-Բնակչութիւն-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle Բնակչութիւն subsection </button> <ul id="toc-Բնակչութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Վիճակագրութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Վիճակագրութիւն"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Վիճակագրութիւն </div> </a> <ul id="toc-Վիճակագրութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Բնական_աճ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Բնական_աճ"> <div class="vector-toc-text"> 7.2 Բնական աճ </div> </a> <ul id="toc-Բնական_աճ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Աճման_տեմպ_եւ_սեռատարիքային_կառուցուածք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Աճման_տեմպ_եւ_սեռատարիքային_կառուցուածք"> <div class="vector-toc-text"> 7.3 Աճման տեմպ եւ սեռատարիքային կառուցուածք </div> </a> <ul id="toc-Աճման_տեմպ_եւ_սեռատարիքային_կառուցուածք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Քաղաքայնացնում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Քաղաքայնացնում"> <div class="vector-toc-text"> 7.4 Քաղաքայնացնում </div> </a> <ul id="toc-Քաղաքայնացնում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ծանօթագրութիւններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանօթագրութիւններ"> <div class="vector-toc-text"> 8 Ծանօթագրութիւններ </div> </a> <ul id="toc-Ծանօթագրութիւններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակութիւն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Toggle the table of contents </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Ռուսիա</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 320 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-320" aria-hidden="true" > 320 լեզու </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D3%99%D1%8B%D0%BB%D0%B0" title="Урыстәыла – աբխազերեն" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Урыстәыла" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="աբխազերեն" class="interlanguage-link-target">Аԥсшәа</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – աչեհերեն" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Rusia" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="աչեհերեն" class="interlanguage-link-target">Acèh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%8B%D0%B5" title="Урысые – ադիղերեն" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Урысые" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="ադիղերեն" class="interlanguage-link-target">Адыгабзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="Ընտրյալ հոդվածներ"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Rusland" title="Rusland – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Rusland" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – շվեյցարական գերմաներեն" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Russland" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="շվեյցարական գերմաներեն" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-alt mw-list-item"><a href="https://alt.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия – հարավային ալթայերեն" lang="alt" hreflang="alt" data-title="Россия" data-language-autonym="Алтай тил" data-language-local-name="հարավային ալթայերեն" class="interlanguage-link-target">Алтай тил</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%A9%E1%88%B2%E1%8B%AB" title="ሩሲያ – ամհարերեն" lang="am" hreflang="am" data-title="ሩሲያ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="ամհարերեն" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Russia" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target">Pangcah</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – արագոներեն" lang="an" hreflang="an" data-title="Rusia" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="արագոներեն" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – հին անգլերեն" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Russland" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="հին անգլերեն" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/R%E1%BB%8D%E1%B9%A3ia" title="Rọṣia – օբոլո" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Rọṣia" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="օբոլո" class="interlanguage-link-target">Obolo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B8" title="रूस – անգիկա" lang="anp" hreflang="anp" data-title="रूस" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="անգիկա" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="Ընտրյալ հոդվածներ"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D9%8A%D8%A7" title="روسيا – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="روسيا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%AA%DC%98%DC%A3%DC%9D%DC%90" title="ܪܘܣܝܐ – արամեերեն" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܪܘܣܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="արամեերեն" class="interlanguage-link-target">ܐܪܡܝܐ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D9%8A%D8%A7" title="روسيا – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="روسيا" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D9%8A%D8%A7" title="روسيا – եգիպտական արաբերեն" lang="arz" hreflang="arz" data-title="روسيا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="եգիպտական արաբերեն" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9B%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="ৰাছিয়া – ասամերեն" lang="as" hreflang="as" data-title="ৰাছিয়া" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ասամերեն" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – աստուրերեն" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Rusia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="աստուրերեն" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Russie" title="Russie – աթիկամեկ" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Russie" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="աթիկամեկ" class="interlanguage-link-target">Atikamekw</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия – ավարերեն" lang="av" hreflang="av" data-title="Россия" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="ավարերեն" class="interlanguage-link-target">Авар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Rossia" title="Rossia – Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Rossia" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target">Kotava</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B8" title="रूस – ավադհի" lang="awa" hreflang="awa" data-title="रूस" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="ավադհի" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Rusiya" title="Rusiya – այմարա" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Rusiya" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="այմարա" class="interlanguage-link-target">Aymar aru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Rusiya" title="Rusiya – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Rusiya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="روسیه" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D3%99%D1%81%D3%99%D0%B9_%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%D2%BB%D1%8B" title="Рәсәй Федерацияһы – բաշկիրերեն" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Рәсәй Федерацияһы" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="բաշկիրերեն" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – բալիերեն" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Rusia" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="բալիերեն" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Russland" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Ros%C4%97j%C4%97" title="Rosėjė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Rosėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Rusya" title="Rusya – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Rusya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Расія – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Расія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%8F" title="Расея – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Расея" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Ruslan" title="Ruslan – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Ruslan" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Русия – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Русия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B8" title="रूस – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="रूस" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Rasia" title="Rasia – բիսլամա" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Rasia" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="բիսլամա" class="interlanguage-link-target">Bislama</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Rusia" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target">Banjar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%9E%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%91%E1%80%AE" title="ရသျားခမ်းထီ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ရသျားခမ်းထီ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target">ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Risila" title="Risila – բամբարա" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Risila" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="բամբարա" class="interlanguage-link-target">Bamanankan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="রাশিয়া – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রাশিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A8%E0%BD%B4%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%B4%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BD%B4%E0%BC%8D" title="ཨུ་རུ་སུ། – տիբեթերեն" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཨུ་རུ་སུ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="տիբեթերեն" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="রাশিয়া – Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="রাশিয়া" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Bishnupriya" class="interlanguage-link-target">বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – բրետոներեն" lang="br" hreflang="br" data-title="Rusia" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="բրետոներեն" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Rusija" title="Rusija – բոսնիերեն" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Rusija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="բոսնիերեն" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Rusia" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target">Batak Mandailing</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/%E1%A8%91%E1%A8%98%E1%A8%94%E1%A8%97%E1%A8%95" title="ᨑᨘᨔᨗᨕ – բուգիերեն" lang="bug" hreflang="bug" data-title="ᨑᨘᨔᨗᨕ" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="բուգիերեն" class="interlanguage-link-target">Basa Ugi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%B9_%D1%85%D0%BE%D0%BB%D0%B1%D0%BE%D0%BE%D1%82%D0%BE_%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%81" title="Оросой холбоото улас – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Оросой холбоото улас" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/R%C3%BAssia" title="Rússia – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Rússia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Rusia" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target">Chavacano de Zamboanga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%B2%CC%A4-l%C3%B2%CC%A4-s%E1%B9%B3%CC%86" title="Ngò̤-lò̤-sṳ̆ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ngò̤-lò̤-sṳ̆" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8" title="Росси – չեչեներեն" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Росси" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="չեչեներեն" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Rusya" title="Rusya – սեբուերեն" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Rusya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="սեբուերեն" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – չամոռո" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Russia" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="չամոռո" class="interlanguage-link-target">Chamoru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%B2%E1%8F%82%E1%8E%A2" title="ᏲᏂᎢ – չերոկի" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏲᏂᎢ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="չերոկի" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – շայեն" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Russia" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="շայեն" class="interlanguage-link-target">Tsetsêhestâhese</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%95%D9%88%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="ڕووسیا – սորանի քրդերեն" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڕووسیا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="սորանի քրդերեն" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – կորսիկերեն" lang="co" hreflang="co" data-title="Russia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="կորսիկերեն" class="interlanguage-link-target">Corsu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Rusiye" title="Rusiye – ղրիմյան թուրքերեն" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Rusiye" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="ղրիմյան թուրքերեն" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Rusko" title="Rusko – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Rusko" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Rusk%C3%B4" title="Ruskô – Kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Ruskô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kashubian" class="interlanguage-link-target">Kaszëbsczi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%A1%D1%81%D1%97%EA%99%97" title="Рѡсїꙗ – սլավոներեն, եկեղեցական" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Рѡсїꙗ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="սլավոներեն, եկեղեցական" class="interlanguage-link-target">Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%C3%A7%C3%A7%D0%B5%D0%B9_%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B9%C4%95" title="Раççей Федерацийĕ – չուվաշերեն" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Раççей Федерацийĕ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="չուվաշերեն" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Rwsia" title="Rwsia – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Rwsia" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="խորհուրդ տրվող հոդված"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Rusland" title="Rusland – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Rusland" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Russia" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target">Dagbanli</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Russland" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/Ruccia" title="Ruccia – Dinka" lang="din" hreflang="din" data-title="Ruccia" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="Dinka" class="interlanguage-link-target">Thuɔŋjäŋ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Rusya" title="Rusya – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Rusya" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Rusojska" title="Rusojska – ստորին սորբերեն" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Rusojska" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="ստորին սորբերեն" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Rusia" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target">Kadazandusun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B8" title="रूस – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="रूस" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target">डोटेली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%83%DE%AB%DE%90%DE%A9%DE%88%DE%A8%DE%8D%DE%A7%DE%8C%DE%B0" title="ރޫސީވިލާތް – դիվեհի" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ރޫސީވިލާތް" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="դիվեհի" class="interlanguage-link-target">ދިވެހިބަސް</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dz mw-list-item"><a href="https://dz.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A2%E0%BC%8B%E0%BD%A4%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A1%E0%BD%B1%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%95%E0%BD%BA%E0%BC%8B%E0%BD%8C%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%BA%E0%BC%8B%E0%BD%A4%E0%BD%B1%E0%BD%93" title="ར་ཤི་ཡཱན་ཕེ་ཌི་རེ་ཤཱན – ջոնգքհա" lang="dz" hreflang="dz" data-title="ར་ཤི་ཡཱན་ཕེ་ཌི་རེ་ཤཱན" data-language-autonym="ཇོང་ཁ" data-language-local-name="ջոնգքհա" class="interlanguage-link-target">ཇོང་ཁ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – էվե" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Russia" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="էվե" class="interlanguage-link-target">Eʋegbe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CF%89%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Ρωσία – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Ρωσία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Rossia" title="Rossia – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Rossia" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target">Emiliàn e rumagnòl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Russia" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Rusio" title="Rusio – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Rusio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Rusia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Venemaa" title="Venemaa – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Venemaa" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Errusia" title="Errusia – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Errusia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Russia" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="روسیه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Roosiya" title="Roosiya – ֆուլահ" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Roosiya" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="ֆուլահ" class="interlanguage-link-target">Fulfulde</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Ven%C3%A4j%C3%A4" title="Venäjä – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Venäjä" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Vinnemaa" title="Vinnemaa – վորո" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Vinnemaa" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="վորո" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – ֆիջիերեն" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Rusia" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="ֆիջիերեն" class="interlanguage-link-target">Na Vosa Vakaviti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – ֆարյորերեն" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Russland" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="ֆարյորերեն" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Russie" title="Russie – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Russie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Russia" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Ruslun" title="Ruslun – հյուսիսային ֆրիզերեն" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Ruslun" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="հյուսիսային ֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Russie" title="Russie – ֆրիուլիերեն" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Russie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="ֆրիուլիերեն" class="interlanguage-link-target">Furlan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Rusl%C3%A2n" title="Ruslân – արևմտաֆրիզերեն" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Ruslân" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="արևմտաֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_R%C3%BAis" title="An Rúis – իռլանդերեն" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Rúis" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="իռլանդերեն" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Rusiya" title="Rusiya – գագաուզերեն" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Rusiya" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="գագաուզերեն" class="interlanguage-link-target">Gagauz</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E4%BF%84%E7%BE%85%E6%96%AF" title="俄羅斯 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="俄羅斯" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Risi" title="Risi – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Risi" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/An_Ruis" title="An Ruis – շոտլանդական գաելերեն" lang="gd" hreflang="gd" data-title="An Ruis" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="շոտլանդական գաելերեն" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Rusia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8A%D8%B3%D9%8A%D9%87" title="رۊسيه – Gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="رۊسيه" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilaki" class="interlanguage-link-target">گیلکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Rr%C3%BAsia" title="Rrúsia – գուարանի" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Rrúsia" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="գուարանի" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B8" title="रूस – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="रूस" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target">गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – գորոնտալո" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Rusia" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="գորոնտալո" class="interlanguage-link-target">Bahasa Hulontalo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8D%82%F0%90%8C%BF%F0%90%8D%83%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B3" title="𐍂𐌿𐍃𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳 – գոթերեն" lang="got" hreflang="got" data-title="𐍂𐌿𐍃𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="գոթերեն" class="interlanguage-link-target">𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B0%E0%AA%B6%E0%AA%BF%E0%AA%AF%E0%AA%BE" title="રશિયા – գուջարաթի" lang="gu" hreflang="gu" data-title="રશિયા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="գուջարաթի" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guw mw-list-item"><a href="https://guw.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – Gun" lang="guw" hreflang="guw" data-title="Russia" data-language-autonym="Gungbe" data-language-local-name="Gun" class="interlanguage-link-target">Gungbe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Roosh" title="Yn Roosh – մեներեն" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Roosh" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="մեներեն" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Rasha" title="Rasha – հաուսա" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Rasha" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="հաուսա" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%B2-l%C3%B2-s%E1%B9%B3%CC%82" title="Ngò-lò-sṳ̂ – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ngò-lò-sṳ̂" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/R%C5%ABsia" title="Rūsia – հավայիերեն" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Rūsia" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="հավայիերեն" class="interlanguage-link-target">Hawaiʻi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%95%D7%A1%D7%99%D7%94" title="רוסיה – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="רוסיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B8" title="रूस – հինդի" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रूस" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="հինդի" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Russia" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="Ընտրյալ հոդվածներ"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Rusija" title="Rusija – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Rusija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Ruska" title="Ruska – վերին սորբերեն" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Ruska" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="վերին սորբերեն" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Risi" title="Risi – խառնակերտ հայիթերեն" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Risi" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="խառնակերտ հայիթերեն" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Oroszorsz%C3%A1g" title="Oroszország – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Oroszország" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան – հայերեն" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ռուսաստան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="հայերեն" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – ինտերլինգուա" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Russia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ինտերլինգուա" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – իբաներեն" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Rusia" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="իբաներեն" class="interlanguage-link-target">Jaku Iban</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Rusia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – ինտերլինգուե" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Russia" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="ինտերլինգուե" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Mpaghara_Russia" title="Mpaghara Russia – իգբո" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Mpaghara Russia" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="իգբո" class="interlanguage-link-target">Igbo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Uruusiq_(nuna)" title="Uruusiq (nuna) – Inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Uruusiq (nuna)" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Inupiaq" class="interlanguage-link-target">Iñupiatun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – իլոկերեն" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Rusia" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="իլոկերեն" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D1%81%D0%B5%D1%87%D0%B5" title="Эрсече – ինգուշերեն" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Эрсече" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ինգուշերեն" class="interlanguage-link-target">ГӀалгӀай</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – իդո" lang="io" hreflang="io" data-title="Rusia" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="իդո" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/R%C3%BAssland" title="Rússland – իսլանդերեն" lang="is" hreflang="is" data-title="Rússland" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="իսլանդերեն" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Russia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%90%85%E1%93%9B%E1%93%B4" title="ᐅᓛᓴ – ինուկտիտուտ" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᐅᓛᓴ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="ինուկտիտուտ" class="interlanguage-link-target">ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AD%E3%82%B7%E3%82%A2" title="ロシア – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ロシア" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Rosha" title="Rosha – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Rosha" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/rukygu%27e" title="rukygu'e – լոժբան" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="rukygu'e" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="լոժբան" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Ruslan" title="Ruslan – ճավայերեն" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Ruslan" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ճավայերեն" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="რუსეთი – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="რუსეთი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Rossiya" title="Rossiya – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Rossiya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Rusya" title="Rusya – կաբիլերեն" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Rusya" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="կաբիլերեն" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D1%8B%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Урысей – կաբարդերեն" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Урысей" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="կաբարդերեն" class="interlanguage-link-target">Адыгэбзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Ruusii" title="Ruusii – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Ruusii" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Roshya" title="Roshya – տիապ" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Roshya" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="տիապ" class="interlanguage-link-target">Tyap</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – Kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Rusia" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Kongo" class="interlanguage-link-target">Kongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Rusia" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Racia" title="Racia – կիկույու" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Racia" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="կիկույու" class="interlanguage-link-target">Gĩkũyũ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ресей" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8" title="រុស្ស៊ី – քմերերեն" lang="km" hreflang="km" data-title="រុស្ស៊ី" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="քմերերեն" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B0%E0%B2%B7%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE" title="ರಷ್ಯಾ – կաննադա" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ರಷ್ಯಾ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="կաննադա" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%9F%AC%EC%8B%9C%EC%95%84" title="러시아 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="러시아" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%87%D0%BC%D1%83" title="Рочму – պերմյակ կոմիերեն" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Рочму" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="պերմյակ կոմիերեն" class="interlanguage-link-target">Перем коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F_%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Россия Федерация – կարաչայ-բալկարերեն" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Россия Федерация" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="կարաչայ-բալկարերեն" class="interlanguage-link-target">Къарачай-малкъар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%97%D8%B3" title="روٗس – քաշմիրերեն" lang="ks" hreflang="ks" data-title="روٗس" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="քաշմիրերեն" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – քյոլներեն" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Russland" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="քյոլներեն" class="interlanguage-link-target">Ripoarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/R%C3%BBsya" title="Rûsya – քրդերեն" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Rûsya" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="քրդերեն" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%87%D0%BC%D1%83" title="Рочму – կոմիերեն" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Рочму" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="կոմիերեն" class="interlanguage-link-target">Коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Russi" title="Russi – կոռներեն" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Russi" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="կոռներեն" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%83%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Орусия – ղրղզերեն" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Орусия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="ղրղզերեն" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Russia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – լադինո" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Rusia" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="լադինո" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – լյուքսեմբուրգերեն" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Russland" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="լյուքսեմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%8C%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%B0%D1%82" title="Аьрасат – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Аьрасат" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target">Лакку</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D1%83%D1%81%D0%B0%D1%82" title="Урусат – լեզգիերեն" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Урусат" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="լեզգիերեն" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Rusia" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Rwasha" title="Rwasha – գանդա" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Rwasha" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="գանդա" class="interlanguage-link-target">Luganda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3slandj" title="Róslandj – լիմբուրգերեն" lang="li" hreflang="li" data-title="Róslandj" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="լիմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/R%C3%B9scia" title="Rùscia – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Rùscia" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Ruscia" title="Ruscia – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Ruscia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/R%C3%BCssia" title="Rüssia – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Rüssia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Rus%C3%AD" title="Rusí – լինգալա" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Rusí" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="լինգալա" class="interlanguage-link-target">Lingála</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BB%80%E0%BA%97%E0%BA%94%E0%BA%A5%E0%BA%B1%E0%BA%94%E0%BB%80%E0%BA%8A%E0%BA%8D" title="ປະເທດລັດເຊຍ – լաոսերեն" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປະເທດລັດເຊຍ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="լաոսերեն" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Rusija" title="Rusija – լիտվերեն" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Rusija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="լիտվերեն" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Kr%C4%ABveja" title="Krīveja – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Krīveja" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target">Latgaļu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="Վիքիպեդիա:Լավ հոդվածներ"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Krievija" title="Krievija – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Krievija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – մադուրերեն" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Rusia" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="մադուրերեն" class="interlanguage-link-target">Madhurâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B8" title="रूस – մայթիլի" lang="mai" hreflang="mai" data-title="रूस" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="մայթիլի" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Rusia" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Россия мастор – մոկշայերեն" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Россия мастор" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="մոկշայերեն" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Rosia" title="Rosia – մալգաշերեն" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Rosia" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="մալգաշերեն" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9" title="Россий – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Россий" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target">Олык марий</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/R%C5%ABhia" title="Rūhia – մաորի" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Rūhia" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="մաորի" class="interlanguage-link-target">Māori</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – մինանգկաբաու" lang="min" hreflang="min" data-title="Rusia" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="մինանգկաբաու" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Русија – մակեդոներեն" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Русија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="մակեդոներեն" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B1%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%AF" title="റഷ്യ – մալայալամ" lang="ml" hreflang="ml" data-title="റഷ്യ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="մալայալամ" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="Ընտրյալ հոդվածներ"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BE%D1%81" title="Орос – մոնղոլերեն" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Орос" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="մոնղոլերեն" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%94%EA%AF%81%EA%AF%A4%EA%AF%8C%EA%AF%A5" title="ꯔꯁꯤꯌꯥ – մանիպուրի" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯔꯁꯤꯌꯥ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="մանիպուրի" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%AC" title="ရုရှာ – Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="ရုရှာ" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target">ဘာသာမန်</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="रशिया – մարաթի" lang="mr" hreflang="mr" data-title="रशिया" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="մարաթի" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9" title="Россий – արևմտամարիերեն" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Россий" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="արևմտամարիերեն" class="interlanguage-link-target">Кырык мары</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Rusia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Russja" title="Russja – մալթայերեն" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Russja" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="մալթայերեն" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/R%C3%BAssia" title="Rússia – միրանդերեն" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Rússia" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="միրանդերեն" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="ရုရှားနိုင်ငံ – բիրմայերեն" lang="my" hreflang="my" data-title="ရုရှားနိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="բիրմայերեն" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Россия Мастор – էրզյա" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Россия Мастор" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="էրզյա" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه – մազանդարաներեն" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="روسیه" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="մազանդարաներեն" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – նեապոլերեն" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Russia" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="նեապոլերեն" class="interlanguage-link-target">Napulitano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – ստորին գերմաներեն" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Russland" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="ստորին գերմաներեն" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Ruslaand" title="Ruslaand – ստորին սաքսոներեն" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Ruslaand" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="ստորին սաքսոներեն" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B8" title="रुस – նեպալերեն" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रुस" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="նեպալերեն" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B8" title="रुस – նեվարերեն" lang="new" hreflang="new" data-title="रुस" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="նեվարերեն" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – նիասերեն" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Rusia" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="նիասերեն" class="interlanguage-link-target">Li Niha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Rusland" title="Rusland – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Rusland" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – նոր նորվեգերեն" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Russland" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="նոր նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="Ընտրյալ հոդվածներ"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Russland" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Rusia" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target">Novial</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%8C%DF%AC%DF%99%DF%8C%DF%AC%DF%9B%DF%8C%DF%AB" title="ߌ߬ߙߌ߬ߛߌ߫ – նկո" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߌ߬ߙߌ߬ߛߌ߫" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="նկո" class="interlanguage-link-target">ߒߞߏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Russie" title="Russie – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Russie" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target">Nouormand</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – հյուսիսային սոթո" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Russia" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="հյուսիսային սոթո" class="interlanguage-link-target">Sesotho sa Leboa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Bi%CA%BC%C3%A9%C3%A9%CA%BC_%C5%81ich%C3%AD%C3%AD%CA%BC%C3%AD_Bik%C3%A9yah" title="Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyah – նավախո" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyah" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="նավախո" class="interlanguage-link-target">Diné bizaad</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – նյանջա" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Russia" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="նյանջա" class="interlanguage-link-target">Chi-Chewa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – օքսիտաներեն" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Russia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="օքսիտաներեն" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Ven%27a" title="Ven'a – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Ven'a" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Raashiyaa" title="Raashiyaa – օրոմո" lang="om" hreflang="om" data-title="Raashiyaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="օրոմո" class="interlanguage-link-target">Oromoo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%8B%E0%AC%B7%E0%AC%BF%E0%AC%86" title="ଋଷିଆ – օրիյա" lang="or" hreflang="or" data-title="ଋଷିଆ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="օրիյա" class="interlanguage-link-target">ଓଡ଼ିଆ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%C3%A6%D1%80%C3%A6%D1%81%D0%B5" title="Уæрæсе – օսերեն" lang="os" hreflang="os" data-title="Уæрæсе" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="օսերեն" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A9%82%E0%A8%B8" title="ਰੂਸ – փենջաբերեն" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰੂਸ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="փենջաբերեն" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – պանգասինաներեն" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Rusia" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="պանգասինաներեն" class="interlanguage-link-target">Pangasinan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – պամպանգաերեն" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Rusia" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="պամպանգաերեն" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – պապյամենտո" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Rusia" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="պապյամենտո" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Russie" title="Russie – պիկարդերեն" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Russie" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="պիկարդերեն" class="interlanguage-link-target">Picard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcm mw-list-item"><a href="https://pcm.wikipedia.org/wiki/Rossia" title="Rossia – նիգերիական փիջին" lang="pcm" hreflang="pcm" data-title="Rossia" data-language-autonym="Naijá" data-language-local-name="նիգերիական փիջին" class="interlanguage-link-target">Naijá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – փենսիլվանական գերմաներեն" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Russland" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="փենսիլվանական գերմաներեն" class="interlanguage-link-target">Deitsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Russland" title="Russland – պալատինյան գերմաներեն" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Russland" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="պալատինյան գերմաներեն" class="interlanguage-link-target">Pälzisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B8" title="रूस – պալի" lang="pi" hreflang="pi" data-title="रूस" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="պալի" class="interlanguage-link-target">पालि</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Rusha" title="Rusha – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Rusha" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target">Norfuk / Pitkern</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Rosja" title="Rosja – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Rosja" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – պիեմոնտերեն" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Russia" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="պիեմոնտերեն" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="روس – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="روس" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Ρουσία – պոնտերեն" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Ρουσία" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="պոնտերեն" class="interlanguage-link-target">Ποντιακά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه – փուշթու" lang="ps" hreflang="ps" data-title="روسیه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="փուշթու" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="Ընտրյալ հոդվածներ"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/R%C3%BAssia" title="Rússia – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Rússia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Rusya" title="Rusya – կեչուա" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Rusya" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="կեչուա" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – ռոմանշերեն" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Russia" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="ռոմանշերեն" class="interlanguage-link-target">Rumantsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Rusiya" title="Rusiya – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Rusiya" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target">Romani čhib</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rn mw-list-item"><a href="https://rn.wikipedia.org/wiki/Uburusiya" title="Uburusiya – ռունդի" lang="rn" hreflang="rn" data-title="Uburusiya" data-language-autonym="Ikirundi" data-language-local-name="ռունդի" class="interlanguage-link-target">Ikirundi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Rusia" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Arusia" title="Arusia – արոմաներեն" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Arusia" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="արոմաներեն" class="interlanguage-link-target">Armãneashti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Russie" title="Russie – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Russie" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target">Tarandíne</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Россия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Росія – ռուսիներեն" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Росія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ռուսիներեն" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Uburusiya" title="Uburusiya – կինյառուանդա" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Uburusiya" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="կինյառուանդա" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="रास्या – սանսկրիտ" lang="sa" hreflang="sa" data-title="रास्या" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="սանսկրիտ" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%81%D1%8B%D1%8B%D0%B9%D0%B0" title="Арассыыйа – յակուտերեն" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Арассыыйа" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="յակուտերեն" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A8%E1%B1%9F%E1%B1%A5%E1%B1%A4%E1%B1%AD%E1%B1%9F" title="ᱨᱟᱥᱤᱭᱟ – սանտալի" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱨᱟᱥᱤᱭᱟ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="սանտալի" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/R%C3%B9ssia" title="Rùssia – սարդիներեն" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Rùssia" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="սարդիներեն" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="Ընտրյալ հոդվածներ"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – սիցիլիերեն" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Russia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="սիցիլիերեն" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Roushie" title="Roushie – շոտլանդերեն" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Roushie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="շոտլանդերեն" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="روس – սինդհի" lang="sd" hreflang="sd" data-title="روس" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="սինդհի" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Ruo%C5%A1%C5%A1a" title="Ruošša – հյուսիսային սաամի" lang="se" hreflang="se" data-title="Ruošša" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="հյուսիսային սաամի" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/Rus%C3%AFi" title="Rusïi – սանգո" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Rusïi" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="սանգո" class="interlanguage-link-target">Sängö</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Rusija" title="Rusija – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Rusija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Rusya" title="Rusya – տաշելհիթ" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Rusya" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="տաշելհիթ" class="interlanguage-link-target">Taclḥit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%90%E1%80%BA%E1%82%88%E1%80%9E%E1%80%BB%E1%82%83%E1%80%B8" title="မိူင်းရတ်ႈသျႃး – շաներեն" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းရတ်ႈသျႃး" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="շաներեն" class="interlanguage-link-target">ၽႃႇသႃႇတႆး </a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%94%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="රුසියාව – սինհալերեն" lang="si" hreflang="si" data-title="රුසියාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="սինհալերեն" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Russia" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Rusko" title="Rusko – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Rusko" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="روس – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="روس" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target">سرائیکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Rusija" title="Rusija – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Rusija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – սամոաերեն" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Rusia" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="սամոաերեն" class="interlanguage-link-target">Gagana Samoa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Ruo%C5%A1%C5%A1%C3%A2" title="Ruoššâ – ինարի սաամի" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Ruoššâ" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="ինարի սաամի" class="interlanguage-link-target">Anarâškielâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Rhashiya" title="Rhashiya – շոնա" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Rhashiya" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="շոնա" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Ruushka" title="Ruushka – սոմալիերեն" lang="so" hreflang="so" data-title="Ruushka" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="սոմալիերեն" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – ալբաներեն" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Rusia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ալբաներեն" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Русија – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Русија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Rusland" title="Rusland – սրանան տոնգո" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Rusland" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="սրանան տոնգո" class="interlanguage-link-target">Sranantongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/IRashiya" title="IRashiya – սվազերեն" lang="ss" hreflang="ss" data-title="IRashiya" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="սվազերեն" class="interlanguage-link-target">SiSwati</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Rashea" title="Rashea – հարավային սոթո" lang="st" hreflang="st" data-title="Rashea" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="հարավային սոթո" class="interlanguage-link-target">Sesotho</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Ruslound" title="Ruslound – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Ruslound" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Rusia" title="Rusia – սունդաներեն" lang="su" hreflang="su" data-title="Rusia" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="սունդաներեն" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Ryssland" title="Ryssland – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Ryssland" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Urusi" title="Urusi – սուահիլի" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Urusi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="սուահիլի" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Rusyjo" title="Rusyjo – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Rusyjo" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Russia" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%89%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="உருசியா – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="உருசியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Russia" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target">Tayal</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B0%E0%B2%B7%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE" title="ರಷ್ಯಾ – տուլու" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ರಷ್ಯಾ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="տուլու" class="interlanguage-link-target">ತುಳು</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B0%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="రష్యా – թելուգու" lang="te" hreflang="te" data-title="రష్యా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="թելուգու" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/R%C3%BAsia" title="Rúsia – տետում" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Rúsia" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="տետում" class="interlanguage-link-target">Tetun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Русия – տաջիկերեն" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Русия" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="տաջիկերեն" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="ประเทศรัสเซีย – թայերեն" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศรัสเซีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="թայերեն" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%88%A9%E1%88%B5%E1%8B%AB" title="ሩስያ – տիգրինյա" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ሩስያ" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="տիգրինյա" class="interlanguage-link-target">ትግርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Russi%C3%BDa" title="Russiýa – թուրքմեներեն" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Russiýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="թուրքմեներեն" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Rusya" title="Rusya – տագալերեն" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Rusya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="տագալերեն" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Urusij%C9%99t" title="Urusijət – թալիշերեն" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Urusijət" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="թալիշերեն" class="interlanguage-link-target">Tolışi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tn mw-list-item"><a href="https://tn.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – ցվանա" lang="tn" hreflang="tn" data-title="Russia" data-language-autonym="Setswana" data-language-local-name="ցվանա" class="interlanguage-link-target">Setswana</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/L%C5%ABsia" title="Lūsia – տոնգերեն" lang="to" hreflang="to" data-title="Lūsia" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="տոնգերեն" class="interlanguage-link-target">Lea faka-Tonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Rasia" title="Rasia – տոկ փիսին" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Rasia" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="տոկ փիսին" class="interlanguage-link-target">Tok Pisin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Rusya" title="Rusya – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Rusya" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – տարոկո" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Russia" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="տարոկո" class="interlanguage-link-target">Seediq</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Rhaxiya" title="Rhaxiya – ցոնգա" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Rhaxiya" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="ցոնգա" class="interlanguage-link-target">Xitsonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="Ընտրյալ հոդվածներ"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия – թաթարերեն" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Россия" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="թաթարերեն" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="Վիքիպեդիա:Լավ հոդվածներ"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – տումբուկա" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Russia" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="տումբուկա" class="interlanguage-link-target">ChiTumbuka</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Russia" title="Russia – տուի" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Russia" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="տուի" class="interlanguage-link-target">Twi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/R%C5%ABtia" title="Rūtia – թաիտերեն" lang="ty" hreflang="ty" data-title="Rūtia" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="թաիտերեն" class="interlanguage-link-target">Reo tahiti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия – տուվերեն" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Россия" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="տուվերեն" class="interlanguage-link-target">Тыва дыл</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия – ուդմուրտերեն" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Россия" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="ուդմուրտերեն" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D9%89%D9%8A%DB%95" title="روسىيە – ույղուրերեն" lang="ug" hreflang="ug" data-title="روسىيە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ույղուրերեն" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Росія – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Росія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="روس – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="روس" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Rossiya" title="Rossiya – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Rossiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ve mw-list-item"><a href="https://ve.wikipedia.org/wiki/Rashia" title="Rashia – վենդա" lang="ve" hreflang="ve" data-title="Rashia" data-language-autonym="Tshivenda" data-language-local-name="վենդա" class="interlanguage-link-target">Tshivenda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/R%C3%B9sia" title="Rùsia – վենետերեն" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Rùsia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="վենետերեն" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Ven%C3%A4ma" title="Venäma – վեպսերեն" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Venäma" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="վեպսերեն" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Nga" title="Nga – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nga" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Rusland" title="Rusland – արևմտաֆլամանդերեն" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Rusland" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="արևմտաֆլամանդերեն" class="interlanguage-link-target">West-Vlams</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Rus%C3%A4n" title="Rusän – վոլապյուկ" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Rusän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="վոլապյուկ" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/R%C3%BBsseye" title="Rûsseye – վալոներեն" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Rûsseye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="վալոներեն" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Rusya" title="Rusya – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Rusya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Riisi" title="Riisi – վոլոֆ" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Riisi" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="վոլոֆ" class="interlanguage-link-target">Wolof</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%BF%84%E7%BD%97%E6%96%AF" title="俄罗斯 – վու չինարեն" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="俄罗斯" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="վու չինարեն" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%BD_%D0%9D%D0%B8%D0%B8%D1%86%D3%99%D0%BD" title="Орсин Ниицән – կալմիկերեն" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Орсин Ниицән" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="կալմիկերեն" class="interlanguage-link-target">Хальмг</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/IRashiya" title="IRashiya – քոսա" lang="xh" hreflang="xh" data-title="IRashiya" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="քոսա" class="interlanguage-link-target">IsiXhosa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="რუსეთი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="რუსეთი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%95%D7%A1%D7%9C%D7%90%D7%A0%D7%93" title="רוסלאנד – իդիշ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="רוסלאנד" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="իդիշ" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/R%E1%BB%8D%CC%81s%C3%AD%C3%A0" title="Rọ́síà – յորուբա" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Rọ́síà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="յորուբա" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Ngozlozswh" title="Ngozlozswh – ժուանգ" lang="za" hreflang="za" data-title="Ngozlozswh" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="ժուանգ" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Rusland" title="Rusland – զեյլանդերեն" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Rusland" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="զեյլանդերեն" class="interlanguage-link-target">Zeêuws</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%94%E2%B5%93%E2%B5%99%E2%B5%A2%E2%B4%B0" title="ⵔⵓⵙⵢⴰ – ընդհանուր մարոկյան թամազիղտ" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵔⵓⵙⵢⴰ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="ընդհանուր մարոկյան թամազիղտ" class="interlanguage-link-target">ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BF%84%E7%BD%97%E6%96%AF" title="俄罗斯 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="俄罗斯" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E4%BF%84%E7%BE%85%E6%96%AF" title="俄羅斯 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="俄羅斯" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/L%C5%8D%CD%98-se-a" title="Lō͘-se-a – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Lō͘-se-a" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%BF%84%E7%BE%85%E6%96%AF" title="俄羅斯 – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="俄羅斯" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/IRashiya" title="IRashiya – զուլուերեն" lang="zu" hreflang="zu" data-title="IRashiya" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="զուլուերեն" class="interlanguage-link-target">IsiZulu</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q159#sitelinks-wikipedia" title="‎Խմբագրել միջլեզուական յղումները" class="wbc-editpage">Խմբագրել յղումները</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անուանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Տեսնել բովանդակութեան էջը [c]" accesskey="c">Էջ</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" rel="discussion" title="Բովանդակութեան էջի քննարկում [t]" accesskey="t">Քննարկում</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Արեւմտահայերէն </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Տեսնուած"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1">Կարդալ</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v">Խմբագրել</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e">Խմբագրել աղբիւրը</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=history" title="Այս էջի նախորդ խմբագրումները [h]" accesskey="h">Տեսնել պատմութիւնը</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Գործիքներ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">պահել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1">Կարդալ</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v">Խմբագրել</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e">Խմբագրել աղբիւրը</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=history">Տեսնել պատմութիւնը</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընհդանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Այս էջին յղուող բոլոր ուիքի էջերու ցանկը [j]" accesskey="j">Այստեղ յղող էջեր</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" rel="nofollow" title="Այս էջին կապուած էջերուն վերջին փոփոխութիւնները [k]" accesskey="k">Առնչուող փոփոխութիւններ</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր յատուկ էջերու ցանկ [q]" accesskey="q">Յատուկ էջեր</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&oldid=235864" title="Էջի այս տարբերակին մնայուն յղումը">Մնայուն յղում</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին">‎Էջի մասին տեղեկութիւն</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&id=235864&wpFormIdentifier=titleform" title="Այս էջը մէջբերելու մասին տեղեկութիւն">Մէջբերել այս էջը</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhyw.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%258C%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25BD%25D5%25AB%25D5%25A1">Ստանալ կարճացած URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhyw.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%258C%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25BD%25D5%25AB%25D5%25A1">QR քոտը ներբեռնել</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտածել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1">Գիրք ստեղծել</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=show-download-screen">Ներբեռնել որպէս PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&printable=yes" title="Այս էջին տպագրելի տարբերակը [p]" accesskey="p">Տպագրելի տարբերակ</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագիծերու մէջ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" hreflang="en">Ուիքիպահեստ</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q159" title="Յղում տուեալներու աղբիւրի համապատասխան գրառման [g]" accesskey="g">Ուիքիտուեալների տարր</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">պահել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint"></div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hyw" dir="ltr"><table class="infobox infobox vcard" style="width:22em"><tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;text-align:center; width:24em; margin-left: 1em; font-size: 85%; background:#E4E4E4;">Ռուսիա</th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"> <table style="background:inherit;width:100%"> <tbody><tr> <td style="font-weight:normal"><a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%B8%D5%B5_%D5%A4%D6%80%D6%85%D5%B7" title="Ռուսիոյ դրօշ">Ռուսիոյ դրօշ</a> </td> <td style=";font-weight:normal">Զինանշանը </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/160px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="160" height="107" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/240px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/320px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Coat_of_Arms_of_the_Russian_Federation.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Coat_of_Arms_of_the_Russian_Federation.svg/90px-Coat_of_Arms_of_the_Russian_Federation.svg.png" decoding="async" width="90" height="106" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Coat_of_Arms_of_the_Russian_Federation.svg/135px-Coat_of_Arms_of_the_Russian_Federation.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Coat_of_Arms_of_the_Russian_Federation.svg/180px-Coat_of_Arms_of_the_Russian_Federation.svg.png 2x" data-file-width="437" data-file-height="517" /></a> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"> <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:LocationRussia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/LocationRussia.svg/400px-LocationRussia.svg.png" decoding="async" width="400" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/LocationRussia.svg/600px-LocationRussia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/LocationRussia.svg/800px-LocationRussia.