CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eu" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ur - Wikipedia, entziklopedia askea.</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )euwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","urtarrila","otsaila","martxoa","apirila","maiatza","ekaina","uztaila","abuztua","iraila","urria","azaroa","abendua"],"wgRequestId":"82fb9306-250c-4eff-9e7b-f28c8964df42","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ur","wgTitle":"Ur","wgCurRevisionId":9835320,"wgRevisionId":9835320,"wgArticleId":3458,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Txantiloi-deietan argumentu bikoiztuak erabiltzen dituzten orrialdeak","ISBN lotura magikoak dituzten orrialdeak","Artikulu nabarmenduak","Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak","Hezkuntza Programako artikuluak","Hezkuntza Programa/Fisika eta Kimika","Erreferentzia behar duten adierazpenak dauzkaten artikuluak","Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak", "Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:GEA identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:26 elementuko autoritate kontrola duten orriak","Oxigenodun konposatuak","Hidrogenodun konposatuak","Ura","Teknopolisen bideoak dituzten artikuluak"],"wgPageViewLanguage":"eu","wgPageContentLanguage":"eu","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ur","wgRelevantArticleId":3458,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eu","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eu"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000, "wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q283","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ErrefAurrebista","ext.gadget.UkensKonkurranse","ext.gadget.TxikipediaTab","ext.gadget.ArtikuluenKalitatea","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession", "wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eu&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg/1200px-Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg/800px-Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg/640px-Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ur - Wikipedia, entziklopedia askea."> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eu.m.wikipedia.org/wiki/Ur"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Aldatu" href="/w/index.php?title=Ur&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (eu)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eu.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Ur"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom Jarioa" href="/w/index.php?title=Berezi:AzkenAldaketak&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ur rootpage-Ur skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Edukira joan</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu nagusia" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu nagusia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu nagusia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nabigazioa </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Azala" title="Azala bisitatu [z]" accesskey="z">Azala</a></li><li id="n-Txikipedia" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Txikipedia:Azala">Txikipedia</a></li><li id="n-Ikusgela" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza/Ikusgela">Ikusgela</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Txokoa" title="Proiektuaren inguruan, zer egin dezakezu, non aurkitu nahi duzuna">Txokoa</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:AzkenAldaketak" title="Wikiko azken aldaketen zerrenda. [r]" accesskey="r">Aldaketa berriak</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:Ausazkoa" title="Ausazko orrialde bat kargatu [x]" accesskey="x">Ausazko orria</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" title="Aurkitzeko lekua.">Laguntza</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Azala" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Entziklopedia askea" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eu.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Berezi:Bilatu" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f"> Bilatu </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu" aria-label="Wikipedia wikian bilatu" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Tresna pertsonalak"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itxura" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Itxura </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eu.wikipedia.org&uselang=eu" class="">Dohaintza egin</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Ur" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea." class="">Sortu kontua</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Ur" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o" class="">Hasi saioa</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Aukera gehiago" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresna pertsonalak" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Tresna pertsonalak </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eu.wikipedia.org&uselang=eu">Dohaintza egin</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Ur" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea."> Sortu kontua</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Ur" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o"> Hasi saioa</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Izena eman gabeko erabiltzaileentzako orrialdeak <a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" aria-label="Artikuluak aldatzeari buruz gehiago ikasi">gehiago ikasi</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEkarpenak" title="IP helbide honetatik egindako aldaketen zerrenda [y]" accesskey="y">Ekarpenak</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEztabaida" title="Zure IParen eztabaida [n]" accesskey="n">Eztabaida</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Edukiak" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Edukiak</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ezkutatu</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">⇑ Gora</div> </a> </li> <li id="toc-Propietateak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Propietateak"> <div class="vector-toc-text"> 1 Propietateak </div> </a> <button aria-controls="toc-Propietateak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Propietateak azpiatal </button> <ul id="toc-Propietateak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Uraren_propietate_fisikoak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uraren_propietate_fisikoak"> <div class="vector-toc-text"> 1.1 Uraren propietate fisikoak </div> </a> <ul id="toc-Uraren_propietate_fisikoak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Egoerak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Egoerak"> <div class="vector-toc-text"> 1.2 Egoerak </div> </a> <ul id="toc-Egoerak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Usaina,_zaporea_eta_itxura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Usaina,_zaporea_eta_itxura"> <div class="vector-toc-text"> 2 Usaina, zaporea eta itxura </div> </a> <button aria-controls="toc-Usaina,_zaporea_eta_itxura-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Usaina, zaporea eta itxura azpiatal </button> <ul id="toc-Usaina,_zaporea_eta_itxura-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Propietate_molekularrak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propietate_molekularrak"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Propietate molekularrak </div> </a> <ul id="toc-Propietate_molekularrak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Propietate_elektriko_eta_magnetikoak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propietate_elektriko_eta_magnetikoak"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Propietate elektriko eta magnetikoak </div> </a> <ul id="toc-Propietate_elektriko_eta_magnetikoak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Propietate_mekanikoak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propietate_mekanikoak"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Propietate mekanikoak </div> </a> <ul id="toc-Propietate_mekanikoak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erreakzio_kimikoak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Erreakzio_kimikoak"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Erreakzio kimikoak </div> </a> <ul id="toc-Erreakzio_kimikoak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Uraren_banaketa_naturan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uraren_banaketa_naturan"> <div class="vector-toc-text"> 3 Uraren banaketa naturan </div> </a> <button aria-controls="toc-Uraren_banaketa_naturan-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Uraren banaketa naturan azpiatal </button> <ul id="toc-Uraren_banaketa_naturan-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ura_unibertsoan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ura_unibertsoan"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Ura unibertsoan </div> </a> <ul id="toc-Ura_unibertsoan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ura_eguzki-sisteman" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ura_eguzki-sisteman"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Ura eguzki-sisteman </div> </a> <ul id="toc-Ura_eguzki-sisteman-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ura_eremu_bizigarrian" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ura_eremu_bizigarrian"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Ura eremu bizigarrian </div> </a> <ul id="toc-Ura_eremu_bizigarrian-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ura_Lurrean" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ura_Lurrean"> <div class="vector-toc-text"> 4 Ura Lurrean </div> </a> <button aria-controls="toc-Ura_Lurrean-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Ura Lurrean azpiatal </button> <ul id="toc-Ura_Lurrean-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Uraren_banaketa_Lurraren_gainazalean" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uraren_banaketa_Lurraren_gainazalean"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Uraren banaketa Lurraren gainazalean </div> </a> <ul id="toc-Uraren_banaketa_Lurraren_gainazalean-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Uraren_zikloa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uraren_zikloa"> <div class="vector-toc-text"> 5 Uraren zikloa </div> </a> <button aria-controls="toc-Uraren_zikloa-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Uraren zikloa azpiatal </button> <ul id="toc-Uraren_zikloa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ozeanoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ozeanoa"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Ozeanoa </div> </a> <ul id="toc-Ozeanoa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Itsasaldiak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Itsasaldiak"> <div class="vector-toc-text"> 5.1.1 Itsasaldiak </div> </a> <ul id="toc-Itsasaldiak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ur_geza_naturan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ur_geza_naturan"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Ur geza naturan </div> </a> <ul id="toc-Ur_geza_naturan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Izaki_bizidunengan_duen_eragina" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Izaki_bizidunengan_duen_eragina"> <div class="vector-toc-text"> 6 Izaki bizidunengan duen eragina </div> </a> <button aria-controls="toc-Izaki_bizidunengan_duen_eragina-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Izaki bizidunengan duen eragina azpiatal </button> <ul id="toc-Izaki_bizidunengan_duen_eragina-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bizia_uretan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bizia_uretan"> <div class="vector-toc-text"> 6.1 Bizia uretan </div> </a> <ul id="toc-Bizia_uretan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Giza_zibilizazioaren_gaineko_eraginak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Giza_zibilizazioaren_gaineko_eraginak"> <div class="vector-toc-text"> 7 Giza zibilizazioaren gaineko eraginak </div> </a> <button aria-controls="toc-Giza_zibilizazioaren_gaineko_eraginak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Giza zibilizazioaren gaineko eraginak azpiatal </button> <ul id="toc-Giza_zibilizazioaren_gaineko_eraginak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ura_giza_eskubidea" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ura_giza_eskubidea"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Ura giza eskubidea </div> </a> <ul id="toc-Ura_giza_eskubidea-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Organismoentzako_propietate_garrantzitsuak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Organismoentzako_propietate_garrantzitsuak"> <div class="vector-toc-text"> 8 Organismoentzako propietate garrantzitsuak </div> </a> <button aria-controls="toc-Organismoentzako_propietate_garrantzitsuak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Organismoentzako propietate garrantzitsuak azpiatal </button> <ul id="toc-Organismoentzako_propietate_garrantzitsuak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Edateko_ura;_giza_gorputzaren_beharra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Edateko_ura;_giza_gorputzaren_beharra"> <div class="vector-toc-text"> 8.1 Edateko ura; giza gorputzaren beharra </div> </a> <ul id="toc-Edateko_ura;_giza_gorputzaren_beharra-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Edateko_uraren_desinfekzioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Edateko_uraren_desinfekzioa"> <div class="vector-toc-text"> 8.1.1 Edateko uraren desinfekzioa </div> </a> <ul id="toc-Edateko_uraren_desinfekzioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Edateko_ura_eskuratzeko_zailtasunak_munduan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Edateko_ura_eskuratzeko_zailtasunak_munduan"> <div class="vector-toc-text"> 8.1.2 Edateko ura eskuratzeko zailtasunak munduan </div> </a> <ul id="toc-Edateko_ura_eskuratzeko_zailtasunak_munduan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Etxerako_uraren_erabilera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Etxerako_uraren_erabilera"> <div class="vector-toc-text"> 8.1.3 Etxerako uraren erabilera </div> </a> <ul id="toc-Etxerako_uraren_erabilera-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Etxean_ura_zaintzeko_gomendioak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Etxean_ura_zaintzeko_gomendioak"> <div class="vector-toc-text"> 8.1.3.1 Etxean ura zaintzeko gomendioak </div> </a> <ul id="toc-Etxean_ura_zaintzeko_gomendioak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ura_nekazaritzan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ura_nekazaritzan"> <div class="vector-toc-text"> 8.2 Ura nekazaritzan </div> </a> <ul id="toc-Ura_nekazaritzan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uraren_erabilera_industrian" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uraren_erabilera_industrian"> <div class="vector-toc-text"> 8.3 Uraren erabilera industrian </div> </a> <ul id="toc-Uraren_erabilera_industrian-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ura_bero-igorle_gisa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ura_bero-igorle_gisa"> <div class="vector-toc-text"> 8.3.1 Ura bero-igorle gisa </div> </a> <ul id="toc-Ura_bero-igorle_gisa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Elikagaien_prozesatzea" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Elikagaien_prozesatzea"> <div class="vector-toc-text"> 8.3.2 Elikagaien prozesatzea </div> </a> <ul id="toc-Elikagaien_prozesatzea-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ur_astuna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ur_astuna"> <div class="vector-toc-text"> 8.3.3 Ur astuna </div> </a> <ul id="toc-Ur_astuna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Aplikazio_kimikoak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Aplikazio_kimikoak"> <div class="vector-toc-text"> 8.3.4 Aplikazio kimikoak </div> </a> <ul id="toc-Aplikazio_kimikoak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ura_disolbatzaile_gisa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ura_disolbatzaile_gisa"> <div class="vector-toc-text"> 8.4 Ura disolbatzaile gisa </div> </a> <ul id="toc-Ura_disolbatzaile_gisa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kohesio_indar_handia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kohesio_indar_handia"> <div class="vector-toc-text"> 8.5 Kohesio indar handia </div> </a> <ul id="toc-Kohesio_indar_handia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kapilaritate_indar_handia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kapilaritate_indar_handia"> <div class="vector-toc-text"> 8.6 Kapilaritate indar handia </div> </a> <ul id="toc-Kapilaritate_indar_handia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bero_espezifiko_handia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bero_espezifiko_handia"> <div class="vector-toc-text"> 8.7 Bero espezifiko handia </div> </a> <ul id="toc-Bero_espezifiko_handia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lurrunketa_tenperatura_handian" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lurrunketa_tenperatura_handian"> <div class="vector-toc-text"> 8.8 Lurrunketa tenperatura handian </div> </a> <ul id="toc-Lurrunketa_tenperatura_handian-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Beste_erabilera_batzuk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Beste_erabilera_batzuk"> <div class="vector-toc-text"> 8.9 Beste erabilera batzuk </div> </a> <ul id="toc-Beste_erabilera_batzuk-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ura_suteak_itzaltzeko" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ura_suteak_itzaltzeko"> <div class="vector-toc-text"> 8.9.1 Ura suteak itzaltzeko </div> </a> <ul id="toc-Ura_suteak_itzaltzeko-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kirolak_eta_aisaldia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kirolak_eta_aisaldia"> <div class="vector-toc-text"> 8.9.2 Kirolak eta aisaldia </div> </a> <ul id="toc-Kirolak_eta_aisaldia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Estandar_zientifiko_gisa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Estandar_zientifiko_gisa"> <div class="vector-toc-text"> 8.9.3 Estandar zientifiko gisa </div> </a> <ul id="toc-Estandar_zientifiko_gisa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Uraren_kutsadura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uraren_kutsadura"> <div class="vector-toc-text"> 9 Uraren kutsadura </div> </a> <ul id="toc-Uraren_kutsadura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uraren_tratamendua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uraren_tratamendua"> <div class="vector-toc-text"> 10 Uraren tratamendua </div> </a> <ul id="toc-Uraren_tratamendua-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Babes_politiken_beharrak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Babes_politiken_beharrak"> <div class="vector-toc-text"> 11 Babes politiken beharrak </div> </a> <ul id="toc-Babes_politiken_beharrak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erlijioa,_filosofia_eta_literatura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Erlijioa,_filosofia_eta_literatura"> <div class="vector-toc-text"> 12 Erlijioa, filosofia eta literatura </div> </a> <ul id="toc-Erlijioa,_filosofia_eta_literatura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oharrak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Oharrak"> <div class="vector-toc-text"> 13 Oharrak </div> </a> <ul id="toc-Oharrak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erreferentziak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Erreferentziak"> <div class="vector-toc-text"> 14 Erreferentziak </div> </a> <ul id="toc-Erreferentziak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> 15 Bibliografia </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ikus,_gainera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ikus,_gainera"> <div class="vector-toc-text"> 16 Ikus, gainera </div> </a> <ul id="toc-Ikus,_gainera-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kanpo_estekak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanpo_estekak"> <div class="vector-toc-text"> 17 Kanpo estekak </div> </a> <ul id="toc-Kanpo_estekak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Ur</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Joan beste hizkuntza batean idatzitako artikulu batera. 271 hizkuntzatan eskuragarri." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-271" aria-hidden="true" > 271 hizkuntza </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D3%A1%D1%8B" title="Аӡы – abkhaziera" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Аӡы" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abkhaziera" class="interlanguage-link-target">Аԥсшәа</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Water" title="Water – afrikaansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Water" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaansa" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Wasser" title="Wasser – Suitzako alemana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Wasser" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Suitzako alemana" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%8D%E1%88%83" title="ውሃ – amharera" lang="am" hreflang="am" data-title="ውሃ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharera" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Nanum" title="Nanum – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Nanum" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target">Pangcah</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Augua" title="Augua – aragoiera" lang="an" hreflang="an" data-title="Augua" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoiera" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/W%C3%A6ter" title="Wæter – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Wæter" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Mun%CC%84" title="Mun̄ – oboloera" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Mun̄" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="oboloera" class="interlanguage-link-target">Obolo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%A1" title="ماء – arabiera" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ماء" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabiera" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A1%DC%9D%DC%90" title="ܡܝܐ – Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܡܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramaic" class="interlanguage-link-target">ܐܪܡܝܐ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7" title="ما – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="ما" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8A%D9%87" title="ميه – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ميه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%80" title="পানী – assamera" lang="as" hreflang="as" data-title="পানী" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamera" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Agua" title="Agua – asturiera" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Agua" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiera" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Nipi" title="Nipi – atikamekwera" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Nipi" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="atikamekwera" class="interlanguage-link-target">Atikamekw</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%8A%D0%B8%D0%BC" title="Лъим – avarera" lang="av" hreflang="av" data-title="Лъим" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avarera" class="interlanguage-link-target">Авар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="पानी – awadhiera" lang="awa" hreflang="awa" data-title="पानी" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="awadhiera" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Uma" title="Uma – aimara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Uma" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aimara" class="interlanguage-link-target">Aymar aru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Su" title="Su – azerbaijanera" lang="az" hreflang="az" data-title="Su" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijanera" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88" title="سو – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="سو" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%BA%D1%8B%D1%83" title="Һыу – baxkirera" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Һыу" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baxkirera" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Toya" title="Toya – baliera" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Toya" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="baliera" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Wossa" title="Wossa – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Wossa" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Ondou" title="Ondou – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Ondou" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Aek" title="Aek – Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Aek" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target">Batak Toba</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Tubig" title="Tubig – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Tubig" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bdr mw-list-item"><a href="https://bdr.wikipedia.org/wiki/Buek" title="Buek – West Coast Bajau" lang="bdr" hreflang="bdr" data-title="Buek" data-language-autonym="Bajau Sama" data-language-local-name="West Coast Bajau" class="interlanguage-link-target">Bajau Sama</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Вада – bielorrusiera" lang="be" hreflang="be" data-title="Вада" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusiera" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Вада – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Вада" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/A%C3%A8r" title="Aèr – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Aèr" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Вода – bulgariera" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Вода" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgariera" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="पानी – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="पानी" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Wota" title="Wota – bislama" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Wota" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="bislama" class="interlanguage-link-target">Bislama</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Banyu" title="Banyu – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Banyu" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target">Banjar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%91%E1%80%AE" title="ထီ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ထီ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target">ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Ji" title="Ji – bambarera" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Ji" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambarera" class="interlanguage-link-target">Bamanankan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF" title="পানি – bengalera" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পানি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalera" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%86%E0%BD%B4%E0%BC%8D" title="ཆུ། – tibetera" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཆུ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibetera" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Dour" title="Dour – bretoiera" lang="br" hreflang="br" data-title="Dour" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoiera" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Voda" title="Voda – bosniera" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Voda" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniera" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D2%BB%D0%B0%D0%BD" title="Уһан – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Уһан" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Aigua" title="Aigua – katalana" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Aigua" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalana" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Agwa" title="Agwa – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Agwa" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target">Chavacano de Zamboanga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/C%C5%ABi" title="Cūi – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Cūi" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8" title="Хи – txetxenera" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Хи" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="txetxenera" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Tubig" title="Tubig – cebuanoera" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Tubig" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuanoera" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/H%C3%A5nom" title="Hånom – txamorroera" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Hånom" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="txamorroera" class="interlanguage-link-target">Chamoru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8E%B9" title="ᎠᎹ – txerokiera" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᎹ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="txerokiera" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Mahpe" title="Mahpe – txeieneera" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Mahpe" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="txeieneera" class="interlanguage-link-target">Tsetsêhestâhese</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D9%88" title="ئاو – erdialdeko kurduera" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئاو" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="erdialdeko kurduera" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Acqua" title="Acqua – korsikera" lang="co" hreflang="co" data-title="Acqua" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsikera" class="interlanguage-link-target">Corsu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Suv" title="Suv – Crimean Tatar" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Suv" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Crimean Tatar" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Voda" title="Voda – txekiera" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Voda" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="txekiera" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Вода – elizako eslaviera" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Вода" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="elizako eslaviera" class="interlanguage-link-target">Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D1%8B%D0%B2" title="Шыв – txuvaxera" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Шыв" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="txuvaxera" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/D%C5%B5r" title="Dŵr – galesa" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Dŵr" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galesa" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Vand" title="Vand – daniera" lang="da" hreflang="da" data-title="Vand" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="daniera" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Wasser" title="Wasser – alemana" lang="de" hreflang="de" data-title="Wasser" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemana" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dga mw-list-item"><a href="https://dga.wikipedia.org/wiki/Ko%C9%94" title="Koɔ – Dagaare" lang="dga" hreflang="dga" data-title="Koɔ" data-language-autonym="Dagaare" data-language-local-name="Dagaare" class="interlanguage-link-target">Dagaare</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/Piu" title="Piu – Dinka" lang="din" hreflang="din" data-title="Piu" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="Dinka" class="interlanguage-link-target">Thuɔŋjäŋ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Awe" title="Awe – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Awe" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/W%C3%B3da" title="Wóda – behe-sorabiera" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Wóda" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="behe-sorabiera" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Waig" title="Waig – Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Waig" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target">Kadazandusun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF" title="पानि – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="पानि" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target">डोटेली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%8A%DE%AC%DE%82%DE%B0" title="ފެން – dhivehia" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ފެން" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="dhivehia" class="interlanguage-link-target">ދިވެހިބަސް</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%81%CF%8C" title="Νερό – greziera" lang="el" hreflang="el" data-title="Νερό" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greziera" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Aqua" title="Aqua – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Aqua" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target">Emiliàn e rumagnòl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Water" title="Water – ingelesa" lang="en" hreflang="en" data-title="Water" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingelesa" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Akvo" title="Akvo – esperantoa" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Akvo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperantoa" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Agua" title="Agua – gaztelania" lang="es" hreflang="es" data-title="Agua" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="gaztelania" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Vesi" title="Vesi – estoniera" lang="et" hreflang="et" data-title="Vesi" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniera" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Agua" title="Agua – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Agua" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%A8" title="آب – persiera" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آب" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiera" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Ndiyam" title="Ndiyam – fula" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Ndiyam" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="fula" class="interlanguage-link-target">Fulfulde</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Vesi" title="Vesi – finlandiera" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Vesi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandiera" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Vesi" title="Vesi – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Vesi" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Wai" title="Wai – fijiera" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Wai" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fijiera" class="interlanguage-link-target">Na Vosa Vakaviti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Vatn" title="Vatn – faroera" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Vatn" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="faroera" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fon mw-list-item"><a href="https://fon.wikipedia.org/wiki/S%C3%ACn" title="Sìn – fonera" lang="fon" hreflang="fon" data-title="Sìn" data-language-autonym="Fɔ̀ngbè" data-language-local-name="fonera" class="interlanguage-link-target">Fɔ̀ngbè</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Eau" title="Eau – frantsesa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Eau" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frantsesa" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Weeder" title="Weeder – iparraldeko frisiera" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Weeder" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="iparraldeko frisiera" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Aghe" title="Aghe – friulera" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Aghe" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulera" class="interlanguage-link-target">Furlan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Wetter" title="Wetter – mendebaldeko frisiera" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Wetter" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="mendebaldeko frisiera" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Uisce" title="Uisce – irlandera" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Uisce" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandera" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%B4" title="水 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="水" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Dilo" title="Dilo – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Dilo" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Uisge" title="Uisge – Eskoziako gaelikoa" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Uisge" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Eskoziako gaelikoa" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Auga" title="Auga – galiziera" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Auga" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziera" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%88" title="آو – Gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="آو" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilaki" class="interlanguage-link-target">گیلکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Y" title="Y – guaraniera" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Y" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guaraniera" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A4%95" title="उदक – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="उदक" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target">गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8D%85%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%84%F0%90%8D%89" title="𐍅𐌰𐍄𐍉 – Gothic" lang="got" hreflang="got" data-title="𐍅𐌰𐍄𐍉" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Gothic" class="interlanguage-link-target">𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AA%E0%AA%BE%E0%AA%A3%E0%AB%80" title="પાણી – gujaratera" lang="gu" hreflang="gu" data-title="પાણી" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gujaratera" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Ushtey" title="Ushtey – manxera" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Ushtey" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manxera" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Ruwa" title="Ruwa – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Ruwa" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/S%C3%BAi" title="Súi – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Súi" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%99%D7%9D" title="מים – hebreera" lang="he" hreflang="he" data-title="מים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreera" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B2" title="जल – hindia" lang="hi" hreflang="hi" data-title="जल" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindia" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Paani" title="Paani – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Paani" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Voda" title="Voda – kroaziera" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Voda" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroaziera" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Woda" title="Woda – goi-sorabiera" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Woda" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="goi-sorabiera" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Dlo" title="Dlo – Haitiko