CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Tâm trí – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"c09d8a5d-a24f-4d2c-bdbd-22896ed50693","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Tâm_trí","wgTitle":"Tâm trí","wgCurRevisionId":71844036,"wgRevisionId":71844036,"wgArticleId":342972,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Nguồn CS1 tiếng Anh (en)","Quản lý CS1: địa điểm","Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả","Bài cơ bản","Bài viết có trích dẫn không khớp","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Bài viết chứa nhận dạng GND","Bài viết chứa nhận dạng NKC","Bài viết chứa nhận dạng TDVİA","Tâm trí","Triết học tinh thần","A priori","Trừu tượng","Phân tích", "Luận cứ trong triết học tinh thần","Não","Khoa học nhận thức","Khái niệm nhận thức luận","Khái niệm logic","Quan niệm trong siêu hình học","Khái niệm triết học tinh thần","Ý thức","Tư duy phản biện","Suy diễn logic","Nguyên lý đột sinh","Lý thuyết nhận thức luận","Cảm giác","Tưởng tượng","Trí tuệ","Tri thức","Logic","Lý thuyết siêu hình","Siêu hình học","Lý thuyết trừu tượng của tâm trí","Tâm lý học thần kinh","Bản thể học","Tri giác","Khái niệm triết học","Logic triết học","Vấn đề triết học","Lý thuyết triết học","Triết lý của cuộc sống","Triết học logic","Triết học tôn giáo","Thuần trực cảm","Thực tế","Suy luận","Cá nhân","Nguồn tri thức","Kinh nghiệm chủ quan","Tư duy","Chân lý"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Tâm_trí", "wgRelevantArticleId":342972,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q450","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics": true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar", "ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.3"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Phrenology1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1411"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Phrenology1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="940"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="752"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Tâm trí – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/T%C3%A2m_tr%C3%AD"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A2m_tr%C3%AD"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Tâm_trí rootpage-Tâm_trí skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=T%C3%A2m+tr%C3%AD" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=T%C3%A2m+tr%C3%AD" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=T%C3%A2m+tr%C3%AD" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=T%C3%A2m+tr%C3%AD" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Từ_nguyên" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Từ_nguyên"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Từ nguyên</span> </div> </a> <ul id="toc-Từ_nguyên-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Định_nghĩa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Định_nghĩa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Định nghĩa</span> </div> </a> <ul id="toc-Định_nghĩa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lĩnh_vực_của_tâm_trí" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lĩnh_vực_của_tâm_trí"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Lĩnh vực của tâm trí</span> </div> </a> <ul id="toc-Lĩnh_vực_của_tâm_trí-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nội_dung_tinh_thần" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nội_dung_tinh_thần"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Nội dung tinh thần</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Nội_dung_tinh_thần-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Nội dung tinh thần</span> </button> <ul id="toc-Nội_dung_tinh_thần-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ghi_nhớ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ghi_nhớ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Ghi nhớ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ghi_nhớ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Liên_quan_đến_não" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_quan_đến_não"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Liên quan đến não</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_quan_đến_não-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử_tiến_hóa_của_tâm_trí_con_người" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử_tiến_hóa_của_tâm_trí_con_người"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Lịch sử tiến hóa của tâm trí con người</span> </div> </a> <ul id="toc-Lịch_sử_tiến_hóa_của_tâm_trí_con_người-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Triết_lý_của_tâm_trí" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Triết_lý_của_tâm_trí"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Triết lý của tâm trí</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Triết_lý_của_tâm_trí-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Triết lý của tâm trí</span> </button> <ul id="toc-Triết_lý_của_tâm_trí-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Quan_điểm_của_tâm_trí_/_cơ_thể" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Quan_điểm_của_tâm_trí_/_cơ_thể"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Quan điểm của tâm trí / cơ thể</span> </div> </a> <ul id="toc-Quan_điểm_của_tâm_trí_/_cơ_thể-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Tâm trí</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 138 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-138" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">138 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Gees_(mens)" title="Gees (mens) – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Gees (mens)" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8B%95%E1%88%9D%E1%88%AE" title="አዕምሮ – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="አዕምሮ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन – Tiếng Angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="मन" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Tiếng Angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="عقل" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Mente" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%A5%D5%AC%D6%84" title="Խելք – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Խելք" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%A8" title="মন – Tiếng Assam" lang="as" hreflang="as" data-title="মন" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Tiếng Assam" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Mente" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन – Tiếng Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="मन" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Tiếng Awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Apytu%27%C5%A9_(arandupykuaaty)" title="Apytu'ũ (arandupykuaaty) – Tiếng Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Apytu'ũ (arandupykuaaty)" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Tiếng Guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/A%C4%9F%C4%B1l" title="Ağıl – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Ağıl" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86" title="ذهن – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ذهن" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Budi" title="Budi – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Budi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Minda" title="Minda – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Minda" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%A8" title="মন – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Sim" title="Sim – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sim" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%A1%D1%8B%D0%BB" title="Аҡыл – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Аҡыл" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B7%D1%83%D0%BC" title="Розум – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Розум" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B7%D1%83%D0%BC" title="Розум – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Розум" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="मन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Isip" title="Isip – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Isip" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Geist" title="Geist – Tiếng Bavaria" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Geist" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Tiếng Bavaria" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Um" title="Um – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Um" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Spered" title="Spered – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Spered" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BC" title="Ум – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Ум" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ment" title="Ment – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ment" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%C4%82%D1%81" title="Ăс – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Ăс" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mysl" title="Mysl – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mysl" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Pfungwa" title="Pfungwa – Tiếng Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Pfungwa" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Tiếng Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Y_meddwl" title="Y meddwl – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Y meddwl" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sind" title="Sind – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Sind" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="عقل" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Verstand" title="Verstand – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Verstand" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="मन" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Vaim_(mens)" title="Vaim (mens) – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Vaim (mens)" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mind" title="Mind – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Mind" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Mente" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Menso" title="Menso – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Menso" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Gogamen" title="Gogamen – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Gogamen" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86" title="ذهن – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ذهن" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Man" title="Man – Tiếng Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Man" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Tiếng Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Esprit" title="Esprit – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Esprit" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Intinn" title="Intinn – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Intinn" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Mente" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%BF%83%E6%99%BA" title="心智 – Tiếng Cám" lang="gan" hreflang="gan" data-title="心智" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Tiếng Cám" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A7%88%EC%9D%8C" title="마음 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="마음" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Hankali" title="Hankali – Tiếng Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Hankali" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Tiếng Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Waihona_no%CA%BBono%CA%BBo" title="Waihona noʻonoʻo – Tiếng Hawaii" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Waihona noʻonoʻo" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="Tiếng Hawaii" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%A5%D5%AC%D6%84" title="Խելք – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Խելք" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Um" title="Um – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Um" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Mento" title="Mento – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Mento" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Isip" title="Isip – Tiếng Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Isip" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Tiếng Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Mente" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Ingqondo" title="Ingqondo – Tiếng Xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Ingqondo" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="Tiếng Xhosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ingqondo" title="Ingqondo – Tiếng Zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ingqondo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Tiếng Zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Hugur" title="Hugur – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Hugur" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Mente" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%93%D7%A2%D7%AA" title="דעת – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="דעת" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Fezuu_(esprit)" title="Fezuu (esprit) – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Fezuu (esprit)" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B2%A8%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%B8%E0%B3%81" title="ಮನಸ್ಸು – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮನಸ್ಸು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Сана – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Сана" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Brys" title="Brys – Tiếng Cornwall" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Brys" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Tiếng Cornwall" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%8B%D0%BB-%D1%8D%D1%81" title="Акыл-эс – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Акыл-эс" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Akili_ya_binadamu" title="Akili ya binadamu – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Akili ya binadamu" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Lespri" title="Lespri – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Lespri" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%88%E0%BA%B4%E0%BA%94" title="ຈິດ – Tiếng Lào" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຈິດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Tiếng Lào" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Mens" title="Mens – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Mens" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Pr%C4%81ts" title="Prāts – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Prāts" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Protas" title="Protas – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Protas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Geis" title="Geis – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Geis" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Mente" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Ment" title="Ment – Tiếng Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Ment" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Tiếng Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन – Tiếng Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="मन" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Tiếng Maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BC" title="Ум – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Ум" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Saina" title="Saina – Tiếng Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Saina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Tiếng Malagasy" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="മനസ്സ് – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മനസ്സ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86" title="ذهن – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ذهن" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Akabudi" title="Akabudi – Tiếng Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Akabudi" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Tiếng Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente – Tiếng Miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Mente" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Tiếng Miranda" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%90%E1%80%BA" title="စိတ် – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="စိတ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Verstand" title="Verstand – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Verstand" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8" title="मन – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मन" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%95" title="मस्तिष्क – Tiếng Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="मस्तिष्क" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Tiếng Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%BF%83" title="心 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="心" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Wees" title="Wees – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Wees" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sinn" title="Sinn – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sinn" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sinn" title="Sinn – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Sinn" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Esperit" title="Esperit – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Esperit" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Qorqalbii" title="Qorqalbii – Tiếng Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Qorqalbii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Tiếng Oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ong" title="Ong – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ong" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A8%A8" title="ਮਨ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%81" title="سیانف – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سیانف" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86" title="ذهن – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ذهن" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Main" title="Main – Tiếng Anh Jamaica Creole" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Main" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Tiếng Anh Jamaica Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%BA" title="စိုတ် – Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="စိုတ်" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Ment" title="Ment – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Ment" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Verstand" title="Verstand – Tiếng Hạ Giéc-man" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Verstand" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Giéc-man" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Umys%C5%82" title="Umysł – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Umysł" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mente" title="Mente – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mente" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Aq%C4%B1l" title="Aqıl – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Aqıl" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Minte" title="Minte – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Minte" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B7%D1%83%D0%BC" title="Розум – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Розум" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BC" title="Ум – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Ум" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D0%B9" title="Өй – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Өй" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A4%83" title="मनः – Tiếng Phạn" lang="sa" hreflang="sa" data-title="मनः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Tiếng Phạn" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A2%E1%B1%9A%E1%B1%B1" title="ᱢᱚᱱ – Tiếng Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱢᱚᱱ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Tiếng Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Mendja" title="Mendja – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Mendja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%ACritu_(menti)" title="Spìritu (menti) – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Spìritu (menti)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Mind" title="Mind – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mind" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Myse%C4%BE" title="Myseľ – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Myseľ" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Um" title="Um – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Um" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DB%95%DB%8C%D9%86" title="زەین – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="زەین" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BC" title="Ум – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Ум" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Um" title="Um – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Um" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Mieli" title="Mieli – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Mieli" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Psyke" title="Psyke – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Psyke" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Isip" title="Isip – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Isip" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%A9%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="மனம் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மனம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Agerru" title="Agerru – Tiếng Kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Agerru" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Tiếng Kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B8%D2%BB%D0%B5%D0%BD" title="Зиһен – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Зиһен" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%A8%E0%B0%B8%E0%B1%81" title="మనసు – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="మనసు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%95" title="จิต – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="จิต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A4%E1%8F%93%E1%8F%85%E1%8F%96%E1%8F%99%E1%8F%97" title="ᎤᏓᏅᏖᏙᏗ – Tiếng Cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎤᏓᏅᏖᏙᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Tiếng Cherokee" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Zihin" title="Zihin – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Zihin" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B7%D1%83%D0%BC" title="Розум – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Розум" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="عقل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Simlingz" title="Simlingz – Tiếng Choang" lang="za" hreflang="za" data-title="Simlingz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Tiếng Choang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Hunahuna" title="Hunahuna – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Hunahuna" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%BF%83%E7%81%B5" title="心灵 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="心灵" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Mihleketo" title="Mihleketo – Tiếng Tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Mihleketo" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="Tiếng Tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%9B%D7%9C" title="שכל – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שכל" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%BF%83%E9%9D%88" title="心靈 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="心靈" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Aq%C4%B1l" title="Aqıl – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Aqıl" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Pruots" title="Pruots – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Pruots" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%BF%83%E6%99%BA" title="心智 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="心智" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Bisuk" title="Bisuk – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Bisuk" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q450#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:T%C3%A2m_tr%C3%AD" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/T%C3%A2m_tr%C3%AD"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/T%C3%A2m_tr%C3%AD"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/T%C3%A2m_tr%C3%AD" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&oldid=71844036" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=T%C3%A2m_tr%C3%AD&id=71844036&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FT%25C3%25A2m_tr%25C3%25AD"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FT%25C3%25A2m_tr%25C3%25AD"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=T%C3%A2m+tr%C3%AD"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mind" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/T%C3%A2m_tr%C3%AD" hreflang="vi"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q450" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1000BCB" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_n%C3%AAn_c%C3%B3" title="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin."><img alt="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/20px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/30px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/40px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Đừng nhầm lẫn với <a href="/wiki/Linh_h%E1%BB%93n" title="Linh hồn">Linh hồn</a> hoặc <a href="/wiki/T%C3%A2m_h%E1%BB%93n" title="Tâm hồn">Tâm hồn</a>.</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Đối với các định nghĩa khác, xem <a href="/wiki/Tinh_th%E1%BA%A7n" class="mw-disambig" title="Tinh thần">Tinh thần</a>.</div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Phrenology1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Phrenology1.jpg/200px-Phrenology1.jpg" decoding="async" width="200" height="235" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Phrenology1.jpg/300px-Phrenology1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Phrenology1.jpg/400px-Phrenology1.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="529" /></a><figcaption>Một <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_n%C3%A3o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản đồ não (trang không tồn tại)">bản đồ</a> <a href="/wiki/Khoa_nhi" class="mw-redirect" title="Khoa nhi">phrenological</a> <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> của não. Phrenology là một trong những nỗ lực đầu tiên để tương quan các chức năng tinh thần với các bộ phận cụ thể của <a href="/wiki/N%C3%A3o" title="Não">não</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Descartes_mind_and_body.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Descartes_mind_and_body.gif/200px-Descartes_mind_and_body.gif" decoding="async" width="200" height="247" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Descartes_mind_and_body.gif/300px-Descartes_mind_and_body.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Descartes_mind_and_body.gif/400px-Descartes_mind_and_body.gif 2x" data-file-width="493" data-file-height="609" /></a><figcaption>Minh họa của <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes">René Descartes</a> về <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BB%8B_nguy%C3%AAn_th%C3%A2n-t%C3%A2m" class="mw-redirect" title="Thuyết nhị nguyên thân-tâm">thuyết nhị nguyên thân-tâm</a>. Descartes tin rằng các yếu tố đầu vào được truyền bởi các <a href="/wiki/Gi%C3%A1c_quan" title="Giác quan">cơ quan cảm giác</a> đến <a href="/wiki/Tuy%E1%BA%BFn_t%C3%B9ng" title="Tuyến tùng">tuyến tùng</a> trong <a href="/wiki/N%C3%A3o" title="Não">não</a> và từ đó đến tinh thần phi vật chất.