CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="ky" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Науру - Википедия</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )kywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","январь","февраль","март","апрель","май","июнь","июль","август","сентябрь","октябрь","ноябрь","декабрь"],"wgRequestId":"3ba44f92-792a-4b51-9b1c-3d481e51ae48","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Науру","wgTitle":"Науру","wgCurRevisionId":494054,"wgRevisionId":494054,"wgArticleId":13513,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages using ISBN magic links","Мамлекеттер арип боюнча","Дүйнө өлкөлөрү","Австралия жана Океания өлкөлөрү","Науру"],"wgPageViewLanguage":"ky","wgPageContentLanguage":"ky","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Науру","wgRelevantArticleId":13513,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove" :["sysop"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ky","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ky"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q697","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false} ;RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging", "ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ky&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ky&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ky&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/1200px-Flag_of_Nauru.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/800px-Flag_of_Nauru.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="400"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/640px-Flag_of_Nauru.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="320"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Науру - Википедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ky.m.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Түзөтүү" href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедия (ky)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ky.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ky"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Википедия Atom агымы" href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:RecentChanges&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Науру rootpage-Науру skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Мазмунга өтүү</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Сайт"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Иш тилкеси" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Иш тилкеси </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Иш тилкеси</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">каптал тилкесине жылдыруу</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">жашыруу</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Багыттоо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D1%8B_%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Башкы баракка өтүү [z]" accesskey="z">Башкы барак</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%96%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B0%D1%82_%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Долбоор тууралуу, эмне жасай аласыз, кайдан тапса болот">Жамаат порталы</a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D1%87%D1%83%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D1%8B_%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Учурдагы окуялар тууралуу кошумча маалымат табуу">Учурдагы окуялар</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:RecentChanges" title="Соңку өзгөрүүлөрдүн тизмеси [r]" accesskey="r">Соңку өзгөрүүлөр</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:Random" title="Туш келди баракты окуу [x]" accesskey="x">Туш келди макала</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BC:%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D1%83%D0%BD%D1%83" title="Маалымат алуу үчүн">Жардам</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D1%8B_%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BA" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Википедия" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ky.svg" style="width: 7.5em; height: 1.3125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ky.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:Search" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Википедиядан издөө [f]" accesskey="f"> Издөө </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Издөө" aria-label="Издөө" autocapitalize="sentences" title="Википедиядан издөө [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Атайын:Search"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Издөө</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Жеке шаймандар"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Көрүнүш"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Көрүнүш" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Көрүнүш </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ky.wikipedia.org&uselang=ky" class="">Демөөр</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:CreateAccount&returnto=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="You are encouraged to create an account and log in; however, it is not mandatory" class="">Катталуу</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:UserLogin&returnto=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Сизге системада катталууга сунуш кылынат, бирок милдеттүү эмес [o]" accesskey="o" class="">Кирүү</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Кошумча мүмкүнчүлүктөр" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Жеке шаймандар" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Жеке шаймандар </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ky.wikipedia.org&uselang=ky">Демөөр</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:CreateAccount&returnto=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="You are encouraged to create an account and log in; however, it is not mandatory"> Катталуу</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:UserLogin&returnto=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Сизге системада катталууга сунуш кылынат, бирок милдеттүү эмес [o]" accesskey="o"> Кирүү</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Катталбаган түзөтүүчүлөр үчүн барактар <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D0%BC:%D0%91%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%87%D0%B0%D1%80" aria-label="Түзөтүү жөнүндө көбүрөөк билүү">чоо-жайы</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:MyContributions" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y">Салымдар</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:MyTalk" title="Бул IP дарекке арналган талкуулоо барагы [n]" accesskey="n">Талкуу</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Сайт"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Мазмуну" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Мазмуну</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">каптал тилкесине жылдыруу</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">жашыруу</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Башына кайтуу</div> </a> </li> <li id="toc-Этимология" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Этимология"> <div class="vector-toc-text"> 1 Этимология </div> </a> <ul id="toc-Этимология-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Тарых" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Тарых"> <div class="vector-toc-text"> 2 Тарых </div> </a> <ul id="toc-Тарых-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-География" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#География"> <div class="vector-toc-text"> 3 География </div> </a> <button aria-controls="toc-География-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> География бөлүмчөсүн көрсөтүү/жашыруу </button> <ul id="toc-География-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Географиялык_абалы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Географиялык_абалы"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Географиялык абалы </div> </a> <ul id="toc-Географиялык_абалы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Климат" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Климат"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Климат </div> </a> <ul id="toc-Климат-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Геология" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Геология"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Геология </div> </a> <ul id="toc-Геология-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Суу_ресурстары_(гидрология)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Суу_ресурстары_(гидрология)"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Суу ресурстары (гидрология) </div> </a> <ul id="toc-Суу_ресурстары_(гидрология)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Топурак" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Топурак"> <div class="vector-toc-text"> 3.5 Топурак </div> </a> <ul id="toc-Топурак-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Флора_и_фауна" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Флора_и_фауна"> <div class="vector-toc-text"> 3.6 Флора и фауна </div> </a> <ul id="toc-Флора_и_фауна-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Саясий_түзүлүшү" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Саясий_түзүлүшү"> <div class="vector-toc-text"> 4 Саясий түзүлүшү </div> </a> <button aria-controls="toc-Саясий_түзүлүшү-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Саясий түзүлүшү бөлүмчөсүн көрсөтүү/жашыруу </button> <ul id="toc-Саясий_түзүлүшү-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Мамлекеттик_символика" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Мамлекеттик_символика"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Мамлекеттик символика </div> </a> <ul id="toc-Мамлекеттик_символика-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Мамлекеттик_түзүлүш" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Мамлекеттик_түзүлүш"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Мамлекеттик түзүлүш </div> </a> <ul id="toc-Мамлекеттик_түзүлүш-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Мыйзам_чыгаруу_бийлиги" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Мыйзам_чыгаруу_бийлиги"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.1 Мыйзам чыгаруу бийлиги </div> </a> <ul id="toc-Мыйзам_чыгаруу_бийлиги-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Аткаруу_бийлиги" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Аткаруу_бийлиги"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.2 Аткаруу бийлиги </div> </a> <ul id="toc-Аткаруу_бийлиги-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Сот_бийлиги" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Сот_бийлиги"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.3 Сот бийлиги </div> </a> <ul id="toc-Сот_бийлиги-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Шайлоо_округу" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Шайлоо_округу"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.4 Шайлоо округу </div> </a> <ul id="toc-Шайлоо_округу-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Саясий_партиялар" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Саясий_партиялар"> <div class="vector-toc-text"> 4.3 Саясий партиялар </div> </a> <ul id="toc-Саясий_партиялар-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Куралдуу_күчтөр_жана_полиция" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Куралдуу_күчтөр_жана_полиция"> <div class="vector-toc-text"> 4.4 Куралдуу күчтөр жана полиция </div> </a> <ul id="toc-Куралдуу_күчтөр_жана_полиция-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Тышкы_саясат_жана_эл_аралык_мамилелер" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Тышкы_саясат_жана_эл_аралык_мамилелер"> <div class="vector-toc-text"> 4.5 Тышкы саясат жана эл аралык мамилелер </div> </a> <ul id="toc-Тышкы_саясат_жана_эл_аралык_мамилелер-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Кыргызстан_менен_саясий_мамилери" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Кыргызстан_менен_саясий_мамилери"> <div class="vector-toc-text"> 4.5.1 Кыргызстан менен саясий мамилери </div> </a> <ul id="toc-Кыргызстан_менен_саясий_мамилери-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Кытай_Эл_Республикасы_жана_Кытай_Республикасы_менен_саясий_мамилелери" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Кытай_Эл_Республикасы_жана_Кытай_Республикасы_менен_саясий_мамилелери"> <div class="vector-toc-text"> 4.5.2 Кытай Эл Республикасы жана Кытай Республикасы менен саясий мамилелери </div> </a> <ul id="toc-Кытай_Эл_Республикасы_жана_Кытай_Республикасы_менен_саясий_мамилелери-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Австралия_менен_саясий_мамилери" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Австралия_менен_саясий_мамилери"> <div class="vector-toc-text"> 4.5.3 Австралия менен саясий мамилери </div> </a> <ul id="toc-Австралия_менен_саясий_мамилери-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ЕБ_өлкөлөрү_менен_саясий_мамилери" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#ЕБ_өлкөлөрү_менен_саясий_мамилери"> <div class="vector-toc-text"> 4.5.4 ЕБ өлкөлөрү менен саясий мамилери </div> </a> <ul id="toc-ЕБ_өлкөлөрү_менен_саясий_мамилери-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-СССР_жана_Россия_менен_саясий_мамилери" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#СССР_жана_Россия_менен_саясий_мамилери"> <div class="vector-toc-text"> 4.5.5 СССР жана Россия менен саясий мамилери </div> </a> <ul id="toc-СССР_жана_Россия_менен_саясий_мамилери-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Административдик-аймактык_түзүлүшү" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Административдик-аймактык_түзүлүшү"> <div class="vector-toc-text"> 5 Административдик-аймактык түзүлүшү </div> </a> <ul id="toc-Административдик-аймактык_түзүлүшү-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Калкы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Калкы"> <div class="vector-toc-text"> 6 Калкы </div> </a> <button aria-controls="toc-Калкы-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Калкы бөлүмчөсүн көрсөтүү/жашыруу </button> <ul id="toc-Калкы-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Калктын_өсүү_динамикасы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Калктын_өсүү_динамикасы"> <div class="vector-toc-text"> 6.1 Калктын өсүү динамикасы </div> </a> <ul id="toc-Калктын_өсүү_динамикасы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Төрөлүү_коэффициенти" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Төрөлүү_коэффициенти"> <div class="vector-toc-text"> 6.2 Төрөлүү коэффициенти </div> </a> <ul id="toc-Төрөлүү_коэффициенти-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Жашоо_узактыгы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Жашоо_узактыгы"> <div class="vector-toc-text"> 6.3 Жашоо узактыгы </div> </a> <ul id="toc-Жашоо_узактыгы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Саны_жана_жайгашуусу" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Саны_жана_жайгашуусу"> <div class="vector-toc-text"> 6.4 Саны жана жайгашуусу </div> </a> <ul id="toc-Саны_жана_жайгашуусу-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Жыныстык_жана_курактык_түзүм" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Жыныстык_жана_курактык_түзүм"> <div class="vector-toc-text"> 6.5 Жыныстык жана курактык түзүм </div> </a> <ul id="toc-Жыныстык_жана_курактык_түзүм-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Этникалык_курам" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Этникалык_курам"> <div class="vector-toc-text"> 6.6 Этникалык курам </div> </a> <ul id="toc-Этникалык_курам-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Тил" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Тил"> <div class="vector-toc-text"> 6.7 Тил </div> </a> <ul id="toc-Тил-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Дин" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Дин"> <div class="vector-toc-text"> 6.8 Дин </div> </a> <ul id="toc-Дин-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Экономикасы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Экономикасы"> <div class="vector-toc-text"> 7 Экономикасы </div> </a> <button aria-controls="toc-Экономикасы-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Экономикасы бөлүмчөсүн көрсөтүү/жашыруу </button> <ul id="toc-Экономикасы-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Акча_жана_каржы_системасы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Акча_жана_каржы_системасы"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Акча жана каржы системасы </div> </a> <ul id="toc-Акча_жана_каржы_системасы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Айыл_чарба" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Айыл_чарба"> <div class="vector-toc-text"> 7.2 Айыл чарба </div> </a> <ul id="toc-Айыл_чарба-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Балык_уулоо" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Балык_уулоо"> <div class="vector-toc-text"> 7.2.1 Балык уулоо </div> </a> <ul id="toc-Балык_уулоо-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Өнөр_жай" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Өнөр_жай"> <div class="vector-toc-text"> 7.3 Өнөр жай </div> </a> <ul id="toc-Өнөр_жай-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Туризм" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Туризм"> <div class="vector-toc-text"> 7.4 Туризм </div> </a> <ul id="toc-Туризм-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Транспорт" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Транспорт"> <div class="vector-toc-text"> 7.5 Транспорт </div> </a> <ul id="toc-Транспорт-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Байланыш" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Байланыш"> <div class="vector-toc-text"> 7.6 Байланыш </div> </a> <ul id="toc-Байланыш-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Тышкы_соода" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Тышкы_соода"> <div class="vector-toc-text"> 7.7 Тышкы соода </div> </a> <ul id="toc-Тышкы_соода-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Маданияты" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Маданияты"> <div class="vector-toc-text"> 8 Маданияты </div> </a> <button aria-controls="toc-Маданияты-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Маданияты бөлүмчөсүн көрсөтүү/жашыруу </button> <ul id="toc-Маданияты-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Науру_аралынын_колония_айланганга_чейинки_тургундарынын_социалдык_уюму" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Науру_аралынын_колония_айланганга_чейинки_тургундарынын_социалдык_уюму"> <div class="vector-toc-text"> 8.1 Науру аралынын колония айланганга чейинки тургундарынын социалдык уюму </div> </a> <ul id="toc-Науру_аралынын_колония_айланганга_чейинки_тургундарынын_социалдык_уюму-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Массалык_маалымат_каражаттар" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Массалык_маалымат_каражаттар"> <div class="vector-toc-text"> 8.2 Массалык маалымат каражаттар </div> </a> <ul id="toc-Массалык_маалымат_каражаттар-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Спорт" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Спорт"> <div class="vector-toc-text"> 8.3 Спорт </div> </a> <ul id="toc-Спорт-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Майрамдар" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Майрамдар"> <div class="vector-toc-text"> 8.4 Майрамдар </div> </a> <ul id="toc-Майрамдар-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Социалдык_тармак" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Социалдык_тармак"> <div class="vector-toc-text"> 9 Социалдык тармак </div> </a> <button aria-controls="toc-Социалдык_тармак-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Социалдык тармак бөлүмчөсүн көрсөтүү/жашыруу </button> <ul id="toc-Социалдык_тармак-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Саламаттыкты_сактоо" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Саламаттыкты_сактоо"> <div class="vector-toc-text"> 9.1 Саламаттыкты сактоо </div> </a> <ul id="toc-Саламаттыкты_сактоо-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Билим_берүү" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Билим_берүү"> <div class="vector-toc-text"> 9.2 Билим берүү </div> </a> <ul id="toc-Билим_берүү-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Колдонулган_адабияттар" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Колдонулган_адабияттар"> <div class="vector-toc-text"> 10 Колдонулган адабияттар </div> </a> <ul id="toc-Колдонулган_адабияттар-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Булактар" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Булактар"> <div class="vector-toc-text"> 11 Булактар </div> </a> <ul id="toc-Булактар-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Тышкы_шилтемелер" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Тышкы_шилтемелер"> <div class="vector-toc-text"> 12 Тышкы шилтемелер </div> </a> <ul id="toc-Тышкы_шилтемелер-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Мазмуну" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Мазмунду жашыруу/көрсөтүү" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Мазмунду жашыруу/көрсөтүү </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Науру</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Башка тилдеги макалага өтүү. 215 тилде жеткиликтүү" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-215" aria-hidden="true" > 215 тил </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – абхазча" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Науру" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="абхазча" class="interlanguage-link-target">Аԥсшәа</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – ачехче" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Nauru" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="ачехче" class="interlanguage-link-target">Acèh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – африкаанча" lang="af" hreflang="af" data-title="Nauru" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африкаанча" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – немисче (Швейцария)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Nauru" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="немисче (Швейцария)" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%93%E1%8B%8D%E1%88%A9" title="ናውሩ – амхарча" lang="am" hreflang="am" data-title="ናውሩ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="амхарча" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Nauru" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target">Pangcah</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – арагончо" lang="an" hreflang="an" data-title="Nauru" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагончо" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Nauru" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%88%E0%A4%B0%E0%A5%82" title="नैरू – ангикача" lang="anp" hreflang="anp" data-title="नैरू" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="ангикача" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88" title="ناورو – арабча" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ناورو" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арабча" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88" title="ناورو – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="ناورو" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88" title="ناورو – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ناورو" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A7%B0%E0%A7%81" title="নাউৰু – ассамча" lang="as" hreflang="as" data-title="নাউৰু" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ассамча" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – астурийче" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Nauru" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурийче" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Naurua" title="Naurua – Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Naurua" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target">Kotava</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – азербайжанча" lang="az" hreflang="az" data-title="Nauru" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербайжанча" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%B1%D9%88" title="نائورو – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="نائورو" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – башкырча" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Науру" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="башкырча" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – баличе" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Nauru" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="баличе" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Nauru" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Nauru" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – беларусча" lang="be" hreflang="be" data-title="Науру" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="беларусча" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Науру" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Nauru" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – болгарча" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Науру" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгарча" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – бисламача" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Nauru" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="бисламача" class="interlanguage-link-target">Bislama</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Nauru" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target">Banjar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%81" title="নাউরু – бангладешче" lang="bn" hreflang="bn" data-title="নাউরু" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бангладешче" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%93%E0%BD%A0%E0%BD%B4%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%B4%E0%BC%8D" title="ནའུ་རུ། – тибетче" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ནའུ་རུ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="тибетче" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%81" title="নাউরু – Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="নাউরু" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Bishnupriya" class="interlanguage-link-target">বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – бретончо" lang="br" hreflang="br" data-title="Nauru" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="бретончо" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="жакшы