CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Germanen - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"4b7c35b3-81c1-4983-b25d-1625564c6241","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Germanen","wgTitle":"Germanen","wgCurRevisionId":68091712,"wgRevisionId":68091712,"wgArticleId":7879,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Germaans volk","Germaanse oudheid","Volk in Europa"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Germanen","wgRelevantArticleId":7879,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0, "wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q22633","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/31/Germanic_Groups_ca._0CE.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="952"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/31/Germanic_Groups_ca._0CE.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="635"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Germanic_Groups_ca._0CE.jpg/640px-Germanic_Groups_ca._0CE.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="508"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Germanen - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Germanen"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Germanen"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Germanen rootpage-Germanen skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/29_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Germanen" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Germanen" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Germanen" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Germanen" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Inleiding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Inleiding"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Inleiding</span> </div> </a> <ul id="toc-Inleiding-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Germanen_etnisch_en_taalkundig_bezien" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Germanen_etnisch_en_taalkundig_bezien"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Germanen etnisch en taalkundig bezien</span> </div> </a> <ul id="toc-Germanen_etnisch_en_taalkundig_bezien-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Definitie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Definitie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Definitie</span> </div> </a> <ul id="toc-Definitie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oorsprong" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Oorsprong"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Oorsprong</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Oorsprong-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Oorsprong-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Oorsprong-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Blond_en_blauwogig" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Blond_en_blauwogig"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Blond en blauwogig</span> </div> </a> <ul id="toc-Blond_en_blauwogig-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Verspreiding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Verspreiding"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Verspreiding</span> </div> </a> <ul id="toc-Verspreiding-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Levenswijze_en_cultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Levenswijze_en_cultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Levenswijze en cultuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Levenswijze_en_cultuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geloofsopvatting" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geloofsopvatting"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Geloofsopvatting</span> </div> </a> <ul id="toc-Geloofsopvatting-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Romeinen_en_Germanen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Romeinen_en_Germanen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Romeinen en Germanen</span> </div> </a> <ul id="toc-Romeinen_en_Germanen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Germanen_de_nieuwe_heersers_van_West-Europa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Germanen_de_nieuwe_heersers_van_West-Europa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Germanen de nieuwe heersers van West-Europa</span> </div> </a> <ul id="toc-Germanen_de_nieuwe_heersers_van_West-Europa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Germaanse_stammen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Germaanse_stammen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Germaanse stammen</span> </div> </a> <ul id="toc-Germaanse_stammen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Germanen_in_het_nazisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Germanen_in_het_nazisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Germanen in het nazisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Germanen_in_het_nazisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Externe_links" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Externe_links"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Externe links</span> </div> </a> <ul id="toc-Externe_links-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Germanen</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 86 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-86" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">86 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Germane" title="Germane – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Germane" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Germanen" title="Germanen – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Germanen" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86" title="جرمان – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جرمان" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Pueblos_xerm%C3%A1nicos" title="Pueblos xermánicos – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Pueblos xermánicos" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Germanlar" title="Germanlar – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Germanlar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%B1%D9%85%D9%86%E2%80%8C%D9%84%D8%B1" title="ژرمن‌لر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ژرمن‌لر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Германцы – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Германцы" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Германцы – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Германцы" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8" title="Германи – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Германи" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Germaned" title="Germaned – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Germaned" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Germani" title="Germani – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Germani" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Germ%C3%A0nics" title="Germànics – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Germànics" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%DB%95%DA%B5%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%DB%8E%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="خەڵکانی جێرمانی – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="خەڵکانی جێرمانی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Germ%C3%A1ni" title="Germáni – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Germáni" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B9%C4%83%D1%85%C4%95%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Герман йăхĕсем – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Герман йăхĕсем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Germaniaid" title="Germaniaid – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Germaniaid" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Germanske_folkeslag" title="Germanske folkeslag – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Germanske folkeslag" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Germanen" title="Germanen – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Germanen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CF%86%CF%8D%CE%BB%CE%B1" title="Γερμανικά φύλα – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Γερμανικά φύλα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Germanic_peoples" title="Germanic peoples – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Germanic peoples" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/%C4%9Cermanoj" title="Ĝermanoj – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Ĝermanoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Pueblos_germ%C3%A1nicos" title="Pueblos germánicos – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Pueblos germánicos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Germaanlased" title="Germaanlased – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Germaanlased" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Germaniar_herriak" title="Germaniar herriak – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Germaniar herriak" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%B1%D9%85%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ژرمن‌ها – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ژرمن‌ها" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Germaanit" title="Germaanit – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Germaanit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Germanar" title="Germanar – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Germanar" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Germains" title="Germains – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Germains" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Germaanen" title="Germaanen – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Germaanen" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Germanen" title="Germanen – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Germanen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Pobos_xerm%C3%A1nicos" title="Pobos xermánicos – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Pobos xermánicos" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%91%D7%98%D7%99%D7%9D_%D7%92%D7%A8%D7%9E%D7%90%D7%A0%D7%99%D7%99%D7%9D" title="שבטים גרמאניים – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="שבטים