CINXE.COM

Mente - Wikipedia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="it" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Mente - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )itwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","gennaio","febbraio","marzo","aprile","maggio","giugno","luglio","agosto","settembre","ottobre","novembre","dicembre"],"wgRequestId":"366bd90f-2a91-43b9-8b8e-b0b725a2214d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Mente","wgTitle":"Mente","wgCurRevisionId":143919809,"wgRevisionId":143919809,"wgArticleId":2626970,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Senza fonti - scienza","Senza fonti - marzo 2012","P7993 letta da Wikidata","P1417 letta da Wikidata","P3241 letta da Wikidata","Voci con codice Thesaurus BNCF","Voci con codice GND","Voci non biografiche con codici di controllo di autorità","Mente","Filosofia della mente","Processi psicologici"],"wgPageViewLanguage":"it","wgPageContentLanguage":"it","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Mente","wgRelevantArticleId":2626970,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"it","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"it"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q450","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.MainPageWikiList","ext.gadget.stru-commonsupload","ext.gadget.HiddenCat","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.TitoloErrato","ext.gadget.NewSection","ext.gadget.RichiediRevisioneBozza","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=it&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.20"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0c/RobertFuddBewusstsein17Jh.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1743"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/RobertFuddBewusstsein17Jh.png/800px-RobertFuddBewusstsein17Jh.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1162"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/RobertFuddBewusstsein17Jh.png/640px-RobertFuddBewusstsein17Jh.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="930"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Mente - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//it.m.wikipedia.org/wiki/Mente"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifica" href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (it)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//it.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://it.wikipedia.org/wiki/Mente"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Feed Atom di Wikipedia" href="/w/index.php?title=Speciale:UltimeModifiche&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Mente rootpage-Mente skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vai al contenuto</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principale" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principale" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principale</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principale</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigazione </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pagina_principale" title="Visita la pagina principale [z]" accesskey="z"><span>Pagina principale</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:UltimeModifiche" title="Elenco delle ultime modifiche del sito [r]" accesskey="r"><span>Ultime modifiche</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PaginaCasuale" title="Mostra una pagina a caso [x]" accesskey="x"><span>Una voce a caso</span></a></li><li id="n-nearby-pages-title" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NelleVicinanze"><span>Nelle vicinanze</span></a></li><li id="n-vetrina" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Vetrina"><span>Vetrina</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Aiuto" title="Pagine di aiuto"><span>Aiuto</span></a></li><li id="n-Sportello-informazioni" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Sportello_informazioni"><span>Sportello informazioni</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PagineSpeciali"><span>Pagine speciali</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Comunità" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Comunità" > <div class="vector-menu-heading"> Comunità </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portale:Comunit%C3%A0" title="Descrizione del progetto, cosa puoi fare, dove trovare le cose"><span>Portale Comunità</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Bar"><span>Bar</span></a></li><li id="n-wikipediano" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipediano"><span>Il Wikipediano</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Contatti"><span>Contatti</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Pagina_principale" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="L&#039;enciclopedia libera" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-it.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:Ricerca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia" aria-label="Cerca in Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Strumenti personali"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifica la dimensione, la larghezza e il colore del testo" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspetto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspetto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=it.wikipedia.org&amp;uselang=it" class=""><span>Fai una donazione</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&amp;returnto=Mente" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio" class=""><span>registrati</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&amp;returnto=Mente" title="Si consiglia di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>entra</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Altre opzioni" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti personali" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti personali</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utente" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=it.wikipedia.org&amp;uselang=it"><span>Fai una donazione</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&amp;returnto=Mente" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>registrati</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&amp;returnto=Mente" title="Si consiglia di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>entra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagine per utenti anonimi <a href="/wiki/Aiuto:Benvenuto" aria-label="Ulteriori informazioni sulla contribuzione"><span>ulteriori informazioni</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieiContributi" title="Un elenco delle modifiche fatte da questo indirizzo IP [y]" accesskey="y"><span>contributi</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieDiscussioni" title="Discussioni sulle modifiche fatte da questo indirizzo IP [n]" accesskey="n"><span>discussioni</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Indice" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Indice</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">nascondi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inizio</div> </a> </li> <li id="toc-Teorie_della_mente" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Teorie_della_mente"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Teorie della mente</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Teorie_della_mente-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Teorie della mente</span> </button> <ul id="toc-Teorie_della_mente-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Posizioni_principali" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Posizioni_principali"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Posizioni principali</span> </div> </a> <ul id="toc-Posizioni_principali-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Attributi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Attributi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Attributi</span> </div> </a> <ul id="toc-Attributi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mente_e_cervello" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mente_e_cervello"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Mente e cervello</span> </div> </a> <ul id="toc-Mente_e_cervello-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Storia_della_filosofia_della_mente" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Storia_della_filosofia_della_mente"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Storia della filosofia della mente</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Storia_della_filosofia_della_mente-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Storia della filosofia della mente</span> </button> <ul id="toc-Storia_della_filosofia_della_mente-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Il_punto_di_vista_del_pensiero_indiano" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Il_punto_di_vista_del_pensiero_indiano"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Il punto di vista del pensiero indiano</span> </div> </a> <ul id="toc-Il_punto_di_vista_del_pensiero_indiano-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Natura_della_mente:_dibattito_attuale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Natura_della_mente:_dibattito_attuale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Natura della mente: dibattito attuale</span> </div> </a> <ul id="toc-Natura_della_mente:_dibattito_attuale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Modelli_mentali" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Modelli_mentali"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Modelli mentali</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Modelli_mentali-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Modelli mentali</span> </button> <ul id="toc-Modelli_mentali-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Modelli_psicoanalitici" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Modelli_psicoanalitici"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Modelli psicoanalitici</span> </div> </a> <ul id="toc-Modelli_psicoanalitici-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Modelli_filosofici" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Modelli_filosofici"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Modelli filosofici</span> </div> </a> <ul id="toc-Modelli_filosofici-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Modelli_cognitivisti_e_computazionalisti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Modelli_cognitivisti_e_computazionalisti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Modelli cognitivisti e computazionalisti</span> </div> </a> <ul id="toc-Modelli_cognitivisti_e_computazionalisti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Modelli_evoluzionistici" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Modelli_evoluzionistici"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Modelli evoluzionistici</span> </div> </a> <ul id="toc-Modelli_evoluzionistici-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Note" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Note"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Note</span> </div> </a> <ul id="toc-Note-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voci_correlate" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voci_correlate"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Voci correlate</span> </div> </a> <ul id="toc-Voci_correlate-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altri_progetti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Altri_progetti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Altri progetti</span> </div> </a> <ul id="toc-Altri_progetti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Collegamenti_esterni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Collegamenti_esterni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Collegamenti esterni</span> </div> </a> <ul id="toc-Collegamenti_esterni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Indice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l&#039;indice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l&#039;indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Mente</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Vai a