CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Նավթ - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"44dd8c82-c484-4949-ac13-db71ece34612","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Նավթ","wgTitle":"Նավթ","wgCurRevisionId":9488351,"wgRevisionId":9488351,"wgArticleId":14136,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Գրաֆիկներով էջեր","Pages with disabled graphs","Webarchive template wayback links","Վիքիպեդիա:Տեղեկաքարտի պատկերում վիքիկոդով հոդվածներ","Օրվա հոդված","Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից","Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից", "Վառելանյութեր","Նավթ"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Նավթ","wgRelevantArticleId":14136,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q22656", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js", "ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/56/Petroleum.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/56/Petroleum.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1067"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Petroleum.JPG/640px-Petroleum.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="853"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Նավթ - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Նավթ rootpage-Նավթ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Կառուցվածք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Կառուցվածք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Կառուցվածք</span> </div> </a> <ul id="toc-Կառուցվածք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Նավթի_պատմություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Նավթի_պատմություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Նավթի պատմություն</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Նավթի_պատմություն-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Նավթի պատմություն subsection</span> </button> <ul id="toc-Նավթի_պատմություն-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Առաջին_հիշատակություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Առաջին_հիշատակություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Առաջին հիշատակություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Առաջին_հիշատակություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Կիրառման_պատմություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Կիրառման_պատմություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Կիրառման պատմություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Կիրառման_պատմություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Արդյունահանման_պատմություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Արդյունահանման_պատմություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Արդյունահանման պատմություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Արդյունահանման_պատմություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Նավթի_արժեք_և_պատերազմներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Նավթի_արժեք_և_պատերազմներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Նավթի արժեք և պատերազմներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Նավթի_արժեք_և_պատերազմներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Աղբյուրներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Աղբյուրներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Աղբյուրներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Աղբյուրներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գրականություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Գրականություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Գրականություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Գրականություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Նավթ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 151 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-151" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">151 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Ruolie" title="Ruolie – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Ruolie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Erd%C3%B6l" title="Erdöl – շվեյցարական գերմաներեն" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Erdöl" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="շվեյցարական գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%94%E1%89%B5%E1%88%AE%E1%88%8A%E1%8B%A8%E1%88%9D" title="ፔትሮሊየም – ամհարերեն" lang="am" hreflang="am" data-title="ፔትሮሊየም" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="ամհարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Petrolio" title="Petrolio – արագոներեն" lang="an" hreflang="an" data-title="Petrolio" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="արագոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B7" title="نفط – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="نفط" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A2%DC%A6%DC%9B%DC%90" title="ܢܦܛܐ – արամեերեն" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܢܦܛܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="արամեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%8A%D8%B7%D8%B1%D9%88%D9%84" title="پيطرول – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="پيطرول" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84" title="بترول – եգիպտական արաբերեն" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بترول" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="եգիպտական արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Petroleu" title="Petroleu – աստուրերեն" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Petroleu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="աստուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Нарт – ավարերեն" lang="av" hreflang="av" data-title="Нарт" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="ավարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Neft" title="Neft – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Neft" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%81%D8%AA" title="نفت – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="نفت" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Нефть – բաշկիրերեն" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Нефть" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="բաշկիրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Napta" title="Napta – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Napta" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Petrolyo" title="Petrolyo – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Petrolyo" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B0" title="Нафта – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Нафта" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B0" title="Нафта – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Нафта" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82" title="Нефт – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Нефт" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%AE" title="पेट्रोलियम – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="पेट्रोलियम" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%96%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%9C_%E0%A6%A4%E0%A7%87%E0%A6%B2" title="খনিজ তেল – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="খনিজ তেল" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Eoul-maen" title="Eoul-maen – բրետոներեն" lang="br" hreflang="br" data-title="Eoul-maen" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="բրետոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta – բոսնիերեն" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Nafta" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="բոսնիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B9_%D1%82%D0%BE%D2%BB%D0%BE%D0%BD" title="Газарай тоһон – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Газарай тоһон" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Petroli" title="Petroli – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Petroli" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Petrolio" title="Petrolio – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Petrolio" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Petrolyo" title="Petrolyo – սեբուերեն" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Petrolyo" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="սեբուերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%95%D9%88%D8%AA" title="نەوت – սորանի քրդերեն" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="نەوت" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="սորանի քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ropa" title="Ropa – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Ropa" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%85%D1%82%C4%83" title="Нехтă – չուվաշերեն" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Нехтă" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="չուվաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Petroliwm" title="Petroliwm – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Petroliwm" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/R%C3%A5olie" title="Råolie – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Råolie" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Kpam_(Petroleum)" title="Kpam (Petroleum) – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Kpam (Petroleum)" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Erd%C3%B6l" title="Erdöl – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Erdöl" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Petrol" title="Petrol – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Petrol" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CE%BF" title="Πετρέλαιο – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Πετρέλαιο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B2li" title="Petròli – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Petròli" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Petroleum" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Nafto" title="Nafto – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Nafto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B3leo" title="Petróleo – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Petróleo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Nafta" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Petrolio" title="Petrolio – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Petrolio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Petroliu" title="Petroliu – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Petroliu" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%81%D8%AA_%D8%AE%D8%A7%D9%85" title="نفت خام – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="نفت خام" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Maa%C3%B6ljy" title="Maaöljy – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Maaöljy" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Olja" title="Olja – ֆարյորերեն" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Olja" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="ֆարյորերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9trole" title="Pétrole – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Pétrole" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Eerd%C3%B6%C3%B6le" title="Eerdööle – հյուսիսային ֆրիզերեն" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Eerdööle" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="հյուսիսային ֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Petroli" title="Petroli – ֆրիուլիերեն" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Petroli" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="ֆրիուլիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Ierdoalje" title="Ierdoalje – արևմտաֆրիզերեն" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Ierdoalje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="արևմտաֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Peitriliam" title="Peitriliam – իռլանդերեն" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Peitriliam" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="իռլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="石油" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B3leo" title="Petróleo – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Petróleo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Itakyra" title="Itakyra – գուարանի" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Itakyra" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="գուարանի" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Pet%C3%BCroolia" title="Petüroolia – վայուու" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Petüroolia" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="վայուու" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Danyen_mai" title="Danyen mai – հաուսա" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Danyen mai" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="հաուսա" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Sa%CC%8Dk-y%C3%B9" title="Sa̍k-yù – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Sa̍k-yù" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%A4%D7%98" title="נפט – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="נפט" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8" title="शिलारस – հինդի" lang="hi" hreflang="hi" data-title="शिलारस" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="հինդի" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Nafta" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Petw%C3%B2l" title="Petwòl – խառնակերտ հայիթերեն" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Petwòl" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="խառնակերտ հայիթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C5%91olaj" title="Kőolaj – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kőolaj" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D6%86%D5%A9" title="Նաֆթ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Նաֆթ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Petroleo" title="Petroleo – ինտերլինգուա" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Petroleo" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ինտերլինգուա" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Minyak_bumi" title="Minyak bumi – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Minyak bumi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Petrolo" title="Petrolo – իդո" lang="io" hreflang="io" data-title="Petrolo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="իդո" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Hr%C3%A1ol%C3%ADa" title="Hráolía – իսլանդերեն" lang="is" hreflang="is" data-title="Hráolía" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="իսլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Petrolio" title="Petrolio – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Petrolio" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="石油" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Pichruoliom" title="Pichruoliom – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Pichruoliom" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/ctile" title="ctile – լոժբան" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="ctile" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="լոժբան" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Lenga_patra" title="Lenga patra – ճավայերեն" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Lenga patra" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ճավայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98" title="ნავთობი – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ნავთობი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Neft" title="Neft – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Neft" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D0%B9" title="Мұнай – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Мұнай" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B3%86%E0%B2%9F%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B3%8B%E0%B2%B2%E0%B2%BF%E0%B2%AF%E0%B2%AE%E0%B3%8D" title="ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ – կաննադա" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="կաննադա" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%84%9D%EC%9C%A0" title="석유 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="석유" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Neft" title="Neft – քրդերեն" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Neft" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%83%D0%BD%D0%B0%D0%B9" title="Мунай – ղրղզերեն" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Мунай" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="ղրղզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/%C3%84erdueleg" title="Äerdueleg – լյուքսեմբուրգերեն" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Äerdueleg" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="լյուքսեմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Aerdaolje" title="Aerdaolje – լիմբուրգերեն" lang="li" hreflang="li" data-title="Aerdaolje" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="լիմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Pit%C9%94l%C9%94%CC%81" title="Pitɔlɔ́ – լինգալա" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Pitɔlɔ́" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="լինգալա" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta – լիտվերեն" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Nafta" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="լիտվերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Nafta" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Solitany" title="Solitany – մալգաշերեն" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Solitany" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="մալգաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Minyak_bumi" title="Minyak bumi – մինանգկաբաու" lang="min" hreflang="min" data-title="Minyak bumi" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="մինանգկաբաու" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B0" title="Нафта – մակեդոներեն" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Нафта" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="մակեդոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%B3%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="പെട്രോളിയം – մալայալամ" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പെട്രോളിയം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="մալայալամ" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D1%80%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D0%BE%D1%81" title="Газрын тос – մոնղոլերեն" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Газрын тос" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="մոնղոլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%9C_%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2" title="खनिज तेल – մարաթի" lang="mr" hreflang="mr" data-title="खनिज तेल" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="մարաթի" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B3lio" title="Petrólio – միրանդերեն" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Petrólio" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="միրանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%94%E1%80%B6" title="ရေနံ – բիրմայերեն" lang="my" hreflang="my" data-title="ရေနံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="բիրմայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%81%D8%AA" title="نفت – մազանդարաներեն" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="نفت" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="մազանդարաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Chapopohtli" title="Chapopohtli – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Chapopohtli" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Aerd%C3%B6%C3%A4ly" title="Aerdöäly – ստորին սաքսոներեն" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Aerdöäly" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="ստորին սաքսոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%9C_%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2" title="खनिज तेल – նեպալերեն" lang="ne" hreflang="ne" data-title="खनिज तेल" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="նեպալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Aardolie" title="Aardolie – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Aardolie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum – նոր նորվեգերեն" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="նոր նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Chid%C3%AD_bik%CA%BCah" title="Chidí bikʼah – նավախո" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Chidí bikʼah" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="նավախո" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B2li" title="Petròli – օքսիտաներեն" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Petròli" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="օքսիտաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Dhuubbaa_zayitii" title="Dhuubbaa zayitii – օրոմո" lang="om" hreflang="om" data-title="Dhuubbaa zayitii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="օրոմո" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A9%B1%E0%A8%9A%E0%A8%BE_%E0%A8%A4%E0%A9%87%E0%A8%B2" title="ਕੱਚਾ ਤੇਲ – փենջաբերեն" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕੱਚਾ ਤੇਲ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="փենջաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Erd%C3%B6l" title="Erdöl – պալատինյան գերմաներեն" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Erdöl" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="պալատինյան գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ropa_naftowa" title="Ropa naftowa – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ropa naftowa" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%B9%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A6%D9%85" title="پٹرولیئم – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="پٹرولیئم" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%BC%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%85/_%D8%AA%DB%90%D9%84" title="پټرولیم/ تېل – փուշթու" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پټرولیم/ تېل" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="փուշթու" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Petr%C3%B3leo" title="Petróleo – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Petróleo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Allpa_wira" title="Allpa wira – կեչուա" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Allpa wira" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="կեչուա" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Petrol" title="Petrol – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Petrol" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Нефть – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Нефть" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Ропа – ռուսիներեն" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Ропа" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ռուսիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D1%8D%D0%BF" title="Ниэп – յակուտերեն" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Ниэп" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="յակուտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Pitr%C3%B2liu" title="Pitròliu – սիցիլիերեն" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Pitròliu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="սիցիլիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum – շոտլանդերեն" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="շոտլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Nafta" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%9C%E0%B6%BB%E0%B6%AD%E0%B7%99%E0%B6%BD%E0%B7%8A" title="බොරතෙල් – սինհալերեն" lang="si" hreflang="si" data-title="බොරතෙල්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="սինհալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ropa" title="Ropa – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Ropa" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Nafta" title="Nafta – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Nafta" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Shidaal" title="Shidaal – սոմալիերեն" lang="so" hreflang="so" data-title="Shidaal" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="սոմալիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Nafta_e_pap%C3%ABrpunuar" title="Nafta e papërpunuar – ալբաներեն" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Nafta e papërpunuar" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ալբաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B0" title="Нафта – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Нафта" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/Oyili" title="Oyili – սվազերեն" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Oyili" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="սվազերեն" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Minyak_bumi" title="Minyak bumi – սունդաներեն" lang="su" hreflang="su" data-title="Minyak bumi" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="սունդաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Petroleum" title="Petroleum – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Petroleum" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mafuta_ya_petroli" title="Mafuta