גרמאניים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Germani" title="Germani – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Germani" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Germ%C3%A1nok" title="Germánok – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Germánok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Գերմանական ժողովուրդներ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գերմանական ժողովուրդներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Orang-orang_Jermanik" title="Orang-orang Jermanik – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Orang-orang Jermanik" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Germanala_populi" title="Germanala populi – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Germanala populi" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Germanir" title="Germanir – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Germanir" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Germani" title="Germani – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Germani" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B2%E3%83%AB%E3%83%9E%E3%83%B3%E4%BA%BA" title="ゲルマン人 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ゲルマン人" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AB%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ძველი გერმანელები – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ძველი გერმანელები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B2%8C%EB%A5%B4%EB%A7%8C%EC%A1%B1" title="게르만족 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="게르만족" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Jermane" title="Jermane – Kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Jermane" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/German" title="German – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="German" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Germani_(antiquitas)" title="Germani (antiquitas) – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Germani (antiquitas)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Poplas_germanica" title="Poplas germanica – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Poplas germanica" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Germane" title="Germane – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Germane" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Germanai" title="Germanai – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Germanai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C4%A2erm%C4%81%C5%86i" title="Ģermāņi – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ģermāņi" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Vahoaka_jermanika" title="Vahoaka jermanika – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Vahoaka jermanika" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8" title="Германи – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Германи" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Puak-puak_Jermanik" title="Puak-puak Jermanik – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Puak-puak Jermanik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Germ%C3%A1nicos" title="Germánicos – Mirandees" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Germánicos" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Mirandees" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Germanen" title="Germanen – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Germanen" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Germanen" title="Germanen – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Germanen" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Germanarar" title="Germanarar – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Germanarar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Germanere" title="Germanere – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Germanere" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%97%DF%AD%DF%8D%DF%99%DF%91%DF%A1%DF%8A%DF%A3%DF%8C%DF%AB_%DF%A1%DF%8C%DF%AC%DF%99%DF%8C%DF%B2%DF%AC%DF%98%DF%8C" title="ߗ߭ߍߙߑߡߊߣߌ߫ ߡߌ߬ߙߌ߲߬ߘߌ – N’Ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߗ߭ߍߙߑߡߊߣߌ߫ ߡߌ߬ߙߌ߲߬ߘߌ" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="N’Ko" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9C%E0%A8%B0%E0%A8%AE%E0%A8%A8%E0%A8%BF%E0%A8%95_%E0%A8%B2%E0%A9%8B%E0%A8%95" title="ਜਰਮਨਿਕ ਲੋਕ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਜਰਮਨਿਕ ਲੋਕ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Germanen" title="Germanen – Paltsisch" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Germanen" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Paltsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Germanie" title="Germanie – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Germanie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Trib%C3%B9_germ%C3%A0niche" title="Tribù germàniche – Piëmontees" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Tribù germàniche" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piëmontees" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Germanos" title="Germanos – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Germanos" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Triburi_germanice" title="Triburi germanice – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Triburi germanice" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Германцы – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Германцы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Germani" title="Germani – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Germani" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Germanic_peoples" title="Germanic peoples – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Germanic peoples" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Germ%C3%A1ni" title="Germáni – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Germáni" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Germani" title="Germani – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Germani" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjermanik%C3%ABt" title="Gjermanikët – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjermanikët" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8" title="Германи – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Германи" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Germaner" title="Germaner – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Germaner" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Wagermanik" title="Wagermanik – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Wagermanik" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AF%86%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%AE%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D_%E0%AE%AE%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="செருமானிக் மக்கள் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="செருமானிக் மக்கள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%81" title="กลุ่มชนเจอร์แมนิก – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="กลุ่มชนเจอร์แมนิก" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Cermenler" title="Cermenler – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Cermenler" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%96" title="Германці – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Германці" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%86_%D9%84%D9%88%DA%AF" title="جرمن لوگ – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جرمن لوگ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Germanlar" title="Germanlar – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Germanlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1c_s%E1%BA%AFc_t%E1%BB%99c_German" title="Các sắc tộc German – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Các sắc tộc German" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Germaniko_nga_katawhan" title="Germaniko nga katawhan – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Germaniko nga katawhan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E8%80%B3%E6%9B%BC%E4%BA%BA" title="日耳曼人 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="日耳曼人" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E8%80%B3%E6%9B%BC%E4%BA%BA" title="日耳曼人 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="日耳曼人" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E8%80%B3%E6%9B%BC%E4%BA%BA" title="日耳曼人 – Klassiek Chinees" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="日耳曼人" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Klassiek Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/German_l%C3%A2ng" title="German lâng – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="German lâng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E8%80%B3%E6%9B%BC%E4%BA%BA" title="日耳曼人 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="日耳曼人" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q22633#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Germanen" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Germanen" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Germanen"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Germanen"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Germanen" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Germanen" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germanen&oldid=68091712" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Germanen&id=68091712&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGermanen"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGermanen"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Germanen"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Germanen&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Germanen&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ancient_Germanic_peoples" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q22633" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Germanic_Groups_ca._0CE.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Germanic_Groups_ca._0CE.jpg/300px-Germanic_Groups_ca._0CE.jpg" decoding="async" width="300" height="238" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Germanic_Groups_ca._0CE.jpg/450px-Germanic_Groups_ca._0CE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Germanic_Groups_ca._0CE.jpg/600px-Germanic_Groups_ca._0CE.jpg 2x" data-file-width="756" data-file-height="600" /></a><figcaption>Verspreiding van de vijf Germaanse hoofdgroepen in de 1e eeuw na Chr.