макалалар"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – боснийче" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Nauru" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="боснийче" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Науру" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – каталончо" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Nauru" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталончо" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Nauru" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target">Chavacano de Zamboanga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Nauru" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – чеченче" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Науру" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="чеченче" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – себуанча" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Nauru" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="себуанча" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – шайеннче" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Nauru" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="шайеннче" class="interlanguage-link-target">Tsetsêhestâhese</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A6%D9%88%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%88" title="نائووروو – борбордук курдча" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="نائووروو" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="борбордук курдча" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Crimean Tatar" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Nauru" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Crimean Tatar" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – чехче" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Nauru" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чехче" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%BE%D1%83%D1%80%D0%BE%D1%83" title="Наоуроу – чиркөө славянча" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Наоуроу" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="чиркөө славянча" class="interlanguage-link-target">Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Nawrw" title="Nawrw – уелшче" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Nawrw" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="уелшче" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – датча" lang="da" hreflang="da" data-title="Nauru" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="датча" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – немисче" lang="de" hreflang="de" data-title="Nauru" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="немисче" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Nauru" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – төмөнкү сорбианча" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Nauru" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="төмөнкү сорбианча" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%89%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="नाउरु – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="नाउरु" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target">डोटेली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%82%DE%A6%DE%87%DE%AA%DE%83%DE%AB" title="ނައުރޫ – дивехиче" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ނައުރޫ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="дивехиче" class="interlanguage-link-target">ދިވެހިބަސް</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B1%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%8D" title="Ναουρού – грекче" lang="el" hreflang="el" data-title="Ναουρού" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грекче" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="жакшы макалалар"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – англисче" lang="en" hreflang="en" data-title="Nauru" data-language-autonym="English" data-language-local-name="англисче" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Nauro" title="Nauro – эсперанто" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Nauro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанто" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – испанча" lang="es" hreflang="es" data-title="Nauru" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испанча" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – эстончо" lang="et" hreflang="et" data-title="Nauru" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстончо" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – баскча" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Nauru" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскча" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Nauru" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%B1%D9%88" title="نائورو – фарсча" lang="fa" hreflang="fa" data-title="نائورو" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="фарсча" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Nawru" title="Nawru – фулача" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Nawru" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="фулача" class="interlanguage-link-target">Fulfulde</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – финче" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Nauru" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="финче" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Nauru" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – фарерче" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Nauru" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="фарерче" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – французча" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Nauru" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="французча" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Naouru" title="Naouru – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Naouru" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – түндүк фризче (евразиялык тилдер)" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Nauru" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="түндүк фризче (евразиялык тилдер)" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Naur%C3%BB" title="Naurû – батыш фризче" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Naurû" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="батыш фризче" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/N%C3%A1r%C3%BA" title="Nárú – ирландча" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Nárú" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ирландча" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – гагаузча" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Nauru" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="гагаузча" class="interlanguage-link-target">Gagauz</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Nauru" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – шотладиялык гелча" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Nauru" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="шотладиялык гелча" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – галисияча" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Nauru" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галисияча" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/N%C3%A1uru" title="Náuru – гуараниче" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Náuru" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="гуараниче" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="नौरु – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="नौरु" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target">गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – горонталочо" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Nauru" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="горонталочо" class="interlanguage-link-target">Bahasa Hulontalo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BF%F0%90%8D%82%F0%90%8C%BF" title="𐌽𐌰𐌿𐍂𐌿 – Gothic" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌽𐌰𐌿𐍂𐌿" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Gothic" class="interlanguage-link-target">𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%A8%E0%AB%8C%E0%AA%B0%E0%AB%81" title="નૌરુ – гужаратча" lang="gu" hreflang="gu" data-title="નૌરુ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="гужаратча" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Naaroo" title="Naaroo – мэнксыча" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Naaroo" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="мэнксыча" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – хаусача" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Nauru" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="хаусача" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Хакка кытайча" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Nauru" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Хакка кытайча" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%90%D7%95%D7%A8%D7%95" title="נאורו – ивритче" lang="he" hreflang="he" data-title="נאורו" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ивритче" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%89%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="नाउरु – хиндиче" lang="hi" hreflang="hi" data-title="नाउरु" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хиндиче" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Nauru" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="жакшы макалалар"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – хорватча" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Nauru" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорватча" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – жогорку сорбианча" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Nauru" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="жогорку сорбианча" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Nayouwou" title="Nayouwou – гаитиче" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Nayouwou" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="гаитиче" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – венгерче" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Nauru" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгерче" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B8%D6%82" title="Նաուրու – армянча" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Նաուրու" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армянча" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – интерлингва" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Nauru" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="интерлингва" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – индонезияча" lang="id" hreflang="id" data-title="Nauru" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезияча" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Nauru" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – илокочо" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Nauru" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="илокочо" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – идочо" lang="io" hreflang="io" data-title="Nauru" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="идочо" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Na%C3%BAr%C3%BA" title="Naúrú – исландча" lang="is" hreflang="is" data-title="Naúrú" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исландча" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – италиянча" lang="it" hreflang="it" data-title="Nauru" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="италиянча" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%8A%E3%82%A6%E3%83%AB" title="ナウル – жапончо" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ナウル" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="жапончо" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Nauru" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – жаванизче" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Nauru" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="жаванизче" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A3" title="ნაურუ – грузинче" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ნაურუ" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузинче" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Nauru" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Nauru" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – казакча" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Науру" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="казакча" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A8%E0%B3%8C%E0%B2%B0%E0%B3%81" title="ನೌರು – каннадача" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ನೌರು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="каннадача" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%82%98%EC%9A%B0%EB%A3%A8" title="나우루 – корейче" lang="ko" hreflang="ko" data-title="나우루" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корейче" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Na%C3%BBr%C3%BB" title="Naûrû – курдча" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Naûrû" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="курдча" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – корнишче" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Nauru" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="корнишче" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – латынча" lang="la" hreflang="la" data-title="Nauru" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латынча" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – люксембургча" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Nauru" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="люксембургча" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – лезгинче" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Науру" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="лезгинче" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Nauero" title="Nauero – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Nauero" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – лимбургиче" lang="li" hreflang="li" data-title="Nauru" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="лимбургиче" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Nauru" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Nauru" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Nauru" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – литовчо" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Nauru" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литовчо" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – латышча" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Nauru" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латышча" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Naoro" title="Naoro – малагасча" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Naoro" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="малагасча" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – маориче" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Nauru" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="маориче" class="interlanguage-link-target">Māori</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – минанкабауча" lang="min" hreflang="min" data-title="Nauru" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="минанкабауча" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – македончо" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Науру" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="македончо" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A8%E0%B5%97%E0%B4%B1%E0%B5%81" title="നൗറു – малайаламча" lang="ml" hreflang="ml" data-title="നൗറു" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малайаламча" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – монголчо" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Науру" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="монголчо" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%85%EA%AF%A5%EA%AF%8E%EA%AF%94%EA%AF%A8" title="ꯅꯥꯎꯔꯨ – манипуриче" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯅꯥꯎꯔꯨ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="манипуриче" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%82" title="नौरू – маратиче" lang="mr" hreflang="mr" data-title="नौरू" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="маратиче" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – Western Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Науру" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="Western Mari" class="interlanguage-link-target">Кырык мары</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – малайча" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Nauru" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малайча" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Nawru" title="Nawru – малтизче" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Nawru" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="малтизче" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/%C3%91aouru" title="Ñaouru – мирандизче" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Ñaouru" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="мирандизче" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%A1%E1%80%B0%E1%80%9B%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="နအူရူးနိုင်ငံ – бурмача" lang="my" hreflang="my" data-title="နအူရူးနိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="бурмача" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%B1%D9%88" title="نائورو – мазандераниче" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="نائورو" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="мазандераниче" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – төмөнкү немисче" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Nauru" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="төмөнкү немисче" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Nauro" title="Nauro – төмөнкү саксончо" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Nauro" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="төмөнкү саксончо" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%89%E0%A4%B0%E0%A5%82" title="नाउरू – непалча" lang="ne" hreflang="ne" data-title="नाउरू" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="непалча" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%89%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="नाउरु – невариче" lang="new" hreflang="new" data-title="नाउरु" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="невариче" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – голландча" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Nauru" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="голландча" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – норвежче (нинорск)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Nauru" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="норвежче (нинорск)" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="жакшы макалалар"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – норвежче (букмал)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Nauru" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвежче (букмал)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Nauru" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target">Novial</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – окситанча" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Nauru" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситанча" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Nauru" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%A8%E0%AC%BE%E0%AC%89%E0%AC%B0%E0%AD%81" title="ନାଉରୁ – орияча" lang="or" hreflang="or" data-title="ନାଉରୁ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="орияча" class="interlanguage-link-target">ଓଡ଼ିଆ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – осетинче" lang="os" hreflang="os" data-title="Науру" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="осетинче" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A8%E0%A8%BE%E0%A8%89%E0%A8%B0%E0%A9%82" title="ਨਾਉਰੂ – пунжабиче" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਨਾਉਰੂ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="пунжабиче" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="жакшы макалалар"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – пампангача" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Nauru" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="пампангача" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – папиаменточо" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Nauru" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="папиаменточо" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="नौरु – Pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="नौरु" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="Pali" class="interlanguage-link-target">पालि</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Nauruu" title="Nauruu – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Nauruu" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target">Norfuk / Pitkern</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – полякча" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Nauru" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="полякча" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Nauru" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88" title="ناورو – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ناورو" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%8A%D9%88%D8%B1%D9%88" title="نايورو – пуштуча" lang="ps" hreflang="ps" data-title="نايورو" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="пуштуча" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – португалча" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Nauru" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португалча" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Nawru" title="Nawru – кечуача" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Nawru" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="кечуача" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – романшча" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Nauru" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="романшча" class="interlanguage-link-target">Rumantsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – румынча" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Nauru" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румынча" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – аромунча" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Nauru" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="аромунча" class="interlanguage-link-target">Armãneashti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – орусча" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Науру" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="орусча" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Nawuru" title="Nawuru – руандача" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Nawuru" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="руандача" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="नौरु – санскритче" lang="sa" hreflang="sa" data-title="नौरु" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="санскритче" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – сахача" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Науру" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="сахача" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – сардинче" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Nauru" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="сардинче" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – сицилийче" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Nauru" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="сицилийче" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – шотландча" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Nauru" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шотландча" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%B1%D9%88" title="نائورو – синдхиче" lang="sd" hreflang="sd" data-title="نائورو" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="синдхиче" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – түндүк саамиче" lang="se" hreflang="se" data-title="Nauru" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="түндүк саамиче" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – серб-хорват" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Nauru" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="серб-хорват" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%81%BC%E1%81%A2%E1%80%9D%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%B0%E1%80%B8" title="မိူင်းၼၢဝ်ရူး – шанча" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းၼၢဝ်ရူး" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="шанча" class="interlanguage-link-target">ၽႃႇသႃႇတႆး </a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%8C%E0%B6%BB%E0%B7%96" title="නාඌරූ – сингалача" lang="si" hreflang="si" data-title="නාඌරූ" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="сингалача" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Nauru" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – словакча" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Nauru" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="словакча" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – словенче" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Nauru" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словенче" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – самоанча" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Nauru" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="самоанча" class="interlanguage-link-target">Gagana Samoa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – инари саамиче" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Nauru" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="инари саамиче" class="interlanguage-link-target">Anarâškielâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – шонача" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Nauru" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="шонача" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Nawru" title="Nawru – сомаличе" lang="so" hreflang="so" data-title="Nawru" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="сомаличе" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Naurua" title="Naurua – албанча" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Naurua" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албанча" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – сербче" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Науру" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="сербче" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – сунданча" lang="su" hreflang="su" data-title="Nauru" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="сунданча" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – шведче" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Nauru" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведче" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – суахиличе" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Nauru" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="суахиличе" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Nauru" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Nauru" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AE%B5%E0%AF%82%E0%AE%B0%E0%AF%81" title="நவூரு – тамилче" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நவூரு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамилче" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Nauru" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target">Tayal</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – тажикче" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Науру" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="тажикче" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B9%E0%B8%A3%E0%B8%B9" title="ประเทศนาอูรู – тайча" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศนาอูรู" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тайча" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Nauru" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Naulu" title="Naulu – тонгача" lang="to" hreflang="to" data-title="Naulu" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="тонгача" class="interlanguage-link-target">Lea faka-Tonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – ток-писинче" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Nauru" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="ток-писинче" class="interlanguage-link-target">Tok Pisin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – түркчө" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Nauru" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="түркчө" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Nworu" title="Nworu – тарокочо" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Nworu" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="тарокочо" class="interlanguage-link-target">Seediq</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – татарча" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Науру" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татарча" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – тви" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Nauru" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="тви" class="interlanguage-link-target">Twi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – таитиче" lang="ty" hreflang="ty" data-title="Nauru" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="таитиче" class="interlanguage-link-target">Reo tahiti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – удмуртча" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Науру" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="удмуртча" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%DB%8B%D8%B1%DB%87" title="ناۋرۇ – уйгурча" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ناۋرۇ" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="уйгурча" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Науру – украинче" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Науру" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украинче" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%88" title="ناورو – урдуча" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ناورو" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урдуча" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – өзбекче" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Nauru" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="өзбекче" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Nauru" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Nauru" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – вьетнамча" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nauru" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="вьетнамча" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Naure%C3%A4n" title="Naureän – волапюкча" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Naureän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="волапюкча" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – варайча" lang="war" hreflang="war" data-title="Nauru" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варайча" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – уолофчо" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Nauru" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="уолофчо" class="interlanguage-link-target">Wolof</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%91%99%E9%B2%81" title="瑙鲁 – "У" диалектинде (Кытай)" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="瑙鲁" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name=""У" диалектинде (Кытай)" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Nawuru" title="Nawuru – косача" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Nawuru" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="косача" class="interlanguage-link-target">IsiXhosa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A3" title="ნაურუ – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ნაურუ" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%90%D7%95%D7%A8%D7%95" title="נאורו – идишче" lang="yi" hreflang="yi" data-title="נאורו" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="идишче" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/N%C3%A0%C3%BAr%C3%B9" title="Nàúrù – йорубача" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Nàúrù" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="йорубача" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Nauru" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Nauru" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target">Zeêuws</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%AB%BE%E9%AD%AF" title="諾魯 – кытайча" lang="zh" hreflang="zh" data-title="諾魯" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="кытайча" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%AB%BE%E9%AD%AF" title="諾魯 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="諾魯" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Nauru" title="Nauru – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Nauru" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%91%99%E9%AD%AF" title="瑙魯 – кантончо" lang="yue" hreflang="yue" data-title="瑙魯" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантончо" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q697#sitelinks-wikipedia" title="Башка тилдерге шилтемени түзөтүү" class="wbc-editpage">Шилтемелерди түзөтүү</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Аталыш мейкиндиктери"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Барактын мазмунун кароо [c]" accesskey="c">Макала</a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D1%83%D1%83:%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Барактын мазмунун талкуулоо (мындай барак жок) [t]" accesskey="t">Талкуу</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Тилди өзгөртүү" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >кыргызча </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Көрүүлөр"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83">Окуу</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit" title="Бул баракты түзөтүү [v]" accesskey="v">Түзөтүү</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit" title="Барактын кодун түзөтүү [e]" accesskey="e">Булагын түзөтүү</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=history" title="Барактын тарыхы [h]" accesskey="h">Тарыхын кароо</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Аспап кутусу" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Аспап кутусу </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Куралдар</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">каптал тилкесине жылдыруу</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">жашыруу</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Аракеттер </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83">Окуу</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit" title="Бул баракты түзөтүү [v]" accesskey="v">Түзөтүү</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit" title="Барактын кодун түзөтүү [e]" accesskey="e">Булагын түзөтүү</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=history">Тарыхын кароо</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Жалпы </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:WhatLinksHere/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Ушул жерге шилтемеленген бардык уики барактардын тизмеси [j]" accesskey="j">Жетелеме шилтемелер</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:RecentChangesLinked/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" rel="nofollow" title="Бул барактан шилтеме берилген барактардагы соңку өзгөрүүлөр [k]" accesskey="k">Байланыштуу өзгөрүүлөр</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=ky" title="Файлдарды жүктөө [u]" accesskey="u">Файл жүктөө</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:SpecialPages" title="Кызматтык барактардын жалпы тизмеги [q]" accesskey="q">Атайын барактар</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&oldid=494054" title="Барактын ушул нускасына туруктуу шилтеме">Туруктуу шилтеме</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=info" title="More information about this page">Бул барак тууралуу</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:CiteThisPage&page=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&id=494054&wpFormIdentifier=titleform" title="Information on how to cite this page">Бул макаланы цитаталоо</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fky.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259D%25D0%25B0%25D1%2583%25D1%2580%25D1%2583">URL'ди кыскартуу</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:QrCode&url=https%3A%2F%2Fky.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259D%25D0%25B0%25D1%2583%25D1%2580%25D1%2583">QR-кодду жүктөп алуу</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Басып чыгаруу/экспорттоо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83">Китеп түзүү</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:DownloadAsPdf&page=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=show-download-screen">PDF форматында жүктөп алуу</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&printable=yes" title="Бул барактын басма түрү [p]" accesskey="p">Басып чыгаруу</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Башка долбоорлордо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Naoero_/_Nauru" hreflang="en">Викиказына</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q697" title="Link to connected data repository item [g]" accesskey="g">Викимаалымат элементи</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Көрүнүш"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Көрүнүш</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">каптал тилкесине жылдыруу</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">жашыруу</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Википедия дан</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ky" dir="ltr"><table class="infobox"> <tbody><tr> <td colspan="2" class="mergedtoprow" align="center" style="line-height:1.2em; font-size:1.2em; background-color:;"> Науру Республикасы <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Науру тили (мындай барак жок)">науру</a> Ripublik Naoero <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Republic of Nauru </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2"> <table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background-color:#f9f9f9;-->"> <tbody><tr> <td align="center" width="150"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Flag_of_Nauru.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/135px-Flag_of_Nauru.svg.png" decoding="async" width="135" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/203px-Flag_of_Nauru.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/270px-Flag_of_Nauru.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></a> </td> <td align="center" width="150"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Coat_of_arms_of_Nauru.svg" class="mw-file-description" title="Герб"><img alt="Герб" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Coat_of_arms_of_Nauru.svg/100px-Coat_of_arms_of_Nauru.svg.png" decoding="async" width="100" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Coat_of_arms_of_Nauru.svg/150px-Coat_of_arms_of_Nauru.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Coat_of_arms_of_Nauru.svg/200px-Coat_of_arms_of_Nauru.svg.png 2x" data-file-width="402" data-file-height="402" /></a> </td></tr> <tr> <td align="center" width="150"><a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BA" class="mw-redirect" title="Желек">Туу</a> </td> <td align="center" width="150"><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1" title="Герб">Герб</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2"><a href="/wiki/%D0%A3%D1%80%D0%B0%D0%B0%D0%BD" title="Ураан">Урааны</a>: «God’s Will First (Кудайдын эрки — баарынан жогору)» </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B8%D0%BA_%D0%B3%D0%B8%D0%BC%D0%BD" class="mw-redirect" title="Мамлекеттик гимн">Гимн</a>: <a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BC%D0%BD" title="Гимн">««Nauru Bwiema» («Науру ыры») »</a><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="100" style="width:100px;" data-durationhint="79" data-mwtitle="Nauru_Bwiema.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c0/Nauru_Bwiema.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/c0/Nauru_Bwiema.ogg/Nauru_Bwiema.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANauru_Bwiema.ogg&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANauru_Bwiema.ogg&lang=na&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="na" label="Dorerin Naoero ‪(na)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANauru_Bwiema.ogg&lang=pt&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt" label="português ‪(pt)‬" data-dir="ltr" /></audio> </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2" width="300" style="padding:0px;"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:NRU_orthographic.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/NRU_orthographic.svg/300px-NRU_orthographic.svg.png" decoding="async" width="300" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/NRU_orthographic.svg/450px-NRU_orthographic.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/NRU_orthographic.svg/600px-NRU_orthographic.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%AD%D0%B3%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D2%AF%D2%AF%D0%BB%D2%AF%D0%BA" title="Эгемендүүлүк">Эгемендүүлүк күнү</a> </td> <td><a href="/wiki/31-%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C" title="31-январь">31-январь</a> <a href="/w/index.php?title=1968-%D0%B6%D1%8B%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="1968-жыл (мындай барак жок)">1968-жыл</a> ( <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BB%D1%83%D1%83_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Улуу Британия">Улуу Британиядан</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Австралия">Австралиядан</a> жана <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D1%8B_%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Жаңы Зеландия">Жаңы Зеландиядан</a>) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%BC%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B8%D0%BB" title="Расмий тил">Расмий тили</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Науру тили (мындай барак жок)">Науру тили</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англис тили</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%BE%D1%80_%D1%88%D0%B0%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="mw-redirect" title="Борбор шаары">Борбор шаары</a> </td> <td>Жок (де-юре) <a href="/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%B5%D0%BD" title="Ярен">Ярен</a> (де-факто) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B0%D1%80" title="Шаар">Ири шаарлар</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%B5%D0%BD" title="Ярен">Ярен</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B8_%D0%B1%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%83_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Мамлекетти башкаруу формасы (мындай барак жок)">Башкаруу формасы</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%82%D0%B8%D0%BA_%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Парламенттик республика">Парламенттик республика</a> </td></tr> <tr style="vertical-align:top; white-space:nowrap;"> <td><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Президент">Президент</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D3%A9%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Парламенттин төрагасы (мындай барак жок)">Парламенттин төрагасы</a> </td> <td>Дэвид Аданг Маркус Стивен </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B8%D0%BA_%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B8" class="mw-redirect" title="Мамлекеттик дини">Мам. дини</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%82%D1%8B%D1%88%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82" title="Динден тышкары мамлекет">Динден тышкары мамлекет</a> </td></tr> <tr style="white-space: nowrap;"> <td><a href="/wiki/%D0%90%D1%8F%D0%BD%D1%82%D1%8B" class="mw-redirect" title="Аянты">Аянты</a> • Жалпы • Суу бетинин %. </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D1%8F%D0%BD%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D1%8E%D0%BD%D1%87%D0%B0_%D0%BA%D3%A9%D0%B7_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D1%81%D1%8B%D0%B7_%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%81%D0%B8" title="Аянты боюнча көз карандысыз мамлекеттердин тизмеси">193-орун - дүйнөдө</a> 21,3 км² 0,57 </td></tr> <tr style="white-space:nowrap;"> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D1%8B" class="mw-redirect" title="Калкы">Калкы</a> • Бааланган (<a href="/wiki/2023" title="2023">2023</a>) • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D0%BD_%D0%B6%D1%8B%D1%88%D1%82%D1%8B%D0%B3%D1%8B" class="mw-redirect" title="Калкынын жыштыгы">Жыштыгы</a> </td> <td> 11,065 адам (<a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D0%BD_%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D1%8E%D0%BD%D1%87%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%81%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Калкынын саны боюнча мамлекеттердин тизмеси (мындай барак жок)">227-орун</a>) 480 ад./км² </td></tr> <tr> <td style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D0%98%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B4%D2%AF%D2%A3_%D3%A9%D0%BD%D2%AF%D0%BC" title="Ички дүң өнүм">ИДӨ</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BF_%D0%B0%D0%BB%D1%83%D1%83_%D0%BC%D2%AF%D0%BC%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%87%D2%AF%D0%BB%D2%AF%D0%B3%D2%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Сатып алуу мүмкүнчүлүгү (мындай барак жок)">САМ</a>)   • Бардыгы </td> <td> 132 млн. <a href="/wiki/%D0%90%D0%9A%D0%A8_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="АКШ доллары">$</a> </td></tr> <tr> <td style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D0%98%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B4%D2%AF%D2%A3_%D3%A9%D0%BD%D2%AF%D0%BC" title="Ички дүң өнүм">ИДӨ</a> (номинал)   • Бардыгы   • Ар бир жанга </td> <td> 133 млн. <a href="/wiki/%D0%90%D0%9A%D0%A8_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="АКШ доллары">$</a> 10,125 <a href="/wiki/%D0%90%D0%9A%D0%A8_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="АКШ доллары">$</a> </td></tr> <tr> <td style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B0%D0%BC_%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B8_%D3%A9%D1%81%D2%AF%D2%AF_%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8" class="mw-redirect" title="Адам дарамети өсүү индекси">АДӨИ</a>  </td> <td>▲ 0,696 (орточо) (<a href="/wiki/%D0%90%D0%94%D3%A8%D0%98_%D0%B1%D0%BE%D1%8E%D0%BD%D1%87%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%81%D0%B8" title="АДӨИ боюнча мамлекеттердин тизмеси">122-орун</a>) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%85%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC" title="Этнохороним">Этнохороним</a> </td> <td>наурулук, наурулуктар </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%82%D0%B0" title="Валюта">Акча бирдиги</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Австралия доллары">Австралия доллары</a> (AUD) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Домен">Домени</a> </td> <td><a href="/wiki/.nr" title=".nr">.nr</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/ISO_3166-1" title="ISO 3166-1">ISO коду</a> </td> <td>NR </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%AD%D0%9E%D0%9A_%D0%BA%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BD%D1%83%D0%BD_%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%81%D0%B8" title="ЭОК кодунун тизмеси">ЭОК коду</a> </td> <td>NRU </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%84%D0%BE%D0%BD_%D0%BA%D0%BE%D0%B4%D1%83_%D0%B1%D0%BE%D1%8E%D0%BD%D1%87%D0%B0_%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%81%D0%B8" title="Мамлекеттердин телефон коду боюнча тизмеси">Телефон коду</a> </td> <td>+674 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B1%D0%B0%D0%BA%D1%8B%D1%82_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%B3%D1%8B" class="mw-redirect" title="Убакыт аралыгы">Убакыт аралыгы</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D2%AF%D0%B9%D0%BD%D3%A9%D0%BB%D2%AF%D0%BA_%D1%82%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D0%BD_%D1%83%D0%B1%D0%B0%D0%BA%D1%8B%D1%82" title="Дүйнөлүк такталган убакыт">UTC</a> <a href="/wiki/UTC%2B12:00" title="UTC+12:00">+12:00</a> </td></tr> </tbody></table> Науру (<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Науру тили (мындай барак жок)">науру</a> Naoero, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Nauru), расмий аталышы Науру Республикасы (<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Науру тили (мындай барак жок)">науру</a> Ripublik Naoero, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Republic of Nauru), мурунку аталышы Жагымдуу арал (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Pleasant Island) — Тынч океанынын батышындагы, ушундай эле аталыштагы аралда жайгашкан кичинекей мамлекет. Аянты 21,3 км². Калкы 2023-жылдын маалыматтары боюнча 11,065 адам<a href="#cite_note-1">[1]</a><a href="#cite_note-2">[2]</a>, алардын 60% науру. Расмий тили — науру жана <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англис</a> тилдери. Көбүнчө христиандар. Өкмөт жана мамлекет башчысы - президент. Науру — жер жүзүндөгү эң кичинекей көз карандысыз республика, эң кичинекей арал мамлекети, Европадан тышкаркы жайгашкан эң кичинекей мамлекет жана расмий борбору жок дүйнөнүн эки гана өлкөсүнүн (<a href="/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Швейцария">Швейцария</a> менен бирге) бири. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Этимология">Этимология</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=1" title="«Этимология‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Этимология">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Young_nauruan_people.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Young_nauruan_people.jpg/220px-Young_nauruan_people.jpg" decoding="async" width="220" height="311" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Young_nauruan_people.jpg/330px-Young_nauruan_people.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Young_nauruan_people.jpg/440px-Young_nauruan_people.jpg 2x" data-file-width="1134" data-file-height="1602" /></a><figcaption>Наурулар (1914-жылы)</figcaption></figure> «Науру» сөзүнүн келип чыгышы жөнүндөгү так маалыматтар жок. 1909-1910-жылдары аралга келген немис профессору Пол Хамбрух бул сөздүн этимологиясына төмөдөгүдөй түшүндүрмө берген: «Naoero» атылышы анын пикири боюнча «a-nuau-a-a-ororo» (азыркы эрежелер менен жазылышы «A nuaw ea arourõ») сөзүнүн кыскартуусу болуп саналат, кыргыз тилине которгондо «мен деңиз жээгине барам» деген маанини билдирет<a href="#cite_note-3">[3]</a>. Бирок, Науру аралында 30 жылдан ашык жашаган жана науру тилин терең изилдеген немис католик миссионери Алоиз Кайзер бул чечмелөөнү туура эмес деп санаган, анткени жергиликтүү тилде негизги этиш менен колдонулган «деңиз жээги» деген сөздөн кийин «ылдый» деп которулган кошумча «rodu» сөзү колдонулушу керек<a href="#cite_note-4">[4]</a>. Наурулуктар өздөрү «деңиз жээги» деп аралдын эң жапыз жерин түшүнүшөт, бул сөз кургактыкка да, деңизге да карата колдонула берет. Хамбрухтун «rodu» деген сөздү, этимологиянын маанисин түшүндүрүүдө эске албагандыгы анын божомолдорунун негизсиз экендиги жөнүндө айтууга мүмкүндүк берет<a href="#cite_note-5">[5]</a>. Аралдын башка аталыштары да бар: англиялык колонизаторлор <a href="/w/index.php?title=1888-%D0%B6%D1%8B%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="1888-жыл (мындай барак жок)">1888-жылга</a> чейин Науруну Жагымдуу арал (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Pleasant Island)<a href="#cite_note-6">[6]</a>, немистер «Nawodo» или «Onawero» деп аташкан<a href="#cite_note-7">[7]</a>. Кийинчерээк европалыктар өлкөнүн атын туура жазуу жана окуу максатында «Nauru» сөзүнүн жазылышын «Naoero» деп өзгөртүшкөн. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Тарых">Тарых</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=2" title="«Тарых‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Тарых">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauruan-warrior-1880ers.