CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Germania Slavica – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"7517790b-abcd-4341-a056-756fb14a8609","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Germania_Slavica","wgTitle":"Germania Slavica","wgCurRevisionId":71428770,"wgRevisionId":71428770,"wgArticleId":3336399,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania bez określonego trybu","Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Historia Niemiec","Plemiona połabskie"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Germania_Slavica","wgRelevantArticleId":3336399,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":71428770,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q174794","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site", "mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession", "wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Central_Europe%2C_919-1125.jpg/1200px-Central_Europe%2C_919-1125.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="947"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Central_Europe%2C_919-1125.jpg/800px-Central_Europe%2C_919-1125.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="632"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Central_Europe%2C_919-1125.jpg/640px-Central_Europe%2C_919-1125.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="505"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Germania Slavica – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Germania_Slavica"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Germania_Slavica"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Germania_Slavica rootpage-Germania_Slavica skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Germania+Slavica" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Germania+Slavica" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Germania+Slavica" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Germania+Slavica" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Germania_Slavica_jako_kraina_historyczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Germania_Slavica_jako_kraina_historyczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Germania Slavica jako kraina historyczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Germania_Slavica_jako_kraina_historyczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Germania_Slavica_jako_interdyscyplinarna_grupa_badawcza_(1976–1991)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Germania_Slavica_jako_interdyscyplinarna_grupa_badawcza_(1976–1991)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Germania Slavica jako interdyscyplinarna grupa badawcza (1976–1991)</span> </div> </a> <ul id="toc-Germania_Slavica_jako_interdyscyplinarna_grupa_badawcza_(1976–1991)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zakres_badań" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zakres_badań"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Zakres badań</span> </div> </a> <ul id="toc-Zakres_badań-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Punkt_wyjścia_do_historii_badań" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Punkt_wyjścia_do_historii_badań"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Punkt wyjścia do historii badań</span> </div> </a> <ul id="toc-Punkt_wyjścia_do_historii_badań-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Stan_badań_w_1980_roku_oraz_kwestie_badawcze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Stan_badań_w_1980_roku_oraz_kwestie_badawcze"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Stan badań w 1980 roku oraz kwestie badawcze</span> </div> </a> <ul id="toc-Stan_badań_w_1980_roku_oraz_kwestie_badawcze-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Germania_Slavica_jako_pole_działania_GWZO_w_Lipsku_(1995–2007)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Germania_Slavica_jako_pole_działania_GWZO_w_Lipsku_(1995–2007)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Germania Slavica jako pole działania GWZO w Lipsku (1995–2007)</span> </div> </a> <ul id="toc-Germania_Slavica_jako_pole_działania_GWZO_w_Lipsku_(1995–2007)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Perspektywy_rozwoju" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Perspektywy_rozwoju"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Perspektywy rozwoju</span> </div> </a> <ul id="toc-Perspektywy_rozwoju-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Publikacje_wydane_w_ramach_grupy_badawczej_Germania_Slavica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Publikacje_wydane_w_ramach_grupy_badawczej_Germania_Slavica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Publikacje wydane w ramach grupy badawczej Germania Slavica</span> </div> </a> <ul id="toc-Publikacje_wydane_w_ramach_grupy_badawczej_Germania_Slavica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Germania Slavica</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 10 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-10" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">10 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%8A%D9%83%D8%A7" title="جرمانيا سلافيكا – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جرمانيا سلافيكا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Germania_Slavica" title="Germania Slavica – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Germania Slavica" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Germaniya_Slavika" title="Germaniya Slavika – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Germaniya Slavika" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Germania_Slavica" title="Germania Slavica – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Germania Slavica" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Germania_Slavica" title="Germania Slavica – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Germania Slavica" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Germania_Slavica" title="Germania Slavica – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Germania Slavica" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Germania_Slavica" title="Germania Slavica – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Germania Slavica" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Germania_Slavica" title="Germania Slavica – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Germania Slavica" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Germania_Slavica" title="Germania Slavica – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Germania Slavica" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Germania_Slavica" title="Germania Slavica – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Germania Slavica" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q174794#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Germania_Slavica" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Germania_Slavica" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Germania_Slavica"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Germania_Slavica"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Germania_Slavica" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Germania_Slavica" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&oldid=71428770" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Germania_Slavica&id=71428770&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGermania_Slavica"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGermania_Slavica"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Germania+Slavica"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Germania_Slavica&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Slavic_expansion_into_Germania_territory" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q174794" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Central_Europe,_919-1125.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Central_Europe%2C_919-1125.jpg/310px-Central_Europe%2C_919-1125.jpg" decoding="async" width="310" height="245" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Central_Europe%2C_919-1125.jpg/465px-Central_Europe%2C_919-1125.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Central_Europe%2C_919-1125.jpg/620px-Central_Europe%2C_919-1125.jpg 2x" data-file-width="2281" data-file-height="1801" /></a><figcaption>Mapa <a href="/wiki/Europa_%C5%9Arodkowa" title="Europa Środkowa">Europy środkowej</a> w latach 919–1125 autorstwa <a href="/w/index.php?title=William_R._Shepherd&action=edit&redlink=1" class="new" title="William R. Shepherd (strona nie istnieje)">Williama R. Sheperda</a>. Terytorium <a href="/wiki/S%C5%82owianie_po%C5%82abscy" title="Słowianie połabscy">Słowian połabskich</a> obwiedzione fioletową linią. <a href="/wiki/Obodryci" title="Obodryci">Obodryci</a>, <a href="/wiki/Wieleci" title="Wieleci">Wieleci</a> kolorem białym, a <a href="/wiki/Serbo%C5%82u%C5%BCyczanie" title="Serbołużyczanie">Serbowie łużyccy</a> na fioletowo – leżą na północ od <a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czech</a> przy zachodniej granicy Polski.</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Osadnictwo_niemieckie_na_wschodzie.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Osadnictwo_niemieckie_na_wschodzie.PNG/300px-Osadnictwo_niemieckie_na_wschodzie.PNG" decoding="async" width="300" height="322" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Osadnictwo_niemieckie_na_wschodzie.PNG/450px-Osadnictwo_niemieckie_na_wschodzie.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/92/Osadnictwo_niemieckie_na_wschodzie.PNG 2x" data-file-width="540" data-file-height="579" /></a><figcaption>Mapa <a href="/wiki/Ostsiedlung" title="Ostsiedlung">niemieckiego osadnictwa wschodniego</a> (w <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a>, <a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechach</a>, <a href="/wiki/Prusy_(kraina_historyczna)" title="Prusy (kraina historyczna)">Prusach</a>, <a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austrii</a> i na <a href="/wiki/Po%C5%82abie" title="Połabie">Połabiu</a>), z zaznaczonymi granicami <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_Cesarstwo_Rzymskie" title="Święte Cesarstwo Rzymskie">Świętego Cesarstwa Rzymskiego</a> (stan na 1348 roku po <a href="/wiki/Pok%C3%B3j_namys%C5%82owski" title="Pokój namysłowski">pokoju w Namysłowie</a>) <hr /> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#e86664;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> do 700</p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#e59ca3;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> 700–1099</p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#516d44;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> 1100–1199</p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#99ca55;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> 1200–1250</p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#dbee82;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> 1251–1300</p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#f4f5a7;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> 1301–1400</p> </figcaption></figure> <p><b>Germania Slavica</b><sup id="cite_ref-WSchich_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-WSchich-1">[1]</a></sup><sup id="cite_ref-Fritze_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fritze-2">[2]</a></sup> (także Slavia Germanica) – termin <a href="/wiki/Historiografia" title="Historiografia">historiograficzny</a> w <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">języku łacińskim</a> określający <a href="/wiki/Kraina_historyczna" title="Kraina historyczna">krainę historyczną</a> znajdującą się na wschód od wczesnośredniowiecznej germańsko-słowiańskiej granicy językowej (ukonstytuowanej linią rzek: <a href="/wiki/%C5%81aba" title="Łaba">Łabą</a> i <a href="/wiki/So%C5%82awa" title="Soława">Soławą</a>), a także nazwa <a href="/wiki/Interdyscyplinarno%C5%9B%C4%87" title="Interdyscyplinarność">interdyscyplinarnej</a>, naukowej grupy badawczej mającej na celu zbadanie stosunków ludnościowych w <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">okresie średniowiecza</a> związanych z obecnością <a href="/wiki/S%C5%82owianie" title="Słowianie">Słowian</a> z grupy <a href="/wiki/S%C5%82owianie_po%C5%82abscy" title="Słowianie połabscy">plemion połabskich</a> na terenie wschodnich Niemiec oraz ich niemiecką kolonizacją podczas tzw. <a href="/wiki/Ostsiedlung" title="Ostsiedlung">Ostsiedlung</a><sup id="cite_ref-Fritze_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Fritze-2">[2]</a></sup><sup id="cite_ref-Higounet_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Higounet-3">[3]</a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Germania_Slavica_jako_kraina_historyczna">Germania Slavica jako kraina historyczna</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Germania Slavica jako kraina historyczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Germania Slavica jako kraina historyczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Germanische_und_slavische_Volksstaemme_zwischen_Elbe_und_Weichsel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Germanische_und_slavische_Volksstaemme_zwischen_Elbe_und_Weichsel.jpg/220px-Germanische_und_slavische_Volksstaemme_zwischen_Elbe_und_Weichsel.jpg" decoding="async" width="220" height="186" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Germanische_und_slavische_Volksstaemme_zwischen_Elbe_und_Weichsel.jpg/330px-Germanische_und_slavische_Volksstaemme_zwischen_Elbe_und_Weichsel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Germanische_und_slavische_Volksstaemme_zwischen_Elbe_und_Weichsel.jpg/440px-Germanische_und_slavische_Volksstaemme_zwischen_Elbe_und_Weichsel.jpg 2x" data-file-width="1973" data-file-height="1665" /></a><figcaption>Tereny zamieszkane przez Słowian we wczesnym <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">średniowieczu</a> na niemieckiej mapie.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Gro%C3%9F_Raden.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Gro%C3%9F_Raden.jpg/220px-Gro%C3%9F_Raden.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Gro%C3%9F_Raden.jpg/330px-Gro%C3%9F_Raden.