CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="tr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Dil - Vikipedi</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )trwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ocak","Şubat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran","Temmuz","Ağustos","Eylül","Ekim","Kasım","Aralık"],"wgRequestId":"c8418a2a-d37e-448b-ba33-0060979c77d8","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Dil","wgTitle":"Dil","wgCurRevisionId":33934877,"wgRevisionId":33934877,"wgArticleId":67,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarşiv şablonu wayback bağlantıları","Özgün araştırma içerebilen maddeler","Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler","BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","Dil","İnsan iletişimi", "Ana madde konuları"],"wgPageViewLanguage":"tr","wgPageContentLanguage":"tr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Dil","wgRelevantArticleId":67,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":33934877,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"tr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":80000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true, "wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q315","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media", "site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.extra-toolbar-buttons","ext.gadget.HizliBilgi","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ca/Cuneiform_script2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1995"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ca/Cuneiform_script2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1330"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1064"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Dil - Vikipedi"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tr.m.wikipedia.org/wiki/Dil"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Değiştir" href="/w/index.php?title=Dil&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedi (tr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Dil"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedi Atom beslemesi" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Dil rootpage-Dil skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">İçeriğe atla</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ana menü" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ana menü</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ana menü</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Gezinti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Anasayfa" title="Anasayfayı ziyaret et [z]" accesskey="z"><span>Anasayfa</span></a></li><li id="n-Hakkımızda" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda"><span>Hakkımızda</span></a></li><li id="n-İçindekiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:G%C3%B6z_at"><span>İçindekiler</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Rastgele" title="Rastgele bir sayfaya gidin [x]" accesskey="x"><span>Rastgele madde</span></a></li><li id="n-Seçkin-içerik" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Se%C3%A7kin_i%C3%A7erik"><span>Seçkin içerik</span></a></li><li id="n-Yakınımdakiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Yak%C4%B1n%C4%B1mdakiler"><span>Yakınımdakiler</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Katılım" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Katılım" > <div class="vector-menu-heading"> Katılım </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Deneme_tahtas%C4%B1"><span>Deneme tahtası</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:K%C3%B6y_%C3%A7e%C5%9Fmesi" title="Güncel olaylarla ilgili son bilgiler"><span>Köy çeşmesi</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler" title="Vikide yapılmış son değişikliklerin listesi [r]" accesskey="r"><span>Son değişiklikler</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Y%C3%BCkle"><span>Dosya yükle</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Topluluk_portali" title="Proje hakkında, neler yapabilirsiniz, ne nerededir"><span>Topluluk portali</span></a></li><li id="n-shop-text" class="mw-list-item"><a href="//shop.wikimedia.org"><span>Wikimedia dükkânı</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Yard%C4%B1m:%C4%B0%C3%A7indekiler" title="Yardım almak için"><span>Yardım</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Anasayfa" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-tr.svg" style="width: 6.6875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Özgür Ansiklopedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tr.svg" width="104" height="13" style="width: 6.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C3%96zel:Ara" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ara</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara" aria-label="Vikipedi üzerinde ara" autocapitalize="sentences" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Kişisel araçlar"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Sayfanın yazı tipi boyutunun, genişliğinin ve renginin görünümünü değiştirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüm" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Görünüm</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr" class=""><span>Bağış yapın</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Dil" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir" class=""><span>Hesap oluştur</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Dil" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o" class=""><span>Oturum aç</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha fazla seçenek" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Kişisel araçlar" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Kişisel araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Kullanıcı menüsü" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr"><span>Bağış yapın</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Dil" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Hesap oluştur</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Dil" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Oturum aç</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıkış yapmış editörler için sayfalar <a href="/wiki/Yard%C4%B1m:Giri%C5%9F" aria-label="Değişiklik yapma hakkında daha fazla bilgi edinin"><span>daha fazla bilgi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Katk%C4%B1lar%C4%B1m" title="Bu IP adresinden yapılmış değişiklikler listesi [y]" accesskey="y"><span>Katkılar</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:MesajSayfam" title="Bu IP adresindeki düzenlemeler hakkında tartışma [n]" accesskey="n"><span>Mesaj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="İçindekiler" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">İçindekiler</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gizle</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Giriş</div> </a> </li> <li id="toc-Genel_anlamıyla_dil" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Genel_anlamıyla_dil"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Genel anlamıyla dil</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Genel_anlamıyla_dil-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Genel anlamıyla dil alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Genel_anlamıyla_dil-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dilin_tanımı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dilin_tanımı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Dilin tanımı</span> </div> </a> <ul id="toc-Dilin_tanımı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dilin_bilimsel_tanımı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dilin_bilimsel_tanımı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Dilin bilimsel tanımı</span> </div> </a> <ul id="toc-Dilin_bilimsel_tanımı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dilin_doğuşu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dilin_doğuşu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Dilin doğuşu</span> </div> </a> <ul id="toc-Dilin_doğuşu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dilin_özellikleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dilin_özellikleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Dilin özellikleri</span> </div> </a> <ul id="toc-Dilin_özellikleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dilin_belirleyici_özellikleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dilin_belirleyici_özellikleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Dilin belirleyici özellikleri</span> </div> </a> <ul id="toc-Dilin_belirleyici_özellikleri-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-“Algısal_çerçeve”_ve_düzeltim_olgusu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#“Algısal_çerçeve”_ve_düzeltim_olgusu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5.1</span> <span>“Algısal çerçeve” ve düzeltim olgusu</span> </div> </a> <ul id="toc-“Algısal_çerçeve”_ve_düzeltim_olgusu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dilin_iletişimsel_unsuru_olarak_sınıflandırma_işaretleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dilin_iletişimsel_unsuru_olarak_sınıflandırma_işaretleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5.2</span> <span>Dilin iletişimsel unsuru olarak sınıflandırma işaretleri</span> </div> </a> <ul id="toc-Dilin_iletişimsel_unsuru_olarak_sınıflandırma_işaretleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dillerin_sınıflandırılması" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dillerin_sınıflandırılması"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Dillerin sınıflandırılması</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Dillerin_sınıflandırılması-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Dillerin sınıflandırılması alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Dillerin_sınıflandırılması-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Doğal_diller" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Doğal_diller"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Doğal diller</span> </div> </a> <ul id="toc-Doğal_diller-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Biçimsel_diller" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Biçimsel_diller"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Biçimsel diller</span> </div> </a> <ul id="toc-Biçimsel_diller-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tek_tek_diller" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tek_tek_diller"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Tek tek diller</span> </div> </a> <ul id="toc-Tek_tek_diller-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konuşulan_diller" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Konuşulan_diller"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Konuşulan diller</span> </div> </a> <ul id="toc-Konuşulan_diller-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Yapay_dil" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Yapay_dil"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Yapay dil</span> </div> </a> <ul id="toc-Yapay_dil-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Halk_dili" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Halk_dili"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Halk dili</span> </div> </a> <ul id="toc-Halk_dili-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Halk_dili_terminolojisine_dair" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Halk_dili_terminolojisine_dair"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6.1</span> <span>Halk dili terminolojisine dair</span> </div> </a> <ul id="toc-Halk_dili_terminolojisine_dair-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Halk_dillerinin_rolü" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Halk_dillerinin_rolü"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6.2</span> <span>Halk dillerinin rolü</span> </div> </a> <ul id="toc-Halk_dillerinin_rolü-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Halk_dilinin_diğer_safhaları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Halk_dilinin_diğer_safhaları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6.3</span> <span>Halk dilinin diğer safhaları</span> </div> </a> <ul id="toc-Halk_dilinin_diğer_safhaları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Yazı_dili" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Yazı_dili"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Yazı dili</span> </div> </a> <ul id="toc-Yazı_dili-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konuşma_dili" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Konuşma_dili"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8</span> <span>Konuşma dili</span> </div> </a> <ul id="toc-Konuşma_dili-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Konuşma_dilinin_arka_planı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Konuşma_dilinin_arka_planı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8.1</span> <span>Konuşma dilinin arka planı</span> </div> </a> <ul id="toc-Konuşma_dilinin_arka_planı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konuşma_dili_üzerine_genel_bilgiler" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Konuşma_dili_üzerine_genel_bilgiler"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8.2</span> <span>Konuşma dili üzerine genel bilgiler</span> </div> </a> <ul id="toc-Konuşma_dili_üzerine_genel_bilgiler-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Detaylar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Detaylar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8.3</span> <span>Detaylar</span> </div> </a> <ul id="toc-Detaylar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Yüksek_dil_ve_konuşma_dili" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Yüksek_dil_ve_konuşma_dili"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8.4</span> <span>Yüksek dil ve konuşma dili</span> </div> </a> <ul id="toc-Yüksek_dil_ve_konuşma_dili-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konuşma_dili_ve_günümüzdeki_dil_değişimi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Konuşma_dili_ve_günümüzdeki_dil_değişimi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8.5</span> <span>Konuşma dili ve günümüzdeki dil değişimi</span> </div> </a> <ul id="toc-Konuşma_dili_ve_günümüzdeki_dil_değişimi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konuşma_dilinin_etkileri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Konuşma_dilinin_etkileri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8.6</span> <span>Konuşma dilinin etkileri</span> </div> </a> <ul id="toc-Konuşma_dilinin_etkileri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Yazı_dili_ve_konuşma_dili_arasındaki_ilişki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Yazı_dili_ve_konuşma_dili_arasındaki_ilişki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8.7</span> <span>Yazı dili ve konuşma dili arasındaki ilişki</span> </div> </a> <ul id="toc-Yazı_dili_ve_konuşma_dili_arasındaki_ilişki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-İşaret_dili" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#İşaret_dili"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9</span> <span>İşaret dili</span> </div> </a> <ul id="toc-İşaret_dili-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tarihçesi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Tarihçesi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9.1</span> <span>Tarihçesi</span> </div> </a> <ul id="toc-Tarihçesi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uluslararası_işaret_dili_“Gestuno”" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Uluslararası_işaret_dili_“Gestuno”"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9.2</span> <span>Uluslararası işaret dili “Gestuno”</span> </div> </a> <ul id="toc-Uluslararası_işaret_dili_“Gestuno”-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sesli_dile_yönelik_bağımsızlık_ve_tutum" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sesli_dile_yönelik_bağımsızlık_ve_tutum"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9.3</span> <span>Sesli dile yönelik bağımsızlık ve tutum</span> </div> </a> <ul id="toc-Sesli_dile_yönelik_bağımsızlık_ve_tutum-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ağız_hareketi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ağız_hareketi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9.4</span> <span>Ağız hareketi</span> </div> </a> <ul id="toc-Ağız_hareketi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İşaret_dili_kursları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#İşaret_dili_kursları"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9.5</span> <span>İşaret dili kursları</span> </div> </a> <ul id="toc-İşaret_dili_kursları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İşaret_dili_çevirmenleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#İşaret_dili_çevirmenleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9.6</span> <span>İşaret dili çevirmenleri</span> </div> </a> <ul id="toc-İşaret_dili_çevirmenleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İşaret_dili_yazısı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#İşaret_dili_yazısı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9.7</span> <span>İşaret dili yazısı</span> </div> </a> <ul id="toc-İşaret_dili_yazısı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İşaret_dili_yazısı_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#İşaret_dili_yazısı_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9.8</span> <span>İşaret dili yazısı</span> </div> </a> <ul id="toc-İşaret_dili_yazısı_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Yapısal_ve_şeklî_diller" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Yapısal_ve_şeklî_diller"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.10</span> <span>Yapısal ve şeklî diller</span> </div> </a> <ul id="toc-Yapısal_ve_şeklî_diller-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dil_değişimleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_değişimleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Dil değişimleri</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Dil_değişimleri-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Dil değişimleri alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Dil_değişimleri-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dil_değişiminin_nedenleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_değişiminin_nedenleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Dil değişiminin nedenleri</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_değişiminin_nedenleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Özel_uzmanlık_alanı_dili" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Özel_uzmanlık_alanı_dili"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Özel uzmanlık alanı dili</span> </div> </a> <ul id="toc-Özel_uzmanlık_alanı_dili-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dil_değişimine_örnekler" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_değişimine_örnekler"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Dil değişimine örnekler</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_değişimine_örnekler-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Görünmez_el_teorisi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Görünmez_el_teorisi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1</span> <span>Görünmez el teorisi</span> </div> </a> <ul id="toc-Görünmez_el_teorisi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dil_değişiminde_tercih_modeli" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_değişiminde_tercih_modeli"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.2</span> <span>Dil değişiminde tercih modeli</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_değişiminde_tercih_modeli-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dil_değişiminde_dil_bilgisel_model" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_değişiminde_dil_bilgisel_model"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.3</span> <span>Dil değişiminde dil bilgisel model</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_değişiminde_dil_bilgisel_model-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dil_değişiminde_sosyolinguistik_modeli" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_değişiminde_sosyolinguistik_modeli"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.4</span> <span>Dil değişiminde sosyolinguistik modeli</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_değişiminde_sosyolinguistik_modeli-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dil_değişiminde_fonksiyon_modeli_(Köhlers_Regelkreis)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_değişiminde_fonksiyon_modeli_(Köhlers_Regelkreis)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.5</span> <span>Dil değişiminde fonksiyon modeli (Köhlers Regelkreis)</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_değişiminde_fonksiyon_modeli_(Köhlers_Regelkreis)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bir_başka_dilden_ödünç_alma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bir_başka_dilden_ödünç_alma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.6</span> <span>Bir başka dilden ödünç alma</span> </div> </a> <ul id="toc-Bir_başka_dilden_ödünç_alma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kalıt_sözcük" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kalıt_sözcük"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.7</span> <span>Kalıt sözcük</span> </div> </a> <ul id="toc-Kalıt_sözcük-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dil_yozlaşması" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_yozlaşması"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Dil yozlaşması</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_yozlaşması-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dil_yozlaşmasının_nedenleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_yozlaşmasının_nedenleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.1</span> <span>Dil yozlaşmasının nedenleri</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_yozlaşmasının_nedenleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dil_biliminin_bu_konsepte_uygun_eleştirisi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_biliminin_bu_konsepte_uygun_eleştirisi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.2</span> <span>Dil biliminin bu konsepte uygun eleştirisi</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_biliminin_bu_konsepte_uygun_eleştirisi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dil_ölümü" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_ölümü"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Dil ölümü</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_ölümü-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dil_ölümünün_nedenleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_ölümünün_nedenleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5.1</span> <span>Dil ölümünün nedenleri</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_ölümünün_nedenleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dil_ölümünün_sonuçları_ve_dil_ölümü_için_önlemler" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_ölümünün_sonuçları_ve_dil_ölümü_için_önlemler"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5.2</span> <span>Dil ölümünün sonuçları ve dil ölümü için önlemler</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_ölümünün_sonuçları_ve_dil_ölümü_için_önlemler-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dil_ve_düşünce" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_ve_düşünce"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Dil ve düşünce</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Dil_ve_düşünce-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Dil ve düşünce alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Dil_ve_düşünce-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Düşüncenin_iletişimsel_aracı_olarak_dil" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Düşüncenin_iletişimsel_aracı_olarak_dil"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Düşüncenin iletişimsel aracı olarak dil</span> </div> </a> <ul id="toc-Düşüncenin_iletişimsel_aracı_olarak_dil-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dil_ve_politik_güç" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_ve_politik_güç"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Dil ve politik güç</span> </div> </a> <ul id="toc-Dil_ve_politik_güç-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dil_ve_hayvanlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dil_ve_hayvanlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Dil ve hayvanlar</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Dil_ve_hayvanlar-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Dil ve hayvanlar alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Dil_ve_hayvanlar-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hayvan_dili" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hayvan_dili"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Hayvan dili</span> </div> </a> <ul id="toc-Hayvan_dili-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kaynakça" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kaynakça"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Kaynakça</span> </div> </a> <ul id="toc-Kaynakça-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dış_bağlantılar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dış_bağlantılar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Dış bağlantılar</span> </div> </a> <ul id="toc-Dış_bağlantılar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">İçindekiler tablosunu değiştir</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Dil</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Başka bir dildeki sayfaya gidin. 