CINXE.COM
نبرد کییف (۱۹۴۱) - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>نبرد کییف (۱۹۴۱) - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"d8df56ac-6ef2-4d04-84a2-cc2afca54ccc","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"نبرد_کییف_(۱۹۴۱)","wgTitle":"نبرد کییف (۱۹۴۱)","wgCurRevisionId":40306045,"wgRevisionId":40306045,"wgArticleId":394399,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["پیوند رده انبار از ویکیداده","مقالههای خرد جنگ","آلمان نازی","اوکراین در ۱۹۴۱ (میلادی)","تاریخ کییف","تاریخ نظامی کییف","جدالها و عملیاتهای جنگ جهانی دوم", "درگیریها در ۱۹۴۱ (میلادی)","رویدادهای اوت ۱۹۴۱","رویدادهای سپتامبر ۱۹۴۱","کییف در سده ۲۰ (میلادی)","محاصرهها در جنگ جهانی دوم","نبردها و عملیاتهای جبهه شرقی جنگ جهانی دوم","نبردهای آلمان در جنگ جهانی دوم","نبردهای اتحاد شوروی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"نبرد_کییف_(۱۹۴۱)","wgRelevantArticleId":394399,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"}, "wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q162284","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles": "ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions", "wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Ruined_Kiev_in_WWII.jpg/1200px-Ruined_Kiev_in_WWII.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="762"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Ruined_Kiev_in_WWII.jpg/800px-Ruined_Kiev_in_WWII.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="508"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Ruined_Kiev_in_WWII.jpg/640px-Ruined_Kiev_in_WWII.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="407"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="نبرد کییف (۱۹۴۱) - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکیپدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکیپدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-نبرد_کییف_۱۹۴۱ rootpage-نبرد_کییف_۱۹۴۱ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پسزمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکینویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکیپدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکیپدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکیپدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکیپدیا" aria-label="جستجو در ویکیپدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکیپدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" title="از شما دعوت میشود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" title="توصیه میشود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینههای بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" title="از شما دعوت میشود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" title="توصیه میشود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحههایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایشکردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایشها انجام شده از این نشانی آیپی [y]" accesskey="y"><span>مشارکتها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایشهای این نشانی آیپی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-پیشزمینه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیشزمینه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>پیشزمینه</span> </div> </a> <ul id="toc-پیشزمینه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-حرکت_ورماخت_به_سمت_کییف" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#حرکت_ورماخت_به_سمت_کییف"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>حرکت ورماخت به سمت کییف</span> </div> </a> <ul id="toc-حرکت_ورماخت_به_سمت_کییف-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تغییر_راهبرد_ورماخت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تغییر_راهبرد_ورماخت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>تغییر راهبرد ورماخت</span> </div> </a> <ul id="toc-تغییر_راهبرد_ورماخت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-طرح_مقابله_استاوکا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#طرح_مقابله_استاوکا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>طرح مقابله استاوکا</span> </div> </a> <ul id="toc-طرح_مقابله_استاوکا-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ادامه_حرکت_گروه_ارتش_جنوب" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ادامه_حرکت_گروه_ارتش_جنوب"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>ادامه حرکت گروه ارتش جنوب</span> </div> </a> <ul id="toc-ادامه_حرکت_گروه_ارتش_جنوب-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-چرخش_نیروهای_گروه_ارتش_مرکز_به_جنوب" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#چرخش_نیروهای_گروه_ارتش_مرکز_به_جنوب"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>چرخش نیروهای گروه ارتش مرکز به جنوب</span> </div> </a> <ul id="toc-چرخش_نیروهای_گروه_ارتش_مرکز_به_جنوب-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ورود_گودریان_به_اوکراین" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ورود_گودریان_به_اوکراین"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>ورود گودریان به اوکراین</span> </div> </a> <ul id="toc-ورود_گودریان_به_اوکراین-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-عبور_گروه_ارتش_جنوب_از_دنیپر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#عبور_گروه_ارتش_جنوب_از_دنیپر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>عبور گروه ارتش جنوب از دنیپر</span> </div> </a> <ul id="toc-عبور_گروه_ارتش_جنوب_از_دنیپر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ضد_حمله_جبهه_بریانسک" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ضد_حمله_جبهه_بریانسک"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>ضد حمله جبهه بریانسک</span> </div> </a> <ul id="toc-ضد_حمله_جبهه_بریانسک-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-بحث_پیرامون_ادامه_عملیات_ورماخت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#بحث_پیرامون_ادامه_عملیات_ورماخت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>بحث پیرامون ادامه عملیات ورماخت</span> </div> </a> <ul id="toc-بحث_پیرامون_ادامه_عملیات_ورماخت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ادامه_پیشروی_گودریان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ادامه_پیشروی_گودریان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>ادامه پیشروی گودریان</span> </div> </a> <ul id="toc-ادامه_پیشروی_گودریان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-قربانی_شدن_جبهه_جنوب_غربی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#قربانی_شدن_جبهه_جنوب_غربی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>قربانی شدن جبهه جنوب غربی</span> </div> </a> <ul id="toc-قربانی_شدن_جبهه_جنوب_غربی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تکمیل_محاصره" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تکمیل_محاصره"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳</span> <span>تکمیل محاصره</span> </div> </a> <ul id="toc-تکمیل_محاصره-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-اقدام_برای_عقبنشینی_جبهه_جنوب_غربی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اقدام_برای_عقبنشینی_جبهه_جنوب_غربی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۴</span> <span>اقدام برای عقبنشینی جبهه جنوب غربی</span> </div> </a> <ul id="toc-اقدام_برای_عقبنشینی_جبهه_جنوب_غربی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-انهدام_نیروهای_در_محاصره" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انهدام_نیروهای_در_محاصره"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۵</span> <span>انهدام نیروهای در محاصره</span> </div> </a> <ul id="toc-انهدام_نیروهای_در_محاصره-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیامدها_و_گمانهزنیها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیامدها_و_گمانهزنیها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۶</span> <span>پیامدها و گمانهزنیها</span> </div> </a> <ul id="toc-پیامدها_و_گمانهزنیها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-یادداشتها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#یادداشتها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۷</span> <span>یادداشتها</span> </div> </a> <ul id="toc-یادداشتها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پانویس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پانویس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۸</span> <span>پانویس</span> </div> </a> <ul id="toc-پانویس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۹</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">نبرد کییف (۱۹۴۱)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقالهای به یک زبان دیگر بروید. به ۳۹ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-39" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۳۹ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%83%D8%A9_%D9%83%D9%8A%D9%8A%D9%81_(1941)" title="معركة كييف (1941)–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="معركة كييف (1941)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%A6%D9%81_%D8%AF%D8%A4%DB%8C%D9%88%D8%B4%D9%88_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="کیئف دؤیوشو (۱۹۴۱)–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کیئف دؤیوشو (۱۹۴۱)" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B8_%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2_(1941)" title="Битка при Киев (1941)–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Битка при Киев (1941)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Batalla_de_K%C3%ADiv_(1941)" title="Batalla de Kíiv (1941)–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Batalla de Kíiv (1941)" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Bitva_o_Kyjevsk%C3%BD_kotel" title="Bitva o Kyjevský kotel–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Bitva o Kyjevský kotel" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Slaget_om_Kijev_(1941)" title="Slaget om Kijev (1941)–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Slaget om Kijev (1941)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Schlacht_um_Kiew_(1941)" title="Schlacht um Kiew (1941)–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Schlacht um Kiew (1941)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9A%CE%B9%CE%AD%CE%B2%CE%BF%CF%85" title="Μάχη του Κιέβου–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Μάχη του Κιέβου" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Kiev_(1941)" title="Battle of Kiev (1941)–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Battle of Kiev (1941)" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Batalo_de_Kievo_(1941)" title="Batalo de Kievo (1941)–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Batalo de Kievo (1941)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Batalla_de_Kiev_(1941)" title="Batalla de Kiev (1941)–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Batalla de Kiev (1941)" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kiievi_lahing" title="Kiievi lahing–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Kiievi lahing" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kiovan_taistelu" title="Kiovan taistelu–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kiovan taistelu" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bataille_de_Kiev_(1941)" title="Bataille de Kiev (1941)–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bataille de Kiev (1941)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%A8%D7%91_%D7%A7%D7%99%D7%99%D7%91_(1941)" title="קרב קייב (1941)–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="קרב קייב (1941)" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Kijevi_csata_(1941)" title="Kijevi csata (1941)–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kijevi csata (1941)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pertempuran_Kiev_(1941)" title="Pertempuran Kiev (1941)–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Pertempuran Kiev (1941)" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Battaglia_della_sacca_di_Kiev" title="Battaglia della sacca di Kiev–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Battaglia della sacca di Kiev" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AD%E3%82%A8%E3%83%95%E3%81%AE%E6%88%A6%E3%81%84_(1941%E5%B9%B4)" title="キエフの戦い (1941年)–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="キエフの戦い (1941年)" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%82%A4%EC%98%88%ED%94%84_%EC%A0%84%ED%88%AC_(1941%EB%85%84)" title="키예프 전투 (1941년)–کرهای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="키예프 전투 (1941년)" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کرهای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kijevo_m%C5%AB%C5%A1is_(1941_m.)" title="Kijevo mūšis (1941 m.)–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kijevo mūšis (1941 m.)" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pertempuran_Kiev_(1941)" title="Pertempuran Kiev (1941)–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pertempuran Kiev (1941)" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_om_Kiev_(1941)" title="Slag om Kiev (1941)–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Slag om Kiev (1941)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Slaget_om_Kiev_(1941)" title="Slaget om Kiev (1941)–نروژی بوکمُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Slaget om Kiev (1941)" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوکمُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Batalha_de_Kiev_(1941)" title="Batalha de Kiev (1941)–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Batalha de Kiev (1941)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_o_Kij%C3%B3w_(1941)" title="Bitwa o Kijów (1941)–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Bitwa o Kijów (1941)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Batalha_de_Kiev_(1941)" title="Batalha de Kiev (1941)–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Batalha de Kiev (1941)" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/B%C4%83t%C4%83lia_de_la_Kiev_(1941)" title="Bătălia de la Kiev (1941)–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Bătălia de la Kiev (1941)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Киевская стратегическая оборонительная операция–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Киевская стратегическая оборонительная операция" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Bitka_o_Kyjev_(1941)" title="Bitka o Kyjev (1941)–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Bitka o Kyjev (1941)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%B7%D0%B0_%D0%9A%D0%B8%D1%98%D0%B5%D0%B2_(1941)" title="Битка за Кијев (1941)–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Битка за Кијев (1941)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Slaget_vid_Kiev_(1941)" title="Slaget vid Kiev (1941)–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Slaget vid Kiev (1941)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AF%80%E0%AE%B5%E0%AF%8D_%E0%AE%9A%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%88_(1941)" title="கீவ் சண்டை (1941)–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கீவ் சண்டை (1941)" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%9F_(%E0%B8%84.%E0%B8%A8._1941)" title="ยุทธการที่เคียฟ (ค.ศ. 1941)–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ยุทธการที่เคียฟ (ค.ศ. 1941)" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kiev_Muharebesi_(1941)" title="Kiev Muharebesi (1941)–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kiev Muharebesi (1941)" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D0%B5_(1941)" title="Киев операциясе (1941)–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Киев операциясе (1941)" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%B7%D0%B0_%D0%9A%D0%B8%D1%97%D0%B2_(1941)" title="Битва за Київ (1941)–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Битва за Київ (1941)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BA%ADn_Kiev_(1941)" title="Trận Kiev (1941)–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Trận Kiev (1941)" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9F%BA%E8%BC%94%E6%88%B0%E5%BD%B9_(1941%E5%B9%B4)" title="基輔戰役 (1941年)–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="基輔戰役 (1941年)" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q162284#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بینزبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=history" title="نسخههای پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینههای بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عملها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="فهرست همهٔ صفحههایی که به این صفحه پیوند میدهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحههایی که این صفحه به آنها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکیپدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پروندههای دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحههای ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحههای ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&oldid=40306045" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29&id=40306045&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2586%25D8%25A8%25D8%25B1%25D8%25AF_%25DA%25A9%25DB%258C%25E2%2580%258C%25DB%258C%25D9%2581_%28%25DB%25B1%25DB%25B9%25DB%25B4%25DB%25B1%29"><span>دریافت نشانی کوتاهشده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2586%25D8%25A8%25D8%25B1%25D8%25AF_%25DA%25A9%25DB%258C%25E2%2580%258C%25DB%258C%25D9%2581_%28%25DB%25B1%25DB%25B9%25DB%25B4%25DB%25B1%29"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخهبرداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29&action=show-download-screen"><span>بارگیری بهصورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژههای دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Battle_of_Kiev_(1941)" hreflang="en"><span>ویکیانبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q162284" title="پیوند به آیتم متصلشدۀ مخزن دادهها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکیداده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33182524">@media all and (min-width:720px){.mw-parser-output .desktop-float-left{box-sizing:border-box;float:left;clear:left}}.mw-parser-output .infobox.vevent .status>p:first-child{margin:0}</style><table class="infobox vevent" style="width:25.5em;border-spacing:2px;"><tbody><tr><th class="summary" colspan="2" style="background-color:#C3D6EF;text-align:center;vertical-align:middle;font-size:110%;">نخستین نبرد کییف</th></tr><tr><td colspan="2" style="background-color:#DCDCDC;text-align:center;vertical-align:middle;">بخشی از <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="جبهه شرقی جنگ جهانی دوم">جبهه شرقی</a> در <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جنگ جهانی دوم">جنگ جهانی دوم</a>.</td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;border-bottom:1px solid #aaa;line-height:1.5em;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Ruined_Kiev_in_WWII.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Ruined_Kiev_in_WWII.jpg/200px-Ruined_Kiev_in_WWII.jpg" decoding="async" width="200" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Ruined_Kiev_in_WWII.jpg/300px-Ruined_Kiev_in_WWII.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Ruined_Kiev_in_WWII.jpg/400px-Ruined_Kiev_in_WWII.jpg 2x" data-file-width="1925" data-file-height="1223" /></a></span></td></tr><tr><td colspan="2"><table style="width:100%;margin:0;padding:0;border:0;display:inline-table"><tbody><tr><th style="padding-left:1em">تاریخ</th><td>۶ اوت تا ۲۶ سپتامبر ۱۹۴۱ (۵۱ روز)</td></tr><tr><th style="padding-left:1em">موقعیت</th><td><div class="location"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81" title="استان کییف">استان کییف</a> ، شهر <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81" title="کییف">کییف</a>.<br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="جمهوری سوسیالیستی اوکراین شوروی"><img alt="جمهوری سوسیالیستی اوکراین شوروی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/23px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/35px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg/46px-Flag_of_the_Ukrainian_Soviet_Socialist_Republic_%281949%E2%80%931991%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="اوکراین شوروی">جمهوری سوسیالیستی شوروی اوکراین</a>.<br /> <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اتحاد جماهیر شوروی"><img alt="اتحاد جماهیر شوروی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/23px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/35px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/46px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span><big><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی">اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی</a>.</big></div></td></tr><tr><th style="padding-left:1em">نتایج</th><td class="status"> <ul><li>پیروزی قاطع <a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" title="ورماخت">ورماخت</a>.</li> <li>انهدام <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C_(%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C)" title="جبهه جنوب غربی (شوروی)">جبهه جنوب غربی شوروی</a>.</li></ul></td></tr><tr><th style="padding-left:1em">تغییرات<br />قلمرو</th><td> چیرگی تمام عیار <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی">رایش آلمان</a> بر <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="غرب اوکراین">غرب اوکراین</a>.</td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th colspan="2" style="background-color:#C3D6EF;text-align:center;vertical-align:middle;font-size:110%;">طرفهای درگیر</th></tr><tr><td style="width:50%;border-left:1px dotted #aaa;"> <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/22px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/33px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/44px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی">آلمان</a></td><td style="width:50%;padding-right:0.25em"> <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/22px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/33px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/44px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اتحاد جماهیر شوروی">اتحاد جماهیر شوروی</a></td></tr><tr><th colspan="2" style="background-color:#C3D6EF;text-align:center;vertical-align:middle;font-size:110%;">فرماندهان و رهبران</th></tr><tr><td style="width:50%;border-left:1px dotted #aaa;"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><div class="plainlist"><ul><li><b> <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی"><img alt="آلمان نازی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/23px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/35px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/46px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AA_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%B4%D8%AA%D8%AA" title="گرت فون روندشتت">گرت فون روندشتت</a></b></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی"><img alt="آلمان نازی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/23px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/35px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/46px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%88" title="والتر فون رایشناو">والتر فون رایشناو</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی"><img alt="آلمان نازی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/23px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/35px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/46px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D9%81%D9%88%D9%86_%DA%A9%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="ایوالت فون کلایست">ایوالت فون کلایست</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی"><img alt="آلمان نازی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/23px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/35px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/46px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B3_%DA%AF%D9%88%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاینتس گودریان">هاینتس گودریان</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی"><img alt="آلمان نازی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/23px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/35px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/46px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%81%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AE%D8%B3" title="ماکسیمیلیان فون وایخس">ماکسیمیلیان فون وایخس</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی"><img alt="آلمان نازی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/23px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/35px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/46px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%BE%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%84" title="کارل-هاینریش فون اشتولپناگل">کارل-هاینریش فون اشتولپناگل</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی"><img alt="آلمان نازی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/23px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/35px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/46px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D9%84%D8%A6%D9%88_%DA%AF%DB%8C%D8%B1_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%B4%D9%88%D9%BE%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF" title="لئو گیر فون شوپنبورگ">لئو گیر فون شوپنبورگ</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی"><img alt="آلمان نازی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/23px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/35px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/46px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%84%D8%AF%D8%B1" title="هانس فون اوبستفلدر">هانس فون اوبستفلدر</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی"><img alt="آلمان نازی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/23px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/35px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/46px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D9%85%D8%AF%D9%84" title="والتر مدل">والتر مدل</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی"><img alt="آلمان نازی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/23px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/35px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/46px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%87%D9%88%D8%A8%D9%87" title="هانس-والنتین هوبه">هانس-والنتین هوبه</a></li></ul></div></td><td style="width:50%;padding-right:0.25em"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"><div class="plainlist"><ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اتحاد جماهیر شوروی"><img alt="اتحاد جماهیر شوروی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/23px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/35px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/46px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C" title="سیمیون بودیونی">سیمیون بودیونی</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اتحاد جماهیر شوروی"><img alt="اتحاد جماهیر شوروی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/23px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/35px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/46px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%A9%D9%88" title="سیمیون تیموشنکو">سیمیون تیموشنکو</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اتحاد جماهیر شوروی"><img alt="اتحاد جماهیر شوروی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/23px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/35px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/46px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AE%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84_%DA%A9%DB%8C%D8%B1%D9%BE%D9%88%D9%86%D9%88%D8%B3" title="میخائیل کیرپونوس">میخائیل کیرپونوس</a></li><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اتحاد جماهیر شوروی"><img alt="اتحاد جماهیر شوروی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/23px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/35px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/46px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="دمیتری ریابیشف (صفحه وجود ندارد)">دمیتری ریابیشف</a></li></ul></div></td></tr><tr><th colspan="2" style="background-color:#C3D6EF;text-align:center;vertical-align:middle;font-size:110%;">قوا</th></tr><tr><td style="width:50%;border-left:1px dotted #aaa;"> </td><td style="width:50%;padding-right:0.25em"> <ul><li>در آغاز نبرد: <ul><li>۶۲۷٬۰۰۰ نفر<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKrivosheev1997114_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKrivosheev1997114-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul></li> <li>۱ سپتامبر ۱۹۴۱: <ul><li>۸۵۰٬۰۰۰ نفر<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001131-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul></li> <li>درون <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="محاصره نظامی">محاصره</a>: <ul><li>۴۵۲٬۷۰۰ نفر<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001131-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul></li></ul></td></tr><tr><th colspan="2" style="background-color:#C3D6EF;text-align:center;vertical-align:middle;font-size:110%;">تلفات و خسارات</th></tr><tr><td style="width:50%;border-left:1px dotted #aaa;"> </td><td style="width:50%;padding-right:0.25em"> <ul><li>ادعای شوروی: <ul><li>۷۰۰٬۰۰۰ نفر<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKrivosheev1997114_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKrivosheev1997114-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: <ul><li>۶۱۶٬۰۰۰ کشته، مفقود و اسیر<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKrivosheev1997114_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKrivosheev1997114-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: <ul><li>حداکثر ۲۲۲٬۰۰۰ اسیر<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984272_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984272-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul></li> <li>۸۴٬۰۰۰ مجروح و بیمار<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKrivosheev1997114_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKrivosheev1997114-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul></li></ul></li> <li>ادعای آلمان: <ul><li>۶۶۵٬۰۰۰ اسیر<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012301_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012301-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>۸۸۴ تانک<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012301_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012301-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>۳۷۱۸ توپ<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012301_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012301-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul></li></ul></td></tr></tbody></table> <p><b>نخستین نبرد کییِف</b> به نبردی در <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_(%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85)" title="جبهه شرقی (جنگ جهانی دوم)">جبهه شرقی</a> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جنگ جهانی دوم">جنگ جهانی دوم</a> گفته میشود که در اثر اقدام نیروهای <a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" title="ورماخت">ورماخت</a> در ماههای اوت و سپتامبر سال ۱۹۴۱ ، در جریان <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7" title="عملیات بارباروسا">عملیات بارباروسا</a>، برای به محاصره درآوردن نیروهای <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="ارتش سرخ">ارتش سرخ</a> در ناحیه <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81" title="کییف">کییف</a> به وقوع پیوست. از این نبرد در <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="تاریخ شوروی">تاریخ نظامی شوروی</a> تحت عنوان <b>عملیات دفاع راهبردی کییف</b> یاد میشود. طی این نبرد، پس از توقف حرکت <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2" title="گروه ارتش مرکز">گروه ارتش مرکز</a> ورماخت به سمت مسکو، بخشی از نیروهای زرهی آن در قالب <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_%DB%B2" class="mw-redirect" title="گروه زرهی ۲">گروه زرهی ۲</a> تحت امر <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B3_%DA%AF%D9%88%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاینتس گودریان">هاینتس گودریان</a> رو به جنوب چرخش کردند. با حرکت نیروهای <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8" title="گروه ارتش جنوب">گروه ارتش جنوب</a> ورماخت از گذرهای رود <a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%BE%D8%B1" class="mw-redirect" title="دنیپر">دنیپر</a> رو به شمال و اتصال آنها نیروهای <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B3_%DA%AF%D9%88%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاینتس گودریان">گودریان</a> در شرق کییف، بیشتر یگانهای <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C_(%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C)" title="جبهه جنوب غربی (شوروی)">جبهه جنوب غربی</a> ارتش سرخ به محاصره درآمدند و در نهایت به کمک پیادهنظام منهدم شدند. نبرد کییف بزرگترین <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="محاصره نظامی">محاصره نیروهای نظامی</a> در طول تاریخ بوده است که طی آن ۶۶۵ هزار <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="نیروی نظامی">نیروی نظامی</a> شوروی به اسارت نیروهای آلمانی درآمدند. با وجود گذاشتن نام: «نبرد کییف» بر این نبرد، خود شهر کییف نقشی کوچک و جانبی در درگیریها داشت و نبرد در منطقه وسیعی در <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="شرق اوکراین">شرق اوکراین</a> به وقوع پیوست. </p><p><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%81_%D9%87%DB%8C%D8%AA%D9%84%D8%B1" title="آدولف هیتلر">آدولف هیتلر</a>، پیشوای <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی">رایش سوم</a> نبرد کییف را «بزرگترین نبرد در تاریخ جهان» توصیف کرده است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012223_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012223-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیشزمینه"><span id=".D9.BE.DB.8C.D8.B4.E2.80.8C.D8.B2.D9.85.DB.8C.D9.86.D9.87"></span>پیشزمینه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: پیشزمینه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>طبق <a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%AD_%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7" title="طرح عملیاتی بارباروسا">طرح عملیاتی بارباروسا</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8" title="گروه ارتش جنوب">گروه ارتش جنوب</a> <a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" title="ورماخت">ورماخت</a> به فرماندهی فیلدمارشال <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AA_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%B4%D8%AA%D8%AA" title="گرت فون روندشتت">گرت فون روندشتت</a> میبایستی بر منطقه راهبردی <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین">اوکراین</a> مسلط میشد. قوای این نیرو میبایستی در یک <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%DA%AF%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="حرکت گازانبری">حرکت گازانبری</a> با شکستن دفاع مرزی <a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="شوروی">شوروی</a> و نفوذ پر شتاب ۶۵۰ کیلومتری در عمق اراضی آن، خود را به <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%BE%D8%B1" title="رود دنیپر">رود دنیپر</a> میرساندند و عمده نیروهای <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="ارتش سرخ">ارتش سرخ</a> در اوکراین را در غرب این رود به محاصره درمیآوردند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKamenir20093–4_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKamenir20093–4-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در طرف مقابل، فرماندهی عالی شوروی میدانست که تمرکز اصلی نیروهای آلمانی در <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7" title="عملیات بارباروسا">عملیات بارباروسا</a> بر شمال مردابهای پریپیات خواهد بود اما <a href="/wiki/%DA%98%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86" title="ژوزف استالین">ژوزف استالین</a>، رهبر شوروی، اصرار داشت که تأکید شوروی بر جنوب باشد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel201358_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel201358-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="جبهه جنوب غربی شوروی">جبهه جنوب غربی شوروی</a> تحت امر ارتشبد <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AE%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84_%DA%A9%DB%8C%D8%B1%D9%BE%D9%88%D9%86%D9%88%D8%B3" title="میخائیل کیرپونوس">میخائیل کیرپونوس</a> در اوکراین به عنوان قدرتمندترین <a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_(%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="جبهه (یگان نظامی) (صفحه وجود ندارد)">جبهه</a> در مرزهای غربی شوروی<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200147_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200147-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، در مجموع چهار <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ارتش میدانی">ارتش میدانی</a> با