</figcaption></figure> <p>Met de <b>Germanen</b> wordt een verzameling volkeren en stammen aangeduid die rond het begin van onze jaartelling een <a href="/wiki/Germaanse_talen" title="Germaanse talen">Germaanse taal</a> spraken. De Germaanse talen behoren tot de <a href="/wiki/Indo-Europese_talen" title="Indo-Europese talen">Indo-Europese taalfamilie</a>. Destijds woonden Germanen in <a href="/wiki/Scandinavi%C3%AB" title="Scandinavië">Scandinavië</a> en op de <a href="/wiki/Noord-Europese_Laagvlakte" title="Noord-Europese Laagvlakte">Noord-Europese Laagvlakte</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Inleiding">Inleiding</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Inleiding" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Inleiding"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Germania_7-9_Varo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Germania_7-9_Varo.jpg/260px-Germania_7-9_Varo.jpg" decoding="async" width="260" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Germania_7-9_Varo.jpg/390px-Germania_7-9_Varo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Germania_7-9_Varo.jpg/520px-Germania_7-9_Varo.jpg 2x" data-file-width="1248" data-file-height="993" /></a><figcaption>'Germania' rond het begin van de jaartelling met het woongebied van de belangrijkste stammen</figcaption></figure> <p>Rond het begin van onze jaartelling bestonden de Germanen uit een groot aantal stammen. Ze streden vaak tegen de <a href="/wiki/Romeinen_(volk)" title="Romeinen (volk)">Romeinen</a> die hun woongebied, dat door de Romeinen met de ruime term '<a href="/wiki/Germani%C3%AB" title="Germanië">Germanië</a>' werd aangeduid, probeerden te veroveren. Door in 9 n.Chr. de Romeinse generaal <a href="/wiki/Publius_Quinctilius_Varus" title="Publius Quinctilius Varus">Varus</a> te verslaan in het <a href="/wiki/Teutoburgerwoud" title="Teutoburgerwoud">Teutoburgerwoud</a> konden ze ten oosten van de Rijn definitief hun onafhankelijkheid bewaren. Nadien waren de betrekkingen met de Romeinen lange tijd redelijk vreedzaam en leverden ze zelfs hulptroepen aan het Romeinse leger. Sommige <a href="/wiki/Oost-Germaanse_talen" title="Oost-Germaanse talen">Oost-Germanen</a> bekeerden zich al in de vierde eeuw tot het <a href="/wiki/Christendom" title="Christendom">christendom</a>. Zij kozen echter voor een niet-orthodoxe variant: het <a href="/wiki/Arianisme" title="Arianisme">arianisme</a>. </p><p>Toen vanaf de <a href="/wiki/Derde_eeuw" class="mw-redirect" title="Derde eeuw">derde eeuw</a> het Romeinse Rijk begon af te takelen begonnen de Germanen eerst plundertochten te ondernemen in het verzwakte Rijk. Later vestigden veel stammen zich zelfs op Romeins grondgebied en rond het midden van de 5e eeuw namen ze het <a href="/wiki/West-Romeinse_Rijk" title="West-Romeinse Rijk">West-Romeinse Rijk</a> geheel over waarna ze zich in heel <a href="/wiki/West-Europa" title="West-Europa">West-Europa</a> vestigden. In een aantal dunbevolkte noordelijke grensgebieden van het voormalige Romeinse Rijk werden zo Germaanse talen voorgoed de voertaal. Dat geldt voor <a href="/wiki/Engeland" title="Engeland">Engeland</a> (waar de <a href="/wiki/Angelsaksen" title="Angelsaksen">Angelsaksische</a> invasies overigens pas in de 5e eeuw begonnen), <a href="/wiki/Vlaanderen" title="Vlaanderen">Vlaanderen</a> en <a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a> beneden de rivieren maar ook voor <a href="/wiki/Oostenrijk" title="Oostenrijk">Oostenrijk</a> en een groot deel van <a href="/wiki/Zwitserland" title="Zwitserland">Zwitserland</a> (zie verder <a href="/wiki/Taalgrens" title="Taalgrens">Taalgrens</a>). In de dichtbevolkte zuidelijke delen van het Romeinse Rijk waren de Germanen maar een dunne bovenlaag die uiteindelijk opging in een <a href="/wiki/Romaanse_talen" title="Romaanse talen">Romaans</a> sprekende bevolking zoals in <a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a> ofwel vernietigd werden door de <a href="/wiki/Byzantijnen" class="mw-redirect" title="Byzantijnen">Byzantijnen</a> zoals de <a href="/wiki/Goten" title="Goten">Goten</a> (deels) en de <a href="/wiki/Vandalen" title="Vandalen">Vandalen</a>. </p><p>Later in de geschiedenis verspreidden de Germaanse talen zich echter verder over de aardbol. Eerst door toedoen van de <a href="/wiki/Vikingen" title="Vikingen">Vikingen</a>, bijvoorbeeld op <a href="/wiki/IJsland" title="IJsland">IJsland</a>. Vervolgens verspreidden de talen zich in de koloniale tijd het Engels naar alle Britse koloniën en in mindere mate de Nederlandse taal naar <a href="/wiki/Zuidelijk_Afrika" title="Zuidelijk Afrika">Zuidelijk Afrika</a> en <a href="/wiki/Suriname" title="Suriname">Suriname</a>, en <a href="/wiki/Duits" title="Duits">Duits</a> naar <a href="/wiki/Namibi%C3%AB" title="Namibië">Namibië</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Germanen_etnisch_en_taalkundig_bezien">Germanen etnisch en taalkundig bezien</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Germanen etnisch en taalkundig bezien" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Germanen etnisch en taalkundig bezien"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het is lange tijd gebruikelijk geweest geen onderscheid te maken tussen het Germaans als <a href="/wiki/Lingu%C3%AFstiek" class="mw-redirect" title="Linguïstiek">linguïstisch</a> begrip en het Germaans als <a href="/wiki/Etnografie_(sociolingu%C3%AFstiek)" class="mw-redirect" title="Etnografie (sociolinguïstiek)">etnografisch</a> begrip (als <a href="/wiki/Genetica" title="Genetica">genetisch</a> verwant volk dus). Maar deze begrippen mogen niet zomaar vereenzelvigd worden. Zo zijn er miljoenen mensen die een Germaanse taal machtig zijn maar die genetisch niets met <i>de Germanen van weleer</i> te maken hebben, zoals Engelstalige Chinese of Afrikaanse immigranten in de <a href="/wiki/Verenigde_Staten" title="Verenigde Staten">Verenigde Staten</a>, Afrikaanse immigranten in <a href="/wiki/Zweden" title="Zweden">Zweden</a> of <a href="/wiki/Congo-Kinshasa" title="Congo-Kinshasa">Congolezen</a> in Vlaanderen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Definitie">Definitie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Definitie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Definitie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Map_of_Europe_according_to_Strabo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Map_of_Europe_according_to_Strabo.jpg/250px-Map_of_Europe_according_to_Strabo.jpg" decoding="async" width="250" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Map_of_Europe_according_to_Strabo.jpg/375px-Map_of_Europe_according_to_Strabo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/Map_of_Europe_according_to_Strabo.jpg 2x" data-file-width="485" data-file-height="385" /></a><figcaption>Kaart van Europa volgens de geografie van de Griekse auteur <a href="/wiki/Strabo_(historicus)" title="Strabo (historicus)">Strabo</a> (64 v.Chr. - 19 na Chr.)</figcaption></figure><p>Onze kennis van de Germaanse volkeren en stammen voor de <a href="/wiki/Grote_Volksverhuizing" title="Grote Volksverhuizing">Grote Volksverhuizing</a> is grotendeels gebaseerd op hetgeen door Romeinse schrijvers over hen is opgetekend. Zij maakten echter geen systematisch onderscheid tussen Germaanse en <a href="/wiki/Kelten" title="Kelten">Keltische stammen</a>. Onze belangrijkste bron uit de tijd voor de 4e eeuw is <i><a href="/wiki/De_origine_et_situ_Germanorum" title="De origine et situ Germanorum">De Germania</a></i> van de geschiedschrijver <a href="/wiki/Publius_Cornelius_Tacitus" title="Publius Cornelius Tacitus">P. Cornelius Tacitus</a>. </p><p>De vraag is of er wel zoiets was als dé Germanen of dé <a href="/wiki/Kelten" title="Kelten">Kelten</a>; dat zijn slechts verzamelnamen die de Romeinen gaven aan de min of meer los van elkaar levende groepen die toen het midden en het noorden van Europa bevolkten. Welke taal of dialect iedere groep precies sprak is niet vastgelegd en het is heel goed mogelijk dat dit in de loop der tijd veranderde. De Nederlanden waren lange tijd overgangsgebied tussen Kelten en Germanen en in hoeverre er onder de Bataven nog Keltisch gesproken werd is bijvoorbeeld niet echt duidelijk. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oorsprong">Oorsprong</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Oorsprong" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Oorsprong"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Pre-roman_iron_age_(map).PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Pre-roman_iron_age_%28map%29.PNG/250px-Pre-roman_iron_age_%28map%29.PNG" decoding="async" width="250" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Pre-roman_iron_age_%28map%29.PNG/375px-Pre-roman_iron_age_%28map%29.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Pre-roman_iron_age_%28map%29.PNG/500px-Pre-roman_iron_age_%28map%29.PNG 2x" data-file-width="657" data-file-height="683" /></a><figcaption>Verspreiding Germaanse cultuur in de <a href="/wiki/IJzertijd" title="IJzertijd">IJzertijd</a>, ca 500 - 60 v.Chr.</figcaption></figure> <p>De <a href="/wiki/Taalkunde" title="Taalkunde">linguïstische</a> en culturele verwantschap van de Germanen met de <a href="/wiki/Kelten" title="Kelten">Kelten</a>, <a href="/wiki/Slavische_volkeren" title="Slavische volkeren">Slaven</a>, <a href="/wiki/Latijnen" title="Latijnen">Latijnen</a>, <a href="/wiki/Grieken" title="Grieken">Grieken</a> en andere Indo-Europese volkeren is goed gedocumenteerd. Pas na het tweede millennium v Chr. moet de profilering van de afzonderlijke Germanen zich hebben voltrokken. Over de vroegste geschiedenis van de Germaanse volkeren weet men weinig meer dan dat ze omstreeks de 6e eeuw v Chr. in <a href="/wiki/Scandinavi%C3%AB" title="Scandinavië">Scandinavië</a> en rond de <a href="/wiki/Oostzee" title="Oostzee">Oostzee</a> leefden. Hier verdreven ze wellicht de eerder gearriveerde <a href="/wiki/Saami" class="mw-redirect" title="Saami">Saami</a> en <a href="/wiki/Balten" title="Balten">Baltische stammen</a>, maar waarschijnlijker is dat ze zich er gedeeltelijk mee vermengden. Vóór het Indo-Europees werden er in Europa andere talen gesproken waarvan echter niet veel sporen zijn overgebleven in het grootste deel van het huidige Europa. Toch zijn er wel enkele niet-Indo-Europese talen tot op heden in gebruik. <a href="/wiki/Baskisch" title="Baskisch">Baskisch</a> en <a href="/wiki/Fins" title="Fins">Fins</a> zijn een paar voorbeelden van een dergelijke taal. In hoeverre de sprekers van de vroegste Germaanse dialecten zich vermengd hebben met een eerdere niet-Indo-Europese bevolking is moeilijk te achterhalen en een onderwerp van soms verhitte discussie. Sommige taalkundigen nemen aan dat er een aanzienlijk aantal woorden in de Germaanse 'oertaal' overgenomen is van de vroegere bevolking rond de Oostzee (zie verder het artikel over een verondersteld <a href="/wiki/Niet-Indo-Europees_substraat_van_het_Germaans" class="mw-redirect" title="Niet-Indo-Europees substraat van het Germaans">niet-Indo-Europees substraat van het Germaans</a>). Hun overwicht bestond eerder uit betere en ijzeren wapens en de <a href="/wiki/Strijdwagen" title="Strijdwagen">strijdwagen</a> dan uit grotere aantallen krijgers. De oorspronkelijke bevolking gebruikte toen nog bronzen wapens. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Blond_en_blauwogig">Blond en blauwogig</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Blond en blauwogig" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Blond en blauwogig"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Light_hair_coloration_map.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Light_hair_coloration_map.png/200px-Light_hair_coloration_map.png" decoding="async" width="200" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Light_hair_coloration_map.png/300px-Light_hair_coloration_map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Light_hair_coloration_map.png/400px-Light_hair_coloration_map.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="801" /></a><figcaption>Percentage lichtharigen onder de Europese bevolking: geel 80% - oranje 50-79% bruin 20-49% - donkerbruin 1-19% - zwart bijna 0% </figcaption></figure> <p>Er is in het verleden vaak beweerd dat de oorspronkelijke Germanen <a href="/wiki/Blond" title="Blond">blond</a> en blauwogig geweest zouden zijn. Dit blijft echter vaak giswerk, al worden deze kenmerken door Romeinse en Griekse schrijvers vaak wel toegeschreven aan de inwoners van het toenmalige Germania. Waarschijnlijk overheersten dan ook wel de lichtere haarkleuren onder de Germaanse volkeren. Maar dit geldt ook voor andere volkeren in Noord- en Oost-Europa. Ook vandaag zijn er veel andere volken in een wijde cirkel om de Oostzee met een groot percentage blonde en blauwogige mensen zoals de <a href="/wiki/Samen_(volk)" title="Samen (volk)">Samen</a>, <a href="/wiki/Balten" title="Balten">Balten</a>, de <a href="/wiki/Westelijke_Slaven" title="Westelijke Slaven">West-Slaven</a> en <a href="/wiki/Oostelijke_Slaven" title="Oostelijke Slaven">Oost-Slaven</a> en de <a href="/wiki/Finnen" title="Finnen">Finnen</a>. Balten en Slaven zijn evenals de Germanen Indo-Europeanen, maar de talen van de Finnen en Sami behoren tot de <a href="/wiki/Fins-Oegrische_talen" title="Fins-Oegrische talen">Fins-Oegrische talen</a>, die niet tot de <a href="/wiki/Indo-Europese_talen" title="Indo-Europese talen">Indo-Europese taalfamilie</a> behoren. Het is heel goed mogelijk dat bijvoorbeeld de (deels) blonde, blauwogige bevolking van Scandinavië gedeeltelijk afstamt van mensen die een heel andere taal spraken dan Germaans. Het ziet er dus naar uit dat de 'oerbevolking' van deze streken al voor de komst van de Indo-Europese nieuwkomers de kenmerken blond en blauwogig had en door vermenging van de oude met de nieuwe bewoners deze doorgaf aan de huidige bevolking. </p> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Relatieve_verwantschap_tussen_volken" title="Relatieve verwantschap tussen volken">Relatieve verwantschap tussen volken</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Verspreiding">Verspreiding</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Verspreiding" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Verspreiding"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Pre_Migration_Age_Germanic.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Pre_Migration_Age_Germanic.png/300px-Pre_Migration_Age_Germanic.png" decoding="async" width="300" height="218" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Pre_Migration_Age_Germanic.png/450px-Pre_Migration_Age_Germanic.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/90/Pre_Migration_Age_Germanic.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="436" /></a><figcaption>Germaanse stammen voor de volksverhuizingstijd</figcaption></figure> <p>Na verloop van eeuwen ontstond er in de streek rondom de Oostzee een zekere overbevolking en veel Germaanse stammen migreerden naar de zuidelijke oever van de Oostzee om zich van daaruit geleidelijk naar het oosten, zuiden en het westen te verspreiden. Een voorbeeld daarvan is het volk van de <a href="/wiki/Wielbark-cultuur" class="mw-redirect" title="Wielbark-cultuur">Wielbark-cultuur</a> dat omstreeks de eerste eeuw in Polen leefde en door de meeste archeologen geïdentificeerd wordt als de <a href="/wiki/Goten" title="Goten">Goten</a>. Er ontstonden in de loop der tijd vele verschillende volksstammen, die op verschillende tijdstippen en plaatsen met andere namen werden aangeduid (bijvoorbeeld de <a href="/wiki/Friezen" title="Friezen">Friezen</a>, <a href="/wiki/Toxandri%C3%ABrs" title="Toxandriërs">Toxandriërs</a> en <a href="/wiki/Cananefaten" title="Cananefaten">Kaninefaten</a>). Hierdoor is het moeilijk hun migraties afzonderlijk te volgen. De geschiedschrijver <a href="/wiki/Publius_Cornelius_Tacitus" title="Publius Cornelius Tacitus">Tacitus</a> verdeelde hen in drie groepen: de <a href="/wiki/Ingvaeones" title="Ingvaeones">Ingvaeones</a>, Herminiones en <a href="/wiki/Istvaeones" title="Istvaeones">Istvaeones</a>, naar de mythische drie zonen van de oervader <a href="/wiki/Mannus" title="Mannus">Mannus</a>. <a href="/wiki/Plinius_de_Oudere" title="Plinius de Oudere">Plinius de Oudere</a> maakt in boek IV van zijn <a href="/wiki/Naturalis_Historia" class="mw-redirect" title="Naturalis Historia">Naturalis Historia</a> een verdeling in 5 groepen: </p> <ul><li>de <a href="/wiki/Vandalen" title="Vandalen">Vandili</a>, waartoe volgens hem de <a href="/wiki/Bourgondi%C3%ABrs" title="Bourgondiërs">Burgodiones</a>, Varinnae, Charini en Gutones behoorden</li> <li>de <a href="/wiki/Ingvaeones" title="Ingvaeones">Ingvaeones</a>, bestaande uit de <a href="/wiki/Cimbren" title="Cimbren">Cimbri</a>, de <a href="/wiki/Teutonen" title="Teutonen">Teutoni</a> en de volken der <a href="/wiki/Chauken" title="Chauken">Chauci</a>;</li> <li>de <a href="/wiki/Istvaeones" title="Istvaeones">Istvaeones</a>, die het dichtst bij de <a href="/wiki/Rijn_(rivier)" class="mw-redirect" title="Rijn (rivier)">Rijn</a> woonden;</li> <li>de Hermiones (<a href="/wiki/Sueben" title="Sueben">Suebi</a>, <a href="/wiki/Hermunduren" title="Hermunduren">Hermunduri</a>, <a href="/wiki/Chatten_(volk)" title="Chatten (volk)">Chatti</a> en <a href="/wiki/Cherusken" title="Cherusken">Cherusci</a>);</li> <li>de <a href="/wiki/Peucini" class="mw-redirect" title="Peucini">Peucini</a> Basternae, aan de grenzen met Dacië.</li></ul> <p>Meer praktisch nut heeft vermoedelijk de door taalkundigen gehanteerde indeling in <a href="/wiki/Germaanse_talen" title="Germaanse talen">Noord-, West-, en Oostgermaanse talen</a>. Omstreeks de vijfde eeuw waren de belangrijkste volken de <a href="/wiki/Saksen_(volk)" title="Saksen (volk)">Saksen</a>, <a href="/wiki/Franken_(volk)" title="Franken (volk)">Franken</a>, <a href="/wiki/Juten_(volk)" title="Juten (volk)">Juten</a>, <a href="/wiki/Angelen" title="Angelen">Angelen</a>, <a href="/wiki/Goten" title="Goten">Goten</a> (zowel Ostrogoten als Visigoten), <a href="/wiki/Bourgondi%C3%ABrs" title="Bourgondiërs">Bourgondiërs</a> en <a href="/wiki/Vandalen" title="Vandalen">Vandalen</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Levenswijze_en_cultuur">Levenswijze en cultuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Levenswijze en cultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Levenswijze en cultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm/260px--Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="260" height="146" data-durationhint="66" data-mwtitle="Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_(CC_BY-SA_4.0).webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Bestand:Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_(CC_BY-SA_4.0).webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f0/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f0/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f0/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f0/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f0/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f0/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm/Wie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AWie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm&lang=de&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="de" label="Deutsch ‪(de)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AWie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AWie_die_Germanen_gewohnt_haben_%28CC_BY-SA_4.0%29.webm&lang=nl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="nl" label="Nederlands ‪(nl)‬" data-dir="ltr" /></video></span><figcaption>Video: Hoe leefden de Germanen?</figcaption></figure> <p>Leven en cultuur van al deze volken verschilden onderling niet zo veel omstreeks de tijd dat de <a href="/wiki/Romeinse_Rijk" title="Romeinse Rijk">Romeinen</a> hun macht over Europa uitbreidden. Zo bestonden de westelijke volksstammen voornamelijk uit <a href="/wiki/Landbouw" title="Landbouw">landbouwers</a>, de oostelijke uit <a href="/wiki/Veeteelt" title="Veeteelt">schaapherders en veehoeders</a>. Allen waren erg gesteld op hun onafhankelijkheid en hadden geen sterke stamverbanden. In tijden van crisis werd er door de aanzienlijke mannelijke stamleden een leider gekozen maar deze moest steeds de belangen van de 'kiezers' in het oog houden. Wel waren er jaarlijks bijeenkomsten van de stamhoofden onderling. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Moesgaard_Jernalderhus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Moesgaard_Jernalderhus.jpg/260px-Moesgaard_Jernalderhus.jpg" decoding="async" width="260" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Moesgaard_Jernalderhus.jpg/390px-Moesgaard_Jernalderhus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Moesgaard_Jernalderhus.jpg/520px-Moesgaard_Jernalderhus.jpg 2x" data-file-width="1711" data-file-height="992" /></a><figcaption>Jernalderhus – Reconstructie van een <a href="/wiki/Langhuis" title="Langhuis">langhuis</a> uit de <a href="/wiki/Ijzertijd" class="mw-redirect" title="Ijzertijd">ijzertijd</a> ca. 400 na Chr. in het Moesgaard-Museum bij <a href="/wiki/Aarhus_(stad)" title="Aarhus (stad)">Aarhus</a> (Denemarken)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Nydam.