260 dilde mevcut" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-260" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">260 dil</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Bahsa" title="Bahsa - Açece" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Bahsa" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="Açece" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Taal" title="Taal - Afrikaanca" lang="af" hreflang="af" data-title="Taal" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaanca" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Sprache" title="Sprache - İsviçre Almancası" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Sprache" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="İsviçre Almancası" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-alt mw-list-item"><a href="https://alt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BB" title="Тил - Güney Altayca" lang="alt" hreflang="alt" data-title="Тил" data-language-autonym="Алтай тил" data-language-local-name="Güney Altayca" class="interlanguage-link-target"><span>Алтай тил</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%8B%E1%8A%95%E1%89%8B" title="ቋንቋ - Amharca" lang="am" hreflang="am" data-title="ቋንቋ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amharca" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Sowal" title="Sowal - Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Sowal" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Luengache" title="Luengache - Aragonca" lang="an" hreflang="an" data-title="Luengache" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonca" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A6c" title="Spræc - Eski İngilizce" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Spræc" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Eski İngilizce" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%BA%D8%A9" title="لغة - Arapça" lang="ar" hreflang="ar" data-title="لغة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arapça" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A0%DC%AB%DC%A2%DC%90_(%DC%A1%DC%A1%DC%A0%DC%A0%DC%90)" title="ܠܫܢܐ (ܡܡܠܠܐ) - Aramice" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܠܫܢܐ (ܡܡܠܠܐ)" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramice" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D8%BA%D8%A9" title="لوغة - Fas Arapçası" lang="ary" hreflang="ary" data-title="لوغة" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Fas Arapçası" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%BA%D9%87" title="لغه - Mısır Arapçası" lang="arz" hreflang="arz" data-title="لغه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Mısır Arapçası" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="ভাষা - Assamca" lang="as" hreflang="as" data-title="ভাষা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assamca" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Llinguaxe" title="Llinguaxe - Asturyasça" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Llinguaxe" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturyasça" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%86%D3%80" title="МацӀ - Avar dili" lang="av" hreflang="av" data-title="МацӀ" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Avar dili" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा - Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="भाषा" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Aru" title="Aru - Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Aru" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Dil" title="Dil - Azerbaycan dili" lang="az" hreflang="az" data-title="Dil" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaycan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%84" title="دیل - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="دیل" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB_(%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Тел (лингвистика) - Başkırtça" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Тел (лингвистика)" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Başkırtça" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Basa" title="Basa - Bali dili" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Basa" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Bali dili" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Sproch" title="Sproch - Bavyera dili" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Sproch" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavyera dili" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Kalba" title="Kalba - Samogitçe" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Kalba" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitçe" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Hata" title="Hata - Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Hata" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Tataramon" title="Tataramon - Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Tataramon" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Мова - Belarusça" lang="be" hreflang="be" data-title="Мова" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarusça" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Мова - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Мова" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Basa" title="Basa - Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Basa" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B7%D0%B8%D0%BA_(%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Език (лингвистика) - Bulgarca" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Език (лингвистика)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarca" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा - Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="भाषा" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Langue" title="Langue - Banjar Dili" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Langue" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%AC%E1%82%8F%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%82%8F%E1%80%84%E1%80%9D%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%84%E1%80%BD%E1%80%AB" title="ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ - Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Kan" title="Kan - Bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Kan" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="Bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="ভাষা - Bengalce" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ভাষা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengalce" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A6%E0%BE%90%E0%BD%91%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%B2%E0%BD%82%E0%BD%A6%E0%BC%8D" title="སྐད་རིགས། - Tibetçe" lang="bo" hreflang="bo" data-title="སྐད་རིགས།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetçe" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Yezh" title="Yezh - Bretonca" lang="br" hreflang="br" data-title="Yezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretonca" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Jezik" title="Jezik - Boşnakça" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Jezik" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Boşnakça" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Saro" title="Saro - Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Saro" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8D%D0%BB%D1%8D%D0%BD" title="Хэлэн - Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хэлэн" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Llenguatge" title="Llenguatge - Katalanca" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Llenguatge" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalanca" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Lenguaje" title="Lenguaje - Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Lenguaje" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ng%E1%B9%B3%CC%84-ngi%C3%B2ng" title="Ngṳ̄-ngiòng - Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ngṳ̄-ngiòng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Мотт - Çeçence" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Мотт" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Çeçence" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Pinulongan" title="Pinulongan - Sebuano dili" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Pinulongan" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Sebuano dili" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Lenggu%C3%A5hi" title="Lengguåhi - Çamorro dili" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Lengguåhi" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="Çamorro dili" class="interlanguage-link-target"><span>Chamoru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A6%E1%8F%AC%E1%8F%82%E1%8E%AF%E1%8F%8D%E1%8F%97" title="ᎦᏬᏂᎯᏍᏗ - Çerokice" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎦᏬᏂᎯᏍᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Çerokice" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زمان - Orta Kürtçe" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="زمان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Orta Kürtçe" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Til" title="Til - Kırım Tatarcası" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Til" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Kırım Tatarcası" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Jazyk_(lingvistika)" title="Jazyk (lingvistika) - Çekçe" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Jazyk (lingvistika)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Çekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D1%A8%EA%99%81%EA%99%91%D0%BA%D1%8A" title="Ѩꙁꙑкъ - Kilise Slavcası" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Ѩꙁꙑкъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="Kilise Slavcası" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%C4%95%D0%BB%D1%85%D0%B5" title="Чĕлхе - Çuvaşça" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Чĕлхе" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Çuvaşça" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Iaith" title="Iaith - Galce" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Iaith" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Galce" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="önerilen madde"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sprog" title="Sprog - Danca" lang="da" hreflang="da" data-title="Sprog" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Danca" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Y%C9%9Bt%C9%94%C9%A3ili" title="Yɛtɔɣili - Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Yɛtɔɣili" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sprache" title="Sprache - Almanca" lang="de" hreflang="de" data-title="Sprache" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Z%C4%B1wan_(l%C4%B1san)" title="Zıwan (lısan) - Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Zıwan (lısan)" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा - Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="भाषा" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%84%DE%A6%DE%90%DE%B0" title="ބަސް - Divehi dili" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ބަސް" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="Divehi dili" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Γλώσσα - Yunanca" lang="el" hreflang="el" data-title="Γλώσσα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Yunanca" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Langua" title="Langua - Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Langua" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Language" title="Language - İngilizce" lang="en" hreflang="en" data-title="Language" data-language-autonym="English" data-language-local-name="İngilizce" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Lingvo" title="Lingvo - Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Lingvo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Lenguaje" title="Lenguaje - İspanyolca" lang="es" hreflang="es" data-title="Lenguaje" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="İspanyolca" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Keel" title="Keel - Estonca" lang="et" hreflang="et" data-title="Keel" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonca" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Mintzaira" title="Mintzaira - Baskça" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Mintzaira" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskça" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Lenguagi" title="Lenguagi - Ekstremadura Dili" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Lenguagi" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Ekstremadura Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="زبان - Farsça" lang="fa" hreflang="fa" data-title="زبان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Farsça" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kieli" title="Kieli - Fince" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kieli" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fince" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Kiil_(keeletiid%C3%BCs)" title="Kiil (keeletiidüs) - Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Kiil (keeletiidüs)" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Vosa" title="Vosa - Fiji dili" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Vosa" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Fiji dili" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1l" title="Mál - Faroe dili" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Mál" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faroe dili" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Langage" title="Langage - Fransızca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Langage" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Fransızca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Lengoua" title="Lengoua - Arpitanca" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Lengoua" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitanca" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A4ke_(iinjt%C3%A5l)" title="Spräke (iinjtål) - Kuzey Frizce" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Spräke (iinjtål)" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Kuzey Frizce" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Lenga%C3%A7" title="Lengaç - Friuli dili" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Lengaç" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Friuli dili" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Taal" title="Taal - Batı Frizcesi" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Taal" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Batı Frizcesi" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Teanga" title="Teanga - İrlandaca" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Teanga" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="İrlandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E8%AA%9E%E8%A8%80" title="語言 - Gan Çincesi" lang="gan" hreflang="gan" data-title="語言" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Lanng" title="Lanng - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Lanng" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/C%C3%A0nan" title="Cànan - İskoç Gaelcesi" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Cànan" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="İskoç Gaelcesi" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Linguaxe" title="Linguaxe - Galiçyaca" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Linguaxe" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galiçyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%88%D8%A7%D9%86" title="زوان - Gilanice" lang="glk" hreflang="glk" data-title="زوان" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilanice" class="interlanguage-link-target"><span>گیلکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/%C3%91e%27%E1%BA%BDte" title="Ñe'ẽte - Guarani dili" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ñe'ẽte" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guarani dili" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B8_%E0%A4%86%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="भास आनी भासविज्ञान - Goa Konkanicesi" lang="gom" hreflang="gom" data-title="भास आनी भासविज्ञान" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goa Konkanicesi" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Bahasa" title="Bahasa - Gorontalo dili" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Bahasa" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="Gorontalo dili" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8D%82%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%B6%F0%90%8C%B3%F0%90%8C%B0" title="𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰 - Gotça" lang="got" hreflang="got" data-title="𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Gotça" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AD%E0%AA%BE%E0%AA%B7%E0%AA%BE" title="ભાષા - Güceratça" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ભાષા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Güceratça" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/%C3%87hengey_(%C3%A7haghteraght)" title="Çhengey (çhaghteraght) - Man dili" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Çhengey (çhaghteraght)" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Man dili" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Harshe_(yare)" title="Harshe (yare) - Hausa dili" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Harshe (yare)" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa dili" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%AE-ngi%C3%A8n" title="Ngî-ngièn - Hakka Çincesi" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ngî-ngièn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%A4%D7%94" title="שפה - İbranice" lang="he" hreflang="he" data-title="שפה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="İbranice" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा - Hintçe" lang="hi" hreflang="hi" data-title="भाषा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hintçe" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Bhasa" title="Bhasa - Fiji Hintçesi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Bhasa" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hintçesi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Jezik" title="Jezik - Hırvatça" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Jezik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Hırvatça" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Lang_(paw%C3%B2l)" title="Lang (pawòl) - Haiti Kreyolu" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Lang (pawòl)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haiti Kreyolu" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Nyelv" title="Nyelv - Macarca" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Nyelv" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Macarca" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82" title="Լեզու - Ermenice" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Լեզու" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Ermenice" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82" title="Լեզու - Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Լեզու" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Linguage" title="Linguage - İnterlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Linguage" data-language-autonym="İnterlingua" data-language-local-name="İnterlingua" class="interlanguage-link-target"><span>İnterlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Jaku" title="Jaku - Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Jaku" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bahasa" title="Bahasa - Endonezce" lang="id" hreflang="id" data-title="Bahasa" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Endonezce" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Lingue" title="Lingue - Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Lingue" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/As%E1%BB%A5s%E1%BB%A5" title="Asụsụ - İbo dili" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Asụsụ" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="İbo dili" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Uqautchit" title="Uqautchit - İnyupikçe" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Uqautchit" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="İnyupikçe" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Pagsasao" title="Pagsasao - Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Pagsasao" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Мотт - İnguşça" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Мотт" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="İnguşça" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Linguo" title="Linguo - Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Linguo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Tungum%C3%A1l" title="Tungumál - İzlandaca" lang="is" hreflang="is" data-title="Tungumál" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="İzlandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Linguaggio" title="Linguaggio - İtalyanca" lang="it" hreflang="it" data-title="Linguaggio" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="İtalyanca" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%A8%80%E8%AA%9E" title="言語 - Japonca" lang="ja" hreflang="ja" data-title="言語" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japonca" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Languij" title="Languij - Jamaika Patois Dili" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Languij" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaika Patois Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/bangu" title="bangu - Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="bangu" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Basa" title="Basa - Cava dili" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Basa" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Cava dili" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%90" title="ენა - Gürcüce" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ენა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Gürcüce" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tutlayt" title="Tutlayt - Kabiliyece" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tutlayt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Kabiliyece" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1lyem_(nwap)" title="A̱lyem (nwap) - Tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱lyem (nwap)" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Nd%C3%AEnga" title="Ndînga - Kongo dili" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Ndînga" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Kongo dili" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bahasa" title="Bahasa - Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bahasa" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%96%D0%BB_(%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Тіл (лингвистика) - Kazakça" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тіл (лингвистика)" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazakça" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Oqaatsit" title="Oqaatsit - Grönland dili" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Oqaatsit" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="Grönland dili" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9E%B6" title="ភាសា - Khmer dili" lang="km" hreflang="km" data-title="ភាសា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer dili" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AD%E0%B2%BE%E0%B2%B7%E0%B3%86" title="ಭಾಷೆ - Kannada dili" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಭಾಷೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada dili" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%96%B8%EC%96%B4" title="언어 - Korece" lang="ko" hreflang="ko" data-title="언어" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korece" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8B%D0%B2" title="Кыв - Komi-Permyak" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Кыв" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="Komi-Permyak" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BB" title="Тил - Karaçay-Balkarca" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Тил" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Karaçay-Balkarca" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%8E%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="زَبان - Keşmir dili" lang="ks" hreflang="ks" data-title="زَبان" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Keşmir dili" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Sprooch" title="Sprooch - Köln lehçesi" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Sprooch" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Köln lehçesi" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ziman" title="Ziman - Kürtçe" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Ziman" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Kürtçe" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8B%D0%B2" title="Кыв - Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Кыв" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Yeth" title="Yeth - Kernevekçe" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Yeth" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Kernevekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BB" title="Тил - Kırgızca" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Тил" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kırgızca" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Lingua" title="Lingua - Latince" lang="la" hreflang="la" data-title="Lingua" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latince" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Sprooch" title="Sprooch - Lüksemburgca" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Sprooch" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Lüksemburgca" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B7" title="Маз - Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Маз" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D3%80%D0%B0%D0%BB" title="ЧӀал - Lezgice" lang="lez" hreflang="lez" data-title="ЧӀал" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Lezgice" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Lingua" title="Lingua - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Lingua" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Taol" title="Taol - Limburgca" lang="li" hreflang="li" data-title="Taol" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgca" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Lingaz" title="Lingaz - Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Lingaz" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Idioma" title="Idioma - Lombardça" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Idioma" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardça" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Lok%C3%B3t%C3%A1" title="Lokótá - Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Lokótá" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9E%E0%BA%B2%E0%BA%AA%E0%BA%B2" title="ພາສາ - Lao dili" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ພາສາ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Lao dili" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kalba" title="Kalba - Litvanca" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kalba" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litvanca" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Vol%C5%ABda" title="Volūda - Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Volūda" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Valoda" title="Valoda - Letonca" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Valoda" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Letonca" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Bh%C3%A2sa" title="Bhâsa - Madura Dili" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Bhâsa" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Madura Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा - Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="भाषा" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Basa" title="Basa - Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Basa" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8F%D0%BB%D1%8C" title="Кяль - Mokşa dili" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Кяль" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Mokşa dili" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiteny_(heviny_mivelatra)" title="Fiteny (heviny mivelatra) - Malgaşça" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiteny (heviny mivelatra)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malgaşça" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%99%D1%8B%D0%BB%D0%BC%D0%B5" title="Йылме - Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Йылме" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Bahaso" title="Bahaso - Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Bahaso" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Јазик - Makedonca" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Јазик" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Makedonca" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B7" title="ഭാഷ - Malayalam dili" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഭാഷ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam dili" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8D%D0%BB" title="Хэл - Moğolca" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Moğolca" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%82%EA%AF%A3%EA%AF%9C" title="ꯂꯣꯜ - Manipuri dili" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯂꯣꯜ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Manipuri dili" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा - Marathi dili" lang="mr" hreflang="mr" data-title="भाषा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi dili" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bahasa" title="Bahasa - Malayca" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bahasa" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malayca" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Lingwa" title="Lingwa - Maltaca" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Lingwa" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Maltaca" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%B8" title="ဘာသာစကား - Birman dili" lang="my" hreflang="my" data-title="ဘာသာစကား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birman dili" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%88%D9%88%D9%86" title="زوون - Mazenderanca" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="زوون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazenderanca" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Lengua" title="Lengua - Napolice" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Lengua" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Napolice" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Spraak" title="Spraak - Aşağı Almanca" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Spraak" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Aşağı Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Taol" title="Taol - Aşağı Saksonca" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Taol" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Aşağı Saksonca" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा - Nepalce" lang="ne" hreflang="ne" data-title="भाषा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalce" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D" title="भाय् - Nevari" lang="new" hreflang="new" data-title="भाय्" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Nevari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Li" title="Li - Nias" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Li" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="Nias" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Taal" title="Taal - Felemenkçe" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Taal" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Felemenkçe" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A5k" title="Språk - Norveççe Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Språk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Norveççe Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A5k" title="Språk - Norveççe Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Språk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norveççe Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Lingues" title="Lingues - Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Lingues" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%9E%DF%8A%DF%B2" title="ߞߊ߲ - N’Ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߞߊ߲" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="N’Ko" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Laungue" title="Laungue - Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Laungue" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Lengatge" title="Lengatge - Oksitan dili" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Lengatge" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Oksitan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AD%E0%AC%BE%E0%AC%B7%E0%AC%BE" title="ଭାଷା - Oriya dili" lang="or" hreflang="or" data-title="ଭାଷା" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Oriya dili" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%C3%86%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D0%B3" title="Æвзаг - Osetçe" lang="os" hreflang="os" data-title="Æвзаг" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Osetçe" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AD%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%BE" title="ਭਾਸ਼ਾ - Pencapça" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਭਾਸ਼ਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Pencapça" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Amanu" title="Amanu - Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Amanu" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Idioma" title="Idioma - Papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Idioma" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Langache" title="Langache - Picard Dili" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Langache" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Schprooch" title="Schprooch - Pensilvanya Almancası" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Schprooch" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pensilvanya Almancası" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा - Pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="भाषा" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="Pali" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Laenghwij" title="Laenghwij - Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Laenghwij" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_(mowa)" title="Język (mowa) - Lehçe" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Język (mowa)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Lehçe" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Langagi" title="Langagi - Piyemontece" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Langagi" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piyemontece" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C" title="بولی - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بولی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A8%D9%87" title="ژبه - Peştuca" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ژبه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Peştuca" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Linguagem" title="Linguagem - Portekizce" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Linguagem" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portekizce" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Rimay" title="Rimay - Keçuva dili" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Rimay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Keçuva dili" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Lingua" title="Lingua - Romanşça" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Lingua" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Romanşça" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Chib" title="Chib - Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Chib" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Limb%C4%83_(comunicare)" title="Limbă (comunicare) - Rumence" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Limbă (comunicare)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumence" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Limb%C3%A2" title="Limbâ - Ulahça" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Limbâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Ulahça" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Язык - Rusça" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Язык" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Rusça" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Язык - Rusince" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Язык" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusince" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="भाषा - Sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="भाषा" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Sanskrit" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%BB_(%D1%81%D0%B0%D2%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%80)" title="Тыл (саҥарар) - Yakutça" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Тыл (саҥарар)" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Yakutça" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%B9%E1%B1%A8%E1%B1%A5%E1%B1%A4" title="ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ - Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Limbas" title="Limbas - Sardunya dili" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Limbas" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardunya dili" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Lingua_(parr%C3%A0ta)" title="Lingua (parràta) - Sicilyaca" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Lingua (parràta)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Sicilyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Leid" title="Leid - İskoçça" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Leid" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="İskoçça" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%BB%D9%88%D9%84%D9%8A" title="ٻولي - Sindhi dili" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ٻولي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi dili" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Giella" title="Giella - Kuzey Laponcası" lang="se" hreflang="se" data-title="Giella" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Kuzey Laponcası" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/Y%C3%A2ng%C3%A2k%C3%B6d%C3%B6r%C3%B6" title="Yângâködörö - Sango" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Yângâködörö" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="Sango" class="interlanguage-link-target"><span>Sängö</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Jezik" title="Jezik - Sırp-Hırvat Dili" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Jezik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Sırp-Hırvat Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Tutlayt" title="Tutlayt - Taşelit" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Tutlayt" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="Taşelit" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%82%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="භාෂාව - Sinhali dili" lang="si" hreflang="si" data-title="භාෂාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Sinhali dili" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Language" title="Language - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Language" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Jazyk_(jazykoveda)" title="Jazyk (jazykoveda) - Slovakça" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Jazyk (jazykoveda)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slovakça" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="زبان - Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="زبان" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Jezik_(sredstvo_sporazumevanja)" title="Jezik (sredstvo sporazumevanja) - Slovence" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Jezik (sredstvo sporazumevanja)" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Slovence" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Gagana" title="Gagana - Samoa dili" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Gagana" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="Samoa dili" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Kiel%C3%A2" title="Kielâ - İnari Laponcası" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Kielâ" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="İnari Laponcası" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Mutauro" title="Mutauro - Şona dili" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Mutauro" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Şona dili" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Luuqad_(Af)" title="Luuqad (Af) - Somalice" lang="so" hreflang="so" data-title="Luuqad (Af)" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalice" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_(komunikim)" title="Gjuha (komunikim) - Arnavutça" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjuha (komunikim)" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Arnavutça" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Језик - Sırpça" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Језик" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Sırpça" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Tongo" title="Tongo - Sranan Tongo" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Tongo" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="Sranan Tongo" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Dipuo" title="Dipuo - Güney Sotho dili" lang="st" hreflang="st" data-title="Dipuo" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="Güney Sotho dili" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Sproake" title="Sproake - Saterland Frizcesi" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Sproake" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frizcesi" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Basa" title="Basa - Sunda dili" lang="su" hreflang="su" data-title="Basa" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Sunda dili" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A5k" title="Språk - İsveççe" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Språk" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="İsveççe" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Lugha" title="Lugha - Svahili dili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Lugha" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Svahili dili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Godka" title="Godka - Silezyaca" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Godka" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silezyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/kamu" title="kamu - Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="kamu" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AF%8A%E0%AE%B4%E0%AE%BF" title="மொழி - Tamilce" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மொழி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamilce" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%86" title="ಬಾಸೆ - Tuluca" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಬಾಸೆ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tuluca" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="భాష - Telugu dili" lang="te" hreflang="te" data-title="భాష" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu dili" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BD" title="Забон - Tacikçe" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Забон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tacikçe" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2" title="ภาษา - Tayca" lang="th" hreflang="th" data-title="ภาษา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tayca" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Dil" title="Dil - Türkmence" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Dil" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Türkmence" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Wika" title="Wika - Tagalogca" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Wika" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalogca" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Zyvon" title="Zyvon - Talışça" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Zyvon" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talışça" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Tokples" title="Tokples - Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Tokples" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tok Pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Kari" title="Kari - Taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Kari" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="Taroko" class="interlanguage-link-target"><span>Seediq</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Ririmi" title="Ririmi - Tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Ririmi" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="Tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB" title="Тел - Tatarca" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Тел" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tatarca" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%89%D9%84" title="تىل - Uygurca" lang="ug" hreflang="ug" data-title="تىل" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Uygurca" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Мова - Ukraynaca" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Мова" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukraynaca" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="زبان - Urduca" lang="ur" hreflang="ur" data-title="زبان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urduca" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Til" title="Til - Özbekçe" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Til" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Özbekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Lenguajo" title="Lenguajo - Venedikçe" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Lenguajo" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venedikçe" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kel%27" title="Kel' - Veps dili" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kel'" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps dili" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF" title="Ngôn ngữ - Vietnamca" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ngôn ngữ" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamca" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/P%C3%BCk" title="Pük - Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Pük" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Lingaedje" title="Lingaedje - Valonca" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Lingaedje" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Valonca" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Yinaknan" title="Yinaknan - Varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Yinaknan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Varay" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/K%C3%A0llaama" title="Kàllaama - Volofça" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Kàllaama" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="Volofça" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%AA%9E%E8%A8%80" title="語言 - Wu Çincesi" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="語言" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Ulwimi" title="Ulwimi - Zosa dili" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Ulwimi" data-language-autonym="İsiXhosa" data-language-local-name="Zosa dili" class="interlanguage-link-target"><span>İsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="ნინა - Megrelce" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ნინა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Megrelce" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%A4%D7%A8%D7%90%D7%9A" title="שפראך - Yidiş" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שפראך" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Yidiş" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%88d%C3%A8" title="Èdè - Yorubaca" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Èdè" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yorubaca" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Vah" title="Vah - Zhuangca" lang="za" hreflang="za" data-title="Vah" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuangca" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Taele" title="Taele - Zelandaca" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Taele" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zelandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%9C%E2%B4%B0%E2%B5%8E%E2%B5%99%E2%B5%8D%E2%B4%B0%E2%B5%A2%E2%B5%9C" title="ⵜⴰⵎⵙⵍⴰⵢⵜ - Standart Fas Tamazigti" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵜⴰⵎⵙⵍⴰⵢⵜ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="Standart Fas Tamazigti" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%AA%9E%E8%A8%80" title="語言 - Çince" lang="zh" hreflang="zh" data-title="語言" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Çince" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%AA%9E%E8%A8%80" title="語言 - Edebi Çince" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="語言" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Edebi Çince" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Gi%C3%A2n-g%C3%BA" title="Giân-gú - Min Nan Çincesi" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Giân-gú" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Min Nan Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%AA%9E%E8%A8%80" title="語言 - Kantonca" lang="yue" hreflang="yue" data-title="語言" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonca" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Izilimi" title="Izilimi - Zuluca" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Izilimi" data-language-autonym="İsiZulu" data-language-local-name="Zuluca" class="interlanguage-link-target"><span>İsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q315#sitelinks-wikipedia" title="Dillerarası bağlantıları değiştir" class="wbc-editpage">Bağlantıları değiştir</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad alanları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dil" title="İçerik sayfasını göster [c]" accesskey="c"><span>Madde</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Dil" rel="discussion" title="İçerik ile ilgili tartışma [t]" accesskey="t"><span>Tartışma</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil varyantını değiştir" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Türkçe</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüm"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dil"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dil&action=history" title="Bu sayfanın geçmiş sürümleri [h]" accesskey="h"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Araçlar" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Araçlar</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha fazla seçenek" > <div class="vector-menu-heading"> Eylemler </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Dil"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dil&action=history"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Genel </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SayfayaBa%C4%9Flant%C4%B1lar/Dil" title="Bu sayfaya bağlantı vermiş tüm viki sayfalarının listesi [j]" accesskey="j"><span>Sayfaya bağlantılar</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C4%B0lgiliDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler/Dil" rel="nofollow" title="Bu sayfadan bağlantı verilen sayfalardaki son değişiklikler [k]" accesskey="k"><span>İlgili değişiklikler</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C3%96zelSayfalar" title="Tüm özel sayfaların listesi [q]" accesskey="q"><span>Özel sayfalar</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dil&oldid=33934877" title="Bu sayfanın bu revizyonuna kalıcı bağlantı"><span>Kalıcı bağlantı</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dil&action=info" title="Bu sayfa hakkında daha fazla bilgi"><span>Sayfa bilgisi</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:KaynakG%C3%B6ster&page=Dil&id=33934877&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu sayfadan nasıl kaynak göstereceği hakkında bilgi"><span>Bu sayfayı kaynak göster</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FDil"><span>Kısaltılmış URL'yi al</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FDil"><span>Karekodu indir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Yazdır/dışa aktar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kitap&bookcmd=book_creator&referer=Dil"><span>Bir kitap oluştur</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:DownloadAsPdf&page=Dil&action=show-download-screen"><span>PDF olarak indir</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dil&printable=yes" title="Bu sayfanın basılmaya uygun sürümü [p]" accesskey="p"><span>Basılmaya uygun görünüm</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Diğer projelerde </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Language" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://tr.wikinews.org/wiki/Kategori:Diller" hreflang="tr"><span>Vikihaber</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://tr.wikiquote.org/wiki/Dil" hreflang="tr"><span>Vikisöz</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q315" title="Veri havuzundaki ilgili ögeye bağlantı [g]" accesskey="g"><span>Vikiveri ögesi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüm</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizle</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipedi, özgür ansiklopedi</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tr" dir="ltr"><table class="box-Özgün_araştırma plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Ambox_important.svg" class="mw-file-description" title="Özgün araştırma"><img alt="Özgün araştırma" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/50px-Ambox_important.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/75px-Ambox_important.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/100px-Ambox_important.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="40" /></a></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span"><b>Bu maddenin veya bölümün <a href="/wiki/Vikipedi:%C3%96zg%C3%BCn_ara%C5%9Ft%C4%B1rmalara_yer_vermemek" title="Vikipedi:Özgün araştırmalara yer vermemek">özgün araştırma</a>, doğrulanamaz veya yoruma dayalı ifadeler içerdiği düşünülmektedir.</b><br /> Lütfen iddiaları <a href="/wiki/Vikipedi:Do%C4%9Frulanabilirlik" title="Vikipedi:Doğrulanabilirlik">kontrol</a> ederek ve yeni <a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme">kaynaklar ekleyerek</a> geliştirin. Özgün araştırmadan oluşmuş ifadeler kaldırılabilir.<br />Ayrıntılar maddenin <a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Dil" title="Tartışma:Dil">tartışma sayfasında</a> bulunabilir.</div></td></tr></tbody></table> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Başlığın diğer anlamları için <a href="/wiki/Dil_(anlam_ayr%C4%B1m%C4%B1)" class="mw-disambig" title="Dil (anlam ayrımı)">Dil (anlam ayrımı)</a> sayfasına bakınız.</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Cuneiform_script2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Cuneiform_script2.jpg/220px-Cuneiform_script2.jpg" decoding="async" width="220" height="366" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Cuneiform_script2.jpg/330px-Cuneiform_script2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ca/Cuneiform_script2.jpg 2x" data-file-width="385" data-file-height="640" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C3%87ivi_yaz%C4%B1s%C4%B1" title="Çivi yazısı">Çivi yazısı</a>, bilinen ilk yazı biçimlerinden biridir. Dilin yazıya geçirilmesinde önemli olan bu yazı biçimlerinin tarihinden binlerce yıl öncesinde bile <a href="/wiki/Konu%C5%9Fman%C4%B1n_k%C3%B6keni" title="Konuşmanın kökeni">dillerin konuşulduğu</a> kabul edilmektedir.</figcaption></figure> <p><b>Dil</b>, <a href="/wiki/%C4%B0nsan" title="İnsan">insanlar</a> arasında anlaşmayı ve iletişimi sağlayan doğal bir araç, kendisine özgü kuralları olan ve ancak bu kurallar içerisinde gelişen canlı bir varlık, çok boyutlu kavramlar bütünü; temeli <a href="/wiki/Tarih" title="Tarih">tarihin</a> bilinmeyen dönemlerinde atılmış bir gizli anlaşmalar düzeni, <a href="/wiki/Ses" title="Ses">seslerden</a> örülmüş <a href="/wiki/Toplum" title="Toplum">toplumsal</a> bir kurum ve yapıdır.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Dil, birbirleriyle yakın ilişkili iki farklı tanımın kullanımını belirtir. Tekil anlamda dil, genel bir <a href="/wiki/Olgu" title="Olgu">olgudur</a> ve <a href="/wiki/Almanca" title="Almanca">Almanca</a> veya <a href="/wiki/%C3%87ince" title="Çince">Çince</a> gibi somut bir dili ifade eder. Aynı zamanda <a href="/wiki/Yapay_dil" title="Yapay dil">yapay</a> şekilde oluşturulmuş kavramsal dizgelere (mantık dili vb.) ve konuşma ve yazma eyleminin kesitlerine de dil denir (<a href="/wiki/Yaz%C4%B1_dili" title="Yazı dili">yazı dili</a>, <a href="/wiki/Bilim_dili" title="Bilim dili">bilim dili</a> vb.).<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Dil, iki farklı görüş açısı altında tanımlanabilir: </p> <ol><li>İnsanlar arasındaki anlaşmayı sağlayan bir araç olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda dil, sözcüklerden oluşan, yani <a href="/wiki/V%C3%BCcut_dili" class="mw-redirect" title="Vücut dili">vücut dili</a> gibi sözlü olmayan iletişim biçimlerinin yanı sıra insanların en etkili iletişim şekli olan sözlü iletişimi tanımlar. Dil, ses dalgaları aracılığıyla akustik olarak ve sözcükler aracılığıyla veya <a href="/wiki/%C4%B0%C5%9Faret_dili" title="İşaret dili">işaret dilinde</a> olduğu gibi işaretler aracılığıyla görsel olarak aktarılır. Ayrıca dokunma vasıtasıyla dokunsal işaretlerle veya normlar aracılığıyla aktarılır. Birbirlerini görmeyen ve duymayan insanlar arasında yazı ile bir <a href="/wiki/%C4%B0leti%C5%9Fim" title="İletişim">iletişim</a> mümkündür (“Yazı dili” ile kıyaslayınız. Konuşma dilinin ve yazı dilinin tanımları). Dil, anlambilimsel bilgiler içeren bir söz varlığına sahiptir ve dilin, sözcüklerin birbirleriyle ilişki kurmasını sağlayan bir dil bilgisi yapısı vardır. Bir dilin en küçük parçası sözcük, jest veya seslenmedir. Konuşmacıda olan hemen hemen aynı bilginin dinleyicide de olduğuna güvenilirse etkili bir iletişim sağlanmış olur. Bu bakımdan sözcükler bilinçli olarak seçilmiş sembollerdir ve aynı şekilde istence bağlı düşüncelerdir. Örnek olarak <a href="/wiki/Edward_Sapir" title="Edward Sapir">Edward Sapir</a>’in dil tanımı şu şekildedir (1921): “<i>Dil; duyguların, düşüncelerin ve isteklerin serbestçe oluşturulmuş semboller sistemi aracılığıyla aktarılması için ayrıcalıklı olarak insanlara özgü, içgüdüsel olmayan bir yöntemdir. </i>”</li> <li>Mutlak anlamda dil, düşüncenin ve dünya görüşünün iletişim aracı olarak tanımlanır. İlk olarak <a href="/wiki/Wilhelm_von_Humboldt" title="Wilhelm von Humboldt">Wilhelm von Humboldt</a>'un yaptığı gibi bu tanım, dilin insanların bütün karmaşık etkinlikleri ve düşünce süreçleri için vazgeçilmez olduğu gerçeğinden yola çıkmaktadır. Dil insanlar arasındaki anlaşmayı sağlayan tamamlayıcı bir araç değildir, aksine dünyadaki nesnelerin ve olguların algıları da dilsel olarak oluşturulur. Nesneler ve durumlar dünyanın dilsel olarak kavranışı sayesinde anlamsal bağlamlara dönüşürler. Bu anlamsal bağlamlar olmadan insanlar için dünyada bir yol bulma olanağı mümkün olmazdı. O hâlde insan ilk olarak anlamsal sayılan bir dünyada hayvan gibi yaşamamıştır. İnsanlar bu dünya üzerinde başlangıçta bütünleyici olarak ve zaman zaman dil aracılığıyla anlaşmıştır, hatta dil ile iç içe yaşamıştır. Bu, nesnelerin her zaman dilsel bir bağlamda bulunduğu insanın var olmasını ifade eder. Bu yaklaşım da dilin olgusu karşısında bir iletişim aracı olarak bulunur. (<a href="/wiki/Martin_Heidegger" title="Martin Heidegger">Martin Heidegger</a>, <a href="/wiki/Ernst_Cassirer" title="Ernst Cassirer">Ernst Cassirer</a>, <a href="/wiki/Hans-Georg_Gadamer" title="Hans-Georg Gadamer">Hans-Georg Gadamer</a>).