CINXE.COM
Page non trouvée | Alternatives Economiques
<!DOCTYPE html> <html lang="fr"> <head> <meta charset="utf-8"> <meta http-equiv="x-ua-compatible" content="ie=edge"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1"> <meta name="msvalidate.01" content="F7340318D2D8B3D2079DB56BBA310321"> <link rel="preconnect" href="https://fonts.googleapis.com"> <link rel="preconnect" href="https://fonts.gstatic.com" crossorigin> <link href="https://fonts.googleapis.com/css2?family=Open+Sans:ital,wght@0,400;0,600;0,700;1,400;1,600;1,700;1,800&family=Open+Sans+Condensed:ital,wght@0,300;1,300;1,700&family=Barlow+Condensed:wght@400;500;600;700&family=Barlow:ital,wght@0,400;0,500;0,600;0,700;1,400;1,700" rel="stylesheet"> <title>Page non trouvée | Alternatives Economiques</title> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8" /> <link rel="shortcut icon" href="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/all/themes/alternatives-economiques-main/assets/build/img/favicons/favicon.ico" type="image/vnd.microsoft.icon" /> <meta name="appleid-signin-redirect-uri" content="https://www.alternatives-economiques.fr/nevermind" /> <meta name="appleid-signin-scope" content="email" /> <meta name="appleid-signin-client-id" content="fr.alternatives-economiques.signin" /> <meta name="appleid-signin-use-popup" content="true" /> <meta name="generator" content="Drupal 7 (http://drupal.org)" /> <link rel="canonical" href="https://www.alternatives-economiques.fr/" /> <link rel="shortlink" href="https://www.alternatives-economiques.fr/" /> <meta property="og:site_name" content="Alternatives Economiques" /> <meta property="og:type" content="website" /> <meta property="og:url" content="https://www.alternatives-economiques.fr/" /> <meta property="og:title" content="Alternatives Economiques" /> <meta name="twitter:card" content="summary" /> <meta name="twitter:url" content="https://www.alternatives-economiques.fr/" /> <meta name="twitter:title" content="Alternatives Economiques" /> <meta itemprop="name" content="Alternatives Economiques" /> <meta name="googlebot" content="max-snippet: -1, max-image-preview: large" /> <link type="text/css" rel="stylesheet" href="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/css/css_xE-rWrJf-fncB6ztZfd2huxqgxu4WO-qwma6Xer30m4.css" media="all" /> <link type="text/css" rel="stylesheet" href="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/css/css_H-w-DuyxdX6ZAJzhJTgt8CImIk4tIGeWIgs4Y5n0cZE.css" media="all" /> <link type="text/css" rel="stylesheet" href="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/css/css_Yxcnf_LMVCZLjP7RvuHqECEigOY8rvdgo5jrf6t1dP4.css" media="all" /> <link type="text/css" rel="stylesheet" href="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/css/css_eskLawq-315ViSTZ_YaPD7pCyNsoX7cs3nnvvBXf3yM.css" media="all" /> <script type="text/javascript"> <!--//--><![CDATA[//><!-- (function(c,a){window.mixpanel=a;var b,d,h,e;b=c.createElement("script");b.type="text/javascript";b.async=!0;b.src=("https:"===c.location.protocol?"https:":"http:")+'//cdn.mxpnl.com/libs/mixpanel-2.1.min.js';d=c.getElementsByTagName("script")[0];d.parentNode.insertBefore(b,d);a._i=[];a.init=function(b,c,f){function d(a,b){var c=b.split(".");2==c.length&&(a=a[c[0]],b=c[1]);a[b]=function(){a.push([b].concat(Array.prototype.slice.call(arguments,0)))}}var g=a;"undefined"!==typeof f? g=a[f]=[]:f="mixpanel";g.people=g.people||[];h="disable track track_pageview track_links track_forms register register_once unregister identify name_tag set_config people.identify people.set people.increment".split(" ");for(e=0;e<h.length;e++)d(g,h[e]);a._i.push([b,c,f])};a.__SV=1.1})(document,window.mixpanel||[]); mixpanel.init("eb07ba2e5c895a5b87cf915d3eb40129", {"cross_subdomain_cookie":true,"api_host":"https:\/\/api-eu.mixpanel.com"}); //--><!]]> </script> <script type="text/javascript"> <!--//--><![CDATA[//><!-- window.addEventListener( "sas_loaded", (e) => { sas.setup({ domain: "https://www3.smartadserver.com", async: true, renderMode: 1 }); window.sas_siteid = "124582"; window.sas_pageid = typeof sas_pageid === "undefined" ? "721496" : sas_pageid; window.dispatchEvent(new Event("sas_setup")); }); //--><!]]> </script> <script type="text/javascript" src="//ajax.googleapis.com/ajax/libs/jquery/2.1.4/jquery.min.js"></script> <script type="text/javascript"> <!