ya petroli – սուահիլի" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mafuta ya petroli" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="սուահիլի" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%B1%E0%AF%88_%E0%AE%8E%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%A3%E0%AF%86%E0%AE%AF%E0%AF%8D" title="பாறை எண்ணெய் – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பாறை எண்ணெய்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="పెట్రోలియం – թելուգու" lang="te" hreflang="te" data-title="పెట్రోలియం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="թելուգու" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82" title="Нафт – տաջիկերեն" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Нафт" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="տաջիկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%B4%E0%B9%82%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A1" title="ปิโตรเลียม – թայերեն" lang="th" hreflang="th" data-title="ปิโตรเลียม" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="թայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Petrol" title="Petrol – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Petrol" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84%D1%82%D1%8C" title="Нефть – թաթարերեն" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Нефть" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="թաթարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%90%D9%81%D9%89%D8%AA" title="نېفىت – ույղուրերեն" lang="ug" hreflang="ug" data-title="نېفىت" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ույղուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B0" title="Нафта – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Нафта" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%B9%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%85" title="پٹرولیم – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="پٹرولیم" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Neft" title="Neft – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Neft" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Petrolio" title="Petrolio – վենետերեն" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Petrolio" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="վենետերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kivivoi" title="Kivivoi – վեպսերեն" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kivivoi" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="վեպսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/D%E1%BA%A7u_m%E1%BB%8F" title="Dầu mỏ – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Dầu mỏ" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Petrole" title="Petrole – վալոներեն" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Petrole" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="վալոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Petrolyo_(krudo)" title="Petrolyo (krudo) – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Petrolyo (krudo)" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 – վու չինարեն" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="石油" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="վու չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98" title="ნაფთობი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ნაფთობი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%90%D7%A4%D7%98" title="נאפט – իդիշ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="נאפט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="իդիշ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="石油" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="石油" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chio%CC%8Dh-i%C3%BB" title="Chio̍h-iû – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chio̍h-iû" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%9F%B3%E6%B2%B9" title="石油 – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="石油" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Amafuthetshe" title="Amafuthetshe – զուլուերեն" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Amafuthetshe" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="զուլուերեն" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q22656#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" rel="discussion" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&oldid=9488351" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&id=9488351&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%2586%25D5%25A1%25D5%25BE%25D5%25A9"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%2586%25D5%25A1%25D5%25BE%25D5%25A9"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Petroleum" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q22656" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><dl><dd><dl><dd><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:HS_Disambig.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/HS_Disambig.svg/25px-HS_Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/HS_Disambig.svg/38px-HS_Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/HS_Disambig.svg/50px-HS_Disambig.svg.png 2x" data-file-width="156" data-file-height="156" /></a></span> Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/Նավթ_(այլ_կիրառումներ)">Նավթ (այլ կիրառումներ)</a></span></dd></dl></dd></dl> <table class="infobox" style="width:22em"><tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background:#5599ff;">Նավթ</th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><span data-wikidata-property-id="P117" class="no-wikidata"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Petroleum.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Petroleum.JPG/200px-Petroleum.JPG" decoding="async" width="200" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Petroleum.JPG/300px-Petroleum.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Petroleum.JPG/400px-Petroleum.JPG 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="background:#ddf;">Խտություն</th><td><span data-wikidata-claim-id="Q22656$6a1c35e2-4c0b-57f1-c60d-b5654755067b" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P2054"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak">1000 ± 300 կգ/մ³</span></span> գ/սմ³</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;background:#aaccff">Քիմիական հատկություններ</th></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;background:#aaccff">Դասակարգում</th></tr><tr><th scope="row" style="background:#ddf;">CAS համար</th><td>8002-05-9</td></tr><tr><th scope="row" style="background:#ddf;">EINECS համար</th><td>232-298-5</td></tr><tr><th scope="row" style="background:#ddf;">ЕС</th><td>232-298-5</td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;background:#89a9fe;">Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են <b>ստանդարտ պայմանների</b> համար (25 °C, 100 կՊա)</td></tr></tbody></table> <p><b>Նավթ</b> (հայերեն դասական ուղղագրութեամբ՝ <b>նաւթ</b>), բնական եղանակով հայտնվող, երկրի նստվածքային թաղանթում տարածված, յուղանման, յուրահատուկ հոտով, դյուրավառ հեղուկ։ Այն հայտնվում է երկրագնդի ժայռերի կազմավորումների մեջ և բաղկացած է բազմազան մոլեկուլային կշիռներով բարդ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AE%D5%AD%D5%A1%D5%BB%D6%80%D5%A1%D5%AE%D5%AB%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ածխաջրածին (դեռ գրված չէ)">ածխաջրածիններից</a>, ինչպես նաև այլ օրգանական բաղադրյալներից։ Առաջանում է գազանման ածխաջրածինների հետ միասին, 1,2-2 կմ-ից ավելի խորություն ունեցող հորիզոնականներում։ Երկրի մակերևույթի մոտ այն փոխարկվում է բարձր մալթայի (մածուցիկ նավթ), կիսակարծր <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D6%86%D5%A1%D5%AC%D5%BF" title="Ասֆալտ">ասֆալտի</a>։ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Կառուցվածք"><span id=".D4.BF.D5.A1.D5.BC.D5.B8.D6.82.D6.81.D5.BE.D5.A1.D5.AE.D6.84"></span>Կառուցվածք</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Կառուցվածք" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Կառուցվածք"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Total_World_Oil_Reserves_hy.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Total_World_Oil_Reserves_hy.PNG/220px-Total_World_Oil_Reserves_hy.PNG" decoding="async" width="220" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Total_World_Oil_Reserves_hy.PNG/330px-Total_World_Oil_Reserves_hy.