پشتیبانی سه <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B2%D9%87_(%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="سپاه مکانیزه (شوروی) (صفحه وجود ندارد)">سپاه مکانیزه</a> در خط مقدم، یک سپاه مکانیزه در <a href="/wiki/%D8%B0%D8%AE%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="ذخیره نظامی">جایگاه ذخیره</a> و دو سپاه مکانیزه دیگر در موقعیت ذخیره راهبردی در اختیار داشت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEClark200148_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEClark200148-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در این شرایط <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="مردابهای پریپیات">منطقه مردابی پریپیات</a> که بخش جنوبی حوزه عملیاتی نیروهای آلمانی در <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="جبهه شرقی جنگ جهانی دوم">جبهه شرقی</a> را از بخش شمالی آن جدا کرده بود، امکان دریافت کمک توسط گروه ارتش جنوب ورماخت از سایر یگانهای آلمانی تا پس از ناحیه <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81" title="کییف">کییف</a> را از بین برده بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEAndersonClarkWalsh200116_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEAndersonClarkWalsh200116-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از طرفی، ناحیه عملیاتی در اوکراین عمق و عرض بیشتری نسبت به نواحی عملیاتی دو گروه ارتش دیگر ورماخت داشت و کییف در فاصله ۶۰۰ کیلومتری از خط مرزی، هدف دورتری به حساب میآمد. این مسائل دشواری کار گروه ارتش جنوب را بیشتر میکرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFritz2011140_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFritz2011140-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با آغاز <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7" title="عملیات بارباروسا">عملیات بارباروسا</a> از ۲۲ ژوئن سال ۱۹۴۱، گروه ارتش جنوب ورماخت اوکراین را مورد هجوم قرار داد. این گروه ارتش قوای جبهه جنوب غربی شوروی را در مقابل خود داشت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel201267–69_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel201267–69-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> علاوه بر قوای تحت امر کیرپونوس، روز ۲۵ ژوئن <i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%A7" title="استاوکا">استاوکا</a></i>، فرماندهی عالی شوروی، جبهه جنوبی به فرماندهی ارتشبد <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%86%D9%81" title="ایوان تیولنف">ایوان تیولنف</a> را نیز به کمک ارتشهای نهم و هجدهم ایجاد کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTECumins201124_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTECumins201124-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> نیروهای ارتش سرخ در این ناحیه دست به دفاعی شدید زدند و با وجود کمبودهای جدی در زمینه سوخت و مهمات، از جانب فرماندهان عالی موظف به اجرای بلافاصله ضد حملات گردیدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel201269_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel201269-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در همین حین لشکرهای <a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="لشکر سیزدهم زرهی ورماخت">سیزدهم</a> و <a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%87%D9%85_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="لشکر چهاردهم زرهی ورماخت">چهاردهم زرهی</a> ورماخت روز ۲۶ ژوئن بر <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%AA%D8%B3%DA%A9" title="لوتسک">لوتسک</a> مسلط گشتند. در این موقعیت تصور میشد <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_%DB%B1" class="mw-redirect" title="گروه زرهی ۱">گروه زرهی ۱</a> به عنوان <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%B2%D9%87_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="سرنیزه زرهی (صفحه وجود ندارد)">سرنیزه زرهی</a> گروه ارتش جنوب ورماخت برای پیشروی به سمت کییف از طریق <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86%D9%87" title="ریونه">ریونه</a> در موقعیت ایدهآلی قرار دارد. در همین حال کیرپونوس در تلاش برای اجرای یک <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DA%A9" title="پاتک">ضد حمله</a> متمرکز بود. آغاز این ضد حملات از روز ۲۶ ژوئن موجب به پا شدن یک نبرد زرهی در مقیاسی بیسابقه بین بیش از ۲ هزار تانک در خط مقدمی به طول ۷۰ کیلومتر شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200150_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200150-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این ضد حملات که به صورت تکهتکه و با گرفتاری به مشکلات فرماندهی و بیتجربگی افسران ارتش سرخ در کنترل توده نیروهای زرهی<sup id="cite_ref-FOOTNOTEClark200148_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEClark200148-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، به اجرا درمیآمدند، در رسیدن به اهداف تعیین شده ناموفق بودند و باعث از بین رفتن بسیاری از نیروهای ذخیره شوروی در منطقه شدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEMitcham2008461_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEMitcham2008461-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این نبردهای شدید هر دو طرف را متحمل خسارات و تلفات زیادی کرد. بدین ترتیب، با توجه به این درگیریهای مرزی در ماه ژوئن، گروه ارتش جنوب از سایر نیروهای آلمانی در پیشروی عقب ماند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel201269_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel201269-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در نهایت روز ۳۰ ژوئن <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%88" title="لویو">لویو</a> به تصرف نیروهای <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D9%87%D9%81%D8%AF%D9%87%D9%85_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="ارتش هفدهم ورماخت">ارتش هفدهم ورماخت</a> درآمد تا پس از اثبات بیثمری ضد حملات خسارت بار<sup id="cite_ref-FOOTNOTECumins201124_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTECumins201124-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، همان روز <i>استاوکا</i> به کیرپونوس فرمان دهد نیروهای خود را تا روز ۹ ژوئیه تا مواضع دفاعی جدید در مناطق استحکامات <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%86" title="کوروستن">کوروستن</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D9%88%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%B3%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="نووگورود-وولینسکی">نووگورود-وولینسکی</a> و <a href="/w/index.php?title=%D9%84%D8%AA%DB%8C%DA%86%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="لتیچف (صفحه وجود ندارد)">لتیچف</a> در طول مرز سال ۱۹۳۹ شوروی و لهستان موسوم به <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="خط دفاعی استالین">خط دفاعی استالین</a> عقب بکشد. با وجود به تأخیر افتادن پیشروی <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%DB%B3_%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%87_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="سپاه ۳ موتوریزه ورماخت">سپاه ۳ موتوریزه ورماخت</a> با ضد حمله کیرپونوس و فراهم آمدن مقدار بیشتری وقت جهت عقبنشینی نیروهای او به مواضع دفاعی مشخص شده<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200152_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200152-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، خط استالین نیز با رسیدن <a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="لشکر یازدهم زرهی ورماخت">لشکر یازدهم زرهی ورماخت</a> به <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C%DA%86%DB%8C%D9%81" title="بردیچیف">بردیچیف</a>، روز ۷ ژوئیه در جنوب <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D9%88%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%B3%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="نووگورود-وولینسکی">نووگورود-وولینسکی</a> شکسته شد تا یک شکاف بین ارتش پنجم و ششم شوروی ایجاد شود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTECumins201124_13-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTECumins201124-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در اثر کمبود یگانهای شناسایی، فرماندهی عالی شوروی تا ساعتها از نفوذ نیروهای آلمانی بین این ارتشها مطلع نشد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201563_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201563-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با در معرض تهدید قرار گرفتن کییف و با خطر دو نیم شدن جبهه جنوب غربی در فاصله بین ارتش پنجم شوروی در کییف و ارتش ششم آن در جنوب بردیچیف، <i>استاوکا</i> همان روز دستور به اجرای مجموعهای از ضد حملات داد تا با انهدام بلافاصله نیروهای جلودار دشمن، جلوی پیشروی آلمانیها به سمت این شهر گرفته شود و ارتباط بین دو ارتش مذکور برقرار بماند. با این وجود، پیش از آن که این ضد حملات بین روزهای ۱۱ تا ۱۴ ژوئیه آغاز شوند<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz199944_&_47_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz199944_&_47-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، پس از تصرف <a href="/wiki/%DA%98%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B1" title="ژیتومیر">ژیتومیر</a> توسط نیروهای آلمانی در ۸ ژوئیه<sup id="cite_ref-FOOTNOTEMurrayMillet2001124_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEMurrayMillet2001124-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، با تزلزل خط دفاعی قوای ارتش سرخ، نیروهای سپاه ۳ موتوریزه گروه زرهی ۱ ورماخت ۱۰ ژوئیه موفق شدند با شکستن خط دفاعی دشمن، راه کییف را در پیش بگیرند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel201277_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel201277-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همان روز لشکر سیزدهم زرهی از سپاه ۳ موتوریزه ورماخت با بهرهگیری از شکاف ایجاد شده موسوم به «دالان ژیتومیر»، خود را به <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%BE%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="رود ایرپن (صفحه وجود ندارد)">رود ایرپن</a> در ۱۵ کیلومتری شرق کییف رساند. روز بعد از آن لشکرهای چهاردهم زرهی و بیست و پنجم پیادهنظام موتوریزه نیز به این رود رسیدند. با توجه به فاصله ۱۰۰ کیلومتری پیادهنظام و توپخانه مورد نیاز برای تهاجم به کییف، از خط مقدم، تصمیم برای تهاجم سریع به این شهر به سطوح بالاتر فرماندهی سپرده شد. در این زمان <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%AA%D8%A7_%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B4%DA%86%D9%81" title="نیکیتا خروشچف">نیکیتا خروشچف</a>، کمیسار سیاسی جبهه جنوب غربی شوروی فرماندهی <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="پادگان">پادگان</a> کییف شامل سه لشکر تفنگدار، یک تیپ هوابرد، یک هنگ تانک، نیروهای موتوریزه انکاوهده، دانشجویان دانشکده یکم توپخانه کییف، ۲ گردان ضد تانک و حدود ۲۹ هزار شبهنظامی، را بر عهده داشت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013211_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013211-22"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>درگیریهای سنگین در اثر اجرای ضد حملات ارتش سرخ، مجدداً خسارت زیادی به نیروهای متحرک جبهه جنوب غربی شوروی وارد آورد؛ به شکلی که از مجموع توان سپاه ۹ مکانیزه تنها ۷ تانک <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C" title="تانک بیتی">بیتی</a> و ۲۵ تانک <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C-%DB%B2%DB%B6" title="تی-۲۶">تی-۲۶</a>، از توان سپاه ۱۹ مکانیزه تنها ۴ تانک <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%DB%8C-%DB%B1" title="کیوی-۱">کیوی-۱</a>، ۷ تانک تی-۳۴ و ۲۲ تانک تی-۲۶ و از توان سپاه ۲۲ مکانیزه تنها ۲ تانک بیتی و ۲۸ تانک تی-۲۶ باقی ماند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz199947_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz199947-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="حرکت_ورماخت_به_سمت_کییف"><span id=".D8.AD.D8.B1.DA.A9.D8.AA_.D9.88.D8.B1.D9.85.D8.A7.D8.AE.D8.AA_.D8.A8.D9.87_.D8.B3.D9.85.D8.AA_.DA.A9.DB.8C.E2.80.8C.DB.8C.D9.81"></span>حرکت ورماخت به سمت کییف</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: حرکت ورماخت به سمت کییف"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>روز ۹ ژوئیه فرماندهی گروه ارتش جنوب و <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87%DB%8C_%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="فرماندهی عالی نیروی زمینی آلمان">فرماندهی عالی نیروی زمینی آلمان</a> مجدداً بر محاصره و انهدام نیروهای دشمن در غرب رود دنیپر به عنوان هدف اصلی عملیات تأکید کردند. به هر صورت با مشاهده فروپاشی قریبالوقوع جبهه جنوب غربی شوروی، سلطه بر کییف نیز در ظاهر به عنوان هدف ثانویه مطرح گردید. هیتلر در این زمان تمایلی به تهاجم به کییف نداشت و دستیابی به گذرگاهی بر رود دنیپر را نیز تابع انهدام آرایشهای بزرگی از نیروهای دشمن در غرب این رود میدید. با این حال، فرماندهان نیروی زمینی همچنان علاقهمند به تصرف کییف بودند. حملات مکرر نیروهای ارتش پنجم شوروی از منطقه پریپیات، اجازه بهکارگیری ارتش ششم ورماخت در صورت دادن به این تهاجم را نمیداد. فون روندشتت اطمینان داشت کییف هنگام پیشروی سریع، توسط سپاه ۳ موتوریزه به تصرف درخواهد آمد اما هیتلر پس از مشورت با فون براوخیچ تصور میکرد چنین کاری نیروهای زرهی را «به شکل غیرلازمی فدا خواهد کرد». در نهایت هالدر ساعت یک بامداد ۱۰ ژوئیه با تماس با قرارگاه گروه ارتش جنوب استفاده از نیروهای زرهی در جهت کییف را جز برای امور شناسایی و امنیتی منع کرد. هیتلر نیز با تأیید این فرمان، سپاه ۳ موتوریزه را تنها مسئول حفاظت در مقابل حملات از جانب کییف دانست و دستور به اجتناب از تهاجم به این شهر توسط این سپاه داد. او در ادامه خاطر نشان کرد اگر محاصره نیروهای دشمن تا رود بوگ جنوبی محقق نشود، کلیت گروه زرهی ۱ به سمت کییف و رود دنیپر در جنوب شرقی پیشروی خواهد کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel201277–80_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel201277–80-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در همین حال، فون روندشتت عقیده داشت با عقبنشینی بسیاری از یگانهای ارتش سرخ به سمت شرق، دیگر محاصره آنها تا رود بوگ جنوبی عملی نیست و با همراهی هالدر خواهان به محاصره درآوردن آنها در حوالی <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%84%D8%A7_%D8%AA%D8%B3%D8%B1%DA%A9%D9%81%D8%A7" title="بیلا تسرکفا">بیلا تسرکفا</a> در غرب رود دنیپر شد که با رضایت هیتلر به شرط مراقبت از جناح شمالی گروه زرهی ۱ همراه شد. با ابهام در شرط هیتلر، فون براوخیچ نتیجه گرفت که تصرف کییف جناح شمالی را تأمین خواهد کرد. به هر حال همانند رویکرد گذشته، او تصمیمگیری نهایی را بر عهده فرماندهی گروه ارتش جنوب گذاشت. در همین حال فون روندشتت و <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%88" title="والتر فون رایشناو">والتر فون رایشناو</a>، فرمانده ارتش ششم ورماخت که پیش از این هوادار تهاجم به کییف بودند، اینک در آن تشکیک کردند. در نهایت به ارتشبد <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D9%81%D9%88%D9%86_%DA%A9%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="ایوالت فون کلایست">ایوالت فون کلایست</a>، فرمانده گروه زرهی ۱ توصیه شد در صورتی که تهاجم او در هماهنگی با ارتش ششم ورماخت، امکان مناسبی برای تصرف این شهر بدون خطر عقب رانده شدن مهیا کرد، فرمانده محلی مختار است دست به چنین کاری بزند. بدین ترتیب پس از نگرانیها فراوان در سطوح بالا، تصمیم نهایی بر عهده یک فرمانده پایین رده نهاده شد. در نهایت نیروهای شناسایی ورماخت ۱۳ ژوئیه مشخص کردند که استحکامات و تمرکز قوای شوروی در کییف، هیچ شانسی برای یک حمله غافلگیرانه باقی نگذاشته است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel201277–80_24-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel201277–80-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تغییر_راهبرد_ورماخت"><span id=".D8.AA.D8.BA.DB.8C.DB.8C.D8.B1_.D8.B1.D8.A7.D9.87.D8.A8.D8.B1.D8.AF_.D9.88.D8.B1.D9.85.D8.A7.D8.AE.D8.AA"></span>تغییر راهبرد ورماخت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: تغییر راهبرد ورماخت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>اوایل ماه ژوئیه فرماندهی عالی نیروی زمینی آلمان قصد داشت پس از پایان <a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%88%D9%84%D9%86%D8%B3%DA%A9" title="نبرد اسمولنسک">نبرد اسمولنسک</a>، در ادامه عملیات بارباروسا، پس از انجام آمادهسازیهای لازم، از آغاز ماه سپتامبر با گروه ارتش مرکز از سه محور تهاجم به سمت <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="مسکو">مسکو</a> را آغاز کند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBlau195554_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBlau195554-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با این وجود، ارتش پنجم شوروی تا میانه ماه ژوئیه همچنان مواضع پیشین خود در مردابهای پریپیات را حفظ کرده و این مسئله موجب ایجاد یک خط مقدم بیش از ۲۵۰ کیلومتری اضافه در جناحین باز جنوبی و شمالی دو گروه ارتش مرکز و جنوب ورماخت گشته بود. با وجود این که در ظاهر به نظر میرسید این منطقه محدب یکپارچه است اما در حقیقت تکههایی از یگانهای شکست خورده ارتش سرخ بدون تجهیزات، سوخت و مهمات در آن پراکنده بودند. با توجه به این شرایط<sup id="cite_ref-FOOTNOTEClark200169_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEClark200169-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و در پی مقاومت شدید نیروهای شوروی در اطراف اسمولنسک، فرماندهی عالی نیروی زمینی آلمان از اواسط ماه ژوئیه راهبرد خود برای ادامه عملیات را تغییر داد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200183_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200183-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فرمان شماره ۳۳ پیشوا روز ۱۹ ژوئیه ضمن انتقاد از عملکرد جناح شمالی گروه ارتش جنوب در مقابل ارتش پنجم شوروی، به منظور بازیابی تمرکز و تبیین دقیق اولویت اهداف، نیروهای آلمانی را موظف ساخت «از گریز مقادیر زیادی از قوای دشمن با گذر از رود دنیپر به عمق خاک روسیه جلوگیری کنند و آنها را منهدم نمایند». بر این مبنا جناح چپ گروه ارتش جنوب با همکاری جناح راست گروه ارتش مرکز ارتش پنجم شوروی را منهدم مینمود. بدین ترتیب گروه ارتش مرکز صرفاً با پیادهنظام خود حرکت به سوی مسکو را ادامه میداد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEClark200169–70_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEClark200169–70-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به هر صورت، هیچ فرماندهی مشترکی برای بخشهایی از هر دو گروه ارتش که قرار بود در عملیات جدید با یکدیگر همکاری کنند، ایجاد نشد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998599_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998599-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>فون براوخیچ توصیه کرد گروه زرهی ۱ بلافاصله به سمت جنوب چرخش کند تا ضمن محاصره نیروهای دشمن در منطقهای کوچک، یک دیوار دفاعی در غرب کییف ایجاد گردد. با این حال هیتلر در این زمان ترجیح میداد ابتدا کییف تصرف شود و سپس به کمک گروه ارتش مرکز تهاجمی برای محاصره دشمن در ناحیهای بزرگتر تا رود دنیپر آغاز گردد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBlau195546_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBlau195546-30"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="طرح_مقابله_استاوکا"><span id=".D8.B7.D8.B1.D8.AD_.D9.85.D9.82.D8.A7.D8.A8.D9.84.D9.87_.D8.A7.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.88.DA.A9.D8.A7"></span>طرح مقابله استاوکا</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: طرح مقابله استاوکا"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در مقابل چنین اقداماتی، <i>استاوکا</i> روز ۲۳ ژوئیه <a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C_(%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="جبهه مرکزی (شوروی) (صفحه وجود ندارد)">جبهه مرکزی</a> شوروی را به فرماندهی ارتشبد <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%81" title="فیودور کوزنتسوف">فیودور کوزنتسوف</a>، مشتکل از ارتشهای به شدت تضعیفشده سیزدهم و بیست و یکم جهت محافظت از ناحیه <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%85%D9%84" title="گومل">گومل</a> و <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%B3%D9%88%DA%98" title="رود سوژ">رود سوژ</a> در جناح جنوبی گروه ارتش مرکز ورماخت، شکل داد. با این وجود این نیرو به زحمت میتوانست قادر به چنین کاری باشد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012100_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012100-31"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ارتشبد <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C_%DA%98%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%81" title="گئورگی ژوکوف">گئورگی ژوکوف</a>، رئیس ستاد کل ارتش سرخ، با دریافت اطلاعات از خط مقدم به این نتیجه رسید که حرکت گروه ارتش مرکز به سمت شرق متوقف شده است و هماکنون بزرگترین تهدید راهبردی برای نیروهای شوروی در قسمت جبهه مرکزی آن است؛ جایی که حرکت نیروهای مکانیزه آلمان به سمت جنوب میتواند باعث قرار گرفتن جبهه جنوب غربی شوروی در خطر افتادن در محاصره گردد. ژوکوف روز ۲۹ ژوئیه به استالین گفت موفقیت هر گونه حرکت آلمانیها به سمت <a href="/wiki/%D9%84%D9%86%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="لنینگراد">لنینگراد</a> و مسکو غیر محتمل به نظر میرسد اما ناحیه گومل نقطهضعف کلیدی راهبردی ارتش سرخ است. از این رو، ژوکوف توصیه کرد سه ارتش شامل یک ارتش از ذخیره راهبردی و دو ارتش از جبهههای غربی و جنوب غربی شوروی و مقادیر بیشتری توپخانه به جبهه مرکزی شوروی اختصاص یابد<sup id="cite_ref-FOOTNOTECumins201132_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTECumins201132-32"><span class="cite-bracket">[</span>۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و سپهبد <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="نیکولای واتوتین">نیکولای واتوتین</a> به فرماندهی آن منصوب گردد. استالین با بدبینی ابراز داشت چنین عملی با انتقال نیروها، محور حیاتی مسکو را تضعیف خواهد نمود. در پاسخ ژوکوف با رد این مسئله، اعلام کرد امکان انتقال ۹ لشکر کاملاً مجهز از <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1" title="خاور دور">خاور دور</a> در عرض دو هفته جهت تقویت این محور وجود دارد. استالین مجدداً این بار از افتادن خاور دور به دست <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="امپراتوری ژاپن">ژاپنیها</a> ابراز تردید کرد. ژوکوف با نادیده گرفتن این سخن، پیشنهاد کرد جبهه جنوب غربی شوروی به پشت رود دنیپر عقب کشیده شود. با پرسش استالین از سرنوشت کییف در این صورت، ژوکوف با ذکر دلایل نظامی تشریح کرد که این شهر میتواند رها گردد. در مواجهه با این سخن، استالین برآشفته شد و با مؤاخذه ژوکوف با لحنی تند و با «بیارزش» خواندن حرفهای او، اعلام کرد قصد دارد کییف را همانند لنینگراد به هر قیمت که شده حفظ کند. در طرف مقابل ژوکوف نیز با پرخاش به استالین گفت که اگر تصور میکند رئیس ستاد کل «مزخرف» میگوید، درخواست میکند او را عزل کرده و به خط مقدم بفرستد. استالین که قصد عقبنشینی نداشت با این درخواست موافق کرد و مارشال <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B4%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%81" title="بوریس شاپوشنیکوف">بوریس شاپوشنیکوف</a> را جایگزین ژوکوف در ریاست ستاد کل و او را به فرماندهی <a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%B0%D8%AE%DB%8C%D8%B1%D9%87_(%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="جبهه ذخیره (شوروی) (صفحه وجود ندارد)">جبهه ذخیره</a> شوروی منصوب ساخت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012100_31-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012100-31"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ادامه_حرکت_گروه_ارتش_جنوب"><span id=".D8.A7.D8.AF.D8.A7.D9.85.D9.87_.D8.AD.D8.B1.DA.A9.D8.AA_.DA.AF.D8.B1.D9.88.D9.87_.D8.A7.D8.B1.D8.AA.D8.B4_.D8.AC.D9.86.D9.88.D8.A8"></span>ادامه حرکت گروه ارتش جنوب</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: ادامه حرکت گروه ارتش جنوب"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>با وجود مقاومت سرسختانه نیروهای ارتش سرخ و بارندگی شدید غیرمنتظره، ارتش هفدهم ورماخت موفق به رخنه در ناحیه <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B3%D8%A7" title="وینیتسا">وینیتسا</a> گشت و ارتش یازدهم آن تا رود <a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="دنیستر">دنیستر</a> پیش رفت. شرایط میدانهای نبرد، سبب گشت گروه زرهی ۱ موظف به رساندن خود به رود دنیپر و ایجاد گذرگاهی بر آن در جنوب کییف شود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBlau195548–49_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBlau195548–49-33"><span class="cite-bracket">[</span>۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روز ۲۸ ژوئیه <i>استاوکا</i> به جبهههای جنوب غربی و جنوبی شوروی فرمان داد در یک عملیات مشترک اقدامات تهاجمی دشمن را با اختلال مواجه سازند و اجازه رسیدن آن به رود دنیپر را ندهند. جبهه جنوب غربی شوروی میبایست نیروهای خود را سازماندهی مجدد مینمود و آماده تهاجم به سمت <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B4%D9%84" title="رادومیشل">رادومیشل</a> و ژیتومیر میشد تا به جبهه جنوبی شوروی متصل گردد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz199971_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz199971-34"><span class="cite-bracket">[</span>۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با تکمیل <a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86" title="نبرد اومان">محاصره اومان</a> توسط آلمانیها در ۴ اوت و گرفتار شدن ارتشهای ششم و دوازدهم شوروی در آن، فرمان پیشین <i>استاوکا</i> زائد به نظر میرسید تا ارتش پنجم جبهه جنوب غربی شوروی با دریافت سپاه ۱ هوابرد، سپاههای ۱۵ و ۳۱ تفنگدار و سپاههای ۹ و ۲۲ مکانیزه از همان روز به تنهایی دست به تهاجم بزند. ضد حمله ارتش پنجم شوروی با دستآوردهای ناچیز و تحمل تلفات سنگین روز ۸ اوت متوقف شد. همان روز <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%86" title="کوروستن">کوروستن</a> در ۱۵۰ کیلومتری شمال غربی کییف، به تصرف سپاه ۱۷ ارتش ششم ورماخت درآمد تا ارتش پنجم شوروی به سمت کییف عقب بنشیند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001123_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001123-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><i>استاوکا</i> برای پوشش دادن به شکاف ایجاد شده در نتیجه از دست رفتن ارتشهای ناحیه <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86" title="اومان">اومان</a>، روز ۴ اوت ارتش سی و هشتم شوروی را بر پایه سپاه ۸ مکانیزه به فرماندهی سپهبد <a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="دمیتری ریابیشف (صفحه وجود ندارد)">دمیتری ریابیشف</a> و با تمامی یگانهای در دسترس در ناحیه <a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="چرکاسی">چرکاسی</a>، تشکیل داد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTECumins201134–35_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTECumins201134–35-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این ارتش با مجموعاً ۴۰ هزار نفر نیرو در قالب پنج لشکر تفنگدار و چهار لشکر سوارهنظام که غالباً به تازگی به منطقه رسیده بودند، موظف به دفاع از خط مقدمی به طول ۲۰۰ کیلومتر شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013277_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013277-37"><span class="cite-bracket">[</span>۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <i>استاوکا</i> همچنین شش روز بعد، پس از انحلال رسمی ارتشهای ششم و دوازدهم شوروی، ارتش سی و هفتم شوروی را تحت فرمان سرلشکر ولاسوف ایجاد و در خط رود دنیپر، بین کییف و <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%D9%86%DA%86%D9%88%DA%A9" title="کرمنچوک">کرمنچوک</a> مستقر کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTECumins201134–35_36-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTECumins201134–35-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در همین شرایط نیروهای جلودار ارتش ششم ورماخت ۶ اوت خود را به حومه کییف رساندند اما توسط ارتش سی و هفتم شوروی متوقف گشتند. دو روز بعد ارتش ششم ورماخت وادار به گرفتن حالت تدافعی و با ضد حمله ارتش سی و هفتم شوروی از روز ۱۲ اوت از برخی مواضع پیشین عقب رانده شد. همان روز هیتلر به فون روندشتت فرمان داد تهاجم به کییف را متوقف کند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001125_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001125-38"><span class="cite-bracket">[</span>۳۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>فون روندشتت روز ۱۰ اوت با صدور فرمان شماره ۵ خود، در میان موارد دیگر، نیروهایش را موظف به تسخیر کرانه غربی رود دنیپر کرد. طبق این فرمان، <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%81" class="mw-redirect" title="نیکولایف">نیکولایف</a> روز ۱۶ اوت به تصرف ورماخت درآمد و <a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%DB%8C%DA%A9%D9%85_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3_%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%87_%D8%A2%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%81_%D9%87%DB%8C%D8%AA%D9%84%D8%B1" class="mw-redirect" title="لشکر یکم زرهی اساس لایباشتاندارته آدولف هیتلر">لشکر زرهی <i>لایباشتاندارته آدولف هیتلر</i> اساس</a> روز ۱۹ اوت بر <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%86" title="خرسون">خرسون</a> دست یافت. در همین حال لشکر بیست و دوم پیادهنظام از سپاه ۳۰ ورماخت، پلی ۶۵۰ متری بر دنیپر در <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%81" title="بریسلاف">بریسلاف</a> برای ارتش یازدهم ورماخت تصاحب نمود. همان روز <a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%D9%86%D9%87%D9%85_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="لشکر نهم زرهی ورماخت">لشکر نهم زرهی ورماخت</a> گذرگاهی بر دنیپر در <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9%88%DA%98%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="زاپوروژیه">زاپوروژیه</a> حاصل کرد. در نهایت، لشکر سیزدهم زرهی ورماخت نیز روز ۲۵ اوت موفق به دستیابی به پلی ۹۰۰ متری در <a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%81%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="دنیپروپتروفسک">دنیپروپتروفسک</a> شد. لشکر شصتم پیادهنظام موتوریزه ورماخت روز بعد و لشکرهای صد و نود و هشتم پیادهنظام ورماخت و <i>وایکینگ</i> اساس در عرض یک هفته به این موقعیت رسیدند و این گذرگاه را تحکیم کردند. ضد حملات شدید ارتش سرخ در این موضع آلمانیها را از سه طرف مورد هدف قرار داد اما نیروهای ورماخت با پشتیبانی هواگردهای <i>لوفتوافه</i> از جمله گروه ۲۲ جنگنده ایتالیا، آنها را دفع نمودند. فون روندشتت اقدام به ایجاد گذرگاه دیگری در چرکاسی کرد تا از فشار بر گذرگاههای پیشین کاسته شود. با مؤثر واقع افتادن این تدبیر، بودیونی ضد حملات نیروهای خود را متوجه چرکاسی ساخت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013285_&_277_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013285_&_277-39"><span class="cite-bracket">[</span>۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="چرخش_نیروهای_گروه_ارتش_مرکز_به_جنوب"><span id=".DA.86.D8.B1.D8.AE.D8.B4_.D9.86.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.87.D8.A7.DB.8C_.DA.AF.D8.B1.D9.88.D9.87_.D8.A7.D8.B1.D8.AA.D8.B4_.D9.85.D8.B1.DA.A9.D8.B2_.D8.A8.D9.87_.D8.AC.D9.86.D9.88.D8.A8"></span>چرخش نیروهای گروه ارتش مرکز به جنوب</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: چرخش نیروهای گروه ارتش مرکز به جنوب"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>طبق گزارش روز ۲۷ ژوئیه، از مجموع ۹۵۳ تانک <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_%DB%B2" class="mw-redirect" title="گروه زرهی ۲">گروه زرهی ۲</a> در ابتدای جنگ با شوروی، تا روز ۲۵ ژوئیه تنها ۲۶۳ تانک در شرایط عملیاتی باقی مانده بود. این یگان همچنین حدود ۲۰ هزار نفر از مجموع ۱۱۳ هزار نفر نیروی خود را از دست داده بود درحالیکه تنها ۱۰ هزار نفر به عنوان نیروی جایگزین به آن تعلق یافته بود. از این رو ارتشبد <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B3_%DA%AF%D9%88%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هاینتس گودریان">هاینتس گودریان</a>، فرمانده گروه زرهی ۲ در جناح راست (جنوبی) گروه ارتش مرکز، به فرماندهی گروه ارتش اعلام کرد نیروهایش تا پیش از روز ۵ اوت آماده اجرای عملیاتهای جدید نخواهند بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984159_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984159-40"><span class="cite-bracket">[</span>۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بدین شکل، در مواجهه با شمار بالای نیروهای دشمن و مشکلات تدارکاتی، فرمان شماره ۳۴ پیشوا در ۳۰ ژوئیه از گروه ارتش مرکز ورماخت خواست ضمن اتخاذ حالت تدافعی در بهترین مواضع همراه با عملیاتهای تهاجمی محدود، در سریعترین زمان ممکن دو گروه زرهی خود را برای بازسازی و تسلیح مجدد به منظور انتقال به جناحین از خط مقدم عقب بکشد. در بستر آگاهی یافتن آلمانیها از مقیاس حقیقی جنگ، هدف از چنین فرمانی در متوقف ساختن گروه ارتش مرکز، به جهت افزایش مقاومت دشمن در محور مسکو، تمرکز بر لنینگراد در شمال و کییف و اوکراین در جنوب بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200183–84_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200183–84-41"><span class="cite-bracket">[</span>۴۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به هر صورت، مزیت با اهمیتی که چرخش نیروهای گروه ارتش مرکز به سمت جنوب داشت این بود که با توجه به شرایط میدانی و برآمدگی خط مقدم شوروی، اگر نیروهای ارتش سرخ به موقع از این برآمدگی عقبنشینی نمیکردند، محاصره بسیار بزرگی ایجاد میشد؛ درحالیکه فاصلهای که نیروهای موتوریزه ورماخت میبایست برای بستن حلقه این محاصره طی مینمودند کوتاهتر از محاصرههای پیشین بود و این عملیات با توان رزمی تقلیلیافته و وضعیت تدارکاتی نخنمای آلمانیها تناسب بیشتری داشت. از طرفی با عیان شدن تدریجی تغییر ماهیت عملیات بارباروسا از ابزار وارد آوردن ضربهای سخت به شوروی که موجب فرو ریختن آن در سال ۱۹۴۱ شود به جنگ منابع، عملیات در جنوب نوید عواید بیشتری با توجه به منابع محدود در دسترس آلمان، میداد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012112_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012112-42"><span class="cite-bracket">[</span>۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با توجه به باقی ماندن تأکید و علاقه فرماندهی عالی نیروی زمینی آلمان بر مسکو، به منظور حفظ منابع لازم جهت تهاجم آینده به سمت شرق، در ابتدا تعداد یگانهای اختصاصیافته گروه زرهی ۲ به عملیات جدید، محدود شدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFritz2011142_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFritz2011142-43"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با فرمان هالدر، با وجود مخالفت و اعتراض گودریان، تنها یگانهایی از گروه زرهی ۲ میبایست بهکار گرفته میشدند که «نیازی به آنها در دیگر ماموریتهای گروه ارتش مرکز نبود و آمادگی رزم و تحرک داشتند». هالدر به منظور مقابله با ارتش پنجم شوروی، صرفاً فرمان به تصرف آن بخشهایی از گومل و چرنیگوف داد که قابل دستیابی بودند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998598_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998598-44"><span class="cite-bracket">[</span>۴۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با آغاز اجرای فرمان شماره ۳۴ پیشوا از روز ۶ اوت توسط گروه ارتش مرکز، نیروهای <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%AF%D9%88%D9%85_(%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA)" title="ارتش دوم (ورماخت)">ارتش دوم</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%DB%B2%DB%B4_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="سپاه ۲۴ ورماخت">سپاه ۲۴ موتوریزه</a> گروه زرهی ۲ ورماخت با گذر از <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%B3%D9%88%DA%98" title="رود سوژ">رود سوژ</a>، به سمت گومل در جانب جنوب یورش بردند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200185_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200185-45"><span class="cite-bracket">[</span>۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> نیروهای گودریان با پشتیبانی هوایی جناحهای ۳ و ۵۳ بمبافکن، ۲۱۰ جنگنده سنگین و ۵۱ جنگنده<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013273_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013273-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، با پس زدن ارتش بیست و یکم جبهه مرکزی شوروی به سمت جنوب، نیروهای دشمن را در معرض ایجاد یک شکاف بین قوای جبهه جنوب غربی در حوالی کییف و یگانهای جبهههای غربی و ذخیره در شرق اسمولنسک قرار دادند. <i>استاوکا</i> کوشید ۱۴ اوت با تشکیل <a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B3%DA%A9_(%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="جبهه بریانسک (شوروی) (صفحه وجود ندارد)">جبهه بریانسک</a> تحت امر سپهبد <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%85%D9%86%DA%A9%D9%88" title="آندری یریومنکو">آندری یریومنکو</a> با ارتشهای سوم و سیزدهم و ارتش تازهایجاد شده پنجاهم شوروی به منظور پر کردن فضای بین جبهههای غربی و ذخیره و جبهه ضعیف مرکزی شوروی، جلوی آلمانیها را بگیرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200186-47"><span class="cite-bracket">[</span>۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این جبهه مأمور بود با مجموعاً پانزده لشکر تفنگدار، سه لشکر سوارهنظام، یک لشکر تانک و یک سپاه هوابرد، خط مقدمی به طول ۲۳۰ کیلومتر از جنوب <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84" title="روسلافل">روسلافل</a> در شمال تا <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%B3%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="نووگورود-سورسکی">نووگورود-سورسکی</a> در جنوب را پوشش دهد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTECumins201139_48-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTECumins201139-48"><span class="cite-bracket">[</span>۴۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ارتشبد کوزنتسوف، فرمانده جبهه مرکزی شوروی روز ۱۵ اوت تصمیم به رها کردن گومل گرفت. باقی ماندن بخشی از نیروهای جبهه مرکزی شوروی جهت محافظت از عقبنشینی مابقی نیروها، مشکلاتی برای آلمانیها در گومل ایجاد کرد. فون بک ۱۶ اوت به ارتش دوم ورماخت فرمان داد تنها نیروهای لازم را در ناحیه ژلوبین باقی بگذارد و با مابقی نیروها با تمام سرعت به طرف گومل در جنوب یورش ببرد. با این حال، مقاومت و حملات ارتش سرخ در ناحیه گومل همان روز پیشروی سپاههای ۴۳ و ۱۳ ارتش دوم ورماخت به سمت جنوب را متوقف کرد. گودریان برای جلوگیری از گریز نیروهای شوروی از ناحیه گومل فرمان به حرکت سپاه ۲۴ موتوریزه ورماخت به سمت <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%A8" title="استارودوب">استارودوب</a> در ۱۲۰ کیلومتری شرق گومل داد. لشکر سوم زرهی این سپاه همان روز تقاطع جادهای در <a href="/wiki/%D9%85%DA%AF%D9%84%DB%8C%D9%86" title="مگلین">مگلین</a> در ۶۰ کیلومتری شمال استارودوب را تصرف نمود. روز بعد با وجود تحمل فشار شدید از جانب غرب، لشکرهای دهم پیادهنظام موتوریزه و سوم زرهی ورماخت خطآهن گومل-بریانسک را قطع کردند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984194–195_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984194–195-49"><span class="cite-bracket">[</span>۴۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>نیروهای زرهی گودریان و پیادهنظام نظام ارتش دوم ورماخت تا ۱۸ اوت <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%DA%86%D9%BE" title="پوچپ">پوچپ</a> در ۶۰ کیلومتری شمال شرقی استارودوب، را تصرف کرده و خود را به حومه گومل و استارودوب رساندند تا موجب خطر گسسته شدن اتصال ارتش سیزدهم و بیست و یکم شوروی و رخنه در بین جبهههای مرکزی و ذخیره ارتش سرخ شوند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186_47-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200186-47"><span class="cite-bracket">[</span>۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همان روز <i>استاوکا</i> ارتش چهلم شوروی را تحت فرمان سرلشکر <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%88%D8%B2%D9%85%D8%A7_%D9%BE%D9%88%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="کوزما پودلاس (صفحه وجود ندارد)">کوزما پودلاس</a>، به عنوان بخشی از جبهه جنوب غربی، اختصاصاً به منظور سد کردن راه گودریان ایجاد نمود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013273_46-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013273-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این اقدام از ارزش اندکی برخوردار بود چرا که این ارتش از دو لشکر تفنگدار و یک سپاه هوابرد متشکل بود که در نبردهای حوزه رود دنیپر به شدت تضعیف شده بودند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012171_50-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012171-50"><span class="cite-bracket">[</span>۵۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تعدادی از یگانهای لشکر سوم زرهی ورماخت روز ۱۹ اوت زیر حملات سخت از جانب غرب، حوالی <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%86%DA%86%D8%A7" title="اونچا">اونچا</a> در ۳۰ کیلومتری شمال استارودوب به محاصره نیروهای ارتش سرخ افتادند. با جدی شدن اوضاع، برخی نیروهای جلودار لشکر سوم زرهی ورماخت با چرخش از استارودوب، مجدداً به اونچا بازگشتند. با وجود به سامان شدن نسبی شرایط در اونچا، پیادهنظام ارتش دوم ورماخت در اثر درگیریهای ناحیه ژلوبین همچنان فاصله زیادی با این محل داشت و ارتش سرخ همچنان جاده مگلین-اونچا را مسدود نگاه داشته بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984195_51-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984195-51"><span class="cite-bracket">[</span>۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در این شرایط نظام تدارکاتی بیش از حد طولانی ورماخت در راههای بد منطقه قادر به همراه نگاه داشتن خود با پیشروی نیروهای زرهی نبود. بدین شکل، به همان اندازه که مقاومت ارتش سرخ در مقابل پیشروی سپاه ۲۴ موتوریزه ورماخت ممانعت ایجاد میکرد، نبود تدارکات نیز برای آن اختلال آفرین شد. در هر حال، با توجه به وضعیت ضعیف مکانیکی لشکرهای زرهی ورماخت و مستعد بودن تانکهای آنها برای خرابی، بزرگترین مانع در برابر پیشروی گودریان راههای بد شوروی بود. جاده ۶۰ کیلومتری روسلافل به مگلین، شریان اصلی شمال به جنوب برای گودریان، «بسیار بد» توصیف شده است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012109–110_&_117_52-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012109–110_&_117-52"><span class="cite-bracket">[</span>۵۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در این مدت با وجود فرمان فرماندهی عالی نیروی زمینی آلمان به سپاه ۲۴ موتوریزه ورماخت جهت پیشروی به سمت گومل از جانب شرقی، این یگان با تحمل فشار از جانب دشمن و مشکلات تدارکاتی قادر به این عمل نبود. ناهماهنگی بین بخشهای مختلف ورماخت وضعیت دشواری برای آلمانیها در ناحیه گومل پدیدآورد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984195_51-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984195-51"><span class="cite-bracket">[</span>۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یادداشتهای افسر تدارکات لشکر سوم زرهی ورماخت در ۱۸ اوت میآورد: «پیشروی لشکر به اندازهای سریع است که ستونها [تدارکات] قادر به هماهنگ نگاه داشتن خود نیستند.» ستونهای تدارکاتی سپاه ۲۴ موتوریزه ورماخت با میانگین سرعتی در حدود تنها ۱۲ <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D8%A8%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA" title="کیلومتر بر ساعت">کیلومتر بر ساعت</a> در حال حرکت بودند. روز بعد کمبود سوخت سپهبد <a href="/wiki/%D9%84%D8%A6%D9%88_%DA%AF%DB%8C%D8%B1_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%B4%D9%88%D9%BE%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF" title="لئو گیر فون شوپنبورگ">لئو گیر فون شوپنبورگ</a>، فرمانده سپاه ۲۴ موتوریزه ورماخت را وادار ساخت به قرارگاه گودریان اطلاع دهد که تصرف <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D9%88%D9%81" title="نووزیبکوف">نووزیبکوف</a> در ۷۰ کیلومتری شرق گومل، قابل تحقق نیست. گودریان نیز به نوبه خود این مسئله را به فون بک گزارش کرد. علاوه بر این، نرسیدن قطعات یدکی تعداد تانکهای عملیاتی لشکر چهارم زرهی ورماخت را به تنها ۴۴ دستگاه و در روز ۲۲ اوت برای لشکر سوم زرهی ورماخت به تنها ۶۰ تانک رساند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012110_&_117_&_149_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012110_&_117_&_149-53"><span class="cite-bracket">[</span>۵۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در نهایت روز ۲۱ اوت با تدارکاترسانی هوایی نیاز سپاه ۲۴ موتوریزه به سوخت مجدداً تأمین گشت<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984195_51-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984195-51"><span class="cite-bracket">[</span>۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تا استارودوب روز ۲۲ اوت به تصرف آن درآید.