CINXE.COM

Bacteria - Wikipedia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="it" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Bacteria - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )itwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","gennaio","febbraio","marzo","aprile","maggio","giugno","luglio","agosto","settembre","ottobre","novembre","dicembre"],"wgRequestId":"a4004bdf-1a09-43a9-89ef-25c6734b7862","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Bacteria","wgTitle":"Bacteria","wgCurRevisionId":142243290,"wgRevisionId":142243290,"wgArticleId":19576,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Senza fonti - batteri","Senza fonti - novembre 2015","Voci con Tassobox - Regno Bacteria","P6706 letta da Wikidata","P1417 letta da Wikidata","P5395 letta da Wikidata","P3847 letta da Wikidata","Voci con codice Thesaurus BNCF","Voci con codice LCCN","Voci con codice GND","Voci con codice BNE","Voci con codice J9U","Voci con codice NDL","Voci non biografiche con codici di controllo di autorità","Batteri"],"wgPageViewLanguage":"it","wgPageContentLanguage":"it","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Bacteria","wgRelevantArticleId":19576,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Batteri","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"it","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"it"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/Bacteria","wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q10876","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.MainPageWikiList","ext.gadget.stru-commonsupload","ext.gadget.HiddenCat","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.TitoloErrato","ext.gadget.NewSection","ext.gadget.RichiediRevisioneBozza","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=it&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.20"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg/1200px-E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1009"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg/800px-E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="673"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg/640px-E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="538"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Bacteria - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//it.m.wikipedia.org/wiki/Bacteria"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifica" href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (it)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//it.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://it.wikipedia.org/wiki/Bacteria"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Feed Atom di Wikipedia" href="/w/index.php?title=Speciale:UltimeModifiche&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Bacteria rootpage-Bacteria skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vai al contenuto</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principale" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principale" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principale</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principale</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigazione </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pagina_principale" title="Visita la pagina principale [z]" accesskey="z"><span>Pagina principale</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:UltimeModifiche" title="Elenco delle ultime modifiche del sito [r]" accesskey="r"><span>Ultime modifiche</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PaginaCasuale" title="Mostra una pagina a caso [x]" accesskey="x"><span>Una voce a caso</span></a></li><li id="n-nearby-pages-title" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NelleVicinanze"><span>Nelle vicinanze</span></a></li><li id="n-vetrina" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Vetrina"><span>Vetrina</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Aiuto" title="Pagine di aiuto"><span>Aiuto</span></a></li><li id="n-Sportello-informazioni" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Sportello_informazioni"><span>Sportello informazioni</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PagineSpeciali"><span>Pagine speciali</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Comunità" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Comunità" > <div class="vector-menu-heading"> Comunità </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portale:Comunit%C3%A0" title="Descrizione del progetto, cosa puoi fare, dove trovare le cose"><span>Portale Comunità</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Bar"><span>Bar</span></a></li><li id="n-wikipediano" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipediano"><span>Il Wikipediano</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Contatti"><span>Contatti</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Pagina_principale" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="L&#039;enciclopedia libera" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-it.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:Ricerca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia" aria-label="Cerca in Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Strumenti personali"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifica la dimensione, la larghezza e il colore del testo" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspetto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspetto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=it.wikipedia.org&amp;uselang=it" class=""><span>Fai una donazione</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&amp;returnto=Bacteria" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio" class=""><span>registrati</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&amp;returnto=Bacteria" title="Si consiglia di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>entra</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Altre opzioni" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti personali" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti personali</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utente" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=it.wikipedia.org&amp;uselang=it"><span>Fai una donazione</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&amp;returnto=Bacteria" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>registrati</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&amp;returnto=Bacteria" title="Si consiglia di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>entra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagine per utenti anonimi <a href="/wiki/Aiuto:Benvenuto" aria-label="Ulteriori informazioni sulla contribuzione"><span>ulteriori informazioni</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieiContributi" title="Un elenco delle modifiche fatte da questo indirizzo IP [y]" accesskey="y"><span>contributi</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieDiscussioni" title="Discussioni sulle modifiche fatte da questo indirizzo IP [n]" accesskey="n"><span>discussioni</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Indice" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Indice</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">nascondi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inizio</div> </a> </li> <li id="toc-Suddivisione_e_classificazione" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Suddivisione_e_classificazione"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Suddivisione e classificazione</span> </div> </a> <ul id="toc-Suddivisione_e_classificazione-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Identificazione" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Identificazione"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Identificazione</span> </div> </a> <ul id="toc-Identificazione-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Struttura_della_cellula_batterica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Struttura_della_cellula_batterica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Struttura della cellula batterica</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Struttura_della_cellula_batterica-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Struttura della cellula batterica</span> </button> <ul id="toc-Struttura_della_cellula_batterica-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Membrana_cellulare_o_citoplasmatica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Membrana_cellulare_o_citoplasmatica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Membrana cellulare o citoplasmatica</span> </div> </a> <ul id="toc-Membrana_cellulare_o_citoplasmatica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Parete_cellulare" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Parete_cellulare"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Parete cellulare</span> </div> </a> <ul id="toc-Parete_cellulare-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Membrana_esterna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Membrana_esterna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.1</span> <span>Membrana esterna</span> </div> </a> <ul id="toc-Membrana_esterna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Metabolismo_batterico" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Metabolismo_batterico"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Metabolismo batterico</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Metabolismo_batterico-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Metabolismo batterico</span> </button> <ul id="toc-Metabolismo_batterico-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sintesi_del_peptidoglicano" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sintesi_del_peptidoglicano"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Sintesi del peptidoglicano</span> </div> </a> <ul id="toc-Sintesi_del_peptidoglicano-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Interazioni_tra_batteri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Interazioni_tra_batteri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Interazioni tra batteri</span> </div> </a> <ul id="toc-Interazioni_tra_batteri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Note" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Note"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Note</span> </div> </a> <ul id="toc-Note-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voci_correlate" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voci_correlate"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Voci correlate</span> </div> </a> <ul id="toc-Voci_correlate-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altri_progetti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Altri_progetti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Altri progetti</span> </div> </a> <ul id="toc-Altri_progetti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Collegamenti_esterni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Collegamenti_esterni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Collegamenti esterni</span> </div> </a> <ul id="toc-Collegamenti_esterni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Indice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l&#039;indice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l&#039;indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Bacteria</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Vai a una voce in un&#039;altra lingua. Disponibile in 172 lingue" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-172" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">172 lingue</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri - accinese" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="accinese" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Bakterie" title="Bakterie - afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Bakterie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Bakterien" title="Bakterien - tedesco svizzero" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Bakterien" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="tedesco svizzero" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A3%E1%8A%AD%E1%89%B4%E1%88%AA%E1%8B%AB" title="ባክቴሪያ - amarico" lang="am" hreflang="am" data-title="ባክቴሪያ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amarico" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Eubacteria" title="Eubacteria - aragonese" lang="an" hreflang="an" data-title="Eubacteria" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonese" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="जीवाणु - angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="जीवाणु" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%83%D8%AA%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="بكتيريا - arabo" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بكتيريا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabo" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%92%DC%A9%DC%9B%DC%9D%DC%AA%DC%9D%DC%90" title="ܒܩܛܝܪܝܐ - aramaico" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܒܩܛܝܪܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramaico" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%83%D8%AA%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A9" title="باكتيرية - arabo marocchino" lang="ary" hreflang="ary" data-title="باكتيرية" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="arabo marocchino" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%83%D8%AA%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="بكتيريا - arabo egiziano" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بكتيريا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabo egiziano" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="বেক্টেৰিয়া - assamese" lang="as" hreflang="as" data-title="বেক্টেৰিয়া" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamese" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Jisk%27a_laq%27u" title="Jisk&#039;a laq&#039;u - aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Jisk&#039;a laq&#039;u" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Bakteriyalar" title="Bakteriyalar - azerbaigiano" lang="az" hreflang="az" data-title="Bakteriyalar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaigiano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باکتری - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="باکتری" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Бактериялар - baschiro" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Бактериялар" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baschiro" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Bakter%C4%97j%C4%97s" title="Bakterėjės - samogitico" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Bakterėjės" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitico" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Bakterya" title="Bakterya - Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Bakterya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8D%D1%80%D1%8B%D1%96" title="Бактэрыі - bielorusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Бактэрыі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8D%D1%80%D1%8B%D1%96" title="Бактэрыі - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Бактэрыі" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Бактерии - bulgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Бактерии" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%88%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%80%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="बैक्टीरिया - Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="बैक्टीरिया" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="ব্যাকটেরিয়া - bengalese" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ব্যাকটেরিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalese" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri - bretone" lang="br" hreflang="br" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretone" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Bakterija" title="Bakterija - bosniaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Bakterija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8" title="Бактери - Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Бактери" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Bacteris" title="Bacteris - catalano" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Bacteris" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalano" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/S%C3%A1%CC%A4-k%E1%B9%B3%CC%84ng" title="Sá̤-kṳ̄ng - Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Sá̤-kṳ̄ng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Bakterya" title="Bakterya - cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Bakterya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A5%E1%8F%B3%E1%8E%A9_%E1%8F%97%E1%8F%B1%E1%8F%99%E1%8E%AF" title="ᎥᏳᎩ ᏗᏱᏙᎯ - cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎥᏳᎩ ᏗᏱᏙᎯ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="cherokee" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%95%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="بەکتریا - curdo centrale" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بەکتریا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="curdo centrale" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Bakterie" title="Bakterie - ceco" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Bakterie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ceco" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8" title="Бактери - ciuvascio" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Бактери" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ciuvascio" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - gallese" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallese" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Bakterier" title="Bakterier - danese" lang="da" hreflang="da" data-title="Bakterier" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danese" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bakterien" title="Bakterien - tedesco" lang="de" hreflang="de" data-title="Bakterien" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%84%DE%AC%DE%86%DE%B0%DE%93%DE%A9%DE%83%DE%A8%DE%94%DE%A7" title="ބެކްޓީރިޔާ - divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ބެކްޓީރިޔާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="divehi" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="Βακτήριο - greco" lang="el" hreflang="el" data-title="Βακτήριο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greco" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - inglese" lang="en" hreflang="en" data-title="Bacteria" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglese" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Bakterioj" title="Bakterioj - esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Bakterioj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - spagnolo" lang="es" hreflang="es" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Bakterid" title="Bakterid - estone" lang="et" hreflang="et" data-title="Bakterid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estone" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Bakterio" title="Bakterio - basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Bakterio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Bateria" title="Bateria - estremegno" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Bateria" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estremegno" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باکتری - persiano" lang="fa" hreflang="fa" data-title="باکتری" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiano" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Bakteerit" title="Bakteerit - finlandese" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Bakteerit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Pisil%C3%A4ne" title="Pisiläne - võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Pisiläne" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria - faroese" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="faroese" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bact%C3%A9rie" title="Bactérie - francese" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bactérie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francese" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Bakteerien" title="Bakteerien - frisone settentrionale" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Bakteerien" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frisone settentrionale" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Baktearje" title="Baktearje - frisone occidentale" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Baktearje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisone occidentale" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Baict%C3%A9ir" title="Baictéir - irlandese" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Baictéir" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Bakt%C3%A9ri" title="Baktéri - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Baktéri" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - gaelico scozzese" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaelico scozzese" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Bacterias" title="Bacterias - galiziano" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Bacterias" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziano" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Pokoka%27i" title="Pokoka&#039;i - guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Pokoka&#039;i" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe&#039;ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - mannese" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannese" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Kwayar_cutar_Bakteriya" title="Kwayar cutar Bakteriya - hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Kwayar cutar Bakteriya" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Se-khi%C3%BBn" title="Se-khiûn - hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Se-khiûn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%99%D7%99%D7%93%D7%A7%D7%99%D7%9D" title="חיידקים - ebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="חיידקים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="जीवाणु - hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="जीवाणु" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - hindi figiano" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi figiano" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Bakterije" title="Bakterije - croato" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Bakterije" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croato" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Bakterije" title="Bakterije - alto sorabo" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Bakterije" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="alto sorabo" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri - creolo haitiano" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="creolo haitiano" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Bakt%C3%A9riumok" title="Baktériumok - ungherese" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Baktériumok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ungherese" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Բակտերիաներ - armeno" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Բակտերիաներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeno" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Bacterio" title="Bacterio - interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Bacterio" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri - indonesiano" lang="id" hreflang="id" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiano" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria - ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D3%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D3%80%D0%B8%D0%B3%D0%B0%D1%88" title="НӀанкӀигаш - ingush" lang="inh" hreflang="inh" data-title="НӀанкӀигаш" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ingush" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Bakterio" title="Bakterio - ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Bakterio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Gerlar" title="Gerlar - islandese" lang="is" hreflang="is" data-title="Gerlar" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandese" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%B0%E8%8F%8C" title="細菌 - giapponese" lang="ja" hreflang="ja" data-title="細菌" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="giapponese" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Baktiiria" title="Baktiiria - creolo giamaicano" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Baktiiria" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="creolo giamaicano" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Bakt%C3%A8ri" title="Baktèri - giavanese" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Baktèri" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="giavanese" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ბაქტერიები - georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ბაქტერიები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Bakteriya" title="Bakteriya - kara-kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Bakteriya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="kara-kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - kikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuyu" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Бактериялар - kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Бактериялар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B3%80%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%AF" title="ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯ - kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%84%B8%EA%B7%A0" title="세균 - coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="세균" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Bakter%C3%AE" title="Bakterî - curdo" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Bakterî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="curdo" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria - cornico" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="cornico" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Бактерия - kirghiso" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Бактерия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghiso" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Bakteerien" title="Bakteerien - lussemburghese" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Bakteerien" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="lussemburghese" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%80" title="Бактерияр - lesgo" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Бактерияр" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lesgo" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Bateria" title="Bateria - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Bateria" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Bakitiiriya" title="Bakitiiriya - ganda" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Bakitiiriya" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="ganda" class="interlanguage-link-target"><span>Luganda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Bacteri%C3%AB" title="Bacterië - limburghese" lang="li" hreflang="li" data-title="Bacterië" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburghese" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - ligure" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ligure" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Batere" title="Batere - ladino" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Batere" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - lombardo" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardo" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BB%80%E0%BA%8A%E0%BA%B7%E0%BB%89%E0%BA%AD%E0%BB%81%E0%BA%9A%E0%BA%B1%E0%BA%81%E0%BA%97%E0%BA%B5%E0%BB%80%E0%BA%A3%E0%BA%B1%E0%BA%8D" title="ເຊື້ອແບັກທີເຣັຍ - lao" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ເຊື້ອແບັກທີເຣັຍ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="lao" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Bakterijos" title="Bakterijos - lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Bakterijos" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Bakt%C4%93rijas" title="Baktērijas - lettone" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Baktērijas" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="lettone" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria - malgascio" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgascio" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri - menangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="menangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Бактерии - macedone" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Бактерии" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedone" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AC%E0%B4%BE%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AF" title="ബാക്റ്റീരിയ - malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ബാക്റ്റീരിയ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%8F%D0%BD" title="Нян - mongolo" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Нян" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolo" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%82" title="जीवाणू - marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="जीवाणू" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria - malese" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malese" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%B8" title="ဘက်တီးရီးယား - birmano" lang="my" hreflang="my" data-title="ဘက်တီးရီးယား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmano" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باکتری - mazandarani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="باکتری" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - napoletano" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napoletano" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Bakterien" title="Bakterien - basso tedesco" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Bakterien" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="basso tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="जीवाणु - nepalese" lang="ne" hreflang="ne" data-title="जीवाणु" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalese" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="ब्याक्टेरिया - newari" lang="new" hreflang="new" data-title="ब्याक्टेरिया" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Bacteri%C3%ABn" title="Bacteriën - olandese" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Bacteriën" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="olandese" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bakteriar" title="Bakteriar - norvegese nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Bakteriar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvegese nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bakterier" title="Bakterier - norvegese bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bakterier" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegese bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Bact%C3%A9thie" title="Bactéthie - Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Bactéthie" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Bact%C3%A8ri" title="Bactèri - occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Bactèri" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Baakteeriyaa(Bacteria)" title="Baakteeriyaa(Bacteria) - oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Baakteeriyaa(Bacteria)" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AC%E0%AD%80%E0%AC%9C%E0%AC%BE%E0%AC%A3%E0%AD%81" title="ବୀଜାଣୁ - odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ବୀଜାଣୁ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AC%E0%A9%88%E0%A8%95%E0%A8%9F%E0%A9%80%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%86" title="ਬੈਕਟੀਰੀਆ - punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਬੈਕਟੀਰੀਆ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Bakteria" title="Bakteria - papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Bakteria" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Bakterie" title="Bakterie - polacco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Bakterie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polacco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Bateri" title="Bateri - piemontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Bateri" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D9%B9%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="بیکٹیریا - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بیکٹیریا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%BC%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="باکټريا - pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="باکټريا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Bact%C3%A9ria" title="Bactéria - portoghese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Bactéria" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portoghese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/A%C3%B1aki" title="Añaki - quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Añaki" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Bacterie" title="Bacterie - rumeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Bacterie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Бактерии - russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Бактерии" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%97" title="Бактерії - ruteno" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Бактерії" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruteno" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Bagiteri" title="Bagiteri - kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Bagiteri" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81%E0%A4%83" title="जीवाणुः - sanscrito" lang="sa" hreflang="sa" data-title="जीवाणुः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanscrito" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Бактериялар - sacha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Бактериялар" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sacha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - sardo" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardo" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Batteriu" title="Batteriu - siciliano" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Batteriu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliano" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - scozzese" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scozzese" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A6%DA%AA%D9%BD%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="بئڪٽيريا - sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="بئڪٽيريا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Bakterija" title="Bakterija - serbo-croato" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Bakterija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croato" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%90%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%93%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F" title="බැක්ටීරියා - singalese" lang="si" hreflang="si" data-title="බැක්ටීරියා" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="singalese" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Bakt%C3%A9rie" title="Baktérie - slovacco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Baktérie" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovacco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Bakterije" title="Bakterije - sloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Bakterije" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Bakteriya" title="Bakteriya - somalo" lang="so" hreflang="so" data-title="Bakteriya" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalo" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri - albanese" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanese" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B5" title="Бактерије - serbo" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Бактерије" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbo" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Bakt%C3%A9ri" title="Baktéri - sundanese" lang="su" hreflang="su" data-title="Baktéri" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanese" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Bakterier" title="Bakterier - svedese" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Bakterier" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="svedese" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Vijasumu" title="Vijasumu - swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Vijasumu" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%80%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="பாக்டீரியா - tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பாக்டீரியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AC%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="బాక్టీరియా - telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="బాక్టీరియా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D2%B3%D0%BE" title="Бактерияҳо - tagico" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Бактерияҳо" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tagico" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="แบคทีเรีย - thailandese" lang="th" hreflang="th" data-title="แบคทีเรีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandese" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Bakterya" title="Bakterya - tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Bakterya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteri" title="Bakteri - turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Bakteri" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D3%99%D1%80" title="Бактерияләр - tataro" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Бактерияләр" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tataro" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%97" title="Бактерії - ucraino" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Бактерії" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraino" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D9%B9%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="بیکٹیریا - urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بیکٹیریا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Bakteriyalar" title="Bakteriyalar - uzbeco" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Bakteriyalar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeco" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Bacteria" title="Bacteria - veneto" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Bacteria" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="veneto" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Bakterijad" title="Bakterijad - vepso" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Bakterijad" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="vepso" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Vi_khu%E1%BA%A9n" title="Vi khuẩn - vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Vi khuẩn" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Bakter" title="Bakter - volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Bakter" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Bactereye" title="Bactereye - vallone" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Bactereye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="vallone" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Bakterya" title="Bakterya - waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Bakterya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%B0%E8%8F%8C" title="細菌 - wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="細菌" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="ბაქტერიეფი - mengrelio" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ბაქტერიეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mengrelio" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%90%D7%A7%D7%98%D7%A2%D7%A8%D7%99%D7%A2" title="באקטעריע - yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="באקטעריע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Bakit%C3%A9r%C3%AD%C3%A0" title="Bakitéríà - yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Bakitéríà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Sigin" title="Sigin - zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Sigin" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BB%86%E8%8F%8C" title="细菌 - cinese" lang="zh" hreflang="zh" data-title="细菌" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="cinese" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%B0%E8%8F%8C" title="細菌 - cinese classico" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="細菌" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="cinese classico" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8-kh%C3%BAn" title="Sè-khún - min nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sè-khún" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="min nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%B0%E8%8F%8C" title="細菌 - cantonese" lang="yue" hreflang="yue" data-title="細菌" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonese" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Izinungwana" title="Izinungwana - zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Izinungwana" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q10876#sitelinks-wikipedia" title="Modifica collegamenti interlinguistici" class="wbc-editpage">Modifica collegamenti</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namespace"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bacteria" title="Vedi la voce [c]" accesskey="c"><span>Voce</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussione:Bacteria" rel="discussion" title="Vedi le discussioni relative a questa pagina [t]" accesskey="t"><span>Discussione</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambia versione linguistica" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">italiano</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Visite"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bacteria"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=history" title="Versioni precedenti di questa pagina [h]" accesskey="h"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Strumenti</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Altre opzioni" > <div class="vector-menu-heading"> Azioni </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Bacteria"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=history"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PuntanoQui/Bacteria" title="Elenco di tutte le pagine che sono collegate a questa [j]" accesskey="j"><span>Puntano qui</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ModificheCorrelate/Bacteria" rel="nofollow" title="Elenco delle ultime modifiche alle pagine collegate a questa [k]" accesskey="k"><span>Modifiche correlate</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;oldid=142243290" title="Collegamento permanente a questa versione di questa pagina"><span>Link permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=info" title="Ulteriori informazioni su questa pagina"><span>Informazioni pagina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Cita&amp;page=Bacteria&amp;id=142243290&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informazioni su come citare questa pagina"><span>Cita questa voce</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FBacteria"><span>Ottieni URL breve</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FBacteria"><span>Scarica codice QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Stampa/esporta </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Bacteria"><span>Crea un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&amp;page=Bacteria&amp;action=show-download-screen"><span>Scarica come PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;printable=yes" title="Versione stampabile di questa pagina [p]" accesskey="p"><span>Versione stampabile</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In altri progetti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Bacteria" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Bacteria" hreflang="en"><span>Wikispecies</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Batterio" hreflang="it"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q10876" title="Collegamento all&#039;elemento connesso dell&#039;archivio dati [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspetto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">nascondi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Da Wikipedia, l&#039;enciclopedia libera.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Reindirizzamento da <strong><a href="/w/index.php?title=Batteri&amp;redirect=no" class="mw-redirect" title="Batteri">Batteri</a></strong>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="it" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r133964453">.mw-parser-output .avviso .mbox-text-div>div,.mw-parser-output .avviso .mbox-text-full-div>div{font-size:90%}.mw-parser-output .avviso .mbox-image{flex-basis:52px;flex-grow:0;flex-shrink:0}.mw-parser-output .avviso .mbox-text-full-div .hide-when-compact{display:block}</style><div style="" class="ambox metadata plainlinks avviso avviso-contenuto"> <div class="avviso-immagine mbox-image noprint"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Question_book-4.svg" class="mw-file-description" title="Niente fonti!"><img alt="Niente fonti!" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/45px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="45" height="35" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/68px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/90px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div> <div class="avviso-testo mbox-text"> <div class="mbox-text-div"><b>Questa voce o sezione &#32;sull'argomento batteri <a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">non cita le fonti necessarie</a> o quelle presenti sono insufficienti</b>. <div class="hide-when-compact"><b>Commento</b>: <i>è un peccato che una voce così ben fatta non riporti le fonti. Su en.wiki sono buone...</i> <div class="noprint"><hr />Puoi <a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit">migliorare questa voce</a> aggiungendo citazioni da <a href="/wiki/Wikipedia:Fonti_attendibili" title="Wikipedia:Fonti attendibili">fonti attendibili</a> secondo le <a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">linee guida sull'uso delle fonti</a>. </div> </div> </div> </div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r143074810">.mw-parser-output .sinottico{background-color:#f8f9fa;border:1px solid #c8ccd1;border-spacing:0;clear:right;float:right;font-size:95%;line-height:1.4em;margin:0 0 1em 1.5em;width:280px}.mw-parser-output .sinottico caption{font-weight:bold}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>th:not(:only-child),.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th:not(:only-child){background-color:#f3f3f3;border-right:1px solid #e5e5e8;text-align:left;vertical-align:top}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr:not(:last-child)>td,.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr:not(:last-child)>th,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th{border-bottom:1px solid #e0e0e0}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>th:not(:only-child),.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th:not(:only-child){padding:.25em .4em}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td{vertical-align:middle}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td>hr:only-child{margin:0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sinottico ul{margin:0 0 0 1em;padding:0}.mw-parser-output .sinottico_annidata{border-spacing:0;margin:0 -.4em;width:calc(100% + calc(.4em*2))}.