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Կը ներառնէ</th><td> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3734" class="extiw" title="d:Q3734">Ադըղեա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5971" class="extiw" title="d:Q5971">Ալթայի հանրապետություն</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5710" class="extiw" title="d:Q5710">Պաշքորտոստան</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6809" class="extiw" title="d:Q6809">Բուրյաթիա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5118" class="extiw" title="d:Q5118">Դաղստանի Հանրապետություն</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5219" class="extiw" title="d:Q5219">Ինգուշեթիա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5267" class="extiw" title="d:Q5267">Կաբարդա-Բալկարական Հանրապետություն</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3953" class="extiw" title="d:Q3953">Կալմիկիա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5328" class="extiw" title="d:Q5328">Կարաչայ-Չերքեզիա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1914" class="extiw" title="d:Q1914">Կարելիայի Հանրապետություն</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2073" class="extiw" title="d:Q2073">Կոմի Հանրապետություն</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A9%D5%A1%D5%BE%D6%80%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AC%D5%AB_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD" title="Սթավրոփոլի երկրամաս">Սթավրոփոլի երկրամաս</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5446" class="extiw" title="d:Q5446">Մարիյ Էլ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5340" class="extiw" title="d:Q5340">Մորդովիա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6605" class="extiw" title="d:Q6605">Սախա-Յակուտիայի հանրապետություն</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5237" class="extiw" title="d:Q5237">Հյուսիսային Օսիայի Հանրապետություն</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5481" class="extiw" title="d:Q5481">Թաթարստան</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q960" class="extiw" title="d:Q960">Տիվա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5422" class="extiw" title="d:Q5422">Ուդմուրտիա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6543" class="extiw" title="d:Q6543">Խակասիա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5187" class="extiw" title="d:Q5187">Չեչնիա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5466" class="extiw" title="d:Q5466">Չուվաշիա</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15966495" class="extiw" title="d:Q15966495">Ղրիմի Հանրապետություն</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1155561"></a></div>_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-<span_class="wikidata_cite_citetype_Q28108"_data-entity-id="Q1155561">''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1155561"></a></div>-1">[1]</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5942" class="extiw" title="d:Q5942">Ալթայի երկրամաս</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3680" class="extiw" title="d:Q3680">Կրասնոդարի երկրամաս</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6563" class="extiw" title="d:Q6563">Կրասնոյարսկի երկրամաս</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4341" class="extiw" title="d:Q4341">Պրիմորիեի երկրամաս</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7788" class="extiw" title="d:Q7788">Խաբարովսկի երկրամաս</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6886" class="extiw" title="d:Q6886">Ամուրի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3941" class="extiw" title="d:Q3941">Աստրախանի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1875" class="extiw" title="d:Q1875">Արխանգելսկի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3329" class="extiw" title="d:Q3329">Բելգորոդի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%A5%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D6%84%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Պրեանսքի մարզ">Բրեանսկի մարզ</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2702" class="extiw" title="d:Q2702">Վլադիմիրի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3819" class="extiw" title="d:Q3819">Վոլգոգրադի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2015" class="extiw" title="d:Q2015">Վոլոգդայի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3447" class="extiw" title="d:Q3447">Վորոնեժի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2654" class="extiw" title="d:Q2654">Իվանովոյի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6585" class="extiw" title="d:Q6585">Իրկուտսկի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1749" class="extiw" title="d:Q1749">Կալինինգրադի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2842" class="extiw" title="d:Q2842">Կալուգայի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7948" class="extiw" title="d:Q7948">Կամչատկայի երկրամաս</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6076" class="extiw" title="d:Q6076">Կեմերովոյի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5387" class="extiw" title="d:Q5387">Կիրովի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2596" class="extiw" title="d:Q2596">Կոստրոմայի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5741" class="extiw" title="d:Q5741">Կուրգանի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3178" class="extiw" title="d:Q3178">Կուրսկի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2191" class="extiw" title="d:Q2191">Լենինկարտի մարզ</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3510" class="extiw" title="d:Q3510">Լիպեցկի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7971" class="extiw" title="d:Q7971">Մագադանի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1697" class="extiw" title="d:Q1697">Մոսկուայի մարզ</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1759" class="extiw" title="d:Q1759">Մուրմանսկի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2246" class="extiw" title="d:Q2246">Նիժնի Նովգորոդի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2240" class="extiw" title="d:Q2240">Նովգորոդի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5851" class="extiw" title="d:Q5851">Նովոսիպիրսքի մարզ</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5835" class="extiw" title="d:Q5835">Օմսկի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5338" class="extiw" title="d:Q5338">Օրենբուրգի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3129" class="extiw" title="d:Q3129">Օրյոլի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5545" class="extiw" title="d:Q5545">Պենզայի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5400" class="extiw" title="d:Q5400">Պերմի երկրամաս</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2218" class="extiw" title="d:Q2218">Պսկովի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3573" class="extiw" title="d:Q3573">Ռոստովի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2753" class="extiw" title="d:Q2753">Ռյազանի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1727" class="extiw" title="d:Q1727">Սամարայի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5334" class="extiw" title="d:Q5334">Սարատովի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7797" class="extiw" title="d:Q7797">Սախալինի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5462" class="extiw" title="d:Q5462">Սվերտլովսքի մարզ</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2347" class="extiw" title="d:Q2347">Սմոլենսկի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3550" class="extiw" title="d:Q3550">Տամբովի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2292" class="extiw" title="d:Q2292">Տվերի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5884" class="extiw" title="d:Q5884">Տոմսկի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2792" class="extiw" title="d:Q2792">Տուլայի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5824" class="extiw" title="d:Q5824">Տյումենի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5634" class="extiw" title="d:Q5634">Ուլյանովսկի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5714" class="extiw" title="d:Q5714">Չելյաբինսկի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6838" class="extiw" title="d:Q6838">Անդրբայկալյան երկրամաս</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2448" class="extiw" title="d:Q2448">Յարոսլավլի մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1" title="Մոսկուա">Մոսկուա</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%B6_%D5%93%D5%A5%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AF" title="Սեն Փեթերսպուրկ">Սեն Փեթերսպուրկ</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7525" class="extiw" title="d:Q7525">Սևաստոպոլ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1155561"></a></div>_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-<span_class="wikidata_cite_citetype_Q28108"_data-entity-id="Q1155561">''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1155561"></a></div>-1">[1]</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7730" class="extiw" title="d:Q7730">Հրեական ինքնավար մարզ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2164" class="extiw" title="d:Q2164">Նենեցյան ինքնավար օկրուգ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6320" class="extiw" title="d:Q6320">Խանտի-Մանսիական Ինքնավար Շրջան</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7984" class="extiw" title="d:Q7984">Չուկոտկայի ինքնավար օկրուգ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">? եւ <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6407" class="extiw" title="d:Q6407">Յամալ-Նենեցյան ինքնավար օկրուգ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Պետական լեզու</th><td> <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6" title="Ռուսերէն">ռուսերէն</a></td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Մայրաքաղաք</th><td> <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1" title="Մոսկուա">Մոսկուա</a></td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Օրէնսդիր մարմին</th><td> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q457869" class="extiw" title="d:Q457869">Դաշնության Ժողով</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Երկրի ղեկավար</th><td> <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%93%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D5%B6" title="Վլատիմիր Փութին">Վլատիմիր Փութին</a></td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Կառավարութեան ղեկավար</th><td> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4298520" class="extiw" title="d:Q4298520">Միխայիլ Միշուստին</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Ազգաբնակչութիւն</th><td> 145 975 300 մարդ (<a href="/wiki/2021_%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="2021 թուական">2021</a>)<div_style="display:none"></div>_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-[https://www.worldometers.info/world-population/russia-population/_https://www.worldometers.info/world-population/russia-population/]<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"></div>-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Օրհներգ</th><td> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1225991" class="extiw" title="d:Q1225991">Ռուսաստանի Դաշնության օրհներգ</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Կարգախօս</th><td> Reveal your own Russia, Datgelwch eich Rwsia eich hun եւ Revela la teva pròpia Rússia</td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Հիմնադրուած է</th><td> <a href="/w/index.php?title=25_%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="25 Դեկտեմբեր (էջը գոյութիւն չունի)">25 Դեկտեմբեր</a> <a href="/wiki/1991_%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="1991 թուական">1991</a> թ.</td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;"><a href="/w/index.php?title=ISO_4217&action=edit&redlink=1" class="new" title="ISO 4217 (էջը գոյութիւն չունի)">Արժոյթ</a></th><td> <code><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q41044" class="extiw" title="d:Q41044">Ռուսական ռուբլի</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</code></td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Ազգային տօն</th><td> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1432329" class="extiw" title="d:Q1432329">Ռուսաստանի օր</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q163708" class="extiw" title="d:Q163708">Հայրենիքի պաշտպանի օր</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D6%81_%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%95%D6%80" title="Կանանց Միջազգային Օր">Կանանց Միջազգային Օր</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q47499" class="extiw" title="d:Q47499">Մայիս Մէկ</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q270706" class="extiw" title="d:Q270706">Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի օր</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1355116" class="extiw" title="d:Q1355116">Unity Day</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">? եւ <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q196627" class="extiw" title="d:Q196627">Նոր Տարի</a></td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Ժամային համակարգ</th><td> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6723" class="extiw" title="d:Q6723">UTC+2</a></td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Հեռաձայնային համակարգ</th><td> +7</td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Համացանցի յղում</th><td> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q36541" class="extiw" title="d:Q36541">.ru</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q200439" class="extiw" title="d:Q200439">.рф</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?<div_style="display:none"></div>_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-[http://info.nic.ru/node/3204_http://info.nic.ru/node/3204]<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"></div>-3">[3]</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q16524723" class="extiw" title="d:Q16524723">.рус</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">? եւ <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q48369" class="extiw" title="d:Q48369">.su</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</td></tr><tr><th scope="row" style="background-color:#eee;">Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ</th><td> 0,822[https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI_Human_Development_Report]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q161718|Միավորված_ազգերի_կազմակերպության_զարգացման_ծրագիր]],_2022.<div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a></div>_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-<span_class="wikidata_cite_citetype_Q10870555"_data-entity-id="Q1185686">[https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI_Human_Development_Report]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q161718|Միավորված_ազգերի_կազմակերպության_զարգացման_ծրագիր]],_2022.<div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a></div>-4">[4]</a></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gov.ru/">gov.ru</a>(ռուս.)</td></tr></tbody></table> Ռուսիա (<a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6" title="Ռուսերէն">ռուս.</a>՝ Россия, նաեւ պաշտօնապէս՝ Ռուսաստան<a href="#cite_note-ՏՈՒՏ-5">[5]</a>, Ռուսաստանի Դաշնութիւն, <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6" title="Ռուսերէն">ռուս.</a>՝ Российская Федерация) <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եւրասիա (էջը գոյութիւն չունի)">Եւրասիոյ</a> մէջ պետութիւն՝ <a href="/wiki/%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եւրոպա">Եւրոպայի</a> արեւելեան եւ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ասիա">Ասիոյ</a> հիւսիսային հատուածին մէջ։ Ռուսիոյ մայրաքաղաքը <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1" title="Մոսկուա">Մոսկուան</a> է։ Ընդհանուր առմամբ Ռուսաստանի մէջ կայ 15, այսպէս կոչուած, միլիոնանոց քաղաք՝ <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1" title="Մոսկուա">Մոսկուա</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF_%D5%93%D5%A5%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սանկտ Փեթերսպուրկ (էջը գոյութիւն չունի)">Սանկտ Փեթերսպուրկ</a> (Լենինկրատ)՝ նախկին մայրաքաղաքը, <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D5%BA%D5%AB%D6%80%D5%BD%D6%84" title="Նովոսիպիրսք">Նովոսիպիրսք</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%84%D5%A1%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եքաթերինպուրկ (էջը գոյութիւն չունի)">Եքաթերինպուրկ</a> (Սվերդլովսկ), <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%AB%D5%AA%D5%B6%D5%AB_%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նիժնի Նովկորոտ (էջը գոյութիւն չունի)">Նիժնի Նովկորոտ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քազան (էջը գոյութիւն չունի)">Քազան</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A1" title="Սամարա">Սամարա</a> (Կոյբիշեւ), <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%B4%D5%BD%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օմսք (էջը գոյութիւն չունի)">Օմսք</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%89%D5%A5%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%BA%D5%AB%D5%B6%D5%BD%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Չելեապինսք (էջը գոյութիւն չունի)">Չելեապինսք</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տոնի Ռոստով (էջը գոյութիւն չունի)">Տոնի Ռոստով</a>, <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D6%86%D5%A1" title="Ուֆա">Ուֆա</a>, Քրասնոյեարսք, <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D6%80%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պերմ (էջը գոյութիւն չունի)">Պերմ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%AF%D5%B8%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վոլկոկրատ (էջը գոյութիւն չունի)">Վոլկոկրատ</a> (Սթալինկրատ), <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վորոնեժ (էջը գոյութիւն չունի)">Վորոնեժ</a>։ Տարածքի տեսանկիւնէն Ռուսիա աշխարհի խոշորագոյնն է (17 101 481 քմ2՝ ներառեալ <a href="/w/index.php?title=%D5%82%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%AB_%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ղրիմի ինքնավար հանրապետութիւնը</a>)։ Ան <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D6%80_%D5%B4%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Երկիր մոլորակ (էջը գոյութիւն չունի)">Երկիր մոլորակի</a> ցամաքի 11, 46 %-ն է կամ 1/9 մասը։ Ռուսաստանի տարածքը կը կազմէ Երկրագունդի ցամաքային մակերեսի 12, 65 %-ը կամ 1/8 մասը, որ երկու անգամ շատ է իր մակերեսով երկրորդ տեղը գրաւող <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%A1" class="mw-redirect" title="Գանատա">Գանատայէն</a>։ Ըստ <a href="/wiki/1_%D5%85%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80" title="1 Յունուար">1 Յունուար</a> <a href="/wiki/2010" title="2010">2010</a> թուականի տուեալներու՝ բնակչութիւնը 141 927 296 մարդ է։ Ընդ որուն, բնակիչներու 79, 3 %-ն կ’ապրի Ռուսաստանի <a href="/wiki/%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եւրոպա">եւրոպական</a> մասին մէջ, իսկ 20, 7 %-ը՝ Ասիական։ Տուեալ պահուն բնակչութեան թիւով իններորդ դիրքը կը գրաւէ աշխարհի երկիրներու ցանկին մէջ։ Բնակչութեան ճնշող մեծամասնութիւնը (73, 1%) քաղաքներուն մէջ։ Երկրի 79, 83 %-ը Ռուս են։ Երկրի պաշտօնական լեզուն <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6" title="Ռուսերէն">ռուսերէնն</a> է։ Ռուսաստանի Դաշնութիւնը կը սահմանակցի 18 երկիրներու հետ՝ այդ չափանիշով նոյնպէս գրաւելով առաջին դիրքը։ Ցամաքով սահմանակից են <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%BE%D5%A7%D5%AF%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նորվէկիա (էջը գոյութիւն չունի)">Նորվէկիան</a>, <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%B6%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1" title="Ֆինլանտա">Ֆինլանտան</a>, <a href="/wiki/%D4%B7%D5%BD%D5%A9%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Էսթոնիա">Էսթոնիան</a>, <a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Լիթուանիա">Լիթուանիան</a>, <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Լատվիա">Լատվիան</a>, <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Լեհաստան">Լեհաստանը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պելառուս (էջը գոյութիւն չունի)">Պելառուսը</a>, <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D6%84%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Ուքրանիա">Ուքրանիան</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A2%D5%AD%D5%A1%D5%A6%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աբխազիա (էջը գոյութիւն չունի)">Աբխազիան</a> (մասամբ ճանաչցուած), <a href="/wiki/%D5%8E%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Վրաստան">Վրաստանը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D6%82%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%95%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հարաւային Օսիա (էջը գոյութիւն չունի)">Հարաւային Օսիան</a> (մասամբ ճանաչցուած), <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6" title="Ազրպէյճան">Ազրպէյճանը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%82%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%AD%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ղազախստան (էջը գոյութիւն չունի)">Ղազախստանը</a>, <a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Չինաստան">Չինաստանը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%B6%D5%AF%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոնկոլիա (էջը գոյութիւն չունի)">Մոնկոլիան</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%94%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիսային Քորեա (էջը գոյութիւն չունի)">Հիւսիսային Քորեան</a>, իսկ ծովով՝ <a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%B6" title="Ճափոն">Ճափոնը</a> եւ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>-ը։ Ռուսաստանը ունի <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%A3%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AE%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օգտակար հանածոներ (էջը գոյութիւն չունի)">օգտակար հանածոներու</a> հսկայական պաշարներ։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%BC" title="Անտառ">Անտառներու</a> տարածքով ան առաջինն է աշխարհի մէջ (երկրի տարածքի 45 %-ը), ունի համաշխարհային փայտանոյթի պաշարներու աւելի քան 1/5 մասը։ Ռուսաստանի մէջ <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%AB%D5%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լիճ (էջը գոյութիւն չունի)">լիճերը</a> կը պարունակեն աշխարհի չսառած քաղցրահամ ջուրի 1/4-ը եւ իրենց բացարձակ քանակով առաջինն են աշխարհի տարածքին<a href="#cite_note-6">[6]</a>։ <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Novgorod_Monument_LOC_cropped.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Novgorod_Monument_LOC_cropped.jpg/170px-Novgorod_Monument_LOC_cropped.jpg" decoding="async" width="170" height="243" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Novgorod_Monument_LOC_cropped.jpg/255px-Novgorod_Monument_LOC_cropped.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Novgorod_Monument_LOC_cropped.jpg/340px-Novgorod_Monument_LOC_cropped.jpg 2x" data-file-width="896" data-file-height="1280" /></a><figcaption>Ռուսական պետութեան հազարամեակին նուիրուած կոթողը Նովկորոտի մէջ</figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Անուանում">Անուանում</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=1" title=" Խմբագրել <Անուանում> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Անուանում">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Scythia-Parthia_100_BC.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Scythia-Parthia_100_BC.png/220px-Scythia-Parthia_100_BC.png" decoding="async" width="220" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Scythia-Parthia_100_BC.png/330px-Scythia-Parthia_100_BC.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Scythia-Parthia_100_BC.png/440px-Scythia-Parthia_100_BC.png 2x" data-file-width="550" data-file-height="350" /></a><figcaption>Սկիւթական տերութիւնը մ.թ.ա. 1-ին դարուն</figcaption></figure> Ռուսաստան թերմինը կը ծագի <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D6%82%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արեւելեան սլաւոններ (էջը գոյութիւն չունի)">արեւելեան սլաւոններէն</a> ամենայայտնի ժողովուրդի՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուսեր (էջը գոյութիւն չունի)">ռուսերու</a> անունէն։ Որպէս պետական-պաշտօնական անուն սկսած է կիրառուիլ աւելի ուշ։ Կայ տարբերակ, որ <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AB%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կիեւեան Ռուսիա (էջը գոյութիւն չունի)">Կիեւեան Ռուսիա</a> անուանումը կու գայ ռուս կոչուող մարդոց անունէն, որ սկանդինաւեան ժողովուրդներէն՝ շուետներու ցեղախումբերէն մէկն է, եւ ոչ թէ տարածաշրջանի բնիկ ռուս ժողովուրդի<a href="#cite_note-Etymonline_2011-7">[7]</a><a href="#cite_note-Etymonline_2011-7">[7]</a>։ Այս բացատրութիւնը կը պատճառաբանուի այն իրականութեամբ, որ Ռուսաստանը իշխած առաջին արքայատոհմը՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%AB%D6%82%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82_%D5%A4%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռիւրիկովիչներու դինաստիա (էջը գոյութիւն չունի)">Ռիւրիկովիչներու դինաստիան</a>, ունէր շուետական ծագում։ Առաջին անգամ «Ռոսիա» տերմինը (<a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Lang-gr&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Lang-gr (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Lang-gr</a>) կը հանդիպի <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%AB%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բիւզանդական կայսրութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">բիւզանդական</a> կայսր, <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%AB%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B4_%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%A5%D5%A4%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B0%D5%B4_(867-1056)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բիւզանդիոնի Հայկական կամ Մակեդոնական արքայատոհմ (867-1056) (էջը գոյութիւն չունի)">Հայկական կամ Մակեդոնական արքայատոհմի (867-1056)</a> ներկայացուցիչ <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%B6_VII_%D4%BE%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AE%D5%AB%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կոստանդին VII Ծիրանածին (էջը գոյութիւն չունի)">Կոստանդին VII Ծիրանածինի</a> «Արարողակարգերու մասին» եւ «Կայսրութեան ղեկավարման մասին» աշխատութիւններուն՝ որպէս Ռուսաստանի յունական անուանում<a href="#cite_note-8">[8]</a>։ Յետագային «Ռոսիա» (հին ռուսական տարեգրութեան մէջ Россія կամ Россіа) տերմինով կ’ամրագրէ Կիեւեան Ռուսիայէն հիւիսիս-արեւմուտք ինկած տարածքներուն, որոնք չեն մտած Լեհաստանի եւ Լիտուական մեծ իշխանութեան կազմին մէջ, եւ միացուած էր Ռուսաստանին Մոսկուայի մեծ իշխանութեան օրով։ Ռուսաստանի յունական այս անուանումը կ’օգտագործուէր մինչեւ <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%BE%D5%A1%D5%B6_III_%D5%8E%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%A5%D6%82%D5%AB%D5%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իվան III Վասիլեւիչ (էջը գոյութիւն չունի)">Իվան III</a> իշխանի օրով (<a href="/w/index.php?title=1462&action=edit&redlink=1" class="new" title="1462 (էջը գոյութիւն չունի)">1462</a> - <a href="/w/index.php?title=1505&action=edit&redlink=1" class="new" title="1505 (էջը գոյութիւն չունի)">1505</a>), իսկ որպէս պաշտօնական տերմուն «Россия» (Ռուսաստան) կը սկսի կոչուիլ <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%BE%D5%A1%D5%B6_IV_%D4%B1%D5%B0%D5%A5%D5%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իվան IV Ահեղ (էջը գոյութիւն չունի)">Իվան IV Ահեղ</a>-ի (<a href="/w/index.php?title=1533&action=edit&redlink=1" class="new" title="1533 (էջը գոյութիւն չունի)">1533</a> - <a href="/w/index.php?title=1584&action=edit&redlink=1" class="new" title="1584 (էջը գոյութիւն չունի)">1584</a>) թագադրոումէն ետք՝ <a href="/w/index.php?title=1547&action=edit&redlink=1" class="new" title="1547 (էջը գոյութիւն չունի)">1547</a> թուականէն<a href="#cite_note-9">[9]</a> սկսած։ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%B4%D5%BF%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արեւմտեան Եւրոպա (էջը գոյութիւն չունի)">Արեւմտեան Եւրոպայի</a> մէջ <a href="/w/index.php?title=16-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="16-րդ դար (էջը գոյութիւն չունի)">16</a>-<a href="/w/index.php?title=17-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="17-րդ դար (էջը գոյութիւն չունի)">17-րդ դարերուն</a> լատինականացուած յունական անուան<a href="#cite_note-10">[10]</a>՝ «Russia»-ին զուգահեռ կ’օգտագործուի նաեւ «Մոսկովիա»-ն։ Լատինական տարբերակը կը հնչէր որպէս «Ruthenia»՝ Ռուսենիա։ <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Պատմութիւն">Պատմութիւն</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=2" title=" Խմբագրել <Պատմութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Պատմութիւն">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Նախապատմութիւն">Նախապատմութիւն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=3" title=" Խմբագրել <Նախապատմութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Նախապատմութիւն">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:IE_expansion.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/IE_expansion.png/220px-IE_expansion.png" decoding="async" width="220" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/IE_expansion.png/330px-IE_expansion.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/IE_expansion.png/440px-IE_expansion.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="275" /></a><figcaption>Հնդեւրոպական ժողովուրդներու տարածումը՝ ըստ Կուրգանի տեսակետի</figcaption></figure> Ռուսաստանի տարածքին մարդիկ յայտնուած են դեռ վաղնջական ժամանակներէն։ Կայ տեսակետ, ըստ որուն հնդեւրոպական ժողովուրդներու նախահայրենիքը ոչ թէ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%BC%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0" title="Հայկական Լեռնաշխարհ">Հայկական լեռնաշխարհն</a> է, այլ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%A5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%A9%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արեւելաեւրոպական հարթավայր (էջը գոյութիւն չունի)">Ռուսական դաշտավայրի</a> հարաւային ընդարձակ տարածքը<a href="#cite_note-11">[11]</a>։ Զանազան ցեղային միութիւններու ու պետական կազմաւորումներու կողքին կը յայտնուին առաջին պետութիւնները, որոնցմէ յայտնի էր յայտկապէս <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AF%D5%AB%D6%82%D5%A9%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սկիւթական թագաւորութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Սկիւթական թագաւորութիւն</a> ( Ք.Ա. 1-ին հազարամեակ), ապա՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%B8%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D6%80%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բոսպորի թագաւորութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Բոսպորի թագաւորութիւնը</a> <a href="/wiki/%D5%82%D6%80%D5%AB%D5%B4" title="Ղրիմ">Ղրիմի</a> մէջ (<a href="/w/index.php?title=%D5%94.%D4%B1.._438&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ք.Ա.. 438 (էջը գոյութիւն չունի)">Ք.Ա.. 438</a> - <a href="/w/index.php?title=370&action=edit&redlink=1" class="new" title="370 (էջը գոյութիւն չունի)">370</a>): Միջնադարու վաղ շրջանին՝ ժողովուրդներու մեծ գաղթի ժամանակ, կը յայտնուին ձեւաւորւումներ ֆիննո-ուգորական, գոթական եւ թաթարական պետութիւններ: <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%BD" title="Կովկաս">Կովկասէն</a> հիւսիս ինկած տարածքներուն մէջ <a href="/w/index.php?title=%D5%82%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%AB_%D5%B0%D6%80%D5%A7%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ղրիմի հրէաներ (էջը գոյութիւն չունի)">Ղրիմի հրէաները</a> հիմնած էին <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խազարական խաքանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">խազարական կագանատը</a> (<a href="/w/index.php?title=618&action=edit&redlink=1" class="new" title="618 (էջը գոյութիւն չունի)">618</a> - <a href="/w/index.php?title=1048&action=edit&redlink=1" class="new" title="1048 (էջը գոյութիւն չունի)">1048</a>): <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Կիեւեան_Ռուսիոյ_իշխանութիւն">Կիեւեան Ռուսիոյ իշխանութիւն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=4" title=" Խմբագրել <Կիեւեան Ռուսիոյ իշխանութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Կիեւեան Ռուսիոյ իշխանութիւն">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:East_Slavic_tribes_peoples_8th_9th_century.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/East_Slavic_tribes_peoples_8th_9th_century.jpg/220px-East_Slavic_tribes_peoples_8th_9th_century.jpg" decoding="async" width="220" height="273" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/East_Slavic_tribes_peoples_8th_9th_century.jpg/330px-East_Slavic_tribes_peoples_8th_9th_century.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/East_Slavic_tribes_peoples_8th_9th_century.jpg/440px-East_Slavic_tribes_peoples_8th_9th_century.jpg 2x" data-file-width="767" data-file-height="952" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AB%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կիեւեան Ռուսիա (էջը գոյութիւն չունի)">Կիեւեան Ռուսիա</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg/170px-Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg" decoding="async" width="170" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg/255px-Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg/340px-Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg 2x" data-file-width="945" data-file-height="1170" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%AC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%84%D5%A5%D5%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վլատիմիր Մեծ (էջը գոյութիւն չունի)">Վլատիմիր իշխանի</a> կնունքը</figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AB%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կիեւեան Ռուսիա (էջը գոյութիւն չունի)">Հին Ռուսական պետութիւնը</a> կազմաւորուած է <a href="/w/index.php?title=IX_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="IX դար (էջը գոյութիւն չունի)">IX դարուն</a>: <a href="/w/index.php?title=862&action=edit&redlink=1" class="new" title="862 (էջը գոյութիւն չունի)">862</a> թուականին Նովկորոտի մէջ գահ կը բարձրանայ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%AB%D6%82%D6%80%D5%AB%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռիւրիկ (էջը գոյութիւն չունի)">Ռիւրիկ</a> իշխանը (<a href="/w/index.php?title=862&action=edit&redlink=1" class="new" title="862 (էջը գոյութիւն չունի)">862</a><a href="/w/index.php?title=882&action=edit&redlink=1" class="new" title="882 (էջը գոյութիւն չունի)">–882</a>), որ կը հիմնէ Ռիւրիկովիչներու դինաստիան: Որոշ աղբիւրներու համաձայն՝ այս արքայատոհմը ունէր շուետական ծագում: Ռիւրիկովիչները Ռուսաստանը կը կառավարեն շուրջ 700 տարի: Ռիւրիկ իշխանի որդին՝ իշխան <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%AC%D5%A5%D5%A3_(%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օլեգ (իշխան) (էջը գոյութիւն չունի)">օլեգ I Ռիւրիկովիչը</a> (<a href="/w/index.php?title=882&action=edit&redlink=1" class="new" title="882 (էջը գոյութիւն չունի)">882</a><a href="/w/index.php?title=912&action=edit&redlink=1" class="new" title="912 (էջը գոյութիւն չունի)">–912</a>), <a href="/w/index.php?title=882&action=edit&redlink=1" class="new" title="882 (էջը գոյութիւն չունի)">882</a> թուականին գահ կը բարձրանայ <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AB%D5%A5%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կիեւ (էջը գոյութիւն չունի)">Կիեւի</a> մէջ եւ իրեն կը հռչակեն անկախ իշխան: Կիեւը կը դառնայ իր տէրութեան մայրաքաղաքը: Օլեգը իր իշխանութիւնը կը հաստատէ Նովկորոտէն մինչեւ <a href="/wiki/%D4%B4%D5%B6%D5%A5%D5%BA%D6%80" title="Դնեպր">Դնեպր</a> գետ ինկած <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%A5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%A9%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արեւելաեւրոպական հարթավայր (էջը գոյութիւն չունի)">հսկայածաւալ տարածքին մէջ</a>: Անոր կը յաջորդեն իր որդին՝ Մեծ իշխան <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%A3%D5%B8%D6%80_(%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իգոր (իշխան) (էջը գոյութիւն չունի)">իգորը</a> (<a href="/w/index.php?title=913&action=edit&redlink=1" class="new" title="913 (էջը գոյութիւն չունի)">913</a><a href="/w/index.php?title=945&action=edit&redlink=1" class="new" title="945 (էջը գոյութիւն չունի)">–945</a>), ապա վերջինիս որդի <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%B8%D6%82%D5%A5%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D6%82_%D4%BB%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%AB%D5%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սուեատոսլաւ Իգորեւիչ (էջը գոյութիւն չունի)">սուեատոսլաւ Քաջը</a>(<a href="/w/index.php?title=945&action=edit&redlink=1" class="new" title="945 (էջը գոյութիւն չունի)">945</a><a href="/w/index.php?title=972&action=edit&redlink=1" class="new" title="972 (էջը գոյութիւն չունի)">–972</a>): Անոնց օրով Կիեւեան Ռուսիան կ’ընդարձակէ իր սահմանները, դիւանագիտական ու առեւտրական կապեր կը հաստատէ հարեւան, ինչպէս նաեւ՝ հեռաւոր երկրներու հետ: Կը բարձրանայ պետոութեան ազդեցութիւնը միջազգային ասպարէզէն ներս: <a href="/w/index.php?title=9-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="9-րդ դար (էջը գոյութիւն չունի)">9-րդ դարուն</a> այժմեան <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%AB%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուգրաինա (էջը գոյութիւն չունի)">Ուգրաինայէն</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պելառուս (էջը գոյութիւն չունի)">Պելառուսէն</a> Ռուսաստան կը գաղթեն <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AC%D5%A1%D6%82%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սլաւոններ (էջը գոյութիւն չունի)">սլաւոններ</a>, կը հիմնեն <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մեծ Նովկորոտ (էջը գոյութիւն չունի)">Մեծ Նովկորոտը</a>, կ’ընդունեն <a href="/wiki/%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%A7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6" title="Քրիստոնէութիւն">քրիստոնէութիւնը</a> եւ կ’օգտագործեն <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AB%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D6%81%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կիրիլիցա (էջը գոյութիւն չունի)">կիւրեղեան այբուբենը</a>: <a href="/w/index.php?title=988&action=edit&redlink=1" class="new" title="988 (էջը գոյութիւն չունի)">988</a> թուականին Կիեւի 5-րդ իշխան <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%AC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%8D%D5%B8%D6%82%D5%A5%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D6%82%D5%AB%D5%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վլատիմիր Սուեատոսլաւիչ (էջը գոյութիւն չունի)">վլատիմիր Մեծի</a> (<a href="/w/index.php?title=980&action=edit&redlink=1" class="new" title="980 (էջը գոյութիւն չունի)">980</a> – <a href="/w/index.php?title=1015&action=edit&redlink=1" class="new" title="1015 (էջը գոյութիւն չունի)">1015</a>) կամ Վլատիմիր Կարմիր Արեգակի օրով Ռուսաստանի մէջ քրիստոնէութիւնը կը հռչակուի որպէս պետական պաշտօնական կրօն: Ռուսական եկեղեցին կ’ընդունէ Բիւզանդական պատրիարքի գերիշխանութիւնը: Այդպիսով՝ ուղղափառ եկեղեցիներու շարքին կ’աւելնայ եւս մէկը: Կիեւեան Ռուսիան հզօրութեան գագաթնակէտին կը հասնի իշխան <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D6%82_%D4%BB%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եարոսլաւ Իմաստուն (էջը գոյութիւն չունի)">Եարոսլաւ Իմաստունի</a> (<a href="/w/index.php?title=1019&action=edit&redlink=1" class="new" title="1019 (էջը գոյութիւն չունի)">1019</a><a href="/w/index.php?title=1054&action=edit&redlink=1" class="new" title="1054 (էջը գոյութիւն չունի)">–1054</a>) օրով: Վերջինս միաւորած է հին ռուսական հողերը: Արշաւած է <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Լեհաստան">Լեհաստան</a>, ջախջախած <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լիտուա (էջը գոյութիւն չունի)">լիտուական ցեղերը</a> (<a href="/w/index.php?title=1030&action=edit&redlink=1" class="new" title="1030 (էջը գոյութիւն չունի)">1030</a>-<a href="/w/index.php?title=1040&action=edit&redlink=1" class="new" title="1040 (էջը գոյութիւն չունի)">1040</a>) ու <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%B9%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պեչենեգներ (էջը գոյութիւն չունի)">պեչենեգները</a> (<a href="/w/index.php?title=1036&action=edit&redlink=1" class="new" title="1036 (էջը գոյութիւն չունի)">1036</a>): Կիեւեան Ռուսիոյ մէջ զգալիօրէն զարգացած են աւատատիրական յարաբերութիւնները: Եարոսլաւ իշխանի ղեկավարութեամբ կազմուած է «ռուսկաեայ պրաւդա» օրէնսգիրքը: Կը զարգանան մշակոյթը եւ արուեստը, կը բարգաւաճին առեւտուրը եւ արհեստները: Կիեւի մէջ կը զարդարուի բազմաթիւ եկեղեցիներով ու վանքերով, կը սկսի Սուրբ Սոֆիաի շինարարութիւնը: Առաջընդաց կ’ապրի թարգմանական գործը, զարգացած տարեգրութիւնը: Եարոսլաւ Իմաստունը ազգակցական կապերու մէջ էր եւրոպական շատկառավարողներու հետ:<a href="/w/index.php?title=10-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="10-րդ դար (էջը գոյութիւն չունի)">10-րդ դարուն</a> սկսուած <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AB%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կիեւեան Ռուսիա (էջը գոյութիւն չունի)">Կիեւեան Ռուսիոյ</a> Ոսկէ դարը կը շարունակուի մինչեւ <a href="/w/index.php?title=%D5%83%D5%A7%D5%B6%D5%AF%D5%AB%D5%A6_%D5%AD%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ճէնկիզ խան (էջը գոյութիւն չունի)">Ճէնկիզ խանի</a> յորդաներու ներխուժումը: <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:1000_Ivan_III.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/1000_Ivan_III.jpg/110px-1000_Ivan_III.jpg" decoding="async" width="110" height="209" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/1000_Ivan_III.jpg/165px-1000_Ivan_III.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/1000_Ivan_III.jpg/220px-1000_Ivan_III.jpg 2x" data-file-width="574" data-file-height="1089" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D6%82%D5%A1%D5%B6_III_%D5%8E%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%A5%D6%82%D5%AB%D5%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իւան III Վասիլեւիչ (էջը գոյութիւն չունի)">իւան III</a>: Ռուսաստանի անկախացումը</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Principalities_of_Kievan_Rus%27_(1054-1132).