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Nydam.jpg/260px-Nydam.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Nydam.jpg/390px-Nydam.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Nydam.jpg/520px-Nydam.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="450" /></a><figcaption><a href="/wiki/Nydamboot" title="Nydamboot">Nydamboot</a> uit de 4e eeuw</figcaption></figure> <p>De Germaanse maatschappij had zich gegroepeerd rond <a href="/wiki/Sibbe_(Germanen)" title="Sibbe (Germanen)">sibben</a>, families en geslachten met een gemeenschappelijke legendarische voorouder. Oorspronkelijk betrof dit nakomelingen van eenzelfde voormoeder. Het was niet toegestaan te trouwen met iemand uit dezelfde sibbe, meestal uitgelegd als iemand met een gemeenschappelijke grootmoeder. De stammen werden geregeerd door edelen. Verder is er sprake van vrijen, half-vrijen (<i>liten</i>) en slaven. De vrije mannen mochten het woord voeren in de <a href="/wiki/Volksvergadering" title="Volksvergadering">volksvergadering</a>. De meeste stammen leefden in kleine dorpjes, bestaande uit <a href="/wiki/Langhuis" title="Langhuis">langhuizen</a>. Hierin leefden meestal verschillende generaties van de zogenaamde <a href="/w/index.php?title=Grootfamilie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grootfamilie (de pagina bestaat niet)">grootfamilie</a> en het vee gezamenlijk onder een dak. De huizen waren gemaakt van hout, meestal met leem bestreken vlechtwerk wanden met een strodak. Belangrijke stamhoofden of krijgsheren hadden soms grote en gerieflijke rijkversierde huizen met een grote vergader- annex feestzaal tot hun beschikking. Stenen huizen waren niet gebruikelijk, maar werden tijdens de Romeinse tijd geïntroduceerd. </p><p>De Germanen waren waarschijnlijk constant in kleine oorlogjes betrokken waarbij vermoedelijk het aantal doden en gewonden door algemeen geaccepteerde 'oorlogsregels' binnen de perken bleef. In de Engelstalige literatuur wordt dit aangeduid met de term <i>endemic warfare</i> (verdere info bij de Engelse wiki onder deze term). Hierbij voeren slechts de krijgsheren en hun directe gevolg (de <a href="/wiki/Comitatus_(groep)" title="Comitatus (groep)">comitatus</a>) oorlog. Waarschijnlijk konden de jonge krijgers in deze oorlogjes hun 'mannelijkheid' bewijzen om opgenomen te kunnen worden in de rangen van de volwassenen en was dit, naast rivaliteit over de grenzen van het territorium, een van de belangrijkste redenen om geregeld de krachten te meten. Bij de weinige volkeren die heden nog in stamverband leven is dit een belangrijke reden om de onderlinge rivaliteit van buurstammen in stand te houden. </p><p>De Germanen bedreven landbouw vooral door stukken woeste grond plat te branden en het zaad in de as te strooien. Daarnaast werden ook kleine akkertjes, zogeheten <a href="/wiki/Raatakkers" class="mw-redirect" title="Raatakkers">raatakkers</a>, permanent bebouwd en bemest. Een vrij man verwierf overigens veel meer aanzien door vechten en plunderen dan door akkerbouw te bedrijven. Daarom namen ook vrije mannen deel aan de strijd. Succesvolle aanvoerders verzamelden krijgers om te plunderen; een dergelijke schare noemde Tacitus een <i><a href="/wiki/Comitatus_(groep)" title="Comitatus (groep)">comitatus</a></i>. Door de lust naar plunderen werd het Romeinse Rijk een belangrijk doelwit voor de Germanen. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%C3%A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%C3%A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg/260px-01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%C3%A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg" decoding="async" width="260" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%C3%A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg/390px-01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%C3%A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%C3%A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg/520px-01_Runes_of_the_Elder_Futhark_painted_on_little_stones_-_Runen_des_%C3%A4lteren_Futhark_auf_kleine_Steine_gemalt.jpg 2x" data-file-width="1815" data-file-height="1467" /></a><figcaption>Het oudere <a href="/wiki/Futhark" class="mw-redirect" title="Futhark">Futhark</a>, de eerste Germaanse schrifttekens</figcaption></figure> <p>Voor schrijven werd het <a href="/wiki/Runen" title="Runen">runenalfabet</a> gebruikt. Hiermee beschreven de Germanen vooral grootse daden, maar in het Noorse <a href="/wiki/Bergen_(Noorwegen)" title="Bergen (Noorwegen)">Bergen</a> zijn ook runeninscripties voor dagelijks gebruik aangetroffen,<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> de zogeheten <a href="/w/index.php?title=Bryggen-inscripties&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bryggen-inscripties (de pagina bestaat niet)">Bryggen-inscripties</a>. Daarbij gaat het om namen, gebeden (meestal in het Latijn), persoonlijke berichten, zakelijke brieven en uitingen van vriendschap. Toch schreven de Germanen niet veel op, want er was geen uitgebreide literatuur. Wel hadden de Germanen waarschijnlijk een rijke orale cultuur, waarin voorgedragen poëzie een belangrijke rol speelde. Enkele van deze liederen zijn het <a href="/wiki/Nibelungenlied" title="Nibelungenlied">Nibelungenlied</a>, de <a href="/wiki/Thidrekssaga" title="Thidrekssaga">Thidrekssaga</a>, het <a href="/wiki/Hildebrandslied" title="Hildebrandslied">Hildebrandslied</a> en de poëtische <a href="/wiki/Edda" title="Edda">Edda</a>'s. Die werden opgeschreven in de vroege middeleeuwen; de oudste inscriptie in een Germaanse taal dateert uit de eerste helft van de <a href="/wiki/5e_eeuw_v.Chr." title="5e eeuw v.Chr.">5e eeuw v.Chr.</a>; ze staat op de Negauer helm die bewaard wordt in het <a href="/wiki/Kunsthistorisches_Museum_Wien" class="mw-redirect" title="Kunsthistorisches Museum Wien">Kunsthistorisches Museum Wien</a>. </p><p>De Germanen hadden een rijke materiële cultuur, die veel overeenkomsten met de verwante Keltische cultuur vertoonde. De <a href="/wiki/Textiel" title="Textiel">weefkunst</a> was goed ontwikkeld. De Romeinen spraken met bewondering over de veelkleurige wollen kleding die de Germaanse vrouwen droegen. Ook de aanzienlijke mannelijke krijgers besteedden veel aandacht aan hun uiterlijke verzorging. Bewonderd door de Romeinen werd eveneens de sterk ontwikkelde <a href="/wiki/Smid" title="Smid">smeedkunst</a>. In grotere nederzettingen was meestal een vaste smid aanwezig. Kleinere dorpjes maakten gebruik van de diensten van rondreizende smeden. De leiders van krijgsbenden of legers hadden meestal ook een of meerdere smeden in vaste dienst voor de vervaardiging en het onderhoud van wapentuig. Tijdens de <a href="/wiki/Grote_Volksverhuizing" title="Grote Volksverhuizing">Grote Volksverhuizing</a> werden de Germaanse wapens zelfs superieur geacht aan de Romeinse. De ornamentele kunst heeft sublieme werkstukken opgeleverd zoals opgegraven grafgiften nog getuigen. Veel Germanen, als ze het zich konden veroorloven, droegen evenals de Kelten deskundig gemaakte gouden hals- en armbanden: <a href="/wiki/Torque" title="Torque">torques</a>. De Romeinen gebruikten in latere tijden torques die als oorlogsbuit op Kelten en Germanen veroverd waren zelfs als gewild onderscheidingsteken en betaalmiddel voor verdienstelijke soldaten. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geloofsopvatting">Geloofsopvatting</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Geloofsopvatting" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Geloofsopvatting"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een priesterkaste met als taak de religieuze cultuur vaste vorm te geven en over te dragen, zoals bij de verwante Kelten de <a href="/wiki/Dru%C3%AFden" class="mw-redirect" title="Druïden">druïden</a>, was er niet. Maar er leefde wel een eigen <a href="/wiki/Germaanse_mythologie" title="Germaanse mythologie">Germaanse mythologie</a> op de achtergrond, die van de ene generatie op de andere in verhalen bij de haard door de ouderen werd overgeleverd. De verhalen, de namen van de goden, de helden en andere mythische figuren varieerden soms wat van de ene stam tot de andere, maar waren grosso modo alle op eenzelfde stramien gebaseerd. Zo geloofde men in meerdere werelden die met elkaar in contact stonden, een godenwereld met een oppergod (<a href="/wiki/Wodan" title="Wodan">Wodan</a> of <a href="/wiki/Odin_(god)" title="Odin (god)">Odin</a>), een onderwereld met slangen, draken en andere mythische wezens, en daartussen de mensenwereld. Al deze werelden werden bij elkaar gehouden door een reusachtige levensboom <a href="/wiki/Yggdrasil" title="Yggdrasil">Yggdrasil</a>, tegelijk de boom van kennis. Veel van de in de 9e tot de 12e eeuw in omloop zijnde verhalen in Noord-Europa daarover werden gebundeld in een literair werk, de <a href="/wiki/Edda" title="Edda">Edda</a>. Dit is het werk van een Oud-IJslandse geleerde die beducht was voor de teloorgang van de befaamde dichtkunst van de Germanen in een periode van toenemende <a href="/wiki/Kerstening" title="Kerstening">kerstening</a>. Hoe groot de verschillen waren met de mythologie van de meer zuidelijke Germanen is moeilijk te achterhalen: deze waren in de tijd van de val van het West-Romeinse Rijk grotendeels al tot het christendom overgegaan. De Germaanse religie zal zich in het nog 'heidens' gebleven Scandinavië sinds Romeinse tijden ongetwijfeld verder ontwikkeld hebben. Tacitus maakt geen melding van 'typisch (noord) Germaanse' goden als <a href="/wiki/Wodan" title="Wodan">Wodan</a>, <a href="/wiki/Thor" title="Thor">Donar</a>, <a href="/wiki/Baldr" title="Baldr">Balder</a> of <a href="/wiki/Freya_(godin)" title="Freya (godin)">Freya</a> maar deze Romeinse schrijver had waarschijnlijk geen volledig overzicht van de Germaanse godsdienst van zijn tijd. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Romeinen_en_Germanen">Romeinen en Germanen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Romeinen en Germanen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Romeinen en Germanen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Bundesarchiv_Bild_102-15753,_Ausstellung_%22Deutsches_Volk-Deutsche_Arbeit%22.