kreolera" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Dlo" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haitiko kreolera" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/V%C3%ADz" title="Víz – hungariera" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Víz" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungariera" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8B%D5%B8%D6%82%D6%80" title="Ջուր – armeniera" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ջուր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeniera" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%8B%D5%B8%D6%82%D6%80" title="Ջուր – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ջուր" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target">Արեւմտահայերէն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Aqua" title="Aqua – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Aqua" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Ai" title="Ai – ibanera" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Ai" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="ibanera" class="interlanguage-link-target">Jaku Iban</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Air" title="Air – indonesiera" lang="id" hreflang="id" data-title="Air" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiera" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Aqua" title="Aqua – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Aqua" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Mmiri" title="Mmiri – igboera" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Mmiri" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igboera" class="interlanguage-link-target">Igbo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Danum" title="Danum – ilocanoera" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Danum" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocanoera" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%B9" title="Хий – ingushera" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Хий" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ingushera" class="interlanguage-link-target">ГӀалгӀай</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Aquo" title="Aquo – idoa" lang="io" hreflang="io" data-title="Aquo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="idoa" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Vatn" title="Vatn – islandiera" lang="is" hreflang="is" data-title="Vatn" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandiera" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Acqua" title="Acqua – italiera" lang="it" hreflang="it" data-title="Acqua" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiera" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%90%83%E1%92%AA%E1%96%85" title="ᐃᒪᖅ – inuitera" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᐃᒪᖅ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuitera" class="interlanguage-link-target">ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%B4" title="水 – japoniera" lang="ja" hreflang="ja" data-title="水" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoniera" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Waata" title="Waata – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Waata" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/djacu" title="djacu – lojbana" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="djacu" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojbana" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Banyu" title="Banyu – javera" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Banyu" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javera" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98" title="წყალი – georgiera" lang="ka" hreflang="ka" data-title="წყალი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiera" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Suw" title="Suw – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Suw" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Aman" title="Aman – kabiliera" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Aman" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabiliera" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/L%C9%A9m" title="Lɩm – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Lɩm" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1sa%CC%B1khwot" title="A̱sa̱khwot – tyapa" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱sa̱khwot" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyapa" class="interlanguage-link-target">Tyap</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Maza" title="Maza – kikongoa" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Maza" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="kikongoa" class="interlanguage-link-target">Kongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Uwai" title="Uwai – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Uwai" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Maa%C4%A9" title="Maaĩ – kikuyuera" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Maaĩ" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuyuera" class="interlanguage-link-target">Gĩkũyũ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83" title="Су – kazakhera" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Су" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakhera" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9E%B9%E1%9E%80" title="ទឹក – khemerera" lang="km" hreflang="km" data-title="ទឹក" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khemerera" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A8%E0%B3%80%E0%B2%B0%E0%B3%81" title="ನೀರು – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ನೀರು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%AC%BC" title="물 – koreera" lang="ko" hreflang="ko" data-title="물" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreera" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%86%D8%A0_%DB%8C%D8%A7_%D8%A2%D8%A8" title="پونؠ یا آب – kaxmirera" lang="ks" hreflang="ks" data-title="پونؠ یا آب" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kaxmirera" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Wasser" title="Wasser – koloniera" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Wasser" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="koloniera" class="interlanguage-link-target">Ripoarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Av" title="Av – kurduera" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Av" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurduera" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Dowr" title="Dowr – kornubiera" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Dowr" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornubiera" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%83" title="Суу – kirgizera" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Суу" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgizera" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Aqua" title="Aqua – latina" lang="la" hreflang="la" data-title="Aqua" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latina" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Agua" title="Agua – ladinoa" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Agua" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladinoa" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Waasser" title="Waasser – luxenburgera" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Waasser" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxenburgera" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%B4" title="Яд – lezginera" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Яд" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezginera" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Acua" title="Acua – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Acua" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Amazzi" title="Amazzi – luganda" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Amazzi" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="luganda" class="interlanguage-link-target">Luganda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Water" title="Water – limburgera" lang="li" hreflang="li" data-title="Water" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburgera" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/%C3%86goa" title="Ægoa – liguriera" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Ægoa" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="liguriera" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/%C3%88ga" title="Èga – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Èga" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Aqua" title="Aqua – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Aqua" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1i" title="Mái – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Mái" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target">Lingála</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%99%E0%BB%89%E0%BB%8D%E0%BA%B2" title="ນ້ໍາ – laosera" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ນ້ໍາ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laosera" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Vanduo" title="Vanduo – lituaniera" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Vanduo" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituaniera" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Iudi%C5%86s" title="Iudiņs – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Iudiņs" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target">Latgaļu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C5%AAdens" title="Ūdens – letoniera" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ūdens" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letoniera" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="पानी – maithilia" lang="mai" hreflang="mai" data-title="पानी" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithilia" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Banyu" title="Banyu – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Banyu" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%B4%D1%8C" title="Ведь – mokxera" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Ведь" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokxera" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Rano" title="Rano – malgaxea" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Rano" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaxea" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Wai" title="Wai – maoriera" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Wai" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maoriera" class="interlanguage-link-target">Māori</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Aia" title="Aia – minangkabauera" lang="min" hreflang="min" data-title="Aia" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabauera" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Вода – mazedoniera" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Вода" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="mazedoniera" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B4%B2%E0%B4%82" title="ജലം – malabarera" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജലം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malabarera" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%81" title="Ус – mongoliera" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Ус" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongoliera" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%8F%EA%AF%81%EA%AF%A4%EA%AF%A1" title="ꯏꯁꯤꯡ – manipurera" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯏꯁꯤꯡ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipurera" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%80" title="पाणी – marathera" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पाणी" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathera" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Air" title="Air – malaysiera" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Air" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaysiera" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Auga" title="Auga – mirandesa" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Auga" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandesa" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%B1" title="ရေ – birmaniera" lang="my" hreflang="my" data-title="ရေ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmaniera" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%B4%D1%8C" title="Ведь – erziera" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Ведь" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erziera" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D9%88" title="ئو – mazandarandera" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ئو" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarandera" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Atl" title="Atl – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Atl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target">Nāhuatl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Acqua" title="Acqua – napoliera" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Acqua" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napoliera" class="interlanguage-link-target">Napulitano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Water" title="Water – behe-alemana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Water" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="behe-alemana" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Woater" title="Woater – behe-saxoiera" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Woater" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="behe-saxoiera" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="पानी – nepalera" lang="ne" hreflang="ne" data-title="पानी" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalera" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%83" title="लः – newarera" lang="new" hreflang="new" data-title="लः" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarera" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Water" title="Water – nederlandera" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Water" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlandera" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Vatn" title="Vatn – nynorsk (norvegiera)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Vatn" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nynorsk (norvegiera)" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Vann" title="Vann – bokmål (norvegiera)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Vann" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmål (norvegiera)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%96%DF%8C" title="ߖߌ – n’koera" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߖߌ" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="n’koera" class="interlanguage-link-target">ߒߞߏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Ieau" title="Ieau – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Ieau" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target">Nouormand</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/T%C3%B3" title="Tó – navajoera" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Tó" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="navajoera" class="interlanguage-link-target">Diné bizaad</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Aiga" title="Aiga – okzitaniera" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Aiga" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okzitaniera" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Vezi" title="Vezi – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Vezi" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Bishaan" title="Bishaan – oromoera" lang="om" hreflang="om" data-title="Bishaan" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromoera" class="interlanguage-link-target">Oromoo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%9C%E0%AC%B3" title="ଜଳ – oriya" lang="or" hreflang="or" data-title="ଜଳ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="oriya" class="interlanguage-link-target">ଓଡ଼ିଆ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD" title="Дон – osetiera" lang="os" hreflang="os" data-title="Дон" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetiera" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A8%BE%E0%A8%A3%E0%A9%80" title="ਪਾਣੀ – punjabera" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪਾਣੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabera" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Danum" title="Danum – pampangera" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Danum" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampangera" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Awa" title="Awa – papiamentoa" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Awa" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamentoa" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Ieu" title="Ieu – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Ieu" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target">Picard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Wasser" title="Wasser – Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Wasser" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target">Deitsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Wasser" title="Wasser – Palatine German" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Wasser" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Palatine German" class="interlanguage-link-target">Pälzisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Worta" title="Worta – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Worta" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target">Norfuk / Pitkern</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Woda" title="Woda – poloniera" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Woda" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="poloniera" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Eva" title="Eva – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Eva" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DD%A8%DB%8C" title="پاݨی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="پاݨی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%A8%D9%87" title="اوبه – paxtunera" lang="ps" hreflang="ps" data-title="اوبه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paxtunera" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/%C3%81gua" title="Água – portugesa" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Água" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugesa" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Yaku" title="Yaku – kitxua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Yaku" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="kitxua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Ap%C4%83" title="Apă – errumaniera" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Apă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="errumaniera" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Ap%C3%A2" title="Apâ – aromaniera" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Apâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aromaniera" class="interlanguage-link-target">Armãneashti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Вода – errusiera" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Вода" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="errusiera" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Вода – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Вода" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Amazi" title="Amazi – kinyaruanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Amazi" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinyaruanda" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="जलम् – sanskritoa" lang="sa" hreflang="sa" data-title="जलम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskritoa" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%83" title="Уу – sakhera" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Уу" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakhera" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AB%E1%B1%9F%E1%B1%9C" title="ᱫᱟᱜ – santalera" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱫᱟᱜ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santalera" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Aba" title="Aba – sardiniera" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Aba" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardiniera" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Acqua_(v%C3%ACppita)" title="Acqua (vìppita) – siziliera" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Acqua (vìppita)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siziliera" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Watter" title="Watter – eskoziera" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Watter" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="eskoziera" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%BB%D9%8A" title="پاڻي – sindhia" lang="sd" hreflang="sd" data-title="پاڻي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhia" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/%C4%8C%C3%A1hci" title="Čáhci – iparraldeko samiera" lang="se" hreflang="se" data-title="Čáhci" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="iparraldeko samiera" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Voda" title="Voda – serbokroaziera" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Voda" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbokroaziera" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Aman" title="Aman – tachelhita" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Aman" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="tachelhita" class="interlanguage-link-target">Taclḥit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%81%BC%E1%80%99%E1%80%BA%E1%82%89" title="ၼမ်ႉ – shanera" lang="shn" hreflang="shn" data-title="ၼမ်ႉ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="shanera" class="interlanguage-link-target">ၽႃႇသႃႇတႆး </a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B6%BD%E0%B6%BA" title="ජලය – sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ජලය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Water" title="Water – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Water" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Voda" title="Voda – eslovakiera" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Voda" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovakiera" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DD%A8%DB%8C" title="پاݨی – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="پاݨی" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target">سرائیکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Voda" title="Voda – esloveniera" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Voda" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveniera" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Vai" title="Vai – samoera" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Vai" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="samoera" class="interlanguage-link-target">Gagana Samoa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Mvura" title="Mvura – shonera" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Mvura" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shonera" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Biyo" title="Biyo – somaliera" lang="so" hreflang="so" data-title="Biyo" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somaliera" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Uji" title="Uji – albaniera" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Uji" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albaniera" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Вода – serbiera" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Вода" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbiera" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Metsi" title="Metsi – hegoaldeko sothoera" lang="st" hreflang="st" data-title="Metsi" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="hegoaldeko sothoera" class="interlanguage-link-target">Sesotho</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Woater" title="Woater – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Woater" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Cai" title="Cai – sundanera" lang="su" hreflang="su" data-title="Cai" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanera" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Vatten" title="Vatten – suediera" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Vatten" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suediera" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Maji" title="Maji – swahilia" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Maji" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahilia" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Woda" title="Woda – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Woda" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/nanum" title="nanum – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="nanum" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AF%80%E0%AE%B0%E0%AF%8D" title="நீர் – tamilera" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நீர்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilera" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/%E2%80%99sya" title="’sya – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="’sya" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target">Tayal</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A8%E0%B3%80%E0%B2%B0%E0%B3%8D" title="ನೀರ್ – Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ನೀರ್" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target">ತುಳು</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%81" title="నీరు – telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="నీరు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B1" title="Об – tajikera" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Об" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tajikera" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3" title="น้ำ – thailandiera" lang="th" hreflang="th" data-title="น้ำ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandiera" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Suw" title="Suw – turkmenera" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Suw" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmenera" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Tubig" title="Tubig – tagaloa" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Tubig" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloa" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Vai" title="Vai – tongera" lang="to" hreflang="to" data-title="Vai" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="tongera" class="interlanguage-link-target">Lea faka-Tonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Wara" title="Wara – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Wara" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target">Tok Pisin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Su" title="Su – turkiera" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Su" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turkiera" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Qsiya" title="Qsiya – tarokoera" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Qsiya" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="tarokoera" class="interlanguage-link-target">Seediq</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Mati" title="Mati – tsongera" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Mati" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsongera" class="interlanguage-link-target">Xitsonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83" title="Су – tatarera" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Су" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarera" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Nsuo" title="Nsuo – twia" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Nsuo" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="twia" class="interlanguage-link-target">Twi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%83" title="Ву – udmurtera" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Ву" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurtera" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%87" title="سۇ – uigurrera" lang="ug" hreflang="ug" data-title="سۇ" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uigurrera" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Вода – ukrainera" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Вода" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainera" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="پانی – urdua" lang="ur" hreflang="ur" data-title="پانی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdua" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Suv" title="Suv – uzbekera" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Suv" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbekera" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/%C3%80cua" title="Àcua – veneziera" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Àcua" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="veneziera" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Vezi" title="Vezi – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Vezi" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Nước – vietnamera" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nước" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamera" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Woater" title="Woater – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Woater" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target">West-Vlams</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Vat" title="Vat – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Vat" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Aiwe_(tchimeye)" title="Aiwe (tchimeye) – valoniera" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Aiwe (tchimeye)" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valoniera" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Tubig" title="Tubig – warayera" lang="war" hreflang="war" data-title="Tubig" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="warayera" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Ndox" title="Ndox – wolofera" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Ndox" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolofera" class="interlanguage-link-target">Wolof</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%B4" title="水 – wu txinera" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="水" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu txinera" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Amanzi" title="Amanzi – xhosera" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Amanzi" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="xhosera" class="interlanguage-link-target">IsiXhosa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98" title="წყარი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="წყარი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%95%D7%90%D7%A1%D7%A2%D7%A8" title="וואסער – yiddisha" lang="yi" hreflang="yi" data-title="וואסער" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddisha" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Omi" title="Omi – jorubera" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Omi" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="jorubera" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Raemx" title="Raemx – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Raemx" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B5%8E%E2%B4%B0%E2%B5%8F" title="ⴰⵎⴰⵏ – amazigera estandarra" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⵎⴰⵏ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="amazigera estandarra" class="interlanguage-link-target">ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%B4" title="水 – txinera" lang="zh" hreflang="zh" data-title="水" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="txinera" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%B4" title="水 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="水" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%BAi" title="Chúi – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chúi" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%B4" title="水 – kantonera" lang="yue" hreflang="yue" data-title="水" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonera" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Amanzi" title="Amanzi – zuluera" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Amanzi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zuluera" class="interlanguage-link-target">IsiZulu</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q283#sitelinks-wikipedia" title="Aldatu hizkuntzen arteko loturak" class="wbc-editpage">Aldatu loturak</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Izen-tarteak"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ur" title="Eduki orrialdea ikusi [c]" accesskey="c">Artikulua</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Eztabaida:Ur" rel="discussion" title="Artikuluari buruzko eztabaida [t]" accesskey="t">Eztabaida</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aldatu hizkuntza aldaera" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >euskara </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ikusketak"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ur">Irakurri</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v">Aldatu</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e">Aldatu iturburu kodea</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ur&action=history" title="Artikulu honen aurreko bertsioak. [h]" accesskey="h">Ikusi historia</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresnak" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Tresnak </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tresnak</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Ekintzak </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Ur">Irakurri</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v">Aldatu</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e">Aldatu iturburu kodea</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ur&action=history">Ikusi historia</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Orokorra </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:ZerkLotzenDuHona/Ur" title="Orri honetaranzko esteka duten wiki orri guztien zerrenda [j]" accesskey="j">Honanzko esteka duten orriak</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:RecentChangesLinked/Ur" rel="nofollow" title="Orri honetatik esteka duten orrietako azken aldaketak [k]" accesskey="k">Lotutako orrietako aldaketak</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eu" title="Irudiak edo media fitxategiak igo [u]" accesskey="u">Fitxategia igo</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:OrrialdeBereziak" title="Orri berezi guztien zerrenda [q]" accesskey="q">Orri bereziak</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ur&oldid=9835320" title="Orriaren bertsio honetaranzko esteka iraunkorra">Lotura iraunkorra</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ur&action=info" title="Orrialde honi buruzko informazio gehiago">Orri honen datuak</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:CiteThisPage&page=Ur&id=9835320&wpFormIdentifier=titleform" title="Orri honen aipua egiteko moduari buruzko informazioa">Artikulu hau aipatu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FUr">URL laburra lortu</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:QrCode&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FUr">QR kodea jaitsi</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Inprimatu/esportatu </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Ur">Liburu bat sortu</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:DownloadAsPdf&page=Ur&action=show-download-screen">Deskargatu PDF formatuan</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ur&printable=yes" title="Orrialde honen bertsio inprimagarria [p]" accesskey="p">Inprimatzeko bertsioa</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Beste proiektuetan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Water" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q283" title="Datuen biltegi elementu batera lotuta [g]" accesskey="g">Wikidata itema</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Itxura</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ezkutatu</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1-Wikipedia10000" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluen_zerrenda/3._maila" title="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da"><img alt="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/20px-Wikipedia-1000.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/30px-Wikipedia-1000.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/40px-Wikipedia-1000.png 2x" data-file-width="1122" data-file-height="1024" /></a></div></div> <div id="mw-indicator-2-HezkuntzaPrograma" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza" title="Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da"><img alt="Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/19px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png" decoding="async" width="19" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/28px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/38px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 2x" data-file-width="747" data-file-height="794" /></a></div></div> <div id="mw-indicator-3-featured-star" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikulu_nabarmenduak" title="Artikulu hau nabarmendua da. Informazio gehiago nahi baduzu, egin klik hemen."><img alt="Artikulu hau nabarmendua da. Informazio gehiago nahi baduzu, egin klik hemen." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/20px-Cscr-featured.svg.png" decoding="async" width="20" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/30px-Cscr-featured.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/40px-Cscr-featured.svg.png 2x" data-file-width="466" data-file-height="443" /></a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Wikipedia, Entziklopedia askea</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eu" dir="ltr"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r8986446">.mw-parser-output .noexcerpt{padding-top:10px}</style><div> <dl><dd>Artikulu hau Urari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «<a href="/wiki/Ur_(argipena)" class="mw-disambig" title="Ur (argipena)">Ur (argipena)</a>».</dd></dl></div> <table class="infobox" style="width:22em"><tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #f8eaba;">Ur</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data infobox-data" style="text-align:center"><a href="/wiki/Fitxategi:H2O_2D_labelled.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/H2O_2D_labelled.svg/190px-H2O_2D_labelled.svg.png" decoding="async" width="190" height="83" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/H2O_2D_labelled.svg/285px-H2O_2D_labelled.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/H2O_2D_labelled.svg/380px-H2O_2D_labelled.