--//--><![CDATA[//><!-- window.jQuery || document.write("<script src='/sites/all/modules/contrib/jquery_update/replace/jquery/2.1/jquery.min.js'>\x3C/script>") //--><!]]> </script> <script type="text/javascript" src="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/js/js_PdiuypZMI8o81AYEdTHwjRslVPEF69JFzr7Y9sMWt4s.js"></script> <script type="text/javascript" src="https://www.alternatives-economiques.fr/misc/drupal.js?srt511"></script> <script type="text/javascript"> <!--//--><![CDATA[//><!-- function mixpanel_track(event_name, event_data = {}, bypass_identification = false) { if (bypass_identification || Drupal.settings.mixpanel_identified) { mixpanel.track(event_name, event_data); } } //--><!]]> </script> <script type="text/javascript"> <!--//--><![CDATA[//><!-- jQuery.ajax({ url: '/ajax/ae/advert_access', type: 'Get', contentType: 'application/json;', success: function (res) { console.log('setting set'); Drupal.settings['advert_access'] = res; } }); //--><!]]> </script> <script type="text/javascript"> <!--//--><![CDATA[//><!-- document.createElement( "picture" ); //--><!]]> </script> <script type="text/javascript" src="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/js/js_lYymSYsVoD59J8TjSUDVcUbK-OaYMK2PRaFgaRjBELw.js"></script> <script type="text/javascript" src="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/js/js_gwciCiUUChVUqrv6CXtalKRr2VUS_9GSoLDVxQbcR7I.js"></script> <script type="text/javascript"> <!--//--><![CDATA[//><!-- jQuery.extend(Drupal.settings, {"basePath":"\/","pathPrefix":"","ajaxPageState":{"theme":"alternatives_economiques_main","theme_token":"panO2ev-OlYplLbdXuJOqQyobcOnbD0DuCuiRScmTqA","js":{"sites\/all\/modules\/contrib\/picture\/picturefill2\/picturefill.min.js":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/picture\/picture.min.js":1,"sites\/all\/modules\/custom\/aepluspaywall\/aepluspaywall.js":1,"0":1,"1":1,"\/\/ajax.googleapis.com\/ajax\/libs\/jquery\/2.1.4\/jquery.min.js":1,"2":1,"misc\/jquery.once.js":1,"misc\/drupal.js":1,"3":1,"4":1,"5":1,"public:\/\/languages\/fr__9XGZiBZD_in5pXcFHVxIwT9UWXhYWXhTneHE064ZDc.js":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/page_load_progress\/js\/page_load_progress.js":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/extlink\/js\/extlink.js":1,"sites\/all\/themes\/alternatives-economiques-main\/assets\/build\/js\/main.js":1},"css":{"modules\/system\/system.base.css":1,"modules\/system\/system.menus.css":1,"modules\/system\/system.messages.css":1,"modules\/system\/system.theme.css":1,"sites\/all\/modules\/custom\/ae_ckeditor_custom\/footnotes.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/date\/date_api\/date.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/date\/date_popup\/themes\/datepicker.1.7.css":1,"modules\/comment\/comment.css":1,"modules\/field\/theme\/field.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/field_hidden\/field_hidden.css":1,"modules\/node\/node.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/page_load_progress\/css\/page_load_progress.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/picture\/picture_wysiwyg.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/relation_add\/relation_add.css":1,"modules\/search\/search.css":1,"modules\/user\/user.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/workflow\/workflow_admin_ui\/workflow_admin_ui.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/extlink\/css\/extlink.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/views\/css\/views.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/ckeditor\/css\/ckeditor.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/adminimal_admin_menu\/adminimal_admin_menu.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/ctools\/css\/ctools.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/genpass\/genpass.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/panels\/css\/panels.