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Nauruan-warrior-1880ers.jpg/170px-Nauruan-warrior-1880ers.jpg" decoding="async" width="170" height="265" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/95/Nauruan-warrior-1880ers.jpg 1.5x" data-file-width="200" data-file-height="312" /></a><figcaption>1880-жылдардагы жарандык согушка катышкан Науру жоокеринин сүрөтү</figcaption></figure> Науру аралына болжол менен 3 миң жыл мурун микронезиялыктар жана полинезиялыктар келип отурукташышкан. Бир версияга ылайык, Науруга биринчи көчүп келгендер <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%81%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%BA_%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%8B" title="Бисмарк архипелагы">Бисмарк</a> аралдарынан келишкен жана меланезиялыктар, микронезиялыктар жана полинезиялыктар болуп бөлүнгөнгө чейин эле океандык этностун өкүлдөрү болушкан<a href="#cite_note-8">[8]</a>. Салты боюнча, аралдыктар өздөрүнүн ата-тегин эне тарабы боюнча эсептешкен. Европалыктар келгенге чейин Науру аралынын калкы 12 уруудан турган<a href="#cite_note-:0-9">[9]</a>. Бул тарыхый уруулар Науру Республикасынын азыркы желегинде жана гербинде он эки бурчтуу жылдыз катары чагылдырылат. Европалыктардын арасында биринчи болуп Науруну 1798-жылы 8-ноябрда Жаңы Зеландиядан Кытайга сүзүп бара жаткан англиялык капитан Жон Фирн ачкан жана кийинки 90 жыл бою колдонулган Жагымдуу арал (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Pleasant Island) деген аталыш менен атаган<a href="#cite_note-:13-10">[10]</a>. Ошол мезгилде Науруда орто деңгээлдеги стратификацияланган социалдык системалардын калыптанышын байкалган. Негизги айыл чарба өсүмдүктөрү - кокос пальмасы жана панданус болгон. Наурулуктар, океан <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B8%D1%84" title="Риф">рифинде</a>, каноэ жана атайын үйрөтүлгөн чоң фрегат куштарынын жардамы менен балык уулашкан. Ошондой эле, науру калкы Буада көлүндө ханос балыктарын (лат. Chanos chanos) кармоо менен өздөрүн кошумча тамак-аш булагы менен камсыз кылышкан. Балык уулоо эркектердин гана жумушу деп эсептелген. XIX кылымда аралга биринчи европалыктар отурукташа баштаган. Отурукташкан европлыктар качкындар, кылмышкерлер, соттолгондор, кит кармоочу кемелерден качкандар, кылмышкерлер жана айрымдары соодагерлер болгон. Аралга <a href="/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D1%81%D1%82%D1%8B%D0%BA_%D0%B6%D0%BE%D0%BB_%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%BD_%D0%B6%D1%83%D0%B3%D1%83%D1%83%D1%87%D1%83_%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%B5%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Жыныстык жол менен жугуучу инфекциялар">жыныстык жол менен жугуучу инфекциялар</a> биринчи отурукташкан европалыктар менен келген. Оорулар менен бирге Науру аралына алкоголдук ичимдиктер, ок атуучу куралдар жана ок-дарылар да жеткен. Организми алкоголдук ичимдиктерге көнбөгөн жергиликтүү калкка алкоголдук ичимдиктерди ичүүнү үйрөтүү, ок атуучу куралдар менен камсыз кылуу менен - европалыктар Наурудагы уруулар арасындагы жарандык согуштун чыгышынын себеби болушкан<a href="#cite_note-:13-10">[10]</a>. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru_Annexation_Germany_1888.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b9/Nauru_Annexation_Germany_1888.jpg" decoding="async" width="196" height="205" class="mw-file-element" data-file-width="196" data-file-height="205" /></a><figcaption>1888-жылы Науру аралын Германия басып алган.</figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=1888-%D0%B6%D1%8B%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="1888-жыл (мындай барак жок)">1888-жылы</a> <a href="/wiki/16-%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="16-апрель">16-апрелде</a> Науру аралы <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия">Германия</a> тарабынан басып алынган жана Жалуит компаниясынын башкаруусу астында <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BB%D0%BB_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="mw-redirect" title="Маршалл Аралдары">Маршалл аралдарынын</a> протекторатынын курамына киргизилген<a href="#cite_note-11">[11]</a>. Аралдын калкына салык салынган, бирок бир нече жылдар бою аралдын тургундары көндүм болгон жашоосун уланткан. Бул аралдын аймагынан ири фосфорит кендери табылгандан кийин абал толугу менен өзгөргөн. 1906-жылы австралиялык «Пасифик фосфейт компани» компаниясы (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Pacific Phosphate Company) фосфорит кендерин казуу жана иштетүүгө уруксут алган<a href="#cite_note-:13-10">[10]</a>. Фосфорит кендерин иштетүү Наурунун бүткүл тарыхында терең жана терс изин калтырды. <a href="/w/index.php?title=1914-%D0%B6%D1%8B%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="1914-жыл (мындай барак жок)">1914-жылы</a> <a href="/wiki/17-%D0%B0%D0%B2%D0%B3%D1%83%D1%81%D1%82" title="17-август">17-августа</a> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%BD%D1%87%D0%B8_%D0%B4%D2%AF%D0%B9%D0%BD%D3%A9%D0%BB%D2%AF%D0%BA_%D1%81%D0%BE%D0%B3%D1%83%D1%88" title="Биринчи дүйнөлүк согуш">Биринчи дүйнөлүк согуш</a> учурунда Науру аралын  «Пасифик фосфейт компани» мекемесине тийиштүү кемелер менен келген австралиялык аскерлер басып алган<a href="#cite_note-12">[12]</a>. Австралиялыктардын бул аралды басып алуусунун бир нече себеби болгон: биринчиден, Жапония аскерлерине фосфориттерге бай аралды ээлөөгө буйрук берген; экинчиден, Германиянын кемелери менен байланыш түзүү радиостанциялар тармагына кирген, аралда жайгашкан «Etappendienst» радио станциясынын ишмердүүгүн токтоту; үчүнчүдөн, Австралия Шериктештигинин Өкмөтү Жапониянын бул аймакта болгон аскердик жана саясий иш-чараларын токтотуу болгон<a href="#cite_note-13">[13]</a>. <a href="/w/index.php?title=1923-%D0%B6%D1%8B%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="1923-жыл (мындай барак жок)">1923-жылы</a> согуштун жыйынтыгы менен Науру <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BB%D1%83%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Улуттар лигасы">Улуттар Лигасынын</a> мандаттуу аймагы макамын алып, <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BB%D1%83%D1%83_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Улуу Британия">Улуу Британия</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Австралия">Австралия</a> жана <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D1%8B_%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Жаңы Зеландия">Жаңы Зеландиянын</a> биргелешкен башкаруусуна берилген, бирок административдик башкарууну Австралия жүргүзүп турган<a href="#cite_note-:14-14">[14]</a>. Бул өлкөлөр, жеке компаниядан фосфорит кендерине болгон бардык укуктарын сатып алышкан жана кендерди өздөштүрүү, иштетүү жана сатуу үчүн биргелешкен «Бритиш фосфейт комишн» (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> British Phosphate Commission) компаниясын түзүшкөн. Фосфат тектерин интенсивдүү сатуу <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%87%D0%B8_%D0%B4%D2%AF%D0%B9%D0%BD%D3%A9%D0%BB%D2%AF%D0%BA_%D1%81%D0%BE%D0%B3%D1%83%D1%88" title="Экинчи дүйнөлүк согуш">II дүйнөлүк согушка</a> чейин жүргүзүлгөн, кендерди казып алууда аралдын жаратылышына жана калкына чоң зыян келгенине карабастан, басып алган мамлекеттер жергиликтүү калка өтө аз суммадагы компенсация төлөшкөн<a href="#cite_note-:7-15">[15]</a><a href="#cite_note-:13-10">[10]</a>. <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru-WWIIrelic.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Nauru-WWIIrelic.jpg/220px-Nauru-WWIIrelic.jpg" decoding="async" width="220" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Nauru-WWIIrelic.jpg/330px-Nauru-WWIIrelic.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Nauru-WWIIrelic.jpg/440px-Nauru-WWIIrelic.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="406" /></a><figcaption>Жапониянын зениттик замбиреги</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru_Island_under_attack_by_Liberator_bombers_of_the_Seventh_Air_Force.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Nauru_Island_under_attack_by_Liberator_bombers_of_the_Seventh_Air_Force.jpg/220px-Nauru_Island_under_attack_by_Liberator_bombers_of_the_Seventh_Air_Force.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Nauru_Island_under_attack_by_Liberator_bombers_of_the_Seventh_Air_Force.jpg/330px-Nauru_Island_under_attack_by_Liberator_bombers_of_the_Seventh_Air_Force.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Nauru_Island_under_attack_by_Liberator_bombers_of_the_Seventh_Air_Force.jpg/440px-Nauru_Island_under_attack_by_Liberator_bombers_of_the_Seventh_Air_Force.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="425" /></a><figcaption>АКШнын жетинчи аба күчтөрүнүн B-24 Liberator учагы менен Науру аралына чабуулу. 1943-жыл</figcaption></figure> <a href="/wiki/1940-%D0%B6%D1%8B%D0%BB" class="mw-redirect" title="1940-жыл">1940-жылдын</a> декабрь айынын башында Германиянын «Комет» жана «Орион»<a href="#cite_note-16">[16]</a> жардамчы крейсерлери Науруга жакын аймакта бир норвегиялык жана бир нече британиялык соода кемелерине чабуул жасап чөктүрүшкөн<a href="#cite_note-17">[17]</a>. Чабуулга дуушар болгон кемелердин бир бөлүгү аралдын жээгинде фосфат тектерин жүктөөнү күтүп турушкан. «Триадика» фосфат ташуучу кеменин күйүп жаткандагы түтүнү Науру жээгинен да көрүнүп турган. Аралда жайгашкан радиостанция «Комата» кемеси жиберген айгай сигналдарын кабыл алган. Кабыл алынган маалыматтар Австралиянын деңиз флотунун штабына радиограмма аркылуу берилген. Чөгүп кеткен кемелердин сыныктары Науру аралынын жээгине толкундар аркылуу агып келинген, немистерге тутканга түшкөн экипаж мүчөлөрү жана кемелередеги жүргүнчүлөрүнүн дээрлик баардыгы <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%81%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%BA_%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%8B" title="Бисмарк архипелагы">Бисмарк архипелагынын</a> курамындагы <a href="/w/index.php?title=%D0%AD%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Эмирау аралы (мындай барак жок)">Эмирау аралына</a> жеткирилишкен. Эмирау аралына жеткирилген туткундардын айрымдары Кавиенг шаарындагы Австралиянын өкүлдөрүнө Науру аралына кол салуу болуп жаткандыгын кабарлашкан, бирок бул аймакта согушка жөндөмдүү Австралия деңиз флотунун кемелери болгон эмес. <a href="/wiki/1940-%D0%B6%D1%8B%D0%BB" class="mw-redirect" title="1940-жыл">1940-жылдын</a> <a href="/wiki/27-%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D0%B1%D1%80%D1%8C" title="27-декабрь">27-декабрында</a>  «Комет» крейсери Наурунун портунда жайгашкан стратегиялык курулмаларды бомбалоо үчүн аралга кайтып келген<a href="#cite_note-18">[18]</a>. «Комет» крейсери аралга траверз багытынды токтоп, кригсмарине согуш желегин көтөрүп, аралдын жашоочуларына радио аркылуу кеме токтоочу жайларды жана мунай сактоочу кампаны бошотуу жөнүндө буйрук берилген. Бирок аралдыктар жогору аталган жайларды эскертүү катары аткылоолордон кийин гана бошотушкан. Аткылоодон кийин порт менен талкаланып, урандыларга айланган, ал эми чыккан өрт жапондор сатып алып, ташып кетүүгө камдап койгон фосфориттерди жок кылган. <a href="/wiki/1942-%D0%B6%D1%8B%D0%BB" class="mw-redirect" title="1942-жыл">1942-жылы</a> <a href="/wiki/25-%D0%B0%D0%B2%D0%B3%D1%83%D1%81%D1%82" title="25-август">25-августа</a> Науру аралын <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Жапония">Жапония</a> басып алган жана арал <a href="/wiki/1945-%D0%B6%D1%8B%D0%BB" class="mw-redirect" title="1945-жыл">1945-жылдын</a> <a href="/w/index.php?title=13-%D1%81%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8F%D0%B1%D1%80%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="13-сентябрь (мындай барак жок)">13-сентябрына</a> чейин Жапониянын башкаруу алдында болгон. Жапон оккупациясы учурунда 1200 наурулуктар <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Каролина аралдары">Каролина архипелагынын</a> Трук аралына депортацияланган, алардын 463 каза болушкан. 1946-жылы январда тирүү калган наурулуктар мекенине кайтып келишкен<a href="#cite_note-19">[19]</a>. <a href="/wiki/1947-%D0%B6%D1%8B%D0%BB" class="mw-redirect" title="1947-жыл">1947-жылдан</a> баштап Науру БУУнун <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BB%D1%83%D1%83_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Улуу Британия">Улуу Британия</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Австралия">Австралия</a> жана <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D1%8B_%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Жаңы Зеландия">Жаңы Зеландиянын</a> биргелешкен башкаруусуна астындагы калкаланган аймактарынын бирине айланган, бирок административдик башкарууну кайрадан эле Австралия жүргүзүп турган<a href="#cite_note-:14-14">[14]</a>. 1927-жылы эл тарабынан шайланган, чектелген ыйгарым укуктары бар Жол башчылар кеңеши түзүлөт. 1940-1950-жылдары аралда көз карандысыздык кыймылы калыптанган. 1951-жылы Жол башчылар кеңеши колониялык администрациянын алдындагы Наурунун жергиликтүү башкаруу кеңешине айланган. 1960-жылдардын аягында жана 1970-жылдардын башында АКШнын Тынч океандагы калкаланган аймактагы тарабынан, Микронезиянын жана Полинезиянын аралдарынын бир бөлүгүндө бирдиктүү мамлекет түзүү боюнча сунуштар киргизилген, анын курамына Науру да кириши керек болчу. Бирок, бул пландар ишке ашмак эмес жана АКШнын Тынч океандагы калкаланган аймактагы өзү төрт мамлекетке бөлүнгөн — <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BB%D0%BB_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="mw-redirect" title="Маршалл Аралдары">Маршалл аралдары</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%83" title="Палау">Палау</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D0%BD%D0%B4%D2%AF%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Түндүк Мариана аралдары">Түндүк Мариана аралдары</a> жана <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%B4%D0%B8%D0%BA_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Микронезия Федеративдик Штаттары">Микронезия Федеративдик Штаттары</a>. 1966-жылга чейин Науруда ички өз алдынча башкарууну камсыз кылган жергиликтүү мыйзам чыгаруу жана аткаруу кеңештерин түзүүгө жетишкен. Наурунун эгемендүүлүгү 1968-жылы 1-январда жарыяланган<a href="#cite_note-:7-15">[15]</a>. 1970-жылдардын ортосунда жыл сайын баасы 24 миллион <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Австралия доллары">австралия долларын</a> түзгөн 2 миллион тонна фосфорит казылып алынsg жана экспорттолуп турган<a href="#cite_note-:7-15">[15]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="География">География</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=3" title="«География‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: География">булагын түзөтүү</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Географиялык_абалы">Географиялык абалы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=4" title="«Географиялык абалы‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Географиялык абалы">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru_map_kyrgyz.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Nauru_map_kyrgyz.png/320px-Nauru_map_kyrgyz.png" decoding="async" width="320" height="246" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Nauru_map_kyrgyz.png/480px-Nauru_map_kyrgyz.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Nauru_map_kyrgyz.png/640px-Nauru_map_kyrgyz.png 2x" data-file-width="2782" data-file-height="2141" /></a><figcaption>Наурунун картасы</figcaption></figure> Науру аралы <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%BD%D1%87_%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD" title="Тынч океан">Тынч океанынын</a> батыш тарабында <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Экватор">экватордон</a> 42 км алыстыкта жайгашкан. Жакынкы арал Банаба (Ошен) — Наурудан 288 чакырым алыстыкта, чыгыш тарабында жайгашкан жана <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B8" title="Кирибати">Кирибати Республикасына</a> таандык. Өзгөчө экономикалык жээк аймагынын аянты — 308,480 км²<a href="#cite_note-:1-20">[20]</a>, анын 570 км² аянты аймактык сууларга туура келет. <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B8" title="Кирибати">Кирибати</a> жана <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BB%D0%BB_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="mw-redirect" title="Маршалл Аралдары">Маршалл аралдары</a> менен чектешет — өлкөнүн чек аралары өзгөчө экономикалык аймактардын чектери менен өтөт<a href="#cite_note-21">[21]</a>. Науру аралы — <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BE%D0%BE_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Жанартоо аралдары">жанар тоонун</a> чокусунан көтөрүлгөн <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BB" title="Атолл">шуру (коралл) атоллу</a> болуп саналат. Аралдын формасы сүйрү, чыгыш жээги аралдын ичин көздөй ийри келип <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BD%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D1%80_%D0%B1%D1%83%D0%BB%D1%83%D2%A3%D1%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Анибар булуңу (мындай барак жок)">Анибар булуңунун</a> суулары менен чулганып турат. Аралды курчап турган коралл рифи аркылуу жээкке оңой сүзүп өтүү үчүн бир нече каналдар жасалган. Аралдын жалпы аянты — 21,3 км²<a href="#cite_note-:1-20">[20]</a>, узундугу — 6 км, туурасы — 4 км. Жээк тилкесинин узундугу — 18 км<a href="#cite_note-:0-9">[9]</a>. 65 метрге (кээ бир маалыматтар боюнча, 61-71 метр) жеткен эң бийик жери — Айво жана Буада округдарынын чек арасында жайгашкан<a href="#cite_note-:0-9">[9]</a><a href="#cite_note-:1-20">[20]</a>. Океандын тереңдиги аралдын жээгинен бир чакырым алыстыкта 1000 метрден ашат. Бул жерде суу астында жайгашкан тик жарлар орун алышкан. Аралдын бети — борбордук бөлүгүндө бийиктиги 30 метрге чейин жеткен акиташ дөңсөлөрү жана аны курчап турган кууш, туурасы 100-300 метрге жеткен дениз жээгинде жайгашкан түздүктөн турат. Дөңсөлөрдүн курамы, деңиз канаттууларынын экскременттеринен пайда болгон фосфориттерден (науриттерден) турган. Арал туурасы болжол менен 120-300 метр болгон кууш шурулуу рифтер менен курчалган. Бул рифтер аркылуу кичинекей кайыктарга аралдын жээгине түз жетүүгө мүмкүндүк берген 16 канал казылган<a href="#cite_note-:1-20">[20]</a>. Науру Тынч океанындагы үч чоң фосфариттерге бай <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BB" title="Атолл">шуру (коралл) атоллдорунун</a> бири болгон. Азыркы учурда Наурудагы фосфариттердин запастары дээрлик толугу менен казылып алынган жана борбордук бөлүгүндө фосфариттерди казуу иштеринин натыйжасында 15 м бийиктиктеги акиташ чокулары калган. Кен казуу Наурунун жер аянтынын 80% жашоо үчүн жараксыз кылган жана жаратылышка орду толгуз зыян алып келген<a href="#cite_note-22">[22]</a>. Фосфориттердин жана аны казып алуудан чыккан калдыктардын океанга түшүсүнүн себебинен, аралдын айланысында жашаган деңиз жандыктарынын 40% толугу менен жок болуп кеткен деп божомолдонууда<a href="#cite_note-23">[23]</a><a href="#cite_note-24">[24]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Климат">Климат</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=5" title="«Климат‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Климат">булагын түзөтүү</a>]</div> Наурунун климаты экватордук муссондук, ысык жана нымдуу. Абанын орточо температурасы болжол менен +27,5 °С. Күндүзү абанын температурасы +26 °C — +35 °С чейин өзгөрүлүп турат, ал эми түнкүсүн +22 °C — +28 °С тегерегинде<a href="#cite_note-:3-25">[25]</a>. Күндүзгү абанын температурасы +38-41 °С чейин житиши ыктымал. Жылдык орточо жаан-чачындын өлчөмү - 2060 мм. Кээде кургакчыл жылдар да болуп турат, ал эми кээ бир жылдары жаан-чачын 4500 ммге жетет<a href="#cite_note-:1-20">[20]</a>. Жаан-чачындуу мезгил ноябрдан февралга чейин созулат. Марттан октябрга чейин түндүк-чыгыш шамалы басымдуулук кылат. Жыл сайын аралга болжол менен 30 миллион м³ суу жаан-чачын түрүндө жаап турат, бирок жаан-чачындарга карабастан жер үстүндөгү агын суу жок. Науру Өкмөтү <a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D0%BA_%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D1%83%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%BA" title="Глобалдык жылуулук">глобалдык жылуулуктан</a> кооптонууда, арал дүйнөлүк океандын деңгээлинин көтөрүлүшүнүн фонунда суу каптоо коркунучунда турат. Ошондуктан республика биринчи кезекте БУУ аркылуу дүйнөлүк коомчулуктун көңүлүн ушул көйгөйгө бурууга аракет кылуу менен алек<a href="#cite_note-:2-26">[26]</a>. <table class="wikitable" style="width:;float:none; margin:auto;" align=""> <tbody><tr> <th colspan="14" style="background: #F2F2F2; color:#000000; text-align:center; font-size:90%;">Ярен шаарынын аба ырайы </th></tr> <tr style="text-align:center; background:#F2F2F2; color:#000000; font-size:90%"> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium; width:25%">Көрсөткүч </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Жал </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Чын </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Буг </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Кул </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Тек </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Баш </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Аяк </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Тог </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Жет </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Беш </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Үчт </th> <th style="background:#F2F2F2; border-bottom-width:medium">Бир </th> <th style="border-left-width:medium; border-bottom-width:medium; background:#F2F2F2;">Жыл </th></tr> <tr> <th style="text-align:left; background:#F2F2F2; font-size:90%">Абсолюттук максимум, <a href="/w/index.php?title=%D0%A6%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%B8%D0%B9_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83%D1%81%D1%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Цельсий градусу (мындай барак жок)">°C</a> </th> <th style="text-align:center; background: #FF9000; color:#000000; font-size:85%;">34 </th> <th style="text-align:center; background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%;">37 </th> <th style="text-align:center; background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%;">35 </th> <th style="text-align:center; background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%;">35 </th> <th style="text-align:center; background: #FF9000; color:#000000; font-size:85%;">32 </th> <th style="text-align:center; background: #FF9000; color:#000000; font-size:85%;">32 </th> <th style="text-align:center; background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%;">35 </th> <th style="text-align:center; background: #FF9000; color:#000000; font-size:85%;">33 </th> <th style="text-align:center; background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%;">35 </th> <th style="text-align:center; background: #FF9000; color:#000000; font-size:85%;">34 </th> <th style="text-align:center; background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%;">36 </th> <th style="text-align:center; background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%;">35 </th> <th style="text-align:center; background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%; border-left-width:medium">37 </th></tr> <tr> <th style="text-align:left; background:#F2F2F2; font-size:90%">Орточо максимум, °C </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">30 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">30 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">30 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">30 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">30 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">30 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">30 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">30 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">30 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">31 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">31 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%;">31 </th> <th style="text-align:center; background: #FFA000; color:#000000; font-size:85%; border-left-width:medium;">30 </th></tr> <tr> <th style="text-align:left; background:#F2F2F2; font-size:90%">Орточо минимум, °C </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%;">25 </th> <th style="text-align:center; background: #FFC000; color:#000000; font-size:85%; border-left-width:medium;">25 </th></tr> <tr> <th style="text-align:left; background:#F2F2F2; font-size:90%">Абсолюттук минимум, °C </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">21 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">21 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">21 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">21 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">20 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">21 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">20 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">21 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">20 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">21 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">21 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%;">21 </th> <th style="text-align:center; background: #FFD020; color:#000000; font-size:85%; border-left-width:medium;">20 </th></tr> <tr> <td colspan="14" style="text-align:center; font-size:88%; background: #F2F2F2; color:#000000; border-top-width:medium;">Булак: <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=542049&refer=&cityname=Yaren-District-Yaren-Nauru&units=metric">[1]</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Геология">Геология</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=6" title="«Геология‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Геология">булагын түзөтүү</a>]</div> Аралдын ички аймагында фосфат тоо тектерин казып алуудан кийин калган ири акиташ калдыктары жана арсактары жайгашкан. Бул калдыктардын бийиктиги айрым жерлерде 10 метрден ашат, ал эми карьердин өзү көптөгөн чуңкурлары жана ойдуңдары бар чоң лабиринт сымал. Казылып алынган фосфат тектерин аралдын портуна жеткирүүнү жеңилдетүү үчүн атайын тар темир жолу курулган. Акиташ калдыктары төгүлгөн аянтчаларда топурактын жок болгондугунун себебинен, жааган жаа-чачын тоо тектерге сиңип кетет. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Суу_ресурстары_(гидрология)">Суу ресурстары (гидрология)</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=7" title="«Суу ресурстары (гидрология)‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Суу ресурстары (гидрология)">булагын түзөтүү</a>]</div> Науру аралында дарыялар жок. Аралдын түштүк-батыш бөлүгүндө жамгыр суулары аркылуу толуктанып турган кичинекей, аз туздуу Буада көлү жайгашкан. Анын деңгээли Науруну курчап турган океандан 5 метр жогору. Аралдын тургундарынын көйгөйлөрүнүн бири — таза суунун жетишсиздиги. Өлкөнүн калкынын санынын өсүшүнүн фонунда бул маселе жыл сайын курчуп баратат. Аралда бир гана океан суусун тузсуздандыруучу завод бар, ал Наурудагы жалгыз электр станциясы иштеп чыккан электр энергиясы менен иштейт. Бирок, электр энергиясынын баасы өтө жогору болгондуктан, тузсуздандыруучу завод көп учурда өз ишин токтотот<a href="#cite_note-:3-25">[25]</a>. Жаан-чачын учурунда калк сууну атайын идиштерге чогултуп, андан ары аны турмуш-тиричилик муктаждыктарына, бакчаларды сугарууга жана малдарына пайдаланышат. Кургакчылык мезгилинде Австралиядан атайын кемелер менен ичүүчү суу алынып келинет<a href="#cite_note-:3-25">[25]</a>. Ярен округунда Мокуа үңкүр системасы менен байланышкан кичинекей жер астындагы Мокуа-Вел көлү жайгашкан. Океан жээгинен алыс эмес, Июв жана Анабар округдарынын чек арасында, бардык тараптарынан кургактык менен курчалган жана океан менен туташкан кичинекей көлдөрдүн тобу бар. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Топурак">Топурак</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=8" title="«Топурак‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Топурак">булагын түзөтүү</a>]</div> Науру аралынын жээгиндеги топурак катмары өтө жука — болгону 25 сантиметр, топурактын курамы коралл жана шагыл калдыктарынан турат. Борбордук дөңсөлөрү негизинен, органикалык, кумдан же аз фосфаттуу доломиттен турган акиташтан турат<a href="#cite_note-:2-26">[26]</a>. Айдоого ылайык жер катмарынын калыңдыгы болжол менен 10-30 см гана түзөт<a href="#cite_note-:2-26">[26]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Флора_и_фауна">Флора и фауна</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=9" title="«Флора и фауна‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Флора и фауна">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru_satellite.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Nauru_satellite.jpg/220px-Nauru_satellite.jpg" decoding="async" width="220" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Nauru_satellite.jpg/330px-Nauru_satellite.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Nauru_satellite.jpg/440px-Nauru_satellite.jpg 2x" data-file-width="1021" data-file-height="1125" /></a><figcaption>Наурунун спутниктик 2002-жылы тартылган сүрөтү</figcaption></figure>Аралдын аянты өтө кичинекей, континенттик кургактыктан жана ири архипелагдардан обочо жайгашкандыгына байланыштуу Науруда жергиликтүү Tracheophyta өсүмдүктөрүнүн 60 гана түрү бар, алардын бири да эндемик эмес<a href="#cite_note-:7-15">[15]</a>. Экинчи дүйнөлүк согуштан кийинки катуу кыйроолор, кокос пальмасынын монокультуралык таралышы жана фосфорит кендеринин иштетүү Наурунун көпчүлүк бөлүгүндө өсүмдүктөрдү жок кылган. Азыркы учурда аймактын өсүмдүктөр катмарынын 63% калыбына келтирилди. Аралда кокос пальмасы, панданус, фикус, лавр жана башка жалбырактуу дарактар көп кездешет. Ошондой эле ар түрдү бадалдар да таралган. Эң жыш өсүмдүктөр аралдын жээк тилкесинен аралдын борборун көздөй 150-300 метр аралыгында жана Буада көлүнүн айланасында өсөт. Наурунун ички бөлүгүндө гибискус, ошондой эле алча, бадам жана манго дарактары отургузуулган бакчалар кездешет. Аралдын жапыз келген ойдуңдуу жерлерин жапыз жана жыш болуп өскөн болуп жыш өсүмдүктөр ээлейт, ал эми бийик бөксөлөрүндө жыгач өсүмдүктөрү басымдуулук кылат. Наурунун жаныбарлар дүйнө байлыгы жакыр. Бардык сүт эмүүчүлөрдү адамдар алып келишкен: келемиштер, мышыктар, иттер, чочколор жана тооктор. Сойлоп жүрүүчүлөр негизинен <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%BA" title="Кескелдирик">кескелдириктерден</a> турат. Бакша жаныбарлардын түрлөрүнө салыштырмалуу, <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%88" title="Куш">канаттуулардын</a> түрлөрү көбүрөөк — болгону 6 түр (<a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%BA%D1%87%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Чабакчылдар">чабакчылдар</a>, бороончулар, чулдуктар, фрегаттар, көгүчкөндөр). Науруну сайраган куштардын бир гана түрү байырлайт - науру кашкалдагы (Acrocephalus rehsei). Бул куш эндемик болуп саналат. Көптөгөн <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%80%D1%82-%D0%BA%D1%83%D0%BC%D1%83%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Курт-кумурска">курт-кумурскалардын</a> жана башка <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BC%D1%83%D1%80%D1%82%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Омурткасыздар">омурткасыздардын</a> түрлөрү бар. Аралдын айланасындагы сууларда ар кандай <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B0" title="Акула">акулалардын</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D2%A3%D0%B8%D0%B7_%D0%BA%D0%B8%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8" title="Деңиз кирписи">деңиз кирпилеринин</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D1%8E%D1%81%D0%BA" title="Моллюск">моллюскалардын</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Крабдар">крабдардын</a> жана көптөгөн уулуу деңиз жаныбарларын кездештирүүгө болот<a href="#cite_note-27">[27]</a>. <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru_banner_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Nauru_banner_2.jpg/900px-Nauru_banner_2.jpg" decoding="async" width="900" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Nauru_banner_2.jpg/1350px-Nauru_banner_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Nauru_banner_2.jpg/1800px-Nauru_banner_2.jpg 2x" data-file-width="6000" data-file-height="858" /></a><figcaption>Науру аралынын жээгинин панорамасы</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Саясий_түзүлүшү">Саясий түзүлүшү</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=10" title="«Саясий түзүлүшү‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Саясий түзүлүшү">булагын түзөтүү</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Мамлекеттик_символика">Мамлекеттик символика</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=11" title="«Мамлекеттик символика‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Мамлекеттик символика">булагын түзөтүү</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint">Негизги макалалар: <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83%D0%BD%D1%83%D0%BD_%D1%82%D1%83%D1%83%D1%81%D1%83" title="Наурунун туусу">Наурунун туусу</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83%D0%BD%D1%83%D0%BD_%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B8" title="Наурунун герби">Наурунун герби</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83%D0%BD%D1%83%D0%BD_%D0%B3%D0%B8%D0%BC%D0%BD%D0%B8" title="Наурунун гимни">Наурунун гимни</a></div></dd></dl> Науру Республикасынын мамлекеттик желеги, герби, гимни жана конституциясы 1968-жылы кабыл алынган жана бекитилген<a href="#cite_note-:6-28">[28]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Мамлекеттик_түзүлүш">Мамлекеттик түзүлүш</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=12" title="«Мамлекеттик түзүлүш‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Мамлекеттик түзүлүш">булагын түзөтүү</a>]</div> Науру — көз карандысыз <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Республика">республика</a><a href="#cite_note-:7-15">[15]</a>. Башкаруу формасын 1968-жылдын 28-январында (толуктоолор 1968-жылдын 17-майында киргизилген) кабыл алынган Конституциясы президенттик башкаруу формасынын айрым өзгөчөлүктөрүн камтыган <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Парламентаризм">парламентаризм</a> деп аныктайт<a href="#cite_note-:4-29">[29]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Мыйзам_чыгаруу_бийлиги">Мыйзам чыгаруу бийлиги</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=13" title="«Мыйзам чыгаруу бийлиги‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Мыйзам чыгаруу бийлиги">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru-parliament.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Nauru-parliament.jpg/280px-Nauru-parliament.jpg" decoding="async" width="280" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Nauru-parliament.jpg/420px-Nauru-parliament.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Nauru-parliament.jpg/560px-Nauru-parliament.jpg 2x" data-file-width="720" data-file-height="459" /></a><figcaption>Наурунун Парламентинин имараты</figcaption></figure> Мыйзам чыгаруу бийлигинин жогорку органы — 3 жылдык мөөнөткө шайланган 19 депутаттан турган бир палаталуу парламент. 2013-жылга чейин депутаттардын саны 18 болгон. Парламент мүчөлөрүн шайлоо тартиби Наурунун Конституциясы менен аныкталат<a href="#cite_note-:4-29">[29]</a>. Депуттарды шайлоо жалпы элдик шайлоо болуп саналат жана жашы 20 жеткен Наурунун жараны гана депутат боло алат. Парламент депутаттары кызматын ант берүү аземи менен баштайт. Спикер мөөнөтү бүткөнгө чейин өлкөнүн президенти менен кеңешип, парламентти таркаткан учурда депутаттардын ыйгарым укуктары токтотулушу мүмкүн<a href="#cite_note-:4-29">[29]</a>. Биринчи жыйында парламент мүчөлөрү парламенттин спикерин жана анын орун басарын шайлашат, андан кийин 19 депутаттын арасынан өлкөнүн президентин шайлоого өтүшөт<a href="#cite_note-:4-29">[29]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Аткаруу_бийлиги">Аткаруу бийлиги</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=14" title="«Аткаруу бийлиги‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Аткаруу бийлиги">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:NRU-Gadabu-DeRoburt-1968.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/NRU-Gadabu-DeRoburt-1968.jpg/300px-NRU-Gadabu-DeRoburt-1968.jpg" decoding="async" width="300" height="196" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/NRU-Gadabu-DeRoburt-1968.jpg/450px-NRU-Gadabu-DeRoburt-1968.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/df/NRU-Gadabu-DeRoburt-1968.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="392" /></a><figcaption>Наурунун биринчи президенти Хаммер Де-Робурт (ортодо)</figcaption></figure> Президент — Наурунун мамлекет жана өкмөт башчысы болуп саналат. 2023-жылдын 11-июнунан тартып өлкөнүн парламенти эксперимент катары президент менен премьер-министрдин кызматтарын бөлүү чечимин кабыл алган<a href="#cite_note-30">[30]</a>. Президентти жана премьер-министрди шайлоонун тартиби Наурунун Конституциясынын беренелеринин талаптары менен аныкталат. Парламенттин мүчөсү гана президент болуп шайлана алат. Шайлоо парламенттик шайлоодон кийин дароо парламенттин жыйынында өтөт. Президенттикке талапкер добуштардын жөнөкөй көпчүлүгүн алган учурда шайланды деп эсептелет. Президенттин мөөнөтү 3 жыл, бир адам бир эле учурда Президенттин жана парламенттин мүчөсүнүн кызматын ээлей албайт. Президенттин ыйгарым укуктар мөөнөтү бүткөнгө чейин кийинки себептерден улам токтолушу мүмкүн: өз калоосу менен кызматтан кеткенде, ден-соолугуна байланыштуу өз милдеттерин аткара албай калганда же кызматтан четтетилгенде (импичмент жарыяланганда). Президентти кызматтан четтетүү үчүн парламенттин бардык депутаттарынын жарымынан кем эмеси добуш берүүгө тийиш. Президентке импичмент жарыялангандан кийин президенттик шайлоо дайындалат. Эгерде парламент президентти кызматтан кетирүү чечимин кабыл алгандан кийин жети күндүн ичинде президент шайланбаса, парламент автоматтык түрдө таркатылат<a href="#cite_note-:6-28">[28]</a>. Президент парламенттин курамынан 6дан ашпаган жана 5тен кем эмес министрлерден (президентти кошкондо) турган Министрлер Кабинетин дайындайт. Министрлер кабинети — бул өлкөнүн парламентинин алдында жамааттык жоопкерчиликти алган аткаруучу орган. Мыйзамда белгиленген тартипте президент өзгөчө абалды киргизет, жаза алгандарга ырайым кылуу маселелерин чечет, Жогорку соттун төрөгасын жана мүчөлөрүн дайындайт. Ошондой эле, Жогорку соттун макулдугу менен райондук соттордун дайындайт<a href="#cite_note-:6-28">[28]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Сот_бийлиги">Сот бийлиги</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=15" title="«Сот бийлиги‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Сот бийлиги">булагын түзөтүү</a>]</div> Науруда сот бийлиги толугу менен көз карандысыз. Республикада жалпы укук — укуктук система иштейт, анда укуктун булагы катары соттук прецедент таанылат. Жалпы укук мыйзамдардын жана 1971-жылы кабыл алынган мыйзамдардын актысына ылайык (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Adopted Laws Act 1971), науру элинин каада-салттары наурунун укуктук системасын түзөт<a href="#cite_note-:6-28">[28]</a>. Наурунун сот тутумуна — Жогорку сот, апелляциялык сот, райондук соттор жана үй-бүлө маселелери боюнча соттор кирет. Наурунун жер комитетинин жарлыгына ылайык (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Nauru Lands Committee Ordinance), өлкөдөгү жерге болгон талаш-тартыштарды чечкен жана ал иштерди Жогорку сотко өткөрүп берүү укугуна ээ болгон жер комитети бар. Наурунун Конституциясынын 48-беренесинин талаптарына ылайык, жогорку соттон жана соттордун тобунан турган Жогорку сот түзүлгөн. . Жогорку соттун төрөгасы жана мүчөлөрү Наурунун Президенти тарабынан дайындалат. Науру Республикасынын Жогорку сотунун төрөгасы жана мүчөлөрү болуп өлкөнүн аймагында 5 жылдан кем эмес адвокат же ушул багытта иштеген жана жашы 65 жаштан ашпаган Науру Республикасынын жарандары гана шайлана алынашат<a href="#cite_note-:6-28">[28]</a>. Көпчүлүк сот менен байланышкан маселелерде Австралиянын Жогорку соту карайт жана чечет<a href="#cite_note-:7-15">[15]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Шайлоо_округу">Шайлоо округу</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=16" title="«Шайлоо округу‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Шайлоо округу">булагын түзөтүү</a>]</div> Науру Республикасынын аймагы 8 шайлоо округуна бөлүнөт. <table class="standard" align="center"> <tbody><tr> <th>Шайлоо округу </th> <th>Шайлоо округун түзгөн административдик аймактар </th> <th>Парламенттеги округдардын өкүлдөрдүн саны </th></tr> <tr> <td>Айво </td> <td>Айво </td> <td>2 </td></tr> <tr> <td>Анабар </td> <td>Анабар, Анибар, Июв </td> <td>2 </td></tr> <tr> <td>Анетан </td> <td>Анетан, Ева </td> <td>2 </td></tr> <tr> <td>Боэ </td> <td>Боэ </td> <td>2 </td></tr> <tr> <td>Буада </td> <td>Буада </td> <td>2 </td></tr> <tr> <td>Мененг </td> <td>Мененг </td> <td>2 </td></tr> <tr> <td>Убенид </td> <td>Баити, Денигомоду, Нибок, Уабо </td> <td>4 </td></tr> <tr> <td>Ярен </td> <td>Ярен </td> <td>2 </td></tr></tbody></table> Наурунун 20 жаштан жогорку бардык жарандары шайлоо укугуна ээ. Баардык жарандар добуш берүүгө милдеттүү жана добуш берүү күнү шайлоо участогуна келбей калган жарандар айып салуу менен жазаланышат<a href="#cite_note-31">[31]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Саясий_партиялар">Саясий партиялар</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=17" title="«Саясий партиялар‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Саясий партиялар">булагын түзөтүү</a>]</div> Науруда 3 <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Саясий партия">саясий партия</a> каталаган: <ul><li>Демократиялык партиясы</li> <li>Наоэро Амо партисы</li> <li>Борбордук партиясы</li></ul> Бирок жергиликтүү парламенттин депутаттарынын көпчүлүгү көз карандысыз жана саясий партиялардын мүчөлөрү эмес. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Куралдуу_күчтөр_жана_полиция">Куралдуу күчтөр жана полиция</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=18" title="«Куралдуу күчтөр жана полиция‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Куралдуу күчтөр жана полиция">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru_cadet_police_on_training_exercise_(2).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Nauru_cadet_police_on_training_exercise_%282%29.jpg/220px-Nauru_cadet_police_on_training_exercise_%282%29.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Nauru_cadet_police_on_training_exercise_%282%29.jpg/330px-Nauru_cadet_police_on_training_exercise_%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Nauru_cadet_police_on_training_exercise_%282%29.jpg/440px-Nauru_cadet_police_on_training_exercise_%282%29.jpg 2x" data-file-width="1072" data-file-height="712" /></a><figcaption>300pxПолиция кадеттик корпусунун окуучуларынын машыгуусу. 2007-жыл.</figcaption></figure> Бейрасмий макулдашуу боюнча, аралдын коопсуздугун Австралия камсыз кылат. Наурунун туруктуу аскердик жана куралдуу күчтөрү жок. Аралдагы жалгыз куралдуу түзүм — Наурунун Полиция күчтөрү. Полиция кызматкерлеринин саны 60 адам жана алар ок атуучу куралдар менен куралданышкан<a href="#cite_note-:5-32">[32]</a>. Науруда эң кеңири таралган укук бузуулар — ылдамдык режимин бузуу, жеке менчиктин кол тийбестиги, жеке жана коомдук менчиктин кол тийбестигин бузуу жана велосипед уурдоо болуп саналат<a href="#cite_note-:5-32">[32]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Тышкы_саясат_жана_эл_аралык_мамилелер"><span id=".D0.A2.D1.8B.D1.88.D0.BA.D1.8B_.D1.81.D0.B0.D1.8F.D1.81.D0.B0.D1.82_.D0.B6.D0.B0.D0.BD.D0.B0_.D1.8D.D0.BB_.D0.B0.D1.80.D0.B0.D0.BB.D1.8B.D0.BA_.D0.BC.D0.B0.D0.BC.D0.B8.D0.BB.D0.B5.D0.BB.D0.B5.D1.80">Тышкы саясат жана эл аралык мамилелер</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=19" title="«Тышкы саясат жана эл аралык мамилелер‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Тышкы саясат жана эл аралык мамилелер">булагын түзөтүү</a>]</div> Науру Республикасы Улуттар Шериктештигинде өзгөчө статуска ээ, ал 1968-жылы көз карандысыздыкка ээ болгондон кийин бул уюмга мүчө болгон. 1999-жылдын майынан 2006-жылдын январына чейин Науру Улуттар Шериктештигинин толук укуктуу мүчөсү болгон<a href="#cite_note-:6-28">[28]</a>. 1999-жылдын 14-сентябрынан тартып <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D0%A3%D0%BB%D1%83%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%A3%D1%8E%D0%BC%D1%83" title="Бириккен Улуттар Уюму">Бириккен Улуттар Уюмуна</a> 187-мүчөсү болуп кирген<a href="#cite_note-33">[33]</a>. Тынч океан аралдарынын форуму, Африка, Кариб деңизи жана Тынч океан өлкөлөрү ж.б. уюмдардын мүчө болгон. Науру Республикасы дүйнөнүн көптөгөн өлкөлөрү менен дипломатиялык мамилелерин түзгөн. Негизги өнөктөштөрү — <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Австралия">Австралия</a>, <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BB%D1%83%D1%83_%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Улуу Британия">Улуу Британия</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Индия">Индия</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B9%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%8C" title="Тайвань">Тайвань</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%88%D1%82%D2%AF%D0%BA_%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%8F" title="Түштүк Корея">Корея Республикасы</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D1%8B_%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Жаңы Зеландия">Жаңы Зеландия</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D1%88%D0%BC%D0%BE_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Америка Кошмо Штаттары">АКШ</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Тайланд">Таиланд</a>, <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD" title="Филиппин">Филиппин</a> жана <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Жапония">Жапония</a>. 2009-жылы 15-16-декабрында Науру Республикасы Россия, Никарагуа жана Венесуэладан кийин Абхазия менен Түштүк Осетиянын көз карандысыздыгын тааныган дүйнөдөгү төртүнчү өлкө болуп калды<a href="#cite_note-34">[34]</a><a href="#cite_note-35">[35]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Кыргызстан_менен_саясий_мамилери">Кыргызстан менен саясий мамилери</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=20" title="«Кыргызстан менен саясий мамилери‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Кыргызстан менен саясий мамилери">булагын түзөтүү</a>]</div> 2020-жылдын 31-январында Кыргызстан менен Науру Республикасынын ортосунда дипломатиялык мамиле түзүлгөн. Кыргыз Республикасынын Тышкы иштер министирлигинин маалыматка ылайык, дипломатиялык мамилелерди орнотуу жөнүндө биргелешкен коммюникеге Кыргыз Республикасынын Бириккен Улуттар Уюмундагы туруктуу өкүлү Миргүл Молдоисаева жана Науру Руспубликасынын Бириккен Улуттар Уюмундагы туруктуу өкүлү Марлен Мозес кол коюшкан. Биргелешкен коммюникенин текстинде тараптар Бириккен Улуттар Уюмунун уставын жана эл аралык укуктун принциптерин жана максаттарын, атап айтканда, эл аралык тынчтыкты жана коопсуздукту урматтоону жана чыңдоону, мамлекеттер ортосундагы теңдикти, улуттук эгемендүүлүктү жана мамлекеттин аймактык бүтүндүгүн, көз карандысыздыкты тийиштүү түрдө урматтоону, эл аралык келишимдерди сактоону жана мамлекеттердин ички ишине кийлигишпөөнү жетекчиликке алып дипломатиялык мамилелерди орноту каралган. Кол коюу аземинен кийин тараптар БУУнун жана башка эл аралык уюмдардын алкагында достук мамилелерди жана кызматташтыкты өнүктүрүү, ошондой эле БУУнун линиясы боюнча эл аралык уюмдарга бири-биринин талапкерлерине колдоо көрсөтүү боюнча ниеттерин билдиришкен<a href="#cite_note-36">[36]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Кытай_Эл_Республикасы_жана_Кытай_Республикасы_менен_саясий_мамилелери"><span id=".D0.9A.D1.8B.D1.82.D0.B0.D0.B9_.D0.AD.D0.BB_.D0.A0.D0.B5.D1.81.D0.BF.D1.83.D0.B1.D0.BB.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D1.81.D1.8B_.D0.B6.D0.B0.D0.BD.D0.B0_.D0.9A.D1.8B.D1.82.D0.B0.D0.B9_.D0.A0.D0.B5.D1.81.D0.BF.D1.83.D0.B1.D0.BB.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D1.81.D1.8B_.D0.BC.D0.B5.D0.BD.D0.B5.D0.BD_.D1.81.D0.B0.D1.8F.D1.81.D0.B8.D0.B9_.D0.BC.D0.B0.D0.BC.D0.B8.D0.BB.D0.B5.D0.BB.D0.B5.D1.80.D0.B8">Кытай Эл Республикасы жана Кытай Республикасы менен саясий мамилелери</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=21" title="«Кытай Эл Республикасы жана Кытай Республикасы менен саясий мамилелери‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Кытай Эл Республикасы жана Кытай Республикасы менен саясий мамилелери">булагын түзөтүү</a>]</div> 2002-жылы 21-июлда Науру Республикасы 1980-жылы түзүлгөн жарым-жартылай таанылган Кытай Республикасы менен дипломатиялык мамилелерин үзүп, Кытай Эл Республикасы менен дипломатиялык мамилелерди түзгөн. Науруанын президенти Рене Харрис Гонконгдо Кытай Эл Республикасы менен болгон келишимге кол коюп, расмий түрдө бир гана Кытай өкмөтүн тааныган (Кытай Эл Республикасынын). Кытай Эл Республикасы болсо Науруга 60 млн АКШ долларын түзгө каржылык жардам берүүнү, ошондой эле «General Electric» компаниясы алдындагы 77 млн АКШ доллар өлчөмүндөгү карызын төлөө милдеттемесин алган<a href="#cite_note-37">[37]</a>. Кытай Республикасынын реакциясы дароо болуп: Кытай Республикасынын өкмөтү КЭР долларлык дипломатияны жүргүзүп жатат деп айыптаган жана Науру Өкмөтүнөн Мененгде курулган мейманканага сарпталган 12,1 миллион АКШ доллар төлөөнү талап кылуу маселесин көтөргөн<a href="#cite_note-38">[38]</a>. 2005-жылы 9-майда Мажуродо Наурунун президенти Людвиг Скотти менен Кытай Республикасынын Президенти Чэн Шуйбяндын ортосунда жолугушуу болгон. Бул жолугушудан көп өтпөй 14-майда, Кытай Республикасы менен Наурунун дипломатиялык мамилелери расмий түрдө жанданып, Кытай Эл Республикасы менен мамилелерди татаалдашкан. 31-майда Кытай Эл Республикасы Науру менен саясий мамилесин толугу менен үзгөн<a href="#cite_note-39">[39]</a>. Тайвань Науруга айыл чарба, балык уулоо, туризм жаатында олуттуу жардам көрсөтөт. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Австралия_менен_саясий_мамилери">Австралия менен саясий мамилери</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=22" title="«Австралия менен саясий мамилери‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Австралия менен саясий мамилери">булагын түзөтүү</a>]</div> Науру соода жана инвестиция тармагында негизги ролду ойногон Австралия менен тыгыз мамиледе. Австралиянын Науру Республикасында башкы консулу, вице-консулу жана Австралиянын иммиграция департаментинин эки өкүлү иш алып барышат<a href="#cite_note-40">[40]</a>. Науру Республикасынын иштерин Мельбурндагы башкы консулу алып барат<a href="#cite_note-41">[41]</a>. 1993-жылы августта эки өлкөнүн өкмөттөрү мамлекеттер орточундагы мамилелерди Жөнгө салуу келишимине (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Compact of Settlement) кол коюшкан, бул келишимдин негизинде Науру көз карандысыздыгын алганга чейин фосфорит кендерин казып алуудан жабыркаган жерлерди калыбына келтирүү боюнча БУУнун Эл аралык сотундагы Наурунун Австралияга каршы сот иши аяктаган. Натыйжада Австралия Науруга 57 миллион австралиялык доллар төлөп, дагы 50 жылдын ичинде 20 миллион доллар төлөп берүүгө убада берген. Науру аймактагы контрабандага каршы күрөшүү боюнча Австралия менен кызматташат. Наурунун аймагында, Австралияга деңизге аркылуу мыйзамсыз кирүүгө аракет кылган башка өлкөлөрдүн жарандары үчүн Австралиянын иммиграция борбору жайгашкан. 2016-жылга карата маалыматтарга ылайык бул борбордо 400дөн ашык адам кармалган. Наурудагы качкындарга карата зомбулук, кемсинтүү жана кордоо фактыларын, анын ичинде балдарга карата сексуалдык зомбулукту чагылдырган көптөгөн документтер бар. Наурудагы качкындар лагерлериндеги адам чыдагыз шарттар тууралуу Бириккен Улуттар Уюмунун Качкындар боюнча агенттиги жана башка эл аралык уюмдар да билдиришкен<a href="#cite_note-42">[42]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="ЕБ_өлкөлөрү_менен_саясий_мамилери">ЕБ өлкөлөрү менен саясий мамилери</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=23" title="«ЕБ өлкөлөрү менен саясий мамилери‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: ЕБ өлкөлөрү менен саясий мамилери">булагын түзөтүү</a>]</div> 1995-жылы августта <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Француз Полинезиясы">Француз Полинезиясындагы</a> Моруроа жана Фангатауфа атоллдорунда <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Франция">Франция</a> атомдук куралын сынагандан кийин, Науру, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B8" title="Кирибати">Кирибати</a> сыяктуу, Франция менен дипломатиялык мамилесин үзгөн. Бирок, 1997-жылы 15-декабрда Франция Өкмөтүнүн аймактагы атомдук куралды сыноону токтотуу жөнүндөгү жарлыгынан кийин Франция менен дипломатиялык мамилелер калыбына келген. Өз кезегинде, Науру Президенти Кинза Клодумар Франциянын Борбордук жана Түштүк Тынч океанындагы чакан мамлекеттердин элдерине берген олуттуу жардамын баалаган<a href="#cite_note-43">[43]</a>. Тактап айтканда Науру Республикасы Европа Бирлиги менен достук мамиледе. Европа өлкөлөрү бул Тынч океанында жайгашкан мамлекетке энергетика жаатында жардам берип келүүдө<a href="#cite_note-44">[44]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="СССР_жана_Россия_менен_саясий_мамилери"><span id=".D0.A1.D0.A1.D0.A1.D0.A0_.D0.B6.D0.B0.D0.BD.D0.B0_.D0.A0.D0.BE.D1.81.D1.81.D0.B8.D1.8F_.D0.BC.D0.B5.D0.BD.D0.B5.D0.BD_.D1.81.D0.B0.D1.8F.D1.81.D0.B8.D0.B9_.D0.BC.D0.B0.D0.BC.D0.B8.D0.BB.D0.B5.D1.80.D0.B8">СССР жана Россия менен саясий мамилери</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=24" title="«СССР жана Россия менен саясий мамилери‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: СССР жана Россия менен саясий мамилери">булагын түзөтүү</a>]</div> Науру менен СССРдин ортосундагы дипломатиялык мамилелер 1987-жылы 30-декабрда түзүлгөн. Учурда Россиянын Австралия Шериктештигиндеги элчиси, Науру Республикасындагы элчисинин дагы милдетин аткарат<a href="#cite_note-45">[45]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Административдик-аймактык_түзүлүшү">Административдик-аймактык түзүлүшү</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=25" title="«Административдик-аймактык түзүлүшү‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Административдик-аймактык түзүлүшү">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru-districts-ru.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Nauru-districts-ru.svg/300px-Nauru-districts-ru.svg.png" decoding="async" width="300" height="292" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Nauru-districts-ru.svg/450px-Nauru-districts-ru.