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg/220px-Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg" decoding="async" width="220" height="294" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg/330px-Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg/440px-Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg 2x" data-file-width="770" data-file-height="1028" /></a><figcaption>կիեւեան Ռուսիոյ մասնատումը</figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=XI_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="XI դար (էջը գոյութիւն չունի)">XI դարի</a> կէսէն սկսեալ Ռուսաստանը կը թեւակոխէ աւատատիրական մասնատուածութեան դարաշրջան: Կամա-վոլկեան Պուլկարիան թաթար-մոնղոլական արշաւանքներու կ’ենթարկուի, իսկ Նովկորոտն ու Պսկովը՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%A7%D5%A4%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շուէդիա (էջը գոյութիւն չունի)">շուետական</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%A7%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հռոմէական Սրբազան կայսրութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">գերմանական</a> յարձակումներուն: Շուրջ 250 տարի տեւած մոնկոլ-թաթարական լուծը հնարաւոր եղաւ թօթափել <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կուլիկովոյի ճակատամարտ (էջը գոյութիւն չունի)">Կուլիկովոյի ճակատամարտին</a> ընթացքին (<a href="/w/index.php?title=1380&action=edit&redlink=1" class="new" title="1380 (էջը գոյութիւն չունի)">1380</a>) <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%B4%D5%AB%D5%A9%D6%80%D5%AB_%D4%B4%D5%B8%D5%B6%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տմիթրի Դոնսկոյ (էջը գոյութիւն չունի)">Տմիթրի Դոնսկոյ</a> իշխանի տարած փայլուն յաղթանակի շնորհիւ: Սակայն շուտով թաթար-մոնկոլական զօրքերը կը նուաճեն <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոսկուայ (էջը գոյութիւն չունի)">Մոսկուայն</a>, եւ իշխանը կրկին կ’ընդունէ <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D5%BD%D5%AF%D5%AB_%D5%85%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ոսկի Յորդայ (էջը գոյութիւն չունի)">Ոսկի Յորդայյի</a> գերիշխանութիւնը: Մոսկուայի մեծ իշխան <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%AB_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վասիլի II (էջը գոյութիւն չունի)">Վասիլի II</a>-ին <a href="/w/index.php?title=1462&action=edit&redlink=1" class="new" title="1462 (էջը գոյութիւն չունի)">1462</a> թուականին կը յաջորդէ <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D6%82%D5%A1%D5%B6_III_%D5%8E%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%A5%D6%82%D5%AB%D5%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իւան III Վասիլեւիչ (էջը գոյութիւն չունի)">իւան III</a>-ը (<a href="/w/index.php?title=1462&action=edit&redlink=1" class="new" title="1462 (էջը գոյութիւն չունի)">1462</a> – <a href="/w/index.php?title=1505&action=edit&redlink=1" class="new" title="1505 (էջը գոյութիւն չունի)">1505</a>), որ վիճակուած էր վերջնականապէս անկախացնել Ռուսաստանը թաթար-մոնկոլներու լուծէն: Ան ընդլայնեց իշխանութեան սահմանները, միացնելով <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D6%82%D5%AC" title="Եարոսլաւլ">Եարոսլաւլը</a> (<a href="/w/index.php?title=1463&action=edit&redlink=1" class="new" title="1463 (էջը գոյութիւն չունի)">1463</a>) եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոստով (էջը գոյութիւն չունի)">Ռոստով</a> (<a href="/w/index.php?title=1474&action=edit&redlink=1" class="new" title="1474 (էջը գոյութիւն չունի)">1474</a>), ինչպէս նաեւ <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%BF%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նովկորոտի հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Նովկորոըի հանրապետութիւնը</a> (<a href="/w/index.php?title=1478&action=edit&redlink=1" class="new" title="1478 (էջը գոյութիւն չունի)">1478</a>), <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%B8%D6%82%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տուեր (էջը գոյութիւն չունի)">Տուերը</a> (<a href="/w/index.php?title=1485&action=edit&redlink=1" class="new" title="1485 (էջը գոյութիւն չունի)">1485</a>), հողատարածքներ <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A5%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վեատկա (էջը գոյութիւն չունի)">Վեատկայէն</a> ու <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%A5%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռեազան (էջը գոյութիւն չունի)">Ռեազանէն</a>: <a href="/w/index.php?title=1480&action=edit&redlink=1" class="new" title="1480 (էջը գոյութիւն չունի)">1480</a> թուականին Մոսկուայի իշխանը կարողացաւ վերջնականապէս անկախացնել Ռուսաստանը: Իշխանը զինք կը յայտարարեն մոսկուայի ցար եւ համայն Ռուսիոյ ղեկավար: Որմէ ետք, ան կը հաւասարի արեւմտաեւրոպական տիրակալներուն եւ նոր էջ կը բացուի Ռուսաստանի պատմութեան մէջ։ Իւան III-ը ժառանգորդ նշանակեց իր երկրորդ կնոջմէ՝ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%AB%D6%82%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%B8%D5%B6" title="Բիւզանդիոն">Բիւզանդիոնի</a> կայսերական գահաժառանգ Սոֆիայ Պալէոլոգոս իշխանուհիէն ունեցած աւագ որդիին՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%AB_III_(%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%B4%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վասիլի III (արեւմտահայերն) (էջը գոյութիւն չունի)">վասիլիին</a>: <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ռուսական_թագաւորութիւն">Ռուսական թագաւորութիւն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=5" title=" Խմբագրել <Ռուսական թագաւորութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Ռուսական թագաւորութիւն">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> Այսպիսով, <a href="/w/index.php?title=XIV_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="XIV դար (էջը գոյութիւն չունի)">XIV</a><a href="/w/index.php?title=XVI_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="XVI դար (էջը գոյութիւն չունի)">—XVI դարերուն</a> Մոսկուայի շուրջը ստեղծուած է ռուսական կեդրոնացուած պետութիւն՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B4%D5%A5%D5%AE_%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոսկուայի մեծ իշխանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Մոսկուայի մեծ իշխանութիւնը</a>, որ կը ներարէր Հյուսիսարեւելեան եւ Հիւսիսարեւմտեան Ռուսիոյ տարածքները։ <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Vasnetsov_Ioann_4.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Vasnetsov_Ioann_4.jpg/170px-Vasnetsov_Ioann_4.jpg" decoding="async" width="170" height="318" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Vasnetsov_Ioann_4.jpg/255px-Vasnetsov_Ioann_4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Vasnetsov_Ioann_4.jpg/340px-Vasnetsov_Ioann_4.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="2996" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%BE%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%B0%D5%A5%D5%B2_IV&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իվան Ահեղ IV (էջը գոյութիւն չունի)">Իվան Ահեղ</a></figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%AB%D6%82%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռիւրիկովիչներ (էջը գոյութիւն չունի)">Ռիւրիկովիչներու</a> տոհմի վերջին ներկայացուցիչը <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%BE%D5%A1%D5%B6_IV_%D4%B1%D5%B0%D5%A5%D5%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իվան IV Ահեղ (էջը գոյութիւն չունի)">Իվան IV Ահեղն</a> էր (<a href="/w/index.php?title=1533&action=edit&redlink=1" class="new" title="1533 (էջը գոյութիւն չունի)">1533</a> – <a href="/w/index.php?title=1547&action=edit&redlink=1" class="new" title="1547 (էջը գոյութիւն չունի)">1547</a>): Ան կը վարէր <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D5%BD%D5%AF%D5%A7_%D5%85%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ոսկէ Յորդայ (էջը գոյութիւն չունի)">Ոսկէ Յորդայյի</a> խաներու դէմ պայքարը շարունակելու, պետութեան արեւելեան սահմանները ընդարձակելու եւ արեւմուտքի մէջ <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D5%AC%D5%A9%D5%AB%D5%AF_%D5%AE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պալթիկ ծով (էջը գոյութիւն չունի)">Պալթիկ ծովու</a> ափերուն տիրելու քաղաքականութիւն: <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%AB%D6%82%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լիւոնեան պատերազմ (էջը գոյութիւն չունի)">Լիւոնեան պատերազմի</a> ընթացքին (<a href="/w/index.php?title=1558&action=edit&redlink=1" class="new" title="1558 (էջը գոյութիւն չունի)">1558</a><a href="/w/index.php?title=1583&action=edit&redlink=1" class="new" title="1583 (էջը գոյութիւն չունի)">–1583</a>) առաջին յաջողութիւններէն ետք Ռուսաստանը հարկադրուած էր միաժամանակ պատերազմել <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լիտուայ (էջը գոյութիւն չունի)">Լիտուայյի</a>, <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Լեհաստան">Լեհաստանի</a>, <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Դանիա">Դանիայի</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%A7%D5%A4%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շուէդիա (էջը գոյութիւն չունի)">շուետիայի</a> դէմ: Ի վերջոյ պարտութիւն կրեց եւ կարողացաւ պահպանել միայն <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B5_(%D5%A3%D5%A5%D5%BF)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նեւայ (գետ) (էջը գոյութիւն չունի)">նեւայյի</a> գետաբերանը: Ռիւրիկովիչներու դինաստիան կը հեռանայ Ռուսաստանի պատմութեան ասպարէզէն: <a href="/w/index.php?title=1603&action=edit&redlink=1" class="new" title="1603 (էջը գոյութիւն չունի)">1603</a><a href="/w/index.php?title=1613&action=edit&redlink=1" class="new" title="1613 (էջը գոյութիւն չունի)">—1613</a> թուականները ռուսներուն համար ճգնաժամային էին. երկիրը կասպատակեն <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%A7%D5%A4%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շուէդիա (էջը գոյութիւն չունի)">շուետները</a> եւ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Լեհաստան">լեհերը</a>: Մոսկուայի մէջ գահ կը բարձրանայ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BE%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոմանովներ (էջը գոյութիւն չունի)">Ռոմանովներու</a> արքայատոհմը՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%AD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%AC_%D5%8C%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միխայիլ Ռոմանով (էջը գոյութիւն չունի)">միխայիլ I</a>-ի (<a href="/w/index.php?title=1613&action=edit&redlink=1" class="new" title="1613 (էջը գոյութիւն չունի)">1613</a> – <a href="/w/index.php?title=1645&action=edit&redlink=1" class="new" title="1645 (էջը գոյութիւն չունի)">1645</a>) առաջնորդութեամբ: Արքայատոհմը կը ղեկավարէ 3 դար՝ մինչեւ <a href="/wiki/1917" class="mw-redirect" title="1917">1917</a> թուականի <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%B5%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փետրուարեան յեղափոխութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">փետրուարեան յեղափոխութիւնը</a>: <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Yermak_Timofeyevich.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Yermak_Timofeyevich.jpg/170px-Yermak_Timofeyevich.jpg" decoding="async" width="170" height="236" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Yermak_Timofeyevich.jpg/255px-Yermak_Timofeyevich.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Yermak_Timofeyevich.jpg/340px-Yermak_Timofeyevich.jpg 2x" data-file-width="346" data-file-height="480" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B6_%D4%B5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կապիտան Երմակ (էջը գոյութիւն չունի)">Կապիտան Երմակ</a></figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=XVI_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="XVI դար (էջը գոյութիւն չունի)">XVI դարու</a> վերջը — <a href="/w/index.php?title=XVII_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="XVII դար (էջը գոյութիւն չունի)">XVII դարու</a> կէսերուն երկրին մէջ ձեւաւորուած են ճորտատիրական յարաբերութիւնները: <a href="/w/index.php?title=XVII&action=edit&redlink=1" class="new" title="XVII (էջը գոյութիւն չունի)">XVII</a> դարու սկզբին ռուսերը ետ մղած են երկիր ներխուժած <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%A5%D5%B9_%D5%8A%D5%B8%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BF%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռեչ Պոսպոլիտա (էջը գոյութիւն չունի)">Ռեչ Պոսպոլիտայի</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%A7%D5%A4%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շուէդիա (էջը գոյութիւն չունի)">շուետիայի</a> զօրքերը, իսկ <a href="/w/index.php?title=1654&action=edit&redlink=1" class="new" title="1654 (էջը գոյութիւն չունի)">1654</a> թուականին Ռուսաստանի կազմի մէջ է մտած <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%AB%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուգրաինա (էջը գոյութիւն չունի)">Ուգրաինան</a>: <a href="/w/index.php?title=XVI_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="XVI դար (էջը գոյութիւն չունի)">XVI դարուն</a> ռուսերը <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B6_%D4%B5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կապիտան Երմակ (էջը գոյութիւն չունի)">Կապիտան Երմակի</a> գլխաւորութեամբ կը տիրանան <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AB%D5%A2%D5%AB%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սիբիր (էջը գոյութիւն չունի)">Սիբիրին</a>: Այսպիսով՝ <a href="/w/index.php?title=XVI_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="XVI դար (էջը գոյութիւն չունի)">XVI</a><a href="/w/index.php?title=XIX_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="XIX դար (էջը գոյութիւն չունի)">—XIX դարերուն</a> Հիւսիսի, <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D5%AC%D5%AA%D5%AB%D5%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պովոլժիէ (էջը գոյութիւն չունի)">Պովոլժիէի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուրալ (էջը գոյութիւն չունի)">Ուրալի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AB%D5%A2%D5%AB%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սիբիր (էջը գոյութիւն չունի)">Սիբիրի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%BC%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80_%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%AC%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հեռաւոր Արեւելք (էջը գոյութիւն չունի)">Հեռաւոր Արեւելքի</a> տարածքներու միացման եւ շարք մը ոչ ռուս ժողովուրդներու միաւորման միջոցով կը սկսի կազմաւորուիլ բազմազգ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուսական կայսրութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ռուսական կայսրութիւնը</a>: <a href="/w/index.php?title=XVII_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="XVII դար (էջը գոյութիւն չունի)">XVII դարու</a> վերջը եւ <a href="/w/index.php?title=XVIII_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="XVIII դար (էջը գոյութիւն չունի)">XVIII դարու</a> առաջին քառորդը նշանաւորուած են <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետրոս I (էջը գոյութիւն չունի)">պետրոս Մեծ</a> (<a href="/w/index.php?title=1682&action=edit&redlink=1" class="new" title="1682 (էջը գոյութիւն չունի)">1682</a><a href="/w/index.php?title=1725&action=edit&redlink=1" class="new" title="1725 (էջը գոյութիւն չունի)">—1725</a>) կայսեր բարեփոխութիւններով, որոնք էապէս նպաստած են երկրի հասարակական-տնտեսական եւ մշակութային զարգացմանը: Պետրոս Առաջինը արքայ (ցար) հռչակուեցաւ <a href="/w/index.php?title=1682&action=edit&redlink=1" class="new" title="1682 (էջը գոյութիւն չունի)">1682</a> թուականին՝ 10 տարեկան հասակին, սկսաւ ինքնուրոյն կառավարել <a href="/w/index.php?title=1689&action=edit&redlink=1" class="new" title="1689 (էջը գոյութիւն չունի)">1689</a> թուականէմ: Մանկ հասակէն հետաքրքրութիւն ունեցած է <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6" title="Գիտութիւն">գիտութիւններու</a> եւ եւրոպական ապրելաձեւի նկատմամբ, առաջինը ռուսական ցարերէն եկրարատեւ ճանապարհորդութիւն կատարած է <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%B4%D5%BF%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արեւմտեան Եւրոպա (էջը գոյութիւն չունի)">Արեւմտեան Եւրոպայի</a> երկիրներով: <a href="/w/index.php?title=1698&action=edit&redlink=1" class="new" title="1698 (էջը գոյութիւն չունի)">1698</a> թուականին վերադառնալով Ռուսաստան նախաձեռնած է լայնածաւալ եւ արմատական բարեփոխումներ: Պետրոս Առաջինի գլխաւոր ձեռքբերումներէն է Ռուսաստանի տարածքներու ընդլայունումը Պալթիկ ծովու առափնեայ շրջաններու ընդգրկման միջոցով՝ Շուէտիայի դէմ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիսային պատերազմ (էջը գոյութիւն չունի)">մեծ հիւսիսային պատերազմին</a> տարած յաղթանակի միջոցով: Ան թոյլ տուաւ անոր <a href="/w/index.php?title=1721&action=edit&redlink=1" class="new" title="1721 (էջը գոյութիւն չունի)">1721</a> թուականին Ռուսաստանը հռչակել <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կայսրութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">կայսրութիւն</a> եւ ընդունիլ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80" title="Կայսր">կայսրի</a> տիտղոսը: Պետրոս Առաջինը վախճանած է <a href="/w/index.php?title=1725&action=edit&redlink=1" class="new" title="1725 (էջը գոյութիւն չունի)">1725</a> թուականին, սակայն անոր ստեղծած պետութիւնը շարունակած է եռանդուն կերպով զարգանած եւ ընդլայնուած <a href="/w/index.php?title=18-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="18-րդ դար (էջը գոյութիւն չունի)">18-րդ դարու</a> ամբողջ ընթացքին: <a href="/w/index.php?title=1703&action=edit&redlink=1" class="new" title="1703 (էջը գոյութիւն չունի)">1703</a> թուականին <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD_%D5%84%D5%A5%D5%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետրոս Մեծ (էջը գոյութիւն չունի)">Պետրոս Մեծը</a> կը հիմնէ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF_%D5%93%D5%A5%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սանկտ Փեթերսպուրկ (էջը գոյութիւն չունի)">Սանկտ Փեթերսպուրկը</a>, որ <a href="/w/index.php?title=1712&action=edit&redlink=1" class="new" title="1712 (էջը գոյութիւն չունի)">1712</a> թուականին կը դառնայ նոր Ռուսաստանի նոր մայրաքաղաքը: Ան ռուսական՝ թիւով արդէն չորրորդ մայրաքաղաքն էր՝ Նովկորոտէն, <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AB%D5%A5%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կիեւ (էջը գոյութիւն չունի)">Կիեւէն</a> եւ <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1" title="Մոսկուա">Մոսկուայէն</a> ետք: <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ռուսական_կայսրութիւն">Ռուսական կայսրութիւն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=6" title=" Խմբագրել <Ռուսական կայսրութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Ռուսական կայսրութիւն">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Peter_der-Grosse_1838.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Peter_der-Grosse_1838.jpg/170px-Peter_der-Grosse_1838.jpg" decoding="async" width="170" height="228" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Peter_der-Grosse_1838.jpg/255px-Peter_der-Grosse_1838.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Peter_der-Grosse_1838.jpg/340px-Peter_der-Grosse_1838.jpg 2x" data-file-width="894" data-file-height="1200" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD_%D5%84%D5%A5%D5%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետրոս Մեծ (էջը գոյութիւն չունի)">Պետրոս Մեծ</a></figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=1721&action=edit&redlink=1" class="new" title="1721 (էջը գոյութիւն չունի)">1721</a> թուականին Ռուսակաստանի թագաւոր <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE%D5%B6_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD" title="Մեծն Պետրոս">Մեծն Պետրոսը</a> իրեն <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80" title="Կայսր">կայսր</a> կը հռչակէ, որմէ ետք կը սկսի Ռուսաստանի պատմութեան ամենահարուստ՝ կայսերական էջը, որ կը տեւէ 2 դար՝ մինչեւ <a href="/wiki/1917" class="mw-redirect" title="1917">1917</a> թուականի <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%B5%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փետրուարեան յեղափոխութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Փետրուարեան յեղափոխութիւնը</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուսաստանի Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ռուսաստանի Հանրապետութեան</a> հռչակումը։ <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Dvortsovajaplo%C5%A1t%C5%A1adDSCN0606.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Dvortsovajaplo%C5%A1t%C5%A1adDSCN0606.JPG/220px-Dvortsovajaplo%C5%A1t%C5%A1adDSCN0606.JPG" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Dvortsovajaplo%C5%A1t%C5%A1adDSCN0606.JPG/330px-Dvortsovajaplo%C5%A1t%C5%A1adDSCN0606.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Dvortsovajaplo%C5%A1t%C5%A1adDSCN0606.JPG/440px-Dvortsovajaplo%C5%A1t%C5%A1adDSCN0606.JPG 2x" data-file-width="2446" data-file-height="1736" /></a><figcaption>Սենթ Փեթերսպուրկի կեդրոնական՝ Պալատական հրապարակը</figcaption></figure> Ռուսաստանը կայսրութիւն հռչակուած է <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%A7%D5%A4%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շուէդիա (էջը գոյութիւն չունի)">շուետիայի</a> եւ Ռուսաստանի միջեւ տեղի ունեցած <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիսային պատերազմ (էջը գոյութիւն չունի)">Հիւսիսային պատերազմի</a> արիւնքին, որուն ռուսերը փայլուն յաղթանակ տարած էին, եւ Պետրոս կայսեր խօսքով, բացած էին «պատուհան դէպի Եւրոպա»<a href="#cite_note-12">[12]</a>։ Խօսքը դէպի ծով ելքի մասին է։ [[<a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%AC%D5%A9%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D4%BE%D5%B8%D5%BE" title="Պալթեան Ծով">Պալթեան Ծով</a>]]ու արեւելեան ափերը անցած էին Ռուսաստանին, եւ ծով թափող <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A5%D6%82%D5%A1_(%D5%A3%D5%A5%D5%BF)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նեւա (գետ) (էջը գոյութիւն չունի)">Նեւա գետի</a> գետաբերանին կայսրը հիմնած էր նոր մայրաքաղաք-նաւահանգիստը՝ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%B6%D5%A9_%D5%93%D5%A5%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AF" class="mw-redirect" title="Սենթ Փեթերսպուրկ">Սենթ Փեթերսպուրկը</a>։ Սենթ Փեթերսպուրկ Ռուսաստանի ոչ միայն վարչաքաղաքական, այլեւ ռազմական ու մշակութային նոր կեդրոնը պէտք է դառնար։ Արուեստներուն ու գիտութիւններուն նպաստելու համար կայսերական հրովարտակով <a href="/w/index.php?title=1724&action=edit&redlink=1" class="new" title="1724 (էջը գոյութիւն չունի)">1724</a> թուականին հրովարտակով կը բացուի Ռուսաստանի առաջին բարձրագոյն ուսումնական հաստատութիւնը՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D5%B6%D5%A9_%D5%93%D5%A5%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AF%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սենթ Փեթերսպուրկի համալսարան (էջը գոյութիւն չունի)">Սենթ Փեթերսպուրկի համալսարան</a>։ Պետրոս Մեծին կը յաջորդէ իր կինը՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%84%D5%A1%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եքաթերինա I (էջը գոյութիւն չունի)">Եքաթերինա I</a>-ը (<a href="/w/index.php?title=1725&action=edit&redlink=1" class="new" title="1725 (էջը գոյութիւն չունի)">1725</a>-<a href="/w/index.php?title=1727&action=edit&redlink=1" class="new" title="1727 (էջը գոյութիւն չունի)">1727</a>), ապա իր թոռը՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետրոս II (էջը գոյութիւն չունի)">Պետրոս II</a>-ը (<a href="/w/index.php?title=1727&action=edit&redlink=1" class="new" title="1727 (էջը գոյութիւն չունի)">1727</a>-<a href="/w/index.php?title=1730&action=edit&redlink=1" class="new" title="1730 (էջը գոյութիւն չունի)">1730</a>): Վերջինիս օրով կարճ ժամանակով մայրաքաղաքը կը տեղափոխուի <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1" title="Մոսկուա">Մոսկուա</a>: Ապա ռուսական գահին կը բարձրանայ Պետրոս Մեծ կայսեր եղբօր՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%BE%D5%A1%D5%B6_V&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իվան V (էջը գոյութիւն չունի)">Իվան V</a>-ի դուստրը՝ Աննա Իոանովնան (<a href="/w/index.php?title=1730&action=edit&redlink=1" class="new" title="1730 (էջը գոյութիւն չունի)">1730</a>-<a href="/w/index.php?title=1740&action=edit&redlink=1" class="new" title="1740 (էջը գոյութիւն չունի)">1740</a>): Ռուսական կայսրութիւնը բարգաւաճման ու զարգացման նոր էջ կը բանայ <a href="/w/index.php?title=18-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="18-րդ դար (էջը գոյութիւն չունի)">18-րդ դարուն</a>` <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%AC%D5%AB%D5%A6%D5%A1%D6%82%D5%A7%D5%BF%D5%A1%D5%B5_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ելիզաւէտայ I (էջը գոյութիւն չունի)">ելիզաւէտայ I Պետրովնայ</a> (<a href="/w/index.php?title=1741&action=edit&redlink=1" class="new" title="1741 (էջը գոյութիւն չունի)">1741</a>-<a href="/w/index.php?title=1761&action=edit&redlink=1" class="new" title="1761 (էջը գոյութիւն չունի)">1761</a>) եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%84%D5%A1%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1_II_%D5%84%D5%A5%D5%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եքաթերինա II Մեծ (էջը գոյութիւն չունի)">Եքաթերինա II Մեծ</a> (<a href="/w/index.php?title=1762&action=edit&redlink=1" class="new" title="1762 (էջը գոյութիւն չունի)">1762</a>-<a href="/w/index.php?title=1796&action=edit&redlink=1" class="new" title="1796 (էջը գոյութիւն չունի)">1796</a>) կայսրուհիներու օրով: Ռուսաստանը վերջնականապէս կը հաստատուի <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եւրասիայ (էջը գոյութիւն չունի)">Եւրասիայ</a> մայրցամաքի հիւսիսային ափերուն եւ կը շարժի դէպի կեդրոնական շրջաններ: Դեռեւս Պետրոս Մեծի ժամանակներէն կը ծրագրուէր արշաւանքներ կատարել <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Օսմանեան կայսրութիւն">օսմանեան կայսրութեան</a> եւ <a href="/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Իրան">Իրանի</a> վրայ, ամրապնդել դիրքերը <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միջին Ասիա (էջը գոյութիւն չունի)">Միջին Ասիոյ</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%BC%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80_%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%AC%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հեռաւոր Արեւելք (էջը գոյութիւն չունի)">Հեռաւոր Արեւելքի</a> մէջ։ Մայրաքաղաք Փեթերսպուրկը պէտք է զարդարուէր նոր շինութիւններով եւ դառնար խոշոր նաւահանգիստ: Այս եւ այլ խնդիրները լուծում կը գտնեն կայսրուհիներու դարաշրջանին: Ռուսաստանը եւրոպական երկրներու շարքին ձեռք կը բեռէ հզօր կայսրութեան համբաւ: <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Carle_Vanloo,_Portrait_de_l%E2%80%99imp%C3%A9ratrice_%C3%89lisabeth_Petrovna_(1760).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Carle_Vanloo%2C_Portrait_de_l%E2%80%99imp%C3%A9ratrice_%C3%89lisabeth_Petrovna_%281760%29.jpg/170px-Carle_Vanloo%2C_Portrait_de_l%E2%80%99imp%C3%A9ratrice_%C3%89lisabeth_Petrovna_%281760%29.jpg" decoding="async" width="170" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Carle_Vanloo%2C_Portrait_de_l%E2%80%99imp%C3%A9ratrice_%C3%89lisabeth_Petrovna_%281760%29.jpg/255px-Carle_Vanloo%2C_Portrait_de_l%E2%80%99imp%C3%A9ratrice_%C3%89lisabeth_Petrovna_%281760%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Carle_Vanloo%2C_Portrait_de_l%E2%80%99imp%C3%A9ratrice_%C3%89lisabeth_Petrovna_%281760%29.jpg/340px-Carle_Vanloo%2C_Portrait_de_l%E2%80%99imp%C3%A9ratrice_%C3%89lisabeth_Petrovna_%281760%29.jpg 2x" data-file-width="607" data-file-height="800" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%AC%D5%AB%D5%A6%D5%A1%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ելիզավետա I (էջը գոյութիւն չունի)">Ելիզավետա I</a> (<a href="/w/index.php?title=1741&action=edit&redlink=1" class="new" title="1741 (էջը գոյութիւն չունի)">1741</a>-<a href="/w/index.php?title=1761&action=edit&redlink=1" class="new" title="1761 (էջը գոյութիւն չունի)">1761</a>)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Profile_portrait_of_Catherine_II_by_Fedor_Rokotov_(1763,_Tretyakov_gallery).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Profile_portrait_of_Catherine_II_by_Fedor_Rokotov_%281763%2C_Tretyakov_gallery%29.jpg/170px-Profile_portrait_of_Catherine_II_by_Fedor_Rokotov_%281763%2C_Tretyakov_gallery%29.jpg" decoding="async" width="170" height="193" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Profile_portrait_of_Catherine_II_by_Fedor_Rokotov_%281763%2C_Tretyakov_gallery%29.jpg/255px-Profile_portrait_of_Catherine_II_by_Fedor_Rokotov_%281763%2C_Tretyakov_gallery%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Profile_portrait_of_Catherine_II_by_Fedor_Rokotov_%281763%2C_Tretyakov_gallery%29.jpg/340px-Profile_portrait_of_Catherine_II_by_Fedor_Rokotov_%281763%2C_Tretyakov_gallery%29.jpg 2x" data-file-width="1829" data-file-height="2074" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%84%D5%A1%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1_II_%D5%84%D5%A5%D5%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եքաթերինա II Մեծ (էջը գոյութիւն չունի)">Եքաթերինա II Մեծ</a> (<a href="/w/index.php?title=1762&action=edit&redlink=1" class="new" title="1762 (էջը գոյութիւն չունի)">1762</a>-<a href="/w/index.php?title=1796&action=edit&redlink=1" class="new" title="1796 (էջը գոյութիւն չունի)">1796</a>)</figcaption></figure> Եքաթերինա II կայսրուհիի օրով Ռուսաստանը դիւանագիտական կապեր կը հաստատէ եւ կը խորացնէ <a href="/w/index.php?title=%D5%83%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ճաբոնիա (էջը գոյութիւն չունի)">Ճաբոնիայի</a>, <a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Չինաստան">Չինաստանի</a>, ինչպէս նաեւ` <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Անգլիա">Անգլիայի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պրուսիա (էջը գոյութիւն չունի)">Պրուսիայի</a> ու <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A1" title="Ֆրանսա">Ֆրանսայի</a> հետ: Մեծ նուաճումներ կ’արձանագրուի մշակոյթի ու գիտութեան բնագաւառներուն մէջ։ Սենթ Փեթերսպուրկի համալսարանի շրջանաւարտներէն <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%AD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%AC_%D4%BC%D5%B8%D5%B4%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միխայիլ Լոմոնոսով (էջը գոյութիւն չունի)">Միխայիլ Լոմոնոսովը</a> <a href="/w/index.php?title=1755&action=edit&redlink=1" class="new" title="1755 (էջը գոյութիւն չունի)">1755</a> թուականին կը հիմնադրէ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոսկուայի պետական համալսարան (էջը գոյութիւն չունի)">Մոսկուայի պետական համալսարանը</a>: <a href="/w/index.php?title=1764&action=edit&redlink=1" class="new" title="1764 (էջը գոյութիւն չունի)">1764</a> թուականին կայսրուհին կը հիմնադրէ <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էրմիտաժ (էջը գոյութիւն չունի)">Էրմիտաժը</a>: <a href="/w/index.php?title=1768&action=edit&redlink=1" class="new" title="1768 (էջը գոյութիւն չունի)">1768</a> թուականին կը սկսի ռուս-թրքական պատերազմը: Անոնցմէ 4-րդ պատերազմն էր Օսմանեան կայսրութեան դէմ. միւս երեքը տեղի ունեցած էին (<a href="/w/index.php?title=1568&action=edit&redlink=1" class="new" title="1568 (էջը գոյութիւն չունի)">1568</a><a href="/w/index.php?title=1570&action=edit&redlink=1" class="new" title="1570 (էջը գոյութիւն չունի)">–1570</a>), (<a href="/w/index.php?title=1676&action=edit&redlink=1" class="new" title="1676 (էջը գոյութիւն չունի)">1676</a><a href="/w/index.php?title=1681&action=edit&redlink=1" class="new" title="1681 (էջը գոյութիւն չունի)">–1681</a>) եւ (<a href="/w/index.php?title=1686&action=edit&redlink=1" class="new" title="1686 (էջը գոյութիւն չունի)">1686</a><a href="/w/index.php?title=1700&action=edit&redlink=1" class="new" title="1700 (էջը գոյութիւն չունի)">–1700</a>) թուականներուն եւ էական տարածքային կամ տնտեսական փոփոխութիւններ չէին բերած Ռուսաստանի կեանքի ընթացքին: 6 տարի տեւած պատերազմի (<a href="/w/index.php?title=1768&action=edit&redlink=1" class="new" title="1768 (էջը գոյութիւն չունի)">1768</a>-<a href="/w/index.php?title=1774&action=edit&redlink=1" class="new" title="1774 (էջը գոյութիւն չունի)">1774</a>) ընթացքին ռուսերը կը գրաւեն <a href="/wiki/%D5%82%D6%80%D5%AB%D5%B4" title="Ղրիմ">Ղրիմը</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D6%82_%D4%BE%D5%B8%D5%BE" title="Սեւ Ծով">Սեւ ծովու</a> հիւսիսային ափերը, <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%BF%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիսային Կովկաս (էջը գոյութիւն չունի)">Հիւսիսային Կովկասը</a>: Կայսրութեան սահմաններուն մէջ կը մտնէ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D5%B8%D5%BE%D5%AB_%D5%AE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազովի ծով (էջը գոյութիւն չունի)">Ազովի ծովը</a> եւ ռուսերը ելք կ’ունենան արդէն ոչ միայն <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BD%D5%BA%D5%AB%D6%81_%D5%AE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կասպից ծով (էջը գոյութիւն չունի)">կասպից</a>, այլեւ՝ Սեւ ծով: Անոր հետ Ռուսաստանը վերջնականապէս կը դադարի ցամաքային պետութիւն ըլլալէ, եւ ելք կ’ունենայ դէպի հարաւային երկիրներ: <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Պուլղարիա">Պուլղարիոյ</a> Քիւչուկ Կայնարջի գիւղին մէջ կը կնքուի հաշտութեան պայմանագիր, ըստ որուն թրքական սուլթանը կը հրաժարի վերոնշեալ տարածքներէն եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%82%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ղրիմի խանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ղրիմի խանութիւնը</a> կը յանձնէ Ռուսաստանի հովանաւորութեան: Բացի այդ՝ ռուսական ռազմական ու առեւտրական նաւերուն Սեւ ծովուն մէջ ազատ երթեւեկելու իրաւունք կը տրուի: Հիւսիսային Կովկասը քրիստոնէաներով բնակեցնելու համար Եքաթերինա կայսրուհին յատուկ հրովարտակով հայերուն կը հրաւիրէ երթալ եւ բնակիլ այնտեղ: <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%AD%D5%AB%D5%BB%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նախիջեւանի խանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">նախիջեւանի</a> հայերը <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D6%80_%D5%86%D5%A1%D5%AD%D5%AB%D5%BB%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6" title="Նոր Նախիջեւան">Նոր Նախիջեւանի</a> քաղաքը կը հիմնեն, որու հիմքին մէջ յետագային կը կառուցուի <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տոնի Ռոստով (էջը գոյութիւն չունի)">Տոնի Ռոստովը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Երեւանի խանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">արարատեան դաշտի</a> հայերը՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D6%82%D5%AB%D6%80_(%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%B4%D5%A7%D5%BB)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արմաւիր (քաղաք Ռուսաստանի մէջ) (էջը գոյութիւն չունի)">արմաւիրը</a>: Կը հիմնադրուի նաեւ գիւղեր եւ աւաններ: Հայկական բնակավայրերուն մէջ կը հաստատուի նաեւ յունական եւ ռուսական բնակչութիւն, կը կառուցուի վանքեր եւ եկեղեցիներ, դպրոցնէր: Նոր շունչ կը ստանայ Ղրիմի հայ գաղութը: Կայսրութեան մայրաքաղաք Սանկտ Փեթերսպուրկի կեդրոնը կը կառուցուի հայկական եկեղեցի, որ կանգուն է մինչեւ այսօր՝ շուրջ 2.5 դար: Եկեղեցին կը կոչուի Եքաթերինա II-ի անունով՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A7_%D5%A5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%AB_(%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF_%D4%B2%D5%A5%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AF)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սուրբ Կատարինէ եկեղեցի (Սանկտ Բեթերսպուրկ) (էջը գոյութիւն չունի)">սուրբ Կատարինէ</a>: Շուրջ 15 տարի ետք ռուսերը նոր պատերազմ կը յայտարարեն <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Օսմանեան կայսրութիւն">օսմանեան կայսրութեան</a> դեմ: Այս անգամ պատերազմը կը տեւէ շուրջ 4 տարի՝ (<a href="/w/index.php?title=1787&action=edit&redlink=1" class="new" title="1787 (էջը գոյութիւն չունի)">1787</a><a href="/w/index.php?title=1791&action=edit&redlink=1" class="new" title="1791 (էջը գոյութիւն չունի)">–1791</a>): Ռուսերը կը շարունակեն նուաճումները Սեւ ծովու ափին եւ կը հասնին <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%B6%D5%A5%D5%BD%D5%BF%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դնեստր (էջը գոյութիւն չունի)">դնեստր գետ</a>: Վերջինս կը դառնայ կայսրութեան սահմանը: Ռուսերը կը գրաւեն Իզմայիլ ամրոցը: <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%AC%D5%A4%D5%A1%D6%82%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոլդաւիա (էջը գոյութիւն չունի)">Մոլդաւիայի</a> Եաշ քաղաքին մէջ կնքուած հաշտութեամբ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" class="mw-redirect" title="Կոստանդնուպոլիս">Կոստանդնուպոլիսը</a> կը ճանչցուի Ռուսական կայսրութեան իրաւունքները Սեւ ծովու ամբողջ հիւսիսային ափամերձ տարածքին: Այս եւ այլ պատեզմներուն զօրավարական տաղանդով մեծ հռչակ է ձեռք կը բերէ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D6%80_%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%82%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեքսանտր Սոււորով (էջը գոյութիւն չունի)">Ալեքսանտր Սոււորովը</a>, որ ստացած էր զինուորական հրամանատարի ամենաբարձր՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%BD%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գեներալիսսիմուս (էջը գոյութիւն չունի)">գեներալիսսիմուսի</a> կոչում: Ռուսաստանը իր տիրապետութիւնը կը հաստատէ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Ամերիկա">Ամերիկա</a> աշխարհամասին մէջ. կը հիմնուի <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%A1%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեասկայի գաղութ (էջը գոյութիւն չունի)">Ալեասկայի գաղութը</a>՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիսային Ամերիկա (էջը գոյութիւն չունի)">Հիւսիսային Ամերիկայի</a> <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%A1_(%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեասկա (թերակղզի) (էջը գոյութիւն չունի)">Ալեասկա թերակղզիի</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%A1_(%D5%B6%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A3)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեասկա (նահանգ) (էջը գոյութիւն չունի)">հարակից շրջաններու հետ միասին</a>։ <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Alexander_I_of_Russia_by_F.Kruger_(1837,_Hermitage).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Alexander_I_of_Russia_by_F.Kruger_%281837%2C_Hermitage%29.jpg/170px-Alexander_I_of_Russia_by_F.Kruger_%281837%2C_Hermitage%29.jpg" decoding="async" width="170" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Alexander_I_of_Russia_by_F.Kruger_%281837%2C_Hermitage%29.jpg/255px-Alexander_I_of_Russia_by_F.Kruger_%281837%2C_Hermitage%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Alexander_I_of_Russia_by_F.Kruger_%281837%2C_Hermitage%29.jpg/340px-Alexander_I_of_Russia_by_F.Kruger_%281837%2C_Hermitage%29.jpg 2x" data-file-width="1361" data-file-height="1920" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D6%80_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեքսանտր I (էջը գոյութիւն չունի)">Ալեքսանտր I</a> (<a href="/wiki/1801" class="mw-redirect" title="1801">1801</a><a href="/wiki/1825" class="mw-redirect" title="1825">–1825</a>)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Youngemperoralexander.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Youngemperoralexander.jpg/170px-Youngemperoralexander.jpg" decoding="async" width="170" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Youngemperoralexander.jpg/255px-Youngemperoralexander.