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/typogrify\/typogrify.css":1,"sites\/all\/modules\/contrib\/node_embed\/plugins\/node_embed\/node_embed.css":1,"sites\/all\/themes\/alternatives-economiques-main\/test.css":1,"sites\/all\/themes\/alternatives-economiques-main\/assets\/build\/css\/app.css":1,"sites\/all\/themes\/alternatives-economiques-main\/additional.css":1}},"page_load_progress":{"delay":"10","elements":""},"dataLayer_adds":{"page_type":"none","customPaywallLimit":false},"aepluspaywall":{"gauth_client_id":"433535592340-a9uvedk8ff3ibmdd7ut9ht1jfbethqgg.apps.googleusercontent.com"},"extlink":{"extTarget":"_blank","extClass":0,"extLabel":"(link is external)","extImgClass":0,"extIconPlacement":0,"extSubdomains":1,"extExclude":"","extInclude":"","extCssExclude":"","extCssExplicit":"","extAlert":0,"extAlertText":"This link will take you to an external web site.","mailtoClass":0,"mailtoLabel":"(link sends e-mail)","extUseFontAwesome":0},"ae_piwikpro_consent":{"privacy_link":"\/node\/85023"}}); //--><!]]> </script> <!-- Pool --> <script src="https://assets.poool.fr/poool.min.js"></script> <link rel="apple-touch-icon" sizes="180x180" href="/sites/all/themes/alternatives-economiques-main/assets/apple-touch-icon.png"> <link rel="icon" type="image/png" href="/sites/all/themes/alternatives-economiques-main/assets/favicon-32x32.png" sizes="32x32"> <link rel="icon" type="image/png" href="/sites/all/themes/alternatives-economiques-main/assets/favicon-16x16.png" sizes="16x16"> <link rel="manifest" href="/sites/all/themes/alternatives-economiques-main/assets/manifest.json"> <link rel="mask-icon" href="/sites/all/themes/alternatives-economiques-main/assets/safari-pinned-tab.svg" color="#ff003c"> <link rel="shortcut icon" href="/sites/all/themes/alternatives-economiques-main/assets/favicon.ico"> <meta name="msapplication-config" content="/sites/all/themes/alternatives-economiques-main/assets/browserconfig.xml"> <meta name="theme-color" content="#ff003c"> </head> <body class="html not-front not-logged-in no-sidebars page-node page-node- page-node-83019 i18n-fr" > <script type="text/javascript"> (function (window, document, dataLayerName, id) { window[dataLayerName] = window[dataLayerName] || [], window[dataLayerName].push({ start: (new Date).getTime(), event: "stg.start" }); var scripts = document.getElementsByTagName('script')[0], tags = document.createElement('script'); function stgCreateCookie(a, b, c) { var d = ""; if (c) { var e = new Date; e.setTime(e.getTime() + 24 * c * 60 * 60 * 1e3), d = "; expires=" + e.toUTCString() } document.cookie = a + "=" + b + d + "; path=/" } var isStgDebug = (window.location.href.match("stg_debug") || document.cookie.match("stg_debug")) && !window.location.href.match("stg_disable_debug"); stgCreateCookie("stg_debug", isStgDebug ? 1 : "", isStgDebug ? 14 : -1); var qP = []; dataLayerName !== "dataLayer" && qP.push("data_layer_name=" + dataLayerName), isStgDebug && qP.push("stg_debug"); var qPString = qP.length > 0 ? ("?" + qP.join("&")) : ""; tags.async = !0, tags.src = "https://alternatives-economiques.containers.piwik.pro/" + id + ".js" + qPString, scripts.parentNode.insertBefore(tags, scripts); !function (a, n, i) { a[n] = a[n] || {}; for (var c = 0; c < i.length; c++) { !function (i) { a[n][i] = a[n][i] || {}, a[n][i].api = a[n][i].api || function () { var a = [].slice.call(arguments, 0); "string" == typeof a[0] && window[dataLayerName].push({ event: n + "." + i + ":" + a[0], parameters: [].slice.call(arguments, 1) }) } }(i[c]) } }(window, "ppms", ["tm", "cm"]); })(window, document, 'dataLayer', 'ac270b87-50c7-4770-9b9b-35d027215488'); </script> <noscript> <iframe src="https://alternatives-economiques.containers.piwik.pro/ac270b87-50c7-4770-9b9b-35d027215488/noscript.html" height="0" width="0" style="display:none;visibility:hidden"></iframe> </noscript> <div id="header-wrapper" class="c-header-wrapper "> <header id="header" role="banner" class="c-header"> <div class="c-header__inner"> <div class="c-header__logo"><a href="/" class="c-header__logo__link"> <div class="u-vishidden">Alternatives Economiques</div> <img src="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/all/themes/alternatives-economiques-main/assets/logo-alternatives-economiques.svg" alt="Alternatives Economiques"> </a> </div> <div class="c-header__content"> <div class="c-header__content__row"> <div class="c-header__cta"> <a href="/kiosque" class="icon--monthly">Nos publications</a> <a href="" class="icon--mail" data-ae-newsletter data-ae-newsletter-id="Ji6fESGQ8i0G8g0bftC1ASNmDn18z9MiNj3Y21Eg_DN1La6cgB29zaDaqiIq9uF6cjxZnUt2SK" >Recevez notre newsletter</a> <a href="/type-de-document/dossierserie" class="icon--dossier" class="icon--monthly">Nos dossiers</a> </div> <div