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Nauru-districts-ru.svg/600px-Nauru-districts-ru.svg.png 2x" data-file-width="501" data-file-height="488" /></a><figcaption>Наурунун округдарынын картасы</figcaption></figure> <dl><dd><div class="noprint">Негизги макала: <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83%D0%BD%D1%83%D0%BD_%D0%B0%D0%B4%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%B4%D0%B8%D0%BA-%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8B%D0%BA_%D1%82%D2%AF%D0%B7%D2%AF%D0%BB%D2%AF%D1%88%D2%AF" title="Наурунун административдик-аймактык түзүлүшү">Наурунун административдик-аймактык түзүлүшү</a></div></dd></dl> Науру Республикасынын администрациялык-аймактык жактан 14 округга бөлүнөт<a href="#cite_note-46">[46]</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B9%D0%B2%D0%BE" title="Айво">Айво</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80" title="Анабар">Анабар</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Анетан">Анетан</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D1%80" title="Анибар">Анибар</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B8%D1%82%D0%B8" title="Баити">Баити</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%8D" title="Боэ">Боэ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Буада">Буада</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D1%83" title="Денигомоду">Денигомоду</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0" title="Ева">Ева</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%98%D1%8E%D0%B2" title="Июв">Июв</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B3" title="Мененг">Мененг</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B1%D0%BE%D0%BA" title="Нибок">Нибок</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B0%D0%B1%D0%BE" title="Уабо">Уабо</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%B5%D0%BD" title="Ярен">Ярен</a></li></ul> <table class="navbox collapsible collapsed nowraplinks" style="margin:auto;;"> <tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;width:100%;background:#ccccff;"><div style="float:left;width:3em"> </div><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Flag_of_Nauru.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/25px-Flag_of_Nauru.svg.png" decoding="async" width="25" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/38px-Flag_of_Nauru.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/50px-Flag_of_Nauru.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></a> <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83%D0%BD%D1%83%D0%BD_%D0%B0%D0%B4%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%B4%D0%B8%D0%BA-%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8B%D0%BA_%D1%82%D2%AF%D0%B7%D2%AF%D0%BB%D2%AF%D1%88%D2%AF" title="Наурунун административдик-аймактык түзүлүшү">Наурунун административдик-аймактык түзүлүшү</a></th></tr><tr><th style="white-space:nowrap;background:#ddddff;">Округдар</th><td style="width:100%"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B9%D0%B2%D0%BE" title="Айво">Айво</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80" title="Анабар">Анабар</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Анетан">Анетан</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D1%80" title="Анибар">Анибар</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B8%D1%82%D0%B8" title="Баити">Баити</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%8D" title="Боэ">Боэ</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Буада">Буада</a> • <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D1%83" title="Денигомоду">Денигомоду</a> • <a href="/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0" title="Ева">Ева</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%8E%D0%B2" title="Июв">Июв</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B3" title="Мененг">Мененг</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B1%D0%BE%D0%BA" title="Нибок">Нибок</a> • <a href="/wiki/%D0%A3%D0%B0%D0%B1%D0%BE" title="Уабо">Уабо</a> • <a href="/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%B5%D0%BD" title="Ярен">Ярен</a></td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Калкы">Калкы</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=26" title="«Калкы‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: Калкы">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Population_pyramid_of_Nauru_2015.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Population_pyramid_of_Nauru_2015.png/450px-Population_pyramid_of_Nauru_2015.png" decoding="async" width="450" height="314" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/66/Population_pyramid_of_Nauru_2015.png 1.5x" data-file-width="610" data-file-height="425" /></a><figcaption></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Калктын_өсүү_динамикасы">Калктын өсүү динамикасы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=27" title="«Калктын өсүү динамикасы‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Калктын өсүү динамикасы">булагын түзөтүү</a>]</div> <table class="standard sortable"> <tbody><tr> <th>№ </th> <th>Округ </th> <th>17.04.1992 </th> <th>23.09.2022 </th> <th>30.10.2011 </th></tr> <tr> <td>1 </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%B9%D0%B2%D0%BE" title="Айво">Айво</a> </td> <td align="right">874 </td> <td align="right">1051 </td> <td align="right">1220 </td></tr> <tr> <td>2 </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80" title="Анабар">Анабар</a> </td> <td align="right">320 </td> <td align="right">378 </td> <td align="right">452 </td></tr> <tr> <td>3 </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Анетан">Анетан</a> </td> <td align="right">427 </td> <td align="right">498 </td> <td align="right">587 </td></tr> <tr> <td>4 </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D1%80" title="Анибар">Анибар</a> </td> <td align="right">165 </td> <td align="right">232 </td> <td align="right">226 </td></tr> <tr> <td>5 </td> <td><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B8%D1%82%D0%B8" title="Баити">Баити</a> </td> <td align="right">450 </td> <td align="right">443 </td> <td align="right">513 </td></tr> <tr> <td>6 </td> <td><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%8D" title="Боэ">Боэ</a> </td> <td align="right">750 </td> <td align="right">731 </td> <td align="right">851 </td></tr> <tr> <td>7 </td> <td><a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Буада">Буада</a> </td> <td align="right">661 </td> <td align="right">673 </td> <td align="right">739 </td></tr> <tr> <td>8 </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D1%83" title="Денигомоду">Денигомоду</a> </td> <td align="right">325 </td> <td align="right">292 </td> <td align="right">307 </td></tr> <tr> <td>9 </td> <td><a href="/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0" title="Ева">Ева</a> </td> <td align="right">355 </td> <td align="right">397 </td> <td align="right">446 </td></tr> <tr> <td>10 </td> <td><a href="/wiki/%D0%98%D1%8E%D0%B2" title="Июв">Июв</a> </td> <td align="right">206 </td> <td align="right">169 </td> <td align="right">178 </td></tr> <tr> <td>11 </td> <td><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B3" title="Мененг">Мененг</a> </td> <td align="right">1389 </td> <td align="right">1323 </td> <td align="right">1380 </td></tr> <tr> <td>12 </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B1%D0%BE%D0%BA" title="Нибок">Нибок</a> </td> <td align="right">577 </td> <td align="right">479 </td> <td align="right">484 </td></tr> <tr> <td>13 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B0%D0%B1%D0%BE" title="Уабо">Уабо</a> </td> <td align="right">447 </td> <td align="right">386 </td> <td align="right">318 </td></tr> <tr> <td>14 </td> <td><a href="/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%B5%D0%BD" title="Ярен">Ярен</a> </td> <td align="right">672 </td> <td align="right">632 </td> <td align="right">747 </td></tr> <tr> <td> </td> <td>Науру </td> <td align="right">9919 </td> <td align="right">10065 </td> <td align="right">10084 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Төрөлүү_коэффициенти">Төрөлүү коэффициенти</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=28" title="«Төрөлүү коэффициенти‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=28" title="Edit section's source code: Төрөлүү коэффициенти">булагын түзөтүү</a>]</div> 2011-жылдагы эл каттоонун негизинде аралдын калкы жаш жана тез өсүп жатат деген жыйынтык чыгарса болот. Эл каттоо учурунда жалпы калктын саны 10 084 адамды (5105 эркек жана 4979 аял) түзгөн бул 2006-жылга салыштырмалуу 9233 адамга көп. 2006-жылдан бери калктын саны 9,22% га же 851 адамга өскөн. Калктын санынын орточо жылдык өсүш темпи 1,844% же башкача айтканда калктын өсүшү жылына 170 адамдын чегинде. Бирок, азыркы учурда калктын өсүү көрсөткүчү 1,8% бир топ жогору жана калктын саны жылына болжол менен 300 адамга өсөт<a href="#cite_note-:8-47">[47]</a>. <table class="standard" style="text-align: center;"> <tbody><tr> <th colspan="10">Төрөлүүнүн жалпы коэффициенти </th></tr> <tr class="bright"> <th>2002 </th> <th>2003 </th> <th>2004 </th> <th>2005 </th> <th>2006 </th> <th>2007 </th> <th>2008 </th> <th>2009 </th> <th>2010 </th> <th>2011 </th></tr> <tr> <td>3,025 </td> <td>↘2,515 </td> <td>↗3,050 </td> <td>↘2,430 </td> <td>↘2,340 </td> <td>↘2,115 </td> <td>↗2,520 </td> <td>↗3,240 </td> <td>↗3,725 </td> <td>↗4,225 </td></tr></tbody></table> Өспүрүмдөрдүн арасындагы төрөт көрсөткүчү өтө жогору, 15-19 жаштагы төрөгөндөрдүн көрсөткүчү боюнча 81 аялга 1000 балага туура келет. <table class="standard"> <tbody><tr> <th>Жыл </th> <th>Төрөлгөндөр </th> <th>Өлгөндөр </th> <th>Калктын табигый өсүшү </th></tr> <tr> <td>2002 </td> <td>255 </td> <td>91 </td> <td>164 </td></tr> <tr> <td>2003 </td> <td>212 </td> <td>76 </td> <td>136 </td></tr> <tr> <td>2004 </td> <td>253 </td> <td>75 </td> <td>178 </td></tr> <tr> <td>2005 </td> <td>194 </td> <td>80 </td> <td>114 </td></tr> <tr> <td>2006 </td> <td>190 </td> <td>88 </td> <td>102 </td></tr> <tr> <td>2007 </td> <td>171 </td> <td>74 </td> <td>97 </td></tr> <tr> <td>2008 </td> <td>206 </td> <td>84 </td> <td>122 </td></tr> <tr> <td>2009 </td> <td>273 </td> <td>57 </td> <td>216 </td></tr> <tr> <td>2010 </td> <td>322 </td> <td>69 </td> <td>253 </td></tr> <tr> <td>2011 </td> <td>370 </td> <td>75 </td> <td>295 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Жашоо_узактыгы">Жашоо узактыгы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=29" title="«Жашоо узактыгы‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=29" title="Edit section's source code: Жашоо узактыгы">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%9E%D0%B1%D1%89%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8_%D0%B6%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B8.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/%D0%9E%D0%B1%D1%89%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8_%D0%B6%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B8.png/280px-%D0%9E%D0%B1%D1%89%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8_%D0%B6%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B8.png" decoding="async" width="280" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/%D0%9E%D0%B1%D1%89%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8_%D0%B6%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B8.png/420px-%D0%9E%D0%B1%D1%89%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8_%D0%B6%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B8.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/%D0%9E%D0%B1%D1%89%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8_%D0%B6%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B8.png/560px-%D0%9E%D0%B1%D1%89%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8_%D0%B6%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B8.png 2x" data-file-width="741" data-file-height="533" /></a><figcaption>Жашоо узактыгы</figcaption></figure> 2007-2011-жылдар аралыгында жашоонун узактыгы эркектер үчүн 57,5 жашты жана аялдар үчүн 63,2 жашты түзгөн. Эркектер үчүн жашоо узактыгы өзгөргөн жок, ал эми аялдар үчүн жашоо узактыгы 5 жылга узарды<a href="#cite_note-:8-47">[47]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Саны_жана_жайгашуусу">Саны жана жайгашуусу</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=30" title="«Саны жана жайгашуусу‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=30" title="Edit section's source code: Саны жана жайгашуусу">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Scene_at_Arenibek.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Scene_at_Arenibek.jpg/150px-Scene_at_Arenibek.jpg" decoding="async" width="150" height="95" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Scene_at_Arenibek.jpg/225px-Scene_at_Arenibek.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Scene_at_Arenibek.jpg/300px-Scene_at_Arenibek.jpg 2x" data-file-width="2661" data-file-height="1686" /></a><figcaption>Наурудагы айыл. 1986-жыл</figcaption></figure> Калктын жыштыгы — 473,43 адам/км². Аралдын аймагында Австралияга мыйзамсыз кирүүгө аракет кылган качкындар лагери жайгашкан, 2016-жылдын июнь айынын аягында бул лагерге 442 адам (анын ичинде 338 эркек, 55 аял жана 49 жаш бала) жайгаштырылган. Качкындардын көпчүлүгү <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ооганстан">Ооганстан</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a> жана <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Ирак">Ирактын</a> жарандары<a href="#cite_note-48">[48]</a>. 1968-жылы, Науру эгемендүүлүгүн жарыяланда калкынын саны 6 миңден ашык (1966-жылы калкынын саны 6057) адам болгон. Науруда төрөлүү 1000 адамга - 24,47, өлүү 1000 адамга - 6,65, ал эми калктын табигый өсүшү 1,781% деп бааланат<a href="#cite_note-:9-49">[49]</a>. 2007-жылы ымыркайлардын өлүмү 1000 адамга 9,6 ымыркай деп көрсөтүлгөн. 2007-жылы 15 жашка чейинки балдардын саны калктын - 37,8% (3813 адам), 15 тен 60 жашка чейинки курактагы адамдардын саны калктын - 59,3% (5983 адам), 60 жаштан өткөндөрдүн саны калктын - 2,9% (287 адам) түзгөн. 2011-жылы эркектердин орточо жашоо узактыгы 65 жашты, аялдардыкы 75 жашты түзгөн<a href="#cite_note-:8-47">[47]</a>. <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru_Denigomodu-Nibok.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Nauru_Denigomodu-Nibok.jpg/250px-Nauru_Denigomodu-Nibok.jpg" decoding="async" width="250" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Nauru_Denigomodu-Nibok.jpg/375px-Nauru_Denigomodu-Nibok.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Nauru_Denigomodu-Nibok.jpg/500px-Nauru_Denigomodu-Nibok.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="872" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D1%83" title="Денигомоду">Денигомоду</a> жана <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B1%D0%BE%D0%BA" title="Нибок">Нибок</a> округдарындагы элдин отурукташышы</figcaption></figure> Аралдын расмий борбору жана шаарлары жок. Президенттин резиденциясы <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B3" title="Мененг">Мененг</a> округунда, ал эми мамлекеттик органдар жана парламент <a href="/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%B5%D0%BD" title="Ярен">Ярен</a> округунда орун алышкан. Аралдын калкы океан жээгинде жага Буада көлүнүн айланасында орун алышкан. <table class="standard" style="text-align: center;"> <tbody><tr> <th colspan="10">Калктын саны (адам)<a href="#cite_note-:7-15">[15]</a><a href="#cite_note-:9-49">[49]</a><a href="#cite_note-:8-47">[47]</a> </th></tr> <tr class="bright"> <th>1921 </th> <th>1933 </th> <th>1947 </th> <th>1954 </th> <th>1961 </th> <th>1966 </th> <th>1977 </th> <th>1983 </th> <th>1992 </th> <th>2000 </th></tr> <tr> <td>2066 </td> <td>↗2641 </td> <td>↗2855 </td> <td>↗3473 </td> <td>↗4613 </td> <td>↗6057 </td> <td>↗6966 </td> <td>↗7674 </td> <td>↗9919 </td> <td>↗10123 </td></tr> <tr> <th>2001 </th> <th>2002 </th> <th>2003 </th> <th>2004 </th> <th>2005 </th> <th>2006 </th> <th>2007 </th> <th>2008 </th> <th>2009 </th> <th>2010 </th></tr> <tr> <td>↘10106 </td> <td>↘10064 </td> <td>↘9871 </td> <td>↘9668 </td> <td>↘9456 </td> <td>↘ 9233 </td> <td>↗9373 </td> <td>↗9570 </td> <td>↗9771 </td> <td>↗9976 </td></tr> <tr> <th>2011 </th> <th>2013 </th> <th>2015 </th> <th>2016 </th> <th>2019 </th> <th> </th> <th> </th> <th> </th> <th> </th> <th> </th></tr> <tr> <td>↗10084 </td> <td>↗10500 </td> <td>↗10900 </td> <td>↘10800 </td> <td>↗11550 </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Жыныстык_жана_курактык_түзүм">Жыныстык жана курактык түзүм</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=31" title="«Жыныстык жана курактык түзүм‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=31" title="Edit section's source code: Жыныстык жана курактык түзүм">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4%D0%B0_%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_2011.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4%D0%B0_%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_2011.png/280px-%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4%D0%B0_%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_2011.png" decoding="async" width="280" height="189" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4%D0%B0_%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_2011.png/420px-%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4%D0%B0_%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_2011.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4%D0%B0_%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_2011.png/560px-%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4%D0%B0_%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_2011.png 2x" data-file-width="815" data-file-height="549" /></a><figcaption>2011-жылга карата Наурунун жыныстык жана курактык түзүмү</figcaption></figure> 2011-жылы катталган туруктуу калктын саны 5105 эркек жана 4979 аялдан турган. Эркектер аялдардан 126 адамга көп болушкан, башкача айтканда 100 аялга 103 эркек туура келген<a href="#cite_note-:8-47">[47]</a>. <table class="standard"> <tbody><tr> <th rowspan="2">Жыл </th> <th colspan="4">Курак (%) </th> <th rowspan="2">Орточо курак </th> <th rowspan="2">100 аялга туура келген эркектердин саны </th></tr> <tr> <th>0-14 </th> <th>15-24 </th> <th>25-59 </th> <th>60+ </th></tr> <tr> <td>1992 </td> <td>43 </td> <td>17 </td> <td>38 </td> <td>3 </td> <td>19,4 </td> <td>105 </td></tr> <tr> <td>2002 </td> <td>39 </td> <td>20 </td> <td>39 </td> <td>3 </td> <td>20,7 </td> <td>104 </td></tr> <tr> <td>2011 </td> <td>38 </td> <td>19 </td> <td>40 </td> <td>3 </td> <td>21,5 </td> <td>103 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Этникалык_курам">Этникалык курам</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=32" title="«Этникалык курам‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=32" title="Edit section's source code: Этникалык курам">булагын түзөтүү</a>]</div> Науру калкынын курамы негизинен тоо-кен өнөр жайынын ишмердилүүгүнө байланышкан. 1930-жылдары шахталарда иштөө үчүн жумушчулар дүйнөнүн ар кайсы бурчунан келишкен. Алгачкы билдирүүлөргө караганда, 1939-жылы чет элдик жарандардын саны жергиликтүү калктын санына барабар. 1977-жылы калкынын 60% чет элдиктер жана 40% жергиликтүү калк болгон. Чет элдиктердин санынын көрсөткүчү 1992-жылы жалпы калктын санынын 70% чейин көбөйгөн. 2006-жылы фосфат казып алуу тармагынын кыйрашынан улам эмгек мигранттарынын жана алардын үй-бүлөлөрүнүн массалык чыгуусунун натыйжасында, жалпы калкытын санындагы чет элдиктердин үлүшү 6% га чейин кыскарган. Наурунун фосфат өнөр жайы, соода жана тышкы экономиканы стимулдаштырууну улантууда жана келечекте калктын этникалык курамына түздөн-түз таасирин тийгизиши мүмкүн<a href="#cite_note-:8-47">[47]</a>. Науру калкынын болжол менен 91% же 9031 адам республиканын түпкү эли - наурулуктар. Науру калкынын жалпы санынын — 4% Тынч океандын башка аралдарынан келгендер (негизинен фижиликтер жана тунгаруандар), 1,6% (161 адам), 1,5% (151 адам) кытайлар түзөт. Өлкөнүн калкынынын курамында чет өлкөлүк жарандардын үлүшү жогору. Тилдин негизинде наурулуктар микронезия элдеринин тобуна кирет, бирок бул улуттун түптөлүшүнө микронезиялыктар гана эмес, полинезиялыктар жана меланезиялыктар да таасирлеринин тийгизишкен<a href="#cite_note-50">[50]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Тил">Тил</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=33" title="«Тил‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=33" title="Edit section's source code: Тил">булагын түзөтүү</a>]</div> Наурулуктар микронезия тилдеринин бири болгон науру тилинде сүйлөшөт. 1968-жылга чейин Науру Республикасы Австралия, Улуу Британия жана Жаңы Зеландиянын биргелешип башкарган аймагы болгондугуна байланыштуу англис тили, науру тили менен бирге мамлекеттик тил болуп саналат. Кытай соодагерлери менен карым-катнаш жүргүзүүдө, жергиликтүү калк тарабынан наурулук англис пижини күн сайын колдонулунат<a href="#cite_note-51">[51]</a>. Науру тилинин алфавити латын алфавитинин негизинде түзүлүп жана 17 тамгадан турган. Кийин, башка тилдердин, айрыкча немис, ток-писин жана кирибати тилдеринин таасиринен улам, алфавит 28 тамгага чейин кеңейтилген. Науру тилинин окуу китебин жазган католик миссионери Алоис Кайзер, ошондой эле Германиядан чыккан америкалык протестант миссионери Филипп Делапорт бул тилдин өнүгүүсүнө ири салымдарын кошушкан. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Дин">Дин</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=34" title="«Дин‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=34" title="Edit section's source code: Дин">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru(09).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Nauru%2809%29.jpg/220px-Nauru%2809%29.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Nauru%2809%29.jpg/330px-Nauru%2809%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Nauru%2809%29.jpg/440px-Nauru%2809%29.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a><figcaption>Наурудагы чиркөө</figcaption></figure> Наурунун калкы негизинен <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B8" class="mw-redirect" title="Христиан дини">христиан</a> диндерин карманышат. Наурулуктардын көбү (60,5% же 6098 адам) протестанттык чиркөөлөрдүн мүчөлөрү, анын ичинен 35,2% (3552 адам) <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B3" title="Мененг">Мененг</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Буада">Буада</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80" title="Анабар">Анабар</a> жана <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B1%D0%BE%D0%BA" title="Нибок">Нибок</a> округдарында чиркөөлөрү бар Науру конгрегационалистик чиркөөсүнүн жолдоочулары. Бул агымдын негизги чүркөөсү Айво округунда жайгашкан. Кудай Ассамблеясы агымынын жолдоочулары — 12,8% же 1291 адам), Науру көз карандысыз чиркөөсүнүн өкүлдөрү — 9,4% же 945 адам. Өлкөдө <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Адвентизм">адвентисттер</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BF%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Баптизм">баптисттер</a> жана жахабанын күбөлөрү да бар<a href="#cite_note-:8-47">[47]</a>. Наурунун тургундарынын болжол менен 32,5%  же 3278 адамы католик чиркөөсүнүн жолдоочулары, алардын <a href="/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%B5%D0%BD" title="Ярен">Ярен</a> округунда өзүнүн чиркөөсү, ошондой эле <a href="/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0" title="Ева">Ева</a> округундагы мектеби (Кайзер колледжи) бар. Наурунун жашоочуларынын болжол менен 5% <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B4%D0%B8%D0%B7%D0%BC" class="mw-redirect" title="Буддизм">буддизм</a> жана <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BE%D1%81%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Даосизм">даосизм</a>, 2% <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Бахаизм">бахаизм</a> диний агымдарын карманышат. Наурулуктардын чакан тобу Эижебонг (Eijebong) пирине жана Буитани (Buitani) аттуу аралдын рухуна сыйынууну камтыган салттуу ишенимдерди карманышат<a href="#cite_note-:8-47">[47]</a>. Өкмөт айрым диний конфессиялардын ишин чектейт, мисалы Иса Машаяктын азыркы чиркөөсү жана жахабанын күбөлөрү. 1979-жылы Науруга <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BB%D0%BB_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="mw-redirect" title="Маршалл Аралдары">Маршалл аралдарынан</a> жахабанын күбөлөрүнүн миссионери барган соң дароо эле депортацияланган<a href="#cite_note-:10-52">[52]</a>. 1995-жылы диндерге болгон чектөөлөрдүн бир бөлүгү алынып салынган<a href="#cite_note-:10-52">[52]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Экономикасы">Экономикасы</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=35" title="«Экономикасы‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=35" title="Edit section's source code: Экономикасы">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:The_site_of_secondary_mining_of_Phosphate_rock_in_Nauru,_2007._Photo-_Lorrie_Graham_(10729889683).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/The_site_of_secondary_mining_of_Phosphate_rock_in_Nauru%2C_2007._Photo-_Lorrie_Graham_%2810729889683%29.jpg/220px-The_site_of_secondary_mining_of_Phosphate_rock_in_Nauru%2C_2007._Photo-_Lorrie_Graham_%2810729889683%29.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/The_site_of_secondary_mining_of_Phosphate_rock_in_Nauru%2C_2007._Photo-_Lorrie_Graham_%2810729889683%29.jpg/330px-The_site_of_secondary_mining_of_Phosphate_rock_in_Nauru%2C_2007._Photo-_Lorrie_Graham_%2810729889683%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/The_site_of_secondary_mining_of_Phosphate_rock_in_Nauru%2C_2007._Photo-_Lorrie_Graham_%2810729889683%29.jpg/440px-The_site_of_secondary_mining_of_Phosphate_rock_in_Nauru%2C_2007._Photo-_Lorrie_Graham_%2810729889683%29.jpg 2x" data-file-width="4288" data-file-height="2848" /></a><figcaption>Наурудагы фосфорит кендерин казып алгандан кийин калган, акиташтан турган калдыктар</figcaption></figure> Экономиканын негизи - фосфориттерди казуу жана экспортоо. Убагында Науру дүйнөдө эң бай өлкөлөрдүн катарына кирген. Фосфориттерди казып алган жерлерди карадан калыбына келтирүү үчүн атайын каржы фонд ачылган. Акча бирдиги - <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Австралия доллары">австралия доллары</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Акча_жана_каржы_системасы">Акча жана каржы системасы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=36" title="«Акча жана каржы системасы‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=36" title="Edit section's source code: Акча жана каржы системасы">булагын түзөтүү</a>]</div> Наурунун акча бирдиги болуп <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Австралия доллары">австралия доллары</a> саналат. 2001-жылы аралдагы инфляциянын деңгээли 4% жекен (бул негизинен дүйнөлүк рынокто мунайдын баасынын жана аны ташууга кеткен чыгымдардын жогорулашына байланыштуу). 2000-жылы мамлекеттик бюджеттинин тартыштыгы 10 миллион <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Австралия доллары">австралия долларын</a> же өлкөнүн ИДП болжол менен 18% түзгөн. 