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child{margin-bottom:-.2em}.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child>tbody>tr:last-child>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child>tbody>tr:last-child>th{border-bottom:none}.mw-parser-output .sinottico_divisione+.sinottico_divisione>th,.mw-parser-output .sinottico_testata+.sinottico_divisione>th{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .sinottico_divisione th{background-color:#eeeeee;padding:.15em .4em;text-align:center}.mw-parser-output .sinottico_piede{text-align:center;font-size:90%;background:#EFEFEF}.mw-parser-output .sinottico_piede2{background-color:white;font-size:xx-small;padding-bottom:0;text-align:right}.mw-parser-output .sinottico_sottotitolo{font-size:80%}.mw-parser-output .sinottico_testata th{background-color:#dedede;font-size:116%;padding:.2em .4em;text-align:center}.mw-parser-output .sinottico_testo_centrale{text-align:center}</style><table class="infobox sinottico" summary="Tabella sinottica che riassume i principali dati del soggetto" style="width:230px"><tbody><tr class="sinottico_testata"><th colspan="2" style="background-color: lightgrey; color: black;"><div class="noprint" style="position:relative; float:right; font-size:70%;"><figure class="mw-default-size noresize" typeof="mw:File"><span title="Come leggere il tassobox"><img alt="Come leggere il tassobox" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Information-silk.svg/16px-Information-silk.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Information-silk.svg/24px-Information-silk.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Information-silk.svg/32px-Information-silk.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" usemap="#ImageMap_37fb70b5d7ceee19" /></span><map name="ImageMap_37fb70b5d7ceee19"><area href="/wiki/Progetto:Forme_di_vita/Come_leggere_il_tassobox" shape="rect" coords="0,0,50,50" alt="Progetto:Forme di vita/Come leggere il tassobox" title="Progetto:Forme di vita/Come leggere il tassobox" /></map><figcaption>Come leggere il tassobox</figcaption></figure></div>Batteri</th></tr><tr><td class="sinottico_testo_centrale" colspan="2"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/File:E._coli_Bacteria_(7316101966).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg/220px-E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg" decoding="async" width="220" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg/330px-E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg/440px-E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1766" /></a><figcaption></figcaption></figure><i><a href="/wiki/Escherichia_coli" title="Escherichia coli">Escherichia coli</a></i></td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background-color: lightgrey; color: black;">Intervallo geologico</th></tr><tr><td class="sinottico_testo_centrale" colspan="2"><div style="font-weight:normal; text-align:center; padding-bottom:2px;"><span style="display:inline-block;"></span><span style="display:inline-block;"><a href="/wiki/Eoarcheano" title="Eoarcheano">Eoarcheano</a> (3800 Ma) - <a href="/wiki/Olocene" title="Olocene">recente</a></span> <span style="display:inline-block;"></span><div id="Timeline-row" style="margin: 4px auto 0; clear:both; width:220px; padding:0px; height:18px; overflow:visible; border:1px #666; border-style:solid none; position:relative; z-index:0;"> <div style="position:absolute; height:100%; left:0px; width:208.07692307692px; padding-left:5px; text-align:left; background-color:rgb(254,214,123); background-image: -moz-linear-gradient(left, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1)); background-image: -o-linear-gradient(left, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1)); background-image: -webkit-linear-gradient(left, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1)); background-image: linear-gradient(to right, rgba(255,255,255,1), rgba(254,217,106,1) 15%, rgba(254,217,106,1));"><a href="/wiki/Precambriano" title="Precambriano">PreЄ</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(129,170,114); left:36.892307692308px; width:18.818461538462px;"><a href="/wiki/Cambriano" title="Cambriano">Є</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(0,169,138); left:55.710769230769px; width:14.215384615385px;"><a href="/wiki/Ordoviciano" title="Ordoviciano">O</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(166,223,197); left:69.926153846154px; width:8.1907692307692px;"><a href="/wiki/Siluriano" title="Siluriano">S</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(221,150,81); left:78.116923076923px; width:20.409230769231px;"><a href="/wiki/Devoniano" title="Devoniano">D</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(63,174,173); left:98.526153846154px; width:20.307692307692px;"><a href="/wiki/Carbonifero" title="Carbonifero">C</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(247,88,60); left:118.83384615385px; width:15.816307692308px;"><a href="/wiki/Permiano" title="Permiano">P</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(153,78,150); left:134.65015384615px; width:17.217538461538px;"><a href="/wiki/Triassico" title="Triassico">T</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(0,187,231); left:151.86769230769px; width:19.055384615385px;"><a href="/wiki/Giurassico" title="Giurassico">J</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(111,200,107); left:170.92307692308px; width:26.738461538462px;"><a href="/wiki/Cretacico" title="Cretacico">K</a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(254,161,99); left:197.66153846154px; width:14.543692307692px;"><a href="/wiki/Paleogene" title="Paleogene"><small>Pg</small></a></div> <div style="position:absolute; height:100%; text-align:center; background-color:rgb(254,221,45); left:212.20523076923px; width:6.9215384615385px;"><a href="/wiki/Neogene" title="Neogene"><small>N</small></a></div> <div id="end-border" style="position:absolute; height:100%; background-color:#666; width:1px; left:219px"></div><div style="margin:0 auto; line-height:0; clear:both; width:220px; padding:0px; height:8px; overflow:visible; background-color:transparent; position:relative; top:-4px; z-index:100;"><div style="position:absolute; height:8px; left:0px; width:220px; background-color:#360; opacity:0.42;"></div> <div style="position:absolute; height:8px; left:0px; width:220px; background-color:#360; opacity:1;"></div> <div style="position:absolute; height:6px; top:1px; left:1px; width:218px; background-color:#6c3;"></div> </div> </div></div> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background-color: lightgrey; color: black;"><a href="/wiki/Classificazione_scientifica" title="Classificazione scientifica">Classificazione scientifica</a></th></tr><tr><th style="font-weight:normal"><a href="/wiki/Dominio_(biologia)" title="Dominio (biologia)">Dominio</a></th><td><a href="/wiki/Prokaryota" title="Prokaryota">Prokaryota</a> </td></tr><tr><th style="font-weight:normal; width:50%"><a href="/wiki/Regno_(biologia)" title="Regno (biologia)">Regno</a></th><td><b>Bacteria</b> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background-color: lightgrey; color: black;">Divisioni/phylum</th></tr><tr><td class="sinottico_testo_centrale" colspan="2" style="text-align:left"><div> <ul><li><a href="/wiki/Actinobacteria" title="Actinobacteria">Actinobacteria</a></li> <li><a href="/wiki/Aquificae" title="Aquificae">Aquificae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bacteroidetes&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bacteroidetes (la pagina non esiste)">Bacteroidetes</a>/<a href="/wiki/Chlorobi" title="Chlorobi">Chlorobi</a></li> <li><a href="/wiki/Chlamydia" title="Chlamydia">Chlamydia</a>/<a href="/w/index.php?title=Verrucomicrobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Verrucomicrobia (la pagina non esiste)">Verrucomicrobia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chloroflexi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Chloroflexi (la pagina non esiste)">Chloroflexi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chrysiogenetes&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Chrysiogenetes (la pagina non esiste)">Chrysiogenetes</a></li> <li><a href="/wiki/Cyanobacteria" title="Cyanobacteria">Cyanobacteria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deferribacteraceae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Deferribacteraceae (la pagina non esiste)">Deferribacteres</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deinococcus-Thermus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Deinococcus-Thermus (la pagina non esiste)">Deinococcus-Thermus</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dictyoglomi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dictyoglomi (la pagina non esiste)">Dictyoglomi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fibrobacteres&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fibrobacteres (la pagina non esiste)">Fibrobacteres</a>/<a href="/w/index.php?title=Acidobacteria&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Acidobacteria (la pagina non esiste)">Acidobacteria</a></li> <li><a href="/wiki/Firmicutes" title="Firmicutes">Firmicutes</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fusobacteria&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fusobacteria (la pagina non esiste)">Fusobacteria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gemmatimonadetes&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gemmatimonadetes (la pagina non esiste)">Gemmatimonadetes</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nitrospirae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nitrospirae (la pagina non esiste)">Nitrospirae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Omnibacteria&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Omnibacteria (la pagina non esiste)">Omnibacteria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Planctomycetes&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Planctomycetes (la pagina non esiste)">Planctomycetes</a></li> <li><a href="/wiki/Proteobacteria" title="Proteobacteria">Proteobacteria</a></li> <li><a href="/wiki/Spirochaetes" title="Spirochaetes">Spirochaetes</a></li> <li><a href="/wiki/Tenericutes" title="Tenericutes">Tenericutes</a></li> <li><a href="/wiki/Thermodesulfobacteria" title="Thermodesulfobacteria">Thermodesulfobacteria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thermomicrobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Thermomicrobia (la pagina non esiste)">Thermomicrobia</a></li> <li><a href="/wiki/Thermotogae" title="Thermotogae">Thermotogae</a></li></ul> </div> </td></tr></tbody></table> <p>In <a href="/wiki/Microbiologia" title="Microbiologia">microbiologia</a> e <a href="/wiki/Biologia" title="Biologia">biologia</a>, i <b>Bacteria</b> (<b>batteri</b>) sono un <a href="/wiki/Regno_(biologia)" title="Regno (biologia)">regno</a> comprendente <a href="/wiki/Microrganismo" title="Microrganismo">microrganismi</a> <a href="/wiki/Unicellulare" class="mw-redirect" title="Unicellulare">unicellulari</a>, <a href="/wiki/Prokaryota" title="Prokaryota">procarioti</a>, in precedenza chiamati anche <b>schizomiceti</b>. Le loro dimensioni sono solitamente dell'ordine di pochi <a href="/wiki/Micrometro_(unit%C3%A0_di_misura)" title="Micrometro (unità di misura)">micrometri</a>, ma possono variare da circa <span class="nowrap"><span data-sort-value="6993200000000000000♠"></span>0,2&#160;μm</span> dei <a href="/wiki/Micoplasmi" class="mw-redirect" title="Micoplasmi">micoplasmi</a> fino a <span class="nowrap"><span data-sort-value="6995300000000000000♠"></span>30&#160;μm</span> di alcune <a href="/wiki/Spirochete" class="mw-redirect" title="Spirochete">spirochete</a>. Particolarissimo il caso del batterio <i><a href="/wiki/Thiomargarita_magnifica" title="Thiomargarita magnifica">Thiomargarita magnifica</a></i>, il quale raggiunge 2 cm di lunghezza. </p><p>Secondo la <a href="/wiki/Tassonomia" title="Tassonomia">tassonomia</a> proposta da <a href="/wiki/Robert_Whittaker" title="Robert Whittaker">Robert Whittaker</a> nel <a href="/wiki/1969" title="1969">1969</a>, assieme alle cosiddette "alghe azzurre" o "cianoficee", oggi più correttamente chiamate <a href="/wiki/Cyanobacteria" title="Cyanobacteria">cianobatteri</a>, i batteri costituivano il <a href="/wiki/Regno_delle_monere" class="mw-redirect" title="Regno delle monere">regno delle monere</a>. La classificazione proposta da <a href="/wiki/Thomas_Cavalier-Smith" title="Thomas Cavalier-Smith">Thomas Cavalier-Smith</a> (2003) riconosce invece due <a href="/wiki/Dominio_(biologia)" title="Dominio (biologia)">domini</a>: <a href="/wiki/Prokaryota" title="Prokaryota">Prokaryota</a> (comprendente i regni archaea e bacteria) ed <a href="/wiki/Eukaryota" title="Eukaryota">Eukaryota</a> (comprendente tutti gli <a href="/wiki/Eucarioti" class="mw-redirect" title="Eucarioti">eucarioti</a>, sia monocellulari sia <a href="/w/index.php?title=Pluricellulari&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pluricellulari (la pagina non esiste)">pluricellulari</a>). </p><p>Alcuni batteri vivono a spese di altri organismi e sono responsabili di danni più o meno gravi all'<a href="/wiki/Uomo" class="mw-redirect" title="Uomo">uomo</a>, alle <a href="/wiki/Piante" class="mw-redirect" title="Piante">piante</a> e agli <a href="/wiki/Animali" class="mw-redirect" title="Animali">animali</a>. Nell'uomo provocano, per esempio, malattie quali <a href="/wiki/Peste" title="Peste">peste</a>, <a href="/wiki/Colera" title="Colera">colera</a>, <a href="/wiki/Lebbra" title="Lebbra">lebbra</a>, <a href="/wiki/Polmonite" title="Polmonite">polmonite</a>, <a href="/wiki/Tetano" title="Tetano">tetano</a> e <a href="/wiki/Difterite" title="Difterite">difterite</a>, fino a cento anni fa spesso mortali e oggi efficacemente combattute con l'uso dei <a href="/wiki/Farmaco" title="Farmaco">farmaci</a>. Altri batteri invece sono utili per l'essere umano, per esempio andando a costituire il <a href="/wiki/Microbiota_umano" title="Microbiota umano">microbiota umano</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Suddivisione_e_classificazione">Suddivisione e classificazione</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifica la sezione Suddivisione e classificazione" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=1" title="Edit section&#39;s source code: Suddivisione e classificazione"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>I procarioti si distinguono quindi in due gruppi principali: </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Archaea" title="Archaea">archaea</a></i>, <i>archaeobacteria</i> vivono spesso in situazioni di <a href="/wiki/Temperatura" title="Temperatura">temperatura</a> e <a href="/wiki/PH" title="PH">pH</a> molto inospitali, hanno caratteristiche (metaboliche, genetiche, strutturali) differenti da batteri (eubatteri) ed eucarioti. Secondo le recenti classificazioni, non fanno parte del <a href="/wiki/Regno_(biologia)" title="Regno (biologia)">regno</a> dei batteri.</li> <li><i>bacteria</i>, batteri; alcuni gruppi sono i <a href="/wiki/Micoplasmi" class="mw-redirect" title="Micoplasmi">micoplasmi</a>, le <a href="/wiki/Rickettsie" class="mw-redirect" title="Rickettsie">rickettsie</a>, gli <a href="/wiki/Attinomiceti" class="mw-redirect" title="Attinomiceti">attinomiceti</a>, le <a href="/wiki/Spirochete" class="mw-redirect" title="Spirochete">spirochete</a>, le <a href="/wiki/Pseudomonas" title="Pseudomonas">pseudomonas</a> e gli <a href="/wiki/Azotofissatori" class="mw-redirect" title="Azotofissatori">azotofissatori</a>.</li></ul> <p>Fra loro si distinguono per forma nei seguenti: </p> <ul><li><a href="/wiki/Bacilli" title="Bacilli">bacilli</a>: a forma di bastoncino; si dividono in <a href="/wiki/Clostridia" title="Clostridia">Clostridia</a> (<a href="/wiki/Anaerobiosi" title="Anaerobiosi">anaerobi</a>) e <a href="/wiki/Bacilli" title="Bacilli">Bacilli</a> (anaerobi e/o <a href="/wiki/Aerobiosi" title="Aerobiosi">aerobi</a>);</li> <li><a href="/wiki/Cocco_(biologia)" title="Cocco (biologia)">cocchi</a>: sferici; se si dispongono a coppia si chiamano diplococchi, a catena si chiamano streptococchi, a grappolo si chiamano stafilococchi, a forma di cubo si chiamano sarcine;</li> <li><a href="/wiki/Vibrioni" class="mw-redirect" title="Vibrioni">vibrioni</a>: a virgola;</li> <li><a href="/wiki/Spirilli" class="mw-redirect" title="Spirilli">spirilli</a>: a spirale;</li> <li><a href="/wiki/Spirochete" class="mw-redirect" title="Spirochete">spirochete</a>: con più curve.