CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>پایگاه داده - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"48bc1114-1775-4f44-8792-5e4570f055b7","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"پایگاه_داده","wgTitle":"پایگاه داده","wgCurRevisionId":39417898,"wgRevisionId":39417898,"wgArticleId":22768,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌های فاقد یادکرد درخط از فوریه ۲۰۲۳","همه مقاله‌های فاقد یادکرد درخط","مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","مقاله‌های دارای پیوند با میان‌ویکی", "همه اختلاف‌ها بر سر درستی","مقاله‌هایی که عبارت‌های مورد مناقشه دارند","مقاله‌های دارای اظهارات مناقشه‌برانگیز","مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی","پیوند رده انبار از ویکی‌داده","ویکی‌سازی رباتیک","پایگاه داده‌ها","سامانه‌های مدیریت پایگاه داده‌ها","نظریه پایگاه داده"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"پایگاه_داده","wgRelevantArticleId":22768,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{ "pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q8513","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles" :"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface", "ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.2"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/DVD_Rental_Query.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1040"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/DVD_Rental_Query.png/800px-DVD_Rental_Query.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="693"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/DVD_Rental_Query.png/640px-DVD_Rental_Query.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="555"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="پایگاه داده - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-پایگاه_داده rootpage-پایگاه_داده skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-تعریف" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تعریف"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>تعریف</span> </div> </a> <ul id="toc-تعریف-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-اصطلاحات_و_بررسی_اجمالی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اصطلاحات_و_بررسی_اجمالی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>اصطلاحات و بررسی اجمالی</span> </div> </a> <ul id="toc-اصطلاحات_و_بررسی_اجمالی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تاریخچه_پایگاه_داده" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تاریخچه_پایگاه_داده"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>تاریخچه پایگاه داده</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-تاریخچه_پایگاه_داده-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های تاریخچه پایگاه داده</span> </button> <ul id="toc-تاریخچه_پایگاه_داده-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-مفهوم_پایگاه_داده" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#مفهوم_پایگاه_داده"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۱</span> <span>مفهوم پایگاه داده</span> </div> </a> <ul id="toc-مفهوم_پایگاه_داده-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-نرم‌افزار" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نرم‌افزار"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>نرم‌افزار</span> </div> </a> <ul id="toc-نرم‌افزار-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-توضیح_دی.بی.ام._اس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#توضیح_دی.بی.ام._اس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>توضیح دی.بی.ام. اس</span> </div> </a> <ul id="toc-توضیح_دی.بی.ام._اس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نمونه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نمونه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>نمونه</span> </div> </a> <ul id="toc-نمونه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مدل‌های_پایگاه_داده" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#مدل‌های_پایگاه_داده"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>مدل‌های پایگاه داده</span> </div> </a> <ul id="toc-مدل‌های_پایگاه_داده-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-طراحی_و_مدل‌سازی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#طراحی_و_مدل‌سازی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>طراحی و مدل‌سازی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-طراحی_و_مدل‌سازی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های طراحی و مدل‌سازی</span> </button> <ul id="toc-طراحی_و_مدل‌سازی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-بحث_اجرایی_و_تخصصی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#بحث_اجرایی_و_تخصصی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸.۱</span> <span>بحث اجرایی و تخصصی</span> </div> </a> <ul id="toc-بحث_اجرایی_و_تخصصی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-منابع_اطلاعات" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع_اطلاعات"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>منابع اطلاعات</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع_اطلاعات-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-اصطلاحات_و_بررسی_اجمالی_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اصطلاحات_و_بررسی_اجمالی_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>اصطلاحات و بررسی اجمالی</span> </div> </a> <ul id="toc-اصطلاحات_و_بررسی_اجمالی_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-برنامه‌های_کاربردی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#برنامه‌های_کاربردی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>برنامه‌های کاربردی</span> </div> </a> <ul id="toc-برنامه‌های_کاربردی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منظوره_و_خاص_منظوره_DBMSs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منظوره_و_خاص_منظوره_DBMSs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>منظوره و خاص منظوره DBMSs</span> </div> </a> <ul id="toc-منظوره_و_خاص_منظوره_DBMSs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تاریخچه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تاریخچه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳</span> <span>تاریخچه</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-تاریخچه-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های تاریخچه</span> </button> <ul id="toc-تاریخچه-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-۱۹۶۰_ناوبری_DBMS" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#۱۹۶۰_ناوبری_DBMS"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۱</span> <span>۱۹۶۰ ناوبری DBMS</span> </div> </a> <ul id="toc-۱۹۶۰_ناوبری_DBMS-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1970s,_relational_DBMS" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1970s,_relational_DBMS"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۲</span> <span>1970s, relational DBMS</span> </div> </a> <ul id="toc-1970s,_relational_DBMS-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-رویکرد_یکپارچه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#رویکرد_یکپارچه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۳</span> <span>رویکرد یکپارچه</span> </div> </a> <ul id="toc-رویکرد_یکپارچه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-در_اواخر_دهه_1970_SQL_DBMS" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#در_اواخر_دهه_1970_SQL_DBMS"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۴</span> <span>در اواخر دهه 1970 SQL DBMS</span> </div> </a> <ul id="toc-در_اواخر_دهه_1970_SQL_DBMS-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-تحقیقات" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تحقیقات"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۴</span> <span>تحقیقات</span> </div> </a> <ul id="toc-تحقیقات-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-یادداشت‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#یادداشت‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۵</span> <span>یادداشت‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-یادداشت‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۶</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">پایگاه داده</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۰۳ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-103" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۰۳ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Databasis" title="Databasis–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Databasis" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B3%E1%89%B3%E1%89%A4%E1%8B%9D" title="ዳታቤዝ–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="ዳታቤዝ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Base_de_datos" title="Base de datos–آراگونی" lang="an" hreflang="an" data-title="Base de datos" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="آراگونی" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9_%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA" title="قاعدة بيانات–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="قاعدة بيانات" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9_%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA" title="قاعدة بيانات–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="قاعدة بيانات" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Base_de_datos" title="Base de datos–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Base de datos" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Veril%C9%99nl%C9%99r_bazas%C4%B1" title="Verilənlər bazası–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Verilənlər bazası" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A6%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%A6%DB%8C%D8%B3" title="دئیتابئیس–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="دئیتابئیس" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Datnbank" title="Datnbank–باواریایی" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Datnbank" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="باواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B7%D0%B0_%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%85" title="База даных–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="База даных" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B7%D0%B0_%D0%B7%D1%8C%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BA" title="База зьвестак–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="База зьвестак" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B7%D0%B0_%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B8" title="База данни–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="База данни" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9C" title="ডেটাবেজ–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ডেটাবেজ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Stlennvon" title="Stlennvon–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Stlennvon" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Baza_podataka" title="Baza podataka–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Baza podataka" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Base_de_dades" title="Base de dades–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Base de dades" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%A9%DB%95%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%95" title="بنکەدراوە–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بنکەدراوە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Datab%C3%A1ze" title="Databáze–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Databáze" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Cronfa_ddata" title="Cronfa ddata–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Cronfa ddata" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Database" title="Database–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Database" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Datenbank" title="Datenbank–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Datenbank" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%AC%CF%83%CE%B7_%CE%B4%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD" title="Βάση δεδομένων–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Βάση δεδομένων" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Database" title="Database–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Database" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Datumbazo" title="Datumbazo–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Datumbazo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Base_de_datos" title="Base de datos–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Base de datos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Andmebaas" title="Andmebaas–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Andmebaas" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Datu-base" title="Datu-base–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Datu-base" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Tietokanta" title="Tietokanta–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tietokanta" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Base_de_donn%C3%A9es" title="Base de données–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Base de données" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Database" title="Database–فریسی غربی" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Database" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="فریسی غربی" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Bunachar_sonra%C3%AD" title="Bunachar sonraí–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Bunachar sonraí" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Base_de_datos" title="Base de datos–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Base de datos" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A1%D7%93_%D7%A0%D7%AA%D7%95%D7%A0%D7%99%D7%9D" title="מסד נתונים–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="מסד נתונים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A1%E0%A5%87%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B8" title="डेटाबेस–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="डेटाबेस" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Baza_podataka" title="Baza podataka–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Baza podataka" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Adatb%C3%A1zis" title="Adatbázis–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Adatbázis" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%BE%D5%B5%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A2%D5%A1%D5%A6%D5%A1" title="Տվյալների բազա–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Տվյալների բազա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Base_de_datos" title="Base de datos–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Base de datos" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pangkalan_data" title="Pangkalan data–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Pangkalan data" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Datumaro" title="Datumaro–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Datumaro" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Gagnagrunnur" title="Gagnagrunnur–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Gagnagrunnur" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Base_di_dati" title="Base di dati–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Base di dati" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%87%E3%83%BC%E3%82%BF%E3%83%99%E3%83%BC%E3%82%B9" title="データベース–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="データベース" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Basis_data" title="Basis data–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Basis data" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%90" title="მონაცემთა ბაზა–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მონაცემთა ბაზა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Ma%C7%B5l%C4%B1wmatlar_bazas%C4%B1" title="Maǵlıwmatlar bazası–قره‌قالپاقی" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Maǵlıwmatlar bazası" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="قره‌قالپاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BA%D2%9B%D0%BE%D1%80" title="Дерекқор–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Дерекқор" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0%EB%B2%A0%EC%9D%B4%EC%8A%A4" title="데이터베이스–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="데이터베이스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Danegeh" title="Danegeh–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Danegeh" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D1%82_%D0%B1%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Маалымат базасы–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Маалымат базасы" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Datorum_repositorium" title="Datorum repositorium–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Datorum repositorium" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Banco_de_datos" title="Banco de datos–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Banco de datos" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Database" title="Database–لومبارد" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Database" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="لومبارد" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Duomen%C5%B3_baz%C4%97" title="Duomenų bazė–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Duomenų