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Gro%C3%9F_Raden.jpg/440px-Gro%C3%9F_Raden.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>Rekonstrukcja słowiańskiego grodu w <a href="/wiki/Meklemburgia" title="Meklemburgia">Meklemburgii</a> – <a href="/wiki/Gro%C3%9F_Raden" title="Groß Raden">Groß Raden</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Raddusch_07-2017_img01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Raddusch_07-2017_img01.jpg/220px-Raddusch_07-2017_img01.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Raddusch_07-2017_img01.jpg/330px-Raddusch_07-2017_img01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Raddusch_07-2017_img01.jpg/440px-Raddusch_07-2017_img01.jpg 2x" data-file-width="5364" data-file-height="3017" /></a><figcaption><a href="/wiki/Radusz_(rekonstrukcja_grodu)" title="Radusz (rekonstrukcja grodu)">Rekonstrukcja łużyckiego grodu Radusch</a> w okolicach miasta <a href="/wiki/Vetschau/Spreewald" title="Vetschau/Spreewald">Vetschau</a> na <a href="/wiki/Dolne_%C5%81u%C5%BCyce" title="Dolne Łużyce">Łużycach Dolnych</a></figcaption></figure> <p>Termin Germania Slavica jest określeniem, które zostało wprowadzone w 1976 roku przez Wolfganga H. Fritze dla nazwania nowo powstałej, interdyscyplinarnej grupy badawczej (IAG)<sup id="cite_ref-WSchich_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-WSchich-1">[1]</a></sup>. Po raz pierwszy użył je w 1961 roku <a href="/w/index.php?title=Walter_Schlesinger&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter Schlesinger (strona nie istnieje)">Walter Schlesinger</a> jako pojęcie <a href="/wiki/Analogia" title="Analogia">analogiczne</a> do innych terminów sformułowanych w 1932 roku przez <a href="/wiki/Theodor_Frings" title="Theodor Frings">Theodora Fringsa</a> – <a href="/w/index.php?title=Germania_Romana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Germania Romana (strona nie istnieje)">Germania Romana</a> oraz <a href="/wiki/Germania" title="Germania">Germania Libera</a><sup id="cite_ref-Frings_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Frings-4">[4]</a></sup>. Pierwszy z nich oznaczał przestrzeń kolonizowaną początkowo przez <a href="/wiki/Cesarstwo_Rzymskie" title="Cesarstwo Rzymskie">imperium rzymskie</a>, a później <a href="/wiki/Karolingowie" title="Karolingowie">karolińskie</a>, w której „niemiecki rozwój kulturalny oraz językowy był współokreślony przez wpływ romańskich <a href="/wiki/Substrat_j%C4%99zykowy" title="Substrat językowy">substratów językowych</a>”, a więc obszary leżące na zachód od <a href="/wiki/Ren" title="Ren">Renu</a> i <a href="/wiki/Neckar" title="Neckar">Neckaru</a>, jak również na południe od <a href="/wiki/Altm%C3%BChl" title="Altmühl">Altmuhl</a> oraz <a href="/wiki/Dunaj" title="Dunaj">Dunaju</a>. Drugi natomiast oznaczał macierzyste germańskie tereny zasiedlone przez <a href="/wiki/Plemiona_germa%C5%84skie" title="Plemiona germańskie">plemiona germańskie</a><sup id="cite_ref-Frings_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Frings-4">[4]</a></sup>. </p><p>Analogicznie do tych terminów Fritze sformułował w 1980 roku również termin Germania Slavica jako określenie „średniowiecznego obszaru niemieckiego Ostsiedlung na zaludnionych przez Słowian obszarach na wschód od Łaby i Soławy o ile został on językowo <a href="/wiki/Germanizacja" title="Germanizacja">zgermanizowany</a>”<sup id="cite_ref-Fritze_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-Fritze-2">[2]</a></sup>. <a href="/w/index.php?title=Walter_Lammers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter Lammers (strona nie istnieje)">Walter Lammers</a> natomiast zdefiniował ją jako „przestrzeń pomiędzy zachodnią granicą, krócej lub dłużej trwającego osadnictwa słowiańskiego, a wschodnią granicą niemieckich nowych plemion, tak jak zostały one zdefiniowane w XIX i XX wieku”. Zachodnia granica terenów wchodzących w obszar Germania Slavica została wyznaczona przez <a href="/wiki/Wagria" title="Wagria">Wagrię</a>, <a href="/wiki/Wendland" title="Wendland">Wendland</a> oraz <a href="/wiki/Stara_Marchia" title="Stara Marchia">Altmark</a>, dalej przez rzeki Łabę i Soławę oraz na południu przez <a href="/wiki/G%C3%B3rna_Frankonia" title="Górna Frankonia">Górną Frankonię</a> i <a href="/wiki/G%C3%B3rny_Palatynat" title="Górny Palatynat">Górny Palatynat</a><sup id="cite_ref-Lubke_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lubke-5">[5]</a></sup>. Określona ona była przez dwie pierwotne granice <a href="/wiki/Po%C5%82abie" title="Połabie">Połabia</a> oddzielające we wczesnym średniowieczu Słowian i Germanów zwane <a href="/wiki/Limes_Saxoniae" title="Limes Saxoniae">Limes Saxoniae</a> oraz <a href="/wiki/Limes_Sorabicus" title="Limes Sorabicus">Limes Sorabicus</a><sup id="cite_ref-Hardt_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hardt-6">[6]</a></sup><sup id="cite_ref-Hardt2_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hardt2-7">[7]</a></sup>. W jej skład wchodzi dzisiejsza <a href="/wiki/Meklemburgia" title="Meklemburgia">Meklemburgia</a>, <a href="/wiki/Pomorze_Przednie" title="Pomorze Przednie">Pomorze Przednie</a>, <a href="/wiki/Holsztyn" title="Holsztyn">Holsztyn</a>, część <a href="/wiki/Bawaria" title="Bawaria">Bawarii</a>, <a href="/wiki/%C5%81u%C5%BCyce" title="Łużyce">Łużyce</a>, <a href="/wiki/Brandenburgia_(prowincja)" title="Brandenburgia (prowincja)">Brandenburgia</a>, a także tereny znajdujące się od 1918/1945 r. poza granicami państwa niemieckiego jak <a href="/wiki/Nowa_Marchia" title="Nowa Marchia">Nowa Marchia</a>, <a href="/wiki/Wielkopolska" title="Wielkopolska">Wielkopolska</a>, wschodnia część <a href="/wiki/Pomorze_(prowincja)" title="Pomorze (prowincja)">Pomorza</a>, <a href="/wiki/Prusy_(kraina_historyczna)" title="Prusy (kraina historyczna)">część Prus</a>, <a href="/wiki/%C5%9Al%C4%85sk" title="Śląsk">Śląsk</a> oraz ziemie z osadnictwem słowiańskim leżące w Czechach oraz Austrii. </p><p>Polscy badacze, biorąc po uwagę rozciągłość terenów zamieszkanych przez Słowian na wschód Europy oraz ich sąsiadowanie z innymi terenami zamieszkałymi przez plemiona słowiańskie, zaproponowali na nazwanie tego samego pojęcia przeciwstawny termin Slavia Germanica. Zdefiniowane wschodnie oraz zachodnie granice językowe średniowiecznej Germania Slavica nie pokrywają się z obecnymi granicami państwowymi Niemiec i Polski. Ze względu na zastosowanie dwóch różnych podstaw badawczych <a href="/wiki/Klaus_Zernack" title="Klaus Zernack">Klaus Zernack</a> zaproponował podzielenie terminu Germania Slavica na dwa zależne: Germania Slavica 1 oraz Germania Slavica 2, które uwzględniają obecną granicę państwową od 1945 roku biegnącą wzdłuż rzeki <a href="/wiki/Odra" title="Odra">Odry</a>, chociaż historyczne krainy <a href="/wiki/Pomorze" title="Pomorze">Pomorze</a>, <a href="/wiki/Ziemia_lubuska" title="Ziemia lubuska">ziemia lubuska</a> oraz <a href="/wiki/%C5%9Al%C4%85sk" title="Śląsk">Śląsk</a> są przez nią przecięte. Na mapie widnieje <a href="/wiki/Bia%C5%82a_Chorwacja" title="Biała Chorwacja">Chrobatia</a> w miejscu ziemi krakowskiej – <a href="/wiki/Ma%C5%82opolska" title="Małopolska">Małopolski</a>. </p><p>Dodatkowo teren Germania Slavica 1 historycy dzielą również na „północną”, w której skład włączana jest <a href="/wiki/Meklemburgia" title="Meklemburgia">Meklemburgia</a>, <a href="/wiki/Pomorze_Przednie" title="Pomorze Przednie">Pomorze Przednie</a> i <a href="/wiki/Brandenburgia" title="Brandenburgia">Brandenburgia</a> oraz „południową” <a href="/wiki/Saksonia" title="Saksonia">Saksonia</a>. Ostatecznie jednak termin Germania Slavica nie określa samej tylko przestrzeni geograficznej jako niemiecko-słowiańskiej strefy kontaktowej, lecz również opisuje historyczne procesy tam zachodzące<sup id="cite_ref-Szabo_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Szabo-8">[8]</a></sup>. Niemieccy badacze zrezygnowali w swojej narracji z tradycyjnego w niemieckiej historiografii jednostronnego przedstawienia historii tego regionu jedynie jako obszaru niemieckiej kolonizacji (Ostsiedlung) starając się uwzględnić również charakterystykę mieszkającej na miejscu słowiańskiej ludności zarówno w czasach przed niemieckim przybyciem, jak również po nim. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Germania_Slavica_jako_interdyscyplinarna_grupa_badawcza_(1976–1991)"><span id="Germania_Slavica_jako_interdyscyplinarna_grupa_badawcza_.281976.E2.80.931991.29"></span>Germania Slavica jako interdyscyplinarna grupa badawcza (1976–1991)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Germania Slavica jako interdyscyplinarna grupa badawcza (1976–1991)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Germania Slavica jako interdyscyplinarna grupa badawcza (1976–1991)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zachodni34567S%C5%82owianie.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Zachodni34567S%C5%82owianie.png/290px-Zachodni34567S%C5%82owianie.png" decoding="async" width="290" height="239" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Zachodni34567S%C5%82owianie.png/435px-Zachodni34567S%C5%82owianie.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Zachodni34567S%C5%82owianie.png/580px-Zachodni34567S%C5%82owianie.png 2x" data-file-width="876" data-file-height="723" /></a><figcaption>Plemiona <a href="/wiki/S%C5%82owianie_zachodni" title="Słowianie zachodni">zachodniosłowiańskie</a> w IX-X w.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:AussehenSlawenburg.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/AussehenSlawenburg.jpg/220px-AussehenSlawenburg.jpg" decoding="async" width="220" height="122" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/AussehenSlawenburg.jpg/330px-AussehenSlawenburg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/AussehenSlawenburg.jpg/440px-AussehenSlawenburg.jpg 2x" data-file-width="1135" data-file-height="631" /></a><figcaption>Rekonstrukcja słowiańskiego grodu <a href="/wiki/Behren-L%C3%BCbchin" title="Behren-Lübchin">Behren-Lübchin</a> leżącego w <a href="/wiki/Meklemburgia-Pomorze_Przednie" title="Meklemburgia-Pomorze Przednie">Meklemburgii-Pomorzu Przednim</a> według badań <a href="/wiki/Ewald_Schuldt" title="Ewald Schuldt">Ewalda Schuldta</a></figcaption></figure> <p>W letnim semestrze 1976 roku w instytucie Friedricha-Meinecke <a href="/wiki/Wolny_Uniwersytet_Berli%C5%84ski" title="Wolny Uniwersytet Berliński">Wolnego Uniwersytetu Berlina</a> Wolfgang H. Fritze utworzył nową grupę badawczą, która w 1978 roku została uznana przez gremia uniwersyteckie jako interdyscyplinarna grupa robocza (IAG). Na początku 1979 roku liczyła ona 22 członków w tym 15 aktywnych oraz 7 doradców. Obok założyciela znaleźli się w niej również profesorowie Heinz Quirin oraz Wolfgang Ribbe, jak również współpracownicy naukowi: <a href="/w/index.php?title=Eberhard_Bohm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eberhard Bohm (strona nie istnieje)">Eberhard Bohm</a>, <a href="/w/index.php?title=Feliks_Escher&action=edit&redlink=1" class="new" title="Feliks Escher (strona nie istnieje)">Feliks Escher</a>, <a href="/w/index.php?title=Christian_Gahlbeck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christian Gahlbeck (strona nie istnieje)">Christian Gahlbeck</a>, <a href="/w/index.php?title=Hans-Ulrich_Kamke&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hans-Ulrich Kamke (strona nie istnieje)">Hans-Ulrich Kamke</a>, <a href="/w/index.php?title=Barbara_Sasse&action=edit&redlink=1" class="new" title="Barbara Sasse (strona nie istnieje)">Barbara Sasse</a>, Winfried Schich oraz Wolfgang Wippermann. Do duchowych ojców tej grupy zaliczyć można również innych niemieckich historyków jak Helmut Beumann, František Graus, Gerd Heinrich, Herbert Jankuhn, Hans-Dietrich Kahl, Herbert Ludat oraz Walter Schlesinger<sup id="cite_ref-Fritze_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-Fritze-2">[2]</a></sup>. </p><p>Od początku swojego istnienia IAG doceniało również współpracę z badaczami pochodzącymi z sąsiednich krajów słowiańskich. Do 1990 roku, z powodów politycznych oraz podziału na zachodnie oraz wschodnie Niemcy, spotkania z kolegami z <a href="/wiki/Polska_Rzeczpospolita_Ludowa" title="Polska Rzeczpospolita Ludowa">Polski ludowej</a> oraz <a href="/wiki/Czechos%C5%82owacja" title="Czechosłowacja">Czechosłowacji</a> były łatwiejsze niż tymi wywodzącymi się z <a href="/wiki/Niemiecka_Republika_Demokratyczna" title="Niemiecka Republika Demokratyczna">NRD</a>. IAG używała jednak w swoich badaniach również ważnych fundamentalnych dzieł, które zostały napisane przez Akademię Nauk NRD: przede wszystkim „Corpus archäologischer Quellen zur Frühgeschichte auf dem Gebiet der DDR” (wyd. przez <a href="/w/index.php?title=Peter_Donat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Donat (strona nie istnieje)">Petera Donata</a> oraz <a href="/wiki/Joachim_Herrmann_(1928%E2%80%931992)" title="Joachim Herrmann (1928–1992)">Joachima Hermanna</a>)<sup id="cite_ref-Corpus_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Corpus-9">[9]</a></sup>, opracowany głównie przez <a href="/w/index.php?title=Lieselott_Enders&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lieselott Enders (strona nie istnieje)">Lieselotta Endersa</a> Historyczny Leksykon Brandenburgii (<i>Historische Ortslexikon für Brandenburg</i>)<sup id="cite_ref-Ortslexikon_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ortslexikon-10">[10]</a></sup>, jak również <i>Brandenburgische Namenbuch</i>. Obydwa wydawnictwa były obszernymi dziełami liczącymi po 11 tomów każde. Ośrodek utrzymywał również nieoficjalne kontakty z naukowcami z NRD, a członkowie IAG korzystali z możliwości wjazdu w ramach małego ruchu granicznego (niem. <i>kleiner Grenzverkehr</i>) aby odwiedzić historyczne miejsca związane z obecnością Słowian. </p><p>Wolfgang Fritze starając się również spopularyzować termin Germania Slavica zwracał się wielokrotnie do niemieckiej opinii publicznej, że w niemieckiej historii oraz kulturze istnieje również pomijany słowiański udział zlokalizowany głównie na wschodzie historycznych Niemiec. Miał on podobny zakres oraz skalę jak szeroko i powszechnie znany rzymski udział na zachodzie Niemiec, nie doczekał się on jednak dotąd uznania. Podobnie jak inny niemiecki historyk Schlesinger chciał on uznania żywiołu słowiańskiego jako składnika wschodnioniemieckiej identyfikacji: „My Niemcy środkowi oraz wschodni nie musimy wstydzić się Słowian tego dzielnego, konserwatywnego, z pewnością również odrobinę nieokrzesanego chłopskiego ludu, których zaliczamy do naszych przodków”. Fritzowi oraz jego współpracownikom chodziło o to, aby po <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojnie światowej</a> oraz <a href="/wiki/Narodowy_socjalizm" class="mw-redirect" title="Narodowy socjalizm">nazistowskim</a> terrorze wobec Słowian na wschodzie doprowadzić do nowej oceny niemiecko-słowiańskich stosunków w historii Niemiec w oparciu o możliwie obiektywne badania naukowe pozbawione uprzedzeń wynikających z ideologii oraz polityki. </p><p>Głównym założeniem ich pracy naukowej była teza, że niemieckie Ostsiedlung w średniowieczu doprowadziło w krajach historycznych Niemiec wschodnich, ale również w Polsce oraz Czechosłowacji do obustronnego przenikania słowiańskiej i niemieckiej ludności, gospodarki, osadnictwa oraz tworzenia się prawa. Teza ta implikuje również, że dwa bardzo odmienne twory strukturalne oraz kulturalne zderzyły się ze sobą i zostały zmuszone do długotrwałego współistnienia oraz <a href="/w/index.php?title=Wsp%C3%B3%C5%82zale%C5%BCno%C5%9B%C4%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Współzależność (strona nie istnieje)">współzależności</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zakres_badań"><span id="Zakres_bada.C5.84"></span>Zakres badań</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Zakres badań" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zakres badań"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:14-11-15-Ausgrabungen-Schweriner-Schlosz-RalfR-098-N3S_4081.