CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Legenda – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"eb176f26-a255-4e7f-92ed-e405bd2c2fe9","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Legenda","wgTitle":"Legenda","wgCurRevisionId":70851384,"wgRevisionId":70851384,"wgArticleId":24147,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Legendy","Teoria literatury","Gatunki literackie"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Legenda","wgRelevantArticleId":24147,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId": 70851384,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q44342","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready", "ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader", "ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c6/Wanda.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1733"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c6/Wanda.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1155"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="924"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Legenda – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Legenda"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Legenda"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Legenda rootpage-Legenda skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Legenda" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Legenda" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Legenda" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Legenda" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Geneza_legendy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geneza_legendy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geneza legendy</span> </div> </a> <ul id="toc-Geneza_legendy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Typy_legend" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Typy_legend"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Typy legend</span> </div> </a> <ul id="toc-Typy_legend-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Legenda_hagiograficzna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Legenda_hagiograficzna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Legenda hagiograficzna</span> </div> </a> <ul id="toc-Legenda_hagiograficzna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Legendy_w_literaturze_i_filmie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Legendy_w_literaturze_i_filmie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Legendy w literaturze i filmie</span> </div> </a> <ul id="toc-Legendy_w_literaturze_i_filmie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Legendy_polskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Legendy_polskie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Legendy polskie</span> </div> </a> <ul id="toc-Legendy_polskie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Legendy_biblijne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Legendy_biblijne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Legendy biblijne</span> </div> </a> <ul id="toc-Legendy_biblijne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Spory_wokół_legend" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Spory_wokół_legend"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Spory wokół legend</span> </div> </a> <ul id="toc-Spory_wokół_legend-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Legenda</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 106 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-106" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">106 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Legende" title="Legende – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Legende" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Legende" title="Legende – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Legende" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%A9_%D8%A8%D8%B7%D9%88%D9%84%D9%8A%D8%A9" title="سيرة بطولية – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="سيرة بطولية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Leyenda" title="Leyenda – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Leyenda" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%82%E0%A6%AC%E0%A6%A6%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF" title="কিংবদন্তি – asamski" lang="as" hreflang="as" data-title="কিংবদন্তি" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamski" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Lleenda" title="Lleenda – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Lleenda" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Jawari" title="Jawari – ajmara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Jawari" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="ajmara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C6%8Ffsan%C9%99" title="Əfsanə – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Əfsanə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87" title="افسانه – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="افسانه" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%82%E0%A6%AC%E0%A6%A6%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF" title="কিংবদন্তি – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="কিংবদন্তি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Tho%C3%A2n-soat" title="Thoân-soat – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Thoân-soat" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Легенда" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Легенда" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Легенда" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Richenn" title="Richenn – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Richenn" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Llegenda" title="Llegenda – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Llegenda" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Легенда" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Leyenda" title="Leyenda – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Leyenda" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Pov%C4%9Bst" title="Pověst – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Pověst" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Legende" title="Legende – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Legende" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Legende" title="Legende – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Legende" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Pow%C4%9Bs%C4%87" title="Powěsć – dolnołużycki" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Powěsć" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="dolnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Legend" title="Legend – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Legend" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CF%81%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%82" title="Θρύλος – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Θρύλος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Legend" title="Legend – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Legend" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Leyenda" title="Leyenda – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Leyenda" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Legendo" title="Legendo – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Legendo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Elezahar" title="Elezahar – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Elezahar" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87" title="افسانه – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="افسانه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9gende" title="Légende – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Légende" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Leginde" title="Leginde – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Leginde" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/%C3%99irsgeul" title="Ùirsgeul – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Ùirsgeul" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Lenda" title="Lenda – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Lenda" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A0%84%EC%84%A4" title="전설 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="전설" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%A3%D5%A5%D5%B6%D5%A4" title="Լեգենդ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Լեգենդ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="आख्यान – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="आख्यान" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Legenda" title="Legenda – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Legenda" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Legendo" title="Legendo – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Legendo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Legenda" title="Legenda – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Legenda" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/S%C3%B6gn" title="Sögn – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Sögn" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Leggenda" title="Leggenda – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Leggenda" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%99%D7%A4%D7%95%D7%A8_%D7%A2%D7%9D" title="סיפור עם – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="סיפור עם" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Legenda" title="Legenda – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Legenda" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A6%E0%B2%82%E0%B2%A4%E0%B2%95%E0%B2%A5%E0%B3%86" title="ದಂತಕಥೆ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ದಂತಕಥೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%A5%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90" title="თქმულება – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="თქმულება" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%A3%D1%8B%D0%B7" title="Аңыз – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Аңыз" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Henhwedhlow" title="Henhwedhlow – kornijski" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Henhwedhlow" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornijski" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Легенда" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Легенда" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Lij%C3%ABnda" title="Lijënda – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Lijënda" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%95%E0%BA%B3%E0%BA%99%E0%BA%B2%E0%BA%99" title="ຕຳນານ – laotański" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຕຳນານ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laotański" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Legenda" title="Legenda – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Legenda" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Le%C4%A3enda" title="Leģenda – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Leģenda" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Legenda" title="Legenda – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Legenda" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Legende" title="Legende – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Legende" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Lejendas" title="Lejendas – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Lejendas" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/ranmi" title="ranmi – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="ranmi" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Monda" title="Monda – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Monda" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Легенда" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%90%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B9%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഐതിഹ്യം – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഐതിഹ്യം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D9%88%D9%86%D9%87" title="ئونه – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ئونه" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%8C" title="Легендась – moksza" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Легендась" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="moksza" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcm mw-list-item"><a href="https://pcm.wikipedia.org/wiki/Legend" title="Legend – pidżyn nigeryjski" lang="pcm" hreflang="pcm" data-title="Legend" data-language-autonym="Naijá" data-language-local-name="pidżyn nigeryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Naijá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Legende_(volksverhaal)" title="Legende (volksverhaal) – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Legende (volksverhaal)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E4%BC%9D%E8%AA%AC" title="伝説 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="伝説" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Legende" title="Legende – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Legende" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Legende" title="Legende – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Legende" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Legenda" title="Legenda – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Legenda" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5" title="Легенде – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Легенде" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A6%E0%A9%B0%E0%A8%A4_%E0%A8%95%E0%A8%A5%E0%A8%BE" title="ਦੰਤ ਕਥਾ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਦੰਤ ਕਥਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AC%D9%86%DA%88" title="لیجنڈ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="لیجنڈ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87" title="افسانه – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="افسانه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Lejen" title="Lejen – jamajski" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Lejen" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="jamajski" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Lenda" title="Lenda – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Lenda" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/A%C5%84%C4%B1zlar" title="Ańızlar – karakałpacki" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Ańızlar" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakałpacki" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Legend%C4%83" title="Legendă – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Legendă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Legenda" title="Legenda – retoromański" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Legenda" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="retoromański" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Легенда" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="आख्यानम् – sanskryt" lang="sa" hreflang="sa" data-title="आख्यानम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskryt" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Legjenda" title="Legjenda – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Legjenda" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Legend" title="Legend – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Legend" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%88" title="افسانو – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="افسانو" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Poves%C5%A5_(literat%C3%BAra)" title="Povesť (literatúra) – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Povesť (literatúra)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Pripovedka" title="Pripovedka – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Pripovedka" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%95" title="ئەفسانە – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەفسانە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Легенда" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Legenda" title="Legenda – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Legenda" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Legenda" title="Legenda – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Legenda" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Legend" title="Legend – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Legend" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Alamat" title="Alamat – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Alamat" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Uccn_d_tfullust" title="Uccn d tfullust – tashelhiyt" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Uccn d tfullust" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="tashelhiyt" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D1%82%D1%8C" title="Риваять – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Риваять" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B2%E0%B1%86%E0%B0%9C%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="లెజెండు – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="లెజెండు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="ตำนาน – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ตำนาน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Efsane" title="Efsane – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Efsane" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Легенда – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Легенда" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%81" title="افسانہ – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="افسانہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Truy%E1%BB%81n_thuy%E1%BA%BFt" title="Truyền thuyết – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Truyền thuyết" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/F%C3%A5ve_do_v%C3%AE_v%C3%AE_tins" title="Fåve do vî vî tins – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Fåve do vî vî tins" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Legende_(vertellienge)" title="Legende (vertellienge) – zachodnioflamandzki" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Legende (vertellienge)" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="zachodnioflamandzki" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Leyenda" title="Leyenda – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Leyenda" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%BC%A0%E8%AF%B4" title="传说 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="传说" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%A2%D7%92%D7%A2%D7%A0%D7%93%D7%A2" title="לעגענדע – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="לעגענדע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%82%B3%E8%AA%AA" title="傳說 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="傳說" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Legenda" title="Legenda – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Legenda" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BC%A0%E8%AF%B4" title="传说 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="传说" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q44342#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Legenda" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Legenda" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Legenda"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Legenda"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Legenda" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Legenda" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legenda&oldid=70851384" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Legenda&id=70851384&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FLegenda"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FLegenda"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Legenda"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Legenda&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legenda&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Legends" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Legenda" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q44342" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Zobacz też: <a href="/wiki/Legenda_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Legenda (ujednoznacznienie)">inne znaczenia</a>.</span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wanda.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Wanda.jpg/220px-Wanda.jpg" decoding="async" width="220" height="318" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Wanda.jpg/330px-Wanda.