CINXE.COM
Recherchez un article du journal Le Monde
<!DOCTYPE html> <html lang="fr" prefix="og: https://ogp.me/ns#"> <head> <meta charset="UTF-8"> <meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="IE=edge"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1, shrink-to-fit=no"> <meta name="referrer" content="no-referrer-when-downgrade"> <meta name="theme-color" content="#ffffff"> <link rel="preconnect" href="//img.lemde.fr"> <link rel="preload" href="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Medium-Web.ac7bf37b26f16e97.woff2" as="font" type="font/woff2" crossorigin> <link rel="preload" href="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Medium-Web.133dea79c01db68e.woff2" as="font" type="font/woff2" crossorigin> <link rel="preload" href="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/front/fonts/variables/the-antiqua-b/TheAntiquaB-LeMonde.b353d5d190089f96.woff2" as="font" type="font/woff2" crossorigin> <link rel="manifest" href="/manifest.json"> <script>var lmd = {"consent":{"version":1},"context":{"aec":false,"urlPrefix":"","staled":true,"pageType":"recherche"},"user":false,"lang":"fr","hosts":{"abo":"abo.lemonde.fr","lemonde":"www.lemonde.fr","sf_secure":"secure.lemonde.fr","forecast":"forecast.lemonde.fr"},"env":"prd","analytics":{"oneNext":{"id":"244044216595"},"fba":{"id":"122349388153507","idCommunication":"607705069438811","contentType":"element-recherche"},"amplitude":{"id":"7dec6d6e90d5288af6e9a882f8def199","arvatoSelectionCode":"false"},"chartbeat":{"domain":"lemonde.fr"},"smart_tag":{"url":"https:\/\/www.lemonde.fr\/bucket\/resources\/front\/ca618854ca95a48e.d61c0e87ab112a92820c0aa59250f6aa965d5fe6.43260.js","pixelPath":"\/d61c0e87ab112a92820c0aa59250f6aa965d5fe6","customObject":{"Population":"Gratuit","Producteur":"Edito","ir":"false"},"level2":"73","chapter1":"recherche","chapter2":"recherche","chapter3":"","name":"rubrique","currentPage":0},"piano":{"url":"https:\/\/www.lemonde.fr\/bucket\/resources\/front\/03ea4fa719e85114.d61c0e87ab112a92820c0aa59250f6aa965d5fe6.pa.js","pixelPath":"d61c0e87ab112a92820c0aa59250f6aa965d5fe6","properties":{"site_level2":"73","page_chapter1":"recherche","page_chapter2":"recherche","page_chapter3":"","page":"rubrique","currentPage":0,"population":"gratuit","producteur":"edito","refresh":"false"}}},"features":{"capping":false},"batch":{"smallIcon":"\/bucket\/resources\/front\/static\/img\/logos\/pwa-96-transparent.png","defaultIcon":"\/bucket\/resources\/front\/static\/img\/logos\/pwa-192.png"},"metas":{"canonicalUrl":"https:\/\/www.lemonde.fr\/recherche\/"},"requests":{"_url":"\/recherche\/","_staled_":"1"},"current_date":"2025-03-31T01:09:55+02:00"}; lmd.device = "desktop"; </script> <script type="text/javascript">!function(){"use strict";var e;(function(e){e.exports=function(){for(var e,t="__tcfapiLocator",a=[],r=window;r;){try{if(r.frames[t]){e=r;break}}catch(e){}if(r===window.top)break;r=r.parent}e||(function e(){var a=r.document,n=!!r.frames[t];if(!n)if(a.body){var s=a.createElement("iframe");s.style.cssText="display:none",s.name=t,a.body.appendChild(s)}else setTimeout(e,5);return!n}(),r.__tcfapi=function(){for(var e,t=arguments.length,r=new Array(t),n=0;n<t;n++)r[n]=arguments[n];if(!r.length)return a;if("setGdprApplies"===r[0])r.length>3&&2===parseInt(r[1],10)&&"boolean"==typeof r[3]&&(e=r[3],"function"==typeof r[2]&&r[2]("set",!0));else if("ping"===r[0]){var s={gdprApplies:e,cmpLoaded:!1,cmpStatus:"stub"};"function"==typeof r[2]&&r[2](s)}else a.push(r)},r.addEventListener("message",(function(e){var t="string"==typeof e.data,a={};try{a=t?JSON.parse(e.data):e.data}catch(e){}var r=a.__tcfapiCall;r&&window.__tcfapi(r.command,r.version,(function(a,n){var s={__tcfapiReturn:{returnValue:a,success:n,callId:r.callId}};t&&(s=JSON.stringify(s)),e&&e.source&&e.source.postMessage&&e.source.postMessage(s,"*")}),r.parameter)}),!1))}}(e={exports:{}},e.exports),e.exports)()}();</script> <script type="text/javascript">var GDPR_CONFIG = {"displayMode":"standard","usePiano":true,"usePianoAsyncCommands":true,"pianoIdData":{"siteIdKey":"lmd_site_id","siteIdValue":"43260"}};</script> <script type="text/javascript" src="//cmp.lemonde.fr/js/lemonde.min.js" async="1" onerror="(function(){window.cmpLoadFailed=true;document.dispatchEvent(new Event('gdprCmpLoadFailed'));})()"></script> <script> if(typeof Promise === 'undefined' || (sessionStorage.fontsFirst && sessionStorage.fontsLast && 'fonts' in document)) { document.documentElement.classList.add('fonts-loaded'); } </script> <style type="text/css">@font-face{font-display:swap;font-family:The Antiqua B;font-stretch:25% 150%;font-style:normal;font-weight:100 900;src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/variables/the-antiqua-b/TheAntiquaB-LeMonde.b353d5d190089f96.woff2) format("woff2-variations"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/variables/the-antiqua-b/TheAntiquaB-LeMonde.b353d5d190089f96.woff2) format("woff2")}@font-face{ascent-override:99%;descent-override:29%;font-family:The Antiqua B Fallback;line-gap-override:1%;size-adjust:100%;src:local("Georgia"),local(Georgia)}:root{--font-antiqua-b:"The Antiqua B","The Antiqua B Fallback",Droid-serif;--font-antiqua-b-extrabold:"The Antiqua B ExtraBold","The Antiqua B ExtraBold Fallback","Georgia","Times Roman",serif;--font-marr-sans:"Marr Sans","Marr Sans Fallback",Roboto;--font-marr-sans-medium:"Marr Sans Medium","Marr Sans Medium Fallback",Roboto;--font-marr-sans-condensed:"Marr Sans Condensed","Marr Sans Condensed Fallback","DINCondensed-Bold","Roboto Condensed";--font-marr-sans-condensed-semibold:"Marr Sans Condensed Semibold","Marr Sans Condensed Semibold Fallback","DINCondensed-Bold","Roboto Condensed"}@font-face{font-display:swap;font-family:The Antiqua B standard;font-style:normal;font-weight:800;src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/the-antiqua-b/TheAntiquaB_LT_800.aa422a41ddcabe4b.eot);src:local("TheAntiquaB_LT_800"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/the-antiqua-b/TheAntiquaB_LT_800.aa422a41ddcabe4b.eot?#iefix) format("embedded-opentype"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/the-antiqua-b/TheAntiquaB_LT_800.a5e223e59d84d843.woff2) format("woff2"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/the-antiqua-b/TheAntiquaB_LT_800.ae7988b2d6c42dc2.woff) format("woff"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/the-antiqua-b/TheAntiquaB_LT_800.f1b6a43f72ebe70d.svg#TheAntiquaB_LT_800) format("svg")}@font-face{font-display:swap;font-family:The Antiqua B ExtraBold;font-style:normal;font-weight:800;src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/the-antiqua-b/TheAntiquaB_LT_800.aa422a41ddcabe4b.eot);src:local("TheAntiquaB_LT_800"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/the-antiqua-b/TheAntiquaB_LT_800.aa422a41ddcabe4b.eot?#iefix) format("embedded-opentype"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/the-antiqua-b/TheAntiquaB_LT_800.a5e223e59d84d843.woff2) format("woff2"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/the-antiqua-b/TheAntiquaB_LT_800.ae7988b2d6c42dc2.woff) format("woff"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/the-antiqua-b/TheAntiquaB_LT_800.f1b6a43f72ebe70d.svg#TheAntiquaB_LT_800) format("svg")}@font-face{ascent-override:94%;descent-override:29%;font-family:The Antiqua B ExtraBold Fallback;line-gap-override:0%;size-adjust:107%;src:local(Georgia),local("Georgia")}@font-face{font-display:swap;font-family:Marr Sans;font-style:normal;font-weight:400;src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Regular-Web.5f6ebfbc1a345c86.eot);src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Regular-Web.5f6ebfbc1a345c86.eot?#iefix) format("embedded-opentype"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Regular-Web.2f89fff3877253bf.woff2) format("woff2"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Regular-Web.cdb3946e94041532.woff) format("woff")}@font-face{ascent-override:90%;descent-override:36%;font-family:Marr Sans Fallback;line-gap-override:3%;size-adjust:102.6%;src:local("Arial")}@font-face{font-display:swap;font-family:Marr Sans;font-style:normal;font-weight:500;src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Medium-Web.5e282e64aafd3c38.eot);src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Medium-Web.5e282e64aafd3c38.eot?#iefix) format("embedded-opentype"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Medium-Web.ac7bf37b26f16e97.woff2) format("woff2"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Medium-Web.925dd64435af08a3.woff) format("woff")}@font-face{font-display:swap;font-family:Marr Sans Medium;font-style:normal;font-weight:500;src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Medium-Web.5e282e64aafd3c38.eot);src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Medium-Web.5e282e64aafd3c38.eot?#iefix) format("embedded-opentype"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Medium-Web.ac7bf37b26f16e97.woff2) format("woff2"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans/MarrSans-Medium-Web.925dd64435af08a3.woff) format("woff")}@font-face{ascent-override:98%;descent-override:23%;font-family:Marr Sans Medium Fallback;line-gap-override:3%;size-adjust:102%;src:local("Arial"),local(Arial)}@font-face{font-display:swap;font-family:Marr Sans Condensed;font-style:normal;font-weight:500;src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Medium-Web.54afa03f9c5947cd.eot);src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Medium-Web.54afa03f9c5947cd.eot?#iefix) format("embedded-opentype"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Medium-Web.133dea79c01db68e.woff2) format("woff2"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Medium-Web.3a8ed51cac63c624.woff) format("woff")}@font-face{ascent-override:103%;descent-override:22%;font-family:Marr Sans Condensed Fallback;line-gap-override:0%;size-adjust:89%;src:local(Arial Narrow),local("Arial Narrow")}@font-face{font-display:swap;font-family:Marr Sans Condensed;font-style:normal;font-weight:600;src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Semibold-Web.b51b008de9e44bc9.eot);src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Semibold-Web.b51b008de9e44bc9.eot?#iefix) format("embedded-opentype"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Semibold-Web.22ed62e40765ed70.woff2) format("woff2"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Semibold-Web.38e59055f09189d1.woff) format("woff")}@font-face{font-display:swap;font-family:Marr Sans Condensed Semibold;font-style:normal;font-weight:600;src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Semibold-Web.b51b008de9e44bc9.eot);src:url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Semibold-Web.b51b008de9e44bc9.eot?