id="user-logger-ajax-target"></div> </div> <div class="c-header__content__row no_justify"> <a href="https://abos.alternatives-economiques.fr/" class="c-header__c-btn__abo">S'abonner</a> <nav class="c-header__menu"> <a class="c-header__menu__item--budget 2025" href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2557">Budget 2025</a> <a class="c-header__menu__item--Économie" href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/60">Économie</a> <a class="c-header__menu__item--social" href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/68">Social</a> <a class="c-header__menu__item--société" href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/69">Société</a> <a class="c-header__menu__item--international" href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/65">International</a> <a class="c-header__menu__item--entreprise" href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/61">Entreprise</a> <a class="c-header__menu__item--écologie" href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/62">écologie</a> <a class="c-header__menu__item--agir" href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1545">Agir</a> </nav> <form action="/search/solr" role="search" id="header-search" class="c-header__search" method="get"> <div class="c-header__search__wrapper c-forms"> <input type="search" name="search" id="main-search" placeholder="Rechercher ..." class="c-header__search__field"> <input type="submit" value="Rechercher" class="c-header__search__input"> </div> <div class="c-header__search__trigger"> <label for="main-search" class="c-header__search__label icon--magnifier"></label> </div> </form> <div class="c-header__navigation"> <a href="#" id="navigation-trigger" tabindex="0" class="c-header__navigation__trigger"> <span class="c-header__navigation__trigger__label"> Menu </span> <i role="presentation" aria-hidden="true" class="c-header__navigation__trigger__icon"></i> </a> <div id="mega-menu" class="c-mega-menu"> <div class="c-mega-menu__content"> <div class="c-mega-menu__zone c-mega-menu__kiosk"> <div class="c-mega-menu__zone__title"> <span>Kiosque</span> </div> <div class="c-mega-menu__zone__content"> <article class="c-promo"> <div class="c-promo__figure"> <img src=https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/styles/couverture/public/issue/hs130_couv_bd.webp?orig=jpg&itok=fxqMxafj> </div> <div class="c-promo__content"> <header class="c-promo__content__header"><span class="c-promo__surtitle">HORS-SéRIE N°130 - 01/2025 - 9,80 €</span> <h2 class="c-promo__title">Déchiffrer 2025</h2> </header> <footer class="c-promo__content__footer"> <ul class="c-promo__content__footer__cta"> <li><a href="https://abo.alternatives-economiques.fr/shopping-cart/addPanier/parution/AE/113352" class="c-btn">J'achète ce numéro</a></li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/dechiffrer2025" class="c-btn">Voir sommaire</a></li> </ul> </footer> <div class="c-promo__content__subfooter"> <ul class="u-inline-list"> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/Dossier-Web_fr_13.html">Nos dossiers numériques</a></li> <li><a href="https://abo.alternatives-economiques.fr/vpc/revues">Nos publications</a></li> </ul> </div> </div> </article> </div> </div> <div class="c-mega-menu__zone c-mega-menu__thema"> <div class="c-mega-menu__zone__title"> <span>Rubriques</span> </div> <div class="c-mega-menu__zone__content"> <ul class="c-mega-menu__list"> <li class="s-thema--idees"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1666">Idées</a> <i role="presentation" aria-hidden="true" tabindex="0" class="js-dropdown icon--arrow-down c-mega-menu__dropdown"></i> <ul> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2552">Opinions</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2533">Culture</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/130">En direct de la recherche</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2389">Sociorama</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1296">Histoire</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/700">Tribune</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1669">Théorie</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1667">Face-à-face</a> </li> </ul> </li> <li class="s-thema--international"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/65">International</a> <i