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Wanda.jpg/440px-Wanda.jpg 2x" data-file-width="554" data-file-height="800" /></a><figcaption><i><a href="/wiki/Wanda_(legendarna_ksi%C4%99%C5%BCniczka)" title="Wanda (legendarna księżniczka)">Wanda</a>, córka <a href="/wiki/Krak" title="Krak">Krakusa</a>, rzuca się w nurty Wisły</i> – ilustracja <a href="/wiki/Maksymilian_Piotrowski" title="Maksymilian Piotrowski">Maksymiliana Piotrowskiego</a>. „Dzieje Polski”, wydanie z 1909 roku.</figcaption></figure> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Legenda" class="extiw" title="q:Legenda"><strong>Zobacz kolekcję cytatów</strong> <em>Legenda</em> w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/legenda" class="extiw" title="wikt:legenda"><strong>Zobacz hasło</strong> <em>legenda</em> w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/27px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="27" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/53px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w <a href="/wiki/Wiki%C5%BAr%C3%B3d%C5%82a" title="Wikiźródła">Wikiźródłach</a> kategorię<br /><a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Kategoria:Legendy" class="extiw" title="s:Kategoria:Legendy"><b> Legendy</b></a> </td></tr></tbody></table> <p><b>Legenda</b> (<i>coś, co należy przeczytać</i>; <i>coś do czytania</i>; od <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łac.</a> <em lang="la">legere</em> – czytać) – opowieść albo zbiór opowieści o postaci czy postaciach historycznych lub uważanych za historyczne. Zazwyczaj przekazywana w formie ustnej na długo przed utrwaleniem na piśmie. Legendy opowiadają o mędrcach, świętych, władcach, politykach, wojownikach lub innych popularnych bohaterach. Składają się często z nieprawdopodobnych albo nierealnych <a href="/wiki/Motyw_(literatura)" title="Motyw (literatura)">motywów</a>. Różnią się od <a href="/wiki/Mit" title="Mit">mitów</a> tym, że mają podstawy historyczne i opowiadają o ludziach, a nie bogach – chociaż niekiedy różnica trudna jest do wytyczenia<sup id="cite_ref-CITEREFBaldick2001148_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBaldick2001148-1">[1]</a></sup>. </p><p>Nazwa wywodzi się z terminologii średniowiecznej i przyjęła się w językach zachodnich. W uroczystości świętych należało podczas liturgii czytać (<a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łac.</a> <em lang="la">legendae erant</em>) opowieści o ich życiu i cudach<sup id="cite_ref-CITEREFKudasiewicz1986396_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKudasiewicz1986396-2">[2]</a></sup>. W XII wieku, w źródłach francuskich, słowo <i>legenda</i> oznaczało dzieła <a href="/wiki/Hagiografia" title="Hagiografia">hagiograficzne</a>; już w późnym średniowieczu zaczęto je stosować także do opowieści o bohaterach historycznych. W XIX wieku badacze zaczęli terminem <i>legenda</i> określać gatunek literacki<sup id="cite_ref-CITEREFKroeger1986101_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKroeger1986101-3">[3]</a></sup>. We współczesnym piśmiennictwie legenda bywa mylona z mitem, <a href="/wiki/Ba%C5%9B%C5%84" title="Baśń">baśnią</a> i <a href="/wiki/Bajka" title="Bajka">bajką</a>, ponieważ niektórzy autorzy błędnie używają tych terminów zamiennie<sup id="cite_ref-CITEREFKudasiewicz1986398_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKudasiewicz1986398-4">[4]</a></sup>. </p><p>Najbardziej znane legendy dotyczą świętych (<a href="/wiki/Jerzy_(m%C4%99czennik)" title="Jerzy (męczennik)">Jerzy</a>, <a href="/wiki/Miko%C5%82aj_z_Miry" title="Mikołaj z Miry">Mikołaj</a>), wojowników (<a href="/wiki/Kr%C3%B3l_Artur" title="Król Artur">król Artur</a> i <a href="/wiki/Rycerze_Okr%C4%85g%C5%82ego_Sto%C5%82u" title="Rycerze Okrągłego Stołu">jego rycerze</a>), czy przestępców (<a href="/wiki/Faust_(motyw_w_sztuce)" title="Faust (motyw w sztuce)">Faust</a>, <a href="/wiki/Robin_Hood" title="Robin Hood">Robin Hood</a>). Współczesne składają się zazwyczaj z biograficznych plotek i anegdot dotyczących bohaterów <a href="/wiki/Kultura_popularna" title="Kultura popularna">kultury masowej</a>, np. zmarłych gwiazd filmowych czy muzyków rockowych (<a href="/wiki/Elvis_Presley" title="Elvis Presley">Elvis Presley</a>, <a href="/wiki/Judy_Garland" title="Judy Garland">Judy Garland</a>, <a href="/wiki/John_Lennon" title="John Lennon">John Lennon</a>)<sup id="cite_ref-CITEREFBaldick2001148_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBaldick2001148-1">[1]</a></sup>. Legendy są jednym z podstawowych źródeł scenariuszy filmów <a href="/wiki/Hollywood" title="Hollywood">hollywoodzkich</a><sup id="cite_ref-CITEREFTroy200711_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFTroy200711-5">[5]</a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geneza_legendy">Geneza legendy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Geneza legendy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Geneza legendy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Raphael_-_Saint_George_and_the_Dragon_-_Google_Art_Project.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Raphael_-_Saint_George_and_the_Dragon_-_Google_Art_Project.jpg/220px-Raphael_-_Saint_George_and_the_Dragon_-_Google_Art_Project.jpg" decoding="async" width="220" height="289" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Raphael_-_Saint_George_and_the_Dragon_-_Google_Art_Project.jpg/330px-Raphael_-_Saint_George_and_the_Dragon_-_Google_Art_Project.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Raphael_-_Saint_George_and_the_Dragon_-_Google_Art_Project.jpg/440px-Raphael_-_Saint_George_and_the_Dragon_-_Google_Art_Project.jpg 2x" data-file-width="4152" data-file-height="5454" /></a><figcaption><a href="/wiki/Jerzy_(m%C4%99czennik)" title="Jerzy (męczennik)">Święty Jerzy</a> i <a href="/wiki/Smok" title="Smok">smok</a>. Obraz olejny <a href="/wiki/Rafael_Santi" title="Rafael Santi">Rafaela</a> z XVI wieku. <a href="/wiki/National_Gallery_of_Art" title="National Gallery of Art">National Gallery of Art</a>, <a href="/wiki/Waszyngton" title="Waszyngton">Waszyngton</a>.</figcaption></figure> <p>Legendy wywodzą się z <a href="/wiki/Tradycja_oralna" title="Tradycja oralna">ustnej tradycji</a>, niekiedy przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Niezapisane jeszcze, nowożytne legendy, badacze zazwyczaj zaliczają do <a href="/wiki/Folklor" title="Folklor">folkloru</a><sup id="cite_ref-CITEREFBaldick200199_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBaldick200199-6">[6]</a></sup>. Ustna forma legendy jest żywa współcześnie, gdyż każde ważne wydarzenie, w którym uczestniczą ludzie – osobiście lub poprzez informacje w mediach – jest relacjonowane z różnych, subiektywnych punktów widzenia. W ten sposób tworzy się legenda tego wydarzenia, przeciwstawiana – trudnej często do zdefiniowania – prawdzie obiektywnej o nim<sup id="cite_ref-CITEREFDelehaye190515_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFDelehaye190515-7">[7]</a></sup>. </p><p>W ustnej tradycji, przekazywanej przez wieki, niełatwo było zachować wszystkie dokładne szczegóły wydarzeń. Jeszcze trudniej było wyjaśnić ich przyczyny w taki sposób, aby nie było wątpliwości, co do możliwych motywów, które skłoniły bohaterów do takiego, a nie innego działania. Pozostawało więc szerokie pole dla wypełniania luk w opowieści poprzez intuicyjne łączenie różnych znanych faktów, miejsc i osób. Często pomijano jakieś wydarzenia, a nadmiernie eksponowano inne – na ogół w zależności od poglądów opowiadającego, co wprowadzało element subiektywny<sup id="cite_ref-CITEREFDelehaye190515–16_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFDelehaye190515–16-8">[8]</a></sup>. Wersja najbardziej popularna i znana legendy, często znacznie różni się od jej wersji pierwotnej<sup id="cite_ref-CITEREFTymieniecki193550_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFTymieniecki193550-9">[9]</a></sup>. </p><p>To, co odróżnia legendę od mitu, bajki czy baśni, to właśnie jej związki z wydarzeniami i postaciami historycznymi, a także z realną topografią. Legenda odnosi się zawsze do jakiegoś wydarzenia lub osoby, które lokalizuje w dokładnie określonym miejscu. Jeżeli, według współczesnej wiedzy, bohater legendy nie był postacią historyczną, to jednak za takiego uważali go ci, którzy legendy opowiadali. W takim sensie badacze piszą, na przykład, o legendzie <a href="/wiki/Aleksander_Macedo%C5%84ski" title="Aleksander Macedoński">Aleksandra Wielkiego</a> czy <a href="/wiki/Gajusz_Juliusz_Cezar" title="Gajusz Juliusz Cezar">Juliusza Cezara</a>, a z drugiej strony o legendzie opowiadającej o <a href="/wiki/Mit_o_powstaniu_Rzymu" title="Mit o powstaniu Rzymu">założeniu Rzymu</a> przez <a href="/wiki/Romulus_i_Remus" title="Romulus i Remus">Romulusa i Remusa</a><sup id="cite_ref-CITEREFDelehaye19059_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFDelehaye19059-10">[10]</a></sup>. </p><p>Punktem wyjściowym legendy był jakiś fakt historyczny. Stawał się on pretekstem dla dalszej narracji – jako pierwszy istotny element gatunku. Drugim elementem było rozwinięcie opowieści w oparciu o poglądy opowiadającego, jego stereotypy i wyobraźnię. Oba elementy mogły zostać połączone w bardzo nierównych proporcjach, od których zależało, czy w legendzie przeważała prawda historyczna, czy też fikcja. Stąd też we współczesnym piśmiennictwie stosuje się niekiedy termin „legenda”, niezbyt poprawnie, na określenie zniekształconej prawdy historycznej<sup id="cite_ref-CITEREFDelehaye190511_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFDelehaye190511-11">[11]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Typy_legend">Typy legend</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Typy legend" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Typy legend"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Podstawowym typem legend są legendy biograficzne, które zazwyczaj opowiadają o całym życiu bohatera lub też skupiają się na najważniejszych wydarzeniach z nim związanych. W zależności od tego, kto jest bohaterem opowieści, mówi się o legendach świętych (<i>hagiograficznych</i>), wojowników (<i>bohaterskich</i>), władców czy polityków (<i>politycznych</i>) etc<sup id="cite_ref-CITEREFKroeger1986101_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKroeger1986101-3">[3]</a></sup>. </p><p>Obok legend biograficznych badacze wyróżniają legendy miejsca i obyczaju (<i>etiologiczne</i>). Legendy miejsca opowiadają o wydarzeniach związanych z sanktuarium, miejscowością, górą etc. Wyjaśniają znaczenie miejsc oraz ich nazwy. Natomiast legendy związane z jakimś obyczajem podają przyczyny różnych zwyczajów, zachowań lub rytuałów<sup id="cite_ref-CITEREFKroeger1986101_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKroeger1986101-3">[3]</a></sup>. </p><p>Niekiedy badacze odróżniają <i>legendę ludową</i> od <i>legendy uczonej</i>. W drugim przypadku, przekazywana dotąd ustnie legenda została przez zapisującego ją autora przeredagowana w określonym gatunku literackim i często uzupełniona o różne wątki zaczerpnięte z innych dzieł<sup id="cite_ref-CITEREFTymieniecki193557_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFTymieniecki193557-12">[12]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Legenda_hagiograficzna">Legenda hagiograficzna</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Legenda hagiograficzna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Legenda hagiograficzna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Acta_Sanctorum_(IANUARIUS_1643).