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Bundesarchiv_Bild_102-15753%2C_Ausstellung_%22Deutsches_Volk-Deutsche_Arbeit%22.jpg/260px-Bundesarchiv_Bild_102-15753%2C_Ausstellung_%22Deutsches_Volk-Deutsche_Arbeit%22.jpg" decoding="async" width="260" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Bundesarchiv_Bild_102-15753%2C_Ausstellung_%22Deutsches_Volk-Deutsche_Arbeit%22.jpg/390px-Bundesarchiv_Bild_102-15753%2C_Ausstellung_%22Deutsches_Volk-Deutsche_Arbeit%22.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Bundesarchiv_Bild_102-15753%2C_Ausstellung_%22Deutsches_Volk-Deutsche_Arbeit%22.jpg/520px-Bundesarchiv_Bild_102-15753%2C_Ausstellung_%22Deutsches_Volk-Deutsche_Arbeit%22.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="567" /></a><figcaption>Germaanse krijger in een <a href="/wiki/Boomkist" title="Boomkist">boomkist</a> en een <a href="/wiki/Runensteen_(gedenksteen)" title="Runensteen (gedenksteen)">runensteen</a></figcaption></figure> <p>Toen de Romeinen <a href="/wiki/Galli%C3%AB" title="Gallië">Gallië</a> binnenvielen, waar ze de <a href="/wiki/Kelten" title="Kelten">Keltische</a> bewoners versloegen, kwamen ze in het noorden ook (opnieuw) in aanraking met de <a href="/wiki/Germani_cisrhenani" title="Germani cisrhenani">Germanen</a>. De Romeinen hadden namelijk al eens kennisgemaakt met een Germaans/Keltische invasie van <a href="/wiki/Cimbren" title="Cimbren">Cimbren</a> en <a href="/wiki/Teutonen" title="Teutonen">Teutonen</a> in de <a href="/wiki/2e_eeuw_v.Chr." title="2e eeuw v.Chr.">2e eeuw v.Chr.</a>. De Romeinse veldheer <a href="/wiki/Gaius_Marius" title="Gaius Marius">Gaius Marius</a> wist hen toen te verslaan (<a href="/wiki/102_v.Chr." title="102 v.Chr.">102 v.Chr.</a>). Aanvankelijk beschouwden de Romeinse geschiedschrijvers hen gewoon als '<a href="/wiki/Barbaren" class="mw-redirect" title="Barbaren">barbaren</a>'. <a href="/wiki/Publius_Cornelius_Tacitus" title="Publius Cornelius Tacitus">Tacitus</a> echter, die in de eerste eeuw leefde, vond de Romeinen van zijn tijd decadent en slap en hield zijn landgenoten de ruwe maar dappere Germanen als voorbeeld van 'echte mannen' voor. </p><p>Gezien de krachtsverhoudingen tussen Romeinen en Germanen is het lange tijd de vraag geweest hoe de oorlog tussen deze twee volkeren in het voordeel van de Germanen beslecht kon worden. Aan de ene kant vocht immers een hoogst professioneel, goed getraind leger met een grote militaire traditie, aan de andere kant naar verhouding veel minder goed bewapende groepen Germanen, zonder al te veel oefening, discipline en professionaliteit. Het antwoord hierop heeft waarschijnlijk te maken, naast toevalsfactoren als weersomstandigheden en wel of niet bekwame veldheren op de verkeerde of goede tijd en plaats, met de geografische en klimatologische omstandigheden. Met name de aanwezigheid van <a href="/wiki/Veen_(grondsoort)" title="Veen (grondsoort)">venen</a> en <a href="/wiki/Bos_(vegetatie)" title="Bos (vegetatie)">bossen</a> is hierbij waarschijnlijk van doorslaggevend belang geweest. Hier hadden de Germanen, die het terrein kenden en licht bewapend waren, een groot voordeel op de Romeinen, die gewend waren aan het inzetten van zware infanterie en artillerie en dammen en dijken moesten aanleggen om überhaupt te kunnen oprukken. </p><p>Overigens impliceert dit geen absolute tegenstelling tussen Germanen en Romeinen, want vele stammen leverden hulptroepen en de <a href="/wiki/Bataven" title="Bataven">Bataven</a> stonden zelfs als elitetroepen bekend. Na de nederlaag in 9 n.Chr. van <a href="/wiki/Publius_Quinctilius_Varus" title="Publius Quinctilius Varus">Varus</a> met zijn legioenen in het <a href="/wiki/Teutoburger_Woud" class="mw-redirect" title="Teutoburger Woud">Teutoburger Woud</a> brokkelde de directe Romeinse invloed in <i>Germania Transrhenanum</i> (Germania over de Rijn) echter snel af. Na de nederlaag van Varus beperkten de Romeinen zich tot gebruik van de <a href="/wiki/Rijn" title="Rijn">Rijn</a> en de <a href="/wiki/Donau" title="Donau">Donau</a> als een natuurlijke westelijke en noordelijke verdedigingslinie. Via onder andere steeds intensievere handelscontacten namen de Germanen toch veel over van het naburige Romeinse rijk. Naast veel oorspronkelijk Romeinse materiële en culturele verworvenheden verspreidde zich ook het <a href="/wiki/Christendom" title="Christendom">christendom</a> onder de Germaanse stammen buiten het rijk, vooral in de 4e eeuw. </p><p>Vanaf het einde van de <a href="/wiki/4e_eeuw" title="4e eeuw">4e eeuw</a> begonnen Germaanse stammen in steeds grotere aantallen het <a href="/wiki/Romeinse_Rijk" title="Romeinse Rijk">Romeinse Rijk</a> binnen te dringen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Germanen_de_nieuwe_heersers_van_West-Europa">Germanen de nieuwe heersers van West-Europa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Germanen de nieuwe heersers van West-Europa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Germanen de nieuwe heersers van West-Europa"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:0_Sarcophage_de_Portonaccio_(PMT_240)_-_Palazzo_Museo_Massimo_(1).JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/0_Sarcophage_de_Portonaccio_%28PMT_240%29_-_Palazzo_Museo_Massimo_%281%29.JPG/260px-0_Sarcophage_de_Portonaccio_%28PMT_240%29_-_Palazzo_Museo_Massimo_%281%29.JPG" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/0_Sarcophage_de_Portonaccio_%28PMT_240%29_-_Palazzo_Museo_Massimo_%281%29.JPG/390px-0_Sarcophage_de_Portonaccio_%28PMT_240%29_-_Palazzo_Museo_Massimo_%281%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/0_Sarcophage_de_Portonaccio_%28PMT_240%29_-_Palazzo_Museo_Massimo_%281%29.JPG/520px-0_Sarcophage_de_Portonaccio_%28PMT_240%29_-_Palazzo_Museo_Massimo_%281%29.JPG 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a><figcaption><a href="/wiki/Portonaccio-sarcofaag" title="Portonaccio-sarcofaag">Portonaccio-sarcofaag</a> waarop Germanen in gevecht zijn met <a href="/wiki/Romeinse_Rijk" title="Romeinse Rijk">Romeinen</a></figcaption></figure> <p>Dit ging vrij gemakkelijk omdat inmiddels het Romeinse Rijk gesplitst was in een <a href="/wiki/West-Romeinse_Rijk" title="West-Romeinse Rijk">West-Romeins</a> en <a href="/wiki/Byzantijnse_Keizerrijk" class="mw-redirect" title="Byzantijnse Keizerrijk">Oost-Romeins</a> deel. Terwijl het Oostelijke deel zich nog goed kon verdedigen doordat de <a href="/wiki/Economie" title="Economie">economische</a> basis daar nog steeds sterk genoeg was om de middelen daarvoor te kunnen verschaffen, verzwakte de West-Romeinse defensie aanzienlijk. Door een toenemende druk op de grenzen had de West-Romeinse regering meer soldaten nodig en dus meer belastingen om hun <a href="/wiki/Soldij" class="mw-redirect" title="Soldij">soldij</a> te betalen. Maar hier rees een groot probleem: er blijkt een bevolkingsafname te zijn opgetreden waarschijnlijk door een of andere <a href="/wiki/Epidemie" title="Epidemie">epidemie</a>. Rome had dus een tekort aan belastingbetalers. </p><p>Tevens veranderden de keizers de militaire verdediging drastisch. Ze verplaatsen uit veiligheidsoverwegingen vele troepen van de grenzen naar de grotere steden om de soldaten over het hele rijk te verspreiden. Meestal om de eigen bevolking onder de duim te houden omdat door de steeds hogere belastingdruk en toenemende onvrijheid voor de burgers vele opstanden dreigden. Door de vele onderlinge oorlogen van de verschillende kroonpretendenten werd er vaak binnen het Romeinse Rijk meer strijd geleverd dan aan de grenzen. De uitgedunde grensbewaking kon echter de steeds talrijkere invallen van al dan niet plunderende Germanen moeilijk tegenhouden. Om de grenzen toch te verstevigen, bedachten de Romeinse machthebbers een andere politiek, het <i><a href="/wiki/Foederati" title="Foederati">foederati</a></i>beleid. Germanen die in een vroegere periode toegelaten waren om zich op Romeinse bodem te vestigen (en zodoende het land te ontginnen en de nodige belastingen te betalen aan de keizer) ging men inlijven in het Romeinse (grens)leger. Andere volkeren over de Rijn werden ook aangespoord dit voorbeeld te volgen. In ruil mochten ze hun leider behouden, hun cultuur en hun naam. Maar ze mochten dan enkel nog dienen onder de keizer. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Routes_of_the_barbarian_invaders,_5th_century_AD.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Routes_of_the_barbarian_invaders%2C_5th_century_AD.gif/260px-Routes_of_the_barbarian_invaders%2C_5th_century_AD.gif" decoding="async" width="260" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Routes_of_the_barbarian_invaders%2C_5th_century_AD.gif/390px-Routes_of_the_barbarian_invaders%2C_5th_century_AD.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Routes_of_the_barbarian_invaders%2C_5th_century_AD.gif/520px-Routes_of_the_barbarian_invaders%2C_5th_century_AD.gif 2x" data-file-width="624" data-file-height="575" /></a><figcaption>Routes van de Germaanse invasies tijdens de Grote Volksverhuizing</figcaption></figure> <p>Van lieverlede gebruikten de Germaanse stammen op Romeinse bodem wel de zo geboden mogelijkheid om hoger op te komen. Tegen het einde van het West-Romeinse Rijk telde de Romeinse legerleiding meer Germanen dan Romeinen en beslisten zij meestal wie de keizer werd. </p><p><br />In de <a href="/wiki/2e_eeuw" title="2e eeuw">2e eeuw</a> na Christus trokken de <a href="/wiki/Goten" title="Goten">Goten</a> van Zuid-Zweden via de kusten van de Oostzee naar <a href="/w/index.php?title=Zuid-Rusland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zuid-Rusland (de pagina bestaat niet)">Zuid-Rusland</a>. Gaandeweg vormden zich twee groepen: de <a href="/wiki/Ostrogoten" title="Ostrogoten">Ostrogoten</a> in het oosten en de <a href="/wiki/Visigoten" title="Visigoten">Visigoten</a> in het westen van dit uitgestrekte steppegebied. Visigoten betekent overigens 'dappere Goten'. Tijdens de crisis van het Romeinse Rijk in de derde eeuw ondernamen de Goten herhaaldelijk plundertochten op Romeins grondgebied. Onder de keizers Diocletianus en Constantijn werden de grenzen weer hersteld. De ten noorden van de Donau gelegen provincie <a href="/wiki/Dacia_(Romeinse_provincie)" title="Dacia (Romeinse provincie)">Dacia</a> werd echter door de Romeinen ontruimd, waarna de Visigoten er zich vestigden. Vele Visigoten namen dienst in de Romeinse legers; anderzijds waren het Romeinse kooplieden die een aanzienlijk deel van hun voedsel leverden. Rond het jaar 400 vroegen de Visigoten bescherming op Romeins grondgebied omdat ze zelf door de uit <a href="/wiki/Azi%C3%AB" title="Azië">Azië</a> aanstormende <a href="/wiki/Hunnen" title="Hunnen">Hunnen</a> verdreven