<sup id="cite_ref-Descartes1641_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Descartes1641-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p><b>Tâm trí</b> là tập hợp các lĩnh vực bao gồm <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Nhận thức">các khía cạnh nhận thức</a> như <a href="/wiki/%C3%9D_th%E1%BB%A9c" title="Ý thức">ý thức</a>, <a href="/wiki/T%C6%B0%E1%BB%9Fng_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Tưởng tượng">trí tưởng tượng</a>, <a href="/wiki/Tri_gi%C3%A1c" title="Tri giác">nhận thức</a>, <a href="/wiki/T%C6%B0_duy" title="Tư duy">suy nghĩ</a>, <a href="/wiki/Tr%C3%AD_th%C3%B4ng_minh" title="Trí thông minh">trí thông minh</a>, <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1n_quy%E1%BA%BFt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phán quyết (trang không tồn tại)">khả năng phán quyết</a>, <a href="/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF" title="Ngôn ngữ">ngôn ngữ</a> và <a href="/wiki/Tr%C3%AD_nh%E1%BB%9B" title="Trí nhớ">trí nhớ</a>, cũng như các khía cạnh không nhận thức như <a href="/wiki/C%E1%BA%A3m_x%C3%BAc" title="Cảm xúc">cảm xúc</a> và <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_n%C4%83ng" title="Bản năng">bản năng</a>. Theo <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_th%E1%BB%B1c_h%E1%BB%AFu" title="Thuyết thực hữu">giải thích vật lý</a> khoa học, tâm trí được đặt ít nhất một phần trong <a href="/wiki/N%C3%A3o" title="Não">não</a>. Các đối thủ cạnh tranh chính đối với các diễn giải vật lý của tâm trí là <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_duy_t%C3%A2m" title="Chủ nghĩa duy tâm">chủ nghĩa duy tâm</a>, <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BB%8B_nguy%C3%AAn_th%C3%A2n-t%C3%A2m" class="mw-redirect" title="Thuyết nhị nguyên thân-tâm">thuyết nhị nguyên thân-tâm</a>, và các loại <a href="/w/index.php?title=Thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BB%8B_nguy%C3%AAn_thu%E1%BB%99c_t%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuyết nhị nguyên thuộc tính (trang không tồn tại)">thuyết nhị nguyên thuộc tính</a>, và một phần <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_duy_v%E1%BA%ADt_lo%E1%BA%A1i_tr%E1%BB%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa duy vật loại trừ (trang không tồn tại)">chủ nghĩa duy vật loại trừ</a> và <a href="/w/index.php?title=Monism_d%E1%BB%8B_th%C6%B0%E1%BB%9Dng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Monism dị thường (trang không tồn tại)">chủ nghĩa dị thường</a>.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Có một truyền thống lâu dài trong <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_tinh_th%E1%BA%A7n" title="Triết học tinh thần">triết học</a>, <a href="/wiki/T%C3%B4n_gi%C3%A1o" title="Tôn giáo">tôn giáo</a>, <a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Tâm lý học">tâm lý học</a> và <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Khoa học nhận thức">khoa học nhận thức</a> về những gì cấu thành một tâm trí và những đặc tính khác biệt của nó. </p><p>Một câu hỏi mở liên quan đến bản chất của tâm trí là <a href="/wiki/V%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81_t%C3%A2m-v%E1%BA%ADt" title="Vấn đề tâm-vật">vấn đề tâm-thân</a> của <a href="/wiki/V%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81_t%C3%A2m-v%E1%BA%ADt" title="Vấn đề tâm-vật">tâm trí</a>, điều tra về mối quan hệ của tâm trí với bộ <a href="/wiki/N%C3%A3o" title="Não">não</a> vật lý và hệ thần kinh.<sup id="cite_ref-:0_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Quan điểm cũ hơn bao gồm <a href="/w/index.php?title=Thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BB%8B_nguy%C3%AAn_t%C3%A2m-th%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuyết nhị nguyên tâm-thân (trang không tồn tại)">thuyết nhị nguyên</a> và <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_duy_t%C3%A2m" title="Chủ nghĩa duy tâm">chủ nghĩa duy tâm</a>, coi tâm trí bằng cách nào đó là phi vật chất.<sup id="cite_ref-:0_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các quan điểm hiện đại thường tập trung vào chủ nghĩa <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_th%E1%BB%B1c_h%E1%BB%AFu" title="Thuyết thực hữu">vật lý</a> và <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9c_n%C4%83ng" title="Thuyết chức năng">chức năng</a>, cho rằng tâm trí gần giống với não hoặc <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_r%C3%BAt_g%E1%BB%8Dn" title="Chủ nghĩa rút gọn">có thể giảm bớt</a> các hiện tượng vật lý như <a href="/wiki/N%C6%A1ron" class="mw-redirect" title="Nơron">hoạt động thần kinh</a> <sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> mặc dù thuyết nhị nguyên và chủ nghĩa duy tâm tiếp tục có nhiều người ủng hộ. Một câu hỏi khác liên quan đến loại <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1i_t%E1%BB%93n_t%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cái tồn tại (trang không tồn tại)">sinh vật</a> nào có khả năng có tâm <sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ví dụ, cho dù tâm trí là độc quyền cho con người, có một số hoặc tất cả các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt" title="Động vật">loài động vật</a>, hay tất cả các <a href="/wiki/S%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" title="Sự sống">sinh vật sống</a> cũng có một phần tâm trí, cho dù đó là một đặc tính theo một định nghĩa nào đó, hay tâm trí cũng có thể là một thuộc tính của một số các loại máy móc <a href="/wiki/Tr%C3%AD_tu%E1%BB%87_nh%C3%A2n_t%E1%BA%A1o" title="Trí tuệ nhân tạo">nhân tạo</a>.   </p><p>Dù bản chất của nó là gì, người ta thường đồng ý rằng tâm trí cho phép con người có <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Nhận thức">nhận thức</a> <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_quan" title="Chủ quan">chủ quan</a> và <a href="/w/index.php?title=%C3%9D_%C4%91%E1%BB%8Bnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ý định (trang không tồn tại)">có chủ ý</a> đối với môi trường của họ, <a href="/wiki/Tri_gi%C3%A1c" title="Tri giác">nhận thức</a> và phản ứng với <a href="/wiki/K%C3%ADch_th%C3%ADch_(t%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc)" title="Kích thích (tâm lý học)">các kích thích</a> với một loại <a href="/w/index.php?title=C%C6%A1_quan_(tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cơ quan (triết học) (trang không tồn tại)">cơ quan nào đó</a>, và có ý thức, bao gồm cả suy nghĩ và <a href="/wiki/C%E1%BA%A3m_gi%C3%A1c" title="Cảm giác">cảm giác</a>. <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc"><span title="Tuyên bố này cần tham khảo đến các nguồn đáng tin cậy. (January 2017)">cần dẫn nguồn</span></a></i>]</sup> </p><p>Khái niệm tâm trí được hiểu theo nhiều cách khác nhau bởi nhiều truyền thống văn hóa và tôn giáo khác nhau. Một số người coi tâm trí là một tài sản dành riêng cho con người trong khi những người khác gán các thuộc tính của tâm trí cho các thực thể không sống (ví dụ như <a href="/wiki/To%C3%A0n_t%C3%A2m_lu%E1%BA%ADn" title="Toàn tâm luận">panpsychism</a> và <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_v%E1%BA%ADt_linh" title="Thuyết vật linh">animism</a>), cho động vật và <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n" title="Thần">các vị thần</a>. Một số suy đoán được ghi lại sớm nhất liên quan đến tâm trí (đôi khi được mô tả là giống hệt với <a href="/wiki/Linh_h%E1%BB%93n_(con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di)" class="mw-redirect" title="Linh hồn (con người)">linh hồn</a> hoặc <a href="/wiki/Linh_h%E1%BB%93n" title="Linh hồn">tinh thần</a>) với các lý thuyết liên quan đến cả <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_b%C3%AAn_kia" title="Thế giới bên kia">sự sống sau khi chết</a>, và trật tự <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_h%E1%BB%8Dc" title="Vũ trụ học">vũ trụ</a> và <a href="/wiki/T%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_(tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc)" title="Tự nhiên (triết học)">tự nhiên</a>, ví dụ như trong các học thuyết của <a href="/wiki/Zarathustra" title="Zarathustra">Zoroaster</a>, <a href="/wiki/T%E1%BA%A5t-%C4%91%E1%BA%A1t-%C4%91a_C%E1%BB%93-%C4%91%C3%A0m" class="mw-redirect" title="Tất-đạt-đa Cồ-đàm">Đức Phật</a>, <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Plato</a>, <a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">Aristotle</a> và cổ đại khác <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_Hy_L%E1%BA%A1p_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Triết học Hy Lạp cổ đại">Hy Lạp</a>, <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Triết học Ấn Độ">Ấn Độ</a> và, sau này, các triết gia châu Âu <a href="/w/index.php?title=T%C6%B0_t%C6%B0%E1%BB%9Fng_t%C3%A2m_l%C3%BD_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tư tưởng tâm lý Hồi giáo (trang không tồn tại)">Hồi giáo</a> và trung cổ. </p><p>Các nhà triết học quan trọng về tâm trí bao gồm <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Plato</a>, <a href="/wiki/Patanjali" title="Patanjali">Patanjali</a>, <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes">Descartes</a>, <a href="/wiki/Gottfried_Leibniz" title="Gottfried Leibniz">Leibniz</a>, <a href="/wiki/John_Locke" title="John Locke">Locke</a>, <a href="/wiki/George_Berkeley" title="George Berkeley">Berkeley</a>, <a href="/wiki/David_Hume" title="David Hume">Hume</a>, <a href="/wiki/Immanuel_Kant" title="Immanuel Kant">Kant</a>, <a href="/wiki/Georg_Wilhelm_Friedrich_Hegel" title="Georg Wilhelm Friedrich Hegel">Hegel</a>, <a href="/wiki/Arthur_Schopenhauer" title="Arthur Schopenhauer">Schopenhauer</a>, <a href="/wiki/John_Searle" title="John Searle">Searle</a>, <a href="/w/index.php?title=Daniel_Dennett&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daniel Dennett (trang không tồn tại)">Dennett</a>, <a href="/w/index.php?title=Jerry_Fodor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jerry Fodor (trang không tồn tại)">Fodor</a>, <a href="/w/index.php?title=Thomas_Nagel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Nagel (trang không tồn tại)">Nagel</a>, <a href="/wiki/David_Chalmers" title="David Chalmers">Chalmers</a> và <a href="/wiki/Hilary_Putnam" title="Hilary Putnam">Putnam</a>.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các nhà tâm lý học như <a href="/wiki/Sigmund_Freud" title="Sigmund Freud">Freud</a> và <a href="/wiki/William_James" title="William James">James</a>, và <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_m%C3%A1y_t%C3%ADnh" title="Khoa học máy tính">các nhà khoa học máy tính</a> như <a href="/wiki/Alan_Turing" title="Alan Turing">Turing đã</a> phát triển các lý thuyết có ảnh hưởng về bản chất của tâm trí. Khả năng của trí tuệ phi sinh học được khám phá trong lĩnh vực <a href="/wiki/Tr%C3%AD_tu%E1%BB%87_nh%C3%A2n_t%E1%BA%A1o" title="Trí tuệ nhân tạo">trí tuệ nhân tạo</a>, hoạt động chặt chẽ trong mối quan hệ với <a href="/wiki/%C4%90i%E1%BB%81u_khi%E1%BB%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Điều khiển học">điều khiển học</a> và <a href="/wiki/L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_th%C3%B4ng_tin" title="Lý thuyết thông tin">lý thuyết thông tin</a> để hiểu cách thức xử lý thông tin của máy phi sinh học có thể so sánh hoặc khác với hiện tượng tâm thần trong tâm trí con người.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Tâm trí cũng được miêu tả là <a href="/w/index.php?title=D%C3%B2ng_%C3%BD_th%E1%BB%A9c_(t%C3%A2m_l%C3%BD)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dòng ý thức (tâm lý) (trang không tồn tại)">dòng ý thức</a> nơi các ấn tượng giác quan và hiện tượng tinh thần liên tục thay đổi.<sup id="cite_ref-Karunamuni20172_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Karunamuni20172-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Aggregates2_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Aggregates2-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Từ_nguyên"><span id="T.E1.BB.AB_nguy.C3.AAn"></span>Từ nguyên</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Từ nguyên”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Từ nguyên"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Chữ "tâm" (心) có nghĩa là <a href="/wiki/Tim" title="Tim">tim</a>. Theo <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%AB_%C4%91i%E1%BB%83n_H%C3%A1n_Vi%E1%BB%87t_Thi%E1%BB%81u_Ch%E1%BB%ADu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Từ điển Hán Việt Thiều Chửu (trang không tồn tại)">Từ điển Hán Việt Thiều Chửu</a>, người đời xưa cho tim là vật để nghĩ ngợi, cho nên cái gì thuộc về tư tưởng đều gọi là tâm, ví dụ "tâm cảnh" (心境), "tâm địa" (心地), v.v. Ngành khoa học nghiên cứu về các hiện tượng của ý thức con người được gọi là <a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Tâm lý học">tâm lý học</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Định_nghĩa"><span id=".C4.90.E1.BB.8Bnh_ngh.C4.A9a"></span>Định nghĩa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Định nghĩa”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Định nghĩa"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Các thuộc tính tạo nên tâm trí được tranh luận. Một số nhà tâm lý học cho rằng chỉ có các chức năng trí tuệ "cao hơn" mới cấu thành tâm trí, đặc biệt là lý trí và <a href="/wiki/Tr%C3%AD_nh%E1%BB%9B" title="Trí nhớ">trí nhớ</a>.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Theo quan điểm này, cảm xúc - <a href="/wiki/T%C3%ACnh_y%C3%AAu" title="Tình yêu">yêu</a>, <a href="/wiki/Th%C3%B9_gh%C3%A9t" title="Thù ghét">ghét</a>, <a href="/wiki/S%E1%BB%A3" title="Sợ">sợ hãi</a> và <a href="/w/index.php?title=Vui_s%C6%B0%E1%BB%9Bng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vui sướng (trang không tồn tại)">niềm vui</a> - có bản chất <i>nguyên thủy</i> hoặc chủ quan hơn và nên được xem là khác với tâm trí như vậy. Những người khác cho rằng các trạng thái lý trí và tình cảm khác nhau không thể tách rời nhau, rằng chúng có cùng bản chất và nguồn gốc, và do đó nên được coi là một phần của nó như là tâm trí.   </p><p>Trong cách sử dụng phổ biến, <i>tâm trí</i> thường đồng nghĩa với <i>suy nghĩ</i>: cuộc trò chuyện riêng tư với chính chúng ta mà chúng ta tiếp tục "bên trong đầu".<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Do đó, chúng tôi "tạo nên tâm trí của chúng tôi", "thay đổi suy nghĩ của chúng tôi" hoặc là "của hai tâm trí" về một cái gì đó. Một trong những thuộc tính quan trọng của tâm trí theo nghĩa này là nó là một hình cầu riêng tư mà không ai ngoài chủ sở hữu có quyền truy cập. Không ai khác có thể "biết tâm trí của chúng tôi." Tâm trí chỉ có thể diễn giải những gì chúng ta giao tiếp một cách có ý thức hoặc vô thức.