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201592_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201592-54"><span class="cite-bracket">[</span>۵۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با این حال، تهاجم نهایی ورماخت به گومل از روز ۱۹ اوت با یورش <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%DB%B1%DB%B3_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="سپاه ۱۳ ورماخت (صفحه وجود ندارد)">سپاه ۱۳ ورماخت</a> از جانب شمال غربی و شمال شرقی به آن، آغاز شد. لشکر هفدهم پیادهنظام این سپاه همان روز از غرب و شمال به داخل شهر رخنه کرد تا درگیریهای شدید خانهبهخانه در آن بهپا شود. تا شامگاه نیروهای ارتش سرخ به جنوب شهر رانده شدند. این نیروها تمام تلاش خود را کردند همه پلهای رود سوژ در این شهر را از بین ببرند. درگیرها برای یک روز دیگر درون گومل ادامه پیدا کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984196_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984196-55"><span class="cite-bracket">[</span>۵۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با وجود مقاومت شدید نیروهای ارتش بیست و یکم شوروی، گروه زرهی ۲ و ارتش دوم ورماخت گومل را تا روز ۲۱ اوت کاملاً تصرف نمودند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201590_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201590-56"><span class="cite-bracket">[</span>۵۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> کار پاکسازی شهر توسط لشکر ۱۳۱ پیادهنظام ورماخت انجام گرفت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984199_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984199-57"><span class="cite-bracket">[</span>۵۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یک سوم از مدافعان ناحیه گومل به محاصره آلمانیها افتادند و منهدم شدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201590_56-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201590-56"><span class="cite-bracket">[</span>۵۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> حدود ۵۰ هزار نفر از نیروهای ارتش سرخ در این موضع به اسارت آلمانیها درآمدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013274_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013274-58"><span class="cite-bracket">[</span>۵۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با سقوط گومل، ارتش پنجم شوروی با تحمل فشار شدید از جناح شمالی از طرف ارتش دوم ورماخت، شروع به عقبنشینی از ناحیه شمال <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="موزیر (صفحه وجود ندارد)">موزیر</a> در جنوب غربی مردابهای پریپیات به سمت شرق کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984199_57-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984199-57"><span class="cite-bracket">[</span>۵۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ورود_گودریان_به_اوکراین"><span id=".D9.88.D8.B1.D9.88.D8.AF_.DA.AF.D9.88.D8.AF.D8.B1.DB.8C.D8.A7.D9.86_.D8.A8.D9.87_.D8.A7.D9.88.DA.A9.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86"></span>ورود گودریان به اوکراین</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: ورود گودریان به اوکراین"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>روز ۲۱ اوت هیلتر فرمان به چرخش تمامی یگانهای ارتش دوم و گروه زرهی ۲ به سمت جنوب در عمق اوکراین داد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186_47-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200186-47"><span class="cite-bracket">[</span>۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با این حال، فرماندهی عالی نیروی زمینی آلمان در برنامهریزی برای پیگیری همزمان تهاجم به سمت جنوب و مسکو، روز ۲۳ اوت فرمان به تقسیم شدن گروه زرهی ۲ و باقی ماندن سپاه ۴۶ موتوریزه در ناحیه اسمولنسک به عنوان نیروی ذخیره متحرک داد. همان روز گودریان بدون اطلاع از چنین فرمانی، در دیدار خود در <i>وولفسشانتسه</i> با هیتلر وعده یکپارچه ماندن گروه زرهی خود را از پیشوا گرفت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984237–241_59-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984237–241-59"><span class="cite-bracket">[</span>۵۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> گودریان روز بعد با آگاهی از این موضوع، بلافاصله خواهان بازگردانده شدن این سپاه که مقرر شده بود به ارتش چهارم ورماخت بپیوندد، شد که فون بک با آن مخالفت کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012114_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012114-60"><span class="cite-bracket">[</span>۶۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> گروه زرهی ۲ حرکت خود را ۲۵ اوت آغاز کرد و با تهاجم از طریق گومل و استارودوب به جبهه مرکزی شوروی، آن را با آشفتگی به سمت رود دسنا عقب راند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186_47-3" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200186-47"><span class="cite-bracket">[</span>۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Invasion1941.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Invasion1941.jpg/220px-Invasion1941.jpg" decoding="async" width="220" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Invasion1941.jpg/330px-Invasion1941.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Invasion1941.jpg/440px-Invasion1941.jpg 2x" data-file-width="1256" data-file-height="956" /></a><figcaption>عملیات بارباروسا، ۲۲ ژوئن تا ۲۵ اوت ۱۹۴۱</figcaption></figure> <p>رودخانه دسنا یک مانع طبیعی عمده در مقابل نیروهای گودریان در راه ورود به اوکراین به حساب میآمد. لشکر سوم زرهی ورماخت روز ۲۵ اوت خود را به <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%B3%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="نووگورود-سورسکی">نووگورود-سورسکی</a> در کرانه این رود رساند. گروه زرهی ۲ در ابتدا گزارشهایی مبنی بر انهدام پل بزرگ این رود دریافت کرد. با این حال بعداً مشخص شد این پل ۸۰۰ متری، در اثر بیکفایتی نیروهای ارتش سرخ و اقدام سریع آلمانیها، صبح روز ۲۶ اوت، به عنوان گذرگاهی بر رود دسنا، به شکل سالم به تصرف لشکر سوم زرهی ورماخت درآمده است. گودریان این خبر را «شگفتانگیز و خوشحالکنندهترین» خواند. پس از این موفقیت، لشکر سوم زرهی ورماخت برای محافظت از این سر پل، اقدام به گسترش آن تا عمق ۸ کیلومتری نمود. روز بعد نیروهای شوروی تلاش شدیدی برای پس گرفتن کرانه شرقی رود و انهدام پل آن صورت دادند. اندازه سر پل آلمانیها تحت فشار کوچک شد اما خط دفاعی آن در نهایت حملات را دفع کرد. همزمان لشکر دهم پیادهنظام موتوریزه ورماخت نیز گذرگاه دیگری بر رود دسنا در نزدیکی <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="کوروپ (صفحه وجود ندارد)">کوروپ</a> در ۵۰ کیلومتری جنوب غربی نووگورود-سورسکی، تصاحب نمود. این لشکر روز ۳۰ اوت تلاش کرد به تنهایی به پیشروی به سمت جنوب ادامه دهد اما مستقیماً با پیکان تهاجمی یریومنکو برخورد کرد و پس زده شد. به نقل از یادداشتهای فون بک و گودریان، این لشکر زیر حمله چهار لشکر دشمن، حتی قادر به حفظ سر پل خود در جنوب رود دسنا نگردید.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012120–121_&_164_61-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012120–121_&_164-61"><span class="cite-bracket">[</span>۶۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فرسایش و درگیریها لشکرهای سوم زرهی و دهم پیادهنظام موتوریزه سپاه ۲۴ موتوریزه ورماخت را به اندازهای تضعیف ساخت که این دو لشکر برای مدتی حالت تدافعی گرفتند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFritz2011142_43-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFritz2011142-43"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="عبور_گروه_ارتش_جنوب_از_دنیپر"><span id=".D8.B9.D8.A8.D9.88.D8.B1_.DA.AF.D8.B1.D9.88.D9.87_.D8.A7.D8.B1.D8.AA.D8.B4_.D8.AC.D9.86.D9.88.D8.A8_.D8.A7.D8.B2_.D8.AF.D9.86.DB.8C.D9.BE.D8.B1"></span>عبور گروه ارتش جنوب از دنیپر</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: عبور گروه ارتش جنوب از دنیپر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Bundesarchiv_Bild_183-L20392,_Kiew,_Pioniere_errichten_Pontonbr%C3%BCcke.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Bundesarchiv_Bild_183-L20392%2C_Kiew%2C_Pioniere_errichten_Pontonbr%C3%BCcke.jpg/220px-Bundesarchiv_Bild_183-L20392%2C_Kiew%2C_Pioniere_errichten_Pontonbr%C3%BCcke.jpg" decoding="async" width="220" height="284" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Bundesarchiv_Bild_183-L20392%2C_Kiew%2C_Pioniere_errichten_Pontonbr%C3%BCcke.jpg/330px-Bundesarchiv_Bild_183-L20392%2C_Kiew%2C_Pioniere_errichten_Pontonbr%C3%BCcke.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Bundesarchiv_Bild_183-L20392%2C_Kiew%2C_Pioniere_errichten_Pontonbr%C3%BCcke.jpg/440px-Bundesarchiv_Bild_183-L20392%2C_Kiew%2C_Pioniere_errichten_Pontonbr%C3%BCcke.jpg 2x" data-file-width="546" data-file-height="706" /></a><figcaption>مهندسان ورماخت در حال ایجاد پل معلق جهت عبور از رود دنیپر، نزدیک <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81" title="کییف">کییف</a>، سپتامبر ۱۹۴۱</figcaption></figure> <p>اواخر ماه اوت جبهه جنوب غربی شوروی متشکل از بیش از ۵۰ لشکر در قابل ۶ ارتش، کاملاً درون یک برآمدگی مثلثیشکل با راس آن در غرب کییف در عمق ۵۰۰ کیلومتری، قرار گرفته بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFritz2011141_62-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFritz2011141-62"><span class="cite-bracket">[</span>۶۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> جناحین طولانی این جبهه از شمال توسط گروه زرهی ۲ و ارتش دوم ورماخت، از غرب توسط ارتش ششم ورماخت و از جنوب توسط گروه زرهی ۱ و ارتش هفدهم ورماخت زیر حمله قرار داشت. حتی پیش از آغاز عملیات جدید آلمانیها، موقعیت جبهه جنوب غربی شوروی پر خطر و این جبهه در عمل از پیش نیمهمحاصرهشده بود. قدرتمندترین آرایشهای کیرپونوس با استقرار در نواحی غربیتر، در برابر خطر نیروهای زرهی ورماخت در جناحین بیرونی نبودند. کیرپونوس از این شرایط آگاهی داشت اما رویکرد فرماندهی عالی شوروی اجازه اقدام مؤثر به او نمیداد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012117–118_63-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012117–118-63"><span class="cite-bracket">[</span>۶۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>پس از درخواستهای مکرر بودیونی و کیرپونوس از <i>استاوکا</i> برای عقب کشیدن ارتش پنجم شوروی به خطوطی کوتاهتر و موافق فرماندهی عالی شوروی در روز ۱۹ اوت با این مسئله، این ارتش روز ۲۳ اوت به سمت شرق از رود دنیپر گذر کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013271_64-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013271-64"><span class="cite-bracket">[</span>۶۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فرماندهی ارتش ششم ورماخت تا روز ۱۸ اوت انتظار عقبنشینی ارتش پنجم شوروی را نداشت. هالدر و فرماندهی گروه ارتش جنوب دستور به تعقیب سریع نیروهای دشمن دادند. بدی راههای منطقه عمل ارتش ششم ورماخت را با تأخیر همراه ساخت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998597_65-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998597-65"><span class="cite-bracket">[</span>۶۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به هر صورت، ارتش پنجم شوروی قادر به انهدام پل چوپی رود دنیپر پشت سر خود نشد. با تهاجم <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%DB%B5%DB%B1_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="سپاه ۵۱ ورماخت (صفحه وجود ندارد)">سپاه ۵۱</a> ارتش ششم و لشکر یازدهم زرهی ورماخت این پل به تسلط آلمانیها درآمد. کیرپونوس فرمان به تهاجم تمامی ادوات هوایی در اختیار خود جهت انهدام پل مذکور داد. هواگردهای ایل-۲ شوروی با بمبهای آتشزا پل را منهدم کردند. این اقدام راه پشت سر نیروهای آلمانی که از رود دنیپر عبور کرده بودند، را قطع کرد. این نیروها تا هنگامی که مهندسان آلمانی پل را تا روز ۲ سپتامبر تعمیر نمودند، برای ده روز در مردابهای بین دو روز دنیپر و دسنا، نسبت به سایر یگانهای ورماخت در انزوا قرار داشتند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013271_64-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013271-64"><span class="cite-bracket">[</span>۶۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>روز ۲۶ اوت <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%DB%B1%DB%B7_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="سپاه ۱۷ ورماخت (صفحه وجود ندارد)">سپاه ۱۷</a> ارتش ششم ورماخت در جناح شمالی گروه ارتش جنوب، بر <a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%84" title="چرنوبیل">چرنوبیل</a> در ۱۱۰ کیلومتری شمال کییف مسلط شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013272_66-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013272-66"><span class="cite-bracket">[</span>۶۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روز ۱ سپتامبر سپهبد <a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%B2%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گئورگ فون زودنشترن (صفحه وجود ندارد)">گئورگ فون زودنشترن</a>، رئیس ستاد گروه ارتش جنوب جهت ایجاد هماهنگی در جناح چپ خود، با ارتش دوم ورماخت ارتباط برقرار کرد. او بلافاصله ابراز داشت با کمبود ادوات گذر از رود، ارتش ششم گروه ارتش جنوب به کمک ارتش دوم ورماخت وابسته است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998600_67-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998600-67"><span class="cite-bracket">[</span>۶۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با وجود دشواریها و کمبودهای تدارکاتی، سپاههای موتوریزه گروه زرهی ۱ از روزهای ۲۷ و ۲۸ اوت دوره چند روزهای را برای بازسازی و استراحت آغاز کردند. این درحالی بود که سپاه ۲۴ موتوریزه به عنوان سرنیزه زرهی گودریان، در انبر شمالی ورماخت در ناحیه کییف، پس از مجموعه متوالی و بیوقفهای از نبردهای سنگین و راهپیماییهای طاقتفرسا، بدون هیچ فرصتی برای استراحت و تعمیر، عملیات جدیدی را از روز ۲۵ اوت آغاز کرده بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012119–120_68-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012119–120-68"><span class="cite-bracket">[</span>۶۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در این حال، با توجه به شرایط سخت جغرافیایی در شرق رود دنیپر و شمال کییف، مقاومت شدید ارتش پنجم شوروی و مشکلات تدارکاتی آلمانیها که پیشروی ارتشهای دوم و ششم ورماخت را کند کرده بود، فون روندشتت با نگرانی از گریز نیروهای شوروی به جانب شرق، ۲۸ و ۲۹ اوت به گروه زرهی ۱ و ارتشهای ششم و هفدهم ورماخت فرمان داد از حداکثر محلهای ممکن از رود دنیپر عبور نمایند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001128_69-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001128-69"><span class="cite-bracket">[</span>۶۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روز ۱ سپتامبر گروه زرهی ۱ فرمان به پایان عملیات بازسازی و بازگشت به خط مقدم دریافت کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012143_70-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012143-70"><span class="cite-bracket">[</span>۷۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در حقیقت این بدین معنا بود که فرماندهی گروه ارتش جنوب تصمیم بر بهکارگیری نیروهای فرسودهشده خود با «آخرین توان باقی مانده آنها» و بدون استراحت گرفت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998599_29-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998599-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بدین ترتیب <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%DB%B5%DB%B2_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="سپاه ۵۲ ورماخت (صفحه وجود ندارد)">سپاه ۵۲</a> ارتش هفدهم ورماخت روز ۳۱ اوت گذرگاهی بر دنیپر در <a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%81%DA%A9%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="دریفکا (صفحه وجود ندارد)">دریفکا</a> در جنوب <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%D9%86%DA%86%D9%88%DA%A9" title="کرمنچوک">کرمنچوک</a> در ۲۸۰ کیلومتری جنوب شرقی کییف، تصاحب نمود. نیروهای زرهی گروه ارتش جنوب نیز با ورود مجدد به صحنه از روز ۴ سپتامبر، اقدام به گسترش این گذرگاه کردند. در مواجهه با این خطر، مارشال بودیونی بلافاصله به ارتش سی و هشتم شوروی تحت امر سرلشکر فکلنکو دستور داد نیروهایی از دشمن را که از رود عبور کردهاند منهدم نماید. با این وجود، این ارتش بسیار ضعیفتر از آن بود که بتواند چنین بکند<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001128–130_71-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001128–130-71"><span class="cite-bracket">[</span>۷۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و ضد حمله برنامهریزیشده ۸ سپتامبر آن، بدون نیروی زرهی، با مهماتی اندک و زیر حملات هوایی دشمن در فضایی باز، هیچگاه عملی نشد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013278_72-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013278-72"><span class="cite-bracket">[</span>۷۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>تشدید مقاومت دشمن و باور بر انتقال یگانهای قدرتمندی از ارتش سرخ از سایر بخشهای خط مقدم به منطقه، سبب گشت ارزیابی آلمانیها از شرایط پس از پایان ماه اوت تغییر کند و برای آنها نیز روشن شود که استالین دستور به حفظ خط رود دنیپر داده است. فون روندشتت در ابتدا قصد داشت ارتش هفدهم ورماخت را از طریق گذرگاه کرمنچوک به جانب شمال، به طرف نیروهای گودریان عازم سازد تا گروه زرهی ۱ از طریق گذرگاه <a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%81%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="دنیپروپتروفسک">دنیپروپتروفسک</a> به جانب شرق یورش ببرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013278_72-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013278-72"><span class="cite-bracket">[</span>۷۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بر این مبنا، گروه ارتش جنوب روز ۴ سپتامبر به ارتش هفدهم ورماخت دستور داد برای به محاصره درآوردن نیروهای دشمن در ناحیه دنیپر میانی و کییف، به سمت خط عمومی <a href="/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="میرگورود (صفحه وجود ندارد)">میرگورود</a>-لوبنی یورش ببرد. گروه زرهی ۱ با پیشروی به سمت <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7" title="پولتاوا">پولتاوا</a> از طریق <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%86%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="کراسنوگراد">کراسنوگراد</a> در جهت شمال، جناح راست این حرکت را میبایست پوشش میداد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998601_73-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998601-73"><span class="cite-bracket">[</span>۷۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پس از برگزاری ملاقاتی در روز ۸ سپتامبر در قرارگاه گروه ارتش جنوب با حضور فون براوخیچ و هالدر، تصمیم بر معکوس شدن نقش ارتش هفدهم و گروه زرهی ۱ گرفته شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013278_72-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013278-72"><span class="cite-bracket">[</span>۷۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> هدف از این تغییر تکمیل هر چه سریعتر محاصره دشمن بود. به نظر میرسد فشار گروه ارتش مرکز و گروه زرهی ۲ در وارد کردن نیروهای زرهی گروه ارتش جنوب به عملیات، در اتخاذ این تصمیم مؤثر بوده است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998601_73-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998601-73"><span class="cite-bracket">[</span>۷۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بدین منظور مقرر گشت گروه زرهی ۱ تا <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%86%DB%8C" title="رومنی">رومنی</a> در ۲۰۰ کیلومتری شمال پیش برود و سپس خطی ۱۰۰ کیلومتری تا <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%A8%D9%86%DB%8C" title="لوبنی">لوبنی</a> در جنوب را نگاه دارد تا مسیر حملات قدرتمند احتمالی دشمن از این قسمت برای گریز را سد کند. چهار لشکر پیادهنظام ارتش هفدهم ورماخت نیز میبایست مابقی حلقه محاصره از لوبنی به سمت جنوب را حفظ مینمودند تا شش لشکر دیگر پیادهنظام آن به سمت <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%81" title="خارکوف">خارکوف</a> در شرق حرکت کنند. موعد آغاز عملیات جدید روز ۱۱ سپتامبر تعیین گردید. پیش از آن که هالدر محل را ترک کند، فون روندشتت از او خواست جهت ایجاد وحدت در فرماندهی عملیات در ناحیه کییف، گروه زرهی ۲ و ارتش دوم ورماخت تحت امر او قرار گیردند که با این درخواست مخالفت شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012203_74-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012203-74"><span class="cite-bracket">[</span>۷۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>سپاه ۵ هوایی <i>لوفتوافه</i> با استقرار در پایگاههای جدیدی در <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%81%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="کیروفوگراد (صفحه وجود ندارد)">کیروفوگراد</a> و اومان برای گروه ارتش جنوب پشتیبانی هوایی تأمین میکرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013278_72-3" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013278-72"><span class="cite-bracket">[</span>۷۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> سپاههای <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%DB%B5%DB%B2_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="سپاه ۵۲ ورماخت (صفحه وجود ندارد)">۵۲</a> و <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%DB%B5%DB%B5_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="سپاه ۵۵ ورماخت (صفحه وجود ندارد)">۵۵</a> و بخشهایی از <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%DB%B1%DB%B1_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="سپاه ۱۱ ورماخت (صفحه وجود ندارد)">سپاه ۱۱</a> ارتش هفدهم ورماخت در مرکز خط مقدم گروه ارتش جنوب تا روز ۱۰ سپتامبر از روز دنیپر عبور نمودند. گروه زرهی ۱ نیز با جلوداری نیروهای سرتیپ <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%87%D9%88%D8%A8%D9%87" title="هانس-والنتین هوبه">هانس-والنتین هوبه</a> در <a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_(%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA)" title="لشکر شانزدهم زرهی (ورماخت)">لشکر شانزدهم زرهی</a> از <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87_%DB%B4%DB%B8_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="سپاه ۴۸ ورماخت">سپاه ۴۸ موتوریزه</a> از روز ۱۱ سپتامبر شروع به گذر از دنیپر کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001128–130_71-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001128–130-71"><span class="cite-bracket">[</span>۷۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روز ۱۲ سپتامبر ۲۰ لشکر گروه ارتش جنوب ورماخت در این قسمت علیه ۵ لشکر تفنگدار و ۴ لشکر سوارهنظام ارتش سیوهشتم در جناح جنوبی جبهه جنوب غربی متمرکز شده بودند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984265_75-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984265-75"><span class="cite-bracket">[</span>۷۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> باران، گلآلود شدن راهها، مشکلات تدارکاتی و ضد حملات محلی ارتش سرخ، تا حدودی پیشروی نیروهای گروه ارتش جنوب را با تأخیر همراه نمود. لشکر شانزدهم زرهی به عنوان سرنیزه زرهی سپاه ۴۸ موتوریزه ورماخت در ابتدا موفقیتهایی کسب کرد اما اتمام سوخت موجب توقف آن جهت تدارکاترسانی مجدد برای آن شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201593–95_76-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201593–95-76"><span class="cite-bracket">[</span>۷۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در این زمان گروه زرهی ۱ مجموعاً ۳۳۱ تانک در اختیار داشت که معادل ۵۳ درصد توان آن در روز ۲۲ ژوئن بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013278_72-4" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013278-72"><span class="cite-bracket">[</span>۷۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پس از جمعآوری تدارکات لازم و احداث یک پل مناسب، سرنیزه زرهی گروه زرهی ۱ از روز ۱۲ سپتامبر با سپاه ۴۸ موتوریزه تحت امر سپهبد <a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%B1_%DA%A9%D9%85%D9%BE%D9%81" title="ورنر کمپف">ورنر کمپف</a> تهاجم را آغاز کرد. سپاه ۳ موتوریزه با لشکر سیزدهم زرهی ورماخت نیز میبایست از گذرگاه دنیپروپتروفسک تهاجم در طول رود دنیپر را صورت میداد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998602_77-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998602-77"><span class="cite-bracket">[</span>۷۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ضد_حمله_جبهه_بریانسک"><span id=".D8.B6.D8.AF_.D8.AD.D9.85.D9.84.D9.87_.D8.AC.D8.A8.D9.87.D9.87_.D8.A8.D8.B1.DB.8C.D8.A7.D9.86.D8.B3.DA.A9"></span>ضد حمله جبهه بریانسک</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: ضد حمله جبهه بریانسک"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ورای خسارات وارد آمده به ارتش سرخ در اثر عملیاتهای گروه ارتش مرکز ورماخت در جناحین شمالی (ناحیه <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%87_%D9%84%D9%88%DA%A9%DB%8C" title="ولیکیه لوکی">ولیکیه لوکی</a>) و جنوبی (نواحی <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84" title="روسلافل">روسلافل</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%DA%86%D9%81" title="کریچف">کریچف</a>، ژلوبین و سپس گومل)، به نظر میرسد استالین ارزیابی راهبردی اشتباهی از شرایط حاصل کرده بود. او میپنداشت این حملات صرفاً اقدامات ایذایی تاکتیکی برای منحرف کردن توجه یا منابع از محور حیاتی اسمولنسک-مسکو است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012111_78-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012111-78"><span class="cite-bracket">[</span>۷۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تا این زمان رهبران شوروی تصور میکردند حرکت گودریان به سمت جنوب با هدف اصلی تهاجم به جانب <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B3%DA%A9" title="بریانسک">بریانسک</a> و سپس مسکو است. از همین رو جبهه بریانسک عموماً موظف به دفاع از محور مسکو از جانب جنوب غربی شده بود و مسئولیتی در قبال جلوگیری از رخنه گروه زرهی ۲ ورماخت در جناح شمالی جبهه جنوب غربی نداشت. علاوه بر این، فرماندهی عالی شوروی با حفظ نیروها در ناحیه کییف، احتمالاً امیدوار بود از آنها علیه جناح جنوبی گروه ارتش مرکز هنگام پیشروی آن به سمت مسکو استفاده کند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984141_&_252_79-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984141_&_252-79"><span class="cite-bracket">[</span>۷۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با این وجود، برخلاف انتظار ارتش سرخ، گودریان با غافلگیر کردن دشمن تقریباً بدون هیچ مزاحمتی به یورش به سمت جنوب ادامه داد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984252_80-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984252-80"><span class="cite-bracket">[</span>۸۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با این حال استالین همچنان اصرار داشت کیرپونوس به هر قیمت که شده به دفاع از کییف ادامه دهد و معتقد بود جبهه بریانسک علاوه بر این که میتواند از محور بریانسک محافظت کند بلکه قادر است نیروهای دشمن را که جناح شمالی و پشت سر جبهه جنوب غربی را تهدید میکردند، را نیز از بین ببرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001126_81-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001126-81"><span class="cite-bracket">[</span>۸۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به هر صورت استالین از صدور فرمان تهاجم همهجانبه توسط جبهه بریانسک علیه جناح شرقی گودریان خودداری کرد تا نیروهای این جبهه را جهت متوقف ساختن پیشروی آینده گروه ارتش مرکز به سمت مسکو، حفظ نماید.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984290_82-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984290-82"><span class="cite-bracket">[</span>۸۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>روز ۲۵ اوت <i>استاوکا</i> به جبهه غربی به فرماندهی ارتشبد تیموشنکو، جبهه ذخیره به فرماندهی ژنرال ژوکوف و جبهه بریانسک به فرماندهی ارتشبد یریومنکو فرمان به اجرای ضد حملات متمرکز در محور اسمولنسک-یلنیا-نووزیبکوف جهت دفع تهاجم گودریان و در عمل مقابله با کل گروه ارتش مرکز داد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186–87_&_90–91_83-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200186–87_&_90–91-83"><span class="cite-bracket">[</span>۸۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بر این اساس، پس انحلال جبهه مرکزی و با قرار گرفتن ارتش بیست و یکم شوروی تحت امر آن، جبهه بریانسک موظف شد با اجرای یورش مستقیم، قوای گروه زرهی ۲ ورماخت را شکست داده و دفاع مستحکم شمال کییف را بازیابی کند. این عمل میبایستی در خط مقدمی بسیار فراخ از <a href="/wiki/%DA%98%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%81%DA%A9%D8%A7" title="ژوکوفکا">ژوکوفکا</a> در شمال تا <a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D9%85%D9%BE%D9%88%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="یامپول (صفحه وجود ندارد)">یامپول</a> در جنوب صورت میگرفت. روز ۲۶ اوت <i>استاوکا</i> از جبهه بریانسک خواست نیروهای گودریان را در استارودوب به محاصره درآورده و منهدم و جناحین ارتشهای سیزدهم و بیست و یکم را به یکدیگر نزدیک کند. چنین دستوری درحالی صادر میشد که تشکیل جبهه بریانسک هنوز تکمیل نشده بود و اجرای آن سبب کاربرد تکهتکه قوای ارتش سرخ میگردید.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186–87_&_90–91_83-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200186–87_&_90–91-83"><span class="cite-bracket">[</span>۸۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در این حال شکاف بزرگی بین بخش اصلی جبهه بریانسک و نیروهای افزوده شده به آن از جبهه پیشین مرکزی وجود داشت و تنها ارتش پنجاهم شوروی تازهنفس و قادر به عملیات تهاجمی ادامهدار بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012120_&_159_84-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012120_&_159-84"><span class="cite-bracket">[</span>۸۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به هر صورت <i>استاوکا</i> بر ادامه این ضد حملات بیثمر اصرار داشت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200191_85-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200191-85"><span class="cite-bracket">[</span>۸۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اطلاعات غلط موجب تصور ارتش سرخ بر طرح آلمانیها برای وارد آوردن ضربهای سخت به جناح راست (شمالی) جبهه بریانسک شد. از این رو شاپوشنیکوف به یریومنکو دستور داد این قسمت را با ارتش پنجاهم تقویت کند. این اقدام سبب شد این ارتش از قسمت در خطر رو به قسمتی که خطری در آن نبود، بیاورد و ضد حمله جبهه بریانسک در نقطه لازم به شدت تضعیف شود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012120–121_86-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012120–121-86"><span class="cite-bracket">[</span>۸۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>پس از شکست ضد حمله نخست جبهه بریانسک، روز ۲۸ اوت <i>استاوکا</i> فرمان به تهاجم گسترده هوایی ۴۵۰ هواگرد جبهه بریانسک با حداقل ۱۰۰ بمبافکن <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C-%DB%B3" class="mw-redirect" title="دیبی-۳">دیبی-۳</a> از سحرگاه یک یا دو روز بعد علیه تانکهای دشمن داد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200191_85-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200191-85"><span class="cite-bracket">[</span>۸۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بین ۲۹ اوت تا ۴ سپتامبر هواگردهای شوروی بیش از ۴۰۰۰ <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="سورتی">سورتی</a> علیه گروه زرهی ۲ ورماخت به انجام رساندند. با وجود ادعای یریومنکو پس از جنگ مبنی بر «بسیار مؤثر» بودن این تهاجم گسترده هوایی<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012160_87-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012160-87"><span class="cite-bracket">[</span>۸۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، حملات هوایی شوروی با وجود اجرای طبق برنامه، تقریباً هیچ تأثیری بر پیشروی گودریان نگذاشت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200191_85-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200191-85"><span class="cite-bracket">[</span>۸۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در جریان این حملات ۵۵ هواگرد شوروی ساقط و ۵۷ هواگرد دیگر با حمله آلمانیها به هشت پایگاه هوایی شوروی منهدم شدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012160_87-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012160-87"><span class="cite-bracket">[</span>۸۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با بینتیجه بودن این عملیات، دو روز بعد <i>استاوکا</i> مجدداً جبهه بریانسک را این بار با تمامی نیروهایش موظف به ضد حمله دیگری به سمت روسلافل و استارودوب و انهدام نیروهای گودریان در پوچپ، نووگورود-سورسکی و <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D9%88%D9%81" title="نووزیبکوف">نووزیبکوف</a> و متعاقباً پیشروی بیشتر تا دستیابی به خط پتروویچی-کلیموویچی-شچورس تا روز ۱۵ سپتامبر کرد. کاملاً مشخص بود که چنین عملیاتی بسیار فرا تر از توان این جبهه با نیروهایی بیتجربه و کمبود شدید در زمینه کادر ستادی و فرماندهی، است. با این حال یریومنکو فرمان به شروع ضد حمله از ۲ سپتامبر داد. دو گروه شوک جبهه بریانسک میبایست در دو محور با فاصله ۱۴۰ کیلومتر به عملیات میپرداختند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200191–93_88-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200191–93-88"><span class="cite-bracket">[</span>۸۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D0%A0%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%8C.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%8C.jpg/420px-%D0%A0%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%8C.jpg" decoding="async" width="420" height="312" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%8C.jpg/630px-%D0%A0%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%8C.