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="350" /></a></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data infobox-data" style="text-align:center"><a href="/wiki/Fitxategi:Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg/285px-Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg" decoding="async" width="285" height="214" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg/428px-Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg/570px-Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg 2x" data-file-width="3968" data-file-height="2976" /></a><div><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Water" title="c:Category:Water"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/10px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="10" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Water" class="extiw" title="c:Category:Water">Irudi gehiago</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Formula kimikoa</th><td class="infobox-data"><big>H2O</big></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">SMILES kanonikoa</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.simolecule.com/cdkdepict/depict/bow/svg?smi=O&zoom=2.0&annotate=none">2D eredua</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">MolView</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://molview.org/?smiles=O">3D eredua</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Konposizioa</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigeno</a> eta <a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogeno</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Azido konjokatua</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Hidronio_ioi" title="Hidronio ioi">hidronio</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Base konjokatua</th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=Hidroxido_ioi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hidroxido ioi (sortu gabe)">hidroxido ioi</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Mota</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Oxido" title="Oxido">oxido</a> eta <a href="/w/index.php?title=Dihydrogen_chalcogenide&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dihydrogen chalcogenide (sortu gabe)">dihydrogen chalcogenide</a> (en) <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11723014?uselang=eu"><img alt="Itzuli" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/10px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/15px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/20px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png 2x" data-file-width="158" data-file-height="161" /></a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color: #f8eaba;">Ezaugarriak</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Dentsitatea</th><td class="infobox-data"><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="border:none; padding: 0;"><div style="width:100%; background:transparent" align="left"></div><div class="mw-collapsible-content" style="text-align:left;">0,983854 g/cm³ (−30 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,993547 g/cm³ (−20 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,998117 g/cm³ (−10 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,9998395 g/cm³ (0 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,999972 g/cm³ (4 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,99996 g/cm³ (5 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,9997026 g/cm³ (10 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,9991026 g/cm³ (15 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,9982071 g/cm³ (20 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,9977735 g/cm³ (22 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,9970479 g/cm³ (25 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,9956502 g/cm³ (30 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,99403 g/cm³ (35 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,99221 g/cm³ (40 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,99022 g/cm³ (45 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,98804 g/cm³ (50 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,9857 g/cm³ (55 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,98321 g/cm³ (60 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,98056 g/cm³ (65 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,97778 g/cm³ (70 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,97486 g/cm³ (75 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,9718 g/cm³ (80 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,96862 g/cm³ (85 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,96531 g/cm³ (90 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,96189 g/cm³ (95 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,95835 g/cm³ (100 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>)</div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Soinuaren abiadura</th><td class="infobox-data">1.497 m/s (25 °C, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 473 m/s (100 °C, <a href="/wiki/Gas" title="Gas">gas</a>) 3.000 m/s (, <a href="/wiki/Solido" title="Solido">solido</a>)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Biskositate zinematikoa</th><td class="infobox-data">0,01012 cm²/s eta 0 m²/s</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Biskositate dinamikoa</th><td class="infobox-data">1,7911 mPa s (0,01 °C, 1 atm, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 1,0016 mPa s (20 °C, 1 atm, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>) 0,89002 mPa s (25 °C, 1 atm, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a>)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Errefrakzio indiziea</th><td class="infobox-data">1,3945 (0 °C, 226,5 nm) 1,33432 (0 °C, 589 nm) 1,32612 (0 °C, 1.013,98 nm) 1,39336 (20 °C, 226,5 nm) 1,33298 (20 °C, 589 nm) 1,32524 (20 °C, 1.013,98 nm)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Eroankortasun termikoa</th><td class="infobox-data">0,56 W/(m K)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Momentu dipolarra</th><td class="infobox-data">1,854 D</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Fusio-puntua</th><td class="infobox-data">0,002519 °C (101,325 kPa) 0 °C (101,325 kPa)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Irakite-puntua</th><td class="infobox-data">99,9839 °C (101,325 kPa) 99,9743 °C (101,325 kPa)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Deskonposizio-puntua</th><td class="infobox-data">2.200 °C 3.000 °C</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Entropia molar estandarra</th><td class="infobox-data">69,9 J/(mol K) eta 188,8 J/(mol K)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Fusio-entalpia</th><td class="infobox-data">1,854 D</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Formazio entalpia estandarra</th><td class="infobox-data">−241.818 J/mol eta −285.830 J/mol</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Baporizazio entalpia</th><td class="infobox-data">40,656 kJ/mol eta 9,717 kcal/mol</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Bero ahalmena</th><td class="infobox-data">4.184 J/(kg K), 2.110 J/(kg K), 1.640 J/(kg K) eta 4.216 J/(kg K)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Masa molekularra</th><td class="infobox-data">18,010564684 Da</td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color: #f8eaba;">Erabilera</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Rola</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Baliabide_natural" title="Baliabide natural">natura baliabide</a> eta <a href="/w/index.php?title=Primary_metabolite&action=edit&redlink=1" class="new" title="Primary metabolite (sortu gabe)">primary metabolite</a> (en) <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3333419?uselang=eu"><img alt="Itzuli" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/10px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/15px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/20px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png 2x" data-file-width="158" data-file-height="161" /></a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color: #f8eaba;">Arriskuak</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left"><a href="/w/index.php?title=NFPA_704&action=edit&redlink=1" class="new" title="NFPA 704 (sortu gabe)">NFPA 704</a></th><td class="infobox-data"><div style="position: relative; height: 85px; width: 75px;"> <div style="position: absolute; height: 75px; width: 75px;"><a href="/wiki/Fitxategi:NFPA_704.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/NFPA_704.svg/75px-NFPA_704.svg.png" decoding="async" width="75" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/NFPA_704.svg/113px-NFPA_704.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/NFPA_704.svg/150px-NFPA_704.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></div> <div title="Sukoitasuna" style="background:transparent; width:75px; height:2em; text-align:center; vertical-align:middle; position:absolute; top:9px; font-size:large; cursor:help;">0</div> <div title="Osasuna" style="background: transparent; width: 37.5px; height: 2em; text-align: center; vertical-align: middle; position: absolute; top: 28px; font-size: large; cursor: help;">0</div> <div title="Erreaktibotasuna" style="background: transparent; width: 37.5px; height: 2em; text-align: center; vertical-align: middle; position: absolute; top: 28px; left: 37.5px; font-size: large; cursor: help;">0</div> <div title="Beste arriskuak" style="background: transparent; width: 75px; height: 2em; text-align: center; vertical-align: middle; position: absolute; top: 47px; font-size: small; cursor: help;"></div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">GHS arriskua</th><td class="infobox-data">baliorik ez</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Arrisku motak</th><td class="infobox-data">baliorik ez</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Prekauzio motak</th><td class="infobox-data">baliorik ez</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Batezbesteko dosi hilgarria</th><td class="infobox-data"><div class="NavFrame collapsed" style="border: none; padding: 0;"> <div class="NavHead" style="font-size: 105%; background: transparent; text-align: left;">ikusi</div> <ul class="NavContent" style="list-style: none none; margin-left: 0; text-align: left; font-size: 105%; margin-top: 0; margin-bottom: 0; line-height: inherit;"><li style="line-height: inherit; margin: 0">90 g/kg (<a href="/wiki/Arratoi" title="Arratoi">Arratoi</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q285166" class="extiw" title="d:Special:EntityPage/Q285166">aho emate</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Eragin dezake</th><td class="infobox-data"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q57385793" class="extiw" title="d:Special:EntityPage/Q57385793">Q57385793</a> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q57385793?uselang=eu"><img alt="Itzuli" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/10px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/15px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg/20px-Noun_Project_label_icon_1116097_cc_mirror.svg.png 2x" data-file-width="158" data-file-height="161" /></a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color: #f8eaba;">Identifikatzaileak</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">InChlKey</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?cmd=search&db=pccompound&term=XLYOFNOQVPJJNP-UHFFFAOYSA-N">XLYOFNOQVPJJNP-UHFFFAOYSA-N</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">CAS zenbakia</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://chem.nlm.nih.gov/chemidplus/rn/7732-18-5">7732-18-5</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">ChemSpider</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.chemspider.com/Chemical-Structure.937.html">937</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">PubChem</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/962">962</a> eta <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/22247451">22247451</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Reaxys</th><td class="infobox-data">3587155</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Gmelin</th><td class="infobox-data">15377</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">ChEBI</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ebi.ac.uk/chebi/searchId.do?chebiId=CHEBI:117">117</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">ChEMBL</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ebi.ac.uk/chembl/compound/inspect/CHEMBL1098659">CHEMBL1098659</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">RTECS zenbakia</th><td class="infobox-data">ZC0110000</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">ZVG</th><td class="infobox-data"><a class="external text" href="https://tools.wmflabs.org/wikidata-externalid-url/?p=679&url_prefix=http://gestis-en.itrust.de/nxt/gateway.dll?f=id$t=default.htm$vid=gestiseng:sdbeng$id=&id=1140">1140</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">DSSTox zenbakia</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://comptox.epa.gov/dashboard/ZC0110000">ZC0110000</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">EC zenbakia</th><td class="infobox-data">231-791-2</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">ECHA</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://echa.europa.eu/substance-information/-/substanceinfo/100.028.902">100.028.902</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">CosIng</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/cosing/index.cfm?fuseaction=search.details_v2&id=31959">31959</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">MeSH</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/#/record/ui?ui=D014867">D014867</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">RxNorm</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://mor.nlm.nih.gov/RxNav/search?searchBy=RXCUI&searchTerm=11295">11295</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Human Metabolome Database</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hmdb.ca/metabolites/HMDB0002111">HMDB0002111</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">UNII</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://fdasis.nlm.nih.gov/srs/unii/059QF0KO0R">059QF0KO0R</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">NDF-RT</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bioportal.bioontology.org/ontologies/NDFRT?p=classes&conceptid=N0000147042">N0000147042</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">KEGG</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kegg.jp/entry/D00001">D00001</a> eta <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kegg.jp/entry/C00001">C00001</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">PDB Ligand</th><td class="infobox-data"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ebi.ac.uk/pdbe-srv/pdbechem/chemicalCompound/show/HOH">HOH</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">ASHRAE</th><td class="infobox-data">718</td></tr></tbody></table> Ura <a href="/wiki/Gai_kimiko" title="Gai kimiko">gai kimiko</a> garden eta ia koloregabea da, <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurreko</a> ibai, aintzira eta <a href="/wiki/Ozeano" title="Ozeano">ozeanoen</a> eta organismo <a href="/wiki/Bizi" title="Bizi">bizidun</a> gehienetako <a href="/wiki/Fluido" title="Fluido">fluidoen</a> osagai nagusia. H2O <a href="/wiki/Formula_kimiko" title="Formula kimiko">formula kimikoa</a> du; hau da, ur <a href="/wiki/Molekula" title="Molekula">molekula</a> bakoitzak <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigeno</a> <a href="/wiki/Atomo" title="Atomo">atomo</a> bat eta <a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogeno</a> atomo bi ditu, <a href="/wiki/Lotura_kobalente" title="Lotura kobalente">lotura kobalentez</a> elkartuak. <a href="/wiki/Giro-tenperatura" title="Giro-tenperatura">Giro-tenperaturan</a> <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likidoa</a> da. Bizirako nahitaezkoa dela uste da, ez baita ezagutzen uraren gabezia osoan bizi den izakirik. Urak <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurra</a> planetaren azalaren % 71 estaltzen du<a href="#cite_note-1">[1]</a>. Ur horren % 97,2 <a href="/wiki/Ur_gazi" title="Ur gazi">gazia</a> da, eta % 2,8a <a href="/wiki/Ur_geza" title="Ur geza">geza</a><a href="#cite_note-usgs1-2">[2]</a>. Ur geza horren % 1 baino ez dago egoera likidoan, gainerakoa <a href="/wiki/Polo_geografiko" title="Polo geografiko">poloetan</a> <a href="/wiki/Izotz" title="Izotz">izoztuta</a> baitago. Ura da baldintza naturaletan hiru egoera fisikoetan (<a href="/wiki/Solido" title="Solido">solido</a>, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a> edo <a href="/wiki/Gas" title="Gas">gas</a> egoeran) aurki daitekeen gai bakarra. Kimikoki aratza den urak ur destilatu izena hartzen du, eta ez du inolako gairik bere barnean disolbatuta, H2O bakarrik. <a href="/wiki/Itsas_maila" title="Itsas maila">Itsas mailan</a>, uraren irakite tenperatura 100 <a href="/wiki/Celsius_gradu" title="Celsius gradu">°C</a> da, eta izozte <a href="/wiki/Tenperatura" title="Tenperatura">tenperatura</a> 0 °C. Uraren gehienezko <a href="/wiki/Dentsitate_(argipena)" class="mw-disambig" title="Dentsitate (argipena)">dentsitatea</a> 1 <a href="/wiki/Gramo" title="Gramo">g</a>/<a href="/wiki/Litro" title="Litro">ml</a> da, 4 °C-ko tenperaturan; beste edozein tenperaturatan, dentsitate txikiagoa du. Solido egoeran, hau da, izotz egoeran, uraren dentsitatea 0,917 g/ml da. Uraren bero espezifikoa 1 <a href="/wiki/Kaloria" title="Kaloria">cal</a>/°C.g da. Disolbatzaile unibertsala dela esaten da, <a href="/wiki/Molekula" title="Molekula">molekula</a> polarra izanik substantzia gehien disolbatzen dituen substantzia delako. Ur molekulak <a href="/wiki/Hidrogeno_zubi" class="mw-redirect" title="Hidrogeno zubi">hidrogeno zubi</a> izeneko loturen bitartez elkartzen dira.<a href="#cite_note-3">[3]</a> Ur molekulak bi polo ditu. Hidrogeno bien arteko lotura 104,45 ºC-koa da. Gainera, urak termoerregulatzaile lana egiten du. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Propietateak">Propietateak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=1" title="Aldatu atal hau: «Propietateak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Propietateak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Hauek dira uraren propietate fisiko garrantzitsuenak: <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uraren_propietate_fisikoak">Uraren propietate fisikoak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=2" title="Aldatu atal hau: «Uraren propietate fisikoak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Uraren propietate fisikoak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Ura kimikoki H2O gisa formulatzen den substantzia da; hau da, ur molekula bat oxigeno <a href="/wiki/Atomo" title="Atomo">atomo</a> bati modu kobalentean lotutako bi hidrogeno atomoz osatuta dago. <a href="/wiki/Henry_Cavendish" title="Henry Cavendish">Henry Cavendishek</a> aurkitu zuen, <a href="/wiki/1782" title="1782">1782an</a>, ura substantzia konposatua dela eta ez elementu bat, antzinatik pentsatzen zen moduan<a href="#cite_note-4">[Oh 1]</a> <a href="#cite_note-6">[Oh 2]</a>. Aurkikuntza horren emaitzak <a href="/wiki/Antoine_Lavoisier" title="Antoine Lavoisier">Antoine Laurent de Lavoisierrek</a> garatu zituen, eta urak <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigenoa</a> eta <a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogenoa</a> dituela jakinarazi zuen<a href="#cite_note-7">[5]</a><a href="#cite_note-:0-8">[6]</a>. <a href="/wiki/1804" title="1804">1804an</a>, <a href="/wiki/Louis_Joseph_Gay-Lussac" title="Louis Joseph Gay-Lussac">Louis Joseph Gay-Lussac</a> kimikari frantsesak eta <a href="/wiki/Alexander_von_Humboldt" title="Alexander von Humboldt">Alexander von Humboldt</a> naturalista eta geografo alemanak frogatu zuten ura oxigeno-bolumen bakoitzeko (H2O) bi hidrogeno-bolumenez osatuta zegoela<a href="#cite_note-:0-8">[6]</a>. Gaur egun, konposatu horren izaera eta propietateak ikertzen jarraitzen dute, eta, batzuetan, ohiko zientziaren mugak gainditzen dituzte<a href="#cite_note-9">[Oh 3]</a>. Horri dagokionez, <a href="/w/index.php?title=John_Emsley&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Emsley (sortu gabe)">John Emsley</a> ikertzaileak, zientzia-dibulgatzaileak, urari buruz esan zuen: «Gehien ikertu den substantzia kimikoetako bat DA, baina gutxien ulertutakoa izaten jarraitzen du»<a href="#cite_note-10">[7]</a>. Hauek dira uraren propietate fisiko garrantzitsuenak: <ul><li>Uraren <a href="/wiki/Irakite_tenperatura" class="mw-redirect" title="Irakite tenperatura">irakite tenperatura</a> 373 ºK (100 °C) da itsas mailan.<a href="#cite_note-11">[8]</a></li> <li><a href="/wiki/Fusio_tenperatura" class="mw-redirect" title="Fusio tenperatura">Fusio tenperatura</a> 273 ºK (0 °C) da itsas mailan.</li> <li>Ur aratza ez da <a href="/wiki/Argindar" class="mw-redirect" title="Argindar">elektrizitatearen</a> <a href="/wiki/Eroale_elektriko" title="Eroale elektriko">eroalea</a>. (ur aratza = ur destilatua: gatz mineralik ez duena)</li> <li>Zapore, usain eta kolore gabea da. Propietate hauek organoleptikoak dira, hau da gizakiaren zentzuen bidez antzematen direnak.</li> <li>Naturan hiru egoeretan ageri da: <a href="/wiki/Solido" title="Solido">solido</a> (<a href="/wiki/Solido" title="Solido">gotor</a>), <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likido</a> (<a href="/wiki/Likido" title="Likido">isurkari</a>) eta <a href="/wiki/Gas" title="Gas">gas</a> (<a href="/wiki/Gas" title="Gas">laspel</a>) egoeretan.</li> <li><a href="/wiki/Dentsitate_(argipena)" class="mw-disambig" title="Dentsitate (argipena)">Dentsitatea</a> 1 g/cm3 da.</li> <li>Bi menisko mota eratzen ditu: <a href="/wiki/Ahur_(argipena)" class="mw-disambig" title="Ahur (argipena)">ahurra</a> eta <a href="/wiki/Ganbil_(argipena)" class="mw-disambig" title="Ganbil (argipena)">ganbila</a>.</li> <li>Gainazaleko tentsioa dauka: uraren gainazala elastikoa da eta apurtzeko erresistentzia ere badauka. Honi esker dentsitate txikiko gauzakiak uraren gainazalean gelditzen dira.</li> <li><a href="/wiki/Kapilaritate" title="Kapilaritate">Kapilaritatea</a> dauka, hau da, hodi polarretan gora edo behera egiteko gaitasuna.</li> <li>Gaitasun kalorifikoa beste likido batzuena baino altuagoa da.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Egoerak">Egoerak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=3" title="Aldatu atal hau: «Egoerak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Egoerak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Izotz" title="Izotz">izotz</a>» eta «<a href="/wiki/Ur_lurrun" title="Ur lurrun">ur lurrun</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Aguawolfram.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Aguawolfram.jpg/220px-Aguawolfram.jpg" decoding="async" width="220" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Aguawolfram.jpg/330px-Aguawolfram.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Aguawolfram.jpg/440px-Aguawolfram.jpg 2x" data-file-width="756" data-file-height="600" /></a><figcaption>Uraren faseen diagrama.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Melting_icecubes.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Melting_icecubes.gif/220px-Melting_icecubes.gif" decoding="async" width="220" height="354" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/16/Melting_icecubes.gif 1.5x" data-file-width="280" data-file-height="450" /></a><figcaption><a href="/wiki/Izotz" title="Izotz">izotza</a> edalontzi batean likido bihurtzen den moduaren animazioa. Igarotako 50 minutuak 4 segundotan kontzentratzen dira.</figcaption></figure> Ura bizimodu ezagunetarako tenperatura- eta presio-tarterik egokienean dagoen likidoa da: 1 <a href="/wiki/Atmosfera_(unitatea)" title="Atmosfera (unitatea)">atm-ko</a> presioan, ura likidoa da 273,15 °<a href="/wiki/Kelvin_(unitatea)" title="Kelvin (unitatea)">K</a> (0 °C) eta 373,15 K (100 °C) tenperaturen artean. Urtze- eta lurruntze-<a href="/wiki/Bero_sor" title="Bero sor">bero sorra</a> 0,334 kJ/g-koa eta 2,23 kJ/g-koa da, hurrenez hurren<a href="#cite_note-:1-12">[9]</a>. Presioa handitzean, urtze-puntua pixka bat jaitsi egiten da, –5 °C inguru, 600 atm-an, eta –22 °C, 2100 atm-an. Efektu hori da Antartikako <a href="/wiki/Glaziarpeko_aintzira" title="Glaziarpeko aintzira">glaziarpeko aintziren</a> sorreraren eragilea, eta glaziarren mugimenduari laguntzen dio<a href="#cite_note-13">[10]</a><a href="#cite_note-14">[11]</a>. 2100 atm-tik gorako presioetan, urtze-puntua azkar handitzen da, eta izotzak konfigurazio exotikoak ditu, presio txikiagoetan ez daudenak. Presio-aldeek eragin larriagoa dute irakite-puntuan (gutxi gorabehera 374 °C eta 220 atm bitartekoa); <a href="/wiki/Everest" title="Everest">Everest</a> mendiaren gailurrean (presio atmosferikoa 0,34 atm ingurukoa da), urak 70 °C-an irakiten du. Presio bidezko irakite-puntuaren igoera ur sakonetako <a href="/wiki/Iturri_hidrotermal" title="Iturri hidrotermal">iturri hidrotermaletan</a> ikus daiteke, eta aplikazio praktikoak ditu, hala nola <a href="/wiki/Presio-eltze" title="Presio-eltze">presio-eltzeak</a> eta <a href="/wiki/Lurrun-makina" title="Lurrun-makina">lurrun-motorrak</a><a href="#cite_note-15">[12]</a>. Tenperatura kritikoa, zeinaren gainetik lurruna ezin baita likidotu, presioa handitzean 373,95 °C-koa (647,10 K) baita<a href="#cite_note-:1-12">[9]</a>. 0,006 atm-tik beherako presioetan, ura ezin da egoera likidoan egon, eta zuzenean solidotik gasera igarotzen da sublimazioz, fenomeno hori elikagaiak eta konposatuak <a href="/wiki/Liofilizazio" title="Liofilizazio">liofilizatzean</a> ustiatzen baita<a href="#cite_note-16">[13]</a>. 221 atm-tik gorako presioetan, likido- eta gas-egoerak jada ezin dira bereizi, ur superkritiko egoera deritzona. Egoera horretan, ura zenbait erreakzio katalizatzeko eta hondakin organikoak tratatzeko erabiltzen da. Ur likidoaren <a href="/wiki/Dentsitate_(fisika)" title="Dentsitate (fisika)">dentsitatea</a> oso egonkorra da, eta ez da asko aldatzen tenperatura- eta presio-aldaketekin. Atmosfera bakarraren presioan, ur likidoaren gutxieneko dentsitatea 0,958 kg/L da, 100 °C-an. Tenperatura jaistean, dentsitatea etengabe handitzen da, 3,8 °C-ra iritsi arte. Han, 1 kg/l-ko dentsitate maximoa lortzen du. Tenperatura baxuagoetan, beste substantzia batzuetan ez bezala, dentsitatea txikiagotu egiten da<a href="#cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-17-17">[14]</a>. 0 °C-tan, balioa 0,9999 kg/l-koa da; izoztean, dentsitatea bortitzago jaisten da 0,917 kg/l-raino, eta, horrekin batera, bolumena % 9 handitzen da. Horregatik flotatzen du izotza ur likidoan. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Usaina,_zaporea_eta_itxura">Usaina, zaporea eta itxura</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=4" title="Aldatu atal hau: «Usaina, zaporea eta itxura»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Usaina, zaporea eta itxura">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Uraren_kolore" title="Uraren kolore">Uraren kolore</a>»</div> Urak, berez, ez du ez usainik, ez kolorerik, ezta zaporerik; hala ere, <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurreko</a> urak disoluzioan dauden <a href="/wiki/Mineral" title="Mineral">mineralak</a> eta <a href="/wiki/Konposatu_organiko" title="Konposatu organiko">substantzia organikoak</a> ditu, eta horiek zapore eta usain gutxi-asko detektagarriak eman diezazkiokete, konposatuen kontzentrazioaren eta uraren tenperaturaren arabera<a href="#cite_note-:2-18">[15]</a>. Urak itxura iluna izan dezake partikula <a href="/wiki/Esekidura_(kimika)" title="Esekidura (kimika)">esekiak</a> baditu<a href="#cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-17-17">[14]</a>. Lurzoruan dagoen materia organikoak, hala nola azido hezeek eta ultramoreek, kolorea ere ematen dute, baita metalak ere, hala nola <a href="/wiki/Burdina" title="Burdina">burdinak</a><a href="#cite_note-:2-18">[15]</a>. Kutsatzailerik ez dagoenean, ur likidoak, solidoak edo gaseosoak ez du ia argi ikusgaia xurgatzen, nahiz eta <a href="/wiki/Espektrometro" title="Espektrometro">espektrometroan</a> frogatu ur likidoak kolore urdin berdexka duela. Izotzak ere urdin turkesarengana jotzen du. Ur-gainazal handiek kolore berezia dute, eta, neurri batean, zeruaren isla dira<a href="#cite_note-19">[16]</a>. Urak, aldiz, argi asko xurgatzen du <a href="/wiki/Espektro_elektromagnetiko" title="Espektro elektromagnetiko">espektroaren</a> gainerako zatietan, eta erradiazio <a href="/wiki/Ultramore" title="Ultramore">ultramoreetatik</a> babesten saiatzen da<a href="#cite_note-20">[17]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propietate_molekularrak">Propietate molekularrak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=5" title="Aldatu atal hau: «Propietate molekularrak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Propietate molekularrak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Moleculah20.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Moleculah20.jpg/220px-Moleculah20.jpg" decoding="async" width="220" height="219" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/20/Moleculah20.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="298" /></a><figcaption>Ur molekula bakoitzak <a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogeno</a> <a href="/wiki/Atomo" title="Atomo">atomoz</a> osatutako bi <a href="/wiki/Lotura_kobalente" title="Lotura kobalente">lotura kobalentek</a> <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigeno</a> <a href="/wiki/Atomo" title="Atomo">atomo</a> bati elkartuta. Era berean, ur-molekulak hidrogeno-zubien bidezko lotura batzuez lotzen dira. Uraren molekulen arteko hidrogeno-zubien arteko lotura horiek <a href="/wiki/Bero-dilatazio" title="Bero-dilatazio">bero dilatazioa</a> eragiten diote urari <a href="/wiki/Solidotze" title="Solidotze">solidotzea</a>, hau da, <a href="/wiki/Bolumen_(espazioa)" title="Bolumen (espazioa)">bolumena</a> handitu, eta <a href="/wiki/Izotz" title="Izotz">izotz</a> bihurtzen dira.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:004n.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/004n.jpg/220px-004n.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/004n.jpg/330px-004n.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/004n.jpg/440px-004n.jpg 2x" data-file-width="5184" data-file-height="3456" /></a><figcaption>Tanta batek uraren gainazalean duen inpaktuak uhin bereizgarri batzuk eragiten ditu, ile-uhin deituak.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Capillarity.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Capillarity.svg/220px-Capillarity.svg.png" decoding="async" width="220" height="294" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Capillarity.svg/330px-Capillarity.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Capillarity.svg/440px-Capillarity.svg.png 2x" data-file-width="549" data-file-height="733" /></a><figcaption>Uraren eta <a href="/wiki/Merkurio_(elementua)" title="Merkurio (elementua)">merkurioaren</a> ekintza <a href="/wiki/Kapilaritate" title="Kapilaritate">kapilarra</a>, likido eta forma bakoitzaren zutabeen altueran aldaketa eragiten du, eta <a href="/w/index.php?title=Menisco_(fisika)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Menisco (fisika) (sortu gabe)">menisko</a> desberdinak egiten ditu ontziaren hormekiko kontaktuan.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Water_drop_animation.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Water_drop_animation.gif/220px-Water_drop_animation.gif" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Water_drop_animation.gif/330px-Water_drop_animation.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Water_drop_animation.gif/440px-Water_drop_animation.gif 2x" data-file-width="480" data-file-height="640" /></a><figcaption>Tanta horiek uraren <a href="/wiki/Gainazal-tentsio" title="Gainazal-tentsio">gainazal tentsioa</a> altuaren bidez sortzen dira.</figcaption></figure> Ur molekulak geometria ez-lineala hartzen du, bi hidrogeno atomoekin 104,45 graduko angelua osatuz. Konfigurazio horrek, oxigeno atomoaren <a href="/wiki/Elektronegatibotasun" title="Elektronegatibotasun">elektronegatibotasun</a> handiagoarekin batera, <a href="/wiki/Polartasun_(kimika)" title="Polartasun (kimika)">polaritatea</a> ematen diote molekulari, eta haren une dipolar elektrikoa da: 6,2 × 10–30 <a href="/wiki/Coulomb" title="Coulomb">C</a><a href="#cite_note-21">[18]</a>. Ur molekularen polaritateak <a href="/wiki/Van_der_Waalsen_indar" title="Van der Waalsen indar">Van der Waals indarrak</a> sortzen ditu, eta, inguruko molekulekin, lau <a href="/wiki/Hidrogeno_lotura" title="Hidrogeno lotura">hidrogeno-lotura</a> eratzen ditu<a href="#cite_note-22">[19]</a>. Lotura molekular horiek azaltzen dituzte uraren <a href="/wiki/Atxikidura" title="Atxikidura">itsasgarritasuna</a>, <a href="/wiki/Gainazal-tentsio" title="Gainazal-tentsio">azaleko tentsioaren</a> indize altua eta <a href="/wiki/Kapilaritate" title="Kapilaritate">kapilaritatea</a>, zeinak uhin kapilarrak sortzen baititu, animalia batzuk uraren gainazalean mugitzeko aukera ematen baitie eta <a href="/wiki/Izerdi_(botanika)" title="Izerdi (botanika)">izerdia</a> <a href="/wiki/Landare_baskular" title="Landare baskular">landare baskularretan</a>, hala nola zuhaitzetan<a href="#cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-12-23">[20]</a><a href="#cite_note-24">[21]</a>, grabitatearen kontra garraiatzen laguntzen baitute. Uretan substantzia surfaktante batzuk egoteak, hala nola xaboiak eta detergenteak, nabarmen murrizten du uraren gainazaleko tentsioa, eta erraztu egiten du objektuei itsatsitako zikinkeria kentzea<a href="#cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-11-25">[22]</a>. Ur molekulen arteko hidrogeno-zubiek ere urtze- eta irakite-puntu handiak dituzte <a href="/wiki/Kalkogeno" title="Kalkogeno">anfigeno</a> eta hidrogenozko beste konposatu batzuekin alderatuta, hala nola <a href="/wiki/Azido_sulfhidriko" title="Azido sulfhidriko">hidrogeno sulfuroarekin</a>. Era berean, <a href="/wiki/Bero-ahalmen" title="Bero-ahalmen">bero-gaitasunaren</a> —4,2 <a href="/wiki/Joule_(unitatea)" title="Joule (unitatea)">J</a>/<a href="/wiki/Gramo" title="Gramo">g</a>/<a href="/wiki/K" title="K">K</a>, <a href="/wiki/Amoniako" title="Amoniako">amoniakoak</a> bakarrik gainditzen duen balioa—, <a href="/wiki/Bero_sor" title="Bero sor">bero sorra</a> eta <a href="/wiki/Bero-eroaletasun" title="Bero-eroaletasun">eroankortasun termikoaren</a> —0,561 eta 0,679 <a href="/wiki/Watt" title="Watt">W</a>/m/K artean— balio handiak azaltzen dituzte. Propietate horiek eginkizun garrantzitsua ematen diote urari Lurreko <a href="/wiki/Klima" title="Klima">klima</a> erregulatzeko, beroa metatuz eta atmosferaren eta ozeanoen artean garraiatuz<a href="#cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-17-17">[14]</a><a href="#cite_note-26">[23]</a>. Uraren polaritatearen beste ondorio bat da, egoera likidoan, oso disolbatzaile ahaltsua dela, substantzia mota askotakoa. Uretan nahastu eta ondo disolbatzen diren substantziak —<a href="/wiki/Gatz_(kimika)" title="Gatz (kimika)">gatzak</a>, <a href="/wiki/Azukre" title="Azukre">azukreak</a>, <a href="/wiki/Azido" title="Azido">azidoak</a>, <a href="/wiki/Alkali" title="Alkali">alkaliak</a> eta zenbait <a href="/wiki/Gas" title="Gas">gas</a> (adibidez, <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigenoa</a> edo <a href="/wiki/Karbono_dioxido" title="Karbono dioxido">karbono dioxidoa</a>, karbonazio bidez)— <a href="/wiki/Hidrofilo" title="Hidrofilo">hidrofiloak</a> dira, eta urarekin ondo konbinatzen ez direnak, berriz —<a href="/wiki/Lipido" title="Lipido">lipidoak</a> eta <a href="/wiki/Koipe" title="Koipe">koipeak</a>—, substantzia <a href="/wiki/Hidrofobia" title="Hidrofobia">hidrofoboak</a> dira. Era berean, ura, hala, likido askorekin nahas daiteke, <a href="/wiki/Etanol" title="Etanol">etanolarekin</a> esaterako, eta edozein proportziotan, likido homogeneoa sortuz. Azeotropoak era ditzake beste disolbatzaile batzuekin, hala nola etanolarekin edo <a href="/wiki/Tolueno" title="Tolueno">toluenoarekin</a><a href="#cite_note-27">[24]</a>. Bestalde, <a href="/wiki/Olio" title="Olio">olioak</a> ezin dira urarekin nahasi, eta, gainazalean, dentsitate aldakorreko geruzak eratzen dituzte. Edozein gasek bezala, lurruna guztiz nahasgarria da airearekin. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propietate_elektriko_eta_magnetikoak">Propietate elektriko eta magnetikoak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=6" title="Aldatu atal hau: «Propietate elektriko eta magnetikoak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Propietate elektriko eta magnetikoak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Urak nahiko konstante dielektriko handia du (78,5 - 298 K edo 25 °C) eta karga elektrikoa duten substantzien molekulak erraz bereizten dira bertan<a href="#cite_note-28">[25]</a>. Ioi disoziatuak egoteak nabarmen handitzen du uraren <a href="/wiki/Eroankortasun_elektriko" title="Eroankortasun elektriko">eroankortasuna</a>, eta, aldiz, <a href="/wiki/Isolatzaile_elektriko" title="Isolatzaile elektriko">isolatzaile elektriko</a> puru gisa jokatzen du<a href="#cite_note-29">[26]</a>. Ura berez bereiz daiteke H3O+ <a href="/wiki/Hidronio_ioi" title="Hidronio ioi">hidronio ioietan</a> eta OH- <a href="/wiki/Hidroxido" title="Hidroxido">hidroxidoetan</a>. Kw disoziazio-konstantea oso txikia da —10−14 °C-tik 25 °C-ra—, eta, beraz, ur molekula bat hamar orduz behin banatzen da, gutxi gorabehera<a href="#cite_note-30">[27]</a>. Ur puruaren <a href="/wiki/PH" title="PH">pH-a</a> 7 da, hidronio ioiak eta hidroxidoak kontzentrazio berean daudelako. Ioi horien maila txikia dela eta, uraren pH-a bat-batean aldatzen da <a href="/wiki/Azido" title="Azido">azidoak</a> edo <a href="/wiki/Base" title="Base">baseak</a> disolbatzen badira. Ur likidoa bi osagaietan (<a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogenoa</a> eta <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigenoa</a>) bereiz daiteke, <a href="/wiki/Elektrolisi" title="Elektrolisi">elektrolisiaren</a> bidez korronte elektrikoa pasaraziz. Prozesu horren bidez ura bi osagaietan banatzeko behar den energia hidrogenoaren eta oxigenoaren birkonbinazioak askatutako energia baino handiagoa da<a href="#cite_note-31">[28]</a>. Ur likido purua material <a href="/wiki/Diamagnetismo" title="Diamagnetismo">diamagnetikoa</a> da, eta eremu magnetiko oso biziek aldaratzen dute<a href="#cite_note-32">[29]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propietate_mekanikoak">Propietate mekanikoak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=7" title="Aldatu atal hau: «Propietate mekanikoak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Propietate mekanikoak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Praktikan, ur likidoa <a href="/wiki/Konprimagarritasun" title="Konprimagarritasun">konprimiezintzat</a> har daiteke, eta efektu hori <a href="/wiki/Prentsa_hidrauliko" title="Prentsa hidrauliko">prentsa hidraulikoetan</a> aprobetxatzen da<a href="#cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199912-33">[30]</a>; baldintza normaletan, konprimagarritasunak balio hauek ditu: 4,4tik 5,1 × 10−10 <a href="/wiki/Pascal_(unitatea)" title="Pascal (unitatea)">Pa</a>−1-eraino<a href="#cite_note-34">[31]</a>. 2 km-ko sakoneran ere, non presioa 200 atm ingurukoa baita, uraren bolumena % 1 baino ez da murrizten<a href="#cite_note-35">[32]</a>. Uraren <a href="/wiki/Biskositate" title="Biskositate">biskositatea</a> da: 10−3 Pa <a href="/wiki/Segundo" title="Segundo">segundoko</a> edo 0,01 <a href="/w/index.php?title=Poise&action=edit&redlink=1" class="new" title="Poise (sortu gabe)">poise</a> 20 °C-tan, eta ur likidoko <a href="/wiki/Soinuaren_lastertasun" title="Soinuaren lastertasun">soinuaren abiadura</a> 1.400 eta 1.540 m/s bitartekoa da, tenperaturaren arabera. Soinua ia indargabetu gabe transmititzen da uretan, batez ere behe-maiztasunetan; propietate horrek aukera ematen du <a href="/wiki/Zetazeo" title="Zetazeo">zetazeoen</a> arteko distantzia luzeetara itsaspean komunikatzeko, eta, urpean objektuak detektatzeko, <a href="/wiki/Sonar" title="Sonar">sonarraren</a> teknikaren oinarria da<a href="#cite_note-:4-36">[33]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Erreakzio_kimikoak">Erreakzio kimikoak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=8" title="Aldatu atal hau: «Erreakzio kimikoak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Erreakzio kimikoak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Ura <a href="/wiki/Errekuntza" title="Errekuntza">errekuntza</a>-erreakzioen azken produktua da, hidrogenoarena edo hidrogenoa duen <a href="/wiki/Konposatu_kimiko" title="Konposatu kimiko">konposatu</a> batena. Ura azidoen eta baseen arteko <a href="/wiki/Azido-base_erreakzio" title="Azido-base erreakzio">neutralizazio-erreakzioetan</a> ere sortzen da<a href="#cite_note-37">[34]</a>. Urak <a href="/wiki/Oxido" title="Oxido">oxido</a> metaliko eta ez-metaliko askorekin erreakzionatzen du, eta <a href="/wiki/Hidroxido" title="Hidroxido">hidroxidoak</a> eta <a href="/wiki/Oxoazido" title="Oxoazido">oxazidoak</a> sortzen ditu, hurrenez hurren. Era berean, hidroxidoak sortzen ditu <a href="/wiki/Elektropositibotasun" title="Elektropositibotasun">Elektropositibotasun</a> handiagoa duten elementuekin zuzenean erreakzionatzean, hala nola <a href="/wiki/Metal_alkalino" title="Metal alkalino">metal alkalinoekin</a> eta <a href="/wiki/Metal_lurralkalino" title="Metal lurralkalino">lurralkalinoekin</a>. Elementu horiek uraren <a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogenoa</a> desplazatzen dute erreakzio batean, eta, alkalino astunenen kasuan, erreakzio hori <a href="/wiki/Leherketa" title="Leherketa">lehergarria</a> izan daiteke askatutako hidrogenoa airearen oxigenoarekin kontaktuan egoteagatik<a href="#cite_note-:4-36">[33]</a><a href="#cite_note-38">[35]</a>. Urak beste molekula batzuk <a href="/wiki/Hidrolisi" title="Hidrolisi">hidroliza</a> ditzake autoinozazio-ahalmenaren ondorioz<a href="#cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199924-25-39">[36]</a>. Hidrolisi-erreakzioak konposatu organikoekin nahiz ez-organikoekin gerta daitezke. Oso garrantzitsuak dira izaki bizidunen <a href="/wiki/Metabolismo" title="Metabolismo">metabolismoan</a>, eta <a href="/wiki/Hidrolasa" title="Hidrolasa">hidrolasa</a> izeneko <a href="/wiki/Entzima" title="Entzima">entzima</a> ugari sintetizatzen dituzte, molekula desberdinen hidrolisia katalizatzeko funtzioarekin. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uraren_banaketa_naturan">Uraren banaketa naturan</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=9" title="Aldatu atal hau: «Uraren banaketa naturan»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Uraren banaketa naturan">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ura_unibertsoan">Ura unibertsoan</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=10" title="Aldatu atal hau: «Ura unibertsoan»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Ura unibertsoan">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Europa-moon.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Europa-moon.jpg/220px-Europa-moon.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Europa-moon.jpg/330px-Europa-moon.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Europa-moon.jpg/440px-Europa-moon.jpg 2x" data-file-width="913" data-file-height="913" /></a><figcaption><a href="/wiki/Europa_(satelitea)" title="Europa (satelitea)">Europa</a> Jupiterren satelite bat izotzez estalitako gainazalez. Pentsatzen da ur likidozko ozeano bat dagoela izoztutako gainazalaren azpian.</figcaption></figure> Ura nahiko konposatu arrunta da gure <a href="/wiki/Eguzki-sistema" title="Eguzki-sistema">eguzki-sisteman</a><a href="#cite_note-:5-40">[37]</a> eta <a href="/wiki/Unibertsoa" title="Unibertsoa">unibertsoan</a><a href="#cite_note-:5-40">[37]</a><a href="#cite_note-41">[38]</a>, batez ere <a href="/wiki/Izotz" title="Izotz">izotz</a> eta <a href="/wiki/Lurrun" title="Lurrun">lurrun</a> moduan. <a href="/wiki/Kometa" title="Kometa">Kometak</a> osatzen dituen materialaren zati handi bat da, eta 2016. urtean, <a href="/wiki/Ilargia" title="Ilargia">Ilargiaren</a> barrutik datorren 'ur magmatikoa' aurkitu da, Ilargiaren azalean dauden ale mineral txikitan<a href="#cite_note-42">[39]</a>. <a href="/wiki/Jupiter" title="Jupiter">Jupiter</a> eta <a href="/wiki/Saturno" title="Saturno">Saturnoren</a> satelite batzuek, hala nola <a href="/wiki/Europa_(satelitea)" title="Europa (satelitea)">Europak</a> eta <a href="/wiki/Entzelado_(satelitea)" title="Entzelado (satelitea)">Entzelado</a>, ur likidoa izan dezakete izotz-geruza lodiaren azpian<a href="#cite_note-:5-40">[37]</a>. Horri esker, kristal horiek <a href="/wiki/Plaken_tektonika" title="Plaken tektonika">plaka-tektonika</a> antzeko bat izan dezakete, non ur likidoak, izan ere, lurrean <a href="/wiki/Magma" title="Magma">magmaren</a> rola betetzen baitu; <a href="/wiki/Izotz" title="Izotz">izotza</a>, berriz, <a href="/wiki/Lurrazal" title="Lurrazal">lurrazalaren</a> baliokidea izango litzateke<a href="/wiki/Laguntza:Erreferentziak" title="Laguntza:Erreferentziak">[erreferentzia behar]</a>. Unibertsoan dagoen ur gehiena izarren sorreratik eratorria izan daiteke; izar horiek, gero, <a href="/wiki/Supernoba" title="Supernoba">lehertu</a> zirenean <a href="/wiki/Lurrun" title="Lurrun">lurruna</a> eragin zuten. <a href="/wiki/Izar" title="Izar">Izarren</a> sorrerak <a href="/wiki/Gas" title="Gas">gas</a> eta <a href="/wiki/Izarren_hautsa" title="Izarren hautsa">hauts</a> <a href="/wiki/Hauts_kosmiko" title="Hauts kosmiko">kosmiko</a><a href="#cite_note-43">[40]</a> ugari sortzen ditu. Material horrek kanpoko eremuetako gasarekin talka egiten duenean, sortutako talka-uhinek gasa konprimitu eta berotu egiten dute. Uste da ura gas bero eta trinko horretan sortzen dela<a href="#cite_note-44">[41]</a>. Izarrarteko hodeietan ura detektatu da gure <a href="/wiki/Galaxia" title="Galaxia">galaxiaren</a> barruan, <a href="/wiki/Esne_Bidea" title="Esne Bidea">Esne Bidean</a>. Izarrarteko hodei horiek <a href="/wiki/Eguzki-nebulosa" title="Eguzki-nebulosa">eguzki-nebulosa</a> gisa kondentsatu daitezke. Gainera, uste da ura ugaria izan daitekeela beste galaxia batzuetan, haren osagaiak (<a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogenoa</a> eta <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigenoa</a>) unibertsoko arruntenen artean baitaude<a href="#cite_note-45">[42]</a>. XXI. mendearen lehen hamarkadan ura aurkitu zen <a href="/wiki/Exoplaneta" title="Exoplaneta">exoplanetetan</a>, hala nola HD 189733 b-n<a href="#cite_note-46">[43]</a><a href="#cite_note-47">[44]</a> eta HD 209458 b-n<a href="#cite_note-48">[45]</a>. 2011ko uztailean, Astrophysical Journal Letters aldizkariak argitaratu zuen <a href="/wiki/NASA" title="NASA">NASAren</a> eta <a href="/wiki/Kaliforniako_Teknologia_Institutua" title="Kaliforniako Teknologia Institutua">Kaliforniako Teknologia Institutuaren</a> (ingelesez CALTECH) <a href="/wiki/Jet_Propulsion_Laboratory" title="Jet Propulsion Laboratory">Jet Propulsion Laboratoryko</a> (JPL) astronomo-talde batek APM (08279+5255) <a href="/wiki/Quasar" title="Quasar">quasar</a> inguruan dagoen lurrun-hodei bat aurkitu zuela, zeina gaur arte Unibertsoan aurkitutako ur erreserbarik handiena den, gutxi gorabehera Lurrean dagoena baino 140 bilioi bider handiagoa<a href="#cite_note-49">[46]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ura_eguzki-sisteman">Ura eguzki-sisteman</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=11" title="Aldatu atal hau: «Ura eguzki-sisteman»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Ura eguzki-sisteman">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Spider_web_Luc_Viatour.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Spider_web_Luc_Viatour.jpg/220px-Spider_web_Luc_Viatour.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Spider_web_Luc_Viatour.jpg/330px-Spider_web_Luc_Viatour.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Spider_web_Luc_Viatour.jpg/440px-Spider_web_Luc_Viatour.jpg 2x" data-file-width="3160" data-file-height="2373" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ihintz" title="Ihintz">ihintza</a> tanta batzuk <a href="/wiki/Amaraun" title="Amaraun">amaraun</a> batetik zintzilik.</figcaption></figure> Hainbat planeta, satelite eta eguzki-sistemako beste gorputz batzuen atmosferan, ur-lurruna aurkitu da, baita Eguzkian bertan ere. Hona hemen zenbait adibide: <ul><li><a href="/wiki/Merkurio_(planeta)" title="Merkurio (planeta)">Merkurio</a>: <a href="/wiki/Exosfera" title="Exosfera">Exosferan</a> proportzio handietan detektatu da<a href="#cite_note-50">[47]</a>.</li> <li><a href="/wiki/Artizarra" title="Artizarra">Artizarra</a>: % 0,002 atmosferan<a href="#cite_note-51">[48]</a><a href="#cite_note-52">[49]</a>.</li> <li><a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurra</a>: atmosferan, kopuru murritzak, klima-aldaketei lotuak.</li> <li><a href="/wiki/Marte" title="Marte">Marte</a>: Kopuru aldakorrak, lekuaren eta urtaroaren arabera<a href="#cite_note-53">[50]</a>.</li> <li><a href="/wiki/Jupiter" title="Jupiter">Jupiter</a>: % 0,0004 atmosferan. <a href="/wiki/Laguntza:Erreferentziak" title="Laguntza:Erreferentziak">[erreferentzia behar]</a></li> <li><a href="/wiki/Entzelado_(satelitea)" title="Entzelado (satelitea)">Entzelado</a> (<a href="/wiki/Saturnoren_sateliteak" title="Saturnoren sateliteak">Saturnoren ilargia</a>): atmosferaren % 91<a href="#cite_note-54">[51]</a>.</li></ul> Lurrean, ura egoera likidoan dago, non gainazalaren % 71 estaltzen duen. 2015ean, <a href="/wiki/NASA" title="NASA">NASAk</a> Marteren azalean ur likidoa zegoela baieztatu zuen<a href="#cite_note-55">[52]</a>. <a href="/wiki/Saturno" title="Saturno">Saturnoko</a> <a href="/wiki/Entzelado_(satelitea)" title="Entzelado (satelitea)">Entzelado Ilargiak</a> 10 km-ko sakonerako ozeano likidoa duela dirudi, satelitearen hegoaldeko poloaren azpian, 30-40 km-ra<a href="#cite_note-56">[53]</a><a href="#cite_note-57">[54]</a>; halaber, uste da <a href="/wiki/Titan_(satelitea)" title="Titan (satelitea)">Titanen</a> ur- eta <a href="/wiki/Amoniako" title="Amoniako">amoniako</a>-geruza bat egon daitekeela gainazalaren azpian<a href="#cite_note-58">[55]</a>, eta <a href="/wiki/Jupiterren_sateliteak" title="Jupiterren sateliteak">Jupiterren Europa satelitearen</a> azalerak ur likidozko ozeanoa dagoela adierazten duten ezaugarriak dituela barruan. <a href="/wiki/Ganimedes_(satelitea)" title="Ganimedes (satelitea)">Ganimedesen</a>, Jupiterren beste Ilargi bat<a href="#cite_note-59">[56]</a><a href="#cite_note-60">[57]</a>, ur likidoa ere egon liteke presio handiko izotz-geruzen eta arroka-geruzen artean<a href="#cite_note-61">[58]</a>. 2015ean, <a href="/wiki/New_Horizons" title="New Horizons">New Horizons</a> espazio-zundak ur-zantzuak aurkitu zituen <a href="/wiki/Pluton_(planeta_nanoa)" title="Pluton (planeta nanoa)">Plutonen</a> barruan<a href="#cite_note-:6-62">[59]</a>. <a href="/wiki/Izotz" title="Izotz">Izotzari</a> dagokionez, <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurrean</a> badago, batez ere eremu polarretan eta <a href="/wiki/Glaziar" title="Glaziar">glaziarretan</a>; <a href="/wiki/Marte" title="Marte">Marteko</a> kasko polarretan ere, egoera solidoan dagoen ura dago, nahiz eta nagusiki izotz lehorrez osatuta egon. Litekeena da izotza <a href="/wiki/Urano" title="Urano">Urano</a>, <a href="/wiki/Saturno" title="Saturno">Saturno</a> eta <a href="/wiki/Neptuno" title="Neptuno">Neptuno</a> <a href="/wiki/Planeta" title="Planeta">planeten</a> barne-egituraren parte izatea ere. Izotzak geruza lodia eratzen du zenbait <a href="/wiki/Satelite_natural" title="Satelite natural">sateliteren</a> azalean, hala nola <a href="/wiki/Europa_(satelitea)" title="Europa (satelitea)">Europan</a> eta <a href="/wiki/Titan_(satelitea)" title="Titan (satelitea)">Titanen</a>, non 50 km-ko lodiera har baitezake<a href="#cite_note-63">[60]</a>. <a href="/wiki/Saturnoren_eraztunak" title="Saturnoren eraztunak">Saturnoren eraztunak</a><a href="#cite_note-64">[61]</a> osatzen dituen materialean, <a href="/wiki/Kometa" title="Kometa">kometetan</a><a href="#cite_note-65">[62]</a> eta jatorri <a href="/wiki/Meteorito" title="Meteorito">meteorikoko</a> objektuetan ere izotza dago, hala nola <a href="/wiki/Kuiper_gerrikoa" title="Kuiper gerrikoa">Kuiper gerrikotik</a> edo <a href="/wiki/Oorten_hodeia" title="Oorten hodeia">Oorten hodeitik</a> etorritakoetan. <a href="/wiki/Ilargia" title="Ilargia">Ilargian</a> eta <a href="/wiki/Planeta_nano" title="Planeta nano">planeta nanoetan</a>, hala nola <a href="/wiki/Zeres_(planeta_nanoa)" title="Zeres (planeta nanoa)">Zeres</a> eta <a href="/wiki/Pluton_(planeta_nanoa)" title="Pluton (planeta nanoa)">Pluton</a>, izotza aurkitu da<a href="#cite_note-66">[63]</a><a href="#cite_note-:6-62">[59]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ura_eremu_bizigarrian">Ura eremu bizigarrian</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=12" title="Aldatu atal hau: «Ura eremu bizigarrian»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Ura eremu bizigarrian">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Zona_zirkunestelar_bizigarri" title="Zona zirkunestelar bizigarri">Zona zirkunestelar bizigarri</a>»</div> Egoera likidoan dagoen ura beharrezkoa da lurreko izaki bizidunentzat, eta haren presentzia faktore garrantzitsutzat hartzen da planetako bizitzaren jatorrian eta eboluzioan<a href="#cite_note-:7-67">[64]</a><a href="#cite_note-68">[65]</a>. <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurra</a> oso baldintza espezifikoak dituen eguzki-sistemaren <a href="/wiki/Zona_zirkunestelar_bizigarri" title="Zona zirkunestelar bizigarri">eremu</a> batean dago, baina <a href="/wiki/Eguzkia" title="Eguzkia">Eguzkitik</a> % 5 —zortzi milioi kilometro—, hurbilago edo urrunago egongo balitz ezingo luke urik izan egoera likidoan, ur-lurruna edo izotza baino ez<a href="#cite_note-:7-67">[64]</a><a href="#cite_note-69">[66]</a>. Lurraren masak ere zeregin garrantzitsua du azaleko uraren egoeran: <a href="/wiki/Grabitazio" title="Grabitazio">grabitatearen</a> indarrak <a href="/wiki/Atmosfera" title="Atmosfera">atmosferako</a> <a href="/wiki/Gas" title="Gas">gasak</a> sakabanatzea eragozten du. <a href="/wiki/Ur_lurrun" title="Ur lurrun">Ur-lurruna</a> eta <a href="/wiki/Karbono_dioxido" title="Karbono dioxido">karbono dioxidoa</a> konbinatu egiten dira, eta <a href="/wiki/Berotegi-efektua" title="Berotegi-efektua">berotegi-efektua</a> eragiten dute. Efektu horrek tenperaturen egonkortasunari eusten dio, eta, planetako bizitza babesteko, geruza gisa jokatzen du. Lurra txikiagoa balitz, atmosferan eragindako grabitatea txikiagoa izango litzateke, eta horrek muturreko tenperaturetan eragingo luke, eta ez litzateke urik metatuko, kasko polarretan izan ezik, <a href="/wiki/Marte" title="Marte">Marten</a> gertatzen den antzera. Bestalde, Lurraren masa askoz handiagoa balitz, ura egoera solidoan egongo litzateke tenperatura altuetan ere, grabitateak eragindako presio handia dela eta<a href="#cite_note-70">[67]</a>. Beraz, bai planeta baten tamaina, bai izarrarekiko distantzia faktore dira eremu bizigarriaren hedapenean. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ura_Lurrean">Ura Lurrean</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=13" title="Aldatu atal hau: «Ura Lurrean»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Ura Lurrean">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Hidrologia" title="Hidrologia">Hidrologia</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:The_Earth_seen_from_Apollo_17.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/The_Earth_seen_from_Apollo_17.jpg/220px-The_Earth_seen_from_Apollo_17.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/The_Earth_seen_from_Apollo_17.jpg/330px-The_Earth_seen_from_Apollo_17.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/The_Earth_seen_from_Apollo_17.jpg/440px-The_Earth_seen_from_Apollo_17.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="3002" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ozeano" title="Ozeano">Ozeanoek</a> Lurraren azalaren % 71 estaltzen dute: ur gazia planetako uraren % 96,5 da.</figcaption></figure> Lurrak ur likidoz estalitako azaleraren ehuneko handi bat du, eta guztizko bolumenak 1.400.000 km³ hartzen ditu. Likido hori konstante mantentzen da <a href="/wiki/Uraren_zikloa" title="Uraren zikloa">ziklo hidrikoari</a> esker. Ura jatorrizko lurraren konposizioaren parte zela uste da<a href="#cite_note-71">[68]</a>, eta, azaleran, lurraren barneko magma desgasifikatzeko eta planeta hozterakoan ur-lurruna kondentsatzeko prozesuen bidez agertu zela, nahiz eta ez diren baztertzen beste eguzki-gorputz batzuekin izandako talkek eragindako ur-ekarpenak izatea ere. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uraren_banaketa_Lurraren_gainazalean">Uraren banaketa Lurraren gainazalean</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=14" title="Aldatu atal hau: «Uraren banaketa Lurraren gainazalean»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Uraren banaketa Lurraren gainazalean">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Distribucion_del_agua_terrestre2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Distribucion_del_agua_terrestre2.jpg/330px-Distribucion_del_agua_terrestre2.jpg" decoding="async" width="330" height="228" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Distribucion_del_agua_terrestre2.jpg/495px-Distribucion_del_agua_terrestre2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c1/Distribucion_del_agua_terrestre2.jpg 2x" data-file-width="518" data-file-height="358" /></a><figcaption>Lurreko uraren banaketaren irudikapen grafikoa<a href="#cite_note-usgs1-2">[2]</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Glaciar_Grey,_Torres_del_Paine.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Glaciar_Grey%2C_Torres_del_Paine.jpg/220px-Glaciar_Grey%2C_Torres_del_Paine.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Glaciar_Grey%2C_Torres_del_Paine.jpg/330px-Glaciar_Grey%2C_Torres_del_Paine.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Glaciar_Grey%2C_Torres_del_Paine.jpg/440px-Glaciar_Grey%2C_Torres_del_Paine.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="533" /></a><figcaption>Lurreko ur gezaren % 70 forma solidoan dago (Grey glaziarra, <a href="/wiki/Txile" title="Txile">Txile</a>).</figcaption></figure> Lurreko gainazalak ur kopuru zehaztugabea dauka, eta, zenbait iturrien arabera, kopuru osoaren % 35 eta % 85 artekoa da<a href="#cite_note-72">[69]</a>. Substantzia hori <a href="/wiki/Biosfera" title="Biosfera">biosferako</a> ia edozein lekutan eta materiaren hiru <a href="/wiki/Materiaren_egoera" title="Materiaren egoera">agregazio-egoeretan</a> aurki daiteke: <a href="/wiki/Solido" title="Solido">solidoa</a>, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likidoa</a> eta <a href="/wiki/Gas" title="Gas">gaseosoa</a>. Planetako gainazalaren gainetik edo azpitik dagoen edozein egoeratan dagoen urak, lurrazpikoa barne, <a href="/wiki/Hidrosfera" title="Hidrosfera">hidrosfera</a> osatzen du, eta <a href="/wiki/Uraren_zikloa" title="Uraren zikloa">uraren ziklo</a> bat definitzen duen garraio- eta egoera-aldaketaren dinamika konplexu baten mende dago. <a href="/wiki/Ozeano" title="Ozeano">Ozeanoek</a> eta ur gaziko itsasoek <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurraren</a> azaleraren % 71 estaltzen dute. Lurreko uraren % 3 baino ez da geza, eta, bolumen horretatik, % 1 bakarrik dago egoera likidoan. Gainerako % 2a egoera solidoan dago, poloen inguruko <a href="/wiki/Latitude" title="Latitude">latitudeetan</a>, izotzezko geruza, <a href="/wiki/Izotz_eremu" title="Izotz eremu">eremu</a> eta <a href="/wiki/Izotz_plataforma" title="Izotz plataforma">plataformetan</a> edo <a href="/wiki/Bankisa" title="Bankisa">bankisetan</a>. Eskualde polarretatik kanpo, ur geza, nagusiki, <a href="/wiki/Hezegune" title="Hezegune">hezeguneetan</a> dago, eta, lur azpian, <a href="/wiki/Akuifero" title="Akuifero">akuiferoetan</a>. Nature Geoscience aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera, planetako lur azpiko ur guztia 23 milioi <a href="/wiki/Kilometro_kubiko" title="Kilometro kubiko">kilometro kubikokoa</a> da<a href="#cite_note-73">[70]</a>. Guztira, <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurrak</a> 1.386.000 <a href="/wiki/Kilometro_kubiko" title="Kilometro kubiko">km³</a> ur ditu<a href="#cite_note-74">[Oh 4]</a>, honela banatuta<a href="#cite_note-usgs1-2">[2]</a>: <table class="wikitable" border="1" style="background:#ffffff" align="top"> <caption align="center" style="background:DarkSlateBlue; color:white">Uraren banaketa hidrosferan </caption> <tbody><tr> <th width="120" align="left" style="background:Lavender; color:Black" rowspan="2">Uraren egoera </th> <th width="225" style="background:Lavender; color:Black" colspan="2">Bolumena km³-tan </th> <th width="150" align="center" style="background:Lavender; color:Black" colspan="2">Ehunekotan </th></tr> <tr> <th width="100" style="background:Lavender; color:Black">Ur geza </th> <th width="100" style="background:Lavender; color:Black">Ur gazia </th> <th width="100" style="background:Lavender; color:Black">Ur gezarena </th> <th width="100" style="background:Lavender; color:Black">Uraren totala </th></tr> <tr> <th align="left">Ozeano eta itsasoak</th> <th>-</th> <th align="rigt">1.338.000.000</th> <th>-</th> <th>96,5 </th></tr> <tr> <th align="left">Poloetako izotz-geruza eta glaziarrak</th> <th align="rigt">24.064.000</th> <th>-</th> <th>68,7</th> <th>1,74 </th></tr> <tr> <th align="left">Lurrazpiko ur gazia</th> <th>-</th> <th align="rigt">12.870.000</th> <th>-</th> <th>0,94 </th></tr> <tr> <th align="left">Lurrazpiko ur geza</th> <th align="rigt">10.530.000</th> <th>-</th> <th>30,1</th> <th>0,76 </th></tr> <tr> <th align="left">Kontinenteetako glaziarrak eta <a href="/wiki/Permafrost" title="Permafrost">permafrostak</a></th> <th align="rigt">300.000</th> <th>-</th> <th>0,86</th> <th>0,022 </th></tr> <tr> <th align="left">Ur gezako aintzirak</th> <th align="rigt">91.000</th> <th>-</th> <th>0,26</th> <th>0,007 </th></tr> <tr> <th align="left">Ur gaziko aintzirak</th> <th align="rigt">-</th> <th>85.400</th> <th>-</th> <th>0,006 </th></tr> <tr> <th align="left">Lurraren hezetasuna</th> <th align="rigt">16.500</th> <th>-</th> <th>0,05</th> <th>0,001 </th></tr> <tr> <th align="left">Atmósfera</th> <th align="rigt">12.900</th> <th>-</th> <th>0,04</th> <th>0,001 </th></tr> <tr> <th align="left">Urtegiak</th> <th align="rigt">11.470</th> <th>-</th> <th>0,03</th> <th>0,0008 </th></tr> <tr> <th align="left">Ibaiak</th> <th align="rigt">2.120</th> <th>-</th> <th>0,006</th> <th>0,0002 </th></tr> <tr> <th align="left">Ur biologikoa</th> <th align="rigt">1.120</th> <th>-</th> <th>0,003</th> <th>0,0001 </th></tr> <tr> <th style="background:Lavender; color:Black" align="left">Ur geza totala</th> <th style="background:Lavender; color:Black" colspan="2">35.029.110</th> <th>100</th> <th>- </th></tr> <tr> <th style="background:Lavender; color:Black" align="left">Ur totala Lurrean</th> <th style="background:Lavender; color:Black" colspan="2">1.386.000.000</th> <th>-</th> <th>100 </th></tr></tbody></table> Urak garrantzi handia du prozesu geologikoetan. Lurrazpiko ur-lasterrek zuzenean eragiten diete geruza geologikoei, eta <a href="/wiki/Faila" title="Faila">failen</a> sorreran eragiten dute. Lurreko mantuan dagoen urak ere <a href="/wiki/Sumendi" title="Sumendi">sumendien</a> sorrerari eragiten dio<a href="/wiki/Laguntza:Erreferentziak" title="Laguntza:Erreferentziak">[erreferentzia behar]</a>. Gainazalean, ura oso eragile aktiboa da <a href="/wiki/Higadura" title="Higadura">higadura</a>-prozesu kimiko eta fisikoetan. Ura ere, egoera likidoan eta, neurri txikiagoan, izotz moduan, funtsezko faktorea da <a href="/wiki/Sedimentu" title="Sedimentu">sedimentuak</a> garraiatzeko. <a href="/wiki/Sedimentazio" title="Sedimentazio">Aztarna</a> horien metaketa, izan ere, <a href="/wiki/Geologia" title="Geologia">geologian</a> erabiltzen den tresna da <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurrean</a> gertatzen diren prestakuntza-fenomenoak aztertzeko<a href="#cite_note-75">[71]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uraren_zikloa">Uraren zikloa</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=15" title="Aldatu atal hau: «Uraren zikloa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Uraren zikloa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Uraren_zikloa" title="Uraren zikloa">Uraren zikloa</a>»</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Ura_arraroa_da.webm/260px--Ura_arraroa_da.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="260" height="146" data-durationhint="125" data-mwtitle="Ura_arraroa_da.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fitxategi:Ura_arraroa_da.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bc/Ura_arraroa_da.webm/Ura_arraroa_da.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bc/Ura_arraroa_da.webm/Ura_arraroa_da.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bc/Ura_arraroa_da.webm/Ura_arraroa_da.webm.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bc/Ura_arraroa_da.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bc/Ura_arraroa_da.webm/Ura_arraroa_da.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bc/Ura_arraroa_da.webm/Ura_arraroa_da.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bc/Ura_arraroa_da.webm/Ura_arraroa_da.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video><figcaption>Ura arraroa da.</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><video id="mwe_player_1" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Uraren_indarra.webm/260px--Uraren_indarra.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="260" height="146" data-durationhint="127" data-mwtitle="Uraren_indarra.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fitxategi:Uraren_indarra.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/b7/Uraren_indarra.webm/Uraren_indarra.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/b7/Uraren_indarra.webm/Uraren_indarra.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/b7/Uraren_indarra.webm/Uraren_indarra.webm.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b7/Uraren_indarra.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/b7/Uraren_indarra.webm/Uraren_indarra.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/b7/Uraren_indarra.webm/Uraren_indarra.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/b7/Uraren_indarra.webm/Uraren_indarra.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video><figcaption>Uraren indarra.</figcaption></figure> Urak forma desberdinak hartzen ditu naturan: <a href="/wiki/Hodei" title="Hodei">hodeiak</a> zeruan, <a href="/wiki/Itsaso" title="Itsaso">itsasoak</a>, <a href="/wiki/Glaziar" title="Glaziar">izotz guneak</a> mendialdean eta <a href="/wiki/Polo_(argipena)" class="mw-disambig" title="Polo (argipena)">poloetan</a> eta akuiferoak lur azpian, beste askoren artean. Lurrunketa, <a href="/wiki/Prezipitazio_(meteorologia)" title="Prezipitazio (meteorologia)">prezipitazio</a> eta jariakortasunari esker ura etengabe dago mugitzen, ziklo bat burutuz etengabe, uraren zikloa. Euskal Herria, bereziki, prezipitazio ugariko lurraldea da eta uraren ziklo azkar samar baten lekuko da eskualdea ondorioz.<a href="#cite_note-76">[72]</a> Hidrosferatik zirkulatzen du urak, nagusiki, eguzkiari eta grabitateari esker. Ziklo honetan eguzkiak ematen duen energia dela-eta, urak grabitatea gainditzea lortzen du. Horrela, ur likidoa berotzean lurrun modura igotzen da atmosferara, eta, hoztean, lainoak osatuz ur tantetan kondentsatzen da. Grabitateari esker, urak beheranzko norabidea hartzen du berriz, prezipitazioa deritzogu horri. Hodeietatik ura solido- edo likido-egoeran erortzen da; likidoa denean, euria izaten da eta solidoa denean, elurra edo txingorra. Euskal Herrian prezipitazio ugari izaten da, eta ugariak dira, halaber, prezipitazioak Prezipitazioek, nekazaritzan eta orokorrean gizakiarentzat duten garrantzia kontuan hartuta, izen desberdinak hartzen ditu itxuraren arabera<a href="#cite_note-77">[73]</a>. Euria da orokorrean baina elurra, kazkabarra, ihintza… Ur tantek argi izpiak errefrakta ditzakete <a href="/wiki/Ostadar" title="Ostadar">ortzadar</a> izeneko gama koloretsua eratuz<a href="#cite_note-78">[74]</a>. Uraren jariakortasuna ere garrantzitsua da, <a href="/wiki/Erreka" title="Erreka">erreka</a> eta ibaiei esker nekazaritza garatu delako. Ibai eta itsasoak bidaiatzeko eta garraiorako bide garrantzitsuak dira. Euskal Herriaren kasua, <a href="/wiki/Euskal_Herriko_uren_banalerroa" title="Euskal Herriko uren banalerroa">uren banalerro</a> argi batek bi isurialde definitzen ditu: <a href="/wiki/Kantauriko_isurialdea" title="Kantauriko isurialdea">Kantauriko isurialdea</a> eta <a href="/wiki/Mediterraneoko_isurialdea" title="Mediterraneoko isurialdea">Mediterraneoko isurialdea</a>. Horrek esan nahi du euskal <a href="/wiki/Ibai" title="Ibai">ibaietako</a> batzuk, eta haien <a href="/wiki/Arro_hidrografiko" title="Arro hidrografiko">arroetako</a> urak, <a href="/wiki/Ozeano_Atlantikoa" title="Ozeano Atlantikoa">Atlantikoan</a> itsasoratzen direla eta beste batzuk, berriz, <a href="/wiki/Mediterraneoa" title="Mediterraneoa">Mediterraneoan</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:EHko_ibaiak.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/EHko_ibaiak.jpg/220px-EHko_ibaiak.jpg" decoding="async" width="220" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/EHko_ibaiak.jpg/330px-EHko_ibaiak.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/EHko_ibaiak.jpg/440px-EHko_ibaiak.jpg 2x" data-file-width="725" data-file-height="583" /></a><figcaption>Euskal Herriko uren banalerroa eta ibai nagusiak, eskematikoki.</figcaption></figure> Ibaietatik bideratzen den uraz gain, lur gainean erortzen den urak erosioaren bidez ere eragiten du, eta eragin ere garrantzia handia izan du, ibai haranak eratuz nekazaritzarako lur emankorrak lortzen dira eta baita biziguneak altxatzeko leku lauak ere<a href="#cite_note-79">[75]</a>. Ura lur azpian ere sar daiteke <a href="/wiki/Akuifero" title="Akuifero">akuifero</a> edo lurpeko urak eratuz. Hemengo ura lurrazalera aterako da gero putzu artifizialen edo <a href="/wiki/Iturri_(argipena)" class="mw-disambig" title="Iturri (argipena)">iturri</a> naturalen bitartez edo azpian <a href="/wiki/Tenperatura" title="Tenperatura">tenperatura</a> altuak egon ezkero <a href="/wiki/Geiser" title="Geiser">geiser</a> eran. Urak substantzia ugari eduki ditzake disolbatuta, beraz, gizakiak uraren edangarritasuna ezagutzeko zentzuak garatu ditu,<a href="#cite_note-80">[76]</a> eta horregatik dugu nahiago iturburuetako ura edan, itsasokoa edo aintziretakoa baino. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ozeanoa">Ozeanoa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=16" title="Aldatu atal hau: «Ozeanoa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Ozeanoa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Hidrografia" title="Hidrografia">Hidrografia</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Evaporaci%C3%B3n_agua.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/25/Evaporaci%C3%B3n_agua.jpg" decoding="async" width="200" height="137" class="mw-file-element" data-file-width="200" data-file-height="137" /></a><figcaption>Ozeanoko ur lurruntzea.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Ozeano" title="Ozeano">Ozeanoak</a> itsasoko urak hartzen duen lurrazalaren zatia hartzen du. Haren formazioari buruzko zenbait teoria daude. Planetaren barruan dagoen uretik datorrela adierazten duten zantzuak daude, <a href="/wiki/Sumendi" title="Sumendi">prozesu bolkanikoen</a> bidez ur-lurrun gisa lurrazalera garraiatzen baita<a href="#cite_note-81">[77]</a>, baina ez da baztertzen ur askoko gorputzak izandako talketan, eguzki-sistema eratzen zen bitartean, jatorria duenik<a href="#cite_note-82">[78]</a>. Aro geologikoetan, ur ozeanikoen banaketa etengabe aldatu da. <a href="/wiki/Zenozoiko" title="Zenozoiko">Zenozoikoan</a> hartu zuten gaur egungo egitura <a href="/wiki/Ozeano_Australa" title="Ozeano Australa">Antartiko</a>, <a href="/wiki/Ozeano_Artikoa" title="Ozeano Artikoa">Artiko</a>, <a href="/wiki/Ozeano_Atlantikoa" title="Ozeano Atlantikoa">Atlantiko</a>, <a href="/wiki/Indiako_ozeanoa" title="Indiako ozeanoa">Indiako</a> eta <a href="/wiki/Ozeano_Barea" title="Ozeano Barea">Ozeano Bareak</a>, baita <a href="/wiki/Itsaso" title="Itsaso">itsasoak</a> ere, tamaina txikiagoko <a href="/wiki/Ur_gazi" title="Ur gazi">ur gaziko</a> gorputzak<a href="#cite_note-83">[Oh 5]</a>. Lurraren azaleraren % 71 estaltzen du, eta batez besteko sakonera 4 km ingurukoa da. <a href="/wiki/Marianetako_itsas_hobia" title="Marianetako itsas hobia">Marianetako itsas hobian</a>, 11.033 m-ko sakonera du<a href="#cite_note-84">[79]</a>. Ozeanoetan, batez beste, 17 °C-ko azaleko ur-geruza dago. Hala ere, tenperatura nabarmen aldatzen da eskualde <a href="/wiki/Ekuatore" title="Ekuatore">ekuatorialen</a> eta <a href="/wiki/Tropiko" title="Tropiko">tropikalen</a> artean, 36 °C-ra irits baitaiteke, eta, zona polarren artean, –2 °C inguruko tenperaturara jaisten da, zeinetan ozten den. Azaleko ur-geruzaren lodiera laurehun edo bostehun metro ingurukoa izan ohi da, eta tenperatura ia konstantean mantentzen da, zona <a href="/wiki/Termoklina" title="Termoklina">termoklina</a> deitutakora iritsi arte, non tenperatura azkar jaisten den. Muga-eremu horretatik behera, tenperatura 3 eta 0 °C-raino jaisten da<a href="#cite_note-85">[80]</a>. Ozeanoek disoluzioan dauden elementu asko dituzte, nahiz eta gehienak kontzentrazio txikitan egon. Ugarienak <a href="/wiki/Sodio" title="Sodio">sodioa</a> eta <a href="/wiki/Kloro" title="Kloro">kloroa</a> dira, zeinak forma solidoan <a href="/wiki/Sodio_kloruro" title="Sodio kloruro">sodio-kloruroa</a> edo <a href="/wiki/Gatz_arrunt" title="Gatz arrunt">gatz arrunta</a> eratzeko konbinatzen den, itsas uretan disolbatutako gatzen % 80 hain zuzen. Elementu horien atzetik <a href="/wiki/Magnesio" title="Magnesio">magnesioa</a> (% 4), <a href="/wiki/Sufre" title="Sufre">sufrea</a> (batez ere <a href="/wiki/Sulfato" title="Sulfato">sulfato</a> gisa), <a href="/wiki/Kaltzio" title="Kaltzio">kaltzioa</a>, <a href="/wiki/Potasio" title="Potasio">potasioa</a>, <a href="/wiki/Bromo" title="Bromo">bromoa</a>, <a href="/wiki/Estrontzio" title="Estrontzio">estrontzioa</a>, <a href="/wiki/Boro" title="Boro">boroa</a> eta <a href="/wiki/Fluor" title="Fluor">fluorra</a> daude, ugaritasun-ordenaren arabera<a href="#cite_note-86">[81]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Itsasaldiak">Itsasaldiak</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=17" title="Aldatu atal hau: «Itsasaldiak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Itsasaldiak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Molino_de_marea_Koba-Errota.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Molino_de_marea_Koba-Errota.jpg/220px-Molino_de_marea_Koba-Errota.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Molino_de_marea_Koba-Errota.jpg/330px-Molino_de_marea_Koba-Errota.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Molino_de_marea_Koba-Errota.jpg/440px-Molino_de_marea_Koba-Errota.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="2592" /></a><figcaption><a href="/wiki/Koba_Errota" title="Koba Errota">Koba Errota</a>, itsasaldi-errota <a href="/wiki/Gautegiz_Arteaga" title="Gautegiz Arteaga">Gautegiz-Arteagan</a> (Bizkaia)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Sakoneta_itziar_0001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Sakoneta_itziar_0001.jpg/320px-Sakoneta_itziar_0001.jpg" decoding="async" width="320" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Sakoneta_itziar_0001.jpg/480px-Sakoneta_itziar_0001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Sakoneta_itziar_0001.jpg/640px-Sakoneta_itziar_0001.jpg 2x" data-file-width="1477" data-file-height="613" /></a><figcaption>Marearteko zona, Debako (Gipuzkoa) <a href="/wiki/Sakoneta_(hondartza)" title="Sakoneta (hondartza)">Sakoneta</a> hondartzan.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Itsasaldi" title="Itsasaldi">Itsasaldi</a> edo mareak <a href="/wiki/Ilargia" title="Ilargia">Ilargiaren</a> eta <a href="/wiki/Eguzkia" title="Eguzkia">Eguzkiaren</a> grabitate-indarrek eragindako ur-masa handien mugimendu ziklikoak dira. Mareak ur-masa handien korronteen mugimenduek eragiten dituzte, ordu-tarte konstantean. Itsasaldia nabarmen aldatzen da itsas mailaren altueran —besteak beste—, Eguzkiaren eta Ilargiaren posizio erlatiboen eraginez, <a href="/wiki/Coriolis_efektua" title="Coriolis efektua">Lurraren errotazioaren</a> eta tokiko batimetriaren efektuarekin batera<a href="#cite_note-87">[82]</a>. Aldaketa horiek jasaten dituen itsas lerroari —itsasbeheran eta itsasgoran jasoa— itsasaldi arteko edo <a href="/wiki/Marearteko_zona" title="Marearteko zona">marearteko</a> zona deritzo, eta balio handiko txoko ekologikoa da<a href="#cite_note-88">[83]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ur_geza_naturan">Ur geza naturan</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=18" title="Aldatu atal hau: «Ur geza naturan»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Ur geza naturan">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Ur_geza" title="Ur geza">Ur geza</a>»</div> Naturako <a href="/wiki/Ur_geza" title="Ur geza">ur geza</a> atmosferari esker berritzen da, zeinak 13.900 km³ ur-lurrun duen (planetako ur gezaren % 10) lurpeko urak, kasko polarretako izotza eta <a href="/wiki/Permafrost" title="Permafrost">permafrosta</a> kenduta. Bolumen dinamikoa da, eta etengabe ari da handitzen lurruntze moduan eta prezipitazio moduan gutxitzen. Prezipitazio gisan, munduko urteko bolumena 113.500 eta 120.000 km³ bitartekoa dela kalkulatzen da. Klima epeleko eta hotzeko herrialdeetan, elur-prezipitazioa guztizkoaren zati garrantzitsua da<a href="#cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006123-129-89">[84]</a>. Munduko ur gezaren % 68,7 glaziarretan eta izotz estalkietan dago. <a href="/wiki/Antartika" title="Antartika">Antartikan</a>, <a href="/wiki/Artikoa" title="Artikoa">Artikoan</a> eta <a href="/wiki/Groenlandia" title="Groenlandia">Groenlandian</a> daudenak, handiak izan arren, ez dira baliabide hidrikotzat hartzen, iritsezinak baitira. Glaziar kontinentalak, aldiz, herrialde askotako baliabide hidrikoen zati garrantzitsua dira<a href="#cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006123-129-89">[84]</a>. Azaleko urek lakuak, urtegiak, ibaiak eta hezeguneak hartzen dituzte barnean, eta planetako ur gezaren % 0,3 besterik ez dira. Hala ere, planetako ur geza berriztagarriaren % 80 da; horregatik da hain garrantzitsua<a href="#cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006123-129-89">[84]</a>. Biltegiratutako lur azpiko ur geza ere (Lurreko ur geza izoztu gabearen % 96) baliabide garrantzitsua da. Morrisen arabera, herriak hornitzeko erabiltzen diren lurpeko uren sistemak hornitutako guztizko edateko uraren % 25 eta % 40 bitartekoak dira. Hala, munduko megalopoli handien erdiak haien mende daude kontsumitzeko. Beste hornikuntza-iturririk ez dagoen eremuetan, kostu txikiko kalitatezko hornidura da<a href="#cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006123-129-89">[84]</a>. Kontsumitzeko egokia den munduko ur gezaren iturririk handiena <a href="/wiki/Siberia" title="Siberia">Siberiako</a> <a href="/wiki/Baikal" title="Baikal">Baikal lakua</a> da, <a href="/wiki/Gatz_(kimika)" title="Gatz (kimika)">gatz</a> eta <a href="/wiki/Kaltzio" title="Kaltzio">kaltzio</a> indize oso txikia duena eta oraindik kutsatuta ez dagoena<a href="#cite_note-90">[85]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Izaki_bizidunengan_duen_eragina">Izaki bizidunengan duen eragina</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=19" title="Aldatu atal hau: «Izaki bizidunengan duen eragina»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Izaki bizidunengan duen eragina">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Blue_Linckia_Starfish.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Blue_Linckia_Starfish.JPG/170px-Blue_Linckia_Starfish.JPG" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Blue_Linckia_Starfish.JPG/255px-Blue_Linckia_Starfish.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Blue_Linckia_Starfish.JPG/340px-Blue_Linckia_Starfish.JPG 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1600" /></a><figcaption><a href="/wiki/Koralezko_uharri" title="Koralezko uharri">Koralezko uharria</a> <a href="/wiki/Biodibertsitate" title="Biodibertsitate">Biodibertsitatearen ingurune</a> handienetako bat da.