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Total_World_Oil_Reserves_hy.PNG/440px-Total_World_Oil_Reserves_hy.PNG 2x" data-file-width="738" data-file-height="587" /></a><figcaption>Աշխարհի նավթի մեծ ավելին ոչ-սովորական է</figcaption></figure> <p><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AE%D5%AD%D5%A1%D5%BB%D6%80%D5%A1%D5%AE%D5%AB%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ածխաջրածին (դեռ գրված չէ)">Ածխաջրածինների</a> համաչափությունը խառնուրդի մեջ հույժ փոփոխական է, և սկսվում է կշռով 97 % թեթև նավթերից մինչև նույնիսկ 50 % ավելի ծանր նավթերում և <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բիտումեն (դեռ գրված չէ)">բիտումեններում</a>։ </p><p>Նավթահումքի ածխաջրածինները առավելապես <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ալկաններ">ալկաններ</a> են, <a href="/w/index.php?title=%D5%91%D5%AB%D5%AF%D5%AC%D5%B8%D5%A1%D5%AC%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ցիկլոալկաններ (դեռ գրված չէ)">ցիկլոալկաններ</a> և զանազան հոտավետ հիդրոկարբոններ, քանի որ նրա մյուս օրգանական խառնուրդներն բաղադրված են <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D5%B8%D5%BF" title="Ազոտ">ազոտից</a>, <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A9%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%AB%D5%B6" title="Թթվածին">թթվածնից</a>, և <a href="/wiki/%D4%BE%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A2" title="Ծծումբ">ծծումբից</a>, և մետաղների փոքր հետքերից որոնցից են <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%A1%D5%A9" title="Երկաթ">երկաթը</a>, <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%A5%D5%AC" title="Նիկել">նիկելը</a>, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B2%D5%AB%D5%B6%D5%B1" title="Պղինձ">պղինձը</a> և <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Վանադիում">վանադիումը</a>։ Ճշգրիտ մոլեկուլային բաղադրությունը տարբերվում է կազմավորումից կազմավորում, բայց քիմիական տարրերի համաչափությունը բավականին նեղ սահմաններում է տարբերվում՝ ըստ հետևյալը.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Oil_producing_countries_map.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Oil_producing_countries_map.png/220px-Oil_producing_countries_map.png" decoding="async" width="220" height="97" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Oil_producing_countries_map.png/330px-Oil_producing_countries_map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Oil_producing_countries_map.png/440px-Oil_producing_countries_map.png 2x" data-file-width="1427" data-file-height="628" /></a><figcaption>Նավթ արտադրող երկրների քարտեզ</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:OilConsumptionpercapita.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/OilConsumptionpercapita.png/220px-OilConsumptionpercapita.png" decoding="async" width="220" height="102" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/OilConsumptionpercapita.png/330px-OilConsumptionpercapita.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/OilConsumptionpercapita.png/440px-OilConsumptionpercapita.png 2x" data-file-width="1357" data-file-height="628" /></a><figcaption>Նավթ սպառող երկրների քարտեզ։ Մուգ գույնով ներկված են այն երկները, որոնք ամենից շատն են նավթ սպառում<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </figcaption></figure> <table class="wikitable"> <caption>Կազմ կշռով </caption> <tbody><tr> <th>Տարր</th> <th>Տոկոսի շարք </th></tr> <tr> <td>Ածխածին</td> <td>83-ից մինչև 87 % </td></tr> <tr> <td>Ջրածին</td> <td>10-ից մինչև 14 % </td></tr> <tr> <td>Ազոտ</td> <td>0.1-ից մինչև 2 % </td></tr> <tr> <td>Թթվածին</td> <td>0.1-ից մինչև 1.5 % </td></tr> <tr> <td>Ծծումբ</td> <td>0.5-ից մինչև 6 % </td></tr> <tr> <td>Մետաղներ</td> <td>Պակաս, քան 1000 ppm (մասեր միլիոնում) </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Նավթի_պատմություն"><span id=".D5.86.D5.A1.D5.BE.D5.A9.D5.AB_.D5.BA.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Նավթի պատմություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Նավթի պատմություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Նավթի պատմություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:World_energy_consumption,_1970-2025,_EIA.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/World_energy_consumption%2C_1970-2025%2C_EIA.png/220px-World_energy_consumption%2C_1970-2025%2C_EIA.png" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/World_energy_consumption%2C_1970-2025%2C_EIA.png/330px-World_energy_consumption%2C_1970-2025%2C_EIA.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2e/World_energy_consumption%2C_1970-2025%2C_EIA.png 2x" data-file-width="389" data-file-height="283" /></a><figcaption>Աշխարհի <a href="/wiki/%D4%B7%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%A1" title="Էներգիա">էներգիայի</a> օգտագործման դիագրամը՝ 1970 թվականի քանակներից մինչ 2025-ի կանխագուշակումը</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Առաջին_հիշատակություններ"><span id=".D4.B1.D5.BC.D5.A1.D5.BB.D5.AB.D5.B6_.D5.B0.D5.AB.D5.B7.D5.A1.D5.BF.D5.A1.D5.AF.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Առաջին հիշատակություններ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Առաջին հիշատակություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Առաջին հիշատակություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Նավթի մասին առաջին հիշատակությունը հանդիպում է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1_%D5%87%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%81%D5%AB" title="Անանիա Շիրակացի">Անանիա Շիրակացու</a> (7–րդ դար) «Աշխարհացույցում», որտեղ գրված է, որ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D6%84" title="Մեծ Հայք">Մեծ Հայքի</a> օգտակար հանածոները և բնական հարստություններն էին <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%A1%D5%A9" title="Երկաթ">երկաթը</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%AD" title="Ածուխ">ածուխը</a>, նավթը, սալակը, ձիղկը, զառիկը, <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քարախունկ (դեռ գրված չէ)">քարախունկը</a>, «ակն բյուրեղը», աղերը, «ջերմուկքը» և այլն<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Նավթի մասին հիշատակել են <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84" title="Մերձավոր Արևելք">Մերձավոր</a> և <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84" title="Միջին Արևելք">Միջին Արևելքում</a> 15-րդ և 17-րդ դարերի ձեռագրերում, որպես բուժիչ միջոց մաշկային և բորբոքային հիվանդությունների դեպքում։ <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայում</a> ապրող <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%B6" class="mw-redirect" title="Հույն">հույն</a> գիտնական Էյրինի դե Էյրինսի աշխատությունը <a href="/wiki/1721" title="1721">1721</a> թվականին նավթի և ասֆալտի մասին առաջին գիտական հետազոտությունն է։ <a href="/wiki/1763" title="1763">1763</a> թվականին <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%AD%D5%A1%D5%AB%D5%AC_%D4%BC%D5%B8%D5%B4%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միխաիլ Լոմոնոսով (դեռ գրված չէ)">Մ. Լոմոնոսովը</a> առաջինն է ենթադրել, որ նավթը առաջացել է բուսական նյութերից։ <a href="/wiki/%D4%B4%D5%B4%D5%AB%D5%BF%D6%80%D5%AB_%D5%84%D5%A5%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D5%AC%D5%A5%D6%87" title="Դմիտրի Մենդելեև">Դ. Մենդելեևը</a> առաջ է քաշել անօրգանական ծագման վարկածը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Կիրառման_պատմություն"><span id=".D4.BF.D5.AB.D6.80.D5.A1.D5.BC.D5.B4.D5.A1.D5.B6_.D5.BA.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Կիրառման պատմություն</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Կիրառման պատմություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Կիրառման պատմություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Նավթը մարդուն հայտնի է վաղ ժամանակներից, նրա կիրառության սկիզբը վերագրվում է մ.թ.ա VI հազարամյակին։ Այն տարբեր նպատակներով (լուսավորություն, դեղանյութեր, ներկանյութեր, շինարարական <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շաղախ (դեռ գրված չէ)">շաղախ</a>, դիազմոսյան նյութ պատրաստելու համար և այլն) օգտագործել են <a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Չինաստան">Չինաստանում</a> (մ.թ.ա. 220 թվականից), <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D5%B6" title="Բաբելոն">Բաբելոնում</a>, <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոսում</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Հյուսիսային Ամերիկա">Հյուսիսային Ամերիկայում</a> և այլն։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D6%84" title="Միջագետք">Միջագետքում</a> և <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոսում</a> մ.թ.