bazė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Datub%C4%81ze" title="Datubāze–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Datubāze" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%AB%D2%A5%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D0%BE" title="Ыҥпалыпого–ماری" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Ыҥпалыпого" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="ماری" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B7%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%86%D0%B8" title="База на податоци–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="База на податоци" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A1%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BE%E0%B4%AC%E0%B5%87%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="ഡാറ്റാബേസ്–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഡാറ്റാബേസ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D0%B3%D3%A9%D0%B3%D0%B4%D0%BB%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="Өгөгдлийн сан–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Өгөгдлийн сан" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pangkalan_data" title="Pangkalan data–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pangkalan data" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Base_de_dados" title="Base de dados–میراندی" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Base de dados" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="میراندی" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%92%E1%80%B1%E1%80%90%E1%80%AC%E1%80%98%E1%80%B1%E1%80%B7%E1%80%85%E1%80%BA" title="ဒေတာဘေ့စ်–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="ဒေတာဘေ့စ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Database" title="Database–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Database" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Database" title="Database–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Database" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Database" title="Database–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Database" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Basa_de_donadas" title="Basa de donadas–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Basa de donadas" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Kuusdeetaa" title="Kuusdeetaa–اورومویی" lang="om" hreflang="om" data-title="Kuusdeetaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="اورومویی" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A1%E0%A8%BE%E0%A8%9F%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%87%E0%A8%B8" title="ਡਾਟਾਬੇਸ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਡਾਟਾਬੇਸ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Baza_danych" title="Baza danych–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Baza danych" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%83%D8%A8%D9%86%D8%B3%D9%BC" title="توكبنسټ–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="توكبنسټ" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Banco_de_dados" title="Banco de dados–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Banco de dados" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Willaku_tiksi" title="Willaku tiksi–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Willaku tiksi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Baz%C4%83_de_date" title="Bază de date–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Bază de date" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B7%D0%B0_%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85" title="База данных–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="База данных" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Databbasi" title="Databbasi–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Databbasi" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Baza_podataka" title="Baza podataka–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Baza podataka" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AF%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%AD_%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B6%A0%E0%B7%92%E0%B6%AD" title="දත්ත සංචිත–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="දත්ත සංචිත" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Database" title="Database–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Database" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Datab%C3%A1za" title="Databáza–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Databáza" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Podatkovna_zbirka" title="Podatkovna zbirka–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Podatkovna zbirka" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Baza_e_t%C3%AB_dh%C3%ABnave" title="Baza e të dhënave–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Baza e të dhënave" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B7%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%B0" title="База података–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="База података" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Doatenboank" title="Doatenboank–Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Doatenboank" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Databas" title="Databas–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Databas" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Hazinadata" title="Hazinadata–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Hazinadata" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AE%B0%E0%AE%B5%E0%AF%81%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%B3%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="தரவுத்தளம்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தரவுத்தளம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A1%E0%B1%87%E0%B0%9F%E0%B0%BE%E0%B0%AC%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="డేటాబేస్–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="డేటాబేస్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B9%D0%B3%D0%BE%D2%B3%D0%B8_%D0%B4%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D2%B3%D0%BE" title="Пойгоҳи додаҳо–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Пойгоҳи додаҳо" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5" title="ฐานข้อมูล–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ฐานข้อมูล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Database" title="Database–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Database" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Veritaban%C4%B1" title="Veritabanı–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Veritabanı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D0%BC%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80_%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B5%D0%B7%D0%B5" title="Бирелмәләр нигезе–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Бирелмәләр нигезе" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%89%D9%82_%D9%85%DB%95%D9%84%DB%87%D9%85%D8%A7%D8%AA_%D8%A6%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%89%D8%B1%D9%89" title="سانلىق مەلۇمات ئامبىرى–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="سانلىق مەلۇمات ئامبىرى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B7%D0%B0_%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%85" title="База даних–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="База даних" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ma%CA%BClumotlar_bazasi" title="Maʼlumotlar bazasi–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Maʼlumotlar bazasi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C6%A1_s%E1%BB%9F_d%E1%BB%AF_li%E1%BB%87u" title="Cơ sở dữ liệu–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Cơ sở dữ liệu" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/B%C3%A5ze_di_dn%C3%AAyes" title="Båze di dnêyes–والونی" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Båze di dnêyes" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="والونی" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Database" title="Database–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Database" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%95%B0%E6%8D%AE%E5%BA%93" title="数据库–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="数据库" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%95%B0%E6%8D%AE%E5%BA%93" title="数据库–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="数据库" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chu-li%C4%81u-kh%C3%B2%CD%98" title="Chu-liāu-khò͘–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chu-liāu-khò͘" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%95%B8%E6%93%9A%E5%BA%AB" title="數據庫–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="數據庫" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Isizindamininingo" title="Isizindamininingo–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Isizindamininingo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8513#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&oldid=39417898" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&id=39417898&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%25BE%25D8%25A7%25DB%258C%25DA%25AF%25D8%25A7%25D9%2587_%25D8%25AF%25D8%25A7%25D8%25AF%25D9%2587"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%25BE%25D8%25A7%25DB%258C%25DA%25AF%25D8%25A7%25D9%2587_%25D8%25AF%25D8%25A7%25D8%25AF%25D9%2587"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Databases" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8513" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r36211177">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-right:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 0 4px 1em;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-right:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-right:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-right:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-right:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-right:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-right:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-right:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}</style><table class="box-پانویس_بیشتر plainlinks metadata ambox ambox-style ambox-More_footnotes" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div class="mbox-image-div"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Text_document_with_red_question_mark.svg/40px-Text_document_with_red_question_mark.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Text_document_with_red_question_mark.svg/60px-Text_document_with_red_question_mark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Text_document_with_red_question_mark.svg/80px-Text_document_with_red_question_mark.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">این مقاله دربردارندهٔ فهرستی از <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:شیوه ارجاع به منابع">ارجاعات</a> عمومی است، اما <b>از <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:شیوه ارجاع به منابع">یادکردهای درون‌خطی</a> کافی بهره‌مند نیست</b>.<span class="hide-when-compact"> لطفاً با افزودن <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%B7" title="ویکی‌پدیا:یادکرد درخط">یادکردهای درون‌خطی</a> دقیق‌تر، به <a class="external text" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit">بهبود این مقاله</a> کمک کنید.</span> <span class="date-container"><i>(<span class="date">فوریه ۲۰۲۳</span>)</i></span><span class="hide-when-compact"><i> (<small><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AD%D8%B0%D9%81_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="راهنما:حذف الگوی نگهداری">چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید</a></small>)</i></span></div></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:DVD_Rental_Query.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/DVD_Rental_Query.png/220px-DVD_Rental_Query.png" decoding="async" width="220" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/DVD_Rental_Query.png/330px-DVD_Rental_Query.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/DVD_Rental_Query.png/440px-DVD_Rental_Query.png 2x" data-file-width="968" data-file-height="839" /></a><figcaption>یک دستور «انتخاب» SQL و نتیجه آن</figcaption></figure> <p><b>پایگاهِ داده</b> یا <b>داده‌پایگاه</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">database</span></span>) (<span style="font-size:small">اختصاری </span><span style="color:#191970; font-weight:bold; font-size:small">پادا</span>)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یا <b>دادگان</b><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که <b>بانکِ داده</b>، <b>بانکِ اطلاعات</b>، و <b>پایگاهِ اطلاعاتی</b> هم گفته می‌شود، یک مجموعه منظم و سازمان یافته از <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="داده">داده‌های</a> ذخیره‌شده و الکترونیکی از سیستم رایانه‌ای برای <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="محاسبات">محاسبات</a> است. وقتی که پایگاه داده‌ها پیچیده‌تر هستند، اغلب با استفاده از تکنیک‌های طراحی رسمی و مدل‌سازی توسعه می‌یابند. سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) نرم‌افزاری است که با کاربران نهایی، برنامه‌ها و خود پایگاه داده برای گرفتن و تجزیه و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تحلیل داده‌ها">تحلیل داده‌ها</a> در تعامل است. نرم‌افزار DBMS علاوه بر این، امکانات اصلی ارائه‌شده برای مدیریت پایگاه داده را نیز دربر می‌گیرد. از مجموع پایگاه داده، DBMS و برنامه‌های مرتبط می‌توان به عنوان «سیستم پایگاه داده» نام برد. غالباً از اصطلاح «پایگاه داده» برای اشاره آزادانه به هر یک از DBMS، سیستم پایگاه داده یا برنامه مرتبط با پایگاه داده استفاده می‌شود. دانشمندان کامپیوتر ممکن است سیستم‌های مدیریت پایگاه داده را بر اساس مدل‌های پایگاه داده‌ای که پشتیبانی می‌کنند، طبقه‌بندی کنند. پایگاه‌های داده رابطه‌ای در دهه ۱۹۸۰ غالب شدند. این داده‌ها به صورت سطر و ستون در مجموعه‌ای از جداول مدل می‌شوند و اکثریت قریب به اتفاق از SQL برای نوشتن و پرس‌وجو از داده‌ها استفاده می‌کنند. در دهه ۲۰۰۰، پایگاه داده‌های غیر رابطه‌ای محبوب شدند که به آنها NoSQL گفته می‌شود زیرا از زبانهای مختلف پرس‌وجو استفاده می‌کنند. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تعریف"><span id=".D8.AA.D8.B9.D8.B1.DB.8C.D9.81"></span>تعریف</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: تعریف"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در اصطلاح‌نامه کتابداری<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در تعریف <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="پایگاه اطلاعاتی">پایگاه اطلاعاتی</a> آمده‌ است: واحدی است از سوابق و بایگانی‌های قابل خواندن با ماشین که برای یک کاربرد واحد تعبیه نشده، بلکه به منزله یک مجموعه متجانس برای مقاصد مختلف به کار می‌رود. در فرهنگ کاربران کامپیوتر<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تعریف پایگاه داده‌ها چنین آمده‌است: مجموعه‌ای از اطلاعات مرتبط دربارهٔ یک موضوع که به صورتی مفید سازمان یافته‌اند و پایگاهی برای روال‌هایی چون بازیابی اطلاعات، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="تصمیم‌گیری">تصمیم‌گیری</a> و نتیجه‌گیری در اختیار قرار می‌دهد. اصطلاح پایگاه داده‌ها در فرهنگ تشریحی کامپیوتری مایکروسافت<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به شرح زیر توصیف شده‌ است: مجموعه‌ای از داده‌ها، فایلی شامل تعدادی رکورد (یا جدول) متشکل از چند نوع فیلد (ستون)، در کنار عملگرهایی که جستجو، مرتب‌سازی و عملیات مشابه را سهولت می‌بخشد. پایگاه اطلاعاتی به سیستم نگهداری مجموعه‌ای از داده‌ها به هم گفته می‌شود که هدف آن حفظ اطلاعات و اشاعه آن در مواقع لزوم است۰ اطلاعات مورد اشاره به آن چیزی گفته می‌شود که فرد با سازمان برای گردش امور جاری خود به آن نیازمند است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اصطلاحات_و_بررسی_اجمالی"><span id=".D8.A7.D8.B5.D8.B7.D9.84.D8.A7.D8.AD.D8.A7.D8.AA_.D9.88_.D8.A8.D8.B1.D8.B1.D8.B3.DB.8C_.D8.A7.D8.AC.D9.85.D8.A7.D9.84.DB.8C"></span>اصطلاحات و بررسی اجمالی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: اصطلاحات و بررسی اجمالی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>پایگاه داده</i> به مجموعه‌ای از داده‌های مرتبط، ساختارمند یا سازمان‌یافته گفته می‌شود که دسترسی به این اطلاعات معمولاً از طریق <i>سیستم مدیریت پایگاه داده</i><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>الف<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یا (DBMS) صورت می‌گیرد. <i>سیستم مدیریت پایگاه داده</i> متشکل از مجموعهٔ یکپارچه از نرم‌افزارهای رایانه‌ای است که به کاربران اجازه می‌دهد با یک یا چند پایگاه داده ارتباط یافته و به اطلاعات موجود در پایگاه داده دسترسی یابند؛ هرچند که این دسترسی می‌تواند کامل باشد یا در صورت وجود محدودیت به بخشی از اطلاعات دسترسی پیدا کنند. DBMS عملکردهای مختلفی را برای ورود<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>ب<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>، ذخیره‌سازی<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>پ<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و بازیابی<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>ت<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> مقادیر زیادی از اطلاعات فراهم و راه‌های متنوعی برای مدیریت چگونگی سازمان‌یابی اطلاعات ارائه می‌کند. از آنجا که بین <i>پایگاه داده</i> و <i>سیستم مدیریت پایگاه داده</i> قرابت بسیاری وجود دارد بعضی اوقات اصطلاح پایگاه داده برای اشاره به هر دو بکار می‌رود. </p><p>خارج از دنیای <a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="فناوری اطلاعات">فناوری اطلاعات</a> حرفه‌ای، پایگاه داده مدتی است که اغلب برای اشاره به هر مجموعه‌ای از داده‌های مرتبط (مانند یک <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87_%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="صفحه گسترده">صفحه گسترده</a> یا یک کارت شاخص) استفاده می‌شود. در این مقاله تنها با پایگاه داده‌ای که در آن اندازه و شرایط ضروری استفاده از <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="سیستم مدیریت پایگاه داده">سیستم مدیریت پایگاه داده</a> مهم است، سروکار داریم. </p><p>موجودیت دی.