una voce in un&#039;altra lingua. Disponibile in 141 lingue" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-141" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">141 lingue</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Gees_(mens)" title="Gees (mens) - afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Gees (mens)" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8B%95%E1%88%9D%E1%88%AE" title="አዕምሮ - amarico" lang="am" hreflang="am" data-title="አዕምሮ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amarico" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente - aragonese" lang="an" hreflang="an" data-title="Mente" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonese" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन - angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="मन" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل - arabo" lang="ar" hreflang="ar" data-title="عقل" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabo" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل - arabo marocchino" lang="ary" hreflang="ary" data-title="عقل" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="arabo marocchino" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%A8" title="মন - assamese" lang="as" hreflang="as" data-title="মন" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamese" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente - asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Mente" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन - awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="मन" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/A%C4%9F%C4%B1l" title="Ağıl - azerbaigiano" lang="az" hreflang="az" data-title="Ağıl" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaigiano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86" title="ذهن - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ذهن" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%A1%D1%8B%D0%BB" title="Аҡыл - baschiro" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Аҡыл" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baschiro" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Geist" title="Geist - bavarese" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Geist" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarese" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Pruots" title="Pruots - samogitico" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Pruots" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitico" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Isip" title="Isip - Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Isip" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B7%D1%83%D0%BC" title="Розум - bielorusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Розум" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B7%D1%83%D0%BC" title="Розум - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Розум" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BC" title="Ум - bulgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Ум" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन - Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="मन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%A8" title="মন - bengalese" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalese" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Spered" title="Spered - bretone" lang="br" hreflang="br" data-title="Spered" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretone" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Um" title="Um - bosniaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Um" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Bisuk" title="Bisuk - Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Bisuk" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ment" title="Ment - catalano" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ment" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalano" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A4%E1%8F%93%E1%8F%85%E1%8F%96%E1%8F%99%E1%8F%97" title="ᎤᏓᏅᏖᏙᏗ - cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎤᏓᏅᏖᏙᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="cherokee" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DB%95%DB%8C%D9%86" title="زەین - curdo centrale" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="زەین" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="curdo centrale" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Aq%C4%B1l" title="Aqıl - turco crimeo" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Aqıl" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="turco crimeo" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mysl" title="Mysl - ceco" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mysl" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ceco" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%C4%82%D1%81" title="Ăс - ciuvascio" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Ăс" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ciuvascio" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Y_meddwl" title="Y meddwl - gallese" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Y meddwl" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallese" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sind" title="Sind - danese" lang="da" hreflang="da" data-title="Sind" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danese" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Verstand" title="Verstand - tedesco" lang="de" hreflang="de" data-title="Verstand" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Aq%C4%B1l" title="Aqıl - Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Aqıl" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन - Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="मन" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mind" title="Mind - inglese" lang="en" hreflang="en" data-title="Mind" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglese" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Menso" title="Menso - esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Menso" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente - spagnolo" lang="es" hreflang="es" data-title="Mente" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Vaim_(mens)" title="Vaim (mens) - estone" lang="et" hreflang="et" data-title="Vaim (mens)" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estone" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Gogamen" title="Gogamen - basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Gogamen" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86" title="ذهن - persiano" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ذهن" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiano" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Mieli" title="Mieli - finlandese" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Mieli" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Esprit" title="Esprit - francese" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Esprit" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francese" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Wees" title="Wees - frisone settentrionale" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Wees" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frisone settentrionale" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Intinn" title="Intinn - irlandese" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Intinn" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%BF%83%E6%99%BA" title="心智 - gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="心智" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Lespri" title="Lespri - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Lespri" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente - galiziano" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Mente" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziano" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Apytu%27%C5%A9_(arandupykuaaty)" title="Apytu&#039;ũ (arandupykuaaty) - guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Apytu&#039;ũ (arandupykuaaty)" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe&#039;ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Hankali" title="Hankali - hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Hankali" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Waihona_no%CA%BBono%CA%BBo" title="Waihona noʻonoʻo - hawaiano" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Waihona noʻonoʻo" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawaiano" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%93%D7%A2%D7%AA" title="דעת - ebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="דעת" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन - hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Man" title="Man - hindi figiano" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Man" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi figiano" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Um" title="Um - croato" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Um" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croato" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%A5%D5%AC%D6%84" title="Խելք - armeno" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Խելք" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeno" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%A5%D5%AC%D6%84" title="Խելք - Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Խելք" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente - interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Mente" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Budi" title="Budi - indonesiano" lang="id" hreflang="id" data-title="Budi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiano" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Isip" title="Isip - ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Isip" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Mento" title="Mento - ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Mento" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Hugur" title="Hugur - islandese" lang="is" hreflang="is" data-title="Hugur" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandese" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%BF%83" title="心 - giapponese" lang="ja" hreflang="ja" data-title="心" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="giapponese" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Main" title="Main - creolo giamaicano" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Main" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="creolo giamaicano" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Agerru" title="Agerru - cabilo" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Agerru" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="cabilo" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Fezuu_(esprit)" title="Fezuu (esprit) - Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Fezuu (esprit)" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Сана - kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Сана" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B2%A8%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%B8%E0%B3%81" title="ಮನಸ್ಸು - kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮನಸ್ಸು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A7%88%EC%9D%8C" title="마음 - coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="마음" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Brys" title="Brys - cornico" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Brys" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="cornico" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%8B%D0%BB-%D1%8D%D1%81" title="Акыл-эс - kirghiso" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Акыл-эс" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghiso" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Mens" title="Mens - latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Mens" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Mente" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Geis" title="Geis - limburghese" lang="li" hreflang="li" data-title="Geis" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburghese" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Ment" title="Ment - lombardo" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Ment" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardo" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%88%E0%BA%B4%E0%BA%94" title="ຈິດ - lao" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຈິດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="lao" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Protas" title="Protas - lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Protas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Pr%C4%81ts" title="Prāts - lettone" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Prāts" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="lettone" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन - maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="मन" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Saina" title="Saina - malgascio" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Saina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgascio" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Akabudi" title="Akabudi - menangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Akabudi" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="menangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BC" title="Ум - macedone" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Ум" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedone" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="മനസ്സ് - malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മനസ്സ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%BA" title="စိုတ် - Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="စိုတ်" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन - marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Minda" title="Minda - malese" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Minda" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malese" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente - mirandese" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Mente" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandese" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%90%E1%80%BA" title="စိတ် - birmano" lang="my" hreflang="my" data-title="စိတ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmano" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86" title="ذهن - mazandarani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ذهن" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Verstand" title="Verstand - basso tedesco" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Verstand" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="basso tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन - nepalese" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मन" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalese" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%95" title="मस्तिष्क - newari" lang="new" hreflang="new" data-title="मस्तिष्क" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Verstand" title="Verstand - olandese" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Verstand" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="olandese" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sinn" title="Sinn - norvegese nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Sinn" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvegese nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sinn" title="Sinn - norvegese bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sinn" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegese bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Esperit" title="Esperit - occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Esperit" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Surrii" title="Surrii - oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Surrii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A8%A8" title="ਮਨ - punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Umys%C5%82" title="Umysł - polacco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Umysł" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polacco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Ment" title="Ment - piemontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Ment" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%81" title="سیانف - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سیانف" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86" title="ذهن - pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ذهن" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente - portoghese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mente" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portoghese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Sunqu_(yuyay)" title="Sunqu (yuyay) - quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Sunqu (yuyay)" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Minte" title="Minte - rumeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Minte" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BC" title="Ум - russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Ум" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B7%D1%83%D0%BC" title="Розум - ruteno" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Розум" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruteno" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A4%83" title="मनः - sanscrito" lang="sa" hreflang="sa" data-title="मनः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanscrito" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D0%B9" title="Өй - sacha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Өй" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sacha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A2%E1%B1%9A%E1%B1%B1" title="ᱢᱚᱱ - santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱢᱚᱱ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%ACritu_(menti)" title="Spìritu (menti) - siciliano" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Spìritu (menti)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliano" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Um" title="Um - serbo-croato" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Um" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croato" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Mind" title="Mind - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mind" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Myse%C4%BE" title="Myseľ - slovacco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Myseľ" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovacco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Um" title="Um - sloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Um" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Pfungwa" title="Pfungwa - shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Pfungwa" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Mendja" title="Mendja - albanese" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Mendja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanese" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BC" title="Ум - serbo" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Ум" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbo" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Psyke" title="Psyke - svedese" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Psyke" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="svedese" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Akili_ya_binadamu" title="Akili ya binadamu - swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Akili ya binadamu" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%A9%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="மனம் - tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மனம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%A8%E0%B0%B8%E0%B1%81" title="మనసు - telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="మనసు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%9B%D0%BB" title="Ақл - tagico" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ақл" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tagico" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%95" title="จิต - thailandese" lang="th" hreflang="th" data-title="จิต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandese" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%88%93%E1%8A%95%E1%8C%8E%E1%88%8D" title="ሓንጎል - tigrino" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ሓንጎል" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="tigrino" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Isip" title="Isip - tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Isip" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Zihin" title="Zihin - turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Zihin" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Mihleketo" title="Mihleketo - tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Mihleketo" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B8%D2%BB%D0%B5%D0%BD" title="Зиһен - tataro" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Зиһен" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tataro" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B7%D1%83%D0%BC" title="Розум - ucraino" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Розум" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraino" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل - urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="عقل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ong" title="Ong - uzbeco" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ong" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeco" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Tâm trí - vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tâm trí" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Hunahuna" title="Hunahuna - waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Hunahuna" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%BF%83%E7%81%B5" title="心灵 - wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="心灵" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Ingqondo" title="Ingqondo - xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Ingqondo" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="xhosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%9B%D7%9C" title="שכל - yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שכל" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Simlingz" title="Simlingz - zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Simlingz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%BF%83%E6%99%BA" title="心智 - cinese" lang="zh" hreflang="zh" data-title="心智" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="cinese" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Sim" title="Sim - min nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sim" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="min nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%BF%83%E9%9D%88" title="心靈 - cantonese" lang="yue" hreflang="yue" data-title="心靈" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonese" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ingqondo" title="Ingqondo - zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ingqondo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q450#sitelinks-wikipedia" title="Modifica collegamenti interlinguistici" class="wbc-editpage">Modifica collegamenti</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namespace"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mente" title="Vedi la voce [c]" accesskey="c"><span>Voce</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussione:Mente" rel="discussion" title="Vedi le discussioni relative a questa pagina [t]" accesskey="t"><span>Discussione</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambia versione linguistica" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">italiano</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Visite"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mente"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=history" title="Versioni precedenti di questa pagina [h]" accesskey="h"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Strumenti</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Altre opzioni" > <div