</li></ol> <p>Ayrıca dilin <a href="/wiki/G%C3%B6stergebilim" title="Göstergebilim">göstergebilimle</a> (işaret bilimi) bağlantılı olan tanımı da önemlidir. Bu gelenekten sonra <a href="/wiki/Ferdinand_de_Saussure" title="Ferdinand de Saussure">Ferdinand de Saussure</a>, dili bir göstergeler sistemi olarak tasarlamıştır ve bu dil göstergesini telaffuzun (signifiant = gösteren) ve fikrin (signifié = gösterilen) zorunlu ilişkisi olarak hatta "zihinsel bir şeyler" olarak ifade etmiştir. </p><p>Dil, kuşaklar arasında ve güncel durumda insanlığın kullandığı bağdır. Bu bağ kültürün taşıyıcısıdır. Bundan dolayıdır ki, dil ve kültür birbirini sürekli etkileyen iki olgudur. Bu iki olgudan herhangi birinde olan değişiklik diğerini de etkiler. Bu da doğal bir süreklilik ve tabii olma durumunu doğurur. Dil, toplumda var olan bir gerçekliktir. Onun için toplum örnekleminde bulunan unsurların benimsemesi olmadan bir dile dışarıdan etki etmek zordur. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Genel_anlamıyla_dil"><span id="Genel_anlam.C4.B1yla_dil"></span>Genel anlamıyla dil</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=1" title="Değiştirilen bölüm: Genel anlamıyla dil" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=1" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Genel anlamıyla dil"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dilin_tanımı"><span id="Dilin_tan.C4.B1m.C4.B1"></span>Dilin tanımı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=2" title="Değiştirilen bölüm: Dilin tanımı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=2" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dilin tanımı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dil insanlar arasında anlaşmayı sağlayan tabii bir araçtır; kendi kanunları içerisinde yaşayan ve gelişen canlı bir varlıktır. Bir <a href="/wiki/Ulus" class="mw-redirect" title="Ulus">ulusu</a> birleştiren, kişilik kazandıran, kültür ve gelenekleri koruyan ve o milletin ortak malı olan sosyal bir müessese; aynı zamanda yüzyıllar boyu gelişerek meydana gelmiş sosyal bir yapıdır. Dil seslerden örülmüş bir ağ niteliğindedir ve kökenleri çok eski dönemlere dayanan bir sistemdir. </p><p>Dil insanların bütün ilişkilerinde aracılık eder ve sosyal bağları düzenleyen bir araç olarak hayatın her safhasında insanın yanında bulunur. </p><p>Dil doğuştan bilinemez. İnsan ilk aylarda ağlamalar, taklitler, birtakım hareketlerle anlaşma sağlamaya çalışır. Çocuk, içinde yaşadığı topluluğun <a href="/wiki/Anadili" title="Anadili">ana dilini</a> uzun bir sürede öğrenir. Daha sonra kulağına gelen seslerin belli kavramlara, hareketlere, varlıklara karşılık olduğunu anlamaya başlayarak dil öğrenimine adım atar. Çocukların dili öğrenme, anlama ve konuşmaya başlama sürecine <a href="/wiki/Dil_edinimi" title="Dil edinimi">dil edinimi</a> denir. </p><p>Dil her zaman insan benliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. İnsan zekâsının ve insanda sınırsız olan duygu ve düşünce yeteneğinin sonuçları insanın kendi benliğinin dışına ancak dil ile aktarılabilir. Bu bakımdan dil ile düşünce iç içedir. İnsan dil ile düşünür ve yaşar. Dilin gelişmesi düşünceye, düşüncenin gelişmesi de dile bağlıdır. Bin yıllar boyunca çeşitli medeniyetlerin meydana gelmesi ve gelişmesi dil ile mümkün olmuştur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dilin_bilimsel_tanımı"><span id="Dilin_bilimsel_tan.C4.B1m.C4.B1"></span>Dilin bilimsel tanımı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=3" title="Değiştirilen bölüm: Dilin bilimsel tanımı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=3" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dilin bilimsel tanımı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ayrıca bakınız: <a href="/wiki/Dilbilim" title="Dilbilim">Dilbilim</a></div> <p>Dilin bilimsel tanımı, 19. yüzyılda <a href="/wiki/Ferdinand_de_Saussure" title="Ferdinand de Saussure">Ferdinand de Saussure</a> gibi dilbilimcilerin çalışmalarıyla çağdaş genel dilbilimin kurulmasından sonra yapılabilmiştir. Dil temelde, bir kavram ile o sesin zihindeki karşılığının birbirine bağlanmasından doğar. Bu bağlanma, doğal ve zorunlu değildir. Mesela; "köpek" kavramı için İngilizler “dog” sesini kullanırken, Almanlar “hund” sesini, Fransızlar “chien” sesini kullanırlar. Bununla birlikte, kavram-ses imgesi bağının aynı toplumun bireyleri için zorunlu olması gerekmektedir; yoksa toplumsal anlaşma sağlanamaz. </p><p>İnsan dilini bütün hayvan dillerinden ayıran iki temel özellik bulunmaktadır. Öncelikle insan dili, hayvan dilleri gibi kalıtım yoluyla elde edilmez, aksine insan dili toplumsal çevre içinde öğrenim yoluyla elde edilir. Kuşaktan kuşağa farklı koşullar içinde gerçekleşen bu öğrenim sürecinde dilin de değişikliğe uğraması mümkündür. İnsan dilinin çeşitliliğine karşın hayvan dillerinin değişmezliği, bu iki dil edinimi arasındaki farkın bir sonucudur. İkinci olarak, insan dilinin öğeleri olan <a href="/wiki/G%C3%B6sterge" title="Gösterge">göstergelerin</a> son derece küçük parçalara ayrılabilmesi mümkündür. Bu küçük parçaların değişik biçimlerde birleştirilmesiyle yeni dil öğeleri, yeni anlamlar, yeni sözcükler meydana gelir. Hayvan dillerinde böyle bir bölünme ve eklemlenme özelliği söz konusu değildir. Kısaca söylemek gerekirse, dil toplumsal yaşamın hem ifadesi, hem de varlık koşulu durumundadır; hem sonuçtur, hem de nedendir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dilin_doğuşu"><span id="Dilin_do.C4.9Fu.C5.9Fu"></span>Dilin doğuşu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=4" title="Değiştirilen bölüm: Dilin doğuşu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=4" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dilin doğuşu"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dilin nasıl oluştuğunu kesin olarak bilebilmenin bir yolu yoktur. İzleri yarım milyon yıl öncesine kadar dayanan insan yaşamına bakıldığında insanların bu işi nasıl geliştirdiklerine dair bir kanıt bulunamamıştır. Bu kanıt boşluğunda birçok kuram (teori) ortaya atılmıştır. </p><p><b>1)</b> <b>Yansıma Teorisi:</b> İlk <a href="/wiki/%C4%B0nsan" title="İnsan">insanlar</a>, çevrelerindeki sesleri taklit ederek ilkel dilleri oluşturmuşlardır. Modern bütün dillerde doğal ses yansımalarına karşılık gelen sözcükler bulunmaktadır. Bu da yansıma teorisini desteklemektedir. Türkçede <i>Vızıltı, mırıltı, fısıltı, gürültü, çatırtı, patırtı, havlama, horlama, hıçkırma, haykırma</i> gibi sözcükler yansıma sözcüklerdir. Buna rağmen somut olmayan, ses olgusuna sahip olmayan sözcüklerin oluşumunu bu kuram (teori) ile açıklamak zordur. </p><p><b>2)</b> <b>Ünlemler Teorisi:</b> İlk insanlar; korkularını, acılarını, sevinçlerini, ruh hâllerini dışa vuran sesler oluşturmuşlar ve böylece dil oluşmuştur. </p><p><b>3)</b> <b>Birlikte İş Teorisi:</b> İlk insanlar, işleri birlikte yapmaya başlamışlar ve birlikte <a href="/wiki/Tempo" title="Tempo">tempo</a> oluşturmuşlardır. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Worldlanguage.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Worldlanguage.gif/350px-Worldlanguage.gif" decoding="async" width="350" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Worldlanguage.gif/525px-Worldlanguage.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Worldlanguage.gif/700px-Worldlanguage.gif 2x" data-file-width="1417" data-file-height="813" /></a><figcaption>Konuşulan resmî diller</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dilin_özellikleri"><span id="Dilin_.C3.B6zellikleri"></span>Dilin özellikleri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=5" title="Değiştirilen bölüm: Dilin özellikleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=5" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dilin özellikleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>1) Dolayımsallık:</b> Dil hem bir malzeme, hem de bir araçtır. İhtiyaç, duygu, düşünce v.s. bildirirken kullandığımız dil; kelime hazinesi, söz dizimi gibi ögelerle kendi malzemesini sunar. </p><p><b>2) Toplumsallık:</b> Dillerin varoluşu toplumlarla mümkündür. Diğer bir deyişle dil, toplumsallığın, birlikte yaşayışın bir sonucudur. </p><p><b>3) Bireysellik:</b> Dilleri geliştiren, zenginleştiren, bu dili konuşan "insan" faktörüdür ve dili kullanma "tarzları" bireylerde farklılık gösterebilir. </p><p><b>4) Göstergesellik:</b> Ses boyutu ve içerik boyutu olarak ikiye ayrılabilir. Ses boyutu gösteren, içerik boyutuysa gösterilendir. </p><p><b>5) İletişimsellik:</b> Diller, iletişim ihtiyacını gidermek için önemlidir. </p><p><b>6) Ereksellik:</b> Diller, çeşitli ihtiyaçların bildirilmesi için önemlidir. </p><p><b>7) Süreçsellik:</b> Diller süreç içerisinde zenginleşebilir veya yok olabilir. Dilin canlılığı, bu süreçle doğrudan ilgilidir. </p><p><b>8) Birikimlilik:</b> Diller birikimlidir. Yüzyıllar öncesinde kullanılan söz dizimleri, kurallar üzerine yenileri eklenerek zenginleşir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dilin_belirleyici_özellikleri"><span id="Dilin_belirleyici_.C3.B6zellikleri"></span>Dilin belirleyici özellikleri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=6" title="Değiştirilen bölüm: Dilin belirleyici özellikleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=6" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dilin belirleyici özellikleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bir dildeki konuşma dili ve yazı dili o dil sisteminin çeşitlenişleridir. Her şeyden önce konuşma dilimiz, yazı dilinin <a href="/wiki/Morfoloji_(dil_bilimi)" class="mw-redirect" title="Morfoloji (dil bilimi)">morfolojik</a> ve sözdizimsel kurallarına dayanır. Bu durumların çoğunluğunda kuralların bazılarının dil bilgisi ve sözdizimsel açıdan yerine getirilmesi göze çarpmaktadır. <a href="/wiki/%C3%96zne" title="Özne">Özne</a>, <a href="/wiki/Y%C3%BCklem" title="Yüklem">yüklem</a> ve <a href="/wiki/Nesne_(dilbilgisi)" title="Nesne (dilbilgisi)">nesne</a> gibi belirli standartlaşmış sözcük sıralamalarına uyulur. Ama konuşma dili başka koşullar altında meydana geldiği için bir dizi kendine özgü özellik durumları söz konusu olmaktadır. Bu özellik durumları doğal dil edinimi ile öğrenilir ve konuşma süreci esnasında bilinçli olarak algılanamaz. Bu özellikler, özellikle dilsel durumun algılanmasına bağlıdır. Sesbilimsel anlama, <a href="/w/index.php?title=N%C3%BCans&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nüans (sayfa mevcut değil)">nüanslamanın</a> ve duyguların ifadesinin kendilerine özgü olabilirliklerini sunmaktadır. </p><p>Konuşma dili, kalıcılığı olmayan bir araçtır. Bundan dolayı <a href="/w/index.php?title=Konu%C5%9Fmac%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konuşmacı (sayfa mevcut değil)">konuşmacı</a> tarafında kısıtlı bir öngörü kapasitesi ve devam eden iletişimdeki katkıyı sağlamlaştırma zorunluluğu doğmaktadır. Bu durum ara vermeksizin konuşma hakkı kaybedilmeden gerçekleştirilir. Ayrıca anlama ve anlaşılır olma konusunda başka talepler olacaktır. Bu talepler zaman baskısı olmaksızın kaleme alınmış ve keyfi olarak sık sık okunabilen yazılı <a href="/wiki/Metin" title="Metin">metinler</a> olabilir. Kendiliğinden oluşan bir dil karşılıklı iletişime dayalıdır. Dinleyici, konuşmacının katkılarının gerçekleşmesine geri bildirimler aracılığıyla sanki konuşmacının kendisiymiş gibi katılır, mesela bu geri bildirimler “hımm” gibi ünlemler veya mimikler olabilir. Konuşmacının yaşı, sosyal statüsü, cinsiyeti, <a href="/wiki/Leh%C3%A7e" title="Lehçe">lehçe</a> bölgesi, tutumu ve davranışı gibi durumlarda iletişim için “Konuşma durumu” büyük oranda etkilidir. Buradaki “konuşma durumu” hangi bağlamda kim ile konuşulduğunu ifade eder. Birçok sözlü açıklama, sözlü olmayan eylemler ve ortak tecrübeler üzerine uyarılar aracılığıyla arttırılabilir. <sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="“Algısal_çerçeve”_ve_düzeltim_olgusu"><span id=".E2.80.9CAlg.C4.B1sal_.C3.A7er.C3.A7eve.E2.80.9D_ve_d.C3.BCzeltim_olgusu"></span>“Algısal çerçeve” ve düzeltim olgusu</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=7" title="Değiştirilen bölüm: “Algısal çerçeve” ve düzeltim olgusu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=7" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: “Algısal çerçeve” ve düzeltim olgusu"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Konuşmacı sadece kısıtlı bir öngörü kapasitesine sahiptir. Zamansal çerçeve yaklaşık olarak 3 saniye içerisinde harekete geçebilir. <a href="/wiki/Sinir_sistemi" title="Sinir sistemi">Sinir sistemi</a> ve <a href="/wiki/Beyin" title="Beyin">beyin</a> araştırmacısı ve biçim ruhbilimcisi <a href="/w/index.php?title=Ernst_P%C3%B6ppel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ernst Pöppel (sayfa mevcut değil)">Ernst Pöppel</a> bu noktada bir “algısal çerçeve”den söz etmektedir. Bu “algısal çerçeve” içerisinde dürtülerin bütünleşmesi meydana gelebilir. Konuşma esnasında yardımcı olan ve zamansal olarak ardı ardına gelen bilgiler eşzamanlı olarak algılanabilir. Bu zaman çerçevesinde nadiren bir cümle “nokta ve virgül” ile ayrılır. Bu durumdan, az da olsa güzel konuşma sanatı olan <a href="/wiki/Retorik" title="Retorik">retorik</a> bakımından eğitimli ve büyük bir ifade repertuvarına sahip bazı insanları ayrı tutmak gerekir. Genellikle konuşmacının görüşlerinin başlangıcında kesin bir sözdizimsel yapı mevcut değildir. Bu yüzden çoğunlukla, önceden başlatılan dillerin yarıda bırakılması için bir zorunluluk ortaya çıkar. Düşünceler yeniden bir başlangıç için yeniden yapılandırılır veya var olan yapılar “konuşma sırasında düşüncelerin kademe kademe üretilmesi”nin (<a href="/wiki/Heinrich_von_Kleist" title="Heinrich von Kleist">Heinrich von Kleist</a>) doğruluğu konuşulabilsin diye bir başka yapıya dönüştürülür. </p><p>Sözlü bir ifade yazı dilinin aksine düzeltmeler aracılıyla bile geri alınamayabilir ama dil üretiminin yolu yeniden izlenebilir. Sık sık artık bilgiler söz konusu olduğundan düzeltmeler de önemli bir amacı yerine getirir. Bu amaçlar, anlamlılık oluşturma, açıklama ve niteliklerin belirtilmesi, içeriksel olarak zayıflama veya uzak kalmadır. Kendiliğinden düzeltme, yani onarım anlayış güvencesine ve nadiren de görünüm güvencesine hizmet eder. Düzenlilikler, “Zifonun/<a href="/wiki/Hoffmann" class="mw-redirect mw-disambig" title="Hoffmann">Hoffmann</a>/Strecker“ (1997:443ff.) gibi araştırmacılarda tasvir edilir. İletişim arkadaşınız tarafından bir dinleyici sinyali aracılığıyla, şüpheli bir bakış veya baş sallama gibi sözlü olmayan etkenlerle ve basit şekilde bâzı sinyallerin gerçekleşmemesiyle düzensizlikler ortaya çıkabilir. Telefon etmede bilinen bir olay dinleyicinin <a href="/wiki/Sinyal" title="Sinyal">sinyallerinin</a> “hımm”, “evet” gibi sözcüklerle ahize sinyallerinin bastırılmasıdır. Bu, kısa bir süre meydana gelir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dilin_iletişimsel_unsuru_olarak_sınıflandırma_işaretleri"><span id="Dilin_ileti.C5.9Fimsel_unsuru_olarak_s.C4.B1n.C4.B1fland.C4.B1rma_i.C5.9Faretleri"></span>Dilin iletişimsel unsuru olarak sınıflandırma işaretleri</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=8" title="Değiştirilen bölüm: Dilin iletişimsel unsuru olarak sınıflandırma işaretleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=8" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dilin iletişimsel unsuru olarak sınıflandırma işaretleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Linguistik’te, “iletişimsel – edimsel dönüm noktası” edimsel ve <a href="/wiki/Sosyolinguistik" class="mw-redirect" title="Sosyolinguistik">sosyolinguistik</a> teorilerinin etkisi altında ortaya çıktığında 70’li yılların başlarında konuşma dilinin yazı dili karşısındaki özellikleri eski haline getirildi. Psikolog ve filozof <a href="/wiki/Paul_Watzlawick" title="Paul Watzlawick">Paul Watzlawick</a>’ın ekibinin iletişim teorisi de bu konuda büyük bir rol oynamaktadır. Bu teoriye göre her iletişim, içerik yönünün ve ilişki yönünün bir birimini ifade eder. Bir anlayış zamanla dil bilimine de kapılarını kapatmamalı. Konuşma metinleri yazılmadan önce sıkıntı verici olarak bilinen ve düzenli olarak yok edildikten sonra iletişimsel unsur olarak ifade edilen özel sınıflandırma işaretleri mevcuttu. <a href="/wiki/Ses" title="Ses">Sesleri</a> temsil eden “ah”, “oh”, “yani”, ve “değil mi?” gibi leksikal (kelimesel) dinleyici ve konuşmacı işaretleri sözlü iletişimde bir ifadenin daha küçük birimlere bölünmesini mümkün olmasını sağlar. Ayrıca bu işaretler, konuşmacı ve dinleyici arasındaki ilişkiyi konuşmanın kabulü bakımından ve konuşma hakkının güvenliğinin düzenlenmesini belirler. Bu leksikal sınıflandırma işaretlerinin ve içeriksel konuyla ilgili sınıflandırmanın yanı sıra özellikle prosodisch (bürünsel) unsurlar vardır. Bunlar; ses alçalması ve ses yükselmesi, dolu veya boş molalardır. Bu molalar, konuşmacının katkılarının içsel sınıflandırılmasının daha küçük iletişimsel birimler oluşturmasına yol açar. Birçok psikoterapik eğilimler “<a href="/wiki/Mecaz" title="Mecaz">mecazi</a> konuşmaları” eleştirmektedir. Konuşma başlangıçlarında kullanılan “şunu demek istiyorum…”, “düşünüyorum ki…” gibi süslü püslü ama boş olan sözlerin neyi ilgilendirdiğini eleştiri noktası olarak görmektedir. Çoğunlukla böyle boş sözlerin içerikle ilgili imalı bir kullanımının söz konusu olmadığı burada belirtilmelidir. Ancak konuşma hakkının savunulması çabası devam etmeli. Aynı zamanda bilginin aktarımı sırasında konuşma hakkı güvenceye alınabilsin diye ifadenin gereksiz kısmı başta bulunmalı. Daha uzun bir dikkat gerektiren <a href="/wiki/Hik%C3%A2ye" title="Hikâye">hikâye</a>, <a href="/wiki/%C3%96yk%C3%BC" class="mw-redirect" title="Öykü">öykü</a> gibi türlerde “fıkra belirtileri” diye adlandırılan şu giriş cümleleri kullanılır: “Dün bana ne olduğunu biliyor musun?”, “Olanları duydun mu?” v.s. Burada konuşmacı, dinleyicisinin eğilimini hesaba kattığını ve sözü dinleyicisine bırakmak için geniş bir zaman verdiğini gösteriyor. Bazen yanlış bir işaret ile rahatsız edici bir iletişimin temeli oluşur. Arkadaş çevresinde cümlesine “Dikkat et…” şeklinde başlayan bir kişi, başkaları tarafından yanlış anlaşılabilir. “Dikkatli olunuz!” boş sözü belki bir tehdit veya belki de bir nasihat olarak hissedilebilir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dillerin_sınıflandırılması"><span id="Dillerin_s.C4.B1n.C4.B1fland.C4.B1r.C4.B1lmas.C4.B1"></span>Dillerin sınıflandırılması</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=9" title="Değiştirilen bölüm: Dillerin sınıflandırılması" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=9" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dillerin sınıflandırılması"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Doğal_diller"><span id="Do.C4.9Fal_diller"></span>Doğal diller</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=10" title="Değiştirilen bölüm: Doğal diller" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=10" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Doğal diller"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Brain_Surface_Gyri.SVG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Brain_Surface_Gyri.SVG/220px-Brain_Surface_Gyri.SVG.png" decoding="async" width="220" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Brain_Surface_Gyri.SVG/330px-Brain_Surface_Gyri.SVG.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Brain_Surface_Gyri.SVG/440px-Brain_Surface_Gyri.SVG.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="731" /></a><figcaption>Beyinde dil sürecinde devreye giren kısımlar</figcaption></figure> <p>İnsanlar tarafından konuşulan bir dil veya tarihi ve art zamanı bulunan bir dil olan işaret dili <a href="/wiki/Linguistik" class="mw-redirect" title="Linguistik">Linguistik</a> çerçevesinde doğal dil olarak tanımlanır. Bilişimsel dil bilimi içerisinde “doğal bir dilin” karakteristik özelliği, dilsel bir konuşma sistemi yeterliliği ve dilsel ifadeleri benimsemek olarak tanımlanır. Bu ifadeler tam bir cümleden oluşmalıdır ve tek bir cümleden birçok anlam çıkarılmalıdır. Bunun yanı sıra “doğal dilleri anlama” ve “karşılıklı ses verme” arasında fark vardır. Her bir sözcüğün ve <a href="/wiki/Ses_t%C3%BCr%C3%BC" title="Ses türü">tonların</a> anlaşılması sınırlıdır. </p><p>Dilin ve dil kullanımının bütün yönleriyle ve tek tek somut diller ile uğraşan bilim dalı Linguistik veya dil bilimidir. Bunun yanı sıra, genel <a href="/wiki/Dil_bilimi" class="mw-redirect" title="Dil bilimi">dil bilimi</a> insana özgü dilleri bir sistem olarak araştırır, ayrıca dilin genel ilkelerini, kurallarını ve koşullarını araştırır. Uygulamalı dil bilimi, dilin somut kullanımı bağlamında ortaya çıkan konuları ele alır. Tarihî dil bilimi, dillerin tarihî gelişimini ve genetik akrabalıklarını araştırır, bunu genel anlamda dil değişimi gibi tek tek dillerin öğelerinin tarihini göz önünde bulundurarak yapar. <a href="/w/index.php?title=Kar%C5%9F%C4%B1la%C5%9Ft%C4%B1rmal%C4%B1_dil_bilimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karşılaştırmalı dil bilimi (sayfa mevcut değil)">Karşılaştırmalı dil bilimi</a>, diller arasındaki farklılıkları ve ortak özellikleri araştırarak elde eder ve bunları belirli kriterlere göre sınıflandırır. Ayrıca dil önermelerini yani bütün dillerde veya birçok dilde ortak olan özellikleri araştırarak ortaya çıkarmaya çalışır. </p><p>Doğal diller, özellikle yapısal ve sözcükle ilgili anlaşılmazlıklar ve belirsizlikler bakımından doğal olmayan dillerden farklıdır. Bu doğal olmayan dillere programlama dilleri örnek gösterilebilir. Böyle bir tanımlamaya göre <a href="/wiki/Esperanto" title="Esperanto">Esperanto</a> gibi yapay diller doğal olmayan dil olarak sınıflandırılır, çünkü bunun gibi dillerin bağımsız tarihi bir gelişimi söz konusu değildir. Doğal diller de yapay diller de jest, mimik ve iletişimdeki ton değişimleri için ses melodisi gibi <a href="/wiki/Aksan" class="mw-redirect" title="Aksan">aksan</a> ve <a href="/wiki/%C5%9Eive" title="Şive">şiveleri</a> kullanır. </p><p>Dil biliminin içinde, dilin özel yönleriyle uğraşan çok sayıda büyük ve küçük alanlar vardır. Bunlar; dil ve <a href="/wiki/D%C3%BC%C5%9F%C3%BCnce" title="Düşünce">düşünce</a>, dil ve gerçeklik veya dil ve <a href="/wiki/K%C3%BClt%C3%BCr" title="Kültür">kültür</a> arasındaki ilişki ile sözlü ve yazılı dillerdir. İnsanlığın ana dili üzerine varsayımlar özellikle kurgusaldır, söylentiye dayanır; bu paleo dil bilimi alanın araştırma konusudur. Dilin kullanımı, kural değeri taşıyan bakış açıları altında sözlüklerde (imla kılavuzlarında, yazı biçimi sözlüklerinde) ve dil bilgisi kullanımlarında tanımlanır. </p><p>Belirli dil bilimsel alanların yanı sıra, dilin etkisini, yaratıcı gelişimini ve anlamını yoğun olarak özellikle açıklayan bilimsel alanlar vardır. Bu alanlara; söz sanatlarını inceleme bilgisi (<a href="/wiki/Retorik" title="Retorik">retorik</a>), edebiyat bilimi, hem <a href="/wiki/Felsefe" title="Felsefe">felsefenin</a> hem de dil bilimininin alt alanı olarak dil felsefesi ve <a href="/wiki/Etnoloji" title="Etnoloji">budunbilim</a> dâhildir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Biçimsel_diller"><span id="Bi.C3.A7imsel_diller"></span>Biçimsel diller</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=11" title="Değiştirilen bölüm: Biçimsel diller" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=11" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Biçimsel diller"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Doğal dillerin aksine şeklî diller mantık ve kitle öğreniminin araçlarıyla tanımlanabilir (temel ifadelerin sayılabilir çokluğu, düzyazı kuralları, biçim olarak güzel ifadeler). Biçimsel mantığın tanımlama ilkeleri de doğal dilleri kullanır; bu alandaki öncü çalışmaları Amerikan Mantıkçı Richard Montague yapmıştır. Tamamıyla bir yeniden oluşturma elbette mümkün değildir. Çünkü mantık da doğal dillerden türemiştir. Sonuç olarak doğal dillerdeki her şeyi kararlaştırmak zorundayız (<a href="/wiki/Ludwig_Wittgenstein" title="Ludwig Wittgenstein">Ludwig Wittgenstein</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tek_tek_diller">Tek tek diller</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=12" title="Değiştirilen bölüm: Tek tek diller" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=12" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tek tek diller"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dil, özel anlamda Almanca, Japonca veya Svahili dili (asıl adıyla Kiswahili, Doğu Afrika'da kullanılan bir dildir) gibi belirli tek tek dilleri belirtir. İnsanlığın sözlü dilleri, dil aileleri içerisindeki genetik akrabalıklarına göre sınıflandırılır; bu sınıflandırma dil kodlamaları aracılığıyla her ayrı dile göre uluslararası alanda <a href="/wiki/ISO_639" title="ISO 639">ISO 639</a>”a göre yapılır (<a href="/wiki/ISO" title="ISO">ISO</a>=Uluslararası Standart Organizasyonu 639 standartlarına göre). 2005 yılında yayımlanan “<a href="/wiki/National_Geographic_(dergi)" class="mw-redirect" title="National Geographic (dergi)">National Geographic</a>” dergisine göre Dünya genelinde 6912 dil aktif olarak kullanılmaktadır. Fakat günümüzde var olan aşağı yukarı 6500 dilin neredeyse yarısından fazlası yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır, çünkü bu diller artık ya hiç konuşulmuyor ya da artık yeni nesillere aktarılmıyorlar. Bu durum muhtemelen, günümüzde halen var olan dillerin büyük bir kısmının önümüzdeki 100 yıl içerisinde yok olmasına neden olacaktır. Toplum, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan dillerle ilgilenmeyi ve insanlığın mirası kabul edilen bazı dilleri belgelendirmeyi destekliyor. Ayrıca bu dillerin, üzerinde çalışılan özellikleri aracılığıyla sınıflandırılmasını da destekliyor. </p><p>Dil yaşayan bir canlıdır. Dil doğar, zaman içerisinde değişir ve tekrar yok olur gider, ama bu yok oluş biyolojik anlamda değildir, aksine gelecek kuşaklara aktarılma anlamında bir yok oluştur; burada canlı olma, işlevlerin çeşitliliği için mevcuttur. Günlük yaşamda artık kullanılmayan yani ölü diller olarak kabul edilen diller kendi yerlerini alan dillerde izlerini bırakırlar; mesela <a href="/wiki/Latin_dilleri" title="Latin dilleri">Latin dillerinde</a> (İtalyanca, Fransızca, Rumence v.s.) ve diğer başka dillerde de çoğunlukla dilsel ifadelerin alınması yoluyla <a href="/wiki/Latince" title="Latince">Latincenin</a> izleri görülür. </p><p>Diller, kökenlerine göre etnik diller ve <a href="/wiki/Yapay_dil" title="Yapay dil">yapay diller</a> diye sınıflandırılırlar. Bir etnik dil veya halk dili, mesela bir kök dil Peru ve Bolivya arasındaki Titikaka (Titicaca) gölü kıyısındaki “Aymara” olabilir. Mesela bir yapay dil ise Martin Luther tarafından yapılan İncil tercümesi zamanındaki Almancadır, çünkü ondan önce çok sayıda, tamamen farklı Almanca kök diller vardı ve bu kök diller de kelime hazinesinde birçok farklılıklar gösteriyordu. En çok tanınan, kendine özgü ve çok yaygın bir yapay dil örneği Esperantodur ama Esperanto Dünya dili olarak kabul edilmeye henüz çok uzaktır. (Orijinal adı “Lingvo Internacia” olan “<a href="/wiki/Esperanto" title="Esperanto">Esperanto</a>”, kendini “Dr. Esperanto” olarak tanıtan Polonyalı göz doktoru “<a href="/wiki/Ludwik_Lejzer_Zamenhof" title="Ludwik Lejzer Zamenhof">Ludwik Lejzer Zamenhof</a>” tarafından, farklı dilleri konuşan kişiler arasındaki iletişim zorluklarının, öğrenilmesi kolay bir ortak dil ile aşılabileceği düşüncesiyle 1887 yılında üretilen bir yapay dildir.) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Konuşulan_diller"><span id="Konu.C5.9Fulan_diller"></span>Konuşulan diller</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=13" title="Değiştirilen bölüm: Konuşulan diller" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=13" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Konuşulan diller"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Konuşulan diller, var olan bir dilin sözlü ifadelerinin bütünüdür. Konuşulan dillerin yazılı dillerden farklı olarak görsel ve el ile oluşturulmuş <a href="/wiki/%C4%B0%C5%9Faret_dili" title="İşaret dili">işaret dili</a> ve konuşma dışı iletişim (Parasprache) gösterilebilir. Konuşulan diller insanlığın dilinin ilk ve temel biçimidir. Kimi kültürlerde yazı dili geçmişte yoktu ve hâlâ da yok. </p><p>Konuşulan diller kendiliğinden ve özgür biçimde ifade edilen konuşmalardır. Bu konuşmalar düzenlenmemiş ve gözlemlenmemiş iletişim durumlarıdır ve bu konuşmalar iki veya daha fazla konuşmacı arasında gerçekleştirilir. Bu durum yazılı olarak önceden ifade edilen konuşmalarda hariç tutulur. Konuşulan dillerin özel oluşum durumları, kısıtlı normalleştirmesinin yanı sıra konuşmanın duruma bağlılığına, etkileşimliliğine ve az da olsa işleme zamanına aittir. Konuşulan dillerin özelliklerine elips oluşturma da dâhildir. Bu <a href="/wiki/S%C3%B6zdizim" title="Sözdizim">sözdizimsel</a> olarak tamamlanmamış cümleler anlamına gelmektedir. Ayrıca ünlemlerin kullanımını ve dinleyici ve konuşmacı işareti gibi sınıflandırma işareti olarak adlandırılan farklı düzeltilmiş olguları da ifade eder. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Yapay_dil">Yapay dil</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=14" title="Değiştirilen bölüm: Yapay dil" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=14" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yapay dil"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Diğer birçok dilin aksine yapay diller kaynağı belli olan dillerdir. Yapay diller, o dili oluşturan kişi ya da komisyonun adı bilinir olan dillerdir. Yapay dillerin dil bilgisi yapıları tarihin akışı içerisinde insanların günlük kabulleri ya da yönelimleriyle belirlenmiş ve tamamen insan eliyle yapılandırılmış olan dillerdir. <i>Örnekler: Esperanto, Elfçe, Kiril Türkçesi, İdo dili, Kotava, Toki Pona,Torozek,Futsch,Apotamkin.