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/14-11-15-Ausgrabungen-Schweriner-Schlosz-RalfR-098-N3S_4081.jpg/220px-14-11-15-Ausgrabungen-Schweriner-Schlosz-RalfR-098-N3S_4081.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/14-11-15-Ausgrabungen-Schweriner-Schlosz-RalfR-098-N3S_4081.jpg/330px-14-11-15-Ausgrabungen-Schweriner-Schlosz-RalfR-098-N3S_4081.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/14-11-15-Ausgrabungen-Schweriner-Schlosz-RalfR-098-N3S_4081.jpg/440px-14-11-15-Ausgrabungen-Schweriner-Schlosz-RalfR-098-N3S_4081.jpg 2x" data-file-width="4288" data-file-height="2848" /></a><figcaption>Odkrycie w 2014 roku słowiańskiego grodu datowanego na 965 rok w <a href="/wiki/Schwerin" title="Schwerin">Schwerinie</a></figcaption></figure> <p>Przedmiotem interdyscyplinarnych badań znanych pod nazwą Germania Slavica są zagadnienia z dziedziny różnych dyscyplin naukowych takich jak <a href="/wiki/Demografia" title="Demografia">demografia</a>, historia średniowiecza, historia prawa, geografia osadnicza, <a href="/wiki/Onomastyka" title="Onomastyka">onomastyka</a>, <a href="/wiki/Archeologia" title="Archeologia">archeologia</a>, <a href="/wiki/Etnografia" title="Etnografia">etnografia</a> oraz <a href="/wiki/Historia_sztuki" title="Historia sztuki">historia sztuki</a>, Stawia ona sobie za zadanie zbadanie następujących kwestii<sup id="cite_ref-Fritze_2-4" class="reference"><a href="#cite_note-Fritze-2">[2]</a></sup>: </p> <ul><li>przestrzennego oraz demograficznego rozwoju wzajemnych stosunków zachodzących pomiędzy ludnością słowiańską i tą germańskiego pochodzenia w osiedlach rolniczych oraz miejskich;</li> <li>prawnych oraz społecznych warunków uczestnictwa słowiańskiej ludności w przemianach polityczno-gospodarczych zachodzących na tym terenie oraz ustalenie form w jakich słowiańska ludność brała udział w średniowiecznej kolonizacji terenów niezamieszkanych;</li> <li>gospodarki, struktur oraz instytucji politycznych, zwyczajów, prawodawstwa, języka, nazewnictwa oraz zwyczajów Słowian osiadłych na terenie obecnych wschodnich Niemiec.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Punkt_wyjścia_do_historii_badań"><span id="Punkt_wyj.C5.9Bcia_do_historii_bada.C5.84"></span>Punkt wyjścia do historii badań</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Punkt wyjścia do historii badań" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Punkt wyjścia do historii badań"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Geneza badań nad słowiańskim osadnictwem we wschodnich Niemczech rozpoczyna się już w pierwszej połowie XIX wieku. Według Fritza na początku tamtego stulecia niemiecka historiografia formułowała dopiero sposób podejścia do tej problematyki. Obowiązującym wówczas trendem wśród niemieckich historyków było wychodzenie z nacjonalistycznego punktu widzenia i uwydatnienie kulturalnych osiągnięć dokonanych w wyniku Ostsiedlung oraz przedstawianie go jako spełnienie misji historycznej przypadającej narodowi niemieckiemu we wschodniej Europie środkowej, co miało z kolei uzasadnić spowodowaną przez ten proces ostateczną integrację dawnych słowiańskich krajów leżących we wschodnich Niemczech oraz ich wchłonięcie przez niemieckie państwo. </p><p>Jednym z najwcześniejszych podsumowujących przedstawień Ostsiedlung jest postrzeganie go jako częściowego świeckiego, kulturalnego oraz politycznego procesu stanowiącego źródło konfliktu pomiędzy Germanami, a Słowianami. Tezy te zawiera m.in. książka pt. „Der Weltkampf der Deutschen und Slawen” autorstwa M. W. Hefftera wydana w <a href="/wiki/Hamburg" title="Hamburg">Hamburgu</a> w roku 1847<sup id="cite_ref-Heffter_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Heffter-11">[11]</a></sup>. W latach dwudziestych oraz trzydziestych XX wieku (1920–1930) ostatecznie teoria ta została całościowo przedstawiona w historycznym związku obejmującym historię Niemiec we wszystkich okresach dziejowych i ujmującą naród niemiecki. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Stan_badań_w_1980_roku_oraz_kwestie_badawcze"><span id="Stan_bada.C5.84_w_1980_roku_oraz_kwestie_badawcze"></span>Stan badań w 1980 roku oraz kwestie badawcze</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Stan badań w 1980 roku oraz kwestie badawcze" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Stan badań w 1980 roku oraz kwestie badawcze"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:AMGR_-_Modell_Slawenburg_Gro%C3%9F_Raden.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/AMGR_-_Modell_Slawenburg_Gro%C3%9F_Raden.jpg/220px-AMGR_-_Modell_Slawenburg_Gro%C3%9F_Raden.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/AMGR_-_Modell_Slawenburg_Gro%C3%9F_Raden.jpg/330px-AMGR_-_Modell_Slawenburg_Gro%C3%9F_Raden.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/AMGR_-_Modell_Slawenburg_Gro%C3%9F_Raden.jpg/440px-AMGR_-_Modell_Slawenburg_Gro%C3%9F_Raden.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="4000" /></a><figcaption>Rekonstrukcja grodu <a href="/wiki/Gro%C3%9F_Raden" title="Groß Raden">Groß Raden</a> lezącego w <a href="/wiki/Meklemburgia" title="Meklemburgia">Meklemburgii</a> wraz z przylegającą do niego słowiańską osadą</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Oldenburg-oh-wallmuseum.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Oldenburg-oh-wallmuseum.jpg/220px-Oldenburg-oh-wallmuseum.jpg" decoding="async" width="220" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Oldenburg-oh-wallmuseum.jpg/330px-Oldenburg-oh-wallmuseum.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Oldenburg-oh-wallmuseum.jpg/440px-Oldenburg-oh-wallmuseum.jpg 2x" data-file-width="1481" data-file-height="1022" /></a><figcaption>Rekonstrukcja słowiańskiej osady „Starigard” znajdującej się na terenie <a href="/w/index.php?title=Oldenburger_Wallmuseum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oldenburger Wallmuseum (strona nie istnieje)">Oldenburger Wallmuseum</a> w miejscowości <a href="/wiki/Oldenburg_in_Holstein" title="Oldenburg in Holstein">Oldenburg</a> w <a href="/wiki/Holsztyn" title="Holsztyn">Holsztynie</a></figcaption></figure> <p>Przedstawiony przez Wolfganga Fritze stan badań z roku 1980 oraz opracowane przez niego kwestie badawcze można podsumować następująco. Poprzez analizę opartą na źródłach pisanych w postaci dokumentów historycznych oraz map przedstawiających geografię osadniczą rozpoznana została w znacznym stopniu rola klasztorów cysterskich w procesie rozbudowy osadnictwa. Chociaż wcześniejsze prace historyczne przypisywały <a href="/wiki/Cystersi" title="Cystersi">Cystersom</a> monopol na całość materialnego rozwoju na terenach objętych ich zarządem to nowe badania pozwoliły ustalić, że nie wszystkie miejscowości zostały przez nich założone, lecz w dużej części w wyniku darowizn przejęli oni w posiadanie istniejące już osady. Cystersi w XII wieku nie ograniczali się jedynie do osiągnięcia samowystarczalności dzięki hodowli oraz rolnictwu, ale dodatkowo wykorzystywali możliwości zarobku płynącego z prowadzenia handlu. Dlatego też przejmowali również istniejące już wcześniej targi, gospody oprócz tych urządzanych przez siebie. </p><p>Schich w 1979 roku podsumował to w następujący sposób: „Z wychodzących z tradycji zakonnej zaleceń aby wznosić klasztory w dziczy, utworzył się w XIX wieku pogląd o niesamowitych osiągnięciach Cystersów w szerzeniu cywilizacji. Dołączył do niego również pogląd o zacofaniu wszystkich słowiańskich obszarów w czasie przed wprowadzeniem tak zwanej kolonizacji niemieckiej w późnym średniowieczu. Rzesze mnichów, którzy jako pionierzy osiedlili się na słowiańskich pustkowiach we współpracy ze sprowadzonymi w XII i XIII wieku chłopami, zmienili puste pod względem zaludnienia obszary, tzw. „terras desertas”, w kwitnące, cywilizowane krajobrazy oraz tereny przekształcone przez człowieka. Bardzo długo trzymano się tej wersji, nawet jeżeli później czerpiąc ze źródeł musiano przyjąć fakt, że cystersom przekazywane były już istniejące wsie”<sup id="cite_ref-Schich_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Schich-12">[12]</a></sup>. Widoczne jest to szczególnie u <a href="/w/index.php?title=Franz_Winter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Franz Winter (strona nie istnieje)">Franza Wintera</a>, autora trzytomowego dzieła wydanego w latach 1869–1871 pod tytułem: „Zisterzienser des nordöstlichen Deutschlands”<sup id="cite_ref-Winter_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Winter-13">[13]</a></sup>, które przedstawia pogląd, że właściwe zagospodarowanie ziem zamieszkałych przez nieudolnych Słowian względnie biednych i leniwych Polaków, zostało przeprowadzone właśnie przez Cystersów<sup id="cite_ref-Winter_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-Winter-13">[13]</a></sup><sup id="cite_ref-Schich_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-Schich-12">[12]</a></sup>. </p><p>Kolejną kwestią rozpatrywaną w badaniach była także skala oraz ramy czasowe dalszej działalności słowiańskich instytucji. Jeśli chodzi o kwestię pozycji oraz funkcji pełnionej przez dalej mieszkającą na tych terenach słowiańską ludność, a także znaczenia ich instytucji dla rozwoju wschodnioniemieckich terytoriów historycy niemieccy w dalszym ciągu odsyłali do zakwestionowanej wcześniej „teorii wyniszczenia” lub wypędzenia. Pomimo że teoria ta już w 1900 roku była uznana za naukowo obaloną, widoczna była w tamtych czasach tendencja, aby możliwie jak najbardziej pomniejszać znaczenie wkładu słowiańskiej ludności dla ogólnego historycznego rozwoju krain wschodnioniemieckich. </p><p>Historycy w projekcie Germania Slavica zajęli się także badaniem problematyki demograficznej. W niemieckiej historiografii akcentuje się zazwyczaj niewielkie zaludnienie występujące na ziemiach zamieszkanych przez Słowian oraz jego znaczący wzrost w czasie niemieckiej kolonizacji tych terenów. W wyniku gwałtownej i wzmożonej kolonizacji Słowianie mieli jako etnos dość szybko zniknąć na zamieszkanych przez siebie ziemiach. Badania archeologiczne już około 1970 roku wykazały, że domniemana niska gęstość zaludnienia występująca w okresie przed niemiecką kolonizacją wcale nie jest tak oczywista. Z powodu silnych regionalnych różnic występujących na odmiennych terenach generalizowanie takie naukowcy uznali za bezzasadne. Napływ niemieckich osadników co prawda pomnożył gęstość zaludnienia, ale nie był on wcale tak znaczny, jak przyjmowały to dotychczasowe teorie. Nie doprowadziły one również do całkowitej germanizacji słowiańskiej ludności. Zaprzestanie używania słowiańskiej mowy następowało w każdym regionie w zupełnie innym czasie, niejednocześnie i nie natychmiastowo, a zakres długości utrzymywania się słowiańskich zwyczajów i praw nie został jeszcze dokładnie rozpoznany w 1980 roku i wymagał dalszych badań. </p><p>W kwestii powstania oraz rozwoju osiedli miejskich przez długi czas funkcjonowała w Niemczech „teoria osadnicza” lub kolonizacyjna głosząca, że miasta na wschodzie wcześniej nie istniały i były zakładane dopiero przez niemieckich kolonistów na tak zwanym „surowym korzeniu”. Polscy uczeni natomiast prezentowali tzw. „teorię ewolucyjną” zakładającą rozwój miast w procesie asymilacji zachodnich modeli organizacyjnych organizmów miejskich zaadaptowanych do słowiańskiego „przedmiejskiego” rdzenia osadniczego. Obie te teorie stały wobec siebie w wyraźnej sprzeczności i wymagały weryfikacji. Badania Schlesingera oraz Ludata w wielu przypadkach udowodniły słuszność tej drugiej teorii w wyniku czego stara teoria kolonizacyjna została w 1980 roku obalona. Polska teoria ewolucyjna nie została jednak w całości przyjęta przez niemieckich badaczy, ale stanowiska obu stron w widoczny sposób się zbliżyły. </p><p>Elementarną kwestią badań było także mało dotychczas zbadane wzajemne socjologiczno-psychologiczne stosunki obydwu grup etnicznych i to zarówno te panujące w średniowiecznych osadach, jak również znajdujących swoje odbicie w późniejszych relacjach narodowych, jakie nastąpiły w XIX i XX wieku. Najważniejsze dla IAG były dlatego krytyczne badania histograficzno-ideologiczne. Pod wpływem wzrastającego <a href="/wiki/Panslawizm" title="Panslawizm">ruchu panslawistycznego</a> rozwijającego się w <a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechach</a>, <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a> i <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosji</a> oraz narodowego przebudzenia się <a