#iefix) format("embedded-opentype"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Semibold-Web.22ed62e40765ed70.woff2) format("woff2"),url(/bucket/resources/front/front/fonts/marr-sans-cond/MarrSansCondensed-Semibold-Web.38e59055f09189d1.woff) format("woff")}@font-face{ascent-override:100%;descent-override:20%;font-family:Marr Sans Condensed Semibold Fallback;line-gap-override:0%;size-adjust:96%;src:local(Arial Narrow),local("Arial Narrow")}.weight--hairline{font-weight:100}.weight--thin{font-weight:200}.weight--light{font-weight:300}.weight--normal{font-weight:400}.weight--medium{font-weight:500}.weight--semibold{font-weight:600}.weight--bold{font-weight:700}.weight--extrabold{font-weight:800}.weight--black{font-weight:900}[data-af-custom-fonts=af-creatives-text]{font-family:Marr Sans,sans-serif!important} </style> <script>(()=>{var e={9910:e=>{!function(){function t(e,t){document.addEventListener?e.addEventListener("scroll",t,!1):e.attachEvent("scroll",t)}function n(e){this.g=document.createElement("div"),this.g.setAttribute("aria-hidden","true"),this.g.appendChild(document.createTextNode(e)),this.h=document.createElement("span"),this.i=document.createElement("span"),this.m=document.createElement("span"),this.j=document.createElement("span"),this.l=-1,this.h.style.cssText="max-width:none;display:inline-block;position:absolute;height:100%;width:100%;overflow:scroll;font-size:16px;",this.i.style.cssText="max-width:none;display:inline-block;position:absolute;height:100%;width:100%;overflow:scroll;font-size:16px;",this.j.style.cssText="max-width:none;display:inline-block;position:absolute;height:100%;width:100%;overflow:scroll;font-size:16px;",this.m.style.cssText="display:inline-block;width:200%;height:200%;font-size:16px;max-width:none;",this.h.appendChild(this.m),this.i.appendChild(this.j),this.g.appendChild(this.h),this.g.appendChild(this.i)}function i(e,t){e.g.style.cssText="max-width:none;min-width:20px;min-height:20px;display:inline-block;overflow:hidden;position:absolute;width:auto;margin:0;padding:0;top:-999px;white-space:nowrap;font-synthesis:none;font:"+t+";"}function o(e){var t=e.g.offsetWidth,n=t+100;return e.j.style.width=n+"px",e.i.scrollLeft=n,e.h.scrollLeft=e.h.scrollWidth+100,e.l!==t&&(e.l=t,!0)}function s(e,n){function i(){var e=s;o(e)&&null!==e.g.parentNode&&n(e.l)}var s=e;t(e.h,i),t(e.i,i),o(e)}function a(e,t,n){t=t||{},n=n||window,this.family=e,this.style=t.style||"normal",this.weight=t.weight||"normal",this.stretch=t.stretch||"normal",this.context=n}var d=null,r=null,l=null,c=null;function h(e){return null===c&&(c=!!e.document.fonts),c}function u(e,t){var n=e.style,i=e.weight;if(null===l){var o=document.createElement("div");try{o.style.font="condensed 100px sans-serif"}catch(e){}l=""!==o.style.font}return[n,i,l?e.stretch:"","100px",t].join(" ")}a.prototype.load=function(e,t){var o=this,a=e||"BESbswy",l=0,c=t||3e3,f=(new Date).getTime();return new Promise((function(e,t){if(h(o.context)&&!function(e){return null===r&&(h(e)&&/Apple/.test(window.navigator.vendor)?(e=/AppleWebKit\/([0-9]+)(?:\.([0-9]+))(?:\.([0-9]+))/.exec(window.navigator.userAgent),r=!!e&&603>parseInt(e[1],10)):r=!1),r}(o.context)){var m=new Promise((function(e,t){!function n(){(new Date).getTime()-f>=c?t(Error(c+"ms timeout exceeded")):o.context.document.fonts.load(u(o,'"'+o.family+'"'),a).then((function(t){1<=t.length?e():setTimeout(n,25)}),t)}()})),p=new Promise((function(e,t){l=setTimeout((function(){t(Error(c+"ms timeout exceeded"))}),c)}));Promise.race([p,m]).then((function(){clearTimeout(l),e(o)}),t)}else!function(e){document.body?e():document.addEventListener?document.addEventListener("DOMContentLoaded",(function t(){document.removeEventListener("DOMContentLoaded",t),e()})):document.attachEvent("onreadystatechange",(function t(){"interactive"!=document.readyState&&"complete"!=document.readyState||(document.detachEvent("onreadystatechange",t),e())}))}((function(){function r(){var t;(t=-1!=w&&-1!=g||-1!=w&&-1!=v||-1!=g&&-1!=v)&&((t=w!=g&&w!=v&&g!=v)||(null===d&&(t=/AppleWebKit\/([0-9]+)(?:\.([0-9]+))/.exec(window.navigator.userAgent),d=!!t&&(536>parseInt(t[1],10)||536===parseInt(t[1],10)&&11>=parseInt(t[2],10))),t=d&&(w==x&&g==x&&v==x||w==y&&g==y&&v==y||w==E&&g==E&&v==E)),t=!t),t&&(null!==T.parentNode&&T.parentNode.removeChild(T),clearTimeout(l),e(o))}var h=new n(a),m=new n(a),p=new n(a),w=-1,g=-1,v=-1,x=-1,y=-1,E=-1,T=document.createElement("div");T.dir="ltr",i(h,u(o,"sans-serif")),i(m,u(o,"serif")),i(p,u(o,"monospace")),T.appendChild(h.g),T.appendChild(m.g),T.appendChild(p.g),o.context.document.body.appendChild(T),x=h.g.offsetWidth,y=m.g.offsetWidth,E=p.g.offsetWidth,function e(){if((new Date).getTime()-f>=c)null!==T.parentNode&&T.parentNode.removeChild(T),t(Error(c+"ms timeout exceeded"));else{var n=o.context.document.hidden;!0!==n&&void 0!==n||(w=h.g.offsetWidth,g=m.g.offsetWidth,v=p.g.offsetWidth,r()),l=setTimeout(e,50)}}(),s(h,(function(e){w=e,r()})),i(h,u(o,'"'+o.family+'",sans-serif')),s(m,(function(e){g=e,r()})),i(m,u(o,'"'+o.family+'",serif')),s(p,(function(e){v=e,r()})),i(p,u(o,'"'+o.family+'",monospace'))}))}))},e.exports=a}()}},t={};function n(i){var o=t[i];if(void 0!==o)return o.exports;var s=t[i]={exports:{}};return e[i](s,s.exports,n),s.exports}n.n=e=>{var t=e&&e.__esModule?()=>e.default:()=>e;return n.d(t,{a:t}),t},n.d=(e,t)=>{for(var i in t)n.o(t,i)&&!n.o(e,i)&&Object.defineProperty(e,i,{enumerable:!0,get:t[i]})},n.o=(e,t)=>Object.prototype.hasOwnProperty.call(e,t),(()=>{"use strict";var e=n(9910),t=n.n(e);const i=new(t())("The Antiqua B",{weight:500}),o=new(t())("The Antiqua B",{style:"italic",weight:500}),s=new(t())("The Antiqua B",{weight:700}),a=new(t())("The Antiqua B",{style:"italic",weight:700}),d=new(t())("The Antiqua B",{weight:800}),r=new(t())("Marr Sans",{weight:400}),l=new(t())("Marr Sans",{weight:500}),c=new(t())("Marr Sans",{weight:600}),h=new(t())("Marr Sans Condensed",{weight:500}),u=new(t())("Marr Sans Condensed",{weight:600}),f=new(t())("Marr Sans Condensed",{weight:700});"undefined"==typeof Promise||sessionStorage.fontsFirst&&sessionStorage.fontsLast||Promise.all([d.load(),h.load(),l.load(),r.load()]).then((()=>{sessionStorage.fontsFirst=!0,document.documentElement.classList.add("fonts-loaded"),Promise.all([c.load(),u.load(),f.load(),r.load(),l.load(),i.load(),o.load(),s.load(),a.load()]).then((()=>{sessionStorage.fontsLast=!0}))}))})()})();</script> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/css/search.5a96706381645045.css" /> <link rel="stylesheet" href="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/css/icons.9ad93b03c790de69.css" media="print" onload="this.media='all'; this.onload=null;"> <noscript><link rel="stylesheet" href="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/css/icons.9ad93b03c790de69.css"></noscript> <link rel="stylesheet" href="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/css/fonts_last.cea482816fe203d2.css" media="print" onload="this.media='all'; this.onload=null;"> <noscript><link rel="stylesheet" href="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/css/fonts_last.cea482816fe203d2.css"></noscript> <meta name="robots" content="index, follow, noarchive"> <meta name="robots" content="max-video-preview:3"> <meta name="robots" content="max-image-preview:large"> <meta name="robots" content="max-snippet:-1"> <title>Recherchez un article du journal Le Monde</title> <meta name="description" content="Recherchez un article, un éditorial, une chronique, une vidéo ou une archive parmi l’ensemble des contenus du journal Le Monde. Le moteur de recherche vous donne ainsi accès à toutes les publications, dans les rubriques (International, Politique, Le Monde Afrique…), M Le Mag et les suppléments comme Le Monde des livres."> <meta property="og:site_name" content="Le Monde.fr"/> <meta property="og:locale" content="fr_FR"/> <meta property="og:title" content="Recherchez un article du journal Le Monde"> <meta property="og:description" content="Recherchez un article, un éditorial, une chronique, une vidéo, une archive parmi l’ensemble des contenus du Monde"> <meta property="og:url" content="https://www.lemonde.fr/recherche/"> <meta property="og:type" content="website"/> <meta property="og:image" content="https://asset.lemde.fr/medias/img/social-network/default.png"> <meta property="og:image:width" content="1880"> <meta property="og:image:height" content="984"> <meta property="og:image:type" content="image/png"/> <meta name="twitter:card" content="summary_large_image"> <meta name="twitter:site" content="@lemondefr"> <meta property="twitter:url" content="https://www.lemonde.fr/recherche/"> <meta property="twitter:title" content="Recherchez un article du journal Le Monde"> <meta property="twitter:description" content="Recherchez un article, un éditorial, une chronique, une vidéo, une archive parmi l’ensemble des contenus du Monde"> <meta property="twitter:image" content="https://asset.lemde.fr/medias/img/social-network/default.png"> <meta property="fb:app_id" content="166878320861"> <meta property="fb:page_id" content="14892757589"> <link rel="canonical" href="https://www.lemonde.fr/recherche/"> <link rel="shortcut icon" href="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/img/logos/favicon.e92b44c2b7f5c147.ico"/> <link rel="apple-touch-icon" type="image/png" sizes="180x180" href="/bucket/resources/front/static/img/logos/pwa-180.png"> <link rel="icon" type="image/png" sizes="180x180" href="/bucket/resources/front/static/img/logos/pwa-180.png"> <meta name="pbstck_context:site_name" content="LM_lemonde"> <meta name="pbstck_context:inventory_type" content="web"> <meta name="pbstck_context:device" content="desktop"> <meta name="pbstck_context:page_type" content="hp"> <meta name="pbstck_context:environment" content="prod"> <meta name="pbstck_context:section" content="divers"> <meta name="pbstck_context:subsection" content="divers"> <meta name="pbstck_context:user_status" content="default"> <meta name="ad:keywords" content="recherche"> <meta name="ad:rub" content="recherche"> <meta name="ad:rubriques" content="recherche"> <script type="text/plain" data-gdpr-purposes="ads" data-gdpr-inline>// Ads by Google !function(C,O,U,R,I,E,T){ var q = (a) => {a = a || O; return C.createElement(a)}, t = (a) => {U[E] = {};U[E].a = a}, p = (u, e) => { var a = q(), b = C.querySelector(O); a.src = R + u; if (e) { a.onerror = () => t(T);a.onload = () => t(!T) }; b.parentNode.insertBefore(a, b) }, d = () => { try { if (U[E].a) p(I + "/cidbmp/adv.js"); else { if (Math.random()>0.1) return; var a = q("img"); a.style = "display:none!important;"; a.src = R + I + "/dbabp/noa" + E + "?clientWidth=" + U.innerWidth + "&network=mpub&sa=10"; C.body.appendChild(a); } } catch (e) { setTimeout(d, 100); } }; p("pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js?client=ca-pub-9945624415527048", T); d(); }(document, "script", window, "https://", "storage.googleapis.com", "dblock", !0); </script> <script src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/js/vendor.3aee036b216e2a97.js" async="1"></script> <script src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/js/batch_load.7e7c6e51a1c07e71.js" async="1"></script> <script async id="ebx" src="//applets.ebxcdn.com/ebx.js"></script> <link href="https://mastodon.social/@lemonde" rel="me"> </head> <body id="js-body" class=" lmd-lang-fr "> <svg style="display: none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <symbol id="lmd-icon-m-abo" viewBox="0 0 24 24"> <path fill="#FFC700" d="M0 0h24v24H0z"/> <path fill="#2A303C" fill-rule="evenodd" d="M19.0334 7.94603c-.6672.41266-.8891.96964-.8891 1.8309v6.87167c0 .4318.0516.6279.2734.7544l.2223.126.6144-.3781.2055.4319-2.135 1.3462-.7339-.5213c-.3254-.2332-.4626-.5205-.4626-1.077v-6.1364c0-1.1479.3427-1.75888.8208-2.13496l.2734-.21526-2.0151-1.23889-.9049.57392v8.93659c0 .7535-.1023.8614-.7352 1.202 0 0-.4944.2517-1.1763.6284h-.1369V9.04126c0-.48401-.052-.59246-.308-.80746l-.7165-.60987-.8714.51971v5.13266c0 .8967-.1363 1.5427-.81943 1.9908l-1.70718 1.1308-.17178-.3045c.5301-.4314.64919-1.0422.64919-1.7595V9.09481c0-.77182-.10147-1.07651-.87079-.93284-.28999.05305-.73409.12536-1.0073.16102-1.12746.16195-1.60596-.68167-.83729-1.74008 0 0 .18834-.26927.66617-.91592l.37662.26992-.27408.41267c-.35833.53914-.06815.826.51289.60984.273-.10774.80201-.32233 1.17776-.4847 1.62165-.6634 2.21992.43117 2.30522 1.07738l2.0157-1.27412 1.7403 1.39904 2.1513-1.39904 1.6569.98726c.5632.33995.8366.19674 1.2295-.01897l.3246-.17911.2558.4488-.699.43007ZM8.4972 18.9461c-.17068-.5032-.66551-1.0232-1.55395-1.0589-.83727-.018-2.03265.3235-3.02231 1.1131l-.18852-.2516c.71773-.8258 2.39118-2.153 4.14955-2.1715.92283 0 1.57157.3235 2.03265.8438l.76888-.449.2221.4671-2.4084 1.507Z"/> </symbol> <symbol id="lmd-icon-nav-arrow" viewBox="0 0 7 12"> <path fill="currentColor" d="M5.62 11.77.24 6.55C.16 6.48.11 6.39.06 6.3.02 6.2 0 6.1 0 6s.02-.2.06-.3c.04-.1.1-.18.18-.25L5.62.23c.15-.15.36-.23.57-.23s.42.08.57.23c.15.15.24.35.24.55s-.09.41-.24.55L1.95 6l4.81 4.66c.15.15.24.35.24.55s-.09.41-.24.55c-.15.15-.36.23-.57.23s-.42-.08-.57-.23Z"/> </symbol> <symbol id="lmd-icon-phosphor-bookmark-simple-regular" viewBox="0 0 256 256"> <path fill="currentColor" d="M184,32H72A16,16,0,0,0,56,48V224a8,8,0,0,0,12.24,6.78L128,193.43l59.77,37.35A8,8,0,0,0,200,224V48A16,16,0,0,0,184,32Zm0,177.57-51.77-32.35a8,8,0,0,0-8.48,0L72,209.57V48H184Z"></path> </symbol> <symbol id="lmd-icon-phosphor-bookmark-simple-fill" viewBox="0 0 256 256"> <path fill="currentColor" d="M184,32H72A16,16,0,0,0,56,48V224a8,8,0,0,0,12.24,6.78L128,193.43l59.77,37.35A8,8,0,0,0,200,224V48A16,16,0,0,0,184,32Z"></path> </symbol> <symbol id="lmd-icon-phosphor-timer-regular" viewBox="0 0 256 256"> <path fill="currentColor" d="M128,40a96,96,0,1,0,96,96A96.11,96.11,0,0,0,128,40Zm0,176a80,80,0,1,1,80-80A80.09,80.09,0,0,1,128,216ZM173.66,90.34a8,8,0,0,1,0,11.32l-40,40a8,8,0,0,1-11.32-11.32l40-40A8,8,0,0,1,173.66,90.34ZM96,16a8,8,0,0,1,8-8h48a8,8,0,0,1,0,16H104A8,8,0,0,1,96,16Z"></path> </symbol> </svg> <div id="cover" class="dfp-slot dfp__slot dfp-unloaded" data-format="cover" aria-hidden="true"></div> <div id="Header" class=" old__header"> <header class="Header"> <div class="left"> <a rel="noopener" target="_blank" data-target="jelec-header" style=" background-image: url('/thumbnail/journal/20250331/276/201?5811253');" href="https://journal.lemonde.fr" id="jelec_link" class="Header__jelec"> <p>Consulter<br/>le journal</p> </a> <button id="Burger-mobile" class="Burger js-nav-burger"> <span class="Burger__icon"> <span class="sr-only">Navigation</span> </span> </button> </div> <div class="center"> <div class="Header__logo"> <a href="/"> <div class="logo__lemonde logo--full"></div> <span class="sr-only">Retour à la page d’accueil du Monde</span> </a> </div> </div> <div class="right"> <div class="Header__actions Header__actions--desktop old__header-actions-right Header__actions--staled js-header-actions-staled"> <a class="Header__connexion js-header-login" href="https://secure.lemonde.fr/sfuser/connexion"> <span class="icon__nav-connexion"> <span class="sr-only">Se connecter</span> </span> <span class="login-info">Se connecter</span> </a> <a href="https://abo.lemonde.fr/" class="Header__subscription lmd-btn lmd-btn--s lmd-btn--premium js-btn-premium">S’abonner</a> </div> </div> </header> </div> <div class="Header__nav-container"> <nav id="Nav" class="Nav Nav--free lmd-u-shadow" data-sticky="0" data-is-home=0> <div id="nav-desktop" class="wrapper Nav--hidden"> <ul id="nav-markup" class=""> <li class="Nav__item js-burger-to-show Nav__item--hide"> </li> <li class="Nav__item Nav__item-home Nav__item--extended"> <a href="/" class="Burger__right-arrow" data-target="a-la-une"> <span class="icon__home"></span> <span class="js-burger-to-show">À la une</span> <span class="sr-only">Retour à la page d’accueil du Monde</span> </a> </li> <li class="Nav__item Nav__item-en-continu"> <a id="js-home-tab-continu" href="https://www.lemonde.fr/actualite-en-continu/" class="Burger__right-arrow " data-target="en-continu" role="button" data-lazyload="0"> <span class="icon__nav-en-continu"></span> <span class="js-burger-to-show">En continu</span> </a> </li> <li class="Nav__item Nav__item--droppable Nav__item-actualites"> <a href="#" class="Nav__item-link js-dropdown Burger__right-arrow" data-target="actualite" role="button" aria-expanded="false">Actualités</a> <div class="Nav__sub-item js-burger-open Nav__sub-item-actualites"> <div class="wrapper"> <div class="Nav__container Nav__container--left"> <span>En ce moment</span> <ul> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/attaque-du-hamas-contre-israel/" data-suggestion class="js-actu-tag">Guerre Israël-Hamas</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/crise-ukrainienne/" data-suggestion class="js-actu-tag">Guerre en Ukraine</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/droits-de-douane/" data-suggestion class="js-actu-tag">Droits de douane</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/donald-trump/" data-suggestion class="js-actu-tag">Donald Trump</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/birmanie/" data-suggestion class="js-actu-tag">Birmanie</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/turquie/" data-suggestion class="js-actu-tag">Turquie</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/affaires-de-sarkozy/" data-suggestion class="js-actu-tag">Affaires de Sarkozy</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/guerre-au-proche-orient/" data-suggestion class="js-actu-tag">Guerres au Proche-Orient</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/proces-de-joel-le-scouarnec/" data-suggestion class="js-actu-tag">Procès de Joël Le Scouarnec</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/affaire-betharram/" data-suggestion class="js-actu-tag">Affaire de Bétharram</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/en-direct/" data-suggestion class="js-actu-tag">En direct</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/actualite-en-continu/" data-suggestion class="js-actu-tag">Toute l’actualité en continu</a> </li> </ul> </div> <div class="Nav__container Nav__container--right Nav__container--mobile"> <span> Actualités </span> <div class="Nav__content Nav__content--list old__nav-content-list"> <ul class="old__nav-content-list-container"> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/international/">International</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/politique/">Politique</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/societe/">Société</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/planete/">Planète</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/climat/">Climat</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/afrique/">Le Monde Afrique</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/les-decodeurs/">Les Décodeurs</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/sport/">Sport</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/education/">Education</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/campus/">M Campus</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/sante/">Santé</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/intimites/">Intimités</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/sciences/">Sciences</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/pixels/">Pixels</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/disparitions/">Disparitions</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/le-fil-good/">Le Fil Good</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/podcasts/">Podcasts</a> </li> <li class="old__nav-content-list-item"> <a class="" href="https://www.lemonde.fr/le-monde-et-vous/">Le Monde & Vous</a> </li> </ul> </div> </div> </div> </div> </li> <li class="Nav__item Nav__item--droppable"> <a href="#" class="Nav__item-link js-dropdown" data-target="Économie" role="button" aria-expanded="false" data-lazyload="0">Économie</a> <div class="Nav__sub-item js-burger-open"> <div class="wrapper"> <div class="Nav__container Nav__container--left Nav__container--default Nav__container--mobile"> <ul> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/economie/" class="Nav__sub-title">Économie</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/economie-mondiale/"> Économie mondiale </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/economie-francaise/"> Économie française </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/actualite-medias/"> Médias </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/emploi/"> Emploi </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/argent/"> Argent & placements </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/tribunes-eco/"> Tribunes éco </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/smart-cities/"> Cities </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/le-club-de-l-economie/"> Le Club de l’économie </a> </li> </ul> </div> <div class="Nav__container Nav__container--right"> <div class="Nav__content Nav__content--media"> <div class="Nav__content-wrapper"> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/economie/article/2025/03/30/le-japon-la-coree-du-sud-et-la-chine-s-unissent-face-a-l-offensive-douaniere-americaine_6588255_3234.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/30/34/0/7011/4674/360/0/95/0/0edd569_ftp-import-images-1-ocy3tjuekkyt-5467936-01-06.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/30/34/0/7011/4674/180/0/95/0/0edd569_ftp-import-images-1-ocy3tjuekkyt-5467936-01-06.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/30/34/0/7011/4674/360/0/95/0/0edd569_ftp-import-images-1-ocy3tjuekkyt-5467936-01-06.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/30/34/0/7011/4674/180/0/95/0/0edd569_ftp-import-images-1-ocy3tjuekkyt-5467936-01-06.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Économie</div> <p class="article__title">Le Japon, la Corée du Sud et la Chine s’unissent face à l’offensive douanière américaine</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/economie/article/2025/03/24/beaucoup-de-figures-de-la-silicon-valley-ont-vu-l-election-de-donald-trump-comme-une-opportunite_6585289_3234.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/23/2/0/6215/4143/360/0/95/0/963cb2b_sirius-fs-upload-1-dfcpjoep3usl-1742749274437-000-36ur87x.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/23/2/0/6215/4143/180/0/95/0/963cb2b_sirius-fs-upload-1-dfcpjoep3usl-1742749274437-000-36ur87x.