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Youngemperoralexander.jpg/340px-Youngemperoralexander.jpg 2x" data-file-width="1017" data-file-height="1600" /></a><figcaption>Ալեքսանտր Պավլովիչ՝ արքայազն ժամանակ, Եքաթերինա II-ի կիսանդրիի հետ</figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=19-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="19-րդ դար (էջը գոյութիւն չունի)">19-րդ դարը</a> կայսրութեան պատմութեան մէջ կը նշանաւորուի այն բանով, որ Ռուսաստանի մէջ գահ կը բարձրանան գերմանացի կայսրեր: Դեռ <a href="/w/index.php?title=1762&action=edit&redlink=1" class="new" title="1762 (էջը գոյութիւն չունի)">1762</a> թուականին գահ բարձրացած <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD_III&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետրոս III (էջը գոյութիւն չունի)">Պետրոս III</a>-ը արդէն հօր կողմէն գերմանաացի էր, իսկ անոր կինը՝ Եքաթերինա II Մեծը, բնիկ գերմանացի էր։ Վերջինիս մահէն ետք գահ կը բարձրանայ <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D6%82%D5%A5%D5%AC_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պաւել I (էջը գոյութիւն չունի)">Պաւել I</a>-ը (<a href="/w/index.php?title=1796&action=edit&redlink=1" class="new" title="1796 (էջը գոյութիւն չունի)">1796</a><a href="/wiki/1801" class="mw-redirect" title="1801">–1801</a>): Յաջորդ կէս դարը կ’իշխեն իր որդիները՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D6%80_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեքսանտր I (էջը գոյութիւն չունի)">Ալեքսանտր I</a>-ը (<a href="/wiki/1801" class="mw-redirect" title="1801">1801</a><a href="/wiki/1825" class="mw-redirect" title="1825">–1825</a>) եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%AB%D6%84%D5%B8%D5%AC%D5%A1_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նիքոլա I (էջը գոյութիւն չունի)">Նիքոլա I</a>-ը (<a href="/wiki/1825" class="mw-redirect" title="1825">1825</a><a href="/wiki/1855" class="mw-redirect" title="1855">–1855</a>): Կայսր եղբայրները շարունակած են իրենց նախորդներու նուաճողական քաղաքականութիւնը: Մասնաւորապէս Ալեքսանտր I կայսեր օրով Ռուսաստանը կ’ընդարձակէ իր տիրոյթները հարաւի եւ արեւմուտքի մէջ։ Կայսր թագադրուելու առաջին իսկ տարին՝ <a href="/wiki/1801" class="mw-redirect" title="1801">1801</a> թուականին, Ալեքսանտրը Ռուսաստանին կը միացուի Արեւելեան <a href="/wiki/%D5%8E%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Վրաստան">Վրաստանը</a>` Քարթլի-կախեթի թագաւորութիւնը, իսկ 3 տարի ետք` <a href="/wiki/1804" class="mw-redirect" title="1804">1804</a> թուականին, կը սկսի <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD-%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4_(1804%E2%80%941813)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուս-պարսկական պատերազմ (1804—1813) (էջը գոյութիւն չունի)">ռուս-պարսկական առաջին պատերազմը</a>: Պատերազմը կ’աւարտի <a href="/wiki/1813" class="mw-redirect" title="1813">1813</a> թուականին՝ Ռուսաստանի յաղթանակով: <a href="/wiki/12_%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="12 Հոկտեմբեր">12 Հոկտեմբեր</a>-ին նախկին <a href="/w/index.php?title=%D5%82%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B2%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ղարաբաղի խանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">ղարաբաղի խանութեան</a> <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%AB%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գիւլիստան (էջը գոյութիւն չունի)">Գիւլիստան</a> գիւղին մէջ կը կնքուի <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%AB%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B5%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գիւլիստանի պայմանագիր (էջը գոյութիւն չունի)">հաշտութեան պայմանագիր</a>, ըստ որուն <a href="/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Իրան">Իրանը</a> կը ճանչնայ Ռուսաստանի իրաւունքները <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անդրկովկաս (էջը գոյութիւն չունի)">Անդրկովկասի</a> վրայ՝ բացի <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Երեւանի խանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">երեւանի</a> ու <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%AD%D5%AB%D5%BB%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նախիջեւանի խանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Նախիջեւանի խանութիւններէն</a>: <a href="/wiki/1806" class="mw-redirect" title="1806">1806</a> թուականին, ռուս-պարսկական պատերազմի ընթացքին, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Անգլիա">Անգլիոյ</a> եւ <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A1" title="Ֆրանսա">Ֆրանսայի</a> հրահրմամբ, Օսմանեան կայսրութիւնը պատերազմ կը յայտարարէ Ռուսաստանի դէմ: Այդ թիւով 6-րդ ռուս-թրքական պատերազմն էր, որ աւարտեցաւ <a href="/wiki/1812" class="mw-redirect" title="1812">1812</a> թուականին՝ Ռուսաստանի փայլուն յաղթանակով: Ռուսերը ոչ միայն չկորսցուցին Ղրիմը եւ Սեւ ծովու հիւսիսային ափերը, այլեւ նուաճեցին <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%AC%D5%A4%D5%A1%D6%82%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոլդաւիա (էջը գոյութիւն չունի)">Մոլդաւիայի</a> ժամանակակից տարածքը՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A5%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բեսարաբիա (էջը գոյութիւն չունի)">Բեսարաբիան</a>: Ռուսական կայսրութեան յաջորդ քայլը պէտք է ըլլար Սեւ ծովու արեւելեան՝ կովկասեան ափերուն իր տիրապետութեան հաստատումը: <a href="/wiki/1808" class="mw-redirect" title="1808">1808</a>-<a href="/wiki/1809" class="mw-redirect" title="1809">1809</a> թուականներուն տեղի կ’ունենայ ռուս-շուէտական հերթական պատերազմը, եւ Ռուսաստանը ստիպուած է կ’ըլլայ պատերազմիլ 3 ճակատով: Սակայն ռուսական զօրքերը պարտութեան կը մատնեն <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%A7%D5%BF%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շուէտիա (էջը գոյութիւն չունի)">Շուէտիան</a>, եւ <a href="/wiki/1809" class="mw-redirect" title="1809">1809</a> թուականին անոնցմէ կը խլէ <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%B6%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1" title="Ֆինլանտա">Ֆինլանտայի</a> իշխանութիւնը: Ռուսական պետութիւնը կը վերածուի անյաղթելի ու անընդհատ հզօրացող տէրութեան: Անոր բանակը Եւրոպայի մէջ ձեռք կը բերէ անյաղթելիի համբաւ: 1809 թուականին Ալեքսանտրը կը թագադրուի նաեւ որպէս <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%AB%D5%B6%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B4%D5%A5%D5%AE_%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆինլանտայի մեծ իշխան (էջը գոյութիւն չունի)">Ֆինլանտայի մեծ իշխան</a>: <a href="/wiki/1812" class="mw-redirect" title="1812">1812</a> թուականին Ռուսաստանին պատերազմ կը յայտարարուի Ֆրանսայի կայսր <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%A7%D5%B8%D5%B6_%D4%B2%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նապոլէոն Բոնապարտ (էջը գոյութիւն չունի)">Նապոլէոն Բոնապարտը</a>: Ան նուաճած էր ցամաքային Եւրոպայի հսկայական մասը, եւ նպատակ ունէր գրաւել Ռուսաստանը: Մինչ այդ ձախողած էր Նապոլէոնի արշաւանքը <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոս</a>, որ գրաւելէ ետք ան նպատակ ունէր արշաւել <a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A4%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հնդկաստան">Հնդկաստան</a>: Այսպիսով՝ կը սկսի ռուս ժողովուրդի <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հայրենական պատերազմ (էջը գոյութիւն չունի)">հայրենական պատերազմը</a>: Յաջողութիւնը սկզբը ֆրանսացիներու կողմն էր, որոնք կը հասնին մինչեւ Ռուսաստանի կեդրոնական նահանգները եւ կը մօտենան Մոսկուայի մատոյցներուն: <a href="/w/index.php?title=26_%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="26 Օգոստոս (էջը գոյութիւն չունի)">26 Օգոստոս</a> <a href="/wiki/1812" class="mw-redirect" title="1812">1812</a> թուականին (<a href="/w/index.php?title=7_%D5%BD%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="7 սեպտեմբեր (էջը գոյութիւն չունի)">7 սեպտեմբեր</a>) տեղի ունեցաւ <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A4%D5%AB%D5%B6%D5%B8%D5%B5%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բորոդինոյի ճակատամարտ (էջը գոյութիւն չունի)">Բորոդինոյի ճակատամարտը</a>: Երկու կողմերէն զոհուեցան շուրջ 80 հազար զինուոր: Ռուսական զօրքերը <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%AD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%AC_%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միխայիլ Կուտուզով (էջը գոյութիւն չունի)">Միխայիլ Կուտուզովի</a> գլխաւորութեամբ ջախջախեցան Նապոլէոնի բանակին: Ազատագրելով ռուսական տարածքները ֆրանսական զօրքերէն՝ Ռուսաստանը շարունակեց թշնամիի ջախջախումը <a href="/wiki/%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եւրոպա">Եւրոպայի</a> մէջ։ Նապոլէոնին պարտութեան մատնելէ ետք կնքուեցաւ համաեւրոպական հաշտութիւն, ըստ որուն եւրոպական տէրութիւնները համաձայնեցան Ռուսաստանի զիջիլ <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D6%82%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A4%D6%84%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վարշաւայի դքսութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Վարշաւայի դքսութիւնը</a>` <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Լեհաստան">Լեհաստանը</a>: Ալեքսանտրը թագադրուեցաւ որպէս Լեհաստանի թագաւոր (<a href="/wiki/1815" class="mw-redirect" title="1815">1815</a><a href="/wiki/1825" class="mw-redirect" title="1825">–1825</a>): <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Alexandra_Fedorovna_with_children_by_G.Dawe_(1820s,_Russian_museum).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Alexandra_Fedorovna_with_children_by_G.Dawe_%281820s%2C_Russian_museum%29.jpg/170px-Alexandra_Fedorovna_with_children_by_G.Dawe_%281820s%2C_Russian_museum%29.jpg" decoding="async" width="170" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Alexandra_Fedorovna_with_children_by_G.Dawe_%281820s%2C_Russian_museum%29.jpg/255px-Alexandra_Fedorovna_with_children_by_G.Dawe_%281820s%2C_Russian_museum%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Alexandra_Fedorovna_with_children_by_G.Dawe_%281820s%2C_Russian_museum%29.jpg/340px-Alexandra_Fedorovna_with_children_by_G.Dawe_%281820s%2C_Russian_museum%29.jpg 2x" data-file-width="1425" data-file-height="1877" /></a><figcaption>Նիքոլա կայսեր կինը՝ Ալեքսանդրա, իրենց երեխաներու՝ ապագայ կայսր Ալեքսանդր II-ի եւ Մեծ իշխանուհի Մարիայի հետ</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Franz_Kr%C3%BCger_-_Portrait_of_Emperor_Nicholas_I_-_WGA12289.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Franz_Kr%C3%BCger_-_Portrait_of_Emperor_Nicholas_I_-_WGA12289.jpg/170px-Franz_Kr%C3%BCger_-_Portrait_of_Emperor_Nicholas_I_-_WGA12289.jpg" decoding="async" width="170" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Franz_Kr%C3%BCger_-_Portrait_of_Emperor_Nicholas_I_-_WGA12289.jpg/255px-Franz_Kr%C3%BCger_-_Portrait_of_Emperor_Nicholas_I_-_WGA12289.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Franz_Kr%C3%BCger_-_Portrait_of_Emperor_Nicholas_I_-_WGA12289.jpg/340px-Franz_Kr%C3%BCger_-_Portrait_of_Emperor_Nicholas_I_-_WGA12289.jpg 2x" data-file-width="1104" data-file-height="1465" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%AB%D6%84%D5%B8%D5%AC%D5%A1_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նիքոլա I (էջը գոյութիւն չունի)">Նիքոլա I</a>(<a href="/wiki/1825" class="mw-redirect" title="1825">1825</a><a href="/wiki/1855" class="mw-redirect" title="1855">–1855</a>)</figcaption></figure> Դեկտեմբեր <a href="/wiki/1825" class="mw-redirect" title="1825">1825</a>-ին հանկարծամահ կ’ըլլայ Ալեքսանտր կայսրը, եւ անոր կը յաջորդէ 30-ամեայ եղբայրը՝ Նիքոլան։ Ռուս զինուորականութեան մէկ մասը կ’ապստամբի եւ չի ճանչնար անոր իշխանութիւնը։ Պատմութեան մէջ այս ընդվզումը յայտնի է <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%A1%D5%A2%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82_%D5%A1%D5%BA%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դեկաբրիստներու ապստամբութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">«Դեկաբրիստներու ապստամբութիւն»</a> անունով։ Ան կ’աւարտի ապստամբներու պարտութեամբ, որոնք աքսորի կ’ենթարկուին։ Նիքոլա I-ը կը ժառանգէ ոչ միայն Ռուսաստանի կայսերական, այլեւ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Լեհաստան">Լեհաստանի</a> թագաւորական ու <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%B6%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1" title="Ֆինլանտա">Ֆինլանտայի</a> իշխանական թագը։ <a href="/wiki/1826" class="mw-redirect" title="1826">1826</a> թուականին, օգտուելով Ռուսաստանի մէջ ստեղծուած իրավիճակէն, պարսից գահաժառանգ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A2%D5%A2%D5%A1%D5%BD-%D5%84%D5%AB%D6%80%D5%A6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աբբաս-Միրզա (էջը գոյութիւն չունի)">Աբբաս-Միրզան</a> կը յարձակի կայսրութեան հողերու վրայ՝ ձգտելով վերանուաճել կորսնցուցած տարածքները։ <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պարսիկներ (էջը գոյութիւն չունի)">Պարսիկներուն</a> դիմադրութիւն ցոյց կու տայ <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%AB%D5%AB_%D4%B2%D5%A5%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շուշիի Բերդ (էջը գոյութիւն չունի)">Շուշիի բերդը</a>։ Ռուսական բանակը արագ ուշքի կու գայ եւ կ’անցնի յարձակման։ Յաջորդ տարին անոնք կը գրաւեն <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6" title="Երեւան">Երեւանը</a>, ապա՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%AD%D5%AB%D5%BB%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նախիջեւան (էջը գոյութիւն չունի)">Նախիջեւանը</a>։ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուսներ (էջը գոյութիւն չունի)">Ռուսներուն</a> մեծ օգնութիւն են ցույց կու տան հայ կամաւորական ջոկատները եւ տեղի հայ բնակչութիւնը։ Ռուսերը կը գրաւեն <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A8_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A7%D5%BB" title="Արեւելեան Հայաստանը Ռուսական կայսրութեան կազմին մէջ">Արեւելեան Հայաստանի</a> միւս քաղաքները՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%B8%D5%B5_(%D5%A3%D5%AB%D6%82%D5%B2)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խոյ (գիւղ) (էջը գոյութիւն չունի)">Խոյը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%A1_(%D5%A3%D5%AB%D6%82%D5%B2)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուրմիա (գիւղ) (էջը գոյութիւն չունի)">Ուրմիան</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82_(%D5%A3%D5%AB%D6%82%D5%B2)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մակու (գիւղ) (էջը գոյութիւն չունի)">Մակուն</a> եւ կը մօտենայ <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A1%D6%82%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Թաւրիզ">Թաւրիզի</a> մատոյցներուն։ Պարսիկները հաշտութիւն կը խնդրէ։ <a href="/wiki/1828" class="mw-redirect" title="1828">1828</a> թուականին կը կնքուի <a href="/w/index.php?title=%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B5%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Թուրքմենչայի պայմանագիր (էջը գոյութիւն չունի)">Թուրքմենչայի հաշտութիւնը</a>, ըստ որուն պարսկական կողմը կը ճանչնայ Ռուսաստանի իրաւունքները ամբողջ Անդրկովկասի, որոնցմէ են՝ Արեւելեան Հայաստանի հիւսիսային գաւառներու վրայ։ Հարաւային հատուածին մէջ կը գտնուին <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մակուի խանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Մակուի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%B8%D5%B5_%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուրմիոյ խանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ուրմիայի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%B8%D5%B5%D5%AB_%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խոյի խանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Խոյի խանութիւնները</a> ետ կը վերադարձուին <a href="/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Իրան">Իրանին</a>։ Երկու պետութիւններու միջեւ կը հաստատուին բարիդրացիական դիւանագիտական յարաբերութիւններ։ <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Russian_Empire_(1867).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Russian_Empire_%281867%29.svg/220px-Russian_Empire_%281867%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Russian_Empire_%281867%29.svg/330px-Russian_Empire_%281867%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Russian_Empire_%281867%29.svg/440px-Russian_Empire_%281867%29.svg.png 2x" data-file-width="550" data-file-height="550" /></a><figcaption>Ռուսական կայսրութիւնը <a href="/wiki/1866" class="mw-redirect" title="1866">1866</a> թուականին</figcaption></figure> <a href="/wiki/1828" class="mw-redirect" title="1828">1828</a> թուականին կը սկսի ռուս-թրքական հրթական պատերազմը։ Ան կը մղուի 2 ճակատներով՝ բալկանեան եւ կովկասեան։ <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A1%D5%AC%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բալկանեան թերակղզի (էջը գոյութիւն չունի)">Բալկանեան թերակղզիին</a> մէջ ռուսական զօրքերը կ’ազատագրեն <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռումինիա (էջը գոյութիւն չունի)">Ռումինիոյ</a> եւ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Պուլղարիա">Պուլղարիոյ</a> տարածքը, կը գրաւէ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ադրիանապոլիս (էջը գոյութիւն չունի)">Ադրիանապոլիսը</a> եւ կը մօտենայ մայրաքաղաք <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" class="mw-redirect" title="Կոստանդնուպոլիս">Կոստանդնուպոլսին</a>։ Կովկասեան ճակատին ռուսերը կը գրաւեն Սեւ ծովու արեւելեան ափերը՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A2%D5%AD%D5%A1%D5%A6%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աբխազիա (էջը գոյութիւն չունի)">Աբխազիան</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%A9%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իմերեթիա (էջը գոյութիւն չունի)">Իմերեթիան</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քութայիս (էջը գոյութիւն չունի)">Քութայիսը</a>, ինչպէս նաեւ՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AD%D5%A1%D5%AC%D6%81%D5%AD%D5%A1" title="Ախալցխա">Ախալցխան</a> եւ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AD%D5%A1%D5%AC%D6%84%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D6%84" title="Ախալքալաք">Ախալքալաքը</a>։ Կ’ազատագրուի, բայց պատերազմի աւարտէն ետք Թուրքիոյ կը վերադարձուի <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%B4%D5%BF%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Արեւմտեան Հայաստան">Արեւմտեան Հայաստանի</a> մեծ մասը՝ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%BD" title="Կարս">Կարսը</a>, <a href="/wiki/%D4%B7%D6%80%D5%A6%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Էրզրում">Էրզրումը</a>, <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D6%82%D5%B7" title="Մուշ">Մուշը</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%A6%D5%AB%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պայազիտ (էջը գոյութիւն չունի)">Պայազիտը</a>։ <a href="/wiki/1829" class="mw-redirect" title="1829">1829</a> թուականին կնքուած Ադրիանապոլսոյ պայմնագրով Ռուսաստանը կը հաստատէ իր տիրապետութիւնը վերոնշեալ տարածքներուն մէջ։ <a href="/wiki/1861" class="mw-redirect" title="1861">1861</a> թուականին կառավարութեան անցուցած գիւղացիական բարեփոխման արդիւնքին մէջ հիմնականին վերացուեցաւ ճորտատիրական իրաւունքը։ <a href="/w/index.php?title=19-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="19-րդ դար (էջը գոյութիւն չունի)">19-րդ դարու</a> վերջին - <a href="/w/index.php?title=20-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="20-րդ դար (էջը գոյութիւն չունի)">20-րդ դարու</a> սկզբին երկրին մէջ կազմաւորուեցան քաղաքական կուսակցութիւններ։ <a href="/wiki/1904" class="mw-redirect" title="1904">1904</a>-<a href="/wiki/1905" class="mw-redirect" title="1905">1905</a> թուականներու ռուս-ճաբոնական պատերազմի ընթացքին կրած պարտութիւնը աւելի սարսափելի դարձուց երկրին իրավիճակը եւ պատճառ դարձաւ 1905-1907 թուականներու յեղափոխությեան, որուն հետեւանքով Ռուսաստանը դարձաւ սահմանադրական հանրապետութիւն, հիմնադրուեցաւ խորհրդարանը՝ Պետական դուման։ Ռուսաստանը <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" class="mw-redirect" title="Առաջին Համաշխարհային Պատերազմ">Առաջին համաշխարհային պատերազմին</a> (<a href="/wiki/1914" class="mw-redirect" title="1914">1914</a>-<a href="/wiki/1918" class="mw-redirect" title="1918">1918</a>) մասնակցած է <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անտանտ (էջը գոյութիւն չունի)">Անտանտի</a> կազմին մէջ։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Փետրուարեան_յեղափոխութիւն։_Ռուսաստանի_հանրապետութիւն"><span id=".D5.93.D5.A5.D5.BF.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A1.D6.80.D5.A5.D5.A1.D5.B6_.D5.B5.D5.A5.D5.B2.D5.A1.D6.83.D5.B8.D5.AD.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.AB.D6.82.D5.B6.D6.89_.D5.8C.D5.B8.D6.82.D5.BD.D5.A1.D5.BD.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D5.AB_.D5.B0.D5.A1.D5.B6.D6.80.D5.A1.D5.BA.D5.A5.D5.BF.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.AB.D6.82.D5.B6">Փետրուարեան յեղափոխութիւն։ Ռուսաստանի հանրապետութիւն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=7" title=" Խմբագրել <Փետրուարեան յեղափոխութիւն։ Ռուսաստանի հանրապետութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Փետրուարեան յեղափոխութիւն։ Ռուսաստանի հանրապետութիւն">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Patrol_of_the_February_revolution.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Patrol_of_the_February_revolution.jpg/280px-Patrol_of_the_February_revolution.jpg" decoding="async" width="280" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Patrol_of_the_February_revolution.jpg/420px-Patrol_of_the_February_revolution.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Patrol_of_the_February_revolution.jpg/560px-Patrol_of_the_February_revolution.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1896" /></a><figcaption>Տեխնոլոգիական հիմնարկի մօտ քաղաքացիական հագուստով ոստիկաններու ձերբակալումը, <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետրոգրադ (էջը գոյութիւն չունի)">Պետրոգրադ</a>, <a href="/wiki/1917" class="mw-redirect" title="1917">1917</a> թ</figcaption></figure> 27 <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80" title="Փետրուար">Փետրուար</a> <a href="/wiki/1917" class="mw-redirect" title="1917">1917</a>-ին Ռուսաստանի <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մայրաքաղաք (էջը գոյութիւն չունի)">մայրաքաղաք</a> Պետրոգրադի մէջ տեղի ունեցած յեղափոխութեամբ ցարական իշխանութիւնը փոխարինուեցաւ <a href="/w/index.php?title=%D4%BA%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80_%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ժամանակաւոր կառավարութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">ժամանակաւոր կառավարութեամբ</a>՝ իշխան Լիովի գլխաւորութեամբ, եւ Պետրոգրադի բանուորներու եւ զինուորներու խորհուրդով փաստօրէն երկրին մէջ հաստատուեցաւ երկիշխանութիւն։ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D._%D5%93%D5%A5%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ս. Փեթերսպուրկ (էջը գոյութիւն չունի)">Ռուսաստանի մայրաքաղաքին մէջ</a> <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="Հոկտեմբեր">հոկտեմբեր</a> <a href="/wiki/1916" class="mw-redirect" title="1916">1916</a>-էն մինչեւ <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80" title="Փետրուար">փետրուար</a> <a href="/wiki/1917" class="mw-redirect" title="1917">1917</a> աշխատաւորական դասակարգային պայքարը հետզհետէ կ’աճէր։ <a href="/w/index.php?title=23_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="23 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">23 փետրուար</a>-ը, ըստ հին տոմարի, Ռուսաստանի մէջ <a href="/w/index.php?title=8_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="8 մարտ (էջը գոյութիւն չունի)">8 մարտ</a>-էր՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D6%81_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D6%85%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կանանց միջազգային օր (էջը գոյութիւն չունի)">Կանանց միջազգային օրը</a>։ Այդ օրը գործադուլի կը մասնակցէին 90 000 բանուորներ եւ բանուորուհիներ։ Կանանց միջազգային օրը Բեդրոկրատի մէջ նշուեցաւ մարտական ցոյցերու, ժողովներու ու <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ոստիկանութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">ոստիկանութեան</a> հետ արիւնալի բախումներու ձեւով Աշխատաւորական շարժման կեդրոնը տեղաւորուած էր մայրաքաղաքի Վիբորգի՝ մասին մէջ, ուր կը գտնուէին քաղաքի շատ խոշոր ձեռնարկութիւններ։ Քաղաքի միւս շրջաններուն մէջ, ըստ գաղտնի ոստիկանութեան, նոյն օրը ցոյցեր եղած չէին, բայց ցարական իշխանութիւնը արդէն ներ քաշած էր որոշ զօրամասեր ոստիկանութեան աջակցելու համար, որոնք դեռ չէին միջամտեր դասակարգային դիմակաութեան։ Շարժման գերլարուածութեան կէտը դարձաւ կանանց ցոյցը Պետական Դումային պահանջելով՝ «Հա’ց տուեք»։ Սակայն, ցարական վարչակարգը ի վիճակի չէր բավարարելու նոյնիսկ աշխատաւորութեան եւ մանր բուրժուաներու մեծամասնութեան հիմնական սոցիալական կարիքները։ Կանանց միջազգային օրը Բեդրոկրատի մէջ աւարտեցաւ առանց զոհերու։ <a href="/w/index.php?title=24_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="24 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">24 փետրուար</a>-ին յեղափոխական շարժումը սկսաւ աւելի զարգանալ։ Գործադուլէն դուրս եկան Բեդրոկրատի արդիւնաբերական աշխատաւորներու մօտ 50 տոկոսը։ Չնայած անոր, որ բանուորներն ու բանուորուհիները եկած էին իր «սեփական» ձեռնարկութիւնները, սակայն անոնք չսկսան աշխատիլ, այլ ժողովներ ու ցոյցեր կը կազմակերպէին, որպէսզի ցոյց տան իրենց սոցիալական զայրոյթը հզօր պրոլետարական փողացային շարժման ձեւով: Ցուցարարներու հիմնական կարգախօսները հետեւեալներն էին՝ «հա’ց տուեք», «կորչի’ պատերազմը» եւ «կորչի’ ինքնակալութիւնը»: Մարդկանց ահռելի զանգուածները կը շարժէին քաղաքի մէկ տարածքէն միւսը, թէեւ ոստիկանութիւնը եւ զօրքը կը ցրուէին մարդկանց, անոնք միեւնոյնը կը հաւաքէին ու կ’ամբողջացնէին ամբողջ հրապարակներն ու պողոտաները: Շնորհիւ այս ցարական ռէակցիայի դէմ հզօր ցոյցերուն, պայքարին նէր կը քաշուէին քաղաքի այլ շրջաններ եւ բնակչութեան նոր սոցիալական խումբեր: <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D1%8F%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B5%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B0_25_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8F_1917.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D1%8F%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B5%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B0_25_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8F_1917.jpg/170px-%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D1%8F%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B5%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B0_25_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8F_1917.jpg" decoding="async" width="170" height="206" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D1%8F%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B5%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B0_25_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8F_1917.jpg/255px-%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D1%8F%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B5%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B0_25_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8F_1917.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D1%8F%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B5%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B0_25_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8F_1917.jpg/340px-%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D1%8F%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B5%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B0_25_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8F_1917.jpg 2x" data-file-width="1131" data-file-height="1372" /></a><figcaption>Գեներալ Խաբալովի հայտարարութիւնը, <a href="/w/index.php?title=25_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="25 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">25 փետրուար</a></figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=24_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="24 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">24 փետրուար</a>-ին տեղի ունեցան առաջին անվեհեր շփումները գործադուլաւոր եւ ցուցարար Բեդրոկրատի աշխատաւորներու եւ մայրաքաղաքին մէջ դասաւորուած բանակի ստորաբաժանումներուն հետ: Վիրաւոր եւ հիւանդ զինուորները հիւանդանոցի պատուհաններէն բարեկամաբար ձեռք կ’ընէին ցուցարարներուն: Սակայն, վերջինները կազակներու անընդհատ յարձակումներու թիրախ էին, բայց այդ յարձակումները չունէին հետեւողականութիւն: Ռուսաստանի համար ապարդիւն Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքին ռազմական սպանդը եւ անոր յաջորդող սոցիալական դժգոհութիւնը, իր հետքը ձգած էր նոյնիսկ կազակներու մօտ: Այդ նոյն օրը տեղի կ’ունենային առաջին խօսակցութիւնները բանուորններու եւ կազակներու միջեւ, որ յետագայ յեղափոխական գործընթացին կարեւոր դեր խաղացին: Սակայն, աւելի ուշ, ցարական ռէակցիան ցուցարարներու դէմ ուղարկեց կիսահարբած դրագուններուն, որոնք յարձակեցան սուսերներով բանուորներու ու բանուորուհիներու վրայ։ Այդ ժամանակ, երբ անոնք ցոյց կու տային ոստիկաններուն իրենց լրիւ ատելութիւնը քարերու եւ երկաթի կտորներու տեսքով, պայքարող խումբը կը փորձէր զինուորներուն իրենց կողմը բերել: <a href="/w/index.php?title=24_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="24 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">24 փետրուար</a>-ի ցուցարարներու եւ գործադուլաւորներու շարքին մէջ էին, «էրիքսոն» գործարանի ամբողջ աշխատակազմը՝ Վիբորգի շրջանի ամենախոշոր ընկերութիւններէն մէկը: Առաւօտեան ժողովէն ետք 2500 բանուորներէն ու բանուորուհիներէն բաղկացած շարասիւնը երթով շարժեցաւ դէպի Սամպոնիեւսկի պողոտայ: Ճանապարհին ան բախումի ենթարկուեցաւ կազակնեու մէկ ջոկատէն: Սկզբէն սպաները, իսկ յետոյ «հասարակ» կազակները, ձիերով խցկուեցան ցուցարարներու ամբոխին մէջ, բայց անոնցմէ ոմանք բարեկամաբար կը ժպտէին բանուորներուն, նոյնիսկ ձեռքով կ’ընէին: Կազակները բաց չէին խախտեր կարգապահութիւնը, բայց նաեւ չէին ցրուեր բանուորներուն: Որոշ ժամանակ ետք, նոյնիսկ բանավէճեր սկսան առանձին կազակներու եւ բանուորներու միջեւ։ Սպաները անոր արձագանքեցին հրամանով փակել փողոցը, որպէսզի արգելափակել «էրիքսոն»-ի բանուորներու շարժումը: Կազակները կատարեցին իրենց հրամանը կանգնելով շարժման դիմաց, սակայն անոնք առանց դիմադրութիւն ցոյց տալու թոյլ տուին բանուորներուն շարունակել իրենց ճանապարհը: Անոնք զինուորական կարգապահութեան առաջին ճեղքուածքներն էին, որուն հրամանատարը հասաւ իր պայքարի արդիւնքին մէջ: <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Workers_and_soldiers_of_February_Revolution.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Workers_and_soldiers_of_February_Revolution.svg/280px-Workers_and_soldiers_of_February_Revolution.svg.png" decoding="async" width="280" height="197" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Workers_and_soldiers_of_February_Revolution.svg/420px-Workers_and_soldiers_of_February_Revolution.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Workers_and_soldiers_of_February_Revolution.svg/560px-Workers_and_soldiers_of_February_Revolution.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="524" /></a><figcaption>Աշխատաւորներու քանակը, որոնք պայքարին կը մասնակցէին եւ այն զինուորներու քանակը, որոնք անցան ապստամբներու կողմը <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A5%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բեդրոկրատ (էջը գոյութիւն չունի)">Բեդրոկրատի</a> մէջ, <a href="/w/index.php?title=23_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="23 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">23 փետրուար</a>-<a href="/w/index.php?title=1_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="1 մարտ (էջը գոյութիւն չունի)">1 մարտ</a> (<a href="/w/index.php?title=8_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="8 մարտ (էջը գոյութիւն չունի)">8 մարտ</a>-<a href="/w/index.php?title=14_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="14 մարտ (էջը գոյութիւն չունի)">14</a>), <a href="/wiki/1917" class="mw-redirect" title="1917">1917</a> թ<a href="#cite_note-13">[13]</a></figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=25_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="25 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">25 փետրուար</a>-ին գործադուլաւորներու քանակը աւելի մեծացաւ: Համաձայն կառավարութեան տուեալներուն, այդ օրը գործադուլի կը մասնակցէին 240 000 բանուորներ եւ բանուորուհիներ: Բացի այդ, աւելի գիտակից բաժինը կողմէն, արդէն դասակարգային հակամարտութեան անմիջական գործողութեան մէջ ներգրաւուած էին գիտակցութեան առումով յետամնաց պրոլետարիատը: Խոշոր ձեռնարկութիւններու բանուորները օգնութեան ուժ ստացած էին բանուորներու ու բանուորուհիներու կողմէն, որոնք կ’աշխատէին փոքր ձեռնարկութիւններու մէջ, բայց հիմա դադրած էին աշխատանքը: Գործադուլին միացած էին նաեւ ուսանողներն եւ գիմնազիստները: Փորձեր կը կատարուէին կազմակերպել բացօթեայ ժողովներ: Ցարական գաղտնի ոստիկանութեան ու գործադուլաւոր եւ ցուցարար պրոլետարիատի միջեւ հակամարտութիւնը կ’ընդունէր զինուած ընդհարման բնոյթ: <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D6%80_III&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեքսանտր III (էջը գոյութիւն չունի)">Ալեքսանտր III</a>-ի, յուշարձանի մօտ ելոյթ ունեցողներէն մէկը վիրաւորուած էր ոստիկաններու կողմէն, որոնք կը կրակէին ցուցարարներուն թաքստոցներու ետեւէն: Սակայն Բեդրոկրատի պրոլետարիատը մարտական տրամադրուած էր, ի պատասխան այդ բանին սպաննուեցան մէկ սպայ եւ քանի մը շարքային ոստիկաններ: Բանուորներու եւ բանուորուհիներու զէնք կը ծառայէին՝ շիշեր, ճայթուկներ եւ նռնակներ: Ոստիկանութեան եւ պրոլետարիատի միջեւ հակամարտութեան ժամանակ զինուորները կը պահէին իրենց բաւականին պասիւ: Լուրերու համաձայն նոյնիսկ քանի մը կազակներ միացած էին յեղափոխութեան: Սակայն ոստիկանութիւնը արագօրէն անյայտացաւ փողոցային մարտերէն եւ սկսաւ գործել ընդյատակեայ: Առաջ դուրս եկան հրացանները ուսին զինուորները: Բանուորները կը փորձէին քաշել զինուորներուն իրենց կողմը: Աւելի ու աւելի բանուորներ կը հասկնային ցարական ոստիկանութեան բռնի զինաթափման անհրաժեշտութիւնը: <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Multitud2EnNevskyProspektMarzo1917--russiainrevolut00jone.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Multitud2EnNevskyProspektMarzo1917--russiainrevolut00jone.jpg/280px-Multitud2EnNevskyProspektMarzo1917--russiainrevolut00jone.jpg" decoding="async" width="280" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Multitud2EnNevskyProspektMarzo1917--russiainrevolut00jone.jpg/420px-Multitud2EnNevskyProspektMarzo1917--russiainrevolut00jone.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Multitud2EnNevskyProspektMarzo1917--russiainrevolut00jone.jpg/560px-Multitud2EnNevskyProspektMarzo1917--russiainrevolut00jone.jpg 2x" data-file-width="2101" data-file-height="1388" /></a><figcaption>Ցոյց Նեւայի պողոտային մէջ</figcaption></figure> Վիբորգի շրջանին ցարական իշխանութիւնը ինկած էր արդէն <a href="/w/index.php?title=25_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="25 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">25 փետրուար</a> <a href="/wiki/1917" class="mw-redirect" title="1917">1917</a>-ին: Յեղափոխական պրոլետարիատը աւերած էր ոստիկանատունը, քանի մը ոստիկաններ սպաննուած էին, մեծ մասը ստիպուած են թաքնուիլ: Գլխաւոր ոստիկանը կորսնցուցած էր կապը քաղաքի մեծ մասին հետ: Վիբորգեան շրջանէն ետք պրոլետարիատը գրաւեց Պէսկի շրջանը: Սակայն այդ շրջանի բանուորները դեռ ամբողջութեամբ չէին գիտակցած իրենց յաղթանակի զօրութեան: Կայսր <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%AB%D6%84%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B5_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նիքոլայ II (էջը գոյութիւն չունի)">Նիքոլայ II</a>-ը, որ այդ պահուն կը բացակայէր Բեդրոկրատէն, <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80%D5%AB_25&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փետրուարի 25 (էջը գոյութիւն չունի)">փետրուարի 25</a>-ին հրաման տուաւ յաջորդ օրը դաժանօրէն ճնշել աշխատաւորներու մարտական դասակարգային պայքարը: <a href="/w/index.php?title=26_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="26 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">26 փետրուար</a>-ին ցարական յետադիմութիւնը կը պատրաստուէր վճռական մարտի: Եթէ աշխատաւորները չյաջողին համոզել զինուորներու մեծամասնութեանը դարձնել իրենց զէնքը անոնց դէմ, որոնք անոնց հրաման տուած են կրակել բանուորներուն, ապա յեղափոխութիւնը կրնար խորտակուիլ: Ցարական վարչակարգը անցաւ հակայեղափոխական հակահարուածի: <a href="/w/index.php?title=25_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="25 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">25 փետրուար</a>-էն լոյս <a href="/w/index.php?title=26_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="26 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">26</a>-ի գիշերը Բեդրոկրատի քանի մը շրջաններուն մէջ ռեպրեսիւ օրգանները ձերբակալեցին մենշեւիկներու, պոլշեւիկներոպ ու սոցիալիստ յեղափոխականներու մօտ հարիւր անդամներու: Այդ ռեպրեսիաներէն ետք գրեթէ գլխատուեցապ պոլշեւիկներոպ բեդրոկրատեան բաժինը: Մանր բուրժուական ծայրահեղական պոլշեւիկներու քաղաքական ղեկավարութիւնը տեղափոխուեցաւ Վիբորգեան շրջան, որ կը գտնուէր յեղափոխական պրոլետարիատի ուժեղ ճնշման տակ: Նոյնիսկ ամենածայրայեղ մանրբուրժուական քաղաքականութեան ուժը, այսինքն՝ պոլշեւիզմը, նոյնպէս կը գտնուէր դասակարգային պայքարի իրադարձութիւններու ետեւը: Այնպէս, որ օրինակ պոլշեւիկեան կեդրոնական կոմիտէն, 25 փետրուար-ի առաւօտեան կոչ ըրաւ իրենց թռուցիկին մէջ համազգային գործադուլի, մինչդեռ Բեդրոկրատի մէջ արդէն եռանդով կը զարգանար յեղափոխութիւնը: <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D1%89%D0%B0%D0%B4%D1%8C_%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D0%B8_1917_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D1%89%D0%B0%D0%B4%D1%8C_%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D0%B8_1917_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg/280px-%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D1%89%D0%B0%D0%B4%D1%8C_%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D0%B8_1917_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg" decoding="async" width="280" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D1%89%D0%B0%D0%B4%D1%8C_%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D0%B8_1917_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg/420px-%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D1%89%D0%B0%D0%B4%D1%8C_%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D0%B8_1917_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D1%89%D0%B0%D0%B4%D1%8C_%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D0%B8_1917_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg/560px-%D0%97%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D1%89%D0%B0%D0%B4%D1%8C_%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D0%B8_1917_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg 2x" data-file-width="2137" data-file-height="1312" /></a><figcaption>Զնամենի հրապարակը Փետրուարեան յեղափոխութեան ժամանակ</figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80%D5%AB_26&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փետրուարի 26 (էջը գոյութիւն չունի)">Փետրուարի 26</a>-ը կիրակի էր, ուստի բանուորներն ու բանուորուհիները չի կրցան հաւաքվել <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գործարան (էջը գոյութիւն չունի)">գործարաններուն</a> մէջ եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%A1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆապրիգա (էջը գոյութիւն չունի)">ֆապրիգաներու</a> մէջ, որպէսզի միասին հանրահաւաքի դուրս գան։ Մինչ այդ աշխատաւորներու շարժումը կը բխէր գործարաններէն եւ ֆապրիգաներէն դէպի փողոց՝ տալով անոր մեծ սոցիալական պայթուցիչ ուժ։ Այսուհետեւ աշխատաւորներուն համախմբելու եւ փողոց դուրս բերելու համար աւելի շատ ժամանակ պէտք եղաւ։ Սոցիալական ռեակցիան արդեն սկսած էր երազել, որ բրոլետարական պայքարը կորսնցուցած է իր ուժը։ Այսպիսով կայսրուհին ուղարկեց իր բացակայ ամուսինին հեռագիր հետեւեալ խոսքերով. «Մայրաքաղաքին մէջ կը տիրէ հանգիստ»։ Սակայն բրոլետարիատը ռեակցիային չի ձգեց երկար երազել։ Բանուորներն ու բանուորուհիները սկսան կամաց-կամաց հաւաքվել եւ շարժիլ արուարձաններէն դէպի քաղաքի կեդրոն։ Ցարական ռեակցիան չէր ուզեր բանուորներուն ձգել շարժիլ կամուրջներու վրայէն դէպի կեդրոն։ Սակայն բանուորները անցան Նեւայի սառոյցին վրայէն, որ այդ ժամանակ ծածկած էր գետը։ Ոստիկանները կը կրակէին բանուորներուն հարակէն տուներու պատուհաններէն, պատշգամբներէն եւ ձեղնահարկերէն։ Բանակը նոյնպէս սոյն օրը մասամբ կը կրակէր ցուցարարներուն։ Ըստ պաշտօնական տուիալներու՝ փետրուար 26-ին, սպաննուած էր 40 մարդ։ Պետդումայի նախագահ Ռոդիանկոն պահանջեց ճակատէն ուղարկել յուսալի զօրամասէր, նոր սկսած յեղափոխութիւնը ճնշելու համար։ Լիբերալները առաջարկեցին ցարական պատժիչ մարմիններուն զանգուածները ճնշել ոչ թէ կապարով, այլ հրշեչ խողովակներէ, սառ ջուրով։ Սակայն պատժիչ մարմինները համարեցին, որ սառ ցնցուղը աւելի կզայրացնէ բրոլետարիատը։ Այլ ազատական քաղաքական գործիչները նոյնպէս բարեհոգի կը ձեւացնէին ցարական հակայեղափոխութեան նկատմամբ, բայց ցարիզմը ուշադրութիւն չէր դարձներ լիբերալներուն վրայ։ <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B8%D0%B9_%D1%84%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%84%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%A2%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%84%D0%B5%D0%B9_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_(%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82_1917).