role="presentation" aria-hidden="true" tabindex="0" class="js-dropdown icon--arrow-down c-mega-menu__dropdown"></i> <ul> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2555">Élections européennes</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/63">Europe</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2546">Ukraine</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1650">Allemagne</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/660">Grèce</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1050">Royaume-Uni</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1651">Espagne</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1637">Etats-Unis</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1652">Amérique du sud</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1653">Asie</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1655">Chine</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1656">Japon</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1654">Afrique</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1657">Géopolitique</a> </li> </ul> </li> <li class="s-thema--environnement"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/62">Environnement</a> <i role="presentation" aria-hidden="true" tabindex="0" class="js-dropdown icon--arrow-down c-mega-menu__dropdown"></i> <ul> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1619">Energie</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/175">Climat</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1649">Pollution</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1646">Biodiversité</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1682">Agriculture</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1647">Transport</a> </li> </ul> </li> <li class="s-thema--societe"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/69">Société</a> <i role="presentation" aria-hidden="true" tabindex="0" class="js-dropdown icon--arrow-down c-mega-menu__dropdown"></i> <ul> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/249">Education</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1662">Logement</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1658">Inégalités</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1673">Revenus</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1659">Genre</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1664">Politique</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1660">Libertés</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/428">Immigration</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1661">Territoires</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1665">Population</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1663">Familles</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1298">Réfugiés</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1048">Jeunes</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2556">Législatives</a> </li> </ul> </li> <li class="s-thema--agir"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1545">Agir</a> <i role="presentation" aria-hidden="true" tabindex="0" class="js-dropdown icon--arrow-down c-mega-menu__dropdown"></i> <ul> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1607">Economie sociale et solidaire</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1642">Responsabilité sociale</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/511">Des idées pour sortir de la crise</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1002">Lanceurs d'alerte</a> </li> </ul> </li> <li class="s-thema--data"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/data">Data</a> <i role="presentation" aria-hidden="true" tabindex="0" class="js-dropdown icon--arrow-down c-mega-menu__dropdown"></i> <ul> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2407">À la carte</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2542">Graphorama</a> </li> </ul> </li> <li class="s-thema--podcast"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/thematiques/podcast">Podcast</a> </li> <li class="s-thema--video"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/thematiques/video">Vidéo</a> </li> <li class="s-thema--dessin"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/dessin">Dessin</a> </li> <li