class="vector-menu-heading"> Azioni </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Mente"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=history"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PuntanoQui/Mente" title="Elenco di tutte le pagine che sono collegate a questa [j]" accesskey="j"><span>Puntano qui</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ModificheCorrelate/Mente" rel="nofollow" title="Elenco delle ultime modifiche alle pagine collegate a questa [k]" accesskey="k"><span>Modifiche correlate</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;oldid=143919809" title="Collegamento permanente a questa versione di questa pagina"><span>Link permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=info" title="Ulteriori informazioni su questa pagina"><span>Informazioni pagina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Cita&amp;page=Mente&amp;id=143919809&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informazioni su come citare questa pagina"><span>Cita questa voce</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FMente"><span>Ottieni URL breve</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FMente"><span>Scarica codice QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Stampa/esporta </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Mente"><span>Crea un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&amp;page=Mente&amp;action=show-download-screen"><span>Scarica come PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;printable=yes" title="Versione stampabile di questa pagina [p]" accesskey="p"><span>Versione stampabile</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In altri progetti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mind" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Mente" hreflang="it"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q450" title="Collegamento all&#039;elemento connesso dell&#039;archivio dati [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspetto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">nascondi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Da Wikipedia, l&#039;enciclopedia libera.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="it" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130658281">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote.nota-disambigua{clear:both;margin-top:0;padding:.05em .5em}</style> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r139142988">.mw-parser-output .hatnote-content{align-items:center;display:flex}.mw-parser-output .hatnote-icon{flex-shrink:0}.mw-parser-output .hatnote-icon img{display:flex}.mw-parser-output .hatnote-text{font-style:italic}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote{border:1px solid #CCC;display:flex;margin:.5em 0;padding:.2em .5em}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote-text{padding-left:.5em}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon{padding-right:8px}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon img{height:auto;width:16px}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new{color:#d73333}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new:visited{color:#a55858}</style> <div class="hatnote noprint nota-disambigua"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/18px-Nota_disambigua.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/27px-Nota_disambigua.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/36px-Nota_disambigua.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></span></span> <span class="hatnote-text"><a href="/wiki/Aiuto:Disambiguazione" title="Aiuto:Disambiguazione">Disambiguazione</a> – Se stai cercando altri significati, vedi <b><a href="/wiki/Mente_(disambigua)" class="mw-disambig" title="Mente (disambigua)">Mente (disambigua)</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:RobertFuddBewusstsein17Jh.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/RobertFuddBewusstsein17Jh.png/290px-RobertFuddBewusstsein17Jh.png" decoding="async" width="290" height="421" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/RobertFuddBewusstsein17Jh.png/435px-RobertFuddBewusstsein17Jh.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/RobertFuddBewusstsein17Jh.png/580px-RobertFuddBewusstsein17Jh.png 2x" data-file-width="926" data-file-height="1345" /></a><figcaption>Schema del funzionamento della mente in un disegno dell'<i>Utriusque cosmi</i> di <a href="/wiki/Robert_Fludd" title="Robert Fludd">Robert Fludd</a> (1617)</figcaption></figure> <p>Il termine <b>mente</b> è comunemente utilizzato per descrivere l'insieme delle <a href="/wiki/Funzione_(ingegneria)" title="Funzione (ingegneria)">funzioni</a> superiori del <a href="/wiki/Cervello" title="Cervello">cervello</a> e delle emozioni e, in particolare, quelle di cui si può avere soggettivamente <a href="/wiki/Coscienza_(psicologia)" title="Coscienza (psicologia)">coscienza</a> in diverso grado, quali la <a href="/wiki/Percezione" title="Percezione">percezione</a>, il <a href="/wiki/Pensiero" title="Pensiero">pensiero</a>, l'<a href="/wiki/Intuizione" title="Intuizione">intuizione</a>, la <a href="/wiki/Ragione" title="Ragione">ragione</a>, la <a href="/wiki/Memoria_(psicologia)" class="mw-redirect" title="Memoria (psicologia)">memoria</a>, la <a href="/wiki/Volont%C3%A0" title="Volontà">volontà</a>. </p><p>Sebbene molte specie animali condividano con l'uomo alcune di queste facoltà, il termine è di solito impiegato a proposito degli esseri umani. Molte di queste facoltà, rintracciabili a livello <a href="/wiki/Neurofisiologia" title="Neurofisiologia">neurofisiologico</a> nell'attività della <a href="/wiki/Corteccia_cerebrale" title="Corteccia cerebrale">corteccia cerebrale</a>, danno forma nel complesso all'<a href="/wiki/Intelligenza" title="Intelligenza">intelligenza</a>. Il termine <a href="/wiki/Psiche" title="Psiche">psiche</a> fa riferimento invece all insieme delle funzioni cognitive e della dimensione irrazionale, comprendendo cioè <a href="/wiki/Istinto" title="Istinto">istinti</a> e dimensione del profondo (<a href="/wiki/Inconscio" title="Inconscio">inconscio</a>). </p><p>All'utilizzo in senso tecnico <a href="/wiki/Neurofisiologia" title="Neurofisiologia">neurofisiologico</a> si è anche affiancato un utilizzo di tipo <a href="/wiki/Metafisica" title="Metafisica">metafisico</a>. In tale prospettiva, la mente diventa qualche cosa di divino, e tale presunta entità <a href="/wiki/Soprannaturale" title="Soprannaturale">soprannaturale</a>, come ad esempio nell'espressione "la mente di <a href="/wiki/Dio" title="Dio">Dio</a>", assume qualità pensanti che alludono a una mente superiore com'era il Dio di <a href="/wiki/Baruch_Spinoza" title="Baruch Spinoza">Spinoza</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Teorie_della_mente">Teorie della mente</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifica la sezione Teorie della mente" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=1" title="Edit section&#39;s source code: Teorie della mente"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Fin dall'antichità la mente è stata oggetto di concettualizzazioni sempre in associazione col concetto di <a href="/wiki/Anima" title="Anima">anima</a>, in <a href="/wiki/Grecia" title="Grecia">Grecia</a> nominata <i>psiché</i> e in <a href="/wiki/India" title="India">India</a> <i>jivatman</i>. Nel mondo greco concettualizzazioni della mente-anima risalgono a <a href="/wiki/Platone" title="Platone">Platone</a>, ad <a href="/wiki/Aristotele" title="Aristotele">Aristotele</a> e ad altri <a href="/wiki/Filosofia" title="Filosofia">filosofi</a> della <a href="/wiki/Grecia_antica" class="mw-redirect" title="Grecia antica">Grecia antica</a>. Tali teorie prescientifiche sono focalizzate sulla relazione tra mente ed <a href="/wiki/Anima" title="Anima">anima</a> (intesa come essenza sovrannaturale presente in ogni uomo). Tra il XVII e il XVIII secolo sono state avanzate numerose teorie parziali sulla mente da parte di <a href="/wiki/Cartesio" title="Cartesio">Cartesio</a> e di <a href="/wiki/John_Locke" title="John Locke">Locke</a>, ma solo dalla metà del XIX secolo nascono teorie più esaustive in riferimento ai primi studi approfonditi sulla struttura del cervello. Dalla fine del XIX secolo gli studi sulla mente hanno avuto un incremento notevole che prosegue a tutt'oggi. Da ricordare, oltre agli studi di psicologia sperimentale, quelli propriamente <a href="/wiki/Psicoanalisi" title="Psicoanalisi">psicoanalitici</a> e <a href="/wiki/Psicoterapia" title="Psicoterapia">psicoterapeutici</a> nati con <a href="/wiki/Sigmund_Freud" title="Sigmund Freud">Freud</a>. Vere e proprie teorie sulla mente incominciano a profilarsi dalla metà del XX secolo e sono tutte, più o meno, implicanti i dati emersi sulla struttura del cervello e la sua comprensione scientifica. Talvolta il concetto di mente è stato utilizzato più o meno come sinonimo di <a href="/wiki/Coscienza_(psicologia)" title="Coscienza (psicologia)">coscienza</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Posizioni_principali">Posizioni principali</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifica la sezione Posizioni principali" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=2" title="Edit section&#39;s source code: Posizioni principali"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il termine è comunque oggetto di acceso dibattito e negli ultimi due decenni il concetto di mente è andato definendosi in tre posizioni principali<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>: </p> <ol><li>la mente è costituita da caratteristiche assolutamente proprie che fanno sì che sia possibile indagarla soltanto in quanto tale, in sé e senza alcun riferimento ad altro, neppure alla <a href="/wiki/Fisiologia" title="Fisiologia">fisiologia</a> del cervello;</li> <li>la mente, in quanto prodotto del cervello, è oggetto d'indagine della <a href="/wiki/Neurofisiologia" title="Neurofisiologia">neurofisiologia</a> attraverso tecniche moderne d'indagine basate sugli effetti di lesioni cerebrali localizzate e sull'attivazione differenziale (afflusso di sangue) in regioni specifiche a funzione definita e accertata;</li> <li>la mente, almeno per quanto riguarda le funzioni analitiche e computazionali, presenta notevoli analogie con i <a href="/wiki/Computer" title="Computer">computer</a>, tali da permettere di identificare nel cervello l'<a href="/wiki/Hardware" title="Hardware">hardware</a> e nella mente il <a href="/wiki/Software" title="Software">software</a>.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Attributi">Attributi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifica la sezione Attributi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=3" title="Edit section&#39;s source code: Attributi"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La discussione intorno a quali attributi umani costituiscano la mente è dibattuta. Alcuni sostengono che soltanto le più "alte" funzioni intellettive costituiscano la mente: in particolare, la <a href="/wiki/Ragione" title="Ragione">ragione</a>, l'<a href="/wiki/Intuizione" title="Intuizione">intuizione</a>, l'<a href="/wiki/Intenzionalit%C3%A0" title="Intenzionalità">intenzionalità</a> e la <a href="/wiki/Memoria_(psicologia)" class="mw-redirect" title="Memoria (psicologia)">memoria</a>. In questa prospettiva le <a href="/wiki/Emozione" title="Emozione">emozioni</a> – l'<a href="/wiki/Amore" title="Amore">amore</a>, l'<a href="/wiki/Odio_(sentimento)" class="mw-redirect" title="Odio (sentimento)">odio</a>, la <a href="/wiki/Paura" title="Paura">paura</a>, la <a href="/wiki/Felicit%C3%A0" title="Felicità">gioia</a> – avrebbero una natura più "primitiva" e soggettiva, ovvero legati ad una sfera per così dire istintuale, e andrebbero pertanto ben distinte dalla natura della mente e compresi invece nel concetto di <a href="/wiki/Psiche" title="Psiche">psiche</a>. </p><p>Altri invece sostengono che l'aspetto razionale di una persona non può essere distinto da quello emotivo, che essi condividono dunque la stessa natura e che vanno entrambi considerati come appartenenti alla mente dell'individuo giacché le funzioni razionali mediano con l'ambiente e gli altri soggetti le richieste impulsive o desideri irrazionali del profondo. In questa prospettiva vi sono teorie recenti che individuano nella mente differenti funzioni le quali, per quanto integrate (<i>mente plurintegrata</i>), sono distinguibili ed appartengono alle sfere intuitiva, intellettiva, razionale e sentimentale. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mente_e_cervello">Mente e cervello</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifica la sezione Mente e cervello" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=4" title="Edit section&#39;s source code: Mente e cervello"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Correlata a tale questione, relativa alla qualificazione delle funzioni cerebrali, sta anche quella della loro collocazione all'interno dell'<a href="/wiki/Encefalo" title="Encefalo">encefalo</a>, ovvero come e dove le facoltà mentali siano riferibili alla struttura del cervello. La questione riguarda una disciplina fiorita nel XIX secolo, la <a href="/wiki/Frenologia" title="Frenologia">frenologia</a>, oggi perlopiù superata dalle più recenti scoperte. Infatti, se è vero che in linea di massima certe funzioni mentali sono localizzate in determinate aree del cervello umano, è altrettanto vero che al danneggiamento di certe aree cerebrali può corrispondere un trasferimento funzionale ad altre aree. </p><p>I mezzi più importanti d'indagine oggi utilizzati per tali localizzazioni di funzioni sono la <a href="/wiki/Tomografia_a_emissione_di_positroni" title="Tomografia a emissione di positroni">tomografia a emissione di positroni</a> (PET) e la risonanza magnetica funzionale per immagini (<a href="/wiki/Risonanza_magnetica_funzionale" title="Risonanza magnetica funzionale">FMRI</a>), con le quali è possibile individuare quando dove e come si attiva una certa area cerebrale per stimoli standard sperimentali (linguaggio, memoria, emozioni, ecc.). </p><p>In ogni caso, la <a href="/wiki/Neurofisiologia" title="Neurofisiologia">neurofisiologia</a> moderna individua le facoltà mentali prevalentemente come "funzioni" che possono coinvolgere anche più aree cerebrali e, quantunque sia certamente la corteccia quella dove risiedono le facoltà più elevate, occorre tenere presente che esiste una sorta di "andata e ritorno" delle informazioni che coinvolgono parti più interne (<a href="/wiki/Amigdala" title="Amigdala">amigdala</a>, <a href="/wiki/Talamo" title="Talamo">talamo</a>, <a href="/wiki/Ipotalamo" title="Ipotalamo">ipotalamo</a>, <a href="/wiki/Ippocampo_(anatomia)" title="Ippocampo (anatomia)">ippocampo</a>) e quelle corticali individuabili in <a href="/wiki/Corteccia_frontale" class="mw-redirect" title="Corteccia frontale">corteccia frontale</a>, <a href="/w/index.php?title=Corteccia_parietale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Corteccia parietale (la pagina non esiste)">corteccia parietale</a>, <a href="/wiki/Corteccia_temporale" class="mw-redirect" title="Corteccia temporale">corteccia temporale</a>, <a href="/w/index.php?title=Corteccia_occipitale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Corteccia occipitale (la pagina non esiste)">corteccia occipitale</a>. </p><p>Impropriamente il termine <i>mente</i> è utilizzato spesso come sinonimo di <i><a href="/wiki/Pensiero" title="Pensiero">pensiero</a></i>: quella “conversazione privata” con sé stessi che ciascuno conduce "all'interno della propria testa" durante ogni istante della vita. Uno degli attributi fondamentali della mente, in questo senso, è il suo essere o appartenere ad una sfera fondamentalmente privata. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Storia_della_filosofia_della_mente">Storia della filosofia della mente</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifica la sezione Storia della filosofia della mente" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=5" title="Edit section&#39;s source code: Storia della filosofia della mente"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r133964453">.mw-parser-output .avviso .mbox-text-div>div,.mw-parser-output .avviso .mbox-text-full-div>div{font-size:90%}.mw-parser-output .avviso .mbox-image{flex-basis:52px;flex-grow:0;flex-shrink:0}.mw-parser-output .avviso .mbox-text-full-div .hide-when-compact{display:block}</style><div style="" class="ambox metadata plainlinks avviso avviso-contenuto"> <div class="avviso-immagine mbox-image noprint"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Question_book-4.svg" class="mw-file-description" title="Niente fonti!"><img alt="Niente fonti!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/45px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="45" height="35" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/68px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/90px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div> <div class="avviso-testo mbox-text"> <div class="mbox-text-div"><b>Questa voce o sezione &#32;sull'argomento scienza <a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">non cita le fonti necessarie</a> o quelle presenti sono insufficienti</b>. <div class="hide-when-compact"><b>Commento</b>: <i>nessuna fonte citata e punto di vista espresso non neutrale</i> <div class="noprint"><hr />Puoi <a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit">migliorare questa voce</a> aggiungendo citazioni da <a href="/wiki/Wikipedia:Fonti_attendibili" title="Wikipedia:Fonti attendibili">fonti attendibili</a> secondo le <a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">linee guida sull'uso delle fonti</a>. Segui i suggerimenti del <a href="/wiki/Progetto:Scienza" class="mw-redirect" title="Progetto:Scienza">progetto di riferimento</a>.</div> </div> </div> </div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130657691">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .vedi-anche{font-size:95%}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Filosofia_della_mente" title="Filosofia della mente">Filosofia della mente</a></b>.</span></div> </div> <p><a href="/wiki/Cartesio" title="Cartesio">Cartesio</a> fu il primo filosofo moderno a preferire il termine latino <i>mens</i> a quello di <i><a href="/wiki/Anima" title="Anima">anima</a></i> che riteneva equivoco perché poteva indicare, come in <a href="/wiki/Aristotele" title="Aristotele">Aristotele</a>, l'<a href="/wiki/Potenza_e_atto" class="mw-redirect" title="Potenza e atto">atto primo</a> di un corpo fisico-organico, atto relativo alle funzioni vegetative e nutritive.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Un esponente di spicco della prospettiva sostanzialista è stato <a href="/wiki/George_Berkeley" title="George Berkeley">George Berkeley</a>, vescovo <a href="/wiki/Chiesa_anglicana" title="Chiesa anglicana">anglicano</a> e filosofo del <a href="/wiki/XVIII_secolo" title="XVIII secolo">XVIII secolo</a>. Berkeley sosteneva che la <a href="/wiki/Materia_(fisica)" title="Materia (fisica)">materia</a> non esiste, e che ciò che gli uomini percepiscono come mondo materiale non è nient'altro che un'idea nella mente di Dio, e che quindi la mente umana è una pura manifestazione dell'anima. Sono pochi i filosofi disposti oggi ad accettare una prospettiva così estrema, ma l'idea che la mente umana abbia una natura o un'essenza diversa e più alta del mero insieme delle operazioni del cervello, continua ad incontrare un largo consenso. </p><p>La dottrina di Berkeley è stata attaccata da <a href="/wiki/Thomas_Henry_Huxley" title="Thomas Henry Huxley">Thomas Henry Huxley</a>, biologo del <a href="/wiki/XIX_secolo" title="XIX secolo">XIX secolo</a>, allievo di <a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Charles Darwin</a>, che sostenne i fenomeni della mente essere di un unico genere, e spiegabili esclusivamente a partire dai processi cerebrali. Huxley è vicino a quella scuola di pensiero materialista della filosofia inglese facente capo a <a href="/wiki/Thomas_Hobbes" title="Thomas Hobbes">Thomas Hobbes</a>, che sosteneva nel XVII secolo che ogni evento mentale ha il suo fondamento fisico, sebbene le conoscenze biologiche dell'epoca non gli consentissero di individuare con precisione tali basi fisiche. Huxley conciliò la dottrina di Hobbes con quella di Darwin, dando così luogo alla moderna prospettiva materialista (o funzionalista). </p><p>Questa linea di pensiero è stata rinvigorita dalla costante espansione della conoscenza circa le funzioni del cervello umano. Nel XIX secolo non era possibile affermare con certezza in che maniera il cervello svolgesse certe funzioni quali ad esempio la memoria, l'emozione, la percezione e la ragione, e ciò lasciava ampio spazio alle teorie sostanzialistiche e <a href="/wiki/Metafisica" title="Metafisica">metafisiche</a> della mente. Ma ogni progresso nello studio del cervello rendeva queste posizioni sempre meno salde, fino al punto in cui è diventato innegabilmente chiaro che tutte le componenti della mente hanno la propria origine nel funzionamento del cervello. </p><p>Il razionalismo di Huxley, in ogni caso, è stato scosso all'inizio del <a href="/wiki/XX_secolo" title="XX secolo">XX secolo</a> dalle idee di <a href="/wiki/Sigmund_Freud" title="Sigmund Freud">Sigmund Freud</a>, che sviluppò una teoria dell'<a href="/wiki/Inconscio" title="Inconscio">inconscio</a>, sostenendo che i processi mentali di cui gli uomini sono soggettivamente coscienti non costituiscono che una piccola parte dell'intera attività mentale. Tale teoria può anche essere considerata come una ripresa dell'idea sostanzialistica in chiave secolare. Sebbene Freud non abbia mai negato che la mente sia una funzione del cervello, sostenne che la mente ha una coscienza sua propria della quale non siamo coscienti, che non possiamo controllare e alla quale è possibile accedere solo tramite la <a href="/wiki/Psicoanalisi" title="Psicoanalisi">psicoanalisi</a> (ed in particolare tramite l'<a href="/w/index.php?title=Interpretazione_dei_sogni&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Interpretazione dei sogni (la pagina non esiste)">interpretazione dei sogni</a>). La teoria dell'inconscio di Freud, sebbene impossibile da dimostrare empiricamente, e quindi tutt'altro che dimostrata scientificamente, è stata ampiamente assorbita nella cultura occidentale ed ha fortemente influenzato la rappresentazione comune della mente. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Il_punto_di_vista_del_pensiero_indiano">Il punto di vista del pensiero indiano</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifica la sezione Il punto di vista del pensiero indiano" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=6" title="Edit section&#39;s source code: Il punto di vista del pensiero indiano"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mentre in Occidente è prevalsa a partire da <a href="/wiki/Cartesio" title="Cartesio">Cartesio</a> e almeno sino al XIX secolo la prospettiva dualista (con la sola eccezione di <a href="/wiki/Baruch_Spinoza" title="Baruch Spinoza">Spinoza</a> per il quale "Dio = Mente" e "Mente = Uno-Tutto = Natura), nelle culture dell'Oriente prevale la visione olistica di una mente-anima globale, l'<a href="/wiki/%C4%80tman" title="Ātman">Ātman</a>, riflessa nella mente degli uomini come Jivatman. Questa prospettiva della mente nel pensiero <a href="/wiki/Filosofie_orientali" title="Filosofie orientali">filosofico orientale</a>, caratterizza il corso completamente differente del pensiero orientale rispetto a quello occidentale. </p><p>All'interno di esso spicca il pensiero <a href="/wiki/Buddhismo" class="mw-redirect" title="Buddhismo">buddhista</a>, secondo cui la mente non è un'entità, e nemmeno un sistema che esercita funzioni, ma piuttosto un processo e quindi è definita anche come "mentare". La mente (o "il mentare") secondo tale pensiero è un ponte tra anima (parte eterna dell'individuo) e corpo (parte mortale dell'individuo), a questo è dovuto il suo "irrequieto" movimento per unire due parti impossibili da unire tra loro, ossia l'assoluto e la morte. </p><p>Secondo il <a href="/wiki/Buddhismo" class="mw-redirect" title="Buddhismo">Buddhismo</a>, la mente è un flusso di singoli istanti di esperienza consapevole e chiara. Nella sua condizione non illuminata, la mente esprime le proprie qualità quali pensieri, percezioni e ricordi grazie alla consapevolezza. La sua vera essenza illuminata è libera dall'attaccamento ad un sé e si sperimenta inseparabile dallo <a href="/wiki/Spazio_(fisica)" title="Spazio (fisica)">spazio</a> come consapevolezza aperta, chiara ed illimitata. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Natura_della_mente:_dibattito_attuale">Natura della mente: dibattito attuale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifica la sezione Natura della mente: dibattito attuale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=7" title="Edit section&#39;s source code: Natura della mente: dibattito attuale"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>I <a href="/wiki/Filosofia" title="Filosofia">filosofi</a> e gli <a href="/wiki/Psicologia" title="Psicologia">psicologi</a> restano divisi circa la natura della mente. Alcuni, partendo dalla cosiddetta <b>prospettiva sostanzialista</b> o <b>essenzialista</b>, sostengono che la mente sia una entità a sé, avente probabilmente il proprio fondamento funzionale nel cervello, ma essenzialmente distinta da esso. Quindi un'esistenza autonoma e come tale oggetto d'indagine. Questa prospettiva, facente capo a <a href="/wiki/Platone" title="Platone">Platone</a>, è stata successivamente assunta all'interno del pensiero <a href="/wiki/Cristiano_(religione)" title="Cristiano (religione)">cristiano</a> e in qualche modo radicalizzata da Cartesio. </p><p>Nella sua forma estrema, la prospettiva sostanzialista mette insieme con la prospettiva teologica il fatto che la mente sia un'entità completamente separata dal corpo, una manifestazione fisica dell'anima, e che essa sopravviva alla morte del corpo e ritorni a Dio, suo creatore. Altri ancora assumono la <b>prospettiva funzionalista</b>, facente capo ad <a href="/wiki/Aristotele" title="Aristotele">Aristotele</a>, la quale sostiene che la mente è soltanto un termine utilizzato per motivi di comodità ai fini della rappresentazione di una moltitudine di funzioni mentali che hanno poco in comune tra loro, ma riconoscibili attraverso la <i><a href="/wiki/Coscienza_(filosofia)" title="Coscienza (filosofia)">coscienza</a></i>. </p><p>La <a href="/wiki/Consapevolezza" title="Consapevolezza">consapevolezza</a> di possedere una mente e di poterne cogliere gli effetti percettivi e cogitativi trova in ogni caso il proprio centro nella <i>coscienza</i>. Gli studiosi distinguono una <i>coscienza primaria</i> o <i>nucleare</i> a cui competono quelle funzioni-base che si esprimono in "consapevolezza del mondo esterno", attraverso la <i>percezione</i> e in "consapevolezza del proprio corpo" attraverso la <i>propriocezione</i> <a href="/wiki/Autocoscienza" title="Autocoscienza">autocoscienza</a>. Tranne il fatto che gli uomini sono tutti coscienti della propria esistenza, i funzionalisti tendono a sostenere che gli attributi che denominiamo collettivamente la “mente” sono strettamente legati alle funzioni del cervello (la mente come attività del cervello) e non hanno esistenza autonoma rispetto a questo. In questa prospettiva la mente è una manifestazione soggettiva dell'esser coscienti: nient'altro che la facoltà del cervello di manifestarsi come coscienza. Il concetto della mente è quindi un mezzo tramite il quale il cervello cosciente comprende le sue stesse operazioni. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Modelli_mentali">Modelli mentali</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifica la sezione Modelli mentali" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=8" title="Edit section&#39;s source code: Modelli mentali"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In epoca moderna la complessità delle funzioni mentali ha indotto <a href="/wiki/Antropologia" title="Antropologia">antropologi</a>, <a href="/wiki/Psicoanalisi" title="Psicoanalisi">psicoanalisti</a>, filosofi e neurofisiologi a cercare di individuare strutture mentali a cui attribuire le diverse categorie funzionali di pensiero. Il principio di partenza è stato quello di considerare il <a href="/wiki/Pensiero" title="Pensiero">pensiero</a> come un prodotto del lavoro dei <a href="/wiki/Neurone" title="Neurone">neuroni</a> e delle <a href="/wiki/Sinapsi" title="Sinapsi">sinapsi</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Modelli_psicoanalitici">Modelli psicoanalitici</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifica la sezione Modelli psicoanalitici" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=9" title="Edit section&#39;s source code: Modelli psicoanalitici"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>I primi modelli mentali noti sono certamente quelli prodotti dagli psicoanalisti a cominciare da <a href="/wiki/Sigmund_Freud" title="Sigmund Freud">Sigmund Freud</a>, che nelle diverse sue elaborazioni, sviluppate nella sua lunga attività, ha apportato mutamenti abbastanza importanti. Ad esempio se nel primo modello l'<a href="/wiki/Inconscio" title="Inconscio">inconscio</a> era l'insieme del <i>rimosso</i>, nella sostituzione con l'<a href="/wiki/Es_(psicologia)" title="Es (psicologia)">Es</a> il rimosso diventa il prodotto di una "funzione" mentale, quale è appunto l'<i>Es</i>. Nasce così un modello abbastanza differente dal precedente Inconscio/Preconscio/Conscio, perché quello Es/Io/Super-io si presenta come una vera e propria struttura mentale, estesa tra irrazionalità e razionalità, e sposta la psicoanalisi freudiana dal livello puramente analitico-terapeutico a quello filosofico. </p><p><a href="/wiki/Alfred_Adler" title="Alfred Adler">Alfred Adler</a> non modifica sostanzialmente il modello freudiano ma lo arricchisce di elementi etici e sociologici che nel collega viennese erano abbastanza assenti. Coglie nell'istinto di autoaffermazione e sopraffazione dell'altro una spinta all'aggressività come la più importante pulsione psichica. Facendo questo Adler va in senso opposto alla modellizzazione pluralistica, tendendo a fare della mente umana un'unità funzionale. <a href="/wiki/Carl_Gustav_Jung" title="Carl Gustav Jung">Carl Gustav Jung</a> è colui che più radicalmente modifica il modello freudiano, in senso metafisico e pluralistico. </p><p>Per Jung la mente, divisa in inconscio e io cosciente, viene a concentrarsi sul concetto di <a href="/wiki/Individualit%C3%A0" class="mw-redirect" title="Individualità">individualità</a> personale che questo comporta. Un'individualità personale però piuttosto complessa, in quanto l'io ha dei "compagni", ed essi sono: la persona, l'ombra, l'anima-animus e il sé. In <i>L'anima e la vita</i> egli concepisce la mente come una dimora dove più funzioni si connettono a determinare ciò che è una certa personalità psichica, con l"io" nel suo centro circondato da una specie di corte di funzioni collaboratrici. La <i>persona</i> è vista come uno scudo dell'io verso il mondo esterno, per l'esattezza "un compromesso tra l'io e la società". La <i>ombra</i> è il lato oscuro dell'individualità ed è quindi un compagno visto come negativo. La <i>anima-animus</i> evoca un poco la dualità <i>yin/yang</i> taoista ed è insieme l'elemento maschile e quello femminile che ci sono in ognuno di noi. Il <i>sé</i>, infine è il fondo remoto da cui è nato l'io, la sua origine. Un sé è umano ma può anche essere visto come il ricettacolo di uno spirito divino. </p><p>L'importanza storica dei modelli psicoanalitici sta nell'aver smesso di considerare la mente come una struttura unitaria ma come un insieme articolato, dove le singole funzioni che fanno il lavoro mentale sono sicuramente connesse, ma non sempre univoche. E ciò non solo per le dinamiche psicopatologiche <a href="/wiki/Dissociazione_(neuropsicologia)" title="Dissociazione (neuropsicologia)">dissociative</a> ben note alla clinica; lo studio dell'articolazione delle funzioni mentali è peraltro presente nelle più avanzate ricerche messe in opera dalle <a href="/wiki/Scienze_cognitive" title="Scienze cognitive">scienze cognitive</a>, costrette ad ammettere la complessità della mente e la probabile impossibilità di assimilare del tutto il cervello umano ad un <a href="/wiki/Intelligenza_artificiale" title="Intelligenza artificiale">computer</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Modelli_filosofici">Modelli filosofici</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifica la sezione Modelli filosofici" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=10" title="Edit section&#39;s source code: Modelli filosofici"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il concetto di mente nasce nel <a href="/wiki/XVII_secolo" title="XVII secolo">XVII secolo</a> con la divisione da parte di <a href="/wiki/Cartesio" title="Cartesio">Cartesio</a> dell'uomo in corpo (<i><a href="/wiki/Res_cogitans_e_res_extensa" title="Res cogitans e res extensa">res extensa</a></i>) e mente come sede del pensiero (<i><a href="/wiki/Res_cogitans_e_res_extensa" title="Res cogitans e res extensa">res cogitans</a></i>) nota come <a href="/wiki/Dualismo_cartesiano" class="mw-redirect" title="Dualismo cartesiano">dualismo cartesiano</a>. La separazione della sostanza che pensa da quella che esplica le funzioni vitali ha la sua ragion d'essere nella diversità funzionale, ma Cartesio ne fa una questione <a href="/wiki/Metafisica" title="Metafisica">metafisica</a> gravida di conseguenze. In ogni caso la dicotomizzazione fa sì che il corpo resti una evidente struttura polifunzionale, fatte salve le importanti componenti olistiche, mentre la mente fatta coincidere col pensiero diventa qualche cosa di immateriale che fa tutt'uno e con la funzione del pensare e con ciò che produce, cioè il pensiero. Separata dal corpo la mente diventa come pensiero un'entità immateriale ed astratta e nondimeno testimone della realtà dell'"existo" in ragione del "cogito". </p><p><a href="/wiki/John_Locke" title="John Locke">John Locke</a> sviluppa una fondamentale analisi del pensiero intelligente come produttore di idee, ma la sua attenzione si sofferma su queste e non sulla macchina che le produce. Alla fine la sua è una interessante analisi della tipologia delle idee per come sono, si formano, si coniugano verso il sempre più complesso con i suoi correlati, ma si occupa scarsamente delle modalità con cui si producono le differenze cogitative in senso funzionale e quindi in riferimento alla struttura mentale. </p><p><a href="/wiki/Immanuel_Kant" title="Immanuel Kant">Immanuel Kant</a> ha una visione piuttosto unitaria della mente col corpo attraverso una sintesi che è ad un tempo <a href="/wiki/Razionalismo" title="Razionalismo">razionalistica</a> ed <a href="/wiki/Empirismo" title="Empirismo">empiristica</a>, quindi in senso contrario alla dicotomia cartesiana. Ma da lì in poi subentrano nell'analisi della mente discipline nuove nate dalla <a href="/wiki/Medicina" title="Medicina">medicina</a> e verso la fine del Settecento il salto di qualità si ha con <a href="/wiki/Pierre_Jean_Georges_Cabanis" title="Pierre Jean Georges Cabanis">Pierre Cabanis</a> il medico-filosofo che può esser considerato il fondatore della <a href="/wiki/Psicologia" title="Psicologia">psicologia</a>. </p><p>A partire dalla fine del secolo XX l'indagine sulla mente si frammenta e lo <a href="/wiki/Psicoanalisi" title="Psicoanalisi">psicoanalista</a> e filosofo <a href="/wiki/Umberto_Galimberti" title="Umberto Galimberti">Umberto Galimberti</a> individua una dozzina di nuove discipline che si occupano della mente: elementarismo, <a href="/wiki/Funzionalismo_(filosofia_della_mente)" title="Funzionalismo (filosofia della mente)">funzionalismo</a>, associazionismo, <a href="/wiki/Comportamentismo" title="Comportamentismo">comportamentismo</a>, <a href="/wiki/Psicologia_cognitiva" title="Psicologia cognitiva">cognitivismo</a>, psicologia della forma (Gestalt), <a href="/wiki/Fenomenologia" title="Fenomenologia">fenomenologia</a>, psicologia dell'Atto, <a href="/wiki/Psicoanalisi" title="Psicoanalisi">psicoanalisi</a>, psicologia sistemica, <a href="/wiki/Psicologia_sociale" title="Psicologia sociale">psicologia sociale</a>, <a href="/wiki/Fisicalismo" title="Fisicalismo">fisicalismo</a>.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Tutte queste discipline vengono a coniugarsi con la filosofia perché tutte, dal più al meno, da essa implicate. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Modelli_cognitivisti_e_computazionalisti">Modelli cognitivisti e computazionalisti</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifica la sezione Modelli cognitivisti e computazionalisti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=11" title="Edit section&#39;s source code: Modelli cognitivisti e computazionalisti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il dibattito circa la natura della mente attiene soprattutto allo sviluppo dell'<a href="/wiki/Intelligenza_artificiale" title="Intelligenza artificiale">intelligenza artificiale</a>. Se verrà scoperto che la mente è davvero qualcosa di separato (ovvero di più alto) dal funzionamento del cervello, quasi sicuramente sarà per sempre impossibile che una macchina, per quanto sofisticata, possa riprodurla. D'altro canto, se si scoprirà che la mente non è altro che un insieme di funzioni cerebrali correlate, sarà allora possibile – almeno in teoria&#160;– creare una macchina dotata di una mente. </p><p>La “Mind/Brain/Behavior Interfaculty Initiative (MBB)” intrapresa dalla <a href="/wiki/Universit%C3%A0_di_Harvard" class="mw-redirect" title="Università di Harvard">università di Harvard</a> ha lo scopo di mettere in luce la struttura, la funzione, l'evoluzione, lo sviluppo e la patologia del <a href="/wiki/Sistema_nervoso_umano" title="Sistema nervoso umano">sistema nervoso</a> in relazione al comportamento umano e alla vita della mente. Ciò in collaborazione con i dipartimenti di <a href="/wiki/Psicologia" title="Psicologia">psicologia</a>, <a href="/wiki/Neurobiologia" class="mw-redirect" title="Neurobiologia">neurobiologia</a>, <a href="/wiki/Neurologia" title="Neurologia">neurologia</a>, biologia molecolare e cellulare, <a href="/wiki/Radiologia" title="Radiologia">radiologia</a>, <a href="/wiki/Psichiatria" title="Psichiatria">psichiatria</a>, biologia degli organismi e dell'evoluzione, <a href="/wiki/Storia_delle_scienze" class="mw-redirect" title="Storia delle scienze">storia delle scienze</a> e <a href="/wiki/Linguistica" title="Linguistica">linguistica</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Modelli_evoluzionistici">Modelli evoluzionistici</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifica la sezione Modelli evoluzionistici" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=12" title="Edit section&#39;s source code: Modelli evoluzionistici"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Quasi contemporaneamente un modello evoluzionista della mente è stato proposto negli USA da Gerald Edelman e in Francia da Jean-Pierre Changeux, ma essi differiscono per quanto riguarda la definizione sia sotto il profilo funzionale che sotto quello strutturale. Il modello di Edelman è la <i>Teoria della Selezione dei Gruppi Neurali</i> o più semplicemente <i>darwinismo neurale</i>, in essa si nega valore scientifico ai modelli computazionali, perché il cervello animale non ha nulla a che vedere col computer. Il darwinismo neurale si basa su tre principi evolutivi: 1° la selezione neurale nella fase dello sviluppo cerebrale in cui nasce la mappatura. 2° la selezione dei neuroni dovuta alle esperienze dell'animale uomo, attraverso le quali si forma un repertorio più avanzato di funzioni mentali. 3° il <i>rientro connessionale</i> attraverso il quale avviene la continua ricombinazione e implementazione dei circuiti per l'andare avanti e indietro dell'informazione raccolta nel vissuto esperienziale. Changeux propone invece un'architettura neuronale della mente su base esclusivamente epigenetica, per cui ogni mente evolve per trasformazione di mappe e circuiti in base alle proprie esperienze personali. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Note">Note</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifica la sezione Note" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=13" title="Edit section&#39;s source code: Note"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> De Giorgio Andrea, <span style="font-style:italic;">La mente mente? Chi siamo quando nessuno guarda</span>, Galata Edizioni, 2017.</cite></span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2"><b>^</b></a> <span class="reference-text">M. Marianelli, L. Mauro, M. Moschini, G. D'anna, <i>Anima, corpo, relazioni. Storia della filosofia da una prospettiva antropologica</i>, Città Nuova, 2023, vol. 2, p. 131. <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-88-311-3546-7" title="Speciale:RicercaISBN/978-88-311-3546-7">ISBN&#160;978-88-311-3546-7</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3"><b>^</b></a> <span class="reference-text">U. Galimberti <i>Enciclopedia di Psicologia</i>, Garzanti 1999, pag. 643</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifica la sezione Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=14" title="Edit section&#39;s source code: Bibliografia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Andrea De Giorgio, <i>La mente mente? Chi siamo quando nessuno guarda</i>, Galata Edizioni, 2017</li> <li><a href="/wiki/Edoardo_Boncinelli" title="Edoardo Boncinelli">Edoardo Boncinelli</a>, <i>La vita della nostra mente</i>, Ed. Laterza, Roma-Bari 2011</li> <li>Edoardo Boncinelli, <i>Il cervello, la mente e l'anima</i>, Milano, Mondadori 1999</li> <li>Gerald Edelman, <i>Sulla materia della mente</i>, Milano, Adelphi 1993</li> <li>Gerald Edelman, <i>Più grande del cielo</i>, Torino, Einaudi 2004</li> <li>Gerald Edelman, G.Tononi, <i>Un universo di coscienza</i>, Torino, Einaudi 2002.</li> <li><a href="/wiki/Leon_Festinger" title="Leon Festinger">Leon Festinger</a>, Teoria della dissonanza cognitiva, Milano, FrancoAngeli 2005</li> <li>Owen Flanagan, Anime che sognano, Roma, Editori Riuniti 2000</li> <li><a href="/wiki/David_J._Linden" class="mw-redirect" title="David J. Linden">David J. Linden</a>, <i>La mente casuale</i>, Milano, Centro Scientifico Editore 2009</li> <li><a href="/wiki/Maria_Montessori" title="Maria Montessori">Maria Montessori</a>, La mente del bambino, Milano, Garzanti 1970</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voci_correlate">Voci correlate</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifica la sezione Voci correlate" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=15" title="Edit section&#39;s source code: Voci correlate"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Scienze_cognitive" title="Scienze cognitive">Scienze cognitive</a></li> <li><a href="/wiki/Intelligenza_artificiale" title="Intelligenza artificiale">Intelligenza artificiale</a></li> <li><a href="/wiki/Psicologia" title="Psicologia">Psicologia</a></li> <li><a href="/wiki/Psicoanalisi" title="Psicoanalisi">Psicoanalisi</a></li> <li><a href="/wiki/Coscienza_(filosofia)" title="Coscienza (filosofia)">Coscienza (filosofia)</a></li> <li><a href="/wiki/Coscienza_(psicologia)" title="Coscienza (psicologia)">Coscienza (psicologia)</a></li> <li><a href="/wiki/Filosofia_della_mente" title="Filosofia della mente">Filosofia della mente</a></li> <li><a href="/wiki/Filosofia_del_corpo" title="Filosofia del corpo">Filosofia del corpo</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Altri_progetti">Altri progetti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifica la sezione Altri progetti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=16" title="Edit section&#39;s source code: Altri progetti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div id="interProject" class="toccolours" style="display: none; clear: both; margin-top: 2em"><p id="sisterProjects" style="background-color: #efefef; color: black; font-weight: bold; margin: 0"><span>Altri progetti</span></p><ul title="Collegamenti verso gli altri progetti Wikimedia"> <li class="" title=""><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Mente" class="extiw" title="q:Mente">Wikiquote</a></li> <li class="" title=""><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/mente" class="extiw" title="wikt:mente">Wikizionario</a></li> <li class="" title=""><span class="plainlinks" title="commons:Category:Mind"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mind?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span></li></ul></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" title="Collabora a Wikiquote"><img alt="Collabora a Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/18px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/27px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/36px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> <a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" class="extiw" title="q:">Wikiquote</a> contiene citazioni sulla <b><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Mente" class="extiw" title="q:Mente">mente</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" title="Collabora a Wikizionario"><img alt="Collabora a Wikizionario" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/18px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/27px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/36px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a></span> <a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" class="extiw" title="wikt:">Wikizionario</a> contiene il lemma di dizionario «<b><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/mente" class="extiw" title="wikt:mente">mente</a></b>»</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it" title="Collabora a Wikimedia Commons"><img alt="Collabora a Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span> contiene immagini o altri file sulla <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mind?uselang=it">mente</a></span></b></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Collegamenti_esterni">Collegamenti esterni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifica la sezione Collegamenti esterni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mente&amp;action=edit&amp;section=17" title="Edit section&#39;s source code: Collegamenti esterni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><cite id="CITEREFDizionario_di_filosofia" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/mente_(Dizionario-di-filosofia)/"><span style="font-style:italic;">mente</span></a>, in <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Dizionario_di_filosofia" class="mw-redirect" title="Dizionario di filosofia">Dizionario di filosofia</a></span>, <a href="/wiki/Istituto_dell%27Enciclopedia_Italiana" title="Istituto dell&#39;Enciclopedia Italiana">Istituto dell'Enciclopedia Italiana</a>, 2009.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q450#P7993" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFBritannica.com" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/mind"><span style="font-style:italic;">mind</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Britannica" title="Enciclopedia Britannica">Enciclopedia Britannica</a></span>, Encyclopædia Britannica, Inc.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q450#P1417" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFCatholic_Encyclopedia" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newadvent.org/cathen/10321a.htm"><span style="font-style:italic;">Mente</span></a>, in <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Catholic_Encyclopedia" title="Catholic Encyclopedia">Catholic Encyclopedia</a></span>, Robert Appleton Company.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q450#P3241" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20050507114254/http://magma.nationalgeographic.com/ngm/0503/feature1/index.html">https://web.archive.org/web/20050507114254/http://magma.nationalgeographic.com/ngm/0503/feature1/index.html</a></li></ul> <table class="noprint itwiki_template_toc radius" style="clear:both;" align="center" width="100%"> <tbody><tr style="background:#66CDAA; border-top-right-radius:.7em; -moz-border-radius-topright:.7em; border-top-left-radius:.7em; -moz-border-radius-topleft:.7em"> <td align="center" colspan="3"><div style="float:left; width:6em; text-align:left; padding:0 10px;"> <div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Scienze_cognitive" title="Template:Scienze cognitive"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a>&#160;·&#160;<a href="/w/index.php?title=Discussioni_template:Scienze_cognitive&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Discussioni template:Scienze cognitive (la pagina non esiste)"><span title="Discuti del template">D</span></a>&#160;·&#160;<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Scienze_cognitive&amp;action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l&#39;anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><div style="float:right; width:6em; text-align:right; padding:0 10px;"> &#160; </div><b><a href="/wiki/Scienze_cognitive" title="Scienze cognitive">Scienze cognitive</a></b> </td></tr> <tr> <td align="" rowspan="4"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Phrenology1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Phrenology1.jpg/50px-Phrenology1.jpg" decoding="async" width="50" height="59" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Phrenology1.jpg/75px-Phrenology1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Phrenology1.jpg/100px-Phrenology1.