</li></ul> <p>Un'altra importante suddivisione è quella che li raggruppa secondo l'optimum di temperatura alla quale possono crescere; per questa suddivisione si hanno tre sottoclassi: </p> <ul><li>batteri <a href="/wiki/Criofili" class="mw-redirect" title="Criofili">criofili</a> o <a href="/wiki/Psicrofili" class="mw-redirect" title="Psicrofili">psicrofili</a>;</li> <li>batteri <a href="/wiki/Mesofilo" title="Mesofilo">mesofili</a>;</li> <li>batteri <a href="/wiki/Termofili" class="mw-redirect" title="Termofili">termofili</a>.</li></ul> <p>Una classificazione è basata sulla loro relazione rispetto ad un organismo: </p> <ul><li>batteri <a href="/wiki/Commensalismo" title="Commensalismo">commensali</a> (o <a href="/wiki/Simbionte" class="mw-redirect" title="Simbionte">simbionti</a>): normalmente presenti sulla superficie di un determinato tessuto, senza causare malattia e/o possono svolgere funzioni che possono essere utili all'organo stesso;</li> <li>batteri patogeni: la cui presenza indica <a href="/wiki/Patologia" title="Patologia">patologia</a> e <a href="/wiki/Infezione" title="Infezione">infezione</a>; nel dettaglio si ha: <ul><li>patogeni facoltativi: non causano sempre malattia ma dipende dall'individuo e dalla loro concentrazione;</li> <li>patogeni obbligati: causano in modo indipendente un processo morboso.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Identificazione">Identificazione</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifica la sezione Identificazione" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=2" title="Edit section&#39;s source code: Identificazione"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Per procedere all'identificazione di un batterio, si usano le seguenti metodologie: </p> <ul><li>riconoscimento a <a href="/wiki/Microscopio_(strumento_ottico)" class="mw-redirect" title="Microscopio (strumento ottico)">microscopio</a> ottico o elettronico</li> <li><a href="/wiki/Colorazione_di_Gram" title="Colorazione di Gram">colorazione di Gram</a>, analisi della morfologia della <a href="/wiki/Colonia_(microbiologia)" title="Colonia (microbiologia)">colonia</a>, mobilità, capacità di produrre <a href="/wiki/Spora" title="Spora">spore</a>, acido-resistenza e esigenza di condizioni aerobiche o anaerobiche per la crescita</li></ul> <p>La colorazione di Gram è una delle metodologie più utilizzate e si basa sulla distinzione delle caratteristiche della <a href="/wiki/Parete_batterica" title="Parete batterica">parete batterica</a>: una struttura con più <a href="/wiki/Peptidoglicano" title="Peptidoglicano">peptidoglicani</a> si colora e di conseguenza si dice che il batterio è <a href="/wiki/Batteri_Gram-positivi" title="Batteri Gram-positivi">Gram-positivo</a>; una minor presenza di peptidoglicani contraddistingue i <a href="/wiki/Batteri_Gram-negativi" title="Batteri Gram-negativi">Batteri Gram-negativi</a>. </p><p>Altre prove di natura <a href="/wiki/Biochimica" title="Biochimica">biochimica</a>, quali: </p> <ul><li>la valutazione della capacità del microrganismo di metabolizzare particolari <a href="/wiki/Terreni_di_coltura_batterici" class="mw-redirect" title="Terreni di coltura batterici">terreni</a> (con conseguente generazione di acidi e/o gas);</li> <li>di produrre particolari <a href="/wiki/Enzimi" class="mw-redirect" title="Enzimi">enzimi</a> (es. <a href="/wiki/Catalasi" title="Catalasi">catalasi</a>, <a href="/wiki/Fosfatasi" title="Fosfatasi">fosfatasi</a>), oppure di ridurre od ossidare determinati componenti.</li></ul> <p>I batteri si possono trovare, sotto forma di spore, in forma di vita latente, molto resistente a condizioni estreme. I batteri sporigeni sono specie che, trovandosi in scarsità di nutrimento o in un <a href="/wiki/Habitat" title="Habitat">habitat</a> a loro ostile, producono delle <a href="/wiki/Spore" class="mw-redirect" title="Spore">spore</a>, ossia delle cellule resistenti agli agenti esterni. I batteri sporigeni sono il più delle volte dei <a href="/wiki/Bacilli" title="Bacilli">bacilli</a> Gram-positivi e <a href="/wiki/Clostridi" class="mw-redirect" title="Clostridi">clostridi</a>. </p><p>Le più moderne tendenze sono inoltre volte all'osservazione di caratteristiche <a href="/wiki/Genetica" title="Genetica">genetiche</a> anziché morfologiche o biochimiche.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Tra le più diffuse tecniche DNA-based impiegate, vi sono: </p> <ul><li><a href="/wiki/VNTR" class="mw-redirect" title="VNTR">VNTR</a> (<i>Variable Number of Tandem Repeat</i>);</li> <li><a href="/w/index.php?title=PFGE&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="PFGE (la pagina non esiste)">PFGE</a> (<i>Pulsed-Field Gel Elettrophoresis</i>);</li> <li><a href="/wiki/MLST" title="MLST">MLST</a> (<i>Multi-Locus Sequence Typing</i>);</li> <li>sequenziamento dell'intero genoma batterico per individuare in modo inequivocabile la specie del batterio osservato.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Struttura_della_cellula_batterica">Struttura della cellula batterica</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifica la sezione Struttura della cellula batterica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=3" title="Edit section&#39;s source code: Struttura della cellula batterica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>I batteri posseggono una <a href="/wiki/Parete_batterica" title="Parete batterica">parete batterica</a>, composta da peptidoglicani, una parte proteine e una parte peptina, che è una struttura caratteristica della cellula procariotica, e al di sotto della parete è presente la <a href="/wiki/Membrana_cellulare" title="Membrana cellulare">membrana cellulare</a>: su di essa si trovano quasi tutti gli enzimi che svolgono le <a href="/wiki/Metabolismo" title="Metabolismo">reazioni metaboliche</a>. Il <a href="/wiki/DNA" title="DNA">DNA</a> non è sempre presente sotto forma di cromosoma singolo e circolare: esso può essere circolare o lineare e possono essere presenti fino a tre cromosomi in una stessa cellula batterica. Il DNA si trova in una zona chiamata <a href="/wiki/Nucleoide" title="Nucleoide">nucleoide</a> e non è separato dal <a href="/wiki/Citoplasma" title="Citoplasma">citoplasma</a> da alcuna <a href="/wiki/Membrana_nucleare" title="Membrana nucleare">membrana nucleare</a>, che invece è presente nelle cellule eucariotiche; nel citoplasma si trovano anche piccole molecole circolari di DNA chiamate <a href="/wiki/Plasmide" title="Plasmide">plasmidi</a>. Posseggono organi di locomozione: <a href="/wiki/Pilo_(biologia)" title="Pilo (biologia)">fimbrie</a> o uno o più <a href="/wiki/Flagello_(biologia)" title="Flagello (biologia)">flagelli</a>. La parete batterica può essere rivestita esternamente da una <a href="/wiki/Capsula_batterica" title="Capsula batterica">capsula</a>, formata di regola da <a href="/wiki/Polisaccaride" class="mw-redirect" title="Polisaccaride">polisaccaridi</a> secreti dai batteri stessi. Nel caso di <i><a href="/wiki/Bacillus_anthracis" title="Bacillus anthracis">Bacillus anthracis</a></i>, la capsula è composta da <a href="/wiki/Polipeptide" title="Polipeptide">polipeptidi</a> dell'<a href="/wiki/Acido_glutammico" title="Acido glutammico">acido D-glutammico</a>. La presenza di capsula conferisce alle colonie batteriche un aspetto "liscio" o "mucoide", mentre quelle prive di capsula manifestano un aspetto "rugoso". La funzione della capsula è quella di proteggere meccanicamente la cellula procariotica dall'ambiente esterno. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Membrana_cellulare_o_citoplasmatica">Membrana cellulare o citoplasmatica</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifica la sezione Membrana cellulare o citoplasmatica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=4" title="Edit section&#39;s source code: Membrana cellulare o citoplasmatica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Batteri.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Batteri.jpg/220px-Batteri.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Batteri.jpg/330px-Batteri.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Batteri.jpg/440px-Batteri.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Batteri visti al microscopio (1000X)</figcaption></figure> <p>La <a href="/wiki/Membrana_cellulare" title="Membrana cellulare">membrana cellulare</a> ha una <a href="/wiki/Modello_a_mosaico_fluido" title="Modello a mosaico fluido">struttura a mosaico fluido</a> come quella degli eucarioti, tuttavia non è dotata di <a href="/wiki/Sterolo" class="mw-redirect" title="Sterolo">steroli</a>. Fanno eccezione i <a href="/wiki/Micoplasmi" class="mw-redirect" title="Micoplasmi">micoplasmi</a>, che incorporano gli steroli nella membrana quando si sviluppano in terreni che li contengono. Nei Gram-negativi può essere anche chiamata <i>membrana interna</i>, in contrapposizione alla loro <i>membrana esterna</i>. </p><p>Le principali funzioni della membrana sono: <a href="/wiki/Barriera_semipermeabile" class="mw-redirect" title="Barriera semipermeabile">barriera semipermeabile</a>, piattaforma di supporto per enzimi della <a href="/wiki/Catena_respiratoria" class="mw-redirect" title="Catena respiratoria">catena respiratoria</a> e delle biosintesi di <a href="/wiki/Fosfolipide" title="Fosfolipide">fosfolipidi</a> di membrana, di <a href="/wiki/Polimeri" class="mw-redirect" title="Polimeri">polimeri</a> della parete e del <a href="/wiki/DNA" title="DNA">DNA</a>. </p><p>Le membrane cellulari batteriche formano centri di proteine fosforiche dette introflessioni o <a href="/wiki/Mesosoma" title="Mesosoma">mesosomi</a>, di cui si distinguono due tipi: mesosomi settali, che intervengono nella formazione del setto durante la <a href="/wiki/Divisione_cellulare" title="Divisione cellulare">divisione cellulare</a>, e mesosomi laterali, che costituiscono una piattaforma sulla quale si associano <a href="/wiki/Proteine" title="Proteine">proteine</a> cellulari, quali gli enzimi della catena respiratoria (svolgendo una funzione analoga all'energia liberata dall'idrolisi di <a href="/wiki/Adenosintrifosfato" class="mw-redirect" title="Adenosintrifosfato">adenosintrifosfato</a> (ATP) per trasportare <a href="/wiki/Glucidi" title="Glucidi">zuccheri</a>, <a href="/wiki/Amminoacido" title="Amminoacido">amminoacidi</a>, <a href="/wiki/Vitamine" title="Vitamine">vitamine</a> e piccoli peptidi. Le proteine di trasporto sono dette transporters o permeasi e sono responsabili della <a href="/wiki/Diffusione_facilitata" title="Diffusione facilitata">diffusione facilitata</a> [tipo canale o tipo <a href="/wiki/Carrier_(biologia)" title="Carrier (biologia)">carrier</a> (uniporto)], del <a href="/wiki/Trasporto_attivo" title="Trasporto attivo">trasporto attivo primario</a>, del <a href="/wiki/Trasporto_attivo" title="Trasporto attivo">trasporto attivo secondario</a> (tipo simporto o antiporto) e del trasporto con <a href="/wiki/Fosforilazione" title="Fosforilazione">fosforilazione</a> del substrato (fosfotransferasi). Circa la metà delle proteine di trasporto dei batteri appartengono al sistema di trasporto attivo primario ABC (ATPase Binding Cassette) e al sistema di diffusione facilitata/trasporto attivo secondario MFS (major facilitator superfamily). Le permeasi batteriche sono generalmente inducibili, per cui la densità delle proteine di trasporto nella membrana è regolata dalla concentrazione del soluto nel mezzo e dalle necessità metaboliche della cellula. </p><p>Il trasporto dal citoplasma allo spazio extracitoplasmatico comprende due sistemi di efflusso noti, entrambi presenti nella membrana citoplasmatica: sistema antiporto H+/farmaci e proteine della famiglia <a href="/wiki/ABC_(biochimica)" class="mw-redirect" title="ABC (biochimica)">ABC</a>. </p><p>Le ABC permeasi trasportano sia piccole molecole sia macromolecole in risposta alla <a href="/wiki/Idrolisi" title="Idrolisi">idrolisi</a> di <a href="/wiki/Adenosina_trifosfato" title="Adenosina trifosfato">ATP</a>. Questo sistema di trasporto è composto da due proteine integrali di membrana con sei segmenti transmembranosi, due proteine periferiche associate sul versante citoplasmatico, che legano idrolizzano l'ATP, e una proteina o <a href="/wiki/Lipoproteina" title="Lipoproteina">lipoproteina</a> <a href="/wiki/Recettore_(biochimica)" title="Recettore (biochimica)">recettoriale</a> periplasmica (vedi sotto) che lega il substrato. Le ABC permeasi più studiate comprendono il sistema di trasporto del <a href="/wiki/Maltosio" title="Maltosio">maltosio</a> di <i><a href="/wiki/Escherichia_coli" title="Escherichia coli">Escherichia coli</a></i> e quello dell'<a href="/wiki/Istidina" title="Istidina">istidina</a> di <i><a href="/wiki/Salmonella_typhimurium" class="mw-redirect" title="Salmonella typhimurium">Salmonella typhimurium</a></i>. </p><p>Dal momento che i batteri Gram-positivi sono privi della membrana esterna, il recettore, una volta secreto, si perderebbe nell'ambiente extracellulare. Di conseguenza, questi recettori risultano legati alla superficie esterna della membrana citoplasmatica mediante ancore lipidiche. Poiché di frequente i batteri vivono in mezzi dove la concentrazione di nutrienti è bassa, le proteine ABC permettono alla cellula di concentrare i nutrienti nel citoplasma contro il <a href="/wiki/Gradiente_di_concentrazione" title="Gradiente di concentrazione">gradiente di concentrazione</a>. </p><p>La superfamiglia MFS (detta anche famiglia uniporto-simporto-antiporto) comprende proteine di trasporto composte da una sola catena polipeptidica che possiede 12 o 14 potenziali segmenti transmembranosi ad <a href="/wiki/Alfa_elica" title="Alfa elica">alfa elica</a>. È interessata alla diffusione facilitata e al trasporto attivo secondario (simporto o antiporto) di piccoli soluti in risposta a gradienti ionici chemiostitici (principalmente gradienti di H+ o Na+): zuccheri semplici, oligosaccaridi, inositoli, amminoacidi, <a href="/wiki/Nucleosidi" class="mw-redirect" title="Nucleosidi">nucleosidi</a>, esteri organici del fosfato, metaboliti del ciclo di Krebs, farmaci e una gran varietà di <a href="/wiki/Anioni" class="mw-redirect" title="Anioni">anioni</a> e <a href="/wiki/Cationi" class="mw-redirect" title="Cationi">cationi</a> organici. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Parete_cellulare">Parete cellulare</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifica la sezione Parete cellulare" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=5" title="Edit section&#39;s source code: Parete cellulare"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Parete_cellulare" title="Parete cellulare">parete cellulare</a> presenta una struttura notevolmente diversa a seconda che si tratti di batteri Gram-positivi o Gram-negativi, anche se il <a href="/wiki/Peptidoglicano" title="Peptidoglicano">peptidoglicano</a> costituisce la sostanza universalmente presente nella parete cellulare dei batteri. Nei batteri Gram-negativi lo strato di peptidoglicano è piuttosto sottile, con uno spessore di circa 50-100 <a href="/wiki/%C3%85ngstr%C3%B6m" title="Ångström">Ångström</a>. La maggioranza dei batteri Gram-positivi ha invece una parete cellulare relativamente spessa (circa 200-800 Ångström), in cui al peptidoglicano sono covalentemente legati altri polimeri, quali <a href="/wiki/Acidi_teicoici" title="Acidi teicoici">acidi teicoici</a>, polisaccaridi e peptidoglicolipidi. Esternamente al peptidoglicano i batteri Gram-negativi hanno una membrana esterna di spessore di circa 75-100 Ångström. </p><p>Il <a href="/wiki/Peptidoglicano" title="Peptidoglicano">peptidoglicano</a>, detto anche <a href="/wiki/Mucopeptide_batterico" class="mw-redirect" title="Mucopeptide batterico">mucopeptide batterico</a> o <a href="/wiki/Mureina" class="mw-redirect" title="Mureina">mureina</a>, è composto da un peptide complesso formato da un <a href="/wiki/Polimero" title="Polimero">polimero</a> di <a href="/wiki/Aminoglucidi" class="mw-redirect" title="Aminoglucidi">aminoglucidi</a> e <a href="/wiki/Peptidi" class="mw-redirect" title="Peptidi">peptidi</a>. Nei <a href="/wiki/Batteri_Gram-positivi" title="Batteri Gram-positivi">batteri Gram-positivi</a> è disposto in molteplici strati, tanto da rappresentare dal 50% al 90% del materiale della parete cellulare, mentre nei <a href="/wiki/Batteri_Gram-negativi" title="Batteri Gram-negativi">batteri Gram-negativi</a> vi sono uno o al massimo due strati di peptidoglicano, che costituiscono il 5%-20% della parete. </p><p>Il peptidoglicano è un polimero composto da: una catena principale, identica in tutte le specie batteriche, formata da subunità disaccaridiche di <a href="/wiki/N-acetilglucosamina" class="mw-redirect" title="N-acetilglucosamina"><i>N</i>-acetilglucosamina</a> e da <a href="/wiki/Acido_N-acetilmuramico" title="Acido N-acetilmuramico">acido <i>N</i>-acetilmuramico</a>, unite da legame Beta, 1-4 glicosidico; catene laterali di un identico <a href="/wiki/Tetrapeptide" title="Tetrapeptide">tetrapeptide</a>, legato all'acido <i>N</i>-acetilmuramico; di solito, una serie di ponti peptidici trasversali, che uniscono i tetrapeptidi di polimeri adiacenti. I tetrapeptidi dei polimeri adiacenti possono essere legati, invece che da ponti peptidici, da legami diretti tra la D-alanina di un tetrapeptide e la L-lisina o l'acido diaminopimelico del tetrapeptide adiacente. Le catene tetrapeptidiche laterali e i ponti trasversali variano a seconda della specie batterica. </p><p>Il peptidoglicano dei batteri Gram-positivi è legato a molecole accessorie, come acidi teicoici, acidi teucuronici, polifosfati o carboidrati. La maggior parte dei batteri Gram-positivi contiene considerevoli quantità di <a href="/wiki/Acidi_teicoici" title="Acidi teicoici">acidi teicoici</a>, fino al 50% del peso umido della parete. Si tratta di polimeri idrosolubili, formati da <a href="/wiki/Ribitolo" title="Ribitolo">ribitolo</a> o <a href="/wiki/Glicerolo" title="Glicerolo">glicerolo</a>, uniti da <a href="/wiki/Legame_fosfodiesterico" title="Legame fosfodiesterico">legami fosfodiesterici</a>. Il ribitolo e il glicerolo possono legare residui glucidici, come <a href="/wiki/Glucosio" title="Glucosio">glucosio</a>, <a href="/wiki/Galattosio" title="Galattosio">galattosio</a> o <i>N</i>-acetilglucosamina, e di solito <a href="/wiki/Alanina" title="Alanina">D-alanina</a>, in genere legata in posizione 2 o 3 del glicerolo oppure 3 o 4 del ribitolo. Gli acidi teicoici rappresentano i principali <a href="/wiki/Antigene" title="Antigene">antigeni</a> di superficie dei batteri Gram-positivi che li contengono. </p><p>La parete dei batteri gram-negativi è notevolmente più complessa, in quanto esternamente allo strato di peptidoglicano è presente la membrana esterna; le due strutture sono legate dalla lipoproteina. </p><p>La componente proteica della <a href="/wiki/Lipoproteina" title="Lipoproteina">lipoproteina</a> è unita con <a href="/wiki/Legame_peptidico" title="Legame peptidico">legame peptidico</a> ai residui di DAPA (acido diaminopimelico) delle catene laterali tetrapeptidiche del peptidoglicano, mentre la componente lipidica è fissata con <a href="/wiki/Legame_covalente" title="Legame covalente">legame covalente</a> alla membrana esterna, del cui foglietto interno è una componente importante. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Membrana_esterna">Membrana esterna</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifica la sezione Membrana esterna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=6" title="Edit section&#39;s source code: Membrana esterna"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La membrana esterna ha la struttura tipica delle membrane biologiche ed è riscontrata solo nei batteri Gram-negativi, esternamente alla loro parete cellulare. Gran parte del foglietto fosfolipidico esterno è composto da molecole di <a href="/wiki/Lipopolisaccaride" title="Lipopolisaccaride">lipopolisaccaride</a> (LPS), o <a href="/wiki/Endotossina" title="Endotossina">endotossina</a> dei batteri gram-negativi, formato da un <a href="/wiki/Lipide" class="mw-redirect" title="Lipide">lipide</a> complesso, chiamato lipide A, a cui è unito un <a href="/wiki/Polisaccaride" class="mw-redirect" title="Polisaccaride">polisaccaride</a> composto da una parte centrale e da una serie terminale di unità ripetute. Il lipide A è formato da una catena di disaccaridi della <a href="/wiki/Glucosammina" title="Glucosammina">glucosammina</a>, uniti da ponti di <a href="/wiki/Pirofosfato" title="Pirofosfato">pirofosfato</a>, a cui sono legati numerosi <a href="/wiki/Acidi_grassi_a_catena_lunga" title="Acidi grassi a catena lunga">acidi grassi a catena lunga</a>, fra cui l'<a href="/w/index.php?title=Acido_beta-idrossimiristico&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Acido beta-idrossimiristico (la pagina non esiste)">acido beta-idrossimiristico</a> (C14), sempre presente è caratteristico di questo lipide. </p><p>La parte centrale del polisaccaride è costante in tutte le specie batteriche gram-negative, mentre le unità ripetute sono specie-specifiche e sono costituite di solito da trisaccaridi lineari oppure da tetrasaccaridi o pentasaccaridi ramificati. Il polisaccaride costituisce l'antigene O di superficie e la specificità antigenica è dovuta alle unità ripetute terminali. La <a href="/wiki/Tossicit%C3%A0" class="mw-redirect" title="Tossicità">tossicità</a> del LPS è invece dovuta al lipide A. </p><p>Fra le principali proteine della membrana esterna, le più abbondanti sono le <a href="/wiki/Porina" title="Porina">porine</a>. Le porine sono proteine transmembranose, organizzate in triplette, ciascuna subunità è formata da 16 domini in <a href="/wiki/Conformazione" title="Conformazione">conformazione beta</a> a <a href="/wiki/Antiparallelismo" title="Antiparallelismo">disposizione antiparallela</a> che danno origine a una struttura cilindrica cava. Il canale consente la <a href="/wiki/Diffusione_molecolare" class="mw-redirect" title="Diffusione molecolare">diffusione</a> di <a href="/wiki/Idrofilia" title="Idrofilia">molecole idrofile</a> di <a href="/wiki/Massa_molecolare" title="Massa molecolare">p.m.</a> &lt; 600-700 <a href="/wiki/Unit%C3%A0_di_massa_atomica" title="Unità di massa atomica">Da</a> (fosfati, disaccaridi, ecc.), mentre le <a href="/wiki/Idrofobia" title="Idrofobia">molecole idrofobe</a> (compresi alcuni antibiotici beta-lattamici, come <a href="/wiki/Ampicillina" title="Ampicillina">ampicillina</a> e cefalosporine) possono attraversare la componente lipidica della membrana esterna. </p><p>Altre proteine della membrana esterna permettono la diffusione facilitata di numerose sostanze, quali <a href="/wiki/Maltosio" title="Maltosio">maltosio</a>, <a href="/wiki/Vitamina_B12" class="mw-redirect" title="Vitamina B12">vitamina B12</a>, <a href="/wiki/Nucleosidi" class="mw-redirect" title="Nucleosidi">nucleosidi</a> e complessi ferro-carboniosi, mentre non sembra siano presenti sistemi di trasporto attivo. </p><p>Oltre alle proteine di trasporto, sono presenti recettori per la <a href="/wiki/Coniugazione_batterica" title="Coniugazione batterica">coniugazione batterica</a>, per i <a href="/wiki/Batteriofago" title="Batteriofago">fagi</a> e le colicine (il recettore per il fago T6 e la colicina k è anche implicato nel trasporto dei <a href="/wiki/Nucleosidi" class="mw-redirect" title="Nucleosidi">nucleosidi</a>). </p><p>Tra la membrana interna e quella esterna è compreso lo spazio periplasmico, parzialmente occupato dal peptidoglicano con la sua porosità. In questo spazio sono presenti le proteine periplasmiche: binding-proteins, che specificamente legano zuccheri, aminoacidi e ioni, coinvolte nell'attività recettoriale e di trasporto; enzimi, come le <a href="/wiki/Beta-lattamasi" title="Beta-lattamasi">betalattamasi</a>, codificate dai plasmidi. Lo spazio periplasmico è più spesso nei gram-negativi e più sottile nei Gram-positivi. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Metabolismo_batterico">Metabolismo batterico</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifica la sezione Metabolismo batterico" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=7" title="Edit section&#39;s source code: Metabolismo batterico"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nei batteri non fotosintetici, l'<a href="/wiki/Adenosina_trifosfato" title="Adenosina trifosfato">ATP</a> viene prodotto da reazioni di <a href="/wiki/Ossidoriduzione" title="Ossidoriduzione">ossidoriduzione</a>. </p><p>Vi sono due meccanismi generali per la formazione di ATP negli organismi non fotosintetici: la <a href="/wiki/Respirazione_cellulare" title="Respirazione cellulare">respirazione</a>, in cui il substrato organico o inorganico è ossidato completamente (nel caso di composti del carbonio, es. glucosio, l'ossidazione completa produce CO<sub>2</sub> e H<sub>2</sub>O) e gli elettroni sono trasportati attraverso una catena di trasporto di elettroni (<a href="/wiki/Catena_respiratoria" class="mw-redirect" title="Catena respiratoria">catena respiratoria</a>) fino all'accettore finale, che è <a href="/wiki/Ossigeno" title="Ossigeno">ossigeno</a>, nella <a href="/wiki/Metabolismo#Respirazione_cellulare_aerobica" title="Metabolismo">respirazione aerobia</a>, o un substrato diverso (NO<span style="display:inline-block;vertical-align:bottom;min-height:1em;font-size:80%;line-height:1;margin-bottom:-0.1em;text-align:left"><span style="display:block;min-height:1em;margin-top:-1.1em;line-height:1">-</span><span style="display:block;min-height:1em;line-height:1">3</span></span>, SO<span style="display:inline-block;vertical-align:bottom;min-height:1em;font-size:80%;line-height:1;margin-bottom:-0.1em;text-align:left"><span style="display:block;min-height:1em;margin-top:-1.1em;line-height:1">=</span><span style="display:block;min-height:1em;line-height:1">4</span></span>, CO<sub>2</sub>, fumarato), in caso di <a href="/wiki/Respirazione_anaerobica" title="Respirazione anaerobica">respirazione anaerobica</a>; la <a href="/wiki/Fermentazione" title="Fermentazione">fermentazione</a>, in cui il substrato organico è ossidato parzialmente e l'accettore finale di elettroni è un composto organico, senza che vi sia l'intervento di una catena di trasporto di elettroni. I processi di fermentazione prendono il nome dal prodotto finale (<a href="/wiki/Fermentazione_lattica" title="Fermentazione lattica">f. lattica</a>, <a href="/wiki/Fermentazione_alcolica" title="Fermentazione alcolica">alcolica</a>, <a href="/wiki/Acido_butirrico#Fermentazione_dei_butirrati" title="Acido butirrico">butirrica</a>, <a href="/wiki/Fermentazione_propionica" title="Fermentazione propionica">propionica</a>, ecc.). </p><p>Nella catena respiratoria, i portatori di elettroni sono ancorati nella membrana cellulare, in modo tale che il passaggio di elettroni sia seguito dal trasferimento di <a href="/wiki/Protone" title="Protone">protoni</a> (H<sup>+</sup>) dal citoplasma all'esterno. Poiché la membrana è impermeabile ai protoni, questo fenomeno determina un gradiente di protoni. L'energia del gradiente di protoni può essere utilizzata in diversi processi, quali la generazione di ATP (<a href="/wiki/Modello_chemiosmotico" class="mw-redirect" title="Modello chemiosmotico">modello chemiosmotico</a> di formazione dell'ATP) o il trasporto di soluti. L'ATP si forma quando gli H<sup>+</sup> diffondono nella cellula attraverso le <a href="/wiki/ATPasi_trasportante_H%2B_tra_due_settori" title="ATPasi trasportante H+ tra due settori">ATP sintasi</a>, il passaggio dei protoni attraverso queste proteine determina la conversione enzimatica di <a href="/wiki/Adenosina_difosfato" title="Adenosina difosfato">ADP</a> e <a href="/wiki/Fosfato" title="Fosfato">fosfato inorganico</a> in ATP. </p><p>L&#39;<i><a href="/wiki/Escherichia_coli" title="Escherichia coli">E. coli</a></i> è uno dei batteri più studiati. Gli studi hanno dimostrato che <i>E. coli</i> può utilizzare diversi enzimi nella catena respiratoria, a seconda delle condizioni ambientali, in particolare della presenza o meno di ossigeno, e del tipo di substrato presente in caso di condizioni anaerobie. </p><p>In <a href="/wiki/Aerobiosi" title="Aerobiosi">condizioni aerobie</a>, <i>E. coli</i> sintetizza due distinte <a href="/wiki/Citocromo-c_ossidasi" title="Citocromo-c ossidasi">citocromo-ossidasi</a> (citocromossidasi o e d), mentre in <a href="/wiki/Anaerobiosi" title="Anaerobiosi">condizioni anaerobie</a> può utilizzare nella catena respiratoria almeno cinque <a href="/wiki/Ossidoreduttasi" title="Ossidoreduttasi">ossidoriduttasi</a> terminali, che impiegano come accettori terminali di elettroni <a href="/wiki/Nitrato" title="Nitrato">nitrato</a>, <a href="/wiki/Dimetilsolfossido" title="Dimetilsolfossido">dimetilsolfossido</a> (DMSO), trimetilamina-<i>N</i>-ossido (TMAO), o <a href="/wiki/Fumarato" title="Fumarato">fumarato</a>. </p><p>Nella catena respiratoria, un pool di <a href="/wiki/Chinoni" title="Chinoni">chinoni</a> (<a href="/wiki/Coenzima_Q" title="Coenzima Q">ubichinone</a> o menachinone) accoppia l'<a href="/wiki/Ossidazione" title="Ossidazione">ossidazione</a> di <a href="/wiki/NADH" class="mw-redirect" title="NADH">NADH</a> per opera della <a href="/wiki/NADH_deidrogenasi_(ubichinone)" class="mw-redirect" title="NADH deidrogenasi (ubichinone)">NADH-deidrogenasi</a> alla <a href="/wiki/Riduzione_(chimica)" title="Riduzione (chimica)">riduzione</a> dell'accettore terminale di elettroni da parte delle <a href="/wiki/Ossidoreduttasi" title="Ossidoreduttasi">ossidoreduttasi</a> terminali. </p><p>La <a href="/wiki/Citocromo-c_ossidasi" title="Citocromo-c ossidasi">citocromossidasi</a> o è l'enzima prevalente in condizioni ricche di ossigeno, ma con il diminuire della concentrazione di O<sub>2</sub> i livelli della citocromossidasi o si riducono, mentre quelli della citocromossiadasi d aumentano. In condizioni povere di ossigeno, la sintesi degli enzimi della respirazione anaerobia permette di utilizzare accettori di elettroni diversi da O<sub>2</sub>, consentendo alla cellula procariota di mantenere il più efficiente <a href="/wiki/Respirazione_(metabolismo_energetico)" title="Respirazione (metabolismo energetico)">metabolismo respiratorio</a> in luogo del <a href="/wiki/Fermentazione" title="Fermentazione">metabolismo fermentativo</a>. </p><p>La sintesi delle ossidoreduttasi anaerobie è nitrato-dipendente, nel senso che il <a href="/wiki/Nitrato" title="Nitrato">nitrato</a> è l'<a href="/wiki/Accettore_di_elettroni" title="Accettore di elettroni">accettore di elettroni</a> preferenziale, per cui quando, in condizioni anaerobiotiche, la sua concentrazione è elevata, la sintesi della <a href="/wiki/Nitrato_reduttasi" title="Nitrato reduttasi">nitrato reduttasi</a> è elevata mentre quella degli altri enzimi (DMSO/TMAO-reduttasi e fumarato-reduttasi) rimane bassa. Soltanto quando il nitrato è deficitario, la sintesi delle altre ossidoreduttasi aumenta. Questo tipo di regolazione degli enzimi della catena respiratoria permette di utilizzare al meglio lo spazio disponibile sulla membrana cellulare. </p><p>In assenza dei substrati alternativi delle ossidoreduttasi, la cellula utilizza la fermentazione. </p><p>In presenza di nitrato e in condizioni di anaerobiosi, la nitrato-reduttasi respiratoria (Nar) costituisce circa il 50% delle proteine della membrana cellulare di <i>E. coli</i>, mentre la formato-deidrogenasi ne rappresenta il 10% circa. Quindi, sebbene diversi donatori possano fornire elettroni alla Nar (es., NADH-deidrogenasi, <a href="/wiki/Succinato_deidrogenasi_(ubichinone)" title="Succinato deidrogenasi (ubichinone)">succinato-deidrogenasi</a>, <a href="/wiki/Lattato_deidrogenasi" class="mw-disambig" title="Lattato deidrogenasi">lattato deidrogenasi</a>) il sistema <a href="/wiki/Acido_formico" title="Acido formico">formato</a>-nitrato reduttasi riveste una grande importanza fisiologica nelle suddette condizioni ambientali. Nar è composta da tre subunità proteiche: subunità catalitica NarG, che riduce il nitrato; subunità NarH, che contiene un centro [3Fe-4S] e tre