class="s-thema--grandsformats"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/grands-formats">Grands Formats</a> </li> <li class="s-thema--lectures"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/livres">Lectures</a> </li> <li class="s-thema--social"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/68">Social</a> <i role="presentation" aria-hidden="true" tabindex="0" class="js-dropdown icon--arrow-down c-mega-menu__dropdown"></i> <ul> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1608">Emploi</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1136">Chômage</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1613">Protection sociale</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1615">Retraites</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1616">Santé</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1610">Travail</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1592">Relations sociales</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1618">Salaires</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1617">Formation</a> </li> </ul> </li> <li class="s-thema--entreprise"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/61">Entreprise</a> <i role="presentation" aria-hidden="true" tabindex="0" class="js-dropdown icon--arrow-down c-mega-menu__dropdown"></i> <ul> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1638">Industrie</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1639">Services</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1643">Numérique</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1612">Management</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1641">Innovation</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1645">Commerce extérieur</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1644">Gestion</a> </li> </ul> </li> <li class="s-thema--economie"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/60">Economie</a> <i role="presentation" aria-hidden="true" tabindex="0" class="js-dropdown icon--arrow-down c-mega-menu__dropdown"></i> <ul> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2551">Inflation</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1595">Conjoncture</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2557">Budget 2025</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1602">Budget</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1670">Fiscalité</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1597">Politiques publiques</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1605">Commerce</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1604">Mondialisation</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1606">Consommation</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1598">Finance</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1671">Politique monétaire</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1603">Services publics</a> </li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/1600">Dette</a> </li> </ul> </li> <li class="s-thema--idees-debats"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/taxonomy/term/2554">Idées&débats</a> </li> </ul> </div> </div> <div class="c-mega-menu__zone c-mega-menu__shop"> <div class="c-mega-menu__zone__title"> <span>Services</span> </div> <div class="c-mega-menu__zone__content"> <ul class="c-mega-menu__list"> <div id="user-short-ajax-target" class="u-is-hidden-desktop"></div> <li> <a href="/search/solr" class="icon--magnifier"> Rechercher </a> </li> <li class="u-is-hidden-desktop"> <a href="/kiosque" class="icon--monthly"> Nos publications </a> </li> <li> <a href="/newsletter" class="icon--mail"> Newsletter </a> </li> <li> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/app" class="icon--app"> Nos applis </a> </li> <li> <a href="/articles-recents" class="icon--book"> Articles Récents </a> </li> <li> <a href="/type-de-document/dossierserie" class="icon--dossier"> Nos dossiers </a> </li> <li> <a href="/dictionnaire" class="icon--dictionary"> Dictionnaire </a> </li> <li> <a href="https://abo.alternatives-economiques.fr/adhesion-association-lecteurs"> L'association des lecteurs </a> </li> <li class="u-is-hidden-mobile"> <a href="https://abo.alternatives-economiques.fr/faq"> FAQ </a> </li> <li class="u-is-hidden-mobile"> <a href="https://www.alternatives-economiques.fr/annonceurs-080720168692.html"> Annonceurs </a> </li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </header> <!