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lĩnh_vực_của_tâm_trí"><span id="L.C4.A9nh_v.E1.BB.B1c_c.E1.BB.A7a_t.C3.A2m_tr.C3.AD"></span>Lĩnh vực của tâm trí</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Lĩnh vực của tâm trí”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lĩnh vực của tâm trí"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nói rộng ra, các lĩnh vực của tâm trí là các chức năng khác nhau của tâm trí, hoặc những điều mà tâm trí có thể "làm". </p><p><a href="/wiki/T%C6%B0_duy" title="Tư duy">Suy nghĩ</a> là một hành động tinh thần cho phép con người hiểu được mọi thứ trên thế giới, và đại diện và giải thích chúng theo những cách có ý nghĩa, hoặc phù hợp với nhu cầu, chấp trước, mục tiêu, cam kết, kế hoạch, kết thúc, mong muốn của họ, v.v. Suy nghĩ liên quan đến sự trung gian <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83u_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Biểu tượng">mang tính biểu tượng</a> hoặc <a href="/wiki/K%C3%BD_hi%E1%BB%87u_h%E1%BB%8Dc" title="Ký hiệu học">bán động</a> của các <a href="/wiki/%C3%9D_t%C6%B0%E1%BB%9Fng" title="Ý tưởng">ý tưởng</a> hoặc dữ liệu, như khi chúng ta hình thành các <a href="/wiki/Kh%C3%A1i_ni%E1%BB%87m" title="Khái niệm">khái niệm</a>, tham gia vào <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3i_quy%E1%BA%BFt_v%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81" title="Giải quyết vấn đề">việc giải quyết vấn đề</a>, lý luận và đưa <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%B1a_ch%E1%BB%8Dn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lựa chọn (trang không tồn tại)">ra quyết định</a>. Các từ đề cập đến các khái niệm và quy trình tương tự bao gồm <a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%B1_c%C3%A2n_nh%E1%BA%AFc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sự cân nhắc (trang không tồn tại)">sự cân nhắc</a>, <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Nhận thức">nhận thức</a>, <a href="/wiki/%C3%9D_t%C6%B0%E1%BB%9Fng" title="Ý tưởng">ý tưởng</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%A0m_lu%E1%BA%ADn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đàm luận (trang không tồn tại)">diễn ngôn</a> và <a href="/wiki/T%C6%B0%E1%BB%9Fng_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Tưởng tượng">trí tưởng tượng</a>. </p><p>Suy nghĩ đôi khi được mô tả là một chức năng <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Nhận thức">nhận thức</a> "cao hơn" và phân tích các quá trình tư duy là một phần của <a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Tâm lý học nhận thức">tâm lý học nhận thức</a>. Nó cũng được kết nối sâu sắc với khả năng của chúng tôi để thực hiện và sử dụng <a href="/wiki/D%E1%BB%A5ng_c%E1%BB%A5" title="Dụng cụ">các công cụ</a>; để hiểu <a href="/wiki/Quan_h%E1%BB%87_nh%C3%A2n_qu%E1%BA%A3" title="Quan hệ nhân quả">nguyên nhân và kết quả</a>; để nhận ra các mẫu có ý nghĩa; để hiểu và <a href="/w/index.php?title=C%C3%B4ng_b%E1%BB%91_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Công bố thế giới (trang không tồn tại)">tiết lộ</a> bối cảnh độc đáo của kinh nghiệm hoặc hoạt động; và để đáp ứng với thế giới một cách có ý nghĩa. </p><p><a href="/wiki/Tr%C3%AD_nh%E1%BB%9B" title="Trí nhớ">Bộ nhớ</a> là khả năng lưu giữ, và sau đó nhớ lại kiến thức, thông tin hoặc kinh nghiệm. Mặc dù trí nhớ theo truyền thống là một chủ đề dai dẳng trong <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Triết học">triết học</a>, cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX cũng xem nghiên cứu về trí nhớ xuất hiện như một chủ đề tìm hiểu trong khuôn khổ của <a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Tâm lý học nhận thức">tâm lý học nhận thức</a>. Trong những thập kỷ gần đây, nó đã trở thành một trong những trụ cột của một ngành khoa học mới gọi là <a href="/w/index.php?title=Khoa_h%E1%BB%8Dc_th%E1%BA%A7n_kinh_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoa học thần kinh nhận thức (trang không tồn tại)">khoa học thần kinh nhận thức</a>, một sự kết nối giữa <a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Tâm lý học nhận thức">tâm lý học nhận thức</a> và <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_th%E1%BA%A7n_kinh" title="Khoa học thần kinh">khoa học thần kinh</a>. </p><p><a href="/wiki/T%C6%B0%E1%BB%9Fng_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Tưởng tượng">Trí tưởng tượng</a> là hoạt động tạo ra hoặc gợi lên những tình huống mới lạ, <a href="/wiki/H%C3%ACnh_%E1%BA%A3nh" title="Hình ảnh">hình ảnh</a>, ý tưởng hay khác <a href="/w/index.php?title=Qualia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qualia (trang không tồn tại)">qualia</a> trong tâm trí. Đó là một <i>hoạt động</i> <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_quan" title="Chủ quan">chủ quan</a> đặc trưng, chứ không phải là một kinh nghiệm trực tiếp hoặc thụ động. Thuật ngữ này về mặt kỹ thuật được sử dụng trong <a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Tâm lý học">tâm lý</a> cho quá trình phục hồi trong tâm trí <a href="/wiki/Tri_gi%C3%A1c" title="Tri giác">tắc</a> của các đối tượng trước đây được đưa ra trong nhận thức ý nghĩa. Do việc sử dụng thuật ngữ này mâu thuẫn với <a href="/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF" title="Ngôn ngữ">ngôn ngữ</a> thông thường, một số nhà tâm lý học đã thích mô tả quá trình này là hình ảnh hoặc nói về nó như là "sinh sản" trái ngược với trí tưởng tượng "sản xuất" hoặc "xây dựng". Những điều tưởng tượng được cho là nhìn thấy trong " <a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%AFt_c%E1%BB%A7a_t%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mắt của tâm trí (trang không tồn tại)">mắt của tâm trí</a> ". Trong số nhiều chức năng thực tế của trí tưởng tượng là khả năng dự đoán tương lai (hoặc lịch sử) có thể, để "nhìn" mọi thứ từ quan điểm của người khác và thay đổi cách cảm nhận một cái gì đó, bao gồm cả việc đưa ra quyết định phản ứng, hoặc ban hành, tưởng tượng. </p><p><a href="/wiki/%C3%9D_th%E1%BB%A9c" title="Ý thức">Ý thức</a> ở <a href="/wiki/L%E1%BB%9Bp_Th%C3%BA" title="Lớp Thú">động vật có vú</a> (bao gồm cả con người) là một khía cạnh của tâm trí thường được cho là bao gồm các phẩm chất như <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_quan" title="Chủ quan">tính chủ quan</a>, <a href="/wiki/T%C3%ACnh_c%E1%BA%A3m" title="Tình cảm">tình cảm</a> và khả năng <a href="/wiki/Tri_gi%C3%A1c" title="Tri giác">nhận thức</a> mối quan hệ giữa <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_s%E1%BA%AFc_c%C3%A1_nh%C3%A2n" title="Bản sắc cá nhân">bản thân</a> và <a href="/wiki/M%C3%B4i_sinh" title="Môi sinh">môi trường</a> của một người. Nó là một chủ đề của nhiều nghiên cứu về <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_tinh_th%E1%BA%A7n" title="Triết học tinh thần">triết học của tâm trí</a>, <a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Tâm lý học">tâm lý học</a>, <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_th%E1%BA%A7n_kinh" title="Khoa học thần kinh">khoa học thần kinh</a> và <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Khoa học nhận thức">khoa học nhận thức</a>. Một số triết gia phân chia <a href="/wiki/%C3%9D_th%E1%BB%A9c" title="Ý thức">ý thức</a> thành <a href="/wiki/%C3%9D_th%E1%BB%A9c" title="Ý thức">ý thức</a> <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87n_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Hiện tượng">hiện tượng</a>, đó là kinh nghiệm chủ quan và tiếp cận ý thức, trong đó đề cập đến sự sẵn có toàn cầu của thông tin cho các hệ thống xử lý trong não.<sup id="cite_ref-Bl_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bl-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ý thức hiện tượng có nhiều phẩm chất kinh nghiệm khác nhau, thường được gọi là <a href="/w/index.php?title=Qualia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qualia (trang không tồn tại)">Qualia</a>. Ý thức hiện tượng thường là ý thức <i>về</i> một cái gì đó hoặc <i>về</i> một cái gì đó, một tài sản được gọi là <a href="/w/index.php?title=%C3%9D_%C4%91%E1%BB%8Bnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ý định (trang không tồn tại)">chủ ý</a> trong triết học của tâm trí. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nội_dung_tinh_thần"><span id="N.E1.BB.99i_dung_tinh_th.E1.BA.A7n"></span>Nội dung tinh thần</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Nội dung tinh thần”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nội dung tinh thần"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nội dung tinh thần là những thứ được cho là "nằm trong" tâm trí, và có khả năng được hình thành và thao túng bởi các quá trình và lĩnh vực của tâm trí. Ví dụ bao gồm <a href="/wiki/T%C6%B0_duy" title="Tư duy">suy nghĩ</a>, <a href="/wiki/Kh%C3%A1i_ni%E1%BB%87m" title="Khái niệm">khái niệm</a>, <a href="/wiki/Tr%C3%AD_nh%E1%BB%9B" title="Trí nhớ">ký ức</a>, <a href="/wiki/C%E1%BA%A3m_x%C3%BAc" title="Cảm xúc">cảm xúc</a>, <a href="/wiki/Tri_gi%C3%A1c" title="Tri giác">nhận thức</a> và <a href="/w/index.php?title=%C3%9D_%C4%91%E1%BB%8Bnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ý định (trang không tồn tại)">ý định</a>. Các lý thuyết triết học về nội dung tinh thần bao gồm chủ nghĩa <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_n%E1%BB%99i_b%E1%BB%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa nội bộ (trang không tồn tại)">bên trong</a>, chủ nghĩa <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_%C4%91%E1%BB%91i_ngo%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa đối ngoại (trang không tồn tại)">bên ngoài</a>, chủ nghĩa <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87n_th%E1%BB%B1c_tr%E1%BB%B1c_ti%E1%BA%BFp_v%C3%A0_gi%C3%A1n_ti%E1%BA%BFp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiện thực trực tiếp và gián tiếp (trang không tồn tại)">đại diện</a> và <a href="/w/index.php?title=%C3%9D_%C4%91%E1%BB%8Bnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ý định (trang không tồn tại)">chủ ý</a>.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ghi_nhớ"><span id="Ghi_nh.E1.BB.9B"></span>Ghi nhớ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Ghi nhớ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ghi nhớ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Ghi_nh%E1%BB%9B" title="Ghi nhớ">Memetic</a> là một lý thuyết về nội dung tinh thần dựa trên sự tương đồng với <a href="/wiki/H%E1%BB%8Dc_thuy%E1%BA%BFt_Darwin" title="Học thuyết Darwin">sự tiến hóa của Darwin</a>, được bắt nguồn bởi <a href="/wiki/Richard_Dawkins" title="Richard Dawkins">Richard Dawkins</a> và <a href="/w/index.php?title=Douglas_Hofstadter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Douglas Hofstadter (trang không tồn tại)">Douglas Hofstadter</a> vào những năm 1980. Đó là một <a href="/w/index.php?title=M%C3%B4_h%C3%ACnh_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mô hình tiến hóa (trang không tồn tại)">mô hình tiến hóa</a> của <a href="/w/index.php?title=Chuy%E1%BB%83n_giao_th%C3%B4ng_tin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuyển giao thông tin (trang không tồn tại)">chuyển giao thông tin</a> văn hóa. Một <a href="/wiki/Meme" title="Meme">meme</a>, tương tự như <a href="/wiki/Gen" title="Gen">gen</a>, là một ý tưởng, niềm tin, mô hình hành vi (v.v.) "được lưu trữ" trong một hoặc nhiều tâm trí cá nhân và có thể tự tái tạo từ tâm trí sang tâm trí. Do đó, những gì sẽ được coi là một cá nhân có ảnh hưởng đến người khác để chấp nhận một niềm tin, được xem một cách ghi nhớ như một meme tái tạo chính nó. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_quan_đến_não"><span id="Li.C3.AAn_quan_.C4.91.E1.BA.BFn_n.C3.A3o"></span>Liên quan đến não</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Liên quan đến não”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên quan đến não"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ở động vật, <a href="/wiki/N%C3%A3o" title="Não">não</a> hay <i>encephalon</i> (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Hy_L%E1%BA%A1p" title="Tiếng Hy Lạp">tiếng Hy Lạp có nghĩa là</a> "trong đầu"), là trung tâm điều khiển của <a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BA%A7n_kinh_trung_%C6%B0%C6%A1ng" title="Hệ thần kinh trung ương">hệ thống thần kinh trung ương</a>, chịu trách nhiệm về <a href="/wiki/T%C6%B0_duy" title="Tư duy">suy nghĩ</a>. Ở hầu hết các loài động vật, não nằm trong đầu, được bảo vệ bởi <a href="/wiki/S%E1%BB%8D" title="Sọ">hộp sọ</a> và gần với bộ máy cảm giác chính của <a href="/wiki/Th%E1%BB%8B_gi%C3%A1c" title="Thị giác">thị giác</a>, <a href="/wiki/Th%C3%ADnh_gi%C3%A1c" title="Thính giác">thính giác</a>, <a href="/wiki/C%C3%A2n_b%E1%BA%B1ng" class="mw-disambig" title="Cân bằng">trạng thái cân bằng</a>, <a href="/wiki/V%E1%BB%8B" title="Vị">vị</a> <a href="/wiki/Kh%E1%BB%A9u_gi%C3%A1c" title="Khứu giác">giác</a> và <a href="/wiki/Kh%E1%BB%A9u_gi%C3%A1c" title="Khứu giác">khứu giác</a>. Trong khi tất cả các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_c%C3%B3_x%C6%B0%C6%A1ng_s%E1%BB%91ng" title="Động vật có xương sống">động vật</a> có <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_c%C3%B3_x%C6%B0%C6%A1ng_s%E1%BB%91ng" title="Động vật có xương sống">xương sống</a> đều có não, hầu hết các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_kh%C3%B4ng_x%C6%B0%C6%A1ng_s%E1%BB%91ng" title="Động vật không xương sống">động vật không xương sống</a> đều có bộ não tập trung hoặc bộ sưu tập các <a href="/wiki/H%E1%BA%A1ch_th%E1%BA%A7n_kinh" title="Hạch thần kinh">hạch</a> riêng lẻ. Những động vật nguyên thủy như <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_th%C3%A2n_l%E1%BB%97" title="Động vật thân lỗ">bọt biển hoàn</a> toàn không có não. Não có thể cực kỳ phức tạp. Ví dụ, bộ <a href="/wiki/N%C3%A3o_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Não người">não con người</a> chứa khoảng 86 tỷ <a href="/wiki/N%C6%A1ron" class="mw-redirect" title="Nơron">tế bào thần kinh</a>, mỗi <a href="/wiki/N%C6%A1ron" class="mw-redirect" title="Nơron">tế bào</a> được liên kết với tới 10.000 tế bào khác.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Hiểu mối quan hệ giữa bộ não và tâm trí - <a href="/wiki/V%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81_t%C3%A2m-v%E1%BA%ADt" title="Vấn đề tâm-vật">Vấn đề về thân-tâm</a> - là một trong những vấn đề trung tâm trong lịch sử <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Triết học">triết học</a>, một vấn đề thách thức cả về mặt triết học và khoa học.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Có ba trường phái tư tưởng triết học lớn liên quan đến câu trả lời: thuyết nhị nguyên, chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm. <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BB%8B_nguy%C3%AAn_th%C3%A2n-t%C3%A2m" class="mw-redirect" title="Thuyết nhị nguyên thân-tâm">Thuyết nhị nguyên</a> cho rằng tâm trí tồn tại độc lập với não;<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_duy_v%E1%BA%ADt" title="Chủ nghĩa duy vật">duy vật</a> cho rằng các hiện tượng tinh thần giống hệt với hiện tượng thần kinh;<sup id="cite_ref-DicPhil_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-DicPhil-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_duy_t%C3%A2m" title="Chủ nghĩa duy tâm">chủ nghĩa duy tâm</a> cho rằng chỉ có hiện tượng tinh thần tồn tại.<sup id="cite_ref-DicPhil_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-DicPhil-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trong hầu hết lịch sử, nhiều nhà triết học nhận thấy rằng nhận thức có thể được thực hiện bởi một chất vật lý như mô não (đó là tế bào thần kinh và khớp thần kinh).<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes">Descartes</a>, người đã suy nghĩ sâu rộng về các mối quan hệ tâm trí- bộ não, nhận thấy có thể giải thích các phản xạ và các hành vi đơn giản khác theo <a href="/w/index.php?title=M%C3%B4_t%E1%BA%A3_v%E1%BB%81_c%C6%A1_th%E1%BB%83_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mô tả về cơ thể con người (trang không tồn tại)">thuật ngữ cơ học</a>, mặc dù ông không tin rằng suy nghĩ phức tạp và ngôn ngữ nói riêng, có thể được giải thích chỉ bằng bộ não vật lý.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Các bằng chứng khoa học đơn giản nhất của một mối quan hệ chặt chẽ giữa bộ não vật lý <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_ch%E1%BA%A5t" title="Vật chất">vấn đề</a> và tâm là tác động thay đổi thể chất đến não có tác động đến tâm, chẳng hạn như với <a href="/wiki/Ch%E1%BA%A5n_th%C6%B0%C6%A1ng_s%E1%BB%8D_n%C3%A3o" title="Chấn thương sọ não">chấn thương sọ não</a> và <a href="/wiki/Thu%E1%BB%91c_t%C3%A2m_th%E1%BA%A7n" class="mw-redirect" title="Thuốc tâm thần">thuốc thần kinh</a> sử dụng.