centri [4Fe-4S] e trasferisce gli elettroni tra le altre due subunità; subunità NarI, che grazie ai suoi cinque domini transmembranosi ancora le altre due subunità alla membrana, inoltre contiene un citocromo b e ossida i chinoni (ubichinone o menachinone), liberando due protoni nello spazio periplasmico. Gli elettroni sono trasferiti dai chinoni a NarI, quindi attraverso i centri Fe-S di NarH a NarG. </p><p>In <i>E. coli</i> sono presenti due <a href="/wiki/Isoenzima" title="Isoenzima">isoenzimi</a> Nar: NarA e NarZ. Il primo isoenzima è inducibile ed è espresso in condizioni di anaerobiosi e in presenza di nitrato; si ritiene che sia responsabile del 90% dell'attività nitrato-reduttasica. Il secondo isoenzima è presente costitutivamente e mostra una modesta induzione da parte del nitrato. Il ruolo fisiologico della NarZ è quello di assicurare un rapido adattamento agli improvvisi passaggi dall'aerobiosi alla anaerobiosi, in attesa che la sintesi di NarA raggiunga livelli sufficienti. </p><p>La Nar dei batteri intestinali è responsabile della <a href="/wiki/Nitrosazione" title="Nitrosazione">nitrosazione</a> delle <a href="/wiki/Ammine" title="Ammine">ammine</a> alchiliche e aromatiche a causa della sua debole capacità di generare <a href="/wiki/Monossido_di_azoto" title="Monossido di azoto">NO</a>. La formazione dei nitroso-composti è una delle possibili cause del <a href="/wiki/Cancro_gastrico" class="mw-redirect" title="Cancro gastrico">cancro gastrico</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sintesi_del_peptidoglicano">Sintesi del peptidoglicano</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifica la sezione Sintesi del peptidoglicano" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=8" title="Edit section&#39;s source code: Sintesi del peptidoglicano"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La sintesi della <a href="/wiki/Parete_cellulare" title="Parete cellulare">parete cellulare</a> nei <a href="/wiki/Batteri_Gram-positivi" title="Batteri Gram-positivi">batteri Gram-positivi</a> si sviluppa in 3 stadi, che si svolgono in distinti compartimenti cellulari: <a href="/wiki/Citoplasma" title="Citoplasma">citoplasma</a>, <a href="/wiki/Membrana_cellulare" title="Membrana cellulare">membrana cellulare</a> e parete cellulare. </p><p>La sintesi dei <a href="/w/index.php?title=Precursore&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Precursore (la pagina non esiste)">precursori</a> della parete cellulare comincia nel citoplasma e porta alla formazione dell'UDP-NAM-pentapeptide nucleotide di Park (UDP-MurNAc-L-Ala-D-iGlu-L-Lys-D-Ala-D-Ala). Inizialmente si verifica l'attacco dell'<a href="/wiki/N-acetilglucosamina" class="mw-redirect" title="N-acetilglucosamina">acetil-glucosamina</a> all'<a href="/wiki/Uridina_difosfato" title="Uridina difosfato">UDP</a> e quindi la conversione ad acido UDP-muramico per <a href="/wiki/Reazione_di_condensazione" title="Reazione di condensazione">condensazione</a> con <a href="/wiki/Fosfoenolpiruvato" title="Fosfoenolpiruvato">fosfoenolpiruvato</a> e <a href="/wiki/Riduzione_(chimica)" title="Riduzione (chimica)">riduzione</a>. Gli <a href="/wiki/Aminoacidi" class="mw-redirect" title="Aminoacidi">aminoacidi</a> del pentapeptide vengono aggiunti singolarmente, con l'intervento di uno specifico <a href="/wiki/Enzima" title="Enzima">enzima</a> per ciascun amminoacido. </p><p>Il nucleotide di Parker è trasferito su un <a href="/wiki/Lipide" class="mw-redirect" title="Lipide">lipide</a> della membrana cellulare, in seguito al <a href="/wiki/Legame_fosfo-estereo" title="Legame fosfo-estereo">Legame fosfo-estereo</a> con un undecaprenil-pirofosfato a spese dell'UDP, così da formare il lipide I (C55-PP-MurNAc-L-Ala-D-isoGlu-L-Lys-D-Ala-D-Ala). Dopo un'ulteriore modificazione che comporta l'aggiunta di un <a href="/wiki/Disaccaride" class="mw-redirect" title="Disaccaride">disaccaride</a> per interazione con UDP-GlcNAc, così da generare il lipide II [C55-PP-MurNAc(-L-Ala-D-isoGlu-L-Lys(Gly5)-D-Ala-D-Ala)- 1-4-GlcNAc], il precursore del peptidoglicano, ancorato al lipide, è traslocato alla superficie extracitoplasmatica della membrana cellulare. </p><p>Quindi il precursore del peptidoglicano è incorporato nella parete cellulare, attraverso reazioni di transpeptidazione e transglicosilazione, con il contemporaneo distacco dal carrier lipidico. L'assemblaggio della parete cellulare è catalizzato dagli enzimi PBP (proteine che legano la <a href="/wiki/Penicillina" title="Penicillina">penicillina</a>), localizzati nella membrana citoplasmatica. Si distinguono due gruppi di PBP, a basso e ad alto <a href="/wiki/Peso_molecolare" class="mw-redirect" title="Peso molecolare">peso molecolare</a> (HMW), enzimi bifunzionali comprendenti la classe A e quella B, che differiscono per i domini <i>N</i>-terminali. </p><p>Le PBP HMW di classe A promuovono sia la <a href="/wiki/Polimerizzazione" title="Polimerizzazione">polimerizzazione</a> del <a href="/wiki/Glicano" class="mw-redirect" title="Glicano">glicano</a> dai precursori disaccaridici (successive addizioni delle unità glicopeptidiche MurNAc(-L-Ala-D-isoGlu-L-Lys-D-Ala-D-Ala)-GlcNAc a C55-PP-MurNAc(-L-Ala-D-isoGlu-L-Lys-D-Ala-D-Ala)-GlcNAc) sia la transpeptidazione (cross-linking) dei peptici della parete. Quest'ultima reazione consiste nella rimozione proteolitica della D-Ala all'estremità C-terminale del pentapeptide e nella formazione di un nuovo legame ammidico tra l'aminogruppo del peptide trasversale (crossbridge) e il gruppo carbonilico della D-Ala in posizione 4. Questa reazione è il bersaglio degli antibiotici beta-lattamici che mimano la struttura della D-alanil-D-alanina. Dopo la reazione proteolitica, gli antibiotici beta-lattamici continuano a occupare il residuo serinico del sito attivo delle PBP, inibendole. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Interazioni_tra_batteri">Interazioni tra batteri</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifica la sezione Interazioni tra batteri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=9" title="Edit section&#39;s source code: Interazioni tra batteri"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Già nel <a href="/wiki/1970" title="1970">1970</a> i ricercatori dell'<a href="/wiki/Universit%C3%A0_di_Harvard" class="mw-redirect" title="Università di Harvard">Università di Harvard</a>, Kenneth H. Nealson e John Woodland Hastings, confermarono l'intuizione che i batteri comunichino per mezzo di sostanze chimiche e, nel caso specifico dei batteri marini luminescenti, individuarono in un <a href="/wiki/Messaggero_chimico" class="mw-redirect" title="Messaggero chimico">messaggero molecolare</a> che si muove da una cellula batterica a un'altra, il controllore dell'emissione della luce; è proprio il messaggero a indurre l'attivazione dei <a href="/wiki/Geni" class="mw-redirect" title="Geni">geni</a> che codificano per un <a href="/wiki/Enzima" title="Enzima">enzima</a> (luciferasi) e per le <a href="/wiki/Proteine" title="Proteine">proteine</a> coinvolte in questo fenomeno.<sup id="cite_ref-Combatt_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Combatt-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Mentre in alcuni casi la comunicazione intercellulare non implica mutamenti nella forma o nel comportamento delle cellule, in altri, invece, la diffusione di segnali chimici induce a modificazioni sostanziali nella struttura e nella attività dei microrganismi. Ad esempio i <i>Myxococcus xanthus</i>, che vivono nel suolo, quando sono a corto di <a href="/wiki/Sostanze_nutritive" class="mw-redirect" title="Sostanze nutritive">sostanze nutritive</a> si riuniscono in <a href="/wiki/Pluricellulare" class="mw-redirect" title="Pluricellulare">strutture pluricellulari</a>, che consentono a migliaia di <a href="/wiki/Spore" class="mw-redirect" title="Spore">spore</a>, ossia a cellule con maggiore resistenza alle condizioni estreme, di venir trasportate in un sito più idoneo. Le operazioni di aggregazione e di formazione di spore sono guidate da messaggeri chimici, che vengono attivati solo se un numero di cellule alto, o comunque superiore a una soglia, segnala problemi di sopravvivenza.<br /> Le cellule batteriche elaborano interazioni anche con organismi complessi: ad esempio, i <i>Rhizobium</i> promuovono lo sviluppo di alcune <a href="/wiki/Piante" class="mw-redirect" title="Piante">piante</a>, instaurando un rapporto di <a href="/wiki/Simbiosi_(ecologia)" class="mw-redirect" title="Simbiosi (ecologia)">simbiosi</a> con esse, comunicando permanentemente<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> con esse allo scopo di regolare tutte le fasi di un percorso che governa l'interazione di entrambi gli organismi.<sup id="cite_ref-Combatt_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Combatt-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <table class="noprint wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"> <caption><a href="/wiki/Sistematica" title="Sistematica">Classificazione delle specie</a> </caption> <tbody><tr> <th style="vertical-align:bottom"><a href="/wiki/Ernst_Haeckel" title="Ernst Haeckel">Haeckel</a> (1894)<br />Tre regni </th> <th style="vertical-align:bottom"><a href="/w/index.php?title=Herbert_Copeland&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Herbert Copeland (la pagina non esiste)">Copeland</a> (1938)<br />Quattro regni </th> <th style="vertical-align:bottom"><a href="/wiki/Robert_Whittaker" title="Robert Whittaker">Whittaker</a> (1969)<br />Cinque regni </th> <th style="vertical-align:bottom">Woese (1990)<br />Tre domini </th> <th colspan="2" style="vertical-align:bottom"><a href="/wiki/Thomas_Cavalier-Smith" title="Thomas Cavalier-Smith">Cavalier-Smith</a> (2004)<br />Due domini e sette regni </th></tr> <tr> <td style="background-color:pink"><b><a href="/wiki/Animalia" title="Animalia">Animalia</a></b> </td> <td style="background-color:pink"><b><a href="/wiki/Animalia" title="Animalia">Animalia</a></b> </td> <td style="background-color:pink"><b><a href="/wiki/Animalia" title="Animalia">Animalia</a></b> </td> <td rowspan="5" style="background-color:plum"><b><a href="/wiki/Eukarya" class="mw-redirect" title="Eukarya">Eukarya</a></b> </td> <td rowspan="5" style="background-color:plum"><b><a href="/wiki/Eukaryota" title="Eukaryota">Eukaryota</a></b> </td> <td style="background-color:pink"><b><a href="/wiki/Animalia" title="Animalia">Animalia</a></b> </td></tr> <tr> <td rowspan="3" style="background-color:lightgreen"><b><a href="/wiki/Plantae" title="Plantae">Plantae</a></b> </td> <td style="background-color:lightgreen"><b><a href="/wiki/Plantae" title="Plantae">Plantae</a></b> </td> <td style="background-color:lightgreen"><b><a href="/wiki/Plantae" title="Plantae">Plantae</a></b> </td> <td style="background-color:lightgreen"><b><a href="/wiki/Plantae" title="Plantae">Plantae</a></b> </td></tr> <tr> <td rowspan="3" style="background-color:khaki"><b><a href="/wiki/Protista" title="Protista">Protista</a></b> </td> <td style="background-color:lightblue"><b><a href="/wiki/Fungi" title="Fungi">Fungi</a></b> </td> <td style="background-color:lightblue"><b><a href="/wiki/Fungi" title="Fungi">Fungi</a></b> </td></tr> <tr> <td rowspan="2" style="background-color:khaki"><b><a href="/wiki/Protista" title="Protista">Protista</a></b> </td> <td style="background-color:BurlyWood"><b><a href="/wiki/Chromista" title="Chromista">Chromista</a></b> </td></tr> <tr> <td rowspan="3" style="background-color:khaki"><b><a href="/wiki/Protista" title="Protista">Protista</a></b> </td> <td style="background-color:khaki"><b><a href="/wiki/Protozoa" title="Protozoa">Protozoa</a></b> </td></tr> <tr> <td rowspan="2" style="background-color:silver"><b><a href="/wiki/Prokaryota" title="Prokaryota">Monera</a></b> </td> <td rowspan="2" style="background-color:silver"><b><a href="/wiki/Prokaryota" title="Prokaryota">Monera</a></b> </td> <td style="background-color:lightgrey"><b><a class="mw-selflink selflink">Bacteria</a></b> </td> <td rowspan="2" style="background-color:silver"><b><a href="/wiki/Prokaryota" title="Prokaryota">Prokaryota</a></b> </td> <td style="background-color:lightgrey"><b><a class="mw-selflink selflink">Bacteria</a></b> </td></tr> <tr> <td style="background-color:darkgray"><b><a href="/wiki/Archaea" title="Archaea">Archaea</a></b> </td> <td style="background-color:darkgrey"><b><a href="/wiki/Archaea" title="Archaea">Archaea</a></b> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Note">Note</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifica la sezione Note" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=10" title="Edit section&#39;s source code: Note"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1"><b>^</b></a> <span class="reference-text"> Ellen Jo Baron, Medical Microbiology. 4th edition (1996). Chapter 3. </span> </li> <li id="cite_note-Combatt-2"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Combatt_2-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Combatt_2-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal"> Richard Losick e Dale Kaiser, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://download.kataweb.it/mediaweb/pdf/espresso/scienze/1997_345_5.pdf"><span style="font-style:italic;">La comunicazione nei batteri</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), in <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Le_Scienze" title="Le Scienze">Le Scienze</a></span>, n.&#160;345, maggio 1997, pp.&#160;70-75. <small>URL consultato il 16 novembre 2024</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Günther Witzany, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://oadoi.org/10.2174/1874404400802010044"><span style="font-style:italic;">Bio-Communication of Bacteria and their Evolutionary Roots in Natural Genome Editing Competences of Viruses</span></a>, in <span style="font-style:italic;">The Open Evolution Journal</span>, n.&#160;2, 2008, pp.&#160;44-54, <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2174%2F1874404400802010044">10.2174/1874404400802010044</a>.</cite></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifica la sezione Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=11" title="Edit section&#39;s source code: Bibliografia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Thomas D. Brock, <span style="font-style:italic;">Biologia dei microrganismi</span>, 14ª&#160;ed., Pearson Italia, 2016, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-88-919-0094-4" title="Speciale:RicercaISBN/978-88-919-0094-4">978-88-919-0094-4</a>.</cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voci_correlate">Voci correlate</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifica la sezione Voci correlate" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=12" title="Edit section&#39;s source code: Voci correlate"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Batteri_magnetotattici" title="Batteri magnetotattici">Batteri magnetotattici</a></li> <li><a href="/wiki/Batteriemia" title="Batteriemia">Batteriemia</a></li> <li><a href="/wiki/Controllo_del_metabolismo_batterico" title="Controllo del metabolismo batterico">Controllo del metabolismo batterico</a></li> <li><a href="/wiki/Microrganismo" title="Microrganismo">Microrganismo</a></li> <li><a href="/wiki/Concentrazione_minima_battericida" title="Concentrazione minima battericida">Concentrazione minima battericida</a></li> <li><a href="/wiki/Mreb" title="Mreb">Mreb</a></li> <li><a href="/wiki/Virus_(biologia)" title="Virus (biologia)">Virus (biologia)</a></li> <li><a href="/wiki/Bacillo" class="mw-redirect" title="Bacillo">Bacillo</a> (bacilli)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Altri_progetti">Altri progetti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifica la sezione Altri progetti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=13" title="Edit section&#39;s source code: Altri progetti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div id="interProject" class="toccolours" style="display: none; clear: both; margin-top: 2em"><p id="sisterProjects" style="background-color: #efefef; color: black; font-weight: bold; margin: 0"><span>Altri progetti</span></p><ul title="Collegamenti verso gli altri progetti Wikimedia"> <li class="" title=""><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Batterio" class="extiw" title="q:Batterio">Wikiquote</a></li> <li class="" title=""><span class="plainlinks" title="commons:Category:Bacteria"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bacteria?