2000-жылга карата мамлекеттик карызы 280 миллион австралия долларын түзгөн<a href="#cite_note-:1-20">[20]</a>. XXI кылымдын башында Науру Өкмөтү фосфориттердин экспортунун төмөндөшүнөн улам каржы жаатында көптөгөн көйгөйлөргө туш болгон. Бул кризистин натыйжада, 2002-жылы өлкө айрым кредиторлорго болгон карызын убагында төлөй албай калган. Өкмөт бюджеттин тартыштыгын жана <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%8F%D0%BB%D1%82%D0%B8" title="Роялти">роялти</a> төлөмдөрүн жабууда Науру банкынын каржы булактарына таянууну улантып келет. Науруда сатуудан салык алынбайт, бирок бир катар товарлардан бажы төлөмдөрү алынып турат, бажы төлөмдөрүнүн эрежелери жана суммасы мезгил-мезгили менен өзгөрүп турат. Тамекиге жана алкоголго салык салынбайт<a href="#cite_note-:11-53">[53]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Айыл_чарба">Айыл чарба</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=37" title="«Айыл чарба‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=37" title="Edit section's source code: Айыл чарба">булагын түзөтүү</a>]</div> Жергиликтүү калкты жемиштер менен камсыз кылуу максатында, аралдын жээк тилкесинде <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Банан (мындай барак жок)">банан</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81" class="mw-redirect" title="Ананас">ананас</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B9%D1%8F" title="Папайя">папайя</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%BE_(%D0%B6%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%88)" title="Манго (жемиш)">манго</a>, нан багы, кокос пальмалары өстүрүлөт. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Балык_уулоо">Балык уулоо</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=38" title="«Балык уулоо‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=38" title="Edit section's source code: Балык уулоо">булагын түзөтүү</a>]</div> Наурунун балык уулоо тармагы дагы эле жакшы онүкпөгөн боюнча калууда, өлкөдө негизинен ички колдонуучулар үчүн балык кармаган эки гана кичинекей балык уулоочу кеме бар. Кармалган тонбалыктарынын бир бөлүгү Австралияга жана Жапонияга экспорттолот, бирок кирешелүүлүгү дагы деле өтө төмөн, мисалы, 2001-жылы жумасына 600 кг гана тонбалыктары экспорттолгон. 2000-жылы Науруда биринчи балык базары пайда болуп, ал өлкөнүн калкынын бир бөлүгүн жумуш менен камсыз кылган. Акыркы мезгилде өлкөнүн өзгөчө экономикалык аймагындагы балык уулоо укугуна лицензия берүүдөн түшкөн кирешелер жергиликтүү бюджетти толуктоонун олуттуу булагы болуп калды. Мисалга алсак, 2000-жылы балык улоого лицензия сатуудан түшкөн киреше 8,5 миллион австралия долларын түзгөн. Бул чөйрөдөгү негизги өнөктөштөрү - Кытай, Түштүк Корея, Тайвань, АКШ жана Жапониянын балык уулоо компаниялары<a href="#cite_note-:3-25">[25]</a>. Науруда аквакультура да өнүгүп жатат, аралдагы кичинекей жасалма көлмөлөрүндө, негизинен ички колдонуу үчүн ханос балыктары өстүрүлөт<a href="#cite_note-54">[54]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Өнөр_жай">Өнөр жай</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=39" title="«Өнөр жай‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=39" title="Edit section's source code: Өнөр жай">булагын түзөтүү</a>]</div> 1980-жылдары фосфот өндүрүүнүн деңгээли кыйла төмөндөгөн (1985-1986 жылдары 1,67 млн тоннадан 2001-2002 жылдары 162 миң тоннага чейин) жана 2003-жылы фосфоттарды казып алуу толугу менен токтотулган<a href="#cite_note-:12-55">[55]</a>. Кийинчереек Австралиянын, фосфат казуу багытында иш алып барган «Incitex Pivot» компаниясынын инвестициясынын жардамы менен кен казуу инфраструктурасы кайрадан калыбына келтирилип, 2006-жылдын сентябрында фосфат тектерин экспорттоо жанданган. Фосфориттердин кору 2009-2010-жылдары толугу менен казылып алынган, азыркы учурка аз гана фосфориттердин кору калды<a href="#cite_note-:12-55">[55]</a>. Өлкөгө азык-түлүк, күйүүчү май, унаалар жана тетиктер, жабдуулар, курулуш материалдары, керектөө товарлары алынып импорттолуп турат<a href="#cite_note-:7-15">[15]</a><a href="#cite_note-:11-53">[53]</a>. <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru_House.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Nauru_House.jpg/220px-Nauru_House.jpg" decoding="async" width="220" height="338" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/be/Nauru_House.jpg 1.5x" data-file-width="230" data-file-height="353" /></a><figcaption>Мельбурндагы Науру-Хауз имараты (ортосунда). Мурда бул имарат Науру фосфат компаниясына таандык болгон, бирок 2004-жылы мамлекеттик карыздарды төлөө үчүн сатылган</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Туризм">Туризм</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=40" title="«Туризм‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=40" title="Edit section's source code: Туризм">булагын түзөтүү</a>]</div> Аралдагы туризм фосфат казып алуудан кийин калган экологиялык булгануудан улам көп өнүккөн эмес. Наурунун визасын Кыргызстандын жарандагы аралга барганда же учак менен конгондо ала алышат<a href="#cite_note-56">[56]</a>. Өлкөнүн аймагынан чыккан бардык жүргүнчүлөрдөн 25 австралиялык доллар аэропорт акысы алынат. 2019-жылы республиканын парламентинин чечими менен негизги максаты өлкөдө туризмди өнүктүрүүгө багытталган Науру туристтик корпорациясы түзүлгөн<a href="#cite_note-57">[57]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Транспорт">Транспорт</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=41" title="«Транспорт‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=41" title="Edit section's source code: Транспорт">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:View_of_Nauru_airport.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/View_of_Nauru_airport.jpg/220px-View_of_Nauru_airport.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/View_of_Nauru_airport.jpg/330px-View_of_Nauru_airport.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/View_of_Nauru_airport.jpg/440px-View_of_Nauru_airport.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Науру эл аралык аэропорту</figcaption></figure> Науру автожолдорунун узундугу болжол менен 40 чакырымды түзөт. Асфальтталган жолдордун узундугу 29 км, анын 17 км жээкти бойлой өтөт. Фосфариттердин кендерин океан жээгине жеткирүүнү жеңилдетүү үчүн 12 чакырымдык, асфальтталбаган жол курулган. Аралдын түштүгүндө Науру эл аралык аэропорту жайгашкан. Наурунун улуттук авиакомпаниясы болуп «Nauru Airlines» саналат жана бул компаниянын карамагында Боинг-737 төрт учагы бар. Науруда, аралдын борборундагы фосфат кендерин түштүк-батышындагы порт менен байланыштырган 3,9 км арылыка созулган темир жол бар. Науру мамлекети боюнча коомдук транспорт жок болгондугуна байланыштуу көпчүлүк тургундар жеке транспорт каражаттарын колдонушат. Аймактагы башка мамлекеттер менен болгон деңиз байланышы бар. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Байланыш">Байланыш</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=42" title="«Байланыш‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=42" title="Edit section's source code: Байланыш">булагын түзөтүү</a>]</div> Науруда биринчи почта маркалары 1916-жылы чыгарылган. Алар «NAURU» деген жазуусу бар Улуу Британиянын маркалары болгон. 1998-жылдын сентябрынан тартып науруда интернет байланышы пайда болгон<a href="#cite_note-58">[58]</a>. Интернет менен колдонуучулардын саны болжол менен Наурунун калкынын жалпы санынын жарымын гана түзөт<a href="#cite_note-59">[59]</a>. Аралдын телекоммуникация системасы жакшы өнүккөн. Көптөгөн коомдук телефондор IDD эл аралык тутумга түз чыгуу мүмкүнчүлүгүнө ээ, бирок, телекоммуникация кызматтары австралиялык компаниялардын тармактары аркылуу жүргүзүлгөндүктөн, эл аралык чалуулар операторлор аркылуу жүргүзүлөт. AMPS стандартындагы уюлдук байланыш дээрлик бүт аралдын аймагын камтыйт<a href="#cite_note-60">[60]</a>. Акыркы мезгилде байланыш кызматтарынын үзгүлтүккө учурашы байкалууда, анткени бул тармакты тейлеген чет элдик компаниялар алдын-ала төлөө системасында өз кызматтарын көрсөтөт. 2003-жылдын башында Рене Харрис жана Бернард Довийого президенттин кызматына талапкер болушкан жана Науру эң курч саясий кризиске кабылып, жарандардын кагылышуусунда президенттин резиденциясы өрттөнүп кеткен жана, телефон байланышы толугу менен үзүлгөн<a href="#cite_note-61">[61]</a>. Аралдан тышкары жайгашкан аймактар менен байланышуу бир нече жума бою портко келген кемелердеги спутник телефондору аркылуу жүргүзүлгөн<a href="#cite_note-62">[62]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Тышкы_соода">Тышкы соода</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=43" title="«Тышкы соода‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=43" title="Edit section's source code: Тышкы соода">булагын түзөтүү</a>]</div> 2017-жылы экспорт 24,7 млн АКШ долларын, ал эми импорт - 35,6 млн АКШ долларын түзгөн<a href="#cite_note-63">[63]</a>. Экспорттук кирешенин дээрлик 70% фосфаттарды сатуудан түшөт. Негизги соода өнөктөштөрү Австралия жана Жапония (бул өлкөлөрдүн ар биринин үлүшү 24%), андан кийин Түштүк Корея (16%). Негизинен унаалар, жабдуулар, азык-түлүк жана химиялык товарлар импорттолот. Негизги керектелүүчү товарлар менен жабдып туруучу мамлекеттер - Австралия (63%), Фижи (12%) жана Индия (11%). <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Маданияты">Маданияты</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=44" title="«Маданияты‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=44" title="Edit section's source code: Маданияты">булагын түзөтүү</a>]</div> Науру аралынын алгачкы маданияты жөнүндө маалыматтар өтө эле аз. Батыштын таасири күчтүү болгондуктан, жергиликтүү тургундар тарабынан көптөгөн үрп-адаттар жана каада-салттар унутулуп калган. Байыркы науруандыктардын жазуусунун жоктугу өлкөнүн маданий байлыгын изилдөөнү татаалдаштырат. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Науру_аралынын_колония_айланганга_чейинки_тургундарынын_социалдык_уюму"><span id=".D0.9D.D0.B0.D1.83.D1.80.D1.83_.D0.B0.D1.80.D0.B0.D0.BB.D1.8B.D0.BD.D1.8B.D0.BD_.D0.BA.D0.BE.D0.BB.D0.BE.D0.BD.D0.B8.D1.8F_.D0.B0.D0.B9.D0.BB.D0.B0.D0.BD.D0.B3.D0.B0.D0.BD.D0.B3.D0.B0_.D1.87.D0.B5.D0.B9.D0.B8.D0.BD.D0.BA.D0.B8_.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B3.D1.83.D0.BD.D0.B4.D0.B0.D1.80.D1.8B.D0.BD.D1.8B.D0.BD_.D1.81.D0.BE.D1.86.D0.B8.D0.B0.D0.BB.D0.B4.D1.8B.D0.BA_.D1.83.D1.8E.D0.BC.D1.83">Науру аралынын колония айланганга чейинки тургундарынын социалдык уюму</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=45" title="«Науру аралынын колония айланганга чейинки тургундарынын социалдык уюму‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=45" title="Edit section's source code: Науру аралынын колония айланганга чейинки тургундарынын социалдык уюму">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Auweyida-Eigamoiya-nauruansubjects.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Auweyida-Eigamoiya-nauruansubjects.jpg/250px-Auweyida-Eigamoiya-nauruansubjects.jpg" decoding="async" width="250" height="137" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Auweyida-Eigamoiya-nauruansubjects.jpg/375px-Auweyida-Eigamoiya-nauruansubjects.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a2/Auweyida-Eigamoiya-nauruansubjects.jpg 2x" data-file-width="453" data-file-height="248" /></a><figcaption>Наурулуктар (1890-жыл)</figcaption></figure> Науруалуктардын алгачкы маданияты аралда жашаган 12 уруунун маданиятынан негизделген. Науруда жалпы башчы болгон эмес жана ар бир уруунун өз тарыхы болгон. Салт боюнча, ири уруулар майда урууларга бөлүнгөн жана айда уруулардагы ар бир адам белгилүү бир топторго таандык болгон: <ul><li>темонибе (<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Науру тили (мындай барак жок)">науру</a> Temonibe),</li> <li>эмо (<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Науру тили (мындай барак жок)">науру</a> Emo),</li> <li>амененгаме (<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Науру тили (мындай барак жок)">науру</a> Amenengame)</li> <li>энгаме (<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Науру тили (мындай барак жок)">науру</a> Engame).</li></ul> Колунда жок, кедейлердин эки классы төмөндөгүдөй аталган: <ul><li>итсио (<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Науру тили (мындай барак жок)">науру</a> Itsio),</li> <li>итиора (<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Науру тили (мындай барак жок)">науру</a> Itiora)</li></ul> Адамдын тигил же бул класска таандык экендигин аныктоодо негизги фактору болуп энесинин теги болгон. Темонибе уруусу өзгөчө орунду ээлеген, аларга балык уулоого уруксат берилген жана алар деңиздеги айрым аймактага ээлик кылышкан. Ошол кездеги калктуу конуштардын көпчүлүгү деңиз жээгинде жайгашышкан, айрымдары гана Буада көлүнүн айланасында орун алган. Аралдыктар эки-үч үйдөн турган кичинекей, короо-жайлуу үйлөрдө жашап жана айылдарга биригишкен. Жалпысынан Науруда 168 айыл жайгашып, алар 14 облуска биригишкен. Бул тарыхый облустардын негизинде, азыркы учурдагы аралдын 14 административдик округу түзүлгөн. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Массалык_маалымат_каражаттар">Массалык маалымат каражаттар</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=46" title="«Массалык маалымат каражаттар‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=46" title="Edit section's source code: Массалык маалымат каражаттар">булагын түзөтүү</a>]</div> Науруда дайыма иштеген басма сөз кызматтары жок. Анда-санда англис жана науру тилинде басылган Nauru Bulletin жана «Наоэро Амо» оппозициялык саясий партиясынын The Visionary гезиттери чыгып турат. Эки жумада бир жолу Central Star News жана Nauru Chronicle гезиттери басмадан чыгат<a href="#cite_note-:15-64">[64]</a>. Наурунун жалгыз радиостанциясы жана телеканалы өкмөткө таандык жана негизинен «Австралия радиосу» жана «BBC» программаларын чагылдырат (ретрансляция).<a href="#cite_note-:15-64">[64]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Спорт">Спорт</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=47" title="«Спорт‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=47" title="Edit section's source code: Спорт">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Linkbelt1999-Finalspiel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Linkbelt1999-Finalspiel.jpg/250px-Linkbelt1999-Finalspiel.jpg" decoding="async" width="250" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Linkbelt1999-Finalspiel.jpg/375px-Linkbelt1999-Finalspiel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9e/Linkbelt1999-Finalspiel.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="230" /></a><figcaption>1999-жылы «Линкбелт Овал» стадионунда өткөн австралиялык футбол боюнча беттеш</figcaption></figure> Наурунун улуттук спорттук оюну - австралия футболу. Футбол боюнча улуттук курама командасы дагы бар, бирок ал өлкөдө кесипкөй оюнчулардын жана ири стадиондордун жактугуна байланыштуу ФИФА же Океания футбол конфедерациясы тарабынан таанылган эмес. Футбол оюнчуларынын формасынын түсү - көк жана ортосунан сары тилке сызылган. Футбол боюнча улуттук курама тобу башка өлкөнүн командасы менен биринчи беттешүүсү 1994-жылдын 2-октябрында болгон. Анда Наурунун курама тобу Соломон аралдарынын курама тобун 2:1 эсебинде утуп алган. Бул наурулуктар үчүн чоң жеңиш болуп калган. Аралда бир нече спорт аянтчалары жана стадиондор бар: «Линкбелт Овал« (Айво округунда жайгашкан, бирок ал кыйла эскирген жана эл аралык стандарттарга жооп бербейт), Мененг стадиону (3500 орундуу, 2006-жылы курулган) жана Дениг стадиону. <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BE%D1%80_%D0%B0%D1%82%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Оор атлетика">Оор атлетика</a>, софтбол, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB" title="Баскетбол">баскетбол</a> жана <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B8%D1%81" title="Теннис">теннис</a> абдан популярдуу. Өлкөнүн Өкмөтү тарабынан оор атлетика колдого алынган, дал ушул багыт боюнча Науру эң көп спорттук ийгиликтерге жетишкен. Шериктештик оюндарында оор атлетчи Маркус Стивендин сенсациялуу жеңишинен кийин 1990-жылы бул республикада Науру Улуттук Олимпиада Комитети түзүлгөн. 1992-жылы Маркус Барселонада өткөн Олимпиада оюундарына катышкан биринчи наурулук спортчу болуп тарыхта калды. Науру расмий түрдө 1996-жылы олимпиадалык кыймылга кабыл алынган. Наурунун биринчи расмий атлеттери Маркус Стивен, Жеррард Гарабван жана Куинси Музаламо болушкан. Наурунун эң чебер теннисчилери - Дэвид Детудамо жана Анжелита Детудамо. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Майрамдар">Майрамдар</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=48" title="«Майрамдар‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=48" title="Edit section's source code: Майрамдар">булагын түзөтүү</a>]</div> <table class="standard" align="center"> <caption> </caption> <tbody><tr> <th>Дата </th> <th>Аталышы </th> <th>Англисче аталышы </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/1-%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C" title="1-январь">1-январь</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D1%8B_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="Жаңы жыл">Жаңы жыл</a> </td> <td>New Year’s Day </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/31-%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C" title="31-январь">31-январь</a> </td> <td>Эгемендүүлүк күнү </td> <td>Independence Day </td></tr> <tr> <td rowspan="3">датасы кошумча аныкталат </td> <td>Жагымдуу жума </td> <td>Good Friday </td></tr> <tr> <td>Жаркын дүйшөмбү </td> <td>Easter Monday </td></tr> <tr> <td>Жаркын шейшенби </td> <td>Easter Tuesday </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/17-%D0%BC%D0%B0%D0%B9" title="17-май">17-май</a> </td> <td>Конституция күнү </td> <td>Constitution Day </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=25-%D1%81%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8F%D0%B1%D1%80%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="25-сентябрь (мындай барак жок)">25-сентябрь</a> </td> <td>Жаштар күнү </td> <td>National Youth Day </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/26_%D0%9E%D0%BA%D1%82%D1%8F%D0%B1%D1%80%D1%8C_(%D0%A2%D0%BE%D0%B3%D1%83%D0%B7%D0%B4%D1%83%D0%BD_%D0%B0%D0%B9%D1%8B)" title="26 Октябрь (Тогуздун айы)">26-октябрь</a> </td> <td>Ангам күнү </td> <td>Angam Day </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/25-%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D0%B1%D1%80%D1%8C" title="25-декабрь">25-декабрь</a> </td> <td>Рождество </td> <td>Christmas Day </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/26-%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D0%B1%D1%80%D1%8C" title="26-декабрь">26-декабрь</a> </td> <td>Белектер күнү </td> <td>Boxing Day </td> </tr></tbody><caption> </caption></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Социалдык_тармак">Социалдык тармак</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=49" title="«Социалдык тармак‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=49" title="Edit section's source code: Социалдык тармак">булагын түзөтүү</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Саламаттыкты_сактоо">Саламаттыкты сактоо</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=50" title="«Саламаттыкты сактоо‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=50" title="Edit section's source code: Саламаттыкты сактоо">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Participants_of_a_walk_against_Diabetes_and_for_general_fitness_around_Nauru_airport.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Participants_of_a_walk_against_Diabetes_and_for_general_fitness_around_Nauru_airport.jpg/220px-Participants_of_a_walk_against_Diabetes_and_for_general_fitness_around_Nauru_airport.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Participants_of_a_walk_against_Diabetes_and_for_general_fitness_around_Nauru_airport.jpg/330px-Participants_of_a_walk_against_Diabetes_and_for_general_fitness_around_Nauru_airport.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Participants_of_a_walk_against_Diabetes_and_for_general_fitness_around_Nauru_airport.jpg/440px-Participants_of_a_walk_against_Diabetes_and_for_general_fitness_around_Nauru_airport.jpg 2x" data-file-width="4288" data-file-height="2848" /></a><figcaption>Наурунун калкы дүйнөдөгү эң ашык салмактуу адамдардын катарына кирет</figcaption></figure> Аралдагы калкты таза суу менен камсыздоону жакшыртуу жана үзгүлтүксүз санитардык-профилактикалык иш-чараларды жүргүзүүгө багытталган эффективдүү мамлекеттик программасынын натыйжасында акыркы жылдары аралда жугуштуу оорулардын жайылышына жол бербөө мүмкүн болду. Бирок <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%82_%D0%B4%D0%B8%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%82%D0%B8" title="Кант диабети">кант диабети</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BE%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%83" title="Гипертония оорусу">гипертония</a>, жүрөк-кан тамыр оорулары жана рак сыяктуу жугуштуу эмес оорулар, ошондой эле респиратордук оорулар Наурунун калкынын өлүмүнүн негизги себептери болуп калууда<a href="#cite_note-:16-65">[65]</a>. Науру калкы ашыкча салмактан (семирүүдөн) катуу жабыркайт жана семиз адамдардын саны боюнча дүйнөдө бешинчи орунда турат<a href="#cite_note-66">[66]</a>. 2003-жылы Наурудагы диабеттин таралышы (30,2%) дүйнөдө эң жогору көрсөткүчкө жеткен. Наурудагы калктын семирүүсүнүн себептери, башка аймактардагыдай эле, арзан калориялуу тамак-аштын, биринчи кезекте эт консерваларынын көп колдонуулушу менен байланыштуу<a href="#cite_note-67">[67]</a>. Наурунун саламаттыкты сактоодогу негизги көйгөйлөрдүн бири — кадрлар маселеси, ошондуктан өлкөнүн өкмөтү бул тармакка мүмкүн болушунча көп адистерди тартууга аракет кылып жатат. Аралда медициналык жардам акысыз. 1999-жылы июлда Наурунун жалпы типтеги ооруканасы (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Nauru General Hospital) менен Улуттук фосфат корпорациясынын ооруканасы (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> National Phosphate Corporation Hospital) Науру Республикасынын ооруканасы (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Republic of Nauru Hospital) деген ат менен бириктирилген, анда беш гана дарыгер иштейт. Оор дартка чалдыккан адамдар Австралияга дарыланууга жөнөтүлөт. 1995-1996-жылдары саламаттыкты сактоого кеткен чыгымдар 8,9 миллион австралия долларын же өлкөнүн жалпы бюджетинин 8,9% түзгөн. Дарыгерлердин көпчүлүгү чет элдиктер<a href="#cite_note-:16-65">[65]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Билим_берүү">Билим берүү</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=51" title="«Билим берүү‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=51" title="Edit section's source code: Билим берүү">булагын түзөтүү</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Nauru_College_(15406372672).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Nauru_College_%2815406372672%29.jpg/220px-Nauru_College_%2815406372672%29.jpg" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Nauru_College_%2815406372672%29.jpg/330px-Nauru_College_%2815406372672%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Nauru_College_%2815406372672%29.jpg/440px-Nauru_College_%2815406372672%29.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1936" /></a><figcaption>Науру колледжи</figcaption></figure> Науруда билим берүү 6 жаштан 15 жашка чейинки балдар үчүн милдеттүү (1-10-класстар). Билим берүү тутуму 2 этапты камтыйт: мектепке чейинки дардоо (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Pre-school) жана даярдоо баскычы (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Preparatory School). Башталгыч билим берүү окуу мезгилинин биринчи 6 жылында, башкача айтканда, 6 жаштан 11 жашка чейинки окуучулар үчүн берилет. Окуучулар алгачкы эки жыл Ярен округунун башталгыч мектебинде (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Yaren Primary School), үчүнчү жана төртүнчү жылдары Айво округунун башталгыч мектебинде (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Aiwo Primary School) жана бешинчи жылдан тартып Науру колледжинде (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Nauru College) окушат. Башталгыч мектепти аяктагандан кийин, башталгыч билим жөнүндө сертификат алуу үчүн сынактар тапшырылат (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Nauru Primary Certificate). Кийинки баскыч — орто мектеп (7-10-класстар үчүн милдеттүү жана 11-12-класстарды окуучулар өз калоосу окуса болот). 10-класстан кийин орто билими туралуу сертификат алуу үчүн сынактар тапшырылат (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Nauru Junior Certificate). 12-класска чейин окууну уланткан учурда, толук орто билими туралуу сертификатка (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> Pacific Senior School Certificate) ээ болуу үчүн сынактартардан өтүү зарыл. Аралдын жашоочулары жогорку билимди чет өлкөлөрдөн, негизинен Австралиядан алышат. Науруда Түштүк Тынч океан университетинин (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Англис тили">англ.</a> University of the South Pacific) сырттан окуу бөлүмү жайгашкан. Науруда билим алуу толугу менен акысыз. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Колдонулган_адабияттар">Колдонулган адабияттар</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=52" title="«Колдонулган адабияттар‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=52" title="Edit section's source code: Колдонулган адабияттар">булагын түзөтүү</a>]</div> <ul><li>Paul Hambruch. Nauru // Ergebnisse der Südsee-Expedition. — Hamburg: Friedrichsen, 1914  (нем.)</li></ul> <ul><li>Hermann Joseph Hiery. Die deutsche Südsee 1884–1914. Ein Handbuch. — Schöningh, Paderborn u. a., 2002. — С. 22. — ISBN <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:BookSources/3506739123" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-506-73912-3</a>  (нем.)</li></ul> <ul><li>Die Eingeborenen von Nauru (Südsee). — Anthropos. Bd. 12/13, 1917/18. — 315–316.  (нем.)</li></ul> <ul><li>Honor C. Maude. The String Figures of Nauru Island. — The University of the South Pacifiv Centre in Nauru and Institute of Pacific Studies, 2001. — С. 11. — 199 с. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:BookSources/9789820201484" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9789820201484</a>.  (англ.)</li></ul> <ul><li>Carl Eduard Meinicke. Die Inseln des stillen Oceans, eine geographische Monographie. — Leipzig: Verlag von P. Frohberg, 1876. — Bd. 2. — 324.  (нем.)