</i> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Halk_dili">Halk dili</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=15" title="Değiştirilen bölüm: Halk dili" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=15" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Halk dili"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Halk dili bir halkın her yerde konuştuğu dile verilen isimdir. Halk dili, eski bir dil biçimi veya <a href="/wiki/Din" title="Din">dinde</a>, bilimde veya sahnede kullanılan bir yabancı dildir. Bu durum birçok <a href="/wiki/K%C3%BClt%C3%BCr" title="Kültür">kültür</a> çevresinde eskiden de böyleydi, bugün de böyledir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Halk_dili_terminolojisine_dair">Halk dili terminolojisine dair</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=16" title="Değiştirilen bölüm: Halk dili terminolojisine dair" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=16" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Halk dili terminolojisine dair"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Halk dili kısmen ülke diline ve <a href="/wiki/Ana_dil" class="mw-redirect" title="Ana dil">ana dile</a> anlamca yakın kullanılır. Halk dili kavramı öncelikle şu şekilde ortaya çıkmıştır: Yöresel dil yabancı bir dile karşı oluşur veya halk dili “daha düşük bir dil seviyesi” bağlamında yüksek dil seviyesinden ayrılış olarak görülür. Halk dili özellikle dinin ve bilimin dili olarak görülür. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Halk_dillerinin_rolü"><span id="Halk_dillerinin_rol.C3.BC"></span>Halk dillerinin rolü</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=17" title="Değiştirilen bölüm: Halk dillerinin rolü" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=17" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Halk dillerinin rolü"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Orta ve Batı Avrupa’da ayrı ayrı halk dilleri yüzyıllar boyunca dini ayinlerin ve edebiyatın dili olan <a href="/wiki/Latince" title="Latince">Latince</a> karşısında ortaya çıkmıştır. “Şarlman” (Karl der Große) zamanında Almanca, inançların arabuluculuğu için halk dili olarak büyük anlam kazandı. Ayrıca Martin Luther’in <a href="/wiki/%C4%B0ncil" title="İncil">İncil</a> <a href="/wiki/Terc%C3%BCme" class="mw-redirect" title="Tercüme">tercümesi</a> de bu amaca hizmet etmişti, çünkü bu İncil tercümesi de konuşma dilinden basit bir aktarım değildi. “Halk dillerine yönelmede”, <a href="/wiki/Yeni_%C3%87a%C4%9F" title="Yeni Çağ">Yeni Çağ</a>’ın başlarında bütün <a href="/wiki/Avrupa" title="Avrupa">Avrupa</a>’da gözlemlenen bir eğilim söz konusudur. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Halk_dilinin_diğer_safhaları"><span id="Halk_dilinin_di.C4.9Fer_safhalar.C4.B1"></span>Halk dilinin diğer safhaları</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=18" title="Değiştirilen bölüm: Halk dilinin diğer safhaları" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=18" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Halk dilinin diğer safhaları"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Helenizm çağında Yunan dili Koini’nin yanı sıra başka birçok halk dili ortaya çıkmıştır. (Koini, Helenistik Dönemde Attik Diyalekt'ten sonra gelişmiştir. Koini ayrıca Yunanistan dışındaki bölgelerde de kullanılmıştır, bu yüzden de yalnızca Yunanların değil, Yunan olmayanların da kullandıkları bir halk <a href="/wiki/Leh%C3%A7e" title="Lehçe">lehçesidir</a>. Aynı zamanda Koini, Romalıların Yunanlarla anlaşmak için kullandığı lehçedir.) </p><p>Hindistan’da halk dilleri kutsal <a href="/wiki/Sanskrit%C3%A7e" class="mw-redirect" title="Sanskritçe">Sanskritçeden</a> oldukça uzaklaşmıştır. </p><p><a href="/wiki/Arap%C3%A7a" title="Arapça">Arapça</a> <a href="/wiki/Yaz%C4%B1_dili" title="Yazı dili">yazı dili</a> yalnızca camilerde, yazışmada ve uluslararası alanlarda kullanılır. Arap yazışma dili, Arap halk dillerinin farklı türlerinden belirgin bir biçimde ayrılmaktadır. </p><p>Eski Doğu’ya ait Hıristiyanlar günümüzde hâlâ dini ayinler için İsa tarafından konuşulan <a href="/wiki/S%C3%BCryanice" title="Süryanice">Süryanice</a> (Aramice ya da Aramca) dilini kullanmaktadırlar. </p><p>Avrupa’nın kültür ve yazışma dilleri, sömürgecilik sonrası Afrika’da, yöresel halk dillerinin yanı sıra ve hatta bu halk dillerinin üzerinde resmî dil olarak büyük ölçüde kullanılmaktadır. İngilizce, Fransızca, <a href="/wiki/Portekizce" title="Portekizce">Portekizce</a> gibi. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Yazı_dili"><span id="Yaz.C4.B1_dili"></span>Yazı dili</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=19" title="Değiştirilen bölüm: Yazı dili" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=19" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yazı dili"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Yazı dili, resmî olarak tespit edilmemiş bir işaretler sistemini belirtir. Ancak yazı dili özel kurallara uyar ve yazı dilinin bir <a href="/wiki/Yaz%C4%B1_sistemi" title="Yazı sistemi">yazı sistemi</a> mevcuttur. </p><p>Yazı dili metinlerde kendini gösterir. Yazı dilinde en başta daima sözcük, düşünce ve kesinlikle ulaşılabilir bir fikir yer alır. Oysa yazı dilinde fiziksel durumda; yazı araştırmalarının belgeleri, evrakları v.s. hizmete sunulur. </p><p>Halk diline özgü yazı kültüründe 13. yüzyıldan bu yana şehir kültürünün gelişmesiyle belirgin bir canlanma yaşanmıştır. Bu canlanma yalnızca soylular ve din adamlarına değil, aynı zamanda da diğer toplumsal sınıfların da yazı diline geçişlerini mümkün kılmaya yardımcı olmuştur. 14. ve 15. yüzyıllarda kavramsal olarak sözlü konuşmanın <a href="/wiki/Sembol" title="Sembol">işaretleri</a> giderek ortadan kaybolmuştur. Sözlü dil, kavramsal yazı dilinin ortaya çıkmasıyla ortadan kaybolmuştur. Günümüzde yazı yazanların yazı biçiminde yeniden düzenlenmesinin zamanı için hangi kültürel, sosyolojik ve geçici koşullara bağlı arka plana sahip olduğu çoğunlukla pek önemsenmemektedir. Arka plan bilgisi yazarın niyetini anlayabilmek için çok büyük bir öneme sahiptir. Ayrıca imlâ tarzı, yazma aracı gibi “yazının göstergeleri” az dikkat çeker. <a href="/wiki/Daktilo" title="Daktilo">Daktilo</a> ve <a href="/wiki/Bilgisayar" title="Bilgisayar">bilgisayar</a> gibi aletler konuşma dilinin kayıt altına alınmasını önemli ölçüde kolaylaştırmıştır. Çünkü bunlarla konuşma dili, sözlü ve yazılı olarak kayıt altına alınabilmektedir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Konuşma_dili"><span id="Konu.C5.9Fma_dili"></span>Konuşma dili</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=20" title="Değiştirilen bölüm: Konuşma dili" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=20" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Konuşma dili"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Günlük dil veya genel dil olarak da adlandırılan konuşma dili günlük toplumsal ilişkilerde kullanılan standart dil değildir. Konuşma dili bir lehçe olabilir veya konuşma dili standart dil olan yüksek dil ile lehçe arasındaki bir ara durum olarak kabul edilebilir. Özellikle de konuşmacının eğitim durumu, sosyal çevresi gibi sosyolojik ve dini gerçeklikler konuşma dilini etkilemektedir. Konuşma dilsel ifade biçimleri bazen eşanlamlı (sinonim) olarak “halk dilsel” olarak da tanımlanmaktadır. Buradaki halk dilsel ifadesi genel anlamda halk dilini karşılamaktadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Konuşma_dilinin_arka_planı"><span id="Konu.C5.9Fma_dilinin_arka_plan.C4.B1"></span>Konuşma dilinin arka planı</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=21" title="Değiştirilen bölüm: Konuşma dilinin arka planı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=21" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Konuşma dilinin arka planı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Türkiye çerçevesinden bakıldığında konuşma dili olarak işlev gören standart bir yüksek dil bulunmamaktadır. Türkiye göz önüne alındığında yazı diline en yakın konuşma İstanbul Türkçesi olduğu için en duru konuşma dili olarak İstanbul Türkçesi kabul edilmektedir. </p><p>Dilin bölgesel egemenlik ilişkisinin uzun süredir devam eden tarihi çeşitliliği konuşma dilsel tutumlarda güçlü biçimde izlerini bırakmıştır. Standartlaşamamış olan konuşma dili de bâzı tekdüzeliklere mağlup olmaktadır. Bu tekdüzelikler konuşanının diğer konuşanların konumunu belirlemesinde ve onlara uyum sağlamasında ortaya çıkmaktadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Konuşma_dili_üzerine_genel_bilgiler"><span id="Konu.C5.9Fma_dili_.C3.BCzerine_genel_bilgiler"></span>Konuşma dili üzerine genel bilgiler</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=22" title="Değiştirilen bölüm: Konuşma dili üzerine genel bilgiler" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=22" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Konuşma dili üzerine genel bilgiler"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Konuşma dili yüksek dil olarak tanımlanabilen <a href="/wiki/%C4%B0stanbul_T%C3%BCrk%C3%A7esi" class="mw-redirect" title="İstanbul Türkçesi">İstanbul Türkçesinden</a>, kamusal konuşmadan, tiyatro oyunundan, şiirden farklıdır. Fakat aynı zamanda da popüler olarak görülen yüksek konuşma dilinin bir ara katmanıdır. Bu popüler yüksek konuşma diline günümüzdeki deneme yazıları, gazete makaleleri, radyo ve televizyon dilleri veya televizyon Türkçesi örnek olarak gösterilebilir. </p><p>Konuşmacının kendisi bunu normalde konuşma dili olarak adlandırmaz. Örnek olarak eğer uzman olmayan kişiler teknik dil, tıp dili gibi özel ifadeler ile uzmanlık dillerini doğru kullanamazlarsa bu durum geçerli olmaktadır. Konuşma dili ile uzmanlık dilleri arasındaki tutarsızlıklar tekdüze değildirler. Bunlar daha çok duruma ve bağlama göre değişkenlik gösterir. Belirli meslek guruplarına ait kişilerle uzman olmayan kişiler arasındaki farklı değerler yüzünden kesin ve net olarak tanımlanmış farklılıklar bulunmaktadır. </p><p>Mesela eğer uzman kişi kesin bir teşhis koymuşsa tıbbî bir bulgu bu uzman bir kişi için “negatif”tir. Hasta kişi bunu duyar ve konuşma dilindeki “negatif” ifadesinden, tespit edilen hastalıktan korkar. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Detaylar">Detaylar</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=23" title="Değiştirilen bölüm: Detaylar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=23" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Detaylar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dilin gelişmesi için geçerli olan dilsel biçim çoğunlukla çıkış maddesidir. Almanya’da Martin Luther’in İncil tercümesi, Birleşik Krallıkta kraliyet ailesinin konuştuğu İngilizce, Fransa’da Paris’te konuşulan konuşma dili, Rusya’da ulusal şair Aleksandr Sergeyeviç Puşkin’in bir eseri ve Türkiye için İstanbul’da konuşulan İstanbul Türkçesi dilin gelişmesine katkı sağlayabilecek örnekler olarak kabul edilebilmektedirler. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Yüksek_dil_ve_konuşma_dili"><span id="Y.C3.BCksek_dil_ve_konu.C5.9Fma_dili"></span>Yüksek dil ve konuşma dili</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=24" title="Değiştirilen bölüm: Yüksek dil ve konuşma dili" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=24" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yüksek dil ve konuşma dili"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bir yüksek dilin eğitim, gelişme ve bakım süreci yaşayan konuşma dilinin sürekli bir gözlemine dayanmaktadır. Bu gözlem kültürel kurumlar sayesinde günümüzde birçok ülkede bulunmaktadır. Bu kurumlar bu görevi kendileri üstlenmişlerdir veya devlet tarafından görevlendirilmişlerdir. Ulusal tarihe göre modern ülkelerde yazı dili ve konuşma dili çok farklı biçimde gelişmişlerdir. </p><p>Buna göre konuşma dilinin öneminin değerlendirilmesi de farklılık göstermektedir ve yüksek dilin tasarlanması için var olan ilgili kurumların etkisi de aynı durumdadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Konuşma_dili_ve_günümüzdeki_dil_değişimi"><span id="Konu.C5.9Fma_dili_ve_g.C3.BCn.C3.BCm.C3.BCzdeki_dil_de.C4.9Fi.C5.9Fimi"></span>Konuşma dili ve günümüzdeki dil değişimi</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=25" title="Değiştirilen bölüm: Konuşma dili ve günümüzdeki dil değişimi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=25" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Konuşma dili ve günümüzdeki dil değişimi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Yüksek orandaki değişim hareketliliği, yabancıların diğer ülkelere seyahatleri, kitle iletişimi, elektronik bilgi işlem ve bunlar gibi diğer etmenler günümüzde günlük dilin gelişimini hızlandırmaktadır. Diğer taraftan da televizyonun yerleşik etkileri ve esnek olan lehçe sınırlarının etkileri günlük dilin gelişimini yavaşlatmaktadır. Bir dilin şeklî tanımlamaları nasıl olsa konuşma diline dayanmaktadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Konuşma_dilinin_etkileri"><span id="Konu.C5.9Fma_dilinin_etkileri"></span>Konuşma dilinin etkileri</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=26" title="Değiştirilen bölüm: Konuşma dilinin etkileri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=26" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Konuşma dilinin etkileri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Özellikle gençlerin dili ve diğer sosyal çevre dilleri yeni neslin konuşma dilini her zaman etkilemektedir. Asıl önemli olan askeri dil, hapishane dili, öğrenci dili, dağcı dili, avcı dili, uzmanlık alanı dili, bölgesel dil, konuşma dili, lehçe ve şiveler gibi özel guruplarda sınırlandırılmış olmasıdır. Günümüzdeki hareketlilik ve <a href="/w/index.php?title=Kitle_ileti%C5%9Fim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kitle iletişim (sayfa mevcut değil)">kitle iletişim</a> araçları <a href="/wiki/%C5%9Eive" title="Şive">şivelerin</a> ve <a href="/wiki/Leh%C3%A7e" title="Lehçe">lehçelerin</a> sayısını sürekli olarak azaltmaktadır. Aynı zamanda konuşma dilsel unsurların bölgesel karakteri de ortadan kaybolmaktadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Yazı_dili_ve_konuşma_dili_arasındaki_ilişki"><span id="Yaz.C4.B1_dili_ve_konu.C5.9Fma_dili_aras.C4.B1ndaki_ili.C5.9Fki"></span>Yazı dili ve konuşma dili arasındaki ilişki</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=27" title="Değiştirilen bölüm: Yazı dili ve konuşma dili arasındaki ilişki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=27" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yazı dili ve konuşma dili arasındaki ilişki"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Yazı dili ile konuşma dili arasındaki farklı ilişkiler üç değişik durumda kendini gösterir ve bu üç farklı durumda da yazı dilinin konuşma diline olan bağımlılığı tartışılır. </p> <ul><li>Bağımlılık teorisine dayanan bu yaklaşım yazı dilini ikincil dil olarak yani konuşma diline bağlı olarak tanımlar. Bu noktada yazı dili yalnızca konuşma dilinin kayıtlarına hizmet eder. Yazı dili kendi ifade biçiminde daima hayalidir, çünkü yazı dili başka bir <a href="/wiki/%C4%B0leti%C5%9Fim" title="İletişim">iletişim</a> aracına hizmet eder. Asıl olarak yazı dili konuşma biçiminde bulunur.</li></ul> <ul><li>Özerk teoriye özgü olan bu yaklaşım, yazı dilini ikincil görev olmaktan kurtardığını ve konuşma diliyle eşit kabul ettiğini ifade eder. Bunun temsilcileri bu görüşü, konuşma ve yazı dilinde dilin iki farklı biçiminin söz konusu olduğunu belirterek savunurlar. Ayrıca yazı dili ile fikir çatışmalarıyla bireylerin anlama kabiliyetinin genişleyeceği görüşündedirler. Bununla beraber bu fikir çatışmasının konuşma dili üzerinde etkileri olabilir.</li></ul> <ul><li>Sınırlandırılmış yaklaşım her iki durumu da hesaba katmaktadır ve hem her iki dil biçiminin de kısmi bağımsızlığını, hem de her ikisi arasında oluşan ilişkileri kabul etmektedir.</li></ul> <p>“3-aşamalı-tez” olarak adlandırılan bu yaklaşım gitgide önem kazanmaktadır. Bu 3 aşama planlama, belli bir üslupla ifade etme ve üzerinde çalışıp düzeltmektir. Bu yaklaşım daima önem kazanmaktadır, çünkü yazı dilinin dilsel formüllerine göre sorunlar ancak düşünsel planlamalar tamamlandıktan sonra ele alınabilir. </p><p>Aynı şekilde zihinsel fikir oluşumlarının tam bir cümle yapısında olup olmadığı veya en azından karmaşık bir <a href="/w/index.php?title=Kelime_yap%C4%B1s%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kelime yapısı (sayfa mevcut değil)">sözcük yapısında</a> olup olmadığı güncel olarak tartışılmaktadır, ya da yazı dilinin dil bilgisel formlara hizmet edip etmediği de güncel bir tartışmadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İşaret_dili"><span id=".C4.B0.C5.9Faret_dili"></span>İşaret dili</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=28" title="Değiştirilen bölüm: İşaret dili" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=28" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İşaret dili"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Özellikle dilsiz ve ağır biçimde duyma kaybı olan kimselerin iletişimde kullandıkları kendine özgü, görsel olarak algılanan doğal dil sistemi, işaret dili olarak tanımlanmaktadır. İşaret dili sağır ve dilsizlerce “haptik” anlamı (hareket ve dokunma) el temasıyla algılayarak kullanılıyorsa, buna “taktil” işaret dili denir. </p><p>İşaret dili, mimik ve ağzın görünüşüyle mesela sessiz konuşulan sözcüklerle ya da hecelerle bağlantılı olarak ve daha çok vücudun şekliyle oluşan bağlamda her şeyden önce ellerle oluşturulan toplam işaretlerden (el kol hareketleri) meydana gelir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Tarihçesi"><span id="Tarih.C3.A7esi"></span>Tarihçesi</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=29" title="Değiştirilen bölüm: Tarihçesi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=29" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tarihçesi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Amerikalı “<a href="/w/index.php?title=Valeri_Sutton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Valeri Sutton (sayfa mevcut değil)">Valeri Sutton</a>” 15 yaşındayken 1966 yılında kişisel notları için bir sistem geliştirdi. Bu kişisel sistemi bale koreografilerini not etmek için geliştirmişti. “Valeri Sutton” Danimarka Kraliyet Balesi”nde alıştırma yapmak için 1970’te Danimarka’ya taşındı. Orada Bournville Okulu’nun unutulma tehlikesinde olan koreografilerini kaydetmek için kendi dans notlarından yararlanmıştır. Bu kişisel sistemin 1973”te yayımlanması ve bale öğrenenler için “DanceWriting” Kursu (Bale v.s. öğrenenler için koreografileri not alma kursu), bu not alma tekniğinin Kopenhag Üniversitesi bilim adamları tarafından okunan bir gazete makalesinde 1974 yılında tanınmasını sağlamıştır. İşaret diline yönelik “MovementWriting”in (Hareketlerin yazılması) daha ileri düzeyde çalışılması teşviki, Antropolog Dr. <a href="/w/index.php?title=Rolf_Kuschel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rolf Kuschel (sayfa mevcut değil)">Rolf Kuschel</a>’den ve Lars von der Lieth’ten gelmiştir. İlk olarak Kuschel, Güney Pasifik Okyanusu’ndaki bir adada yaşayan bâzı sağır ve dilsiz insanların anlaşmak için kullandıkları işaret sistemini filme almıştır. Bu kişilerin konuştukları dili çözümleyebilmek için yazılı bir notlandırmaya ihtiyaç duyulmuştur. Dr. Rolf Kuschel ve “<a href="/w/index.php?title=Lars_von_der_Lieth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lars von der Lieth (sayfa mevcut değil)">Lars von der Lieth</a>, Sutton’dan bu filmde gösterilen el hareketlerini not etmesini rica etmişlerdir. Bir işaret dilinin sağır ve dilsiz “bulucusunun” hareketleri yardımıyla elde ettiği bu transkripsiyon sağır ve dilsizlerin davranış dilinin modern zamanda ilk defa kayıt altına alınması olarak kabul edilebilir. Yazı sistemi başlangıçtaki “MovementWriting”ten ayrı olarak sürekli gelişmiştir ve işaretleri tanımlayan bir yazının gereksinimlerine uygun hale getirilmiştir. İşiten Danimarkalıların jestleri ve mimikleri de “SignWriting”in (İşaretlerin yazılması) simgeleri yardımıyla von der Lieth tarafından yürütülen araştırma grubunca kayıt altına alınmıştır. </p><p>Valerie Sutton 1975 ile 1979 arası Boston Konsevartuarı’nın dans bölümünde çalışmıştır. Bu esnada “New England Sign Language” (Yeni İngiltere İşaret Dili) araştırma grubuyla bir araya geldiğinde kendi “SignWriting” sistemini daha da geliştirmiştir. Duymayan yetişkinler, “National Theater of the Deaf”in (Duymayanların Ulusal Tiyatrosu) oyuncuları ilk kez 1977’de işaretler dili yazısını öğrenmişlerdir. Valerie Sutton 1979”da “National Technical Institute for the Deaf”te (İşitme Engelliler için Ulusal Teknik Enstitüsü) görev almıştır. Bu enstitü işaret dili yazısını resimlerle anlatan “<a href="/wiki/Amerikan_%C4%B0%C5%9Faret_Dili" title="Amerikan İşaret Dili">Amerikan İşaret Dili</a>”ni yayımlamıştır. </p><p>1982’in sonbaharından itibaren “SignWriter” (işaret yazıları) çeyrek yıllık bir gazetede işaret dili yazıları isimli metinlerle yayımlanmıştır. Düzenli ve periyodik basımlardan faydalanarak hızlı ve kolay bir imlâ için gerekli olanlara yetişebilmek için işaret dili yazsısı basitleştirilmiştir. Bu projeden 1984 yılında vazgeçilmiştir, çünkü bütün işaretler el ile yazılmak zorunda olduğu için masraflar bu çabalardan daha fazla olmuştur. 1986’da “SignWriter”ın bilgisayar programı yazılmış ve yayımlanmıştır. </p><p>1980’li yıllardan beri işaret yazısına ilişkin çeşit çeşit kılavuzlar ve sözlükler mevcuttur, hatta el yazısı ve kabartma yazısı da geliştirilmiştir. </p><p>İşaret yazısı 1985’ten beri gözlemlenen yazıların yerine yazılmıştır ve 1997’den bu yana İşaret yazısı resmî olarak yukarıdan aşağıya doğru bölümler halinde yazılmaktadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Uluslararası_işaret_dili_“Gestuno”"><span id="Uluslararas.C4.B1_i.C5.9Faret_dili_.E2.80.9CGestuno.E2.80.9D"></span>Uluslararası işaret dili “Gestuno”</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=30" title="Değiştirilen bölüm: Uluslararası işaret dili “Gestuno”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=30" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Uluslararası işaret dili “Gestuno”"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Uluslararası İşaret Dili (“International Sign Language”) olarak da bilinen “Gestuno” 1951’de ilk defa “Dünya İşitme Engelliler Federasyonu”nun (“World Federation of the Deaf”) Dünya çapındaki kongresi çerçevesinde ele alınan yapay bir işaret dilidir. “Gestuno” ismi İtalyancadan gelmektedir. “Gestuno”, “işaretlerden birisi” anlamını taşımaktadır. </p><p>1973’te bir komisyon uluslararası bir yapay işaret dili üzerine çalışmalar yapmıştır ve bu yapay işaret dilini standartlaştırmaya çalışmıştır. Birçok ülkede işitme engelliler tarafından anlaşılan işaretler bu komisyonda bir araya getirilmiştir. Ayrıca bu komisyon yaklaşık 1500 işaretten oluşan bir kitap yayınlamıştır. Ancak Gestuno’nun gerçek bir dil gibi somut dil bilgisel kuralları yoktur. </p><p>“Gestuno” sayesinde, farklı ülkelerden işitme engelliler bir araya geldiğinde ve kendilerine özgü işaret dilleriyle anlaşamadıklarında kullanılan uluslararası bir işaret dili gelişmiştir. “Gestuno” bugün hâlâ uluslararası işaret dili için bir referans olarak kullanılmaktadır. Birçok işitme engelli insan dört yılda bir düzenlenen duyma engellileri olimpiyatlarında ve “Dünya İşitme Engelliler Federasyonu” (World Federation of the Deaf) gibi birçok uluslararası konferanslarda uluslararası işaret dilini kullanmaktadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sesli_dile_yönelik_bağımsızlık_ve_tutum"><span id="Sesli_dile_y.C3.B6nelik_ba.C4.9F.C4.B1ms.C4.B1zl.C4.B1k_ve_tutum"></span>Sesli dile yönelik bağımsızlık ve tutum</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=31" title="Değiştirilen bölüm: Sesli dile yönelik bağımsızlık ve tutum" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=31" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Sesli dile yönelik bağımsızlık ve tutum"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>İşaret dilleri bilimsel anlamda kendine özgü ve doğal diller olarak kabul görürler. İşaret dillerini aynı ülkedeki sesli dillerden temelde ayıran kendilerine özgü dil bilgisi yapıları vardır. Bu nedenle işaret dilleri sesli dile kelime kelime aktarılamaz. Sesli dile yönelik göze çarpar bir fark ise; sesli dil birbirini takip eden bilgileri zorunlu bir şekilde ardıl olarak işlerken, işaret dilleri her hareketle birkaç bilgiyi aynı anda iletebilir. Sık sık “inkorporasyon” (kabul etme) olarak adlandırılan bu kavram yeni araştırma birimlerinde bükümden sayılmaktadır ve işaret dilin önemli bir malzemesidir. İşaret dilleri ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. Almanca dil alanından Almanca İşaret Dili (DGS) varken Avusturya’da Avusturya İşaret Dili (ÖGS) vardır. </p><p>Farklı sesli dillerde olduğu gibi işaret dilleri de kendi aralarında benzerlik gösterir. Uluslararası işaret dili uluslararası organizasyonlarda yavaş yavaş yürürlüğe girmektedir. Oluşum aşamasındaki işaret dili nesnel açılara göre ülkelere özgü farklı el kol hareketlerinin kabul edilen anlaşma sayesinde gelişimini sürdürmektedir. </p><p>İşaret dillerini yasal olarak güvence altına alma çabaları geçmişte de vardı ve hâlâ da devam etmektedir. İngilizce ve Māori (Maori, Yeni Zelanda yerlileri ve onların diline verilen isimdir) dilinin yanı sıra Yeni Zelanda işaret dili (NZSL) 2006’dan bu yana Yeni Zelanda’nın resmî dilidir. İsviçre’nin Kanton eyaleti, işaret dilini 27 Şubat 2005’ten beri anayasal olarak kabul etmektedir. Avusturya parlamentosu Federal Anayasa’da işaret dilini tanınmış <a href="/wiki/Az%C4%B1nl%C4%B1k" title="Azınlık">azınlık</a> dili olarak kabul etmiştir (Madde 8. fıkra 3). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ağız_hareketi"><span id="A.C4.9F.C4.B1z_hareketi"></span>Ağız hareketi</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=32" title="Değiştirilen bölüm: Ağız hareketi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=32" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Ağız hareketi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ağız hareketleri işitme engellilerin ve ağır işitenlerin eğitimi alanlarında söz konusudur. <a href="/wiki/A%C4%9F%C4%B1z" title="Ağız">Ağız</a> hareketleri konuşma dilindeki sözcük üretiminde yüzün alt kısmının ve dudakların gerçekleştirdiği görsel olarak algılanabilen davranışlardır. İnsanların kelime üretimi sırasında konuşma araçlarının yanı sıra ağzın dış alanının ve dudakların da her sözcükte belirli bir biçimde görevi söz konusudur. Bu durum küçük kişisel farklılıklarla da olsa birçok insanda daha az veya daha çok benzerlik göstermektedir. <a href="/wiki/Dudak" title="Dudak">Dudak</a> hareketinin bu fark edilebilir örneği prensip olarak konuşma dilinde dudak okumayı mümkün kılmaktadır. Görsel olarak görülebilen ağız hareketi dilin en küçük birimi olan “<a href="/wiki/Fonem" class="mw-redirect" title="Fonem">fonem</a>”e benzetilerek İngilizcede “viseme” olarak tanımlanmaktadır. </p><p>Ağız hareketlerinin gerçekleştirilmesi ve durumu öncelikle işitme engellilerin ve ağır işitenlerin eğitimi alanlarında belirli bir dereceye kadar sistematik bir biçimde bilinçlidir. Bu durum anlaşılabilir şekilde canlandırılabilmektedir. Bu alanda dudak okumanın tipik ağız durumlarının ve ağız hareketinin sonuçlarının uygulamalı olarak gösterilmesiyle alıştırma yapılmakta ve dudak okuma eğitilmektedir. </p><p>Ağız hareketleri çoğu kez bir sözcüğün bütün şeklini tam olarak yansıtmayabilir, aksine sadece bir kısmını yansıtabilmektedir. Hatta ağız hareketleri özellikle sözcüğün bir kısmını konuşma esnasında tamamıyla kolay anlaşılabilir biçimde ve tipik ağız biçimlerinde yansıtabilmektedir. Özellikle önce gırtlağın konuşma aracı olan veya dilin pozisyonu sayesinde meydana çıkarılan sesler daha az anlaşılabilir olabilir veya hiç okunmayabilir. Bu durumda mesela “baba” ve “mama” sözcüklerinde ağzın hareketi aynı görünmektedir. </p><p>Bunun yanı sıra bir sesin ağız hareketi kendisinden sonra söylenecek olan veya kendisinden önce söylenen (eşsöyleyiş) ses yüzünden değişmektedir. İşitme engelliler için eğitim veren okullarda öğretmenler zor sözcüklerin okunmasını kolaylaştırmak için bilinçli olarak ağız hareketini değiştirmektedirler. Bu durum şu şekilde örneklendirebilir: “L” sözcüğünün daha iyi fark edilebilmesi için dil kesici dişin iç kısmına değil de görülebilen biçimde kesici dişin alt kenarına dokundurulmaktadır. Bu davranış sesi görsel olarak sembolize etmek için gerçekleştirilmektedir. Ağız hareketleri işaret diline destek olarak da kullanılmaktadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="İşaret_dili_kursları"><span id=".C4.B0.C5.9Faret_dili_kurslar.C4.B1"></span>İşaret dili kursları</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=33" title="Değiştirilen bölüm: İşaret dili kursları" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=33" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İşaret dili kursları"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bir işaret dilini, duyabilen insanların da öğrenmesi mümkündür. Mesela halk eğitim merkezlerinde ya da işaret dili kurslarında ve uygulama ve kapsam açısından bir yabancı dil öğrenmeyle kıyaslanabilir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="İşaret_dili_çevirmenleri"><span id=".C4.B0.C5.9Faret_dili_.C3.A7evirmenleri"></span>İşaret dili çevirmenleri</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=34" title="Değiştirilen bölüm: İşaret dili çevirmenleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=34" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İşaret dili çevirmenleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>İşaret dili çevirmenleri el kol hareketi çevirmenleri değildirler. İşaret dili çevirmenleri duymayan ve duyan kimseler için her iki yönde de tercüme yaparlar. Mesela bu, bir duymayanlar konferansında işaret dilini bilenler ve işaret diline hâkim olmayan duyan kişiler için yapılan tercüme olarak ortaya çıkar. Bir işaret dilinden diğerine ya da sesli bir dilden yerel bir işaret diline (mesela Fransızcadan Almanya veya İsviçre İşaret diline) tercüme yapan çevirmenler vardır. İki işaret dili arasında tercüme yapan çevirmenlerin kendisi çoğunlukla duymayan kişilerdir. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://mevzuat.meb.gov.tr/html/26264_0.html">[1]</a> 15 Temmuz 2010 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100715122338/http://mevzuat.meb.gov.tr/html/26264_0.html">arşivlendi</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="İşaret_dili_yazısı"><span id=".C4.B0.C5.9Faret_dili_yaz.C4.B1s.C4.B1"></span>İşaret dili yazısı</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=35" title="Değiştirilen bölüm: İşaret dili yazısı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=35" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İşaret dili yazısı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Birçok girişim olmasına karşın işaret dili bugüne kadar günlük kullanım için güvenilir olarak yazıya dökülememiştir. Bilimsel araştırmalar için “not alma sistemleri”, mesela “HamNoSys” (Hamburg Not Alma Sistemi) mevcuttur. Örnek olarak bu sistemler; elin biçimindeki, el duruşundaki, vücut kısmındaki, hareketi yürütmedeki gibi el kol hareketlerinin çözümlenmesiyle ve bunlara uygun düşen temsillerle çalışır. İşaret dili yazısı Osnabrück’teki “Duyma Engellileri İçin Eyalet Eğitim Merkezi”nde uygulanmıştır. Başarılı bir şekilde birinci sınıftan itibaren yürürlüğe konulmuştur. (İşaret dili yazısı: İngilizce; “SignWriting”, ilk olarak “Valeri Sutton” tarafından ve “Sutton-Movement Writing-Sistemlerinin” bir kısmı olarak geliştirilmiştir) </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="İşaret_dili_yazısı_2"><span id=".C4.B0.C5.9Faret_dili_yaz.C4.B1s.C4.B1_2"></span>İşaret dili yazısı</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=36" title="Değiştirilen bölüm: İşaret dili yazısı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=36" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İşaret dili yazısı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>İşaret dili yazısı, işaret dilinin dilsel işaretlerinin temsilleri için Kopenhag Üniversitesi’nin vekâletinde 1974’te “Valeri Sutton” tarafından geliştirilmiş bir sistemdir. Daha önceden, Paris’te 19. yüzyılda Fransız “Bebian” ve daha sonra İskoçya asıllı George Hutton, Nova Scotia’da (Kanada) her ikisine de “<a href="/w/index.php?title=Mimografi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mimografi (sayfa mevcut değil)">mimografi</a>” denilen bir işaret dili yazısı taslakları üzerinde çalışmalarını tamamlamışlardır. </p><p>Duymayanlar için diğer yazı sistemleri de mevcuttur. Mesela Willian C. Stokoe’nun “American Sign Language” (ASL – Amerikan İşaret Dili), Eshkol-Weissman’ın “Israel Sign Language” (İsrail İşaret Dili), “Alman İşaret Dili” (DGS) için “HamNoSys” (Hamburg Not Alma Sistemi) ve Hartmut Teuber’in “SignLettering” fonetik/fonem sistemi günümüzde kullanılmaktadır. İşaret dili yazısı, “MovementWriting” (Hareketlerin yazılması) üst kavramından özetlenen, hareketleri tanımlayan ve “SignWriting”in (İşaretlerin yazılması) yanı sıra “DanceWriting” (Dansların ve koreografilerin not alınmasına yönelik) ile bağlantısı olan yazılar arasından birisidir. </p><p>İşaret dili, el kol hareketleri için önemli sayılabilecek el kol hareketlerinin gösterilmesinde el biçimlerinden ve mimiklerden yararlanmaktadır. Hatta kollar, bacaklar ya da omuzlar için kesin tanımlanmış birçok kesin belirli “piktogram” adı verilen işaret sisteminden ve hareketin tanımını gösterecek farklı oklardan, yıldızlardan, dalgalardan v.s. değişik ek sembollerden de yararlanmaktadır. İşaretlerin sistemsel karakterlerinden dolayı yazının tanınması görece olarak kolaydır (“<a href="/wiki/Piktogram" title="Piktogram">piktogram</a>” ya da “<a href="/w/index.php?title=Piktograf&action=edit&redlink=1" class="new" title="Piktograf (sayfa mevcut değil)">piktograf</a>” bir eşyayı, bir objeyi, bir yeri, bir işleyişi, bir kavramı resmetme yoluyla temsil eden sembollerdir) </p><p>İşaret dili Almanya’da birkaç yerde, mesela Osnabrück’teki “Duyma Engellileri İçin Eyalet Eğitim Merkezi”nde (Landesbildungszentrum für Hörgeschädigte in Osnabrück) duyma özürlü çocukların ders programına yerleştirilmiştir. Aynı durum Güney Nikaragua’da bir okulda da gerçekleştirilmiştir. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://okulweb.meb.gov.tr/42/01/879584/T%C3%BCrk%20%C4%B0%C5%9Faret%20Dili%20Alfabesi.htm">[2]</a> 14 Kasım 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091114100844/http://okulweb.meb.gov.tr/42/01/879584/T%C3%BCrk%20%C4%B0%C5%9Faret%20Dili%20Alfabesi.htm">arşivlendi</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Yapısal_ve_şeklî_diller"><span id="Yap.C4.B1sal_ve_.C5.9Fekl.C3.AE_diller"></span>Yapısal ve şeklî diller</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=37" title="Değiştirilen bölüm: Yapısal ve şeklî diller" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=37" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yapısal ve şeklî diller"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Diller, <a href="/wiki/Bili%C5%9Fim" title="Bilişim">bilişim</a> bilimi (informatik) çerçevesinde de ele alınabilir. Biçimsel diller olarak adlandırılan diller dilin matematiksel modelini ifade eder ve bu diller özellikle teorik bilgisayar bilimi içerisinde kendine yer bulur. </p><p>Özellikle de hesaplanabilirlik kuramı ve Compilerbau kullanımında yer alır. Birçok bilgisayar program dilleri, özünde hem teorik düşüncelere hem de nesnel düşüncelere dayanır. Programlama dillerine “<a href="/wiki/Java_(programlama_dili)" class="mw-redirect" title="Java (programlama dili)">Java</a>, ALGOL, Fortran, COBOL, <a href="/wiki/BASIC" title="BASIC">BASIC</a>, C, C++, Ada, LISP, Prolog, Perl” örnek verilebilir. </p><p>Felsefenin karşılaştırılabilir bir uğraşı da Alman filozof, matematikçi ve mantıkçı <a href="/w/index.php?title=Paul_Lorenz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paul Lorenz (sayfa mevcut değil)">Paul Lorenz</a>’in projesi olan Orto isimli bir dil programıdır. Bu dil programında anlamlı ve sistemli bir bilimsel dilin oluşturulması amaçlanıyor ama bu durum “sistemli felsefede büyük oranda tartışmalı” durumda. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dil_değişimleri"><span id="Dil_de.C4.9Fi.C5.9Fimleri"></span>Dil değişimleri</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=38" title="Değiştirilen bölüm: Dil değişimleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=38" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil değişimleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dil değişimi veya dil dinamizmi bir dilin değişim veya gelişme sürecini belirtir ve dil değişimi <a href="/w/index.php?title=Tarih%C3%AE_dil_bilimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tarihî dil bilimi (sayfa mevcut değil)">tarihî dil bilimi</a> ile <a href="/wiki/Sosyolinguistik" class="mw-redirect" title="Sosyolinguistik">sosyolinguistikin</a> araştırma alanına girer. Kıyaslama (<a href="/wiki/Analoji" title="Analoji">analoji</a>), başka bir dilden alıntı ve dilde seslerin değişimi kuralı, dil değişiminin asıl itici gücü olarak kabul edilir. </p><p><a href="/wiki/Yap%C4%B1salc%C4%B1l%C4%B1k" title="Yapısalcılık">Yapısalcılık</a> bakış açısında, dil değişimi başlığı altında eşzamanlı bir dil aşamasının unsurunun tarihî, yani artzamanlı ya da eşzamanlı iki dil aşamasının birbirleri arasındaki ilişkileri anlaşılmaktadır. </p><p>Nicel dil biliminin bakış açısından ise dil değişim sürecinin zaman içerisindeki seyrinde özellikle dil değişiminin iki bakış açısı önemlidir. Bunlar; dil değişim kuralları ve Piotrowski kurallarıdır. Ayrıca dil değişimine yol açan ve dil değişimini kontrol eden birçok sebebin etkisi de önemlidir. <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Diller zamanla değişime uğrarlar veya tamamen yok olurlar. Sözcük yazılışlarında, okunuşlarında ya da yazım kurallarında oluşan yavaş ve küçük yenilikler birikerek ve büyüyerek bu değişimleri oluşturur. Bir dili konuşan ya da kullanan insanlar yeterince uzun bir süre fiziksel ya da kültürel olarak ayrı yaşarlarsa dilleri farklılaşmaya başlar. Bir dili belirgin farklılıklarla konuşan iki insan, birbirlerini anlayabiliyorlarsa ayrı <a href="/wiki/Leh%C3%A7e_(dil_bilimi)" class="mw-redirect" title="Lehçe (dil bilimi)">lehçeleri</a>, birbirlerini anlayamıyorlarsa <b>ayrı dilleri</b> konuşuyor olarak kabul edilirler. Dillerin birbiriyle ilişkili olup olmadıklarını anlamakta kullanılan göstergelerden biri de benzer anlamalar taşıyan, benzer yapılı sözcüklerdir. Bu şekilde doğal olarak gelişmiş dillerin dışında, yapay olarak geliştirilmiş diller de vardır. Yapay dillere <a href="/wiki/Esperanto" title="Esperanto">Esperanto</a> ve <a href="/w/index.php?title=Mondlango&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mondlango (sayfa mevcut değil)">Mondlango</a> örnek verilebilir. </p><p><a href="/wiki/T%C3%BCrk%C3%A7e" title="Türkçe">Türkçe</a> zaman içinde aşağıdaki gibi şekillenmiş ve değişmiştir: </p> <ul><li><a href="/wiki/Altay_dil_ailesi" class="mw-redirect" title="Altay dil ailesi">Altay dil ailesi</a> <ul><li><a href="/wiki/T%C3%BCrk_dil_ailesi" class="mw-redirect" title="Türk dil ailesi">Türk dil ailesi</a> <ul><li>Güney Dilleri<sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme"><span title="">kaynak belirtilmeli</span></a></i>]</sup> <ul><li><a href="/wiki/Balkan_Gagavuzcas%C4%B1" title="Balkan Gagavuzcası">Balkan Gagavuzcası</a> (<a href="/wiki/T%C3%BCrkiye" title="Türkiye">Türkiye</a>, <a href="/wiki/Avrupa" title="Avrupa">Avrupa</a>) <sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme"><span title="">kaynak belirtilmeli</span></a></i>]</sup></li> <li><a href="/wiki/Gagavuzca" title="Gagavuzca">Gagavuzca</a> (<a href="/wiki/Moldova" title="Moldova">Moldova</a>) <sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme"><span title="">kaynak belirtilmeli</span></a></i>]</sup></li> <li><a href="/wiki/Horasan_T%C3%BCrk%C3%A7esi" title="Horasan Türkçesi">Horasan Türkçesi</a> (<a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a>) <sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme"><span title="">kaynak belirtilmeli</span></a></i>]</sup></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiye_T%C3%BCrk%C3%A7esi" class="mw-redirect" title="Türkiye Türkçesi">Türkiye Türkçesi</a> (Türkiye, Avrupa, Kuzey Amerika) <sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme"><span title="">kaynak belirtilmeli</span></a></i>]</sup></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dil_değişiminin_nedenleri"><span id="Dil_de.C4.9Fi.C5.9Fiminin_nedenleri"></span>Dil değişiminin nedenleri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=39" title="Değiştirilen bölüm: Dil değişiminin nedenleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=39" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil değişiminin nedenleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Alman dil bilimci “Peter von Polenz”, aşağıdaki durumları dil değişiminin nedenleri olarak adlandırmıştır. </p> <ol><li>Ekonomi: Ekonomi alanında meydana gelen değişikliklerdir, çünkü konuşmacı veya yazar zaman tasarrufu ve rahatlık nedenleri yüzünden kısaltılmış bir dil kullanır. Günümüz <a href="/wiki/Edebiyat" title="Edebiyat">edebiyatında</a> “ekonomi” kavramı bağlam içerisinde bir talebin-kullanmanın-analizin sonucu olarak anlaşılır. O halde belirli bir amaca ulaşmak için “kendimi nasıl ifade edebilirim” sorusu akla gelir.</li> <li>Yenileşim (<a href="/wiki/%C4%B0novasyon" title="İnovasyon">İnovasyon</a>): Yenilik durumlarında ortaya çıkan değişiklerdir, çünkü yaratıcı ve konformist olmayan faaliyetler için dilin yerleşik yapıları yeterince uygun değildir ve bu yapıların gelişmeye muhtaç olduğu görülür. Yeniliklerin oluşmasındaki ve yayılmasındaki önemli güçler ayrıca şu prensiplerdir; “göze batmak için başkaları gibi konuşma” ve “onlara dâhil olmak için başkaları gibi konuş”.</li> <li>Değişim: Dil kullanıcıları dilin kullanım aracının seçiminde esnektirler. Bu esneklik iletişimsel koşullara ve amaçlara göredir.</li> <li>Dilsel <a href="/wiki/Evrim" title="Evrim">evrim</a>: Dil kullanımı ve bu dil kullanımının etkisi toplumsal güçler aracılığıyla dil değişimini etkiler.</li></ol> <p>Aynı zamanda <a href="/wiki/Dil_geli%C5%9Fimi" title="Dil gelişimi">dilin gelişimi</a> biyolojide de geçerli kurallarla takip edilir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Özel_uzmanlık_alanı_dili"><span id=".C3.96zel_uzmanl.C4.B1k_alan.C4.B1_dili"></span>Özel uzmanlık alanı dili</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=40" title="Değiştirilen bölüm: Özel uzmanlık alanı dili" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=40" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Özel uzmanlık alanı dili"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Uzmanlık alanı dillerinde uzmanlık alanı kelimeleri yeniden düzenlenir. Bu durum şu şekilde açıklanabilir; mesela bilgisayar sözcüğü yerine <i>“PC” (Personal Computer - Kişisel bilgisayar)</i> sözcüğü kullanılır veya elektrik alanında “gerilim” sözcüğü yerine birçok durumda “voltaj” sözcüğünün kullanıldığı görülür. Bu değişiklikler daha kesin bir ifadeye ulaşmak için ortaya çıkar, ama kimi durumlarda da anlaşılmayı zorlaştırabilir. Aynı zamanda yeni eşsesli sözcükler ortaya çıkabilir; örnek olarak “gerilim” sözcüğü Türkiye’de “gerginlik, tansiyon” anlamını da karşılamaktadır. Halk dilinde bu ve bunun gibi sözcükler hem alan dışı anlamlarıyla hem de teknik anlamlarıyla kullanılabilmektedir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dil_değişimine_örnekler"><span id="Dil_de.C4.9Fi.C5.9Fimine_.C3.B6rnekler"></span>Dil değişimine örnekler</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=41" title="Değiştirilen bölüm: Dil değişimine örnekler" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=41" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil değişimine örnekler"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dil değişimi konusunda farklı görüşler mevcuttur. Bu farklı görüşlerden kimileri şunlardır: </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Görünmez_el_teorisi"><span id="G.C3.B6r.C3.BCnmez_el_teorisi"></span>Görünmez el teorisi</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=42" title="Değiştirilen bölüm: Görünmez el teorisi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=42" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Görünmez el teorisi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bu teoriye göre dil değişimi görünmez bir elin etkisinin bir sonucu olarak kabul edilir. Bu teorinin en önemli temsilcisi Düsseldorf Üniversitesi (<a href="/w/index.php?title=Heinrich-Heine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heinrich-Heine (sayfa mevcut değil)">Heinrich-Heine</a>) profesörlerinden Rudi Keller’dir. Bu teoride dil değişimi ne doğal bir olgu ne de insan eliyle gerçekleştirilen bir durum olarak anlaşılır, aksine bu teoride dil değişimi bireylerin kişisel eylemlerinden istem dışı ve plansız bir durum olarak ortaya çıktığı anlaşılır. Koordinasyonsuz bir davranış koordineli bir yapının bütünsel olmayan bir koordinasyona neden olur. Kendiliğinden oluşan bir düzen olarak dil ayrıca bu görünmez elin etkisinin bir sonucudur. <a href="/w/index.php?title=Rudi_Keller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rudi Keller (sayfa mevcut değil)">Rudi Keller</a>’e göre dil, 3. türün bir olgusudur (görünmez elin), yani ne insan tarafından oluşturulmuştur ne de doğal bir olgudur; bunların tam aksine dil, bireysel ve uluslararası eylemlerin çeşitliliğinin nedensel bir sonucudur. Dil değişimi ayrıntılı olarak dilin gereksinimi doğrultusunda kendiliğinden oluşur. Dil değişiminin özel bir durumu anlam değişimidir. Rudi Keller’e göre dilin kullanım kurallarının değişmesi ile sözcüklerin anlamları değişir, çünkü <a href="/wiki/Ludwig_Wittgenstein" title="Ludwig Wittgenstein">Ludwig Wittgenstein</a>’a göre bir sözcüğün anlamı bir dil sistemi içerisindeki düzenli kullanımına bağlıdır. Bu teoriye göre dil değişimi esnasında dil kullanıcıları görünmez elin etkisi ile bir sözcüğün kullanım kurallarını değiştirir, böylece dil kullanıcıları daha sık kullanılan bir anlam üretirler ve bu anlam, dil toplumu içerisinde zamanla yeniden öğrenilir. Biçimsel değişim genellikle kuralların bozulması ve anlam değişimi aracılığıyla oluşur, ayrıca şeklî değişim görünmez elin etkisi altında kurallara uygun özel dil kullanımı sayesinde anlam belirlemesi olarak ortaya çıkar. <a class="external text" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sprachwandel">Kaynak</a> 19 Kasım 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091119145840/http://de.wikipedia.org/wiki/Sprachwandel">arşivlendi</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dil_değişiminde_tercih_modeli"><span id="Dil_de.C4.9Fi.C5.9Fiminde_tercih_modeli"></span>Dil değişiminde tercih modeli</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=43" title="Değiştirilen bölüm: Dil değişiminde tercih modeli" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=43" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil değişiminde tercih modeli"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dil değişimi bir dil sisteminde kesin bir dereceye kadar tahmin edilebilir, çünkü dil değişim süreçleri özellikle belirli öğelerle ilgilenir. Bu yüzden düzensizlikler genellikle bozulmaya eğilim gösterir. Düzensizliklerden kaynaklanan yeni oluşum diğer alanların düzenlemelerinin yan ürünleri olarak ortaya çıkar. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dil_değişiminde_dil_bilgisel_model"><span id="Dil_de.C4.9Fi.C5.9Fiminde_dil_bilgisel_model"></span>Dil değişiminde dil bilgisel model</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=44" title="Değiştirilen bölüm: Dil değişiminde dil bilgisel model" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=44" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil değişiminde dil bilgisel model"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dil değişimi düzenlenmiş olarak görülebilir, çünkü genel anlamda sözcük birimleri dil bilgisel unsurlardır. Diğer taraftan biçim birimlerin sözcük birimlerine gelişimi çok azdır, hatta hesaba katılmamaktadır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dil_değişiminde_sosyolinguistik_modeli"><span id="Dil_de.C4.9Fi.C5.9Fiminde_sosyolinguistik_modeli"></span>Dil değişiminde sosyolinguistik modeli</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=45" title="Değiştirilen bölüm: Dil değişiminde sosyolinguistik modeli" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=45" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil değişiminde sosyolinguistik modeli"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dil değişimi sosyal etkenlere bağlıdır; bu etkenler yüksek bir itibara sahip olan biçimler ve yapılardır. Bu biçimler ve yapılar dil değişiminde kendilerini göstermeye eğilimlidir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dil_değişiminde_fonksiyon_modeli_(Köhlers_Regelkreis)"><span id="Dil_de.C4.9Fi.C5.9Fiminde_fonksiyon_modeli_.28K.C3.B6hlers_Regelkreis.29"></span>Dil değişiminde fonksiyon modeli (Köhlers Regelkreis)</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=46" title="Değiştirilen bölüm: Dil değişiminde fonksiyon modeli (Köhlers Regelkreis)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=46" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil değişiminde fonksiyon modeli (Köhlers Regelkreis)"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dil bilimsel ortak çalışma, dil kullanıcılarının veya dinleyicilerin kendi dillerinde oluşturdukları ihtiyaçların etkisini örneklendirmeyi ve dilin biçimi üzerine sonuçlarını matematiksel olarak örneklendirmeyi mümkün kılar. Bu model böyle gereksinimleri bütünüyle bir sıra olarak öngörür ve diğerlerinden daha açıktır. Mesela ekonomi gereksinimlerinin yanı sıra kavramlar kesin olarak tanımlanabilirse belirlemeye göre gereksinimler de hesaplanabilir. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20100602042713/http://www.jlls.org/Issues/Volume1/No.2/cengiztosun.pdf">[3]</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bir_başka_dilden_ödünç_alma"><span id="Bir_ba.C5.9Fka_dilden_.C3.B6d.C3.BCn.C3.A7_alma"></span>Bir başka dilden ödünç alma</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=47" title="Değiştirilen bölüm: Bir başka dilden ödünç alma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=47" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Bir başka dilden ödünç alma"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dilsel olarak ödünç alma, sözcük oluşturma ve anlam değişiminin yanı sıra kelime oluşturmanın temel yöntemlerinden biridir ve bu <a href="/wiki/Ad_bilimi" class="mw-redirect" title="Ad bilimi">ad bilimin</a> bir konusudur. </p><p>Ayrıca ödünç alma dil değişiminin önemli etkenlerine bir örnektir. Dilsel ödünç alma durumu kelimesel, anlamsal ve sözdizimsel ödünç almadan farklıdır. </p><p>Kelimesel ödünç alma durumunda bir kelime gövdesi, anlamıyla birlikte veya anlamının bir kısmıyla birlikte iletişim dilinden (donör dil) alınarak ödünç alan dile aktarılır ve bu dilde ödünç alınan sözcük gövdesi dar anlamda ödünç alınmış bir sözcük veya yabancı bir sözcük oluşturur. Bu ödünç sözcük oluşturmada alıcı dilin fiil çekimine, telaffuz alışkanlıklarına ve yazma alışkanlıklarına uyum göz önünde bulundurulur. Yabancı bir sözcük oluşumunda ise alıcı dilin fiil çekimine, telaffuz alışkanlıklarına ve yazma alışkanlıklarına uyum ya hiç dikkate alınmaz ya da çok az uyuma dikkat edilir. </p><p>Anlamsal ödünç almada ödünç alan dilde var olan bir sözcüğe sadece anlamın yeni bir anlam olarak veya önceki anlamına ek bir anlam olarak aktarılmasıdır; ya da ödünç alan dilin dilsel araçları ile bu anlamın geri verilmesinin oluşturulmasıdır. Görünüş olarak ödünç alma özel bir durumu oluşturur. Bu ödünç almada, iletişim dilinin öğelerinden veya ödünç alan dilde zaten var olan yabancı sözcüklerden alınan bir sözcük ödünç alan dilde yeniden yapılandırılır, bu yeniden yapılandırılan biçim veya anlam iletişim dilinde henüz yoktur. </p><p>Kelimesel olarak ödünç almalar dar anlamda ödünç sözcükler ve yabancı sözcüklerdir. Görünüş olarak ödünç alma gibi anlamsal olarak ödünç almalar ise çoğunlukla geniş anlamda ödünç sözcükler olarak kabul edilir. Hem kelimesel ödünç alma hem de anlamsal ödünç alma ödünç sözcükler başlığı altında ele alınır. </p><p>Sözdizimsel ödünç alma ise herhangi bir dilin, bir iletişim dilinin belirli sözdizimsel yapılarını çok sık kullanmasının etkisi sonucunda ortaya çıkar veya bir dil yeni sözdizimsel yapı olasılıkları oluşturduğunda sözdizimsel ödünç alma gerçekleşir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Kalıt_sözcük"><span id="Kal.C4.B1t_s.C3.B6zc.C3.BCk"></span>Kalıt sözcük</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=48" title="Değiştirilen bölüm: Kalıt sözcük" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=48" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kalıt sözcük"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kalıt sözcük bir dilin önceki evrelerinde var olan bir sözcükten türeyen bir sözcük için kullanılan tanımdır. <a href="/wiki/Etimoloji" title="Etimoloji">Etimoloji</a> (köken bilimi) bir dilin söz varlığının zamansal gelişimini ve kökenini aydınlatmaya çalışır. Kalıt sözcükler dilin kaynağına dair açıklayıcı bilgiler verirler. Kalıt sözcükler paralel bir dilden alınan alıntı sözcüklerden ayırt edilmelidir. </p><p>Somut bir örnekle açıklamak gerekirse, çağdaş Alman dili; Ortaçağ Almancası, eski yüksek Almanca gibi yazılı olarak da aktarılmış birçok ortaçağ dilinin kökenine kadar inme olanağı sunar. Mesela; kökeni o zamanki dillerde olan çağdaş sözcükler kalıt sözcükler olarak karşımıza çıkar. Biraz daha geriye bakıldığında; Alman dilinin, doğrudan kullanılmayan Hint-Avrupa dilinden ortaya çıktığı ve Alman dilinin bu Hint-Avrupa dilinden birçok kalıt sözcük aldığı görülür. Alman dilindeki kalıt sözcüklere örnekler: “Sonne” (Güneş), “Vater” (Baba), “Nase” (Burun) ve geçmiş zamanlarında kökteki ünlüsü değişmiş tüm sözcüklerdir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dil_yozlaşması"><span id="Dil_yozla.C5.9Fmas.C4.B1"></span>Dil yozlaşması</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=49" title="Değiştirilen bölüm: Dil yozlaşması" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=49" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil yozlaşması"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dil yozlaşması kavramı dil eleştirisinden ortaya çıkmıştır ve bu dil yozlaşması zaman içerisinde korunmaya değer görülen köken özelliklerinin değişmesi yoluyla dillerin kaybolması korkusu olarak adlandırılır. Bu duruma örnek olarak; dil bilgisindeki, temel kelime hazinesindeki, genel anlaşılırlıktaki veya ifade gücündeki çeşitlilik verilebilir. Dil kayması olarak dil yozlaşması en kötü durumda dil ölümüne yol açabilir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dil_yozlaşmasının_nedenleri"><span id="Dil_yozla.C5.9Fmas.C4.B1n.C4.B1n_nedenleri"></span>Dil yozlaşmasının nedenleri</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=50" title="Değiştirilen bölüm: Dil yozlaşmasının nedenleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=50" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil yozlaşmasının nedenleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dil yozlaşmasının nedenleri aşağıdakiler olabilir: </p> <ul><li>Bir dil muhtemelen o dile hâkim anadil kullanıcıları tarafından kullanılmaz. Bunun yerine dil, o dile daha az hâkim kimselerce konuşulur ve böylelikle dile gereken önem verilmez, dilin toplam gelişimini, mesela dilin günlük kullanımını yansıtan bir ölçü de budur.</li> <li>Diğer taraftan bir dil diğer dillerin etkisi altında kalarak yozlaşabilir. Bu durumda dil, asıl köklerini kaybeder ve dilin kökeni kendi içindeki etkilerle olduğu kadar diğer dilden gelen etkilerle karışık bir köke dönüşür.</li> <li>Başlıca bir neden de medyanın her zaman eleştirilen etkisidir, her şeyden önce televizyon ve radyoların etkileridir. Yan cümlelerdeki bağlaçların sözde yanlış kullanımı, kaba, ahlaksızca kullanılan jargonlar, gereksiz yere İngilizce sözcükler kullanmak gibi dil bilgisi yanlışlıkları sunucuların konuşmalarını etkisi altına alır ve böylelikle dinleyicilerin dil kullanımı da değişir.</li> <li>Diğer taraftan da kimi dil eleştirmenleri dil yozlaşmasını “küreselleşme sürecinin ve kültürel çeşitliliğin bir parçası” olarak kabul etmektedir.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dil_biliminin_bu_konsepte_uygun_eleştirisi"><span id="Dil_biliminin_bu_konsepte_uygun_ele.C5.9Ftirisi"></span>Dil biliminin bu konsepte uygun eleştirisi</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=51" title="Değiştirilen bölüm: Dil biliminin bu konsepte uygun eleştirisi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=51" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil biliminin bu konsepte uygun eleştirisi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>“Dil yozlaşması” kültür eleştirisinin kullanılan önemli bir kavramıdır. Schopenhauer, <a href="/wiki/Friedrich_Nietzsche" title="Friedrich Nietzsche">Friedrich Nietzsche</a>, <a href="/wiki/Adorno" class="mw-redirect" title="Adorno">Adorno</a>, <a href="/wiki/Martin_Heidegger" title="Martin Heidegger">Martin Heidegger</a> ve diğer birçok yazar ve filozofun, hakkında farklı kökenler işaret ettiği bu kavram “kültürel yozlaşma” konseptinin içerisinde yer alır. </p><p>“Dil yozlaşması” kavramı bugünkü dil biliminine göre çoğunlukla kabul görmez, çünkü bu kavramın bilimsel olmayan birçok ön şarttan yola çıktığı açıktır: </p> <ol><li>Genellikle sadece yüzeysel olgular ele alınır, mesela alıntı sözcükler de veya <a href="/w/index.php?title=B%C3%BCk%C3%BCm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Büküm (sayfa mevcut değil)">büküm</a> ve cümle yapısındaki değişiklikler de söz konusudur. Sözü edilen bu durumlar okulda gösterilen “sistem dil bilgisinin” asıl noktalarıdır. Analitik dil yapısının kolayca özü anlaşılabilen, hatta kolayca oluşturulabilen durumu, dilin kurallara uygunluğunu, doğru ve güzel kullanılmasını amaçlayan çalışmalarca "daha ilkel" olarak tanımlanmaktadır; ancak bu, temelde yatan derin olgular olarak kalmıştır, çünkü bir sahip olma tutumunun tanımı önceden olduğu gibi başarılı bir şekilde ifade edilmiştir (yalnızca araçlar değişim göstermiştir).