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span></li> <li class="" title=""><span class="plainlinks" title="wikispecies:Bacteria"><a class="external text" href="https://species.wikimedia.org/wiki/Bacteria?uselang=it">Wikispecies</a></span></li></ul></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" title="Collabora a Wikiquote"><img alt="Collabora a Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/18px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/27px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/36px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> <a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" class="extiw" title="q:">Wikiquote</a> contiene citazioni sui <b><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Batterio" class="extiw" title="q:Batterio">batteri</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it" title="Collabora a Wikimedia Commons"><img alt="Collabora a Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/27px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/36px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span> contiene immagini o altri file sui <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bacteria?uselang=it">batteri</a></span></b></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/?uselang=it" title="Collabora a Wikispecies"><img alt="Collabora a Wikispecies" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/WikiSpecies_notext.svg/18px-WikiSpecies_notext.svg.png" decoding="async" width="18" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/WikiSpecies_notext.svg/27px-WikiSpecies_notext.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/WikiSpecies_notext.svg/36px-WikiSpecies_notext.svg.png 2x" data-file-width="106" data-file-height="129" /></a></span> <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://species.wikimedia.org/wiki/?uselang=it">Wikispecies</a></span> contiene informazioni sui <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://species.wikimedia.org/wiki/Bacteria?uselang=it">batteri</a></span></b></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Collegamenti_esterni">Collegamenti esterni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifica la sezione Collegamenti esterni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bacteria&amp;action=edit&amp;section=14" title="Edit section&#39;s source code: Collegamenti esterni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><cite id="CITEREFSapere.it" class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sapere.it/enciclopedia/Bacterium.html"><span style="font-style:italic;">Bacterium</span></a>, su <span style="font-style:italic;">sapere.it</span>, <a href="/wiki/De_Agostini" title="De Agostini">De Agostini</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q10876#P6706" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFBritannica.com_topic/bakteria" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/bakteria"><span style="font-style:italic;">bakteria</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Britannica" title="Enciclopedia Britannica">Enciclopedia Britannica</a></span>, Encyclopædia Britannica, Inc.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q10876#P1417" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFBritannica.com_science/bacteria" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Robert J. Kadner e Kara Rogers, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/bacteria"><span style="font-style:italic;">bacteria</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Britannica" title="Enciclopedia Britannica">Enciclopedia Britannica</a></span>, Encyclopædia Britannica, Inc.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q10876#P1417" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFEnciclopedia_canadese" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="francese">FR</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/bacteria/"><span style="font-style:italic;">Bacteria</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Enciclopedia_canadese" title="Enciclopedia canadese">Enciclopedia canadese</a></span>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q10876#P5395" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFOpen_Library" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/subjects/bacteria"><span style="font-style:italic;">Opere riguardanti Bacteria</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Open_Library" class="mw-redirect" title="Open Library">Open Library</a></span>, <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q10876#P3847" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100429213953/http://salute.leiweb.it/dizionario/medico/batteri.shtml"><span style="font-style:italic;">Batteri</span></a>, su <span style="font-style:italic;">salute.leiweb.it</span>. <small>URL consultato il 9 marzo 2010</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//salute.leiweb.it/dizionario/medico/batteri.shtml">url originale</abbr> il 29 aprile 2010)</small>.</cite></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140554510">.mw-parser-output .CdA{border:1px solid #aaa;width:100%;margin:auto;font-size:90%;padding:2px}.mw-parser-output .CdA th{background-color:#f2f2f2;font-weight:bold;width:20%}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}</style><table class="CdA"><tbody><tr><th><a href="/wiki/Aiuto:Controllo_di_autorit%C3%A0" title="Aiuto:Controllo di autorità">Controllo di autorità</a></th><td><a href="/wiki/Nuovo_soggettario" title="Nuovo soggettario">Thesaurus BNCF</a> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=1792">1792</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85010813">sh85010813</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="tedesco">DE</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4004296-0">4004296-0</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Spagna" title="Biblioteca nazionale di Spagna">BNE</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="spagnolo">ES</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&amp;authority_id=XX525557">XX525557</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://datos.bne.es/resource/XX525557">(data)</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Israele" title="Biblioteca nazionale di Israele">J9U</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="ebraico">HE</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007284499305171">987007284499305171</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_della_Dieta_nazionale_del_Giappone" title="Biblioteca della Dieta nazionale del Giappone">NDL</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="giapponese">JA</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00570000">00570000</a></span></td></tr></tbody></table> <div class="noprint" style="width:100%; padding: 3px 0; display: flex; flex-wrap: wrap; row-gap: 4px; column-gap: 8px; box-sizing: border-box;"><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140555418">.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{width:100%;line-height:25px;border:1px solid #CCF;background-color:#F0EEFF;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#FAFAFA}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}</style><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:DNA.png" class="mw-file-description" title="Biologia"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/DNA.png/24px-DNA.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/DNA.png/36px-DNA.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/DNA.png/47px-DNA.png 2x" data-file-width="298" data-file-height="314" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Biologia" title="Portale:Biologia">Portale Biologia</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Asclepius_staff.svg" class="mw-file-description" title="Medicina"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Asclepius_staff.svg/13px-Asclepius_staff.svg.png" decoding="async" width="13" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Asclepius_staff.svg/19px-Asclepius_staff.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Asclepius_staff.svg/25px-Asclepius_staff.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="995" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Medicina" title="Portale:Medicina">Portale Medicina</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Crystal_Clear_app_virus_detected.svg" class="mw-file-description" title="Microbiologia"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Crystal_Clear_app_virus_detected.svg/23px-Crystal_Clear_app_virus_detected.svg.png" decoding="async" width="23" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Crystal_Clear_app_virus_detected.svg/34px-Crystal_Clear_app_virus_detected.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Crystal_Clear_app_virus_detected.svg/45px-Crystal_Clear_app_virus_detected.svg.png 2x" data-file-width="99" data-file-height="109" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Microbiologia" title="Portale:Microbiologia">Portale Microbiologia</a></b></div></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐7fd96bd568‐lw2hb Cached time: 20250316181758 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.435 seconds Real time usage: 0.584 seconds Preprocessor visited node count: 12390/1000000 Post‐expand include size: 58260/2097152 bytes Template argument size: 10766/2097152 bytes Highest expansion depth: 22/100 Expensive parser function count: 7/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 9299/5000000 bytes Lua time usage: 0.200/10.000 seconds Lua memory usage: 7519185/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 485.131 1 -total 33.92% 164.559 1 Template:Tassobox 32.53% 157.805 1 Template:Infobox 25.21% 122.288 1 Template:Collegamenti_esterni 14.19% 68.831 1 Template:Intervallo_geologico 12.84% 62.289 1 Template:Fanerozoico_220px 10.90% 52.862 11 Template:Intervallo_geologico/bar 8.63% 41.844 34 Template:Inizio_periodo 8.17% 39.620 1 Template:Interprogetto 7.29% 35.365 2 Template:M --> <!-- Saved in parser cache with key itwiki:pcache:19576:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250316181758 and revision id 142243290. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Estratto da "<a dir="ltr" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Bacteria&amp;oldid=142243290">https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Bacteria&amp;oldid=142243290</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categoria:Categorie" title="Categoria:Categorie">Categoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Batteri" title="Categoria:Batteri">Batteri</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorie nascoste: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Senza_fonti_-_batteri" title="Categoria:Senza fonti - batteri">Senza fonti - batteri</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Senza_fonti_-_novembre_2015" title="Categoria:Senza fonti - novembre 2015">Senza fonti - novembre 2015</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_Tassobox_-_Regno_Bacteria" title="Categoria:Voci con Tassobox - Regno Bacteria">Voci con Tassobox - Regno Bacteria</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P6706_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P6706 letta da Wikidata">P6706 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P1417_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P1417 letta da Wikidata">P1417 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P5395_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P5395 letta da Wikidata">P5395 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3847_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P3847 letta da Wikidata">P3847 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_Thesaurus_BNCF" title="Categoria:Voci con codice Thesaurus BNCF">Voci con codice Thesaurus BNCF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_LCCN" title="Categoria:Voci con codice LCCN">Voci con codice LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_GND" title="Categoria:Voci con codice GND">Voci con codice GND</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_BNE" title="Categoria:Voci con codice BNE">Voci con codice BNE</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_J9U" title="Categoria:Voci con codice J9U">Voci con codice J9U</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_NDL" title="Categoria:Voci con codice NDL">Voci con codice NDL</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_non_biografiche_con_codici_di_controllo_di_autorit%C3%A0" title="Categoria:Voci non biografiche con codici di controllo di autorità">Voci non biografiche con codici di controllo di autorità</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Questa pagina è stata modificata per l'ultima volta il&#160;19 nov 2024 alle 09:51.</li> <li id="footer-info-copyright">Il testo è disponibile secondo la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it">licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo</a>; possono applicarsi condizioni ulteriori. Vedi le <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/it">condizioni d'uso</a> per i dettagli.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/it">Informativa sulla privacy</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Sala_stampa/Wikipedia">Informazioni su Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Avvertenze_generali">Avvertenze</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Codice di condotta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Sviluppatori</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/it.wikipedia.org">Statistiche</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Dichiarazione sui cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//it.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Bacteria&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versione mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l&#039;indice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l&#039;indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Bacteria</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>172 lingue</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Aggiungi argomento</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-78bdfcd464-mfzpb","wgBackendResponseTime":148,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.435","walltime":"0.584","ppvisitednodes":{"value":12390,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":58260,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":10766,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":22,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":9299,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 485.131 1 -total"," 33.92% 164.559 1 Template:Tassobox"," 32.53% 157.805 1 Template:Infobox"," 25.21% 122.288 1 Template:Collegamenti_esterni"," 14.19% 68.831 1 Template:Intervallo_geologico"," 12.84% 62.289 1 Template:Fanerozoico_220px"," 10.90% 52.862 11 Template:Intervallo_geologico/bar"," 8.63% 41.844 34 Template:Inizio_periodo"," 8.17% 39.620 1 Template:Interprogetto"," 7.29% 35.365 2 Template:M"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.200","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7519185,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7fd96bd568-lw2hb","timestamp":"20250316181758","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Bacteria","url":"https:\/\/it.wikipedia.org\/wiki\/Bacteria","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q10876","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q10876","author":{"@type":"Organization","name":"Contributori ai progetti Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-05-04T17:05:00Z","dateModified":"2024-11-19T08:51:00Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/3a\/E._coli_Bacteria_%287316101966%29.jpg","headline":"microrganismi unicellulari, procarioti"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10