href="/wiki/Polacy" title="Polacy">Polaków</a> i <a href="/wiki/Czesi" title="Czesi">Czechów</a> w połowie XIX wieku w niemieckiej publicystyce oraz historiografii przeforsowany został obraz historyczny, który wyznaczał niemieckiemu narodowi nosicielstwo rzekomej wyższej kultury oraz niemiecką polityczną i kulturalną misję w stosunku do słowiańskich narodów sąsiednich przedstawianą jako historyczne zadanie narodu niemieckiego. Propaganda ta głosiła, że poprzez wszystkie stulecia Niemcy musieli prowadzić walkę ze „słowiańszczyzną”, aby ją kulturalnie i politycznie wznieść na wyższy poziom i w ten sposób upodobnić ją do krajów zachodniej Europy. Główną rolę przypisywano w tym procesie niemieckiej kolonizacji – Ostsiedlung. Ta tzw. <a href="/w/index.php?title=Kulturtr%C3%A4ger&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kulturträger (strona nie istnieje)">teoria rozprzestrzeniania kultury</a> jest ściśle związana z ideologią kolonizacyjną niemieckiego „parcia na wschód” (niem.: <i><a href="/wiki/Drang_nach_Osten" title="Drang nach Osten">Drang nach Osten</a></i>), a także związanych z nią pochodnych terminów jak <i><a href="/wiki/Polnische_Wirtschaft" title="Polnische Wirtschaft">Polnische Wirtschaft</a></i> oraz „słowiańskiego zagrożenia”<sup id="cite_ref-Wippermann_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Wippermann-14">[14]</a></sup><sup id="cite_ref-Wippermann2_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Wippermann2-15">[15]</a></sup>. </p><p>Z pomocą projektu badawczego Germania Slavica grupa badawcza Fritza chciała, jak wcześniej Schlesinger zrewidować wszystkie dawne uprzedzenia. Duża część z przedstawionego stanu badań na temat wzajemnych relacji słowiańsko-niemieckich, pomimo że była dostępna już od dziesięcioleci nie przeniknęła jeszcze do powszechnej świadomości historycznej niemieckiego społeczeństwa. Widać to na przykładzie wydawanych w tym samym czasie książek historycznych „Wanderungen und Fahrten in der Mark Brandenburg” (10 tomów napisanych w latach 1974–1983) <a href="/w/index.php?title=Hans_Scholz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hans Scholz (strona nie istnieje)">Hansa Scholza</a><sup id="cite_ref-Scholz_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Scholz-16">[16]</a></sup>, ówczesnego szefa działu felietonów gazety <a href="/wiki/Der_Tagesspiegel" title="Der Tagesspiegel">Der Tagesspiegel</a>, który wiele informacji powtarzał bezkrytycznie za tym co napisał sto lat wcześniej <a href="/wiki/Theodor_Fontane" title="Theodor Fontane">Theodor Fontane</a> jeszcze przed rozpoczęciem intensywniejszych badań historycznych o <a href="/wiki/Wenedowie" title="Wenedowie">Wenedach</a><sup id="cite_ref-Scholz_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-Scholz-16">[16]</a></sup>. Bezkrytyczne powtarzanie tych historii utrwaliło teorię „Kulturträger” w niemieckiej świadomości społecznej na długie lata. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Bavaria_Slavica" title="Bavaria Slavica">Bavaria Slavica</a>.</i></div> <p>Aby uniknąć twierdzeń generalizujących, koniecznym było różnicowanie badań poprzez szczegółowe przebadanie mniejszych obszarów. Jako pierwszy region z powodów pragmatycznych (przed upadkiem muru berlińskiego) został wybrany <a href="/w/index.php?title=Havelland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Havelland (strona nie istnieje)">Havelland</a>, do którego należy zarówno <a href="/wiki/Spandau" title="Spandau">Berlin-Spandau</a> ze zbadanym bardzo dobrze pod względem archeologicznym słowiańskim grodem, jak również sąsiadujące obok niemieckie miasto. Gdziekolwiek w swoich badaniach IAG używa sformułowania o „czasach przedkolonialnych” nie oznacza to pojęcia kolonializmu z XIX wieku, lecz wywodzi ją z łacińskiego pochodzenia (colere, budować, przebudować) określającego rozwój oraz kultywację ziemi. To samo ma na względzie, gdy opisuje się historie sztuki wschodniopołabskich kościołów XIII wieku jako „architekturę czasów kolonialnych”. Przed swoją śmiercią w 1991 roku profesor Fritze w 1984 roku zaraz po ukazaniu się 4 tomu serii Germania Slavica podsumował: „W przyszłości nie będzie już możliwym napisanie historii „wschodnioniemieckiej kolonizacji”. Na jej miejscu musi pojawić się historia średniowiecznego przekształcania ziemi we wschodnich Niemczech, w którym w różnorodny sposób, wspólnie oraz osobno uczestniczyli zarówno Słowianie, jak i Niemcy”<sup id="cite_ref-Fritze_2-5" class="reference"><a href="#cite_note-Fritze-2">[2]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Germania_Slavica_jako_pole_działania_GWZO_w_Lipsku_(1995–2007)"><span id="Germania_Slavica_jako_pole_dzia.C5.82ania_GWZO_w_Lipsku_.281995.E2.80.932007.29"></span>Germania Slavica jako pole działania GWZO w Lipsku (1995–2007)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Germania Slavica jako pole działania GWZO w Lipsku (1995–2007)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Germania Slavica jako pole działania GWZO w Lipsku (1995–2007)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Germania Slavica jest jednym z czterech pól zainteresowania humanistycznego Centrum Badania Historii i Kultury Krajów Europy Środkowo-Wschodniej przy Uniwersytecie w Lipsku (niem.: <i>Geisteswissenschaftliches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas</i>, GWZO) w <a href="/wiki/Lipsk" title="Lipsk">Lipsku</a><sup id="cite_ref-GWZO_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-GWZO-17">[17]</a></sup>. Ośrodek ten bada termin pod względem zagospodarowania ziemi według prawa niemieckiego we wschodnio-środkowej Europie w okresie średniowiecza. GWZO powstało w roku 1995 z połączenia instytutów rozwiązanej w 1991 roku akademii nauk NRD. Z akademii tej grupa badawcza przejęła dyscypliny archeologiczne oraz onomastykę, od FU Berlin swoją nazwę oraz większy udział nauk historycznych oraz próbę połączenia wyników badań. </p><p>Po dyrektorze założycielu Winfrried Eberhard w 1997 roku kierownictwo grupy objął <a href="/w/index.php?title=Christian_Lubke&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christian Lubke (strona nie istnieje)">Christian Lubke</a> z <a href="/wiki/Uniwersytet_w_Greifswaldzie" title="Uniwersytet w Greifswaldzie">Uniwersytetu w Greifswaldzie</a>. Koordynacja współpracowników z zakresu historii średniowiecza, archeologii, onomastyki oraz historii sztuki na miejscu należała od roku 2000 do Matthiasa Hardt. Grupa robocza skoncentrowała się następnie na Meklemburgii. Projekt ten został zamknięty w 1997 roku, ale GWZO pracuje nadal nad pokrewnymi zagadnieniami<sup id="cite_ref-GWZO_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-GWZO-17">[17]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Perspektywy_rozwoju">Perspektywy rozwoju</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Perspektywy rozwoju" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Perspektywy rozwoju"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Badacze, tacy jak archeolog <a href="/w/index.php?title=Sebastian_Brather&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sebastian Brather (strona nie istnieje)">Sebastian Brather</a> bezpośrednio powołują się w swoich pracach na projekt Germania Slavica<sup id="cite_ref-BratKrat_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-BratKrat-18">[18]</a></sup>. Zaprzeczają oni przy tym także ugruntowanej w Niemczech w końcu XIX i pocz. XX wieku <a href="/w/index.php?title=Teoria_pragerma%C5%84ska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teoria pragermańska (strona nie istnieje)">teorii pragermańskiej</a>, która przyjmowała nieprzerwaną germańsko-niemiecką ciągłość zasiedlenia tych ziem od prahistorii do średniowiecza. Teoria ta głosiła, że Germanie tymczasowo w czasie <a href="/wiki/W%C4%99dr%C3%B3wki_lud%C3%B3w" title="Wędrówki ludów">wędrówek ludów</a> opuścili środkową Europę i w czasie późnego średniowiecza powrócili do „praniemieckiej ziemi”, aby dokończyć swoją misję kulturalną stając się w międzyczasie Niemcami. Od końca XIX wieku w niemieckiej archeologii wytworzył się również stereotyp „prymitywnej kultury materialnej Słowian”. Według niego Słowianie byli w większości prymitywnymi „społecznościami rybaków”, którzy zaniedbali uprawę ziemi na poczet hodowli bydła, zbieractwa oraz myślistwa. Tezy o prymitywnych Słowianach zawierało wiele prac historycznych z tego okresu. <a href="/w/index.php?title=Albert_Kiekebusch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Albert Kiekebusch (strona nie istnieje)">Albert Kiekebusch</a> (1870–1935) pisał o „ubogości” oraz „upadku w czasie wędrówek ludów z kultury germańskiej do kultury wendyjskiej”, <a href="/wiki/Gustaf_Kossinna" title="Gustaf Kossinna">Gustaf Kossinna</a> (1858–1931): pisał o „ubogiej jednostajności<sup id="cite_ref-Kossinna_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kossinna-19">[19]</a></sup>. <a href="/w/index.php?title=Wilhelm_Unverzagt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wilhelm Unverzagt (strona nie istnieje)">Wilhelm Unverzagt</a> (1892–1971) natomiast o „słowiańskiej prymitywności”<sup id="cite_ref-BratKrat_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-BratKrat-18">[18]</a></sup>. </p><p>Mnożące się w międzywojennych Niemczech lat 1918–1939 negatywne oceny prymitywnej słowiańskiej kultury materialnej pojawiające się w naukowych opracowaniach są pośrednim odzwierciedleniem ówczesnej sytuacji politycznej, a w szczególności rasistowskiej ideologii nazizmu uznającej Słowian za podludzi. Nie były one także używane tylko wobec opisywania dawnej słowiańskiej ludności z grupy wymarłych plemion Słowian połabskich, lecz częściowo były stosowane również w międzywojennych Niemczech w odniesieniu do <a href="/wiki/Serbo%C5%82u%C5%BCyczanie" title="Serbołużyczanie">Serbów łużyckich</a> mieszkających współcześnie na <a href="/wiki/%C5%81u%C5%BCyce" title="Łużyce">Łużycach</a> znajdujących się w granicach historycznych ziem zaliczanych do Germania Slavica. „Brak kultury u Słowian” oraz ich „niezdolność do utworzenia własnego państwa” wydawały się w owym okresie być silnymi historycznymi argumentami wspierającymi terytorialne roszczenia Niemców w Europie środkowo-wschodniej. Na nazwanie utraconych w 1918 roku wschodnich obszarów w dwudziestoleciu międzywojennym Niemcy szybko zastosowali także pojęcia takie jak „niemiecki wschód” i ostatecznie „obszar wschodni”. Oba terminy szybko zostały wykorzystane politycznie jako określenia służące uzasadnieniu przez Niemców wojny na wschodzie. Stąd był już tylko mały krok do dalej idących postulatów proponujących wysiedlenie oraz wyniszczenie „słowiańskich podludzi” sprecyzowany w czasie II wojny światowej w <a href="/wiki/Generalny_Plan_Wschodni" title="Generalny Plan Wschodni">Generalnym planie wschodnim</a><sup id="cite_ref-Szczesniak_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Szczesniak-20">[20]</a></sup>. </p><p>Jako przedmiot uniwersytecki przedhistoryczna i niestarożytna archeologia zainicjowana została w Niemczech dopiero w latach 1920–1950. W analizie stanowisk zastosowano szereg nowatorskich metod badawczych. <a href="/w/index.php?title=Karl_Schuchhardt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karl Schuchhardt (strona nie istnieje)">Karl Schuchhardt</a> (1859–1943) zaproponował sposób rozpoznawania ustawień pozostałości budynków na podstawie rozmieszczenia otworów w ziemi powstałych po obecności drewnianych słupów oraz śladów po belkach. Po 1945 roku archeologowie wprowadzili również szereg innych procedur analizowania oraz datowania znalezisk w tym m.in. datowania węglem C-14 oraz przy pomocy <a href="/wiki/Archeobotanika" title="Archeobotanika">archeobotaniki</a>, <a href="/wiki/Archeozoologia" title="Archeozoologia">archeozoologii</a>, <a href="/wiki/Mineralogia" title="Mineralogia">mineraologii</a>, <a href="/wiki/Geologia" title="Geologia">geologii</a>, <a href="/wiki/Klimatologia" title="Klimatologia">klimatologii</a>, analiz fosfatowych (fosforowych) oraz <a href="/wiki/Dendrochronologia" title="Dendrochronologia">dendrochronologii</a>, która jest jak dotąd ostatnią najbardziej znaczącą innowacją archeologiczną zastosowaną w badaniach Germania Slavica. Obecny stan badań nad stanowiskami archeologicznymi Słowian we wschodnich Niemczech został przedstawiony przez <a href="/w/index.php?title=Sebastian_Brather&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sebastian Brather (strona nie istnieje)">Sebastiana Brathera</a> w książce „Archeologia Słowian zachodnich” (niem. <i>Archäologie der westlichen Slawen</i>)<sup id="cite_ref-Brather_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-Brather-21">[21]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Publikacje_wydane_w_ramach_grupy_badawczej_Germania_Slavica">Publikacje wydane w ramach grupy badawczej Germania Slavica</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Publikacje wydane w ramach grupy badawczej Germania Slavica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Publikacje wydane w ramach grupy badawczej Germania Slavica"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Germania Slavica I, hrsg. v. Wolfgang H. Fritze, Berlin 1980.</li> <li>Germania Slavica II, hrsg. v. Wolfgang H. Fritze, Berlin 1981.</li> <li>Germania Slavica III (Frühzeit zwischen Ostsee und Donau. Ausgewählte Beiträge von Wolfgang H. Fritze zum geschichtlichen Werden im östlichen Mitteleuropa vom 6. bis zum 13. Jahrhundert), hrsg. von Ludolf Kuchenbuch und Winfried Schich, Berlin 1982.</li> <li>Germania Slavica IV (Barbara Sasse: Die Sozialgeschichte Böhmens in der Frühzeit. Historisch-archäologische Untersuchungen zum 9.–12. Jahrhundert), hrsg. v. Wolfgang H. Fritze, Berlin 1982.</li> <li>Germania Slavica V (Das Havelland im Mittelalter. Untersuchungen zur Strukturgeschichte einer ostelbischen Landschaft in slawischer und deutscher Zeit), hrsg. von Wolfgang Ribbe, Berlin 1987.</li> <li>Germania Slavica VI (Gertraud Schrage: Slaven und Deutsche in der Niederlausitz: Untersuchungen zur Siedlungsgeschichte im Mittelalter), Berlin 1990.