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B8%D0%B9_%D1%84%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%84%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%A2%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%84%D0%B5%D0%B9_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%28%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82_1917%29.jpg/170px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B8%D0%B9_%D1%84%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%84%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%A2%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%84%D0%B5%D0%B9_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%28%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82_1917%29.jpg" decoding="async" width="170" height="214" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B8%D0%B9_%D1%84%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%84%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%A2%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%84%D0%B5%D0%B9_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%28%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82_1917%29.jpg/255px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B8%D0%B9_%D1%84%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%84%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%A2%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%84%D0%B5%D0%B9_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%28%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82_1917%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B8%D0%B9_%D1%84%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%84%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%A2%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%84%D0%B5%D0%B9_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%28%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82_1917%29.jpg/340px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B8%D0%B9_%D1%84%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%84%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%A2%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D1%84%D0%B5%D0%B9_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%28%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82_1917%29.jpg 2x" data-file-width="700" data-file-height="881" /></a><figcaption>Փետրուարեան յեղափոխութիւնը սկսած առաջին սպան՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%86%D5%A7%D5%B5_%D4%BF%D5%AB%D6%80%D5%BA%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տիմոֆէյ Կիրպիչնիկով (էջը գոյութիւն չունի)">Տիմոֆէյ Կիրպիչնիկովը</a></figcaption></figure> Բետրոգրադի բրոլետարիատը կը դառնար աւելի համարձակ եւ արդեն նոյնիսկ բանակին թոյլ չէր տար անհամաձայնութիւն իրենց շարքերուն մէջ։ Զինուորներու ծեծի եւ հետ քաշուելու հրամանին բրոլետարիատը կը պատասխանէր քարկոծութեամբ եւ երկաթեա կտորներու նետումներով։ Զգուշացման կրակոցները եղանակ չէին փոխեր, եւ միայն կրակը ամբոխի վրայ կրնար կարճ ժամանակով փարատել անոնց, բայց միայն կարճ ժամանակով։ Յետոյ անոնք նորէն կը հաւաքուէին ուրիշ տեղի մը մէջ։ Սակայն բանակի դէմ յեղափոխական բրոլետարիատը կը կիրառէր միայն անհրաժեշտ քայլեր։ Այդ անոր հաւաքական գիտակցութեան մաս մըն էր, քանի որ անոնք կը հասկանային, որ ցարական վարչակարգի դէմ պայքարը կարելի է յաղթել միայն այն դէպքին մէջ, եթէ զինուորները, որոնց մեծ մասը գիւղացիներ էին, անցան իրենց կողմը։ Այսպիսով բանուորները ու բանուորուհիները բազմիցով անգամ կը պահանջէին զինուորներուն չկրակել իրենց վրայ, այլ իրենց հետ միասին պայքարիլ պատերազմի, աղքատութեան եւ միապետութեան դէմ։ Զինուորները պէտք է որոշում ընդունէին։ Իսկապէս 23-էն մինչեւ փետրուար 25-ը ապստամբներու նկատմամբ բազիւ կարեկցանքը եւ ըստ կանոնադրութեան ոչ խստորէն հրամաններու կատարումը, զինուորներուն թոյլ տուաւ չդառնալ ցարական հակայեղափոխութեան օգտագործման գործիք։ Սակայն <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80%D5%AB_26&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փետրուարի 26 (էջը գոյութիւն չունի)">փետրուարի 26</a>-ին ցարական ռեակցիան ազատ կրակի հրաման ստանալով անցաւ յեղափոխական բրոլետարիատի դէմ հարձակման։ Այս պահէն սկսած զինուորներուն համար խուսաւարելու տարածութիւն այլեւս չի կար։ Անոնք պէտք է կանգնէին կամ բրոլետարիատի կամ ալ ցարական ռեժիմի կողքին։ Զինուորները <a href="/w/index.php?title=27_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="27 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">27 փետրուար</a>-ին մեծամասնութեամբ որոշեցին անցել պրոլետարիատի կողմը: Արդէն 26 փետրուար-ի երեկոյեան, ապստամբեցաւ Պաւլովսկի գունդի լեյբ-գուարդիայի չորրորդ վաշտը, յատկապէս զայն վրդովուածութեան պատճառով, որ այդ գունդի պարեկներէն մէկը պարեկութեան ընթացքին Նեւսկիի վրայ կրակած էր բանուորներու վրայ։ Այդ գունդի ջոկատներէն մէկուն արիւնոտ հալածանքի մասին տեղեկատուութիւնը տարածուած էր բանուորներու պատուիրակութեան միջոցով: Այս տեղեկատուութիւնը ցոյց տուաւ իր ազդեցութիւնը. Մօտ ժաճը 18-ին 4-րդ վաշտը, կրտսեր սպաի հրամանատարութեամբ կամաւոր հեռացաւ զօրանոցէն եւ շարժեցաւ դէպի Նեւսկի պողոտայի ուղղութեամբ, որպէսզի զինուորներուն հանեն դիրքերէն, որոնք կրակած էին բանուորներու վրայ։ Ճանապարհին ապստամբած զինուորները հանդիպեցան ցարական պարեկային ոստիկանութեան: Զինուորները կրակ բացին ոստիկանութեան վրայ։ Ոստիկան մը եւ ձի մը սպաննուեցին, վիրաւորուեցին նաեւ մէկ ոստիկան եւ մէկ ձի: <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:RuinasDelPalacioDeJusticiaEnPetrogrado--russiainrevolut00jone.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/RuinasDelPalacioDeJusticiaEnPetrogrado--russiainrevolut00jone.jpg/170px-RuinasDelPalacioDeJusticiaEnPetrogrado--russiainrevolut00jone.jpg" decoding="async" width="170" height="268" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/RuinasDelPalacioDeJusticiaEnPetrogrado--russiainrevolut00jone.jpg/255px-RuinasDelPalacioDeJusticiaEnPetrogrado--russiainrevolut00jone.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f3/RuinasDelPalacioDeJusticiaEnPetrogrado--russiainrevolut00jone.jpg 2x" data-file-width="325" data-file-height="512" /></a><figcaption>Շրջանային դատարանի այրուած շէնքը</figcaption></figure> Որոշ ժամանակ ետք չորրորդ վաշտը վերադարձաւ զօրանոց եւ քաշեց ամբողջ Պաւլովսկի գունդը յեղափոխութեան կողմ: Սակայն այդ ժամանակ թագաւորական հակայեղափոխութիւնը արդէն յանձնուած էր։ Ապստամբած զինուորները կարողացան գրաւել երեսուն հրացան: Ի վերջոյ անոնց շրջապատեցին Պրէոբրաժենսկի գունդի զինուորները: 19 ապստամբներ ձերբակալուեցան ամրոց տարուեցան, իսկ այդ ժամանակ Պաւլովսկի գունդի մնացորդը յանձնուեցաւ: Ըստ յայտնի աղբիւրներու, երեկոյեան զօրաշարուածքի ժամանակ 21 զինուոր կը բաձակայէր իրենց հրացաններով: 27 փետրուար-ին զինուորներու սկսած ապստամբութիւնը աւելի ընդլայնուեցաւ եւ ամրապնդեցաւ Փետրուարեան յեղափոխութեան յաղթանակը, որուն սկիզբն արդէն դրած էր դասակարգային մարտական աղքատ դասակարգը: Այդ յաղթանակի նախադրեալը այն փաստն էր, որ բանուորներն ու բանուորուհիները չվախցան բանակի վրայ բաց ըրած կրակէն չերերացին եւ շարունակեցին պայքարը: Եթէ աղքատ դասակարգը թուլութիւն ցոյց տար եւ երերար, ապա ապստամբած զինուորները չէին ստանար վճռորոշ ազդակը: Երկուշաբթի առաւօտեան բանուորներն ու բանուորուհիները կրկին հաւաքուեցան գործարաններու ու գործատուներու մէջ, բայց ոչ թէ բարեխղճօրէն արտադրած են աւելցած արժէքը, այլ շարունակեն դասակարգային պայքարը: Անցած քանի մը օրերէ ետք, երբ համընդհանուր գործադուլը վերաճեցաւ լայնամասշտաբ փողացային շարժման, համաձայն դասակարգային պայքարի ներքին ուժաբանութիւնը, անոր շարունակութիւնը կրնար միայն զինուած ապստամբութիւնը ըլլալ: Եթէ առաջ ոչ մէկ քաղաքական ուժ համընդհանուր գործադուլի կոչ չէր ընէր, ապա առաւել եւս զինուած ապստամբութեան մասին անգամ խօսք ալ չէր ըլլար: Պետրոգրադի աղքատ դասակարգը ընտրեց զինուած ապստամբութեան ուղին առանց քաղաքական հովանաւորութեան: Սակայն իհարկէ ենթակայականօրէն գիտակից յեղափոխական բանուորներն ու բանուորուհիները, որոնք Փետրուարեան յեղափոխութենէն առաջ առարկայականօրէն կը պատկանէին մանրբուրժուական կուսակցութեան մարքսիստականութեան սոցիալիստական յեղափոխականներու եւ անիշխանականութեան ուղղութիւններուն, մեծ դեր խաղցան Փետրուարեան յեղափոխութեան մէջ։ Այնուամենայնիւ սոցիալ յեղափոխական բանուորներու ու բանուորուհիներու խաւը ինքնուրոյն կը գործէր, առանց քաղաքական վերահսկողութեան բուրժուական ժողովրդավարներու ու ծայրահեղականներու: Անոնք յաջողեցան պայքարի մէջ քաշել աղքատ դասակարգի պահպանողական(պահպանողական) մասը եւ անոր հետ միասին հասնիլ մասնակի յաղթանակի՝ ինքնակալութեան տապալլման, միջին դասակարգի դասակարգային տիրապետման, կալուածատէրերու եւ մասնագիտական քաղաքական գործիչներու պահպանման ձեւով: <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%9A%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%B2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%9A%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%B2.jpg/170px-%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%9A%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%B2.jpg" decoding="async" width="170" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%9A%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%B2.jpg/255px-%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%9A%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%B2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%9A%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%B2.jpg/340px-%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%9A%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%B2.jpg 2x" data-file-width="1489" data-file-height="1809" /></a><figcaption>Այն փոքրաթիւ սպաներէն մէկը, որ աշխոյժօրէն հանդէս կու գար ցարի պաշտպանութեամբ Փետրուարեան յեղափոխութեան ժամանակ, գնդապետ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%BF%D6%80_%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%BF%D5%A5%D5%BA%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեքսատր Կուտեպով (էջը գոյութիւն չունի)">Ալեքսատր Կուտեպովը</a> (նոյեմբեր <a href="/wiki/1918" class="mw-redirect" title="1918">1918</a>-էն՝ մեծաւոր-հազարապետ)։ Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ, ըստ որոշ աղբիւրներու, անձամբ հրամայած է գնդակահարել յեղափոխութիւնը փաստացի սկսած <a href="/wiki/1917" class="mw-redirect" title="1917">1917</a> թուականէն աւագ <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%86%D5%A5%D5%B5_%D4%BF%D5%AB%D6%80%D5%BA%D5%AB%D5%B9%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տիմոֆեյ Կիրպիչնիկով (էջը գոյութիւն չունի)">Տիմոֆեյ Կիրպիչնիկովին</a></figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80%D5%AB_27&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փետրուարի 27 (էջը գոյութիւն չունի)">Փետրուարի 27</a>-ին Պետրոգրադի մարտական աղքատ դասակարգը կրկին աւելացուց ճնշումը զինուորներուն վրայ կոչ ընելով միանալ ցարական հակայեղափոխութեան դէմ պայքարին: Վիբորգի շրջանի բանուորները Մոսկուայի գունդին դիմաց կազմակերպեցին զանգուածային հանրահաք, սակայն որոշ հակայեղափոխական սպաներ յաջողեցան ուղղել գնդացրերը բանուորներուն վրայ եւ ցրել անոնց: Անոնցմէ ետք բանուորութիւնը կը ձգտէին զինուիլ, որպէսզի հակայեղափոխութեան վերջը տան: Բանուորները զէնք կը պահանջէին նաեւ պոլշեւիկներէն, բայց քաղաքական մանր քաղքենի ծայրահեղականութիւնը դեռ իրենց տրամադրութեան տակ զէնք չունէր: Միայն զինուորներու ապստամբութիւնը կարող էր զինել Փետրուարեան յեղափոխութիւնը: 27 Փետրուարի առաւօտեան ըմբոստացաւ լեյբ գուարդիայի Վոլինեան գունդի պահեստային գումարտակի ուսումնական հրամանատարութիւնը: Պահակախումբը հրաժարեցաւ աղքատ դասակարգի դէմ արիւնոտ ճնշում ընելէ: Անոնք զօրանոցէն կը հեռանային եւ իրենց կը գնդահատէին հրամանատարներուն: Վոլինեան գունդը սկիզմէն կը ձգտէր ընդլայնել զինուորական ապստամբութեան սոցիալական հիմքը: Գունդի զինուորները զօրանոցէն կը տեղափոխուէին զօրանոց, որպէսզի զինուորներուն դուրս բերեն փողոց: Լիտովեան եւ Պրէոբրաժենսկի գունդերը զանգուածներով միացան ապստամբութեան: Մոսկովեան գունդը, գունդի մէջ բախումներէն ետք, միացաւ զինուորներու հիմնական զանգուածին: Մոսկուայի գունդի ցարի դէմ պայքարին միանալէ ետք «արսենալ» գործարանի բանուորները սկսան զինուիլ եւ զինուորներուն հետ միասին յեղափոխական ձեւաւորել պայքարի մարմիններ: Աւելի ու աւելի շատ զինուորն յեղափոխութեան կողմը կ՛անձնէին: Նոյն օրը երեկոյեան պայքարող բանուորներուն ու զինուորներուն միացաւ Սեմեօնովեան գունդը: Հէնց այդ գունդն էր, որ մասնակցած է <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1" title="Մոսկուա">Մոսկուայի</a> <a href="/w/index.php?title=1905-1907-%D5%AB_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%85%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="1905-1907-ի Ռուսական Յեղափոխութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">1905 թուականի յեղափոխութեան</a> ժամանակ բանուորական ապստամբութեան ճնշմանը: Հիմա, ընդամէնը 11 տարի ետք, նոյն գունդի զինուորները կ՛օգնէին տապալելու ցարին: <a href="/w/index.php?title=27_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="27 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">27 փետրուար</a>-ին Նիքոլայ II-ը հրաժարեցաւ գահէն: Բանուորական եւ զինուորական Պետրոգրադը ազատագրեց ամբողջ Ռուսաստանը ցարիզմէն: Քանի մը օր ետ հսկայական երկիրը միացաւ յեղափոխական պորթկումով մայրաքաղաքին: Ազատական վեհանձն ողորմելի ժողովրդավարական պառլամենտարիզմը եւ ցարական Դուման, Պետրոգրադի աղքատ դասակարգը եւ ապստաբած զինուորներու ու մեռնող ցարական ռեժիմի պայքարին մէջ, մնացած էին անօգնական, օդին մէջ կախուած: Ցարիզմը, նոյնիսկ կրակոցներով, այլեւս ի վիճակի չէր կանգնեցնել բանուորական յեղափոխական պոռթկումը: Սակայն, ի վերջոյ, մինչեւ մեռնիլը, ան կարողացաւ ապտակ հասցնել ազատական բուրժուազիային: Այսպիսով, ցարական ռէակցիան, Փետրուարեան յեղափոխութեան ժամանակ արձակեց Պետդուման, որուն մասին խորհրդարանական հերոսները իմացան միայն <a href="/w/index.php?title=27_%D6%83%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="27 փետրուար (էջը գոյութիւն չունի)">27 փետրուար</a>-ի առաւօտեան: Եւ նոյնիսկ այդ ժամանակ Դուման չկարողացաւ բացէիբաց խաղտել մեռնող միապետութիւն հրամանը: Արձակուած Պետդումայի պատգամաւորները հաւաքուած էին «անձնական խորհրդակցութիւններու» համար: Միայն այն ժամանակ, երբ <a href="/w/index.php?title=3_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="3 մարտ (էջը գոյութիւն չունի)">3 մարտ</a>-ին պարզ դառաւ այն փաստը, որ ցարին այլեւս կարելիութիւն չկար փրկելու, պատգամաւորները խորհրդակցութեան հրաւիրեցին «պետդումայի ժամանակաւոր յանձնաժողով»: <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հոկտեմբերեան_յեղափոխութիւն։_ԽՍՀՄ">Հոկտեմբերեան յեղափոխութիւն։ ԽՍՀՄ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=8" title=" Խմբագրել <Հոկտեմբերեան յեղափոխութիւն։ ԽՍՀՄ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Հոկտեմբերեան յեղափոխութիւն։ ԽՍՀՄ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ռուսաստանի_Դաշնութիւն">Ռուսաստանի Դաշնութիւն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=9" title=" Խմբագրել <Ռուսաստանի Դաշնութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Ռուսաստանի Դաշնութիւն">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <a href="/wiki/1991" class="mw-redirect" title="1991">1991</a>-ին կը կոչուէր Ռուսաստանի Խորհրդային Ֆեդերատիւ (Դաշնակից) Սոցիալիստական Հանրապետութիւն (<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D4%BD%D5%96%D5%8D%D5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="ՌԽՖՍՀ (էջը գոյութիւն չունի)">ՌԽՖՍՀ</a>), իսկ անկախանալով՝ վերանուանուեցաւ Ռուսաստանի Դաշնութիւն՝ Ռուսաստան: Երկրի կազմին մէջ կան երեք աստիճանի ինքնավար միաւորներ՝ հանրապետութիւններ, ինքնավար <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Մարզ">մարզ</a> ու ինքնավար <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օկրուգ (էջը գոյութիւն չունի)">օկրուգներ</a>: Ամենաբարձր ինքնավարութիւն ունեցող միաւորները հանրապետութիւններն են: Անոնք ունին իրենց <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%AD%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նախագահ (էջը գոյութիւն չունի)">նախագահները</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խորհրդարան (էջը գոյութիւն չունի)">խորհրդարանները</a>: Անկախութիւն ձեռք բերելէ ետք Ռուսաստանի մէջ զգալիօրէն փոխուեցաւ քաղաքական կառուցուածքը: Մասնաւորապէս՝ Չեչենա-ինգուշական Իհ-ը տրոհուեցաւ Չեչենական Հանրապետութեան (<a href="/w/index.php?title=%D5%89%D5%A5%D5%B9%D5%B6%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Չեչնիա (էջը գոյութիւն չունի)">Չեչնիա</a> կամ <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B9%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իչկերիա (էջը գոյութիւն չունի)">Իչկերիա</a>) եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ինգուշական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">ինգուշական Հանրապետութեան</a>: Բարձրացաւ որոշ ինքնավար մարզերու կարգավիճակը: Փոփոխուեցան նաեւ շարք մը անուանումներ: Ռուսաստանի մէջ կային 10 ինքնավար գաւառներ, որոնց բնակչութեան թիւը մեծ չէր, բայց մեծ տարածքներ կը գրաւէին: Որպէս վարչատարածքային միաւոր անկէ մաս մը արդէն վերացած է (օրինակ, <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF%D5%AB_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կրասնոյարսկի երկրամաս (էջը գոյութիւն չունի)">Կրասնոյարսկի երկրամասի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B4%D5%B9%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կամչատկայի Մարզ (էջը գոյութիւն չունի)">կամչատկայի</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%AB_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պերմի Մարզ (էջը գոյութիւն չունի)">Պերմի</a> մարզերու գաւառները): Ներկայիս Ռուսաստանի կազմին մէջ կայ 21 հանրապետութիւն, մէկ ինքնավար մարզ, 49 մարզ: Դեռեւս երկրամասերը կը պահպանուին, չնայած՝ անոնք փաստօրէն այլեւս երկրամաս անուանուելու հիմք չունին: Այժմ նախկին 6 երկրամասիէ միայն <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB_%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խաբարովսկի Երկրամաս (էջը գոյութիւն չունի)">խաբարովսկի</a> երկրամասին մէջ ձեւականօրէն կը պահպանուի այդպիսի միաւոր՝ Հրէական ինքնավար մարզը (նկատի ունինք, որ այնտեղ հրէաներ գրեթէ չեն բնակիր): Ռուսաստանը աշխարհի ամենաերկար սահմանագիծ ունեցող երկիրն է: Սահմանի երկարութիւնը մօտ 60 հազար քմ է, որուն 2/3-ը ծովային է: Երկրի ափերը կը ողողին <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D6%82_%D4%BE%D5%B8%D5%BE" title="Սեւ Ծով">Սեւ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D5%B8%D5%BE%D5%AB_%D4%BE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազովի Ծով (էջը գոյութիւն չունի)">Ազովի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D5%AC%D5%A9%D5%AB%D5%AF_%D4%BE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պալթիկ Ծով (էջը գոյութիւն չունի)">Պալթիկ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%81%D5%AB_%D4%BE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բարենցի Ծով (էջը գոյութիւն չունի)">բարենցի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF_%D4%BE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սպիտակ Ծով (էջը գոյութիւն չունի)">սպիտակ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B9%D5%A5%D6%82_(%D5%95%D5%A2%D5%AC%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AF%D5%AB_%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կարայիչեւ (Օբլիւսկի շրջան) (էջը գոյութիւն չունի)">կարայի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%A1%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D6%82%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82_%D4%BE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լապտեւներու Ծով (էջը գոյութիւն չունի)">լապտեւներու</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%A2%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%BE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արեւելասիբիրական Ծով (էջը գոյութիւն չունի)">արեւելասիբիրական</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%89%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%B8%D5%BF%D5%A5%D5%A1_%D4%BE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Չուկոտեա Ծով (էջը գոյութիւն չունի)">չուկոտեան</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%AB_%D5%AE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բերինգի ծով (էջը գոյութիւն չունի)">բերինգի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%AD%D5%B8%D5%BF%D5%AB_%D4%BE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օխոտի Ծով (էջը գոյութիւն չունի)">օխոտի</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%83%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ճաբոնական ծով (էջը գոյութիւն չունի)">Ճաբոնական ծովերը</a>: <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Աշխարհագրական_դիրք">Աշխարհագրական դիրք</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=10" title=" Խմբագրել <Աշխարհագրական դիրք> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Աշխարհագրական դիրք">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Soviet_Union_-_Russian_SFSR_(1922).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Soviet_Union_-_Russian_SFSR_%281922%29.svg/220px-Soviet_Union_-_Russian_SFSR_%281922%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Soviet_Union_-_Russian_SFSR_%281922%29.svg/330px-Soviet_Union_-_Russian_SFSR_%281922%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Soviet_Union_-_Russian_SFSR_%281922%29.svg/440px-Soviet_Union_-_Russian_SFSR_%281922%29.svg.png 2x" data-file-width="592" data-file-height="376" /></a><figcaption>Ռուսաստանի դիրքը <a href="/wiki/1992" class="mw-redirect" title="1992">1992</a> թուականին</figcaption></figure> Ռուսաստանը կը գտնուի Հիւսիսային կիսագունդին՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եւրասիա (էջը գոյութիւն չունի)">Եւրասիա</a> մայրցամաքի հիւսիսը: Անոր ափերը կը ողողին <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խաղաղ (էջը գոյութիւն չունի)">Խաղաղ</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%8D%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%A5%D5%A1%D5%AC_%D6%85%D6%82%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիսային Սառուցեալ օւկիանոս (էջը գոյութիւն չունի)">Հիւսիսային Սառուցեալ օւկիանոսները</a>, ինչպէս նաեւ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BF%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D6%82%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ատլանտեան օւկիանոս (էջը գոյութիւն չունի)">Ատլանտեան օւկիանոսի</a> <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D5%AC%D5%A9%D5%AB%D5%AF_%D4%BE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պալթիկ Ծով (էջը գոյութիւն չունի)">բալթիկ</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D6%82_%D4%BE%D5%B8%D5%BE" title="Սեւ Ծով">սեւ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D5%B8%D5%BE%D5%AB_%D5%AE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազովի ծով (էջը գոյութիւն չունի)">Ազովի ծովերը</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BD%D5%BA%D5%AB%D6%81_%D5%AE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կասպից ծով (էջը գոյութիւն չունի)">Կասպից ծովը</a>` 37 653 քմ ընդհանուր ափագիծով, որ ամենաերկարն է աշխարհի մէջ։ <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուրալեան լեռներ (էջը գոյութիւն չունի)">Ուրալեան լեռները</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%AC_%D5%A3%D5%A5%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուրալ գետ (էջը գոյութիւն չունի)">Ուրալ գետը</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A1-%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%B9%D5%AB_%D5%AB%D5%BB%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AE%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կումա-մանիչի իջուածք (էջը գոյութիւն չունի)">Կումա-մանիչի իջուածքը</a> Ռուսաստանը կը բաժնեն եւրոպական եւ ասիական մասերու: Վերջինս իր մէջ կը նեռարէ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%BF%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիսային Կովկաս (էջը գոյութիւն չունի)">Հիւսիսային Կովկասը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AB%D5%A2%D5%AB%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սիբիր (էջը գոյութիւն չունի)">Սիբիրը</a> եւ Ռուսաստանի <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%BC%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80_%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%AC%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հեռաւոր Արեւելք (էջը գոյութիւն չունի)">Հեռաւոր Արեւելքը</a>: Ռուսաստանի ցամաքային հարեւանները 15-ն են: Շատ հարեւաններու հետ ընդհանուր սահման ունենալը անառարկելի դրական գործօն է տնտեսական կապերու հաստատման եւ տնտեսութեան զարգացման համար: Միայն արեւմեան եւ մասամբ հարաւային շրջաններուն մէչ, որոնք ունին տնտէապէս զարգացած հարեւաններ, անոնց հետ կապուած են երկաթուղիներով եւ աւտոճանապարհներով: Ռդ-ի հիւսիսը եւ արեւելքը զուրկ են անմիջական հարեւաններէն, իսկ ափերը ողողող Հիւսիսային սառուցեալ եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%B2_%D6%85%D6%82%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խաղաղ օւկիանոս (էջը գոյութիւն չունի)">Խաղաղ օւկիանոսներու</a> ծովերը տարուայ զգալի մասը նաւարկելի չեն: Այդ շրջաններու առանձնայատկութիւններէն են նաեւ խիստ ցամաքային կլիման, հողի վերին շերտի բազմամեայ սառածութիւնը, որոնք կը խոչնդոտեն տարածքներու իւրացումը, տնտեսական զարգացումը եւ տրանսպորտային հաղորդակցութեան կազմակերպումը: Ռուսաստանի աշխարհագրական դիրքի առանձնայատկութիւններէն է նաեւ անոր տարանցիկ դերը (յատկապէս երկաթուղիներու միջոցով) <a href="/wiki/%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եւրոպա">Եւրոպայի</a> եւ Խաղաղօւկիանոսեան աւազանի տնտեսապէս զարգացած երկրներու, ինչպէս նաեւ Հիւսիսային, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արեւելեան Եւրոպա (էջը գոյութիւն չունի)">Արեւելեան Եւրոպայի</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D6%82-%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հարաւ-արեւելեան Ասիա (էջը գոյութիւն չունի)">Հարաւ-արեւելեան Ասիոյ</a> միջեւ: Քսաներորդ դարու սկզբին Դ. Ի. Մենդելէեւը նշեց <a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ցարական Ռուսաստան (էջը գոյութիւն չունի)">Ցարական Ռուսաստանի</a> աշխարհագրական կեդրոնը` 63 ՞ 29՛ հիւսիսային. լայնութեան եւ 83 ՞ 20՛ արեւելեան երկայնութեան (<a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տուրուխանսկ (էջը գոյութիւն չունի)">Տուրուխանսկի</a> մօտակայքին): <a href="/wiki/1992" class="mw-redirect" title="1992">1992</a> թուականէն կեդրոն կը համարուի 66 ՞ 25՛ հիւսիսային. լայնութեան եւ 94 ՞ 15՛ արեւելեան երկայնութեան (<a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%AB%D6%82%D5%AB_%D4%BC%D5%AB%D5%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վիւի Լիճ (էջը գոյութիւն չունի)">վիւի</a> տայգային լիճի տարածքին մէջ): <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ժամային_գոտիներ">Ժամային գոտիներ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=11" title=" Խմբագրել <Ժամային գոտիներ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Ժամային գոտիներ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Նպաստ">Նպաստ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=12" title=" Խմբագրել <Նպաստ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Նպաստ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> Հսկայ տարածքի պատճառով Ռուսաստանի նպաստը խիստ բազմազան է: Այստեղ կան բարձր <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%BC" class="mw-redirect" title="Լեռ">լեռներ</a> ու ընդարձակ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A9%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հարթավայր (էջը գոյութիւն չունի)">հարթավայրեր</a>: Ամենաբարձր կէտը <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%AC%D5%A2%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էլբրուս (էջը գոյութիւն չունի)">էլբրուսն</a> է՝ Կովկասեան լեռնաշղթայի բարձր գագաթը (5642 մ), իսկ ամենացածրը՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%B1%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BA%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%91%D5%A1%D5%AE%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մերձկասպեան Ցածրավայր (էջը գոյութիւն չունի)">Մերձկասպեան Ցածրավայրը</a> (-28 մ): <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ջրային_աղբիւրներ">Ջրային աղբիւրներ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=13" title=" Խմբագրել <Ջրային աղբիւրներ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Ջրային աղբիւրներ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg/280px-RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg" decoding="async" width="280" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg/420px-RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg/560px-RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg 2x" data-file-width="2976" data-file-height="1823" /></a><figcaption></figcaption></figure> Ռուսաստանը ջրային աղբիւրներով <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աշխարհ (էջը գոյութիւն չունի)">աշխարհի</a> ամենահարուստ երկիրներէն է: Ռուսաստանի մէկ բնակչին միջին հաշուով կը հասնի 4 անգամ աւելի շատ քաղցրահամ ջուր, քան աշխարհի մէկ բնակչին: Տարածքի մեծութեան ու տեղումներու համեմատաբար առատութեան հետեւանքով Ռուսաստանի գետային ցանցը շատ խիտ է: Երկրին մէջ կան հազարաւոր <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գետեր (էջը գոյութիւն չունի)">գետեր</a>, սակայն անկէ քանի մը տասնեակը խոշոր ու ջրառատ են: Անոնցմէ են <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D6%85%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դօն (էջը գոյութիւն չունի)">Դօնը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%A2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օբ (էջը գոյութիւն չունի)">Օբը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D6%80%D5%BF%D5%AB%D5%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իրտիշ (էջը գոյութիւն չունի)">Իրտիշը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%A5%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ենիսեյ (էջը գոյութիւն չունի)">Ենիսեյը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%A5%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լենա (էջը գոյութիւն չունի)">Լենայը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%A3%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վոլգա (էջը գոյութիւն չունի)">Վոլգայը</a>: Գետերու մեծ մասը <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BF%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D6%82%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ատլանտեան օւկիանոս (էջը գոյութիւն չունի)">ատլանտեան</a> կը պատկանի, <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%B2_%D5%95%D6%82%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խաղաղ Օւկիանոս (էջը գոյութիւն չունի)">խաղաղ</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%8D%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%A5%D5%A1%D5%AC_%D6%85%D6%82%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիսային Սառուցեալ օւկիանոս (էջը գոյութիւն չունի)">Հիւսիսային Սառուցեալ օւկիանոսներու</a> աւազաններուն: Կան նաեւ ներքին հոսքի աւազանի քանի մը գետեր, որոնցմէ են ռուսական մայր գետը՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%A3%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վոլգա (էջը գոյութիւն չունի)">Վոլգան</a>, որ կը թափի <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BD%D5%BA%D5%AB%D6%81_%D4%BE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կասպից Ծով (էջը գոյութիւն չունի)">Կասպից ծովը</a>: Ռուսաստանի հարթաւայրային եւ ջրառատ գետերը առաջին հերթին կ՛առանձնանան տրանսպորտային ընդհանուր մեծ նշանակութեամբ: Այդ նշանակութիւնը յատկապէս մեծ է երկրի արեւելեան շրջաններուն մէջ, քանի որ <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%B8%D5%AD%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փոխադրութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">փոխադրութեան</a> այլ տեսակներու դեռեւս թոյլ զարգացման պայմաններուն մէջ, գետերը առայժմ անոնց միակ փոխադրութեան ուղիներն են: Անոր հետ միասին, Ռուսաստանի արեւելեան շրջաններու <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գետեր (էջը գոյութիւն չունի)">գետերու</a> փոխադրութեան նշանակութիւնը սահմանափակ է նախ այն պատճառով, որ անոնք (բացառութեամբ Ամուր գետի) դէպի հիւսիս կը հոսին եւ երկրորդ՝ տարուայ մեծ շրջանը (8- 9 ամիս) անոնք սառցապատուած են, հետեւաբար <a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D6%82" title="Նաւ">նաւարկելի</a> չեն: Ջրաէներգետիկական մեծ պաշարներով կ՛առանձնանան Ենիսեյը (վտակներով), <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%A3%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վոլգա (էջը գոյութիւն չունի)">Վոլգան</a> եւ Ամուրի վտակները (Զեյեան եւ Բուրեյեան) (քարտէզի վրայ ցոյց տուէք այդ գետերը): Ռուսաստանի չորային կլիմայական գօտիներուն մէջ, յատկապէս Մերձկասպեան եւ հիւսիսկովկասեան տարածաշրջաններուն մէջ մեծ է նաեւ գետերու ոռոգիչ նշանակութիւնը: Բացի այսկէ, Ռուսաստանի գետերը գեղատեսիլ ու ձկնառատ են, որու պատճառով ալ համար է անոնք հանգստի ու զբօսաշրջութեան կազմակերպման նախադրել (յատկապէս Վոլգան ու <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%A5%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ենիսեյ (էջը գոյութիւն չունի)">Ենիսեյը</a>): Եւ, վերջապէս, մեծ է նաեւ Ռուսաստանի գետերու վիճակային-կենցաղային ու արդիւնաբերական նշանակութիւնը: Նշուած բոլոր նշանակութիւններու միագումարային արդիւնքն է այն փաստը, որ Ռուսաստանի բոլոր քաղաքները հիմնադրուած են գետերու ափերուն: Երկրին մէջ շատ են նաեւ լիճերը, որոնք միմեանց կը տարբերին իրենց ծագումով, մեծութեամբ, ջուրի համով: Աշխարհի ամենախոր լիճի՝ Բայկալի ջուրի հայելին (31, 5 հազար քմ2), աւելի մեծ է քան՝ Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքը: Ռուսաստանի մէջ է նաեւ աշխարհի խոշորագոյն լիճի՝ Կասպից ծովու մէկ մասը: Եւրոպական մասի հիւսիսը լիճերը մեծաթիւ են: Անոնք առաջացած են երբեմնի սառցապատման հետեւանքով: Մեծերէն են <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%A1%D5%A4%D5%B8%D5%A3%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լադոգա (էջը գոյութիւն չունի)">Լադոգան</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%B6%D5%A5%D5%A3%D5%A1%D5%B5_(%D5%A3%D5%A5%D5%BF)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օնեգայ (գետ) (էջը գոյութիւն չունի)">օնեգան</a>: Հարաւը կան անհոսք աղի լիճեր՝ էլտօն, Բասկունչակ: Եւրոպական մասի կեդրոնը ու հիւսիսը եւ առանձնապէս՝ Արեւմտասիբիրեան հարթավայրին մէջ հսկայական տարածք կը գրաւեն ճահիճները, որոնք կը դժուարացնեն տարածքի իւրացումը: Ռուսաստանը հարուստ է ստորերկրեայ ջուրերով: Արեւելաեւրոպական հարթավայրին մէջ փորուած են տասնեակ հազարաւոր ջրհորներ: Հիւսիսային Կովկասին մէջ կան հանքային ջուրերու խոշոր ելքեր (Միներալնիէ Վոդի, Պեատիգորսկ, Կիսլովոդսկ, Ժելեզնովոդսկ, Եսենտուկի), իսկ «հրաբխային» Կամչատկային մէջ՝ բազմաթիւ գեյզերներ ու տաք աղբիւրներ: <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Կլիմա">Կլիմա</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=14" title=" Խմբագրել <Կլիմա> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Կլիմա">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%82.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%82.jpg/280px-%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%82.jpg" decoding="async" width="280" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%82.jpg/420px-%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%82.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%82.jpg/560px-%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%82.jpg 2x" data-file-width="1549" data-file-height="1037" /></a><figcaption></figcaption></figure> Տարածքի մեծութեան պատճառով Ռուսաստանի կլիման բազմազան է: Կլիման արեւմտեան մասին մէջ ցամաքային է, միջին մասը՝ խիստ ցամաքային, իսկ արեւելեան ծովափնեայ գօտիին մէջ՝ մուսոնային: Մթնոլորտի ջերմութիւնը հարաւէն <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիս (էջը գոյութիւն չունի)">հիւսիս</a> եւ արեւմուտքէն արեւելք ուղղութիւններով կը նուազի եւ նուազագոյնի կը հասնի երկրի <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիս (էջը գոյութիւն չունի)">հիւսիս</a>-արեւելքին մէջ։ Այստեղ Օյմեակոն գոգաւորութեան մէջ գրանցուած է բնակելի ցամաքի ամենացածր ջերմաստիճանը (-78՛С): Ռայ մասամբ պայմանաւորուած է ձմեռային հակակիկլոնով: Ռուսաստանի համեմատաբար տաք տարածաշրջանը Հիւսիսային <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%BD" title="Կովկաս">Կովկասն</a> է, իսկ ամենաբարձր ջերմաստիճանը (+43՛С) արձանագրած է <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%B1%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BA%D5%A5%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մերձկասպեան (էջը գոյութիւն չունի)">Մերձկասպեան</a> ցածրավայրը: Երկրի մեծ մասին մէջ տեղումներու քանակը բաւարար է հողագործութեան կազմակերպման համար: Տեղումները համեմատաբար առատ են Ռուսաստանի արեւմուտքը՝ Ատլանտեան օւկիանոսէն մշտապէս փչող քամիներու եւ հեռաւորարեւելեան ծովափնեայ գօտիին մէջ՝ Խաղաղ օւկիանոսէն ամռանը փչող մուսոնային քամիներու ազդեցութեամբ: Տեղումներու տարեկան քանակը ամենաքիչն է <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%A3%D5%A1%D5%B5_%D5%A3%D5%A5%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վոլգայ գետ (էջը գոյութիւն չունի)">Վոլգայ գետի</a> ստորին հոսանքին մէջ, որուն պատճառով այստեղ, ինչպէս նաեւ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%BF%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիսային Կովկաս (էջը գոյութիւն չունի)">Հիւսիսային Կովկասի</a> մէջ հողագործութիւնը կը կազմակերպուի ոռոգման շնորհիւ: Արեւելեան շրջաններուն մէջ ամառը կարճատեւ է, եւ այդ պատճառով վաղ աշնանային ցուրտերն ու երկարատեւ տեղումները յաճախ կը ոչնչացնեն գիւղատնտեսական մշակաբոյսերու բերքը: Այս գօտին գիւղատնտեսական ռիսկի գօտի կը կոչուի: Բարեխառն գօտիէն հիւսիս, հողի բազմամեայ սառածութեան պատճառով, հողագործութիւնն ընդհանրապէս հնարաւոր չէ: <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Բուսական_եւ_կենդանական_աշխարհ">Բուսական եւ կենդանական աշխարհ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=15" title=" Խմբագրել <Բուսական եւ կենդանական աշխարհ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Բուսական եւ կենդանական աշխարհ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Medved_mzoo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Medved_mzoo.jpg/170px-Medved_mzoo.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Medved_mzoo.jpg/255px-Medved_mzoo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Medved_mzoo.jpg/340px-Medved_mzoo.