</figcaption></figure> Ura da Lurreko izaki bizidun guztien <a href="/wiki/Molekula" title="Molekula">molekularik</a> arruntena; organismo gehienen masak % 70-90 ur du, nahiz eta ehunekoa nabarmen aldatzen den espeziearen, gizabanakoaren garapen-etaparen eta, <a href="/wiki/Organismo_zelulaniztun" title="Organismo zelulaniztun">zelula anitzeko organismo konplexuetan</a>, ehun-mota<a href="#cite_note-91">[86]</a>. <a href="/wiki/Alga" title="Alga">Algak</a> % 98ra iristen dira ur-pisuan, eta <a href="/wiki/Pinu" title="Pinu">pinuak</a> % 47ra. <a href="/wiki/Giza_anatomia" title="Giza anatomia">Giza gorputzak</a> % 65etik % 75era bitarteko ura du pisuan, eta ehunekoa txikiagoa da pertsona hazi ahala. Ehunetako edukia <a href="/wiki/Likido_zerebroespinal" title="Likido zerebroespinal">likido zefalorrakideoaren</a> % 99 eta <a href="/wiki/Dentina" title="Dentina">dentinaren</a> % 3 bitartean aldatzen da<a href="#cite_note-92">[87]</a><a href="#cite_note-93">[88]</a>. Urak eginkizun biologiko garrantzitsua du, eta bizitzeko modu ezagun guztiak uraren mende daude molekula-mailan. <a href="/wiki/Disolbatzaile" title="Disolbatzaile">Disolbatzaile</a> gisa dituen propietateek konposatu organiko erabakigarrien erreakzio kimikoak ahalbidetzen dituzte bizi-funtzio guztietarako, molekulak mintzen bidez garraiatzeko eta iraizpen-produktuak disolbatzeko<a href="#cite_note-:8-94">[89]</a>. Izaki bizidunen prozesu <a href="/wiki/Metabolismo" title="Metabolismo">metaboliko</a> askotan ere, funtsezko eragile aktiboa da. Ura molekuletatik ateratzeak —energia kontsumitzen duten erreakzio kimiko entzimatikoen bidez— <a href="/wiki/Makromolekula" title="Makromolekula">makromolekula</a> konplexuen sintesia ahalbidetzen du, hala nola <a href="/wiki/Triglizerido" title="Triglizerido">triglizeridoak</a> edo <a href="/wiki/Proteina" title="Proteina">proteinak</a>; ura eragile <a href="/wiki/Katabolismo" title="Katabolismo">kataboliko</a> gisa ere aritzen da <a href="/wiki/Atomo" title="Atomo">atomoen</a> arteko loturetan, eta, hala, <a href="/wiki/Glukosa" title="Glukosa">glukosen</a>, <a href="/wiki/Gantz-azido" title="Gantz-azido">gantz-azidoen</a> eta <a href="/wiki/Aminoazido" title="Aminoazido">aminoazidoen</a> tamaina murrizten du, eta energia sortzen du prozesuan. <a href="/wiki/Fotosintesi" title="Fotosintesi">Fotosintesirako</a> funtsezko konposatua da. Prozesu horretan, zelula fotosintetikoek <a href="/wiki/Eguzkiaren_energia" title="Eguzkiaren energia">eguzkiaren energia</a> erabiltzen dute ur molekulan dauden <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigenoa</a> eta <a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogenoa</a> bereizteko; hidrogenoa CO2-arekin konbinatzen da —airetik edo uretik xurgatua— <a href="/wiki/Glukosa" title="Glukosa">glukosa</a> sortzeko, prozesuan oxigenoa askatuz<a href="#cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín1999379-95">[90]</a>. Ura, <a href="/wiki/Anfiprotiko" title="Anfiprotiko">anfiprotikoa</a> denez, funtzio <a href="/wiki/Entzima" title="Entzima">entzimatikoen</a> ardatza, eta <a href="/wiki/Azido" title="Azido">azidoekiko</a> eta <a href="/wiki/Base" title="Base">baseekiko</a> neutraltasuna ere bada. Zelula barneko ingurune askotan, <a href="/wiki/Biokimika" title="Biokimika">biokimikak</a> ezin hobeto funtzionatzen du 7,0 eta 7,2 arteko <a href="/wiki/PH" title="PH">pH</a> balioarekin<a href="#cite_note-:8-94">[89]</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Oasis_in_Libya.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Oasis_in_Libya.jpg/220px-Oasis_in_Libya.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Oasis_in_Libya.jpg/330px-Oasis_in_Libya.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Oasis_in_Libya.jpg/440px-Oasis_in_Libya.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption><a href="/wiki/Oasi" title="Oasi">Oasi</a> baten landaredia, basamortuan.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bizia_uretan">Bizia uretan</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=20" title="Aldatu atal hau: «Bizia uretan»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Bizia uretan">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Diatoms_through_the_microscope.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Diatoms_through_the_microscope.jpg/220px-Diatoms_through_the_microscope.jpg" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Diatoms_through_the_microscope.jpg/330px-Diatoms_through_the_microscope.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Diatoms_through_the_microscope.jpg/440px-Diatoms_through_the_microscope.jpg 2x" data-file-width="1796" data-file-height="1180" /></a><figcaption>Uretako <a href="/wiki/Diatomea" title="Diatomea">Diatomeak</a> <a href="/wiki/Fitoplankton" title="Fitoplankton">fitoplanktonaren</a> talde garrantzitsu bat.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Biziaren_jatorria" title="Biziaren jatorria">Biziaren jatorriari</a> buruzko teoriak bat datoz: jatorria <a href="/wiki/Ozeano" title="Ozeano">ozeanoetan</a> izan zuen, bai azaleko uretan (<a href="/wiki/Eguzki-erradiazio" title="Eguzki-erradiazio">eguzki-erradiazioak</a>, <a href="/wiki/Erradiazio_kosmiko" title="Erradiazio kosmiko">izpi kosmikoek</a> eta <a href="/wiki/Atmosfera" title="Atmosfera">atmosferatik</a> datozen <a href="/wiki/Deskarga_elektroestatiko" title="Deskarga elektroestatiko">deskarga elektrikoek</a> hornitutako energiari esker), bai <a href="/wiki/Itsas_hondo" title="Itsas hondo">itsas hondoetan</a>, <a href="/wiki/Itsas_hobi" title="Itsas hobi">ozeano-hobietako</a> <a href="/wiki/Iturri_hidrotermal" title="Iturri hidrotermal">iturri hidrotermalekin</a> batera<a href="#cite_note-96">[91]</a><a href="#cite_note-97">[92]</a>. Espezie guztien % 25 urtarrak direla kalkulatzen da<a href="#cite_note-98">[93]</a>. <a href="/wiki/Bakterio" title="Bakterio">Bakterioak</a> bereziki ugariak dira uretan, eta 2006ko azterketa batek 20.000 espezie inguru zenbatu zituen itsasoko ur litro bakoitzeko<a href="#cite_note-99">[94]</a>. <a href="/wiki/Mikrobio" title="Mikrobio">Mikroorganismo</a> horiek, <a href="/wiki/Fitoplankton" title="Fitoplankton">fitoplanktonarekin</a> batera, itsaspeko <a href="/wiki/Kate_trofiko" title="Kate trofiko">kate trofikoaren</a> oinarria dira, eta, beraz, urak, inguruneaz gain, itsasoko <a href="/wiki/Fauna" title="Fauna">fauna</a> guztiaren sostengua ere ematen du<a href="#cite_note-100">[95]</a>. Uretako animaliek <a href="/wiki/Arnasketa" title="Arnasketa">arnasa</a> hartzeko oxigenoa lortu behar dute, eta uretatik hainbat modutan xurgatu. <a href="/wiki/Birika_arnasketa" title="Birika arnasketa">Birika-arnasketa</a> duten <a href="/wiki/Ornodun" title="Ornodun">ornodunek</a> (<a href="/wiki/Ugaztun" title="Ugaztun">ugaztunek</a>, <a href="/wiki/Hegazti" title="Hegazti">hegaztiek</a>, <a href="/wiki/Narrasti" title="Narrasti">narrastiek</a> eta <a href="/wiki/Anfibio" title="Anfibio">anfibioek</a> helduaroan) uretatik kanpo hartzen dute <a href="/wiki/Aire" title="Aire">airea</a>, eta, urperatzean, arnasa gordetzen dute. Hala ere, <a href="/wiki/Organismo_zelulaniztun" title="Organismo zelulaniztun">zelula anitzeko</a> uretako <a href="/wiki/Fauna" title="Fauna">fauna</a> gehienak <a href="/wiki/Zakatz" title="Zakatz">brankiak</a> erabiltzen ditu uretatik oxigenoa ateratzeko. <a href="/wiki/Espezie" title="Espezie">Espezie</a> batzuek, hala nola <a href="/wiki/Dipnoi" title="Dipnoi">dipnoiek</a>, bi arnas sistemak dituzte. Organismo <a href="/wiki/Ornogabe" title="Ornogabe">ornogabe</a> batzuek ez dute arnas sistemarik, eta oxigenoa zuzenean xurgatzen dute uretatik, <a href="/wiki/Difusio" title="Difusio">difusioz</a><a href="#cite_note-101">[96]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Giza_zibilizazioaren_gaineko_eraginak">Giza zibilizazioaren gaineko eraginak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=21" title="Aldatu atal hau: «Giza zibilizazioaren gaineko eraginak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Giza zibilizazioaren gaineko eraginak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Humanitarian_aid_OCPA-2005-10-28-090517a.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Humanitarian_aid_OCPA-2005-10-28-090517a.jpg/220px-Humanitarian_aid_OCPA-2005-10-28-090517a.jpg" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Humanitarian_aid_OCPA-2005-10-28-090517a.jpg/330px-Humanitarian_aid_OCPA-2005-10-28-090517a.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Humanitarian_aid_OCPA-2005-10-28-090517a.jpg/440px-Humanitarian_aid_OCPA-2005-10-28-090517a.jpg 2x" data-file-width="2344" data-file-height="1701" /></a><figcaption>Neskato bat <a href="/wiki/Botilako_ur" title="Botilako ur">botilako ura</a> edaten.</figcaption></figure> Historiak erakusten duenez, lehen zibilizazioak nekazaritzaren aldeko eremuetan gertatu ziren, <a href="/wiki/Arro_hidrografiko" title="Arro hidrografiko">ibaien arroetan</a>, esaterako. Adibidez, <a href="/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia">Mesopotamia</a>, giza zibilizazioaren sorburua, <a href="/wiki/Eufrates" title="Eufrates">Eufrates</a> eta <a href="/wiki/Tigris" title="Tigris">Tigris</a> <a href="/wiki/Eskualde" title="Eskualde">bailara</a> emankorrean sortua, baita <a href="/wiki/Egipto" title="Egipto">Egipton</a> ere, <a href="/wiki/Nilo" title="Nilo">Niloren</a> eta haren aldizkako ur-goraldien mende baitzegoen erabat. Beste hiri handi askok, hala nola <a href="/wiki/Rotterdam" title="Rotterdam">Rotterdam</a>, <a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a>, <a href="/wiki/Montreal" title="Montreal">Montreal</a>, <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>, <a href="/wiki/New_York" title="New York">New York</a>, <a href="/wiki/Buenos_Aires" title="Buenos Aires">Buenos Aires</a>, <a href="/wiki/Shanghai" title="Shanghai">Shanghai</a>, <a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a>, <a href="/wiki/Chicago" title="Chicago">Chicago</a> eta <a href="/wiki/Hong_Kong" title="Hong Kong">Hong Kong-ek</a>, beren aberastasuna, hazkundea eta oparotasuna ur-bide handi batekin uztartzeari zor diote. Portu natural segurua zuten uharteak —hala nola <a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapur</a>— arrazoi beragatik sortu ziren. Era berean, ura oso urria den eremuek garatzeko zailtasunak dituzte, beste baliabiderik, kopuru handietan, ez badute behintzat<a href="#cite_note-102">[97]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ura_giza_eskubidea">Ura giza eskubidea</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=22" title="Aldatu atal hau: «Ura giza eskubidea»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Ura giza eskubidea">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Ura_eta_saneamendurako_giza_eskubidea" title="Ura eta saneamendurako giza eskubidea">Ura eta saneamendurako giza eskubidea</a>»</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Juego_de_sombras.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Juego_de_sombras.JPG/220px-Juego_de_sombras.JPG" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Juego_de_sombras.JPG/330px-Juego_de_sombras.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Juego_de_sombras.JPG/440px-Juego_de_sombras.JPG 2x" data-file-width="3456" data-file-height="5184" /></a><figcaption>Ura erortzen.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Batzar_Nagusia" title="Nazio Batuen Batzar Nagusia">Nazio Batuen Batzar Nagusiak</a>, <a href="/wiki/2010" title="2010">2010eko</a> <a href="/wiki/Uztailaren_28" title="Uztailaren 28">uztailaren 28an</a>, seigarren bilkura-aldian, edateko ura eta oinarrizko saneamendua bizitza eta <a href="/wiki/Giza_eskubideak" title="Giza eskubideak">giza eskubide</a> guztiak erabat gozatzeko funtsezko giza eskubide gisa onartzen dituen ebazpena onartu zuen<a href="#cite_note-:9-103">[98]</a><a href="#cite_note-104">[Oh 6]</a>. <a href="/wiki/Epai" title="Epai">Ebazpen</a> horren aurretik, <a href="/wiki/2002" title="2002">2002ko</a> <a href="/wiki/Azaro" title="Azaro">azaroan</a>, «Ura izateko eskubideari buruzko 15. ohar orokorra» onartu zen, ura eskuratzeko eskubidea 'giza bizitza duina' izateko ezinbesteko baldintza gisa ezartzen duena. I.1 artikuluak dio: «Ura izateko giza eskubidea ezinbestekoa da giza bizitza duina izateko»<a href="#cite_note-:9-103">[98]</a>. <a href="/wiki/2010" title="2010">2010eko</a> <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Batzar_Nagusia" title="Nazio Batuen Batzar Nagusia">Batzar Orokorraren</a> ebazpenean, ustea zen 884 milioi pertsona zeudela edateko urik gabe, eta 2.600.000.000 lagun oinarrizko saneamendurik gabe. Halaber, kalkuluen arabera, 5 urtetik beherako 1,5 milioi haur hiltzen ziren urtero, urik ez zegoelako. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Organismoentzako_propietate_garrantzitsuak">Organismoentzako propietate garrantzitsuak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=23" title="Aldatu atal hau: «Organismoentzako propietate garrantzitsuak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Organismoentzako propietate garrantzitsuak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Blue_Linckia_Starfish.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Blue_Linckia_Starfish.JPG/200px-Blue_Linckia_Starfish.JPG" decoding="async" width="200" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Blue_Linckia_Starfish.JPG/300px-Blue_Linckia_Starfish.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Blue_Linckia_Starfish.JPG/400px-Blue_Linckia_Starfish.JPG 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1600" /></a><figcaption><a href="/wiki/Koralezko_uharri" title="Koralezko uharri">Koralezko uharriak</a> <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australiako</a> uretan, <a href="/wiki/Koral_Hesi_Handia" title="Koral Hesi Handia">Koral Hesi Handian</a></figcaption></figure> Urak bizitzarentzat ezinbestekoak diren propietateak ditu: disolbatzaile ona da eta gainazaleko tentsio handia dauka. Uraren dentsitate maximoa 3,98 ºC-tan ematen da, eta jaitsi egiten da ura berotu edo hoztu ahala.<a href="#cite_note-105">[99]</a> Ura solidotzean molekulek <a href="/wiki/Erle" title="Erle">erle</a>-panel antzeko bat eratzen dutelako dentsitatea txikiagotuz. Atmosferan ur molekula hauetako bakoitzak, <a href="/wiki/Berotegi-efektua" title="Berotegi-efektua">berotegi efektuaren</a> eragile diren izpi <a href="/wiki/Infragorri" title="Infragorri">infragorri</a> kaltegarriak xurgatzen ditu. Uraren bero espezifiko handiari esker, ozeanoetako urak, <a href="/wiki/Klima" title="Klima">klima</a> globalaren erregulatzaile gisa jokatzen du. Ura disolbatzaile ona da, eta metabolismoaren konplexutasunean parte hartzen du, azukre eta gatzak erraz disolbatu eta erreakzio kimikoak bultzatuz. <a href="/wiki/Olio" title="Olio">Olioak</a> edo beste substantzia hidrofobiko batzuk ordea ez dira disolbatzen uretan, eta <a href="/wiki/Lipido" title="Lipido">lipido</a> eta <a href="/wiki/Proteina" title="Proteina">proteinaz</a> osaturiko <a href="/wiki/Zelula_mintz" title="Zelula mintz">zelula mintzek</a> kontrolatzen dituzte erreakzio kimikoak. Uraren gainazaleko tentsioari esker gertatzen da hau nagusiki. Ur-tantak egonkorrak dira, gainazaleko tentsioari esker; <a href="/wiki/Beira" title="Beira">beira</a> bezalako gainazal ez-disolbagarri batean ur-tantak botatzen baditugu trinkotuta gelditzen dira; ez dira sakabanatzen. Propietate honek garrantzi handia dauka landareen transpirazioan. Uraren egoera solidoak, izotzak, likidoan flotatzea ere propietate garrantzitsua da. Hau posible izango da, hidrogenoak tenperatura txikietan eratzen dituen <a href="/wiki/Geometria" title="Geometria">geometria</a> indartsuei esker. Uraren dentsitate maximoa 3,98º C-tan ematen dela kontuan izanik, aintziretan ematen den fenomeno berezi bat ulertuko dugu. <a href="/wiki/Mendi" title="Mendi">Mendialdeko</a> laku batean ura 3,98º C-tara heltzean, hondoratu egiten da eta gainerako ura gorantz doa. Horrela nahiz eta aintzira batean gaineko geruza izoztuta egon, propietate honi esker aintziraren hondoko lurra termikoki babestuta egongo da. Bizitza uraren propietate berezi hauei esker garatu da Lurrean, uraren egoera solido, likido eta gaseosoa izan faktore garrantzitsuak izan dira, bizitza zabaldu eta mantentzeko unean. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Edateko_ura;_giza_gorputzaren_beharra">Edateko ura; giza gorputzaren beharra</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=24" title="Aldatu atal hau: «Edateko ura; giza gorputzaren beharra»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Edateko ura; giza gorputzaren beharra">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Edateko_ur" title="Edateko ur">Edateko ur</a>»</div> <a href="/wiki/Giza_anatomia" title="Giza anatomia">Giza gorputzak</a> % 55 eta % 78 bitarteko ura du, neurrien eta gorpuzkeraren arabera<a href="#cite_note-106">[100]</a>. Jarduera <a href="/wiki/Metabolismo" title="Metabolismo">metabolikoak</a>, esaterako, <a href="/wiki/Koipe" title="Koipe">koipeen</a> edo <a href="/wiki/Karbono_hidrato" title="Karbono hidrato">karbohidratoen</a> <a href="/wiki/Erredox_erreakzio" title="Erredox erreakzio">oxidazioak</a>, ur kantitate jakin bat sortzen du; hala ere, ur metabolikoa ez da nahikoa <a href="/wiki/Gernu" title="Gernu">gernuaren</a>, <a href="/wiki/Gorotz" title="Gorotz">gorozkien</a>, <a href="/wiki/Izerdi" title="Izerdi">izerdiaren</a> edo <a href="/wiki/Arnasketa" title="Arnasketa">arnasa</a> botatzearen bidez gertatzen diren galerak konpentsatzeko; beraz, gorputzaren <a href="/wiki/Ur-balantze" title="Ur-balantze">balantze hidrikoari</a> eusteko, ura kontsumitu behar da. Ura, hala, edari likidoetatik edo elikagaietatik xurga daiteke; horien artean, <a href="/wiki/Fruta" title="Fruta">fruta</a> eta <a href="/wiki/Barazki" title="Barazki">barazki</a> freskoek dute ehunekorik handiena (% 85 arte), edari askoren antzekoa; <a href="/wiki/Zereal" title="Zereal">zerealek</a> edo <a href="/wiki/Fruitu_lehor" title="Fruitu lehor">fruitu lehorrek</a>, berriz, % 5 baino ez dute osatzen<a href="#cite_note-:10-107">[101]</a>. Ura erabilgarria da, halaber, artikulazioak lubrifikatzeko, digestio-prozesua errazteko eta organoak funtzioan eta egoera onean mantentzeko<a href="#cite_note-:15-108">[102]</a>. <a href="/wiki/Deshidratazio" title="Deshidratazio">Deshidratazioarekin</a> lotutako arazoak saihesteko, <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">Estatu Batuetako</a> Ikerketa Kontseilu Nazionalaren Elikadura eta Nutrizio Plataformaren dokumentu batek, 1945ean, <a href="/wiki/Kaloria" title="Kaloria">janari-kaloria</a> bakoitzeko mililitro bat ur kontsumitzea gomendatzen zuen<a href="#cite_note-109">[103]</a>. Organismo horrek berak eskaini duen azken erreferentziaren arabera, 2,7 litro ur egunean emakume batentzat eta 3,7 litro gizon batentzat aholkatzen du, <a href="/wiki/Elikagai" title="Elikagai">elikagaien</a> bidez kontsumitzen den ura barne<a href="#cite_note-110">[104]</a>. Jakina, <a href="/wiki/Haurdunaldi" title="Haurdunaldi">haurdunaldian</a> eta <a href="/wiki/Edoskitze" title="Edoskitze">edoskitzaroan</a>, emakumeak ur gehiago kontsumitu behar du hidratatuta egoteko. Medikuntza Institutuaren arabera —emakume batek, batez beste, 2,2 litro egunean, eta gizonezko batek 3,0 litro egunean—, haurdun dagoen emakume batek 2,4 litro kontsumitu behar ditu, eta 3 litro edoskitzaroan, denboraldi horretan galtzen den likido-kantitate handia kontuan hartuta<a href="#cite_note-111">[105]</a>. Dietetikako Elkarte Britainiarrak egunean, gutxienez, bi litro eta erdi ur gomendatzen ditu<a href="#cite_note-112">[106]</a>. Beste iturri batzuk ordea ez datoz bat<a href="#cite_note-113">[107]</a>, eta medikuntzako literaturak gutxieneko kopuru txikiagoa aipatzen du, normalean, egunean, litro bat ur gizon heldu batentzat<a href="#cite_note-114">[108]</a>. Nolanahi ere, kopuru zehatza aldatzen da jarduera mailaren, tenperaturaren, hezetasunaren, dietaren eta beste faktore batzuen arabera. Ur gehiegi hartzeak —adibidez, ariketa fisikoa egitean— hiperhidratazioa edo ur <a href="/wiki/Intoxikazio" title="Intoxikazio">intoxikazioa</a> eragin dezake, eta hori arriskutsua izan daiteke. Uraren kontsumoari eta osasunari buruzko zenbait mito ez dira frogatu; adibidez, uraren kontsumoaren, pisu-galeraren eta idorreriaren arteko ustezko erlazioa<a href="#cite_note-115">[109]</a>. <a href="/wiki/Larruazal" title="Larruazal">Larruazalaren</a> edo <a href="/wiki/Birika" title="Birika">biriken</a> bidez galtzen den ura ez bezala, <a href="/wiki/Gernu" title="Gernu">gernuarekin</a> iraiztutako bolumena <a href="/wiki/Giltzurrun" title="Giltzurrun">giltzurrunetan</a> egiten den kontrol zorrotzaren mende dago. Gernuan dagoen uraren ehunekoa asko alda daiteke, bota beharreko hondakin-substantzien (<a href="/wiki/Mineral" title="Mineral">mineralak</a> eta <a href="/wiki/Urea" title="Urea">urea</a>) kopuruaren arabera. <a href="/wiki/Solutu" title="Solutu">Solutu</a> horiek gernuan duten kontzentrazio edo osmolaritate gehienezkoa 1.200 mOsm/L da, eta kanporatzeko behar den gutxieneko likido-bolumena zehazten du, organismoaren hidratazio-egoera edozein dela ere<a href="#cite_note-:10-107">[101]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Edateko_uraren_desinfekzioa">Edateko uraren desinfekzioa</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=25" title="Aldatu atal hau: «Edateko uraren desinfekzioa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Edateko uraren desinfekzioa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Distribuci%C3%B3n_del_agua_en_la_Tierra.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Distribuci%C3%B3n_del_agua_en_la_Tierra.PNG/290px-Distribuci%C3%B3n_del_agua_en_la_Tierra.PNG" decoding="async" width="290" height="407" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Distribuci%C3%B3n_del_agua_en_la_Tierra.PNG/435px-Distribuci%C3%B3n_del_agua_en_la_Tierra.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Distribuci%C3%B3n_del_agua_en_la_Tierra.PNG/580px-Distribuci%C3%B3n_del_agua_en_la_Tierra.PNG 2x" data-file-width="630" data-file-height="884" /></a><figcaption></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Unsafe_drinking_water_04.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Unsafe_drinking_water_04.jpg/170px-Unsafe_drinking_water_04.jpg" decoding="async" width="170" height="258" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Unsafe_drinking_water_04.jpg/255px-Unsafe_drinking_water_04.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Unsafe_drinking_water_04.jpg/340px-Unsafe_drinking_water_04.jpg 2x" data-file-width="1347" data-file-height="2048" /></a><figcaption>Afrikan ur-botila bat duen neskatila bat, non beherakoa ohikoa den haurrengan. <a href="/wiki/Ur_eskasia_Afrikan" title="Ur eskasia Afrikan">ur-eskasia</a> eta azpiegitura eskasak urtean bost milioi heriotza baino gehiago eragiten dituzte <a href="/wiki/Kutsadura" title="Kutsadura">ur kutsatuaren</a> kontsumoagatik.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Edateko_ur" title="Edateko ur">Edateko ura</a> da gaixotasunak eragiten dituzten <a href="/wiki/Mikrobio" title="Mikrobio">mikroorganismoen</a> transmisore nagusietako bat, batez ere <a href="/wiki/Bakterio" title="Bakterio">bakterioak</a>, <a href="/wiki/Birus" title="Birus">birusak</a> eta <a href="/wiki/Heste" title="Heste">hesteetako</a> <a href="/wiki/Protozoo" title="Protozoo">protozooak</a>. Gizateriaren <a href="/wiki/Epidemia" title="Epidemia">epidemia</a> handiek aurrera egin dute <a href="/wiki/Uraren_kutsadura" title="Uraren kutsadura">uraren kutsaduraren</a> ondorioz. Erreferentzien arabera, ura irakitea gomendatzen zen gure aroa baino bostehun urte lehenago<a href="#cite_note-FOOTNOTERamírez_Quirós8-20-116">[110]</a>. Gaur egun, herrialde garatuetan ia kontrolatuta daude ur kutsatuek sortzen zituzten arazoak. Giza kontsumorako ura iragazteko eta desinfektatzeko prozesuak <a href="/wiki/XX._mendea" title="XX. mendea">XX. mendean</a> ezarri ziren, eta aurreko mendean herrialde garatuen bizi-itxaropena % 50 handitu zela uste da. Life aldizkariaren arabera, ura kloratu eta iragaztea da, seguruenik, milurtekoko osasun publikoaren aurrerapen garrantzitsuena. Ura desinfektatzeko, hainbat agente erabil daitezke, hala nola <a href="/wiki/Peroxido" title="Peroxido">peroxidoa</a>, <a href="/wiki/Kloro" title="Kloro">kloro-konposatuak</a> eta beste <a href="/wiki/Halogeno" title="Halogeno">halogenoak</a>, <a href="/wiki/Zilar" title="Zilar">zilar</a>-<a href="/wiki/Kobre" title="Kobre">kobrea</a>, <a href="/wiki/Ozono" title="Ozono">ozonoa</a> eta <a href="/wiki/Ultramore" title="Ultramore">erradiazio ultramorea</a><a href="#cite_note-117">[111]</a>. <a href="/wiki/Kloro" title="Kloro">Kloroa</a>, bai <a href="/wiki/Gas" title="Gas">gas</a> edo <a href="/wiki/Hipoklorito" title="Hipoklorito">hipoklorito</a> moduan, uraren <a href="/wiki/Desinfektatzaile" title="Desinfektatzaile">desinfektatzaile</a> gisa gehien erabiltzen den materiala da, bere propietate <a href="/wiki/Oxidatzaile" title="Oxidatzaile">oxidatzaileengatik</a>. <a href="/wiki/Mikrobio" title="Mikrobio">Mikroorganismoen</a> mintza zeharkatu ondoren, konposatu kloratuek, oxidazioaren bidez, haien arnas entzimak ezabatzen dituzte<a href="#cite_note-118">[112]</a>. Kloroa <a href="/wiki/Narritadura" title="Narritadura">narritagarria</a> izan daiteke <a href="/wiki/Mukosa" title="Mukosa">mukosentzat</a>, eta, horregatik, azala zorrotz zaintzen da. Erabilitako proportzioa 1 <a href="/wiki/Milioiko_parte" title="Milioiko parte">ppm</a>-tik (ura kontsumitzeko garbitu behar denean) 1-2 <a href="/wiki/Milioiko_parte" title="Milioiko parte">ppm</a>-ra (<a href="/wiki/Higiene" title="Higiene">bainurako</a> ura prestatzeko) aldatzen da. Uretan osagai kimikoak behar bezala ez aplikatzea arriskutsua izan daiteke. Kloroa, desinfektatzaile gisa aplikatzen, 1912an hasi zen <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">Estatu Batuetan</a>. Hurrengo urtean, Wallacek eta Tiernanek kloro gasa neur zezaketen eta tratatu beharreko urari gehitzen zitzaion soluzio kontzentratu bat sor zezaketen ekipoak diseinatu zituzten. Harrezkero, klorazio teknikak aurrera egiten jarraitu du. <a href="/wiki/Patogeno" title="Patogeno">Germenak</a> suntsitzeko ahalmena izateaz gain, <a href="/wiki/Burdina" title="Burdina">burdina</a>, <a href="/wiki/Manganeso" title="Manganeso">manganesoa</a>, sulfhidrikoak, <a href="/wiki/Sulfuro" title="Sulfuro">sulfuroak</a> eta ura murrizten duten beste substantzia batzuk kentzeko ere oso onuragarria da. Herrialde askok kloro bidezko desinfekzioak ezartzen dituzte beren araudietan, eta, ura banatzeko hodi-sareetan, desinfektatzailearen hondar-kontzentrazio jakin bat mantentzea eskatzen dute. Batzuetan, <a href="/wiki/Kloramina" title="Kloramina">kloraminak</a> erabiltzen dira bigarren mailako desinfektatzaile gisa, ur edangarriaren hornidura-sisteman kloro-kontzentrazio jakin bat denbora luzeagoan mantentzeko<a href="#cite_note-FOOTNOTERamírez_Quirós21-23-119">[113]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Edateko_ura_eskuratzeko_zailtasunak_munduan">Edateko ura eskuratzeko zailtasunak munduan</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=26" title="Aldatu atal hau: «Edateko ura eskuratzeko zailtasunak munduan»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: Edateko ura eskuratzeko zailtasunak munduan">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <a href="/wiki/Munduko_biztanleria" title="Munduko biztanleria">Munduko biztanleria</a> 1950ean 2.630.000.000 izatetik 2008an 6.671.000.000 izatera igaro da. Aldi horretan, hiri-populazioa 733.000.000 izatetik 3.505.000.000 izatera igaro da. Giza kokalekuetan erabiltzen da nagusiki nekazaritzakoa ez den ura, eta han pilatzen dira urarekin zerikusia duten gaixotasun gehienak<a href="#cite_note-FOOTNOTEUNESCO200688-90-120">[114]</a> Munduko leku askotan <a href="/wiki/Edateko_ur" title="Edateko ur">edateko ura</a> izatea zaila denez, tarteko kontzeptu bat finkatu da: 'ur segurua', <a href="/wiki/Bakterio" title="Bakterio">bakterio</a> arriskutsurik, metal <a href="/wiki/Toxikotasun" title="Toxikotasun">toxiko</a> disolbaturik edo osasunari kalte egiten dioten produktu kimikorik ez duen ura, alegia. Beraz, edateko segurutzat hartzen da, eta, hala, edateko uraren hornidura arriskuan dagoenean erabiltzen da. Ur hori ez da kaltegarria gizakiarentzat, kontsumitzeko baldintza egokiak betetzen ez baditu ere. Hainbat arrazoirengatik, uraren eskuragarritasuna problematikoa da munduko zenbait lekutan, eta, horregatik, mundu osoko gobernuen kezka nagusietako bat bihurtu da. Gaur egun, mila milioi<a href="#cite_note-121">[115]</a> lagun inguruk dute edateko ura eskuratzeko aukera eskasa. Egoera hori larriagotu egiten da egoera txarrean dauden uren kontsumoagatik, eta horrek gaixotasunak eta agerraldi epidemikoak ugaritzea eragiten du. <a href="/wiki/%C3%89vian-les-Bains" title="Évian-les-Bains">Evianen</a> <a href="/wiki/G8" title="G8">G8ko</a> XXIX. Konferentzian bildutako herrialde askok <a href="/wiki/2015" title="2015">2015a</a> markatu zuten mundu osoan ura baldintza hobeetan eskuratzeko muga gisa<a href="#cite_note-122">[116]</a>. Helburu zail hori lortuko balitz ere, edateko urik gabe 500 milioi inguru geratuko lirateke, eta mila milioi baino gehiagok ez lukete <a href="/wiki/Saneamendu" title="Saneamendu">saneamendu</a> sistema egokirik. Uraren kalitate txarrak eta saneamendu irregularrak eragin larria dute herritarren osasun egoeran: <a href="/wiki/Uraren_kutsadura" title="Uraren kutsadura">ur kutsatuaren</a> kontsumoak 5.000 heriotza urtean eragiten ditu, <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Erakundea" title="Nazio Batuen Erakundea">Nazio Batuen</a> zenbait txostenen arabera<a href="#cite_note-123">[117]</a>; txosten horiek 2005-2015 Ekintzaren Hamarkada deklaratu zuten. <a href="/wiki/Munduko_Osasun_Erakundea" title="Munduko Osasun Erakundea">OMEren</a> arabera, 'ur seguruko' politikak ezartzeak urtean 1.400.000 haur hiltzea ekidin lezake, <a href="/wiki/Beherako" title="Beherako">beherako</a> baten biktima<a href="#cite_note-124">[118]</a><a href="#cite_note-125">[119]</a>. Munduko biztanleriaren ia heren bat biltzen duten 50 herrialdek ez dute ur-hornidura egokirik<a href="#cite_note-126">[120]</a>, eta horietako 17k naturalki berritu daitekeen baino ur gehiago ateratzen dute urtero akuiferoetatik<a href="#cite_note-127">[121]</a>. <a href="/wiki/Kutsadura" title="Kutsadura">Kutsadurak</a>, bestalde, <a href="/wiki/Ibai" title="Ibai">ibai</a> eta <a href="/wiki/Itsaso" title="Itsaso">itsasoetako</a> ura kutsatzeaz gain, giza kontsumorako erabiltzen diren lurpeko baliabide hidrikoak ere kutsatzen ditu<a href="#cite_note-128">[122]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Etxerako_uraren_erabilera">Etxerako uraren erabilera</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=27" title="Aldatu atal hau: «Etxerako uraren erabilera»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Etxerako uraren erabilera">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Mali_water_pump.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Mali_water_pump.jpg/170px-Mali_water_pump.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Mali_water_pump.jpg/255px-Mali_water_pump.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Mali_water_pump.jpg/340px-Mali_water_pump.jpg 2x" data-file-width="2336" data-file-height="3504" /></a><figcaption><a href="/wiki/Mali" title="Mali">Mali</a>, neska bat, <a href="/wiki/Ponpa" title="Ponpa">eskuzko ponpa baten bidez</a> lur azpiko ura ateratzen etxean kontsumitzeko.</figcaption></figure> Gizakiek bere bizitzarako ura behar izateaz gain, beren burua garbitzeko eta etxearen garbitasunerako ura behar dute. Munduan eskuragarri dagoen azaleko ur gezaren % 54 inguru zuzenean edo zeharka kontsumitzen dutela kalkulatu da. Ehuneko hori honela banatzen da: <ul><li>% 20 fauna eta flora mantentzeko, ondasunak garraiatzeko (itsasontziak) eta arrantzarako erabiltzen da, eta</li> <li>gainerako % 34a, honela erabiltzen da: % 70 irrigazioan, % 20 industrian eta % 10a hirietan eta etxeetan<a href="#cite_note-FOOTNOTEMiller2005173-129">[123]</a><a href="#cite_note-130">[124]</a>.</li></ul> Giza kontsumo zuzena munduan, egunero kontsumitzen den ur-bolumenaren ehuneko txikia da. Herrialde garatu bateko biztanle batek egunean bost litro inguru kontsumitzen dituela kalkulatzen da, elikagai eta edari gisa. Kopuru horiek izugarri handitzen dira etxeko kontsumo osoa kontuan hartzen denean. Herrialde garatu batean, pertsonako eta eguneko ur-kontsumoaren gutxi gorabeherako kalkulu batek, etxeko industria-kontsumoa kontuan hartuta, datu hauek ematen ditu: <center> <table class="wikitable" border="1" style="background:#ffffff" align="top"> <caption align="center" style="background:DarkSlateBlue; color:white">Gutxi gorabeherako ur-kontsumoa pertsonako eta eguneko </caption> <tbody><tr> <th width="260" align="center" style="background:Lavender; color:Black" rowspan="1">Aktibitatea </th> <th width="260" align="center" style="background:Lavender; color:Black" rowspan="1">Ur kontsumoa </th></tr> <tr> <th align="left">Arropa garbitu</th> <th align="rigt">60-100 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Etxea garbitu</th> <th align="rigt">15-40 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Baxera garbitu makinaz</th> <th align="rigt">18-50 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Baxera garbitu eskuz</th> <th align="rigt">100 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Kozinatu</th> <th align="rigt">6-8 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Dutxa bat hartu</th> <th align="rigt">35-70 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Bainu bat hartu</th> <th align="rigt">200 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Hortzak garbitu</th> <th align="rigt">30 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Hortzak garbitu (iturria itxiz)</th> <th align="rigt">1,5 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Eskuak garbitu</th> <th align="rigt">1,5 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Bizarra kendu</th> <th align="rigt">40-75 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Bizarra kendu (iturria itxiz)</th> <th align="rigt">3 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Autoa garbitu tutu batez</th> <th align="rigt">500 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Tanga hustuketa</th> <th align="rigt">10-15 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Tanga erdiaren hustuketa</th> <th align="rigt">6 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Lorategi txiki bat ureztatu</th> <th align="rigt">75 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Etxeko loreak ureztatu</th> <th align="rigt">15 litro </th></tr> <tr> <th align="left">Edan</th> <th align="rigt">1,5 litro </th></tr> </tbody></table> </center> Kontsumo-ohitura horiek eta azken mendeko biztanleriaren hazkundeak, aldi berean, uraren erabilera areagotzea ekarri dute. Hori dela eta, ura egoki erabiltzeko kanpainak egiten dituzte agintariek. Gaur egun, kontzientziazioa oso zeregin garrantzitsua da planetako uraren etorkizuna bermatzeko, eta, beraz, etengabe ari dira lanean, bai estatuetan, bai udaletan<a href="#cite_note-131">[125]</a>. Bestalde, herrialde garatuen eta garapen bidean<a href="#cite_note-132">[126]</a> dauden herrialdeen artean pertsonako eguneko kontsumoaren artean dauden alde handiek adierazten dute egungo eredu hidrikoa ez dela bideragarria soilik ekologiaren aldetik, ikuspuntu humanitariotik ere hala da<a href="#cite_note-133">[127]</a>, eta, beraz, <a href="/wiki/Gobernuz_kanpoko_erakunde" title="Gobernuz kanpoko erakunde">GKE</a> asko ahalegintzen dira<a href="#cite_note-134">[128]</a> ura eskuratzeko eskubidea <a href="/wiki/Giza_eskubideak" title="Giza eskubideak">giza eskubideen</a> artean sartzen<a href="#cite_note-135">[129]</a>. 2009ko martxoaren 16an <a href="/wiki/Istanbul" title="Istanbul">Istanbulen</a> (<a href="/wiki/Turkia" title="Turkia">Turkia</a>) egin zen Uraren V. Mundu Foroan, <a href="/w/index.php?title=Loic_Fauchon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Loic Fauchon (sortu gabe)">Loic Fauchonek</a> (Uraren Mundu Kontseiluko lehendakaria) kontsumoa erregulatzeak duen garrantzia modu honetan azpimarratu zuen: <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; color: inherit; background-color:transparent; border-style:none; width:;"> <tbody><tr> <td width="20" valign="top" style="color:silver;font-size:20px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:2 2px;">« </td> <td>Ur errazaren garaia amaitu zen... Duela 50 urtetik hona, mundu osoko uraren politikak ur gehiago ekartzea izan ziren. Eskaria arautzeko politiketan sartu behar dugu<a href="#cite_note-136">[130]</a>. </td> <td width="20" valign="bottom" style="color:silver;font-size:20px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:2 2px;">» </td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Etxean_ura_zaintzeko_gomendioak">Etxean ura zaintzeko gomendioak</h5>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=28" title="Aldatu atal hau: «Etxean ura zaintzeko gomendioak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=28" title="Edit section's source code: Etxean ura zaintzeko gomendioak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <ol><li>Ez bota oliorik ur xurgagailuetatik.</li> <li>Ur giltza guztiak itxita eduki, garbitu/xaboia eman bitartean.</li> <li>Ihesak zaindu. Batzuk ez dira ikusten, baina kontsumo-ordainagirian jakin daiteke.</li> <li>Bainuontziaren erabilera murriztea.</li> <li>5-8 minutuko dutxak hartu.</li> <li>Bildu ureztagailutik ateratzen den ura (bainua hartzen hasi aurretik alferrik galdu ohi dena, eta hura autoa garbitzeko erabiltzea, lorategia ureztatzeko, etab.</li> <li>Euri-ura bildu landareak ureztatzeko, terrazak eta patioak garbitzeko, etab.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ura_nekazaritzan">Ura nekazaritzan</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=29" title="Aldatu atal hau: «Ura nekazaritzan»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=29" title="Edit section's source code: Ura nekazaritzan">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Dujiang_Weir.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Dujiang_Weir.jpg/220px-Dujiang_Weir.jpg" decoding="async" width="220" height="93" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Dujiang_Weir.jpg/330px-Dujiang_Weir.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Dujiang_Weir.jpg/440px-Dujiang_Weir.jpg 2x" data-file-width="9288" data-file-height="3914" /></a><figcaption>Irrigazio-sistema <a href="/wiki/Dujiangyan" title="Dujiangyan">Dujiangyanen</a> (<a href="/w/index.php?title=Txinako_Herri_Errepublika%E2%80%93Txina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Txinako Herri Errepublika–Txina (sortu gabe)">Txinako Herri Errepublika–Txina</a>), <a href="/wiki/K.a._III._mendea" title="K.a. III. mendea">K.a. III. mendean</a> egindakoa. Zenbait esklusak Min ibaiaren zati bateko kanal batera desbideratzen dute <a href="/wiki/Chengdu" title="Chengdu">Chengduraino</a>. Garai hartatik dago martxan.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:PivotIrrigationOnCotton.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/PivotIrrigationOnCotton.jpg/220px-PivotIrrigationOnCotton.jpg" decoding="async" width="220" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/PivotIrrigationOnCotton.jpg/330px-PivotIrrigationOnCotton.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/PivotIrrigationOnCotton.jpg/440px-PivotIrrigationOnCotton.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="440" /></a><figcaption>Pibote baten bidezko ureztatzea <a href="/wiki/Kotoi" title="Kotoi">kotoi</a> zelai batean.