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-WSchich-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-WSchich_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-WSchich_1-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304054426/http://wwwg.uni-klu.ac.at/eeo/Schich_GermaniaSlavica.pdf"><i>Winfried Schich: Slawen und Deutsche im Gebiet der Germania Slavica ''Wieser-Enzyklopädie des europäischen Ostens.'' Band 12: Karl Kaser, Dagmar Gramshammer-Hohl, [[Jan Maria Piskorski|Jan M. Piskorski]], Elisabeth Vogel (Hrsg.): ''Kontinuitäten und Brüche: Lebensformen – Alteingesessene – Zuwanderer von 500 bis 1500.'' (PDF; 757 kB)</i></a>, [w:] wwwg.uni-klu.ac.at, Klagenfurt: Uniwersytet w Klagenfurcie, 2010, s. 404–411, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9783851295122" title="Specjalna:Książki/9783851295122">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-3-85129-512-2</span></a><span class="accessdate"> [dostęp 2015-01-08]</span> [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wwwg.uni-klu.ac.at/eeo/Schich_GermaniaSlavica.pdf">adresu</a> 2016-03-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.isbn=9783851295122&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=wwwg.uni-klu.ac.at&rft.place=Klagenfurt&rft.atitle=Winfried+Schich%3A+Slawen+und+Deutsche+im+Gebiet+der+Germania+Slavica+%27%27Wieser-Enzyklop%C3%A4die+des+europ%C3%A4ischen+Ostens.%27%27+Band+12%3A+Karl+Kaser%2C+Dagmar+Gramshammer-Hohl%2C+%5B%5BJan+Maria+Piskorski%7CJan+M.+Piskorski%5D%5D%2C+Elisabeth+Vogel+%28Hrsg.%29%3A+%27%27Kontinuit%C3%A4ten+und+Br%C3%BCche%3A+Lebensformen+%E2%80%93+Alteingesessene+%E2%80%93+Zuwanderer+von+500+bis+1500.%27%27+%28PDF%3B+757%26nbsp%3BkB%29&rft.pub=Uniwersytet+w+Klagenfurcie&rft.date=2010&rft_id=http%3A%2F%2Fwwwg.uni-klu.ac.at%2Feeo%2FSchich_GermaniaSlavica.pdf" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr>)</span>.<span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">???</span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Fritze-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Fritze_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fritze_2-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fritze_2-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fritze_2-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fritze_2-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fritze_2-5">f</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Wolfgang H. Fritze: <i>Germania Slavica. Zielsetzung und Arbeitsprogramm einer interdisziplinären Arbeitsgruppe. In: Wolfgang H. Fritze (Hrsg.): </i>Germania Slavica<i> = </i>Berliner historische Studien.<i> Bd. 1</i>. Berlin: Duncker & Humblot, 1980, s. 11–40. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3428047133" title="Specjalna:Książki/3428047133">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">3-428-04713-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Germania+Slavica.+Zielsetzung+und+Arbeitsprogramm+einer+interdisziplin%C3%A4ren+Arbeitsgruppe.+In%3A+Wolfgang+H.+Fritze+%28Hrsg.%29%3A+%27%27Germania+Slavica%27%27+%3D+%27%27Berliner+historische+Studien.%27%27+Bd.+1&rft.au=Wolfgang+H.+Fritze&rft.date=1980&rft.pub=Duncker+%26+Humblot&rft.place=Berlin&rft.pages=11%E2%80%9340&rft.isbn=3428047133"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Higounet-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Higounet_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Charles Higounet: <i>Die deutsche Ostsiedlung im Mittelalter</i>. Berlin: Siedler, 1986/2001. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3886801411" title="Specjalna:Książki/3886801411">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">3-88680-141-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Die+deutsche+Ostsiedlung+im+Mittelalter&rft.au=Charles+Higounet&rft.date=1986%2F2001&rft.pub=Siedler&rft.place=Berlin&rft.isbn=3886801411"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Frings-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Frings_4-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Frings_4-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Theodor Frings, Gertraud Müller: <i>Germania Romana I-II. Mitteldeutsche Studien</i>. Halle/Saale: Niemeyer, 1966–1968.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Germania+Romana+I-II.+Mitteldeutsche+Studien&rft.au=Theodor+Frings%2C+Gertraud+M%C3%BCller&rft.date=1966%E2%80%931968&rft.pub=Niemeyer&rft.place=Halle%2FSaale"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Lubke-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Lubke_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Christian Lübke: <i>Struktur und Wandel im Früh- und Hochmittelalter: eine Bestandsaufnahme aktueller Forschungen zur Germania Slavica</i>. Berlin: Franz Steiner Verlag, 1998, s. 14. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3515071148" title="Specjalna:Książki/3515071148">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">3-515-07114-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Struktur+und+Wandel+im+Fr%C3%BCh-+und+Hochmittelalter%3A+eine+Bestandsaufnahme+aktueller+Forschungen+zur+Germania+Slavica&rft.au=Christian+L%C3%BCbke&rft.date=1998&rft.pub=Franz+Steiner+Verlag&rft.place=Berlin&rft.pages=14&rft.isbn=3515071148"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Hardt-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Hardt_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Matthias Hardt: <i>Linien und Säume, Zonen und Räume an der Ostgrenze des Reiches im frühen und hohen Mittelalter. In: Walter Pohl / Helmut Reimitz (Hrsg.): Grenze und Differenz im frühen Mittelalter. Österreichische Akademie der Wissenschaften, phil.-hist. Kl. Denkschriften 287. Forschungen zur Geschichte des Mittelalters 1</i>. Wien: 2000, s. 39–56. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3700128967" title="Specjalna:Książki/3700128967">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">3-7001-2896-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Linien+und+S%C3%A4ume%2C+Zonen+und+R%C3%A4ume+an+der+Ostgrenze+des+Reiches+im+fr%C3%BChen+und+hohen+Mittelalter.+In%3A+Walter+Pohl+%2F+Helmut+Reimitz+%28Hrsg.%29%3A+Grenze+und+Differenz+im+fr%C3%BChen+Mittelalter.+%C3%96sterreichische+Akademie+der+Wissenschaften%2C+phil.-hist.+Kl.+Denkschriften+287.+Forschungen+zur+Geschichte+des+Mittelalters+1&rft.au=Matthias+Hardt&rft.date=2000&rft.place=Wien&rft.pages=39%E2%80%9356&rft.isbn=3700128967"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Hardt2-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Hardt2_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Matthias Hardt: <i>Hesse, Elbe, Saale and the Frontiers of the Carolingian Empire. In: Walther Pool / Ian Wood / Helmut Reimitz (Hrsg.): The Transformation of Frontiers. From Antiquity to the Carolingians. The Transformation of the Roman World</i>. Leiden, Boston, Köln: 2001, s. 219–232. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9004111158" title="Specjalna:Książki/9004111158">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">90-04-11115-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Hesse%2C+Elbe%2C+Saale+and+the+Frontiers+of+the+Carolingian+Empire.+In%3A+Walther+Pool+%2F+Ian+Wood+%2F+Helmut+Reimitz+%28Hrsg.%29%3A+The+Transformation+of+Frontiers.+From+Antiquity+to+the+Carolingians.+The+Transformation+of+the+Roman+World&rft.au=Matthias+Hardt&rft.date=2001&rft.place=Leiden%2C+Boston%2C+K%C3%B6ln&rft.pages=219%E2%80%93232&rft.isbn=9004111158"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Szabo-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Szabo_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Charles W. Ingrao, Franz A. J. Szabo: <i>The Germans and the East. Central European studies</i>. Purdue University Press, 2008, s. 17. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1557534438" title="Specjalna:Książki/1557534438">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">1-55753-443-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Germans+and+the+East.+Central+European+studies&rft.au=Charles+W.+Ingrao%2C+Franz+A.+J.+Szabo&rft.date=2008&rft.pub=Purdue+University+Press&rft.pages=17&rft.isbn=1557534438"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Corpus-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Corpus_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Peter Donat, Joachim Herrmann: <i>Corpus archäologischer Quellen zur Frühgeschichte auf dem Gebiet der DDR</i>. Berlin: Akademie Verlag, 1973–1985.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Corpus+arch%C3%A4ologischer+Quellen+zur+Fr%C3%BChgeschichte+auf+dem+Gebiet+der+DDR&rft.au=Peter+Donat%2C+Joachim+Herrmann&rft.date=1973%E2%80%931985&rft.pub=Akademie+Verlag&rft.place=Berlin"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Ortslexikon-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ortslexikon_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Lieselott Enders: <i>Historische Ortslexikon für Brandenburg</i>. Potsdam: Verlag in Potsdam, 2012. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3883720321" title="Specjalna:Książki/3883720321">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">3-88372-032-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historische+Ortslexikon+f%C3%BCr+Brandenburg&rft.au=Lieselott+Enders&rft.date=2012&rft.pub=Verlag+in+Potsdam&rft.place=Potsdam&rft.isbn=3883720321"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Heffter-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Heffter_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">M. W. Heffter: <i>Der Weltkampf der Deutschen und Slawen</i>. Hamburg: Friedrich Andreas Perthes, 1847.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Der+Weltkampf+der+Deutschen+und+Slawen&rft.au=M.+W.+Heffter&rft.date=1847&rft.pub=Friedrich+Andreas+Perthes&rft.place=Hamburg"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Schich-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Schich_12-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Schich_12-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Winfried Schich: <i>Zur Rolle des Handels in der Wirtschaft der Zisterzienserklöster im nordöstlichen Mitteleuropa in der zweiten Hälfte des 12. und der ersten Hälfte des 13. Jahrhunderts. In: Zisterzienser-Studien 4</i>. Berlin: 1979, s. 134.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zur+Rolle+des+Handels+in+der+Wirtschaft+der+Zisterzienserkl%C3%B6ster+im+nord%C3%B6stlichen+Mitteleuropa+in+der+zweiten+H%C3%A4lfte+des+12.+und+der+ersten+H%C3%A4lfte+des+13.+Jahrhunderts.+In%3A+Zisterzienser-Studien+4&rft.au=Winfried+Schich&rft.date=1979&rft.place=Berlin&rft.pages=134"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Winter-13"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Winter_13-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Winter_13-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Franz Winter: <i>Zisterzienser des nordöstlichen Deutschlands</i>. Gotha: Friedrich Andreas Perthes, 1868.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zisterzienser+des+nord%C3%B6stlichen+Deutschlands&rft.au=Franz+Winter&rft.date=1868&rft.pub=Friedrich+Andreas+Perthes&rft.place=Gotha"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Wippermann-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Wippermann_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Wolfgang Wippermann: <i>Die Ostsiedlung in der deutschen Historiographie und Publizistik. Probleme, Methoden und Grundlinien der Entwicklung bis zum Ersten Weltkrieg. In: Germania Slavica I</i>. Berlin: 1980, s. 41–70.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Die+Ostsiedlung+in+der+deutschen+Historiographie+und+Publizistik.+Probleme%2C+Methoden+und+Grundlinien+der+Entwicklung+bis+zum+Ersten+Weltkrieg.+In%3A+Germania+Slavica+I&rft.au=Wolfgang+Wippermann&rft.date=1980&rft.place=Berlin&rft.pages=41%E2%80%9370"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Wippermann2-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Wippermann2_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Wolfgang Wippermann: <i>Gen Ostland wollen wir reiten! Ordensstaat und Ostsiedlung in der historischen Belletristik Deutschlands In: Germania Slavica II</i>. Berlin: 1980, s. 187–285.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Gen+Ostland+wollen+wir+reiten%21+Ordensstaat+und+Ostsiedlung+in+der+historischen+Belletristik+Deutschlands+In%3A+Germania+Slavica+II&rft.au=Wolfgang+Wippermann&rft.date=1980&rft.place=Berlin&rft.pages=187%E2%80%93285"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Scholz-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Scholz_16-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Scholz_16-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hans Scholz: <i>Wanderungen und Fahrten in der Mark Brandenburg</i>. Berlin: Taggespiegel, 1973–1984. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3877765165" title="Specjalna:Książki/3877765165">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">3-87776-516-5</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Wanderungen+und+Fahrten+in+der+Mark+Brandenburg&rft.au=Hans+Scholz&rft.date=1973%E2%80%931984&rft.pub=Taggespiegel&rft.place=Berlin&rft.isbn=3877765165"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-GWZO-17"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-GWZO_17-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-GWZO_17-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150108150703/http://www.uni-leipzig.de/~gwzo/index.php?Itemid=1088">Die „Germania Slavica” als westlicher Rand Ostmitteleuropas und der mittelalterliche Landesausbau zu deutschem Recht in Ostmitteleuropa Vergleichende Untersuchungen zu Kontinuität und Wandel von Herrschaft und Siedlung im Übergang von der slawischen zur deutschen Zeit</a>. [w:] <i>www.uni-leipzig.de</i> [on-line]. Geisteswissenschaftliche Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas GWZO. [dostęp 2015-01-08]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uni-leipzig.de/~gwzo/index.php?Itemid=1088">tego adresu</a> (2015-01-08)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-BratKrat-18"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-BratKrat_18-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-BratKrat_18-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Sebastian Brather, Christine Kratzke: <i>Germanen, Slawen, Deutsche. Themen, Methoden und Konzepte der frühgeschichtlichen Archäologie seit 1800. In: Auf dem Weg zum Germania Slavica-Konzept. Perspektiven von Geschichtswissenschaft, Archäologie, Onomastik und Kunstgeschichte seit dem 19. Jahrhundert</i>. Leipzig: Leipziger Universitäts-Verlag, 2005, s. 27–60. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3865831087" title="Specjalna:Książki/3865831087">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">3-86583-108-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Germanen%2C+Slawen%2C+Deutsche.+Themen%2C+Methoden+und+Konzepte+der+fr%C3%BChgeschichtlichen+Arch%C3%A4ologie+seit+1800.+In%3A+Auf+dem+Weg+zum+Germania+Slavica-Konzept.+Perspektiven+von+Geschichtswissenschaft%2C+Arch%C3%A4ologie%2C+Onomastik+und+Kunstgeschichte+seit+dem+19.+Jahrhundert&rft.au=Sebastian+Brather%2C+Christine+Kratzke&rft.date=2005&rft.pub=Leipziger+Universit%C3%A4ts-Verlag&rft.place=Leipzig&rft.pages=27%E2%80%9360&rft.isbn=3865831087"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Kossinna-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Kossinna_19-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Gustaf Kossina: <i>Die deutsche Ostmark, ein Heimatboden der Germanen</i>. Berlin: Gebrüder Böhm, 1919.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Die+deutsche+Ostmark%2C+ein+Heimatboden+der+Germanen&rft.au=Gustaf+Kossina&rft.date=1919&rft.pub=Gebr%C3%BCder+B%C3%B6hm&rft.place=Berlin"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Szczesniak-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Szczesniak_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Andrzej Leszek Szcześniak: <i>Plan Zagłady Słowian. Generalplan Ost</i>. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 2001. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8388822039" title="Specjalna:Książki/8388822039">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">83-88822-03-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Plan+Zag%C5%82ady+S%C5%82owian.+Generalplan+Ost&rft.au=Andrzej+Leszek+Szcze%C5%9Bniak&rft.date=2001&rft.pub=Polskie+Wydawnictwo+Encyklopedyczne&rft.place=Radom&rft.isbn=8388822039"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Brather-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Brather_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Sebastian Brather: <i>Archäologie der westlichen Slawen: Siedlung, Wirtschaft und Gesellschaft im früh- und hochmittelalterlichen Ostmitteleuropa</i>. Verlag de Gruyter, 2008. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3110206099" title="Specjalna:Książki/3110206099">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">3-11-020609-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Arch%C3%A4ologie+der+westlichen+Slawen%3A+Siedlung%2C+Wirtschaft+und+Gesellschaft+im+fr%C3%BCh-+und+hochmittelalterlichen+Ostmitteleuropa&rft.au=Sebastian+Brather&rft.date=2008&rft.pub=Verlag+de+Gruyter&rft.isbn=3110206099"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Wolfgang H Fritze, „Germania Slavica” (Berliner Historische Studien. Herausgegeben vom Friedrich-Meinecke-Institut der Freien Universität Berlin, I,II,III,IV,V,VI) sześć tomów wyd. w latach 1979–1990, Duncker & Humblot GmbH, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3428047133" title="Specjalna:Książki/3428047133">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">3-428-04713-3</span></a>.</li> <li>Charles W. Ingrao, Franz A. J. Szabo, „The Germans and the East. Central European studies”, Purdue University Press, 2008, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1557534438" title="Specjalna:Książki/1557534438">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">1-55753-443-8</span></a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germania_Slavica&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150108150703/http://www.uni-leipzig.de/~gwzo/index.php?Itemid=1088">Informacje o zespole badawczym „Germania Slavica” oraz jego publikacjach na wydziale slawistycznym uniwersytetu w Lipsku</a>. uni-leipzig.de. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uni-leipzig.de/~gwzo/index.php?Itemid=1088">tego adresu</a> (2015-01-08)].</cite></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160305204736/http://www.hdbg.eu/karten/karten_detail_140.php"><i>Slawische Siedlung in Nordostbayern 6.-12. Jahrhundert</i> – mapa słowiańskich osiedli na terenie Niemiec</a>. hdbg.eu. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hdbg.eu/karten/karten_detail_140.php">tego adresu</a> (2016-03-05)].</cite></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20041028023349/http://72.rapidforum.com/topic=108381545374">Słowianie w północnej Bawarii</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr>)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.landschaftsmuseum.de/Seiten/Lexikon/Slawen_Oberfranken.htm">Słowianie w południowej Frankonii</a> (Landschaftsmuseum Obermain Kulmbach) <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr>)</span></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Historia_Niemiec" title="Szablon:Historia Niemiec"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Historia_Niemiec" title="Dyskusja szablonu:Historia Niemiec"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Historia_Niemiec&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Historia_Niemiec" title="Historia Niemiec">Historia Niemiec</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Historia Niemiec</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Germanie" title="Germanie">Germanie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Pragermanie" title="Pragermanie">Pragermanie</a></li> <li><a href="/wiki/Plemiona_germa%C5%84skie" title="Plemiona germańskie">Plemiona germańskie</a></li> <li><a href="/wiki/Religia_German%C3%B3w" title="Religia Germanów">Religia Germanów</a></li> <li><a href="/wiki/Germania" title="Germania">Germania</a></li> <li><a href="/wiki/Furor_teutonicus" title="Furor teutonicus">Furor teutonicus</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Arausio" title="Bitwa pod Arausio">Bitwa pod Arausio</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_w_Lesie_Teutoburskim" title="Bitwa w Lesie Teutoburskim">Bitwa w Lesie Teutoburskim</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_w%C4%99dr%C3%B3wka_lud%C3%B3w" title="Wielka wędrówka ludów">Wielka wędrówka ludów</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Germania Slavica</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_frankijskie" title="Państwo frankijskie">Państwo frankijskie</a><br /><a href="/wiki/Imperium_Karoli%C5%84skie" title="Imperium Karolińskie">Imperium Karolińskie</a><br /><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_wschodniofrankijskie" title="Państwo wschodniofrankijskie">Państwo wschodniofrankijskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Podboje_arabskie" title="Podboje arabskie">Podboje arabskie</a></li> <li><a href="/wiki/Renesans_karoli%C5%84ski" title="Renesans karoliński">Renesans karoliński</a></li> <li><a href="/wiki/Traktat_w_Verdun" title="Traktat w Verdun">Traktat w Verdun</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_nad_rzek%C4%85_Lech_(955)" title="Bitwa nad rzeką Lech (955)">Bitwa nad rzeką Lech</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_Cesarstwo_Rzymskie" title="Święte Cesarstwo Rzymskie">Święte Cesarstwo Rzymskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Niemieckie" title="Królestwo Niemieckie">Królestwo Niemieckie</a></li> <li><a href="/wiki/Uniwersalizm_cesarski" title="Uniwersalizm cesarski">Uniwersalizm cesarski</a></li> <li><a href="/wiki/Sp%C3%B3r_o_inwestytur%C4%99" title="Spór o inwestyturę">Spór o inwestyturę</a></li> <li><a href="/wiki/Inkwizycja_w_Niemczech" title="Inkwizycja w Niemczech">Inkwizycja w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/Krucjata" title="Krucjata">Wyprawy krzyżowe</a></li> <li><a href="/wiki/Krucjata_po%C5%82abska" title="Krucjata połabska">Krucjata połabska</a></li> <li><a href="/wiki/Krucjaty_p%C3%B3%C5%82nocne" title="Krucjaty północne">Krucjaty północne</a></li> <li><a href="/wiki/Zakon_krzy%C5%BCacki" title="Zakon krzyżacki">Zakon krzyżacki</a></li> <li><a href="/wiki/Krucjata_dzieci%C4%99ca" title="Krucjata dziecięca">Krucjata dziecięca</a></li> <li><a href="/wiki/Ostsiedlung" title="Ostsiedlung">Ostsiedlung</a></li> <li><a href="/wiki/Germanizacja" title="Germanizacja">Germanizacja</a></li> <li><a href="/wiki/Akt_Konfederacji_Szwajcarskiej" title="Akt Konfederacji Szwajcarskiej">Akt Konfederacji Szwajcarskiej</a></li> <li><a href="/wiki/Hanza" title="Hanza">Hanza</a></li> <li><a href="/wiki/Wielkie_bezkr%C3%B3lewie" title="Wielkie bezkrólewie">Wielkie bezkrólewie</a></li> <li><a href="/wiki/Wielki_g%C5%82%C3%B3d_1315%E2%80%931317" title="Wielki głód 1315–1317">Wielki głód 1315–1317</a></li> <li><a href="/wiki/Czarna_%C5%9Bmier%C4%87" title="Czarna śmierć">Czarna śmierć</a></li> <li><a href="/wiki/Z%C5%82ota_Bulla_Karola_IV" title="Złota Bulla Karola IV">Złota Bulla</a></li> <li><a href="/wiki/Wojny_husyckie" title="Wojny husyckie">Wojny husyckie</a></li> <li><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Szwabski" title="Związek Szwabski">Związek Szwabski</a></li> <li><a href="/wiki/Reforma_Rzeszy" title="Reforma Rzeszy">Reforma Rzeszy</a></li> <li><a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja">Reformacja</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_ch%C5%82opska_w_Niemczech" title="Wojna chłopska w Niemczech">Wojna chłopska</a></li> <li><a href="/wiki/Klein-Venedig" title="Klein-Venedig">Klein-Venedig</a></li> <li><a href="/wiki/Pok%C3%B3j_augsburski" title="Pokój augsburski">Pokój augsburski</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_trzydziestoletnia" title="Wojna trzydziestoletnia">Wojna trzydziestoletnia</a></li> <li><a href="/wiki/Pok%C3%B3j_westfalski" title="Pokój westfalski">Pokój westfalski</a></li> <li><a href="/wiki/V_wojna_austriacko-turecka" title="V wojna austriacko-turecka">Wojna Ligi Świętej z Turcją</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_Francji_z_Lig%C4%85_Augsbursk%C4%85" title="Wojna Francji z Ligą Augsburską">Wojna palatynacka</a></li> <li><a href="/wiki/Rozbiory_Polski" title="Rozbiory Polski">Rozbiory Polski</a></li> <li><a href="/wiki/Mediatyzacja" title="Mediatyzacja">Mediatyzacja</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_o_sukcesj%C4%99_austriack%C4%85" title="Wojna o sukcesję austriacką">Wojna o sukcesję austriacką</a></li> <li><a href="/wiki/Wojny_%C5%9Bl%C4%85skie" title="Wojny śląskie">Wojny śląskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_siedmioletnia" title="Wojna siedmioletnia">Wojna siedmioletnia</a></li> <li><a href="/wiki/Cud_domu_brandenburskiego" title="Cud domu brandenburskiego">Cud domu brandenburskiego</a></li> <li><a href="/wiki/Deklaracja_z_Pillnitz" title="Deklaracja z Pillnitz">Deklaracja z Pillnitz</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Wojny_napoleo%C5%84skie" title="Wojny napoleońskie">Wojny napoleońskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Republika_Cisre%C5%84ska" title="Republika Cisreńska">Republika Cisreńska</a></li> <li><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Re%C5%84ski" title="Związek Reński">Związek Reński</a></li> <li><a href="/wiki/III_koalicja_antyfrancuska" title="III koalicja antyfrancuska">III koalicja antyfrancuska</a></li> <li><a href="/wiki/IV_koalicja_antyfrancuska" title="IV koalicja antyfrancuska">IV koalicja antyfrancuska</a></li> <li><a href="/wiki/VI_koalicja_antyfrancuska" title="VI koalicja antyfrancuska">VI koalicja antyfrancuska</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Lipskiem" title="Bitwa pod Lipskiem">Bitwa pod Lipskiem</a></li> <li><a href="/wiki/Kongres_wiede%C5%84ski" title="Kongres wiedeński">Kongres wiedeński</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_Przymierze" title="Święte Przymierze">Święte Przymierze</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Niemiecki" title="Związek Niemiecki">Związek Niemiecki</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Niemiecki_Zwi%C4%85zek_Celny" title="Niemiecki Związek Celny">Niemiecki Związek Celny</a></li> <li><a href="/wiki/Wiosna_Lud%C3%B3w" title="Wiosna Ludów">Wiosna Ludów</a></li> <li><a href="/wiki/Rewolucja_marcowa" title="Rewolucja marcowa">Rewolucja marcowa</a></li> <li><a href="/wiki/I_wojna_o_Szlezwik" title="I wojna o Szlezwik">I wojna o Szlezwik</a></li> <li><a href="/wiki/Frankfurckie_Zgromadzenie_Narodowe" title="Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe">Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_du%C5%84ska_(1864)" title="Wojna duńska (1864)">II wojna o Szlezwik</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_prusko-austriacka" title="Wojna prusko-austriacka">Wojna prusko-austriacka</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_6"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_P%C3%B3%C5%82nocnoniemiecki" title="Związek Północnoniemiecki">Związek Północnoniemiecki</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Wojna_francusko-pruska" title="Wojna francusko-pruska">Wojna francusko-pruska</a></li> <li><a href="/wiki/Zjednoczenie_Niemiec_(1866%E2%80%931871)" title="Zjednoczenie Niemiec (1866–1871)">Zjednoczenie Niemiec (XIX wiek)</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_7"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Cesarstwo_Niemieckie" title="Cesarstwo Niemieckie">Cesarstwo Niemieckie</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_7_1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ostflucht" title="Ostflucht">Ostflucht</a></li> <li><a href="/wiki/Kulturkampf" title="Kulturkampf">Kulturkampf</a></li> <li><a href="/wiki/Sojusz_Trzech_Cesarzy" title="Sojusz Trzech Cesarzy">Sojusz Trzech Cesarzy</a></li> <li><a href="/wiki/Dwuprzymierze" title="Dwuprzymierze">Dwuprzymierze</a></li> <li><a href="/wiki/Konferencja_berli%C5%84ska_(1884%E2%80%931885)" title="Konferencja berlińska (1884–1885)">Konferencja berlińska</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C3%B3jprzymierze" title="Trójprzymierze">Trójprzymierze</a></li> <li><a href="/wiki/Pangermanizm" title="Pangermanizm">Pangermanizm</a></li> <li><a