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="640" /></a><figcaption></figcaption></figure> Ռուսաստանը հարուստ է անտառային աղբիւրներով (փայտանիւթի պաշարները' 75 միլիարդ մ3): Երկրին մէջ կան շատ արժէքաւոր փայտանիւթ ունեցող ծառատեսակներ: Առանձնապէս կարեւոր են <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%AB%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղին (էջը գոյութիւն չունի)">կաղնին</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%B2%D5%A5%D6%82%D5%B6%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եղեւնի (էջը գոյութիւն չունի)">եղեւնին</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B3%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հաճարենի (էջը գոյութիւն չունի)">հաճարենին</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AD%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կարամախի (էջը գոյութիւն չունի)">կաղամախին</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մայրի (էջը գոյութիւն չունի)">մայրին</a>: Վերջինիս փայտանիւթն կ՛օգտագործուի մատիտներու արտադրութեան մէջ: Անտառներու մէջ համարեա ամէնուր կ՛աճին բազմատեսակ սունկեր, պտուղներ, հատապտուղներ ու <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D5%B5%D5%BD%D5%A5%D6%80" title="Դեղաբոյսեր">դեղաբոյսեր</a>: Վերջիններէն առաւել արժէքաւոր է ժենշենը (կեանքի արմատ), որ կը հանդիպի <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A7%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պրիմորիէի (էջը գոյութիւն չունի)">Պրիմորիէի</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB_%D5%8D%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF_%D4%B9%D5%A1%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խաբարովսկի Սպիտակ Թատրոն (էջը գոյութիւն չունի)">խաբարովսկի</a> երկրամասերուն մէջ: Բազմազան ու հարուստ է Ռուսաստանի կենդանական աշխարհը: Հիւսիսի ծովափնեայ «թռչնաշուկաներէն» հաւաքած <a href="/w/index.php?title=%D5%81%D5%B8%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ձու (էջը գոյութիւն չունի)">ձուերը</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փետուր (էջը գոյութիւն չունի)">փետուրը</a>, որսած <a href="/w/index.php?title=%D5%81%D5%B8%D6%82%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ձուկ (էջը գոյութիւն չունի)">ձուկը</a>, փոկերը, <a href="/w/index.php?title=%D4%BE%D5%B8%D5%BE%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ծովացուլեր (էջը գոյութիւն չունի)">ծովացուլերը</a>, հիւսիսային եղջերուի մորթին ու <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BD" title="Միս">միսը</a>, բեւեռային աղուէսի մորթին նենեցներու, չուկչաներու ապրուստի գլխաւոր միջոցներն են: Անտառային եւ տունդրայի գօտիներուն մէջ կան թանկ մորթատու բազմազան կենդանիներ՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AF%D5%AB%D6%82%D5%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սկիւռ (էջը գոյութիւն չունի)">սկիւռ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%B6%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կնգում (էջը գոյութիւն չունի)">կնգում</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A5%D6%82%D5%A5%D5%BC%D5%A1%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A5%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բեւեռաղուես (էջը գոյութիւն չունի)">բեւեռաղուես</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A7%D5%BD" title="Աղուէս">աղուէս</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D6%80%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջրաքիս (էջը գոյութիւն չունի)">ջրաքիս</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%B5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջրասամոյր (էջը գոյութիւն չունի)">ջրասամոյր</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A6%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կզաքիս (էջը գոյութիւն չունի)">կզաքիս</a>, սամոյր եւ այլն: Ռուսաստանը միշտ ալ եղած է համաշխարհային շուկայ այդ մորթիներու գլխաւոր արտահանողը: <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Կառավարում">Կառավարում</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=16" title=" Խմբագրել <Կառավարում> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Կառավարում">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Բարձրագույն_օրենսդիր_մարմին">Բարձրագույն օրենսդիր մարմին</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=17" title=" Խմբագրել <Բարձրագույն օրենսդիր մարմին> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Բարձրագույն օրենսդիր մարմին">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Բարձրագույն_գործադիր_մարմին">Բարձրագույն գործադիր մարմին</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=18" title=" Խմբագրել <Բարձրագույն գործադիր մարմին> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Բարձրագույն գործադիր մարմին">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Բարձրագույն_դատական_մարմին">Բարձրագույն դատական մարմին</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=19" title=" Խմբագրել <Բարձրագույն դատական մարմին> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Բարձրագույն դատական մարմին">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Քաղաքական_կուսակցութիւններ">Քաղաքական կուսակցութիւններ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=20" title=" Խմբագրել <Քաղաքական կուսակցութիւններ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Քաղաքական կուսակցութիւններ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> Համաձայն «քաղաքական կուսակցութիւններու մասին» <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D6%85%D6%80%D5%A7%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դաշնային օրէնք (էջը գոյութիւն չունի)">Դաշնային օրէնքի</a>` յուլիս 2011-ի դրությեամբ Ռուսաստանի մէջ պաշտօնապէս արձանագրուած են քաղաքական 7 կուսակցութիւններ, որոնցմէ <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետական Դումա (էջը գոյութիւն չունի)">Պետական Դումային</a> մէջ ներկայացուած են չորսը` <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%A5%D5%A1%D5%AC_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միացեալ Ռուսաստան (էջը գոյութիւն չունի)">Միացեալ Ռուսաստան</a> Համառուսաստանեան քաղաքական կուսակցութիւնը, <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D4%B4%D4%BF%D4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ՌԴԿԿ (էջը գոյութիւն չունի)">ՌԴԿԿ</a> (Ռուսաստանի Դաշնութեան Կոմունիստական Կուսակցութիւն), <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D4%BC%D4%B4%D4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ՌԼԴԿ (էջը գոյութիւն չունի)">ՌԼԴԿ</a> (Ռուսաստանի Լիբերալ� Դեմոկրատական Կուսակցութիւն) եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արդար Ռուսաստան (էջը գոյութիւն չունի)">Արդար Ռուսաստան</a> քաղաքական կուսակցութիւնը: <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետական Դումա (էջը գոյութիւն չունի)">Պետական Դումային</a> մէջ ներկայացուած չեն <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80_%D4%B3%D5%B8%D6%80%D5%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Արդար Գործ (էջը գոյութիւն չունի)">Արդար գործ</a> Համառուսաստանեան քաղաքական կուսակցութիւնը, <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%A7%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուսաստանի հայրենասէրներ (էջը գոյութիւն չունի)">Ռուսաստանի հայրենասէրներ</a> քաղաքական կուսակցութիւնը եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%A1%D5%A2%D5%AC%D5%B8%D5%AF%D5%B8%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եաբլոկոյ (էջը գոյութիւն չունի)">Եաբլոկոյ</a> Ռուսաստանեան միացեալ ժողովրդավարական կուսակցութիւնը: <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Վարչական_բաժանում">Վարչական բաժանում</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=21" title=" Խմբագրել <Վարչական բաժանում> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Վարչական բաժանում">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Russia_and_China_sign_major_gas_deal.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Russia_and_China_sign_major_gas_deal.jpeg/220px-Russia_and_China_sign_major_gas_deal.jpeg" decoding="async" width="220" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Russia_and_China_sign_major_gas_deal.jpeg/330px-Russia_and_China_sign_major_gas_deal.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Russia_and_China_sign_major_gas_deal.jpeg/440px-Russia_and_China_sign_major_gas_deal.jpeg 2x" data-file-width="4894" data-file-height="3372" /></a><figcaption></figcaption></figure> Ռուսաստանի Դաշնութեան դաղնակից կարգը հաստատուած է յունուար <a href="/wiki/1918" class="mw-redirect" title="1918">1918</a>-ին Սովետներու III համագումարին ուր ընդունուած է «աշխատաւոր եւ շահագործուող ազգի իրաւունքներու հռչակագիր»<a href="#cite_note-14">[14]</a>, որ հռչակած է՝ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Ռուսաստանի Խորհրդային Հանրապետութիւնը կը հիմնէ ազատ ազգերու ազատ միութեան հիման վրայ որպէս Խորհրդային Ազգային Հանրապետութիւններու Դաշնութիւն<a href="#cite_note-15">[15]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Այդպիսով, միացեալ պետութիւնը վերափոխուած է դաշնութեան։ <a href="/w/index.php?title=2009&action=edit&redlink=1" class="new" title="2009 (էջը գոյութիւն չունի)">2009</a>-ին, ըստ <a href="/wiki/1993" class="mw-redirect" title="1993">1993</a> թուականի Սահմանադրութեան 5 յօդուածին, Ռուսաստանի Դաշնութիւնը կազմաւորուած է իրաւահաւասար էութիւններէ։ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF_1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մարտ 1 (էջը գոյութիւն չունի)">Մարտ 1</a> <a href="/wiki/2008" title="2008">2008</a>-էն այդպիսի գոյութիւններու թիւը 83 է։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ռուսաստանի_դաշնային_կառուցուածքը">Ռուսաստանի դաշնային կառուցուածքը</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=22" title=" Խմբագրել <Ռուսաստանի դաշնային կառուցուածքը> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Ռուսաստանի դաշնային կառուցուածքը">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg/330px-Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg.png" decoding="async" width="330" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg/495px-Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg/660px-Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg.png 2x" data-file-width="936" data-file-height="377" /></a><figcaption></figcaption></figure> Ռուսաստանը Դաշնային կառուցուածքի երկիր է: <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուսաստանի Դաշնութեան (էջը գոյութիւն չունի)">Ռուսաստանի Դաշնութեան</a> մէջ կը մտնեն 83 հաւասարազօր էութիւններ, որոնցմէ են 21 հանրապետութիւն, 9 երկրամաս, 46 մարզ, 2 դաշնային նշանակաշութեան քաղաք, 1 ինքնավար մարզ եւ 4 ինքնավար շրջան: Դաշնութեան պետական իշխանութեան մարմիններու համակարգը կը սահմանուի Դաշնութեան կանոնակարգած ընդհանուր հիմունքներով: Իւրաքանչիւր շրջանի մէջ կը գործէ օրէնսդիր (ներկայացուցչական) մարմին (խորհրդարան, օրէնսդիր հաւաք) եւ գործադիր մարմին (կառավարութիւն): Քանի մը հատին մէջ գոյութիւն ունի նաեւ բարձր պաշտօնեայի պաշտօն (նախագահ, նահանգապետ), որոնք ունին <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D4%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="ՌԴ (էջը գոյութիւն չունի)">ՌԴ</a>-ի օրէնսդիր մարմիններու լիազօրութիւններ նախագահի ներկայացմամբ եւ կարող են այդ պաշտօնը գրաւել անսահմանափակ քանակութեամբ: Ռուսաստանը կը բաժնուի նաեւ 8 դաշնային շրջաններու, որոնցմէ իւրաքանչիւրին մէջ կ՛աշխատի նախագահի լիազքրուած ներկայացուցիչը: Դաշնութեան էութիւնները ունին իրենց վարչատարածքային բաժանումը: Որպէս օրէնք, էութեան կազմին մէջ հիմնական միաւորը կը համարուին հանրապետական (մարզային, երկրամասային) նշանակութեան շրջանները եւ քաղաքները: <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ինքնավար_հանրապետութիւններ">Ինքնավար հանրապետութիւններ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=23" title=" Խմբագրել <Ինքնավար հանրապետութիւններ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Ինքնավար հանրապետութիւններ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ղրիմ">Ղրիմ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=24" title=" Խմբագրել <Ղրիմ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Ղրիմ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> Ղրիմի տարածքը 25, 5 հազար քառակուսի քմ է: Արեւմուտքը եւ հարաւը կը ողողուի <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D6%82_%D4%BE%D5%B8%D5%BE" title="Սեւ Ծով">սեւ</a>, արեւելքը՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D5%B8%D5%BE%D5%AB_%D5%AE%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազովի ծով (էջը գոյութիւն չունի)">Ազովի ծովերով</a>: Արեւելաեւրոպական հարթավայրին կը միանայ Պերեկոպի նեղ (մինչեւ 8 քմ) պարանոցով: Ղրիմի արեւելքը կը գտնուին <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A5%D6%80%D5%B9%D5%AB_%D4%B9%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B2%D5%A6%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կերչի Թերակղզիները (էջը գոյութիւն չունի)">կերչ</a>, արեւմուտքը՝ Թարխանկուտ․ թերակղզիները, հիւսիս-արեւելեան ամբողջ ծովեզերքի երկայնքով կը ձգուի <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AB%D6%82%D5%A1%D5%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սիւաշ (էջը գոյութիւն չունի)">Սիւաշը</a>: <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Միջազգային_յարաբերութիւններ">Միջազգային յարաբերութիւններ</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=25" title=" Խմբագրել <Միջազգային յարաբերութիւններ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Միջազգային յարաբերութիւններ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ՌԴ_դերը_միջպետական_կառոյցներ">ՌԴ դերը միջպետական կառոյցներ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=26" title=" Խմբագրել <ՌԴ դերը միջպետական կառոյցներ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: ՌԴ դերը միջպետական կառոյցներ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Յարաբերութիւնները_նախկին_ԽՍՀՄ_երկրներու_հետ"><span id=".D5.85.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.A2.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.AB.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8_.D5.B6.D5.A1.D5.AD.D5.AF.D5.AB.D5.B6_.D4.BD.D5.8D.D5.80.D5.84_.D5.A5.D6.80.D5.AF.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.82_.D5.B0.D5.A5.D5.BF">Յարաբերութիւնները նախկին ԽՍՀՄ երկրներու հետ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=27" title=" Խմբագրել <Յարաբերութիւնները նախկին ԽՍՀՄ երկրներու հետ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Յարաբերութիւնները նախկին ԽՍՀՄ երկրներու հետ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ռուսական_սփիւռքը">Ռուսական սփիւռքը</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=28" title=" Խմբագրել <Ռուսական սփիւռքը> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=28" title="Edit section's source code: Ռուսական սփիւռքը">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> Ռուսական սփիւռքի քանակութեան մասին կան շատ աղբիւրներ<a href="#cite_note-16">[16]</a>, սակայն հստակ քանակութիւնը հեղինակային աղբիւրներու մէջ չի յայտարարուիր։ <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Երկիր </th> <th>Ռուսերու քանակութիւնը </th></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:UKR&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:UKR (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:UKR</a></td> <td>5 314 100<a href="#cite_note-17">[17]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:KAZ&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:KAZ (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:KAZ</a></td> <td>4 480 000<a href="#cite_note-18">[18]</a> </td></tr> <tr> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/23px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/35px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/46px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /> <a href="/wiki/United_States" class="mw-redirect" title="United States">United States</a></td> <td>3 129 738<a href="#cite_note-19">[19]</a><a href="#cite_note-20">[20]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:BLR&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:BLR (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:BLR</a></td> <td>1 142 000<a href="#cite_note-21">[21]</a> </td></tr> <tr> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/21px-Flag_of_Israel.svg.png" decoding="async" width="21" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/32px-Flag_of_Israel.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/41px-Flag_of_Israel.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="800" /> <a href="/w/index.php?title=Israel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Israel (էջը գոյութիւն չունի)">Israel</a></td> <td>1 100 000<a href="#cite_note-22">[22]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:LAT&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:LAT (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:LAT</a></td> <td>626 840<a href="#cite_note-23">[23]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:UZB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:UZB (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:UZB</a></td> <td>620 000<a href="#cite_note-24">[24]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D5%82%D6%80%D5%B2%D5%A6%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Ղրղզստան (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Ղրղզստան</a><a href="/w/index.php?title=%D5%82%D6%80%D5%B2%D5%A6%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ղրղզստան (էջը գոյութիւն չունի)">Ղրղզստան</a></td> <td>604 000<a href="#cite_note-25">[25]</a><a href="#cite_note-26">[26]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:CAN&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:CAN (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:CAN</a></td> <td>500 600<a href="#cite_note-27">[27]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:EST&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:EST (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:EST</a></td> <td>344 280<a href="#cite_note-28">[28]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Թուրքմենստան (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Թուրքմենստան</a><a href="/w/index.php?title=%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Թուրքմենիստան (էջը գոյութիւն չունի)">Թուրքմենիստան</a></td> <td>314 000<a href="#cite_note-29">[29]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:UK&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:UK (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:UK</a></td> <td>300 000<a href="#cite_note-30">[30]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D4%BC%D5%AB%D5%BF%D5%BE%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Լիտվա (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Լիտվա</a><a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լիտուա (էջը գոյութիւն չունի)">Լիտուա</a></td> <td>220 000<a href="#cite_note-31">[31]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D5%84%D5%B8%D5%AC%D5%A4%D5%B8%D5%BE%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Մոլդովա (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Մոլդովա</a><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%AC%D5%A4%D5%B8%D5%BE%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոլդովա (էջը գոյութիւն չունի)">Մոլդովա</a></td> <td>202 000<a href="#cite_note-32">[32]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:BRA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:BRA (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:BRA</a></td> <td>200 000<a href="#cite_note-33">[33]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:GER&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:GER (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:GER</a></td> <td>178 600<a href="#cite_note-34">[34]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:AZE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:AZE (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:AZE</a></td> <td>144 000<a href="#cite_note-35">[35]</a><a href="#cite_note-36">[36]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D5%89%D5%AB%D5%AC%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Չիլի (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Չիլի</a><a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%AC%D5%AB" class="mw-redirect" title="Չիլի">Չիլի</a></td> <td>70 000<a href="#cite_note-EmbRus-37">[37]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D5%8F%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%AF%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Տաջիկստան (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Տաջիկստան</a><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D5%B3%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տաճիկիստան (էջը գոյութիւն չունի)">Տաճիկիստան</a></td> <td>68 200<a href="#cite_note-38">[38]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:GEO&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:GEO (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:GEO</a></td> <td>67 671<a href="#cite_note-39">[39]</a><a href="#cite_note-40">[40]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:AUS&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:AUS (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:AUS</a></td> <td>67 550<a href="#cite_note-41">[41]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:UAE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:UAE (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:UAE</a></td> <td>56 600<a href="#cite_note-Cre՝ditos-42">[42]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:BEL&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:BEL (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:BEL</a></td> <td>50 000<a href="#cite_note-Сколько_русских_в_Бельгии?-43">[43]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:FIN&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:FIN (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:FIN</a></td> <td>51 683<a href="#cite_note-44">[44]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:ESP&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:ESP (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:ESP</a></td> <td>42 585<a href="#cite_note-45">[45]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D4%BC%D5%AB%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Լիբանան (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Լիբանան</a><a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B6" title="Լիբանան">Լիբանան</a></td> <td>40 000<a href="#cite_note-46">[46]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:ITA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:ITA (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:ITA</a></td> <td>30 504<a href="#cite_note-47">[47]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:ARG&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:ARG (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:ARG</a></td> <td>30 000<a href="#cite_note-48">[48]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:ROM&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:ROM (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:ROM</a></td> <td>30 000<a href="#cite_note-49">[49]</a> </td></tr> <tr> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/23px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/35px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/45px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Չինաստան">Չինաստան</a><a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Չինաստան">Չինաստան</a></td> <td>15 600<a href="#cite_note-50">[50]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:BUL&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:BUL (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:BUL</a></td> <td>15 595<a href="#cite_note-51">[51]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Flag_of_Armenia.svg" class="mw-file-description" title="Հայաստան"><img alt="Հայաստան" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/22px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/33px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/44px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հայաստան">Հայաստան</a><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հայաստան">Հայաստան</a></td> <td>14 660<a href="#cite_note-2002_census-52">[52]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:NOR&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:NOR (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:NOR</a></td> <td>13 914<a href="#cite_note-53">[53]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:GRE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:GRE (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:GRE</a></td> <td>13 635 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:POL&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:POL (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:POL</a></td> <td>10 244 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:AFG&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:AFG (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:AFG</a></td> <td>1 500<a href="#cite_note-RM-54">[54]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:NZ&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:NZ (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:NZ</a></td> <td>10 235<a href="#cite_note-55">[55]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:CYP&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:CYP (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:CYP</a></td> <td>10 000 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:SWE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:SWE (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:SWE</a></td> <td>9 000<a href="#cite_note-56">[56]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D5%83%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Ճապոնիա (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Ճապոնիա</a><a href="/w/index.php?title=%D5%83%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ճաբոն (էջը գոյութիւն չունի)">Ճաբոն</a></td> <td>6 000 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:AUT&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:AUT (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:AUT</a></td> <td>5 466 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:POR&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:POR (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:POR</a></td> <td>5 114 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:CZE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:CZE (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:CZE</a></td> <td>5 062<a href="#cite_note-57">[57]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:SYR&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:SYR (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:SYR</a></td> <td>4 811<a href="#cite_note-58">[58]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:VEN&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:VEN (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:VEN</a></td> <td>4 600<a href="#cite_note-59">[59]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D5%84%D5%B8%D5%B6%D5%B2%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Մոնղոլիա (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Մոնղոլիա</a><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%B6%D5%AF%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոնկոլիա (էջը գոյութիւն չունի)">Մոնկոլիա</a></td> <td>4 100<a href="#cite_note-60">[60]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:TUR&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:TUR (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:TUR</a></td> <td>3 514<a href="#cite_note-61">[61]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:JOR&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:JOR (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:JOR</a></td> <td>3 033<a href="#cite_note-2002_census-52">[52]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Սերբիա (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Սերբիա</a><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սերբիա (էջը գոյութիւն չունի)">Սերբիա</a></td> <td>2 588<a href="#cite_note-62">[62]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B1%D6%86%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Հարավային Աֆրիկա (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Հարավային Աֆրիկա</a><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D6%82%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B1%D6%83%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հարաւային Ափրիկէ (էջը գոյութիւն չունի)">Հարաւային Ափրիկէ</a></td> <td>1 300<a href="#cite_note-63">[63]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:MEX&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:MEX (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:MEX</a></td> <td>1 293<a href="#cite_note-64">[64]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:LUX&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:LUX (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:LUX</a></td> <td>943<a href="#cite_note-ecp.public.lu-65">[65]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:ETH&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:ETH (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:ETH</a></td> <td>319<a href="#cite_note-66">[66]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Country_data_%D5%8A%D5%B8%D6%82%D5%A5%D6%80%D5%BF%D5%B8_%D5%8C%D5%AB%D5%AF%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Country data Պուերտո Ռիկո (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:Country data Պուերտո Ռիկո</a><a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B8%D6%82%D5%A5%D6%80%D5%BF%D5%B8_%D5%8C%D5%AB%D5%AF%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պուերտո Ռիկո (էջը գոյութիւն չունի)">Պուերտո Ռիկո</a></td> <td>269<a href="#cite_note-67">[67]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:EGY&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:EGY (էջը գոյութիւն չունի)">Կաղապար:EGY</a></td> <td>200<a href="#cite_note-ecp.public.lu-65">[65]</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուսեր (էջը գոյութիւն չունի)">Ռուսները</a> Հայաստանի բնակչութեան կազմին մէջ ազգային փոքրամասնութիւններէն երկրորդն են <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%A6%D5%A4%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եզդիներ (էջը գոյութիւն չունի)">եզդիներէն</a> ետք։ Համաձայն 2011 թուականի մարդահամարի Հայաստանի մէջ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D6%83%D5%AB%D6%82%D5%BC%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուսական սփիւռք (էջը գոյութիւն չունի)">ռուսական սփիւռքի</a> քանակը 14.660 մարդ կը կազմէ։<a href="#cite_note-68">[68]</a> Նախկինին մէջ ռուս բնակչութեան քանակութիւնը աւելի մեծ էր, սակայն <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%AB_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սպիտակի երկրաշարժ (էջը գոյութիւն չունի)">Սպիտակի երկրաշարժի</a>, <a href="/wiki/%D4%BD%D5%8D%D5%80%D5%84" class="mw-redirect" title="ԽՍՀՄ">ԽՍՀՄ</a> փլուզման եւ երկրին մէջ կտրուկ տնտեսական անկման պատճառով ռուսերու մեծ մասը անկախութեան առաջին տարիներուն արտագաղթեց Ռուսաստան։ Ռուսերը <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հայաստան">Հայաստանի</a> մէջ ներկայացուած են մոլոկաններով եւ սովետական ժամանակաշրջանին Հայաստան տեղափոխուած ժառանգներէն:</li> <li>Ըստ 2006 թուականի Մարդահամարի, աւելի քան 67, 000 մարդ նշած են իրենց ռուսական ծագում, որոնցմէ 15, 000-ը ծնած են Ռուսաստանի մէջ։ Իսկ մօտ 36, 000 մարդիկ կը տիրապետեն ռուսերէն լեզուին։</li> <li>2008 թուականի վերջերուն ռուսական սփիւրքը Ռիո-դե-Ժանեյրոյի մէջ աւել չէր ընդհանուր 100 մարդ։<a href="#cite_note-69">[69]</a> Ըստ 2013 թուականի վերջին տուեալներուն սփիւռքը աճած է դառնալով 300 մարդ։</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Բնակչութիւն">Բնակչութիւն</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=29" title=" Խմբագրել <Բնակչութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=29" title="Edit section's source code: Բնակչութիւն">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Վիճակագրութիւն">Վիճակագրութիւն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=30" title=" Խմբագրել <Վիճակագրութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=30" title="Edit section's source code: Վիճակագրութիւն">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Բնական_աճ">Բնական աճ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=31" title=" Խմբագրել <Բնական աճ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=31" title="Edit section's source code: Բնական աճ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="thumb tmulti tright"><div class="thumbinner" style="width:242px;max-width:242px"><div class="tsingle" style="margin:1px;width:240px;max-width:240px"><div class="thumbimage"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Percentage_of_Russians_by_region.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Percentage_of_Russians_by_region.svg/238px-Percentage_of_Russians_by_region.svg.png" decoding="async" width="238" height="137" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Percentage_of_Russians_by_region.svg/357px-Percentage_of_Russians_by_region.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Percentage_of_Russians_by_region.svg/476px-Percentage_of_Russians_by_region.svg.png 2x" data-file-width="1092" data-file-height="630" /></a></div><div class="thumbcaption" style="clear:left">Ռուսերու տոկոսը ըստ մարզերու 2010 թ. դրությամբ      >80%     70—79%     50—69%     20—49%      <20%</div></div><div class="tsingle" style="margin:1px;width:240px;max-width:240px"><div class="thumbimage"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Russia_natural_population_growth_rates_2012.PNG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Russia_natural_population_growth_rates_2012.PNG/238px-Russia_natural_population_growth_rates_2012.PNG" decoding="async" width="238" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Russia_natural_population_growth_rates_2012.PNG/357px-Russia_natural_population_growth_rates_2012.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Russia_natural_population_growth_rates_2012.PNG/476px-Russia_natural_population_growth_rates_2012.PNG 2x" data-file-width="1200" data-file-height="775" /></a></div><div class="thumbcaption" style="clear:left">Ռուսաստանի բնակչութեան աճը ըստ մարզերու ու հանրապետութիւններու, 2012 թ.</div></div></div></div> <a href="/wiki/2010" title="2010">2010</a>-ի մարդահամարի տուեալներով Ռուսաստանի մէջ կը բնակէր 142 905 200 <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մարդ (էջը գոյութիւն չունի)">մարդ</a>։ Այս ցուցանիշով Ռուսաստանը <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աշխարհ (էջը գոյութիւն չունի)">աշխարհի</a> մէջ 9-րդ տեղը կը գրաւէ։ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%AD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միջին խտութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Միջին խտութիւնը</a> կը կազմէ 8, 36 մարդ/1 կմ2-ի մէջ, բայց այսպիսի բնակչութիւնը կը բնակի Ռուսաստանի մէջ շատ անհաւասարաչափ։ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուս (էջը գոյութիւն չունի)">Ռուսերու</a> 78 %-ը կը բնակի երկրի <a href="/wiki/%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եւրոպա">եւրոպական</a> մասը, որ կը կազմէ տարածքի մօտ 25%-ը։ Ամենամեծ միջին խտութիւնը Մոսկուայի մէջ է՝ 4626 մարդ/1 քմ2-ի մէջ, իսկ ամենափոքր միջին խտութիւնը արձանագրուած է <a href="/w/index.php?title=%D5%89%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%B8%D5%BF%D5%AF%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Չուկոտկա (էջը գոյութիւն չունի)">Չուկոտկայի</a> մէջ՝ 0, 07 մարդ/ 1 քմ2-ի մէջ։ Ըստ <a href="/wiki/2010" title="2010">2010</a>-ի տուեալներու բնակչութեան 73 %-ը կը բնակին քաղաքներուն մէջ։ Ըստ <a href="/w/index.php?title=1_%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="1 յունուար (էջը գոյութիւն չունի)">1 յունուար</a> <a href="/wiki/2013" title="2013">2013</a>-ի տուեալներու 166 <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քաղաք (էջը գոյութիւն չունի)">քաղաքներուն</a> մէջ կ՛ապրի աւելի քան 100 հզ. մարդ։ Իսկ 15 քաղաքներուն մէջ աւելի քան 1 միլիոն <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մարդ (էջը գոյութիւն չունի)">մարդ</a>։ Ռուսաստանը բնակչութեան թիւով աշխարհի առաջատար պետութիւններէն է։ Կ՛ապրին <a href="/w/index.php?title=%D4%BA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ժողովուրդ (էջը գոյութիւն չունի)">ժողովուրդներ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազգ (էջը գոյութիւն չունի)">ազգեր</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազգութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">ազգութիւններ</a>։ Մեծամասնութիւն կը կազմեն ռուսերը՝ արեւելասլավոնական առաւել մեծաթիւ ազգը՝ շուրջ 81 տոկոս։ Վերջին տարիներու տնտեսական ծանր անկման հետեւանքով Ռուսաստանի բնակչութիւնը նուազած է։ <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բնական աճ (էջը գոյութիւն չունի)">Բնական աճի</a> ցուցանիշը բացասական է (<a href="/w/index.php?title=2000&action=edit&redlink=1" class="new" title="2000 (էջը գոյութիւն չունի)">2000</a>-<a href="/wiki/2005" title="2005">2005</a> թուականներ՝ - 0, 6%), այլ կերպ ասած՝ երկրին բնորոշ է դեպոպուլեացիան (ժողովրդագրական ձմեռ, ճգնաժամ)։ Այդ պայմաններուն մէջ երկրին մէջ կը զգացուի աշխատանքային ուժի պակաս։ <a href="/wiki/%D4%BD%D5%8D%D5%80%D5%84" class="mw-redirect" title="ԽՍՀՄ">ԽՍՀՄ</a> նախկին հանրապետութիւններէն, <a href="/w/index.php?title=%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Չինաստանէ (էջը գոյութիւն չունի)">Չինաստանէն</a> եւ այլ երկրներէն շուրջ 11 միլիոն մարդ կ՛աշխատի Ռուսաստանի տարբեր տարածաշրջաններուն մէջ։ Ժողովրդագիրներու կանխատեսմամբ՝ <a href="/w/index.php?title=2050&action=edit&redlink=1" class="new" title="2050 (էջը գոյութիւն չունի)">2050</a> թուականին Ռուսաստանի բնակչութեան թիւը կը նուազի ու կը հասնի 112 միլիոնի։ Բնական աճի ցուցանիշը միջինէն բարձր է Կեդրոնական, <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուրալ (էջը գոյութիւն չունի)">Ուրալեան</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%A2%D5%A1%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կուզբաս (էջը գոյութիւն չունի)">Կուզբասի</a> արդիւնաբերական շրջաններուն մէջ, ինչպէս նաեւ՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%BF%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիւսիսային Կովկաս (էջը գոյութիւն չունի)">Հիւսիսային Կովկասի</a> եւ իսուլմանական այլ ժողովուրդներու մօտ։ Ժողովրդագրական ճգնաժամը հաղթահարելու նպատակով Ռուսաստանի <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետդումա (էջը գոյութիւն չունի)">Պետդուման</a> <a href="/w/index.php?title=2006&action=edit&redlink=1" class="new" title="2006 (էջը գոյութիւն չունի)">2006</a> թուականին ընդունած է ծնելիութեան բարձրացումը խթանող որոշում, ըստ որուն նախատեսուած է ընտանիքի մէջ ծնած երրորդ երեխայի համար կատարել մօտ 8, 5 հազար տոլար համարժէք աջակցութիւն։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Աճման_տեմպ_եւ_սեռատարիքային_կառուցուածք"><span id=".D4.B1.D5.B3.D5.B4.D5.A1.D5.B6_.D5.BF.D5.A5.D5.B4.D5.BA_.D5.A5.D6.82_.D5.BD.D5.A5.D5.BC.D5.A1.D5.BF.D5.A1.D6.80.D5.AB.D6.84.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6_.D5.AF.D5.A1.D5.BC.D5.B8.D6.82.D6.81.D5.B8.D6.82.D5.A1.D5.AE.D6.84">Աճման տեմպ եւ սեռատարիքային կառուցուածք</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=32" title=" Խմբագրել <Աճման տեմպ եւ սեռատարիքային կառուցուածք> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=32" title="Edit section's source code: Աճման տեմպ եւ սեռատարիքային կառուցուածք">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <a href="/w/index.php?title=2000&action=edit&redlink=1" class="new" title="2000 (էջը գոյութիւն չունի)">2000</a>-ականներուն ծնելիութեան աճի եւ մահածութեան մակարդակի նուազման պատճառով բնակչութեան նուազման առագութիւնը սկսաւ կրճատուիլ։ <a href="/w/index.php?title=2009&action=edit&redlink=1" class="new" title="2009 (էջը գոյութիւն չունի)">2009</a>-էն սկսեալ բնակչութեան թուաքանակը սկսաւ աճիլ]<a href="#cite_note-70">[70]</a><a href="#cite_note-71">[71]</a>։ Այժմ Ռուսաստանի մէջ բնական <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վերաճ (էջը գոյութիւն չունի)">վերաճ</a> է՝ ծնելութիւնը կը գերազանցէ մահածութեանը։ Յունուարէն հոկտեմբեր 2012-էն, ծնելիութեան գործակիցը Ռուսաստանի մէջ 13, 3 <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մարդ (էջը գոյութիւն չունի)">մարդ</a> կը կազմէր (1000-էն), մահածութեանը՝ 13, 3, իսկ բնական վերաճի գործակիցը 0, 0։ Միւս տարիներու հետ համեմատած կը նկատուի <a href="/w/index.php?title=%D4%BE%D5%B6%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ծնելիութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">ծնելիուեյան</a> աճ, մահածութեան անկում եւ բնական վերաճի գործակցի աճ<a href="#cite_note-72">[72]</a>։ Ռուսաստանի բնակչութեան միջին տարիքը 39 տարեկանն է։ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D5%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սեռ (էջը գոյութիւն չունի)">Սեռերու</a> յարաբերակթյութեան ցուցանիշ՝ 0, 86 <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%B2%D5%A1%D5%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տղայ (էջը գոյութիւն չունի)">տղայ</a> - 1 <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B2%D5%BB%D5%AB%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աղջիկ (էջը գոյութիւն չունի)">աղջիկ</a>։ Այս ցուցանիշի փոփոխութիւնը տարբեր տարիքային խումբերուն մէջ ամբողջովին կը համապատասխանէ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աշխարհ (էջը գոյութիւն չունի)">համաշխարհային</a> միտումներուն։ 1, 06 ծնունդի ժամանակ, 1, 06 15 տարեկանէն ցած դէմքերու համար, 0, 91- 15-էն 64 տարեկան եւ 0, 43- 65 տարեկանէն բարձր։ Տարիքային կառուցուածք <ul><li>0-14 տարեկան. 