werden. Hun verzoek werd ingewilligd. Ze werden echter slecht behandeld door de Romeinse autoriteiten en herhaaldelijke verzoeken aan de keizer om verbetering in hun omstandigheden te brengen haalden niets uit. Ten slotte sloegen de Visigoten aan het plunderen en veel Romeinse legioenen werden zo gebonden omdat ze hen tegen moesten houden. Toen andere Germaanse stammen die buiten het rijk woonden tegelijkertijd rechtstreekse aanvallen gingen ondernemen, was de tegenstand van het toen reeds sterk verzwakte leger niet meer afdoende. Het hek was van de dam en massaal stroomden de Germanen over de grenzen. Veel Germaanse stammen zagen kans om onafhankelijke koninkrijkjes op Romeins gebied te vestigen. Voorbeelden waren de <a href="/wiki/Franken_(volk)" title="Franken (volk)">Franken</a> met hun centrum rond <a href="/wiki/Doornik" title="Doornik">Doornik</a> en de <a href="/wiki/Bourgondi%C3%ABrs" title="Bourgondiërs">Bourgondiërs</a> aan de Midden-Rijn. Andere stammen zoals de <a href="/wiki/Vandalen" title="Vandalen">Vandalen</a> trokken al plunderend gedurende tientallen jaren steeds dieper het Romeinse gebied binnen zonder nog ernstige tegenstand van de Romeinen zelf te krijgen. Als er al nederlagen waren dan was dat meestal bij tegenstand van andere Germaanse stammen die zich soms (tijdelijk) verbonden hadden aan de snel verzwakkende Romeinen. </p><p>In <a href="/wiki/430" title="430">430</a> moesten de Romeinen zelfs de hulp van de Hunnen inroepen om het Bourgondische koninkrijk bij de stad Civitas Vangionum (nu <a href="/wiki/Worms_(stad)" title="Worms (stad)">Worms</a>) te verslaan. In <a href="/wiki/436" title="436">436</a> werd dat rijk vernietigd. Deze strijd werd overigens de grondslag voor de middeleeuwse sage van de <a href="/wiki/Nibelungen" class="mw-redirect" title="Nibelungen">nibelungen</a>. </p><p>In <a href="/wiki/429" title="429">429</a> veroverden de Vandalen, vooruit geduwd door de Visigoten, vanuit <a href="/wiki/Spanje" title="Spanje">Spanje</a> het Noord-Afrikaans gebied tot en met de stad <a href="/wiki/Carthago" title="Carthago">Carthago</a> (in het huidige <a href="/wiki/Tunesi%C3%AB" title="Tunesië">Tunesië</a>), het tweede centrum van Romeinse cultuur, en de tarweschuur die grotendeels Italië van voedsel voorzag. Ze bouwden vlug een machtige vloot op die deze stad als basis had en namen snel de Romeinse luxueuze levenswijze over. Daarbij vrijwaarden zij het culturele erfgoed aldaar, in tegenstelling tot wat hun naam doorgaans oproept. Van Carthago uit stroopten de Vandalen een tijdlang de Middellandse zee af als piraten maar begonnen geleidelijk normale handelsbetrekkingen waarbij zij de oude vaarroutes overnamen en domineerden, totdat de <a href="/wiki/Byzantijnse_Keizerrijk" class="mw-redirect" title="Byzantijnse Keizerrijk">Byzantijnse</a> generaal <a href="/wiki/Belisarius" title="Belisarius">Belisarius</a> hen versloeg in de <a href="/wiki/6e_eeuw" title="6e eeuw">6e eeuw</a>. </p><p>Na de definitieve val van het West-Romeinse imperium werden de eens zo misprezen Germaanse volkeren de nieuwe meesters van West-Europa. De Visigoten heersten over een groot deel van <a href="/wiki/Spanje" title="Spanje">Spanje</a>, de Franken werden de meesters van <a href="/wiki/Frankrijk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Frankrijk (hoofdbetekenis)">Frankrijk</a>, bijna heel het huidige deel van <a href="/wiki/Belgi%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="België (hoofdbetekenis)">België</a>, <a href="/wiki/Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederland (hoofdbetekenis)">Nederland</a> en het Rijnland, de <a href="/wiki/Ostrogoten" title="Ostrogoten">Ostrogoten</a> (Oost-Goten) vestigden op hun beurt hun macht in <a href="/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië">Italië</a> en in een uitgestrekt gebied ten noorden en ten oosten daarvan. Hun koninkrijken werden de kernen van de huidige Europese staten. In het vroegere Romeinse Rijk vormden de Germanen maar een dunne heerserslaag over de veel grotere Latijnstalige bevolking. Geleidelijk <a href="/wiki/Culturele_assimilatie" title="Culturele assimilatie">assimileerden</a> de Germanen en namen de taal en gewoonten van hun onderdanen over. Buiten het vroegere rijk versmolten eveneens de Germaanse stammen met elkaar en tegen het jaar 1000 was het stammenonderscheid nog maar van weinig betekenis. </p> <div style="overflow-x:auto;"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Rome476.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Rome476.jpg/600px-Rome476.jpg" decoding="async" width="600" height="375" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cb/Rome476.jpg 1.5x" data-file-width="750" data-file-height="469" /></a><figcaption>Het <a href="/wiki/Romeinse_Rijk" title="Romeinse Rijk">Romeinse Rijk</a> na de Ostrogotische verovering van Italia in <a href="/wiki/493" title="493">493</a>. <br />Terwijl het <a href="/wiki/Oost-Romeinse_Rijk" class="mw-redirect" title="Oost-Romeinse Rijk">Oost-Romeinse Rijk</a> tamelijk ongeschonden de <a href="/wiki/Grote_Volksverhuizing" title="Grote Volksverhuizing">volksverhuizing</a> is doorgekomen is het West-Romeinse Rijk praktisch verdwenen. Het voormalige grondgebied werd ingenomen door Germaanse stammen, die in theorie wel de Oost-Romeinse keizer erkennen als opperheer, maar in de praktijk hun eigen gang gaan.</figcaption></figure></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Germaanse_stammen">Germaanse stammen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Germaanse stammen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Germaanse stammen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:GermaanseRaadsvergadering.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/GermaanseRaadsvergadering.jpg/260px-GermaanseRaadsvergadering.jpg" decoding="async" width="260" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/GermaanseRaadsvergadering.jpg/390px-GermaanseRaadsvergadering.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/GermaanseRaadsvergadering.jpg/520px-GermaanseRaadsvergadering.jpg 2x" data-file-width="2340" data-file-height="1497" /></a><figcaption>Germaanse raadsvergadering</figcaption></figure><p>Zoals in de inleiding aangegeven was het niet eenvoudig om de verschillende stammen goed te onderscheiden. Veel stammen waren op verschillende tijden onder diverse namen bekend. Ook kwam het geregeld voor dat een stam zich afscheidde van een hoofdstam en tevens een nieuwe naam ging voeren. En ook gingen stammen soms weer op in een groter verband: bijvoorbeeld de <a href="/wiki/Franken_(volk)" title="Franken (volk)">Franken</a> bestonden oorspronkelijk uit een groot aantal verschillende stammen die geleidelijk samensmolten. Dit proces van opsplitsen en weer samengaan van de diverse Germaanse stammen was in de eeuwen rond de jaartelling nog redelijk gemakkelijk omdat de Germanen onderling nog goed verstaanbare talen spraken. Ook hun stamculturen en gebruiken waren nog erg homogeen. </p><p>Moderne historici zijn het nog niet eens over stammen uit de (Late) <a href="/wiki/Oudheid" title="Oudheid">Oudheid</a>, er bestaat twijfel of er überhaupt wel over duidelijke stammen kan worden gesproken. Historici beargumenteren dat in principe iedereen lid kon worden van een stam, en dat de stammen eigenlijk niets meer dan uitvindingen van Romeinse schrijvers zijn. Romeinse schrijvers gaven vaak een naam aan bewoners van een bepaald gebied, zoals de '<a href="/wiki/Goten" title="Goten">Goten</a>', terwijl men eigenlijk niet wist of er wel enige verwantschap tussen deze bewoners bestond. In later tijden kon iedereen die dat wilde zich aansluiten bij een stam of er zelfs een vormen. Dit was het geval bij de <a href="/wiki/Visigoten" title="Visigoten">Visigoten</a> onder <a href="/wiki/Alarik_I" title="Alarik I">Alaric</a>, deze stam bestond waarschijnlijk uit een groep 'originele' Goten met daarbij aangesloten groepen andere Germanen en ook vele Romeinen die hun kans op buit roken. Ook de <a href="/wiki/Franken_(volk)" title="Franken (volk)">Franken</a>, een andere 'stam', trokken vele Romeinen aan om Frank te worden door het 'uitvinden' van een gemeenschappelijke geschiedenis met de Romeinen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Germanen_in_het_nazisme">Germanen in het nazisme</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Germanen in het nazisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Germanen in het nazisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Binnen de ideologie van het <a href="/wiki/Nationaalsocialisme" title="Nationaalsocialisme">nationaalsocialisme</a> speelden bepaalde racistische opvattingen omtrent de Germanen een sleutelrol. Kernbegrippen waren hierbij de termen <i>Rasse</i>, <i>Volkstum</i> en <i>Raum</i>. De rol van de Germaanse volkeren tijdens de volksverhuizingen werd door de Duitse <a href="/wiki/Nazi" title="Nazi">nazi's</a> positief gewaardeerd. Het beeld dat zij hadden (en <a href="/wiki/Neo-nazi" class="mw-redirect" title="Neo-nazi">neo-nazi</a>'s nog altijd hebben) over de Germanen als 'ras en volk' is echter wetenschappelijk gezien onjuist en heeft met de historische realiteit niks te maken. Aangezien <a href="/wiki/Culturele_assimilatie" title="Culturele assimilatie">rasvermenging</a> binnen het nazisme als zeer schadelijk werd beschouwd, werd de natuurlijke vermenging, die in het verleden uiteraard ook tussen de Germanen en naburige volkeren voortdurend had plaatsgevonden, door de nazi's systematisch ontkend. Zij noemden de Germaanse volkeren ook wel <i><a href="/wiki/Arisch_ras" title="Arisch ras">Ariërs</a></i> (zie ook <a href="/wiki/Ariosofie" title="Ariosofie">Ariosofie</a>). Veel nationaalsocialisten waren van mening dat de Germanen een uitverkoren volk waren dat in hun <a href="/wiki/Bloed" title="Bloed">bloed</a> de <i>Germaanse ziel</i> mee zou dragen waaraan door natuurgoden de wereldheerschappij zou zijn toebedeeld. Hun visie was erg etno-racistisch en 'romantisch' en gebaseerd op een selectieve mengeling van wat uit Romeinse en Oudnoorse bronnen bekend is geworden.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Evans, Stephen S., Lords of battle. Image and reality of the comitatus in dark-age Britain (Woodbridge 1997).</li> <li>Mattingly, H (vert.) en S. A. Handfor (vert.), Tacitus. The agricola and the germania (Londen 1970).</li> <li>Schlosser, Horst Dieter, Althochdeutsche literature (Neuburg a.d. Donau 2004).</li> <li>Wallace-Hadrill, J. M., Early Germanic kingship in England and on the continent (Oxford 1971).