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3e/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%8C.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="595" /></a><figcaption>ضد حمله جبهه بریانسک شوروی علیه جناح شرقی گروه زرهی ۲ ورماخت، موسوم به عملیات تهاجمی روسلافل-نووزیبکوف که عایدی چندانی نداشت</figcaption></figure> <p>پیش از آن، حمله روز ۳۰ اوت لشکر ۱۰۸ تانک شوروی با بیش از ۹۰ تانک از جمله تعداد زیادی تانک سنگین کیوی-۱ که تسلیحات معمول ضد تانک آلمانیها بر آنها کارگر نبود، علیه <a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%D9%87%D9%81%D8%AF%D9%87%D9%85_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_(%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA)" title="لشکر هفدهم زرهی (ورماخت)">لشکر هفدهم زرهی</a> از سپاه ۴۷ موتوریزه ورماخت در جناح شرقی گودریان صورت گرفت و رخنه ۲ کیلومتری آن در خطوط آلمانیها، نگرانی دو نیم شدن این سپاه ورماخت را پدیدآورد. ضد حمله روز بعد لشکر هفدهم زرهی ورماخت با توجه به برتری تانکهای ارتش سرخ مؤثر واقع نشد و به از دست رفتن ۱۱ تانک آلمانی انجامید. ضد حمله روز ۱ سپتامبر <a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%D9%87%D8%AC%D8%AF%D9%87%D9%85_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_(%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA)" title="لشکر هجدهم زرهی (ورماخت)">لشکر هجدهم زرهی</a>، دیگر لشکر سپاه ۴۷ موتوریزه ورماخت، نیز با لشکر چهارم سوارهنظام شوروی که در پشتیبانی از لشکر تانک آن در منطقه حضور داشت، برخورد کرد. در نهایت با تمرکز آتش دو لشکر زرهی ورماخت و پشتیبانی هوایی سپاه ۲ هوایی <i>لوفتوافه</i>، حمله تانکهای یریومنکو با وارد آمدن خسارت زیادی به هر دو طرف دفع شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012162–163_89-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012162–163-89"><span class="cite-bracket">[</span>۸۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با توجه به شرایط مشوش عملیاتی، سازماندهی مجدد نیروهای جبهه بریانسک با مشکلات عدیده تدارکاتی مواجه گشت که تا هنگام آغاز عملیات مرتفع نگردید. از این رو یریومنکو خواهان به تعویق افتادن ضد حمله تا ۳ سپتامبر شد که با آن موافقت گردید. با این حال با فشار <i>استاوکا</i>، یریومنکو مجدداً وادار شد ضد حمله را از ۲ سپتامبر آغاز کند. پس از دو ساعت گلولهباران توپخانه، هر دو گروه شوک مستقیماً نیروهای جلودار گودریان را مورد هجوم قرار دادند. پشتیبانی هوایی ناکافی، حملات ناهماهنگ و عوامل دیگر موجب شد از همان ابتدا این ضد حمله جبهه بریانسک نیز با شکست مواجه شود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200191–93_88-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200191–93-88"><span class="cite-bracket">[</span>۸۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> سپاه ۴۷ موتوریزه ورماخت به راحتی این ضد حملات را دفع کرد. در جریان این درگیریها، نیروهای زرهی جبهه بریانسک شوروی، با وجود قدرت ظاهری، به سرعت از بین رفتند و تانکهای گودریان به حرکت به سمت جنوب ادامه دادند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201591_90-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201591-90"><span class="cite-bracket">[</span>۹۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>یریومنکو پس از جنگ، این ضد حمله را نیز از منظر عملیاتی بسیار مؤثر برآورد کرد که موجب دستیابی به تجربیات زیادی از دشمن شده است. به هر صورت، با وجود این که چنین ادعاهایی برای حفظ چهره صورت میگرفت، اگر اصرار استالین بر ممنوعیت عقبنشینی جبهه جنوب غربی شوروی نبود تلاش یریومنکو و ضد حمله او احتمالاً میتوانست زمان کافی برای بیرون کشیدن بخش عمده نیروهای کیرپونوس را فراهم آورد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel201210_91-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel201210-91"><span class="cite-bracket">[</span>۹۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="بحث_پیرامون_ادامه_عملیات_ورماخت"><span id=".D8.A8.D8.AD.D8.AB_.D9.BE.DB.8C.D8.B1.D8.A7.D9.85.D9.88.D9.86_.D8.A7.D8.AF.D8.A7.D9.85.D9.87_.D8.B9.D9.85.D9.84.DB.8C.D8.A7.D8.AA_.D9.88.D8.B1.D9.85.D8.A7.D8.AE.D8.AA"></span>بحث پیرامون ادامه عملیات ورماخت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: بحث پیرامون ادامه عملیات ورماخت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Eastern_Front_1941-06_to_1941-09.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Eastern_Front_1941-06_to_1941-09.png/220px-Eastern_Front_1941-06_to_1941-09.png" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Eastern_Front_1941-06_to_1941-09.png/330px-Eastern_Front_1941-06_to_1941-09.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Eastern_Front_1941-06_to_1941-09.png/440px-Eastern_Front_1941-06_to_1941-09.png 2x" data-file-width="783" data-file-height="600" /></a><figcaption>نقشه پیشروی ورماخت تا ۹ سپتامبر ۱۹۴۱</figcaption></figure> <p>گودریان روز ۲۶ اوت از فرماندهی عالی نیروی زمینی آلمان خواهان آزادسازی سپاه ۴۶ موتوریزه ورماخت شد که با آن مخالفت گردید. در دیدار روز ۲۷ اوت سرلشکر <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%BE%D8%A7%D8%A6%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B3" title="فریدریش پائولوس">فریدریش پائولوس</a>، معاون تدارکات فرماندهی عالی نیروی زمینی آلمان از قرارگاه گروه زرهی ۲، گودریان مجدداً خواهان دریافت نیروی کمکی بیشتر شد. گودریان ابراز داشت ارتش دوم ورماخت با پیشروی به سمت جنوب غربی در یک جهت واگرا از نظر عملیاتی نسبت به گروه زرهی ۲ قرار دارد و هماکنون با ایجاد یک شکاف ۷۵ کیلومتری بین آنها، از جناح راست سپاه ۲۴ موتوریزه ورماخت جدا شده است. او جناح چپ (شرقی) سپاه ۲۴ موتوریزه ورماخت را نیز به شکل مشابهی ناامن دانست. گودریان راه حل را در انتقال سپاههای ۱۳ و ۴۳ و همچنین لشکر یکم سوارهنظام از ارتش دوم ورماخت به فرماندهی خود مطرح ساخت. گودریان این بار نیز درخواست برای بازگردانده شدن سپاه ۴۶ موتوریزه ورماخت را تکرار کرد. پائولوس موافقت خود را نسبت به حمایت از این درخواستها اعلام کرد. گودریان عصر همان روز با تماس با سرتیپ <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%81%D9%88%D9%86_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="هانس فون گرایفنبرگ">هانس فون گرایفنبرگ</a>، رئیس ستاد گروه ارتش مرکز، درخواست مشابهی برای نیروی کمکی مطرح ساخت. با توجه به فشار وارد آمده بر خط دفاعی طولانی گروه ارتش مرکز و نیاز آن به در اختیار داشتن نیروی ذخیره، فون بک در مشورت با هالدر، در ابتدا تنها با نزدیکتر شدن لشکر یکم سوارهنظام به جناح راست سپاه ۲۴ موتوریزه موافقت کرد. با اصرار مجدد گودریان در ۲۹ اوت برخواستههای خود، فون بک با اعلام این مسئله که سپاه ۲۴ موتوریزه به ارتش دوم ورماخت اطلاع داده است که تهدیدی در جناح راست خود احساس نمیکند، ادعاهای گودریان را مردود دانست. با این وجود فون بک روز بعد با ارسال <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%DA%AF_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%DA%AF%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%DB%8C%DA%86%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="هنگ پیادهنظام گروسدویچلانت">هنگ پیادهنظام <i>گروسدویچلانت</i></a> به سمت گودریان نیز موافقت نمود. البته این مسئله به عنوان «نیروی کمکی قطره قطره»، موجب اقناع گودریان نشد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012124–126_92-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012124–126-92"><span class="cite-bracket">[</span>۹۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بخش عملیاتهای ستاد کل نیروی زمینی آلمان روز ۳۰ اوت فرمان به آمادهسازی گروه ارتش مرکز جهت قرار دادن لشکرهای ارتش دوم ورماخت تحت امر گروه زرهی ۲ پس از عبور ارتش دوم از روز دسنا، «جهت ادامه عملیاتها با گروه ارتش جنوب» داد. قرارگاه و «بخشهایی از ارتش دوم که نیازی به آنها در ادامه عملیات در جنوب رود دسنا نیست» در اختیار گروه ارتش مرکز باقی میماندند. تعداد این «بخشهای مورد نیاز» به خواسته گروه ارتش جنوب بستگی داشت. این تصمیم نشانگر تأیید این مسئله بود که عملیات آینده توسط گروه ارتش جنوب هدایت خواهد شد و دیگر صرفاً تلاش تشدید شدهای برای از بین بردن نیروهای دشمن در بین دو گروه ارتش نیست که گروه ارتش مرکز مسئول آن باشد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998600_67-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998600-67"><span class="cite-bracket">[</span>۶۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در این میان، موضوع ادامه تهاجم به سمت شرق در جانب مسکو مجدداً به شکل جدی وارد گمانهزنیهای فرماندهی عالی آلمان گردید. <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%87%D9%84" title="دیوید استاهل">دیوید استاهل</a>، تاریخدان آمریکایی، این مسائل را نه به عنوان طرح ادامه عملیات پس از اتمام حرکت کنونی گودریان به سمت جنوب بلکه در نظر گرفته شدن جدی تغییر کلی برنامه عملیاتی از جانب هیتلر، مطرح میسازد؛ ایدهای که به موجب آن گروه زرهی ۲ و ارتش دوم ورماخت، پیش از تکمیل محاصره جبهه جنوب غربی شوروی، در خطآهن نژین-کونوتوپ متوقف میشدند و به همراه تمامی گروه ارتش مرکز به سمت شرق هجوم میبردند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012150_93-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012150-93"><span class="cite-bracket">[</span>۹۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در این جهت، هیتلر پس از اطلاع از فرمان ستاد کل نیروی زمینی، همان روز ۳۰ اوت به فون براوخیچ اطلاع داد که توان گروه ارتش مرکز در حوالی رود دسنا نبایست برای عملیات در اوکراین به کار گرفته شود بلکه میبایست به منظور عمل در جهت مسکو آماده گردد. برایان فیوگیت این نیروهای مورد اشاره هیتلر را تنها یگانهای سپاه ۴۶ موتوریزه ورماخت میداند که با وجود وعده الحاق آنها به گودریان، پیشوا در استفاده از آن تجدید نظر کرده است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984274_94-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984274-94"><span class="cite-bracket">[</span>۹۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به هر حال، هالدر و فون بک که خود تا پیش از این سرسختانه خواهان ادامه حرکت به سمت مسکو بودند، هماینک با مشاهده فرصتهای عملیاتی در اراضی جنوبی، با غیرقابل بازگشت دانستن گودریان و با توجه به فرسایش بالای وارد آمده به یگانها و وضعیت بد تدارکاتی، نظر مساعدی نسبت به چنین عملی که باعث یک چرخش بزرگ و بازچینی زمانبر و پر خسارت نیروها میشد، نداشتند و به شدت مایل به تکمیل تهاجم به سمت جنوب بودند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012150–151_95-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012150–151-95"><span class="cite-bracket">[</span>۹۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> هیتلر در نهایت تصمیم گرفت به گودریان اجازه ادامه حرکت به سمت جنوب ادامه را بدهد تا به گروه زرهی ۱ متصل گردد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984277_96-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984277-96"><span class="cite-bracket">[</span>۹۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ادامه_پیشروی_گودریان"><span id=".D8.A7.D8.AF.D8.A7.D9.85.D9.87_.D9.BE.DB.8C.D8.B4.D8.B1.D9.88.DB.8C_.DA.AF.D9.88.D8.AF.D8.B1.DB.8C.D8.A7.D9.86"></span>ادامه پیشروی گودریان</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: ادامه پیشروی گودریان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در این زمان درحالیکه سپاه ۴۷ موتوریزه ورماخت تماماً صرفا وظیفه محافظت از جناح طولانی چپ (شرقی) گروه زرهی ۲ را بر عهده داشت، برای سپاه ۲۴ موتوریزه ورماخت به عنوان سرنیزه زرهی گودریان تنها ۸۶ تانک عملیاتی معادل کمتر از نیمی از تعداد تانکهای لشکر سوم زرهی ورماخت در ابتدای عملیات بارباروسا، باقی مانده بود. بدین ترتیب تهاجم گودریان میبایست با میزان تانکهای معادل نصف یک لشکر زرهی پیش میرفت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012149_97-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012149-97"><span class="cite-bracket">[</span>۹۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تنها لشکر چهارم زرهی این سپاه قادر به عملیات تهاجمی بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFritz2011142_43-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFritz2011142-43"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از این رو عصر همان روز، فون بک با بیمیلی تمام، با پیوستن <a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D9%85_%D8%B2%D8%B1%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3_%D8%AF%D8%A7%D8%B3_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="لشکر دوم زرهی اساس داس رایش">لشکر زرهی <i>داس رایش</i> اساس</a> به گودریان موافقت کرد. به نقل از فون بک، گودریان در گزارشی در روز ۲ سپتامبر، وضعیت گروه زرهی ۲ را «بسیار بدبینانه» به تصویر کشید؛ به وجهی که فرمانده گروه ارتش پیشنهاد دریافت مجوز عقبنشینی تاکتیکی نیروهای گودریان از فرمانده نیروی زمینی را مطرح ساخت تا این نیروها بتوانند از ارتش دوم در جناح چپ خود پشتیبانی کنند. به هر صورت. گودریان بلافاصله این پیشنهاد را رد کرد و با استفاده از فرصت جهت اصرار برخواسته پیشین خود، گروه زرهی ۲ را در صورت دریافت نیروی کمکی بیشتر، قادر به بهانجام رساندن مأموریت خود دانست. در نهایت، تحت تأثیر گزارش گودریان، فون بک روز ۲ سپتامبر با آزاد شدن سپاه ۴۶ موتوریزه موافقت نمود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012149_&_164–165_98-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012149_&_164–165-98"><span class="cite-bracket">[</span>۹۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>پس از چهار روز توقف سرنیزه زرهی آن در گذرگاه رود دسنا، با دریافت تدارکات کافی، تهاجم گروه زرهی ۲ به سمت جنوب از روز ۳۱ اوت از سر گرفته شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFritz2011142_43-3" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFritz2011142-43"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یورش گودریان جبهه بریانسک را کنار زده و اواخر روز ۲ سپتامبر لشکر صد و هشتم تانک شوروی را در وضعیت نیمه محاصره قرار داد و ضربه سختی به لشکر چهارم سوارهنظام آن وارد آورد. تا روز ۶ سپتامبر نیروهای متحرک جبهه بریانسک در محاصره بودند و برای نجات خود میجنگیدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200193_99-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200193-99"><span class="cite-bracket">[</span>۹۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> نیروهای گودریان تا دهمین روز تهاجم خود در اوکراین حدود ۳۰ هزار نفر نیروهای دشمن را به اسارت گرفته بودند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012169–170_100-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012169–170-100"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> استالین با انتقاد شدید از او، به یریومنکو اجازه داد در صورت امکان این نیروها را از محاصره بیرون بکشد و بدین منظور حتی در آبوهوای بد از هواگردهای خود استفاده نماید. در این زمان از مجموع توان لشکر صد و هشتم تانک شوروی تنها ۱۶ تانک و ۵ خودروی زرهی و از توان تیپ ۱۴۱ تانک همراه آن تنها ۳۸ تانک باقی مانده بود. تمامی اقدامات یریومنکو در این جهت از جمله بهکارگیری یگانهای سد کننده مسیر که بر روی نیروهای خودی که بدون مجوز عقبنشینی میکردند آتش میگشودند، نیز به نتیجهای نرسید.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200193–94_101-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200193–94-101"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بودیونی روز ۴ سپتامبر در گزارشی به استالین به شرح تهدید در جناحین خود پرداخت و درخواست دریافت بلافاصله نیروی کمکی کرد. در صورت عدم وجود این امکان، بودیونی خواهان مجوز ایجاد نیروی ذخیره برای خود با انتقال چهار لشکر از ارتشهای سیوهفتم و بیستوششم جبهه غربی شد. به دستور استالین، شاپوشنیکوف با هر دو درخواست بودیونی مخالفت کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012172_102-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012172-102"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روز ۶ سپتامبر با قرار گرفتن ارتش بیست و یکم تحت امر جبهه جنوب غربی، کیرپونوس به این ارتش فرمان داد از جانب غرب اراضی پشت سر لشکرهای سوم و چهارم زرهی سپاه ۲۴ موتوریزه ورماخت را مورد حمله قرار دهد. اقدامات کیرپونوس تأثیری بر حرکت نیروهای زرهی گودریان نداشت و آنها روز بعد از <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="رود سایم (صفحه وجود ندارد)">رود سایم</a> گذشتند. در مقابل وضعیتی خطرناک، کیرپونوس ۷ سپتامبر درخواست مجوز عقبنشینی نیروهایش در شمال کییف به جانب شرقی <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%AF%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="رود دسنا">رود دسنا</a> را کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013275_&_272_103-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013275_&_272-103"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پس از تصرف <a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D9%86%DB%8C%DA%AF%D9%88%D9%81" class="mw-redirect" title="چرنیگوف">چرنیگوف</a><sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">[</span>یادداشت ۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در ۸ سپتامبر توسط ارتش دوم ورماخت، شاپوشنیکوف ۹ سپتامبر به جبهه جنوب غربی اطلاع داد فرماندهی عالی تصمیم به عقب کشیدن ارتش پنجم و جناح راست ارتش سیوهفتم شوروی به جانب شرقی رود دسنا گرفته است تا با فاصله گرفتن از ارتش ششم ورماخت و چرخش خط مقدم خود به سمت شمال، در مقابل پیشروی گروه زرهی ۲ ورماخت قرار بگیرند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984259–261_106-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984259–261-106"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ارتش بیست و یکم شوروی در نهایت تهاجم خود علیه جناح چپ گودریان را از روز ۹ سپتامبر آغاز کرد اما در ناهماهنگی با حملات جبهه بریانسک، دستاورد اندکی کسب نمود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013275_104-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013275-104"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روز بعد کیرپونوس از بودیونی درخواست نیروی کمکی مخصوصاً برای ارتش چهلم خود که در طول رود سایم در ناحیه کوتونوپ، در مسیر گودریان در شرایط سختی قرار داشت، کرد که در پاسخ بودیونی اعلام داشت <i>استاوکا</i> نیروی ذخیره دیگری در اختیار او قرار نداده است که چنین بکند. در این شرایط، ارتش پنجم شوروی تحت فشار شدید از ۱۰ سپتامبر شروع به عقب نشستن به جانب شرقی رود دسنا کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984259–261_&_265_107-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984259–261_&_265-107"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تانکهای گودریان همان روز از رود دسنا عبور کردند و به پیشروی در عمق اراضی پشت خط مقدم جبهه جنوب غربی شوروی به سمت <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%86%DB%8C" title="رومنی">رومنی</a> ادامه دادند. این حرکت شکاف بین جبهه بریانسک و جنوب غربی شوروی را به ۶۰ کیلومتر رساند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200194_&_130_108-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200194_&_130-108"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> هنگامی که چند لشکر ارتش پنجم شوروی به رود دسنا رسیدند متوجه شدند آلمانیها از پیش کرانه شرقی رود را تصاحب کردهاند. تنها تعدادی از یگانهای ارتش سرخ از جمله سپاه ۱۵ تفنگدار آن قادر گشتند در جنوب چرنیگوف نسبتاً بدون آسیب از رود دسنا عبور کنند؛ مابقی نیروهای ارتش پنجم شوروی هنگام گذر از رود متحمل تلفات سنگین شدند. مقاومت سرسختانه ارتش سی و هفتم شوروی در حوالی کییف ارتش پنجم شوروی را از افتادن در محاصره از جانب جنوب نجات داد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984265–267_109-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984265–267-109"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>به هر صورت پیشروی آلمانیها در این زمان به شکل پر سرعت، بدون مشکل و کمخسارتی انجام نمیگرفت. بارندگی سنگین و وقوع طوفانها شدید از روز ۴ سپتامبر با فاجعهبار کردن وضعیت راهها بار دیگری بر دوش گودریان در زحمت پیشروی به سمت جنوب گذاشت؛ به وجهی که <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B2%D9%81_%DA%AF%D9%88%D8%A8%D9%84%D8%B3" title="یوزف گوبلس">یوزف گوبلس</a>، وزیر اطلاعرسانی رایش، روز ۱۳ سپتامبر در یادداشتهای شخصی خود نوشت: «خدای آبوهوا در طرف ما نیست.» با این حال، همان روز ۱۰ سپتامبر ارتش دوم ورماخت در نهایت به ارتش ششم ورماخت متصل شد<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013271_64-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013271-64"><span class="cite-bracket">[</span>۶۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و رومنی در ساحل رود <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7" class="mw-disambig" title="سولا">سولا</a>، دقیقاً در شرق کییف، به تصرف لشکر سوم زرهی تحت امر سرلشکر <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D9%85%D8%AF%D9%84" title="والتر مدل">والتر مدل</a> از گروه زرهی ۲ ورماخت درآمد. عناصر سرعت و غافلگیری سبب شد این لشکر تقریباً بدون مبارزه از سد استحکامات جدید دفاعی ارتش سرخ در این ناحیه بگذرد. مقادیر زیادی غذا و مهمات و ۸۰ متر مکعب سوخت در رومنی به غنیمت آلمانیها درآمد تا از آن به عنوان پایگاه حساس تدارکاتی پیشین استفاده شود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012182–183_&_211_110-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012182–183_&_211-110"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> کیرپونوس با مشاهده فاجعه در حال تکمیل، در تلگرافی به <i>استاوکا</i> اعلام کرد ارتشهای بیست و یکم و چهلم او قادر به متوقف ساختن دشمن نیستند و خواهان صدور مجوز انتقال بلافاصله نیرو از کییف و یک عقبنشینی عمومی برای نیروهای جبهه جنوب غربی شوروی جهت قرار دادن آنها در مقابل سرنیزه زرهی گودریان شد. شاپوشنیکوف در تماسی تلفنی در پاسخ بر لزوم مقاومت در مواضع کنونی تأکید نمود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984261_111-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984261-111"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> درحالیکه آلمانیها به وضوح دیگر قصدی جهت تهاجم به کییف از غرب نداشتند، شاپوشنیکوف ضمن منع انتقال قدرتمندترین نیروهای این جبهه از کییف، اعلام کرد جبهه جنوب غربی خواهد توانست با یگانهایی از خط رود دنیپر جلوی گودریان را بگیرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001130_112-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001130-112"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از این رو مجوز انتقال دو لشکر تفنگدار از ارتش بیست و ششم شوروی در جنوب کییف به ارتش چهلم به عنوان راه حل موقت صادر شد. کیرپونوس و بودیونی از این مسئله کاملاً ناراضی بودند؛ چرا که جدا کردن دو لشکر تفنگدار از ارتش بیست و ششم ننها سه لشکر تفنگدار برای آن جهت دفاع از خط مقدمی به طول ۱۵۰ کیلومتر باقی میگذاشت. این درحالی بود که با ناتوانی ارتش سی و هشتم در جنوب ارتش بیست و ششم، در از بین بردن گذرگاه آلمانیها در کرمنچوگ، وضعیت در قسمت جنوبی جبهه جنوب غربی شوروی نیز مناسب نبود. در این شرایط هر لحظه ممکن بود نیروهای گروه زرهی ۱ ورماخت با حرکت از این گذرگاه به سمت شمال خود را به قوای گودریان برسانند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984261_111-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984261-111"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در این حال با ادامه حرکت سرنیزه زرهی گودریان به سمت جنوب، جناح شرقی گروه زرهی ۲ هر لحظه طولانیتر میشد. این مسئله دشواری کار سپاه ۴۷ موتوریزه در حفظ این جناح را که طول آن تا روز ۱۱ سپتامبر به ۱۵۰ کیلومتر رسید، مضاعف میساخت به وجهی که لشکر هجدهم زرهی این سپاه میبایست به تنهایی و بدون پشتیبانی هوایی چندانی خط مقدمی به طول ۷۰ کیلومتر را پاسداری مینمود. در این وضعیت هواگردهای شناسایی نقش ویژههای ایفا مینمودند که به هر صورت تنها یک <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="هواگرد شناسایی">هواگرد شناسایی</a> بدون پشتیبانی جنگندهها در لشکر هجدهم زرهی برای تمامی سپاه باقی مانده بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012211–212_113-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012211–212-113"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="قربانی_شدن_جبهه_جنوب_غربی"><span id=".D9.82.D8.B1.D8.A8.D8.A7.D9.86.DB.8C_.D8.B4.D8.AF.D9.86_.D8.AC.D8.A8.D9.87.D9.87_.D8.AC.D9.86.D9.88.D8.A8_.D8.BA.D8.B1.D8.A8.DB.8C"></span>قربانی شدن جبهه جنوب غربی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: قربانی شدن جبهه جنوب غربی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هنگامی که جبهه جنوب غربی در حال دفاع کردن از از خط مقدمی به طول بیش از ۸۰۰ کیلومتر بود، روز ۱۱ سپتامبر بودیونی نیز با ارسال تلگرافی به استالین ابراز داشت تنها نیروهایی قدرتمند قادر خواهند بود جلوی به محاصره درآمدن این جبهه را بگیرند؛ درحالیکه که خود جبهه جنوب غربی چنین امکانی را ندارد. او اعلام کرد اگر فرماندهی عالی نیروهای ذخیره لازم را در این ناحیه فراهم نکند عقب کشیدن جبهه جنوب غربی ضروری است<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984261–262_114-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984261–262-114"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و تأخیر در این امر تنها موجب از دست رفتن نیروهای آن و انهدام مقدار بسیار زیادی از یگانهای تدارکاتی خواهد گشت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001130_112-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001130-112"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بدین ترتیب او خواهان مجوز عقبنشینی ۲۵۰ کیلومتری به سمت شرق از رود دنیپر تا <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%BE%D8%B3%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="رود پسل (صفحه وجود ندارد)">رود پسل</a> شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013277_37-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013277-37"><span class="cite-bracket">[</span>۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با این حال استالین مجدداً به کیرپونوس فرمان داد بدون مجوز <i>استاوکا</i> کییف را رها نکند و دست به انهدام پلها نزند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001130_112-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001130-112"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> استالین بر این باور بود که اگر جبهه جنوب غربی اقدام به عقبنشینی از خط رود دنیپر نماید آلمانیها به سرعت جای پایی در کرانه شرقی آن باز خواهند کرد؛ در نتیجه جبهه جنوب غربی هنگام عقبنشینی تحت فشار دشمن از سه جهت به جای دو جهت قرار خواهد گرفت و در نهایت در صورت حرکت هماهنگ آلمانیها، به محاصره درخواهد آمد؛ چرا که امکان عقبنشینی به موقع تمامی این جبهه با ۶۶۷ هزار نیرو به پشت رود پسل وجود ندارد. او محاصره دو ارتش ششم و دوازدهم شوروی در ناحیه اومان را حاصل چنین عقبنشینی دانست که نباید برای بار دیگر تکرار شود. استالین همچنین دفاع رود پسل را آماده بهرهگیری نمیدانست.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984262_&_264_115-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984262_&_264-115"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به هر صورت، حتی از نگاه آلمانیها، مراحل آغازین عملیات در اوکراین همچنان به هیچ وجه تضمینگر موفقیت نهایی نبود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012170_116-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012170-116"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>به پیشنهاد ژوکوف و به دستور استالین<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984259_117-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984259-117"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، ۱۳ سپتامبر <i>استاوکا</i> بدون صدور مجوز عقبنشینی، مارشال <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%A9%D9%88" title="سیمیون تیموشنکو">سیمیون تیموشنکو</a> را جایگزین بودیونی مستأصل، در فرماندهی جهت جنوب غربی شوروی نمود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001130_112-3" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001130-112"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تیموشنکو که تصور میکرد نیروی کمکی در راه است و ضد حمله جبهه بریانسک نتایج خوبی دربرخواهد داشت، با عدم عقبنشینی جبهه جنوب غربی موافق بود. با این حال تنها یک لشکر تفنگدار و دو تیپ تانک با ۱۰۰ تانک در اختیار او قرار گرفت و روشن بود جبهه بریانسک با تنها ۲۰ تانک عملیاتی در تمامی تیپهای تانک خود نمیتوانست کار به جایی ببرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984263_118-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984263-118"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>به نظر میرسد همانند اتفاقی که برای جبهه غربی شوروی در <a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%DA%A9-%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="نبرد بیاویستوک-مینسک">نبرد بیاویستوک-مینسک</a> افتاد، با پیشبینی پیگیری تهاجم ورماخت با حرکت به سمت پایتخت شوروی، قصد اصلی رهبر شوروی قربانی کردن جبهه جنوب غربی ارتش سرخ در کییف، جهت خریدن زمان برای تقویت دفاع مسکو و استقرار نیروهای ذخیره راهبردی در اطراف آن بوده است. جبهه جنوب غربی شوروی میبایست میایستاد و میجنگید و از بین میرفت تا وقت و منابع آلمانیها را صرف خود کند. همانطور که <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D9%88%D9%84%D9%88%D9%81" title="دمیتری پاولوف">دمیتری پاولوف</a>، فرمانده جبهه غربی شوروی از چنین طرحی با خبر نبود، کیرپونوس و یریومنکو نیز از آنچه در سر استالین میگذشت مطلع نبودند. بودیونی و ژوکوف با توجه به موقعیت نزدیکی که به استالین داشتند، احتمالاً از چنین نقشهای آگاهی یافته بودند. این دو با تصور این که پس از انتقال گروه زرهی ۲ ورماخت به گروه ارتش جنوب، آلمانیها به حرکت در جنوب ادامه خواهند داد و بدون مشکل تا رود <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%DA%AF%D8%A7" class="mw-redirect" title="ولگا">ولگا</a> و <a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="قفقاز">قفقاز</a> پیش خواهند رفت، در تلاش بودند با عقبنشینی جبهه جنوب غربی به سمت شرق آن را نجات دهند و جلوی آلمانیها را بگیرند. از این رو تغییر جایگاه آنها را میتوان به این مسئله مرتبط دانست.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984264_&_267_119-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984264_&_267-119"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>به هر حال از دیگر مقاصد استالین در اصرار بر مقاومت در ناحیه کییف میتوان به حفظ اراضی حیاتی کشاورزی اوکراین جهت جلوگیری از آشوب اجتماعی حاصل از از دست دادن منابع غذایی، تشویق مدافعان لنینگراد و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%A7" title="اودسا">اودسا</a> به ادامه پایداری و اطمینانبخشی به بریتانیا و ایالات متحده به عنوان حامیان تدارکاتی-تسلیحاتی شوروی، از امکان تابآوردن آن در مقابل آلمان، اشاره کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFritz2011143–144_120-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFritz2011143–144-120"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تکمیل_محاصره"><span id=".D8.AA.DA.A9.D9.85.DB.8C.D9.84_.D9.85.D8.AD.D8.A7.D8.B5.D8.B1.D9.87"></span>تکمیل محاصره</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: تکمیل محاصره"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در این شرایط <i>استاوکا</i> ۱۲ سپتامبر با انتقال یگانهای تانک از ارتش پنجاهم به ارتش سیزدهم، در فرمانی خوشباورانه، با تغییر برنامه تهاجم جبهه بریانسک، یریومنکو را موظف ساخت تهاجم خود در طول محور روسلافل را متوقف کند و با سازمان مجدد نیروها، جناح چپ گودریان را یک بار دیگر هدف بگیرد تا حداکثر تا ۱۸ سپتامبر شکاف ایجاد شده را پوشش داده و به یگانهای جبهه جنوب غربی متصل گردد. جهت تشویق یریومنکو، <i>استاوکا</i> او را به درجه <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%A8%D8%AF" title="ارتشبد">ارتشبدی</a> ترفیع و مقداری نیروی کمکی به جبهه مضمحلشده بریانسک اختصاص داد. این تمهیدات بسیار دیر صورت میگرفت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200194_&_130_108-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200194_&_130-108"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همان روز با تأخیر یک روزه در اثر بارندگی<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012216_121-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012216-121"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، لشکر شانزدهم زرهی گروه ارتش جنوب ورماخت با درهم کوبیدن دفاع لشکر دویست و نود و هفتم تفنگدار شوروی، با حرکت ۲۰ کیلومتری از گذرگاه رود دنیپر به جانب شمال تا شامگاه خود را به <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%84%D8%8C_%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="خورول، اوکراین">خورول</a> در ۲۳۰ کیلومتری جنوب شرقی کییف رساند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200194_&_130_108-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200194_&_130-108"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این لشکر قرارگاه ارتش سی و هشتم شوروی را به تصرف خود درآورد اما فکلنکو، فرمانده این ارتش موفق به گریز شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013279_122-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013279-122"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روز بعد لشکر چهاردهم زرهی گروه ارتش جنوب نیز به <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%A8%D9%86%DB%8C" title="لوبنی">لوبنی</a> در ۳۰ کیلومتری شمال خورول دست یافت. این لشکر با حمله به خط تدارکاتی نیروهای جبهه جنوب غربی شوروی، ۱۵۰۰ تن را به اسارت و ۶۰۰ کامیون، ۷۰ توپ و ۳ هواگرد را به غنیمت گرفت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012221_123-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012221-123"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> لشکر نهم زرهی ورماخت در حال تعقیب این دو لشکر بود. تا این زمان با این تهاجم نیروهای فون کلایست در گروه زرهی ۱ یک شکاف ۲۰ کیلومتری بین ارتشهای سی و هشتم و ششم شوروی ایجاد کردند و تنها ۴۰ کیلومتر با قوای سرلشکر مدل در لشکر سوم زرهی از گروه ارتش مرکز در شمال فاصله داشتند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001130–131_124-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001130–131-124"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در همین حال مقاومت نیروهای ارتش سرخ در حال افزایش و نبرد شدید هوایی در آسمان منطقه بین جنگندههای طرفین در جریان بود. بدین شکل لشکر شانزدهم زرهی ورماخت در لوبنی به مقاومت سرسختانه عناصر <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="انکاوهده">انکاوهده</a> برخورد کرده و گذر لشکر سوم زرهی ورماخت از رومنی دو روز به طول انجامید.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013279_&_277_125-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013279_&_277-125"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این مشکلات سبب شد طرح فرماندهی عالی نیروی زمینی آلمان جهت اتصال دو گروه زرهی به یک دیگر در روز ۱۳ سپتامبر محقق نشود. به هر صورت، یک گروهرزمی کوچک از لشکر سوم زرهی ورماخت متشکل از سه تانک، هشت خودروی زرهی شناسایی و شش قطعه توپ و یک گروهان ضد تانک، با یورش به سمت جنوب شهر با اهمیت <a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%88%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%B3%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="لوخویتسا (صفحه وجود ندارد)">لوخْویتسا</a> و پل آن بر رود سولا را تسخیر کرد. با توجه به کمبود نیرو در این موقعیت، گودریان خواهان این بود پیادهنظام جای لشکر هجدهم زرهی ورماخت را که هماکنون خطی به طول ۹۰ کیلومتر را حفظ میکرد، در قسمت شمالی جناح شرقی بگیرد تا این لشکر به سمت رومنی حرکت کند. فرماندهی گروه ارتش با این درخواست به جهت فاصله زیاد این لشکر از هدف مورد نظر و همچنین فرسایشی که پیش از تهاجم آتی به سمت مسکو به آن وارد میآمد، مخالفت نمود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012217_&_219–220_&_226_126-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012217_&_219–220_&_226-126"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>نخستین ساعات صبح روز ۱۴ سپتامبر سرتیپ <a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="واسیلی توپیکوف (صفحه وجود ندارد)">واسیلی توپیکوف</a>، رئیس ستاد جبهه جنوب غربی شوروی با ارسال یک تلگرام شخصی به شاپوشنیکوف ابراز داشت: «فاجعه آغاز شده است و در عرض چند روز خود را به شما نشان خواهد داد.» شاپوشنیکوف در پاسخی تند با «رمیده» توصیف کردن توپیکوف، خواهان «خونسردی و اجتناب از رمیدگی» در تمامی سطوح فرماندهی و توقف عقبنشینی ارتشهای بیست و یکم و پنجم شوروی شد. او از نیروهای جبهه جنوب غربی شوروی خواست «به پشت سر نگاه نکنند» و «فرمان ۱۱ سپتامبر رفیق استالین» را اجرا نمایند. روز ۱۵ سپتامبر تیموشنکو نیز زیر فشار، با برگشت کامل از عقیده پیشین خود، در مسکو به شاپوشنیکوف گفت که خواهان عقبنشینی بلافاصله جبهه جنوب غربی شوروی است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984267–268_127-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984267–268-127"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در همین حال با فشار ارتشهای ششم و دوم ورماخت جناح شمالی جبهه جنوب غربی شوروی رفتهرفته در حال فروپاشی بود. ارتش هفدهم ورماخت نیز به تدریج شروع به پیشروی از سر پل کرمنچوگ به سمت شمال کرد. سپاه ۱۱ ارتش هفدهم ورماخت با سه لشکر پیادهنظام روز ۱۳ سپتامبر تحت امر گروه زرهی ۱ قرار گرفت تا اطمینان بیشتری از حفظ دیواره شرقی محاصره در حال تکمیل حاصل شود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012222_128-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012222-128"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در نهایت ساعت ۱۸ روز ۱۴ سپتامبر گروه کوچکی از نیروهای لشکر هجدهم زرهی ورماخت شمال لوبنی به یک گروهان مهندسی لشکر شانزدهم زرهی ورماخت رسید. به هر صورت این ملاقات بین نخستین عناصر پیشتاز انبرهای شمالی و جنوبی صورت نمادین داشت و همچنان نسبتاً فضای زیادی بین دو انبر وجود داشت. روز بعد یگانهای بیشتری از لشکر نهم زرهی ورماخت جهت برقراری اتصال قدرتمندتر حرکت به سمت شمال را ادامه دادند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012228_129-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012228-129"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روز ۱۶ سپتامبر با اتصال کامل لشکرهای سوم و شانزدهم زرهی، سرنیزههای زرهی دو گروه زرهی ۱ و ۲، در جنوب لوخویتسا به یکدیگر، حلقه محاصره در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی کییف تکمیل شد تا تمامی نیروهای جبهه جنوب غربی شوروی شامل پنج ارتش پنجم، بیست و یکم، بیست و ششم، سی و هفتم و سی و هشتم داخل آن گرفتار گردند. حلقه محاصره از جانب شرقی توسط گروه زرهی ۱ و ۲ و از جانب غربی توسط ارتشهای دوم و ششم ورماخت تشکیل شده بود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200194_&_130–131_130-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200194_&_130–131-130"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ناحیه تحت محاصره منطقه وسیعی به مساحت تقریبی ۲۰ هزار کیلومتر مربع را شامل میشد که درازای آن از نقطه اتصال نیروهای زرهی ورماخت تا شهر کییف از شرق به غرب به ۲۰۰ کیلومتر میرسید.