-- Insertion bandeau info ici --> </div> <div id="user-full-ajax-target"></div> <!-- Messages --> <main role="main" class=""> <div class="c-cms-tools"> <div class="o-grid"> </div> </div> <div class="region region-content"> <div id="block-system-main" class="block block-system"> <div class="content"> La page demandée "/poutine--l-impasse-autoritaire--introduction-du-dossier-_fr_art_749_29392.html" n'a pas pu être trouvée. </div> </div> </div> <div class="o-zone o-zone--advert"> <div class="o-grid"> <div class="o-grid__row"> <div class="o-col"> <div class="o-cell--full"> <div class="c-advert" id="sas_46223"></div> <script type="text/javascript"> </script> </div> </div> </div> </div> </div> </main> <footer role="contentinfo" class="c-footer o-zone"> <div class="c-footer__inner o-grid"> <div class="o-grid__row"> <div class="c-footer__section o-col--one-third--medium"> <h2 class="c-footer__title">Contactez-nous</h2> <ul> <li><a href="https://abo.alternatives-economiques.fr/contact">Service relations clients</a></li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/contacts-060720168669.html">Rédaction</a></li> <li><a href="https://www.helloasso.com/associations/association-des-lecteurs-d-alternatives-economiques">Association des lecteurs</a></li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/signaler-un-contenu-illicite-060720168668.html">Signaler un contenu illicite</a> </li> </ul> <ul> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/projet-dalternatives-economiques-070720168677.html">Qui sommes-nous ?</a></li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/conditions-generales-de-vente-dutilisation-070720168674.html">CGV/CGU</a></li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/informations-legales-060720168667.html">Mentions Légales</a></li> <li><a href="https://www.alternatives-economiques.fr/node/85023">Politique de protection des données personnelles</a></li> <li><a href="/faq">FAQ</a></li> </ul> <img src="/sites/all/themes/alternatives-economiques-main/assets/logo-alternatives-economiques.svg" alt="" class="c-footer__logo"> </div> <div class="c-footer__section o-col--one-third--medium"> <h2 class="c-footer__title">Suivez-nous</h2> <ul class="c-social--inline"> <li class="c-social__item"><a href="https://www.facebook.com/AlternativesEconomiques" class="icon--facebook"><span class="u-vishidden">Facebook</span></a></li> <li class="c-social__item"><a href="https://bsky.app/profile/alternatives-economiques.fr" class="icon--bluesky"><span class="u-vishidden">Bluesky</span></a></li> <li class="c-social__item"><a href="https://www.instagram.com/alternatives_economiques/" class="icon--instagram"><span class="u-vishidden">Instagram</span></a></li> <li class="c-social__item"><a href="/rss.xml" class="icon--rss"><span class="u-vishidden">Rss</span></a></li> </ul> <div class="typo-h2 c-footer__title c-footer__newsletter__title" id="footer_newsletter"> <i class="icon--mail"></i> <a data-ae-newsletter data-ae-newsletter-id="Ji6fESGQ8i0G8g0bftC1ASNmDn18z9MiNj3Y21Eg_DN1La6cgB29zaDaqiIq9uF6cjxZnUt2SK" href="#" style="color: #FFF;">Inscrivez-vous à notre newsletter</a> </div> </div> <article class="c-footer__section o-col--one-third--medium"> <div class="c-footer__promo o-col--half"> <img src=https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/styles/couverture/public/issue/hs130_couv_bd.webp?orig=jpg&itok=fxqMxafj> <a href="https://abo.alternatives-economiques.fr/shopping-cart/addPanier/parution/AE/113352" class="c-btn--secondary">J'achète</a> <a href="https://abos.alternatives-economiques.fr/?path=footer" class="c-btn--secondary--ghost">Je m'abonne</a></div> </article> </div> </div> </footer> <script type="text/javascript" src="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/js/js_7Ukqb3ierdBEL0eowfOKzTkNu-Le97OPm-UqTS5NENU.js"></script> <script type="text/javascript" src="https://www.alternatives-economiques.fr/sites/default/files/public/js/js_LkzHEskpSLEFN3NZxKTF7x3qtBVb_aZB0jVThE3FuZM.js"></script> <div id="cookies_consent" class="cookies__wrapper" style="display: none;"> <div class="cookies__content o-grid"> <div class="cookies__panel first-panel" id="cookies_consent--first_panel"> <form class="c-form"> <h2>Vos données, vos choix</h2> <div class="scroll_me"> <p>Nous utilisons des cookies ou technologies similaires pour stocker et/ou accéder à des données personnelles non sensibles stockées sur votre terminal et que nous traitons afin de réaliser des statistiques, mesurer les performances du site, afficher de la publicité et faire la promotion de notre journal.