</li> <li>Thompson, E. A., The early Germans (Oxford 1965).</li> <li>Todd, Malcolm, The early Germans (Oxford 1992).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Germaanse_goden" title="Germaanse goden">Germaanse goden</a></li> <li><a href="/wiki/Germaanse_mythologie" title="Germaanse mythologie">Germaanse mythologie</a></li> <li><a href="/wiki/Germaanse_talen" title="Germaanse talen">Germaanse talen</a></li> <li><a href="/wiki/Germani%C3%AB" title="Germanië">Germanië</a></li> <li><a href="/wiki/Germani_cisrhenani" title="Germani cisrhenani">Germani cisrhenani</a></li> <li><a href="/wiki/Germania_Inferior" title="Germania Inferior">Germania Inferior</a></li> <li><a href="/wiki/Oudnoords_scheppingsverhaal" title="Oudnoords scheppingsverhaal">Oudnoords scheppingsverhaal</a></li> <li><a href="/wiki/Comitatus_(groep)" title="Comitatus (groep)">Comitatus (groep)</a></li> <li><a href="/wiki/Istvaeones" title="Istvaeones">Istvaeones</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Externe_links">Externe links</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Germanen&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Externe links" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Germanen&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Externe links"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Frans">(<span>fr</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.clio.fr/BIBLIOTHEQUE/_drang_nach_osten__lexpansion_germanique_en_europe_centrale_et_orientale.asp">« Drang nach Osten », l'expansion germanique en Europe centrale et orientale</a> door Georges Castellan, Professor honoris causa aan het <i><a href="/w/index.php?title=Institut_national_des_langues_et_civilisations_orientales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Institut national des langues et civilisations orientales (de pagina bestaat niet)">Institut national des langues et civilisations orientales</a></i>.</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080706060525/http://www.romansonline.com/h_oth_Germania.asp">Index van Germaanse volken volgens Romeinse bronnen</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Deze runen uit Bergen stammen echter uit de <a href="/wiki/Middeleeuwen" title="Middeleeuwen">Middeleeuwen</a> en zijn dus niet meer representatief voor het voorchristelijke gebruik van de runen</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Allan A. Lund (1985): <i>Germanenideologie im Nationalsozialismus: zur Rezeption der 'Germania' des Tacitus im "Dritten Reich"</i>, uitg. Winter, Heidelberg <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/3-8253-0243-1" title="Speciaal:Boekbronnen/3-8253-0243-1">ISBN 3-8253-0243-1</a></span></span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Germaanse_volken"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_Germaanse_volken" title="Sjabloon:Navigatie Germaanse volken"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_Germaanse_volken&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Germaanse_volken" class="navigatie-titel"><a class="mw-selflink selflink">Germaanse volken</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/Alemannen" title="Alemannen">Alemannen</a> · <a href="/wiki/Ambivarieten" title="Ambivarieten">Ambivarieten</a> · <a href="/wiki/Ambronen" title="Ambronen">Ambronen</a> · <a href="/wiki/Ampsivaren" title="Ampsivaren">Ampsivaren</a> · <a href="/wiki/Angelen" title="Angelen">Angelen</a> · <a href="/wiki/Angrivari%C3%ABrs" title="Angrivariërs">Angrivariërs</a> · <a href="/wiki/Asdingen" title="Asdingen">Asdingen</a> · <a href="/wiki/Baemi" title="Baemi">Baemi</a> · <a href="/wiki/Bajuwaren" title="Bajuwaren">Bajuwaren</a> · <a href="/wiki/Bastarnen" title="Bastarnen">Bastarnen</a> · <a href="/wiki/Bataven" title="Bataven">Bataven</a> · <a href="/wiki/Bourgondi%C3%ABrs" title="Bourgondiërs">Bourgondiërs</a> · <a href="/wiki/Bructeren" title="Bructeren">Bructeren</a> · <a href="/wiki/Cananefaten" title="Cananefaten">Cananefaten</a> · <a href="/wiki/Chamaven" title="Chamaven">Chamaven</a> · <a href="/wiki/Chasuarii" title="Chasuarii">Chasuarii</a> · <a href="/wiki/Chatten_(volk)" title="Chatten (volk)">Chatten</a> · <a href="/wiki/Chattuarii" title="Chattuarii">Chattuarii</a> · <a href="/wiki/Chauken" title="Chauken">Chauken</a> · <a href="/wiki/Cherusken" title="Cherusken">Cherusken</a> · <a href="/wiki/Cimbren" title="Cimbren">Cimbren</a> · <a href="/w/index.php?title=Cugerni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cugerni (de pagina bestaat niet)">Cugerni</a> · <a href="/wiki/Dulgubnii" title="Dulgubnii">Dulgubnii</a> · <a href="/w/index.php?title=Fosi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fosi (de pagina bestaat niet)">Fosi</a> · <a href="/wiki/Franken_(volk)" title="Franken (volk)">Franken</a> · <a href="/wiki/Frisii" title="Frisii">Frisii</a> · <a href="/wiki/Gepiden" title="Gepiden">Gepiden</a> · <a href="/wiki/Goten" title="Goten">Goten</a> · <a href="/wiki/Harii" title="Harii">Harii</a> · <a href="/wiki/Helisi%C3%ABrs" title="Helisiërs">Helisiërs</a> · <a href="/wiki/Hermunduren" title="Hermunduren">Hermunduren</a> · <a href="/wiki/Herulen" title="Herulen">Herulen</a> · <a href="/wiki/Juten_(volk)" title="Juten (volk)">Juten</a> · <a href="/wiki/Lakringen" title="Lakringen">Lakringen</a> · <a href="/wiki/Lemovi%C3%ABrs" title="Lemoviërs">Lemoviërs</a> · <a href="/wiki/Longobarden" title="Longobarden">Longobarden</a> · <a href="/wiki/Lugi%C3%ABrs" title="Lugiërs">Lugiërs</a> · <a href="/wiki/Manimi%C3%ABrs" title="Manimiërs">Manimiërs</a> · <a href="/wiki/Marcomannen" title="Marcomannen">Marcomannen</a> · <a href="/w/index.php?title=Marobudui&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marobudui (de pagina bestaat niet)">Marobudui</a> · <a href="/wiki/Marsi_(Germaanse_stam)" title="Marsi (Germaanse stam)">Marsi</a> · <a href="/w/index.php?title=Mattiakken&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mattiakken (de pagina bestaat niet)">Mattiakken</a> · <a href="/wiki/Naharvallen" title="Naharvallen">Naharvalen</a> · <a href="/wiki/Nemeten" title="Nemeten">Nemeten</a> · <a href="/wiki/Nervi%C3%ABrs" title="Nerviërs">Nerviërs</a> · <a href="/wiki/Ostrogoten" title="Ostrogoten">Ostrogoten</a> · <a href="/wiki/Quaden" title="Quaden">Quaden</a> · <a href="/wiki/Rugi%C3%ABrs" title="Rugiërs">Rugiërs</a> · <a href="/wiki/Saksen_(volk)" title="Saksen (volk)">Saksen</a> · <a href="/wiki/Semnonen" title="Semnonen">Semnonen</a> · <a href="/wiki/Silingen" title="Silingen">Silingen</a> · <a href="/w/index.php?title=Sitones&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sitones (de pagina bestaat niet)">Sitones</a> · <a href="/wiki/Skiren" title="Skiren">Skiren</a> · <a href="/wiki/Sueben" title="Sueben">Sueben</a> · <a href="/wiki/Sugambren" title="Sugambren">Sugambren</a> · <a href="/wiki/Svear" title="Svear">Suiones</a> · <a href="/wiki/Tencteren" title="Tencteren">Tencteren</a> · <a href="/wiki/Teutonen" title="Teutonen">Teutonen</a> · <a href="/wiki/Toxandri%C3%ABrs" title="Toxandriërs">Toxandriërs</a> · <a href="/wiki/Triboken" title="Triboken">Triboken</a> · <a href="/wiki/Tubanten" title="Tubanten">Tubanten</a> · <a href="/w/index.php?title=Tudri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tudri (de pagina bestaat niet)">Tudri</a> · <a href="/wiki/Tungri" title="Tungri">Tungri</a> · <a href="/wiki/Ubi%C3%ABrs" title="Ubiërs">Ubiërs</a> · <a href="/wiki/Usipeti" class="mw-redirect" title="Usipeti">Usipeten</a> · <a href="/wiki/Vandalen" title="Vandalen">Vandalen</a> · <a href="/wiki/Vangionen" title="Vangionen">Vangionen</a> · <a href="/wiki/Visigoten" title="Visigoten">Visigoten</a> · <a href="/wiki/Volcae" title="Volcae">Volcae</a> · <a href="/wiki/Warnen" title="Warnen">Warnen</a> </p><p><b><a href="/wiki/Germani_cisrhenani" title="Germani cisrhenani">Germani cisrhenani</a>:</b> <a href="/wiki/Caerosi" title="Caerosi">Caerosi</a> · <a href="/wiki/Condrusi" title="Condrusi">Condrusi</a> · <a href="/wiki/Eburonen" title="Eburonen">Eburonen</a> · <a href="/wiki/Paemani" title="Paemani">Paemani</a> · <a href="/wiki/Segni_(volk)" title="Segni (volk)">Segni</a> </p><p><b>Stamverenigingen:</b> <a href="/wiki/Herminones" title="Herminones">Herminones</a> · <a href="/wiki/Ingvaeones" title="Ingvaeones">Ingvaeones</a> · <a href="/wiki/Istvaeones" title="Istvaeones">Istvaeones</a> </p> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Germanen&oldid=68091712">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Germanen&oldid=68091712</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Germaans_volk" title="Categorie:Germaans volk">Germaans volk</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Germaanse_oudheid" title="Categorie:Germaanse oudheid">Germaanse oudheid</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Volk_in_Europa" title="Categorie:Volk in Europa">Volk in Europa</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 10 sep 2024 om 02:39.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Germanen&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-78f4c97c5d-q5hq6","wgBackendResponseTime":160,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.102","walltime":"0.156","ppvisitednodes":{"value":514,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":8327,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1877,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":3074,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 56.642 1 -total"," 35.44% 20.075 1 Sjabloon:Appendix"," 32.24% 18.263 1 Sjabloon:References"," 30.87% 17.487 1 Sjabloon:Navigatie_Germaanse_volken"," 26.01% 14.733 1 Sjabloon:Navigatie"," 16.22% 9.188 1 Sjabloon:Fr"," 11.00% 6.233 2 Sjabloon:Taalaanduiding"," 6.59% 3.735 1 Sjabloon:Zie_hoofdartikel"," 5.94% 3.366 1 Sjabloon:Bewerklinks"," 4.88% 2.766 1 Sjabloon:En"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.002","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":584229,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64476968cd-2wd7j","timestamp":"20241102120355","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Germanen","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Germanen","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q22633","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q22633","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-01-28T12:34:54Z","dateModified":"2024-09-10T01:39:34Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/31\/Germanic_Groups_ca._0CE.jpg","headline":"etnische groep"}</script> </body> </html>