</li></ul> <ul><li>Беликов В. И. Происхождение и миграции полинезийцев (по лингвистическим данным). // Пути развития Австралии и Океании: история, экономика, этнография. — М.: Наука, 1981. — 243—254. (Полинезиялыктардын келип чыгышы жана миграциясы)  (орусча)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Булактар">Булактар</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=53" title="«Булактар‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=53" title="Edit section's source code: Булактар">булагын түзөтүү</a>]</div> <div class="reflist columns references-column-count references-column-count-2" style="-moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; column-count: 2; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_General/WPP2022_GEN_F01_DEMOGRAPHIC_INDICATORS_COMPACT_REV1.xlsx">World Population Prospects 2022: Demographic indicators by region, subregion and country, annually for 1950-2100</a> (Дүйнөлүк калк 2022: өлкөлөр боюнча демографиялык көрсөткүчтөр (1950-2100 жылдарга карата)) (англ.) </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://population.un.org/wpp/">Department of Economic and Social Affairs Population Division</a> (БУУ. Экономикалык жана социалдык иштер департаментинин калктар боюнча бөлүмү) (англ.) </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> Paul Hambruch. Nauru // Ergebnisse der Südsee-Expedition. — Hamburg: Friedrichsen, 1914  (нем.) </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> Hermann Joseph Hiery. Die deutsche Südsee 1884–1914. Ein Handbuch. — Schöningh, Paderborn u. a., 2002. — С. 22. — ISBN ISBN 3-506-73912-3 (нем.) </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> Die Eingeborenen von Nauru (Südsee). — Anthropos. Bd. 12/13, 1917/18. — 315–316.  (нем.) </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> Honor C. Maude. The String Figures of Nauru Island. — The University of the South Pacifiv Centre in Nauru and Institute of Pacific Studies, 2001. — С. 11. — 199 с. — ISBN 9789820201484. (англ.) </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> Carl Eduard Meinicke. Die Inseln des stillen Oceans, eine geographische Monographie. — Leipzig: Verlag von P. Frohberg, 1876. — Bd. 2. — 324. (нем.) </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> Беликов В. И. Происхождение и миграции полинезийцев (по лингвистическим данным). // Пути развития Австралии и Океании: история, экономика, этнография. — М.: Наука, 1981. — 243—254. (Полинезиялыктардын келип чыгышы жана миграциясы) (орусча) </li> <li id="cite_note-:0-9">↑ <a href="#cite_ref-:0_9-0">9.0</a> <a href="#cite_ref-:0_9-1">9.1</a> <a href="#cite_ref-:0_9-2">9.2</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.krugosvet.ru/enc/strany_mira/NAURU.html">Энциклопедия Кругосвет. Науру.</a> (Дүйнө жүзү энциклопедиясы. Науру) (орусча) </li> <li id="cite_note-:13-10">↑ <a href="#cite_ref-:13_10-0">10.0</a> <a href="#cite_ref-:13_10-1">10.1</a> <a href="#cite_ref-:13_10-2">10.2</a> <a href="#cite_ref-:13_10-3">10.3</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ucpress.edu/book/9780520222298/paradise-for-sale">Наурунун тарыхы</a>  (орусча) </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C3%9Cbersicht_Der_Deutschen_Besitzungen_im_Stillen_Ozean-Nauru.png" class="extiw" title="c:File:Übersicht Der Deutschen Besitzungen im Stillen Ozean-Nauru.png">Океаниядагы Германия ээлик кылган жерлердин картасы. 1920-жыл</a> (нем.) </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> Вильсон X. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dl.libcats.org/genesis/152000/527b96d146221485b21f5eef54292eb5/_as/%5BH.R._Vilson%5D_Linkorue_v_boyu._1914-1918_gg(libcats.org).pdf">Линкоры в бою</a>. 1914—1918 гг. — М.: Изографус; Эксмо, 2002. (орусча) </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070806063436/http://www.uboat.net/articles/index.html?article=60">Secret Naval Supply System of the German Imperial Navy in WW1</a> (I дүйнөлүк согушта Германиянын Императордук Деңиз Флотунун жашыруун системасы)  (англ.) </li> <li id="cite_note-:14-14">↑ <a href="#cite_ref-:14_14-0">14.0</a> <a href="#cite_ref-:14_14-1">14.1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.austlii.edu.au/au/other/dfat/treaties/1923/11.html">Mandate for the Administration of the former German Island of Nauru (Pleasant Island), conferred upon His Britannic Majesty, confirmed and defined by the Council of the League of Nations</a> (Улуттар Лигасынын Кеңеши тарабынан тастыкталган жана аныкталган, Германиянын мурунку Науру аралын башкаруу боюнча мандат) (англ.) </li> <li id="cite_note-:7-15">↑ <a href="#cite_ref-:7_15-0">15.0</a> <a href="#cite_ref-:7_15-1">15.1</a> <a href="#cite_ref-:7_15-2">15.2</a> <a href="#cite_ref-:7_15-3">15.3</a> <a href="#cite_ref-:7_15-4">15.4</a> <a href="#cite_ref-:7_15-5">15.5</a> <a href="#cite_ref-:7_15-6">15.6</a> <a href="#cite_ref-:7_15-7">15.7</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090604055625/http://www2.hawaii.edu/~ogden/piir/pacific/nauru.html">Науру Республикасы</a> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140810224100/http://www.bismarck-class.dk/hilfskreuzer/orion.html">«Орион» крейсери</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070927200537/http://argo.net.au/andre/raiderKOMET.html">Рейдер «Комет»</a>  (орусча) </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070208211855/http://www.scharnhorst-class.dk/hilfskreuzer/komet.html">«Комет» крейсери</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ibiblio.org/hyperwar/USA/USA-P-Gilberts/USA-P-Gilberts-4.html">Жапониянын Микронезия аралдарын басып алуусу</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-:1-20">↑ <a href="#cite_ref-:1_20-0">20.0</a> <a href="#cite_ref-:1_20-1">20.1</a> <a href="#cite_ref-:1_20-2">20.2</a> <a href="#cite_ref-:1_20-3">20.3</a> <a href="#cite_ref-:1_20-4">20.4</a> <a href="#cite_ref-:1_20-5">20.5</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.un.int/nauru/">Постоянная миссия Республики Науру в ООН</a> (Науру Республикасынын БУУдагы туруктуу өкүлү) (орусча) </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.seaaroundus.org/data/#/eez/520?chart=catch-chart&dimension=taxon&measure=tonnage&limit=10">Catches by Taxon in the waters of Nauru</a> (Өзгөчө экономикалык жээк аймагы) (англ.) </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://english.kyodonews.net/news/2018/09/0fdc626a0cdb-feature-nauru-from-economic-goldmine-to-refugee-hell.html">Nauru: From economic goldmine to refugee "hell"</a> (Наурунун экономикалык «бейиштен» «тозокко» чейин баскан жолу) (англ.) </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://unfccc.int/resource/docs/natc/naunc1.pdf">First National Communication. United Nations Framework Convention</a> (БУУ алкактык конвенциясы) (англ.) </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121017054843/http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/16447.htm">State Department Bureau of East Asian and Pacific Affairs.</a> (Чыгыш Азия жана Тынч океан маселелери боюнча АКШ бюросу) (англ.) </li> <li id="cite_note-:3-25">↑ <a href="#cite_ref-:3_25-0">25.0</a> <a href="#cite_ref-:3_25-1">25.1</a> <a href="#cite_ref-:3_25-2">25.2</a> <a href="#cite_ref-:3_25-3">25.3</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sprep.org/att/IRC/eCOPIES/BPoA+10/NAURU.pdf">Republic of Nauru. National Assessment Report</a> (Науру Республикасы. Улуттук баалоо отчету) (англ.) </li> <li id="cite_note-:2-26">↑ <a href="#cite_ref-:2_26-0">26.0</a> <a href="#cite_ref-:2_26-1">26.1</a> <a href="#cite_ref-:2_26-2">26.2</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://unfccc.int/resource/docs/natc/naunc1.pdf">Науру Республикасынын климаттын өзгөрүүсү боюнча баяндамасы</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://guide.travel.ru/nauru/geo/nature/">Природа Науру</a> (Науру табияты) (орусча) </li> <li id="cite_note-:6-28">↑ <a href="#cite_ref-:6_28-0">28.0</a> <a href="#cite_ref-:6_28-1">28.1</a> <a href="#cite_ref-:6_28-2">28.2</a> <a href="#cite_ref-:6_28-3">28.3</a> <a href="#cite_ref-:6_28-4">28.4</a> <a href="#cite_ref-:6_28-5">28.5</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nauru.gov.nr/parliament-of-nauru/constitution-of-nauru.aspx">The Constitution of Nauru</a> (Наурунун Конституциясы)  (англ.) </li> <li id="cite_note-:4-29">↑ <a href="#cite_ref-:4_29-0">29.0</a> <a href="#cite_ref-:4_29-1">29.1</a> <a href="#cite_ref-:4_29-2">29.2</a> <a href="#cite_ref-:4_29-3">29.3</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070927032906/http://www.paclii.org/nr/legis/num_act/con256.rtf">Науру Республикасынын Конституциясы</a> </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nauru.gov.nr/government/the-president's-office.aspx">Науру Республикасынын президенти</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111017012221/https://www.transparency.org/content/download/1678/8473/file/nauru.pdf">Коррупция маселелери боюнча эл аралык баяндама. Науру 2004</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-:5-32">↑ <a href="#cite_ref-:5_32-0">32.0</a> <a href="#cite_ref-:5_32-1">32.1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nauru.gov.nr/government/departments/nauru-police-force.aspx">The Nauru Police Force</a> (Наурунун полиция күчтөрү) (англ.) </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.un.org/ru/about-us/member-states#gotoН">Бириккен Улуттар Уюмунун мүчөлөрү</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://lenta.ru/news/2009/12/16/nauru/">Науру Республикасы Түштүк Осетиянын көз карандысыздыгын тааныды</a> (орусча) </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.interfax.ru/russia/114961">Науру Республикасы Абхазиянын көз карандысыздыгын тааныды</a> (орусча) </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kg.kabar.kg/news/kyrgyzstan-menen-nauru-respublikasynyn-ortosundagy-diplomatiialyk-mamile-t-z-ld/">Кыргызстан менен Науру республикасынын ортосунда дипломатиялык мамиле түзүлдү</a> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071011140232/http://archives.pireport.org/archive/2002/july/07-23-07.htm">Кытай менен Науру дипломатиялык мамилелери</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110901072908/http://archives.pireport.org/archive/2002/july/07-25-11.htm">Наурунун Тайванга болгон карызы 12 миллион АКШ долларынан ашты</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071007164656/http://archives.pireport.org/archive/2005/may/05-16-06.htm">Кытайдын Наурудагы элчилигинин маалыматы</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141006070651/http://www.dfat.gov.au/geo/nauru/nauru_brief.html">Nauru country brief</a> (Науру өлкөсүнүн кыскача отчету) (орусча) </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141004083335/http://www.un.int/nauru/foreignaffairs.html">Науру эл аралык мамилелери</a> (орусча) </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://amnesty.org.ru/ru/2016-10-17-nauru/">Австралиянын качкындарга карата катаал саясаты Науруну ачык асман алдындагы түрмөгө айландырды</a> (орусча) </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111226055638/http://archives.pireport.org/archive/1997/december/12-16-07.html">Науру менен Франция дипломатиялык мамилелерди калыбына келтиришти</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071018073632/https://ec.europa.eu/development/Geographical/RegionsCountries/Countries/Nauru.htm">Европа Бирлигинин Науру менен болгон мамилеси</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071025034834/http://document.kremlin.ru/doc.asp?ID=032729">Россия Федерациясынын Науру Республикасындагы атайын жана ыйгарым укуктуу элчиси</a> (орусча) </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nauru.gov.nr/">Науру өкмөтү</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-:8-47">↑ <a href="#cite_ref-:8_47-0">47.0</a> <a href="#cite_ref-:8_47-1">47.1</a> <a href="#cite_ref-:8_47-2">47.2</a> <a href="#cite_ref-:8_47-3">47.3</a> <a href="#cite_ref-:8_47-4">47.4</a> <a href="#cite_ref-:8_47-5">47.5</a> <a href="#cite_ref-:8_47-6">47.6</a> <a href="#cite_ref-:8_47-7">47.7</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140502032457/http://www.spc.int/nmdi/nmdi_documents/2011_NAURU_CENSUS_REPORT.pdf">Наурунун калк жана турак жай жөнүндө улуттук отчету</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tagesanzeiger.ch/australiens-schreckensinsel-fuer-fluechtlinge-824011182734">Australiens Schreckensinsel für Flüchtlinge</a> (Качкындар үчүн Австралиянын коркунучтуу аралы) (нем.) </li> <li id="cite_note-:9-49">↑ <a href="#cite_ref-:9_49-0">49.0</a> <a href="#cite_ref-:9_49-1">49.1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080917160201/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/nr.html">Central Intelligence Agency. Nauru. The World Factbook</a> (БЧА. Науру) (англ.) </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> Игнатьев Г. М. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.livelib.ru/book/1001154915-tropicheskie-ostrova-tihogo-okeana-grigorij-ignatev?ysclid=lvozgva97n234896754">Тропические острова Тихого океана</a> (Тынч океанынын тропикалык аралдары) (орусча) </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.kg/books?id=iEj8LLguLwUC&pg=PA18&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false">Pacific Pidgins and Creoles: Origins, Growth and Development</a> (Тынч океандагы пижиндер жана креолдордун келип чыгышы жана өнүгүшү) (орусча) </li> <li id="cite_note-:10-52">↑ <a href="#cite_ref-:10_52-0">52.0</a> <a href="#cite_ref-:10_52-1">52.1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://guide.travel.ru/nauru/people/religion/">Наурудагы дин</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-:11-53">↑ <a href="#cite_ref-:11_53-0">53.0</a> <a href="#cite_ref-:11_53-1">53.1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://guide.travel.ru/nauru/money/">Наурудагы баалар</a> (орусча) </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://aquaculture.spc.int/site/publications/documents/Nauru_Portal.pdf">Науруда 2005-2010-жылдар аралыгындагы аквакультураны өнүктүрүү планы</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-:12-55">↑ <a href="#cite_ref-:12_55-0">55.0</a> <a href="#cite_ref-:12_55-1">55.1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141006070651/http://www.dfat.gov.au/geo/nauru/nauru_brief.html">Австралия Өкмөтү. Тышкы иштер жана соода департаменти. Науру Республикасы</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> Кыргыз Республикасынын тышкы иштер министрлиги. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mfa.gov.kg/kg/dks-mid-kr-ru/konsulskie-uslugi/dlya-vyezzhayushchih-za-rubezh/vizovye-i-bezvizovye-rezhimy-dlya-grazhdan-kr/spisok-stran-imeyushchih-s-kr-soglasheniya-o-bezvizovom-rezhime-po-nacionalnym-pasportam-kr">КРнын жарандары үчүн визалык жана визасыз режим</a> </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ronlaw.gov.nr/nauru_lpms/files/acts/dbdd723f4ca321e9a6b718091edbae72.pdf">Науру Республикасынын «Науру туризм корпорациясы» жөнүндөгү мыйзамы. 2019-жыл.</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070927015139/http://www.sidsnet.org/archives/other-newswire/9809/0004.html">Науруда интернет байланышы пайда болду</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cenpac.net.nr/">CenpacNet Inc компаниясынын сайты</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://guide.travel.ru/nauru/communications/">Коммуникации и связь в Науру</a> (Наурудагы байланыш жана телекоммуникация) (орусча) </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070926231528/http://www.roche-duffay.ru/archive/index_01_03_w3_n1.htm#n6">Политический кризис на Науру</a> (Наурудагы саясий кризис) (орусча) </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070926231500/http://www.roche-duffay.ru/archive/index_02_03_w4_n1.htm#n6">Прервана связь с Науру</a> (Науру менен байланыш үзүлдү) (орусча) </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190823105240/https://oec.world/ru/profile/country/nru/">Науру на справочнике международной торговли oec.world</a> (Науру эл аралык oec.world соода каталогунда) (орусча) </li> <li id="cite_note-:15-64">↑ <a href="#cite_ref-:15_64-0">64.0</a> <a href="#cite_ref-:15_64-1">64.1</a> BBC News Services. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-15433616">Науру өлкөсүнүн профили</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-:16-65">↑ <a href="#cite_ref-:16_65-0">65.0</a> <a href="#cite_ref-:16_65-1">65.1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.who.int/westernpacific/">Науру. Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун отчету</a> (англ.) </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.who.int/ru/news/item/01-03-2024-one-in-eight-people-are-now-living-with-obesity">Учурда ар бир сегизинчи адам ашыкча салмактан жабыркайт</a> (орусча) </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1578329/Spam-at-heart-of-South-Pacific-obesity-crisis.html">Spam at heart of South Pacific obesity crisis</a> (Түштүк Тынч океандагы семирүү кризиси) (англ.) </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Тышкы_шилтемелер">Тышкы шилтемелер</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&veaction=edit&section=54" title="«Тышкы шилтемелер‎» бөлүмүн түзөтүү" class="mw-editsection-visualeditor">түзөтүү</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&action=edit&section=54" title="Edit section's source code: Тышкы шилтемелер">булагын түзөтүү</a>]</div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nauru.gov.nr/">Науру өкмөтүнүн расмий сайты</a> (англ.)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nauru.gov.nr/parliament-of-nauru.aspx">Науру парламентинин расмий баракчасы</a> (англ.)</li></ul> <table class="navbox collapsible collapsed nowraplinks" style="margin:auto;;"> <tbody><tr><th colspan="3" style="text-align:center;width:100%;background:#ccccff"> <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BF:%D0%9E%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D3%A9%D0%BB%D0%BA%D3%A9%D0%BB%D3%A9%D1%80%D2%AF" title="Бул калыпты көрүү"><img alt="Бул калыпты көрүү" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/14px-Searchtool.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/21px-Searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/28px-Searchtool.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%9E%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D3%A9%D0%BB%D0%BA%D3%A9%D0%BB%D3%A9%D1%80%D2%AF%D0%BD%D2%AF%D0%BD_%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D3%A9%D0%B7_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%81%D0%B8" title="Австралия жана Океания өлкөлөрүнүн жана көз каранды аймактарынын тизмеси">Океания өлкөлөрү</a></th></tr><tr><th style="white-space:nowrap;background:#ccccff">Эгемендүү мамлекеттер</th><td style="width:100%"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Австралия">Австралия</a> • <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D1%83%D0%B0%D1%82%D1%83" title="Вануату">Вануату</a> • <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D1%8B_%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Жаңы Зеландия">Жаңы Зеландия</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B8" title="Кирибати">Кирибати</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BB%D0%BB_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="mw-redirect" title="Маршалл Аралдары">Маршалл Аралдары</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%B4%D0%B8%D0%BA_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Микронезия Федеративдик Штаттары">Микронезия Федеративдик Штаттары</a> • <a class="mw-selflink selflink">Науру</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%83" title="Палау">Палау</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BF%D1%83%D0%B0-%D0%96%D0%B0%D2%A3%D1%8B_%D0%93%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%8F" title="Папуа-Жаңы Гвинея">Папуа-Жаңы Гвинея</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%B0" title="Самоа">Самоа</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%BD_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Соломон аралдары">Соломон аралдары</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%B0" title="Тонга">Тонга</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%83" title="Тувалу">Тувалу</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B6%D0%B8" title="Фижи">Фижи</a></td><td rowspan="3" style="vertical-align:middle;padding-left:7px;width:0%;"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Oceania_(centered_orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Oceania_%28centered_orthographic_projection%29.svg/150px-Oceania_%28centered_orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="150" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Oceania_%28centered_orthographic_projection%29.svg/225px-Oceania_%28centered_orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Oceania_%28centered_orthographic_projection%29.svg/300px-Oceania_%28centered_orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></td></tr><tr><th style="white-space:nowrap;background:#ccccff">Ассоциацияланган мамлекеттер</th><td style="width:100%"> <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BA_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Кук аралдары">Кук аралдары</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D1%83%D1%8D_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Ниуэ аралы">Ниуэ аралы</a></td></tr><tr><th style="white-space:nowrap;background:#ccccff">Көз каранды аймактар</th><td style="width:100%"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%9A%D0%A8_%D1%82%D1%8B%D1%88%D0%BA%D1%8B_%D0%BA%D0%B8%D1%87%D0%B8_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="АКШ тышкы кичи аралдары">АКШ тышкы кичи аралдары</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Америка Самоасы">Америка Самоасы</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%B8" title="Гавайи">Гавайи</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%83%D0%B0%D0%BC" title="Гуам">Гуам</a> • <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D1%8B_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Жаңы Каледония">Жаңы Каледония</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0-%D0%B4%D0%B5-%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BA%D1%83%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Исла-де-Паскуа (мындай барак жок)">Исла-де-Паскуа</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BA_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Норфолк аралы">Норфолк аралы</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B8%D1%82%D0%BA%D1%8D%D1%80%D0%BD_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Питкэрн аралдары">Питкэрн аралдары</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%83" title="Токелау">Токелау</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D0%BD%D0%B4%D2%AF%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Түндүк Мариана аралдары">Түндүк Мариана аралдары</a> • <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%81_%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%A4%D1%83%D1%82%D1%83%D0%BD%D0%B0" title="Уоллис жана Футуна">Уоллис жана Футуна</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Француз Полинезиясы">Француз Полинезиясы</a></td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://ky.wikipedia.org/w/index.php?title=Науру&oldid=494054">https://ky.wikipedia.org/w/index.php?title=Науру&oldid=494054</a>" булагынан алынды</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BD:Categories" title="Атайын:Categories">Категория</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BF_%D0%B1%D0%BE%D1%8E%D0%BD%D1%87%D0%B0" title="Категория:Мамлекеттер арип боюнча">Мамлекеттер арип боюнча</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%94%D2%AF%D0%B9%D0%BD%D3%A9_%D3%A9%D0%BB%D0%BA%D3%A9%D0%BB%D3%A9%D1%80%D2%AF" title="Категория:Дүйнө өлкөлөрү">Дүйнө өлкөлөрү</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%9E%D0%BA%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D3%A9%D0%BB%D0%BA%D3%A9%D0%BB%D3%A9%D1%80%D2%AF" title="Категория:Австралия жана Океания өлкөлөрү">Австралия жана Океания өлкөлөрү</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83" title="Категория:Науру">Науру</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Жашыруун категория: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:Pages_using_ISBN_magic_links" title="Категория:Pages using ISBN magic links">Pages using ISBN magic links</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Бул барак соңку жолу 18 ноябрь 2024, саат 16:50 өзгөртүлгөн.</li> <li id="footer-info-copyright">Текст <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike лицензиясынын</a> алкагында жеткиликтүү; кошумча шарттар колдонулушу мүмкүн. Кеңири маалымат үчүн <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Колдонуу шарттарын</a> караңыз.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Купуялык саясаты</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%B1%D0%BE%D0%BE%D1%80:_%D1%82%D1%83%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%83%D1%83">Википедия тууралуу</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%96%D0%BE%D0%BE%D0%BF%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%88_%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D1%83">Жоопкерчиликтен баш тартуу</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Жүрүм-турум кодекси</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Иштеп чыгуучулар</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ky.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie тууралуу билдирүү</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ky.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобилдик көрүнүш</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-6d7kv","wgBackendResponseTime":221,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.350","walltime":"0.474","ppvisitednodes":{"value":7083,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":74447,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":16804,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":56181,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 282.122 1 -total"," 29.37% 82.859 1 Калып:Мамлекет"," 15.10% 42.592 1 Калып:Шаардын_аба_ырайы"," 12.57% 35.467 2 Калып:Багыттоочу_жадыбал"," 11.69% 32.984 1 Калып:Булактар"," 10.61% 29.946 1 Калып:Наурунун_административдик-аймактык_түзүлүшү"," 8.66% 24.421 46 Калып:Багыттоо_таблицасы/сап"," 6.78% 19.132 4 Калып:Wikidata"," 5.91% 16.671 52 Калып:Шаар_аба_ырайы/cols"," 4.38% 12.358 1 Калып:Океания_өлкөлөрү"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.003","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":618365,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-745f94f9f8-8ljx4","timestamp":"20241120034856","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u041d\u0430\u0443\u0440\u0443","url":"https:\/\/ky.wikipedia.org\/wiki\/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%83","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q697","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q697","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0430 \u0444\u043e\u043d\u0434\u0443","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2012-02-10T17:48:02Z","dateModified":"2024-11-18T16:50:10Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/30\/Flag_of_Nauru.svg","headline":"\u041d\u0430\u0443\u0440\u0443 \u0420\u0435\u0441\u043f\u0443\u0431\u043b\u0438\u043a\u0430\u0441\u044b"}</script> </body> </html>