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Triết gia <a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_Patricia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhà thờ Patricia (trang không tồn tại)">Patricia Churchland</a> lưu ý rằng sự tương tác giữa tâm trí và ma túy này cho thấy mối liên hệ mật thiết giữa não bộ và tâm trí.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ngoài các câu hỏi triết học, mối quan hệ giữa tâm trí và não bộ bao gồm một số câu hỏi khoa học, bao gồm hiểu mối quan hệ giữa hoạt động tinh thần và hoạt động của não, các cơ chế chính xác mà thuốc ảnh hưởng đến <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Nhận thức">nhận thức</a> và <a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A7n_kinh_t%C6%B0%C6%A1ng_quan_c%E1%BB%A7a_%C3%BD_th%E1%BB%A9c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thần kinh tương quan của ý thức (trang không tồn tại)">tương quan thần kinh của ý thức</a>. </p><p>Các phương pháp lý thuyết để giải thích làm thế nào tâm trí xuất hiện từ não bao gồm <a href="/w/index.php?title=K%E1%BA%BFt_n%E1%BB%91i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kết nối (trang không tồn tại)">kết nối</a>, <a href="/wiki/T%C3%ADnh_to%C3%A1n" title="Tính toán">tính toán</a> và <a href="/w/index.php?title=N%C3%A3o_Bayes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Não Bayes (trang không tồn tại)">não Bayes</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử_tiến_hóa_của_tâm_trí_con_người"><span id="L.E1.BB.8Bch_s.E1.BB.AD_ti.E1.BA.BFn_h.C3.B3a_c.E1.BB.A7a_t.C3.A2m_tr.C3.AD_con_ng.C6.B0.E1.BB.9Di"></span>Lịch sử tiến hóa của tâm trí con người</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Lịch sử tiến hóa của tâm trí con người”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử tiến hóa của tâm trí con người"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sự <a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%B1_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_c%E1%BB%A7a_tr%C3%AD_tu%E1%BB%87_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sự phát triển của trí tuệ con người (trang không tồn tại)">phát triển của trí tuệ con người</a> đề cập đến một số lý thuyết nhằm mô tả cách thức <a href="/wiki/Tr%C3%AD_th%C3%B4ng_minh" title="Trí thông minh">trí tuệ</a> của con người <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" title="Tiến hóa">phát triển</a> liên quan đến sự tiến hóa của bộ <a href="/wiki/N%C3%A3o_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Não người">não con người</a> và <a href="/wiki/Ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF" title="Nguồn gốc ngôn ngữ">nguồn gốc của ngôn ngữ</a>.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Dòng thời gian <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_lo%C3%A0i_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Tiến hóa loài người">tiến hóa của loài người</a> kéo dài khoảng 7 triệu năm, từ sự phân tách của chi <i><a href="/wiki/Tinh_tinh" title="Tinh tinh">Tinh tinh</a></i> cho đến khi xuất hiện <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87n_%C4%91%E1%BA%A1i_h%C3%A0nh_vi" title="Hiện đại hành vi">hiện đại hành vi</a> vào 50.000 năm trước. Trong dòng thời gian này, 3 triệu năm đầu tiên liên quan đến <i><a href="/wiki/Sahelanthropus" title="Sahelanthropus">Sahelanthropus</a></i>, 2 triệu sau đây liên quan đến <i><a href="/wiki/Chi_V%C6%B0%E1%BB%A3n_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_ph%C6%B0%C6%A1ng_nam" title="Chi Vượn người phương nam">Australopithecus</a></i>, trong khi 2 triệu cuối cùng trải qua lịch sử của các loài <i><a href="/wiki/Chi_Ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Chi Người">Homo</a></i> thực tế (<a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_%C4%91%C3%A1_c%C5%A9" title="Thời đại đồ đá cũ">Paleolithic</a>). </p><p>Nhiều đặc điểm của trí thông minh của con người, chẳng hạn như <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng_c%E1%BA%A3m" title="Đồng cảm">sự đồng cảm</a>, <a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_v%E1%BB%81_t%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý thuyết về tâm trí (trang không tồn tại)">lý thuyết về tâm trí</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%83_tang" class="mw-redirect" title="Để tang">để tang</a>, <a href="/wiki/Nghi_th%E1%BB%A9c" title="Nghi thức">nghi lễ</a> và sử dụng các <a href="/w/index.php?title=Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_v%C6%B0%E1%BB%A3n_l%E1%BB%9Bn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngôn ngữ vượn lớn (trang không tồn tại)">biểu tượng</a> và <a href="/wiki/D%E1%BB%A5ng_c%E1%BB%A5" title="Dụng cụ">công cụ</a>, đã trở nên rõ ràng ở <a href="/wiki/H%E1%BB%8D_Ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Họ Người">loài vượn lớn</a> mặc dù ở độ tinh vi kém hơn con người. </p><p>Có một cuộc tranh luận giữa những người ủng hộ ý tưởng về sự xuất hiện đột ngột của trí thông minh, hay " <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87n_%C4%91%E1%BA%A1i_h%C3%A0nh_vi" title="Hiện đại hành vi">Bước nhảy vọt</a> " và những <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87n_%C4%91%E1%BA%A1i_h%C3%A0nh_vi" title="Hiện đại hành vi">giả thuyết</a> về việc trí thông minh tăng dần dần hoặc <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87n_%C4%91%E1%BA%A1i_h%C3%A0nh_vi" title="Hiện đại hành vi">liên tục</a>. </p><p>Các lý thuyết về sự tiến hóa của trí thông minh bao gồm: </p> <ul><li>Giả thuyết não xã hội của <a href="/w/index.php?title=Robin_Dunbar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robin Dunbar (trang không tồn tại)">Robin Dunbar</a> [26]</li> <li>Giả thuyết <a href="/wiki/Ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc_gi%E1%BB%9Bi_t%C3%ADnh" title="Chọn lọc giới tính">lựa chọn tình dục</a> của <a href="/w/index.php?title=Geoffrey_Miller_(nh%C3%A0_t%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geoffrey Miller (nhà tâm lý học) (trang không tồn tại)">Geoffrey Miller</a> liên quan đến <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%B1a_ch%E1%BB%8Dn_gi%E1%BB%9Bi_t%C3%ADnh_trong_s%E1%BB%B1_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_c%E1%BB%A7a_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lựa chọn giới tính trong sự tiến hóa của con người (trang không tồn tại)">lựa chọn tình dục trong quá trình tiến hóa của loài người</a> [27]</li> <li>Sự thống trị sinh thái - cạnh tranh xã hội (EDSC) [28] giải thích bởi Mark V. Flinn, David C. Geary và Carol V. Ward dựa chủ yếu vào công việc của <a href="/w/index.php?title=Richard_D._Alexander&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard D. Alexander (trang không tồn tại)">Richard D. Alexander</a>.</li> <li>Ý tưởng về trí thông minh như một tín hiệu của sức khỏe tốt và khả năng chống lại bệnh tật.</li> <li>Lý thuyết <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%B1a_ch%E1%BB%8Dn_nh%C3%B3m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lựa chọn nhóm (trang không tồn tại)">lựa chọn nhóm</a> cho rằng các đặc điểm sinh vật mang lại lợi ích cho một nhóm (thị tộc, bộ lạc hoặc dân số lớn hơn) có thể tiến hóa bất chấp những bất lợi cá nhân như những điều được trích dẫn ở trên.</li> <li>Ý tưởng rằng trí thông minh được kết nối với dinh dưỡng, và do đó với trạng thái. [29] Chỉ số IQ cao hơn có thể là một tín hiệu cho thấy một cá nhân đến từ và sống trong môi trường xã hội và thể chất nơi mức độ dinh dưỡng cao và ngược lại.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Triết_lý_của_tâm_trí"><span id="Tri.E1.BA.BFt_l.C3.BD_c.E1.BB.A7a_t.C3.A2m_tr.C3.AD"></span>Triết lý của tâm trí</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Triết lý của tâm trí”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Triết lý của tâm trí"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Triết học của tâm trí là nhánh của <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Triết học">triết học</a> nghiên cứu bản chất của tâm trí, <a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%B1_ki%E1%BB%87n_t%C3%A2m_th%E1%BA%A7n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sự kiện tâm thần (trang không tồn tại)">các sự kiện</a> <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Nhận thức">tinh thần</a>, <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Nhận thức">chức năng</a> <a href="/w/index.php?title=T%C3%A0i_s%E1%BA%A3n_tinh_th%E1%BA%A7n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tài sản tinh thần (trang không tồn tại)">tinh thần</a>, <a href="/w/index.php?title=T%C3%A0i_s%E1%BA%A3n_tinh_th%E1%BA%A7n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tài sản tinh thần (trang không tồn tại)">tính chất tinh thần</a>, <a href="/wiki/%C3%9D_th%E1%BB%A9c" title="Ý thức">ý thức</a> và mối quan hệ của chúng với cơ thể vật lý. <i><a href="/wiki/V%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81_t%C3%A2m-v%E1%BA%ADt" title="Vấn đề tâm-vật">Vấn đề thân-tâm</a></i>, tức là mối quan hệ của tâm trí với cơ thể, thường được xem là vấn đề trung tâm trong triết học của tâm trí, mặc dù có những vấn đề khác liên quan đến bản chất của tâm trí không liên quan đến cơ thể vật lý.<sup id="cite_ref-Kim1_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kim1-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Jose_Manuel_Rodriguez_Delgado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jose Manuel Rodriguez Delgado (trang không tồn tại)">Jose Manuel Rodriguez Delgado</a> viết, "Trong cách sử dụng phổ biến hiện nay, linh hồn và tâm trí không được phân biệt rõ ràng và một số người, ít nhiều có ý thức, vẫn cảm thấy rằng linh hồn, và có lẽ là tâm trí, có thể xâm nhập hoặc rời khỏi cơ thể như những thực thể độc lập." </p><p><i><a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BB%8B_nguy%C3%AAn_th%C3%A2n-t%C3%A2m" class="mw-redirect" title="Thuyết nhị nguyên thân-tâm">Thuyết nhị nguyên thân-tâm</a></i> và <i><a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BA%A5t_nguy%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Thuyết nhất nguyên">thuyết nhất nguyên</a></i> là hai trường phái tư tưởng lớn cố gắng giải quyết vấn đề cơ thể tâm trí. Thuyết nhị nguyên là vị trí mà tâm trí và cơ thể theo một cách nào đó tách biệt với nhau. Nó có thể được truy nguyên từ <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Plato</a>,<sup id="cite_ref-Plato_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-Plato-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">Aristotle</a> <sup id="cite_ref-Rob_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-Rob-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và các trường <a href="/w/index.php?title=Nyaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nyaya (trang không tồn tại)">phái Nyaya</a>, <a href="/w/index.php?title=Samkhya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samkhya (trang không tồn tại)">Samkhya</a> và <a href="/wiki/Yoga" title="Yoga">Yoga</a> của <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_gi%C3%A1o" title="Triết học Ấn Độ giáo">Triết học Ấn Độ giáo</a>,<sup id="cite_ref-Sa_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sa-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> nhưng nó được <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes">René Descartes</a> xây dựng chính xác nhất vào thế kỷ 17.<sup id="cite_ref-De_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-De-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Những người theo <i>thuyết nhị nguyên thân-tâm</i> cho rằng tâm trí là một vật chất tồn tại độc lập, trong khi những người theo <i><a href="/w/index.php?title=Thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BB%8B_nguy%C3%AAn_thu%E1%BB%99c_t%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuyết nhị nguyên thuộc tính (trang không tồn tại)">thuyết nhị nguyên thuộc tính</a></i> duy trì rằng tâm trí là một nhóm các thuộc tính độc lập <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_m%E1%BB%9Bi_n%E1%BB%95i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa mới nổi (trang không tồn tại)">xuất hiện</a> và không thể bị hạ mức xuống ngang với não, nhưng nó không phải là một chất riêng biệt.<sup id="cite_ref-Du_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-Du-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nhà triết học thế kỷ 20 Martin Heidegger cho rằng kinh nghiệm và hoạt động chủ quan (tức là "tâm trí") không thể được hiểu theo nghĩa "các chất" của <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes">Cartesian</a> mang "tính chất" (cho dù chính tâm trí được coi là khác biệt, loại chất riêng biệt hay không). Điều này là do bản chất của kinh nghiệm chủ quan, <i>định tính</i> là không thống nhất về - hoặc không phù hợp về mặt ngữ nghĩa với khái niệm   - các chất có mà chứa các thuộc tính. Đây là một lập luận cơ bản về <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_th%E1%BB%83_lu%E1%BA%ADn" title="Bản thể luận">bản thể học</a>.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nhà triết học <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Khoa học nhận thức">về khoa học nhận thức</a> <a href="/w/index.php?title=Daniel_Dennett&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daniel Dennett (trang không tồn tại)">Daniel Dennett</a>, chẳng hạn, lập luận rằng không có thứ gọi là trung tâm tường thuật gọi là "tâm trí", mà thay vào đó chỉ đơn giản là một tập hợp các đầu vào và đầu ra cảm giác: các loại "phần mềm" khác nhau chạy song song.<sup id="cite_ref-Dennett1991_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dennett1991-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nhà tâm lý học <a href="/wiki/B._F._Skinner" title="B. F. Skinner">BF Skinner</a> cho rằng tâm trí là một tiểu thuyết giải thích giúp chuyển sự chú ý khỏi các nguyên nhân môi trường của hành vi;<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ông coi tâm trí là một "hộp đen" và nghĩ rằng các quá trình tinh thần có thể được hình thành tốt hơn như là các hình thức của hành vi lời nói ngấm ngầm.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Triết gia <a href="/wiki/David_Chalmers" title="David Chalmers">David Chalmers</a> đã lập luận rằng cách tiếp cận của người thứ ba để khám phá tâm trí và ý thức là không hiệu quả, chẳng hạn như nhìn vào bộ não của người khác hoặc quan sát hành vi của con người, nhưng cách tiếp cận của người thứ nhất là cần thiết. Một quan điểm người đầu tiên như vậy chỉ ra rằng tâm trí phải được khái niệm hóa như một cái gì đó khác biệt với bộ não. </p><p>Tâm trí cũng đã được mô tả như là biểu hiện từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác, từng khoảnh khắc suy nghĩ tại một thời điểm như một dòng chảy nhanh, trong đó ấn tượng giác quan và hiện tượng tinh thần liên tục thay đổi.