بی.ام.اس. عملکردهای مختلفی را برای مدیریت یک پایگاه داده در اختیار قرار می‌دهد؛ و داده‌های موجود در پایگاه که می‌توانند طبقه‌بندی<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>ث<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شوند به چهار دسته اصلی عملیاتی دسته‌بندی می‌شوند: </p> <ul><li><b>تعریف داده‌ها</b>: ایجاد، اصلاح و حذف تعاریفی که سازمان یک داده با آن تعریف می‌شود.</li> <li><b>به روزرسانی</b>: درج، اصلاح و حذف داده‌های واقعی.</li> <li><b>بازیابی</b>: ارائه اطلاعات در یک قالب به صورتی که به‌طور مستقیم قابل استفاده یا قابل پردازش برای برنامه‌های کاربردی دیگر باشد. داده‌های بازیابی شده ممکن است در یک قالب که اساساً همانند آن چیزی که در پایگاه داده ذخیره شده‌ است ساخته شود یا در قالب جدیدی ناشی از تغییر و ترکیب اطلاعات موجود در پایگاه به وجود آید.</li> <li><b>مدیریت</b>: ثبت‌نام و نظارت بر کاربران، اجرای <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="امنیت داده‌ها">امنیت داده‌ها</a>، نظارت بر عملکرد، حفظ تمامیت داده‌ها، خرید و فروش با کنترل همزمانی و دوره <a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%A7%D9%87%D8%AA" title="نقاهت">نقاهت</a> بعد از اطلاعات است که توسط برخی از حوادث مانند خطای غیرمنتظره سیستم به وجود آید.</li></ul> <p>هم پایگاه داده و هم DBMS مطابق با اصول مدل پایگاه داده خاص هستند. «سیستم پایگاه داده» اشاره جمعی به مدل پایگاه داده، سیستم مدیریت پایگاه داده و پایگاه داده‌ است. از لحاظ فیزیکی، سرورهای پایگاه داده کامپیوتر به برگزاری پایگاه‌های داده واقعی اختصاص داده شده‌ است و اجرا تنها DBMS و نرم‌افزارهای مرتبط است. سرورهای پایگاه داده معمولاً از چند کامپیوتر، با حافظه و دیسک RAID مورد استفاده برای ذخیره‌سازی پایدار تشکیل شده‌اند.RAID برای <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="بازیابی داده‌ها">بازیابی داده‌ها</a> استفاده می‌شود. اگر هر کدام از دیسک‌ها و یا سخت‌افزار <a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87" class="mw-disambig" title="شتاب‌دهنده">شتاب‌دهنده</a> پایگاه داده، از طریق یک کانال با سرعت بالا به یک یا چند سرویس دهنده متصل شود، در محیط‌های <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4" title="پردازش تراکنش">پردازش تراکنش</a> با حجم زیادی استفاده می‌شوند. دی.بی.ام.اس در قلب اکثر برنامه‌های کاربردی پایگاه داده یافت می‌شود. دی.بی.ام.اس ممکن است در اطراف یک هسته چندوظیفه‌ای سفارشی ساخته‌شده برای حمایت از شبکه ساخته شده‌ باشد، اما دی.بی.ام.اس. اس مدرن به‌طور معمول در یک <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84" class="mw-redirect" title="سیستم عامل">سیستم عامل</a> استاندارد وجود دارد. دی.بی.ام.اس. اس شامل یک بازار اقتصادی قابل توجه برای فروشندگان کامپیوتر و ذخیره‌سازی الزامات DBMS در برنامه‌های توسعه داده‌ است. پایگاه داده‌ها و دی.بی.ام.اس. اس را می‌توان با توجه به مدل پایگاه داده (بازدیدکنندگان) که آن‌ها را پشتیبانی می‌کند (مانند رابطه یا XML)، نوع (بازدیدکنندگان) کامپیوترهایی که آن‌ها را اجرا می‌کند (از یک <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87_%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="خوشه سرور">خوشه سرور</a> به یک تلفن همراه) طبقه‌بندی کرد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تاریخچه_پایگاه_داده"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE.DA.86.D9.87_.D9.BE.D8.A7.DB.8C.DA.AF.D8.A7.D9.87_.D8.AF.D8.A7.D8.AF.D9.87"></span>تاریخچه پایگاه داده</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: تاریخچه پایگاه داده"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="مفهوم_پایگاه_داده"><span id=".D9.85.D9.81.D9.87.D9.88.D9.85_.D9.BE.D8.A7.DB.8C.DA.AF.D8.A7.D9.87_.D8.AF.D8.A7.D8.AF.D9.87"></span>مفهوم پایگاه داده</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: مفهوم پایگاه داده"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>مفهوم پایگاه داده از دههٔ ۱۹۶۰ برای کاهش مشکلات فزاینده در طراحی، ساخت و نگهداشت <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="سامانه اطلاعاتی">سامانه‌های اطّلاعاتی</a> (معمولاً با تعداد زیادی کاربرِ نهایی همزمان، و با تعداد زیادی دادهٔ مختلف) ایجاد شده‌ است. این مفهوم به همراه مفهوم سیستم‌های مدیریت پایگاه داده که دستکاری مؤثر و کارا به پایگاه داده‌ها را ممکن می‌کند، رشد کرده‌است. </p><p>اولین کاربردهای اصطلاح پایگاه داده به ژوئن ۱۹۶۳ بازمی‌گردد، یعنی زمانی که شرکت System Development Corporation مسئولیت اجرایی یک طرح به نام «توسعه و مدیریت محاسباتی یک پایگاه داده‌ای مرکزی» را بر عهده گرفت. پایگاه داده به عنوان یک واژه واحد در اوایل دهه ۷۰ در اروپا و در اواخر دهه ۷۰ در خبر نامه‌های معتبر آمریکایی به کار رفت. (بانک داده‌ای یا در اوایل سال ۱۹۶۶ در روزنامه <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%AA%D9%86_%D9%BE%D8%B3%D8%AA" title="واشینگتن پست">واشینگتن پست</a> به کار رفت) </p><p>اولین سیستم مدیریت پایگاه داده در دهه ۶۰ گسترش یافت. از پیشگامان این شاخه <a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B2_%D8%A8%DA%A9%D9%85%D9%86" title="چارلز بکمن">چارلز بکمن</a> است. مقالات بکمن نشان داد که فرضیات او برای دسترسی به وسایل ذخیره‌سازی بسیار مؤثرتر و کاربردی‌تر هستند. در آن زمان‌ها <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="پردازش داده">پردازش داده</a> بر پایه کارت‌های منگنه و نوارهای مغناطیسی بود که پردازش سری اطلاعات را مهیا می‌کند. دو نوع <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="مدل داده‌ای">مدل داده‌ای</a> در آن زمان‌ها ایجاد شد:<a href="/w/index.php?title=CODASYL&action=edit&redlink=1" class="new" title="CODASYL (صفحه وجود ندارد)">CODASYL</a> موجب توسعه مدل شبکه‌ای شد که ریشه در نظریات بکمن داشت و مدل سلسله مراتبی که توسط North American Rockwell ایجاد شد و بعداً با اقتباس از آن شرکت <a href="/wiki/IBM" class="mw-redirect" title="IBM">IBM</a> محصول IMS را تولید نمود.<br /> <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="مدل رابطه‌ای">مدل رابطه‌ای</a> توسط E. F. Codd در سال ۱۹۷۰ ارائه شد. او مدل‌های موجود را مورد انتقاد قرار می‌داد. برای مدتی نسبتاً طولانی، این مدل در مجامع علمی مورد تأیید بود. اولین محصول موفق برای میکرو کامپیوترها dBASE بود که برای سیستم‌عامل‌های CP/M و PC-DOS/MS-DOS ساخته شد. در جریان سال ۱۹۸۰، پژوهش بر روی پایگاه‌های مدل توزیع‌شده و ماشین‌های پایگاهی (database machines) متمرکز شد، اما تأثیر کمی بر بازار گذاشت. در سال ۱۹۹۰ توجهات به طرف مدل شیءگرا جلب شد. این مدل جهت کنترل داده‌های مرکب لازم بود و به‌سادگی بر روی پایگاه داده‌های خاص، مهندسی داده (شامل <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="مهندسی نرم‌افزار">مهندسی نرم‌افزار</a> منابع) و داده‌های چند رسانه‌ای کار می‌کرد. </p><p>در سال ۲۰۰۰ نوآوری تازه‌ای رخ داد و پایگاه <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84" title="اکس‌ام‌ال">اکس‌ام‌ال</a> (XML) به وجود آمد. هدف این مدل از بین بردن تفاوت بین مستندات و داده‌ها است و کمک می‌کند که <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="منابع اطلاعاتی">منابع اطلاعاتی</a> چه <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="ساخت‌یافته (صفحه وجود ندارد)">ساخت‌یافته</a> باشند یا نه در کنار هم قرار گیرند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نرم‌افزار"><span id=".D9.86.D8.B1.D9.85.E2.80.8C.D8.A7.D9.81.D8.B2.D8.A7.D8.B1"></span>نرم‌افزار</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: نرم‌افزار"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>پایگاه داده‌ها برای حمایت از عملیات داخلی سازمان‌ها و زیربنای تعامل آنلاین با مشتریان و تأمین‌کنندگان (نرم‌افزار شرکت مراجعه کنید) استفاده می‌شود. پایگاه داده‌ها برای نگهداری اطلاعات اداری و اطلاعات تخصصی‌تر، مانند داده‌های مهندسی یا مدل‌های اقتصادی استفاده می‌شود. نمونه‌هایی از برنامه‌های کاربردی پایگاه داده شامل سیستم کتابخانه کامپیوتری، سیستم رزرو پرواز و سیستم‌های موجودی computerizedparts.<b>Access</b> نرم‌افزاری است که به کمک آن می‌توانید <b>بانک اطلاعاتی</b> (پایگاه داده) ایجاد کنید. این نرم‌افزار به شما امکان می‌دهد تا اطلاعات خود را در مجموعه‌ای از جدول‌ها ذخیره کنید. با کمک اکسس می‌توانید مقادیر زیادی از <b>داده‌ها</b> را به‌طور مؤثر مدیریت کرده و به اشتراک بگذارید. این نرم‌افزار به شما امکان می‌دهد داده‌ها را از طریق <b>فرم</b> و <b>گزارش‌های</b> حرفه‌ای نمایش دهید و برای هر کاری از پروژه‌های کوچک گرفته تا مشاغل بزرگ مناسب است. <b>اکسس</b> یکی از نرم‌افزارهای مجموعه مایکروسافت <b>آفیس</b> (Microsoft Office) است که همراه با ورد، اکسل، پاورپوینت و وان‌نوت روی سیستم شما نصب می‌شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="توضیح_دی.بی.ام._اس"><span id=".D8.AA.D9.88.D8.B6.DB.8C.D8.AD_.D8.AF.DB.8C..D8.A8.DB.8C..D8.A7.D9.85._.D8.A7.D8.B3"></span>توضیح دی.بی.ام. اس</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: توضیح دی.بی.ام. اس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Base_de_donn%C3%A9es_exemple.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Base_de_donn%C3%A9es_exemple.png/220px-Base_de_donn%C3%A9es_exemple.png" decoding="async" width="220" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Base_de_donn%C3%A9es_exemple.png/330px-Base_de_donn%C3%A9es_exemple.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/93/Base_de_donn%C3%A9es_exemple.png 2x" data-file-width="391" data-file-height="317" /></a><figcaption>پایگاهِ داده یا داده‌پایگاه</figcaption></figure> <p>DBMS یک سیستم نرم‌افزار پیچیده تکامل یافته‌است و توسعه آن به‌طور معمول به هزاران نفر و سال تلاش و توسعه نیاز دارد. برخی از دی.بی.ام. اس مانند Adabas، اوراکل و DB2. هدف دی.بی.ام. اس رفع نیازهای برنامه‌های کاربردی ست. با این حال، این واقعیت است که هزینه توسعه می‌تواند مقرون به صرفه تر باشد. با این حال، DBMS همیشه راه حل بهینه‌ای دارد: در برخی مواردDBMS ممکن سربار غیرضروری را معرفی کند. نمونه‌های بسیاری از سیستم‌های که با استفاده از پایگاه داده‌های خاص وجود دارد. یک مثال رایج سیستم ایمیل است: سیستم‌های ایمیل طراحی شده‌است برای بهینه‌سازی مدیریت پیام‌های ایمیل، و نیازی بخش قابل توجهی از قابلیت DBMS است. بسیاری از <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="بانک‌های اطلاعاتی">بانک‌های اطلاعاتی</a> نرم‌افزار برنامه‌ای است برای دسترسی به پایگاه داده از طرف کاربران نهایی، بدون قرار دادن رابط DBMS به‌طور مستقیم. برنامه نویسان نرم‌افزار ممکن است یک پروتکل سیم به‌طور مستقیم، یا به احتمال زیاد از طریق یک <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="رابط برنامه‌نویسی">رابط برنامه‌نویسی</a> برنامه استفاده کنند. طراحان پایگاه داده و مدیران پایگاه داده با DBMS از طریق رابط‌های اختصاص داده شده برای ساخت و حفظ برنامه‌های کاربردی ' پایگاه‌های داده، و در نتیجه نیاز به برخی از دانش بیشتر و درک در مورد چگونگی عملکرد دی.بی.ام. اس و رابط خارجی و پارامترهای تنظیم دی.بی.ام. اس تعامل می‌کنند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نمونه"><span id=".D9.86.D9.85.D9.88.D9.86.D9.87"></span>نمونه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: نمونه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>یکی از راه‌های طبقه‌بندی پایگاه‌های داده شامل نوع محتویات آن‌ها است، به عنوان مثال: کتابشناسی، سند متن، اشیاء آماری، یا چند رسانه‌ای. راه دیگر این است که توسط منطقه کاربرد آن‌ها طبقه‌بندی شود، به عنوان مثال: حسابداری، آهنگ موسیقی، فیلم، بانکداری، تولید، یا بیمه. راه سوم این است که توسط برخی از جنبه‌های فنی، مانند ساختار <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="بانک اطلاعاتی">بانک اطلاعاتی</a> یا نوع رابط طبقه‌بندی شود. در این بخش برای توصیف انواع پایگاه داده‌ها از چند صفت استفاده می‌شود.. پایگاه داده‌ها در حافظه یک پایگاه داده‌است که در درجه اول در <a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="حافظه اصلی">حافظه اصلی</a> ساکن است، اما به‌طور معمول حمایت کردن توسط حافظهٔ غیر فرار داده‌های کامپیوتر انجام می‌شود. پایگاه‌های داده‌ای که در حافظه اصلی هستند سریع تر از پایگاه داده‌های هستند که در دیسک و غیره قرار دارند؛ که اغلب در <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D9%87%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87" class="mw-redirect" title="تجهیزات شبکه">تجهیزات شبکه</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B2_%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="ارتباطات از راه دور">ارتباطات از راه دور</a> مورد استفاده قرار می‌گیرند </p><p>پلت فرم SAP HANA موضوع بسیار مهم در حافظه پایگاه داده‌است. تا <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87_%D9%85%D9%87" class="mw-redirect" title="ماه مه">ماه مه</a> سال ۲۰۱۲، HANA قادر به اجرا بر روی سرور با حافظه اصلی 100TB طراحی شده توسط <a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C_%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D9%85" class="mw-redirect" title="آی بی ام">آی بی ام</a> بود. بنیان‌گذار شرکت ادعا کرد که این سیستم به اندازه کافی بزرگ برای اجرای بزرگترین مشتریان SAP بود. </p><p>پایگاه داده فعال شامل رویداد معماری محور است که می‌تواند به شرایط هر دو داخل و خارج از پایگاه داده، پاسخ دهد. استفاده احتمالی عبارتند از نظارت بر امنیت، هشدار، جمع‌آوری آمار و مجوز. بسیاری از بانک‌های اطلاعاتی و ارائه ویژگی‌های پایگاه داده فعال در قالب عوامل پایگاه داده. </p><p>پایگاه داده ابر متکی بر فناوری ابر. پایگاه داده و بسیاری از DBMS، «در ابر» در حالی که برنامه‌های کاربردی آن هم توسط برنامه نویسان توسعه یافته و بعد حفظ می‌شود و توسط کاربران نهایی از طریق aweb مرورگر و رابط‌های <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="برنامه کاربردی">برنامه کاربردی</a> گسترش می‌یابد. آرشیو داده‌ها از پایگاه داده‌های عملیاتی و اغلب از منابع خارجی است مانند شرکت‌های تحقیقات بازار. انبار منبع اصلی اطلاعات برای استفاده توسط مدیران و دیگر کاربران نهایی است که ممکن است دسترسی به داده‌های عملیاتی نداشته باشند. به عنوان مثال، فروش اطلاعات ممکن است به روز بالغ هفته جمع و تبدیل از کد محصول داخلی به استفاده از UPCs به‌طوری‌که می‌توان آن‌ها را با داده‌های ACNielsen مقایسه شده‌است. • بعضی از اجزای اساسی و ضروری از انبار داده‌ها شامل: بازیابی، تجزیه و تحلیل، و <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="داده کاوی">داده کاوی</a>، تبدیل، بارگیری و مدیریت داده‌ها، تا که آن‌ها را برای استفاده بیشتر در دسترس قرار دهد. </p><p><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C" class="mw-redirect" title="پایگاه داده استنتاجی">پایگاه داده استنتاجی</a> ترکیبی از <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C" title="برنامه‌نویسی منطقی">برنامه‌نویسی منطقی</a> با یک <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="پایگاه داده رابطه‌ای">پایگاه داده رابطه‌ای</a> است، به عنوان مثال با استفاده از زبان DATALOG </p><p>پایگاه داده توزیع شده که در آن داده و DBMS دهانه چندین کامپیوتر است. </p><p>پایگاه داده سند گرا برای ذخیره‌سازی، بازیابی و <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="مدیریت اطلاعات">مدیریت اطلاعات</a>، یا داده‌های نیمه ساخت طراحی شده‌است. پایگاه داده سند گرا یکی از دسته‌بندی‌های اصلی پایگاه داده نواسکیوال است. سیستم پایگاه داده‌های جاسازی شدهDBMS که بانرم‌افزار است. </p><p>پایگاه داده‌های <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1_%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کاربر نهایی">کاربر نهایی</a> از داده توسعه یافته توسط کاربران فردی نهایی است. نمونه‌هایی از این مجموعه اسناد، <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="صفحات گسترده">صفحات گسترده</a>، ارائهٔ چند رسانه‌ای، و فایل‌های دیگر است.. برخی از محصولات پایگاه داده‌ها بسیار ساده‌تر از دی.بی.ام. اس کامل است. با قابلیت DBMS ابتدایی تر. </p><p>یک سیستم پایگاه داده فدرال شامل چندین پایگاه‌های داده مجزا با DBMS مجزا است. آن را به عنوان یک پایگاه داده واحد که توسط یک سیستم مدیریت پایگاه داده فدرال (FDBMS) مدیریت می‌شود، که از ادغام دی.بی.ام. اس‌های مستقل متعدد از انواع مختلف (که در این صورت آن را نیز یک سیستم پایگاه داده ناهمگن است) به کار گرفته شده‌است، و آن‌ها را با یک دیدگاه مفهومی یکپارچه فراهم می‌کند. </p><p>گاهی چند پایگاه داده به عنوان مترادفی از پایگاه داده فدرال استفاده می‌شود، هر چند که ممکن است کمتر اشاره به گروهی از پایگاه داده شود (به عنوان مثال، بدونFDBMS و طرح یکپارچه مدیریت) که در یک برنامه واحد همکاری کنند. این مورد به‌طور معمول برای توزیع استفاده می‌شود، که به‌طور معمول شامل یک پروتکل اتمی مرکب (ACP)است، به عنوان مثال، دو فاز مرکب پروتکل، اجازه می‌دهد تا توزیع (جهانی) معاملات در سراسر پایگاه داده‌های شرکت‌کننده انجام شود. </p><p>پایگاه داده نمودار یک نوع پایگاه داده نواسکیوال است که با استفاده از ساختار گراف با گره، لبه، و خواص برای نشان دادن و ذخیره اطلاعات است. پایگاه داده نمودار عمومی است که می‌تواند هر گراف ذخیره‌ای متمایز از پایگاه داده نمودارهای تخصصی مانند triplestores و پایگاه داده شبکه باشد. </p><p>آرایه DBMS یک نوع نواسکیوال DBMS است که اجازه می‌دهد تا به مدله فروشگاه و بازیابی (معمولاً بزرگ) arrayssuch چند بعدی به عنوان تصاویر ماهواره‌ای و خروجی شبیه‌سازی آب و هوا تبدیل شود. درhypertext یا hypermedia پایگاه داده، هر کلمه یا یک تکه از متن به نمایندگی یک شی در می‌آید. به عنوان مثال، قطعه دیگری از متن، مقاله، عکس، یا یک فیلم. می‌توان به آن لینکهایی از پایگاه‌های داده ابرمتن به ویژه برای سازماندهی مقادیر زیادی از اطلاعات ناهمگون داده شود. به عنوان مثال، آن‌ها برای سازماندهی دائرةالمعارف آنلاین، مفید هستند که در آن کاربران به راحتی می‌توانند کارهایی مثل پرش اطراف متن را از طریق <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%88%D8%A8" class="mw-redirect" title="شبکه جهانی وب">شبکه جهانی وب</a> دردسترس همه قرار دهند در نتیجه یک پایگاه داده بزرگ توزیع فرامتن به وجود میاورد. </p><p><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="پایگاه دانش">پایگاه دانش</a> یک نوع خاص از پایگاه داده برای <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="مدیریت دانش">مدیریت دانش</a> است، ارائه روشی برای جمع‌آوری، سازمان، و بازیابی دانش کامپیوتری است. همچنین مجموعه‌ای از داده‌های نشان دهنده مشکلات با راه حل‌های خود و تجارب مرتبط با آن است. </p><p>پایگاه داده‌های تلفن همراه که در دستگاه رایانه همراه و تلفن‌های همراه قرار دارد. </p><p>پایگاه داده عملیاتی ذخیره داده مفصل در مورد عملیات سازمان است. آن‌ها به‌طور معمول پردازش حجم نسبتاً بالایی از به روزرسانی با استفاده از معاملات را بر عهده دارند. مثال‌ها عبارتند از پایگاه داده‌های مشتری که رکورد تماس، اعتبار، و اطلاعات جمعیتی در مورد <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B3%D8%A8_%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="کسب و کار">کسب و کار</a> • مشتریان را بر عهده دارد. پایگاه داده پرسنل که نگهداری اطلاعات مانند حقوق و دستمزد، مزایای، داده مهارت‌های مورد کارکنان، سیستم‌های <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="برنامه‌ریزی منابع سازمانی">برنامه‌ریزی منابع سازمانی</a> است که جزئیات رکورد در مورد اجزای محصول، موجودی قطعات، و پایگاه داده مالی که پیگیری پول سازمان، حسابداری و معاملات مالی را بر عهده دارد. </p><p>پایگاه داده موازی به دنبال بهبود عملکرد از طریق موازی برای انجام وظایفی مانند: بارگذاری اطلاعات، شاخص ساختمان و ارزیابی نمایش داده‌است. معماری DBMS موازی عمدتاً توسط معماری سخت‌افزار انجام می‌شود که عبارتند از: </p> <ul><li>به اشتراک گذاشتن معماری حافظه، که در آن پردازنده‌های چند گانه را به اشتراک فضای حافظه اصلی، و همچنین به عنوان ذخیره‌سازی داده‌ها دیگر درمی‌آورند.