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Acta_Sanctorum_%28IANUARIUS_1643%29.jpg/220px-Acta_Sanctorum_%28IANUARIUS_1643%29.jpg" decoding="async" width="220" height="342" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Acta_Sanctorum_%28IANUARIUS_1643%29.jpg/330px-Acta_Sanctorum_%28IANUARIUS_1643%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Acta_Sanctorum_%28IANUARIUS_1643%29.jpg/440px-Acta_Sanctorum_%28IANUARIUS_1643%29.jpg 2x" data-file-width="3152" data-file-height="4902" /></a><figcaption>Strona tytułowa pierwszego tomu (<i>Styczeń</i>) <i><a href="/wiki/Acta_Sanctorum" title="Acta Sanctorum">Acta Sanctorum</a></i> z 1643 roku.</figcaption></figure> <p>Kluczowe znaczenie dla wyjaśnienia roli legend i procesu ich powstawania miały badania nad hagiografią. Krytyczne podejście do opowieści o świętych bynajmniej nie zrodziło się z krytycznego stosunku do samego zjawiska. Podjęli je uczeni, którzy mieli wobec kultu świętych najgłębszy respekt. Ich celem było przedstawienie rzetelnej prawdy historycznej o postaciach, które były powszechnie czczone w chrześcijańskiej Europie<sup id="cite_ref-CITEREFWipszycka1994330_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWipszycka1994330-13">[13]</a></sup>. </p><p>Ważną rolę w badaniach nad legendami odegrało grono uczonych <a href="/wiki/Jezuici" title="Jezuici">jezuitów</a>, zwane <a href="/wiki/Bollandy%C5%9Bci" title="Bollandyści">bollandystami</a>. To oni nadali studiom nad tą dziedziną kształt, jaki ma ona współcześnie – stworzyli model krytycznego wydania tekstów. Ich działalność zapoczątkował Héribert Rosweyde, od 1603 roku wykładający w kolegium jezuickim w <a href="/wiki/Antwerpia" title="Antwerpia">Antwerpii</a>. Przedstawił on władzom zakonu projekt przygotowania i wydania kolekcji wszystkich dokumentów dotyczących kultu świętych. Projekt został zatwierdzony, ale jego autor nie zdawał sobie sprawy z ogromu zadania. Gdy zmarł w 1629 roku zostawił liczne materiały, ale jeszcze nic gotowego. Jego następcą został <a href="/wiki/Jean_Bolland" title="Jean Bolland">Jean Bolland</a>, który wraz z Godefrodem Henskensem przygotował wydanie monumentalnej serii <i><a href="/wiki/Acta_Sanctorum" title="Acta Sanctorum">Acta Sanctorum</a></i>. Pierwsze dwa tomy ukazały się w 1643 roku, ostatni – dopiero w 1940 roku<sup id="cite_ref-CITEREFWipszycka1994332_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWipszycka1994332-14">[14]</a></sup>. </p><p>Bollandyści dążyli do oddzielenia fikcji od informacji historycznych. Zaczynali od sprawdzenia wartości tekstów – ustalali, kiedy powstały, kim byli ich autorzy, skąd brała się wiedza o bohaterach. Istotne też było dla nich, w jaki sposób i w jakim stanie przetrwały najstarsze przekazy. Zdawali sobie sprawę, że kolejni autorzy mogli wiele o bohaterze dodać, upiększyć, włożyć w jego usta słowa, których nie wypowiedział, mnożyć cudowne zdarzenia. Wypracowali naukową metodę, za pomocą której mogli odtworzyć dzieje legendy, określić jej historyczną wartość, wskazać na obecność elementów stereotypowych. Z rosnącą wnikliwością odtwarzali proces formowania się poszczególnych legend<sup id="cite_ref-CITEREFWipszycka1994331_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWipszycka1994331-15">[15]</a></sup>. </p><p>Już w XVII wieku bollandyści wykazali, że legendy o niektórych świętych są niewiarygodne historycznie (<a href="/wiki/Barbara_z_Nikomedii" title="Barbara z Nikomedii">Barbara</a>, <a href="/wiki/Pelagia_z_Antiochii" title="Pelagia z Antiochii">Pelagia</a>, <a href="/wiki/Aleksander_I_(papie%C5%BC)" title="Aleksander I (papież)">Aleksander</a>). Odrzucili historyczność legendy, zgodnie z którą <a href="/wiki/Dionizy_Areopagita" title="Dionizy Areopagita">Dionizy Areopagita</a> miał być biskupem <a href="/wiki/Pary%C5%BC" title="Paryż">Paryża</a>, a po męczeńskiej śmierci nieść w dłoniach głowę ściętą mu przez kata. Według bollandystów smoki z legend o świętych Jerzym i <a href="/wiki/Teodor_Sykeota" title="Teodor Sykeota">Teodorze</a> były wytworem późnej tradycji; nie można uznać za wiarygodne legend o św. Frontonie, który około 150 roku miał być przeorem klasztoru, ani o istnieniu obrazów Madonny namalowanych przez świętego <a href="/wiki/%C5%81ukasz_Ewangelista" title="Łukasz Ewangelista">Łukasza</a>. Za późne, średniowieczne legendy uznali opowieści o <a href="/wiki/Wniebowzi%C4%99cie_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny" title="Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny">wniebowzięciu Matki Boskiej</a>, czy działalności i śmierci <a href="/wiki/Maria_Magdalena" title="Maria Magdalena">Marii Magdaleny</a> na terenie <a href="/wiki/Galia" title="Galia">Galii</a><sup id="cite_ref-CITEREFWipszycka1994334_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWipszycka1994334-16">[16]</a></sup>. Ten ostatni przykład pokazuje, że argumenty uczonych nie powstrzymywały dalszego rozwoju legendy, bo przytaczano ją jako opowieść wiarygodną i rozwijano w książce <a href="/wiki/Kod_Leonarda_da_Vinci" title="Kod Leonarda da Vinci">Kod Leonarda da Vinci</a> <a href="/wiki/Dan_Brown" title="Dan Brown">Dana Browna</a> z 2004 roku i w hollywoodzkim filmie <a href="/wiki/Kod_da_Vinci" title="Kod da Vinci">Kod da Vinci</a> z 2006 roku w reżyserii <a href="/wiki/Ron_Howard" title="Ron Howard">Rona Howarda</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Legendy_w_literaturze_i_filmie">Legendy w literaturze i filmie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Legendy w literaturze i filmie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Legendy w literaturze i filmie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Johann_Balthasar_Probst_008.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Johann_Balthasar_Probst_008.jpg/220px-Johann_Balthasar_Probst_008.jpg" decoding="async" width="220" height="306" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Johann_Balthasar_Probst_008.jpg/330px-Johann_Balthasar_Probst_008.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Johann_Balthasar_Probst_008.jpg/440px-Johann_Balthasar_Probst_008.jpg 2x" data-file-width="485" data-file-height="675" /></a><figcaption><a href="/wiki/Achilles" title="Achilles">Achilles</a> z ciałem <a href="/wiki/Hektor" title="Hektor">Hektora</a>. Rycina Johanna Balthasara Probsta (1673–1748). <a href="/wiki/Fine_Arts_Museums_of_San_Francisco" title="Fine Arts Museums of San Francisco">Fine Arts Museums of San Francisco</a>.</figcaption></figure> <p>Zapisywanie legend dało początek europejskiej literaturze. Jak wykazały współczesne badania, dzieła <a href="/wiki/Homer" title="Homer">Homera</a> powstały w oparciu o ustną tradycję, która składała się z wielu powiązanych ze sobą opowieści, zawierających greckie legendy i mity. Dwa podstawowe zbiory legend, opowiadające o czynach <a href="/wiki/Achilles" title="Achilles">Achillesa</a> i <a href="/wiki/Odyseusz" title="Odyseusz">Odyseusza</a>, zostały utrwalone przez Homera w <a href="/wiki/Iliada" title="Iliada"><i>Iliadzie</i></a> i <a href="/wiki/Odyseja" title="Odyseja"><i>Odysei</i></a><sup id="cite_ref-CITEREFHolmberg1998456_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFHolmberg1998456-17">[17]</a></sup>. </p><p>Za najstarszą zapisaną, europejską legendę, uważa się opowieść o Achillesie. Jej fabułę uruchamia gniew bohatera. Achilles pogniewał się na <a href="/wiki/Agamemnon" title="Agamemnon">Agamemnona</a>, bo musiał oddać mu brankę. Wycofał się więc z obozu pod <a href="/wiki/Troja" title="Troja">Troją</a> do okrętów i odmówił udziału w walce. Poselstwo, które miało go uprosić do zmiany zdania, zostało odprawione. Dopiero żal po śmierci <a href="/wiki/Patroklos" title="Patroklos">Patroklosa</a> i pragnienie zemsty popchnęły go do powrotu na plac boju, gdzie zabił <a href="/wiki/Hektor" title="Hektor">Hektora</a>. Upadek Troi będzie konsekwencją tego łańcucha zdarzeń, który podobnie jak cała historia wojny, zaczął się od kobiety. Fabuła jest motywowana charakterem Achillesa. Jest on bohaterem legendy opowiadającej nie tylko o bohaterskich czynach, ale także o niepohamowanych uczuciach i niezbadanych wyrokach losu<sup id="cite_ref-CITEREFCurtius1997178_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCurtius1997178-18">[18]</a></sup>. </p><p>Rozwój legendy o Achillesie jest bardzo dobrze udokumentowany w literaturze przez ponad 2700 lat. Liczne jej wersje różniły się niekiedy znacznie od tekstu Homera. Legenda ta jest żywa współcześnie, została w XX wieku elementem kultury masowej po nakręceniu licznych adaptacji filmowych. W 2004 roku studio <a href="/wiki/Warner_Bros." title="Warner Bros.">Warner Brothers</a> wyprodukowało za 185 milionów dolarów film <i><a href="/wiki/Troja_(film)" title="Troja (film)">Troja</a></i>, z gwiazdorską obsadą, w reżyserii <a href="/wiki/Wolfgang_Petersen" title="Wolfgang Petersen">Wolfganga Petersena</a><sup id="cite_ref-CITEREFTroy20073_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFTroy20073-19">[19]</a></sup>. Scenarzysta <a href="/wiki/David_Benioff" title="David Benioff">David Benioff</a> uznał, że jego zadaniem jest kolejna reinterpretacja legendy: <i>bohaterowie wojny trojańskiej byli legendarni na długo przed urodzeniem Homera. Opowiadano wiele różnych historii o tej wojnie, a mój scenariusz czerpie pomysły z kilku z nich</i><sup id="cite_ref-CITEREFTroy20079_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFTroy20079-20">[20]</a></sup>. </p><p>Według <a href="/wiki/Johannes_Andreas_Jolles" title="Johannes Andreas Jolles">André Jollesa</a> legenda jest jednym z morfologicznych archetypów leżących u podstaw współczesnych gatunków literackich<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21">[21]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Legendy_polskie">Legendy polskie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Legendy polskie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Legendy polskie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PL_Julian_Ursyn_Niemcewicz_-_%C5%9Apiewy_historyczne_page_036.