15, 1 % (տղաներ 11, 9 մլն/աղջիկներ 10, 4 մլն)</li> <li>15—64 տարեկան. 72, 0 % (տղաներ 48, 9 մլն/աղջիկներ 53, 3 մլն)</li> <li>65 տարեկան եւ աւելի. 12, 9 % (տղաներ 5, 7 մլն/աղջիկներ 12, 6 մլն) (ըստ <a href="/w/index.php?title=2010_%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="2010 թուական (էջը գոյութիւն չունի)">2010 թուականի</a> տուեալներու)]<a href="#cite_note-73">[73]</a></li></ul> Միջին տարիք <ul><li>ընդհանուր։ 38, 7 տարեկան</li> <li>տղաներ։ 35, 5 տարեկան</li> <li>աղջիկներ։ 41, 9 տարեկան (ըստ <a href="/w/index.php?title=2011_%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="2011 թուական (էջը գոյութիւն չունի)">2011 թուականի</a> տուեալներու)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Քաղաքայնացնում">Քաղաքայնացնում</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=33" title=" Խմբագրել <Քաղաքայնացնում> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=33" title="Edit section's source code: Քաղաքայնացնում">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> Ուրբանիզացվածության մակարդակն ամենաբարձրն է ԽՍՀՄ-ի նախկին հանրապետութիւններու շարքին մէջ (73%)։ Արեւելեան շրջաններուն մէջ քաղաքային բնակչութեան բաժինը աւելի մեծ է, որ կը բացատրուի գիւղատնտեսութեան զարգացման սահմանափակ հնարաւորութիւններով։ Արդիւնաբերութեան որոշ արտադրութիւններու կրճատման, աշխարհագրական կտրուածութեամբ պայմանաւորուած տնտեսական դժուարութիւններու եւ կեանքի որակի անկման պատճառով արեւելեան շրջաններէն շուրջ 3 միլիոն մարդ վերջին 1, 5 տասնամեակուն գաղթած է Ռուսաստանի արեւմտեան շրջաններ: <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A6%D5%A1%D6%81%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ուրբանիզացման մակարդակ (էջը գոյութիւն չունի)">ուրբանիզացուածութեան</a> մակարդակը միջինէն ցած է կեդրոնական սեւահողային եւ հիւսիսկովկասեան զարգացած գիւղատնտեսական շրջաններուն մէջ։ Այստեղ գիւղերը կ՛արանձնանան մարդաշատութեամբ: Հիւսիսի անտառային գօտիին մէջ գիւղերը շատ փոքր են, երբեմն՝ քանի մը տնտեսութեամբ (խուտոր): Ռուսաստանի մէջ կայ շուրջ 2000 քաղաք, որոնցմէ 15-ը՝ աւելի քան մէկ միլիոն, իսկ շուրջ 170-ը՝ աւելի քան 100 հազար բնակչութեամբ։ <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Քաղաք</th> <th>Բնակիչ</th> <th>Քաղաք</th> <th>Բնակիչ</th> <th>Քաղաք</th> <th>Բնակիչ </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1" title="Մոսկուա">Մոսկուա</a></td> <td>↗12 108 257</td> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կազան (էջը գոյութիւն չունի)">Կազան</a></td> <td>↗1 190 850</td> <td><a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D6%86%D5%A1" title="Ուֆա">Ուֆա</a></td> <td>↗1 077 719 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A7%D5%B5%D5%B6%D5%A9_%D4%B2%D5%A5%D5%A9%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սէյնթ Բեթերսպուրկ (էջը գոյութիւն չունի)">Սէյնթ Բեթերսպուրկ</a></td> <td>↗5 131 942</td> <td><a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A1" title="Սամարա">Սամարա</a></td> <td>↗1 171 598</td> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կրասնոյարսկ (էջը գոյութիւն չունի)">Կրասնոյարսկ</a></td> <td>↗1 035 528 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D5%A2%D5%AB%D6%80%D5%BD%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նովոսիբիրսկ (էջը գոյութիւն չունի)">Նովոսիբիրսկ</a></td> <td>↗1 547 910</td> <td><a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%B4%D5%BD%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օմսկ (էջը գոյութիւն չունի)">Օմսկ</a></td> <td>↗1 160 670</td> <td><a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D6%80%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պերմ (էջը գոյութիւն չունի)">Պերմ</a></td> <td>↗ 1 026 477 </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եկատերինբուրգ (էջը գոյութիւն չունի)">Եկատերինբուրգ</a></td> <td>↗1 396 074</td> <td>Չելեամբինսկ</td> <td>↗1 156 201</td> <td><a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%A3%D5%B8%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վոլգոգրադ (էջը գոյութիւն չունի)">Վոլգոգրադ</a></td> <td>↗1 018 790 </td></tr> <tr> <td>Նիժնի Նովգորոդ</td> <td>↗1 272 719</td> <td><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BE-%D5%B6%D5%A1-%D4%B4%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոստով-նա-Դոնու (էջը գոյութիւն չունի)">Ռոստով-նա-Դոնու</a></td> <td>↗1 109 800</td> <td><a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վորոնեժ (էջը գոյութիւն չունի)">Վորոնեժ</a></td> <td>↗1 014 610 </td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանօթագրութիւններ">Ծանօթագրութիւններ</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&veaction=edit&section=34" title=" Խմբագրել <Ծանօթագրութիւններ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor">Խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&action=edit&section=34" title="Edit section's source code: Ծանօթագրութիւններ">Խմբագրել աղբիւրը</a>]</div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-<span_class="wikidata_cite_citetype_Q28108"_data-entity-id="Q1155561">''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1155561"></a></div>-1">↑ <a href="#cite_ref-<span_class="wikidata_cite_citetype_Q28108"_data-entity-id="Q1155561">''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1155561"></a></div>_1-0">1,0</a> <a href="#cite_ref-<span_class="wikidata_cite_citetype_Q28108"_data-entity-id="Q1155561">''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1155561"></a></div>_1-1">1,1</a> (unspecified title)<div style="display:none"><a href="<a class="external free" href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1155561">https://wikidata.org/wiki/Track:Q1155561</a>"></a></div> </li> <li id="cite_note-[https://www.worldometers.info/world-population/russia-population/_https://www.worldometers.info/world-population/russia-population/]<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"></div>-2"><a href="#cite_ref-[https://www.worldometers.info/world-population/russia-population/_https://www.worldometers.info/world-population/russia-population/]<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"></div>_2-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldometers.info/world-population/russia-population/">https://www.worldometers.info/world-population/russia-population/</a><div style="display:none"></div> </li> <li id="cite_note-[http://info.nic.ru/node/3204_http://info.nic.ru/node/3204]<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"></div>-3"><a href="#cite_ref-[http://info.nic.ru/node/3204_http://info.nic.ru/node/3204]<span_class="wef_low_priority_links"><div_style="display:none"></div>_3-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://info.nic.ru/node/3204">http://info.nic.ru/node/3204</a><div style="display:none"></div> </li> <li id="cite_note-<span_class="wikidata_cite_citetype_Q10870555"_data-entity-id="Q1185686">[https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI_Human_Development_Report]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q161718|Միավորված_ազգերի_կազմակերպության_զարգացման_ծրագիր]],_2022.<div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a></div>-4"><a href="#cite_ref-<span_class="wikidata_cite_citetype_Q10870555"_data-entity-id="Q1185686">[https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI_Human_Development_Report]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q161718|Միավորված_ազգերի_կազմակերպության_զարգացման_ծրագիր]],_2022.<div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a></div>_4-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI">Human Development Report</a> — <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q161718" class="extiw" title="d:Q161718">Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր</a>, 2022.<div style="display:none"><a href="<a class="external free" href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718">https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718</a>"></a><a href="<a class="external free" href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686">https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686</a>"></a></div> </li> <li id="cite_note-ՏՈՒՏ-5"><a href="#cite_ref-ՏՈՒՏ_5-0">↑</a> <a href="/wiki/%D5%85%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A7%D5%BD_%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%A1%D5%B6" title="Յովհաննէս Բարսեղեան">Յովհաննէս Բարսեղեան</a> (2006)։ «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում»։ <a rel="nofollow" class="external text" href="http://issuu.com/5420/docs/texekatu?e=3902245/2725897">Տերմինաբանական եւ ուղղագրական տեղեկատու</a>։ Երեւան: <a href="/wiki/9-%D6%80%D5%A4_%D5%B0%D6%80%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%84" title="9-րդ հրաշալիք">9-րդ հրաշալիք</a>։ էջ 53։ <a href="/w/index.php?title=International_Standard_Book_Number&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Standard Book Number (էջը գոյութիւն չունի)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/99941-56-03-9" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/99941-56-03-9">99941-56-03-9</a><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.atitle=%D4%B1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB+%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6+%D5%BF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6+%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B6+%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B4&rft.au=%D5%85%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A7%D5%BD+%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%A1%D5%B6&rft.aulast=%D5%85%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A7%D5%BD+%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%A1%D5%B6&rft.btitle=%D5%8F%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%A5%D6%82+%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%B2%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82&rft.date=2006&rft.genre=bookitem&rft.isbn=99941-56-03-9&rft.pages=53&rft.place=%D4%B5%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6&rft.pub=9-%D6%80%D5%A4+%D5%B0%D6%80%D5%A1%D5%B7%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%84&rft_id=http%3A%2F%2Fissuu.com%2F5420%2Fdocs%2Ftexekatu%3Fe%3D3902245%2F2725897&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> Library of Congress։ <a rel="nofollow" class="external text" href="http://countrystudies.us/russia/23.htm">«Topography and Drainage»</a>։ արտագրուած է՝ 2007 թ․ դեկտեմբերի 26–ին<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.au=Library+of+Congress&rft.aulast=Library+of+Congress&rft.btitle=Topography+and+Drainage&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fcountrystudies.us%2Frussia%2F23.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-Etymonline_2011-7">↑ <a href="#cite_ref-Etymonline_2011_7-0">7,0</a> <a href="#cite_ref-Etymonline_2011_7-1">7,1</a> "Online Etymology Dictionary". Etymonline.com. Retrieved 2 November 2011. </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> Соловьёв А. В. Византийское имя России // Византийский временник. — 1957. — № 12. — С. 134–155. </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> Хорошкевич А. Л. Символы русской государственности. -М. :Изд-во МГУ, 1993. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/5211025210" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-211-02521-0</a> — C.40 </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> Milner-Gulland، R. R. (1997). The Russians: The People of Europe. </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> Anthony, David W. (2007), The Horse, the Wheel, and Language: How Bronze-Age Riders from the Eurasian Steppes Shaped the Modern World, Princeton University Press, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0691058873" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-691-05887-3</a> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100303132349/http://elib.ispu.ru/library/history/index.html">«elib.ispu.ru»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://elib.ispu.ru/library/history/index.html">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2010-03-03-ին։ արտագրուած է՝ 2016-02-08<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=elib.ispu.ru&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Felib.ispu.ru%2Flibrary%2Fhistory%2Findex.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> Великий Октябрь. Атлас. — М.: Главное управление геодезии и картографии при Совете министров СССР, 1988. — С. 48. </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6" title="Ռուսերէն">Ռուսերէն</a>՝ «Декларация прав трудящегося и эксплуатируемого народа» </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6" title="Ռուսերէն">Ռուսերէն</a>՝ «Российская Советская Республика учреждается на основе свободного союза свободных наций как федерация Советских национальных республик» </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.russiandiaspora.com/index.html">Ռուսական սփյուռք</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304083613/http://www.russiandiaspora.com/index.html">Archived</a> 2016-03-04 at the Wayback Machine.(ռուս.) </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results">Всеукраинская перепись населения 2001 года.</a> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080307133141/http://www.ide.go.jp/English/Publish/Mes/pdf/51_cap1_2.pdf">«(1999 census)»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ide.go.jp/English/Publish/Mes/pdf/51_cap1_2.pdf">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2008-03-07-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%281999+census%29&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ide.go.jp%2FEnglish%2FPublish%2FMes%2Fpdf%2F51_cap1_2.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> The numbers collected by the National Census are based on the country of origin and include among ethnic Russians significant amount of Jews, Ukrainians, Tatars and other people who stated Russia as the country of their ancestry </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111223213227/http://factfinder.census.gov/servlet/QTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-qr_name=DEC_2000_SF3_U_QTP13&-ds_name=DEC_2000_SF3_U">«(2000)»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://factfinder.census.gov/servlet/QTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-qr_name=DEC_2000_SF3_U_QTP13&-ds_name=DEC_2000_SF3_U">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2011-12-23-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%282000%29&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Ffactfinder.census.gov%2Fservlet%2FQTTable%3F_bm%3Dy%26-geo_id%3D01000US%26-qr_name%3DDEC_2000_SF3_U_QTP13%26-ds_name%3DDEC_2000_SF3_U&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.demoscope.ru/weekly/2003/097/analit01.php">(1999)</a> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ln.mid.ru/Brp_4.nsf/arh/B6BE784B3E2ABD1343256DF8003AC21C?OpenDocument">МИД России | 12/10/2003 | ДОКЛАД МИНИСТЕРСТВА ИНОСТРАННЫХ ДЕЛ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ «РУССКИЙ ЯЗЫК В МИРЕ», МОСКВА, 2003 ГОД</a> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110722161711/http://www.pmlp.gov.lv/lv/statistika/dokuments/2010/ISVN_Latvija_pec_TTB_VPD.pdf">«Latvijas iedzīvotāju sadalījums pēc nacionālā sastāva un valstiskās piederības»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pmlp.gov.lv/lv/statistika/dokuments/2010/ISVN_Latvija_pec_TTB_VPD.pdf">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2011-07-22-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=Latvijas+iedz%C4%ABvot%C4%81ju+sadal%C4%ABjums+p%C4%93c+nacion%C4%81l%C4%81+sast%C4%81va+un+valstisk%C4%81s+pieder%C4%ABbas&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pmlp.gov.lv%2Flv%2Fstatistika%2Fdokuments%2F2010%2FISVN_Latvija_pec_TTB_VPD.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4420922.stm">(2005)</a> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.demoscope.ru/weekly/2005/0197/analit04.php">(1999)</a> </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151127011116/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kg.html#People">«13.5 % of the population»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kg.html#People">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2015-11-27-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=13.5+%25+of+the+population&rft.genre=book&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Fgeos%2Fkg.html%23People&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120309165644/http://www40.statcan.gc.ca/l01/cst01/demo26a-eng.htm">«(2006)»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www40.statcan.gc.ca/l01/cst01/demo26a-eng.htm">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2012-03-09-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%282006%29&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww40.statcan.gc.ca%2Fl01%2Fcst01%2Fdemo26a-eng.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pub.stat.ee/px-web.2001/Dialog/varval.asp?ma=PO0222&ti=POPULATION+BY+SEX%2C+ETHNIC+NATIONALITY+AND+COUNTY%2C+1+JANUARY&path=../I_Databas/Population/01Population_indicators_and_composition/04Population_figure_and_composition/&lang=1">(2007)</a> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3054509.stm">Turkmen pledge on Russian rights</a>, BBC News </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.workpermit.com/news/2006_12_19/uk/russians_londongrad.htm">Russians in the United Kingdom</a> </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.emz-berlin.de/Statistik_2/lit/lit_01.htm">(2001)</a> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071124181912/http://www.statistica.md/recensamint/Nationalitatea_de_baza.xls">«(2004)»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.statistica.md/recensamint/Nationalitatea_de_baza.xls">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2007-11-24-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%282004%29&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.statistica.md%2Frecensamint%2FNationalitatea_de_baza.xls&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070928112137/http://rusharbin.com/content/view/61/27/1/1/">«(2005)»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://rusharbin.com/content/view/61/27/1/1/">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2007-09-28-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%282005%29&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Frusharbin.com%2Fcontent%2Fview%2F61%2F27%2F1%2F1%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.destatis.de/basis/e/bevoe/bevoetab10.htm">(2003)</a> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160709035525/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html">«CIA — The World Factbook»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2016-07-09-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=CIA+%E2%80%94+The+World+Factbook&rft.genre=book&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Fgeos%2Faj.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eurasianet.org/departments/insight/articles/pp083003.shtml">Southern Caucasus: Facing Integration Problems, Ethnic Russians Long For Better Life</a> </li> <li id="cite_note-EmbRus-37"><a href="#cite_ref-EmbRus_37-0">↑</a> Embajada de la Federación de Rusia en la República de Chile. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ruvr.ru/main.php?lng=spa&q=7574&cid=145&p=11.11.2008/">"Los primeros rusos en Chile."</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090602222938/http://www.ruvr.ru/main.php?lng=spa&q=7574&cid=145&p=11.11.2008%2F">Archived</a> 2009-06-02 at the Wayback Machine. </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.demoscope.ru/weekly/2005/0191/analit05.php">(2000)</a> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.statistics.ge/main.php?pform=14&plang=1">(2002 census)</a> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rferl.org/content/article/1071955.html">Georgia: Ethnic Russians Feel Insulated From Tensions</a>, Radio Free Europe </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abs.gov.au">Category No. 2068.0 — 2006 Census Tables</a> </li> <li id="cite_note-Cre՝ditos-42"><a href="#cite_ref-Cre՝ditos_42-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070203182631/http://www.cubagob.cu/otras_info/censo/index.htm">«Cre’ditos»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cubagob.cu/otras_info/censo/index.htm">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2007-02-03-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=Cre%E2%80%99ditos&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cubagob.cu%2Fotras_info%2Fcenso%2Findex.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-Сколько_русских_в_Бельгии?-43"><a href="#cite_ref-Сколько_русских_в_Бельгии?_43-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120331183524/http://www.russian-belgium.be/node/40787">«Сколько русских в Бельгии»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.russian-belgium.be/node/40787">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2012-03-31-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BA%D0%BE+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%B2+%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B8%D0%B8&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.russian-belgium.be%2Fnode%2F40787&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hs.fi/english/article/Immigrants+and+the+difficulties+of+integration+and+getting+into+the+cultural+mainstream/1135257413956">Immigrants and the difficulties of integration and getting into the cultural mainstream</a> </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080726044741/http://www.ine.es/prodyser/pubweb/anuario06/anu06_02demog.pdf">«Archive copy»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ine.es/prodyser/pubweb/anuario06/anu06_02demog.pdf">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2008-07-26-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=Archive+copy&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ine.es%2Fprodyser%2Fpubweb%2Fanuario06%2Fanu06_02demog.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> US govt. estimate </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://demo.istat.it/str2010/index_e.html">Statistiche demografiche ISTAT</a> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20120724171200/www.argentina.mid.ru/ESP/RusiaArgentina/RusosEnArgentinaS.html">Rusos en Argentina</a> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mimmc.ro/info_util/formulare_1294/">Informatii utile | Agentia Nationala pentru Intreprinderi Mici si Mijlocii</a> </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070928214338/http://141.211.142.26/member/census2000/ybListDetail.asp?ID=1">«(2000 census)»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://141.211.142.26/member/census2000/ybListDetail.asp?ID=1">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2007-09-28-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%282000+census%29&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2F141.211.142.26%2Fmember%2Fcensus2000%2FybListDetail.asp%3FID%3D1&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nsi.bg/Census_e/Census_e.htm">(2002 census)</a> </li> <li id="cite_note-2002_census-52">↑ <a href="#cite_ref-2002_census_52-0">52,0</a> <a href="#cite_ref-2002_census_52-1">52,1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120205224405/http://docs.armstat.am/census/pdfs/51.pdf">«(2002 census)»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://docs.armstat.am/census/pdfs/51.pdf">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2012-02-05-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%282002+census%29&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fdocs.armstat.am%2Fcensus%2Fpdfs%2F51.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ssb.no/english/subjects/02/01/10/innvbef_en/tab-2009-04-30-01-en.html">Statistics Norway</a> </li> <li id="cite_note-RM-54"><a href="#cite_ref-RM_54-0">↑</a> Naumov, Alexander (2009-07-05), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100413005013/http://russkiymir.org/en/diaspora/index.php?id4=10892">«The Russian Diaspora in Afghanistan»</a>, Russian Diaspora Communities, <a href="/w/index.php?title=Russkiy_Mir_Foundation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Russkiy Mir Foundation (էջը գոյութիւն չունի)">Russkiy Mir Foundation</a>, արխիվացված <a rel="nofollow" class="external text" href="http://russkiymir.org/en/diaspora/index.php?id4=10892">օրիգինալից</a> 2010-04-13-ին, <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20100413005013/http://russkiymir.org/en/diaspora/index.php?id4=10892">https://web.archive.org/web/20100413005013/http://russkiymir.org/en/diaspora/index.php?id4=10892</a>, վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 29<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=The+Russian+Diaspora+in+Afghanistan&rft.atitle=Russian+Diaspora+Communities&rft.aulast=Naumov&rft.aufirst=Alexander&rft.au=Naumov%2C%26%2332%3BAlexander&rft.date=2009-07-05&rft.pub=%5B%5BRusskiy+Mir+Foundation%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20100413005013%2Fhttp%3A%2F%2Frusskiymir.org%2Fen%2Fdiaspora%2Findex.php%3Fid4%3D10892&rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1">  </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.teara.govt.nz/NewZealanders/NewZealandPeoples/RussiansUkrainiansAndBalticPeoples/3/en">(2006 census)</a> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.joshuaproject.net/countries.php?rog3=SW">Joshua project — Ethnic groups of Sweden</a> </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070223142033/http://www.czso.cz/sldb/sldb.nsf/i/D86E24A9E96E6C30C1256E630051315F/$File/SLDB1991-tab.3.pdf">«(2002 census)»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.czso.cz/sldb/sldb.nsf/i/D86E24A9E96E6C30C1256E630051315F/$File/SLDB1991-tab.3.pdf">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2007-02-23-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%282002+census%29&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.czso.cz%2Fsldb%2Fsldb.nsf%2Fi%2FD86E24A9E96E6C30C1256E630051315F%2F%24File%2FSLDB1991-tab.3.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> 2009 census </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.joshuaproject.net/countries.php?rog3=VE">Joshua Project — Ethnic People Groups of Venezuela</a> </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.joshuaproject.net/countries.php?rog3=MG">Joshua Project — Ethnic People Groups of Mongolia</a> </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dybcensus/V3_table4.xls">Date census 2002</a> </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131018083036/http://webrzs.stat.gov.rs/axd/Zip/VJN3.pdf">«(2002 census)»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://webrzs.stat.gov.rs/axd/Zip/VJN3.pdf">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2013-10-18-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%282002+census%29&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwebrzs.stat.gov.rs%2Faxd%2FZip%2FVJN3.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080512015609/http://www.orthodox.org.ph/content/view/583/37/">«Orthodox Church of the South Africa»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.orthodox.org.ph/content/view/583/37/">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2008-05-12-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=Orthodox+Church+of+the+South+Africa&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.orthodox.org.ph%2Fcontent%2Fview%2F583%2F37%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.inegi.gob.mx/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/estudios/sociodemografico/ext_en_mex/extraen_mex.pdf">(2000 census)</a> </li> <li id="cite_note-ecp.public.lu-65">↑ <a href="#cite_ref-ecp.public.lu_65-0">65,0</a> <a href="#cite_ref-ecp.public.lu_65-1">65,1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090524075126/http://www.ecp.public.lu/repertoire/stats/2008/06/index.html">«État civil et population du Luxembourg — Répertoire des personnes physiques — Statistiques — 01.06.2008»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ecp.public.lu/repertoire/stats/2008/06/index.html">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2009-05-24-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=%C3%89tat+civil+et+population+du+Luxembourg+%E2%80%94+R%C3%A9pertoire+des+personnes+physiques+%E2%80%94+Statistiques+%E2%80%94+01.06.2008&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ecp.public.lu%2Frepertoire%2Fstats%2F2008%2F06%2Findex.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://afraf.oxfordjournals.org/cgi/pdf_extract/57/229/319">The Russians in Ethiopia — 57 (229): 319 — African Affairs</a> </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20200212043942/http://factfinder.census.gov/servlet/QTTable?-geo_id=04000US72&-qr_name=DEC_2000_SF3_U_QTP13&-ds_name=DEC_2000_SF3_U">«Puerto Rico — QT-P13. Ancestry: 2000»</a>։ արխիւացուած է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://factfinder.census.gov/servlet/QTTable?-geo_id=04000US72&-qr_name=DEC_2000_SF3_U_QTP13&-ds_name=DEC_2000_SF3_U">բնօրինակէն</a>-էն՝ 2020-02-12-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-26<span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&rft.btitle=Puerto+Rico+%E2%80%94+QT-P13.+Ancestry%3A+2000&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Ffactfinder.census.gov%2Fservlet%2FQTTable%3F-geo_id%3D04000US72%26-qr_name%3DDEC_2000_SF3_U_QTP13%26-ds_name%3DDEC_2000_SF3_U&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://docs.armstat.am/census/pdfs/51.pdf">2002 census</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120205224405/http://docs.armstat.am/census/pdfs/51.pdf">Archived</a> 2012-02-05 at the Wayback Machine.(հայ.) </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> Информационная телепрограмма «Время», эфир от 30 ноября 2008 г., 21:08 MSK </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/Popul2011-2012.xls">Ռուսաստանի աճի ցուցակը</a> </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gks.ru/free_doc/doc_2011/year/pril_year2011.xls">Ռուսաստանի աճի ցուցակը</a> </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gks.ru/free_doc/2012/demo/tab10-2012.xls">Ռուսաստանի բնակչության աճի ցուցակը</a> </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">↑</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.gks.ru/free_doc/doc_2011/year/pril_year2011.xls">[1]</a> </li> </ol></div></div> <ul><li class="mw-empty-elt"></li></ul>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Վերցուած է «<a dir="ltr" href="https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռուսիա&oldid=235864">https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռուսիա&oldid=235864</a>» էջէն</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Ստորոգութիւններ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ստորոգութիւն:Ռուսաստան">Ռուսաստան</a></li><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ստորոգութիւն:Երկիրներ">Երկիրներ</a></li><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%B5%D5%A2%D5%A2%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D5%BE" title="Ստորոգութիւն:Երկիրներ այբբենական կարգով">Երկիրներ այբբենական կարգով</a></li><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:%D4%B5%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ստորոգութիւն:Եւրոպայի երկրներ">Եւրոպայի երկրներ</a></li><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%B8%D5%B5_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ստորոգութիւն:Ասիոյ երկիրներ">Ասիոյ երկիրներ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքուն ստորոգութիւններ: <ul><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:Webarchive_template_wayback_links" title="Ստորոգութիւն:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:Pages_using_ISBN_magic_links" title="Ստորոգութիւն:Pages using ISBN magic links">Pages using ISBN magic links</a></li><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:%D5%88%D6%82%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%83%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%82%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A5%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ստորոգութիւն:Ուիքիփետիա:Ուիքիտուեալների աղբյուրներով հոդվածներ">Ուիքիփետիա:Ուիքիտուեալների աղբյուրներով հոդվածներ</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ խմբագրուած է 14 Նոյեմբեր 2024 թուականի ժամը 13:26ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Գրութիւնը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a> թույլատրագրի մէջ, առանձին դեպքերով հնարաւոր է յաւելեալ պայմաններ ունենալ։ Մանրամասնութիւններու համար այցելեցէք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Սեփական տուեալներու պահպանման քաղաքականութիւն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%83%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%82%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%83%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B6">Ուիքիփետիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%83%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%A1:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%A8%D5%B6%D5%A4%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D6%80_%D5%A2%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%B4">Պատասխանատուութենէ Հրաժարում</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրաւորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hyw.wikipedia.org">Վիճակագրութիւն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Քուքիներու հաստատում</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hyw.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Բջիջային տեսք</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-zntss","wgBackendResponseTime":213,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"3.558","walltime":"5.192","ppvisitednodes":{"value":4636,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":357620,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":4472,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":28,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":60910,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":132,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 4518.418 1 -total"," 91.87% 4151.003 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ_երկիր"," 91.76% 4146.041 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ"," 87.95% 3974.112 31 Կաղապար:Wikidata"," 3.61% 163.252 1 Կաղապար:Ծնթ․ցանկ"," 1.12% 50.788 1 Կաղապար:Wikidata/p242"," 0.92% 41.630 1 Կաղապար:Wikidata/p41"," 0.91% 41.091 1 Կաղապար:Wikidata/p94"," 0.82% 37.093 20 Կաղապար:Cite_web"," 0.77% 34.615 1 Կաղապար:Դրօշավորում"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"2.677","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":22227095,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype commonsMedia of P94 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P41 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P41 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P163 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P163 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P94 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P41 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P41 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P94 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P94 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P242 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P131 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P150 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P37 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P36 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P194 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P35 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P6 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P1082 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P140 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P85 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype monolingualtext of P1451 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype time of P571 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype time of P571 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype time of P1249 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P38 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P38 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P832 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P421 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype string of P474 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P78 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P1081 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nGot title of Q161718 from label: «Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր»\nLoaded datatype url of P856 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n","limitreport-profile":[["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntityStatements","1060","39.8"],["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","700","26.3"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntity","460","17.3"],["(for generator)","120","4.5"],["?","100","3.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::match","40","1.5"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getLabel","40","1.5"],["type","40","1.5"],["getmetatable","40","1.5"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::find","20","0.8"],["[others]","40","1.5"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-8d7444bdb-wj8x9","timestamp":"20241121021942","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u054c\u0578\u0582\u057d\u056b\u0561","url":"https:\/\/hyw.wikipedia.org\/wiki\/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q159","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q159","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2016-02-08T14:22:49Z","dateModified":"2024-11-14T13:26:54Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f3\/Flag_of_Russia.svg"}</script> </body> </html>