href="/wiki/Hakata" title="Hakata">Hakata</a></li> <li><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Wszechniemiecki" title="Związek Wszechniemiecki">Związek Wszechniemiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Weltpolitik" title="Weltpolitik">Weltpolitik</a></li> <li><a href="/wiki/Kolonie_niemieckie" title="Kolonie niemieckie">Ekspansja kolonialna</a></li> <li><a href="/wiki/Konflikty_maroka%C5%84skie" title="Konflikty marokańskie">Konflikty marokańskie</a></li> <li><a href="/wiki/Mitteleuropa" title="Mitteleuropa">Mitteleuropa</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_centralne" title="Państwa centralne">Państwa centralne</a></li> <li><a href="/wiki/Plan_Schlieffena" title="Plan Schlieffena">Plan Schlieffena</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_7_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojna światowa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Front_zachodni_(I_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front zachodni (I wojna światowa)">Front zachodni</a> <ul><li><a href="/wiki/I_bitwa_nad_Marn%C4%85" title="I bitwa nad Marną">I bitwa nad Marną</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Verdun" title="Bitwa pod Verdun">Bitwa pod Verdun</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_nad_Somm%C4%85" title="Bitwa nad Sommą">Bitwa nad Sommą</a></li> <li><a href="/wiki/Kaiserschlacht" title="Kaiserschlacht">Kaiserschlacht</a></li> <li><a href="/wiki/II_bitwa_nad_Marn%C4%85" title="II bitwa nad Marną">II bitwa nad Marną</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Front_wschodni_(I_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front wschodni (I wojna światowa)">Front wschodni</a> <ul><li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Tannenbergiem" title="Bitwa pod Tannenbergiem">Bitwa pod Tannenbergiem</a></li> <li><a href="/wiki/Ofensywa_Kiere%C5%84skiego" title="Ofensywa Kiereńskiego">Ofensywa Kiereńskiego</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kampania_serbska_(I_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Kampania serbska (I wojna światowa)">Kampania serbska</a></li> <li><a href="/wiki/Traktat_brzeski" title="Traktat brzeski">Traktat brzeski</a></li> <li><a href="/wiki/Rewolucja_listopadowa" title="Rewolucja listopadowa">Rewolucja listopadowa</a></li> <li><a href="/wiki/Rozejm_w_Compi%C3%A8gne_(1918)" title="Rozejm w Compiègne (1918)">Rozejm w Compiègne</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a1_8"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Republika_Weimarska" title="Republika Weimarska">Republika Weimarska</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Legenda_o_ciosie_w_plecy" title="Legenda o ciosie w plecy">Legenda o ciosie w plecy</a></li> <li><a href="/wiki/Pakt_Ebert-Groener" title="Pakt Ebert-Groener">Pakt Ebert-Groener</a></li> <li><a href="/wiki/Okupacja_Nadrenii" title="Okupacja Nadrenii">Okupacja Nadrenii</a></li> <li><a href="/wiki/Powstanie_wielkopolskie" title="Powstanie wielkopolskie">Powstanie wielkopolskie</a></li> <li><a href="/wiki/Traktat_wersalski" title="Traktat wersalski">Traktat wersalski</a></li> <li><a href="/wiki/Plebiscyt_na_Warmii,_Mazurach_i_Powi%C5%9Blu" title="Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu">Plebiscyt w Prusach Wschodnich i Zachodnich</a> oraz <a href="/wiki/Plebiscyt_na_G%C3%B3rnym_%C5%9Al%C4%85sku" title="Plebiscyt na Górnym Śląsku">na Górnym Śląsku</a></li> <li><a href="/wiki/Wolne_Miasto_Gda%C5%84sk" title="Wolne Miasto Gdańsk">Wolne Miasto Gdańsk</a></li> <li><a href="/wiki/Terytorium_Saary" title="Terytorium Saary">Terytorium Saary</a></li> <li><a href="/wiki/Okr%C4%99g_K%C5%82ajpedy" title="Okręg Kłajpedy">Memelland</a></li> <li><a href="/wiki/Polityka_wype%C5%82niania" title="Polityka wypełniania">Polityka wypełniania</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_w_Rapallo" title="Układ w Rapallo">Układ w Rapallo</a></li> <li><a href="/wiki/Okupacja_Zag%C5%82%C4%99bia_Ruhry" title="Okupacja Zagłębia Ruhry">Okupacja Zagłębia Ruhry</a></li> <li><a href="/wiki/Nazizm" title="Nazizm">Narodowy socjalizm</a></li> <li><a href="/wiki/Rasa_pan%C3%B3w" title="Rasa panów">Rasa panów</a></li> <li><a href="/wiki/Narodowosocjalistyczna_Niemiecka_Partia_Robotnik%C3%B3w" title="Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników">Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników</a></li> <li><a href="/wiki/Sturmabteilung" title="Sturmabteilung">Sturmabteilung</a></li> <li><a href="/wiki/Pucz_monachijski" title="Pucz monachijski">Pucz monachijski</a></li> <li><a href="/wiki/Lebensraum" title="Lebensraum">Lebensraum</a></li> <li><a href="/wiki/Goldene_Zwanziger" title="Goldene Zwanziger">Złote lata</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_celna_mi%C4%99dzy_Polsk%C4%85_a_Niemcami" title="Wojna celna między Polską a Niemcami">Wojna celna z Polską</a></li> <li><a href="/wiki/Liga_Narod%C3%B3w" title="Liga Narodów">Liga Narodów</a></li> <li><a href="/wiki/Wielki_kryzys" title="Wielki kryzys">Wielki kryzys</a></li> <li><a href="/wiki/Hiperinflacja_w_Republice_Weimarskiej" title="Hiperinflacja w Republice Weimarskiej">Hiperinflacja</a></li> <li><a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">Schutzstaffel</a></li> <li><a href="/wiki/Wybory_parlamentarne_w_Republice_Weimarskiej_w_marcu_1933_roku" title="Wybory parlamentarne w Republice Weimarskiej w marcu 1933 roku">Wybory parlamentarne w Republice Weimarskiej w marcu 1933 roku</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_9"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzesza</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_9_1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Po%C5%BCar_Reichstagu" title="Pożar Reichstagu">Pożar Reichstagu</a></li> <li><a href="/wiki/Ruch_oporu_w_III_Rzeszy" title="Ruch oporu w III Rzeszy">Ruch oporu</a></li> <li><a href="/wiki/Obozy_niemieckie_(1933%E2%80%931945)" title="Obozy niemieckie (1933–1945)">Obozy niemieckie (1933–1945)</a></li> <li><a href="/wiki/Gestapo" title="Gestapo">Gestapo</a></li> <li><a href="/wiki/Noc_d%C5%82ugich_no%C5%BCy" title="Noc długich noży">Noc długich noży</a></li> <li><a href="/wiki/Ustawy_norymberskie" title="Ustawy norymberskie">Ustawy norymberskie</a></li> <li><a href="/wiki/Remilitaryzacja_Nadrenii" title="Remilitaryzacja Nadrenii">Remilitaryzacja Nadrenii</a></li> <li><a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1936" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1936">Letnie Igrzyska Olimpijskie 1936</a></li> <li><a href="/wiki/Pakt_antykominternowski" title="Pakt antykominternowski">Pakt antykominternowski</a></li> <li><a href="/wiki/Sicherheitspolizei" title="Sicherheitspolizei">Sicherheitspolizei</a></li> <li><a href="/wiki/Anschluss" title="Anschluss">Anschluss</a></li> <li><a href="/wiki/Noc_kryszta%C5%82owa" title="Noc kryształowa">Noc kryształowa</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_monachijski" title="Układ monachijski">Układ monachijski</a></li> <li><a href="/wiki/Rozbi%C3%B3r_Czechos%C5%82owacji" title="Rozbiór Czechosłowacji">Rozbiór Czechosłowacji</a> <ul><li><a href="/wiki/Protektorat_Czech_i_Moraw" title="Protektorat Czech i Moraw">Protektorat Czech i Moraw</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Niemieckie_ultimatum_wobec_Litwy" title="Niemieckie ultimatum wobec Litwy">Ultimatum wobec Litwy</a></li> <li><a href="/wiki/Pakt_stalowy" title="Pakt stalowy">Pakt stalowy</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_Osi" title="Państwa Osi">Państwa Osi</a></li> <li><a href="/wiki/Pakt_Ribbentrop-Mo%C5%82otow" title="Pakt Ribbentrop-Mołotow">Pakt Ribbentrop-Mołotow</a></li> <li><a href="/wiki/Prowokacja_gliwicka" title="Prowokacja gliwicka">Prowokacja gliwicka</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_9_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojna światowa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Kampania_wrze%C5%9Bniowa" title="Kampania wrześniowa">Agresja Niemiec na Polskę</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Atlantyk" title="Bitwa o Atlantyk">Bitwa o Atlantyk</a></li> <li><a href="/wiki/Traktat_o_granicach_i_przyja%C5%BAni_III_Rzesza_%E2%80%93_ZSRR_(1939)" title="Traktat o granicach i przyjaźni III Rzesza – ZSRR (1939)">Traktat o granicach i przyjaźni III Rzesza – ZSRR (1939)</a></li> <li><a href="/wiki/Okupacja_niemiecka_ziem_polskich_(1939%E2%80%931945)" title="Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)">Okupacja niemiecka ziem polskich 1939–1945</a> <ul><li><a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalne Gubernatorstwo</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Generalny_Plan_Wschodni" title="Generalny Plan Wschodni">Generalny Plan Wschodni</a></li> <li><a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">Holocaust</a></li> <li><a href="/wiki/Roboty_przymusowe_w_III_Rzeszy" title="Roboty przymusowe w III Rzeszy">Roboty przymusowe w III Rzeszy</a></li> <li><a href="/wiki/Porajmos" title="Porajmos">Porajmos</a></li> <li><a href="/wiki/Front_zachodni_(II_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front zachodni (II wojna światowa)">Front zachodni</a> <ul><li><a href="/wiki/Dziwna_wojna" title="Dziwna wojna">Dziwna wojna</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_norweska" title="Kampania norweska">Kampania norweska</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_francuska_1940" title="Kampania francuska 1940">Kampania francuska 1940</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_o_Angli%C4%99" title="Bitwa o Anglię">Bitwa o Anglię</a></li> <li><a href="/wiki/L%C4%85dowanie_w_Normandii" title="Lądowanie w Normandii">Lądowanie w Normandii</a></li> <li><a href="/wiki/Prze%C5%82amanie_linii_Zygfryda" title="Przełamanie linii Zygfryda">Przełamanie linii Zygfryda</a></li> <li><a href="/wiki/Ofensywa_w_Ardenach" title="Ofensywa w Ardenach">Ofensywa w Ardenach</a></li> <li><a href="/wiki/Forsowanie_Renu" title="Forsowanie Renu">Forsowanie Renu</a></li> <li><a href="/wiki/Inwazja_aliant%C3%B3w_zachodnich_na_Niemcy" title="Inwazja aliantów zachodnich na Niemcy">Inwazja aliantów zachodnich na Niemcy</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kampania_%C5%9Br%C3%B3dziemnomorska" title="Kampania śródziemnomorska">Kampania śródziemnomorska</a> <ul><li><a href="/wiki/Kampania_ba%C5%82ka%C5%84ska" title="Kampania bałkańska">Kampania bałkańska</a></li> <li><a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa_w_Afryce" title="II wojna światowa w Afryce">II wojna światowa w Afryce</a></li> <li><a href="/wiki/Kampania_w%C5%82oska_w_czasie_II_wojny_%C5%9Bwiatowej" title="Kampania włoska w czasie II wojny światowej">Kampania włoska</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Front_wschodni_(II_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front wschodni (II wojna światowa)">Front wschodni</a> <ul><li><a href="/wiki/Atak_Niemiec_na_ZSRR" title="Atak Niemiec na ZSRR">Atak Niemiec na ZSRR</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_pod_Moskw%C4%85" title="Bitwa pod Moskwą">Bitwa pod Moskwą</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_kontynuacyjna" title="Wojna kontynuacyjna">Wojna kontynuacyjna</a></li> <li><a href="/wiki/Blokada_Leningradu" title="Blokada Leningradu">Blokada Leningradu</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_stalingradzka" title="Bitwa stalingradzka">Bitwa stalingradzka</a></li> <li><a href="/wiki/Bitwa_na_%C5%82uku_kurskim" title="Bitwa na łuku kurskim">Bitwa na łuku kurskim</a></li> <li><a href="/wiki/Operacja_berli%C5%84ska" title="Operacja berlińska">Operacja berlińska</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kapitulacja_III_Rzeszy" title="Kapitulacja III Rzeszy">Kapitulacja III Rzeszy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a1_10"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Okupacja_aliancka_Niemiec" title="Okupacja aliancka Niemiec">Okupacja aliancka</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Zniszczenia_wojenne_miast_niemieckich" title="Zniszczenia wojenne miast niemieckich">Zniszczenia miast</a></li> <li><a href="/wiki/Granica_na_Odrze_i_Nysie_%C5%81u%C5%BCyckiej" title="Granica na Odrze i Nysie Łużyckiej">Granica na Odrze i Nysie Łużyckiej</a></li> <li><a href="/wiki/Wysiedlenia_Niemc%C3%B3w_po_II_wojnie_%C5%9Bwiatowej" title="Wysiedlenia Niemców po II wojnie światowej">Wysiedlenia Niemców</a></li> <li><a href="/wiki/Dekrety_Bene%C5%A1a" title="Dekrety Beneša">Dekrety Beneša</a></li> <li><a href="/wiki/Sojusznicza_Rada_Kontroli_Niemiec" title="Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec">Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec</a></li> <li><a href="/wiki/Sowiecka_Administracja_Wojskowa_w_Niemczech" title="Sowiecka Administracja Wojskowa w Niemczech">Sowiecka Administracja Wojskowa w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/Procesy_norymberskie" title="Procesy norymberskie">Procesy norymberskie</a></li> <li><a href="/wiki/Denazyfikacja" title="Denazyfikacja">Denazyfikacja</a></li> <li><a href="/wiki/Bizonia" title="Bizonia">Bizonia</a></li> <li><a href="/wiki/Trizonia" title="Trizonia">Trizonia</a></li> <li><a href="/wiki/Protektorat_Saary" title="Protektorat Saary">Protektorat Saary</a></li> <li><a href="/wiki/Francuska_strefa_okupacyjna_w_Niemczech" title="Francuska strefa okupacyjna w Niemczech">Francuska strefa okupacyjna w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/Brytyjska_strefa_okupacyjna_w_Niemczech" title="Brytyjska strefa okupacyjna w Niemczech">Brytyjska strefa okupacyjna w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/Ameryka%C5%84ska_strefa_okupacyjna_w_Niemczech" title="Amerykańska strefa okupacyjna w Niemczech">Amerykańska strefa okupacyjna w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/Radziecka_strefa_okupacyjna_w_Niemczech" title="Radziecka strefa okupacyjna w Niemczech">Radziecka strefa okupacyjna w Niemczech</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_11"><th class="navbox-group opis" scope="row">Podział Niemiec</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_11_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Republika_Federalna_Niemiec_(1949%E2%80%931990)" title="Republika Federalna Niemiec (1949–1990)">RFN</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Plan_Marshalla" title="Plan