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/PL_Julian_Ursyn_Niemcewicz_-_%C5%9Apiewy_historyczne_page_036.jpg/220px-PL_Julian_Ursyn_Niemcewicz_-_%C5%9Apiewy_historyczne_page_036.jpg" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/PL_Julian_Ursyn_Niemcewicz_-_%C5%9Apiewy_historyczne_page_036.jpg/330px-PL_Julian_Ursyn_Niemcewicz_-_%C5%9Apiewy_historyczne_page_036.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/PL_Julian_Ursyn_Niemcewicz_-_%C5%9Apiewy_historyczne_page_036.jpg/440px-PL_Julian_Ursyn_Niemcewicz_-_%C5%9Apiewy_historyczne_page_036.jpg 2x" data-file-width="944" data-file-height="770" /></a><figcaption>Aniołowie objawiają się <a href="/wiki/Piast" title="Piast">Piastowi</a>. Ilustracja do <i><a href="/wiki/%C5%9Apiewy_historyczne" title="Śpiewy historyczne">Śpiewów historycznych</a></i> <a href="/wiki/Julian_Ursyn_Niemcewicz" title="Julian Ursyn Niemcewicz">Juliana Ursyna Niemcewicza</a> z 1816 roku.</figcaption></figure> <p>W tradycji polskiej utrwaliły się zwłaszcza legendy związane z <a href="/wiki/Gniezno" title="Gniezno">Gnieznem</a>, <a href="/wiki/Kruszwica" title="Kruszwica">Kruszwicą</a> czy <a href="/wiki/Krak%C3%B3w" title="Kraków">Krakowem</a>. W Gnieźnie prastara <a href="/wiki/Bazylika_prymasowska_Wniebowzi%C4%99cia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Gnie%C5%BAnie" title="Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie">katedra</a> stoi na <a href="/wiki/Wzg%C3%B3rze_Lecha_(Gniezno)" title="Wzgórze Lecha (Gniezno)">wzgórzu</a> <a href="/wiki/Lech_(posta%C4%87_legendarna)" title="Lech (postać legendarna)">Lecha</a>, dawniejszego władcy grodu i protoplasty Polaków. Symbolem Kruszwicy jest <a href="/wiki/Mysia_Wie%C5%BCa" title="Mysia Wieża">Mysia Wieża</a>, gdzie żarłoczne zwierzątka pożarły złego <a href="/wiki/Popiel" title="Popiel">Popiela</a>. W Krakowie, po zwiedzeniu pełnego historycznych pamiątek <a href="/wiki/Wawel" title="Wawel">Wawelu</a>, należy odwiedzić jaskinię położoną u stóp wzgórza, gdzie według legendy mieszkał <a href="/wiki/Smok_wawelski" title="Smok wawelski">smok</a>. Szczegóły tych legend zrosły się z topografią najstarszych miast polskich. Nie pomija się legend o <a href="/wiki/Krak" title="Krak">Kraku</a>, który zabił smoka i <a href="/wiki/Wanda_(legendarna_ksi%C4%99%C5%BCniczka)" title="Wanda (legendarna księżniczka)">Wandzie</a>, która rzuciła się do Wisły, gdyż nie chciała poślubić Niemca; o niegościnnym Popielu i gościnnym, choć ubogim oraczu <a href="/wiki/Piast" title="Piast">Piaście</a> oraz jego zacnej małżonce <a href="/wiki/Rzepicha" title="Rzepicha">Rzepisze</a><sup id="cite_ref-CITEREFTymieniecki193549_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFTymieniecki193549-22">[22]</a></sup>. </p><p>Za najstarszy zapis legend polskich uważa się powszechnie opowieści zawarte w pierwszej księdze <a href="/wiki/Kronika_Galla_Anonima" title="Kronika Galla Anonima"><i>Kroniki</i></a> <a href="/wiki/Gall_Anonim" title="Gall Anonim">Galla Anonima</a>, powstałej prawdopodobnie w latach 1113–1116<sup id="cite_ref-CITEREFSkibiński200920nn_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSkibiński200920nn-23">[23]</a></sup>. Otwierająca <i>Kronikę</i> opowieść o Popielu i Piaście została, jak uważają badacze, zaczerpnięta z legendy dynastycznej<sup id="cite_ref-CITEREFSkibiński200935_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSkibiński200935-24">[24]</a></sup>. Cudzoziemiec Gall opracował po łacinie opowieść, którą usłyszał prawdopodobnie z ust kanclerza <a href="/wiki/Micha%C5%82_Awdaniec" title="Michał Awdaniec">Michała</a> z rodu <a href="/wiki/Awda%C5%84cy" title="Awdańcy">Awdańców</a>. Legenda ta zachowała schemat zaczerpnięty z tradycji ustnej, zawierający elementy archaiczne – nie zawsze już rozumiane, gdy podlegały zapisowi<sup id="cite_ref-CITEREFSkibiński200936–37_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSkibiński200936–37-25">[25]</a></sup>. </p><p>Fabuła najstarszej polskiej legendy związana jest z problemem gościnności. Książę Popiel wydał ucztę z okazji postrzyżyn dla przyjaciół i możnych. W tym samym czasie ubogi oracz Piast, na cześć <a href="/wiki/Postrzy%C5%BCyny" title="Postrzyżyny">postrzyżyn</a> syna, zorganizował skromną zakąskę dla znajomych. Gdy w grodzie zjawili się dwaj niespodziewani wędrowcy, zostali wypędzeni przez Popiela. Piast ugościł ich jednak na podgrodziu. Gdy zabrakło tam jadła i picia, wędrowcy dokonali cudu ich rozmnożenia. Wówczas na wspaniałą ucztę u Piasta zaproszono także Popiela i jego gości. Wędrowcy osobiście postrzygli syna Piasta i nadali mu imię <a href="/wiki/Siemowit_(ksi%C4%85%C5%BC%C4%99_Polan)" title="Siemowit (książę Polan)">Siemowit</a>, na dobrą wróżbę przyszłych losów<sup id="cite_ref-CITEREFSkibiński200938–39_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSkibiński200938–39-26">[26]</a></sup>. </p><p>Zdaniem badaczy pierwotnie pogańska wymowa tej legendy, której głównym tematem były postrzyżyny, została osłabiona dzięki wysunięciu przez Galla na pierwszy plan tematu gościnności i zminimalizowaniu magicznej roli wędrowców<sup id="cite_ref-CITEREFSkibiński200939_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSkibiński200939-27">[27]</a></sup>. W początkach XIII wieku <a href="/wiki/Wincenty_Kad%C5%82ubek" title="Wincenty Kadłubek">Wincenty Kadłubek</a>, przytaczając tę legendę, całkowicie pominął postrzyżyny synów Popiela (którego nazywał uczenie Pompiliuszem), natomiast napisał obszerny komentarz o roli postrzyżyn Siemowita, które jego zdaniem były aktem prawnym przekazującym władzę nowej dynastii<sup id="cite_ref-CITEREFSkibiński200942_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSkibiński200942-28">[28]</a></sup>. W końcu XIII wieku autor <i><a href="/wiki/Kronika_wielkopolska" title="Kronika wielkopolska">Kroniki Wielkopolskiej</a></i> jako pierwszy schrystianizował wędrowców. Jego zdaniem byli to <i>jak się uważa albo aniołowie, albo męczennicy Jan i Paweł</i><sup id="cite_ref-CITEREFSkibiński200943_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSkibiński200943-29">[29]</a></sup>. </p><p>W następnych wiekach pojawiały się kolejne wersje legendy o Popielu i Piaście. Jest ona żywa współcześnie – w 2003 roku <a href="/wiki/Jerzy_Hoffman" title="Jerzy Hoffman">Jerzy Hoffman</a> nakręcił film <i><a href="/wiki/Stara_ba%C5%9B%C5%84._Kiedy_s%C5%82o%C5%84ce_by%C5%82o_bogiem" title="Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem">Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem</a></i>, w którym dokonał kolejnej jej adaptacji. Trudności z przekazywaniem tej legendy wiązały się, zdaniem badaczy, z tym, że odwoływała się ona do pogańskiego <a href="/wiki/Sacrum" title="Sacrum">sacrum</a> a opowiadana była przez chrześcijańskich autorów. Reinterpretacje opowieści powodowały zmiany w ramach świata przedstawionego na poziomie motywacji głównych bohaterów, wskutek czego pomijano lub dodawano pewne elementy zdarzeń<sup id="cite_ref-CITEREFSkibiński200963_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFSkibiński200963-30">[30]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Legendy_biblijne">Legendy biblijne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Legendy biblijne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Legendy biblijne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bibliści uważają, że legenda jest jednym z gatunków literackich wykorzystywanych przez autorów <a href="/wiki/Stary_Testament" title="Stary Testament">Starego</a> i <a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowego Testamentu</a>. Do legendarnej warstwy Starego Testamentu zaliczane są powszechnie opowieści o <a href="/wiki/Abraham" title="Abraham">Abrahamie</a> z <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rodzaju" title="Księga Rodzaju">Księgi Rodzaju</a>, <a href="/wiki/Eliasz" title="Eliasz">Eliaszu</a> z <a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Kr%C3%B3lewska" title="1 Księga Królewska">Pierwszej Księgi Królewskiej</a>, <a href="/wiki/Moj%C5%BCesz" title="Mojżesz">Mojżeszu</a> z <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Liczb" title="Księga Liczb">Księgi Liczb</a>, czy historie z <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Daniela" title="Księga Daniela">Księgi Daniela</a> lub o męczeństwie siedmiu braci z <a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Machabejska" title="2 Księga Machabejska">Drugiej Księgi Machabejskiej</a>. Jako legendy traktuje się też wiele opowieści związanych z miejscami i kultem, na przykład o ołtarzu zbudowanym przez <a href="/wiki/Gedeon" title="Gedeon">Gedeona</a> z <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_S%C4%99dzi%C3%B3w" title="Księga Sędziów">Księgi Sędziów</a> lub genezie <a href="/wiki/Sukkot_(%C5%9Bwi%C4%99to)" title="Sukkot (święto)">Święta Namiotów</a> z Drugiej Księgi Machabejskiej<sup id="cite_ref-CITEREFKroeger1986101_3-3" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKroeger1986101-3">[3]</a></sup>. </p><p>Legendarna warstwa Nowego Testamentu jest szczególnie widoczna w tzw. <a href="/wiki/Ewangelie_dzieci%C5%84stwa" title="Ewangelie dzieciństwa">Ewangeliach dzieciństwa</a>, zapisanych przez <a href="/wiki/Mateusz_Ewangelista" title="Mateusz Ewangelista">Mateusza</a> i <a href="/wiki/%C5%81ukasz_Ewangelista" title="Łukasz Ewangelista">Łukasza</a>. Zawarte w nich opowieści są niezwykle barwne i pełne szczegółów. Pochodzą jednak z dwóch różnych ustnych tradycji i w wielu fragmentach znacznie się między sobą różnią<sup id="cite_ref-CITEREFKudasiewicz198694–95_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKudasiewicz198694–95-31">[31]</a></sup>. Komentatorzy, na podstawie tekstów Mateusza i Łukasza, starają się oddzielić fakty związane z dzieciństwem <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa</a> od fikcji oraz teologicznej interpretacji legend zawartych w Ewangeliach<sup id="cite_ref-CITEREFKudasiewicz198697–99_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKudasiewicz198697–99-32">[32]</a></sup>. Współczesne badania nie dewaluują elementu historycznego, lecz docierają do niego w sposób naukowy i krytyczny. Równocześnie wykazują, że wydarzenia historii dzieciństwa Jezusa nie są przedstawione w sposób suchy i kronikarski, lecz zostały zinterpretowane w świetle późniejszych faktów oraz przy pomocy Starego Testamentu<sup id="cite_ref-CITEREFKudasiewicz198697–99_32-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKudasiewicz198697–99-32">[32]</a></sup>. </p><p>Legendy