ա III հազարամյակում շենքերի, ջրապատնեշների, նավամատույցների և ճանապարհային շինարարության համար որպես ջրանթափանց և կապակցող նյութ օգտագործում էին ասֆալտից, ավազից և կրից շաղախ։ Նավթը այրում էին կանթեղներում, օգտագործում որպես դեղ, ռազմական գործում՝ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%80_(%D6%84%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D6%80)" title="Բոր (քիմիական տարր)">բորի</a>, <a href="/wiki/%D4%BE%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A2" title="Ծծումբ">ծծմբի</a> և <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B2%D5%AB%D5%B6%D5%B1" title="Պղինձ">պղնձի</a> հետ՝ «հրե նետեր» և «հրե կճուճներ» պատրաստելու համար։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Արդյունահանման_պատմություն"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.A4.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A1.D5.B0.D5.A1.D5.B6.D5.B4.D5.A1.D5.B6_.D5.BA.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Արդյունահանման պատմություն</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Արդյունահանման պատմություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Արդյունահանման պատմություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Gusher_Okemah_OK_1922.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Gusher_Okemah_OK_1922.jpg/220px-Gusher_Okemah_OK_1922.jpg" decoding="async" width="220" height="322" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Gusher_Okemah_OK_1922.jpg/330px-Gusher_Okemah_OK_1922.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Gusher_Okemah_OK_1922.jpg/440px-Gusher_Okemah_OK_1922.jpg 2x" data-file-width="654" data-file-height="956" /></a><figcaption>Նավթաշտարակ Օքեմա, <a href="/wiki/%D5%95%D5%AF%D5%AC%D5%A1%D5%B0%D5%B8%D5%B4%D5%A1" title="Օկլահոմա">Օկլահոմայում</a>՝ 1922-ին</figcaption></figure> <p>Սկզբնական շրջանում նավթը հայթայթել են բաց եղանակով։ Հետախուզական մեխանիկական հորատմամբ նավթի արդյունահանման գաղափարը պատկանում է ամերիկացի <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%B8%D6%80%D5%BB_%D4%B2%D5%AB%D5%BD%D5%BD%D5%A5%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջորջ Բիսսել (դեռ գրված չէ)">Ջ. Բիսսելին</a> (George Bissell ), իսկ գործնականում այն իրականացրել է <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%AB%D5%B6_%D4%B4%D6%80%D5%A5%D5%B5%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էդուին Դրեյք (դեռ գրված չէ)">Է. Դրեյքը</a> (Edwin Drake) 1859 թվականի օգոստոսին՝ Թիթուսվիլում, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Պենսիլվանիա">Պենսիլվանիա</a> նահանգում (<a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%86%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Միացյալ Նահանգներ">ԱՄՆ</a>)։ Նրա սկզբնական շուկան լուսավորության համար էր, իբրև <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D5%B6" title="Կերոսին">կերոսին</a>։ </p><p>Համենայն դեպս, մինչև 1861 թվական տևեց մինչ դա սկսեց արտահանվել <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եվրոպա">Եվրոպա</a>, նավաստիների վախից՝ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D5%B6" title="Կերոսին">կերոսինից</a> առաջացած կրակների և պայթյունների շնորհիվ։ Առաջին անգամ մի Ֆիլադելֆիացի բեռնառաքիչ էր, որ մի խումբ աշխատողների համոզեց մի նավթի նավ նստեն դեպի Եվրոպա՝ նրանց խմացնելով և խաբելով մի նավ նստեցնելով որ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոն</a> հասավ։ Ամերիկական նավթը առաջին անգամ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստան</a> հասավ 1862 թվականին և այնտեղ մեծ ընդունելություն գտավ՝ հատկապես <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Սանկտ Պետերբուրգ">Սանկտ Պետերբուրգում</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Ռուսաստանում առաջին հանքահորերը բացվել են <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a> թվականին <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect mw-disambig" title="Կուբան">Կուբանում</a>, <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> թվականին շահագործվել են <a href="/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%B8%D5%A6%D5%B6%D5%AB" title="Գրոզնի">Գրոզնիում</a>, <a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a> թվականին <a href="/wiki/%D5%96%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%A1" title="Ֆերգանա">Ֆերգանայում</a>։ <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a> թվականների սկզբից շահագործվել <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82" title="Բաքու">Բաքվի</a> նավթը։ Մ.թ.ա. I դարում նավթը հոտազրկելու և մաքրելու համար թորում էին։ Նավթի առաջին թորման գործարանը կառուցվել է <a href="/wiki/1823" title="1823">1823</a> Մոզդոկի մոտ (<a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստան</a>), <a href="/wiki/1848" title="1848">1848</a> թվականին գործարկվել է <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Միացյալ թագավորություն">Անգլիայում</a>, <a href="/wiki/1849" title="1849">1849</a>- ին <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայում</a>։ Ս. Կիրի գործարանում (<a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>) <a href="/wiki/1854" title="1854">1854</a> թվականին կիրառվեց նավթանյութերի <a href="/w/index.php?title=%D4%B9%D5%A9%D5%BE%D5%A1%D5%B0%D5%AB%D5%B4%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D6%84%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Թթվահիմնային մաքրում (դեռ գրված չէ)">թթվահիմնային մաքրումը</a>։ <a href="/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A6%D5%A1%D5%BD" title="Էլզաս">Էլզասում</a> (<a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիա</a>) <a href="/wiki/1854" title="1854">1854</a> թվականին նավթից և ասֆալտից ստացան քսայուղեր։ Առաջարկվեց ծանր նավթի ճնշման տակ թորման եղանակը (<a href="/wiki/%D4%BF%D6%80%D5%A5%D5%AF%D5%AB%D5%B6%D5%A3" title="Կրեկինգ">կրեկինգ</a>), որի շնորհիվ կերոսինի ելքը 2,5-20 %-ից հասավ 28-60 %-ի (<a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> թ. Ջ. Յունգ)։ <a href="/wiki/1875" title="1875">1875</a> թվականին ռուս Ա. Լետնինը մշակեց ներկանյութերի համար անհրաժեշտ արոմատիկ ածխաջրածինների ստացման արոմատիկ պիրոլիզային եղանակը։ Վ. Շուխովը և Մ. Գավրիլովը <a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a> թվականին ստեղծեցին կրեկինգի ապարատ, որի սկզբունքները օգտագործվեցին <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>- ում արդյունաբերական կրեկինգի սարքի կառուման ժամանակ (<a href="/wiki/1915" title="1915">1915</a>-<a href="/wiki/1918" title="1918">1918</a> թ.թ.)։ Աշխարհում առաջին նավթամուղը կառուցվել է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>-ում <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a> թվականին և ուներ 6 կմ երկարություն։ Առաջինը Ռուսաստանում կառուցվել է <a href="/wiki/1978" title="1978">1978</a> թվականին։ Իսկ <a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>-<a href="/wiki/1907" title="1907">1907</a> թվականներին կառուցված <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82" title="Բաքու">Բաքու</a>-<a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Բաթում">Բաթում</a> նավթամուղը 835 կմ երկարություն ուներ (16 հղման կայաններով) և ամենաերկարն էր այդ ժամանակ։ </p> <dl><dt>Նավթի և այլ հեղուկ վառելիքի արտադրությունը ԱՄՆ-ում, Ռուսաստանում և Սաուդյան Արաբիայում<sup id="cite_ref-:14_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-:14-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></dt></dl> <dl><dt>Սաուդյան Արաբիայի նավթի արտադրության և սպառման ցուցանիշները<sup id="cite_ref-:14_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-:14-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></dt></dl> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Նավթի_արժեք_և_պատերազմներ"><span id=".D5.86.D5.A1.D5.BE.D5.A9.D5.AB_.D5.A1.D6.80.D5.AA.D5.A5.D6.84_.D6.87_.D5.BA.D5.A1.D5.BF.D5.A5.D6.80.D5.A1.D5.A6.