<sup id="cite_ref-Karunamuni20172_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-Karunamuni20172-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Aggregates2_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-Aggregates2-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Quan_điểm_của_tâm_trí_/_cơ_thể"><span id="Quan_.C4.91i.E1.BB.83m_c.E1.BB.A7a_t.C3.A2m_tr.C3.AD_.2F_c.C6.A1_th.E1.BB.83"></span>Quan điểm của tâm trí / cơ thể</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Quan điểm của tâm trí / cơ thể”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Quan điểm của tâm trí / cơ thể"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>Thuyết nhất nguyên</i> là quan điểm mà tâm trí và cơ thể không phải là các loại thực thể khác biệt <a href="/wiki/Sinh_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh lý học">về mặt sinh lý</a> và bản thể. Quan điểm này lần đầu tiên được ủng hộ trong <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_ph%C6%B0%C6%A1ng_T%C3%A2y" title="Triết học phương Tây">triết học phương Tây</a> bởi <a href="/wiki/Parmenides" title="Parmenides">Parmenides</a> trong Thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên và sau đó được tán thành bởi nhà <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_duy_l%C3%BD" title="Chủ nghĩa duy lý">duy lý</a> thế kỷ 17 <a href="/wiki/Baruch_Spinoza" title="Baruch Spinoza">Baruch Spinoza</a>.<sup id="cite_ref-Spin_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-Spin-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Theo <a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_hai_kh%C3%ADa_c%E1%BA%A1nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý thuyết hai khía cạnh (trang không tồn tại)">lý thuyết</a> hai khía cạnh của Spinoza, tâm trí và cơ thể là hai khía cạnh của một thực tại tiềm ẩn mà ông mô tả khác nhau là "Thiên nhiên" hoặc "Thiên Chúa". </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_th%E1%BB%B1c_h%E1%BB%AFu" title="Thuyết thực hữu">Thuyết thực hữu</a></i> lập luận rằng chỉ có các thực thể được lý thuyết bởi lý thuyết vật lý tồn tại, và rằng cuối cùng tâm trí sẽ được giải thích theo các thực thể này khi lý thuyết vật lý tiếp tục phát triển.</li> <li><i><a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_duy_t%C3%A2m" title="Chủ nghĩa duy tâm">Thuyết duy tâm</a></i> lập luận rằng tâm trí là tất cả những gì tồn tại và thế giới bên ngoài là chính tinh thần, hoặc một ảo ảnh do tâm trí tạo ra.</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BA%A5t_nguy%C3%AAn_trung_l%E1%BA%ADp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuyết nhất nguyên trung lập (trang không tồn tại)">Những người theo chủ nghĩa trung lập</a></i> tuân thủ lập trường nhận thức sự vật trên thế giới có thể được coi là thể chất hoặc tinh thần tùy thuộc vào việc người ta quan tâm đến mối quan hệ của họ với những thứ khác trên thế giới hay mối quan hệ của họ với người nhận thức. Ví dụ, một đốm đỏ trên tường là vật lý phụ thuộc vào tường và sắc tố của nó được tạo ra, nhưng nó là tinh thần cho đến khi màu đỏ cảm nhận của nó phụ thuộc vào hoạt động của hệ thống thị giác. Không giống như lý thuyết hai khía cạnh, chủ nghĩa trung tính không đặt ra một chất cơ bản hơn trong đó tâm trí và cơ thể là các khía cạnh.</li></ul> <p>Các thuyết nhất nguyên phổ biến nhất trong thế kỷ 20 và 21 đều là những biến thể của thuyết thực hữu; những vị trí này bao gồm chủ nghĩa <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_h%C3%A0nh_vi" title="Chủ nghĩa hành vi">hành vi</a>, <a href="/w/index.php?title=Ki%E1%BB%83u_v%E1%BA%ADt_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kiểu vật lý (trang không tồn tại)">lý thuyết nhận dạng loại</a>, <a href="/w/index.php?title=Monism_d%E1%BB%8B_th%C6%B0%E1%BB%9Dng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Monism dị thường (trang không tồn tại)">chủ nghĩa nhất nguyên dị thường</a> và <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9c_n%C4%83ng" title="Thuyết chức năng">chủ nghĩa chức năng</a>.<sup id="cite_ref-Kim_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kim-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/L%C3%BD_t%C3%ADnh" title="Lý tính">Lý tính</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%B4_th%E1%BB%A9c" title="Vô thức">Vô thức</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C3%AD_tu%E1%BB%87_nh%C3%A2n_t%E1%BA%A1o" title="Trí tuệ nhân tạo">Trí tuệ nhân tạo</a></li> <li><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Khoa học nhận thức">Khoa học nhận thức</a></li> <li><a href="/wiki/L%C6%B0%C6%A1ng_t%C3%A2m" title="Lương tâm">Lương tâm</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81_t%C3%A2m-v%E1%BA%ADt" title="Vấn đề tâm-vật">Vấn đề tâm-vật</a></li> <li><a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_tinh_th%E1%BA%A7n" title="Triết học tinh thần">Triết học tinh thần</a></li> <li><a href="/wiki/Ng%C5%A9_u%E1%BA%A9n" title="Ngũ uẩn">Ngũ uẩn</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text">Oliver Elbs, <i>Neuro-Esthetics: Mapological foundations and applications (Map 2003)</i>, (Munich 2005)</span> </li> <li id="cite_note-Descartes1641-2"><b><a href="#cite_ref-Descartes1641_2-0">^</a></b> <span class="reference-text">Descartes, R. (1641) <i>Meditations on First Philosophy</i>, in <i>The Philosophical Writings of René Descartes</i>, trans. by J. Cottingham, R. Stoothoff and D. Murdoch, Cambridge: Cambridge University Press, 1984, vol. 2, pp. 1–62.</span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFMccarthy2018" class="citation book cs1">Mccarthy, Gabby (ngày 9 tháng 10 năm 2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=AeTEDwAAQBAJ&pg=PA163&lpg=PA163&dq=It+holds+the+power+of+imagination,+recognition,+and+appreciation,+and+is+responsible+for+processing+feelings+and+emotions,+resulting+in+attitudes+and+actions.#v=onepage"><i>Introduction to Metaphysics</i></a> (bằng tiếng Anh). Scientific e-Resources. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-83947-365-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-83947-365-4"><bdi>978-1-83947-365-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Introduction+to+Metaphysics&rft.pub=Scientific+e-Resources&rft.date=2018-10-09&rft.isbn=978-1-83947-365-4&rft.aulast=Mccarthy&rft.aufirst=Gabby&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DAeTEDwAAQBAJ%26pg%3DPA163%26lpg%3DPA163%26dq%3DIt%2Bholds%2Bthe%2Bpower%2Bof%2Bimagination%2C%2Brecognition%2C%2Band%2Bappreciation%2C%2Band%2Bis%2Bresponsible%2Bfor%2Bprocessing%2Bfeelings%2Band%2Bemotions%2C%2Bresulting%2Bin%2Battitudes%2Band%2Bactions.%23v%3Donepage&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:0-4">^ <a href="#cite_ref-:0_4-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_4-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFClark2014" class="citation book cs1">Clark, Andy (2014). <i>Mindware</i>. 198 Madison Avenue, New York, 10016: Oxford University Press. tr. 14, 254–256. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-19-982815-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-19-982815-9"><bdi>978-0-19-982815-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mindware&rft.place=198+Madison+Avenue%2C+New+York%2C+10016&rft.pages=14%2C+254-256&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2014&rft.isbn=978-0-19-982815-9&rft.aulast=Clark&rft.aufirst=Andy&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: địa điểm (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_%C4%91%E1%BB%8Ba_%C4%91i%E1%BB%83m" title="Thể loại:Quản lý CS1: địa điểm">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text">Smart, J.J.C., "The Mind/Brain Identity Theory", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2011 Edition), Edward N. Zalta (ed.),</span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://searchcio.techtarget.com/definition/mind-brain-identity-theory">“What is mind-brain identity theory? - Definition from WhatIs.com”</a>. <i>SearchCIO</i> (bằng tiếng Anh)<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 26 tháng 5 năm 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=SearchCIO&rft.atitle=What+is+mind-brain+identity+theory%3F+-+Definition+from+WhatIs.com&rft_id=https%3A%2F%2Fsearchcio.techtarget.com%2Fdefinition%2Fmind-brain-identity-theory&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://leiterreports.typepad.com/blog/2016/01/20-most-important-philosophers-of-mind-since-wwii.html">“20 "Most Important" Philosophers of Mind since WWII”</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=20+%22Most+Important%22+Philosophers+of+Mind+since+WWII&rft_id=http%3A%2F%2Fleiterreports.typepad.com%2Fblog%2F2016%2F01%2F20-most-important-philosophers-of-mind-since-wwii.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKlopf1975" class="citation journal cs1">Klopf, Harry (tháng 6 năm 1975). “A comparison of natural and artificial intelligence”. <i>ACM SIGART Bulletin</i> (52): 11–13. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1145%2F1045236.1045237">10.1145/1045236.1045237</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=ACM+SIGART+Bulletin&rft.atitle=A+comparison+of+natural+and+artificial+intelligence&rft.issue=52&rft.pages=11-13&rft.date=1975-06&rft_id=info%3Adoi%2F10.1145%2F1045236.1045237&rft.aulast=Klopf&rft.aufirst=Harry&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Karunamuni20172-9">^ <a href="#cite_ref-Karunamuni20172_9-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Karunamuni20172_9-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKarunamuniWeerasekera2017" class="citation journal cs1">Karunamuni N, Weerasekera R (tháng 6 năm 2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mindrxiv.org/mfs63/">“Theoretical Foundations to Guide Mindfulness Meditation: A Path to Wisdom”</a>. <i>Current Psychology</i> (Submitted manuscript). <b>38</b> (3): 627–646. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs12144-017-9631-7">10.1007/s12144-017-9631-7</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Current+Psychology&rft.atitle=Theoretical+Foundations+to+Guide+Mindfulness+Meditation%3A+A+Path+to+Wisdom&rft.volume=38&rft.issue=3&rft.pages=627-646&rft.date=2017-06&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs12144-017-9631-7&rft.aulast=Karunamuni&rft.aufirst=N&rft.au=Weerasekera%2C+R&rft_id=http%3A%2F%2Fmindrxiv.org%2Fmfs63%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Aggregates2-10">^ <a href="#cite_ref-Aggregates2_10-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Aggregates2_10-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKarunamuni_N.D.2015" class="citation journal cs1">Karunamuni N.D. (tháng 5 năm 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1177%2F2158244015583860">“The Five-Aggregate Model of the Mind”</a>. <i>SAGE Open</i>. <b>5</b> (2): 215824401558386. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Truy cập mở"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1177%2F2158244015583860">10.1177/2158244015583860</a></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=SAGE+Open&rft.atitle=The+Five-Aggregate+Model+of+the+Mind&rft.volume=5&rft.issue=2&rft.pages=215824401558386&rft.date=2015-05&rft_id=info%3Adoi%2F10.1177%2F2158244015583860&rft.au=Karunamuni+N.D.&rft_id=%2F%2Fdoi.org%2F10.1177%252F2158244015583860&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBaşar2010" class="citation book cs1">Başar, Erol (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=NAbMHo-ux58C&pg=PA5&lpg=PA5&dq=Some+psychologists+argue+that+only+the+%22higher%22+intellectual+functions+constitute+mind,+particularly+reason+and+memory#v=onepage"><i>Brain body mind oscillations in scope of uncertainty principle</i></a>. New York: Springer. tr. 5. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1441961365" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1441961365"><bdi>978-1441961365</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Brain+body+mind+oscillations+in+scope+of+uncertainty+principle&rft.place=New+York&rft.pages=5&rft.pub=Springer&rft.date=2010&rft.isbn=978-1441961365&rft.aulast=Ba%C5%9Far&rft.aufirst=Erol&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DNAbMHo-ux58C%26pg%3DPA5%26lpg%3DPA5%26dq%3DSome%2Bpsychologists%2Bargue%2Bthat%2Bonly%2Bthe%2B%2522higher%2522%2Bintellectual%2Bfunctions%2Bconstitute%2Bmind%2C%2Bparticularly%2Breason%2Band%2Bmemory%23v%3Donepage&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFIsraelNorth2010" class="citation book cs1">Israel, Richard; North, Vanda (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=VCP63CWtVqIC&pg=PA12&dq=mind+is+frequently+synonymous+with+thought:#v=onepage"><i>Mind Chi Re-wire Your Brain in 8 Minutes a Day; Strategies for Success in Business and Life</i></a>. Chichester: John Wiley & Sons. tr. 12. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1907321375" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1907321375"><bdi>978-1907321375</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 18 tháng 4 năm 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mind+Chi+Re-wire+Your+Brain+in+8+Minutes+a+Day%3B+Strategies+for+Success+in+Business+and+Life&rft.place=Chichester&rft.pages=12&rft.pub=John+Wiley+%26+Sons&rft.date=2010&rft.isbn=978-1907321375&rft.aulast=Israel&rft.aufirst=Richard&rft.au=North%2C+Vanda&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DVCP63CWtVqIC%26pg%3DPA12%26dq%3Dmind%2Bis%2Bfrequently%2Bsynonymous%2Bwith%2Bthought%3A%23v%3Donepage&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMasters2014" class="citation web cs1">Masters, Frances (29 tháng 8 năm 2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thefusionmodel.com/harness-amazingly-creative-mind/">“Harness your Amazingly Creative Mind”</a>. <i>www.thefusionmodel.com</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 18 tháng 4 năm 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.thefusionmodel.com&rft.atitle=Harness+your+Amazingly+Creative+Mind&rft.date=2014-08-29&rft.aulast=Masters&rft.aufirst=Frances&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.thefusionmodel.com%2Fharness-amazingly-creative-mind%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Bl-14"><b><a href="#cite_ref-Bl_14-0">^</a></b> <span class="reference-text">Ned Block: "On a Confusion about a Function of Consciousness" in: <i>The Behavioral and Brain Sciences</i>, 1995.</span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation encyclopaedia cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/entries/content-narrow/">“Narrow Mental Content”</a>. <i>Stanford Encyclopedia of Philosophy</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 7 tháng 9 năm 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Narrow+Mental+Content&rft.btitle=Stanford+Encyclopedia+of+Philosophy&rft_id=http%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fcontent-narrow%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWhishaw2010" class="citation book cs1">Whishaw, Bryan Kolb, Ian Q. (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=zIBEEP2b1MIC"><i>An Introduction to Brain and Behavior</i></a> (ấn bản thứ 3). New York: Worth Publishers. tr. 72. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-7167-7691-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-7167-7691-8"><bdi>978-0-7167-7691-8</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 5 năm 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=An+Introduction+to+Brain+and+Behavior&rft.place=New+York&rft.pages=72&rft.edition=3rd&rft.pub=Worth+Publishers&rft.date=2010&rft.isbn=978-0-7167-7691-8&rft.aulast=Whishaw&rft.aufirst=Bryan+Kolb%2C+Ian+Q.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DzIBEEP2b1MIC&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSherwood2011" class="citation book cs1">Sherwood, Lauralee (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=jl4rLDuewo4C"><i>Fundamentals of Human Physiology</i></a> (ấn bản thứ 4). Belmont, CA: Brooks/Cole Cengage Learning. tr. 91. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-8400-6225-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-8400-6225-3"><bdi>978-0-8400-6225-3</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 5 năm 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fundamentals+of+Human+Physiology&rft.place=Belmont%2C+CA&rft.pages=91&rft.edition=4th&rft.pub=Brooks%2FCole+Cengage+Learning&rft.date=2011&rft.isbn=978-0-8400-6225-3&rft.aulast=Sherwood&rft.aufirst=Lauralee&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Djl4rLDuewo4C&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text">Patricia Smith Churchland, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=hAeFMFW3rDUC"><i>Neurophilosophy: toward a unified science of the mind-brain</i></a>, MIT Press, 1989</span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text">Hart, W.D. (1997): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=GFtVBGAn5-YC&pg=PA265&dq=dualism+%22The+mind-body+problem+is+the+question+how+the+mind+is+attached+to+the+body%22&hl=en&ei=VKuFTtvlNYSN4gTVrf20Dw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCwQ6AEwAA#v=onepage&q=dualism%20%22The%20mind-body%20problem%20is%20the%20question%20how%20the%20mind%20is%20attached%20to%20the%20body%22&f=false">‘Dualism’, pp. 265–267</a> in S. Guttenplan (ed.), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=GFtVBGAn5-YC"><i>A Companion to the Philosophy of Mind</i></a>, Blackwell</span> </li> <li id="cite_note-DicPhil-20">^ <a href="#cite_ref-DicPhil_20-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-DicPhil_20-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">A.R. Lacey, <i>A Dictionary of Philosophy</i>, 1996</span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Mind&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mind (trang không tồn tại)"><i>Neurophilosophy</i></a>, Ch. 6</span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Mind&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mind (trang không tồn tại)">Descartes, <i>Description of the human body</i></a></span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Mind&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mind (trang không tồn tại)">Boake and Diller, 2005</a></span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Mind&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mind (trang không tồn tại)"><i>Neurophilosophy</i></a>, Ch. 8</span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHarnad,_S.R.,_Steklis,_H.D.,_&_Lancaster,_J.E.1976" class="citation journal cs1">Harnad, S.R., Steklis, H.D., & Lancaster, J.E. (1976). “Origins and evolution of language and speech”. <i>Annals of the New York Academy of Sciences</i>. <b>280</b> (1): 1–2. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1976NYASA.280....1H">1976NYASA.280....1H</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fj.1749-6632.1976.tb25462.x">10.1111/j.1749-6632.1976.tb25462.x</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Annals+of+the+New+York+Academy+of+Sciences&rft.atitle=Origins+and+evolution+of+language+and+speech&rft.volume=280&rft.issue=1&rft.pages=1-2&rft.date=1976&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1749-6632.1976.tb25462.x&rft_id=info%3Abibcode%2F1976NYASA.280....1H&rft.au=Harnad%2C+S.R.%2C+Steklis%2C+H.D.%2C+%26+Lancaster%2C+J.E.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Kim1-26"><b><a href="#cite_ref-Kim1_26-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKim1995" class="citation book cs1">Kim, J. (1995). Honderich, Ted (biên tập). <span class="cs1-lock-registration" title="Yêu cầu đăng ký miễn phí"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/oxfordcompaniont00hond"><i>Problems in the Philosophy of Mind. Oxford Companion to Philosophy</i></a></span>. Oxford: <a href="/wiki/Oxford_University_Press" class="mw-redirect" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Problems+in+the+Philosophy+of+Mind.+Oxford+Companion+to+Philosophy&rft.place=Oxford&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=1995&rft.aulast=Kim&rft.aufirst=J.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Foxfordcompaniont00hond&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Plato-27"><b><a href="#cite_ref-Plato_27-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPlato1995" class="citation book cs1">Plato (1995). E.A. Duke; W.F. Hicken; W.S.M. Nicoll; D.B. Robinson; J.C.G. Strachan (biên tập). <i>Phaedo</i>. Clarendon Press.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Phaedo&rft.pub=Clarendon+Press&rft.date=1995&rft.au=Plato&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Rob-28"><b><a href="#cite_ref-Rob_28-0">^</a></b> <span class="reference-text">Robinson, H. (1983): ‘Aristotelian dualism’, Oxford Studies in Ancient Philosophy 1, 123–44.</span> </li> <li id="cite_note-29"><b><a href="#cite_ref-29">^</a></b> <span class="reference-text">Nussbaum, M.C. (1984): ‘Aristotelian dualism’, Oxford Studies in Ancient Philosophy, 2, 197–207.</span> </li> <li id="cite_note-30"><b><a href="#cite_ref-30">^</a></b> <span class="reference-text">Nussbaum, M.C. and Rorty, A.O. (1992): Essays on Aristotle's De Anima, Clarendon Press, Oxford.</span> </li> <li id="cite_note-Sa-31"><b><a href="#cite_ref-Sa_31-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSri_Swami_Sivananda" class="citation web cs1">Sri Swami Sivananda. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060515215340/http://www.experiencefestival.com/a/Sankhya/id/23117">“Sankhya:Hindu philosophy: The Sankhya”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.experiencefestival.com/a/Sankhya/id/23117">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 15 tháng 5 năm 2006.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Sankhya%3AHindu+philosophy%3A+The+Sankhya&rft.au=Sri+Swami+Sivananda&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.experiencefestival.com%2Fa%2FSankhya%2Fid%2F23117&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-De-32"><b><a href="#cite_ref-De_32-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDescartes,_René1998" class="citation book cs1">Descartes, René (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/discourseonmetho00desc"><i>Discourse on Method and Meditations on First Philosophy</i></a>. Hacket Publishing Company. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-87220-421-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-87220-421-8"><bdi>978-0-87220-421-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Discourse+on+Method+and+Meditations+on+First+Philosophy&rft.pub=Hacket+Publishing+Company&rft.date=1998&rft.isbn=978-0-87220-421-8&rft.au=Descartes%2C+Ren%C3%A9&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fdiscourseonmetho00desc&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Du-33"><b><a href="#cite_ref-Du_33-0">^</a></b> <span class="reference-text">Hart, W.D. (1996) "Dualism", in Samuel Guttenplan (org) <i>A Companion to the Philosophy of Mind</i>, Blackwell, Oxford, 265–267.</span> </li> <li id="cite_note-34"><b><a href="#cite_ref-34">^</a></b> <span class="reference-text">Hubert Dreyfus, "Critique of Descartes I" (recorded lecture), University of California at Berkeley, ngày 18 tháng 9 năm 2007.</span> </li> <li id="cite_note-Dennett1991-35"><b><a href="#cite_ref-Dennett1991_35-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDennett,_Daniel1991" class="citation book cs1">Dennett, Daniel (1991). <a href="/w/index.php?title=Consciousness_Explained&action=edit&redlink=1" class="new" title="Consciousness Explained (trang không tồn tại)"><i>Consciousness Explained</i></a>. Boston, Massachusetts: Little Brown. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-316-18065-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-316-18065-8"><bdi>978-0-316-18065-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Consciousness+Explained&rft.place=Boston%2C+Massachusetts&rft.pub=Little+Brown&rft.date=1991&rft.isbn=978-0-316-18065-8&rft.au=Dennett%2C+Daniel&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AT%C3%A2m+tr%C3%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><b><a href="#cite_ref-36">^</a></b> <span class="reference-text">Skinner, B.F. About Behaviorism 1974, pp. 74–75</span> </li> <li id="cite_note-37"><b><a href="#cite_ref-37">^</a></b> <span class="reference-text">Skinner, B.F. <i>About Behaviorism</i>, Chapter 7: Thinking</span> </li> <li id="cite_note-38"><b><a href="#cite_ref-38">^</a></b> <span class="reference-text">A thesis against which <a href="/wiki/Noam_Chomsky#Contributions_to_psychology" title="Noam Chomsky">Noam Chomsky</a> advanced a considerable polemic.</span> </li> <li id="cite_note-Spin-39"><b><a href="#cite_ref-Spin_39-0">^</a></b> <span class="reference-text">Spinoza, Baruch (1670) <i>Tractatus Theologico-Politicus</i> (A Theologico-Political Treatise).</span> </li> <li id="cite_note-Kim-40"><b><a href="#cite_ref-Kim_40-0">^</a></b> <span class="reference-text">Kim, J., "Mind-Body Problem", <i>Oxford Companion to Philosophy</i>. Ted Honderich (ed.). Oxford:Oxford University Press. 1995.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="metadata notheme plainlinks mbox-small" style="padding:0.25em 0.5em 0.5em 0.75em;border:1px solid #aaa;background:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td colspan="2" style="padding-bottom:0.75em;border-bottom:1px solid #aaa;text-align:center;"><div style="clear:both;">Tìm hiểu thêm về<br /><b>Tâm trí</b><br />tại <a href="/wiki/Wikipedia:D%E1%BB%B1_%C3%A1n_li%C3%AAn_quan" title="Wikipedia:Dự án liên quan">các dự án liên quan</a></div> </td></tr> <tr> <td style="padding-top:0.75em;"><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Tìm kiếm Wiktionary"><img alt="Tìm kiếm Wiktionary" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/25px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/38px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/50px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a></span> </td> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/T%C3%A2m_tr%C3%AD" class="extiw" title="wikt:Đặc biệt:Tìm kiếm/Tâm trí">Từ điển</a> từ Wiktionary </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Tìm kiếm Commons"><img alt="Tìm kiếm Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/28px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/37px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/T%C3%A2m_tr%C3%AD" class="extiw" title="c:Special:Search/Tâm trí">Tập tin phương tiện</a> từ Commons </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Tìm kiếm Wikinews"><img alt="Tìm kiếm Wikinews" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/25px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/38px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/50px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/T%C3%A2m_tr%C3%AD" class="extiw" title="n:Special:Search/Tâm trí">Tin tức</a> từ Wikinews </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Tìm kiếm Wikiquote"><img alt="Tìm kiếm Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/21px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/32px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/42px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/T%C3%A2m_tr%C3%AD" class="extiw" title="q:Đặc biệt:Tìm kiếm/Tâm trí">Danh ngôn</a> từ Wikiquote </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Tìm kiếm Wikisource"><img alt="Tìm kiếm Wikisource" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/36px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/48px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/T%C3%A2m_tr%C3%AD" class="extiw" title="s:Đặc biệt:Tìm kiếm/Tâm trí">Văn kiện</a> từ Wikisource </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Tìm kiếm Wikibooks"><img alt="Tìm kiếm Wikibooks" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/25px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/38px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/50px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/T%C3%A2m_tr%C3%AD" class="extiw" title="b:Đặc biệt:Tìm kiếm/Tâm trí">Tủ sách giáo khoa</a> từ Wikibooks </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Tìm kiếm Wikiversity"><img alt="Tìm kiếm Wikiversity" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/25px-Wikiversity-logo-en.svg.png" decoding="async" width="25" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/38px-Wikiversity-logo-en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/50px-Wikiversity-logo-en.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="900" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/T%C3%A2m_tr%C3%AD" class="extiw" title="v:Special:Search/Tâm trí">Tài nguyên học tập</a> từ Wikiversity </td></tr> </tbody></table> <p>Tiếng Anh: </p> <ul><li>"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nationalgeographic.com/ngm/0503/feature1">The Mind is What the Brain Does</a>" - National Geographic article.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Charlie_Dunbar_Broad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charlie Dunbar Broad (trang không tồn tại)">C.D. Broad</a>, <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ditext.com/broad/mpn/mpn.html">The Mind and Its Place in Nature</a></i>, 1925.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.accesstoinsight.org/lib/authors/mendis/wheel322.html">Abhidhamma: Buddhist Perspective of the Mind and the Mental Functions</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thymos.com">Thymos - Piero Scaruffi's Studies on Consciousness, Cognition and Life</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aboutreincarnation.org/mind.php">Buddhist View of the Mind</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/news/mind_brain/">Current Scientific Research on the Mind and Brain</a> From <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/">ScienceDaily</a></li> <li>"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nationalgeographic.com/ngm/0503/feature1">The Mind is What the Brain Does</a>" - National Geographic article.