biblijne były rozwijane przez wieki i są żywe współcześnie. Do dzisiaj opowiada się o osiołku, na którym <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ta_Rodzina" title="Święta Rodzina">Święta Rodzina</a> uciekała do Egiptu czy niegościnnych gospodarzach z <a href="/wiki/Betlejem" title="Betlejem">Betlejem</a>, podczas gdy nie było o tym wzmianek w Ewangeliach<sup id="cite_ref-CITEREFKudasiewicz198696_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKudasiewicz198696-33">[33]</a></sup>. Według apokryficznej <a href="/wiki/Ewangelia_Pseudo-Mateusza" title="Ewangelia Pseudo-Mateusza">Ewangelii Pseudo-Mateusza</a>, powstałej nie wcześniej niż w VI wieku, Jezus mając cztery lata wykopał w piasku nad brzegiem <a href="/wiki/Jordan_(rzeka)" title="Jordan (rzeka)">Jordanu</a> siedem połączonych ze sobą stawów, którymi płynęła woda z rzeki. Gdy pewien chłopiec złośliwie zablokował dopływ wody, Jezus pozbawił go życia. Wzburzona <a href="/wiki/Maria_z_Nazaretu" title="Maria z Nazaretu">Maria</a> upomniała syna, więc Jezus kopnął martwego chłopca i go ożywił. Mnożenie szczegółów i rozwijanie legendy osiągnęło w tym tekście granice absurdu<sup id="cite_ref-CITEREFWipszycka1994315–316_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWipszycka1994315–316-34">[34]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Spory_wokół_legend"><span id="Spory_wok.C3.B3.C5.82_legend"></span>Spory wokół legend</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Spory wokół legend" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Spory wokół legend"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Krytyczne podejście do niektórych legend wywołuje nadal zażarte spory, w których uczestniczą autorytety naukowe, publicyści, artyści czy politycy. Z różnych względów pewne środowiska bronią za wszelką cenę tradycji ukształtowanej przez legendy<sup id="cite_ref-CITEREFWipszycka1994336_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWipszycka1994336-35">[35]</a></sup>. Zwłaszcza ostrą formę przyjmują polemiki wokół legend o początkach państw lub narodów (tak zwanych <i>legend założycielskich</i>) oraz opowieści o znanych politykach (<a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_Lenin" title="Włodzimierz Lenin">Włodzimierz Lenin</a>, <a href="/wiki/John_F._Kennedy" title="John F. Kennedy">John F. Kennedy</a>, <a href="/wiki/Lech_Wa%C5%82%C4%99sa" title="Lech Wałęsa">Lech Wałęsa</a>)<sup id="cite_ref-CITEREFBaldick2001148_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBaldick2001148-1">[1]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Elijah%27s_cave_P3160005.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Elijah%27s_cave_P3160005.JPG/220px-Elijah%27s_cave_P3160005.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Elijah%27s_cave_P3160005.JPG/330px-Elijah%27s_cave_P3160005.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Elijah%27s_cave_P3160005.JPG/440px-Elijah%27s_cave_P3160005.JPG 2x" data-file-width="2288" data-file-height="1712" /></a><figcaption>Jaskinia <a href="/wiki/Eliasz" title="Eliasz">Eliasza</a>. <a href="/wiki/G%C3%B3ra_Karmel" title="Góra Karmel">Góra Karmel</a>, <a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a>.</figcaption></figure> <p>Pierwsza wielka batalia wokół legendy wybuchła w 1693 roku, po wydaniu przez Daniela Papebrocha, następcę Bollanda, w <i>Acta Sanctorum,</i> tekstów poświęconych <a href="/wiki/Eliasz" title="Eliasz">Eliaszowi</a>. Jezuita wykazywał na podstawie źródeł, że legendy dotyczące Eliasza nie mają podstaw w faktach. Ostro zareagował na to Sebastian de Saint-Paul, prowincjał <a href="/wiki/Karmelici" title="Karmelici">karmelitów</a>, którego zakon łączył swoje powstanie z tradycją o Eliaszu. Opublikował polemikę, w której oskarżył Papebrocha, że ten zagraża prastarym tradycjom i przywołuje niewiarygodne świadectwa autorów pogańskich, żydowskich i arabskich przeciwko dokumentom chrześcijańskim. Zarzuty zostały przekazane pod osąd inkwizycji hiszpańskiej, a ta w roku 1695 wydało w Toledo dekret potępiający tekst <i>Acta Sanctorum</i> i jego autorów: <i>dzieła te zawierają opinie błędne, heretyckie lub trącące herezją, niebezpieczne dla wiary, skandaliczne, obraźliwe dla pobożnych uszu, schizmatyckie, buntownicze, bezczelne, zuchwałe, pełne pychy.</i> Tego typu argumenty będą się powtarzały przy każdym sporze o legendę, także współcześnie<sup id="cite_ref-CITEREFWipszycka1994333–334_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWipszycka1994333–334-36">[36]</a></sup>. </p><p>Batalia wokół legend o Eliaszu przeniosła się do Rzymu, gdzie obie strony szukały poparcia u <a href="/wiki/Innocenty_XII" title="Innocenty XII">Innocentego XII.</a> Ten rozsądził spór między jezuitami i karmelitami kompromisowo – nakazał obu stronom milczenie, nie potwierdził decyzji inkwizycji, ale dopatrzył się uchybień w katalogu papieży i wprowadził jeden tom <i>Acta</i> na <a href="/wiki/Indeks_ksi%C4%85g_zakazanych" title="Indeks ksiąg zakazanych">indeks</a> w roku 1700. Zdjęto go stamtąd dopiero dwieście lat później, za czasów <a href="/wiki/Leon_XIII" title="Leon XIII">Leona XIII</a><sup id="cite_ref-CITEREFWipszycka1994333–334_36-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWipszycka1994333–334-36">[36]</a></sup>. Jednak jeszcze długo różni autorzy bronili legendy o Eliaszu, ostatnia wzmianka o jej wiarygodności pochodzi z <i>Enciclopedia Catholica</i> z lat pięćdziesiątych XX wieku<sup id="cite_ref-CITEREFWipszycka1994336_35-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWipszycka1994336-35">[35]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PL_Wa%C5%82%C4%99sa_movie_premiere.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/PL_Wa%C5%82%C4%99sa_movie_premiere.jpg/220px-PL_Wa%C5%82%C4%99sa_movie_premiere.jpg" decoding="async" width="220" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/PL_Wa%C5%82%C4%99sa_movie_premiere.jpg/330px-PL_Wa%C5%82%C4%99sa_movie_premiere.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/PL_Wa%C5%82%C4%99sa_movie_premiere.jpg/440px-PL_Wa%C5%82%C4%99sa_movie_premiere.jpg 2x" data-file-width="2509" data-file-height="1371" /></a><figcaption>Premiera filmu <a href="/wiki/Andrzej_Wajda" title="Andrzej Wajda">Andrzeja Wajdy</a> o <a href="/wiki/Lech_Wa%C5%82%C4%99sa" title="Lech Wałęsa">Lechu Wałęsie</a>. Warszawa, rok 2013.</figcaption></figure> <p>Współczesnym przykładem batalii o legendę jest spór o Lecha Wałęsę. <a href="/wiki/S%C5%82awomir_Cenckiewicz" title="Sławomir Cenckiewicz">Sławomir Cenckiewicz</a> i <a href="/wiki/Piotr_Gontarczyk" title="Piotr Gontarczyk">Piotr Gontarczyk</a> w monografii <i><a href="/wiki/SB_a_Lech_Wa%C5%82%C4%99sa._Przyczynek_do_biografii" title="SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii">SB a Lech Wałęsa</a></i> (2008) uznali, że Lech Wałęsa to <i>legendarny przywódca Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego</i><sup id="cite_ref-CITEREFCenckiewicz200821_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCenckiewicz200821-37">[37]</a></sup>. Jednocześnie stwierdzili, że <i>historyczna rola L. Wałęsy nie może być wytłumaczeniem dla swoistego „immunitetu historycznego”, który otacza jego osobę. Nie powinno być takiej postaci historycznej, która z racji największych nawet zasług nie podlegałaby naukowej analizie i ocenie</i><sup id="cite_ref-CITEREFCenckiewicz200822_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCenckiewicz200822-38">[38]</a></sup>. Na podstawie dokumentów wskazali, że w opowieściach o życiu Wałęsy <i>znajdujemy wiele błędów, nieścisłości i niedomówień</i><sup id="cite_ref-CITEREFCenckiewicz200824_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCenckiewicz200824-39">[39]</a></sup>. </p><p>Książka spotkała się z bardzo emocjonalną reakcją ze strony różnych środowisk. Najbardziej dosadnie wyraził ją <a href="/wiki/Adam_Michnik" title="Adam Michnik">Adam Michnik</a>, który na łamach „<a href="/wiki/Gazeta_Wyborcza" title="Gazeta Wyborcza">Gazety Wyborczej</a>” polecił autorom publikacji <i>odpieprzyć się od Wałęsy</i>. Michnik argumentował: <i>jestem po ludzku przerażony. Odczuwam gorycz i niesmak. Nie wyobrażałem sobie, że w taki sposób Polska będzie spłacać swój dług bohaterowi narodowemu w 25. rocznicę jego Nagrody Nobla. Nie mówcie, demaskatorzy, że bronicie prawdy, którą inni – establishment? układ? – chcą ukrywać. To wy kłamiecie. W całej tej opowieści o Lechu Wałęsie, którą powtarzacie, choćby to wszystko naprawdę się wydarzyło, mimo to jest to nieprawda. Posługujecie się bowiem prawdą w sposób specyficznie nikczemny: można o wielkim bohaterze powiedzieć, że nie umie tańczyć i utytłał się w błocie, a o wszystkich innych jego właściwościach milczeć</i><sup id="cite_ref-CITEREFMichnik20082_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFMichnik20082-40">[40]</a></sup>. </p><p>Obrona wiarygodności legend jest związana, zdaniem <a href="/wiki/Antropologia" title="Antropologia">antropologów</a>, z rolą jaką odgrywają one w życiu społeczeństw. Obok mitów, to właśnie legendy formułowały w atrakcyjny i przystępny sposób zasady współżycia społecznego. Współcześnie, wraz z obniżeniem tradycyjnej roli mitu, to legendy o słynnych ludziach przejęły rolę opowieści o tym, co jednostka powinna wiedzieć, albo w co powinna wierzyć w celu działania w społeczeństwie w sposób możliwy do zaakceptowania przez innych jego członków. Wraz z przemianami społecznymi przeobrażeniom ulegają również legendy. Na miejsce dawnych pojawiają się nowe, w których prawdziwość wierzą całe grupy społeczne. Próba naukowej weryfikacji wiarygodności takich legend jest często odbierana jako zamach na ważne wartości społeczne<sup id="cite_ref-CITEREFGoodenough196436–40_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGoodenough196436–40-41">[41]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-CITEREFBaldick2001148-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFBaldick2001148_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFBaldick2001148_1-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFBaldick2001148_1-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBaldick2001">Baldick 2001 ↓</a></span>, s. 148.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFKudasiewicz1986396-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFKudasiewicz1986396_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFKudasiewicz1986">Kudasiewicz 1986 ↓</a></span>, s. 396.