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/23/2/0/6215/4143/360/0/95/0/963cb2b_sirius-fs-upload-1-dfcpjoep3usl-1742749274437-000-36ur87x.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/23/2/0/6215/4143/180/0/95/0/963cb2b_sirius-fs-upload-1-dfcpjoep3usl-1742749274437-000-36ur87x.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Entretien</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">« Beaucoup de figures de la Silicon Valley ont vu l’élection de Donald Trump comme une opportunité »</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/economie/article/2025/03/29/penurie-d-ufs-la-france-touchee-apres-les-etats-unis_6587633_3234.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/19/1/0/5980/3986/360/0/95/0/7634e48_ftp-import-images-1-oapytyifwotc-2025-03-19t190951z-2124821509-rc24bda36e56-rtrmadp-3-brazil-eggs-usa.JPG 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/19/1/0/5980/3986/180/0/95/0/7634e48_ftp-import-images-1-oapytyifwotc-2025-03-19t190951z-2124821509-rc24bda36e56-rtrmadp-3-brazil-eggs-usa.JPG" width="180" height="120" alt="A Porto Alegre, au Brésil, le 11 mars 2025."> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/19/1/0/5980/3986/360/0/95/0/7634e48_ftp-import-images-1-oapytyifwotc-2025-03-19t190951z-2124821509-rc24bda36e56-rtrmadp-3-brazil-eggs-usa.JPG 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/19/1/0/5980/3986/180/0/95/0/7634e48_ftp-import-images-1-oapytyifwotc-2025-03-19t190951z-2124821509-rc24bda36e56-rtrmadp-3-brazil-eggs-usa.JPG" alt="A Porto Alegre, au Brésil, le 11 mars 2025."></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Chronique</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">La pénurie d’œufs est arrivée en France</p> <div class="article__author"> <div class="article__author-name">Laurence Girard</div> <div class="article__author-desc"></div> </div> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/idees/article/2025/03/30/elections-professionnelles-agricoles-il-faut-engager-une-reforme-en-profondeur-du-mode-de-scrutin-en-etablissant-la-proportionnelle_6588250_3232.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2015/06/18/0/35/3978/2652/360/0/95/0/1f1c284_21346-1gkui8e.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2015/06/18/0/35/3978/2652/180/0/95/0/1f1c284_21346-1gkui8e.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2015/06/18/0/35/3978/2652/360/0/95/0/1f1c284_21346-1gkui8e.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2015/06/18/0/35/3978/2652/180/0/95/0/1f1c284_21346-1gkui8e.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Tribune</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">Elections professionnelles agricoles : il faut « engager une réforme en profondeur du mode de scrutin en établissant la proportionnelle »</p> <div class="article__author"> <div class="article__author-name">Laurence Marandola</div> <div class="article__author-desc">Porte parole nationale de la Confédération paysanne</div> </div> </a> </div> </div> </div> </div> </div> </li> <li class="Nav__item Nav__item--droppable"> <a href="#" class="Nav__item-link js-dropdown" data-target="Vidéos" role="button" aria-expanded="false" data-lazyload="0">Vidéos</a> <div class="Nav__sub-item js-burger-open"> <div class="wrapper"> <div class="Nav__container Nav__container--left Nav__container--default Nav__container--mobile"> <ul> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/videos/" class="Nav__sub-title">Vidéos</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/actualite/"> L’actualité </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/eclairages/"> Les explications </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/enquetes-video/"> Enquêtes vidéo </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/les-series/"> Les mini-séries </a> </li> </ul> </div> <div class="Nav__container Nav__container--right"> <div class="Nav__content Nav__content--media"> <div class="Nav__content-wrapper"> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/videos/video/2025/03/29/en-images-en-visite-au-groenland-j-d-vance-s-en-prend-au-gouvernement-danois_6587815_1669088.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/29/0/0/8256/5504/360/0/95/0/58f4aa1_ftp-import-images-1-zmrzgb4i3kmt-0e235935c99744eab3fc60a411980f7c-0-86a5c2d6b25f46c9a4fb79576e2d3b1c.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/29/0/0/8256/5504/180/0/95/0/58f4aa1_ftp-import-images-1-zmrzgb4i3kmt-0e235935c99744eab3fc60a411980f7c-0-86a5c2d6b25f46c9a4fb79576e2d3b1c.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/29/0/0/8256/5504/360/0/95/0/58f4aa1_ftp-import-images-1-zmrzgb4i3kmt-0e235935c99744eab3fc60a411980f7c-0-86a5c2d6b25f46c9a4fb79576e2d3b1c.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/29/0/0/8256/5504/180/0/95/0/58f4aa1_ftp-import-images-1-zmrzgb4i3kmt-0e235935c99744eab3fc60a411980f7c-0-86a5c2d6b25f46c9a4fb79576e2d3b1c.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Vidéos</div> <p class="article__title">J. D. Vance : « Notre message au Danemark est très simple : vous n’avez pas fait du bon travail pour le peuple du Groenland »</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/international/video/2025/03/23/un-retraite-norvegien-accuse-d-espionnage-raconte-au-monde-ses-missions-passees-en-russie_6585149_3210.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/21/0/126/1620/1080/360/0/95/0/c68fe22_sirius-fs-upload-1-iuhi67m7gk4b-1742573289532-frode-v3-copie.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/21/0/126/1620/1080/180/0/95/0/c68fe22_sirius-fs-upload-1-iuhi67m7gk4b-1742573289532-frode-v3-copie.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/21/0/126/1620/1080/360/0/95/0/c68fe22_sirius-fs-upload-1-iuhi67m7gk4b-1742573289532-frode-v3-copie.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/21/0/126/1620/1080/180/0/95/0/c68fe22_sirius-fs-upload-1-iuhi67m7gk4b-1742573289532-frode-v3-copie.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">International</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">Frode Berg, retraité norvégien accusé d’espionnage en Russie, raconte au « Monde » son arrestation et ses doutes</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/international/video/2025/03/19/turquie-le-maire-d-istanbul-se-filme-juste-avant-son-arrestation_6583565_3210.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/19/468/0/1122/748/360/0/95/0/fb51b4a_ftp-import-images-1-muvfcbxeatgx-2025-03-19t063339z-88640479-rc26gda3yh1y-rtrmadp-3-turkey-opposition-detention-mayor.JPG 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/19/468/0/1122/748/180/0/95/0/fb51b4a_ftp-import-images-1-muvfcbxeatgx-2025-03-19t063339z-88640479-rc26gda3yh1y-rtrmadp-3-turkey-opposition-detention-mayor.JPG" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/19/468/0/1122/748/360/0/95/0/fb51b4a_ftp-import-images-1-muvfcbxeatgx-2025-03-19t063339z-88640479-rc26gda3yh1y-rtrmadp-3-turkey-opposition-detention-mayor.JPG 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/19/468/0/1122/748/180/0/95/0/fb51b4a_ftp-import-images-1-muvfcbxeatgx-2025-03-19t063339z-88640479-rc26gda3yh1y-rtrmadp-3-turkey-opposition-detention-mayor.JPG" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">International</div> <p class="article__title">Turquie : le maire d’Istanbul se filme juste avant son arrestation</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/economie/video/2025/03/20/trump-pourquoi-sa-guerre-commerciale-est-accusee-d-etre-la-plus-stupide-de-l-histoire_6583886_3234.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/02/10/1/0/5500/3666/360/0/95/0/f436055_ftp-import-images-1-bera3frzrf0m-2025-02-10t224408z-1692505131-rc2wrcat66dh-rtrmadp-3-usa-trump.JPG 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/02/10/1/0/5500/3666/180/0/95/0/f436055_ftp-import-images-1-bera3frzrf0m-2025-02-10t224408z-1692505131-rc2wrcat66dh-rtrmadp-3-usa-trump.JPG" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/02/10/1/0/5500/3666/360/0/95/0/f436055_ftp-import-images-1-bera3frzrf0m-2025-02-10t224408z-1692505131-rc2wrcat66dh-rtrmadp-3-usa-trump.JPG 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/02/10/1/0/5500/3666/180/0/95/0/f436055_ftp-import-images-1-bera3frzrf0m-2025-02-10t224408z-1692505131-rc2wrcat66dh-rtrmadp-3-usa-trump.JPG" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Économie</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">Pourquoi la guerre commerciale déclarée par Donald Trump est considérée comme « la plus stupide de l’histoire »</p> </a> </div> </div> </div> </div> </div> </li> <li class="Nav__item Nav__item--droppable"> <a href="#" class="Nav__item-link js-dropdown" data-target="Débats" role="button" aria-expanded="false" data-lazyload="0">Débats</a> <div class="Nav__sub-item js-burger-open"> <div class="wrapper"> <div class="Nav__container Nav__container--left Nav__container--default Nav__container--mobile"> <ul> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/idees/" class="Nav__sub-title">Débats</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/editoriaux/"> Editoriaux </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/idees-chroniques/"> Chroniques </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/enquete-idees/"> Enquêtes idées </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/notions/"> Notions </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/entretien-idees/"> Entretiens idées </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/analyses/"> Analyses </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/idees-tribunes/"> Tribunes </a> </li> </ul> </div> <div class="Nav__container Nav__container--right"> <div class="Nav__content Nav__content--media"> <div class="Nav__content-wrapper"> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/idees/article/2025/03/29/francois-bayrou-un-premier-ministre-a-l-arret_6587713_3232.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/28/0/0/4836/3224/360/0/95/0/20a4caf_ftp-import-images-1-8emfonughxcl-5451247-01-06.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/28/0/0/4836/3224/180/0/95/0/20a4caf_ftp-import-images-1-8emfonughxcl-5451247-01-06.jpg" width="180" height="120" alt="Le premier ministre, François Bayrou, lors d’une visite à l’école élémentaire Claude-Monet, à Rueil-Malmaison, le 28 mars 2025."> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/28/0/0/4836/3224/360/0/95/0/20a4caf_ftp-import-images-1-8emfonughxcl-5451247-01-06.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/28/0/0/4836/3224/180/0/95/0/20a4caf_ftp-import-images-1-8emfonughxcl-5451247-01-06.jpg" alt="Le premier ministre, François Bayrou, lors d’une visite à l’école élémentaire Claude-Monet, à Rueil-Malmaison, le 28 mars 2025."></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Éditorial</div> <p class="article__title">François Bayrou, un premier ministre à l’arrêt</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/idees/article/2025/03/29/jezabel-couppey-soubeyran-par-la-defense-la-question-du-financement-public-revient-en-force-mais-se-heurte-a-l-absence-d-union-budgetaire_6587624_3232.