</li></ul> <p>به اشتراک گذاشتن معماری دیسک، که در آن هر واحد پردازش (به‌طور معمول شامل پردازنده‌های چند گانه) دارای حافظه اصلی خود است، اما همه واحدهای اشتراک ذخیره‌سازی دیگر نیز وجود دارند. </p><p>به اشتراک گذاشتن معماری که در آن هر واحد پردازش حافظه اصلی و ذخیره‌سازی دیگر انجام می‌شود. </p><p><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="پایگاه‌های داده">پایگاه‌های داده</a> احتمالاتی استخدام <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D9%81%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="منطق فازی">منطق فازی</a> به منظور جلب استنتاج از داده‌های مبهم. </p><p>زمان واقعی معاملات فرایند پایگاه داده برای نتیجه عملیات. </p><p>پایگاه داده فضایی می‌تواند داده‌های با ویژگی‌های چند بعدی را ذخیره کند. نمایش در چنین داده‌هایی مبتنی بر مکان نمایش داده‌است. مانند "کجا نزدیکترین هتل در منطقه من است؟ " </p><p>پایگاه داده زمانی بر اساس جنبه‌های زمان ساخته شده‌است، به عنوان مثال یک مدل داده زمانی و نسخه زمانی SQL. بیشتر به‌طور خاص جنبه‌های زمانی معمولاً شامل وقت و زمان معامله معتبر است. </p><p>پایگاه داده اصطلاحات گرا ایجاد شده بر یک <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B4%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="پایگاه داده شی گرا">پایگاه داده شی گرا</a>، اغلب برای یک رشته خاص سفارشی است. پایگاه داده داده‌های بدون ساختار در نظر گرفته شده برای ذخیره در راه کنترل و حفاظت اشیاء گوناگون که متناسب نیست در نظر گرفته شده‌اند. به‌طور طبیعی و به راحتی در پایگاه داده‌های مشترک وجود دارند. اکثردی. بی.ام. اس‌ها در حال حاضر برای حمایت از داده‌های بدون ساختار به روش‌های مختلف است، و دی.بی.ام. اس‌های جدید مخصوص در حال ظهور است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مدل‌های_پایگاه_داده"><span id=".D9.85.D8.AF.D9.84.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.BE.D8.A7.DB.8C.DA.AF.D8.A7.D9.87_.D8.AF.D8.A7.D8.AF.D9.87"></span>مدل‌های پایگاه داده</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: مدل‌های پایگاه داده"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>الگوی کاری کاربران پایگاه داده‌ها را در سطح منطقی مشخص می‌کند. شگردهای مختلفی برای مدل‌های داده‌ای وجود دارد. برای هر یک از مدل‌های منطقی اجراهای فیزیکی مختلفی قابل پیاده‌سازی است و سطوح کنترل مختلفی در انطباق فیزیکی برای کاربران مهیا می‌کند. این مدل‌ها عبارتند از مدل تخت، مدل سلسله مراتبی، مدل شبکه‌ای و مدل رابطه‌ای. مدل رابطه‌ای اساس کار <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="سامانه مدیریت پایگاه داده‌ها">سامانه مدیریت پایگاه داده‌های</a> امروزی است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="طراحی_و_مدل‌سازی"><span id=".D8.B7.D8.B1.D8.A7.D8.AD.DB.8C_.D9.88_.D9.85.D8.AF.D9.84.E2.80.8C.D8.B3.D8.A7.D8.B2.DB.8C"></span>طراحی و مدل‌سازی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: طراحی و مدل‌سازی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>اولین وظیفه یک طراح پایگاه داده این است که برای تولید یک مدل داده مفهومی که منعکس‌کننده ساختار اطلاعات در پایگاه داده برگزار می‌شود طرحی پیشنهاد کند. به منظور توسعه یک مدل موجودیت-ارتباط، اغلب با کمک ابزار طراحی. یکی دیگر از روش محبوب <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%DB%8C%DA%A9%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%87" title="زبان مدل‌سازی یکپارچه">زبان مدل‌سازی یکپارچه</a> است. مدل داده موفق به دقت حالت منعکس‌کننده بستگی دارد مدل ممکن از جهان خارج شود: به عنوان مثال، اگر مردم می‌توانند بیش از یک شماره تلفن داشته باشد، در حقیقت اجازه نمی‌دهد که بیش از یک اطلاعات ذخیره شود. طراحی مدل داده مفهومی خوب نیاز به درک خوبی از دامنه کاربرد کاربران دارد. معمولاً شامل پرسیدن سوال‌های عمیق در مورد چیزهایی که یک سازمان به آن علاقه دارد است، مانند " یک مشتری می‌تواند یک عرضه‌کننده کالا باشد؟ "، یا " اگر یک محصول با دو فرم مختلف از بسته‌بندی به فروش می‌رسد، همان محصول یا محصولات مختلف آن است ؟"پرسش تعاریف اصطلاحات برای اشخاص (مشتریان، محصولات، پرواز، بخش پرواز) و روابط آن‌ها و ویژگی‌های ایجاد شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. تولید مدل داده مفهومی گاهی شامل ورودی از فرایندهای کسب و کار، یا تجزیه و تحلیل گردش کار در سازمان است. این می‌تواند به ایجاد اطلاعاتی در پایگاه داده مورد نیاز کمک کند. به عنوان مثال، می‌تواند به تصمیم‌گیری پایگاه داده مورد نیاز برای نگهداری داده‌های تاریخی و همچنین داده‌های فعلی کمک کند. پس از تولید یک مدل داده مفهومی کاربران خوشحال هستند. </p><p>مرحله بعدی این است که این طرح را ترجمه کنند که پیاده‌سازی ساختمان داده‌های مربوط در پایگاه داده‌است. این فرایند اغلب به نام طراحی پایگاه داده‌های منطقی، و خروجی مدل منطقی داده‌ها بیان شده در قالب یک طرح است. در حالی که مدل داده مفهومی (در تئوری حداقل) مستقل از انتخاب فناوری پایگاه داده‌است، مدل منطقی داده‌ها یک مدل پایگاه داده خاص پشتیبانی شده توسط DBMS را انتخاب می‌کند. (مدل شرایط داده‌ها و مدل پایگاه داده می‌باشد اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شود، اما در این مقاله ما با استفاده از مدل داده برای طراحی یک پایگاه داده خاص، و مدل پایگاه داده برای نماد مدل‌سازی بیان طراحی استفاده می‌کنیم) مدل پایگاه داده محبوب‌ترین پایگاه دادهٔ مدل رابطه‌ای، یا دقیق تر، مدل رابطه‌ای به عنوان زبان SQLنشان داده‌است. روند ایجاد یک طراحی پایگاه داده منطقی با استفاده از این مدل با استفاده از روش روشمند شناخته شده به عنوان روش عادی است. اطمینان حاصل می‌شود که در ابتدا «حقیقت» است که تنها در یک مکان ثبت شده، به‌طوری به روزرسانی و حذف به صورت خودکار برای حفظ انسجام انجام می‌شود. مرحله نهایی از طراحی پایگاه داده این است که تصمیم‌گیری برای عملکرد، <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="مقیاس پذیری">مقیاس پذیری</a>، بهبود، امنیت، و مانند آن تأثیر می‌گذارد که اغلب طراحی پایگاه داده‌های فیزیکی نامیده می‌شود. هدف کلیدی در این مرحله استقلال داده‌است، به این معنی که تصمیمات اتخاذ شده برای اهداف بهینه‌سازی عملکرد باید نامرئی باشد که برای پایان دادن به کاربران و برنامه‌های کاربردی است. طراحی فیزیکی عمدتاً توسط عملکرد مورد نیاز رانده می‌شود، و نیاز به دانش خوبی از الگوهای حجم کار و دسترسی انتظار می‌رود، و درک عمیق از ویژگی‌های ارائه شده توسط DBMS انتخاب شده‌است. یکی دیگر از جنبه طراحی پایگاه داده‌های فیزیکی امنیتی است. این شامل هر دو تعریف <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="کنترل دسترسی">کنترل دسترسی</a> به اشیاء پایگاه داده و همچنین تعریف سطوح امنیتی و روش برای داده‌ها است. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="بحث_اجرایی_و_تخصصی"><span id=".D8.A8.D8.AD.D8.AB_.D8.A7.D8.AC.D8.B1.D8.A7.DB.8C.DB.8C_.D9.88_.D8.AA.D8.AE.D8.B5.D8.B5.DB.8C"></span>بحث اجرایی و تخصصی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: بحث اجرایی و تخصصی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در زمینه ساخت بانک اطلاعاتی برخی کدنویسان غیرمتخصص هستند که در آغاز زندگی حرفه‌ای خود بدون آشنایی ساختاری با پایه‌های سرور بانک اطلاعاتی اقدام به ساخت جداول یا حتی ایجاد ارتباطات بین جدولی می‌کنند (relations یا RDBMS). در طراحی بانک اطلاعاتی چند بحث ثابت همیشه مطرح است از جمله <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7)" title="نرمال‌سازی (پایگاه داده‌ها)">نرمال‌سازی</a> (اجتناب از تکرار برای صرفه‌جویی در حجم)، نانرمال‌سازی (تلاش برای تکرار برای افزایش سرعت)، آشنایی با indexing یا مرتب‌سازی هدفمند بر اساس حروف شامل کلاسترد ایندکس (تقریباً همان PKs) و ایندکس‌های دوم با مبحث لوک‌آپ دوم (برای مثال ایندکس نام پس از یافتن به کلاستردایندکس ردیف خودش که معمولاً PK است مراجعه می‌کند تا ردیف را استخراج کند) و بحث‌هایی مانند <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA_%D8%A8%DB%8C" title="درخت بی">B-tree</a> که برخی به اشتباه آن را با <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA_%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="درخت دودویی">درخت باینری</a> اشتباه می‌گیرند اما در واقع درخت خود-متعادل‌شونده است بدان معنی که خود سرور بر اساس تعداد ردیف‌های جدول اطلاعاتی تصمیم می‌گیرد که تا چند مرحله ایندکس‌ها را دسته دسته کند تا بتواند با مقایسه مقدار مورد جستجو در سریع‌ترین زمان ممکن به داده‌های ردیف مورد نظر برسد. سطوح مختلف این دسته‌بندی‌ها به سه گونه گره ریشه یا روت (تنها دسته‌بندی آغازین)، گره‌های شاخه با برنچ (میانی) و گره‌های برگ یا لیفز که به لیف پیجز شناخته‌می‌شوند (پایانی) وجود دارند. از جمله مباحث مهم افزایش کارایی بانک اطلاعاتی ایجاد ایندکس‌های ترکیبی یا کامپوزیت متناسب با نوع جستجو است که در زمان ایجاد ارتباطات بین جداول از اهمیت مهمی برخوردار است. در بین تمام این مباحث در برخی سرورها مانند مای‌اس‌کیوال اینکه از چه نوع موتور اطلاعاتی MyISAM یا InnoDB استفاده شود از اولین سوالات است زیرا اولی نماینده سرعت در ثبت اطلاعات است (معمولاً بایگانی) و دومی نماینده تعادل در سرعت هم ثبت و هم خواندن به این دلیل در اولی در زمان ثبت داده کل جدول را قفل می‌کند و با عنوان غیر تراکنشی یا غیر ترزاکشن شناخته می‌شود در حالی که دومی برعکس است و ردیف‌ها را قفل می‌کند. </p><p>معمولاً فرایند طراحی بانک اطلاعاتی پس از مرحله <a href="/w/index.php?title=%D8%B7%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%81%DA%A9%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="طوفان فکر (صفحه وجود ندارد)">طوفان فکر یا مغز</a> آغاز می‌شود که مرحله طراحی مدل نیز ممکن است در همان محیطی انجام شود که برای طوفان فکر استفاده شده مانند MS Visio اما معمولاً پس از قطعی شدن تصمیمات دربارهٔ ساختار پروژه، مرحله مدل‌کشی و طراحی پایگاه داده مستقیم در استودیوهای طراحی بانک اطلاعاتی مانند MySQL Workbench یا SQL server management studio انجام می‌شود از این رو چه پروژه تحت <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF_%DB%8C%DA%A9%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%87_%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%84" title="فرایند یکپارچه رشنال">RUP</a> یا <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%86%D8%A7%D8%A8%DA%A9" title="توسعه نرم‌افزاری چابک">اجیل</a> اجرا شود تغییرات می‌تواند بلافاصله در مدل اصلی اعمال شود. </p><p>طراحی پایگاه باید به گونه‌ای باشد که از پیش با نحوه عملکرد لایه میانی مدل بانک اطلاعاتی روی برنامه استفاده‌کننده هماهنگ باشد (گاهی برعکس برنامه بر اساس بانک اطلاعاتی موجود ساخته می‌شود اما نه زمانی پایگاه داده مختص پروژه در حال طراحی است) برای مثال بسته به میزان وسعت پروژه و تعداد کاربران ممکن است از لایه <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگوی نقشه‌کشی داده (صفحه وجود ندارد)">الگوی نقشه‌کشی داده</a> (Datamapper) با سرعت بالاتر برای پروژه‌های عظیم‌تر نسبت به <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%AB%D8%A8%D8%AA_%DA%A9%D9%86%D8%B4%D9%88%D8%B1" title="الگوی ثبت کنشور">الگوی ثبت کنشور</a> (AR) که از سرعت‌پایین‌تری برخوردار است استفاده شود حتی در مواردی ممکن است امکان استفاده از هیچ‌گونه لایه ORM وجود نداشته باشد برای مثال به خاطر مسائل امنیتی هر گونه تراکنش بانک اطلاعاتی بواسطه procedureها و روتین‌های از پیش‌نوشته شده ایمن انجام شود و اجازه افزودن یا ویرایش روی سرور بانک اطلاعاتی برای کاربران سرور وجود نداشته باشد. اکثراً توصیه شده‌است که از AR برای پروژه‌هایی که کاربران بسیار دارند استفاده نشود در عوض دیتامپر گزینه بهتر است. در مبحث بانک‌های اطلاعاتی از عبارت دومین یا دامنه برای امور کاملاً متفاوتی استفاده می‌شود یکی از آن‌ها لایه دومین در تضاد با لایه بیزینس<sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B4%D9%87" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیا:عبارت مورد مناقشه"><span title="محتوای کنار این برچسب ممکن است درست نباشد یا از دقت کافی برخوردار نباشد. دلیل : دقیق یادم نیست فکر کنم بیزینس بود باید مجدد تحقیق شود">مشکوک</span></a> <span class="metadata"> – <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87#مشکوک" title="بحث:پایگاه داده">بحث</a></span></i>]</sup></sup> در دیتامپر است که یکی لایه کنترل‌کننده ثبت و ویرایش و بررسی ریلیشن داده‌هاست و دیگری لایه مدل‌سازی در برنامه که از لایه اول استفاده می‌کند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع_اطلاعات"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9_.D8.A7.D8.B7.D9.84.D8.A7.D8.B9.D8.A7.D8.AA"></span>منابع اطلاعات</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: منابع اطلاعات"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Postgres_Query.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Postgres_Query.jpg/220px-Postgres_Query.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Postgres_Query.jpg/330px-Postgres_Query.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Postgres_Query.jpg/440px-Postgres_Query.jpg 2x" data-file-width="4160" data-file-height="2340" /></a><figcaption>یک مثال از یک پایگاه داده SQL پرس و جو.</figcaption></figure> <p>یک <b>پایگاه داده</b> که یک مجموعه‌ای از اطلاعات سازمان یافته تشکیل شده‌است.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>یک <b>سیستم مدیریت پایگاه داده</b> (<b>DBMS</b>) است که یک <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="نرم‌افزار">نرم‌افزار کامپیوتر،</a> است که تعامل با برنامه‌های کاربردی دیگر و پایگاه داده خود را به تصرف و تجزیه و تحلیل داده‌ها درمی‌آورد. DBMS طراحی شده اجازه می‌دهد تا تعریف ایجاد پرس و جو به روز رسانی و مدیریت پایگاه داده. شناخته شده DBMSs شامل <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%DA%A9%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84" title="مای‌اس‌کیوال">خروجی</a>های <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%B3%E2%80%8C%DA%A9%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84" title="پستگرس‌کیوال">PostgreSQL</a>های <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C" title="مانگودی‌بی">MongoDB</a>های <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C" title="ماریادی‌بی">MariaDB</a>با <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%81%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%DA%A9%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84_%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B1" title="مایکروسافت اس‌کیوال سرور">مایکروسافت SQL سرور</a>های <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84" class="mw-redirect" title="پایگاه داده اوراکل">اوراکل</a>با Sybaseهای SAP HANAبا MemSQL و <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%DB%B2" title="دی‌بی۲">آی بی ام DB2</a>. یک پایگاه داده‌است. سیستم‌های مدیریت پایگاه داده اغلب با توجه به مدل <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B2%D8%A7%D8%B9%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="مدل‌های انتزاعی پایگاه داده‌ها">پایگاه داده</a> که آن‌ها پشتیبانی می‌شود طبقه‌بندی شده؛ محبوب‌ترین سیستم‌های پایگاه داده از سال 1980s که همه پشتیبانی‌ها را از <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="مدل رابطه‌ای">مدل رابطهای</a> نشان داده شده توسط زبان<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%DA%A9%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84" title="اس‌کیوال">SQL</a> می‌کند<sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%A7%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:اجماع"><span title="این ادعا دارای منابع معتبری است که با یکدیگر در تناقض هستند.">مورد مناقشه</span></a> <span class="metadata"> – <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87#All_SQL?" title="بحث:پایگاه داده">بحث</a></span></i>]</sup></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اصطلاحات_و_بررسی_اجمالی_2"><span id=".D8.A7.D8.B5.D8.B7.D9.84.D8.A7.D8.AD.D8.A7.D8.AA_.D9.88_.D8.A8.D8.B1.D8.B1.D8.B3.DB.8C_.D8.A7.D8.AC.D9.85.D8.A7.D9.84.DB.8C_2"></span>اصطلاحات و بررسی اجمالی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: اصطلاحات و بررسی اجمالی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>به‌طور رسمی «پایگاه داده» اشاره به مجموعه‌ای از داده‌های مرتبط که راه آن سازماندهی شده‌است. دسترسی به این اطلاعات معمولاً توسط یک «سیستم مدیریت پایگاه داده» (DBMS) متشکل از یک مجموعه یکپارچه از نرم‌افزارهای کامپیوتری است که به کاربران امکان ارتباط را برای یک یا چند پایگاه داده فراهم می‌کند. دسترسی به تمام داده‌های موجود در پایگاه داده (اگر چه محدودیت ممکن است وجود داشته باشد که محدود کردن دسترسی به داده‌های خاص). از DBMSهای مختلف فراهم می‌کند. توابع امکان این را می‌دهد که تا ذخیره و بازیابی مقادیر زیادی از اطلاعات را فراهم کند. </p><p>خارج از دنیای حرفه‌ای <a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="فناوری اطلاعات">فناوری اطلاعات</a>اصطلاح <i>پایگاه داده</i> اغلب به هر مجموعه‌ای از داده‌های مرتبط (مانند یک <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87_%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="صفحه گسترده">صفحه گسترده</a> یا یک شاخص) اشاره می‌کند. <sup id="cite_ref-FOOTNOTEUllmanWidom19971_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEUllmanWidom19971-12"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>تعریف داده‌ها – ایجاد و اصلاح و حذف از تعاریف که در تعریف سازمان داده‌است.</li> <li>به روز رسانی – فروکردن، اصلاح و حذف داده‌های واقعی.