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Նավթի արժեք և պատերազմներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Նավթի արժեք և պատերազմներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Նավթի արժեք և պատերազմներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ստորև ներկայացված է նավթի մեկական տակառի արժեքը ամեն տարվա սկզբում, որը համեմատելի դառնալու համար վերացված է 2008 թվականի արժույթով <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86_%D5%A4%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D6%80" title="ԱՄՆ դոլար">ԱՄՆ դոլարի</a>՝ հաշվի առնելով <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B6%D5%A1%D5%B3" title="Գնաճ">գնաճը</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <table class="wikitable"> <caption>Նավթի արժեքը տարիների ընթացքում (<a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86_%D5%A4%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D6%80" title="ԱՄՆ դոլար">ԱՄՆ դոլար</a> 2008-ի արժույթով/տակառ) </caption> <tbody><tr> <th>Տարի</th> <th>Միջազգային արժեք</th> <th>ԱՄՆ արժեք</th> <th>Պատերազմ </th></tr> <tr> <td>1972</td> <td>10</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1973</td> <td>10</td> <td></td> <td><a href="/w/index.php?title=%D5%85%D5%B8%D5%B4_%D5%94%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Յոմ Քիփուրի պատերազմ (դեռ գրված չէ)">Յոմ Քիփուր</a> </td></tr> <tr> <td>1974</td> <td>43</td> <td>25</td> <td> </td></tr> <tr> <td>1975</td> <td>42</td> <td>25</td> <td> </td></tr> <tr> <td>1976</td> <td>43</td> <td>25</td> <td> </td></tr> <tr> <td>1977</td> <td>43</td> <td>25</td> <td> </td></tr> <tr> <td>1978</td> <td>42</td> <td>25</td> <td> </td></tr> <tr> <td>1979</td> <td>40</td> <td>32</td> <td> </td></tr> <tr> <td>1980</td> <td>69</td> <td></td> <td><a href="/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D5%B6-%D4%BB%D6%80%D5%A1%D6%84_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" class="mw-redirect" title="Իրան-Իրաք պատերազմ">Իրան-Իրաք</a> </td></tr> <tr> <td>1981</td> <td>76</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1982</td> <td>75</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1983</td> <td>72</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1984</td> <td>59</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1985</td> <td>57</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1986</td> <td>53</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1987</td> <td>30</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1988</td> <td>31</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1989</td> <td>22</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1990</td> <td>30</td> <td></td> <td><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B8%D6%82%D5%BE%D5%A5%D5%B5%D5%A9%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քուվեյթի պատերազմ (դեռ գրված չէ)">Քուվեյթ</a> </td></tr> <tr> <td>1991</td> <td>37</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1992</td> <td>24</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1993</td> <td>24</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1994</td> <td>18</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1995</td> <td>23</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1996</td> <td>24</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1997</td> <td>30</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1998</td> <td>20</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1999</td> <td>13</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>2000</td> <td>30</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>2001</td> <td>24</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>2002</td> <td>21</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>2003</td> <td>31</td> <td></td> <td><a href="/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D6%84%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Իրաքի պատերազմ">Իրաք</a> </td></tr> <tr> <td>2004</td> <td>29</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>2005</td> <td>36</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>2006</td> <td>58</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>2007</td> <td>57</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>2008</td> <td>91</td> <td></td> <td> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Աղբյուրներ"><span id=".D4.B1.D5.B2.D5.A2.D5.B5.D5.B8.D6.82.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Աղբյուրներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&veaction=edit&section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Աղբյուրներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Աղբյուրներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFSpeight1999" class="citation book cs1">Speight, James G. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/chemistrytechnol00spei"><i>The Chemistry and Technology of Petroleum (անգլերեն)</i></a>. Marcel Dekker. էջեր <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/chemistrytechnol00spei/page/215">215</a>–216. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0824702174" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/0824702174"><bdi>0824702174</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Chemistry+and+Technology+of+Petroleum+%28%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6%29&rft.pages=215-216&rft.pub=Marcel+Dekker&rft.date=1999&rft.isbn=0824702174&rft.aulast=Speight&rft.aufirst=James+G.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fchemistrytechnol00spei&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">U.S. Energy Information Administration. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eia.doe.gov/emeu/international/RecentPetroleumConsumptionBarrelsperDay.xls">Excel file</a> from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://tonto.eia.doe.gov/dnav/pet/pet_pri_wco_k_w.htm">this</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081110134954/http://tonto.eia.doe.gov/dnav/pet/pet_pri_wco_k_w.htm">Արխիվացված</a> 2008-11-10 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> web page. Table Posted: March 1, 2010</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">From DSW-Datareport 2008 ("Deutsche Stiftung Weltbevölkerung")</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">One cubic metre of oil is equivalent to 6.28981077 barrels of oil</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">«Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամ, «Հայերը և Բաքուն (1850-ական թվականներ - 1920 թվական)», Երևան 2006 թվական։</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFYergin1991" class="citation book cs1">Yergin, Daniel (1991). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/prizeepicquestfo0000yerg_b7q5"><i>The Prize(անգլերեն)</i></a>. Simon & Schuster. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0671502484" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/0671502484"><bdi>0671502484</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Prize%28%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6%29&rft.pub=Simon+%26+Schuster&rft.date=1991&rft.isbn=0671502484&rft.aulast=Yergin&rft.aufirst=Daniel&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fprizeepicquestfo0000yerg_b7q5&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:14-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:14_7-0">7,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:14_7-1">7,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eia.gov/international/analysis/country/SAU">«International - U.S. Energy Information Administration (EIA)»</a>. <i>www.eia.gov</i><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 16-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.eia.gov&rft.atitle=International+-+U.S.+Energy+Information+Administration+%28EIA%29&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.eia.gov%2Finternational%2Fanalysis%2Fcountry%2FSAU&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFՔլիֆորդ_Սինգեր2008" class="citation book cs1">Քլիֆորդ Սինգեր (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100117031713/http://worldscibooks.com/etextbook/6736/6736_chap01.pdf"><i>Էներգիա և միջազգային պատերազմ՝ Բաբելոինց Բաղդադ և անդր (</i>անգլերեն՝ Energy and International War: From Babylon to Baghdad and Beyond<i>)</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Սինգապուր: World Scientific Publishing Company. էջ 6. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9789812791580" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9789812791580"><bdi>9789812791580</bdi></a>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldscibooks.com/etextbook/6736/6736_chap01.pdf">օրիգինալից</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> 2010 թ․ հունվարի 17-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 4-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D4%B7%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%A1+%D6%87+%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6+%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%9D+%D4%B2%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D5%AB%D5%B6%D6%81+%D4%B2%D5%A1%D5%B2%D5%A4%D5%A1%D5%A4+%D6%87+%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80+%28%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%9D+Energy+and+International+War%3A+From+Babylon+to+Baghdad+and+Beyond%29&rft.place=%D5%8D%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80&rft.pages=6&rft.pub=World+Scientific+Publishing+Company&rft.date=2008&rft.isbn=9789812791580&rft.au=%D5%94%D5%AC%D5%AB%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%A4+%D5%8D%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%A5%D6%80&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.worldscibooks.com%2Fetextbook%2F6736%2F6736_chap01.