</figcaption></figure> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Ureztatze" title="Ureztatze">Ureztatze</a>»</div> <a href="/wiki/FAO" title="FAO">FAOren</a> aburuz, <a href="/wiki/Nekazaritza" title="Nekazaritza">nekazaritzak</a> munduan erauzitako ur guztiaren % 69 hartzen du, eta, eremu idorretan, % 90 baino gehiago izan daiteke. Elikagaiak ekoizteko baliabide hidrikoen beharra beste sektore batzuetatik datorren eskaerarekin bateratu behar da, hala nola hiriguneetako erabilerarekin eta ekosistemen babesarekin<a href="#cite_note-:12-137">[131]</a>. Leku askotan, nekazaritzak presio handia egiten du ur-masa naturalen gainean, eta ureztapenek behar duten urak ibaietako ur-emari naturalak murrizten ditu, eta lur azpiko uren maila jaisten da, eta horrek eragin kaltegarria du uretako ekosistemetan<a href="#cite_note-:11-138">[132]</a>. <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">UNESCOren</a> datuen arabera, ureztatzeko uraren % 20 baino gutxiago iristen da instalaziora; gainerakoa alferrik galtzen da, eta, gainera, substantzia toxikoak dituzten <a href="/wiki/Zabor" title="Zabor">hondakinak</a> garraiatzen ditu, ezinbestean ibaietara joaten direnak<a href="#cite_note-139">[133]</a>. Nekazaritzako lanetan <a href="/wiki/Nitrato" title="Nitrato">nitratoak</a> eta <a href="/wiki/Pestizida" title="Pestizida">pestizidak</a> erabiltzeak eragiten du azaleko zein lurpeko ur-masen zehaztugabeko kutsadura nagusia. Esanguratsuena nitratoek eragindako kutsadura da, uren <a href="/wiki/Eutrofizazio" title="Eutrofizazio">eutrofizazioa</a> eragiten baitu. Espainiako estatuan, ongarrien urteko kontsumoa 1.076.000 tona <a href="/wiki/Nitrogeno" title="Nitrogeno">nitrogeno</a>, 576.000 tona <a href="/wiki/Fosforo" title="Fosforo">fosforo</a> eta 444.000 tona <a href="/wiki/Potasio" title="Potasio">potasio</a> da. Ongarri gehienak laboreek xurgatzen dituzten arren, gainerakoak ura kutsa dezake<a href="#cite_note-:11-138">[132]</a>. Nekazaritza ekoizpen-sistema zaharra denez, eskualde bakoitzeko erregimen hidrikoetara egokitu da: Hala, <a href="/wiki/Prezipitazio_(meteorologia)" title="Prezipitazio (meteorologia)">euri</a> asko egiten duen lekuetan <a href="/wiki/Ureztatze" title="Ureztatze">laborantza ureztatua</a> egiten da, eta, eremu lehorragoetan, <a href="/wiki/Lehorreko_nekazaritza" title="Lehorreko nekazaritza">lehorreko laboreak</a>. Ureztalurrak lehorreko lurrak baino hiru aldiz produktiboagoak direnez, ureztatzeko eta baliabide hidrikoak kudeatzeko azpiegiturak garatzeko inbertsioak garrantzitsuak dira nekazaritzaren garapen jasangarrirako<a href="#cite_note-:12-137">[131]</a>. Garapen hori oso desberdina da munduko hainbat lekutan. Adibidez, <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrikan</a>, landu daitekeen azaleraren % 7 bakarrik da ureztalurrekoa; <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asian</a>, berriz, % 38<a href="#cite_note-:12-137">[131]</a>. Berriki, laborantza- eta ureztatze-modu berriekin esperimentatu da uraren erabilera murrizteko. Ureztatze lokalizatuko teknikak —tantaka edo aspertsioz— <a href="/wiki/Berotegi" title="Berotegi">berotegietako</a> nekazaritza kontrolatutako ingurumen-baldintzetan eta klima lehorretara genetikoki egokitutako barietateen aukeraketa dira praktika hauen osagai<a href="#cite_note-140">[134]</a>. Gaur egun, ikerketa <a href="/wiki/Genetika" title="Genetika">genetikoaren</a> alderdi aktiboenetako bat gizakiak elikagai gisa erabiltzen dituen espezieen ur-kontsumoa optimizatzen saiatzen da<a href="#cite_note-141">[135]</a>. Nekazaritza espazialeko esperimentuetan (estazio espazialetako laborantza ezagutzen dena), uraren gastua % 25 eta % 45 artean mugatzen duten teknologiak ere garatu dira<a href="#cite_note-142">[136]</a>. <a href="/w/index.php?title=Agroforesteria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agroforesteria (sortu gabe)">Agroforesteria</a> mikroklimak eraikitzeko eta ura, landareen ebapotranspirazio-fenomenoei esker, lur barruraino joatea ahalbidetzeko irtenbidea da. Adibidez, pagadi hektarea batek, urtean, 2.000-5.000 tona ur kontsumitzen ditu, eta 2.000 itzultzen ditu lurruntze bidez<a href="#cite_note-143">[137]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uraren_erabilera_industrian">Uraren erabilera industrian</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=30" title="Aldatu atal hau: «Uraren erabilera industrian»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=30" title="Edit section's source code: Uraren erabilera industrian">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Industriak ura behar du hainbat aplikaziotarako, hala nola bero-trukagailuetan berotu eta hozteko; <a href="/wiki/Lurrun-turbina" title="Lurrun-turbina">lurrun-turbinetan</a> ur-lurruna sortzeko edo <a href="/wiki/Disolbatzaile" title="Disolbatzaile">disolbatzaile</a> gisa; lehengai gisa, edo garbitzeko. Ur presurizatua hidrodemolizio-ekipoetan erabiltzen da ur-zurrutadaz ebakitzeko makinetan, eta presio handiko ur-pistoletan ere; hainbat material modu eraginkor eta zehatzean mozteko erabiltzen da, hala nola <a href="/wiki/Altzairu" title="Altzairu">altzairua</a>, <a href="/wiki/Hormigoi" title="Hormigoi">hormigoia</a>, <a href="/wiki/Hormigoi_armatu" title="Hormigoi armatu">hormigoi armatua</a>, <a href="/wiki/Zeramika" title="Zeramika">zeramika</a>, eta abar, eta likido hozgarri gisa birberotzea saihesteko, esaterako, <a href="/wiki/Zerra" title="Zerra">zerra</a> elektrikoak edo <a href="/wiki/Marruskadura-indar" title="Marruskadura-indar">marruskadura</a> biziaren eraginpean dauden elementuen makineria. Erabili ondoren, zatirik handiena kendu egiten da, eta naturara itzultzen da. Batzuetan, isuriak tratatu egiten dira, baina, beste batzuetan, metal astunez, substantzia kimikoz edo materia organikoz kutsatutako hondakin-ur industriala uraren ziklora itzultzen da tratamendu egokirik gabe, eta horrek eragin negatiboa du <a href="/wiki/Uraren_kalitate" title="Uraren kalitate">uraren kalitatean</a> eta uretako ingurumenean<a href="#cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006277-144">[138]</a>. Zeharkako kutsadura ere gerta daiteke, <a href="/wiki/Uraren_kutsadura" title="Uraren kutsadura">ur kutsatua</a> edo beste likido batzuk dituzten hondakin solidoen bidez, lixibiatua, azkenean behar bezala isolatzen ez badira lurra iragaziz eta akuiferoak kutsatuz<a href="#cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006281-145">[139]</a>. <a href="/wiki/Hozgarri" title="Hozgarri">Hozgarri</a> gisa erabiltzen den ura deskargatzean ere, <a href="/w/index.php?title=Kutsadura_termiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kutsadura termiko (sortu gabe)">kutsadura termikoa</a> gertatzen da. 2000. urtean, hauek izan ziren industriarako ur-kontsumitzaile handienak: <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">Estatu Batuak</a> (220,7 km³); <a href="/wiki/Txinako_Herri_Errepublika" title="Txinako Herri Errepublika">Txina</a> (162 km³); <a href="/wiki/Errusia" title="Errusia">Errusiako Federazioa</a> (48,7 km³); <a href="/wiki/India" title="India">India</a> (35,2 km³); <a href="/wiki/Alemania" title="Alemania">Alemania</a> (32 km³); <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a> (31,6 km³), eta Frantzia (29,8 km³). Gaztelaniaz hitz egiten duten herrialdeetan, kontsumo handiena, <a href="/wiki/Espainia" title="Espainia">Espainiako estatuan</a> izan zen (6,6 km³); <a href="/wiki/Mexiko" title="Mexiko">Mexikon</a> (4,3 km³); <a href="/wiki/Txile" title="Txile">Txilen</a> (3,2 km³) eta <a href="/wiki/Argentina" title="Argentina">Argentinan</a> (2,8 km³)<a href="#cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006300-302-146">[140]</a>. Uraren kontsumo global industriala bikoiztu baino gehiago egin da<a href="#cite_note-147">[141]</a>. Ura <a href="/wiki/Energia_elektrikoaren_sorkuntza" title="Energia elektrikoaren sorkuntza">energia elektrikoa sortzeko</a> erabiltzen da. <a href="/wiki/Hidroelektrizitate" title="Hidroelektrizitate">Hidroelektrizitatea</a> <a href="/wiki/Energia_hidrauliko" title="Energia hidrauliko">energia hidraulikoaren</a> bidez lortzen da. Aldez aurretik <a href="/wiki/Urtegi" title="Urtegi">urtegi</a> batean bildutako ura grabitatearen eraginez <a href="/wiki/Energia_hidrauliko" title="Energia hidrauliko">zentral hidroelektriko</a> batean erortzen denean sortzen da energia hidroelektrikoa, eta, prozesu horretan, <a href="/wiki/Turbina" title="Turbina">turbina</a> bat energia elektrikoaren <a href="/wiki/Alternadore" title="Alternadore">alternadore</a> batera birarazten du. Energia mota hori kostu txikikoa da; ez du <a href="/wiki/Kutsadura" title="Kutsadura">kutsadurarik</a> sortzen, eta berriztagarria da, nahiz eta urtegien eraikuntzak <a href="/wiki/Ingurumen" title="Ingurumen">ingurumenean</a> eragina izan<a href="#cite_note-148">[142]</a><a href="#cite_note-149">[143]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ura_bero-igorle_gisa">Ura bero-igorle gisa</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=31" title="Aldatu atal hau: «Ura bero-igorle gisa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=31" title="Edit section's source code: Ura bero-igorle gisa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Hainbat sistematan, ura eta <a href="/wiki/Lurrun" title="Lurrun">lurruna</a> bero-transmisore gisa erabiltzen dira beroa trukatzeko, ugari direlako eta bero-ahalmen handia dutelako. Horri esker, <a href="/wiki/Bero" title="Bero">bero-energia</a> kantitate handiak xurgatzen ditu, tenperatura gehiegi aldatu gabe<a href="#cite_note-150">[144]</a>. Lurrun kondentsatua <a href="/wiki/Berogailu" title="Berogailu">berogailu</a> eraginkorra da, bero sor handia duelako<a href="#cite_note-151">[145]</a>. Urak eta lurrunak desabantaila bat dute: tratamendurik gabe, <a href="/wiki/Korrosio" title="Korrosio">korrosiboak</a> dira metal askorentzat, hala nola <a href="/wiki/Altzairu" title="Altzairu">altzairua</a> eta <a href="/wiki/Kobre" title="Kobre">kobrea</a>. <a href="/wiki/Zentral_elektriko" title="Zentral elektriko">Zentral elektriko</a> gehienetan, ura <a href="/wiki/Hozgarri" title="Hozgarri">hozgarri</a> gisa erabiltzen da, bero-trukearen edo lurruntzearen bidez. Industria nuklearrean, ura moderatzaile nuklear gisa erabil daiteke. Presiopeko ur-erreaktore batean, ura hoztailea eta moderatzailea da. Horrek zentral nuklearreko segurtasun pasiboko sistemaren eraginkortasuna areagotzen du, urak erreakzio nuklearra mantsotzen eta kate-erreakzioa mantentzen baitu<a href="#cite_note-152">[146]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Elikagaien_prozesatzea">Elikagaien prozesatzea</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=32" title="Aldatu atal hau: «Elikagaien prozesatzea»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=32" title="Edit section's source code: Elikagaien prozesatzea">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Urak funtsezko zeregina du elikagaien teknologian. Elikagaiak prozesatzeko oinarrizko elementua da, eta elikagaien kalitatean eragiten du. Uretan dauden <a href="/wiki/Solutu" title="Solutu">solutuek</a>, hala nola <a href="/wiki/Gatz_(kimika)" title="Gatz (kimika)">gatzek</a> eta <a href="/wiki/Azukre" title="Azukre">azukreek</a>, uraren propietate fisikoei eragiten diete, hala nola <a href="/wiki/Irakite" title="Irakite">irakite</a>- eta <a href="/wiki/Izozte-puntu" title="Izozte-puntu">izozte-puntuari</a>, eta ur-jarduera (edo disoluzioaren lurrun-presioaren eta ur puruko lurrun-presioaren arteko erlazioa) murrizten dute<a href="#cite_note-:14-153">[147]</a>. Solutuek eragina dute erreakzio kimiko askotan eta elikagaietako <a href="/wiki/Mikrobio" title="Mikrobio">mikroorganismoen</a> hazkundean<a href="#cite_note-:13-154">[148]</a>. <a href="/wiki/Bakterio" title="Bakterio">Bakterio</a>-hazkundea gelditu egiten da ur-maila apaletan<a href="#cite_note-:13-154">[148]</a>. Konposatu mineralen kontzentrazioa, bereziki <a href="/wiki/Kaltzio_karbonato" title="Kaltzio karbonato">kaltzio karbonatoa</a> eta <a href="/wiki/Magnesio" title="Magnesio">magnesioa</a>, uraren gogortasuna da. Gogortasunaren arabera, ura honela sailkatzen da: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ur_bigun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ur bigun (sortu gabe)">Ur biguna</a>, 17 mg/L.</li> <li>Ur ez oso astuna, 120 mg/L.</li> <li><a href="/wiki/Ur_astun" title="Ur astun">Ur astuna</a>, 180 mg/L.</li></ul> Gogortasuna ere faktore kritikoa da elikagaien prozesamenduan, <a href="/wiki/PH" title="PH">pH-n</a> duen eraginagatik. Gogortasunak gogor eragin diezaioke produktu baten kalitateari, eta, aldi berean, eragina izan dezake osasungarritasun-baldintzetan; gogortasuna handitzen denean, urak eraginkortasun <a href="/wiki/Desinfektatzaile" title="Desinfektatzaile">desinfektatzailea</a> galtzen du<a href="#cite_note-:14-153">[147]</a>. <a href="/wiki/Ioi" title="Ioi">Ioi-trukaketako</a> sistema kimikoei esker, ura tratatu daiteke haren gogortasuna murrizteko. Hona hemen elikagaiak egosteko erabiltzen diren metodo ezagun batzuk: <a href="/wiki/Irakite" title="Irakite">irakitea</a>, <a href="/wiki/Lurrunetan_kozinatu" title="Lurrunetan kozinatu">lurrunetan egoztea</a> eta su motelean egoztea. Sukaldaritzako prozedura horiek janariak uretan murgiltzea eskatzen dute ura likido- edo lurrun-egoeran dagoenean. FAOren (Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundea) datuen arabera, gutxi gorabehera 1.500 litro ur behar dira 1 kg ale lortzeko, eta 15.000 litro haragi 1 kg ekoizteko<a href="#cite_note-:15-108">[102]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ur_astuna">Ur astuna</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=33" title="Aldatu atal hau: «Ur astuna»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=33" title="Edit section's source code: Ur astuna">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Kimikoki desberdina den <a href="/wiki/Ur_astun" title="Ur astun">ur astun</a> edo deuterio oxigenoa ere badago, D2O, <a class="mw-selflink selflink">ur</a> arrunta baino <a href="/wiki/Hidrogeno_isotopoak" title="Hidrogeno isotopoak">hidrogenoren isotopoa</a> den <a href="/wiki/Deuterio" title="Deuterio">deuterio</a> (edo "hidrogeno astuna") gehiago duen ur mota. Naturan proportzio oso txikietan aurki daitekeen arren, prozesu kimiko industrialen bidez ekoizten da bereziki. <a href="/wiki/Bigarren_Mundu_Gerra" title="Bigarren Mundu Gerra">II. Mundu Gerran,</a> erreakzio nuklearren kontrolerako eta <a href="/wiki/Bonba_atomikoa" class="mw-redirect" title="Bonba atomikoa">bonba atomikoa</a> egiteko prozesuan funtsezko gaia zela pentsatu zuten zientzialariek. Bereziki, <a href="/wiki/Hirugarren_Reicha" title="Hirugarren Reicha">Alemania naziko</a> zientzialarien ahalegin atomikoan garrantzi handia izan zuen, eta horregatik, Norvegian zegoen Europako ur astuna ekoizteko lantegi bakarra (<a href="/w/index.php?title=Norsk_Hydro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Norsk Hydro (sortu gabe)">Norsk Hydro</a>) helburu estrategikoa izan zen <a href="/wiki/Aliatuak_(Bigarren_Mundu_Gerra)" class="mw-redirect" title="Aliatuak (Bigarren Mundu Gerra)">aliatuentzat</a>, sabotaia eta erasoekin saiatu baitziren bertako uraren ekoizpena gelditzen.<a href="#cite_note-155">[149]</a> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Ur_astun" title="Ur astun">Ur astun</a>»</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Aplikazio_kimikoak">Aplikazio kimikoak</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=34" title="Aldatu atal hau: «Aplikazio kimikoak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=34" title="Edit section's source code: Aplikazio kimikoak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Ura, oso maiz, erreakzio kimikoetan erabiltzen da, hala nola <a href="/wiki/Disolbatzaile" title="Disolbatzaile">disolbatzaile</a> edo <a href="/wiki/Erreaktibo" title="Erreaktibo">erreaktibo</a> gisa eta, inoiz, <a href="/wiki/Solutu" title="Solutu">solutu</a> edo <a href="/wiki/Katalizatzaile" title="Katalizatzaile">katalizatzaile</a> gisa ere. Erreakzio ez-organikoetan, disolbatzaile komuna da, konposatu <a href="/wiki/Ioi" title="Ioi">ioitzaile</a> eta <a href="/wiki/Polartasun_(kimika)" title="Polartasun (kimika)">polar</a> asko erraz disolbatzen baitira bertan. Erreakzio organikoetan erabilera gutxiago ditu, erreaktiboak ez dituelako ondo disolbatzen eta substantzia <a href="/wiki/Anfoteriko" title="Anfoteriko">anfoteroa</a> eta <a href="/wiki/Nukleofilo" title="Nukleofilo">nukleofiloa</a> delako, nahiz eta propietate horiek batzuetan desiragarriak izan. Urak <a href="/wiki/Diels-Alder_erreakzio" title="Diels-Alder erreakzio">Diels-Alderren erreakzioa</a> bizkortzen duela ikusi da<a href="#cite_note-156">[150]</a>. Ur superkritikoa ikerketa-subjektua da; oxidazio bidez kutsatzaile organikoak suntsitzeko, oxigenoz asetako ur superkritikoa oso eraginkorra dela jakin da<a href="#cite_note-157">[151]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ura_disolbatzaile_gisa">Ura disolbatzaile gisa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=35" title="Aldatu atal hau: «Ura disolbatzaile gisa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=35" title="Edit section's source code: Ura disolbatzaile gisa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Ura da substantzia gehien disolbatzen dituen elementua, horregatik esaten da ura disolbatzaile unibertsala dela. Ezaugarri hau da ziur asko bizitzarako garrantzitsuena, berari esker talde polarrak edo <a href="/w/index.php?title=Karga_ioitzaile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karga ioitzaile (sortu gabe)">karga ioitzaileak</a> (karga + eta – dituzten alkohol, R-OH taldedun <a href="/wiki/Azukre" title="Azukre">azukre</a>, <a href="/wiki/Aminoazido" title="Aminoazido">aminoazido</a> edo <a href="/wiki/Proteina" title="Proteina">proteinak</a>) dituzten substantziekin hidrogeno lotura egonkorrak eratzen dituelako urak. Urak <a href="/wiki/Gatz" class="mw-disambig" title="Gatz">gatzak</a> ere disozia ditzake disoluzio ioitzaileak eratuz. Azken hauen kasuan uraren dipoloek gatzetako <a href="/wiki/Ioi" title="Ioi">ioiak</a> erakartzen dituzte. Urak ioi hauek inguratzen ditu ioi hidratatuak eratuz. Disolbatzeko ahalmena bi funtzio hauen erantzule da: <ul><li>Erreakzio metabolikoak (<a href="/wiki/Zelula" title="Zelula">zeluletan</a> gertatzen direnak) ingurune honetan gertatzen dira.</li> <li>Ura substantzia garraiatzaile garrantzitsuenetariko bat da.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kohesio_indar_handia">Kohesio indar handia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=36" title="Aldatu atal hau: «Kohesio indar handia»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=36" title="Edit section's source code: Kohesio indar handia">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Hidrogeno loturak oso indartsu eta egonkorrak dira, hauek ura konprimaezina den likido bihurtzen dute. Konprimaezina izatean <a href="/wiki/Hezurdura" title="Hezurdura">hezurdura</a> hidrostatiko bezala egin dezake <a href="/wiki/Intsektu" title="Intsektu">intsektu</a> batzuetan, uraren indarrari esker <a href="/wiki/Arroka" title="Arroka">arrokak</a> zulatzen dituzten intsektuetan gertatzen den bezala. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kapilaritate_indar_handia">Kapilaritate indar handia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=37" title="Aldatu atal hau: «Kapilaritate indar handia»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=37" title="Edit section's source code: Kapilaritate indar handia">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <a href="/wiki/Kapilaritate" title="Kapilaritate">Kapilaritatea</a> ere uraren eta beste substantzia batzuen artean eratzen diren hidrogeno zubien ondorioa da. <a href="/wiki/Ile" title="Ile">Ile</a> bat urez beteriko ontzi batean sartzen bada, urak ilean gorantz egiten du, ontzian duen maila baino goragoa lortu arte, ileak uretan egiten duen presioa berdinduz. Fenomeno honek landareek gatz mineralak eta ura sustraietatik <a href="/wiki/Hosto" title="Hosto">hostoetaraino</a> garraiatzeko duen gaitasunarekin zerikusia du. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bero_espezifiko_handia">Bero espezifiko handia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=38" title="Aldatu atal hau: «Bero espezifiko handia»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=38" title="Edit section's source code: Bero espezifiko handia">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <a href="/wiki/Bero_espezifiko" title="Bero espezifiko">Bero espezifikoak</a> ere molekulen artean eratzen diren <a href="/wiki/Hidrogeno_zubi" class="mw-redirect" title="Hidrogeno zubi">hidrogeno zubiekin</a> zerikusia du. Urak bero kantitate handia jaso behar du hidrogeno lotura hauek apurtzeko, beraz tenperatura oso astiro igotzen edo jaisten da. Honek <a href="/wiki/Zitoplasma" title="Zitoplasma">zitoplasma</a> urtsua tenperatura aldaketetatik babesten du, <a href="/w/index.php?title=Termoerregulatzaile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Termoerregulatzaile (sortu gabe)">termoerregulatzaile</a> gisa tenperatura konstante mantenduz. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lurrunketa_tenperatura_handian">Lurrunketa tenperatura handian</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=39" title="Aldatu atal hau: «Lurrunketa tenperatura handian»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=39" title="Edit section's source code: Lurrunketa tenperatura handian">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Aurreko azalpen berak balio du, uraren hidrogeno loturaren ondorio delako propietate hau. Ura lurrundu ahal izateko, lehenik hidrogeno zubiak apurtu behar dira eta gero molekulei lurrundu ahal izateko behar duten energia zinetikoa eman behar zaie, beraz energia ugari behar da ura lurruntzeko. Baldintza normaletan ur gramo bat lurruntzeko 540 kaloria behar dira 20º C-tan. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Beste_erabilera_batzuk">Beste erabilera batzuk</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=40" title="Aldatu atal hau: «Beste erabilera batzuk»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=40" title="Edit section's source code: Beste erabilera batzuk">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ura_suteak_itzaltzeko">Ura suteak itzaltzeko</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=41" title="Aldatu atal hau: «Ura suteak itzaltzeko»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=41" title="Edit section's source code: Ura suteak itzaltzeko">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:MH-60S_Helicopter_dumps_water_onto_Fire.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/MH-60S_Helicopter_dumps_water_onto_Fire.jpg/220px-MH-60S_Helicopter_dumps_water_onto_Fire.jpg" decoding="async" width="220" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/MH-60S_Helicopter_dumps_water_onto_Fire.jpg/330px-MH-60S_Helicopter_dumps_water_onto_Fire.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/MH-60S_Helicopter_dumps_water_onto_Fire.jpg/440px-MH-60S_Helicopter_dumps_water_onto_Fire.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1500" /></a><figcaption>Uraren erabilera <a href="/wiki/Baso-sute" title="Baso-sute">baso-suteetan</a>.</figcaption></figure> Urak lurruntzeko <a href="/wiki/Bero_sor" title="Bero sor">bero sorra</a> handia eta <a href="/wiki/Erreaktibotasun" title="Erreaktibotasun">erreaktibotasun</a> kimiko txikia duenez, fluido eraginkorra da <a href="/wiki/Sute" title="Sute">suteak</a> itzaltzeko. Urak hoztu egiten du sua, errekuntzatik datorren beroa xurgatuz. Urak oxigeno-kontzentrazioa ere murrizten du lurruntzean, eta, hala, sua itotzen laguntzen du. Hala ere, ez da gomendagarria ura erabiltzea sugarrak itzaltzeko ekipo elektrikoetan, elektrizitatea eroale gisa dituen propietateengatik elektrokuzioa eragin baitezakete. Era berean, ez da erabili behar erregai likidoak edo <a href="/wiki/Disolbatzaile" title="Disolbatzaile">disolbatzaile organikoak</a> itzaltzeko, uretan flotatzen baitute eta uraren irakite lehergarriak sua zabaltzen baitu<a href="#cite_note-158">[152]</a>. Ura suteak itzaltzeko erabiltzen denean, lurrun-leherketa gertatzeko arriskua hartu behar da kontuan, izan ere, eremu txikietan eta gehiegi berotutako suteetan gerta baitaiteke<a href="#cite_note-159">[Oh 7]</a>. Leherketa baten arriskua ere kontuan hartu behar da zenbait substantzia, hala nola metal alkalinoak edo grafito beroa, uretan deskonposatzen direnean eta hidrogenoa sortzen dutenean. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Kirolak_eta_aisaldia">Kirolak eta aisaldia</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=42" title="Aldatu atal hau: «Kirolak eta aisaldia»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=42" title="Edit section's source code: Kirolak eta aisaldia">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Gizakiek ura erabiltzen dute jolaserako, besteak beste, <a href="/wiki/Trebaketa" title="Trebaketa">trebaketarako</a> eta <a href="/wiki/Kirol" title="Kirol">kirola</a> egiteko. Kirol horietako batzuk <a href="/wiki/Igeriketa" title="Igeriketa">igeriketa</a>, <a href="/wiki/Uretako_eski" title="Uretako eski">uretako eskia</a>, <a href="/wiki/Nabigazio" title="Nabigazio">nabigazioa</a>, <a href="/wiki/Surf" title="Surf">surfa</a> eta <a href="/wiki/Jauzi_(igeriketa)" title="Jauzi (igeriketa)">jauzia</a> dira. <a href="/wiki/Izotz" title="Izotz">Izotz</a> gainean egiten diren beste kirol batzuk ere badaude, hala nola <a href="/wiki/Izotz_hockey" title="Izotz hockey">izotz gaineko hockeya</a>, <a href="/wiki/Izotz_gaineko_irristaketa" title="Izotz gaineko irristaketa">izotz gaineko irristaketa</a>... Lakuen ibaiertzak, hondartzak eta <a href="/wiki/Ur_parke" class="mw-redirect" title="Ur parke">ur-parkeak</a> erlaxatzeko eta ondo pasatzeko leku ezagunak dira. Uraren fluxuaren soinuak efektu lasaigarria du, <a href="/wiki/Zarata_zuri" title="Zarata zuri">zarata zuri</a> izaera duelako<a href="#cite_note-160">[153]</a>. Beste pertsona batzuek <a href="/wiki/Arrainontzi" title="Arrainontzi">arrainontziak</a> edo <a href="/wiki/Urmael" title="Urmael">urmaelak</a> dituzte, <a href="/wiki/Arrain" title="Arrain">arrainak</a> eta itsas bizitza dituztenak, dibertsioz, laguntza moduan edo erakusteko. <a href="/wiki/Uretako_eski" title="Uretako eski">Eski</a> edo <a href="/wiki/Snowboard" title="Snowboard">snowboarding</a> gisako elur-kirolak ere praktikatzen dituzte gizakiek. Borroka-jokoetarako ere erabiltzen da, <a href="/wiki/Elur" title="Elur">elur</a>-bolak edo ur-<a href="/wiki/Puxtarri" title="Puxtarri">globoak</a> jaurtiz eta ur-<a href="/wiki/Pistola" title="Pistola">pistolak</a> erabiliz. <a href="/wiki/Iturburu" title="Iturburu">Iturri</a> eta kanalak, hasiera batean giza kontsumorako, ureztapenarako eta garraiorako uraren erabilera errazteko eraikiak, leku publiko edo pribatuak apaintzeko elementu bihurtu dira<a href="#cite_note-161">[154]</a>. <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Ur-kirol" title="Ur-kirol">Ur-kirol</a>»</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Estandar_zientifiko_gisa">Estandar zientifiko gisa</h4>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=43" title="Aldatu atal hau: «Estandar zientifiko gisa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=43" title="Edit section's source code: Estandar zientifiko gisa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <a href="/wiki/1795" title="1795">1795eko</a> <a href="/wiki/Apirilaren_7" title="Apirilaren 7">apirilaren 7an</a>, <a href="/wiki/Gramo" title="Gramo">gramoa</a> honela definitu zen <a href="/wiki/Frantzia" title="Frantzia">Frantzian</a>: «Ur puruko bolumen baten pisu absolutua metro baten ehuneneko kuboaren berdina da izotzaren urtze-tenperaturan»<a href="#cite_note-162">[155]</a>. Arrazoi praktikoengatik, <a href="/wiki/Metal" title="Metal">metalen</a> eta beste <a href="/wiki/Solido" title="Solido">solido</a> batzuen erreferentziarako, neurri <a href="/wiki/Kilogramo" title="Kilogramo">mila aldiz handiagoa</a> zabaldu zen. Agindutako lana, beraz, <a href="/wiki/Litro" title="Litro">litro</a> bateko uraren masa zehaztasunez kalkulatzea zen. Gramoaren definizioak berak 0 °C-ak (oso tenperatura-puntu egonkorra) zehazten zituen arren, zientzialariek nahiago izan zuten estandarra birdefinitu, eta neurketak uraren dentsitate maximoaren arabera (4 °C inguru) egin<a href="#cite_note-163">[156]</a>. <a href="/wiki/Nazioarteko_Unitate_Sistema" title="Nazioarteko Unitate Sistema">SIren</a> <a href="/wiki/Kelvin_(unitatea)" title="Kelvin (unitatea)">Kelvin tenperatura-eskala</a> uraren puntu hirukoitzean oinarritzen da: 273,16 K (0,01 °C)<a href="#cite_note-164">[157]</a>. Kelvin eskala <a href="/wiki/Celsius_gradu" title="Celsius gradu">Celsius eskalaren</a> igoera berean oinarritzen da. Eskala hori presio atmosferikoko uraren <a href="/wiki/Irakite-puntu" title="Irakite-puntu">irakite-puntuak</a> (100 °C) eta <a href="/wiki/Urtze-puntu" title="Urtze-puntu">urtze-puntuak</a> (0 °C) definitzen dute. Ur naturala, nagusiki, hidrogeno-1 eta oxigeno-16, <a href="/wiki/Isotopo" title="Isotopo">isotopoek</a> osatzen dute, baina isotopo astunagoen kantitate txiki bat ere badu, hala nola hidrogeno-2 edo <a href="/wiki/Deuterio" title="Deuterio">deuterioa</a>. <a href="/wiki/Ur_astun" title="Ur astun">Ur astuneko</a> deuterio-oxidoen kopurua ere oso txikia da, baina izugarri eragiten die uraren propietateei. Ibai eta aintziretako urak itsasoko urak baino deuterio gutxiago izaten du. Horregatik, deuterio-edukiaren araberako ur-estandar bat definitu zen, Vienako batez besteko ozeano-ur estandarrean edo VSMOW (Vienna Standard Mean Ocean Water) izeneko estandarra<a href="#cite_note-165">[158]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uraren_kutsadura">Uraren kutsadura</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=44" title="Aldatu atal hau: «Uraren kutsadura»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=44" title="Edit section's source code: Uraren kutsadura">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Uraren_kutsadura" title="Uraren kutsadura">Uraren kutsadura</a>» eta «<a href="/wiki/Hondakin-uren_arazketa" title="Hondakin-uren arazketa">Hondakin-uren arazketa</a>»</div> Uraren egoera naturala prozesu naturalen bitartez alda daiteke. Adibidez, azpian dituen lur edo arroken, intsektuen edo animalien hondakinen eraginez. Artifizialki, hau da, gizakiaren eraginez ere alda daiteke uraren egoera. Adibidez, meategietako aktibitateak uraren <a href="/wiki/Azidotasun" class="mw-redirect" title="Azidotasun">azidotasuna</a> (<a href="/wiki/PH" title="PH">pH</a>) edo <a href="/wiki/Gazitasun" title="Gazitasun">gazitasuna</a> alda dezake. Urak mantenugai gehiegi izatea ere arriskutsua izan daiteke <a href="/wiki/Alga" title="Alga">alga</a> gehiegi haz daitezkeelako <a href="/wiki/Eguzkia" title="Eguzkia">eguzkiaren</a> <a href="/wiki/Argi" title="Argi">argia</a> pasatzea ekidinez, eta ondorioz <a href="/wiki/Arrain" title="Arrain">arrainak</a> hiltzen dira.<figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:The_village_drill_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/The_village_drill_2.jpg/220px-The_village_drill_2.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/The_village_drill_2.jpg/330px-The_village_drill_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/The_village_drill_2.jpg/440px-The_village_drill_2.jpg 2x" data-file-width="2448" data-file-height="3264" /></a><figcaption>Edateko segurtasun osoa eskaintzen duen ura lortzea da munduko hainbat komunitateren lehentasuna.</figcaption></figure>Prozesu hauetaz gain badaude ura kutsatzen duten substantzia <a href="/wiki/Toxiko" class="mw-redirect" title="Toxiko">toxikoak</a>. <a href="/wiki/Berun" title="Berun">Beruna</a> eta <a href="/wiki/Kadmio" title="Kadmio">kadmioa</a> bezalako <a href="/wiki/Metal_astun" title="Metal astun">metal astunak</a> biometaketa sortzen dute eta gizakien hondakinek <a href="/w/index.php?title=Ur_beltz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ur beltz (sortu gabe)">ur beltza</a> delakoa eratzen dute. Batez ere, gizakia da ura gehien kutsatzen duen eragilea. Izan ere populazioa gero eta handiagoa da, eta ondorioz gero eta ur, janari, garraio eta errekurtso gehiago behar dira. Ibaien eta itsasoaren kutsaduran eragin zuzena du gizakiak. Kutsadurarekin erlazionatutako arazo bat <a href="/wiki/Espezie_inbaditzaile" title="Espezie inbaditzaile">espezie inbaditzaile</a> deritzenek eragiten dute, ur ekosistematan asko zabaltzen baitira. Adibidez <a href="/wiki/Zebra-muskuilu" title="Zebra-muskuilu">zebra-muskuilua</a>, <a href="/w/index.php?title=Ahate_erdoiltsu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ahate erdoiltsu (sortu gabe)">ahate erdoiltsua</a>, <a href="/wiki/Amerikar_bisoi" title="Amerikar bisoi">bisoi amerikarra</a>, <a href="/wiki/Ur-ipurtats" title="Ur-ipurtats">ur-ipurtatsa</a>, <a href="/w/index.php?title=Karramarro_amerikar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karramarro amerikar (sortu gabe)">karramarro amerikarra</a>, <a href="/wiki/Niloko_perka" title="Niloko perka">Niloko perka</a>, <a href="/w/index.php?title=Caulerpa_taxifolia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Caulerpa taxifolia (sortu gabe)">Caulerpa taxifolia</a>, <a href="/w/index.php?title=Senecio_inaequidens&action=edit&redlink=1" class="new" title="Senecio inaequidens (sortu gabe)">Senecio inaequidens</a>, <a href="/wiki/Boiga_irregularis" title="Boiga irregularis">Boiga irregularis</a> sugea, <a href="/wiki/Achatinella_bulimoides" title="Achatinella bulimoides">achatinella barraskiloa</a> eta <a href="/wiki/Inurri" title="Inurri">inurri</a> eroa <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uraren_tratamendua">Uraren tratamendua</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=45" title="Aldatu atal hau: «Uraren tratamendua»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=45" title="Edit section's source code: Uraren tratamendua">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Ur <a href="/wiki/Araztegi" title="Araztegi">araztegietan</a> ura arazteko prozesuan <a href="/wiki/Kaltzio" title="Kaltzio">kaltzio</a> hidroxidoa eta <a href="/wiki/Aluminio" title="Aluminio">aluminio</a> <a href="/wiki/Sulfato" title="Sulfato">sulfatoa</a> gehitzen zaio urari (koagulatzaileak) eta hauek uretan igeri dagoen aluminio hidroxidoa eratzen dute, maluta izenaz ezaguna. Prozesu honek <a href="/w/index.php?title=Malutapen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Malutapen (sortu gabe)">malutapen</a> izena hartzen du. Araztegietan lehen mailako tratamendu batekin hasten dira ura arazten. Helburu nagusia da ur zikinen gainean dauden solidoak gutxitzea. Solido horietako batzuk materia organikoak direnez, OEBa (<a href="/wiki/Oxigeno_eskari_biologiko" title="Oxigeno eskari biologiko">oxigeno-eskari biologikoa</a>) murrizten da. Solido banaketa grabitatearen bidez gertatu ohi da ohikoan. <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Depuradora_de_Castellar_del_Vall%C3%A8s.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Depuradora_de_Castellar_del_Vall%C3%A8s.JPG/250px-Depuradora_de_Castellar_del_Vall%C3%A8s.JPG" decoding="async" width="250" height="117" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Depuradora_de_Castellar_del_Vall%C3%A8s.JPG/375px-Depuradora_de_Castellar_del_Vall%C3%A8s.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Depuradora_de_Castellar_del_Vall%C3%A8s.JPG/500px-Depuradora_de_Castellar_del_Vall%C3%A8s.JPG 2x" data-file-width="2998" data-file-height="1399" /></a><figcaption>Ur araztegia <a href="/w/index.php?title=Ripoll_ibaia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ripoll ibaia (sortu gabe)">Ripoll ibaiaren</a> ondoan <a href="/wiki/Katalunia" class="mw-redirect" title="Katalunia">Katalunian</a>.</figcaption></figure> Ondoren tratamendu biologikoa aplikatzen da eta honen xedea da materia organikoa eta oinarrizko elikagaiak degradatzea, mikroorganismoen bidez. Ur araztuak ibaira edo itsasora isurtzen dira, ez badira edaterako: desinfektatu egiten dira aurrena, ibaian edo itsasoan inolako aldaketarik eragin ez dezaten. Baina, beste araztegi batzuetan, edateko moduko ura ekoizten da, eta hor beste prozesu batzuk aplikatzen dira: <a href="/wiki/Erredox_erreakzio" title="Erredox erreakzio">oxidazioa</a>; <a href="/wiki/Sedimentazio" title="Sedimentazio">sedimentazio</a> eta <a href="/wiki/Dekantazio" title="Dekantazio">dekantazioa</a>; <a href="/wiki/Iragazketa" title="Iragazketa">iragazketa</a>; <a href="/wiki/Fluor" title="Fluor">fluorazioa</a>, eta <a href="/wiki/Desinfekzio" title="Desinfekzio">desinfekzioa</a>, azken kasu horretan, kloro eta ozono dosifikazioarekin. Zenbait instalaziotan izpi ultramoreak ere erabiltzen dira eginkizun horretarako. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Babes_politiken_beharrak">Babes politiken beharrak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=46" title="Aldatu atal hau: «Babes politiken beharrak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=46" title="Edit section's source code: Babes politiken beharrak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Consumo_de_agua.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Consumo_de_agua.jpg/220px-Consumo_de_agua.jpg" decoding="async" width="220" height="264" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Consumo_de_agua.jpg/330px-Consumo_de_agua.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Consumo_de_agua.jpg/440px-Consumo_de_agua.jpg 2x" data-file-width="1188" data-file-height="1423" /></a><figcaption>Akuiferoen kontsumoaren eta lurruntzearen joerak azken mendean.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Access_to_drinking_water_in_third_world.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Access_to_drinking_water_in_third_world.svg/220px-Access_to_drinking_water_in_third_world.svg.png" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Access_to_drinking_water_in_third_world.svg/330px-Access_to_drinking_water_in_third_world.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Access_to_drinking_water_in_third_world.svg/440px-Access_to_drinking_water_in_third_world.svg.png 2x" data-file-width="320" data-file-height="240" /></a><figcaption>Edateko ura eskuragarri duten <a href="/wiki/Garapen_bidean_dagoen_herrialde" title="Garapen bidean dagoen herrialde">garapen-bidean dauden herrialdeak</a>; pertsona-proportzioaren hurbilketa, 1970etik 2000ra.</figcaption></figure> Baliabide hidrikoak eta ura esleitu, banatu eta administratzeko <a href="/wiki/Politika" title="Politika">politikak</a> daude diseinatuta<a href="#cite_note-FOOTNOTEPark2007219-166">[159]</a>. Edateko uraren per capita eskuragarritasuna gutxituz joan da hainbat faktoreren ondorioz: <a href="/wiki/Kutsadura" title="Kutsadura">kutsadura</a>, gehiegizko <a href="/wiki/Biztanleria" title="Biztanleria">populazioa</a>, gehiegizko <a href="/wiki/Ureztatze" title="Ureztatze">ureztapena</a>, erabilera okerra<a href="#cite_note-FOOTNOTESwain2004-167">[160]</a> eta kontsumo-erritmo<a href="#cite_note-168">[161]</a> gero eta handiagoa. Horregatik, ura baliabide estrategikoa da munduarentzat, eta faktore garrantzitsua, gaur egungo gatazka askotan<a href="#cite_note-169">[162]</a><a href="#cite_note-170">[163]</a>. Zalantzarik gabe, ur eskasiak eragina du osasunean<a href="#cite_note-171">[164]</a> eta biodibertsitatean<a href="#cite_note-172">[165]</a>. 2015 bitartean, 2.600 milioi pertsonak lortu dute edateko ura eskuratzeko aukera<a href="#cite_note-:16-173">[166]</a>. Kalkuluen arabera, ur segurua eskuratzeko aukera duten herrialde garatuetako jendearen proportzioa % 30etik<a href="#cite_note-174">[167]</a> % 71ra igo da 1990ean, eta % 79tik % 2000an % 84ra 2004an<a href="#cite_note-175">[168]</a>. 2015ean, % 91ra iritsi zen<a href="#cite_note-:16-173">[166]</a>. 2017an, <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Erakundea" title="Nazio Batuen Erakundea">NBEk</a> iragarri zuen urtean 114 mila milioi dolar inguru gastatzen zirela ura eskuratzeko<a href="#cite_note-176">[169]</a>. <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Erakundea" title="Nazio Batuen Erakundea">Nazio Batuen</a> 2006ko txosten baten arabera, «mundu mailan nahikoa ur dago guztiontzat», baina lorpena oztopatu egin dute ustelkeriak eta administrazio txarrak<a href="#cite_note-177">[170]</a>. Munduko Baliabide Hidrikoen Garapenari buruzko <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">Unescoren</a> Txostenean (WWDR, 2003), Baliabide Hidrikoak Ebaluatzeko Munduko Programa (WWAP), dio datozen hogei urteetan guztientzako eskuragarri dagoen ur-kantitatea % 30era jaitsiko dela; izan ere, munduko biztanleen % 40k edateko ur gutxi du oinarrizko higienerako. 2,2 milioi pertsona baino gehiago hil ziren 2000. urtean, urak kutsatutako uraren kontsumoarekin lotutako gaixotasunen edo <a href="/wiki/Lehorte" title="Lehorte">lehorteen</a> ondorioz. 2004an, <a href="/w/index.php?title=WaterAid&action=edit&redlink=1" class="new" title="WaterAid (sortu gabe)">WaterAid</a> irabazi-asmorik gabeko erakundeak jakinarazi zuen 15 segundoz behin haur bat hiltzen dela urarekin zerikusia duten gaixotasunengatik. Gaixotasun horiek prebenitu daitezke<a href="#cite_note-178">[171]</a>, eta, normalean, <a href="/wiki/Hondakin-uren_arazketa" title="Hondakin-uren arazketa">hondakin-urak tratatzeko sistemarik</a> ez egoteagatik sortzen dira. Urarekin zerikusia duten nazioarteko hainbat hitzarmen daude, hala nola <a href="/w/index.php?title=Desertifikazioaren_aurkako_Nazio_Batuen_Konbentzioa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Desertifikazioaren aurkako Nazio Batuen Konbentzioa (sortu gabe)">Desertifikazioaren aurkako Nazio Batuen Konbentzioa</a> (CNULD), <a href="/wiki/MARPOL" title="MARPOL">Itsasontziek eragindako kutsadura prebenitzeko nazioarteko hitzarmena</a>, <a href="/w/index.php?title=Itsas_Zuzenbideari_buruzko_Nazio_Batuen_Konbentzioa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Itsas Zuzenbideari buruzko Nazio Batuen Konbentzioa (sortu gabe)">Itsas Zuzenbideari buruzko Nazio Batuen Konbentzioa</a>, <a href="/wiki/Ramsarko_hitzarmena" title="Ramsarko hitzarmena">Ramsarko Hitzarmena</a> eta <a href="/w/index.php?title=Uraren_Hitzarmen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uraren Hitzarmen (sortu gabe)">Uraren Hitzarmena</a>. <a href="/wiki/Uraren_Nazioarteko_Eguna" title="Uraren Nazioarteko Eguna">Uraren Nazioarteko Eguna</a> <a href="/wiki/Martxoaren_22" title="Martxoaren 22">martxoaren 22an</a> ospatzen da<a href="#cite_note-179">[172]</a>, eta <a href="/w/index.php?title=Ozeanoen_Nazioarteko_Eguna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ozeanoen Nazioarteko Eguna (sortu gabe)">Ozeanoen Nazioarteko Eguna</a>, <a href="/wiki/Ekainaren_8" title="Ekainaren 8">ekainaren 8an</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Erlijioa,_filosofia_eta_literatura">Erlijioa, filosofia eta literatura</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=47" title="Aldatu atal hau: «Erlijioa, filosofia eta literatura»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=47" title="Edit section's source code: Erlijioa, filosofia eta literatura">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Hindu_water_ritual.