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>بازیابی – ارائه اطلاعات در یک فرم به‌طور مستقیم که قابل استفاده می‌باشد یا برای پردازش بیشتر توسط برنامه‌های کاربردی دیگر است. بازیابی داده‌ها ممکن است در دسترس باشد در یک فرم که اساساً همان است که در آن ذخیره شده‌است<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>اداره – ثبت نام و نظارت بر کاربران، اجرای، امنیت داده‌ها، نظارت بر عملکرد، حفظ تمامیت داده‌ها در برخورد با کنترل همزمانی و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="بازیابی اطلاعات">بازیابی اطلاعات</a> است که خراب شده‌است توسط برخی از رویداد مانند شکست سیستم غیرمنتظره.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <p><sup id="cite_ref-FOOTNOTE_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-FOOTNOTE_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTE-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>پایگاه داده‌ها و DBMSs می‌توان طبقه‌بندی شود با توجه به پایگاه داده مدل(s) که آن‌ها پشتیبانی (مانند رابطهای یا XML) نوع(ها) در کامپیوتر که آن‌ها اجرا بر روی (از یک سرور کلاستر به یک تلفن همراه) <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زبان پرسمان">query language</a>(s) استفاده می‌شود برای دسترسی به پایگاه داده (مانند SQL یا <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%A6%D8%B1%DB%8C" title="اکس‌کوئری">XQuery</a>) و داخلی مهندسی که بر عملکرد و <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%88_%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="مقیاس‌پذیری و مقیاس‌بندی">مقیاس پذیری</a>، انعطاف‌پذیری و امنیت است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="برنامه‌های_کاربردی"><span id=".D8.A8.D8.B1.D9.86.D8.A7.D9.85.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.DA.A9.D8.A7.D8.B1.D8.A8.D8.B1.D8.AF.DB.8C"></span>برنامه‌های کاربردی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: برنامه‌های کاربردی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>پایگاه‌های داده برای حمایت از عملیات داخلی سازمان و به زیر بنای تعاملات آنلاین با مشتریان و تأمین کنندگان (دیدن <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="نرم‌افزار سازمانی">Enterprise نرم‌افزار</a>) استفاده می‌شود. </p><p>پایگاه‌های داده به نگه داشتن اطلاعات اداری و اطلاعات تخصصی‌تر داده‌ها مانند داده‌های مهندسی یا مدل‌های اقتصادی. نمونه‌هایی از برنامه‌های کاربردی پایگاه داده شامل کامپیوتری <a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87" title="کتابخانه">کتابخانه</a>، سیستم، پرواز، رزرو، سیستم‌های کامپیوتری <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84_%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="کنترل موجودی">قطعات سیستم‌های موجودی</a>و بسیاری از <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7" title="سامانه مدیریت محتوا">سیستم‌های مدیریت محتوا</a> که ذخیره <a href="/wiki/%D9%88%D8%A8%DA%AF%D8%A7%D9%87" title="وبگاه">وب سایت</a> به عنوان مجموعه‌ای از صفحات وب در یک پایگاه داده استفاده می‌شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منظوره_و_خاص_منظوره_DBMSs"><span id=".D9.85.D9.86.D8.B8.D9.88.D8.B1.D9.87_.D9.88_.D8.AE.D8.A7.D8.B5_.D9.85.D9.86.D8.B8.D9.88.D8.B1.D9.87_DBMSs"></span>منظوره و خاص منظوره DBMSs</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: منظوره و خاص منظوره DBMSs"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>DBMS ممکن است تبدیل به یک مجموعه سیستم نرم‌افزار شود و توسعه آن به‌طور معمول نیاز به هزاران سال دارد. برخی منظوره DBMSs مانند Adabasهای <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84" class="mw-redirect" title="شرکت اوراکل">Oracle</a> و DB2 به روز رسانی شده‌است از آنجا که 1970s. منظوره DBMSs با هدف پاسخگویی به نیازهای به عنوان بسیاری از برنامه‌های کاربردی است. . از سوی دیگر یک منظوره DBMS ممکن است. </p><p><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="نرم‌افزار کاربردی">نرم‌افزار</a> اغلب می‌توانید به دسترسی به یک پایگاه داده از طرف کاربران نهایی بدون افشای رابط DBMS به‌طور مستقیم بینجامد. برنامه نویسان ممکن است استفاده از یک سیم پروتکل به‌طور مستقیم یا به احتمال زیاد از طریق یک <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="رابط برنامه‌نویسی کاربردی">رابط کاربردی برنامه‌نویسی</a> به بانک اطلاعاتی طراحان و مدیران پایگاه داده ارتباط برقرار کند </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تاریخچه"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE.DA.86.D9.87"></span>تاریخچه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: تاریخچه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>پس <a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فناوری">تکنولوژی</a> پیشرفت در زمینه <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF_%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" title="واحد پردازش مرکزی">پردازنده</a>های <a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="حافظه رایانه">کامپیوتر و حافظه</a>های <a href="/wiki/%D8%B0%D8%AE%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="ذخیره‌سازی داده رایانه">ذخیره‌سازی کامپیوتر</a>و <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="شبکه رایانه‌ای">شبکه‌های کامپیوتری</a>به اندازه قابلیت و عملکرد پایگاه داده‌های مربوط DBMSs در سفارش‌ها رشد کرده‌است. توسعه فناوری پایگاه داده را می‌توان به سه دوره بر اساس داده‌های مدل یا ساختار: <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%A8%D8%AA%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%B1_%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="پایگاه داده مبتنی بر ردیابی">ناوبری</a>های<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBachman1973_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBachman1973-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> SQL/<a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="پایگاه داده رابطه‌ای">رابطهای</a>و پس از رابطه‌ای تقسیم کرد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="۱۹۶۰_ناوبری_DBMS"><span id=".DB.B1.DB.B9.DB.B6.DB.B0_.D9.86.D8.A7.D9.88.D8.A8.D8.B1.DB.8C_DBMS"></span>۱۹۶۰ ناوبری DBMS</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=16" title="ویرایش بخش: ۱۹۶۰ ناوبری DBMS"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:CodasylB.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/CodasylB.png/280px-CodasylB.png" decoding="async" width="280" height="463" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/CodasylB.png/420px-CodasylB.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/CodasylB.png/560px-CodasylB.png 2x" data-file-width="850" data-file-height="1405" /></a><figcaption>Basic structure of navigational CODASYL database model</figcaption></figure> <p>اصطلاح <i>پایگاه داده</i> همزمان با دسترسی مستقیم به ذخیره‌سازی (دیسک و درامز) از اواسط دهه ۱۹۶۰ به بعد معرفی شد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1970s,_relational_DBMS"><span id="1970s.2C_relational_DBMS"></span>1970s, relational DBMS</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=17" title="ویرایش بخش: 1970s, relational DBMS"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ادگار Codd در IBM در <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86_%D8%AE%D9%88%D8%B2%D9%87%D8%8C_%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%81%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="سن خوزه، کالیفرنیا">سن خوزه کالیفرنیا</a>در یکی از شاخه دفاتر که عمدتاً درگیر در توسعه سیستم <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D8%B3%DA%A9_%D8%B3%D8%AE%D8%AA" title="درایو دیسک سخت">هارد دیسک</a> مشغول به کاربود. او با ناوبری مدل CODASYL رویکرد ویژه فقدان یک «جستجو» مرکزنا راضی بود. در سال ۱۹۷۰ او نوشت: تعدادی از مقالات که مشخص شده‌است که با یک رویکرد جدید به پایگاه داده می‌توان نگاه کرد که در نهایت به اوج خود رسید..<sup id="cite_ref-FOOTNOTECodd1970_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTECodd1970-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="رویکرد_یکپارچه"><span id=".D8.B1.D9.88.DB.8C.DA.A9.D8.B1.D8.AF_.DB.8C.DA.A9.D9.BE.D8.A7.D8.B1.DA.86.D9.87"></span>رویکرد یکپارچه</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=18" title="ویرایش بخش: رویکرد یکپارچه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در 1970s و 1980s به ساخت پایگاه داده و سیستم‌های یکپارچه با سخت‌افزار و نرم‌افزار تلاش کردند. فلسفه‌ای شد که از ادغام ارائه عملکرد بالاتر و هزینه کمتر استفاده شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="در_اواخر_دهه_1970_SQL_DBMS"><span id=".D8.AF.D8.B1_.D8.A7.D9.88.D8.A7.D8.AE.D8.B1_.D8.AF.D9.87.D9.87_1970_SQL_DBMS"></span>در اواخر دهه 1970 SQL DBMS</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=19" title="ویرایش بخش: در اواخر دهه 1970 SQL DBMS"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>IBM بر روی یک نمونه اولیه سیستم آزادانه در Codd شروع به کار کرد این مفاهیم را به عنوان <i>سیستم R</i> در اوایل 1970s ارائه شد. اولین نسخه آماده بود در ۱۹۷۴/۵ و کار پس از آن آغاز شده در چند جدول به‌طور سیستمی در آن داده‌ها را می‌توان تقسیم کرد .. پس از آن چند نسخه توسط مشتریان در سال ۱۹۷۸ و ۱۹۷۹ که در آن زمان استاندارد <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زبان پرسمان">query language</a> – SQL– اضافه شده بود تست شد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تحقیقات"><span id=".D8.AA.D8.AD.D9.82.DB.8C.D9.82.D8.A7.D8.AA"></span>تحقیقات</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=20" title="ویرایش بخش: تحقیقات"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>فناوری پایگاه داده فعال بوده‌است و موضوع تحقیق از دهه ۱۹۶۰در <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فرهنگستان">دانشگا</a>ها و در <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="تحقیق و توسعه">تحقیق و توسعه</a> گروهی از شرکت‌ها (به عنوان مثال IBM Research) بوده‌است. فعالیت تحقیقاتی شامل تئوری و توسعه <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="پیش‌نمونه">نمونه‌های اولیه</a> است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="یادداشت‌ها"><span id=".DB.8C.D8.A7.D8.AF.D8.AF.D8.A7.D8.B4.D8.AA.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>یادداشت‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=21" title="ویرایش بخش: یادداشت‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-persian-alpha"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-6" class="mw-cite-dir-rtl"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="note"> Data Base Management System</cite></span> </li> <li id="cite_note-7" class="mw-cite-dir-rtl"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="note"> Entry</cite></span> </li> <li id="cite_note-8" class="mw-cite-dir-rtl"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="note">Storage</cite></span> </li> <li id="cite_note-9" class="mw-cite-dir-rtl"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="note">Retrieval</cite></span> </li> <li id="cite_note-10" class="mw-cite-dir-rtl"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="note">Classified</cite></span> </li> </ol></div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r37199623"><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> </div> <p>اقا ن م یش ه خ ودت ون تن ط یم کن ی د سخ ت ه اک ا ن ت ای م ی ل ا نق در سح ت نب و د ا </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&section=22" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r37199623"><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">«<i>پایگاه داده، به اختصار: پادا</i>» [<i>رایانه و فنّاوری اطلاعات</i>] هم‌ارزِ «<i>دیتابیس</i>» (database, DB)<span class="nowrap"> </span>مترادفِ: «<i>دادگان</i>» هم‌ارزِ واژهٔ بیگانه‌ای دیگر؛ منبع: <cite id="CITEREFگروه_واژه‌گزینی" class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://apll.ir/واژه%E2%80%8Cگزینی/">گروه واژه‌گزینی</a>. جواد میرشکاری، ویراستار. <i>دفتر پانزدهم</i>. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. <a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="تهران">تهران</a>: انتشارات <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فرهنگستان زبان و ادب فارسی">فرهنگستان زبان و ادب فارسی</a> (ذیل سرواژهٔ <i>دادگان</i>)</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1+%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.series=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D9%85%D8%B5%D9%88%D8%A8+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D8%A7%D8%AF%D8%A8+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&rft.au=%5Bhttps%3A%2F%2Fapll.ir%2F%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%25E2%2580%258C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%2F+%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87+%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%5D&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vajehyab.com/farhangestan/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86">«معنی دادگان | واژه‌های مصوّب فرهنگستان»</a>. <i>www.vajehyab.com</i><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۲-۰۸-۰۴</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.vajehyab.com&rft.atitle=%D9%85%D8%B9%D9%86%DB%8C+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86+%7C+%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D9%85%D8%B5%D9%88%D9%91%D8%A8+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.vajehyab.com%2Ffarhangestan%2F%25D8%25AF%25D8%25A7%25D8%25AF%25DA%25AF%25D8%25A7%25D9%2586&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">سلطانی، پوری؛ اصطلاح‌نامه کتابداری؛ تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، 1365.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">فرهنگ کاربران کامپیوتر؛ ترجمه ادیک باغداساریان؛ تهران: کانون نشر علوم، 1372.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">مایکروسافت؛ فرهنگ تشریحی اصطلاحات کامپیوتری میکروسافت، ترجمه مجید سماوی، تهران: کانون نشر علوم، 1373.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/database">"Database – Definition of database by Merriam-Webster"</a>. <i>merriam-webster.com</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=merriam-webster.com&rft.atitle=Database+%E2%80%93+Definition+of+database+by+Merriam-Webster&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Fdatabase&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEUllmanWidom19971-12" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEUllmanWidom19971_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFUllmanWidom1997">Ullman & Widom 1997</a>, p. 1.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/update">"Update – Definition of update by Merriam-Webster"</a>. <i>merriam-webster.com</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=merriam-webster.com&rft.atitle=Update+%E2%80%93+Definition+of+update+by+Merriam-Webster&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Fupdate&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/retrieval">"Retrieval – Definition of retrieval by Merriam-Webster"</a>. <i>merriam-webster.com</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=merriam-webster.com&rft.atitle=Retrieval+%E2%80%93+Definition+of+retrieval+by+Merriam-Webster&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Fretrieval&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/administration">"Administration – Definition of administration by Merriam-Webster"</a>. <i>merriam-webster.com</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=merriam-webster.com&rft.atitle=Administration+%E2%80%93+Definition+of+administration+by+Merriam-Webster&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Fadministration&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTE-16" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTE_16-0">۱۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTE_16-1">۱۱٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">[[#CITEREF|]].</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBachman1973-17" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBachman1973_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBachman1973">Bachman 1973</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTECodd1970-18" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTECodd1970_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCodd1970">Codd 1970</a>.</span> </li> </ol></div></div> <ul><li>مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «<bdi><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Database&oldid=123881314">Database</a></span></bdi>». در <i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="ویکی‌پدیای انگلیسی">دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی</a></i>، بازبینی‌شده در ۱۹ آوریل ۲۰۰۷.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cs.wisc.edu/~dbbook">سامانه‌های مدیریّت پایگاه داده‌ها</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌انبار">ویکی‌انبار</a> پرونده‌هایی دربارهٔ <span style="font-weight: bold; font-style: italic;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Databases" class="extiw" title="commons:Category:Databases">پایگاه داده</a></span> موجود است.