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012229_131-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012229-131"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اقدام_برای_عقبنشینی_جبهه_جنوب_غربی"><span id=".D8.A7.D9.82.D8.AF.D8.A7.D9.85_.D8.A8.D8.B1.D8.A7.DB.8C_.D8.B9.D9.82.D8.A8.E2.80.8C.D9.86.D8.B4.DB.8C.D9.86.DB.8C_.D8.AC.D8.A8.D9.87.D9.87_.D8.AC.D9.86.D9.88.D8.A8_.D8.BA.D8.B1.D8.A8.DB.8C"></span>اقدام برای عقبنشینی جبهه جنوب غربی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: اقدام برای عقبنشینی جبهه جنوب غربی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>تیموشنکو همان روز در دیدار با ژنرال باگرامیان، رئیس ستاد عملیاتهای جبهه جنوب غربی، در جلسهای در <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7" title="پولتاوا">پولتاوا</a> که خروشچف نیز در آن حضور داشت، ابراز نمود تا هنگامی که حلقه محاصره دشمن هنوز تنگ نیست، بدون تأخیر میبایست تصمیمی جهت اجازه دادن به جبهه جنوب غربی برای عقبنشینی گرفته شود. تیموشنکو اذعان کرد فرماندهی عالی در نهایت این تصمیم را خواهد گرفت اما هماکنون وقتی برای تلف کردن جهت دریافت تائیدیه از مسکو وجود ندارد. به نقل از خاطرات باگرامیان، با در نظر گرفتن لحن تلگرام پیشین شاپوشنیکوف، تیموشنکو خود عمیقاً در صحت این عقیده شک داشت. تیموشنکو به باگرامیان دستور داد با پرواز به <a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پریاتین (صفحه وجود ندارد)">پریاتین</a>، به کیرپونوس شفاهاً فرمان دهد «منطقه استحکامات کییف را رها کند و با باقی گذاشتن نیروهای پوششی در رود دنیپر، بلافاصله شروع به عقب کشیدن بدنه اصلی نیروها به خط پسین دفاعی (رود پسل) نماید.<sup id="cite_ref-133" class="reference"><a href="#cite_note-133"><span class="cite-bracket">[</span>یادداشت ۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>» کیرپونوس همچنین میبایست ضد حملاتی در نواحی لوبنی و رومنی جهت کاستن سرعت گروههای زرهی ۱ و ۲ ورماخت تا جای ممکن به اجرا درمیآورد. تیموشنکو که اساساً اختیاری جهت صدور چنین فرمانی در مغایرت با خواست استالین نداشت، به بهانه این که این پرواز میتواند خیلی خطرناک باشد و چنین فرمانهای مهمی نباید به دست دشمن بیفتد، از دادن سندی مکتوب در این رابطه به باگرامیان خودداری نمود. به هر صورت ماندن اثری مکتوب از چنین نافرمانی در مقابل استالین ممکن بود به قیمت جان هر دو تمام شود. با این وجود، پس از آن که ۱۷ سپتامبر باگرامیان این فرمان شفاهی تیموشنکو را به فرمانده جبهه جنوب غربی شوروی ابلاغ نمود، کیرپونوس تا هنگام دریافت تائیدیه مکتوب از اجرای آن اجتناب کرد. او با بیتوجهی به اعتراضات باگرامیان، تصمیم به ارسال تلگرامی به مسکو و دریافت تائیدیه گرفت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984268–269_134-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984268–269-134"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>همان روز شاپوشنیکوف و واسیلیوسکی «در مکالمهای سخت» بار دیگر در تلاش بودند استالین را جهت عقب کشیدن نیروهای کیرپونوس متقاعد نمایند؛ با این وجود رهبر شوروی با برافروختگی و متهم کردن فرماندهان ارتش سرخ به «مقاومت ضعیف در مقابل دشمن»، تنها با عقبنشینی ارتشهای پنجم و سی و هفتم جبهه جنوب غربی به مواضع دفاعی بهتر موافقت نمود. با وجود اختلال در ارتباطات، کیرپونوس در نهایت شب ۱۷ سپتامبر از شاپوشنیکوف تائیدیه عقبنشینی را دریافت کرد اما بدون عقبنشینی تا رود پسل، تنها اجازه یافت کییف را رها کند. با این حال چند ساعت پیش از رسیدن این فرمان، کیرپونوس با ابتکار خود فرمان به تهاجم ارتشهای پنجم، بیست و یکم و سی و هفتم شوروی به سمت شرق جهت شکستن دیواره زرهی ورماخت داده بود. ارتشهای سی و هشتم و چهلم، از خارج از منطقه تحت محاصره، نیز به ترتیب با حمله به سمت رومنی و لوبنی در شمال و جنوب موظف به محافظت از جناحین گشتند. با این حال، با توجه به قرار داشتن زیر حمله از همه جهت، اجرای هماهنگ عقبنشینی ممکن نبود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001128_&_131_135-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001128_&_131-135"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بسیاری از تلاشهای نیروهای ارتش سرخ برای خروج از محاصره به شکل آشفته و بدون برنامهریزی قبلی صورت میپذیرفت. اغلب این تلاشها هیچ گونه سازمانی نداشت و با تلفات سنگین همراه بود. اقدام برای شکستن محاصره عموماً توسط توده نیروی پیاده با پشتیبانی کمی از طرف توپخانه انجام میشد. موجهای قوای ارتش سرخ با ناهماهنگی یکی پس از دیگری به سمت خطوط آلمانیها یورش میبردند و به ندرت بر یک نقطه متمرکز میگشتند. با این حال اغلب برتری عددی بالا با قوای ارتش سرخ بود و تلاش آنها همواره خالی از ثمره نبود. حمله روز ۱۸ سپتامبر نیروهای ارتش سرخ از جانب شرق دفاع آلمانیها را تا حدودی شکافت و خود را تا یک کیلومتری رومنی رساند. در این زمان رومنی قرارگاه فرماندهی گروه زرهی ۲ به حساب میآمد. در مقابل تهاجم دو تیپ تانک، دو لشکر تفنگدار و یک یا دو لشکر سوارهنظام ارتش سرخ، گودریان تنها دو گردان از لشکر دهم پیادهنظام موتوریزه و چند آتشبار ضدهوایی داشت. نیروی هوایی شوروی برتری محلی را در این نقطه به دست آورد و رومنی را با بمبافکنهای سنگین خود مورد هدف قرار داد. گودریان در این شرایط از لشکر چهاردهم زرهی گروه زرهی ۱ درخواست کمک نمود و دستور به عقبنشینی بخشی از لشکرهای <i>داس رایش</i> اساس و چهارم زرهی ورماخت از حلقه درونی محاصره داد. رسیدن لشکر <i>داس رایش</i> اساس در روز ۱۹ سپتامبر برای حفظ رومنی کفایت کرد. لشکر چهارم ورماخت نیز دست به ضدحمله از جنوب زد. در همین حال گودریان قرارگاه خود را به کونوتوپ منتقل ساخت. در این هنگام، نیروهای درون محاصره در شرق پیریاتین حمله قدرتمندی علیه مواضع هنگ ۳۵ پیادهنظام لشکر بیست و پنجم پیادهنظام ورماخت صورت دادند و با فائق آمدن بر آنها، موقتاً خط دشمن را شکستند. به هر صورت هنگ زرهی لشکر نهم زرهی ورماخت با اجرای ضدحمله موفقی این رخنه را پوشش داد. حملات صبح روز ۲۱ سپتامبر نیروهای ارتش سرخ علیه مرکز خط مقدم لشکر دویست و سی و نهم پیادهنظام سپاه ۱۱ ورماخت علاوه بر این که موجب رخنه در عمق آن شد بلکه هنگ ۳۷۲ پیادهنظام ورماخت را نیز به محاصره انداخت. سپهبد <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%A2%D8%AE%DB%8C%D9%85_%D9%81%D9%88%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%81%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="یوآخیم فون کورتسفلایش">یوآخیم فون کورتسفلایش</a>، فرمانده سپاه ۱۱ ورماخت دستور به اعزام نیروی کمی از سه جهت دیگر به این مکان داد. همین زمان رخنه دیگری این بار در جناح چپ لشکر صد و بیست و پنجم این سپاه پدید آمد. این رخنهها موجب به هم ریختن خط مقدم یگانها و ایجاد حالتی مشوش و پراکنده بین قوای دو نیروی تقابلگر میگشت؛ به وجهی یک سرباز آلمانی در خاطرات خود مینویسد: «اغلب فرد نمیفهمد چه کسی در محاصره است؛ <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%B4%D9%88%DB%8C%DA%A9" title="بلشویک">بلشویکها</a> یا ما!» تلاش آلمانیها برای از میان بردن عناصر دشمن در این ناحیه تا روز ۲۳ سپتامبر به طول انجامید.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012253_&_255_&_288–290_136-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012253_&_255_&_288–290-136"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انهدام_نیروهای_در_محاصره"><span id=".D8.A7.D9.86.D9.87.D8.AF.D8.A7.D9.85_.D9.86.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.AF.D8.B1_.D9.85.D8.AD.D8.A7.D8.B5.D8.B1.D9.87"></span>انهدام نیروهای در محاصره</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: انهدام نیروهای در محاصره"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>جبهه جنوب غربی شوروی روز ۱ سپتامبر ۸۵۰ هزار نفر نیرو (شامل ۹۰ هزار نیروی ذخیره و یگانهای عقبه) ۳۹۲۳ توپ و خمپارهانداز، ۱۱۴ تانک و ۱۶۷ هواگرد رزمی در اختیار داشت. منطقه تحت محاصره شامل ۴۵۲۷۰۰ نفر، ۲۶۴۲ توپ و خمپارهانداز و ۶۴ تانک میشد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131–132_137-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001131–132-137"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <i>لوفتوافه</i> با بهکارگیری دو سپاه ۲ و ۵ هوایی، برتری مطلق هوایی را بر فراز منطقه در اختیار داشت. با وجود گرفتاری برخی مشکلات تدارکاتی، حملات هوایی <i>لوفتوافه</i> خسارات فراوانی به نیروهای تحت محاصره دشمن وارد میآورد و تحرکات آنها را با اختلال مواجه میساخت. سپاه ۵ هوایی <i>لوفتوافه</i> بین روزهای ۱۲ تا ۲۱ سپتامبر به تنهایی بیش از ۱۴۰۰ <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="سورتی">سورتی</a> صورت داد و حدود ۵۷۰ هزار تن بمب بر سر دشمن ریخت که با تحمل تنها ۲۷ تن تلفات خودی و سقوط ۱۷ هواگرد، منجر به انهدام قریب به ۲۲۰۰ وسیله موتوری و ۱۰۰ هواگرد شوروی شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012239_138-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012239-138"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>نیروهای آلمانی قوای تحت محاصره جبهه جنوب غربی شوروی را که متحمل تلفات گسترده شده و ذخایر تدارکاتشان به پایان رسیده بود، به قسمتهای کوچک منزوی از یکدیگر تقسیم کرده و هر یک را با تنگتر کردن حلقه به تنهایی منهدم نمودند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131–132_137-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001131–132-137"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پیشروی ارتش هفدهم ورماخت به سمت شرق فاصله بین نیروهای تحت محاصره جبهه جنوب غربی شوروی را سایر نیروهای ارتش افزایش میداد. سپاههای ۴۸ موتوریزه و ۱۱ گروه زرهی ۱ نه تنها قسمت جنوبی دیواره شرقی محاصره را نگاه داشته بودند بلکه با حمله به جانب غرب باعث فشردهتر شدن ناحیه میشدند. در همین حال سپاه ۵۱ ارتش ششم ورماخت نیز در مقابل مقاومت پراکنده جناح شمالی کیرپونوس، پیشروی قابل توجهی به سمت جنوب صورت داد. این سپاه روز ۱۸ سپتامبر به عناصری از سپاه ۳۴ ارتش ششم ورماخت که سر پل جدیدی در <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%DA%98%DB%8C%D8%B4%DA%86%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="رژیشچف (صفحه وجود ندارد)">رژیشچف</a> در جنوب کییف به دست آورده بود، متصل شد تا ناحیه تحت محاصره را به دو نیم کند. اقدامات آلمانیها آشوب و آشفتگی شدیدی در بین نیروهای جبهه جنوب غربی شوروی ایجاد نمود. قطع ارتباط بین یگانهای ارتش سرخ امکان هماهنگی و ارسال فرمان را از آن گرفت. برای قوای جبهه جنوب غربی شوروی این درگیری بیش از یک نبرد همانند تلاش مستاصلانهای برای نجات خود بود. روز ۱۸ سپتامبر بیشتر اعضای ستاد فرماندهی ارتش بیست و یکم شوروی از جمله سه ژنرال به اسارت لشکر چهارم زرهی ورماخت درآمدند. روز بعد ناحیه تحت محاصره به سه قسمت تقسیم گردید. قدرتمندترین قسمت در حوالی <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%BE%D9%88%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="بوریسپول (صفحه وجود ندارد)">بوریسپول</a> در جنوب شرقی کییف بود که عموماً از نیروهای ارتش سی و هفتم شوروی تشکیل میشد. دو قسمت عمده دیگر یکی ناحیهای حبابی شکل در غرب <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%B1%DA%98%DB%8C%D8%AA%D8%B3%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="اورژیتسا (صفحه وجود ندارد)">اورژیتسا</a> با نیروهای ارتش بیست و ششم شوروی و دیگری ناحیه بین پریاتین و لوخویتسا با بقایای ارتشهای پنجم و بیست ویکم شوروی بود. کیرپونوس درون سومین قسمت قرار داشت. ناحیه ارتشهای پنجم و بیست و یکم شوروی تا روز ۲۳ سپتامبر پاکسازی شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012245–247_&_254_&_260_&_293_139-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012245–247_&_254_&_260_&_293-139"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> مقاومت بقایای ارتش بیست و ششم شوروی در ناحیه اورژیتسا به عنوان آخرین قسمت نیز تا ۲۶ سپتامبر از میان رفت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131–132_137-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001131–132-137"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> گروههای کوچکی از سربازان ارتش سرخ همچنان در منطقه وسیعی پراکنده بودند. این افراد به روشهای مختلفی از جمله در لباس غیرنظامیان سعی در گریختن داشتند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012265_140-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012265-140"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تنها حدود ۱۵ هزار نفر توانستند تا روز ۲ اکتبر خود را به بیرون از منطقه تحت محاصره برسانند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131–132_137-3" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001131–132-137"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> باگرامیان، ولاسوف، فرمانده ارتش سی و هفتم شوروی، کوستنکو، فرمانده ارتش بیست و ششم شوروی و کوزنتسوف، فرمانده ارتش بیست و یکم شوروی از جمله این افراد بودند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012310_141-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012310-141"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>علاوه بر مسائل تاکتیکی و عملیاتی، به جهت امنیت نیروها درون شهر، فرماندهی ارتش ششم ورماخت مقرر ساخت تا هنگامی که ناحیه شهر کییف کاملاً از وجود هر شکلی از مقاومت پاکسازی شود، نیروهای آلمانی تنها با مجوز مکتوب قرارگاه این ارتش اجازه دارند در آن باقی بمانند. همزمان فرمانی نیز در ارتباط با سلطه بر انبارها و حفظ نظم در کییف صادر گشت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998602_77-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998602-77"><span class="cite-bracket">[</span>۷۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> نبرد بر سر خود شهر کییف از روز ۱۶ سپتامبر با تهاجم نیروهای سپهبد <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%84%D8%AF%D8%B1" title="هانس فون اوبستفلدر">هانس فون اوبستفلدر</a> در سپاه ۲۹ ارتش ششم ورماخت آغاز شد. لشکرهای هفتاد و یکم و دویست و نود و ششم پیادهنظام ورماخت جلوداری مهاجمان را در عبور از مواضع قدرتمند دفاعی شوروی بر عهده داشتند. لشکر نود و پنجم پیادهنظام و گردان ۳ هنگ ۷۷ توپهای تهاجمی <i>اشتوگ</i> نیز در پاکسازی استحکامات مشارکت نمودند. داخل شهر حاکمیت شوروی سعی داشت با پخش سخنرانیهای استالین از طریق بلندگو، مدافعان را به ادامه مقاومت تشویق کند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013282_142-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013282-142"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به هر ترتیب، کییف روز ۱۹ سپتامبر به تصرف نیروهای آلمانی درآمد<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFritz2011144_143-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFritz2011144-143"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اما درگیریها بر سر این شهر تا روز ۲۴ سپتامبر ادامه داشت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013282_142-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013282-142"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پیش از این، تمامی مواد مهم از کییف تخلیه و خطوطآهن تخریب شده بودند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998603_144-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998603-144"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>روز ۱۹ سپتامبر لشکر نود و نهم سبک ورماخت تلههای انفجاری کشف کرد که در ساختمانهای بزرگِ مناسب استقرار نیرو و مراکز ستادی، کار گذاشته شده بود. جستوجوی گسترده و تا حدود موفقی در این زمینه آغاز شد اما روز ۲۴ سپتامبر یک انفجار در کنار دفتر اصلی پست در یک انبار تسلیحات و مهمات غنیمتی آتش بزرگی به پا کرد که به سرعت پخش شد. یگان آتشنشانی هنگ <i>زاکسن</i> قادر به اطفای این حریق نبود. جهت مهار آتش، گردان ۹۹ نقبزن و چوخههای تخریب لشکرهای هفتاد و یکم و نود و نهم پیادهنظام ورماخت اقدام به پاکسازی ناحیه بزرگی به عنوان <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%E2%80%8C%D8%B4%DA%A9%D9%86" title="آتششکن">آتششکن</a> کردند. آتشسوزی بزرگ در نهایت روز ۲۹ سپتامبر با افزوده شدن سربازان آلمانی، یگانهای اضطراری و دستههای دیگر آتشنشانی شهر و آلمانی، خاموش شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998603_144-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998603-144"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> حدود ۲۰۰ آلمانی در انفجارهای اولیه یا آتشسوزیهای متعاقب آن جان باختند و ۱۰ تا ۲۵ هزار غیرنظامی بیخانمان گشتند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012258_145-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012258-145"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با شناختهشدن «پارتیزانها و یهودیان» به عنوان عوامل این اتفاقات، قرارگاه ۱۹۵ اداره نظامی از کییف خارج و مسئولیت اداره شهر به فرمانده <a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1_%D8%B5%D8%AF_%D9%88_%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_(%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA)" title="لشکر صد و سیزدهم پیادهنظام (ورماخت)">لشکر صد و سیزدهم پیادهنظام ورماخت</a> سپرده شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998603_144-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998603-144"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در پی این حوادث کشتار دو روزه ۳۳۰۰۰ تن از یهودیان در <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="بابی یار">بابی یار</a> به وقوع پیوست.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012259_146-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012259-146"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در اثر درگیریهای ناحیه کییف چهار ارتش میدانی شوروی شامل ارتشهای پنجم، بیست و یکم، بیست و ششم، و سی و هفتم با ۴۳ لشکر کاملاً منهدم شدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001132_147-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001132-147"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با پاکسازی این منطقه تا پایان ماه سپتامبر، طبق آمار رسمی آلمان، حدود ۶۶۵ هزار نفر از نیروهای ارتش سرخ به اسارت گرفته شده و ۸۲۴ تانک، ۴۱۸ توپ ضد تانک و ۳ هزار قطعه توپخانه منهدم گشتند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEMurrayMillet2001130_148-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEMurrayMillet2001130-148"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با این حال تاریخ رسمی شوروی با اذعان به این که جبهه جنوب غربی پیش از نبرد کییف متحمل تلفات سنگین شده بود، مدعی است بعید است شمار اسرا بیش از ۲۲۲ هزار نفر بوده باشد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984272_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984272-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در طرف مقابل، آمار روشنی از میزان تلفات یگانهای آلمانی درگیر نبرد کییف در دست نیست اما گزارشهای نقل شده نشانگر خونین بودن آن برای ورماخت است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012310_141-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012310-141"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="wikitable" style="font-size:100%; text-align:center" align="center"> <caption>آمار فرماندهی عالی ورماخت از میزان اسرا و خسارات مادی شوروی در نبرد کییف<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013283_149-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013283-149"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th> </th> <th>اسیر </th> <th>تانک </th> <th><small style="font-size:85%;">توپخانه و<br />توپ ضد تانک</small> </th></tr> <tr> <td style="background: lightgray" colspan="4">گروه ارتش جنوب </td></tr> <tr> <td>منطقه تحت محاصره<br /><small style="font-size:85%;">(۱۱ تا ۲۶ سپتامبر)</small> </td> <td>۴۴۰٬۰۷۴ </td> <td>۲۷۹ </td> <td>۱۰۶ </td></tr> <tr> <td>ناحیه کرمنچوک<br /><small style="font-size:85%;">(۳۱ اوت تا ۱۱ سپتامبر)</small> </td> <td>۴۱٬۸۰۵ </td> <td>۲۷۹ </td> <td>۱۰۶ </td></tr> <tr> <td>ناحیه گورنوستایپول<br /><small style="font-size:85%;">(۴ تا ۱۰ سپتامبر)</small> </td> <td>۱۱٬۰۰۶ </td> <td>۶ </td> <td>۸۹ </td></tr> <tr> <td style="background: lightgray" colspan="4">گروه ارتش مرکز </td></tr> <tr> <td>از زمان ناحیه گومل<br /><small style="font-size:85%;">(۲۰ اوت تا ۱۰ سپتامبر)</small> </td> <td>۱۳۲٬۹۸۵ </td> <td>۳۰۱ </td> <td>۱٬۲۴۱ </td></tr> <tr> <td>منطقه تحت محاصره<br /><small style="font-size:85%;">(۱۱ تا ۲۶ سپتامبر)</small> </td> <td>۳۹٬۳۴۲ </td> <td>۷۲ </td> <td>۲۷۳ </td></tr> <tr style="background: gray; border: 2px solid ; color: black;"> <td><b>مجموع</b> </td> <td><b>۶۶۵٬۲۱۲</b> </td> <td><b>۸۲۴</b> </td> <td><b>۳٬۴۳۶</b> </td></tr></tbody></table> <p>محاصره هوایی منطقه به شکل کاملی انجام نگرفته بود و تعدادی از فرماندهان ارشد شوروی از جمله بودیونی، تیموشنکو و خروشچف توانستند به کمک هواگرد از آن بگریزند. کیرپونوس به همراه نیروهای ارتش پنجم شوروی توانست تا عصر روز ۲۰ سپتامبر خود را به <a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%88%D8%B4%DA%86%DB%8C%D9%86%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="دریوکووشچینا (صفحه وجود ندارد)">دریوکووشچینا</a> در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی لوخویتسا برساند. ستون نیروهای ارتش سرخ در این موقعیت مورد حمله لشکر سوم زرهی ورماخت قرار گرفت. آلمانیها ژنرال سوتنسکی، فرمانده توپخانه ارتش پنجم شوروی را به اسارت درآوردند و نیروهای دشمن را به سمت جنگلهای <a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="شومیکوو (صفحه وجود ندارد)">شومیکوو</a> راندند. کیرپونوس، پوتاپوف، فرمانده ارتش پنجم، افسران ستادی آنها و حدود ۲ هزار نفر از نیروهای شوروی برای چند ساعت دیگر به مبارزه ادامه دادند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001132_147-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001132-147"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> کیرپونوس در نزدیکی خط مقدم نیروهای خود رهبری میکرد که به شدت از ناحیه پای چپ مجروح گشت و به عمق جنگل برده شد. اصابت یک خمپاره در مجاورت او به مرگ کیرپونوس انجامید.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012264_150-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012264-150"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با کشته شدن کیرپونوس، باقیمانده عناصر شوروی تسلیم شدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001132_147-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001132-147"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D8%AE%D8%A7%DB%8C%D9%84%D9%88_%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%86%DA%A9%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="میخایلو بورمیستنکو (صفحه وجود ندارد)">میخایلو بورمیستنکو</a>، کمیسار جبهه جنوب غربی شوروی، عضو <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%87_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C_%D8%AD%D8%B2%D8%A8_%DA%A9%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="کمیته مرکزی حزب کمونیست شوروی (صفحه وجود ندارد)">کمیته مرکزی حزب کمونیست شوروی</a> و دبیر دوم حزب کمونیست اوکراین که در این نبرد جان خود را از دست داد عالیرتبهترین فرد از رهبران کمونیست شوروی بود که در جریان جنگ جهانی دوم کشته شده است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEMawdsley2011174_151-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEMawdsley2011174-151"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیامدها_و_گمانهزنیها"><span id=".D9.BE.DB.8C.D8.A7.D9.85.D8.AF.D9.87.D8.A7_.D9.88_.DA.AF.D9.85.D8.A7.D9.86.D9.87.E2.80.8C.D8.B2.D9.86.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>پیامدها و گمانهزنیها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=16" title="ویرایش بخش: پیامدها و گمانهزنیها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>نبرد کییف را میتوان یک شکست بیسابقه برای ارتش سرخ دانست که خسارت بیشتری نسبت به نبردهای مینسک، اسمولنسک و سایر نقاط به آن وارد کرد. ضد حملات جبهه بریانسک شوروی در جهت جلوگیری از این حوادث ثمرهای حاصل نکرد و موجب از دست رفتن حدود صد هزار نفر و ۱۴۰ تانک این جبهه از مجموع قریب به ۲۶۰ هزار نفر و ۲۶۰ تانک آن شد. پس از این شکستها جبهه بریانسک در وضعیت آشفتهای بود و کمتر از سه هفته بعد که تهاجم متمرکز ورماخت به سمت مسکو آغاز شد تنها ۲۰۰ هزار سرباز در مواجهه با آن در اختیار داشت. با انهدام کامل جبهه جنوب غربی، شوروی وادار شد آن را مجدداً از پایه بسازد<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz200195_&_132_152-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz200195_&_132-152"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و در نهایت به منظور پر کردن شکاف ایجاد شده در جنوب خط مقدم نیروهای خود را با تضعیف محور مسکو، از بخش مرکزی به آن منتقل کند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFritz2011145_153-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFritz2011145-153"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>پیروزی در کییف یکی از پیششرطهای پیشروی گروه ارتش مرکز به حساب میآمد تا فرماندهی عالی نیروی زمینی و <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87%DB%8C_%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" title="فرماندهی عالی ورماخت">فرماندهی عالی ورماخت</a> با برگرداندن تمرکز خود به بخش مرکزی جبهه، تهاجم در آن را از سربگیرند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEMurrayMillet2001130_148-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEMurrayMillet2001130-148"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پیش از این پیروزی با توجه به مشکلات پدید آمده و گرفتار شدن نیروهای آلمانی در نبردهای موضعی فرسایشی در بسیاری از نقاط از جمله اسمولنسک، بدبینیهایی در ارتباط با نتیجه عملیات در جبهه شرقی در بین اذهان آلمانیها پدید آمده بود. با کسب موفقیت در ناحیه کییف، بلافاصله امید جدیدی بین آلمانیها دربارهٔ پایان جنگ در این جبهه ایجاد شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012270_154-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012270-154"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p> به هر صورت، عدهای از تاریخنگاران معتقدند نبرد کییف نتایج مثبتی نیز برای شوروی به همراه داشت. این افراد استدلال میکنند که چرخش نیروهای گروه زرهی ۲ ورماخت به سمت جنوب جهت به محاصره درآوردن جبهه جنوب غربی شوروی، پیشروی آلمانیها به سمت مسکو را برای یک ماه به تأخیر انداخت و این مسئله در نهایت در اثر کشیده شدن عملیات به فصل زمستان برای ورماخت بسیار گران تمام شد. با این حال در طرف مقابل، میتوان اذعان داشت آلمان با انهدام نیروهای زیادی از شوروی در اوکراین که ارتش سرخ میتوانست بعداً از آنها در دفاع از مسکو بهره ببرد، علاوه بر سلطه بر اراضی اقتصادی حیاتی شوروی، با تأمین جناح جنوبی گروه ارتش مرکز و وارد آورد ضربهای سخت به نیروهای محور بریانسک شوروی، مسیر خود را به سمت مسکو هموارتر ساخت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001135–136_155-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001135–136-155"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ژوکوف در این باره میگوید:<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39401425">.mw-parser-output .templatequote{overflow:hidden;margin:1em 0;padding:0 32px}.mw-parser-output .templatequote .templatequotecite{line-height:1.5em;text-align:right;padding-right:1.6em;margin-top:0}</style></p><blockquote class="templatequote"><p>ما میتوانیم تصور کنیم که بدون آن عملیات [در جهت اوکراین]، وضعیت گروه نیروهای مرکزی آلمان میتوانست همچنان بدتر از آنچه مشخص شد هست، باشد. نیروهای ذخیره فرماندهی عالی [شوروی] که در ماه سپتامبر برای پر کردن شکافهای قسمت جنوب غربی استفاده شد، میتوانست در تهاجم به جناح و پشت سر گروه مرکزی ارتشهای آلمان که در حال پیشروی به سمت مسکو بودند، استفاده شود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984314–315_156-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984314–315-156"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <p>از طرفی فصل بارندگی پاییزه و گلآلود شدن راهها (<i><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%AA%D8%B3%D8%A7" title="راسپوتیتسا">راسپوتیتسا</a></i>) در اوکراین از نیمه ماه سپتامبر یعنی یک ماه زودتر از فصل بارندگی در مسکو آغاز میشد و ورماخت با انتقال نیرو از مرکز خط مقدم به جنوب آن، کار عملیات در این منطقه کلیدی را پیش از مواجهه با فصل بارندگی آن به پایان رساند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBlau195562_157-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBlau195562-157"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> انهدام جبهه جنوب غربی شوروی راه پیشروی گروه ارتش جنوب به سمت شرق اوکراین را نیز بدون باقی گذاشتن هیچ نیروی مقاومت کنندهای، کاملاً باز کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001136_158-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGlantz2001136-158"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به علاوه مقدار فراوان ادوات به غنیمتگرفته شده در ناحیه کییف ورماخت را قادر ساخت تحرکپذیری یگانهای خود را افزایش دهد. ورای مسائل عملیاتی، در بعد راهبردی نیز تصور میشد آلمان با موفقیت در جناحین ممکن است بتواند پای ترکیه را به نفع خود به جنگ باز کند و فنلاند را متقاعد به مشارکت بیشتر نماید.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013291_&_373_159-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013291_&_373-159"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> آلمان از این راه میتوانست <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a> را نیز در جنوب که بریتانیا و شوروی برنامههایی برای آن داشتند، تحت فشار بگذارد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998591_160-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998591-160"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در نهایت، در مدت هشت هفتهای که نبرد کییف در جریان بود، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2" title="گروه ارتش مرکز">گروه ارتش مرکز</a> فرصت بازیابی و تقویت نیروهای فرسوده خود و بهبود وضعیت تدارکاتی آنها را یافت و همچنین لشکرهای پیادهنظام آن توانستند در راهپیمایی نسبتاً کُند به سمت شرق خود را به نیروهای موتوریزه و زرهی در خط مقدم برساند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEMawdsley201168_161-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEMawdsley201168-161"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>خسارات وارد آمده به نیروهای آلمانی در اثر تلههای انفجاری کار گذاشته شده درون شهر کییف توسط شوروی، سبب تغییر رویکرد ورماخت در چگونگی تسخیر شهرهای بزرگ در ادامه عملیات بارباروسا گشت.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013282_142-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013282-142"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> هیتلر پذیرش مجدد چنین خطراتی و تسخیر شهرهای مستحکم بزرگ با حملات مستقیم مخصوصاً بدون یگانهای زرهی، را منع نمود؛ بلکه مقرر شد این شهرها پشت سر گذاشته شوند و محاصره گردند و با آتش توپخانه و حملات هوایی به زانو درآیند. در جریان <a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="نبرد مسکو">تهاجم نهایی به مسکو</a>، هیتلر روز ۷ اکتبر، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="مسکو">مسکو</a> و <a href="/wiki/%D9%84%D9%86%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="لنینگراد">لنینگراد</a> را نیز شامل این مسئله دانست و ورود نیرو به این شهرها را ممنوع کرد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKlink1998603_144-3" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKlink1998603-144"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>محاصره ناحیه کییف آخرین رخنه موفقیتآمیز عمده نیروهای زرهی ورماخت در یک مسافت طولانی بود که آلمانیها قادر به اجرای آن در شوروی شدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEFugate1984308_162-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEFugate1984308-162"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> گذر زمان نشان داد نتایج عملیاتی نبرد کییف هر چقدر هم که بزرگ بود نتوانست برای آلمان در بعد راهبردی راهگشا باشد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012349_163-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012349-163"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="یادداشتها"><span id=".DB.8C.D8.A7.D8.AF.D8.AF.D8.A7.D8.B4.D8.AA.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>یادداشتها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=17" title="ویرایش بخش: یادداشتها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-105"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-105">↑</a></span> <span class="reference-text">نیروهای ارتش سرخ پیش از عقبنشینی شبانه چرنیگوف را در قالب <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="سیاست زمین سوخته">سیاست زمین سوخته</a> به آتش کشیدند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013275_104-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013275-104"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span> </li> <li id="cite_note-133"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-133">↑</a></span> <span class="reference-text">به هر صورت پیش از این نیروهایی از ارتش هفدهم ورماخت با تهاجم از سر پل کرمنچوگ به سمت شرق از مواضع این خط دفاعی عبور کرده بودند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEStahel2012246_132-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStahel2012246-132"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پانویس"><span id=".D9.BE.D8.A7.D9.86.D9.88.DB.8C.D8.B3"></span>پانویس</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=18" title="ویرایش بخش: پانویس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r37199623"><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-3 mw-content-ltr" dir="ltr"> <ol class="references"> <li id="cite_note-FOOTNOTEKrivosheev1997114-1" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKrivosheev1997114_1-0">۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKrivosheev1997114_1-1">۱٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKrivosheev1997114_1-2">۱٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKrivosheev1997114_1-3">۱٫۳</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKrivosheev1997">Krivosheev 1997</a>, p. 114.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001131-2" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131_2-0">۲٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131_2-1">۲٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 131.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984272-3" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984272_3-0">۳٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984272_3-1">۳٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 272.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012301-4" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012301_4-0">۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012301_4-1">۴٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012301_4-2">۴٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 301.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012223-5" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012223_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 223.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKamenir20093–4-6" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKamenir20093–4_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKamenir2009">Kamenir 2009</a>, p. 3–4.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel201358-7" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel201358_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 58.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200147-8" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200147_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 47.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEClark200148-9" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEClark200148_9-0">۹٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEClark200148_9-1">۹٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFClark2001">Clark 2001</a>, p. 48.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEAndersonClarkWalsh200116-10" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEAndersonClarkWalsh200116_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFAndersonClarkWalsh2001">Anderson, Clark & Walsh 2001</a>, p. 16.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFritz2011140-11" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFritz2011140_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFritz2011">Fritz 2011</a>, p. 140.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel201267–69-12" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel201267–69_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 67–69.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTECumins201124-13" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTECumins201124_13-0">۱۳٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTECumins201124_13-1">۱۳٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTECumins201124_13-2">۱۳٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCumins2011">Cumins 2011</a>, p. 24.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel201269-14" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel201269_14-0">۱۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel201269_14-1">۱۴٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 69.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200150-15" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200150_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 50.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEMitcham2008461-16" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEMitcham2008461_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMitcham2008">Mitcham 2008</a>, p. 461.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200152-17" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200152_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 52.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201563-18" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201563_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantzHouse2015">Glantz & House 2015</a>, p. 63.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz199944_&_47-19" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz199944_&_47_19-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz1999">Glantz 1999</a>, p. 44 & 47.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEMurrayMillet2001124-20" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEMurrayMillet2001124_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMurrayMillet2001">Murray & Millet 2001</a>, p. 124.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel201277-21" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel201277_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 77.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013211-22" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013211_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 211.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz199947-23" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz199947_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz1999">Glantz 1999</a>, p. 47.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel201277–80-24" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel201277–80_24-0">۲۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel201277–80_24-1">۲۴٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 77–80.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBlau195554-25" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBlau195554_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBlau1955">Blau 1955</a>, p. 54.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEClark200169-26" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEClark200169_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFClark2001">Clark 2001</a>, p. 69.