</li> <li><a href="/w/index.php?title=C._D._Broad&action=edit&redlink=1" class="new" title="C. D. Broad (trang không tồn tại)">C. D. Broad</a>, <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ditext.com/broad/mpn/mpn.html">The Mind and Its Place in Nature</a></i>, 1925.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.accesstoinsight.org/lib/authors/mendis/wheel322.html">Abhidhamma: Buddhist Perspective of the Mind and the Mental Functions</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aboutreincarnation.org/mind.php">Buddhist View of the Mind</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/news/mind_brain/">Current Scientific Research on the Mind and Brain</a> From <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/">ScienceDaily</a></li> <li>R. Shayna Rosenbaum, Donald T. Stuss, Brian Levine, Endel Tulving, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/318/5854/1257">"Theory of Mind Is Independent of Episodic Memory"</a>, Science, ngày 23 tháng 11 năm 2007: Vol. 318. no. 5854, p. 1257</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://consc.net/papers/extended.html">The Extended Mind</a> by Andy Clark & David J. Chalmers</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.beyondthemind.net/mindandbrain.html">The Mind and the Brain</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100410153502/http://www.beyondthemind.net/mindandbrain.html">Lưu trữ</a> 2010-04-10 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> A site exploring <a href="/wiki/Jiddu_Krishnamurti" title="Jiddu Krishnamurti">J. Krishnamurti</a>'s view of the Mind.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://canonizer.com/topic.asp/88">Canonizer.com open survey topic on theories of mind</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090409065435/http://canonizer.com/topic.asp/88">Lưu trữ</a> 2009-04-09 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Anyone can participate in the survey or ‘canonize’ their beliefs. Expertise of participators is determined by a <a rel="nofollow" class="external text" href="http://canonizer.com/topic.asp/81">Peer Ranking Process</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090411072709/http://canonizer.com/topic.asp/81">Lưu trữ</a> 2009-04-11 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> that can be used to produce a quantitative measure of scientific consensus for each theory.</li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71915089">.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;justify-content:center;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-bordered{padding:0 2em;background-color:#fdfdfd;border:1px solid #a2a9b1;clear:both;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;justify-content:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-unbordered{padding:0 1.7em;margin-left:0}.mw-parser-output .portal-bar-header{margin:0 1em 0 0.5em;flex:0 0 auto;min-height:24px}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;flex:0 1 auto;padding:0.15em 0;column-gap:1em;align-items:baseline;margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-item{display:inline-block;margin:0.15em 0.2em;min-height:24px;line-height:24px}@media screen and (max-width:768px){.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;flex-flow:column wrap;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-header{text-align:center;flex:0;padding-left:0.5em;margin:0 auto}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;align-items:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;align-items:center;flex:0;column-gap:1em;border-top:1px solid #a2a9b1;margin:0 auto;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{border-top:none;margin:0;list-style:none}}.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .sister-bar+link+.portal-bar,.mw-parser-output .sister-bar+style+.portal-bar,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.navbox,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.sister-bar{margin-top:-1px}</style><div class="portal-bar noprint metadata noviewer portal-bar-bordered" role="navigation" aria-label="Cổng thông tin"><span class="portal-bar-header"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_c%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin" title="Wikipedia:Danh sách cổng thông tin">Cổng thông tin</a>:</span><ul class="portal-bar-content"><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/12px-Socrates.png" decoding="async" width="12" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/19px-Socrates.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Socrates.png/25px-Socrates.png 2x" data-file-width="326" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Cổng thông tin:Triết học">Triết học</a></li></ul></div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Tiêu_đề_chuẩn_frameless_&#124;text-top_&#124;10px_&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata_&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q450#identifiers&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Tiêu_đề_chuẩn_frameless_&#124;text-top_&#124;10px_&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata_&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q450#identifiers&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n" title="Kiểm soát tính nhất quán">Tiêu đề chuẩn</a> <span class="mw-valign-text-top" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q450#identifiers" title="Sửa dữ liệu tại Wikidata"><img alt="Sửa dữ liệu tại Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4019830-3">4019830-3</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NKC_(identifier)" class="extiw" title="en:NKC (identifier)">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph123071&CON_LNG=ENG">ph123071</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/%C4%B0sl%C3%A2m_Ansiklopedisi" class="extiw" title="en:İslâm Ansiklopedisi">TDVİA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://islamansiklopedisi.org.tr/akil">akil</a></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tâm_trí&oldid=71844036">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tâm_trí&oldid=71844036</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Thể loại:Tâm trí">Tâm trí</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_tinh_th%E1%BA%A7n" title="Thể loại:Triết học tinh thần">Triết học tinh thần</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:A_priori" title="Thể loại:A priori">A priori</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tr%E1%BB%ABu_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Thể loại:Trừu tượng">Trừu tượng</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ph%C3%A2n_t%C3%ADch" title="Thể loại:Phân tích">Phân tích</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Lu%E1%BA%ADn_c%E1%BB%A9_trong_tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_tinh_th%E1%BA%A7n" title="Thể loại:Luận cứ trong triết học tinh thần">Luận cứ trong triết học tinh thần</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:N%C3%A3o" title="Thể loại:Não">Não</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Khoa_h%E1%BB%8Dc_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Thể loại:Khoa học nhận thức">Khoa học nhận thức</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Kh%C3%A1i_ni%E1%BB%87m_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c_lu%E1%BA%ADn" title="Thể loại:Khái niệm nhận thức luận">Khái niệm nhận thức luận</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Kh%C3%A1i_ni%E1%BB%87m_logic" title="Thể loại:Khái niệm logic">Khái niệm logic</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Quan_ni%E1%BB%87m_trong_si%C3%AAu_h%C3%ACnh_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Quan niệm trong siêu hình học">Quan niệm trong siêu hình học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Kh%C3%A1i_ni%E1%BB%87m_tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_tinh_th%E1%BA%A7n" title="Thể loại:Khái niệm triết học tinh thần">Khái niệm triết học tinh thần</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C3%9D_th%E1%BB%A9c" title="Thể loại:Ý thức">Ý thức</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%C6%B0_duy_ph%E1%BA%A3n_bi%E1%BB%87n" title="Thể loại:Tư duy phản biện">Tư duy phản biện</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Suy_di%E1%BB%85n_logic" title="Thể loại:Suy diễn logic">Suy diễn logic</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Nguy%C3%AAn_l%C3%BD_%C4%91%E1%BB%99t_sinh" title="Thể loại:Nguyên lý đột sinh">Nguyên lý đột sinh</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c_lu%E1%BA%ADn" title="Thể loại:Lý thuyết nhận thức luận">Lý thuyết nhận thức luận</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BA%A3m_gi%C3%A1c" title="Thể loại:Cảm giác">Cảm giác</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%C6%B0%E1%BB%9Fng_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Thể loại:Tưởng tượng">Tưởng tượng</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tr%C3%AD_tu%E1%BB%87" title="Thể loại:Trí tuệ">Trí tuệ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tri_th%E1%BB%A9c" title="Thể loại:Tri thức">Tri thức</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Logic" title="Thể loại:Logic">Logic</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_si%C3%AAu_h%C3%ACnh" title="Thể loại:Lý thuyết siêu hình">Lý thuyết siêu hình</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Si%C3%AAu_h%C3%ACnh_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Siêu hình học">Siêu hình học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_tr%E1%BB%ABu_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_c%E1%BB%A7a_t%C3%A2m_tr%C3%AD" title="Thể loại:Lý thuyết trừu tượng của tâm trí">Lý thuyết trừu tượng của tâm trí</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_th%E1%BA%A7n_kinh" title="Thể loại:Tâm lý học thần kinh">Tâm lý học thần kinh</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_th%E1%BB%83_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Bản thể học">Bản thể học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tri_gi%C3%A1c" title="Thể loại:Tri giác">Tri giác</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Kh%C3%A1i_ni%E1%BB%87m_tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Khái niệm triết học">Khái niệm triết học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Logic_tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Logic triết học">Logic triết học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:V%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81_tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Vấn đề triết học">Vấn đề triết học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Lý thuyết triết học">Lý thuyết triết học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tri%E1%BA%BFt_l%C3%BD_c%E1%BB%A7a_cu%E1%BB%99c_s%E1%BB%91ng" title="Thể loại:Triết lý của cuộc sống">Triết lý của cuộc sống</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_logic" title="Thể loại:Triết học logic">Triết học logic</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_t%C3%B4n_gi%C3%A1o" title="Thể loại:Triết học tôn giáo">Triết học tôn giáo</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Thu%E1%BA%A7n_tr%E1%BB%B1c_c%E1%BA%A3m" title="Thể loại:Thuần trực cảm">Thuần trực cảm</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Th%E1%BB%B1c_t%E1%BA%BF" title="Thể loại:Thực tế">Thực tế</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Suy_lu%E1%BA%ADn" title="Thể loại:Suy luận">Suy luận</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%C3%A1_nh%C3%A2n" title="Thể loại:Cá nhân">Cá nhân</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_tri_th%E1%BB%A9c" title="Thể loại:Nguồn tri thức">Nguồn tri thức</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Kinh_nghi%E1%BB%87m_ch%E1%BB%A7_quan" title="Thể loại:Kinh nghiệm chủ quan">Kinh nghiệm chủ quan</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%C6%B0_duy" title="Thể loại:Tư duy">Tư duy</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ch%C3%A2n_l%C3%BD" title="Thể loại:Chân lý">Chân lý</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_CS1_ti%E1%BA%BFng_Anh_(en)" title="Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Anh (en)">Nguồn CS1 tiếng Anh (en)</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_%C4%91%E1%BB%8Ba_%C4%91i%E1%BB%83m" title="Thể loại:Quản lý CS1: địa điểm">Quản lý CS1: địa điểm</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n" title="Thể loại:Bài cơ bản">Bài cơ bản</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn_kh%C3%B4ng_kh%E1%BB%9Bp" title="Thể loại:Bài viết có trích dẫn không khớp">Bài viết có trích dẫn không khớp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_GND" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng GND">Bài viết chứa nhận dạng GND</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NKC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NKC">Bài viết chứa nhận dạng NKC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_TDV%C4%B0A" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng TDVİA">Bài viết chứa nhận dạng TDVİA</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 6 tháng 10 năm 2024, 19:05.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%A2m_tr%C3%AD&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-78fc6dc798-s676b","wgBackendResponseTime":162,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.577","walltime":"0.698","ppvisitednodes":{"value":1747,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":47119,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":567,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":78247,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 583.799 1 -total"," 45.83% 267.553 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 26.21% 153.033 10 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 21.04% 122.841 1 Bản_mẫu:Kiểm_soát_tính_nhất_quán"," 7.86% 45.915 1 Bản_mẫu:Các_chủ_đề"," 6.94% 40.518 1 Bản_mẫu:1000_bài_cơ_bản"," 6.54% 38.208 1 Bản_mẫu:Top_icon"," 5.53% 32.312 4 Bản_mẫu:Chú_thích_tạp_chí"," 5.37% 31.356 1 Bản_mẫu:Phân_biệt"," 5.14% 30.014 3 Bản_mẫu:Xử_lý_thể_loại"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.343","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4317832,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.canary-7d98dff8bb-fpb6b","timestamp":"20241118205510","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"T\u00e2m tr\u00ed","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/T%C3%A2m_tr%C3%AD","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q450","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q450","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-04-09T17:58:48Z","dateModified":"2024-10-06T19:05:54Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/fa\/Phrenology1.jpg","headline":"Kh\u1ea3 n\u0103ng tr\u00ed tu\u1ec7 v\u00e0 bi\u1ec3u l\u1ed9 \u00fd th\u1ee9c \u1edf sinh v\u1eadt"}</script> </body> </html>