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/20/0/0/6444/4296/360/0/95/0/d2daea6_ftp-import-images-1-dolw75miuuiq-5371338-01-06.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/20/0/0/6444/4296/180/0/95/0/d2daea6_ftp-import-images-1-dolw75miuuiq-5371338-01-06.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/20/0/0/6444/4296/360/0/95/0/d2daea6_ftp-import-images-1-dolw75miuuiq-5371338-01-06.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/20/0/0/6444/4296/180/0/95/0/d2daea6_ftp-import-images-1-dolw75miuuiq-5371338-01-06.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Chronique</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">Jézabel Couppey-Soubeyran : « Par la défense, la question du financement public revient en force mais se heurte à l’absence d’union budgétaire »</p> <div class="article__author"> <div class="article__author-name">Jézabel Couppey-Soubeyran</div> <div class="article__author-desc">Economiste</div> </div> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/economie/article/2025/03/28/la-hate-de-partir-a-la-retraite-puise-ses-sources-dans-une-perte-de-sens-et-de-perspectives-au-travail_6587142_3234.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/28/31/0/6285/4190/360/0/95/0/c36049a_sirius-fs-upload-1-zaqzq745ufci-1743154536455-000-336l4ta.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/28/31/0/6285/4190/180/0/95/0/c36049a_sirius-fs-upload-1-zaqzq745ufci-1743154536455-000-336l4ta.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/28/31/0/6285/4190/360/0/95/0/c36049a_sirius-fs-upload-1-zaqzq745ufci-1743154536455-000-336l4ta.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/28/31/0/6285/4190/180/0/95/0/c36049a_sirius-fs-upload-1-zaqzq745ufci-1743154536455-000-336l4ta.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Chronique</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">« La hâte de partir à la retraite puise ses sources dans une perte de sens et de perspectives au travail »</p> <div class="article__author"> <div class="article__author-name">Philippe Escande</div> <div class="article__author-desc"></div> </div> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/idees/article/2025/03/30/apres-le-signalgate-les-etats-unis-ont-ete-les-premiers-a-beneficier-d-un-monde-qui-tournait-rond_6588481_3232.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/27/155/0/2186/1457/360/0/95/0/97ba149_ftp-import-images-1-5i4i3yrf398g-5432870-01-06.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/27/155/0/2186/1457/180/0/95/0/97ba149_ftp-import-images-1-5i4i3yrf398g-5432870-01-06.jpg" width="180" height="120" alt=" Le vice-président des Etats-Unis, J. D. Vance, le 26 mars 2025, à Quantico, en Virginie."> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/27/155/0/2186/1457/360/0/95/0/97ba149_ftp-import-images-1-5i4i3yrf398g-5432870-01-06.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/27/155/0/2186/1457/180/0/95/0/97ba149_ftp-import-images-1-5i4i3yrf398g-5432870-01-06.jpg" alt=" Le vice-président des Etats-Unis, J. D. Vance, le 26 mars 2025, à Quantico, en Virginie."></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Tribune</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">Après le « Signalgate » : « Les Etats-Unis ont été les premiers à bénéficier d’un monde qui tournait rond »</p> <div class="article__author"> <div class="article__author-name">Justin Vaïsse</div> <div class="article__author-desc">historien, fondateur et directeur général du Forum de Paris sur la paix</div> </div> </a> </div> </div> </div> </div> </div> </li> <li class="Nav__item Nav__item--droppable"> <a href="#" class="Nav__item-link js-dropdown" data-target="Culture" role="button" aria-expanded="false" data-lazyload="0">Culture</a> <div class="Nav__sub-item js-burger-open"> <div class="wrapper"> <div class="Nav__container Nav__container--left Nav__container--default Nav__container--mobile"> <ul> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/culture/" class="Nav__sub-title">Culture</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/cinema/"> Cinéma </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/televisions-radio/"> Télévision </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/livres/"> Le Monde des livres </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/musiques/"> Musiques </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/arts/"> Arts </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/scenes/"> Scènes </a> </li> </ul> </div> <div class="Nav__container Nav__container--right"> <div class="Nav__content Nav__content--media"> <div class="Nav__content-wrapper"> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/culture/article/2025/03/26/a-la-cinematheque-francaise-la-part-d-enfance-de-wes-anderson_6586535_3246.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/26/97/0/3543/2362/360/0/95/0/7d4ccb1_sirius-fs-upload-1-roqadim16ikk-1742980819669-3128190-photographie-stei-phane-dabrowski-la-cinei-mathei-que-franci-aise.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/26/97/0/3543/2362/180/0/95/0/7d4ccb1_sirius-fs-upload-1-roqadim16ikk-1742980819669-3128190-photographie-stei-phane-dabrowski-la-cinei-mathei-que-franci-aise.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/26/97/0/3543/2362/360/0/95/0/7d4ccb1_sirius-fs-upload-1-roqadim16ikk-1742980819669-3128190-photographie-stei-phane-dabrowski-la-cinei-mathei-que-franci-aise.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/26/97/0/3543/2362/180/0/95/0/7d4ccb1_sirius-fs-upload-1-roqadim16ikk-1742980819669-3128190-photographie-stei-phane-dabrowski-la-cinei-mathei-que-franci-aise.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Culture</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">A La Cinémathèque française, la part d’enfance de Wes Anderson</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/livres/article/2025/03/30/nage-libre-de-jessica-anthony-bain-de-jouvence_6588503_3260.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/24/0/0/1476/984/360/0/95/0/6843bca_sirius-fs-upload-1-7vodhaqehcqk-1742824140681-jessanthony-cosby-p.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/24/0/0/1476/984/180/0/95/0/6843bca_sirius-fs-upload-1-7vodhaqehcqk-1742824140681-jessanthony-cosby-p.jpg" width="180" height="120" alt="L’écrivaine américaine Jessica Anthony."> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/24/0/0/1476/984/360/0/95/0/6843bca_sirius-fs-upload-1-7vodhaqehcqk-1742824140681-jessanthony-cosby-p.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/24/0/0/1476/984/180/0/95/0/6843bca_sirius-fs-upload-1-7vodhaqehcqk-1742824140681-jessanthony-cosby-p.jpg" alt="L’écrivaine américaine Jessica Anthony."></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Le Monde des livres</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">« Nage libre », de Jessica Anthony : bain de jouvence</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/culture/article/2025/03/28/la-serie-espagnole-querer-couronnee-a-series-mania_6587265_3246.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/28/0/3/2554/1703/360/0/95/0/e625ac7_sirius-fs-upload-1-65lhpxteco1h-1743181276726-1-querer-photos-a-nicolai-s-de-assas.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/28/0/3/2554/1703/180/0/95/0/e625ac7_sirius-fs-upload-1-65lhpxteco1h-1743181276726-1-querer-photos-a-nicolai-s-de-assas.jpg" width="180" height="120" alt="Miren Torres (Nagore Aranburu) dans la série « Querer » (2024), créée par Alauda Ruiz de Azua, Eduard Sola et Julia de Paz Solvas."> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/28/0/3/2554/1703/360/0/95/0/e625ac7_sirius-fs-upload-1-65lhpxteco1h-1743181276726-1-querer-photos-a-nicolai-s-de-assas.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/28/0/3/2554/1703/180/0/95/0/e625ac7_sirius-fs-upload-1-65lhpxteco1h-1743181276726-1-querer-photos-a-nicolai-s-de-assas.jpg" alt="Miren Torres (Nagore Aranburu) dans la série « Querer » (2024), créée par Alauda Ruiz de Azua, Eduard Sola et Julia de Paz Solvas."></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Culture</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">La série espagnole « Querer » couronnée à Series Mania</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/culture/article/2025/03/30/bibliotheque-nationale-de-france-trente-ans-apres-le-pari-reussi-de-francois-mitterrand_6588247_3246.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/27/0/0/3080/2053/360/0/95/0/2a7cfe9_sirius-fs-upload-1-xvsiwberqsvq-1743094917954-8-vue-de-la-bnf-depuis-la-rive-droite-photo-thierry-ardouin-tendance-floue-bnf.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/27/0/0/3080/2053/180/0/95/0/2a7cfe9_sirius-fs-upload-1-xvsiwberqsvq-1743094917954-8-vue-de-la-bnf-depuis-la-rive-droite-photo-thierry-ardouin-tendance-floue-bnf.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/27/0/0/3080/2053/360/0/95/0/2a7cfe9_sirius-fs-upload-1-xvsiwberqsvq-1743094917954-8-vue-de-la-bnf-depuis-la-rive-droite-photo-thierry-ardouin-tendance-floue-bnf.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/27/0/0/3080/2053/180/0/95/0/2a7cfe9_sirius-fs-upload-1-xvsiwberqsvq-1743094917954-8-vue-de-la-bnf-depuis-la-rive-droite-photo-thierry-ardouin-tendance-floue-bnf.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Culture</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">La Bibliothèque nationale de France, le pari réussi de François Mitterrand</p> </a> </div> </div> </div> </div> </div> </li> <li class="Nav__item Nav__item--droppable"> <a href="#" class="Nav__item-link js-dropdown" data-target="Le Goût du Monde" role="button" aria-expanded="false" data-lazyload="0">Le Goût du Monde</a> <div class="Nav__sub-item js-burger-open"> <div class="wrapper"> <div class="Nav__container Nav__container--left Nav__container--default Nav__container--mobile"> <ul> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/m-styles/" class="Nav__sub-title">Le Goût du Monde</a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/le-monde-passe-a-table/"> Le Monde passe à table </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/m-voyage/"> Voyage </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/m-design-deco/"> Design & déco </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/m-mode/"> Mode </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/m-beaute/"> Beauté </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/m-horlogerie-joaillerie/"> Horlogerie & Joaillerie </a> </li> <li class="nav-item--has-logo"> <a href="https://www.lemonde.fr/m-le-mag/"> <i class="logo__m-le-mag logo__m-le-mag--nav"></i> <span class="sr-only">M le mag</span> </a> </li> <li> <a href="https://www.lemonde.fr/m-perso/"> <i class="logo__l-epoque"></i> <span class="sr-only">L’époque</span> </a> </li> </ul> </div> <div class="Nav__container Nav__container--right"> <div class="Nav__content Nav__content--media"> <div class="Nav__content-wrapper"> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/m-styles/article/2025/03/30/pas-de-deux-entre-la-danse-et-la-mode_6588479_4497319.