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գրականություն"><span id=".D4.B3.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Գրականություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&veaction=edit&section=8" title="Խմբագրել բաժինը. Գրականություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Գրականություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://arxiv.org/abs/physics/0505003">The Evolution of Multicomponent Systems at High Pressures: VI. The Thermodynamic Stability of the Hydrogen-Carbon System: The Genesis of Hydrocarbons and the Origin of Petroleum</a></li> <li>Леворсен А. <i>Геология нефти и газа</i> 1970 г. (ռուս. թարգմ. անգլերենից)</li></ul> <table class="metadata plainlinks ambox ambox-style" style="margin: 0;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><div style="width: 52px;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%BE%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Վիքիպեդիա:Օրվա հոդված"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/HSutvald2.svg/50px-HSutvald2.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/HSutvald2.svg/75px-HSutvald2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/HSutvald2.svg/100px-HSutvald2.svg.png 2x" data-file-width="156" data-file-height="156" /></a></span></div></td> <td class="mbox-text" style="font-weight: italic;"> Այս հոդվածն ընտրվել է <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1" title="Հայերեն Վիքիպեդիա">Հայերեն Վիքիպեդիայի</a> <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%BE%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Վիքիպեդիա:Օրվա հոդված">օրվա հոդված</a>: </td> </tr> </tbody></table> <table class="toccolours" style="font-size:85%; margin-top:0.1em; margin-bottom:0.1em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;" width="100%"> <tbody><tr> <td><i>Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Հայկական սովետական հանրագիտարան">Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a>  (<a href="https://hy.wikisource.org/wiki/%D4%B7%D5%BB:%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_8.djvu/191" class="extiw" title="s:Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 8.djvu/191">հ․ 8, էջ 191</a>)։</i> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CC_BY-SA_icon_80x15.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/CC_BY-SA_icon_80x15.png" decoding="async" width="80" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="80" data-file-height="15" /></a></span> </td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նավթ&oldid=9488351">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նավթ&oldid=9488351</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%A1%D5%BC%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վառելանյութեր">Վառելանյութեր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9" title="Կատեգորիա:Նավթ">Նավթ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիաներ: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B3%D6%80%D5%A1%D6%86%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Գրաֆիկներով էջեր">Գրաֆիկներով էջեր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Pages_with_disabled_graphs" title="Կատեգորիա:Pages with disabled graphs">Pages with disabled graphs</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Webarchive_template_wayback_links" title="Կատեգորիա:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%8F%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%AF%D5%A1%D6%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BE%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%A4%D5%B8%D5%BE_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Տեղեկաքարտի պատկերում վիքիկոդով հոդվածներ">Վիքիպեդիա:Տեղեկաքարտի պատկերում վիքիկոդով հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%BE%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Կատեգորիա:Օրվա հոդված">Օրվա հոդված</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D6%80_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից">Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%89%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%BF_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից">Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 7 Մարտի 2024-ի ժամը 11:14-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.canary-84779d6bf6-nb2j4","wgBackendResponseTime":153,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.479","walltime":"0.909","ppvisitednodes":{"value":2706,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":26208,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1552,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":25,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":34,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":16370,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":34,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 602.494 1 -total"," 74.43% 448.443 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ_Նյութ"," 73.70% 444.041 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ"," 65.91% 397.124 40 Կաղապար:Wikidata"," 18.50% 111.491 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 12.57% 75.720 3 Կաղապար:Cite_book"," 3.83% 23.092 1 Կաղապար:Wikidata/p117"," 2.96% 17.845 1 Կաղապար:Պատկերի_ֆորմատավորում2"," 2.92% 17.595 1 Կաղապար:Այլ_կիրառումներ"," 2.30% 13.830 1 Կաղապար:Replace"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.330","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6136063,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype string of P274 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P515 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2067 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2054 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2054 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P3013 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P3070 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2118 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2260 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2055 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2101 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2107 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2113 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2102 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2128 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2199 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2068 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P3078 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2066 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2116 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2119 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P1117 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P1109 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P556 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2201 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P231 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P662 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P232 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype string of P233 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P628 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P657 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P231 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P662 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P232 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype string of P233 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P232 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P657 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P661 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2129 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-ns6w2","timestamp":"20241123134750","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0546\u0561\u057e\u0569","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D5%86%D5%A1%D5%BE%D5%A9","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q22656","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q22656","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-01-17T19:50:36Z","dateModified":"2024-03-07T11:14:44Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/56\/Petroleum.JPG"}</script> </body> </html>