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Hindu_water_ritual.jpg/220px-Hindu_water_ritual.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Hindu_water_ritual.jpg/330px-Hindu_water_ritual.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Hindu_water_ritual.jpg/440px-Hindu_water_ritual.jpg 2x" data-file-width="701" data-file-height="466" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tamil_Nadu" title="Tamil Nadu">Tamil Nadu</a> (<a href="/wiki/India" title="India">India</a>) estatuan urarekin garbitzeko zeremonia <a href="/wiki/Hinduismo" title="Hinduismo">hinduista</a>.</figcaption></figure> Ura elementu garbitzailetzat hartzen da erlijio gehienetan. Erlijio-doktrina askok garbiketa- edo <a href="/wiki/Ikuzketa" class="mw-redirect mw-disambig" title="Ikuzketa">ikuzketa</a>-erritual bat dute: <a href="/wiki/Kristautasun" title="Kristautasun">kristautasuna</a>, <a href="/wiki/Hinduismo" title="Hinduismo">hinduismoa</a>, <a href="/wiki/Rastafari_mugimendua" title="Rastafari mugimendua">Rastafari mugimendua</a>, <a href="/wiki/Islam" title="Islam">islama</a>, <a href="/wiki/Sintoismo" title="Sintoismo">sintoismoa</a>, <a href="/wiki/Taoismo" title="Taoismo">taoismoa</a> eta <a href="/wiki/Judaismo" title="Judaismo">judaismoa</a>. Kristautasunaren <a href="/wiki/Sakramentu" title="Sakramentu">sakramentu</a> nagusietako bat <a href="/wiki/Bataio" title="Bataio">bataioa</a> da, pertsona bat uretan murgilduz, aspertuz edo kanporatuz egiten dena. Praktika hori beste erlijio batzuetan ere gauzatzen da, hala nola judaismoan, non mikve deitzen baita, eta <a href="/w/index.php?title=Sijismo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sijismo (sortu gabe)">sijismoan</a>, non Amrit Sanskar izena hartzen duen. Era berean, erlijio askotan, judaismoa eta islama barne, hildakoak uretan garbitzeko erritu-bainuak egiten dira. Islamaren arabera, eguneko bost otoitzak (edo <a href="/wiki/Salat" title="Salat">salat</a>) gorputzaren zati batzuk garbitu ondoren egin behar dira, ur garbia edo apala erabiliz. hala ere, ur garbirik ez balego, hautsezko edo hareazko ablazioak egiten dira, eta horiei tayammum deritze. <a href="/wiki/Sintoismo" title="Sintoismo">Sintoismoan</a>, ura ia erritu guztietan erabiltzen da pertsona edo leku bat garbitzeko, hala nola misogi errituala. <a href="/wiki/Etnologia" title="Etnologia">Etnologoek</a>, <a href="/wiki/James_George_Frazer" title="James George Frazer">Frazerrek</a> esaterako, urak kulturan duen purifikazio-eginkizuna azpimarratu izan dute<a href="#cite_note-180">[173]</a>. Erlijio askok uste dute, halaber, ur-iturri edo -gorputz batzuk sakratuak edo behintzat mesede egiten dietela; eta adibide batzuk barne hauek dira: <a href="/wiki/Lurda" title="Lurda">Lurda</a> hiria <a href="/wiki/Katolizismo" title="Katolizismo">katolizismoarentzat</a>, <a href="/wiki/Jordan_(ibaia)" title="Jordan (ibaia)">Jordan ibaia</a> (gutxienez sinbolikoki) eliza kristau batzuentzat, <a href="/wiki/Zamzam_putzua" title="Zamzam putzua">Zamzam putzua</a> islamarentzat eta <a href="/wiki/Ganges" title="Ganges">Ganges ibaia</a> hinduismoarentzat eta eskualdeko beste kultu batzuentzat. Zenbait kultuk helburu erlijiosoetarako bereziki prestatutako ura erabiltzen dute, hala nola kristau-sinesbide batzuen <a href="/wiki/Ur_bedeinkatu" title="Ur bedeinkatu">ur bedeinkatua</a> edo <a href="/wiki/Amrita" title="Amrita">amrita</a> sijismoan eta hinduismoan. Mitologia eta erlijio zaharrek ere urari botere espiritualak ematen zizkioten; <a href="/wiki/Mitologia_zelta" title="Mitologia zelta">mitologia zeltan</a>, Sulis ur termalen <a href="/wiki/Jainkosa" title="Jainkosa">jainkosa</a> da; hinduismoan, Ganges ibaia jainkosa batek pertsonifikatzen du, eta <a href="/wiki/Vedak" title="Vedak">Vedak</a> testuen arabera, <a href="/wiki/Sarasvati" title="Sarasvati">Sarasvati</a> jainkosa hinduak izen bereko ibaia irudikatzen du. <a href="/wiki/Vishnuismo" title="Vishnuismo">Vishnuismoan</a> ere, ura oinarrizko bost elementuetako bat da: <a href="/wiki/Elementu_klasikoak" title="Elementu klasikoak">mahābhūta</a>. Besteak beste, osagai hauek ditu: <a href="/wiki/Su" title="Su">sua</a>, <a href="/wiki/Lur" class="mw-redirect mw-disambig" title="Lur">lurra</a>, <a href="/wiki/Espazio" title="Espazio">espazioa</a> eta <a href="/wiki/Aire" title="Aire">airea</a>. Bestela, jainkoak iturri, ibai edo aintziren eredutzat har daitezke. Izan ere, <a href="/wiki/Greziar_mitologia" title="Greziar mitologia">mitologia grekoan</a> eta <a href="/wiki/Erromatar_mitologia" title="Erromatar mitologia">erromatarrean</a>, Peneo ibaia zen, hiru mila ibaietako bat edo batzuetan hiru mila <a href="/wiki/Ozeanida" title="Ozeanida">Ozeanidetako</a> bat. Islamean ura ez da bizi-iturria soilik, bizitza bakoitza urez osatuta dagoela jotzen da: «Eta uretatik izaki bizidun guztiak ateratzen ditugula?»<a href="#cite_note-181">[174]</a><a href="#cite_note-FOOTNOTECortés307-182">[175]</a>. <a href="/wiki/Filosofia" title="Filosofia">Filosofiari</a> dagokionez, <a href="/wiki/Tales" title="Tales">Tales Miletokoak</a>, greziar zazpi jakintsuetako batek, esan zuen ura zela azken substantzia, kosmosaren <a href="/wiki/Arkhe" title="Arkhe">Arkhea</a>, non guztia urak osatzen duen. <a href="/wiki/Enpedokles" title="Enpedokles">Enpedoklesek</a>, <a href="/wiki/Antzinako_greziar_filosofia" title="Antzinako greziar filosofia">antzinako Greziako filosofoak</a>, hipotesi hau zuen: ura lau <a href="/wiki/Elementu_klasikoak" title="Elementu klasikoak">elementu klasikoetako</a> bat da, <a href="/wiki/Su" title="Su">suaren</a>, <a href="/wiki/Lur" class="mw-redirect mw-disambig" title="Lur">lurraren</a> eta <a href="/wiki/Aire" title="Aire">airearen</a> ondoan, eta <a href="/wiki/Unibertsoa" title="Unibertsoa">unibertsoaren</a> edo ylemaren oinarrizko substantziatzat hartzen zen. Lau h<a href="/wiki/Humoreen_teoria" title="Humoreen teoria">umoreen teoriaren</a> arabera, ura <a href="/wiki/Humoreen_teoria" title="Humoreen teoria">flemarekin</a> lotuta dago. <a href="/wiki/Txinatar_filosofia" title="Txinatar filosofia">Txinako filosofia</a> tradizionalean, ura da lurraren, suaren, <a href="/wiki/Zur" title="Zur">zuraren</a> eta <a href="/wiki/Metal" title="Metal">metalaren</a> ondoko bost elementuetako bat. Urak ere zeregin garrantzitsua du literaturan, purifikazioaren sinbolo gisa. Adibide batzuen arabera, ibai bat da ekintza nagusiak garatzen diren ardatz nagusia, hala nola <a href="/wiki/William_Faulkner" title="William Faulkner">William Faulknerren</a> As I Lay Dying (Hilzorian nagoen bitartean) eleberria eta Ofeliaren itotzea <a href="/wiki/Hamlet" title="Hamlet">Hamleten</a>. <a href="/wiki/Carl_Gustav_Jung" title="Carl Gustav Jung">Junguiar</a> <a href="/wiki/Psikologia" title="Psikologia">psikologian</a>, ura <a href="/wiki/Inkontziente" title="Inkontziente">inkontzientearen</a> sinbolo nagusia da, itzalaren sakonera gure <a href="/wiki/Psike" title="Psike">psikearen</a> alderdirik primitiboenean adierazten du. Goia lortzeko, sakoneretara jaitsi, eta aurre egin behar zaie; horrela bakarrik berreraiki, eta igo ahal izango dira. Psikearen uretan murgiltzeak iluntasunean eta ezezagunean sartzea esan nahi du, hor dago gure inkontzientea, eta bere uretan nabigatu beharko da <a href="/wiki/Carl_Gustav_Jung" title="Carl Gustav Jung">Carl Jung-ek</a> Indibiduazioa deitu zuenera iristeko. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oharrak">Oharrak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=48" title="Aldatu atal hau: «Oharrak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=48" title="Edit section's source code: Oharrak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> Autore batzuek aurkikuntza [./James_Watt James Watt-i] egozten diote. </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> Autore batzuek aurkikuntza <a href="/wiki/James_Watt" title="James Watt">James Watt-i</a> egozten diote.<a href="#cite_note-5">[4]</a> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> Horrela, Jacques Benvenistek uraren gaitasun mnemoteknikoari buruz egindako ikerketa zalantzagarria. Ikus <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.trikaya.org/articulos/art_belga.htm">esteka</a> hau informazio gehiagorako. </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">↑</a> Lurra laua balitz, 2.750 metro inguruko lodiera duen ur-geruza batek estaliko luke erabat. </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> Aintzira handi batzuk izendatzeko "itsaso" terminoa ere erabiltzen da. </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">↑</a> Ura eta Saneamendurako Giza Eskubidea berresten duen ebazpen-proiektua bermatu duten herrialdeak: Angola, Antigua eta Barbuda, Saudi Arabia, Azerbaijan, Bahrain, Bangladesh, Benin, Eritrea, Bolivia, Burundi, Kongo, Kuba, Dominika, Ekuador, El Salvador, Fiji, Georgia, Ginea, Haiti, Salomon Uharteak, Madagaskar, Maldivak, Maurizio, Nikaragua, Nigeria, Paraguai, Afrika Erdiko Errepublika, Dominikar Errepublika, Samoa, Saint Vincent eta Grenadinak, Santa Luzia, Serbia, Seychellak, Sri Lanka, Tuvalu, Uruguai, Vanuatu, Venezuela eta Yemen. </li> <li id="cite_note-159"><a href="#cite_ref-159">↑</a> <a href="/wiki/Txernobylgo_hondamendia" title="Txernobylgo hondamendia">Txernobylgo istripua</a> leherketa mota horien potentziaren adibide garbia da, nahiz eta kasu honetan ura ez zetorren suari aurre egiteko ahaleginetatik, baizik eta erreaktorearen hozte-sistematik, <a href="/wiki/Erreaktore_nuklear" title="Erreaktore nuklear">erreaktorearen nukleoaren</a> gainberotzeak eragindako lurrun-leherketa eraginez. Lurrunaren eta <a href="/wiki/Zirkonio" title="Zirkonio">zirkonio</a> beroaren arteko erreakzio kimikoak eragindako hidrogeno-leherketa bat gertatzeko aukera ere badago. </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Erreferentziak">Erreferentziak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=49" title="Aldatu atal hau: «Erreferentziak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=49" title="Edit section's source code: Erreferentziak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <a href="/wiki/CIA" title="CIA">Central Intelligence Agency</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html#Geo">CIA- The world factbook. </a>. </li> <li id="cite_note-usgs1-2">↑ <a href="#cite_ref-usgs1_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-usgs1_2-1">b</a> <a href="#cite_ref-usgs1_2-2">c</a> U.S. Geological Survey. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ga.water.usgs.gov/edu/waterdistribution.html">Earth's water distribution. </a>. </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> Campbell, Neil A.; Williamson, Brad; Heyden, Robin J.. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.phschool.com/el_marketing.html">Biology: Exploring Life. </a> Boston, Massachusetts: Pearson Prentice Hall <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-13-250882-6" title="Berezi:BookSources/0-13-250882-6">0-13-250882-6</a>.. </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> {{Erreferentzia Bertomeu Sánchez, José Ramón y García Belmar, Antonio (2006).La revolución química: Entre la historia y la memoria. Publicacions Universitat de València: Història oberta 131. Universitat de València. pp. 249-250. <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9788437065496" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9788437065496</a>}} </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> Bertomeu Sánchez, José Ramón y García Belmar, Antonio (2006). La revolución química: Entre la historia y la memoria. Publicacions Universitat de València: Història oberta 131. Universitat de València. pp. 249-250. <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9788437065496" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9788437065496</a> </li> <li id="cite_note-:0-8">↑ <a href="#cite_ref-:0_8-0">a</a> <a href="#cite_ref-:0_8-1">b</a> de Luanco, José Ramón (1893). Compendio de las lecciones de química general explicadas en la Universidad de Barcelona (3.ª edición). Establecimiento Tipográfico de Redondo y Xumetra. 149. or. </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.independent.co.uk/news/science/the-element-of-surprise-1620748.html">«The element of surprise»</a> The Independent 1995-05-22 (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> Wolfram|Alpha <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www67.wolframalpha.com/input/?i=water">Water</a> </li> <li id="cite_note-:1-12">↑ <a href="#cite_ref-:1_12-0">a</a> <a href="#cite_ref-:1_12-1">b</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wolframalpha.com/">«water - Wolfram|Alpha»</a> www.wolframalpha.com (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/mundo/noticias/2013/07/130709_ciencia_lagos_secretos_antartica_ig">«Los lagos fantasma de la Antártica»</a> BBC News Mundo 2013-07-09 (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www7.uc.cl/sw_educ/geografia/geomorfologia/html/6_1_2.html">«Geomorfología Dinámica y Climática»</a> www7.uc.cl (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> Giancoli, Douglas G. (2006). Física: principios con aplicaciones (Víctor Campos Olguín, trad.). Pearson Educación. p. 375. <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9789702606956" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9789702606956</a> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ub.edu/talq/es/node/261">«Tema 4. El proceso de la liofilización | Técnicas y operaciones avanzadas en el laboratorio químico (TALQ)»</a> www.ub.edu (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-17-17">↑ <a href="#cite_ref-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-17_17-0">a</a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-17_17-1">b</a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-17_17-2">c</a> <a href="#CITEREFRodríguez_MelladoMarín_Galvín1999">Rodríguez Mellado & Marín Galvín 1999</a>, 10-17 orr. . </li> <li id="cite_note-:2-18">↑ <a href="#cite_ref-:2_18-0">a</a> <a href="#cite_ref-:2_18-1">b</a> «<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/water_sanitation_health/dwq/gdwq3_es_10.pdf">Aspectos relativos a la aceptabilidad</a>». Guías para la calidad del agua potable (3.ª edición). Organización Mundial de la Salud. 2008. 183-190. or. </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> (Ingelesez) Braun, Charles L.; Smirnov, Sergei N.. (1993-08). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ed070p612">«Why is water blue?»</a> Journal of Chemical Education 70 (8): 612.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1021%2Fed070p612">10.1021/ed070p612</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0021-9584">0021-9584</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160525081224/http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbasees/chemical/watabs.html">«Transparency of Water in the Visible Range»</a> web.archive.org 2016-05-25 (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/elecmagnet/dielectricos/dielectrico.htm">«Materiales dieléctricos»</a> www.sc.ehu.es (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160522121218/http://laguna.fmedic.unam.mx/~evazquez/0403/puente%20de%20hidrogeno.html">«El puente de hidrogeno es un enlace que se establece entre moleculas capaces de generar cargas parciales»</a> web.archive.org 2016-05-22 (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-12-23"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-12_23-0">↑</a> <a href="#CITEREFRodríguez_MelladoMarín_Galvín1999">Rodríguez Mellado & Marín Galvín 1999</a>, 10-12 orr. . </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> Pittau, Roberto. «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160221235528/http://www.ugr.es/~pittau/FISBIO/t5.pdf">Fenómenos de superficie: tensión superficial y capilaridad</a>». Física de los procesos biológicos. Universidad de Granada. Archivado desde el original el 21 de febrero de 2016. Consultado el 10 de diciembre de 2016 </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-11-25"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199910-11_25-0">↑</a> <a href="#CITEREFRodríguez_MelladoMarín_Galvín1999">Rodríguez Mellado & Marín Galvín 1999</a>, 10-11 orr. . </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160624052127/http://www.windows2universe.org/earth/Water/ocean_heat_storage_transfer.html&lang=sp">«Transferencia y Acumulacion de Calor en los Oceanos - Ventanas al Universo»</a> web.archive.org 2016-06-24 (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> Durst, H. Dupont; Gokel, George W. (1985). Química orgánica experimental. Reverte. pp. 47-48. <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9788429171556" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9788429171556</a> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160518031337/http://laguna.fmedic.unam.mx/~evazquez/0403/constante%20dielectrica%20agua.html">«Constante dielectrica del agua»</a> web.archive.org 2016-05-18 (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160419112901/http://www.lenntech.es/aplicaciones/ultrapura/conductividad/conductividad-agua.htm">«Conductividad del agua - Lenntech»</a> web.archive.org 2016-04-19 (Noiz kontsultatua: 2023-10-17). </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> Eigen, M.; de Maeyer, L. (1955). «Untersuchungen über die Kinetik der Neutralisation I». Z. Elektrochem. (en alemán) 59: 986 </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/news">«Nature News & Comment»</a> www.nature.com (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> Ueno, S.; Iwasaka, M.. (1994-05-15). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1063/1.356686">«Properties of diamagnetic fluid in high gradient magnetic fields»</a> Journal of Applied Physics 75 (10): 7177–7179.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1063%2F1.356686">10.1063/1.356686</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0021-8979">0021-8979</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199912-33"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199912_33-0">↑</a> <a href="#CITEREFRodríguez_MelladoMarín_Galvín1999">Rodríguez Mellado & Marín Galvín 1999</a>, 12 orr. . </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> Fine, R.A.; Millero, F.J. (1973). «Compressibility of water as a function of temperature and pressure». Journal of Chemical Physics 59 (10): 5529. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1973JChPh..59.5529F">Bibcode:1973JChPh..59.5529F</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1063%2F1.1679903">doi:10.1063/1.1679903</a>. </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151018135154/http://laplace.us.es/wiki/index.php/Dilataci%C3%B3n_y_compresibilidad_(GIE)">«Dilatación y compresibilidad (GIE)»</a> web.archive.org 2015-10-18 (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-:4-36">↑ <a href="#cite_ref-:4_36-0">a</a> <a href="#cite_ref-:4_36-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://resource.npl.co.uk/acoustics/techguides/seaabsorption/">«Calculation of absorption of sound in seawater»</a> resource.npl.co.uk (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170103042325/http://datateca.unad.edu.co/contenidos/358005/contLinea/leccin_38__xidos_hidrxidos_oxocidos_y_sales.html">«Lección 38 - Óxidos, hidróxidos, oxoácidos y sales»</a> web.archive.org 2017-01-03 (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160518003620/http://dqino.ua.es/es/laboratorio-virtual/reaccion-de-sodio-metalico-con-agua.html">«Reacción de sodio metálico con agua. Departamento de Química Inorgánica»</a> web.archive.org 2016-05-18 (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199924-25-39"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín199924-25_39-0">↑</a> <a href="#CITEREFRodríguez_MelladoMarín_Galvín1999">Rodríguez Mellado & Marín Galvín 1999</a>, 24-25 orr. . </li> <li id="cite_note-:5-40">↑ <a href="#cite_ref-:5_40-0">a</a> <a href="#cite_ref-:5_40-1">b</a> <a href="#cite_ref-:5_40-2">c</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170112044933/https://www.mdscc.nasa.gov/?Section=Noticias&Id=242">«Madrid Deep Space Communications Complex - NASA El Sistema Solar y más allá está repleto de agua»</a> web.archive.org 2017-01-12 (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> Asimov, Isaac (1984). <a href="//archive.org/details/asimovsnewguidet0000asim" class="extiw" title="iarchive:asimovsnewguidet0000asim">Asimov's new guide to science</a> (4.ª edición). Penguin Books. p. 78. <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9780465004737" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780465004737</a> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.abc.es/ciencia/20130827/abci-pruebas-agua-luna-201308272053.html">«Encuentran agua en el ecuador de la Luna»</a> Diario ABC 2013-08-27 (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ehu.eus/mikellaboa/es/canciones/izarren-hautsa-izarraren-hautsa">«Izarren hautsa (Izarraren hautsa) - Mikel Laboa»</a> www.ehu.eus (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> Melnick, Gary (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics) y David Neufeld (Johns Hopkins University), citados en: «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20000116054013/http://www.news.harvard.edu/gazette/1998/04.23/DiscoverofWater.html">Discover of Water Vapor Near Orion Nebula Suggests Possible Origin of H2O in Solar System (sic)</a>». The Harvard University Gazette. 23 de abril de 1998. Archivado desde el original el 16 de enero de 2000. Consultado el 19 de abril de 2009. «<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jhu.edu/news_info/news/home98/apr98/clouds.html">Nébula Orionetik gertu dagoen ur-lurrunaren aurkikuntzak Eguzki Sisteman H2Oa sor daitekeela iradokitzen du</a>». (ingelesez). «Space Cloud Holds Enough Water to Fill Earth's Oceans 1 Million Times». Headlines@Hopkins, JHU. 9 de abril de 1998. «<a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.harvard.edu/gazette/1999/02.25/telescope.html">Water, Water Everywhere: Radio telescope finds water is common in universe</a>». The Harvard University Gazette. 25 de febrero de 1999 </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> Zehazki, hidrogenoa eta oxigenoa lehenengo eta hirugarren postuan daude, hurrenez hurren, unibertso ezaguneko elementu kimiko ugarienen zerrendan. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090206043639/http://fundacionempresaspolar.org/quimica/fasciculo6.pdf">Txosten honen</a> araberako datuak, (pdf formatua) </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070716081124/http://www.time.com/time/health/article/0,8599,1642811,00.html">«Water Found on Distant Planet - TIME»</a> web.archive.org 2007-07-16 (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.elmundo.es/elmundo/2007/07/11/ciencia/1184169281.html">«Descubren un planeta con agua fuera del Sistema Solar | elmundo.es»</a> www.elmundo.es (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> (Ingelesez) published, Ker Than. (2007-04-10). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.space.com/3673-water-extrasolar-planet-atmosphere.html">«Water Found in Extrasolar Planet's Atmosphere»</a> Space.com (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> (Gaztelaniaz) RTVE.es. (2011-07-26). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rtve.es/noticias/20110726/hallan-reserva-agua-universo-140-billones-veces-mayor-todos-oceanos/450297.shtml">«Hallan una reserva de agua en el Universo 140 billones de veces mayor que todos los océanos»</a> RTVE.es (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080707035106/http://www.planetary.org/news/2008/0703_MESSENGER_Scientists_Astonished_to.html">«MESSENGER Scientists 'Astonished' to Find Water in Mercury's Thin Atmosphere - Planetary News | The Planetary Society»</a> web.archive.org 2008-07-07 (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> Basilevsky, Alexander T; Head, James W. (2003-09-10). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1088/0034-4885/66/10/R04">«The surface of Venus»</a> Reports on Progress in Physics 66 (10): 1699–1734.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1088%2F0034-4885%2F66%2F10%2Fr04">10.1088/0034-4885/66/10/r04</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0034-4885">0034-4885</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> (Ingelesez) Bertaux, Jean-Loup; Vandaele, Ann-Carine; Korablev, Oleg; Villard, E.; Fedorova, A.; Fussen, D.; Quémerais, E.; Belyaev, D. et al.. (2007-11). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/articles/nature05974">«A warm layer in Venus' cryosphere and high-altitude measurements of HF, HCl, H2O and HDO»</a> Nature 450 (7170): 646–649.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnature05974">10.1038/nature05974</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1476-4687">1476-4687</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> Jakosky, Bruce M.; Haberle, Robert M. (1992). «The Seasonal Behavior of Water on Mars». En Kieffer, H. H. et al, ed. Mars. Tucson, AZ: University of Arizona Press. 969-1016. or. </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> (Ingelesez) Williams, Matt; Today, Universe. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://phys.org/news/2015-10-saturn-icy-moon-enceladus.html">«Saturn's icy moon Enceladus»</a> phys.org (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> Rogers, James (2015-09-28). «<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.foxnews.com/science/2015/09/28/mars-has-flowing-liquid-water-nasa-confirms/">Mars has flowing liquid water, NASA confirms</a>» (ingelesez). 2017-01-18an begiratua </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.jpl.nasa.gov.+">https://www.jpl.nasa.gov.+</a><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jpl.nasa.gov/news/nasa-space-assets-detect-ocean-inside-saturn-moon">«NASA Space Assets Detect Ocean inside Saturn Moon»</a> NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL) (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> (Ingelesez) Iess, L.; Stevenson, D. J.; Parisi, M.; Hemingway, D.; Jacobson, R. A.; Lunine, J. I.; Nimmo, F.; Armstrong, J. W. et al.. (2014-04-04). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.science.org/doi/10.1126/science.1250551">«The Gravity Field and Interior Structure of Enceladus»</a> Science 344 (6179): 78–80.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.1250551">10.1126/science.1250551</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0036-8075">0036-8075</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> Dunaeva, A. N.; Kronrod, V. A.; Kuskov, O. L. «<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2013/pdf/2454.pdf">Numerical Models of Titan's Interior with Subsurface Ocean</a>». 44th Lunar and Planetary Science Conference (Marzo de 2013, The Woodlands, Texas. LPI, contribución n.º 1719 (en inglés). p. 2454. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2013LPI....44.2454D">Bibcode:2013LPI....44.2454D</a> </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070609150109/http://people.msoe.edu/~tritt/sf/europa.life.html">«Possibility of Life on Europa»</a> web.archive.org 2007-06-09 (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.guioteca.com/exploracion-espacial/%c2%bfhabra-vida-et-en-el-satelite-europa-del-planeta-jupiter/">«¿Habrá vida ET en el satélite Europa del planeta Júpiter? | Guioteca.com»</a> Guioteca.com | Exploración Espacial 2012-06-14 (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140503100145/http://in.reuters.com/article/2014/05/03/us-space-ganymede-idINKBN0DJ00H20140503">«Jupiter's moon Ganymede may have 'club sandwich' layers of ocean | Reuters»</a> web.archive.org 2014-05-03 (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-:6-62">↑ <a href="#cite_ref-:6_62-0">a</a> <a href="#cite_ref-:6_62-1">b</a> (Gaztelaniaz) Domínguez, Nuño. (2016-11-18). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://elpais.com/elpais/2016/11/16/ciencia/1479312084_760939.html">«Un océano habitable en Plutón»</a> El País <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1134-6582">1134-6582</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-18). </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> (Gaztelaniaz) RedacciónT21. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tendencias21.levante-emv.com/el-oceano-descubierto-en-titan-podria-tener-hasta-250-km-de-profundidad_a12363.html">«El océano descubierto en Titán podría tener hasta 250 Km de profundidad • Tendencias21»</a> Tendencias21 (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://quo.eldiario.es/ciencia/">«CIENCIA Archives»</a> Quo (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://accounts.google.com/v3/signin/identifier?continue=https%3A%2F%2Fwww.blogger.com%2Fblogin.g%3FblogspotURL%3Dhttps%3A%2F%2Fwww.astrofisicayfisica.com%2F2014%2F09%2Flos-cometas-guia-completa-estructura-y.html%26type%3Dblog%26zx%3Dbmhsnt783t0k&hl=eu&ifkv=AVQVeyxrNlv0BXfP6imjaRS3N1N5PPLaJhCpTHgg0PILWo2wNZfrPqqP3_SrmHpU7mvovAPOILRgdQ&passive=true&service=blogger&flowName=WebLiteSignIn&flowEntry=ServiceLogin&dsh=S1041206848%3A1697700440969175">«Blogger»</a> accounts.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/mundo/noticias/2015/09/150904_vert_earth_ceres_yv">«Ceres, la convulsa historia del primer planeta "degradado" del Sistema Solar»</a> BBC News Mundo 2015-09-25 (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-:7-67">↑ <a href="#cite_ref-:7_67-0">a</a> <a href="#cite_ref-:7_67-1">b</a> Darling, David. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.daviddarling.info/encyclopedia/H/habzone.html">«habitable zone»</a> www.daviddarling.info (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150119023450/http://www.lanasa.net/news/reportajes-especiales/nuevo-estudio-apoya-la-teoria-del-mundo-de-agua-para-el-origen-de-la-vida">«NASA EN ESPAÑOL :: Nuevo Estudio Apoya la Teoría del "Mundo de Agua" Para el Origen de la Vida»</a> web.archive.org 2015-01-19 (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> Dooge, J. C. I. (2001). «<a href="//archive.org/details/understandingear00ehle" class="extiw" title="iarchive:understandingear00ehle">Integrated Management of Water Resources</a>». En E. Ehlers, T. Krafft, ed. Understanding the Earth System: compartments, processes, and interactions (ingelesez). Springer. <a href="//archive.org/details/understandingear00ehle/page/n124" class="extiw" title="iarchive:understandingear00ehle/page/n124">116</a>. or. </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070518175228/http://www.cnn.com/2007/TECH/space/05/16/odd.exoplanet.reut/index.html">«New exoplanet a hot 'ice giant' - CNN.com»</a> web.archive.org 2007-05-18 (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">↑</a> Press, Europa. (2021-02-22). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.europapress.es/ciencia/astronomia/noticia-via-lactea-puede-estar-plagada-planetas-oceanos-continentes-20210222174807.html">«La Vía Láctea puede estar plagada de planetas con océanos y continentes»</a> www.europapress.es (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">↑</a> (Ingelesez) Peslier, Anneet al. (2016). «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20160002235.pdf">Earth total water content</a>». NASA international Space Science Inst. 2016-08-26an begiratua. </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">↑</a> (Ingelesez) Gleeson, Tom; Befus, Kevin M.; Jasechko, Scott; Luijendijk, Elco; Cardenas, M. Bayani. (2015-11-16). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/articles/ngeo2590.epdf?referrer_access_token=jQvCEpNn6VsTqbatJBwmy9RgN0jAjWel9jnR3ZoTv0OrpA_83Zy6uEfE1A_HbURoggmQYLWTcqsxcXOBTaXY3g6lEVYNGCjLlsaSMK4WQNhUKpU7c36TEqbo0_fCjqzw8oJG8scDRBQjXljJ3IiVvF9TMyJUEboZZXcuExrjqwsAPTaQyDiu-yxPZYTCdRquyWIBz5QFni5bHPr2dp9av-opZDGlUtbSQDA0o-qigDfQ0xb6xIzp8w5dIDyOYSj2i0zwyow5yvSfl5IA1imjK0BtWSRBBBsilBkBHej7jkw=&tracking_referrer=www.dailymail.co.uk">«The global volume and distribution of modern groundwater»</a> Nature Geoscience 9 (2): 161–167.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fngeo2590">10.1038/ngeo2590</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1752-0894">1752-0894</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.geoenciclopedia.com/agentes-geologicos-externos-129.html">«Agentes geológicos externos - Ejemplos y resumen»</a> geoenciclopedia.com (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://info.ikasgune.com/eu/uraren-zikloa/">Uraren zikloa – Infogunea. </a> 2016-04-05 (Noiz kontsultatua: 2023-09-12). </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">↑</a> Centro del Agua del Trópico Húmedo para la América Latina y el Caribe (CATHALAC) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090602192214/http://www.imacmexico.org/ev_es.php?ID=17439_208&ID2=DO_TOPIC">Tipos de agua</a> </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">↑</a> Braun, Charles L.; Smirnov, Sergei N.. (1993). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dartmouth.edu/~etrnsfer/water.htm">«Why is water blue?»</a> J. Chem. Educ. 70 (8): 612.. </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.20minutos.es/noticia/474530/0/desertificacion/espana/mundo/">«Una cuarta parte del planeta ya está amenazada por la desertificación»</a> <a href="/wiki/20_minutos" title="20 minutos">20 minutos</a> 2009-6-18. </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">↑</a> <a href="/wiki/BBC" title="BBC">BBC</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/health/healthy_living/nutrition/drinks_water.shtml">Healthy Water Living. </a>. </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.astromia.com/astronomia/formaoceanos.htm">«La formación de los océanos»</a> www.astromia.com (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/releases/2009/11/091111110045.htm">«Are Earth's Oceans Made Of Extraterrestrial Material?»</a> ScienceDaily (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://universomarino.com/2009/03/20/fosa-de-las-marianas-el-abismo-mas-profundo/">La Fosa de las Marianas. </a> 2009-03-20 (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160625073018/https://www.windows2universe.org/earth/Water/temp.html&edu=high&lang=sp">«Temperatura del Agua de los Oceanos»</a> web.archive.org 2016-06-25 (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://bibliotecadigital.ilce.edu.mx/sites/ciencia/volumen1/ciencia2/12/htm/sec_16.html">«XI. LA COMPOSICIÓN QUÍMICA DEL AGUA DEL MAR»</a> bibliotecadigital.ilce.edu.mx (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161230113313/http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/celeste/mareas/mareas.htm">«El fenómenos de las mareas»</a> web.archive.org 2016-12-30 (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160415171444/http://www.seriestemporales-ieo.com/educacion/el2.htm">«ECOSISTEMAS LITORALES»</a> web.archive.org 2016-04-15 (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006123-129-89">↑ <a href="#cite_ref-FOOTNOTEUNESCO2006123-129_89-0">a</a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTEUNESCO2006123-129_89-1">b</a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTEUNESCO2006123-129_89-2">c</a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTEUNESCO2006123-129_89-3">d</a> <a href="#CITEREFUNESCO2006">UNESCO 2006</a>, 123-129 orr. . </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081005170223/http://www.masmar.net/esl/Mar/Ecologia/La-contaminacion-del-lago-Baikal-embalse-natural-mas-profundo-del-planeta-es-inferior-a-la-estimada">«La contaminación del lago Baikal, embalse natural más profundo del planeta, es inferior a la estimada / Ecología / Mar / Portada - masmar»</a> web.archive.org 2008-10-05 (Noiz kontsultatua: 2023-10-19). </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160414135504/http://www.um.es/molecula/sales01.htm">«Aula Virtual de Biología»</a> web.archive.org 2016-04-14 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160307235603/https://www.aguascordobesas.com.ar/educacion/aula-virtual/el-agua-y-los-seres-vivos/el-agua-y-el-hombre">«El agua y el hombre - Aguas Cordobesas»</a> web.archive.org 2016-03-07 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150613004259/http://www.um.es/molecula/100agua.htm">«Aula virtual de biología»</a> web.archive.org 2015-06-13 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-:8-94">↑ <a href="#cite_ref-:8_94-0">a</a> <a href="#cite_ref-:8_94-1">b</a> Armstrong, Frank Bradley; Bennett, Thomas Peter (1982). «El agua:disolvente de la vida». Bioquímica. Reverte. pp. 23-36. <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9788429170085" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9788429170085</a> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín1999379-95"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERodríguez_MelladoMarín_Galvín1999379_95-0">↑</a> <a href="#CITEREFRodríguez_MelladoMarín_Galvín1999">Rodríguez Mellado & Marín Galvín 1999</a>, 379 orr. . </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170311045609/http://ocw.unican.es/ciencias-sociales-y-juridicas/biogeografia/materiales/tema-1/1.2.2-el-origen-de-la-vida">«1.2.2 El origen de la vida — OCW Universidad de Cantabria»</a> web.archive.org 2017-03-11 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">↑</a> (Ingelesez) Maher, Kevin A.; Stevenson, David J.. (1988-02). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/articles/331612a0">«Impact frustration of the origin of life»</a> Nature 331 (6157): 612–614.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2F331612a0">10.1038/331612a0</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1476-4687">1476-4687</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://elpais.com/sociedad/2011/08/23/actualidad/1314050407_850215.html">«En la Tierra hay 8,7 millones de especies, según la última estimación»</a> El País 2011-08-23 <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1134-6582">1134-6582</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/5232928.stm">Thousands of microbes in one gulp. </a> 2006-07-31 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">↑</a> González, José M.; Pedrós-Alió, Carlos; Gasol, Josep M. «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161105152351/http://www.icm.csic.es/bio/projects/icmicrobis/pdf/Gonzalezetal08.pdf">Plancton bacteriano de los océanos</a>». Instituto de Ciencias del Mar. Originaletik 2016-11-5ean artxibatua. 2017-03-10ean begiratua </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">↑</a> (Gaztelaniaz) Editorial. (2019-01-19). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.botanical-online.com/animales/invertebrados-respiracion">«La respiración de los invertebrados»</a> Botanical-online (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/specials/newsid_4790000/4790600.stm">"La crisis del agua refleja otras crisis". </a> 2006-03-14 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-:9-103">↑ <a href="#cite_ref-:9_103-0">a</a> <a href="#cite_ref-:9_103-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170103033911/http://www.un.org/spanish/waterforlifedecade/human_right_to_water.shtml/">«El derecho humano al agua y al saneamiento | Decenio Internacional para la Acción "El agua, fuente de vida" 2005-2015»</a> web.archive.org 2017-01-03 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">↑</a> L'Histoire Du Mètre. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://histoire.du.metre.free.fr/fr/index.htm">La Détermination De L'Unité De Poids. </a>. </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.madsci.org/posts/archives/2000-05/958588306.An.r.html">«Re: What percentage of the human body is composed of water?»