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/21/189/0/1200/800/360/0/95/0/c65848b_ftp-import-images-1-crylsh0yzxpw-374959-3415053.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/21/189/0/1200/800/180/0/95/0/c65848b_ftp-import-images-1-crylsh0yzxpw-374959-3415053.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/21/189/0/1200/800/360/0/95/0/c65848b_ftp-import-images-1-crylsh0yzxpw-374959-3415053.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/21/189/0/1200/800/180/0/95/0/c65848b_ftp-import-images-1-crylsh0yzxpw-374959-3415053.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Le Goût du Monde</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">Pas de deux entre la danse et la mode</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/le-monde-passe-a-table/article/2025/03/30/une-huile-de-chine-delicatement-relevee_6588477_6082232.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/24/350/0/1200/800/360/0/95/0/7b46610_ftp-import-images-1-5fc9tmo0m8p4-375073-3415317.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/24/350/0/1200/800/180/0/95/0/7b46610_ftp-import-images-1-5fc9tmo0m8p4-375073-3415317.jpg" width="180" height="120" alt="L’huile de poivre de Sichuan vert de Chifan."> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/24/350/0/1200/800/360/0/95/0/7b46610_ftp-import-images-1-5fc9tmo0m8p4-375073-3415317.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/24/350/0/1200/800/180/0/95/0/7b46610_ftp-import-images-1-5fc9tmo0m8p4-375073-3415317.jpg" alt="L’huile de poivre de Sichuan vert de Chifan."></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Le Monde passe à table</div> <p class="article__title">Une huile de Chine délicatement relevée</p> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/m-styles/article/2025/03/30/est-ce-bien-raisonnable-de-porter-des-chaussettes-fantaisie_6588392_4497319.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/20/0/0/1500/1000/360/0/95/0/e668981_ftp-import-images-1-vqulrq2h2zgl-374806-3414864.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/20/0/0/1500/1000/180/0/95/0/e668981_ftp-import-images-1-vqulrq2h2zgl-374806-3414864.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/20/0/0/1500/1000/360/0/95/0/e668981_ftp-import-images-1-vqulrq2h2zgl-374806-3414864.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/20/0/0/1500/1000/180/0/95/0/e668981_ftp-import-images-1-vqulrq2h2zgl-374806-3414864.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">Chronique</div> <p class="article__title">Est-ce bien raisonnable de… porter des chaussettes fantaisie ?</p> <div class="article__author"> <div class="article__author-name">Marc Beaugé</div> <div class="article__author-desc">Magazine</div> </div> </a> <a class="article article--nav" href="https://www.lemonde.fr/m-perso/article/2025/03/30/dans-les-yvelines-la-reserve-sauvage-de-yann-arthus-bertrand-ce-n-est-pas-a-moi-tout-cela-les-animaux-sont-chez-eux_6588474_4497916.html" data-suggestion> <div class="article__media-container"> <picture class="article__media"> <img class="teaser__media teaser__media--nav js-media-nav" data-lazy-retina="https://img.lemde.fr/2025/03/27/0/0/5577/3718/360/0/95/0/a917315_sirius-fs-upload-1-u52wa76klh8f-1743086738963-247a5281.jpg 2x" data-lazy="https://img.lemde.fr/2025/03/27/0/0/5577/3718/180/0/95/0/a917315_sirius-fs-upload-1-u52wa76klh8f-1743086738963-247a5281.jpg" width="180" height="120" alt=""> <noscript><img width="180" height="120" srcset="https://img.lemde.fr/2025/03/27/0/0/5577/3718/360/0/95/0/a917315_sirius-fs-upload-1-u52wa76klh8f-1743086738963-247a5281.jpg 2x" src="https://img.lemde.fr/2025/03/27/0/0/5577/3718/180/0/95/0/a917315_sirius-fs-upload-1-u52wa76klh8f-1743086738963-247a5281.jpg" alt=""></noscript> </picture> </div> <div class="article__kicker">L'époque</div> <span class="icon__premium icon--outside-simple"> <span class="sr-only">Article réservé aux abonnés</span> </span><p class="article__title">Dans la réserve sauvage de Yann Arthus-Bertrand, dans les Yvelines : « Ce n’est pas à moi, tout cela, les animaux sont chez eux »</p> </a> </div> </div> </div> </div> </div> </li> <li class="Nav__item Nav__item--droppable Nav__item-services"> <a href="#" class="Nav__item-link js-dropdown" data-target="services" role="button" aria-expanded="false">Services</a> <div class="Nav__sub-item Nav__sub-item-services js-burger-open"> <div class="sub-item-wrapper grid-l-2"> <div> <p>Services Le Monde</p> <div> <ul class="wrapper-list-link grid-template-row-4"> <li><a href="https://boutique.lemonde.fr/#xtor=AD-46" title="Boutique Le Monde">Boutique Le Monde</a></li> <li><a href="https://ateliers.lemonde.fr/" title="Les ateliers du Monde">Les ateliers du Monde</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/memorable/quiz-et-questions-de-culture-generale" title="Mémorable : améliorer sa culture générale">Mémorable : améliorer sa culture générale</a></li> <li><a href="https://jeux.lemonde.fr/" title="Mots croisés / Sudokus">Mots croisés / Sudokus</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/" title="Comparatifs et guides d’achat">Comparatifs et guides d’achat</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/syndication/" title="Réutiliser nos contenus">Réutiliser nos contenus</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/newsletters/" title="Newsletters">Newsletters</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/chaleur-humaine/article/2025/01/30/mesurez-votre-impact-environnement-avec-le-calculateur-d-empreinte-carbone-et-eau_6523433_6125299.html?lmd_medium=header&lmd_campaign=services_partenaire_lmfr&lmd_creation=ademe" title="Calculateur d'empreinte carbone ">Calculateur d'empreinte carbone </a></li> </ul> </div> </div> <div> <p>Services partenaires</p> <div> <ul class="wrapper-list-link grid-template-row-4"> <li><a href="https://www.lemonde.fr/annonces-legales/" title="Annonces légales">Annonces légales</a></li> <li><a href="https://paroles2chansons.lemonde.fr/" title="Paroles de chansons">Paroles de chansons</a></li> <li><a href="https://jardinage.lemonde.fr/" title="Jardinage">Jardinage</a></li> <li><a href="https://arcade.lemonde.fr/solitaire/" title="Solitaire gratuit en ligne">Solitaire gratuit en ligne</a></li> <li><a href="https://anglais.lemonde.fr/" title="Apprendre l’anglais">Apprendre l’anglais</a></li> <li><a href="https://allemand.lemonde.fr/" title="Apprendre l’allemand">Apprendre l’allemand</a></li> <li><a href="https://italien.lemonde.fr/" title="Apprendre l’italien">Apprendre l’italien</a></li> <li><a href="https://arcade.lemonde.fr/mahjong/" title="Mahjong gratuit">Mahjong gratuit</a></li> </ul> </div> </div> <div> <p>GUIDES D'ACHAT</p> <div> <ul class="wrapper-list-link grid-template-row-5"> <li><a href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2024/11/20/les-meilleurs-fours-micro-ondes-grill_6405200_5306571.html" title="Les meilleurs fours micro-ondes grill">Les meilleurs fours micro-ondes grill</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2022/07/06/les-meilleurs-reveils-simulateurs-d-aube_6133588_5306571.html" title="Les meilleurs réveils simulateurs d’aube">Les meilleurs réveils simulateurs d’aube</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2024/04/25/les-meilleurs-aspirateurs-balais-sans-fil_6229835_5306571.html" title="Les meilleurs aspirateurs balais sans fil">Les meilleurs aspirateurs balais sans fil</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2025/03/10/les-meilleurs-couteaux-de-chef_6578271_5306571.html" title="Les meilleurs couteaux de cuisine">Les meilleurs couteaux de cuisine</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2021/10/07/instax-ou-polaroid-les-meilleurs-appareils-photos-instantanes-en-2021_6097486_5306571.html" title="Les meilleurs appareils photo instantanés">Les meilleurs appareils photo instantanés</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2023/06/09/les-meilleurs-coussins-de-voyage_6176870_5306571.html" title="Les meilleurs coussins de voyage">Les meilleurs coussins de voyage</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2024/11/28/en-relecture-les-meilleurs-mixeurs-plongeants_6418762_5306571.html" title="Les meilleurs mixeurs plongeants">Les meilleurs mixeurs plongeants</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2022/12/14/les-meilleurs-boucleurs-a-cheveux_6154394_5306571.html" title="Les meilleurs boucleurs à cheveux">Les meilleurs boucleurs à cheveux</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2023/10/04/les-meilleurs-gaufriers_6192421_5306571.html" title="Les meilleurs gaufriers">Les meilleurs gaufriers</a></li> </ul> </div> </div> <div> <p>Suppléments partenaires</p> <div> <ul class="wrapper-list-link grid-template-row-6"> <li><a href="https://la-beaute-creatrice.lemonde.fr/" title="La beauté créatrice">La beauté créatrice</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/perspectives/" title="Perspectives">Perspectives</a></li> <li><a href="https://www.lemonde.fr/intelligences-numeriques/" title="Intelligences Numériques">Intelligences Numériques</a></li> </ul> </div> </div> <div> <ul class="wrapper-list-link wrapper-list-link-cookie"> <li><a href="#" class="gdpr-cs-parameters-link">Gestion des cookies</a></li> </ul> </div> </div> </div> </li> <li class="Nav__item Nav__item-search"> <a href="https://www.lemonde.fr/recherche/" class="Nav__search icon__search" data-target="recherche" role="button"> <span class="sr-only">Recherche</span> </a> </li> </ul> </div> <div id="nav-mobile" class="Nav__mobile"></div> </nav> </div> <div class="lmd-banners js-lmd-banners"> </div> <main role="main" class="main LeMondeMain main--free "> <div id="dfp-habillage" class="dfp-slot dfp__slot dfp__slot--habillage" data-format="habillage" aria-hidden="true"></div> <div class="dfp__container"><div id="banniere_haute" class="dfp-slot dfp__slot dfp__slot--banniere dfp__slot--banniere-haute adm-ad-loading" data-format="banniere_haute" aria-hidden="true"><div class="loader"></div></div></div> <article class="page page--section"> <section class="zone zone--float"> <header class="page__heading page__heading--search"> <h1 class="page__title page__title--search">Rechercher</h1> </header> <section class="page__float"> <section class="page__content teaser__list teaser__list--block teaser__list--friend teaser__list--search old__teaser-list"> <section class="search__form-container search"> <form name="search" id="search_form" method="get" autocomplete="off"> <section class="form__search"> <section class="form__input-search"> <input name="search_keywords" id="search_keywords" class="input input__search" type="text" placeholder="Saisissez votre recherche" value=""> </section> <section class="form__button-search"> <button id="form-live-submit" class="lmd-btn lmd-btn--l lmd-btn--black" type="submit">Rechercher</button> </section> <section class="search__date-container"> <label id="search-container" class="search__more search__more--date" data-toggle="collapse" data-toggle-target=".search__date-range">Recherche par date</label> <section id="search-datepicker" class="search__date-range"> <div class="search__input"> <span class="search__input-label">Du :</span> <div class="search__input--icon"> <input type="text" autocomplete="off" id="date-picker-start" class="search__date-input search__date-input--start" name="start_at" value=""/> <span class="search__icon"></span> </div> </div> <div class="search__input"> <span class="search__input-label">au :</span> <div class="search__input--icon"> <input type="text" autocomplete="off" id="date-picker-end" class="search__date-input" name="end_at" value=""/> <span class="search__icon"></span> </div> </div> </section> <p class="page__subtitle">Nos pages <a class="lmd-link lmd-link-reverse" href="/archives-du-monde/">archives</a> sont également disponibles pour une consultation par date.