</li> <li>Dili özenli kullananların bakış açısına göre ilgili dil öylesine yüksek bir kaliteye ulaşmıştır ki her değişiklik kaçınılmaz bir şekilde dilde kötüleşmeye neden olmuştur. Fakat bununla beraber dilin tarihîliği şüpheli görülür olmuştur. Tüm diller değişir, hem de sürekli olarak, çünkü dil, konuşan toplumlarca sürekli değişen ortama uydurulmaktadır.</li> <li>Dilin kendi köklerinden uzaklaşma korkusu dilin ilk evresinde “arı”, "bozulmamış” dillerin var olmasından ileri gelmektedir. Bu görüş, her dilin ilk zamandan beri diğer dillerle sürekli ilişki içinde olduğunu görmezlikten gelmektedir. Buna göre “arı” diller yabancı etkilere maruz kalmaz. Her dil farklı zamanlarda farklı ilişkilerle farklı yakınlıkta ortaya çıkan bir “karma dil”dir. Dili kendi “köklerinden” uzaklaştıran ilk değişiklikler muhakkak vardır, ama çağdaş dil durumunu inceleyen bir eleştirmenin bunlardan haberi yoktur. Bir dilin komşu dillerle ve “Dünya' dilleri” olarak adlandırılan uluslararası etkili dillerle yoğun bir alışveriş içerisinde olup olmadığı ve bunun nasıl gerçekleştiği; bu değişiklikleri göğüsleyen konuşucu kitlelerin açıklığının ve hareketliliğinin bir göstergesidir. Bu değişiklikler gerçekleşirken birçok durumda uzun ilişkiler sonunda en başta “ödünç alınan” söz varlığıyla birlikte dil varlığının sesçe ve anlamlı “kaynaşması” ortaya çıkar (örnek: Almanca; “Konzept”  Türkçe; “Konsept”). Yine söz varlığının anlama uygun tercümesi yeni, sesçe uyumlu, kulakla uyumlu-anlamlı, herkes tarafından anlaşılır bir sözcük haline gelir (örnek: İngilizce; “to announce”  Türkçe; “Anons etmek”). Ya da söz varlığı yabancı dildeki yapının tıpatıp benzeri olarak kalır (İngilizce; “Bravo”  Türkçe; “Bravo”).</li> <li>Yabancı etki sadece dilsel alanda etkisini göstermez, bunun yanı sıra yabancı etkisi kültür ve toplum gerçekliğiyle sıkı sıkıya bağlı olduğu ve bunlarla iç içe geçmiş olduğu için "dil yozlaşması" konusu genellikle kültür ve toplum eleştirisiyle aynıdır.</li> <li>Bununla birlikte (dil) eleştirmenlerin(in) ortaya çıkan genel hoşnutsuzluğu reddedici, yani yeni gelişmelere karşı çıkmada ve herhangi bir ilk "standardın" savunulmasında hedef olarak ortaya çıkmaktadır. Oldukça zor olan dile özen gösterme cesareti, diğer dilleri aralıksız kendisine çeken her dönemde önceden kestirilemeyen, yeni biçimli olanaklar, en iyi kavramların ve düşüncelerin yaratıcı bir şekilde türetilmesini, hatta "yabancı sözcüklerin" iyi anlamda kullanılmasını zora sokmuştur.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dil_ölümü"><span id="Dil_.C3.B6l.C3.BCm.C3.BC"></span>Dil ölümü</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=52" title="Değiştirilen bölüm: Dil ölümü" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=52" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil ölümü"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bir dili anadil olarak konuşan hiç kimse kalmadığı zaman dil ölümü söz konusu olmaktadır. Bu andan itibaren bir dilin içinde zamanla oluşan normal gelişimler ve değişiklikler ölü dilde görülmez; ölü dil değişmez ve hareketsiz, durağan olur. </p><p>Bir dilin ölü dil olarak görülmesi, bu dili anlayacak konumda kimsenin olmadığı anlamına gelmez. Ölü bir dil iyi bir şekilde belgelenebilir, yabancı dil olarak öğretilebilir ve hatta olası belli durumlarda sözlü ya da yazılı olarak kullanılabilir. Mesela Latince, anadil olarak kimse konuşmadığı için ölü bir dildir. Yine de yabancı dil olarak öğrendikleri için Latince anlayan bir sürü kimse vardır. Belli <a href="/wiki/Fonoloji" class="mw-redirect" title="Fonoloji">fonolojik</a> (Sesbilimsel) kısıtlamalarla ölü bir dili yeniden canlandırmak mümkündür. Mesela Kernevekçe (Güneybatı İngiltere'de Cornwall kontluğunda konuşulan bir <a href="/wiki/Kelt" class="mw-redirect" title="Kelt">Kelt</a> dilidir) ya da İbranicenin yok olmasından 2000 yıl sonra İsrail’in resmî dili olan İvrit (Çağdaş İbranice) gibi. Bilim insanları Dünya genelinde yaşayan 6000 dilin bu yüzyılda yaklaşık yüzde 90’ının yok olacağını kabul etmektedir. Son 30 yılda sadece Kuzey Amerika’da 51 dil yok olmuştur. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dil_ölümünün_nedenleri"><span id="Dil_.C3.B6l.C3.BCm.C3.BCn.C3.BCn_nedenleri"></span>Dil ölümünün nedenleri</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=53" title="Değiştirilen bölüm: Dil ölümünün nedenleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=53" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil ölümünün nedenleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bir dil çocuklar tarafından anadil olarak öğrenilmiyorsa yok olma tehdidi altındadır. Diller, dil kayması yoluyla ölü dillere dönüşür. Bir dildeki yavaş değişimler bir veya birçok yeni dilin doğmasını ve köken dilin ölü dillere dönüşmesini sağlar. </p><p>Bu noktada dil ölümünün iki biçimi birbirinden ayırt edilmelidir: </p> <ul><li>Birincisi, kendi içinde oluşan dil biçimleri varlığını sürdürürken konuşulan bir dilin yok olmasıdır. Romen dilleri içinde varlığını sürdüren Latince buna örnek gösterilebilir.</li> <li>İkincisi de; kendi içinde oluşan dil biçimlerinin de varlıklarını sürdürmediği, konuşulan bir dilin yok olmasıdır. Mesela “Kıpti” dilidir.</li></ul> <p>Ayrıca aşağıdakiler arasında da ayrım yapılması gerekmektedir: </p> <ul><li>Çoğunlukla uzun bir süreçte meydana gelen ve dil ölümünü bilinçli şekilde teşvik eden kriterler olmaksızın meydana gelen “doğal“ bir dil ölümü söz konusudur. Bu durum, ilk çağda yerini Latinceye bırakmış olan bir sürü dilin ölümdeki durum olabilir, çünkü antik çağlarda bilinçli bir dil politikası henüz yoktu.</li> <li>Bir dizi siyasî önlemler yoluyla desteklenen dil ölümü söz konusudur. Dil ölümü için kesin sonuç sağlayan ya da sağlamış bu önlemler durumlarında bâzı yazarlar “Linguizid”den (dili öldürme) söz eder.</li></ul> <p>Bir dil 50 yaşın üzerinde ve 25 ve 50 yaşları arasındaki yaş grubunda “yarı konuşuculara” sahipse, fakat 25 yaşın altındaki yaş grubunda bu dili konuşan hiç kimse yoksa, o zaman bu dil, ebeveynlerden çocuklara aktarımın mümkün olmayacağı için yarı ölü (“moribund”) sayılır. Üst yaşlardan binlerce, hatta yüz binlerce konuşanı olsa dahi dilin yok olması ancak tüm güçlerin seferberliğiyle ve bu çabanın genel desteğiyle engellenebilir. Birçok durumda doğal bir dil ölümünün ya da bir “Linguizid”in (dili öldürme) ne ölçüde gerçekleşeceğini belirlemek zordur. Dil ölümünde politik önlemlerin kesin sonuç veren rol oynadığı diller Havai dili ve yarı ölü Bretonca’dır (Bretonca, Hint-Avrupa dil ailesinin Kelt koluna ait dildir. Fransa'nin Breton bölgesi'nin resmî dilidir). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dil_ölümünün_sonuçları_ve_dil_ölümü_için_önlemler"><span id="Dil_.C3.B6l.C3.BCm.C3.BCn.C3.BCn_sonu.C3.A7lar.C4.B1_ve_dil_.C3.B6l.C3.BCm.C3.BC_i.C3.A7in_.C3.B6nlemler"></span>Dil ölümünün sonuçları ve dil ölümü için önlemler</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=54" title="Değiştirilen bölüm: Dil ölümünün sonuçları ve dil ölümü için önlemler" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=54" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil ölümünün sonuçları ve dil ölümü için önlemler"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dillerin ortadan kaybolmasının geniş kapsamlı sonuçları olabilir: </p> <ul><li>Her bir dil konuşanı, özel yaşamında ve toplumsal hayatındaki birçok durumda kendini kendi dillerinde yeterli düzeyde ifade edemez. Bununla birlikte her bir dil konuşanı, kültürel ve tarihi kimliğinin bir parçasını kaybeder.</li> <li>Dünya'yla ilgili kavramların ve görüşün bir dilde özel var olan tasarıları yok olabilir.</li> <li>Her dil kendine özgü bir “ses varlığı” ve bununla birlikte kaybolup gidebilecek bir kültürel miras değeri taşır.</li></ul> <p>Özel bir dil için dil politikası ya da diller politikası (mesela bir devletteki birçok dil için) yardımıyla dillerin canlı kalmasına çalışılmaktadır. Bu tür önlemlerin başarısı mevcut dil konuşanı sayısının fazlalığına, politik etkilerine, finansal olanaklarına ve dil ölümünün evresine bağlıdır. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dil_ve_düşünce"><span id="Dil_ve_d.C3.BC.C5.9F.C3.BCnce"></span>Dil ve düşünce</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=55" title="Değiştirilen bölüm: Dil ve düşünce" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=55" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil ve düşünce"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Düşüncenin_iletişimsel_aracı_olarak_dil"><span id="D.C3.BC.C5.9F.C3.BCncenin_ileti.C5.9Fimsel_arac.C4.B1_olarak_dil"></span>Düşüncenin iletişimsel aracı olarak dil</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=56" title="Değiştirilen bölüm: Düşüncenin iletişimsel aracı olarak dil" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=56" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Düşüncenin iletişimsel aracı olarak dil"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Özellikle teknik teoriler başta olmak üzere birçok iletişim aracı teorisi dili iletişim aracı olarak ifade etmez, aksine dili iletişimsel bir araç olarak ele alır. Bu durum şu anlama gelmektedir; dil gerçek iletişim araçları için tarafsız bir mümkün olma durumudur. Dil, böyle görüşlerin sadece uygun davranışlara hizmet eder veya dil, tasarılar ve kavramlar gibi zihinsel varlıkların iletimine yardımcı olur. Bu tasarı ve kavram gibi zihinsel durumlar dilden bağımsız düşünülemez. İşte bu yüzden temsil aracı olarak ele alınır. </p><p><a href="/wiki/Dil_bilimci" class="mw-redirect" title="Dil bilimci">Dil bilimci</a> <a href="/wiki/Wilhelm_von_Humboldt" title="Wilhelm von Humboldt">Wilhelm von Humboldt</a>’un dil teorisinde şüphesiz bir iletişim aracı görüşü dile getirilmiştir. Bu görüşün temel söylevi, düşünsel sürecin ancak iletişimsellik aracılığıyla mümkün olabileceğini dile getirir. Bu durum insanların düşünce tarzının ancak içinde bulundukları çevredeki göstergelerin harekete geçeceği süreç aracılığıyla mümkün kılınabileceği anlamına gelmektedir. Bu göstergeler, hem Dünya bilincini hem de benlik bilincini oluşturan göstergelerdir. Burada dil, sınırları belirleyen bir rol üstlenir. Ayrıca dilin iletişim aracı olarak tanımlanması insanların bilincini araçsal boyutta (medial) etkilemiştir. Bu yüzden yeni iletişim araçlarının insanlar üzerinde nasıl bir etkiye sahip olduğu konusunda fikir yürütmek daima dile bağlı olmalıdır. Yeni iletişim araçlarının etkinliği ve etkileme gücü dilsel iletişim araçlarının yapısal olarak oluşturuluşuna bağlı olmalıdır.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dil_ve_politik_güç"><span id="Dil_ve_politik_g.C3.BC.C3.A7"></span>Dil ve politik güç</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=57" title="Değiştirilen bölüm: Dil ve politik güç" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=57" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil ve politik güç"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bu varsayımın, iktidar yapıları bağlamında dili politik olarak kullandığı birçok defa denenmiştir. “Siyaseten doğruluk” ifadelerinin talebi mesela cinsiyetçi bir dil kullanan veya cinsiyetçi düşüncelere eğilim gösterenlere zaman zaman temel oluşturur. Dil iyileştirmeleri sayesinde gerçekten bir bilinç değişikliği gerçekleşmekte mi yoksa bunun güncel politik amaçlara ulaşmak için mi olduğu halen tartışmalıdır. Dil iyileştirmeleri büyük olasılıkla genel bilinç değişimi sürecinde belirleyici ve pekiştirici bir etkiye sahip olabilir. Diğer taraftan da dilin, belirli iktidar yapılarını yıldırmak ve eline geçirmek için kullanıldığı da unutulmamalı. Bu duruma <a href="/wiki/Mobbing" title="Mobbing">mobbing</a> (Latincede; psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı vermek), ajanlık ve küçük düşürme örnek gösterilebilir. Sözlü iletişimdeki baskı mekanizmaları beş otorite tekniğini dışarıda bırakır. Var olan dil düzenlemelerindeki bunun gibi etkilerin uyarısı, böyle bir bağlamın sorunsallaştırılmasına olanak sağlar. </p><p>Cinsiyetle gibi pratik olarak bütün kültürlerde birer <a href="/wiki/Tabu" title="Tabu">tabu</a> olarak kabul gören alanlardaki sözcüklerin birçok dilde nesilden nesle çok az aktarıldığı, tarihi dil bilimi çalışmalarıyla tespit edilmiştir. Böyle nesiller çok yakın zamanda aynı geleceğe maruz kalacaklardır. Yazı dilinde de bu durum genel dil değişiminde olduğu gibi aynıdır, ama sadece süreç daha yavaştır. </p><p>Halkın dil ve düşünce üzerindeki etkisi aracılığıyla bunu uygulamaya dönük çabaya, 1949 yılında yayımlanan <a href="/w/index.php?title=Georg_Orwell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Georg Orwell (sayfa mevcut değil)">Georg Orwell</a>’in “1984” romanı edebiyattan bilinen bir örnektir. (Gerçek ismi Eric Arthur Blair olan George Orwell 25 Haziran 1903’te doğmuştur ve 21 Ocak 1950’de ölmüştür. George Orwell İngiliz edebiyatının 20. yüzyılda yetiştirdiği önemli yazarlardan birisidir. Bin Dokuz Yüz Seksen Dört isimli romanı ve bu romanda oluşturduğu “Big Brother” – “Büyük Birader” kavramı ile ünlüdür. Bu yapıtta hayali bir totaliter yönetim şekli anlatılmaktadır. Bu yönetim biçimi halkın iletişimini ve düşüncesini dar ve kontrolü altındaki bir yola getirmek için “yeni konuşma” adındaki yapay dili kullanır. </p><p>Diğer bir edebî örnek de <a href="/wiki/Sapir-Whorf_Hipotezi" class="mw-redirect" title="Sapir-Whorf Hipotezi">Sapir-Whorf Hipotezi</a>'nin bulunduğu Jack Vance’e ait “Pao’nun savaş dilleri” isimli eseridir. Yenilmiş bir yeryüzünü kontrol edebilmek için halkı esnaf, çiftçi, asker ve bilim adamı diye sınıflandırılan yeryüzünde sadece onlar için oluşturulmuş dili öğrenmelerine ve bu dili konuşmalarına izin verilecektir. (Sapir-Whorf Hipotezi dil bilimininde, insan düşüncesinin yerel dillerden çok yoğun bir şekilde etkilendiğini gösteren bir çalışmadır. Buna göre, her insanın kendi dilinde belirli bir düşünce yapısı vardır ve bu insan başka bir insanın dilini hiçbir zaman tam anlamıyla anlayamaz. Bu tartışmalara yol açan varsayım, ünlü dil bilimci Whorf tarafından oluşturulmuş, diğer bir dil bilimci Sapir tarafından da ortaya konulmuştur ve ikisinin tezi olarak sunulmuştur. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dil_ve_hayvanlar">Dil ve hayvanlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=58" title="Değiştirilen bölüm: Dil ve hayvanlar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=58" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dil ve hayvanlar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hayvan_dili">Hayvan dili</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=59" title="Değiştirilen bölüm: Hayvan dili" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=59" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Hayvan dili"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>İnsanların bebeklik dönemlerinin ilk yaşlarında gırtlağı (larinks veya <a href="/wiki/Larenks" class="mw-redirect" title="Larenks">larenks</a>) derinleşir. Sadece çok az hayvanda bu durum benzer olabilir ve daha sonra sesler insanlarda olduğu gibi oluşur. Kimi durumlarda da insanların dilsel ifadelerini de taklit edebilirler; mesela <a href="/wiki/Papa%C4%9Fan" title="Papağan">papağan</a>, <a href="/wiki/Fok" class="mw-redirect" title="Fok">fok</a>, <a href="/wiki/Yunus_(hayvan)" title="Yunus (hayvan)">yunus</a> gibi. </p><p>Hayvanlar belirlenmiş bir işaret sistemini bilirler. Bu duruma, arı dili veya hatta dans dili olarak da adlandırılan sallanarak dans eder gibi uçan arıların işaret sistemi örnek gösterilebilir. O halde; düşünülen, gerçekten içgüdüsel olarak düzenlenmiş işaret davranışının gerektiği takdirde insan diline ne derece benzerlik oluşturup oluşturmadığı sorgulanmalıdır. Kuşların, yunusların veya primatların (<a href="/wiki/Memeliler" title="Memeliler">memeliler</a> sınıfından <a href="/wiki/Maymun" title="Maymun">maymun</a> ve benzeri hayvanları içerir) insan fonetiğine benzer bir dili veya tamamen aynı bir dili bilip bilmediği ve hatta bu dilin yardımıyla karşılıklı haberleşip haberleşmedikleri tartışılmaktadır. Burada görünüşe göre sadece gönderen ve alıcı arasındaki düzenlenmiş ve tek taraflı işaret yolu söz konusudur. Bu duruma örnek olarak, hayvan sahiplerinin hayvanın terbiyesi sırasında köpeklerden yararlanması gösterilebilir. </p><p>Bilindiği gibi biz insanlar tarafından bilinen dil bunun aksine 3 sınıfa ayrılır: Birinci sınıflandırmada anlam ayıran, yani kendi başlarına anlamları olmayan sesler bulunur. İkinci sınıflandırmayı ise anlam taşıyan birimler veya anlam taşıyan <a href="/wiki/Morfem" class="mw-redirect" title="Morfem">morfemler</a> (<a href="/wiki/Bi%C3%A7im_birimi" class="mw-redirect" title="Biçim birimi">biçim birimleri</a>) oluşturur. Üçüncü sınıflandırmada sözcük biçimlerinden, sözcük öbeklerinden (ifadelerden, <a href="/wiki/Deyim" title="Deyim">deyimlerden</a>) ve <a href="/wiki/C%C3%BCmle" title="Cümle">cümlelerden</a> oluşur. Eğer bir hayvan yirmi ses oluşturabiliyorsa bu hayvan ses bakımından potansiyel olarak yirmi farklı işaret oluşturabiliyor demektir. Bunun tersine insan dili seslerin ve ses dizimlerinin çok farklı değişkenliği sayesinde kendini belli eder. Bunun için <a href="/wiki/Wilhelm_von_Humboldt" title="Wilhelm von Humboldt">Wilhelm von Humboldt</a>”un daha önceden belirttiği gibi sınırsız birleşim (kombinasyon) olasılıkları bulunmaktadır. Wilhelm von Humboldt”un atıfta bulunduğu bu birleşimlerle insanların daha önceden hiç duymadıkları şeyleri de anlayabilecekleri veya ifade edebilecekleri de anlaşılmış oldu. Ayrıca bunun o kadar kolay öğrenilemeyeceği ve bu yüzden de ancak taklit edilebileceği ortaya konuldu. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kaynakça"><span id="Kaynak.C3.A7a"></span>Kaynakça</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=60" title="Değiştirilen bölüm: Kaynakça" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=60" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kaynakça"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32805677">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-count:2}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-count:3}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><strong><a href="#cite_ref-1">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Ergin, Prof. Dr. Muharrem (2008). <i>Türk Dil Bilgisi</i>. İstanbul: Bayrak Basım. s. 3.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=T%C3%BCrk+Dil+Bilgisi&rft.place=%C4%B0stanbul&rft.pages=3&rft.pub=Bayrak+Bas%C4%B1m&rft.date=2008&rft.aulast=Ergin&rft.aufirst=Prof.+Dr.+Muharrem&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ADil" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><strong><a href="#cite_ref-2">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">İmer, Kâmile; Kocaman, Ahmet; Özsoy, A. Sumru (2013). <i>Dilbilim Sözlüğü</i>. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. s. 87. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-605-4238-53-8" title="Özel:KitapKaynakları/978-605-4238-53-8">978-605-4238-53-8</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dilbilim+S%C3%B6zl%C3%BC%C4%9F%C3%BC&rft.pages=87&rft.pub=Bo%C4%9Fazi%C3%A7i+%C3%9Cniversitesi+Yay%C4%B1nevi&rft.date=2013&rft.isbn=978-605-4238-53-8&rft.aulast=%C4%B0mer&rft.aufirst=K%C3%A2mile&rft.au=Kocaman%2C+Ahmet&rft.au=%C3%96zsoy%2C+A.+Sumru&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ADil" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><strong><a href="#cite_ref-3">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100616160659/http://stu.inonu.edu.tr/~zucoban/a1.htm">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 16 Haziran 2010 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://stu.inonu.edu.tr/~zucoban/a1.htm">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 23 Şubat 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fstu.inonu.edu.tr%2F~zucoban%2Fa1.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ADil" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><strong><a href="#cite_ref-4">^</a></strong> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20DILI/5.php">Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, Atatürk Döneminde Türkçe ve Türk Dil Kurumu</a> 24 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090224025739/http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20DILI/5.php">arşivlendi</a>. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi</span> </li> <li id="cite_note-5"><strong><a href="#cite_ref-5">^</a></strong> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.edebiyatekibi.com/index.php?option=com_content&task=view&id=647&Itemid=27">Dil ve Düşünce</a> 14 Ağustos 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110814212623/http://www.edebiyatekibi.com/index.php?option=com_content&task=view&id=647&Itemid=27">arşivlendi</a>. Edebiyat Ekibi</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dış_bağlantılar"><span id="D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar"></span>Dış bağlantılar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Dil&veaction=edit&section=61" title="Değiştirilen bölüm: Dış bağlantılar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Dil&action=edit&section=61" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dış bağlantılar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560057">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560105">@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sistersitebox{display:none!important}}</style><div class="side-box side-box-right"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560075">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons'ta <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Language" class="extiw" title="commons:Language">Dil</a></b></i> ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnologue.com/family_index.asp">Dünya'daki dil aileleri listesi ve çeşitli bağlantılar</a>7 Şubat 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120207103218/http://www.ethnologue.com/family_index.asp">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://krysstal.com/langfams_altaic.html">Altay Dil Ailesi</a> 4 Haziran 2004 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040604071916/http://www.krysstal.com/langfams_altaic.html">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.scribd.com/doc/20833892/Dil-Tanimlari-Definition-of-Language">Dil Tanımları, Mustafa Altun</a> 1 Kasım 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091101175624/http://www.scribd.com/doc/20833892/Dil-Tanimlari-Definition-of-Language">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dil-kurslari.blogspot.com/2008/05/trkiyenin-en-iyi-yabanc-dil-kurslar.html">Dil Kursları</a> 13 Eylül 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090913063725/http://dil-kurslari.blogspot.com/2008/05/trkiyenin-en-iyi-yabanc-dil-kurslar.html">arşivlendi</a>.</li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Dil" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r25548259">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Dil_konular%C4%B1" title="Şablon:Dil konuları"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Dil_konular%C4%B1" title="Şablon tartışma:Dil konuları"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Dil_konular%C4%B1&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Dil" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Dil</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Temel kavramlar</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%B0leti%C5%9Fim" title="İletişim">İletişim</a></li> <li><a href="/wiki/Dilbilim" title="Dilbilim">Dilbilim</a></li> <li><a href="/wiki/Dilbilgisi" title="Dilbilgisi">Dilbilgisi</a></li> <li><a href="/wiki/Dil_felsefesi" title="Dil felsefesi">Dil felsefesi</a></li> <li><a href="/wiki/Konu%C5%9Fma" title="Konuşma">Konuşma</a></li> <li><a href="/wiki/Leh%C3%A7e_(dilbilim)" title="Lehçe (dilbilim)">Lehçe</a></li> <li><a href="/wiki/A%C4%9F%C4%B1z_(dilbilim)" title="Ağız (dilbilim)">Ağız (dilbilim)</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eive" title="Şive">Şive</a></li> <li><a href="/wiki/Do%C4%9Fal_dil" title="Doğal dil">Doğal dil</a></li> <li><a href="/wiki/Yapay_dil" title="Yapay dil">Yapay dil</a></li> <li><a href="/wiki/Yaz%C4%B1_dili" title="Yazı dili">Yazı dili</a></li> <li><a href="/wiki/Konu%C5%9Fma_dili" title="Konuşma dili">Konuşma dili</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0%C5%9Faret_dili" title="İşaret dili">İşaret dili</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Temel <a href="/wiki/Terim" title="Terim">terimler</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Ses" title="Ses">Ses</a></li> <li><a href="/wiki/Harf" title="Harf">Harf</a></li> <li><a href="/wiki/Hece" title="Hece">Hece</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%B6k_(dilbilgisi)" class="mw-redirect" title="Kök (dilbilgisi)">Kök</a></li> <li><a href="/wiki/Ek" title="Ek">Ek</a></li> <li><a href="/wiki/Kelime" title="Kelime">Sözcük</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%BCmle" title="Cümle">Cümle</a></li> <li><a href="/wiki/Ba%C4%9Flam_(dilbilgisi)" title="Bağlam (dilbilgisi)">Bağlam</a></li> <li><a href="/wiki/Sesbirim" title="Sesbirim">Sesbirim</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%C3%A7imbirim" title="Biçimbirim">Biçimbirim</a></li> <li><a href="/wiki/Telaffuz" title="Telaffuz">Telaffuz</a></li> <li><a href="/wiki/Ortografi" title="Ortografi">Ortografi</a></li> <li><a href="/wiki/Ses_de%C4%9Fi%C5%9Fmeleri" title="Ses değişmeleri">Ses değişmeleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dil_evrimle%C5%9Fmesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dil evrimleşmesi (sayfa mevcut değil)">Dil evrimleşmesi</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Yapı bakımından diller</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Tek_heceli_diller" class="mw-redirect" title="Tek heceli diller">Tek heceli diller</a></li> <li><a href="/wiki/Eklemeli_diller" class="mw-redirect" title="Eklemeli diller">Eklemeli diller</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%87ekimli_diller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çekimli diller (sayfa mevcut değil)">Çekimli diller</a></li> <li><a href="/wiki/Ergatif_diller" class="mw-redirect" title="Ergatif diller">Ergatif diller</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Dil_aileleri" class="mw-redirect" title="Dil aileleri">Dil aileleri</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Hint-Avrupa_dil_ailesi" title="Hint-Avrupa dil ailesi">Hint-Avrupa dil ailesi</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Anadolu_dilleri" title="Anadolu dilleri">Anadolu dilleri</a></li> <li><i><a href="/wiki/Arnavut%C3%A7a" title="Arnavutça">Arnavutça</a></i></li> <li><a href="/wiki/Balt%C4%B1k-Slav_dilleri" title="Baltık-Slav dilleri">Baltık-Slav dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/Slav_dilleri" title="Slav dilleri">Slav dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Balt%C4%B1k_dilleri" title="Baltık dilleri">Baltık dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Cermen_dilleri" title="Cermen dilleri">Cermen dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/Bat%C4%B1_Cermen_dilleri" title="Batı Cermen dilleri">Batı Cermen dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Do%C4%9Fu_Cermen_dilleri" title="Doğu Cermen dilleri">Doğu Cermen dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0skandinav_dilleri" title="İskandinav dilleri">İskandinav dilleri</a></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/Ermenice" title="Ermenice">Ermenice</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Frigce" title="Frigce">Frigce</a></i></li> <li><a href="/wiki/Helenik_diller" title="Helenik diller">Helenik diller</a></li> <li><a href="/wiki/Hint-%C4%B0ran_dilleri" title="Hint-İran dilleri">Hint-İran dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/Hint-Aryan_dilleri" title="Hint-Aryan dilleri">Hint-Aryan dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0rani_diller" class="mw-redirect" title="İrani diller">İrani diller</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nuristani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nuristani (sayfa mevcut değil)">Nuristani</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0lirya_dilleri" class="mw-redirect" title="İlirya dilleri">İlirya dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0talik_diller" title="İtalik diller">İtalik diller</a> <ul><li><a href="/wiki/Latino-Faliskan_dilleri" title="Latino-Faliskan dilleri">Latino-Faliskan dilleri</a> <small>(<a href="/wiki/Latin_dilleri" title="Latin dilleri">Latin dilleri</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Osko-Umbriya_dilleri" title="Osko-Umbriya dilleri">Osko-Umbriya dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kelt_dilleri" title="Kelt dilleri">Kelt dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/Ada_Kelt_dilleri" title="Ada Kelt dilleri">Ada Kelt dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=K%C4%B1ta_Kelt_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kıta Kelt dilleri (sayfa mevcut değil)">Kıta Kelt dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Tohar_dilleri" title="Tohar dilleri">Tohar dilleri</a></li> <li><i><a href="/wiki/Trak%C3%A7a" title="Trakça">Trakça</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ural_dilleri" title="Ural