</div></div> </div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="مدل‌های_پایگاه_داده‌ها" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:مدل‌های پایگاه داده‌ها"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:مدل‌های پایگاه داده‌ها (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:مدل‌های پایگاه داده‌ها"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="مدل‌های_پایگاه_داده‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدل‌های پایگاه داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">مدل‌های پایگاه داده‌ها</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مدل‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%84_%D8%AA%D8%AE%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پایگاه‌های فایل تخت داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">تخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A8%DB%8C" title="مدل سلسله‌مراتبی">سلسله‌مراتبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدل ابعادی (صفحه وجود ندارد)">مدل ابعادی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدل شبکه‌ای (صفحه وجود ندارد)">شبکه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="مدل رابطه‌ای">رابطه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B4%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="پایگاه داده شی‌گرا">شئ‌گرا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="پایگاه داده‌های فازی (صفحه وجود ندارد)">فازی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مدل‌های دیگر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدل انجمنی داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">انجمنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدل مفاهیم‌گرا (صفحه وجود ندارد)">مفاهیم‌گرا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%A8%D8%B9%D8%AF%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پایگاه‌های چندبعدی داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">چندبعدی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدل معانی‌نگر داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">معانی‌نگر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="شمای ستاره‌ای (صفحه وجود ندارد)">شمای ستاره‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DA%A9%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پایگاه‌های اکس‌ام‌ال داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">پایگاه‌های اکس‌ام‌ال داده‌ها</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اجراءها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%84_%D8%AA%D8%AE%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پایگاه‌های فایل تخت داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">فایل تخت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پایگاه‌های استنتاجی داده‌ها (صفحه وجود ندارد)"> استنتاجی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پایگاه‌های اسناد‌گرای داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">اسناد‌گرای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_-_%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پایگاه‌های اشیاء - رابطه‌ای داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">اشیاء - رابطه‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پایگاه‌های زمانی داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">زمانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DA%A9%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پایگاه‌های اکس‌ام‌ال داده‌ها (صفحه وجود ندارد)">ذخائر اکس‌ام‌ال داده‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B0%D8%AE%D8%A7%D8%A6%D8%B1_%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="ذخائر سه‌گانه (صفحه وجود ندارد)">ذخائر سه‌گانه</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="سامانه‌های_مدیریت_پایگاه_داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:پایگاه داده‌ها"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:پایگاه داده‌ها (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:پایگاه داده‌ها"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="سامانه‌های_مدیریت_پایگاه_داده" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="سامانه مدیریت پایگاه داده‌ها">سامانه‌های مدیریت پایگاه داده</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B2%D8%A7%D8%B9%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="مدل‌های انتزاعی پایگاه داده‌ها">مدل‌های پایگاه داده</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7)" title="نرمال‌سازی (پایگاه داده‌ها)">نرمال‌سازی پایگاه داده</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Database_storage_structures&action=edit&redlink=1" class="new" title="Database storage structures (صفحه وجود ندارد)">Database storage</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%AA%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B9%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="پایگاه داده توزیع‌شده">پایگاه داده توزیع‌شده</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Federated_database_system&action=edit&redlink=1" class="new" title="Federated database system (صفحه وجود ندارد)">Federated database system</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Referential_integrity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Referential integrity (صفحه وجود ندارد)">Referential integrity</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%B1_%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="جبر رابطه‌ای">جبر رابطه‌ای</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Relational_calculus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Relational calculus (صفحه وجود ندارد)">Relational calculus</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="پایگاه داده‌های رابطه‌ای">پایگاه داده رابطه‌ای</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="سامانه مدیریت پایگاه‌داده رابطه‌ای (صفحه وجود ندارد)">DBMS رابطه‌ای</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="مدل رابطه‌ای">مدل رابطه‌ای</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D8%A1-%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87" class="mw-redirect" title="پایگاه داده شیء-رابطه">پایگاه داده شیء-رابطه</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4" title="پردازش تراکنش">پردازش تراکنش</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مفاهیم</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="پایگاه داده‌ها">پایگاه داده</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87)" title="اسید (پایگاه داده)">اسید (پایگاه داده)</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/Create,_read,_update_and_delete" class="mw-redirect" title="Create, read, update and delete">CRUD</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Null_(SQL)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Null (SQL) (صفحه وجود ندارد)">Null</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="کلید کاندید">کلید کاندید</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C" class="mw-redirect" title="کلید خارجی">کلید خارجی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="کلید اصلی">کلید اصلی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Superkey&action=edit&redlink=1" class="new" title="Superkey (صفحه وجود ندارد)">Superkey</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Surrogate_key&action=edit&redlink=1" class="new" title="Surrogate key (صفحه وجود ندارد)">Surrogate key</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Armstrong%27s_axioms&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armstrong's axioms (صفحه وجود ندارد)">Armstrong's axioms</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87)" title="مانایی (پایگاه داده)">مانایی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اشیاء</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/w/index.php?title=Relation_(database)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Relation (database) (صفحه وجود ندارد)">Relation</a> (<a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7)" title="جدول (پایگاه داده‌ها)">جدول</a>) <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%AF_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87)" title="دید (پایگاه داده)">دید</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87)" title="تراکنش (پایگاه داده)">تراکنش</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Transaction_log&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transaction log (صفحه وجود ندارد)">Log</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="تریگر پایگاه داده">تریگر</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87)" title="فهرست (پایگاه داده)">فهرست</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%87_%D8%B0%D8%AE%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="رویه ذخیره‌شده">رویه ذخیره‌شده</a>  <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Cursor_(databases)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cursor (databases) (صفحه وجود ندارد)">Cursor</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Partition_(database)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Partition (database) (صفحه وجود ندارد)">Partition</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اجزاء</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84_%D9%87%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="کنترل همروندی">کنترل همروندی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="واژه‌نامه داده">واژه‌نامه داده</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Java_Database_Connectivity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Java Database Connectivity (صفحه وجود ندارد)">JDBC</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Open_Database_Connectivity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Open Database Connectivity (صفحه وجود ندارد)">ODBC</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%B4" class="mw-redirect" title="زبان پرسش">زبان پرسش</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Query_optimizer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Query optimizer (صفحه وجود ندارد)">Query optimizer</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=Query_plan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Query plan (صفحه وجود ندارد)">Query plan</a></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><b>محصولات پایگاه داده:</b> <a href="/w/index.php?title=List_of_object-oriented_database_management_systems&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of object-oriented database management systems (صفحه وجود ندارد)">Object-oriented</a> (<a href="/w/index.php?title=Comparison_of_object-relational_database_management_systems&action=edit&redlink=1" class="new" title="Comparison of object-relational database management systems (صفحه وجود ندارد)">comparison</a>) <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=List_of_relational_database_management_systems&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of relational database management systems (صفحه وجود ندارد)">Relational</a> (<a href="/w/index.php?title=Comparison_of_relational_database_management_systems&action=edit&redlink=1" class="new" title="Comparison of relational database management systems (صفحه وجود ندارد)">comparison</a>) <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%86%D8%AF-%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="پایگاه داده‌های سند-گرا">سندگرا</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%DA%A9%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84" title="نواس‌کیوال">نواس‌کیوال</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/w/index.php?title=%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%DA%A9%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="نیواس‌کیوال (صفحه وجود ندارد)">نیواس‌کیوال</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="علوم_رایانه" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="الگو:علوم رایانه"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="بحث الگو:علوم رایانه"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:علوم رایانه"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="علوم_رایانه" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="علوم رایانه">علوم رایانه</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div>Note: This template roughly follows the 2012 <a href="/w/index.php?title=ACM_Computing_Classification_System&action=edit&redlink=1" class="new" title="ACM Computing Classification System (صفحه وجود ندارد)">ACM Computing Classification System</a>.</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="سخت‌افزار رایانه">سخت‌افزار</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%DA%86%D8%A7%D9%BE%DB%8C" title="برد مدار چاپی">برد مدار چاپی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%DB%8C" title="دستگاه جانبی">دستگاه جانبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%B9" class="mw-redirect" title="مدار مجتمع">مدار مجتمع</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%A9%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3" title="یکپارچه‌سازی کلان‌مقیاس">یکپارچه‌سازی کلان‌مقیاس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%DB%8C%DA%A9_%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B4%D9%87" title="سامانه روی یک تراشه">سامانه روی یک تراشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="رایانش سبز">رایانش سبز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="خودکارسازی طراحی الکترونیکی">خودکارسازی طراحی الکترونیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%B3%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="شتاب‌دهنده سخت‌افزاری">شتاب‌دهنده سخت‌افزاری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سازمان<br />سامانه‌های رایانه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="معماری رایانه">معماری رایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%86%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="سامانه نهفته">سامانه نهفته</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رایانش بی‌درنگ">رایانش بی‌درنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B7%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="اطمینان‌پذیری">اطمینان‌پذیری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="شبکه رایانه‌ای">شبکه رایانه‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87" title="معماری شبکه">معماری شبکه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%DA%A9%D9%84_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="پروتکل ارتباطات">پروتکل ارتباطات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87" title="سخت‌افزار شبکه">سخت‌افزار شبکه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87" title="برنامه‌ریز شبکه">برنامه‌ریز شبکه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="کارایی شبکه رایانه‌ای">کارایی شبکه رایانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="سرویس شبکه‌ای">سرویس شبکه‌ای</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سازمان نرم‌افزار</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B3%D8%B1_(%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87)" class="mw-redirect" title="مفسر (رایانه)">مفسر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="میان‌افزار">میان‌افزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="ماشین مجازی">ماشین مجازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85%E2%80%8C%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84" title="سیستم‌عامل">سیستم‌عامل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C%D8%AA_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="کیفیت نرم‌افزار">کیفیت نرم‌افزار</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="نظریه زبان‌های برنامه‌نویسی">نظریه زبان‌های برنامه‌نویسی</a><br />و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="ابزار توسعه نرم‌افزار">ابزار توسعه نرم‌افزار</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="الگو برنامه‌نویسی">الگو برنامه‌نویسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان برنامه‌نویسی">زبان برنامه‌نویسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%B1" title="کامپایلر">کامپایلر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%A7%D8%B5_%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87" title="زبان خاص دامنه">زبان خاص دامنه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="زبان مدل‌سازی">زبان مدل‌سازی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%88%D8%A8_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="چارچوب نرم‌افزاری">چارچوب نرم‌افزاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7_%DB%8C%DA%A9%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%87_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="محیط یکپارچه توسعه نرم‌افزار">محیط یکپارچه توسعه نرم‌افزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="مدیریت پیکربندی نرم‌افزار">مدیریت پیکربندی نرم‌افزار</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_(%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87)" class="mw-redirect" title="کتابخانه (رایانه)">کتابخانه (رایانه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%B2%D9%86_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="مخزن نرم‌افزاری">مخزن نرم‌افزاری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="توسعه نرم‌افزار">توسعه نرم‌افزار</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="فرایند توسعه نرم‌افزار">فرایند توسعه نرم‌افزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تحلیل نیازمندی‌ها">تحلیل نیازمندی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="طراحی نرم‌افزار">طراحی نرم‌افزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="ساخت نرم‌افزار">ساخت نرم‌افزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="استقرار نرم‌افزار">استقرار نرم‌افزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D9%88_%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="تعمیر و نگهداری نرم‌افزار">تعمیر و نگهداری نرم‌افزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="تیم برنامه‌نویسی">تیم برنامه‌نویسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%AA%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B2" title="نرم‌افزار متن‌باز">نرم‌افزار متن‌باز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="برنامه‌نویسی">برنامه‌نویسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="آزمون نرم‌افزار">آزمون نرم‌افزار</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="نظریه محاسبات">نظریه محاسبات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D9%87" title="مدل محاسبه">مدل محاسبه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B5%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان صوری">زبان صوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7" class="mw-redirect" title="نظریه اتوماتا">نظریه