</p> </section> </section> </form> <section class="search__button-rubrique search__button-rubrique--thematique"> <label class="search__label">Les thématiques les plus recherchées</label> <section class="page__actions-container page__actions-container--search"> <section class="page__actions page__actions--search js-page-actions-search"> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/attaque-du-hamas-contre-israel/">Guerre Israël-Hamas</a> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/crise-ukrainienne/">Guerre en Ukraine</a> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/droits-de-douane/">Droits de douane</a> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/donald-trump/">Donald Trump</a> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/birmanie/">Birmanie</a> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/turquie/">Turquie</a> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/affaires-de-sarkozy/">Affaires de Sarkozy</a> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/guerre-au-proche-orient/">Guerres au Proche-Orient</a> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/proces-de-joel-le-scouarnec/">Procès de Joël Le Scouarnec</a> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/affaire-betharram/">Affaire de Bétharram</a> <a class="page__button page__button--search button button--page" href="/en-direct/">En direct</a> </section> </section> </section> </section> </section> <aside class="page__side-content aside__page-float"> <section class="aside__page old__aside-page aside__page--sitemap"> <section class="friend friend--section "> <div id="pave_haut" class="dfp-slot dfp__slot friend--around dfp__sticky dfp__slot--pave dfp__slot--desktop" data-format="pave_haut" aria-hidden="true"></div> </section> <section class="friend friend--section "> <div class="insert"> <p class="insert__title">Édition du jour</p> <p class="insert__date">Daté du lundi 31 mars</p> <img src="data:image/svg+xml,%3Csvg xmlns='http://www.w3.org/2000/svg' viewBox='0 0 276 201'%3E%3C/svg%3E" data-srcset="/thumbnail/journal/20250331/276/201?5811253" width="276" height="201" class="insert__media" alt=""> <a class="insert__action lmd-btn lmd-btn--l lmd-btn--black" rel="noopener" target="_blank" data-target="jelec-sidebar" href="https://journal.lemonde.fr/">Lire le journal numérique</a> </div> </section> <section class="friend friend--section "> <div class="OUTBRAIN js-outbrain-aside" data-src="https://www.lemonde.fr/recherche/" data-widget-id="SB_4"></div> </section> <section class="friend friend--section "> <a class="bizdev-poster" data-partner="ateliers" href="https://ateliers.lemonde.fr/Fran%C3%A7oise-Barbe-Gall/109"> <div class="bizdev-poster__header"><span class="bizdev-poster__lmd-logo"></span><span class="bizdev-poster-logo--ateliers"></span></div> <img class="bizdev-poster__image" data-src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/img/group/services/vignette_histoire_art.8017aadd259d54a7.webp"> <div class="bizdev-poster__title">Cours du soir</div> <div class="bizdev-poster__description">Affinez vos connaissances avec Françoise Barbe-Gall, historienne de l’art.</div> <div class="lmd-btn-rounded lmd-btn-rounded--secondary lmd-btn-rounded--s lmd-btn-rounded--semibold">Découvrir</div> </a> </section> <section class="friend friend--section "> <div id="pave_bas" class="dfp-slot dfp__slot friend--around dfp__sticky dfp__slot--pave dfp__slot--desktop dfp-unloaded" data-format="pave_bas" aria-hidden="true"></div> </section> <section class="friend friend--section "> <div class="bizdev-list js-bizdev" data-partner="gymglish"> <div class="bizdev-list__header"> <div class="bizdev-list__header-title">Formations de langues</div> <div class="bizdev-list__header-partner">Avec Gymglish</div> </div> <div class="bizdev-list__content"> <a href="https://anglais.lemonde.fr/" class="bizdev-list__code"> <div class="bizdev-list__code-text"> <span class="bizdev-list__code-bold">Cours d’anglais</span> </div> </a> <a href="https://espagnol.lemonde.fr/" class="bizdev-list__code"> <div class="bizdev-list__code-text"> <span class="bizdev-list__code-bold">Cours d’espagnol</span> </div> </a> <a href="https://italien.lemonde.fr/" class="bizdev-list__code"> <div class="bizdev-list__code-text"> <span class="bizdev-list__code-bold">Cours d’italien</span> </div> </a> <a href="https://allemand.lemonde.fr/" class="bizdev-list__code"> <div class="bizdev-list__code-text"> <span class="bizdev-list__code-bold">Cours d’allemand</span> </div> </a> <a href="https://progresser-orthographe.lemonde.fr/" class="bizdev-list__code"> <div class="bizdev-list__code-text"> <span class="bizdev-list__code-bold">Cours d’orthographe</span> </div> </a> <a href="https://www.gymglish.com/gymglish/shop/" class="bizdev-list__code"> <div class="bizdev-list__code-text"> <span class="bizdev-list__code-bold">Découvrez nos offres</span> </div> </a> <a href="https://www.gymglish.com/gymglish/shop/" class="bizdev-list__code"> <div class="bizdev-list__code-text"> <span class="bizdev-list__code-bold">Offrez un cours de langue</span> </div> </a> <a href="https://langues.lemonde.fr/" class="bizdev-list__link-to-all"> Tous nos cours de langues <span class="bizdev-list__link-arrow"></span> </a> </div> </div> </section> </section> </aside> <section class="page__content river river--rubrique river--search"> <p class="search__no-result">Merci de saisir des mots clefs à rechercher.</p> </section> </section> </section> </article> <div id="banniere_basse" class="dfp-slot dfp__slot dfp__slot--banniere dfp-unloaded" data-format="banniere_basse" aria-hidden="true"></div> </main> <footer id="footer" class="footer footer--free"> <section class="zone zone--footer old__zone"> <section class="footer__main"> <section class="footer__top"> <section class="footer__category-container"> <section class="footer__category footer__category-services js-footer-category"> <h3 class="footer__category-title">Services Le Monde</h3> <ul class="footer__links"> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://boutique.lemonde.fr/" >Boutique Le Monde</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://ateliers.lemonde.fr/" >Les ateliers du Monde</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/memorable/tester-et-ameliorer-sa-memoire" >Mémorable : travailler sa mémoire</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://jeux.lemonde.fr/mots-croises" >Mots croisés</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://jeux.lemonde.fr/sudoku" >Sudokus</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/resultats-elections/" >Résultats des élections législatives 2024</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/education/" >Education</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/m-gastronomie/" >Gastronomie</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/syndication/" >Réutiliser nos contenus</a></li> </ul> </section> <section class="footer__category footer__category-guides js-footer-category"> <h3 class="footer__category-title">Guides d'achat Le Monde</h3> <ul class="footer__links"> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2024/04/05/les-meilleurs-robots-patissiers_6226175_5306571.html" >Les meilleurs robots pâtissiers</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2023/09/08/les-meilleurs-robots-aspirateurs-laveurs_6188403_5306571.html" >Les meilleurs robots aspirateurs laveurs</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2022/11/23/les-meilleurs-jeux-de-societe-pour-adultes_6151232_5306571.html" >Jeux de société pour adultes</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2023/10/17/le-meilleur-antivol-pour-velo_6195018_5306571.html" >Le meilleur antivol pour vélo</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2023/11/24/les-meilleures-friteuses-sans-huile_6202128_5306571.html" >Les meilleures friteuses sans huile</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/guides-d-achat/article/2023/01/26/les-meilleures-imprimantes-laser_6159425_5306571.html" >Les meilleures imprimantes laser</a></li> </ul> </section> <section class="footer__category footer__category-international js-footer-category"> <h3 class="footer__category-title">Le Monde à l'international</h3> <ul class="footer__links"> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/en/" >Le Monde in English</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/algerie/" >Algérie</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/belgique/" >Belgique</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/canada/" >Canada</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/cote-d-ivoire/" >Côte d’Ivoire</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/mali/" >Mali</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/maroc/" >Maroc</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/senegal/" >Sénégal</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/suisse/" >Suisse</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/tunisie/" >Tunisie</a></li> </ul> </section> <section class="footer__category footer__category-partners js-footer-category"> <h3 class="footer__category-title">Services Partenaires</h3> <ul class="footer__links"> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/le-monde-services/article/2024/04/26/les-partenaires-du-monde_6230133_447.html" >Nos partenaires</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://jardinage.lemonde.fr/" >Découvrir le jardinage</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://paroles2chansons.lemonde.fr/" >Hits du moment</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://arcade.lemonde.fr/mahjong-solitaire/" >Mahjong solitaire gratuit</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://arcade.lemonde.fr/" >Jeux gratuits d’arcade</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://arcade.lemonde.fr/bubble-shooter/" >Bubble Shooter</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/annonces-legales/list" >Consulter les annonces légales</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://about.pressreader.com/hotels/le-monde/?utm_campaign=hospitality-le-monde&utm_source=le-monde&utm_medium=footer" >Le