Marshalla">Plan Marshalla</a></li> <li><a href="/wiki/Spo%C5%82eczna_gospodarka_rynkowa" title="Społeczna gospodarka rynkowa">Społeczna gospodarka rynkowa</a></li> <li><a href="/wiki/Wirtschaftswunder" title="Wirtschaftswunder">Wirtschaftswunder</a></li> <li><a href="/wiki/Gastarbeiter" title="Gastarbeiter">Gastarbeiterzy</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ady_paryskie_(1954)" title="Układy paryskie (1954)">Układy paryskie</a></li> <li><a href="/wiki/Europejska_Wsp%C3%B3lnota_W%C4%99gla_i_Stali" title="Europejska Wspólnota Węgla i Stali">EWWiS</a></li> <li><a href="/wiki/NATO" title="NATO">NATO</a></li> <li><a href="/wiki/Traktaty_rzymskie" title="Traktaty rzymskie">Traktaty rzymskie</a></li> <li><a href="/wiki/Wsp%C3%B3lnota_Europejska" title="Wspólnota Europejska">Wspólnota Europejska</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_NRD%E2%80%93RFN" title="Układ NRD–RFN">Układ NRD–RFN</a></li> <li><a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1972" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1972">Letnie Igrzyska Olimpijskie 1972</a> <ul><li><a href="/wiki/Masakra_w_Monachium" title="Masakra w Monachium">Masakra w Monachium</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a1_11_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Niemiecka_Republika_Demokratyczna" title="Niemiecka Republika Demokratyczna">NRD</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Republikflucht" title="Republikflucht">Republikflucht</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_zgorzelecki" title="Układ zgorzelecki">Układ graniczny z PRL</a></li> <li><a href="/wiki/Rada_Wzajemnej_Pomocy_Gospodarczej" title="Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej">RWPG</a></li> <li><a href="/wiki/Aktion_Ungeziefer" title="Aktion Ungeziefer">Aktion Ungeziefer</a></li> <li><a href="/wiki/Powstanie_czerwcowe" title="Powstanie czerwcowe">Powstanie czerwcowe</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_Warszawski" title="Układ Warszawski">Układ Warszawski</a></li> <li><a href="/wiki/Referendum_konstytucyjne_w_NRD_w_1968_roku" title="Referendum konstytucyjne w NRD w 1968 roku">Referendum konstytucyjne</a></li> <li><a href="/wiki/Uk%C5%82ad_NRD%E2%80%93RFN" title="Układ NRD–RFN">Układ NRD–RFN</a></li> <li><a href="/wiki/Rewolucja_trabant%C3%B3w" title="Rewolucja trabantów">Rewolucja trabantów</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_11_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Berlin_Zachodni" title="Berlin Zachodni">Berlin Zachodni</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Sektory_Berlina" title="Sektory Berlina">Sektory Berlina</a></li> <li><a href="/wiki/Blokada_Berlina" title="Blokada Berlina">Blokada Berlina</a></li> <li><a href="/wiki/Operacja_Vittles" title="Operacja Vittles">Operacja „Vittles”</a></li> <li><a href="/wiki/Mur_Berli%C5%84ski" title="Mur Berliński">Mur Berliński</a></li> <li><a href="/wiki/Kryzys_berli%C5%84ski_1961" title="Kryzys berliński 1961">Kryzys berliński</a></li> <li><a href="/wiki/Protesty_studenckie_w_Niemczech_(1967%E2%80%931968)" title="Protesty studenckie w Niemczech (1967–1968)">Protesty studenckie</a></li> <li><a href="/wiki/Porozumienie_czterech_mocarstw_w_sprawie_Berlina" title="Porozumienie czterech mocarstw w sprawie Berlina">Porozumienie czterech mocarstw w sprawie Berlina</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a1_12"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ponowne_zjednoczenie_Niemiec" title="Ponowne zjednoczenie Niemiec">Ponowne zjednoczenie Niemiec</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Konferencja_dwa_plus_cztery" title="Konferencja dwa plus cztery">Konferencja dwa plus cztery</a></li> <li><a href="/wiki/Unia_walutowa,_gospodarcza_i_spo%C5%82eczna" title="Unia walutowa, gospodarcza i społeczna">Unia walutowa, gospodarcza i społeczna</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_13"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Republika Federalna Niemiec</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Polsko-niemiecki_traktat_graniczny" title="Polsko-niemiecki traktat graniczny">Polsko-niemiecki traktat graniczny</a></li> <li><a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unia Europejska</a></li> <li><a href="/wiki/Euro" title="Euro">Euro</a></li> <li><a href="/wiki/Kryzys_migracyjny_w_Europie" title="Kryzys migracyjny w Europie">Kryzys migracyjny</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Kluczowe postacie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Arminius" title="Arminius">Arminius</a></li> <li><a href="/wiki/Karol_Wielki" title="Karol Wielki">Karol Wielki</a></li> <li><a href="/wiki/Ludwik_II_Niemiecki" title="Ludwik II Niemiecki">Ludwik II Niemiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Otton_I_Wielki" title="Otton I Wielki">Otton I Wielki</a></li> <li><a href="/wiki/Fryderyk_I_Barbarossa" title="Fryderyk I Barbarossa">Fryderyk I Barbarossa</a></li> <li><a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Martin Luter</a></li> <li><a href="/wiki/Fryderyk_Wilhelm_I_(Wielki_Elektor)" title="Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)">Fryderyk Wilhelm I</a></li> <li><a href="/wiki/Fryderyk_II_Wielki" title="Fryderyk II Wielki">Fryderyk II Wielki</a></li> <li><a href="/wiki/Franciszek_II_Habsburg" title="Franciszek II Habsburg">Franciszek II Habsburg</a></li> <li><a href="/wiki/Wilhelm_I_Hohenzollern" title="Wilhelm I Hohenzollern">Wilhelm I Hohenzollern</a></li> <li><a href="/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Otto von Bismarck</a></li> <li><a href="/wiki/Wilhelm_II_Hohenzollern" title="Wilhelm II Hohenzollern">Wilhelm II Hohenzollern</a></li> <li><a href="/wiki/Paul_von_Hindenburg" title="Paul von Hindenburg">Paul von Hindenburg</a></li> <li><a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a></li> <li><a href="/wiki/Konrad_Adenauer" title="Konrad Adenauer">Konrad Adenauer</a></li> <li><a href="/wiki/Walter_Ulbricht" title="Walter Ulbricht">Walter Ulbricht</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Najważniejsze<br />państwa niemieckie</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a3_1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Marchia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Marchia Północna">Marchia Północna</a>/<a href="/wiki/Marchia_Brandenburska" title="Marchia Brandenburska">Marchia Brandenburska</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwo Saksońskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Saksonii" title="Księstwo Saksonii">Księstwo Saksonii</a></li> <li><a href="/wiki/Marchia_Wschodnia" title="Marchia Wschodnia">Marchia Wschodnia</a></li> <li><a href="/wiki/Marchia_Mi%C5%9Bnie%C5%84ska" title="Marchia Miśnieńska">Marchia Miśnieńska</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Saksonii-Wittenbergi" title="Księstwo Saksonii-Wittenbergi">Księstwo Saksonii-Wittenbergi</a></li> <li><a href="/wiki/Elektorat_Saksonii" title="Elektorat Saksonii">Elektorat Saksonii</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Saksonii" title="Królestwo Saksonii">Królestwo Saksonii</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwo Bawarskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ksi%C4%99stwo_Bawarii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Księstwo Bawarii (strona nie istnieje)">Księstwo Bawarii</a></li> <li><a href="/wiki/Elektorat_Bawarii" title="Elektorat Bawarii">Elektorat Bawarii</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Bawarii" title="Królestwo Bawarii">Królestwo Bawarii</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Prusy_(pa%C5%84stwo)" title="Prusy (państwo)">Państwo Pruskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_zakonu_krzy%C5%BCackiego" title="Państwo zakonu krzyżackiego">Państwo zakonu krzyżackiego</a></li> <li><a href="/wiki/Prusy_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ce" title="Prusy Książęce">Prusy Książęce</a></li> <li><a href="/wiki/Brandenburgia-Prusy" title="Brandenburgia-Prusy">Brandenburgia-Prusy</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Prus" title="Królestwo Prus">Królestwo Prus</a></li> <li><a href="/wiki/Wolne_Pa%C5%84stwo_Prusy" title="Wolne Państwo Prusy">Wolne Państwo Prusy</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_5"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwo Austriackie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Marchia_Austriacka" title="Marchia Austriacka">Marchia Austriacka</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Austriackie" title="Księstwo Austriackie">Księstwo Austriackie</a></li> <li><a href="/wiki/Arcyksi%C4%99stwo_Austriackie" title="Arcyksięstwo Austriackie">Arcyksięstwo Austriackie</a></li> <li><a href="/wiki/Monarchia_Habsburg%C3%B3w" title="Monarchia Habsburgów">Monarchia Habsburgów</a></li> <li><a href="/wiki/Cesarstwo_Austrii" title="Cesarstwo Austrii">Cesarstwo Austrii</a></li> <li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwa_i_Kraje_w_Radzie_Pa%C5%84stwa_Reprezentowane" title="Królestwa i Kraje w Radzie Państwa Reprezentowane">Kraje austriackie</a></li> <li><a href="/wiki/Republika_Niemieckiej_Austrii" title="Republika Niemieckiej Austrii">Republika Niemieckiej Austrii</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Pozostałe</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Kalendarium_historii_Niemiec" title="Kalendarium historii Niemiec">Kalendarium historii Niemiec</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy_(nar%C3%B3d)" title="Niemcy (naród)">Naród niemiecki</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adcy_Niemiec" title="Władcy Niemiec">Władcy Niemiec</a> <ul><li><a href="/wiki/Konradyni" title="Konradyni">Konradyni</a></li> <li><a href="/wiki/Ludolfingowie" title="Ludolfingowie">Ludolfingowie</a></li> <li><a href="/wiki/Dynastia_salicka" title="Dynastia salicka">Dynastia salicka</a></li> <li><a href="/wiki/Hohenstaufowie" title="Hohenstaufowie">Hohenstaufowie</a></li> <li><a href="/wiki/Welfowie" title="Welfowie">Welfowie</a></li> <li><a href="/wiki/Habsburgowie" title="Habsburgowie">Habsburgowie</a></li> <li><a href="/wiki/Nassau_(dynastia)" title="Nassau (dynastia)">Nassau (dynastia)</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburgowie" title="Luksemburgowie">Luksemburgowie</a></li> <li><a href="/wiki/Wittelsbachowie" title="Wittelsbachowie">Wittelsbachowie</a></li> <li><a href="/wiki/Dom_Habsbursko-Lotary%C5%84ski" title="Dom Habsbursko-Lotaryński">Dom Habsbursko-Lotaryński</a></li> <li><a href="/wiki/Hohenzollernowie" title="Hohenzollernowie">Hohenzollernowie</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Lista_prezydent%C3%B3w_Niemiec" title="Lista prezydentów Niemiec">Prezydenci Niemiec</a></li> <li><a href="/wiki/Kanclerze_Niemiec" title="Kanclerze Niemiec">Kanclerze Niemiec</a></li> <li><a href="/wiki/Ustr%C3%B3j_polityczny_Niemiec" title="Ustrój polityczny Niemiec">Ustrój polityczny Niemiec</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">Język niemiecki</a></li> <li><a href="/wiki/Deutschst%C3%A4mmige" class="mw-redirect" title="Deutschstämmige">Deutschstämmige</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_%C5%BByd%C3%B3w_w_Niemczech" title="Historia Żydów w Niemczech">Historia Żydów w Niemczech</a></li> <li><a href="/wiki/By%C5%82e_wschodnie_tereny_Rzeszy_Niemieckiej" title="Byłe wschodnie tereny Rzeszy Niemieckiej">Byłe ziemie wschodnie Niemiec</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Herb_Niemiec" title="Herb Niemiec"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/50px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="50" height="64" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/75px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/100px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="396" data-file-height="510" /></a></span> </p> </div></div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Germania_Slavica&oldid=71428770">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Germania_Slavica&oldid=71428770</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Historia_Niemiec" title="Kategoria:Historia Niemiec">Historia Niemiec</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Plemiona_po%C5%82abskie" title="Kategoria:Plemiona połabskie">Plemiona połabskie</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_bez_okre%C5%9Blonego_trybu" title="Kategoria:Szablon cytowania bez określonego trybu">Szablon cytowania bez określonego trybu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 3 paź 2023, 17:10.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Germania_Slavica&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-5rq2m","wgBackendResponseTime":163,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.471","walltime":"0.559","ppvisitednodes":{"value":12317,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":121695,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":14157,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":13,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":36029,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 433.715 1 -total"," 34.99% 151.777 19 Szablon:Cytuj_książkę"," 32.15% 139.428 6 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 29.96% 129.940 1 Szablon:Historia_Niemiec"," 11.63% 50.425 1 Szablon:Cytuj"," 5.84% 25.345 1 Szablon:Osobny_artykuł"," 5.76% 24.970 3 Szablon:Cytuj_stronę"," 5.27% 22.875 28 Szablon:R"," 5.25% 22.777 1 Szablon:Dmbox"," 4.49% 19.456 1 Szablon:Ikona"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.219","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3981250,"limit":52428800},"limitreport-logs":"ext = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-8f644c877-bj4vg","timestamp":"20241106020449","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Germania Slavica","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Germania_Slavica","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q174794","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q174794","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2015-01-06T13:55:37Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/11\/Central_Europe%2C_919-1125.jpg"}</script> </body> </html>