dilleri">Ural dilleri</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Fin-Ugor_dilleri" title="Fin-Ugor dilleri">Fin-Ugor dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/Balt%C4%B1k-Fin_dilleri" title="Baltık-Fin dilleri">Baltık-Fin dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Ugor_dilleri" title="Ugor dilleri">Ugor dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Samoyed_dilleri" title="Samoyed dilleri">Samoyed dilleri</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/T%C3%BCrk_dilleri" title="Türk dilleri">Türk dilleri</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C5%9Eaz_T%C3%BCrk%C3%A7esi" title="Şaz Türkçesi">Şaz grubu</a> <ul><li><a href="/wiki/O%C4%9Fuz_dilleri" class="mw-redirect" title="Oğuz dilleri">Oğuz dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Uygur_grubu" class="mw-redirect" title="Uygur grubu">Karluk dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Sibirya_T%C3%BCrk_dilleri" title="Sibirya Türk dilleri">Sibirya Türk dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/K%C4%B1p%C3%A7ak_dilleri" class="mw-redirect" title="Kıpçak dilleri">Kıpçak dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ogur_grubu" class="mw-redirect" title="Ogur grubu">Ogur grubu</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Afro-Asya_dilleri" title="Afro-Asya dilleri">Afro-Asya dilleri</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Sami_dilleri" title="Sami dilleri">Sami dilleri</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Arap%C3%A7a" title="Arapça">Arapça</a></i></li> <li><a href="/wiki/Kenan_dilleri" title="Kenan dilleri">Kenan dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1rca" title="Mısırca">Mısır dilleri</a> <ul><li><i><a href="/wiki/K%C4%B1ptice" class="mw-redirect" title="Kıptice">Kıptice</a></i></li> <li><a href="/wiki/Eski_M%C4%B1s%C4%B1r_dili" title="Eski Mısır dili">Eski Mısır dili</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Berber_dilleri" class="mw-redirect" title="Berber dilleri">Berber dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87ad_dilleri" title="Çad dilleri">Çad dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ku%C5%9Fitik_diller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kuşitik diller (sayfa mevcut değil)">Kuşitik diller</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Omotik_diller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Omotik diller (sayfa mevcut değil)">Omotik diller</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Avustronezya_dilleri" title="Avustronezya dilleri">Avustronezya dilleri</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Malaya-Polinezya_dilleri" title="Malaya-Polinezya dilleri">Malaya-Polinezya dilleri</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Cavaca" class="mw-redirect" title="Cavaca">Cavaca</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Malayca" title="Malayca">Malayca</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Malga%C5%9F%C3%A7a" title="Malgaşça">Malgaşça</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Maorice" title="Maorice">Maorice</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Havaice" class="mw-redirect" title="Havaice">Havaice</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Formosa_dilleri" title="Formosa dilleri">Formosa dilleri</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Atayal_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atayal dilleri (sayfa mevcut değil)">Atayal dilleri</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Bununca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bununca (sayfa mevcut değil)">Bununca</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Paivanca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paivanca (sayfa mevcut değil)">Paivanca</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Puyumaca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Puyumaca (sayfa mevcut değil)">Puyumaca</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Rukaice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rukaice (sayfa mevcut değil)">Rukaice</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tsou_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tsou dilleri (sayfa mevcut değil)">Tsou dilleri</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Avustroasya_dilleri" title="Avustroasya dilleri">Avustroasya dilleri</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Asli_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asli dilleri (sayfa mevcut değil)">Asli dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bahnar_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bahnar dilleri (sayfa mevcut değil)">Bahnar dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kasi%E2%80%93Kmuik_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kasi–Kmuik dilleri (sayfa mevcut değil)">Kasi–Kmuik dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Katu_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Katu dilleri (sayfa mevcut değil)">Katu dilleri</a></li> <li><i><a href="/wiki/Kmerce" title="Kmerce">Kmerce</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mang_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mang dilleri (sayfa mevcut değil)">Mang dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mon_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mon dilleri (sayfa mevcut değil)">Mon dilleri</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Monca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Monca (sayfa mevcut değil)">Monca</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Nyah_Kur_dili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nyah Kur dili (sayfa mevcut değil)">Nyah Kur dili</a></i></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Viet_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viet dilleri (sayfa mevcut değil)">Viet dilleri</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Vietnamca" title="Vietnamca">Vietnamca</a></i></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Munda_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Munda dilleri (sayfa mevcut değil)">Munda dilleri</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Santalice" class="mw-redirect" title="Santalice">Santalice</a></i></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nikobar_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nikobar dilleri (sayfa mevcut değil)">Nikobar dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pear_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pear dilleri (sayfa mevcut değil)">Pear dilleri</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Dil_aileleri" class="mw-redirect" title="Dil aileleri">Diğer dil aileleri</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Algonkin%E2%80%93Yurok_dilleri" class="mw-redirect" title="Algonkin–Yurok dilleri">Algonkin–Yurok dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/Algonkin_dilleri" title="Algonkin dilleri">Algonkin dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=And-Ekvator_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="And-Ekvator dilleri (sayfa mevcut değil)">And-Ekvator dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Andaman_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andaman dilleri (sayfa mevcut değil)">Andaman dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aravak_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aravak dilleri (sayfa mevcut değil)">Aravak dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Barbakoan_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Barbakoan dilleri (sayfa mevcut değil)">Barbakoan dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87imu_dilleri" title="Çimu dilleri">Çimu dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87in-Tibet_dilleri" title="Çin-Tibet dilleri">Çin-Tibet dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%87oko_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çoko dilleri (sayfa mevcut değil)">Çoko dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87on_dilleri" title="Çon dilleri">Çon dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87uk%C3%A7i-Kam%C3%A7atka_dilleri" title="Çukçi-Kamçatka dilleri">Çukçi-Kamçatka dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%87uma%C5%9F_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çumaş dilleri (sayfa mevcut değil)">Çumaş dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Dene-Yenisey_dilleri" title="Dene-Yenisey dilleri">Dene-Yenisey dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/Na-Dene_dilleri" title="Na-Dene dilleri">Na-Dene dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Yenisey_dilleri" title="Yenisey dilleri">Yenisey dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Dravid_dilleri" title="Dravid dilleri">Dravid dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Eskimo_-_Aleut_dilleri" title="Eskimo - Aleut dilleri">Eskimo - Aleut dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/Aleut_dilleri" class="mw-redirect" title="Aleut dilleri">Aleut dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Eskimo_dilleri" title="Eskimo dilleri">Eskimo dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ge_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ge dilleri (sayfa mevcut değil)">Ge dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=G%C3%BCney_Asya_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Güney Asya dilleri (sayfa mevcut değil)">Güney Asya dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%BCney_Kafkas_dilleri" title="Güney Kafkas dilleri">Güney Kafkas dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hivaro_dili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hivaro dili (sayfa mevcut değil)">Hivaro dili</a></li> <li><a href="/wiki/Hmong-Mien_dilleri" title="Hmong-Mien dilleri">Hmong-Mien dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Hurri-Urartu_dilleri" title="Hurri-Urartu dilleri">Hurri-Urartu dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0rokua_dilleri" title="İrokua dilleri">İrokua dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Kado_dilleri" title="Kado dilleri">Kado dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Karib_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karib dilleri (sayfa mevcut değil)">Karib dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kaveskar_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kaveskar dilleri (sayfa mevcut değil)">Kaveskar dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Ke%C3%A7umara_dilleri" title="Keçumara dilleri">Keçumara dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/Aymara_dilleri" title="Aymara dilleri">Aymara dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Ke%C3%A7uva_dilleri" title="Keçuva dilleri">Keçuva dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Keres_dilleri" title="Keres dilleri">Keres dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Khoisan_dilleri" title="Khoisan dilleri">Khoisan dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Kore_dilleri" title="Kore dilleri">Kore dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Kuzeydo%C4%9Fu_Kafkas_dilleri" title="Kuzeydoğu Kafkas dilleri">Kuzeydoğu Kafkas dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Kuzeybat%C4%B1_Kafkas_dilleri" title="Kuzeybatı Kafkas dilleri">Kuzeybatı Kafkas dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Japon_dilleri" title="Japon dilleri">Japon dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Makro-%C3%87ip%C3%A7a_dilleri" title="Makro-Çipça dilleri">Makro-Çipça dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/%C3%87ip%C3%A7a_dilleri" title="Çipça dilleri">Çipça dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Misumalpa_dilleri" title="Misumalpa dilleri">Misumalpa dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mande_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mande dilleri (sayfa mevcut değil)">Mande dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Maskoke_dilleri" title="Maskoke dilleri">Maskoke dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Maya_dilleri" title="Maya dilleri">Maya dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mi%C5%9Fe-Zoke_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mişe-Zoke dilleri (sayfa mevcut değil)">Mişe-Zoke dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C4%9Fol_dilleri" title="Moğol dilleri">Moğol dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Nijer-Kongo_dilleri" title="Nijer-Kongo dilleri">Nijer-Kongo dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Nil-Sahra_dilleri" title="Nil-Sahra dilleri">Nil-Sahra dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Oto-Mange_dilleri" title="Oto-Mange dilleri">Oto-Mange dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Pama-Nyungan_dilleri" title="Pama-Nyungan dilleri">Pama-Nyungan dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pano-Takana_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pano-Takana dilleri (sayfa mevcut değil)">Pano-Takana dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Penuti_dilleri" title="Penuti dilleri">Penuti dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/%C3%87inuk_dilleri" title="Çinuk dilleri">Çinuk dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Vintu_dilleri" title="Vintu dilleri">Vintu dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87immesyan_dilleri" title="Çimmesyan dilleri">Çimmesyan dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Sali%C5%9F_dilleri" title="Saliş dilleri">Saliş dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sepik_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sepik dilleri (sayfa mevcut değil)">Sepik dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Siyu_dilleri" title="Siyu dilleri">Siyu dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Songay_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Songay dilleri (sayfa mevcut değil)">Songay dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Tano_dilleri" title="Tano dilleri">Tano dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Tay-Kaday_dilleri" title="Tay-Kaday dilleri">Tay-Kaday dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Torricelli_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Torricelli dilleri (sayfa mevcut değil)">Torricelli dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Trans-Yeni_Gine_dilleri" title="Trans-Yeni Gine dilleri">Trans-Yeni Gine dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tukanoan_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tukanoan dilleri (sayfa mevcut değil)">Tukanoan dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Tunguzca" class="mw-redirect" title="Tunguzca">Tunguzca</a></li> <li><a href="/wiki/Tupi_dilleri" title="Tupi dilleri">Tupi dilleri</a> <ul><li><a href="/wiki/Tupi-Guarani_dilleri" title="Tupi-Guarani dilleri">Tupi-Guarani dilleri</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tuu_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tuu dilleri (sayfa mevcut değil)">Tuu dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Uto-Aztek_dilleri" title="Uto-Aztek dilleri">Uto-Aztek dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Vaka%C5%9F_dilleri" title="Vakaş dilleri">Vakaş dilleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yanomami_dilleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yanomami dilleri (sayfa mevcut değil)">Yanomami dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Yuki-Vapo_dilleri" title="Yuki-Vapo dilleri">Yuki-Vapo dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Yuma-Ko%C3%A7imi_dilleri" title="Yuma-Koçimi dilleri">Yuma-Koçimi dilleri</a></li> <li><a href="/wiki/Yukagir_dilleri" title="Yukagir dilleri">Yukagir dilleri</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%C4%B0zole_dil" title="İzole dil">İzole diller</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Abinomn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abinomn (sayfa mevcut değil)">Abinomn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Abun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abun (sayfa mevcut değil)">Abun</a></li> <li><a href="/wiki/Aynuca" title="Aynuca">Aynuca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bangime&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bangime (sayfa mevcut değil)">Bangime</a></li> <li><a href="/wiki/Bask%C3%A7a" title="Baskça">Baskça</a></li> <li><a href="/wiki/Buru%C5%9Faski" title="Buruşaski">Buruşaski</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%87ikitano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çikitano (sayfa mevcut değil)">Çikitano</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%87imariko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çimariko (sayfa mevcut değil)">Çimariko</a></li> <li><a href="/wiki/Elamca" title="Elamca">Elamca</a></li> <li><a href="/wiki/Gilyak%C3%A7a" class="mw-redirect" title="Gilyakça">Gilyakça</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hadzaca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hadzaca (sayfa mevcut değil)">Hadzaca</a></li> <li><a href="/wiki/Hattice" title="Hattice">Hattice</a></li> <li><a href="/wiki/Haydaca" title="Haydaca">Haydaca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Huaoranice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Huaoranice (sayfa mevcut değil)">Huaoranice</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Huavece&action=edit&redlink=1" class="new" title="Huavece (sayfa mevcut değil)">Huavece</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kamsaca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kamsaca (sayfa mevcut değil)">Kamsaca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kofanca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kofanca (sayfa mevcut değil)">Kofanca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kunza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kunza (sayfa mevcut değil)">Kunza</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kuot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kuot (sayfa mevcut değil)">Kuot</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Leko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leko (sayfa mevcut değil)">Leko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kusundaca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kusundaca (sayfa mevcut değil)">Kusundaca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kutenayca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kutenayca (sayfa mevcut değil)">Kutenayca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Itonamaca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Itonamaca (sayfa mevcut değil)">Itonamaca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Maybrat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maybrat (sayfa mevcut değil)">Maybrat</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Movimaca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Movimaca (sayfa mevcut değil)">Movimaca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nihali&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nihali (sayfa mevcut değil)">Nihali</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sandavece&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sandavece (sayfa mevcut değil)">Sandavece</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Serice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Serice (sayfa mevcut değil)">Serice</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCmerce" title="Sümerce">Sümerce</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tambora_dili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tambora dili (sayfa mevcut değil)">Tambora dili</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tarasca_dili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tarasca dili (sayfa mevcut değil)">Tarasca dili</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Timucuaca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timucuaca (sayfa mevcut değil)">Timucuaca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tivice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tivice (sayfa mevcut değil)">Tivice</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trumaice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trumaice (sayfa mevcut değil)">Trumaice</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Varaoca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Varaoca (sayfa mevcut değil)">Varaoca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Va%C5%9Foca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vaşoca (sayfa mevcut değil)">Vaşoca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yamanaca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yamanaca (sayfa mevcut değil)">Yamanaca</a></li> <li><a href="/wiki/Yanaca" title="Yanaca">Yanaca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yokutsca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yokutsca (sayfa mevcut değil)">Yokutsca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yu%C3%A7ice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yuçice (sayfa mevcut değil)">Yuçice</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yuracarece&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yuracarece (sayfa mevcut değil)">Yuracarece</a></li> <li><a href="/wiki/Zunice" title="Zunice">Zunice</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Alt alanlar</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Dilbilgisi" title="Dilbilgisi">Dilbilgisi</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%B6kenbilim" class="mw-redirect mw-disambig" title="Kökenbilim">Kökenbilim</a></li> <li><a href="/wiki/Anlambilim" title="Anlambilim">Anlambilim</a></li> <li><a href="/wiki/Sesbilim" title="Sesbilim">Sesbilim</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%B6z_dizimi" class="mw-redirect" title="Söz dizimi">Söz dizimi</a></li> <li><a href="/wiki/Yap%C4%B1_bilgisi" class="mw-redirect" title="Yapı bilgisi">Yapı bilgisi</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B6stergebilim" title="Göstergebilim">Göstergebilim</a></li> <li><a href="/wiki/Pragmatik" class="mw-redirect" title="Pragmatik">Pragmatik</a></li> <li><a href="/wiki/Adbilim" title="Adbilim">Adbilim</a></li> <li><a href="/wiki/Sinirdilbilim" title="Sinirdilbilim">Sinirdilbilim</a></li> <li><a href="/wiki/Ruhdilbilim" class="mw-redirect" title="Ruhdilbilim">Ruhdilbilim</a></li> <li><a href="/wiki/Toplumdilbilim" title="Toplumdilbilim">Toplumdilbilim</a></li> <li><a href="/wiki/Adli_dilbilim" title="Adli dilbilim">Adli dilbilim</a></li> <li><a href="/wiki/Retorik" title="Retorik">Retorik</a></li> <li><a href="/wiki/Metindilbilim" title="Metindilbilim">Metindilbilim</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q315&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q315&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Otorite_kontrol%C3%BC" title="Otorite kontrolü">Otorite kontrolü</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q315" title="Bunu Vikiveri'de düzenleyin"><img alt="Bunu Vikiveri'de düzenleyin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Fransa_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Fransa Millî Kütüphanesi">BNF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb120423179">cb120423179</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120423179">(data)</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/T%C3%BCmle%C5%9Fik_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Tümleşik Otorite Dosyası">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4056449-6">4056449-6</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Kongre_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_Kontrol_Numaras%C4%B1" title="Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85074518">sh85074518</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Letonya_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Letonya Millî Kütüphanesi">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000048532&P_CON_LNG=ENG">000048532</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Mill%C3%AE_Diyet_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Millî Diyet Kütüphanesi">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562332">00562332</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C3%87ek_Cumhuriyeti_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph114818&CON_LNG=ENG">ph114818</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C4%B0srail_Ulusal_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="İsrail Ulusal Kütüphanesi">NLI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007555618705171">987007555618705171</a></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dil&oldid=33934877">https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dil&oldid=33934877</a>" sayfasından alınmıştır</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C3%96zel:Kategoriler" title="Özel:Kategoriler">Kategori</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Dil" title="Kategori:Dil">Dil</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:%C4%B0nsan_ileti%C5%9Fimi" title="Kategori:İnsan iletişimi">İnsan iletişimi</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Ana_madde_konular%C4%B1" title="Kategori:Ana madde konuları">Ana madde konuları</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kategoriler: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Webar%C5%9Fiv_%C5%9Fablonu_wayback_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1" title="Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları">Webarşiv şablonu wayback bağlantıları</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:%C3%96zg%C3%BCn_ara%C5%9Ft%C4%B1rma_i%C3%A7erebilen_maddeler" title="Kategori:Özgün araştırma içerebilen maddeler">Özgün araştırma içerebilen maddeler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Kaynaks%C4%B1z_anlat%C4%B1mlar_i%C3%A7eren_maddeler" title="Kategori:Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler">Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:BNF_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:GND_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LCCN_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LNB_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NDL_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NKC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NLI_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Sayfa en son 23.43, 3 Ekim 2024 tarihinde değiştirildi.</li> <li id="footer-info-copyright">Metin <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr">Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı</a> altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/tr">Kullanım Şartlarını</a> ve <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/tr">Gizlilik Politikasını</a> kabul etmiş olursunuz.<br />Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> tescilli markasıdır.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik politikası</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda">Vikipedi hakkında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedi:Genel_sorumluluk_reddi">Sorumluluk reddi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kuralları</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Geliştiriciler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tr.wikipedia.org">İstatistikler</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Çerez politikası</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Dil&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil görünüm</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-zw2dd","wgBackendResponseTime":194,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.295","walltime":"0.444","ppvisitednodes":{"value":1064,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":60121,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":448,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":8,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":7672,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 319.119 1 -total"," 23.70% 75.634 1 Şablon:Kaynakça"," 15.58% 49.726 1 Şablon:Dil_konuları"," 15.26% 48.701 1 Şablon:Otorite_kontrolü"," 15.10% 48.201 2 Şablon:Dolaşım"," 14.59% 46.572 5 Şablon:Kaynak_belirt"," 14.31% 45.677 2 Şablon:Kitap_kaynağı"," 11.23% 35.823 1 Şablon:Özgün_araştırma"," 10.58% 33.778 1 Şablon:Mikutusu"," 9.11% 29.072 1 Şablon:Fix"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.116","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3674973,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7f58d5dcf5-xpqnf","timestamp":"20241109112750","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Dil","url":"https:\/\/tr.wikipedia.org\/wiki\/Dil","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q315","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q315","author":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia projelerine katk\u0131da bulunanlar"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-10-30T20:19:59Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/ca\/Cuneiform_script2.jpg","headline":"insanlar aras\u0131nda ileti\u015fim kurmay\u0131 sa\u011flayan do\u011fal bir ileti\u015fim arac\u0131"}</script> </body> </html>