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="529" /></a></span>&#160;</td> <td> </td> <td align="right" rowspan="4">&#160;<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Nicolas_P._Rougier%27s_rendering_of_the_human_brain.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Nicolas_P._Rougier%27s_rendering_of_the_human_brain.png/70px-Nicolas_P._Rougier%27s_rendering_of_the_human_brain.png" decoding="async" width="70" height="53" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Nicolas_P._Rougier%27s_rendering_of_the_human_brain.png/105px-Nicolas_P._Rougier%27s_rendering_of_the_human_brain.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Nicolas_P._Rougier%27s_rendering_of_the_human_brain.png/140px-Nicolas_P._Rougier%27s_rendering_of_the_human_brain.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a></span> </td></tr> <tr> <td align="center"><a href="/wiki/Filosofia_della_mente" title="Filosofia della mente">Filosofia della mente</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Intelligenza_artificiale" title="Intelligenza artificiale">Intelligenza artificiale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Linguistica_cognitiva" title="Linguistica cognitiva">Linguistica cognitiva</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Neuroscienze_cognitive" title="Neuroscienze cognitive">Neuroscienze cognitive</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Psicologia_cognitiva" title="Psicologia cognitiva">Psicologia cognitiva</a> </td></tr> <tr> <td align="center"><a href="/wiki/Antropologia" title="Antropologia">Antropologia</a> cognitiva<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Economia_cognitiva" title="Economia cognitiva">Economia cognitiva</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ergonomia_cognitiva" title="Ergonomia cognitiva">Ergonomia cognitiva</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Etologia_umana" title="Etologia umana">Etologia umana</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Finanza_comportamentale" title="Finanza comportamentale">Finanza comportamentale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Genetica" title="Genetica">Genetica</a> comportamentale </td></tr> <tr> <td align="center"><a class="mw-selflink selflink">Mente</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cervello_(anatomia_umana)" title="Cervello (anatomia umana)">Cervello</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cognizione" title="Cognizione">Cognizione</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Comportamento" title="Comportamento">Comportamento</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Comunicazione" title="Comunicazione">Comunicazione</a> </td></tr> <tr style="background:#66CDAA; border-bottom-right-radius:.7em; -moz-border-radius-bottomright:.7em; border-bottom-left-radius:.7em; -moz-border-radius-bottomleft:.7em"> <td align="center" colspan="3"><small><a href="/wiki/Categoria:Scienze_cognitive" title="Categoria:Scienze cognitive">Tutte le voci</a></small> </td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140554510">.mw-parser-output .CdA{border:1px solid #aaa;width:100%;margin:auto;font-size:90%;padding:2px}.mw-parser-output .CdA th{background-color:#f2f2f2;font-weight:bold;width:20%}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}</style><table class="CdA"><tbody><tr><th><a href="/wiki/Aiuto:Controllo_di_autorit%C3%A0" title="Aiuto:Controllo di autorità">Controllo di autorità</a></th><td><a href="/wiki/Nuovo_soggettario" title="Nuovo soggettario">Thesaurus BNCF</a> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=4100">4100</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="tedesco">DE</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4019830-3">4019830-3</a></span></td></tr></tbody></table> <div class="noprint" style="width:100%; padding: 3px 0; display: flex; flex-wrap: wrap; row-gap: 4px; column-gap: 8px; box-sizing: border-box;"><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140555418">.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{width:100%;line-height:25px;border:1px solid #CCF;background-color:#F0EEFF;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#FAFAFA}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}</style><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Owl_of_Minerva.png" class="mw-file-description" title="Filosofia"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Owl_of_Minerva.png/21px-Owl_of_Minerva.png" decoding="async" width="21" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Owl_of_Minerva.png/32px-Owl_of_Minerva.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Owl_of_Minerva.png/42px-Owl_of_Minerva.png 2x" data-file-width="118" data-file-height="140" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Filosofia" title="Portale:Filosofia">Portale Filosofia</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Brain_art.png" class="mw-file-description" title="Neuroscienze"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Brain_art.png/25px-Brain_art.png" decoding="async" width="25" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Brain_art.png/38px-Brain_art.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Brain_art.png/50px-Brain_art.png 2x" data-file-width="100" data-file-height="92" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Neuroscienze" title="Portale:Neuroscienze">Portale Neuroscienze</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Psi2.svg" class="mw-file-description" title="Psicologia"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Psi2.svg/25px-Psi2.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Psi2.svg/38px-Psi2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Psi2.svg/50px-Psi2.svg.png 2x" data-file-width="100" data-file-height="100" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Psicologia" title="Portale:Psicologia">Portale Psicologia</a></b></div></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐85d55f5b47‐8mzv6 Cached time: 20250317111502 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.343 seconds Real time usage: 0.438 seconds Preprocessor visited node count: 6733/1000000 Post‐expand include size: 18134/2097152 bytes Template argument size: 2081/2097152 bytes Highest expansion depth: 15/100 Expensive parser function count: 7/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 6968/5000000 bytes Lua time usage: 0.191/10.000 seconds Lua memory usage: 5520137/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 356.552 1 -total 37.83% 134.883 1 Template:Collegamenti_esterni 13.49% 48.093 1 Template:Portale 11.66% 41.563 1 Template:F 11.20% 39.921 1 Template:Avviso 9.76% 34.812 1 Template:Interprogetto 8.58% 30.597 3 Template:Icona_argomento 7.26% 25.903 1 Template:Nota_disambigua 6.91% 24.629 1 Template:Controllo_di_autorità 6.79% 24.217 1 Template:Categorie_avviso --> <!-- Saved in parser cache with key itwiki:pcache:2626970:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250317111502 and revision id 143919809. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Estratto da "<a dir="ltr" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Mente&amp;oldid=143919809">https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Mente&amp;oldid=143919809</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categoria:Categorie" title="Categoria:Categorie">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Mente" title="Categoria:Mente">Mente</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Filosofia_della_mente" title="Categoria:Filosofia della mente">Filosofia della mente</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Processi_psicologici" title="Categoria:Processi psicologici">Processi psicologici</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorie nascoste: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Senza_fonti_-_scienza" title="Categoria:Senza fonti - scienza">Senza fonti - scienza</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Senza_fonti_-_marzo_2012" title="Categoria:Senza fonti - marzo 2012">Senza fonti - marzo 2012</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P7993_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P7993 letta da Wikidata">P7993 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P1417_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P1417 letta da Wikidata">P1417 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3241_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P3241 letta da Wikidata">P3241 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_Thesaurus_BNCF" title="Categoria:Voci con codice Thesaurus BNCF">Voci con codice Thesaurus BNCF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_GND" title="Categoria:Voci con codice GND">Voci con codice GND</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_non_biografiche_con_codici_di_controllo_di_autorit%C3%A0" title="Categoria:Voci non biografiche con codici di controllo di autorità">Voci non biografiche con codici di controllo di autorità</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Questa pagina è stata modificata per l'ultima volta il&#160;9 mar 2025 alle 13:54.</li> <li id="footer-info-copyright">Il testo è disponibile secondo la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it">licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo</a>; possono applicarsi condizioni ulteriori. Vedi le <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/it">condizioni d'uso</a> per i dettagli.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/it">Informativa sulla privacy</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Sala_stampa/Wikipedia">Informazioni su Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Avvertenze_generali">Avvertenze</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Codice di condotta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Sviluppatori</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/it.wikipedia.org">Statistiche</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Dichiarazione sui cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//it.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Mente&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versione mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l&#039;indice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l&#039;indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Mente</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>141 lingue</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Aggiungi argomento</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-56f98d4d58-zphx9","wgBackendResponseTime":138,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.343","walltime":"0.438","ppvisitednodes":{"value":6733,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":18134,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2081,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":6968,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 356.552 1 -total"," 37.83% 134.883 1 Template:Collegamenti_esterni"," 13.49% 48.093 1 Template:Portale"," 11.66% 41.563 1 Template:F"," 11.20% 39.921 1 Template:Avviso"," 9.76% 34.812 1 Template:Interprogetto"," 8.58% 30.597 3 Template:Icona_argomento"," 7.26% 25.903 1 Template:Nota_disambigua"," 6.91% 24.629 1 Template:Controllo_di_autorità"," 6.79% 24.217 1 Template:Categorie_avviso"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.191","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5520137,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-85d55f5b47-8mzv6","timestamp":"20250317111502","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Mente","url":"https:\/\/it.wikipedia.org\/wiki\/Mente","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q450","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q450","author":{"@type":"Organization","name":"Contributori ai progetti Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-05-10T13:37:24Z","dateModified":"2025-03-09T12:54:04Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/0c\/RobertFuddBewusstsein17Jh.png","headline":"insieme delle funzioni superiori del cervello"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10