</p> <p><b>Alternatives Economiques est une coopérative qui appartient à ses salariés et à ses lecteurs</b>. Nous sommes fiers de cette indépendance, rare dans le paysage médiatique actuel, et qui repose essentiellement sur les abonnements. Notre rédaction s’engage chaque jour à décrypter pour vous l’actualité économique, sociale et environnementale. Accepter les cookies ou technologies similaires, c’est aussi une façon de nous soutenir.</p> <p>Vous pouvez bien sûr revenir sur vos choix à tout moment en utilisant le lien <a href="#" id="cookies__parameters" class="cookies__parameters">paramétrer les cookies sur ce site</a> situé dans notre politique de gestion des cookies.</p> </div> <div class="c-forms__actions"> <div class="c-forms__error icon--error"></div> <input type="submit" id="reject-all" value="Refuser" class="c-btn c-btn--secondary--ghost"/> <input type="submit" id="agree-all" value="Accepter" class="c-btn"/> </div> </form> </div> <div class="cookies__panel second-panel" id="cookies_consent--second_panel" style="display: none;"> <form class="c-form"> <a href="#" id="cookies__link-back" class="link-back icon--arrow-left">Revenir à l’étape précédente</a> <h2>Paramètres des préférences de la confidentialité</h2> <div class="scroll_me"> <p>Lorsque vous consultez un site Web, des données peuvent être stockées dans votre navigateur ou récupérées à partir de celui-ci, généralement sous la forme de cookies. Ces informations peuvent porter sur vous, sur vos préférences ou sur votre appareil et sont principalement utilisées pour s'assurer que le site Web fonctionne correctement. Les informations ne permettent généralement pas de vous identifier directement, mais peuvent vous permettre de bénéficier d'une expérience Web personnalisée. Parce que nous respectons votre droit à la vie privée, nous vous donnons la possibilité de ne pas autoriser certains types de cookies. Toutefois, si vous bloquez certains types de cookies, votre expérience de navigation et les services que nous sommes en mesure de vous offrir peuvent être impactés.</p> <a id="cookies__more-link" href="#" target="_blank">En savoir plus</a> <h3>Gérer les préférences de consentement</h3> <p><em>Vous pouvez faire votre choix, pour chaque catégorie, en activant ou désactivant le bouton interrupteur.</em></p> <div class="cookie"> <label> <svg width="16" height="16" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <path stroke="#fff" stroke-width="2" stroke-linecap="round" d="M3 8h11M8.529 2.882v10.236"/> </svg> <span class="label">Cookies strictement nécessaires au fonctionnement du site</span> <span class="no_actions">Toujours actif</span> </label> </div> <div class="cookie-list"> </div> <div class="c-forms__actions" id="confirm-choices"> <div class="c-forms__error icon--error"></div> <input type="submit" value="Confirmer la sélection" class="c-btn"/> </div> </div> </form> </div> </div> </div> <div class="o-zone o-zone--advert"> <div class="o-grid"> <div class="o-grid__row"> <div class="o-col"> <div class="o-cell--full"> <div class="c-advert" id="sas_84302"></div> <script type="text/javascript"> /*global sas*/ jQuery( document ).ajaxComplete(function() { if (typeof Drupal.settings.advert_access !== 'undefined') { if (!Drupal.settings.advert_access_done) { Drupal.settings.advert_access_done = []; } if (Drupal.settings.advert_access && !Drupal.settings.advert_access_done.includes(84302)) { var formatId = 84302; if (window.matchMedia("(max-width: 720px)").matches) { let formatIdMobile = 53952; jQuery('#sas_' + formatId).attr('id', 'sas_' + formatIdMobile); formatId = formatIdMobile; } window.addEventListener( "sas_setup", (e) => { sas.call("std", { siteId: sas_siteid, pageId: sas_pageid, formatId: formatId, target: '' }, { onNoad: function (data) { jQuery('#' + data.tagId).closest('.o-zone--advert').remove(); } }); } ); }; // Avoid multiple calls Drupal.settings.advert_access_done.push(84302); } }); </script> </div> </div> </div> </div> </div> </body> </html>