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200183-27" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200183_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 83.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEClark200169–70-28" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEClark200169–70_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFClark2001">Clark 2001</a>, p. 69–70.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKlink1998599-29" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998599_29-0">۲۹٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998599_29-1">۲۹٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKlink1998">Klink 1998</a>, p. 599.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBlau195546-30" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBlau195546_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBlau1955">Blau 1955</a>, p. 46.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012100-31" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012100_31-0">۳۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012100_31-1">۳۱٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 100.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTECumins201132-32" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTECumins201132_32-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCumins2011">Cumins 2011</a>, p. 32.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBlau195548–49-33" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBlau195548–49_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBlau1955">Blau 1955</a>, p. 48–49.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz199971-34" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz199971_34-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz1999">Glantz 1999</a>, p. 71.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001123-35" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001123_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 123.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTECumins201134–35-36" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTECumins201134–35_36-0">۳۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTECumins201134–35_36-1">۳۶٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCumins2011">Cumins 2011</a>, p. 34–35.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013277-37" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013277_37-0">۳۷٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013277_37-1">۳۷٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 277.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001125-38" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001125_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 125.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013285_&_277-39" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013285_&_277_39-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 285 & 277.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984159-40" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984159_40-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 159.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200183–84-41" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200183–84_41-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 83–84.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012112-42" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012112_42-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 112.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFritz2011142-43" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFritz2011142_43-0">۴۳٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFritz2011142_43-1">۴۳٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFritz2011142_43-2">۴۳٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFritz2011142_43-3">۴۳٫۳</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFritz2011">Fritz 2011</a>, p. 142.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKlink1998598-44" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998598_44-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKlink1998">Klink 1998</a>, p. 598.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200185-45" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200185_45-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 85.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013273-46" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013273_46-0">۴۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013273_46-1">۴۶٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 273.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200186-47" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186_47-0">۴۷٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186_47-1">۴۷٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186_47-2">۴۷٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186_47-3">۴۷٫۳</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 86.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTECumins201139-48" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTECumins201139_48-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCumins2011">Cumins 2011</a>, p. 39.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984194–195-49" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984194–195_49-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 194–195.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012171-50" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012171_50-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 171.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984195-51" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984195_51-0">۵۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984195_51-1">۵۱٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984195_51-2">۵۱٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 195.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012109–110_&_117-52" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012109–110_&_117_52-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 109–110 & 117.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012110_&_117_&_149-53" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012110_&_117_&_149_53-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 110 & 117 & 149.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201592-54" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201592_54-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantzHouse2015">Glantz & House 2015</a>, p. 92.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984196-55" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984196_55-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 196.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201590-56" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201590_56-0">۵۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201590_56-1">۵۶٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantzHouse2015">Glantz & House 2015</a>, p. 90.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984199-57" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984199_57-0">۵۷٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984199_57-1">۵۷٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 199.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013274-58" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013274_58-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 274.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984237–241-59" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984237–241_59-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 237–241.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012114-60" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012114_60-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 114.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012120–121_&_164-61" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012120–121_&_164_61-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 120–121 & 164.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFritz2011141-62" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFritz2011141_62-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFritz2011">Fritz 2011</a>, p. 141.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012117–118-63" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012117–118_63-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 117–118.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013271-64" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013271_64-0">۶۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013271_64-1">۶۴٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013271_64-2">۶۴٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 271.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKlink1998597-65" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998597_65-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKlink1998">Klink 1998</a>, p. 597.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013272-66" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013272_66-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 272.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKlink1998600-67" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998600_67-0">۶۷٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998600_67-1">۶۷٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKlink1998">Klink 1998</a>, p. 600.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012119–120-68" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012119–120_68-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 119–120.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001128-69" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001128_69-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 128.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012143-70" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012143_70-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 143.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001128–130-71" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001128–130_71-0">۷۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001128–130_71-1">۷۱٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 128–130.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013278-72" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013278_72-0">۷۲٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013278_72-1">۷۲٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013278_72-2">۷۲٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013278_72-3">۷۲٫۳</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013278_72-4">۷۲٫۴</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 278.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKlink1998601-73" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998601_73-0">۷۳٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998601_73-1">۷۳٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKlink1998">Klink 1998</a>, p. 601.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012203-74" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012203_74-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 203.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984265-75" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984265_75-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 265.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201593–95-76" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201593–95_76-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantzHouse2015">Glantz & House 2015</a>, p. 93–95.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKlink1998602-77" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998602_77-0">۷۷٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998602_77-1">۷۷٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKlink1998">Klink 1998</a>, p. 602.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012111-78" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012111_78-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 111.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984141_&_252-79" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984141_&_252_79-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 141 & 252.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984252-80" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984252_80-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 252.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001126-81" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001126_81-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 126.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984290-82" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984290_82-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 290.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200186–87_&_90–91-83" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186–87_&_90–91_83-0">۸۳٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200186–87_&_90–91_83-1">۸۳٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 86–87 & 90–91.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012120_&_159-84" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012120_&_159_84-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 120 & 159.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200191-85" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200191_85-0">۸۵٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200191_85-1">۸۵٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200191_85-2">۸۵٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 91.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012120–121-86" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012120–121_86-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 120–121.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012160-87" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012160_87-0">۸۷٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012160_87-1">۸۷٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 160.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200191–93-88" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200191–93_88-0">۸۸٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200191–93_88-1">۸۸٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 91–93.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012162–163-89" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012162–163_89-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 162–163.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantzHouse201591-90" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantzHouse201591_90-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantzHouse2015">Glantz & House 2015</a>, p. 91.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel201210-91" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel201210_91-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 10.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012124–126-92" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012124–126_92-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 124–126.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012150-93" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012150_93-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 150.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984274-94" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984274_94-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 274.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012150–151-95" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012150–151_95-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 150–151.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984277-96" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984277_96-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 277.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012149-97" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012149_97-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 149.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012149_&_164–165-98" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012149_&_164–165_98-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 149 & 164–165.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200193-99" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200193_99-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 93.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012169–170-100" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012169–170_100-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 169–170.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200193–94-101" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200193–94_101-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 93–94.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012172-102" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012172_102-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 172.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013275_&_272-103" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013275_&_272_103-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 275 & 272.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013275-104" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013275_104-0">۱۰۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013275_104-1">۱۰۴٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 275.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984259–261-106" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984259–261_106-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 259–261.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984259–261_&_265-107" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984259–261_&_265_107-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 259–261 & 265.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200194_&_130-108" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200194_&_130_108-0">۱۰۷٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200194_&_130_108-1">۱۰۷٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200194_&_130_108-2">۱۰۷٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 94 & 130.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984265–267-109" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984265–267_109-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 265–267.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012182–183_&_211-110" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012182–183_&_211_110-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 182–183 & 211.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984261-111" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984261_111-0">۱۱۰٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984261_111-1">۱۱۰٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 261.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001130-112" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001130_112-0">۱۱۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001130_112-1">۱۱۱٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001130_112-2">۱۱۱٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001130_112-3">۱۱۱٫۳</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 130.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012211–212-113" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012211–212_113-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 211–212.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984261–262-114" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984261–262_114-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 261–262.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984262_&_264-115" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984262_&_264_115-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 262 & 264.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012170-116" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012170_116-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 170.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984259-117" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984259_117-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 259.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984263-118" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984263_118-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 263.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984264_&_267-119" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984264_&_267_119-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 264 & 267.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFritz2011143–144-120" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFritz2011143–144_120-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFritz2011">Fritz 2011</a>, p. 143–144.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012216-121" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012216_121-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 216.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013279-122" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013279_122-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 279.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012221-123" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012221_123-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 221.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001130–131-124" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001130–131_124-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 130–131.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013279_&_277-125" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013279_&_277_125-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 279 & 277.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012217_&_219–220_&_226-126" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012217_&_219–220_&_226_126-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 217 & 219–220 & 226.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984267–268-127" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984267–268_127-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 267–268.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012222-128" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012222_128-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 222.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012228-129" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012228_129-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 228.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200194_&_130–131-130" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200194_&_130–131_130-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 94 & 130–131.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012229-131" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012229_131-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 229.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012246-132" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012246_132-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 246.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984268–269-134" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984268–269_134-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 268–269.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001128_&_131-135" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001128_&_131_135-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 128 & 131.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012253_&_255_&_288–290-136" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012253_&_255_&_288–290_136-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 253 & 255 & 288–290.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001131–132-137" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131–132_137-0">۱۳۵٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131–132_137-1">۱۳۵٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131–132_137-2">۱۳۵٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001131–132_137-3">۱۳۵٫۳</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 131–132.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012239-138" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012239_138-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 239.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012245–247_&_254_&_260_&_293-139" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012245–247_&_254_&_260_&_293_139-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 245–247 & 254 & 260 & 293.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012265-140" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012265_140-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 265.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012310-141" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012310_141-0">۱۳۹٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012310_141-1">۱۳۹٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 310.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013282-142" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013282_142-0">۱۴۰٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013282_142-1">۱۴۰٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013282_142-2">۱۴۰٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 282.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFritz2011144-143" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFritz2011144_143-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFritz2011">Fritz 2011</a>, p. 144.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKlink1998603-144" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998603_144-0">۱۴۲٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998603_144-1">۱۴۲٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998603_144-2">۱۴۲٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998603_144-3">۱۴۲٫۳</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKlink1998">Klink 1998</a>, p. 603.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012258-145" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012258_145-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 258.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012259-146" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012259_146-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 259.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001132-147" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001132_147-0">۱۴۵٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001132_147-1">۱۴۵٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001132_147-2">۱۴۵٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 132.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEMurrayMillet2001130-148" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEMurrayMillet2001130_148-0">۱۴۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEMurrayMillet2001130_148-1">۱۴۶٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMurrayMillet2001">Murray & Millet 2001</a>, p. 130.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013283-149" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013283_149-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 283.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012264-150" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012264_150-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 264.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEMawdsley2011174-151" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEMawdsley2011174_151-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMawdsley2011">Mawdsley 2011</a>, p. 174.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz200195_&_132-152" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz200195_&_132_152-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 95 & 132.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFritz2011145-153" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFritz2011145_153-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFritz2011">Fritz 2011</a>, p. 145.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012270-154" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012270_154-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 270.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001135–136-155" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001135–136_155-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 135–136.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984314–315-156" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984314–315_156-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 314–315.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBlau195562-157" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBlau195562_157-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBlau1955">Blau 1955</a>, p. 62.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGlantz2001136-158" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGlantz2001136_158-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGlantz2001">Glantz 2001</a>, p. 136.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKirchubel2013291_&_373-159" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKirchubel2013291_&_373_159-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKirchubel2013">Kirchubel 2013</a>, p. 291 & 373.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKlink1998591-160" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKlink1998591_160-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKlink1998">Klink 1998</a>, p. 591.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEMawdsley201168-161" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEMawdsley201168_161-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMawdsley2011">Mawdsley 2011</a>, p. 68.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEFugate1984308-162" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEFugate1984308_162-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFFugate1984">Fugate 1984</a>, p. 308.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStahel2012349-163" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStahel2012349_163-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStahel2012">Stahel 2012</a>, p. 349.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&action=edit&section=19" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <ul><li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFAndersonClarkWalsh2001" class="citation book cs1">Anderson, Duncan; Clark, Lloyd; Walsh, Stephen (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/easternfront00ande"><i>The Eastern Front</i></a>. MBI Publishing Company. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7603-0923-X" title="ویژه:منابع کتاب/0-7603-0923-X"><bdi>0-7603-0923-X</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Eastern+Front&rft.pub=MBI+Publishing+Company&rft.date=2001&rft.isbn=0-7603-0923-X&rft.aulast=Anderson&rft.aufirst=Duncan&rft.au=Clark%2C+Lloyd&rft.au=Walsh%2C+Stephen&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Feasternfront00ande&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBlau1955" class="citation book cs1">Blau, George E. (1955). <i>The German Campaign In Russia; Planning And Operations (1940-1942)</i>. Department of the Army. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-5061-5221-9" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-5061-5221-9"><bdi>978-1-5061-5221-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+German+Campaign+In+Russia%3B+Planning+And+Operations+%281940-1942%29&rft.pub=Department+of+the+Army&rft.date=1955&rft.isbn=978-1-5061-5221-9&rft.aulast=Blau&rft.aufirst=George+E.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFClark2001" class="citation book cs1">Clark, Alan (2001). <i>Barbarossa: The Russian-German Conflict, 1941-1945</i>. W&N. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-304-35864-9" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-304-35864-9"><bdi>978-0-304-35864-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Barbarossa%3A+The+Russian-German+Conflict%2C+1941-1945&rft.pub=W%26N&rft.date=2001&rft.isbn=978-0-304-35864-9&rft.aulast=Clark&rft.aufirst=Alan&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCumins2011" class="citation book cs1">Cumins, Keith (2011). <i>Cataclysm: The War On The Eastern Front 1941-1945</i>. Hellion & Company. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-907677-23-6" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-907677-23-6"><bdi>978-1-907677-23-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Cataclysm%3A+The+War+On+The+Eastern+Front+1941-1945&rft.pub=Hellion+%26+Company&rft.date=2011&rft.isbn=978-1-907677-23-6&rft.aulast=Cumins&rft.aufirst=Keith&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFFritz2011" class="citation book cs1">Fritz, Stephen G. (2011). <i>Ostkrieg: Hitler’s War of Extermination in the East</i>. The University Press Of Kentucky. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-8131-3417-8" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-8131-3417-8"><bdi>978-0-8131-3417-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ostkrieg%3A+Hitler%E2%80%99s+War+of+Extermination+in+the+East&rft.pub=The+University+Press+Of+Kentucky&rft.date=2011&rft.isbn=978-0-8131-3417-8&rft.aulast=Fritz&rft.aufirst=Stephen+G.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFFugate1984" class="citation book cs1">Fugate, Bryan (1984). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/operationbarbaro00fuga"><i>Operation Barbarossa: Strategy and Tactics on the Eastern Front, 1941</i></a>. Presidio Press. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-89141-197-6" title="ویژه:منابع کتاب/0-89141-197-6"><bdi>0-89141-197-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Operation+Barbarossa%3A+Strategy+and+Tactics+on+the+Eastern+Front%2C+1941&rft.pub=Presidio+Press&rft.date=1984&rft.isbn=0-89141-197-6&rft.aulast=Fugate&rft.aufirst=Bryan&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Foperationbarbaro00fuga&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGlantz1999" class="citation book cs1">Glantz, David (1999). <i>Forgotten Battles of the German-Soviet War (1941-1945). vol. 1 The Summer-Fall Campaign (22 June-4 December 1941)</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Forgotten+Battles+of+the+German-Soviet+War+%281941-1945%29.+vol.+1+The+Summer-Fall+Campaign+%2822+June-4+December+1941%29&rft.date=1999&rft.aulast=Glantz&rft.aufirst=David&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGlantz2001" class="citation book cs1">Glantz, David (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/barbarossahitler0000glan"><i>Barbarossa: Hitler's Invasion of Russia 1941</i></a>. Tempus Publishing Inc. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-7524-1979-4" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-7524-1979-4"><bdi>978-0-7524-1979-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Barbarossa%3A+Hitler%27s+Invasion+of+Russia+1941&rft.pub=Tempus+Publishing+Inc.&rft.date=2001&rft.isbn=978-0-7524-1979-4&rft.aulast=Glantz&rft.aufirst=David&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbarbarossahitler0000glan&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGlantzHouse2015" class="citation book cs1">Glantz, David; House, Jonathan (2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/whentitansclashe0000glan"><i>When Titans Clashed: How the Red Army Stopped Hitler</i></a>. University Press of Kansas. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-7006-2121-7" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-7006-2121-7"><bdi>978-0-7006-2121-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=When+Titans+Clashed%3A+How+the+Red+Army+Stopped+Hitler&rft.pub=University+Press+of+Kansas&rft.date=2015&rft.isbn=978-0-7006-2121-7&rft.aulast=Glantz&rft.aufirst=David&rft.au=House%2C+Jonathan&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fwhentitansclashe0000glan&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKamenir2009" class="citation book cs1">Kamenir, Victor J. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/bloodytrianglede0000kame"><i>The Bloody Triangle: The Defeat of Soviet Armor in the Ukraine, June 1941</i></a>. Zenith Press. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-7603-3434-8" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-7603-3434-8"><bdi>978-0-7603-3434-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Bloody+Triangle%3A+The+Defeat+of+Soviet+Armor+in+the+Ukraine%2C+June+1941&rft.pub=Zenith+Press&rft.date=2009&rft.isbn=978-0-7603-3434-8&rft.aulast=Kamenir&rft.aufirst=Victor+J.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbloodytrianglede0000kame&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKirchubel2013" class="citation book cs1">Kirchubel, Robert (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/operationbarbaro0000kirc"><i>Operation Barbarossa: The German Invasion of Soviet Russia</i></a>. Osprey Publishing. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-78200-408-0" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-78200-408-0"><bdi>978-1-78200-408-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Operation+Barbarossa%3A+The+German+Invasion+of+Soviet+Russia&rft.pub=Osprey+Publishing&rft.date=2013&rft.isbn=978-1-78200-408-0&rft.aulast=Kirchubel&rft.aufirst=Robert&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Foperationbarbaro0000kirc&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKlink1998" class="citation book cs1">Klink, Ernst (1998). <i>Germany and the Second World War: The Attack on the Soviet Union</i>. Oxford University Press. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-19-822886-4" title="ویژه:منابع کتاب/0-19-822886-4"><bdi>0-19-822886-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Germany+and+the+Second+World+War%3A+The+Attack+on+the+Soviet+Union&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=1998&rft.isbn=0-19-822886-4&rft.aulast=Klink&rft.aufirst=Ernst&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKrivosheev1997" class="citation book cs1">Krivosheev, G. F. (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sovietcasualties0000unse"><i>Soviet Casualties and Combat Losses in the Twentieth Century</i></a>. Greenhill Books. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-85367-280-4" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-85367-280-4"><bdi>978-1-85367-280-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Soviet+Casualties+and+Combat+Losses+in+the+Twentieth+Century&rft.pub=Greenhill+Books&rft.date=1997&rft.isbn=978-1-85367-280-4&rft.aulast=Krivosheev&rft.aufirst=G.+F.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsovietcasualties0000unse&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMitcham2008" class="citation book cs1">Mitcham, Samuel (2008). <i>The Rise Of The Wehrmacht: The German Armed Forces And The World War II Volume 1</i>. Greenwood Publishing Group. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-275-99659-8" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-275-99659-8"><bdi>978-0-275-99659-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Rise+Of+The+Wehrmacht%3A+The+German+Armed+Forces+And+The+World+War+II+Volume+1&rft.pub=Greenwood+Publishing+Group&rft.date=2008&rft.isbn=978-0-275-99659-8&rft.aulast=Mitcham&rft.aufirst=Samuel&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMurrayMillet2001" class="citation book cs1">Murray, Williamson; Millet, Alan (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/wartobewonfighti00murr_0"><i>A War To Be Won: Fighting the Second World War</i></a>. Harvard University Press. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-674-00680-5" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-674-00680-5"><bdi>978-0-674-00680-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+War+To+Be+Won%3A+Fighting+the+Second+World+War&rft.pub=Harvard+University+Press&rft.date=2001&rft.isbn=978-0-674-00680-5&rft.aulast=Murray&rft.aufirst=Williamson&rft.au=Millet%2C+Alan&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fwartobewonfighti00murr_0&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFStahel2012" class="citation book cs1">Stahel, David (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/kiev1941hitlersb0000stah"><i>Kiev 1941: Hitler Battle For Supremacy In The East</i></a>. Cambridge university press. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بینالمللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-107-01459-6" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-107-01459-6"><bdi>978-1-107-01459-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kiev+1941%3A+Hitler+Battle+For+Supremacy+In+The+East&rft.pub=Cambridge+university+press&rft.date=2012&rft.isbn=978-1-107-01459-6&rft.aulast=Stahel&rft.aufirst=David&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fkiev1941hitlersb0000stah&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81+%28%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1%29" class="Z3988"></span></li></ul> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="ویکیانبار">ویکیانبار</a> پروندههایی دربارهٔ <span style="font-weight: bold; font-style: italic;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Battle_of_Kiev_(1941)" class="extiw" title="commons:Category:Battle of Kiev (1941)">نبرد کییف (۱۹۴۱)</a></span> موجود است.</div></div> </div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="عملیات_بارباروسا" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7" title="الگو:عملیات بارباروسا"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:عملیات بارباروسا (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:عملیات بارباروسا"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="عملیات_بارباروسا" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7" title="عملیات بارباروسا">عملیات بارباروسا</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7#مرحله_نخست" title="عملیات بارباروسا">مرحله اول</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="نبرد منطقه بالتیک">بالتیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C" title="نبرد راسینیای">راسینیای</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%DA%A9%E2%80%93%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%B3%DA%A9" title="نبرد بیاویستوک–مینسک">بیاویستوک–مینسک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9_%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87_%D8%A8%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="دفاع قلعه برست">برست</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%88" title="نبرد لویو">لویو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="نبرد برودی">برودی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7#غرب_اوکراین" title="عملیات بارباروسا">بسارابی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7#مرحله_دوم" title="عملیات بارباروسا">مرحله دوم</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C%DA%A9#استونی" title="نبرد منطقه بالتیک">استونی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C%DA%A9#جزایر_سواحل_استونی" title="نبرد منطقه بالتیک"><i>بئوولف</i></a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B3%DB%8C" title="نبرد سولتسی">سولتسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87_%D9%84%D9%86%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF" title="محاصره لنینگراد">لنینگراد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%88%D9%84%D9%86%D8%B3%DA%A9" title="نبرد اسمولنسک">اسمولنسک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87_%D9%85%D9%88%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%81" title="محاصره موگیلف">موگیلف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%88%D9%84%D9%86%D8%B3%DA%A9#ضد_حمله_گودریان_به_سمت_روسلافل" title="نبرد اسمولنسک">روسلافل-نووزیبکف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DB%8C%D9%84%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="نبرد یلنیا">یلنیا</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%A7" title="نبرد اودسا">اودسا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86" title="نبرد اومان">اومان</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">کییف</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%BE%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%88%DA%A9%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="نبرد پتریکووکا (صفحه وجود ندارد)">پتریکووکا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87" title="کارزار کریمه">کریمه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B2%E2%80%93%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="نبرد سواستوپول (۱۹۴۲–۱۹۴۱)">سواستوپول</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D9%88%D9%81" title="نبرد دریای آزوف">دریای آزوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%81" title="نبرد نخست خارکوف">خارکوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="نبرد روستوف (۱۹۴۱)">روستوف</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مرحله سوم</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="نبرد مسکو">مسکو</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%88%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%E2%80%93%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="نبرد دوگانه ویازما–بریانسک">ویازما–بریانسک</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="جنگ_جهانی_دوم" style=";wide;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background-color:#C3D6EF;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="الگو:جنگ جهانی دوم"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:جنگ جهانی دوم (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:جنگ جهانی دوم"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="جنگ_جهانی_دوم" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جنگ جهانی دوم">جنگ جهانی دوم</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background-color:#DCDCDC;"><div> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Outline_of_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outline of World War II (صفحه وجود ندارد)">نمای کلی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=List_of_military_engagements_of_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of military engagements of World War II (صفحه وجود ندارد)">درگیری های نظامی</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=List_of_World_War_II_battles&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of World War II battles (صفحه وجود ندارد)">نبردها</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=List_of_World_War_II_military_operations&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of World War II military operations (صفحه وجود ندارد)">عملیات ها</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap">رهبران</span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Allied_leaders_of_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Allied leaders of World War II (صفحه وجود ندارد)">متفقین</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="رهبران نیروهای محور در جنگ جهانی دوم">نیروهای محور</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Commanders_of_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Commanders of World War II (صفحه وجود ندارد)">فرماندهان جنگی</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="تلفات جنگ جهانی دوم">تلفات</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=List_of_Allied_World_War_II_conferences&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of Allied World War II conferences (صفحه وجود ندارد)">کنفرانس ها</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;">عمومی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;;wide"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست موضوعات جنگ جهانی دوم (صفحه وجود ندارد)">موضوعات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="جنگ هوایی در جنگ جهانی دوم (صفحه وجود ندارد)">جنگ هوایی در جنگ جهانی دوم</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=List_of_air_operations_during_the_Battle_of_Europe&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of air operations during the Battle of Europe (صفحه وجود ندارد)">در اروپا</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%AA%D8%B3%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%DB%8C%DA%AF" title="بلیتسکریگ">بلیتسکریگ</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Comparative_officer_ranks_of_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Comparative officer ranks of World War II (صفحه وجود ندارد)">درجات نظامی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=World_War_II_cryptography&action=edit&redlink=1" class="new" title="World War II cryptography (صفحه وجود ندارد)">رمزنگاری</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Declarations_of_war_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Declarations of war during World War II (صفحه وجود ندارد)">اعلان جنگ ها</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Diplomatic_history_of_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diplomatic history of World War II (صفحه وجود ندارد)">دیپلماسی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=List_of_governments_in_exile_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of governments in exile during World War II (صفحه وجود ندارد)">دولت های در تبعید</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Home_front_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Home front during World War II (صفحه وجود ندارد)">جبهه خانگی</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Australian_home_front_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Australian home front during World War II (صفحه وجود ندارد)">استرالیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جبهه خانگی پادشاهی متحد در جنگ جهانی دوم">بریتانیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=United_States_home_front_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="United States home front during World War II (صفحه وجود ندارد)">ایالات متحده</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%A7%D9%85_%D9%88_%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="قانون وام و اجاره">قانون وام و اجاره</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87_%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AA%D9%86" title="پروژه منهتن">پروژه منهتن</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=British_contribution_to_the_Manhattan_Project&action=edit&redlink=1" class="new" title="British contribution to the Manhattan Project (صفحه وجود ندارد)">مشارکت بریتانیا</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=List_of_military_awards_and_decorations_of_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of military awards and decorations of World War II (صفحه وجود ندارد)">نشان های نظامی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Lists_of_World_War_II_military_equipment&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lists of World War II military equipment (صفحه وجود ندارد)">تجهیزات نظامی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Military_production_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military production during World War II (صفحه وجود ندارد)">تولیدات نامی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Naval_history_of_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naval history of World War II (صفحه وجود ندارد)">نیروی دریایی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DA%AF%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="غارتگری نازی">غارتگری نازی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Opposition_to_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Opposition to World War II (صفحه وجود ندارد)">مخالفت ها</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Technology_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Technology during World War II (صفحه وجود ندارد)">فناوری</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Allied_technological_cooperation_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Allied technological cooperation during World War II (صفحه وجود ندارد)">همکاری های متفقین</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="بندرگاه مالبری">بندرگاه مالبری</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="جنگ تمامعیار">جنگ تمامعیار</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="بمباران راهبردی در جریان جنگ جهانی دوم">بمباران راهبردی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="فهرست دولتهای دستنشانده در جنگ جهانی دوم">دولتهای دستنشانده</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="زنان در جنگ جهانی دوم">زنان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Art_and_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Art and World War II (صفحه وجود ندارد)">هنر</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%DA%A9%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست جبههها و کمپینهای جنگ جهانی دوم (صفحه وجود ندارد)">جبههها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="جبهه آسیایی- اقیانوس آرام">جبهه آسیایی- اقیانوس آرام</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D9%88%D9%85_%DA%86%DB%8C%D9%86_%D9%88_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="جنگ دوم چین و ژاپن">جنگ دوم چین و ژاپن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جبهه جنوب شرقی آسیای جنگ جهانی دوم">جبهه جنوب شرقی آسیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="جنگ اقیانوس آرام">جنگ اقیانوس آرام</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جبهه اقیانوس آرام جنگ جهانی دوم">جبهه اقیانوس آرام</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="جبهه جنوب غربی اقیانوس آرام">جبهه جنوب غربی اقیانوس آرام</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Indian_Ocean_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Indian Ocean in World War II (صفحه وجود ندارد)">اقیانوس آرام</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جبهه اروپایی جنگ جهانی دوم">جبهه اروپایی</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C_(%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85)" title="جبهه غربی (جنگ جهانی دوم)">جبهه غربی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_(%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85)" title="جبهه شرقی (جنگ جهانی دوم)">جبهه شرقی</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%8C_%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%88_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="جبهههای مدیترانه، خاورمیانه و آفریقا">جبهههای مدیترانه، خاورمیانه و آفریقا</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" class="mw-redirect" title="نبرد شمال آفریقا">شمال آفریقا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="کارزار شرق آفریقا">شرق آفریقا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7_(%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85)" title="کارزار ایتالیا (جنگ جهانی دوم)">کارزار ایتالیا</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=French_West_Africa_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="French West Africa in World War II (صفحه وجود ندارد)">غرب آفریقا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%B3_(%DB%B1%DB%B9%DB%B3%DB%B9%E2%80%93%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B5)" class="mw-redirect" title="نبرد اقیانوس اطلس (۱۹۳۹–۱۹۴۵)">اقیانوس اطلس</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_the_Battle_of_the_Atlantic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timeline of the Battle of the Atlantic (صفحه وجود ندارد)">گاهشمار</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7_(%DB%B1%DB%B9%DB%B3%DB%B9%E2%80%93%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B5)" title="جبهه آمریکا (۱۹۳۹–۱۹۴۵)">جبهه آمریکا</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="پیامدهای جنگ جهانی دوم">پیامدها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="جنگ داخلی چین">جنگ داخلی چین</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%B3%D8%B1%D8%AF" title="جنگ سرد">جنگ سرد</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="استعمارزدایی">استعمارزدایی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D9%87" title="تقسیم کره">تقسیم کره</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D9%88%D9%84_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DA%86%DB%8C%D9%86" title="جنگ اول هندوچین">جنگ اول هندوچین</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B1_%D9%88_%D8%A7%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%AC_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_(%DB%B5%DB%B0-%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B5)" title="فرار و اخراج آلمانیها (۵۰-۱۹۴۵)">فرار و اخراج آلمانیها (۵۰-۱۹۴۵)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="جنگ داخلی یونان">جنگ داخلی یونان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="انقلاب ملی اندونزی">انقلاب ملی اندونزی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Operation_Keelhaul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Operation Keelhaul (صفحه وجود ندارد)"><i>کیلهال</i></a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%AD_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D9%84" title="طرح مارشال">طرح مارشال</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%AD%D8%AA_%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%D9%85%D8%AA%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%86" title="آلمان تحت اشغال متفقین">اشغال آلمان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="اشغال ژاپن">اشغال ژاپن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%88%DB%8C%DA%A9%D9%87%DB%8C%D9%85" title="عملیات اوساویکهیم">عملیات اوساویکهیم</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%BA%D8%B0" title="عملیات گیره کاغذ">عملیات گیره کاغذ</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Military_occupations_by_the_Soviet_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military occupations by the Soviet Union (صفحه وجود ندارد)">اشغال توسط شوروی</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اشغال کشورهای حوزه دریای بالتیک توسط شوروی">کشورهای بالتیک</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Hungary%E2%80%93Soviet_Union_relations&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hungary–Soviet Union relations (صفحه وجود ندارد)">مجارستان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%84%D9%82_%D9%84%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جمهوری خلق لهستان">لهستان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اشغال رومانی توسط شوروی">رومانی</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%B2_%D8%A7%D9%88%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87" class="mw-redirect" title="مرز اودر-نایسه">مرز اودر-نایسه</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Treaty_on_the_Final_Settlement_with_Respect_to_Germany&action=edit&redlink=1" class="new" title="Treaty on the Final Settlement with Respect to Germany (صفحه وجود ندارد)">عهدنامه سکونت نهایی با نظر به آلمان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="سازمان ملل متحد">سازمان ملل متحد</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="جنایت جنگی">جنایت جنگی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جنایات جنگی متفقین در جنگ جهانی دوم">جنایات جنگی متفقین</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="جنایات جنگی شوروی">شوروی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=British_war_crimes&action=edit&redlink=1" class="new" title="British war crimes (صفحه وجود ندارد)">بریتانیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="جنایات جنگی ایالات متحده آمریکا">آمریکا</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=German_war_crimes&action=edit&redlink=1" class="new" title="German war crimes (صفحه وجود ندارد)">جنایات جنگی آلمان</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="کار اجباری در جریان جنگ جهانی دوم">کار اجباری</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%AA" title="جنایات جنگی ورماخت">توسط ورماخت</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="هولوکاست">هولوکاست</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Aftermath_of_the_Holocaust&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aftermath of the Holocaust (صفحه وجود ندارد)">پیامدها</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=International_response_to_the_Holocaust&action=edit&redlink=1" class="new" title="International response to the Holocaust (صفحه وجود ندارد)">واکنش ها</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="دادگاه نورنبرگ">دادگاه نورنبرگ</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="جنایات جنگی ایتالیا (صفحه وجود ندارد)">جنایات جنگی ایتالیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="جنایات جنگی ژاپن">جنایات جنگی ژاپن</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF_%DB%B7%DB%B3%DB%B1" title="واحد ۷۳۱">واحد ۷۳۱</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%88" title="دادگاه توکیو">دادگاه توکیو</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D9%87" title="اوستاشه">اوستاشه</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%B5%D8%B1%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84_%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نسلکشی صربها در دولت مستقل کرواسی">نسلکشی صربها در کرواسی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84_%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="هولوکاست در دولت مستقل کرواسی">هولوکاست در کرواسی</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=History_of_the_Jews_in_Romania&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of the Jews in Romania (صفحه وجود ندارد)">جنایات جنگی رومانی</a></span></li> <li><span class="nowrap">خشونت جنسی</span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="روسپیخانههای نظامی آلمان در جنگ جهانی دوم">روسپیخانههای نظامی آلمان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=German_camp_brothels_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="German camp brothels in World War II (صفحه وجود ندارد)">روسپیخانهها در اردوگاه</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%B7%DB%8C_%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="تجاوز جنسی در طی اشغال ژاپن (صفحه وجود ندارد)">تجاوز جنسی در طی اشغال ژاپن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%82%D8%AA%D9%84%E2%80%8C%D8%B9%D8%A7%D9%85_%D8%B3%D9%88%DA%A9%DA%86%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="قتلعام سوکچینگ">قتلعام سوکچینگ</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%B1" title="زنان آسایشگر">زنان آسایشگر</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%82%D8%AA%D9%84%E2%80%8C%D8%B9%D8%A7%D9%85_%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="قتلعام نانجینگ">قتلعام نانجینگ</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%82%D8%AA%D9%84%E2%80%8C%D8%B9%D8%A7%D9%85_%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84" title="قتلعام مانیل">قتلعام مانیل</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Marocchinate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marocchinate (صفحه وجود ندارد)">Marocchinate</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%B7%DB%8C_%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="تجاوز به زنان طی اشغال آلمان">تجاوز جنسی طی اشغال آلمان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C_%D8%B7%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="تجاوز جنسی طی آزادسازی فرانسه (صفحه وجود ندارد)">تجاوز جنسی طی آزادسازی فرانسه</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%D9%84%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="تجاوز جنسی در جریان اشغال لهستان توسط شوروی (صفحه وجود ندارد)">تجاوز جنسی در جریان اشغال لهستان توسط شوروی</a></span></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1" title="جنگ جهانی دوم بر پایه کشور">جنگ جهانی دوم بر پایه کشور</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;;wide"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="متفقین جنگ جهانی دوم">متفقین</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="استرالیا در جنگ جهانی دوم">استرالیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%DA%98%DB%8C%DA%A9_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="بلژیک در جنگ جهانی دوم">بلژیک</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="برزیل در جنگ جهانی دوم (صفحه وجود ندارد)">برزیل</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%B7%D9%88%D9%84_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="بلغارستان در طول جنگ جهانی دوم">بلغارستان</a> (<a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AF%D8%AA%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B4_%D8%A8%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="کودتای ۱۹۴۴ بلغارستان">کودتای ۱۹۴۴ بلغارستان</a>)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Canada_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Canada in World War II (صفحه وجود ندارد)">Canada</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D9%88%D9%85_%DA%86%DB%8C%D9%86_%D9%88_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="جنگ دوم چین و ژاپن">جنگ دوم چین و ژاپن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Cuba_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cuba during World War II (صفحه وجود ندارد)">Cuba</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%DA%86%DA%A9%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A7%DA%A9%DB%8C" title="اشغال چکسلواکی">اشغال چکسلواکی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="دانمارک در جنگ جهانی دوم">دانمارک</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C" class="mw-redirect" title="حمله ایتالیا به اتیوپی">حمله ایتالیا به اتیوپی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Eswatini_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eswatini in World War II (صفحه وجود ندارد)">Eswatini</a> (سوازیلند)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Finland_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Finland in World War II (صفحه وجود ندارد)">Finland</a> (<a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%84%D8%A7%D9%BE%D9%84%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="نبرد لاپلند">نبرد لاپلند</a>)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=France_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="France during World War II (صفحه وجود ندارد)">France</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="فرانسه آزاد">فرانسه آزاد</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Military_history_of_Greece_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military history of Greece during World War II (صفحه وجود ندارد)">Greece</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="هند در جنگ جهانی دوم">هند</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Italian_Co-belligerent_Army&action=edit&redlink=1" class="new" title="Italian Co-belligerent Army (صفحه وجود ندارد)">Italy</a> (<a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="جنگ داخلی ایتالیا">جنگ داخلی ایتالیا</a>)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Luxembourg_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luxembourg in World War II (صفحه وجود ندارد)">Luxembourg</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Military_history_of_Mexico&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military history of Mexico (صفحه وجود ندارد)">Mexico</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF_%D8%AF%D8%B1_%D8%B7%D9%88%D9%84_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="تاریخ نظامی هلند در طول جنگ جهانی دوم">تاریخ نظامی هلند</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Military_history_of_Newfoundland_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military history of Newfoundland during World War II (صفحه وجود ندارد)">Newfoundland</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Military_history_of_New_Zealand_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military history of New Zealand during World War II (صفحه وجود ندارد)">New Zealand</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%86%D8%B1%D9%88%DA%98" title="نبرد نروژ">نبرد نروژ</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Military_history_of_the_Philippines_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military history of the Philippines during World War II (صفحه وجود ندارد)">Philippines</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=History_of_Poland_(1939%E2%80%931945)&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of Poland (1939–1945) (صفحه وجود ندارد)">Poland</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Romania_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Romania in World War II (صفحه وجود ندارد)">Romania</a> (<a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AF%D8%AA%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B4_%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="کودتای ۱۹۴۴ رومانی">کودتای ۱۹۴۴ رومانی</a>)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Sierra_Leone_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sierra Leone in World War II (صفحه وجود ندارد)">Sierra Leone</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Military_history_of_South_Africa_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military history of South Africa during World War II (صفحه وجود ندارد)">South Africa</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Southern_Rhodesia_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Southern Rhodesia in World War II (صفحه وجود ندارد)">Southern Rhodesia</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="اتحاد جماهیر شوروی در جنگ جهانی دوم">اتحاد جماهیر شوروی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Tuva_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tuva in World War II (صفحه وجود ندارد)">Tuva</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Military_history_of_the_United_Kingdom_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military history of the United Kingdom during World War II (صفحه وجود ندارد)">United Kingdom</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="امپراتوری بریتانیا در جنگ جهانی دوم">امپراتوری بریتانیا</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Military_history_of_the_United_States_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Military history of the United States during World War II (صفحه وجود ندارد)">United States</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Puerto_Ricans_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Puerto Ricans in World War II (صفحه وجود ندارد)">Puerto Rico</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="جنگ جهانی دوم در یوگسلاوی">یوگسلاوی</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1" title="نیروهای محور">نیروهای محور</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AA%D8%AD%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B3-%DB%B1%DB%B9%DB%B3%DB%B9)" title="آلبانی تحتالحمایه ایتالیا (۱۹۴۳-۱۹۳۹)">آلبانی تحتالحمایه ایتالیا (۱۹۴۳-۱۹۳۹)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%B7%D9%88%D9%84_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="بلغارستان در طول جنگ جهانی دوم">بلغارستان</a> (تا سپتامبر ۱۹۴۴)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85_%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF_%D8%AC%DB%8C%D9%86%DA%AF_%D9%88%DB%8C" title="رژیم وانگ جینگ وی">رژیم وانگ جینگ وی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84_%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دولت مستقل کرواسی">دولت مستقل کرواسی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="فنلاند در جنگ جهانی دوم">فنلاند</a> (تا سپتامبر ۱۹۴۴)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی">آلمان نازی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="مجارستان در جنگ جهانی دوم (صفحه وجود ندارد)">مجارستان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D9%85%D9%84%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF" title="ارتش ملی هند">ارتش ملی هند</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82_%D9%88_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جنگ عراق و انگلستان">جنگ عراق و انگلستان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="تاریخ نظامی ایتالیا در جنگ جهانی دوم">ایتالیا</a> (تا سپتامبر ۱۹۴۳)</span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="جمهوری اجتماعی ایتالیا">جمهوری اجتماعی ایتالیا</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="امپراتوری ژاپن">امپراتوری ژاپن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%86%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%A6%D9%88" title="مانچوکوئو">مانچوکوئو</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="جمهوری دوم فیلیپین">جمهوری دوم فیلیپین</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="رومانی در جنگ جهانی دوم (صفحه وجود ندارد)">رومانی</a> (تا اوت ۱۹۴۴)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A7%DA%A9%DB%8C_(%DB%B1%DB%B9%DB%B3%DB%B9-%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B5)" class="mw-redirect" title="جمهوری اسلواکی (۱۹۳۹-۱۹۴۵)">جمهوری اسلواکی (۱۹۳۹-۱۹۴۵)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%84%D9%86%D8%AF_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="تایلند در جنگ جهانی دوم (صفحه وجود ندارد)">تایلند</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87_%D9%88%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="فرانسه ویشی">فرانسه ویشی</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جنبشهای مقاومت در جنگ جهانی دوم">جنبشهای مقاومت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="مقاومت آلبانی در جنگ جهانی دوم">مقاومت آلبانی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Austrian_resistance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Austrian resistance (صفحه وجود ندارد)">Austria</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D8%A8%D9%84%DA%98%DB%8C%DA%A9" title="مقاومت بلژیک">مقاومت بلژیک</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Bulgarian_resistance_movement_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bulgarian resistance movement during World War II (صفحه وجود ندارد)">Bulgaria</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%DA%86%DA%A9%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A7%DA%A9%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="مقاومت در چکسلواکی در برابر آلمان">مقاومت در چکسلواکی در برابر آلمان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="جنبش مقاومت دانمارک">جنبش مقاومت دانمارک</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%81_%D9%87%D9%86%D8%AF_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="تصرف هند شرقی هلند توسط ژاپن">تصرف هند شرقی هلند توسط ژاپن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Estonian_anti-German_resistance_movement_1941%E2%80%931944&action=edit&redlink=1" class="new" title="Estonian anti-German resistance movement 1941–1944 (صفحه وجود ندارد)">Estonia</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A8%DA%AF%D9%86%D9%88%D8%AE" title="آربگنوخ">اتیوپی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="مقاومت فرانسه">مقاومت فرانسه</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="مقاومت آلمان">مقاومت آلمان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="مقاومت یونان">مقاومت یونان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%81_%D9%87%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%86%DA%AF_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="تصرف هنگ کنگ توسط ژاپن">تصرف هنگ کنگ توسط ژاپن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="جنبش مقاومت ایتالیا">جنبش مقاومت ایتالیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%DB%8C_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86_%D9%82%D8%B1%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85" title="دگراندیشی ژاپنی در امپراتوری ژاپن قرن بیستم">دگراندیشی ژاپنی در امپراتوری ژاپن قرن بیستم</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%AD%D8%AA_%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="مقاومت یهودی در اروپای تحت اشغال آلمان">مقاومت یهودی در اروپای تحت اشغال آلمان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D8%AE%D8%B4_%DA%A9%D8%B1%D9%87" title="ارتش آزادیبخش کره">ارتش آزادیبخش کره</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Latvian_anti-Nazi_resistance_movement_1941%E2%80%931945&action=edit&redlink=1" class="new" title="Latvian anti-Nazi resistance movement 1941–1945 (صفحه وجود ندارد)">Latvia</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Resistance_in_Lithuania_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Resistance in Lithuania during World War II (صفحه وجود ندارد)">Lithuania</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Luxembourg_Resistance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luxembourg Resistance (صفحه وجود ندارد)">Luxembourg</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%B6%D8%AF_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%A7" title="ارتش ضد ژاپنی مردم مالایا">ارتش ضد ژاپنی مردم مالایا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="مقاومت هلند">مقاومت هلند</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF_%D8%B6%D8%AF_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="ارتش متحد ضد ژاپنی شمال شرقی">ارتش متحد ضد ژاپنی شمال شرقی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D9%86%D8%B1%D9%88%DA%98" title="جنبش مقاومت نروژ">جنبش مقاومت نروژ</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Philippine_resistance_against_Japan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philippine resistance against Japan (صفحه وجود ندارد)">Philippines</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D9%84%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جنبش مقاومت لهستان در جنگ جهانی دوم">جنبش مقاومت لهستان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Romanian_anti-communist_resistance_movement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Romanian anti-communist resistance movement (صفحه وجود ندارد)">Romania</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%84%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="جنبش آزادی تایلندی">جنبش آزادی تایلندی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="پارتیزانهای شوروی">پارتیزانهای شوروی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Slovak_National_Uprising&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slovak National Uprising (صفحه وجود ندارد)">Slovakia</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="ارتش شورشی اوکراین">ارتش شورشی اوکراین</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D9%86" title="ویت مین">ویت مین</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="پارتیزانهای یوگسلاوی">پارتیزانهای یوگسلاوی</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B1" title="اسیر">اسیر</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Finnish_prisoners_of_war_in_the_Soviet_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="Finnish prisoners of war in the Soviet Union (صفحه وجود ندارد)">Finnish prisoners in the Soviet Union</a></span></li> <li><span class="nowrap">اسرای آلمانی</span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اسرای جنگی آلمانی در اتحاد جماهیر شوروی">اسرای جنگی آلمانی در اتحاد جماهیر شوروی</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=German_prisoners_of_war_in_Azerbaijan&action=edit&redlink=1" class="new" title="German prisoners of war in Azerbaijan (صفحه وجود ندارد)">Azerbaijan</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=German_prisoners_of_war_in_the_United_States&action=edit&redlink=1" class="new" title="German prisoners of war in the United States (صفحه وجود ندارد)">United States</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=German_prisoners_of_war_in_the_United_Kingdom&action=edit&redlink=1" class="new" title="German prisoners of war in the United Kingdom (صفحه وجود ندارد)">United Kingdom</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Italian_prisoners_of_war_in_the_Soviet_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="Italian prisoners of war in the Soviet Union (صفحه وجود ندارد)">Italian prisoners in the Soviet Union</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="اسیران جنگی ژاپنی در جنگ جهانی دوم">اسیران جنگی ژاپنی</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Japanese_prisoners_of_war_in_the_Soviet_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="Japanese prisoners of war in the Soviet Union (صفحه وجود ندارد)">Soviet Union</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap">اسرای شوروی</span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Soviet_prisoners_of_war_in_Finland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soviet prisoners of war in Finland (صفحه وجود ندارد)">Finland</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7_%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="بدرفتاری آلمان با اسرای جنگی شوروی">بدرفتاری آلمان با اسرای جنگی شوروی</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Polish_prisoners-of-war_in_the_Soviet_Union_after_1939&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polish prisoners-of-war in the Soviet Union after 1939 (صفحه وجود ندارد)">Polish prisoners in the Soviet Union</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Romanian_prisoners_of_war_in_the_Soviet_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="Romanian prisoners of war in the Soviet Union (صفحه وجود ندارد)">Romanian prisoners in the Soviet Union</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جدول زمانی جنگ جهانی دوم">جدول زمانی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0;;wide"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%84_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="علل جنگ جهانی دوم">علل جنگ جهانی دوم</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D8%A8%D8%B4%D9%87" title="بحران حبشه">بحران حبشه</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Events_preceding_World_War_II_in_Asia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Events preceding World War II in Asia (صفحه وجود ندارد)">Asia</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Events_preceding_World_War_II_in_Europe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Events preceding World War II in Europe (صفحه وجود ندارد)">Europe</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_(%DB%B1%DB%B9%DB%B3%DB%B9)" title="جدول زمانی جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹)">جدول زمانی (۱۹۳۹)</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D9%84%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تهاجم آلمان به لهستان">تهاجم آلمان به لهستان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AA%D8%B5%D9%86%D8%B9%DB%8C" title="جنگ تصنعی">جنگ تصنعی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جنگ زمستان">جنگ زمستان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%B3_(%DB%B1%DB%B9%DB%B3%DB%B9%E2%80%93%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B5)" class="mw-redirect" title="نبرد اقیانوس اطلس (۱۹۳۹–۱۹۴۵)">نبرد اقیانوس اطلس (۱۹۳۹–۱۹۴۵)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%86%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%D8%A7_(%DB%B1%DB%B9%DB%B3%DB%B9)" title="نبرد چانگشا (۱۹۳۹)">نبرد چانگشا (۱۹۳۹)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87_%DB%B4%DB%B0-%DB%B1%DB%B9%DB%B3%DB%B9" title="حمله زمستانه ۴۰-۱۹۳۹">حمله زمستانه ۴۰-۱۹۳۹</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B0)" title="جدول زمانی جنگ جهانی دوم (۱۹۴۰)">جدول زمانی (۱۹۴۰)</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%88%D8%B2%D8%B1%D8%A6%D9%88%D8%A8%D9%88%D9%86%DA%AF" class="mw-redirect" title="عملیات وزرئوبونگ">عملیات وزرئوبونگ</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="نبرد هلند">نبرد هلند</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D9%84%DA%98%DB%8C%DA%A9" title="نبرد بلژیک">نبرد بلژیک</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="نبرد فرانسه">نبرد فرانسه</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%AA%D8%B4%E2%80%8C%D8%A8%D8%B3_%DB%B2%DB%B2_%DA%98%D9%88%D8%A6%D9%86_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B0" title="پیمان آتشبس ۲۲ ژوئن ۱۹۴۰">پیمان آتشبس ۲۲ ژوئن ۱۹۴۰</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="نبرد بریتانیا">نبرد بریتانیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="کارزار صحرای غربی">کارزار صحرای غربی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=French_West_Africa_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="French West Africa in World War II (صفحه وجود ندارد)">West Africa</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%D8%B3%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="اشغال سومالی بریتانیا توسط ایتالیا">اشغال سومالی بریتانیا توسط ایتالیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF_%D9%87%D9%86%DA%AF_%D9%85%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2" title="صد هنگ متجاوز">صد هنگ متجاوز</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اشغال کشورهای حوزه دریای بالتیک توسط شوروی">اشغال کشورهای حوزه دریای بالتیک توسط شوروی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7_%D9%88_%D8%A8%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D9%86%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="اشغال بیسارابیا و بوکوفینای شمالی توسط شوروی">اشغال بیسارابیا و بوکوفینای شمالی توسط شوروی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DA%86%DB%8C%D9%86_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="حمله ژاپن به هندوچین فرانسه">حمله ژاپن به هندوچین فرانسه</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="جنگ یونان و ایتالیا">جنگ یونان و ایتالیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%DA%A9%D9%88%D9%85%D9%BE%D8%B3" title="عملیات کومپس">عملیات <i>کومپس</i></a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="جدول زمانی جنگ جهانی دوم (۱۹۴۱)">جدول زمانی (۱۹۴۱)</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="عملیات آفریقای شرقی">عملیات آفریقای شرقی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85_%D8%A8%D9%87_%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="تهاجم به یوگسلاوی">تهاجم به یوگسلاوی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B4%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%88" title="نبرد شانگو">نبرد شانگو</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="نبرد یونان">نبرد یونان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%D8%B1%D8%AA" title="نبرد کرت">نبرد کرت</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82_%D9%88_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جنگ عراق و انگلستان">جنگ عراق و انگلستان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7" title="عملیات بارباروسا">عملیات بارباروسا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%BE%D8%B3%E2%80%8C%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="جنگ پسآیند">جنگ پسآیند</a> (<a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D9%84%D8%A8%D8%B1%D9%81%D9%88%DA%A9%D8%B3" title="عملیات سیلبرفوکس">عملیات <i>سیلبرفوکس</i></a>)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85_%DA%98%D9%88%D8%A6%D9%86" title="قیام ژوئن">قیام ژوئن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لشکرکشی سوری لبنانی">لشکرکشی سوری لبنانی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%88%D9%84%D9%86%D8%B3%DA%A9" title="نبرد اسمولنسک">نبرد اسمولنسک</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a class="mw-selflink selflink">نبرد نخست کییف</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="اشغال ایران در جنگ جهانی دوم">اشغال ایران</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87_%D9%84%D9%86%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF" title="محاصره لنینگراد">محاصره لنینگراد</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="حملات هوایی به مسکو">حملات هوایی به مسکو</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87" title="کارزار کریمه">کارزار کریمه</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B2%E2%80%93%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="نبرد سواستوپول (۱۹۴۲–۱۹۴۱)">نبرد سواستوپول (۱۹۴۲–۱۹۴۱)</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="نبرد مسکو">نبرد مسکو</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D8%A8%D9%87_%D9%BE%D8%B1%D9%84_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1" title="حمله به پرل هاربر">حمله به پرل هاربر</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%87%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%86%DA%AF" title="نبرد هنگ کنگ">نبرد هنگ کنگ</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86_(%DB%B4%DB%B2%E2%80%93%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="لشکرکشی فیلیپین (۴۲–۱۹۴۱)">لشکرکشی فیلیپین (۴۲–۱۹۴۱)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%86%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%D8%A7_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="نبرد چانگشا (۱۹۴۱)">نبرد چانگشا (۱۹۴۱)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%A7" title="نبرد مالایا">نبرد مالایا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A6%D9%88_(%DB%B4%DB%B2-%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="نبرد بورنئو (۴۲-۱۹۴۱)">نبرد بورنئو (۴۲-۱۹۴۱)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Great_Famine_(Greece)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Great Famine (Greece) (صفحه وجود ندارد)">Greek famine of 1941–1944</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B2)&action=edit&redlink=1" class="new" title="جدول زمانی جنگ جهانی دوم (۱۹۴۲) (صفحه وجود ندارد)">جدول زمانی (۱۹۴۲)</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87" title="کارزار کریمه">کارزار کریمه</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B2%E2%80%93%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)" title="نبرد سواستوپول (۱۹۴۲–۱۹۴۱)">نبرد سواستوپول (۱۹۴۲–۱۹۴۱)</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%A8%D8%B1%D9%85%D9%87" title="حمله ژاپن به برمه">حمله ژاپن به برمه</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%86%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%D8%A7_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B2)" title="نبرد چانگشا (۱۹۴۲)">نبرد چانگشا (۱۹۴۲)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D9%88%D9%87" title="نبرد دریای جاوه">نبرد دریای جاوه</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="نبرد دریای مرجان">نبرد دریای مرجان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%BA%D8%B2%D8%A7%D9%84%D9%87" title="نبرد غزاله">نبرد غزاله</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="نبرد بندر هلند">نبرد بندر هلند</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%81_%D8%A2%D8%AA%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="تصرف آتو توسط ژاپن">تصرف آتو توسط ژاپن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%81_%DA%A9%DB%8C%D8%B4%DA%A9%D8%A7_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="تصرف کیشکا توسط ژاپن">تصرف کیشکا توسط ژاپن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%DA%86%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF-%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%DB%8C" title="لشکرکشی چجیانگ-جیانگشی">لشکرکشی چجیانگ-جیانگشی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%DB%8C%D8%AF%D9%88%DB%8C" title="نبرد میدوی">نبرد میدوی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B1%DA%98%D9%81" title="نبرد رژف">نبرد رژف</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="مورد آبی">مورد آبی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF" title="نبرد استالینگراد">نبرد استالینگراد</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1" title="نبرد سنگاپور">نبرد سنگاپور</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=St_Nazaire_Raid&action=edit&redlink=1" class="new" title="St Nazaire Raid (صفحه وجود ندارد)">St Nazaire</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%BE_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="دیپ راید">دیپ راید</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86" title="نبرد دوم العلمین">نبرد دوم العلمین</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%84" title="کارزار گوادالکانال">کارزار گوادالکانال</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AA%D9%88%D8%B1%DA%86" title="عملیات تورچ">عملیات <i>تورچ</i></a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Chinese_famine_of_1942%E2%80%931943&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chinese famine of 1942–1943 (صفحه وجود ندارد)">Chinese famine of 1942–1943</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B3)&action=edit&redlink=1" class="new" title="جدول زمانی جنگ جهانی دوم (۱۹۴۳) (صفحه وجود ندارد)">جدول زمانی (۱۹۴۳)</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3" title="نبرد تونس">نبرد تونس</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%B3%DA%A9" title="نبرد کورسک">نبرد کورسک</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Smolensk_operation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Smolensk operation (صفحه وجود ندارد)">Smolensk</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Bombing_of_Gorky_in_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bombing of Gorky in World War II (صفحه وجود ندارد)">Gorky</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="لشکرکشی جزایر سلیمان">لشکرکشی جزایر سلیمان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A2%D8%AA%D9%88" title="نبرد آتو">نبرد آتو</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85_%D9%85%D8%AA%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="تهاجم متفقین به سیسیل">تهاجم متفقین به سیسیل</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%D8%B4%DA%A9%D8%A7" title="نبرد کیشکا">نبرد کیشکا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%BE%D8%B1" title="نبرد دنیپر">نبرد دنیپر</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AA%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="حمله متفقین به ایتالیا">حمله متفقین به ایتالیا</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%E2%80%8C%D8%A8%D8%B3_%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A8%DB%8C%D9%84%D9%87" title="آتشبس کاسیبیله">آتشبس کاسیبیله</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%88_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D9%84" title="لشکرکشی جزایر گیلبرت و مارشال">لشکرکشی جزایر گیلبرت و مارشال</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D8%B1%D9%85%D9%87" title="نبرد برمه">نبرد برمه</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%A8%D8%B1%D9%85%D9%87_%D9%88_%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%DB%8C%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%86" title="نبرد شمال برمه و غرب یوننان">نبرد شمال برمه و غرب یوننان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%86%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%AF%DB%8C" title="نبرد چانگدی">نبرد چانگدی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%82%D8%AD%D8%B7%DB%8C_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B3_%D8%A8%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%84" title="قحطی ۱۹۴۳ بنگال">قحطی ۱۹۴۳ بنگال</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B4)&action=edit&redlink=1" class="new" title="جدول زمانی جنگ جهانی دوم (۱۹۴۴) (صفحه وجود ندارد)">جدول زمانی (۱۹۴۴)</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%88" title="نبرد مونته کاسینو">نبرد مونته کاسینو</a> / <a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A2%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%88" class="mw-redirect" title="نبرد آنزیو">نبرد آنزیو</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B4)" title="نبرد ناروا (۱۹۴۴)">نبرد ناروا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%86%E2%80%93%DA%86%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نبرد کورسون–چرکاسی">نبرد کورسون–چرکاسی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AA%D9%86%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="عملیات تندباد">عملیات تندباد</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%DA%86%DB%8C-%DA%AF%D9%88" title="عملیات ایچی-گو">عملیات ایچی-گو</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%84%D8%B1%D8%AF" title="عملیات اورلرد">عملیات اورلرد</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%86%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="پیادهسازی در نرماندی">پیادهسازی در نرماندی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%88_%D9%88_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="لشکرکشی جزایر پالائو و ماریانا">لشکرکشی جزایر پالائو و ماریانا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86" title="عملیات باگراتیون">عملیات باگراتیون</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%88-%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%98" class="mw-redirect" title="حمله لویو-ساندومیژ">حمله لویو-ساندومیژ</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Battle_of_Tannenberg_Line&action=edit&redlink=1" class="new" title="Battle of Tannenberg Line (صفحه وجود ندارد)">Tannenberg Line</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%88" title="قیام ورشو">قیام ورشو</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85_%DB%8C%D8%A7%D8%B4-%DA%A9%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%88" title="دومین تهاجم یاش-کیشیناو">دومین تهاجم یاش-کیشیناو</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AF" title="عملیات بلگراد">عملیات بلگراد</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="آزادسازی پاریس">آزادسازی پاریس</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D9%88%D9%86" title="عملیات دراگون">عملیات دراگون</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Gothic_Line&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gothic Line (صفحه وجود ندارد)">Gothic Line</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="عملیات مارکت گاردن">عملیات مارکت گاردن</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Tallinn_offensive&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tallinn offensive (صفحه وجود ندارد)">Estonia</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Operation_Crossbow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Operation Crossbow (صفحه وجود ندارد)"><i>Crossbow</i></a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Combined_Bomber_Offensive&action=edit&redlink=1" class="new" title="Combined Bomber Offensive (صفحه وجود ندارد)"><i>Pointblank</i></a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%84%D8%A7%D9%BE%D9%84%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="نبرد لاپلند">نبرد لاپلند</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%BE%D8%B3%D8%AA" title="حمله بوداپست">حمله بوداپست</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87" title="نبرد خلیج لیته">نبرد خلیج لیته</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A2%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="نبرد آردن">نبرد آردن</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%87" title="عملیات بودنپلاته"><i>بودنپلاته</i></a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86_(%DB%B4%DB%B5%E2%80%93%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B2)" title="لشکرکشی فیلیپین (۴۵–۱۹۴۲)">لشکرکشی فیلیپین (۴۵–۱۹۴۲)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D9%85%D9%87_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B5-%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B4)" title="کارزار برمه (۱۹۴۵-۱۹۴۴)">برمه (۱۹۴۵-۱۹۴۴)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Dutch_famine_of_1944%E2%80%931945&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dutch famine of 1944–1945 (صفحه وجود ندارد)">Dutch famine of 1944–1945</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em;background-color:#DCDCDC;vertical-align:top;"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_(%DB%B1%DB%B9%DB%B9%DB%B1-%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B5)&action=edit&redlink=1" class="new" title="جدول زمانی جنگ جهانی دوم (۱۹۹۱-۱۹۴۵) (صفحه وجود ندارد)">جدول زمانی (۱۹۹۱-۱۹۴۵)</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Vistula%E2%80%93Oder_offensive&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vistula–Oder offensive (صفحه وجود ندارد)">Vistula–Oder</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%88_%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%A7" title="نبرد ایوو جیما">نبرد ایوو جیما</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85_%D9%85%D8%AA%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="تهاجم متفقین به آلمان">تهاجم متفقین به آلمان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A7" title="نبرد اوکیناوا">نبرد اوکیناوا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%B1_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B5_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="نبرد بهار ۱۹۴۵ در ایتالیا">نبرد بهار ۱۹۴۵ در ایتالیا</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A6%D9%88_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B5)" title="لشکرکشی بورنئو (۱۹۴۵)">لشکرکشی بورنئو (۱۹۴۵)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Syrmian_Front&action=edit&redlink=1" class="new" title="Syrmian Front (صفحه وجود ندارد)">Syrmian Front</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%86" title="نبرد برلین">نبرد برلین</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Prague_offensive&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prague offensive (صفحه وجود ندارد)">Czechoslovakia</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%BE%D8%B3%D8%AA" title="محاصره بوداپست">محاصره بوداپست</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D9%87%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="نبرد غرب هونان">نبرد غرب هونان</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%84%D8%B4%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%DB%8C" title="دومین لشکرکشی گوانگشی">دومین لشکرکشی گوانگشی</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="پایان جنگ جهانی دوم در اروپا">پایان جنگ جهانی دوم در اروپا</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="قرارداد تسلیم آلمان">قرارداد تسلیم آلمان</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Project_Hula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Project Hula (صفحه وجود ندارد)">Project Hula</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%86%DA%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="تهاجم شوروی به منچوری">تهاجم شوروی به منچوری</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B5)" title="نبرد مانیل (۱۹۴۵)">نبرد مانیل (۱۹۴۵)</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Raid_on_Taipei&action=edit&redlink=1" class="new" title="Raid on Taipei (صفحه وجود ندارد)">Taipei</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Allied_naval_bombardments_of_Japan_during_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Allied naval bombardments of Japan during World War II (صفحه وجود ندارد)">Naval bombardment of Japan</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C_%D9%87%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D9%86%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%A9%DB%8C" title="بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی">بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Debate_over_the_atomic_bombings_of_Hiroshima_and_Nagasaki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Debate over the atomic bombings of Hiroshima and Nagasaki (صفحه وجود ندارد)">Debate</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Soviet_invasion_of_South_Sakhalin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soviet invasion of South Sakhalin (صفحه وجود ندارد)">South Sakhalin</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Invasion_of_the_Kuril_Islands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Invasion of the Kuril Islands (صفحه وجود ندارد)">Kuril Islands</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Battle_of_Shumshu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Battle of Shumshu (صفحه وجود ندارد)">Shumshu</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Vietnamese_famine_of_1945&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vietnamese famine of 1945 (صفحه وجود ندارد)">Vietnamese famine of 1945</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="تسلیم ژاپن">تسلیم ژاپن</a></span> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Japanese_Instrument_of_Surrender&action=edit&redlink=1" class="new" title="Japanese Instrument of Surrender (صفحه وجود ندارد)">document</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="پایان جنگ جهانی دوم در آسیا">پایان جنگ جهانی دوم در آسیا</a></span></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background-color:#DCDCDC;"><div> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Bibliography_of_World_War_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bibliography of World War II (صفحه وجود ندارد)">Bibliography</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="درگاه:جنگ جهانی دوم">درگاه:جنگ جهانی دوم</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐7c479b968‐ljjxj Cached time: 20241115073957 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 1.359 seconds Real time usage: 1.737 seconds Preprocessor visited node count: 12239/1000000 Post‐expand include size: 253022/2097152 bytes Template argument size: 9620/2097152 bytes Highest expansion depth: 16/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 145726/5000000 bytes Lua time usage: 0.838/10.000 seconds Lua memory usage: 4846216/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1248.801 1 -total 39.27% 490.427 222 الگو:Sfn 22.05% 275.332 16 الگو:Cite_book 16.36% 204.342 1 الگو:جعبه_جنگ 8.01% 100.024 1 الگو:عملیات_بارباروسا 7.64% 95.446 1 الگو:جعبه_گشتن 7.58% 94.700 16 الگو:Flagicon 7.23% 90.344 1 الگو:Navbox 5.51% 68.750 1 الگو:رده_انبار 5.27% 65.807 1 الگو:پروژه_خواهر --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:394399-0!canonical and timestamp 20241115073957 and revision id 40306045. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=نبرد_کییف_(۱۹۴۱)&oldid=40306045">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=نبرد_کییف_(۱۹۴۱)&oldid=40306045</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:ردهها">ردهها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="رده:آلمان نازی">آلمان نازی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:اوکراین در ۱۹۴۱ (میلادی)">اوکراین در ۱۹۴۱ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81" title="رده:تاریخ کییف">تاریخ کییف</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81" title="رده:تاریخ نظامی کییف">تاریخ نظامی کییف</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="رده:جدالها و عملیاتهای جنگ جهانی دوم">جدالها و عملیاتهای جنگ جهانی دوم</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:درگیریها در ۱۹۴۱ (میلادی)">درگیریها در ۱۹۴۱ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D8%AA_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1" title="رده:رویدادهای اوت ۱۹۴۱">رویدادهای اوت ۱۹۴۱</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1" title="رده:رویدادهای سپتامبر ۱۹۴۱">رویدادهای سپتامبر ۱۹۴۱</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D8%AF%D9%87_%DB%B2%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:کییف در سده ۲۰ (میلادی)">کییف در سده ۲۰ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="رده:محاصرهها در جنگ جهانی دوم">محاصرهها در جنگ جهانی دوم</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%A8%D9%87%D9%87_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="رده:نبردها و عملیاتهای جبهه شرقی جنگ جهانی دوم">نبردها و عملیاتهای جبهه شرقی جنگ جهانی دوم</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="رده:نبردهای آلمان در جنگ جهانی دوم">نبردهای آلمان در جنگ جهانی دوم</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="رده:نبردهای اتحاد شوروی">نبردهای اتحاد شوروی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">ردههای پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:پیوند رده انبار از ویکیداده">پیوند رده انبار از ویکیداده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D8%AF_%D8%AC%D9%86%DA%AF" title="رده:مقالههای خرد جنگ">مقالههای خرد جنگ</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرینبار در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۴ ساعت ۰۲:۱۶ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشتهها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکیپدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکیمدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکیپدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیبنامهها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آییننامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعهدهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-rqr4k","wgBackendResponseTime":159,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.359","walltime":"1.737","ppvisitednodes":{"value":12239,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":253022,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":9620,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":145726,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1248.801 1 -total"," 39.27% 490.427 222 الگو:Sfn"," 22.05% 275.332 16 الگو:Cite_book"," 16.36% 204.342 1 الگو:جعبه_جنگ"," 8.01% 100.024 1 الگو:عملیات_بارباروسا"," 7.64% 95.446 1 الگو:جعبه_گشتن"," 7.58% 94.700 16 الگو:Flagicon"," 7.23% 90.344 1 الگو:Navbox"," 5.51% 68.750 1 الگو:رده_انبار"," 5.27% 65.807 1 الگو:پروژه_خواهر"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.838","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4846216,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7c479b968-ljjxj","timestamp":"20241115073957","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0646\u0628\u0631\u062f \u06a9\u06cc\u200c\u06cc\u0641 (\u06f1\u06f9\u06f4\u06f1)","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D9%81_(%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B1)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q162284","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q162284","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-11-24T20:30:09Z","dateModified":"2024-09-12T02:16:47Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d6\/Ruined_Kiev_in_WWII.jpg"}</script> </body> </html>