</a> www.madsci.org (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-:10-107">↑ <a href="#cite_ref-:10_107-0">a</a> <a href="#cite_ref-:10_107-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160902192025/http://www.h4hinitiative.com/es/academia-h4h/laboratorio-de-hidratacion/hidratacion-para-los-adultos/equilibrio-hidrico">«PRINT: Agua e hidratación: Bases fisiológicas en Adultos - Equilibrio hídrico | H4H Initiative»</a> web.archive.org 2016-09-02 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-:15-108">↑ <a href="#cite_ref-:15_108-0">a</a> <a href="#cite_ref-:15_108-1">b</a> «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221001231013/https://www.bioenciclopedia.com/importancia-del-agua/">Importancia del Agua | Bioenciclopedia 2020</a>» </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">↑</a> Food and Nutrition Board, National Academy of Sciences. Recommended Dietary Allowances, revised 1945. National Research Council, Reprint and Circular Series, No. 122, 1945 (agosto), pp. 3-18 </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iom.edu/report.asp?id=18495">Dietary Reference Intakes: Water, Potassium, Sodium, Chloride, and Sulfate</a> Archivado el 18 de diciembre de 2005 en Wayback Machine., Food and Nutrition Board </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101204012725/http://www.mayoclinic.com/health/water/NU00283">«Water: How much should you drink every day? - MayoClinic.com»</a> web.archive.org 2010-12-04 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070203112214/http://www.bbc.co.uk/health/healthy_living/nutrition/drinks_water.shtml">«BBC - Health - Healthy living - Water»</a> web.archive.org 2007-02-03 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">↑</a> Valdin, Heinz: «"<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100420204226/http://ajpregu.physiology.org/cgi/content/full/283/5/R993">Bebe al menos ocho vasos de agua al día". ¿De veras? ¿Hay algún indicio científico para el "8 × 8"?</a>» Departamento de Fisiología, Dartmouth Medical School, Lebanon, Nuevo Hampshire </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">↑</a> None. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.org/details/medicalphysiolog0000unse">Medical physiology. </a> Philadelphia : Lippincott Williams & Wilkins <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-0-7817-1936-0" title="Berezi:BookSources/978-0-7817-1936-0">978-0-7817-1936-0</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-115"><a href="#cite_ref-115">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120410235912/http://www.factsmart.org/h2o/h2o.htm">Drinking Water - How Much?</a> Archivado el 10 de abril de 2012 en Wayback Machine., Factsmart.org web site and references within </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERamírez_Quirós8-20-116"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERamírez_Quirós8-20_116-0">↑</a> <a href="#CITEREFRamírez_Quirós">Ramírez Quirós</a>, 8-20 orr. . </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160722100833/http://www.lenntech.es/procesos/desinfeccion/introduccion/introduccion-desinfeccion-agua.htm">«Introduccion a la desinfeccion del agua»</a> web.archive.org 2016-07-22 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161208220855/http://www.biologia.edu.ar/microgeneral/micro-ianez/19_micro.html">«Desinfectantes y antisépticos»</a> web.archive.org 2016-12-08 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERamírez_Quirós21-23-119"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERamírez_Quirós21-23_119-0">↑</a> <a href="#CITEREFRamírez_Quirós">Ramírez Quirós</a>, 21-23 orr. . </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEUNESCO200688-90-120"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEUNESCO200688-90_120-0">↑</a> <a href="#CITEREFUNESCO2006">UNESCO 2006</a>, 88-90 orr. . </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/international/newsid_3601000/3601498.stm">"40% del mundo sin agua potable". </a> 2004-08-26 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100823212526/http://www.g8.fr/evian/english/navigation/2003_g8_summit/summit_documents/water_-_a_g8_action_plan.html">«G8 - Sommet Evian Summit 2003 - Water - A G8 Action Plan»</a> web.archive.org 2010-08-23 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">↑</a> «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120630033608/actualidad.terra.es/articulo/html/av2210286.htm">Día Mundial del Agua: 2400 millones de personas la beben contaminada.» 22 de abril de 2005</a>. 2009-04-24an begiratua. </li> <li id="cite_note-124"><a href="#cite_ref-124">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/how-does-safe-water-impact-global-health">«Water, sanitation and hygiene (WASH): How does safe water impact global health?»</a> www.who.int (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-125"><a href="#cite_ref-125">↑</a> Beste <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ecoestrategia.com/articulos/hemeroteca/unicef2.pdf">kalkuluen</a> arabera 4.00 haur inguru egunero </li> <li id="cite_note-126"><a href="#cite_ref-126">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.consumer.es/salud/la-onu-analizara-la-contaminacion-del-agua-con-arsenico-en-china-y-en-otros-paises-de-asia.html">La ONU analizará la contaminación del agua con arsénico en China y en otros países de Asia | Consumer. </a> 2004-11-17 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-127"><a href="#cite_ref-127">↑</a> Ravindranath, Nijavalli H.; Jayant A. Sathaye (2002). Climate Change and Developing Countries. Springer. <a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Especial:FuentesDeLibros/1402001045" class="extiw" title="es:Especial:FuentesDeLibros/1402001045">ISBN 1402001045</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/231965991">OCLC 231965991</a> </li> <li id="cite_note-128"><a href="#cite_ref-128">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090415161310/http://www.purdue.edu/envirosoft/manure-handle/spanish/src/ground.htm">«Manejo del Estiercol del Ganado: Contaminación del Agua Subterránea»</a> web.archive.org 2009-04-15 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEMiller2005173-129"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEMiller2005173_129-0">↑</a> <a href="#CITEREFMiller2005">Miller 2005</a>, 173 orr. . </li> <li id="cite_note-130"><a href="#cite_ref-130">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151129143052/http://www.globalchange.umich.edu/globalchange2/current/lectures/freshwater_supply/freshwater.html">«Human Appropriation of the World's Fresh Water Supply»</a> web.archive.org 2015-11-29 (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-131"><a href="#cite_ref-131">↑</a> Véanse las <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090401193107/http://habitat.aq.upm.es/boletin/n10/amgar.html">observaciones</a> de GARCÍA NART, Marta; El segundo catálogo español de Buenas Prácticas: reflexiones sobre el proceso, lecciones aprendidas y asignaturas pendientes, Ed. Instituto Juan de Herrera, Madrid, 1999, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/ISSN/1578-097X">ISSN 1578-097X</a> </li> <li id="cite_note-132"><a href="#cite_ref-132">↑</a> NORTEAMÉRICA: 333-666 litros/día, EUROPA: 158 litros/día, ASIA: 64 litros/día, ÁFRICA 15-50 litros/día, ESPAÑA: 147 litros/día. (Datos de <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.intermonoxfam.org/es/page.asp?id=2379">Intermon Oxfam</a>, incluyen consumo industrial). </li> <li id="cite_note-133"><a href="#cite_ref-133">↑</a> Malin Falkenmark hidrologo suediarrak presio hidriko terminoa formulatu zuen, pertsona bakoitzeko ur-hornidura 1700 litrora iristen ez den herrialdeak zehazteko. Presio hidrikoari eta jasangarritasunari buruz gehiago jakiteko, ikus "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.infoforhealth.org/pr/prs/sm15/m15chap4_1.shtml">Ur eskasia</a>", Population Information Program, Center for Communication Programsen argitaratua XXVIII liburukia, 3. zkia, 2000ko udazkena, M, #15 seriea, Osasun Publikorako Johns Hopkins Unibertsitateak argitaratua, Baltimore, Maryland, USA. </li> <li id="cite_note-134"><a href="#cite_ref-134">↑</a> Adibidez, 2003ko martxoaren 24ko <a href="/wiki/Amnistia_Internazionala" title="Amnistia Internazionala">Amnistia Internazionalaren</a> adierazpen <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110722230617/http://www.amnesty.org/es/library/asset/IOR10/002/2003/es/67b41bd6-d713-11dd-b0cc-1f0860013475/ior100022003es.html">hau</a>. 2009ko apirilaren 30ean begiratua </li> <li id="cite_note-135"><a href="#cite_ref-135">↑</a> Gaia, 2006ko martxoan, aditu-talde batek III.er Uraren Munduko Foroa egiten ari zela <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.radiolaprimerisima.com/noticias/1604">planteatu</a> zuen, Wayback Machine-n artxibatua 2016ko urriaren 13an </li> <li id="cite_note-136"><a href="#cite_ref-136">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://es.search.yahoo.com/?fr2=p:newsrd,mkt:es">«Yahoo Search - Búsqueda en la Web»</a> es.search.yahoo.com (Noiz kontsultatua: 2023-10-20). </li> <li id="cite_note-:12-137">↑ <a href="#cite_ref-:12_137-0">a</a> <a href="#cite_ref-:12_137-1">b</a> <a href="#cite_ref-:12_137-2">c</a> «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160917033800/http://www.fao.org/ag/esp/revista/0511sp2.htm">Uso del agua en la agricultura</a>». Enfoques. FAO. 2005. Originaletik artxibatua 2016-09-17an. 2017-03-23an begiratua. </li> <li id="cite_note-:11-138">↑ <a href="#cite_ref-:11_138-0">a</a> <a href="#cite_ref-:11_138-1">b</a> Gómez Limón, op. cit., 56-59. or. </li> <li id="cite_note-139"><a href="#cite_ref-139">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.observatoriomercosur.org.uy/libro/el_agua_como_elemento_vital_en_el_desarrollo_del_hombre_17.php">«El agua como elemento vital en el desarrollo del hombre»</a> www.observatoriomercosur.org.uy (Noiz kontsultatua: 2023-10-21). </li> <li id="cite_note-140"><a href="#cite_ref-140">↑</a> Gulías, Hipólito; Bota, Josefina (2007). «Eficiencia en el uso del agua por las plantas». Investigaciones Geográficas (43): 63-84. </li> <li id="cite_note-141"><a href="#cite_ref-141">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161118182854/http://www.argenbio.org/index.php?action=notas&note=7118">«ArgenBio»</a> web.archive.org 2016-11-18 (Noiz kontsultatua: 2023-10-21). </li> <li id="cite_note-142"><a href="#cite_ref-142">↑</a> (Gaztelaniaz) Castañeda, Juan David Durán. (2016-02-05). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cosmonoticias.org/agricultura-espacial-beneficios-tierra/">«La agricultura espacial produce beneficios para la Tierra»</a> Cosmo Noticias (Noiz kontsultatua: 2023-10-21). </li> <li id="cite_note-143"><a href="#cite_ref-143">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.onf.fr/onf/forets-et-espaces-naturels/+/1f::comprendre-la-foret.html">«Comprendre la forêt»</a> Office national des forêts 2021-05-17 (Noiz kontsultatua: 2023-10-21). </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006277-144"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEUNESCO2006277_144-0">↑</a> <a href="#CITEREFUNESCO2006">UNESCO 2006</a>, 277 orr. . </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006281-145"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEUNESCO2006281_145-0">↑</a> <a href="#CITEREFUNESCO2006">UNESCO 2006</a>, 281 orr. . </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEUNESCO2006300-302-146"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEUNESCO2006300-302_146-0">↑</a> <a href="#CITEREFUNESCO2006">UNESCO 2006</a>, 300-302 orr. . </li> <li id="cite_note-147"><a href="#cite_ref-147">↑</a> Otaki, Yurina; Otaki, Masahiro; Yamada, Tomoko. (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstage.jst.go.jp/article/jwet/6/2/6_2_85/_article">«Attempt to Establish an Industrial Water Consumption Distribution Model»</a> Journal of Water and Environment Technology 6 (2): 85–91.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2965%2Fjwet.2008.85">10.2965/jwet.2008.85</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-21). </li> <li id="cite_note-148"><a href="#cite_ref-148">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://newton.cnice.mec.es/materiales_didacticos/energia/hidraulica.htm">«La energía hidráulica»</a> newton.cnice.mec.es (Noiz kontsultatua: 2023-10-21). </li> <li id="cite_note-149"><a href="#cite_ref-149">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wastemagazine.es/hidroelectrica.htm">«Energía hidroeléctrica en Waste Magazine»</a> Waste Magazine (Noiz kontsultatua: 2023-10-21). </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170407040142/http://www.jumo.es/es_ES/industrias/tratamiento-de-agua/aplicaciones/Agua-de-proceso/agua-de-enfriamiento.html">«Agua de enfriamiento»</a> web.archive.org 2017-04-07 (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-151"><a href="#cite_ref-151">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160905180843/http://www.tlv.com/global/LA/steam-theory/principal-applications-for-steam.html">«Aplicaciones Principales para el Vapor de Agua | TLV - Compañía Especialista en Vapor (America Latina)»</a> web.archive.org 2016-09-05 (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-152"><a href="#cite_ref-152">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170203012212/https://www.endesaeduca.com/Endesa_educa/recursos-interactivos/produccion-de-electricidad/x.-las-centrales-nucleares">«Centrales nucleares | ENDESA EDUCA»</a> web.archive.org 2017-02-03 (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-:14-153">↑ <a href="#cite_ref-:14_153-0">a</a> <a href="#cite_ref-:14_153-1">b</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007/978-0-387-69940-0">«Essentials of Food Science»</a> Food Science Texts Series 2008  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007%2F978-0-387-69940-0">10.1007/978-0-387-69940-0</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-:13-154">↑ <a href="#cite_ref-:13_154-0">a</a> <a href="#cite_ref-:13_154-1">b</a> DeMan, John M.. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.org/details/principlesoffood0000dema_p9c4">Principles of food chemistry. </a> Gaithersburg, Md. : Aspen Publishers <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-0-8342-1234-3" title="Berezi:BookSources/978-0-8342-1234-3">978-0-8342-1234-3</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-155"><a href="#cite_ref-155">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.visitnorway.com/listings/heavy-water-war-the-story/1474/">«Heavy Water War - The story»</a> www.visitnorway.com (Noiz kontsultatua: 2023-09-12). </li> <li id="cite_note-156"><a href="#cite_ref-156">↑</a> Sáes Cases, José Antonio (2007). «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230821022311/https://www.tdx.cat/bitstream/handle/10803/10290/saez.pdf;jsessionid=567541DE3DC73E219A84DCCDB26BD0D7?sequence=1">La reacción de Diels-Alder». Estudio teórico de mecanismos de reacciones orgánicas</a> (tesis doctoral). Universidad de Valencia </li> <li id="cite_note-157"><a href="#cite_ref-157">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170423040215/http://www.ainia.es/tecnoalimentalia/tecnologia/co-oxidacion-de-agua-supercritica-contaminantes-emergentes/">«Agua supercrítica para tratamiento contaminantes emergentes»</a> web.archive.org 2017-04-23 (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-158"><a href="#cite_ref-158">↑</a> Villanueva Muñoz, José Luis (1984). «<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.insht.es/InshtWeb/Contenidos/Documentacion/FichasTecnicas/NTP/Ficheros/001a100/ntp_099.pdf">NTP 99:Métodos de extinción y agentes extintores</a>». Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo, Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales de España </li> <li id="cite_note-160"><a href="#cite_ref-160">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://quo.eldiario.es/salud/">«SALUD Archives»</a> Quo (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-161"><a href="#cite_ref-161">↑</a> Granero Martín, Francisco (2003). Agua y territorio: arquitectura y paisaje. Colección Textos de Doctorado. Serie Arquitectura, Instituto Universitario de Ciencias de la Construcción 26. Universidad de Sevilla. <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9788447207947" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9788447207947</a> </li> <li id="cite_note-162"><a href="#cite_ref-162">↑</a> (Frantsesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.quartier-rural.org/entreprise/">«Tout savoir sur les Entreprises»</a> Quartier Rural Business (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-163"><a href="#cite_ref-163">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://histoire.du.metre.free.fr/fr/index.htm">«L'Histoire Du Mètre - Par Tibo Qorl»</a> histoire.du.metre.free.fr (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-164"><a href="#cite_ref-164">↑</a> Serway, Raymond A.; Faughn, Jerry S. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=KCvdzVRb4I4C&pg=PA316&dq=escala+de+temperaturas+Kelvin+del+SI+se+basa+en+el+punto+triple+del+agua&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwjnzsSgrrLZAhVB1RQKHRgAC1oQ6AEIJzAA#v=onepage&q=escala%20de%20temperaturas%20Kelvin%20del%20SI%20se%20basa%20en%20el%20punto%20triple%20del%20agua&f=false">Física</a>. Pearson Educación. <a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Especial:FuentesDeLibros/9789702600152" class="extiw" title="es:Especial:FuentesDeLibros/9789702600152">ISBN 9789702600152</a>. Consultado el 19 de febrero de 2018 </li> <li id="cite_note-165"><a href="#cite_ref-165">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130705061227/http://www.miliarium.com/Proyectos/Nitratos/isotopos/IsotoposAgua/IsotoposAgua.asp">«Isotopos estables del agua»</a> web.archive.org 2013-07-05 (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEPark2007219-166"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEPark2007219_166-0">↑</a> <a href="#CITEREFPark2007">Park 2007</a>, 219 orr. . </li> <li id="cite_note-FOOTNOTESwain2004-167"><a href="#cite_ref-FOOTNOTESwain2004_167-0">↑</a> <a href="#CITEREFSwain2004">Swain 2004</a>. </li> <li id="cite_note-168"><a href="#cite_ref-168">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120104123812/http://maps.grida.no/go/graphic/trends_in_water_consumption_and_evaporation">«Trends in water consumption and evaporation - Maps and Graphics at UNEP/GRID-Arendal»</a> web.archive.org 2012-01-04 (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-169"><a href="#cite_ref-169">↑</a> (Gaztelaniaz) Agudelo C, Ruth Marina. (2005-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scielo.org.co/scielo.php?script=sci_abstract&pid=S0120-386X2005000100009&lng=en&nrm=iso&tlng=es">«El agua, recurso estratégico del siglo XXI: strategic resource in the 21st century»</a> Revista Facultad Nacional de Salud Pública 23 (1): 91–102. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0120-386X">0120-386X</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-170"><a href="#cite_ref-170">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090331083610/http://www.unesco.org/courier/2001_10/sp/doss01.htm">«La Improbable guerra del agua»</a> web.archive.org 2009-03-31 (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-171"><a href="#cite_ref-171">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090424160633/http://www.pri.org/health/Global-Health/polluted-water-pakistan.html">«PRI.ORG | Millions sick due to lack of clean water in Pakistan»</a> web.archive.org 2009-04-24 (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-172"><a href="#cite_ref-172">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/releases/2008/05/080507133330.htm">«Biodiversity: It's In The Water»</a> ScienceDaily (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-:16-173">↑ <a href="#cite_ref-:16_173-0">a</a> <a href="#cite_ref-:16_173-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170320185330/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs391/en/">«WHO | Drinking-water»</a> web.archive.org 2017-03-20 (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-174"><a href="#cite_ref-174">↑</a> Lomborg, Björn (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091010224043/http://www.lomborg.com/dyn/files/basic_items/69-file/skeptenvironChap1.pdf">The Skeptical Environmentalist</a> (ingelesez). Cambridge University Press. p. 22. <a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Especial:FuentesDeLibros/0-521-01068-3" class="extiw" title="es:Especial:FuentesDeLibros/0-521-01068-3">ISBN 0-521-01068-3</a>. Originaletik artxibatua 2009-10-10ean </li> <li id="cite_note-175"><a href="#cite_ref-175">↑</a> «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100827045721/http://mdgs.un.org/unsd/mdg/Resources/Static/Products/Progress2008/MDG_Report_2008_En.pdf#page=44">The Millennium Development Goals Report</a>» (ingelesez). Organización de las Naciones Unidas. 2008. 2017-05-15ean begiratua </li> <li id="cite_note-176"><a href="#cite_ref-176">↑</a> UN-Water Global Analysis and Assessment of Sanitation and Drinking-Water (2017). «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170517060303/http://www.unwater.org/fileadmin/user_upload/unwater_new/docs/GLAAS%202017%20Report%20for%20Web_final.pdf">Financing universal water, sanitation and hygiene under the sustainable development goals</a>» (ingelesez). Organización de las Naciones Unidas. Originaletik artxibatua 2017-05-17an. 2017-05-16an begiratua </li> <li id="cite_note-177"><a href="#cite_ref-177">↑</a> UNESCO. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://unesdoc.unesco.org/images/0014/001444/144409E.pdf">Water, a shared responsibility. The United Nations World Water Development Report 2</a>. </li> <li id="cite_note-178"><a href="#cite_ref-178">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091015190555/http://www.midcoastwater.com.au/site/index.cfm?display=83592">«WaterAid»</a> web.archive.org 2009-10-15 (Noiz kontsultatua: 2023-10-22). </li> <li id="cite_note-179"><a href="#cite_ref-179">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121120202253/http://www.derf.com.ar/despachos.asp?cod_des=67879">Bajo señales sombrías, en México IV Foro Mundial del agua</a> 2012-11-20an artxibatua Wayback Machinen., Agencia Federal de Noticias (DERF), 2006-03-15. de 2009-04-22an begiratua. </li> <li id="cite_note-180"><a href="#cite_ref-180">↑</a> «Zeelandia Berriko (sic) leku batean, bekatuak kanporatzeko beharra sentitzen zenean, zeremonia bat egiten zen, eta, han, tribuko bekatu guztiak norbanako bati transferitzen zitzaizkion; pertsona bati aurrez lotutako iratze-zurtoin bat harekin murgiltzen zen ibaian, han askatu eta itsasorantz flotatzen uzten zitzaion, bekatuak eramanez». FRAZER, J. G., La rama dorada: magia y religión, Fondo de Cultura Económica, 1994, México, 613. or. </li> <li id="cite_note-181"><a href="#cite_ref-181">↑</a> Azora de Al-Anbiya 21:30 </li> <li id="cite_note-FOOTNOTECortés307-182"><a href="#cite_ref-FOOTNOTECortés307_182-0">↑</a> <a href="#CITEREFCortés">Cortés</a>, 307 orr. . </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=50" title="Aldatu atal hau: «Bibliografia»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=50" title="Edit section's source code: Bibliografia">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <ul><li> Azpiri Albistegi, Ana; Gonzalez Sarmiento, Alberto. (2008). uraren historia, ur-ingenieritzaren eta ur-arkitekturaren proiektu handiak. Kutxa Fundazioa <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9788471735249" title="Berezi:BookSources/9788471735249">9788471735249</a>..</li> <li>(Ingelesez) American Chemical Society. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/chemistryincommu0000unse_c8w1">Chemistry in the community. </a> Nueva York: W.H. Freeman <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9780716789192" title="Berezi:BookSources/9780716789192">9780716789192</a>..</li> <li>(Gaztelaniaz) Cortés, Julio. (1986). El Corán. Perseus Distribution <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0940368714" title="Berezi:BookSources/0940368714">0940368714</a>..</li> <li>(Ingelesez) Davie, Tim. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=G3r7Ku07vioC&pg=PA2&dq=water+is+one+of+the+very+few+substances+to+be+found+naturally+in+all+three+states+on+earth#PPA2,M1">Fundamentals of Hydrology. </a> Londres: Routledge <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0415220289" title="Berezi:BookSources/0415220289">0415220289</a>..</li> <li>(Ingelesez) Miller, Tyler. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sustainingearthi0000mill_t5z2">Sustaining the earth. </a> Thomson, Brooks & Cole <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-534-49672-5" title="Berezi:BookSources/0-534-49672-5">0-534-49672-5</a>.. capítulo IX- Water resources and water pollution</li> <li>(Ingelesez) Park, Chris. (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/dictionaryofenvi0000park">A dictionary of environment and conservation. </a> Oxford: Oxford University Press <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0198609957" title="Berezi:BookSources/0198609957">0198609957</a>..</li> <li> Ramírez Quirós, Francisco. (2005). Tratamiento de Desinfección del Agua Potable. Canal Isabel II <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/84-933694-3-8" title="Berezi:BookSources/84-933694-3-8">84-933694-3-8</a>..</li> <li>(Ingelesez) Rastogi, S.C.. (1996). Cell and molecular biology. New Age International <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/8122412882" title="Berezi:BookSources/8122412882">8122412882</a>..</li> <li>(Gaztelaniaz) Rodríguez Mellado, José Miguel; Marín Galvín, Rafael. (1999). Fisicoquímica de aguas. Ediciones Díaz de Santos <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9788479783822" title="Berezi:BookSources/9788479783822">9788479783822</a>..</li> <li>(Ingelesez) Starr, Cecie. (2003). Mary Arbogast ed. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/biologyconceptsa0005star">Biology: Concepts and applications. </a> (Fifth edition. argitaraldia) Belmont: Wadsworth - Thomson Learning <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-534-38549-4" title="Berezi:BookSources/0-534-38549-4">0-534-38549-4</a>..</li> <li>(Ingelesez) Swain, Ashok. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/managingwatercon0000swai">Managing water conflict. </a> Nueva York: Routledge <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/071465566X" title="Berezi:BookSources/071465566X">071465566X</a>.. capítulo I-Water Scarcity</li> <li>(Ingelesez) Tautscher, Carl. (1991). Contamination Effects on Electronic Products: Water. Nueva York: M. Dekker <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0824784235" title="Berezi:BookSources/0824784235">0824784235</a>.. capítulo 8.4</li> <li>(Gaztelaniaz) UNESCO. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://unesdoc.unesco.org/images/0014/001495/149519S.pdf">2.º informe de las Naciones Unidas sobre el desarrollo de los recursos hídricos en el mundo. </a> Programa Mundial de Evaluación de los Recursos Hídricos de las Naciones Unidas.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ikus,_gainera">Ikus, gainera</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=51" title="Aldatu atal hau: «Ikus, gainera»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=51" title="Edit section's source code: Ikus, gainera">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/Ur_lurrun" title="Ur lurrun">Ur lurruna</a></li> <li><a href="/wiki/Itsasoko_ur" class="mw-redirect" title="Itsasoko ur">Itsasoko ura</a></li> <li><a href="/wiki/Elur" title="Elur">Elurra</a></li> <li><a href="/wiki/Euri" title="Euri">Euri</a></li> <li><a href="/wiki/Uraren_Euskal_Agentzia" title="Uraren Euskal Agentzia">Uraren Euskal Agentzia</a></li> <li><a href="/wiki/Uraren_pribatizazio" title="Uraren pribatizazio">Uraren pribatizazioa</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kanpo_estekak">Kanpo estekak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ur&veaction=edit&section=52" title="Aldatu atal hau: «Kanpo estekak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Ur&action=edit&section=52" title="Edit section's source code: Kanpo estekak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <table style="clear: right; float: right; margin: 4px 0 4px 1em; width: 233px; font-size: 88%; line-height: 1.25em; border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Wiktionary-logo-eu.png/37px-Wiktionary-logo-eu.png" decoding="async" width="37" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Wiktionary-logo-eu.png/55px-Wiktionary-logo-eu.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Wiktionary-logo-eu.png/73px-Wiktionary-logo-eu.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1089" /></td> <td class="mbox-text" style=""><a class="external text" href="https://eu.wiktionary.org/wiki/Azala?uselang=eu">Wikiztegian</a> orri bat dago honi buruz: <a href="https://eu.wiktionary.org/wiki/ur" class="extiw" title="wikt:ur">ur</a> .</td> </tr> </tbody></table> <div style="clear:both;"></div><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7786466">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control,.mw-parser-output .mw-mf-linked-projects{border:1px solid #a2a9b1;font-size:88%}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}</style><div class="mw-authority-control"><div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236167">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236165">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Autoritate_kontrola" style="width: inherit;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Autoritate_kontrola" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Laguntza:Autoritate_kontrola" title="Laguntza:Autoritate kontrola">Autoritate kontrola</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>Wikimedia proiektuak</li> <li><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a> Datuak: <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q283" class="extiw" title="wikidata:Q283">Q283</a></li> <li><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> Multimedia: <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Water">Water</a> / <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q283%22">Q283</a></li></ul> <hr /> <ul><li>Identifikadoreak</li> <li><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Espa%C3%B1a" class="mw-redirect" title="Biblioteca Nacional de España">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/resource/XX524789">XX524789</a></li> <li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" class="mw-redirect" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11931913j">11931913j</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11931913j">(data)</a></li> <li><a href="/wiki/Integrated_Authority_File" class="mw-redirect" title="Integrated Authority File">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4064689-0">4064689-0</a></li> <li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85145447">sh85145447</a></li> <li><a href="/wiki/National_Diet_Library" class="mw-redirect" title="National Diet Library">NDL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00567741">00567741</a></li> <li><a href="/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic" class="mw-redirect" title="National Library of the Czech Republic">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph116596">ph116596</a></li> <li><a href="/wiki/National_Archives_and_Records_Administration" title="National Archives and Records Administration">NARA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10644880">10644880</a></li> <li><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/AATFullDisplay?find=&logic=AND&note=&subjectid=300011772">300011772</a></li> <li>Hiztegiak eta entziklopediak</li> <li><a href="/wiki/Gran_Enciclopedia_Aragonesa" title="Gran Enciclopedia Aragonesa">GEA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciclopedia-aragonesa.com/voz.asp?voz_id=287">287</a></li> <li><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">Britannica</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/water">url</a></li> <li>Medikuntzako identifikadoreak</li> <li><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D014867">D014867</a></li> <li>Kimikako identifikadoreak</li> <li><a href="/wiki/CAS_erregistro_zenbakia" class="mw-redirect" title="CAS erregistro zenbakia">CAS erregistro zenbakia</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=7732-18-5">7732-18-5</a></li> <li><a href="/wiki/RTECS" class="mw-redirect" title="RTECS">RTECS</a>: ZC0110000</li> <li><a href="/w/index.php?title=ChEBI&action=edit&redlink=1" class="new" title="ChEBI (sortu gabe)">ChEBI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ebi.ac.uk/chebi/searchId.do?chebiId=CHEBI:15377">15377</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=ChEMBL&action=edit&redlink=1" class="new" title="ChEMBL (sortu gabe)">ChEMBL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ebi.ac.uk/chembl/compound_report_card/CHEMBL1098659/">CHEMBL1098659</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=ChemSpider&action=edit&redlink=1" class="new" title="ChemSpider (sortu gabe)">ChemSpider</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.chemspider.com/Chemical-Structure.937.html">937</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=DrugBank&action=edit&redlink=1" class="new" title="DrugBank (sortu gabe)">DrugBank</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://go.drugbank.com/drugs/DB09145">DB09145</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=PubChem&action=edit&redlink=1" class="new" title="PubChem (sortu gabe)">PubChem</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/962">962</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Unique_Ingredient_Identifier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Unique Ingredient Identifier (sortu gabe)">UNII</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gsrs.ncats.nih.gov/ginas/app/beta/substances/059QF0KO0R">059QF0KO0R</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=KEGG&action=edit&redlink=1" class="new" title="KEGG (sortu gabe)">KEGG</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kegg.jp/entry/D00001">D00001</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=SMILES&action=edit&redlink=1" class="new" title="SMILES (sortu gabe)">SMILES</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.simolecule.com/cdkdepict/depict/bow/svg?smi=O&zoom=2.0&annotate=cip">ID</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=International_Chemical_Identifier&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Chemical Identifier (sortu gabe)">InChI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://chemapps.stolaf.edu/jmol/jmol.php?&model=InChI=1S/H2O/h1H2">ID</a></li> <li>InChI key: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?cmd=search&db=pccompound&term=%22XLYOFNOQVPJJNP-UHFFFAOYSA-N%22%5BInChIKey%5D">ID</a></li> <li>Biologiako identifikadoreak</li> <li><a href="/w/index.php?title=Mouse_Genome_Informatics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mouse Genome Informatics (sortu gabe)">MGI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=7732-18-5">7732-18-5</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a> Datuak: <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q283" class="extiw" title="wikidata:Q283">Q283</a></li> <li><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> Multimedia: <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Water">Water</a> / <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q283%22">Q283</a></li></ul> </div></div>    </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget \"ErrefAurrebista\" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See \u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetak\u003E.");});</script><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ur&oldid=9835320">https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ur&oldid=9835320</a>"(e)tik eskuratuta</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Berezi:Kategoriak" title="Berezi:Kategoriak">Kategoriak</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Oxigenodun_konposatuak" title="Kategoria:Oxigenodun konposatuak">Oxigenodun konposatuak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hidrogenodun_konposatuak" title="Kategoria:Hidrogenodun konposatuak">Hidrogenodun konposatuak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ura" title="Kategoria:Ura">Ura</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Teknopolisen_bideoak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Teknopolisen bideoak dituzten artikuluak">Teknopolisen bideoak dituzten artikuluak</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ezkutuko kategoriak: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Txantiloi-deietan_argumentu_bikoiztuak_erabiltzen_dituzten_orrialdeak" title="Kategoria:Txantiloi-deietan argumentu bikoiztuak erabiltzen dituzten orrialdeak">Txantiloi-deietan argumentu bikoiztuak erabiltzen dituzten orrialdeak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:ISBN_lotura_magikoak_dituzten_orrialdeak" title="Kategoria:ISBN lotura magikoak dituzten orrialdeak">ISBN lotura magikoak dituzten orrialdeak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artikulu_nabarmenduak" title="Kategoria:Artikulu nabarmenduak">Artikulu nabarmenduak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak">Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hezkuntza_Programako_artikuluak" title="Kategoria:Hezkuntza Programako artikuluak">Hezkuntza Programako artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hezkuntza_Programa/Fisika_eta_Kimika" title="Kategoria:Hezkuntza Programa/Fisika eta Kimika">Hezkuntza Programa/Fisika eta Kimika</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Erreferentzia_behar_duten_adierazpenak_dauzkaten_artikuluak" title="Kategoria:Erreferentzia behar duten adierazpenak dauzkaten artikuluak">Erreferentzia behar duten adierazpenak dauzkaten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:BNE_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:BNF_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:GND_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:LCCN_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:AAT_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:GEA_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:GEA identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:GEA identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:26_elementuko_autoritate_kontrola_duten_orriak" title="Kategoria:Wikipedia:26 elementuko autoritate kontrola duten orriak">Wikipedia:26 elementuko autoritate kontrola duten orriak</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Orriaren azken aldaketa: 30 ekaina 2024, 19:01.</li> <li id="footer-info-copyright">Testua <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu">Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 lizentziari</a> jarraituz erabil daiteke; baliteke beste klausularen batzuk ere aplikatu behar izatea. Xehetasunen berri izateko, ikus <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">erabilera-baldintzak</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Pribazitate politika</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Laguntza:Wikipediari_buruz">Wikipediari buruz</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Erantzukizunen_mugaketa_orokorra">Lege oharra</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Garatzaileak</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eu.wikipedia.org">Estatistikak</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie adierazpena</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eu.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Ur&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mugikorreko bista</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-vz5zt","wgBackendResponseTime":219,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.866","walltime":"2.367","ppvisitednodes":{"value":70652,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":386273,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":120403,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":24,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":24,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":139154,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":43,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1944.893 1 -total"," 32.52% 632.429 1 Txantiloi:Konposatu_kimiko_infotaula"," 32.19% 626.059 1 Txantiloi:Infotaula"," 30.37% 590.750 2 Txantiloi:Erreferentzia_zerrenda"," 29.53% 574.420 123 Txantiloi:Erreferentzia"," 28.08% 546.092 246 Txantiloi:Erreferentzia/oinarria"," 19.13% 372.050 1 Txantiloi:Autoritate_kontrola"," 4.12% 80.200 1 Txantiloi:Zerrenda_tolesgarri_kondizionala"," 3.08% 59.969 3 Txantiloi:Top_icon"," 2.59% 50.305 1 Txantiloi:Artikulu_nabarmendua"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.615","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6757144,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6bdf8fbb86-9qppr","timestamp":"20241112085540","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Ur","url":"https:\/\/eu.wikipedia.org\/wiki\/Ur","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q283","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q283","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-11-25T09:12:15Z","dateModified":"2024-06-30T18:01:55Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/93\/Killer_Mountain_Nanga_Parbat_Beyal_Camp_1.jpg","headline":"konposatu kimiko"}</script> </body> </html>