اتوماتا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="نظریه رایانش‌پذیری">نظریه رایانش‌پذیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="نظریه پیچیدگی محاسباتی">نظریه پیچیدگی محاسباتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B1" title="منطق در علوم کامپیوتر">منطق در علوم کامپیوتر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87)" title="معنی‌شناسی (علوم رایانه)">معنی‌شناسی (علوم رایانه)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85" title="الگوریتم">الگوریتمها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85" title="الگوریتم">الگوریتم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تحلیل الگوریتم‌ها">تحلیل الگوریتم‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="کارایی الگوریتمی">کارایی الگوریتمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="الگوریتم‌های تصادفی">الگوریتم‌های تصادفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%87_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="هندسه محاسباتی">هندسه محاسباتی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ریاضیات<br />رایانه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%DA%AF%D8%B3%D8%B3%D8%AA%D9%87" title="ریاضیات گسسته">ریاضیات گسسته</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="احتمالات">احتمالات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="آمار">آمار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C" title="نرم‌افزار ریاضی">نرم‌افزار ریاضی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="نظریه اطلاعات">نظریه اطلاعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C" title="آنالیز ریاضی">آنالیز ریاضی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2_%D8%B9%D8%AF%D8%AF%DB%8C" title="آنالیز عددی">آنالیز عددی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="سامانه اطلاعاتی">سامانه اطلاعاتی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">پایگاه داده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0%D8%AE%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="ذخیره‌سازی داده رایانه">ذخیره‌سازی داده رایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="سامانه اطلاعات سازمانی">سامانه اطلاعات سازمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="نرم‌افزارهای اجتماعی">نرم‌افزار اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سامانه اطلاعات جغرافیایی">سامانه اطلاعات جغرافیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%BE%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AA%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85" title="سامانه پشتیبانی تصمیم">سامانه پشتیبانی تصمیم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="کنترل فرایند">کنترل فرایند</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DA%86%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="پایگاه داده چند رسانه‌ای">پایگاه داده چند رسانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="داده‌کاوی">داده‌کاوی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="کتابخانه دیجیتال">کتابخانه دیجیتال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%88%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4" class="mw-redirect" title="سکوی رایانش">سکوی رایانش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA%DB%8C" title="بازاریابی اینترنتی">بازاریابی اینترنتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A8_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="وب جهان‌گستر">وب جهان‌گستر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="بازیابی اطلاعات">بازیابی اطلاعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%81%D9%86%DB%8C" title="مستندسازی فنی">مستندسازی فنی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="امنیت رایانه">امنیت رایانه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%85%D8%B2%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رمزنگاری">رمزنگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B5%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="روش‌های صوری">روش‌های صوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C_(%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D9%88%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%AF)" title="سرویس امنیتی (ارتباطات دور برد)">خدمات امنیتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AA%D8%B4%D8%AE%DB%8C%D8%B5_%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B0" title="سامانه تشخیص نفوذ">سامانه تشخیص نفوذ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87_%D8%AE%D8%B7%D8%B1_%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D9%86_%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AB%D8%B1_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%B3%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="به خطر افتادن امنیت کامپیوتر در اثر خرابی سخت‌افزار">خرابی سخت‌افزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87" title="امنیت شبکه">امنیت شبکه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="امنیت اطلاعات">امنیت اطلاعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="امنیت برنامه">امنیت برنامه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="تعامل انسان و رایانه">تعامل انسان و رایانه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C" title="طراحی تعاملی">طراحی تعاملی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="رایانش اجتماعی">رایانش اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1" title="رایانش فراگیر">رایانش فراگیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_(%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%DA%A9_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C)" title="مصورسازی (گرافیک رایانه‌ای)">مصورسازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="دسترس‌پذیری رایانه">دسترس‌پذیری رایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B7_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1" class="mw-redirect" title="واسط کاربر">واسط‌های کاربر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%86%DB%8C" title="رایانه پوشیدنی">رایانش پوشیدنی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="همروندی">همروندی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D9%87%D9%85%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="رایانش همزمان">رایانش همزمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="رایانش موازی">رایانش موازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D8%AA%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B9%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="رایانش توزیع‌شده">رایانش توزیع‌شده</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="چندریسمانی">چندریسمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4%DB%8C" title="چندپردازشی">چندپردازشی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="هوش مصنوعی">هوش مصنوعی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="پردازش زبان‌های طبیعی">پردازش زبان‌های طبیعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%86%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="بازنمود دانش">بازنمود دانش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="بینایی رایانه‌ای">بینایی رایانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="برنامه‌ریزی خودکار">برنامه‌ریزی خودکار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="بهینه‌سازی">بهینه‌سازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84" title="نظریه کنترل">نظریه کنترل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%88%D8%B4_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="فلسفه هوش مصنوعی">فلسفه هوش مصنوعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B9_%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="هوش مصنوعی توزیع شده">هوش مصنوعی توزیع شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1" title="استدلال خودکار">استدلال خودکار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C" title="زبان‌شناسی رایانشی">زبان‌شناسی رایانشی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="یادگیری ماشین">یادگیری ماشین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="یادگیری ماشین">یادگیری ماشین</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="یادگیری با نظارت">یادگیری با نظارت</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="یادگیری بی‌نظارت">یادگیری بی‌نظارت</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="یادگیری تقویتی">یادگیری تقویتی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%88%D8%B8%DB%8C%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="یادگیری چند-وظیفه‌ای">یادگیری چند-وظیفه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84" title="روش اعتبارسنجی متقابل">روش اعتبارسنجی متقابل</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%DA%A9_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="گرافیک رایانه‌ای">گرافیک رایانه‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="پویانمایی رایانه‌ای">پویانمایی رایانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF_(%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%DA%A9_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C)" title="رندرینگ (گرافیک رایانه‌ای)">رندرینگ (گرافیک رایانه‌ای)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B4" class="mw-redirect" title="روتوش">روتوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF_%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="واحد پردازش گرافیکی">واحد پردازش گرافیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8%DB%8C" title="واقعیت ترکیبی">واقعیت ترکیبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="واقعیت مجازی">واقعیت مجازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1" title="فشرده‌سازی تصویر">فشرده‌سازی تصویر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF" class="mw-redirect" title="مدلسازی جامد">مدلسازی جامد</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">رایانش<br />کاربردی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="تجارت الکترونیک">تجارت الکترونیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="نرم‌افزار سازمانی">نرم‌افزار سازمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="ریاضیات محاسباتی">ریاضیات محاسباتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="فیزیک محاسباتی">فیزیک محاسباتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="شیمی محاسباتی">شیمی محاسباتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="زیست‌شناسی محاسباتی">زیست‌شناسی محاسباتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="علوم اجتماعی محاسباتی">علوم اجتماعی محاسباتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%88_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D9%87" title="مهندسی و علم محاسبه">مهندسی و علم محاسبه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="انفورماتیک پزشکی">انفورماتیک پزشکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="هنر دیجیتال">هنر دیجیتال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%B1_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="نشر الکترونیک">نشر الکترونیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="جنگ مجازی">جنگ مجازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A3%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رأی‌گیری الکترونیکی">رأی‌گیری الکترونیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="بازی ویدئویی">بازی ویدئویی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2" title="واژه‌پرداز">واژه‌پرداز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="تحقیق در عملیات">تحقیق در عملیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4%DB%8C" title="فناوری آموزشی">فناوری آموزشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF" title="سامانه مدیریت اسناد">سامانه مدیریت اسناد</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div>توجه: بنا بر <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="سامانه رده‌بندی رایانش ای‌سی‌ام (صفحه وجود ندارد)">سامانه رده‌بندی رایانش ای‌سی‌ام</a> علم رایانه همچنین می‌تواند به موضوع‌ها یا زمینه‌های گوناگون تقسیم شود. <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Emoji_u1f4d6.svg" class="mw-file-description" title="کتاب ویکی‌پدیا"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Emoji_u1f4d6.svg/16px-Emoji_u1f4d6.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Emoji_u1f4d6.svg/24px-Emoji_u1f4d6.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Emoji_u1f4d6.svg/32px-Emoji_u1f4d6.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> <b><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="کتاب:علوم رایانه (صفحه وجود ندارد)">کتاب:علوم رایانه</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <b><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="رده:علوم رایانه">رده:علوم رایانه</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Global_thinking.svg" class="mw-file-description" title="نمای کلی"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Global_thinking.svg/10px-Global_thinking.svg.png" decoding="async" width="10" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Global_thinking.svg/15px-Global_thinking.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Global_thinking.svg/21px-Global_thinking.svg.png 2x" data-file-width="130" data-file-height="200" /></a></span> <b><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%AD_%DA%A9%D9%84%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="طرح کلی علوم رایانه">طرح کلی علوم رایانه</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:People_icon.svg" class="mw-file-description" title="ویکی‌پروژه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/16px-People_icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/24px-People_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/32px-People_icon.svg.png 2x" data-file-width="100" data-file-height="100" /></a></span><b><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه علوم رایانه">ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه علوم رایانه</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="صفحهٔ ویکی‌انبار"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Computer_science" class="extiw" title="commons:Category:Computer science">ویکی‌انبار</a></b></li></ul></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="انبار_داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="الگو:انبار داده"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:انبار داده (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:انبار داده"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="انبار_داده" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="انبار داده">انبار داده</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="Creating_the_data_warehouse" style="font-size:114%;margin:0 4em">Creating the data warehouse</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">مفاهیم</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="پایگاه داده‌ها">پایگاه داده‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dimension_(data_warehouse)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dimension (data warehouse) (صفحه وجود ندارد)">Dimension</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dimensional_modeling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dimensional modeling (صفحه وجود ندارد)">Dimensional modeling</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="انبار داده">انبار داده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D8%B7" title="پردازش تحلیلی برخط">پردازش تحلیلی برخط</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="مدل ستاره">مدل ستاره</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aggregate_(Data_Warehouse)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aggregate (Data Warehouse) (صفحه وجود ندارد)">Aggregate</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">Variants</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Anchor_Modeling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anchor Modeling (صفحه وجود ندارد)">Anchor Modeling</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="سامانه مدیریت پایگاه داده ستون‌گرا">سامانه مدیریت پایگاه داده ستون‌گرا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Data_vault_modeling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Data vault modeling (صفحه وجود ندارد)">Data vault modeling</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D8%B7" title="پردازش تحلیلی برخط">پردازش تحلیلی برخط</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D8%B7" title="پردازش تحلیلی برخط">پردازش تحلیلی برخط</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D8%B7" title="پردازش تحلیلی برخط">پردازش تحلیلی برخط</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Operational_data_store&action=edit&redlink=1" class="new" title="Operational data store (صفحه وجود ندارد)">Operational data store</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">عناصر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="واژه‌نامه داده">واژه‌نامه داده</a>/<a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="فراداده">فراداده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87" title="داده‌گاه">داده‌گاه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sixth_normal_form&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sixth normal form (صفحه وجود ندارد)">Sixth normal form</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Surrogate_key&action=edit&redlink=1" class="new" title="Surrogate key (صفحه وجود ندارد)">Surrogate key</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">Fact</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Fact_table&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fact table (صفحه وجود ندارد)">Fact table</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Early-arriving_fact&action=edit&redlink=1" class="new" title="Early-arriving fact (صفحه وجود ندارد)">Early-arriving