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFKroeger1986101-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFKroeger1986101_3-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFKroeger1986101_3-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFKroeger1986101_3-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFKroeger1986101_3-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFKroeger1986">Kroeger 1986 ↓</a></span>, s. 101.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFKudasiewicz1986398-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFKudasiewicz1986398_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFKudasiewicz1986">Kudasiewicz 1986 ↓</a></span>, s. 398.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFTroy200711-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFTroy200711_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFTroy2007">Troy 2007 ↓</a></span>, s. 11.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBaldick200199-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBaldick200199_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBaldick2001">Baldick 2001 ↓</a></span>, s. 99.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFDelehaye190515-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFDelehaye190515_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFDelehaye1905">Delehaye 1905 ↓</a></span>, s. 15.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFDelehaye190515–16-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFDelehaye190515–16_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFDelehaye1905">Delehaye 1905 ↓</a></span>, s. 15–16.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFTymieniecki193550-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFTymieniecki193550_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFTymieniecki1935">Tymieniecki 1935 ↓</a></span>, s. 50.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFDelehaye19059-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFDelehaye19059_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFDelehaye1905">Delehaye 1905 ↓</a></span>, s. 9.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFDelehaye190511-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFDelehaye190511_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFDelehaye1905">Delehaye 1905 ↓</a></span>, s. 11.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFTymieniecki193557-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFTymieniecki193557_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFTymieniecki1935">Tymieniecki 1935 ↓</a></span>, s. 57.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWipszycka1994330-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWipszycka1994330_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWipszycka1994">Wipszycka 1994 ↓</a></span>, s. 330.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWipszycka1994332-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWipszycka1994332_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWipszycka1994">Wipszycka 1994 ↓</a></span>, s. 332.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWipszycka1994331-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWipszycka1994331_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWipszycka1994">Wipszycka 1994 ↓</a></span>, s. 331.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWipszycka1994334-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWipszycka1994334_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWipszycka1994">Wipszycka 1994 ↓</a></span>, s. 334.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFHolmberg1998456-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFHolmberg1998456_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFHolmberg1998">Holmberg 1998 ↓</a></span>, s. 456.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCurtius1997178-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFCurtius1997178_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCurtius1997">Curtius 1997 ↓</a></span>, s. 178.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFTroy20073-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFTroy20073_19-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFTroy2007">Troy 2007 ↓</a></span>, s. 3.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFTroy20079-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFTroy20079_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFTroy2007">Troy 2007 ↓</a></span>, s. 9.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Sendyka Roma, <i>W stronę kulturowej teorii gatunku</i>, [w:] <i>Kulturowa teoria literatury: główne pojęcia i problemy</i>, pod red.Michała Markowskiego i Ryszarda Nycza, Kraków 2006, s. 257.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFTymieniecki193549-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFTymieniecki193549_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFTymieniecki1935">Tymieniecki 1935 ↓</a></span>, s. 49.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSkibiński200920nn-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSkibiński200920nn_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSkibiński2009">Skibiński 2009 ↓</a></span>, s. 20nn.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSkibiński200935-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSkibiński200935_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSkibiński2009">Skibiński 2009 ↓</a></span>, s. 35.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSkibiński200936–37-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSkibiński200936–37_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSkibiński2009">Skibiński 2009 ↓</a></span>, s. 36–37.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSkibiński200938–39-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSkibiński200938–39_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSkibiński2009">Skibiński 2009 ↓</a></span>, s. 38–39.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSkibiński200939-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSkibiński200939_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSkibiński2009">Skibiński 2009 ↓</a></span>, s. 39.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSkibiński200942-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSkibiński200942_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSkibiński2009">Skibiński 2009 ↓</a></span>, s. 42.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSkibiński200943-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSkibiński200943_29-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSkibiński2009">Skibiński 2009 ↓</a></span>, s. 43.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFSkibiński200963-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFSkibiński200963_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFSkibiński2009">Skibiński 2009 ↓</a></span>, s. 63.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFKudasiewicz198694–95-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFKudasiewicz198694–95_31-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFKudasiewicz1986">Kudasiewicz 1986 ↓</a></span>, s. 94–95.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFKudasiewicz198697–99-32"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFKudasiewicz198697–99_32-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFKudasiewicz198697–99_32-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFKudasiewicz1986">Kudasiewicz 1986 ↓</a></span>, s. 97–99.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFKudasiewicz198696-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFKudasiewicz198696_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFKudasiewicz1986">Kudasiewicz 1986 ↓</a></span>, s. 96.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWipszycka1994315–316-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWipszycka1994315–316_34-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWipszycka1994">Wipszycka 1994 ↓</a></span>, s. 315–316.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWipszycka1994336-35"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWipszycka1994336_35-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWipszycka1994336_35-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWipszycka1994">Wipszycka 1994 ↓</a></span>, s. 336.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWipszycka1994333–334-36"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWipszycka1994333–334_36-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWipszycka1994333–334_36-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWipszycka1994">Wipszycka 1994 ↓</a></span>, s. 333–334.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCenckiewicz200821-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFCenckiewicz200821_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCenckiewicz2008">Cenckiewicz 2008 ↓</a></span>, s. 21.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCenckiewicz200822-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFCenckiewicz200822_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCenckiewicz2008">Cenckiewicz 2008 ↓</a></span>, s. 22.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCenckiewicz200824-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFCenckiewicz200824_39-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCenckiewicz2008">Cenckiewicz 2008 ↓</a></span>, s. 24.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFMichnik20082-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFMichnik20082_40-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFMichnik2008">Michnik 2008 ↓</a></span>, s. 2.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGoodenough196436–40-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGoodenough196436–40_41-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGoodenough1964">Goodenough 1964 ↓</a></span>, s. 36–40.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legenda&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legenda&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFDelehaye1905">Hippolyte Delehaye: <i>Les légendes hagiographiques</i>. Bruksela: Société des Bollandistes, 1905.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+l%C3%A9gendes+hagiographiques&rft.aulast=Delehaye&rft.aufirst=Hippolyte&rft.pub=Soci%C3%A9t%C3%A9+des+Bollandistes&rft.place=Bruksela"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku francuskim (français)">fr.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFTymieniecki1935"><a href="/wiki/Kazimierz_Tymieniecki" title="Kazimierz Tymieniecki">Kazimierz Tymieniecki</a>. <em>Polska legenda średniowieczna</em>. „Przeszłość”. VII (4), s. 49–57, kwiecień 1935. Poznań. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Polska+legenda+%C5%9Bredniowieczna&rft.jtitle=Przesz%C5%82o%C5%9B%C4%87&rft.date=1935&rft.volume=VII&rft.issue=4&rft.aulast=Tymieniecki&rft.aufirst=Kazimierz&rft.pages=49%E2%80%9357"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFGoodenough1964"><a href="/wiki/Ward_Goodenough" title="Ward Goodenough">Ward Goodenough</a>: Cultural anthropology and linguistics. W: <i>Language in culture and society</i>. <a href="/wiki/Dell_Hathaway_Hymes" title="Dell Hathaway Hymes">Dell Hymes</a> (ed.). Nowy Jork, Londyn: Harper and Row, 1964.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Language+in+culture+and+society&rft.atitle=Cultural+anthropology+and+linguistics&rft.au=Ward+Goodenough&rft.pub=Harper+and+Row&rft.place=Nowy+Jork%2C+Londyn"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFKroeger1986">Richard Clark Kroeger: Legend. W: <i>International Standard Bible Encyclopedia</i>. Geoffrey W. Bromiley (ed.). Grand Rapids (Michigan): Eerdmans Publishing, 1986, s. 100–101. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780802837851" title="Specjalna:Książki/9780802837851">ISBN <span class="isbn">978-0-8028-3785-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=International+Standard+Bible+Encyclopedia&rft.atitle=Legend&rft.au=Richard+Clark+Kroeger&rft.pub=Eerdmans+Publishing&rft.place=Grand+Rapids+%28Michigan%29&rft.pages=100%E2%80%93101&rft.isbn=978-0-8028-3785-1"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFKudasiewicz1986"><a href="/wiki/J%C3%B3zef_Kudasiewicz" title="Józef Kudasiewicz">Józef Kudasiewicz</a>: <i>Ewangelie synoptyczne dzisiaj</i>. Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1986. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370060986" title="Specjalna:Książki/8370060986">ISBN <span class="isbn">83-7006-098-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ewangelie+synoptyczne+dzisiaj&rft.aulast=Kudasiewicz&rft.aufirst=J%C3%B3zef&rft.pub=Biblioteka+%E2%80%9EWi%C4%99zi%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-7006-098-6"></span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWipszycka1994"><a href="/wiki/Ewa_Wipszycka" title="Ewa Wipszycka">Ewa Wipszycka</a>: <i>Kościół w świecie późnego antyku</i>. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8306023536" title="Specjalna:Książki/8306023536">ISBN <span class="isbn">83-06-02353-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+w+%C5%9Bwiecie+p%C3%B3%C5%BAnego+antyku&rft.aulast=Wipszycka&rft.aufirst=Ewa&rft.pub=Pa%C5%84stwowy+Instytut+Wydawniczy&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-06-02353-6"></span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFCurtius1997"><a href="/wiki/Ernst_Robert_Curtius" title="Ernst Robert Curtius">Ernst Robert Curtius</a>: <i>Literatura europejska i łacińskie średniowiecze</i>. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 1997. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370521282" title="Specjalna:Książki/8370521282">ISBN <span class="isbn">83-7052-128-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Literatura+europejska+i+%C5%82aci%C5%84skie+%C5%9Bredniowiecze&rft.aulast=Curtius&rft.aufirst=Ernst+Robert&rft.pub=Wydawnictwo+Universitas&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.isbn=83-7052-128-2"></span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFHolmberg1998">Ingrid Holmberg. <em>The Creation of the Ancient Greek Epic Cycle</em>. „Oral Tradition”. XIII (2), s. 456–478, 1998. Columbia: University of Missouri. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Creation+of+the+Ancient+Greek+Epic+Cycle&rft.jtitle=Oral+Tradition&rft.date=1998&rft.volume=XIII&rft.issue=2&rft.aulast=Holmberg&rft.aufirst=Ingrid&rft.pages=456%E2%80%93478"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBaldick2001">Chris Baldick: Legend. W: <i>The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms</i>. Londyn, Nowy Jork: Oxford University Press, 2001, s. 138. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/019280118X" title="Specjalna:Książki/019280118X">ISBN <span class="isbn">0-19-280118-X</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Concise+Oxford+Dictionary+of+Literary+Terms&rft.atitle=Legend&rft.au=Chris+Baldick&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.place=Londyn%2C+Nowy+Jork&rft.pages=138&rft.isbn=0-19-280118-X"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFTroy2007"><i>Troy. From Homer’s Iliad to Hollywood Epic</i>. Martin M. Winkler (ed.). Oksford, Malden (Massachusetts), Carlton (Victoria): Blackwell Publishing, 2007. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1405131829" title="Specjalna:Książki/1405131829">ISBN <span class="isbn">1-4051-3182-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Troy.+From+Homer%E2%80%99s+Iliad+to+Hollywood+Epic&rft.pub=Blackwell+Publishing&rft.place=Oksford%2C+Malden+%28Massachusetts%29%2C+Carlton+%28Victoria%29&rft.isbn=1-4051-3182-9"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFCenckiewicz2008"><a href="/wiki/S%C5%82awomir_Cenckiewicz" title="Sławomir Cenckiewicz">Sławomir Cenckiewicz</a>, <a href="/wiki/Piotr_Gontarczyk" title="Piotr Gontarczyk">Piotr Gontarczyk</a>: <i><a href="/wiki/SB_a_Lech_Wa%C5%82%C4%99sa._Przyczynek_do_biografii" title="SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii">SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii</a></i>. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2008. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788360464748" title="Specjalna:Książki/9788360464748">ISBN <span class="isbn">978-83-60464-74-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%5B%5BSB+a+Lech+Wa%C5%82%C4%99sa.+Przyczynek+do+biografii%5D%5D&rft.au=S%C5%82awomir+Cenckiewicz&rft.pub=Instytut+Pami%C4%99ci+Narodowej&rft.place=Warszawa&rft.isbn=978-83-60464-74-8"></span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFMichnik2008"><a href="/wiki/Adam_Michnik" title="Adam Michnik">Adam Michnik</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wyborcza.pl/1,91250,5427362,Zla_przeszlosc_i_psy_goncze__czyli_odpieprzcie_sie.html"><em>Zła przeszłość i psy gończe, czyli odpieprzcie się od Wałęsy</em></a>. „Gazeta Wyborcza”, s. 1–2, 2008-07-05. Warszawa: <a href="/wiki/Agora_(przedsi%C4%99biorstwo)" title="Agora (przedsiębiorstwo)">Agora Spółka Akcyjna</a>. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Z%C5%82a+przesz%C5%82o%C5%9B%C4%87+i+psy+go%C5%84cze%2C+czyli+odpieprzcie+si%C4%99+od+Wa%C5%82%C4%99sy&rft.jtitle=Gazeta+Wyborcza&rft.date=2008-07-05&rft.aulast=Michnik&rft.aufirst=Adam&rft.pages=1%E2%80%932&rft_id=http%3A%2F%2Fwyborcza.pl%2F1%2C91250%2C5427362%2CZla_przeszlosc_i_psy_goncze__czyli_odpieprzcie_sie.html"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSkibiński2009">Edward Skibiński: <i>Przemiany władzy. Narracyjna koncepcja Anonima tzw. Galla i jej podstawy</i>. Poznań: Instytut Historii UAM, 2009. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788389407672" title="Specjalna:Książki/9788389407672">ISBN <span class="isbn">978-83-89407-67-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Przemiany+w%C5%82adzy.+Narracyjna+koncepcja+Anonima+tzw.+Galla+i+jej+podstawy&rft.aulast=Skibi%C5%84ski&rft.aufirst=Edward&rft.pub=Instytut+Historii+UAM&rft.place=Pozna%C5%84&rft.isbn=978-83-89407-67-2"></span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Gatunek_literacki" title="Gatunek literacki">gatunek literacki</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh2014002741">sh2014002741</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4035028-9">4035028-9</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00561420">00561420</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119322386">119322386</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=3703">3703</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph124458">ph124458</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph139247">ph139247</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX4349724">XX4349724</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007588455905171">987007588455905171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0191106.xml">0191106</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0119932.xml">0119932</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=sagn">sagn</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Legenda&oldid=70851384">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Legenda&oldid=70851384</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Legendy" title="Kategoria:Legendy">Legendy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Teoria_literatury" title="Kategoria:Teoria literatury">Teoria literatury</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Gatunki_literackie" title="Kategoria:Gatunki literackie">Gatunki literackie</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 15 lip 2023, 12:05.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Legenda&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-79d9bc49cc-xgh7w","wgBackendResponseTime":221,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.452","walltime":"0.822","ppvisitednodes":{"value":16319,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":52701,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":14095,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":8,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":22657,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":3,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 473.893 1 -total"," 24.69% 116.987 48 Szablon:Odn"," 23.58% 111.741 10 Szablon:Cytuj_książkę"," 21.82% 103.407 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 7.89% 37.396 1 Szablon:Wikicytaty"," 7.84% 37.158 3 Szablon:Projekt_siostrzany"," 6.80% 32.205 1 Szablon:Pierwszy_niepusty"," 6.20% 29.402 3 Szablon:Cytuj_pismo"," 6.14% 29.105 1 Szablon:Inne_znaczenia"," 5.56% 26.358 48 Szablon:Odn/tekst"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.156","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3517491,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-565d46677b-frd9s","timestamp":"20241128120837","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Legenda","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Legenda","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q44342","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q44342","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-10-03T05:26:16Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c6\/Wanda.jpg","headline":"opowie\u015b\u0107 o postaci"}</script> </body> </html>