Monde pour les hôtels</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.arsmundi.de/" >Art et objets avec Ars Mundi</a></li> </ul> </section> <section class="footer__category footer__category-sites js-footer-category"> <h3 class="footer__category-title">Sites du groupe</h3> <ul class="footer__links"> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/le-monde-evenements/" rel="noopener" target="_blank">Le Monde Evènements</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.courrierinternational.com/" rel="noopener" target="_blank">Courrier International</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.telerama.fr/" rel="noopener" target="_blank">Télérama</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lavie.fr/" rel="noopener" target="_blank">La Vie</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.huffingtonpost.fr/" rel="noopener" target="_blank">Le HuffPost</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.nouvelobs.com/" rel="noopener" target="_blank">Le Nouvel Obs</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.monde-diplomatique.fr/" rel="noopener" target="_blank">Le Monde diplomatique</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://sdllemonde.fr/" rel="noopener" target="_blank">La société des lecteurs du Monde</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/qui-sommes-nous/article/2007/11/17/talents-un-site-d-emploi-coedite-par-le-monde-interactif-et-telerama_978404_3386.html" >Talents</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://ensecurite.sourcesure.eu/" rel="noopener" target="_blank">Source Sûre</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/le-club-de-l-economie/" >Le Club de l’économie</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://mpublicite.fr/" rel="noopener" target="_blank">M Publicité</a></li> <li class="footer__bullet"><a class="footer__link" href="https://carnet.lemonde.fr/annonce" rel="noopener" target="_blank">Le carnet du Monde</a></li> </ul> </section> </section> <section class="footer__middle"> <section class="footer__cta"> <p class="footer__title">Newsletters du monde</p> <a class="footer__link footer__link--cta" href="/newsletters/" > <span class="footer__icon icon__newsletter-footer"></span> Recevoir les newsletters du Monde </a> </section> <section class="footer__cta"> <p class="footer__title">Applications Mobiles</p> <section class="footer__apps"> <span class="footer__icon icon__apps"></span> <ul class="footer__links footer__links--apps"> <li class="footer__bullet footer__bullet--apps"><a class="footer__link footer__link--apps" href="https://www.lemonde.fr/applications-groupe/lemonde/ios/iphone/">Sur iPhone</a></li> <li class="footer__bullet footer__bullet--apps"><a class="footer__link footer__link--apps" href="https://www.lemonde.fr/applications-groupe/lemonde/android/smartphone/">Sur Android</a></li> </ul> </section> </section> <section class="footer__cta"> <p class="footer__title"> Abonnement </p> <a class="footer__link footer__link--cta" href="https://www.lemonde.fr/archives-du-monde/" > <span class="footer__icon icon__archive"></span> Archives du Monde </a> <a class="footer__link footer__link--cta" href="https://abo.lemonde.fr/" rel="noopener" target="_blank"> <span class="footer__icon icon__subscribe"></span> S’abonner / Se désabonner </a> <a class="footer__link footer__link--cta js-footer-login" href="https://secure.lemonde.fr/sfuser/connexion" > <span class="footer__icon icon__connexion"></span> Se connecter </a> <a class="footer__link footer__link--cta" href="https://journal.lemonde.fr/" > <span class="footer__icon icon__journal"></span> Consulter le Journal du jour </a> <a class="footer__link footer__link--cta" href="https://evenements-abonnes.lemonde.fr/" rel="noopener" target="_blank"> Évenements abonnés </a> <a class="footer__link footer__link--cta" href="https://www.lemonde.fr/jeux-abonnes/" > Jeux-concours abonnés </a> <a class="footer__link footer__link--cta" href="https://www.lemonde.fr/faq/?thematic=contacter" rel="noopener" target="_blank"> Contacter Le Monde </a> </section> </section> <section class="footer__category footer__category-legales"> <input type="checkbox" tabindex="-1" name="footer__toggle" class="footer__category-checkbox" id="infos-legales"> <label for="infos-legales" class="footer__category-label"> <h3 class="footer__category-title">Informations légales le Monde</h3> </label> <ul class="footer__links"> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link" href="https://moncompte.lemonde.fr/mentions-legales" rel="noopener" target="_blank"> Mentions légales </a> </li> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link" href="https://moncompte.lemonde.fr/cgv" rel="noopener" target="_blank"> Conditions générales </a> </li> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/actualite-medias/article/2010/11/03/la-charte-d-ethique-et-de-deontologie-du-groupe-le-monde_1434737_3236.html" rel="noopener" target="_blank"> Charte du Groupe </a> </li> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/confidentialite/" rel="noopener" target="_blank"> Politique de confidentialité </a> </li> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/faq/" rel="noopener" target="_blank"> Aide (FAQ) </a> </li> </ul> </section> </section> </section> <section class="footer__mandatory"> <h3 class="footer__title">Informations légales le Monde</h3> <ul class="footer__links footer__links--list"> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link footer__link--list " href="https://moncompte.lemonde.fr/mentions-legales" > Mentions légales </a> </li> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link footer__link--list " href="https://www.lemonde.fr/actualite-medias/article/2010/11/03/la-charte-d-ethique-et-de-deontologie-du-groupe-le-monde_1434737_3236.html" > Charte du Groupe </a> </li> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link footer__link--list " href="https://www.lemonde.fr/confidentialite/" > Politique de confidentialité </a> </li> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link footer__link--list gdpr-cs-parameters-link" href="/#" > Gestion des cookies </a> </li> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link footer__link--list " href="https://moncompte.lemonde.fr/cgv" rel="noopener" target="_blank"> Conditions générales </a> </li> <li class="footer__bullet"> <a class="footer__link footer__link--list " href="https://www.lemonde.fr/faq/" rel="noopener" target="_blank"> Aide (FAQ) </a> </li> </ul> </section> <section class="footer__bottom"> <p class="footer__title">Suivez Le Monde</p> <section class="footer__social"> <ul class="footer__links footer__links--social"> <li class="footer__bullet footer__bullet--social"> <a class="footer__link" href="https://www.facebook.com/lemonde.fr" rel="noopener" target="_blank"> <span class="footer__icon icon__facebook--footer"></span> Facebook </a> </li> <li class="footer__bullet footer__bullet--social"> <a class="footer__link" href="https://www.youtube.com/user/LeMonde" rel="noopener" target="_blank"> <span class="footer__icon icon__youtube"></span> Youtube </a> </li> <li class="footer__bullet footer__bullet--social"> <a class="footer__link" href="https://www.instagram.com/lemondefr/?hl=fr" rel="noopener" target="_blank"> <span class="footer__icon icon__instagram icon__instagram--footer"></span> Instagram </a> </li> <li class="footer__bullet footer__bullet--social"> <a class="footer__link" href="https://www.snapchat.com/discover/Le-Monde/8843708388" rel="noopener" target="_blank"> <span class="footer__icon icon__snapchat"></span> Snapchat </a> </li> <li class="footer__bullet footer__bullet--social"> <a class="footer__link" href="https://www.tiktok.com/@lemondefr" rel="noopener" target="_blank"> <span class="footer__icon icon__tiktok"></span> TikTok </a> </li> <li class="footer__bullet footer__bullet--social"> <a class="footer__link" href="https://www.lemonde.fr/actualite-medias/article/2019/08/12/les-flux-rss-du-monde-fr_5498778_3236.html" > <span class="footer__icon icon__rss"></span> Fils RSS </a> </li> </ul> </section> </section> </section> </footer> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"NewsMediaOrganization","name":"Le Monde","url":"https:\/\/www.lemonde.fr","logo":"https:\/\/asset.lemde.fr\/medias\/img\/social-network\/default.png","sameAs":["https:\/\/www.facebook.com\/lemonde.fr","https:\/\/twitter.com\/lemondefr","https:\/\/www.instagram.com\/lemondefr\/","https:\/\/www.youtube.com\/user\/LeMonde","https:\/\/www.linkedin.com\/company\/le-monde\/"]}</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"http:\/\/schema.org","@type":"BreadcrumbList","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"A la une","item":{"@type":"Thing","@id":"https:\/\/www.lemonde.fr\/"}},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"recherche","item":{"@type":"Thing","@id":"https:\/\/www.lemonde.fr\/recherche\/"}}]}</script> <script src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/js/common.b80ee142fe01ad46.js" async="1"></script> <script src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/js/search.24a7d7b3dca66dfe.js" async="1"></script> <div id="overlay" class="overlay"></div> <script type="text/plain" data-gdpr-purposes="ads" data-gdpr-src="https://widgets.outbrain.com/outbrain.js?i=fabb77af" data-gdpr-no-consent-src="https://widgets.outbrain.com/outbrain.js?i=fabb77af" async="1"></script> <script type="text/plain" data-gdpr-purposes="ads" data-gdpr-src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/js/ads.3b6febb8e38ce2c6.js" async="1"></script> <script src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/3027188384d9f64a.d61c0e87ab112a92820c0aa59250f6aa965d5fe6.js" async="1"></script> <script type="text/plain" data-gdpr-purposes="analytics" data-gdpr-src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/js/anltcs.96e0991b08c51da0.js" async="1"></script> <script src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/js/forecast.19f290121127daa9.js" async="1"></script> <script type="text/plain" data-gdpr-purposes="personalization" data-gdpr-src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/js/survey.ec51c315e3c97997.js" async="1"></script> <script type="text/plain" data-gdpr-purposes="mediaPlatforms" data-gdpr-src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/js/scls.afe3f28abfafe7f4.js" async="1"></script> <script type="text/plain" data-gdpr-purposes="analytics" data-gdpr-src="https://news.google.com/swg/js/v1/swg.js" async="1" subscriptions-control="manual"></script> <script type="text/plain" data-gdpr-purposes="personalization" data-gdpr-src="https://www.lemonde.fr/bucket/resources/front/js/batch_push.ee7eaa1ce879b95c.js" async="1"></script> <script>var ADS_CONFIG = {"adUnit":"\/128139881\/LM_lemonde\/divers\/divers\/rg","targets":{"keywords":"divers","rub":"divers","rubriques":[]}}</script> <script type="text/plain" data-gdpr-purposes="ads" data-gdpr-src="https://boot.pbstck.com/v1/adm/ff68074f-eb4e-4535-b869-407a1c8fdd7d" async="1"></script> </body> </html>