fact</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Measure_(data_warehouse)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Measure (data warehouse) (صفحه وجود ندارد)">Measure</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">Dimension</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Dimension_table&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dimension table (صفحه وجود ندارد)">Dimension table</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Degenerate_dimension&action=edit&redlink=1" class="new" title="Degenerate dimension (صفحه وجود ندارد)">Degenerate</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Slowly_changing_dimension&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slowly changing dimension (صفحه وجود ندارد)">Slowly changing</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">Filling</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Extract,_transform,_load&action=edit&redlink=1" class="new" title="Extract, transform, load (صفحه وجود ندارد)">Extract-Transform-Load (ETL)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Data_extraction&action=edit&redlink=1" class="new" title="Data extraction (صفحه وجود ندارد)">Extract</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Data_transformation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Data transformation (صفحه وجود ندارد)">Transform</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Data_loading&action=edit&redlink=1" class="new" title="Data loading (صفحه وجود ندارد)">Load</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="کاربرد_انبار_داده" style="font-size:114%;margin:0 4em">کاربرد انبار داده</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">مفاهیم</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4_%DA%A9%D8%B3%D8%A8_%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="هوش کسب و کار">هوش کسب و کار</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dashboard_(business)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dashboard (business) (صفحه وجود ندارد)">Dashboard</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="داده‌کاوی">داده‌کاوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%BE%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AA%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85" title="سامانه پشتیبانی تصمیم">سامانه پشتیبانی تصمیم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=OLAP_cube&action=edit&redlink=1" class="new" title="OLAP cube (صفحه وجود ندارد)">OLAP cube</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Data_warehouse_automation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Data warehouse automation (صفحه وجود ندارد)">Data warehouse automation</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">Languages</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Data_Mining_Extensions&action=edit&redlink=1" class="new" title="Data Mining Extensions (صفحه وجود ندارد)">Data Mining Extensions (DMX)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=MultiDimensional_eXpressions&action=edit&redlink=1" class="new" title="MultiDimensional eXpressions (صفحه وجود ندارد)">MultiDimensional eXpressions (MDX)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=XML_for_Analysis&action=edit&redlink=1" class="new" title="XML for Analysis (صفحه وجود ندارد)">XML for Analysis (XMLA)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">ابزارها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Business_intelligence_tools&action=edit&redlink=1" class="new" title="Business intelligence tools (صفحه وجود ندارد)">Business intelligence tools</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_reporting_software&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of reporting software (صفحه وجود ندارد)">Reporting software</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87_%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="صفحه گسترده">صفحه گسترده</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="مرتبط" style="font-size:114%;margin:0 4em">مرتبط</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">People</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bill_Inmon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bill Inmon (صفحه وجود ندارد)">Bill Inmon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ralph_Kimball&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ralph Kimball (صفحه وجود ندارد)">Ralph Kimball</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:8em">تولیدات</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Comparison_of_OLAP_Servers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Comparison of OLAP Servers (صفحه وجود ندارد)">Comparison of OLAP Servers</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:Data_warehousing_products&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:Data warehousing products (صفحه وجود ندارد)">Data warehousing products and their producers</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="وب_معنایی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%88%D8%A8_%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="الگو:وب معنایی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%88%D8%A8_%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:وب معنایی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%88%D8%A8_%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:وب معنایی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="وب_معنایی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A8_%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="وب معنایی">وب معنایی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">حول و حوش</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">پایگاه داده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%85%D8%AA%D9%86" title="ابرمتن">ابرمتن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="اینترنت">اینترنت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA" class="mw-redirect" title="پایگاه شناخت">پایگاه شناخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شبکه معنایی">شبکه معنایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A8_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="وب جهان‌گستر">وب جهان‌گستر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">شامل موضوعات</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A8_%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="وب معنایی">وب معنایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dataspaces&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dataspaces (صفحه وجود ندارد)">Dataspaces</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hyperdata&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hyperdata (صفحه وجود ندارد)">Hyperdata</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="داده پیوندشده">داده پیوندشده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1_(%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B1)" class="mw-redirect" title="سیستم قانون محور (علوم کامپیوتر)">سیستم قانون محور</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">کاربردها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Semantic_analytics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic analytics (صفحه وجود ندارد)">Semantic analytics</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantic_broker&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic broker (صفحه وجود ندارد)">Semantic broker</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantic_computing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic computing (صفحه وجود ندارد)">Semantic computing</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantic_mapper&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic mapper (صفحه وجود ندارد)">Semantic mapper</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantic_matching&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic matching (صفحه وجود ندارد)">Semantic matching</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantic_publishing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic publishing (صفحه وجود ندارد)">Semantic publishing</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantic_reasoner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic reasoner (صفحه وجود ندارد)">Semantic reasoner</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantic_search&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic search (صفحه وجود ندارد)">Semantic search</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantic_service-oriented_architecture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic service-oriented architecture (صفحه وجود ندارد)">Semantic service-oriented architecture</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantic_wiki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic wiki (صفحه وجود ندارد)">Semantic wiki</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">موضوع‌های مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C" class="mw-redirect" title="هوش‌های جمعی">هوش‌های جمعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82_%D8%AA%D9%88%D8%B5%DB%8C%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="منطق توصیفی">منطق توصیفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%DB%8C" title="رده‌بندی مردمی">رده‌بندی مردمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نشان‌گذاری جغرافیایی">نشان‌گذاری جغرافیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="معماری اطلاعات">معماری اطلاعات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Knowledge_extraction&action=edit&redlink=1" class="new" title="Knowledge extraction (صفحه وجود ندارد)">Knowledge extraction</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="مدیریت دانش">مدیریت دانش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%86%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="بازنمود دانش">بازنمود دانش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%DB%B2%D9%AB%DB%B0" title="کتابخانه ۲٫۰">کتابخانه ۲٫۰</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="فراداده">فراداده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C" title="نقشه ذهنی">نقشه ذهنی</a>ping</li> <li><a href="/w/index.php?title=Open_Database_Connectivity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Open Database Connectivity (صفحه وجود ندارد)">ODBC</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9_(%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87)" class="mw-redirect" title="مرجع (علوم رایانه)">مرجع</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="نگاشت‌های موضوعی">نگاشت‌های موضوعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A8_%DB%B2%D9%AB%DB%B0" title="وب ۲٫۰">وب ۲٫۰</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D9%88%D8%A8" title="مهندسی وب">مهندسی وب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%88%D8%A8" title="علوم وب">علوم وب</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">استانداردها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نحو و فن‌آوری‌های پشتیبان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%DA%A9%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%85%D8%AA%D9%86" title="پروتکل انتقال ابرمتن">پروتکل انتقال ابرمتن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Internationalized_Resource_Identifier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Internationalized Resource Identifier (صفحه وجود ندارد)">IRI</a> <ul><li><small><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%A2%D8%B1%D8%A2%DB%8C" class="mw-redirect" title="یوآرآی">یوآرآی</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%81" class="mw-redirect" title="آردی‌اف">آردی‌اف</a> <ul><li><small><a href="/w/index.php?title=Semantic_triple&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic triple (صفحه وجود ندارد)">triples</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%81/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84" title="اردی‌اف/اکس‌ام‌ال">اردی‌اف/اکس‌ام‌ال</a></small></li> <li><small><a href="/w/index.php?title=JSON-LD&action=edit&redlink=1" class="new" title="JSON-LD (صفحه وجود ندارد)">JSON-LD</a></small></li> <li><small><a href="/w/index.php?title=Turtle_(syntax)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Turtle (syntax) (صفحه وجود ندارد)">|Turtle</a></small></li> <li><small><a href="/w/index.php?title=TriG_(syntax)&action=edit&redlink=1" class="new" title="TriG (syntax) (صفحه وجود ندارد)">|TriG</a></small></li> <li><small><a href="/w/index.php?title=Notation3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Notation3 (صفحه وجود ندارد)">Notation3</a></small></li> <li><small><a href="/w/index.php?title=N-Triples&action=edit&redlink=1" class="new" title="N-Triples (صفحه وجود ندارد)">N-Triples</a></small></li> <li><small><a href="/w/index.php?title=TriX_(serialization_format)&action=edit&redlink=1" class="new" title="TriX (serialization format) (صفحه وجود ندارد)">|TriX</a> (no W3C standard)</small></li></ul></li></ul><small> </small></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">طرح‌واره‌ها، هستی شناسی، و قواعد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Common_Logic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Common Logic (صفحه وجود ندارد)">Common Logic</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%88%D8%A8" title="زبان هستی‌شناسی وب">زبان هستی‌شناسی وب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=RDF_Schema&action=edit&redlink=1" class="new" title="RDF Schema (صفحه وجود ندارد)">RDFS</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rule_Interchange_Format&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rule Interchange Format (صفحه وجود ندارد)">Rule Interchange Format</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantic_Web_Rule_Language&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic Web Rule Language (صفحه وجود ندارد)">Semantic Web Rule Language</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Application-Level_Profile_Semantics_(ALPS)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Application-Level Profile Semantics (ALPS) (صفحه وجود ندارد)">|ALPS</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نشان‌گذاری معنایی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Embedded_RDF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Embedded RDF (صفحه وجود ندارد)">eRDF</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%84_(%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8_%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87_%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C)" title="گریدل (قالب نشانه گذاری)">گریدل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_(%D8%A7%DA%86%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84)" title="میکروداده (اچ‌تی‌ام‌ال)">میکروداده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%AA" title="میکروفرمت">میکروفرمتها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=RDFa&action=edit&redlink=1" class="new" title="RDFa (صفحه وجود ندارد)">RDFa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=SAWSDL&action=edit&redlink=1" class="new" title="SAWSDL (صفحه وجود ندارد)">SAWSDL</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Facebook_Platform&action=edit&redlink=1" class="new" title="Facebook Platform (صفحه وجود ندارد)">Facebook Platform</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دایره واژه معمول</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=DOAP&action=edit&redlink=1" class="new" title="DOAP (صفحه وجود ندارد)">DOAP</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%B1" title="دوبلین کور">دوبلین کور</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=FOAF_(ontology)&action=edit&redlink=1" class="new" title="FOAF (ontology) (صفحه وجود ندارد)">|FOAF</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D8%AF%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%DA%AF" title="اسکیما دات ارگ">اسکیما دات ارگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Semantically-Interlinked_Online_Communities&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantically-Interlinked Online Communities (صفحه وجود ندارد)">SIOC</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Simple_Knowledge_Organization_System&action=edit&redlink=1" class="new" title="Simple Knowledge Organization System (صفحه وجود ندارد)">SKOS</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دایره واژه میکروفرمت</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=HAtom&action=edit&redlink=1" class="new" title="HAtom (صفحه وجود ندارد)">hAtom</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=HCalendar&action=edit&redlink=1" class="new" title="HCalendar (صفحه وجود ندارد)">hCalendar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=HCard&action=edit&redlink=1" class="new" title="HCard (صفحه وجود ندارد)">hCard</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=HProduct&action=edit&redlink=1" class="new" title="HProduct (صفحه وجود ندارد)">hProduct</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=HRecipe&action=edit&redlink=1" class="new" title="HRecipe (صفحه وجود ندارد)">hRecipe</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=HResume&action=edit&redlink=1" class="new" title="HResume (صفحه وجود ندارد)">hResume</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=HReview&action=edit&redlink=1" class="new" title="HReview (صفحه وجود ندارد)">hReview</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=پایگاه_داده&oldid=39417898">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=پایگاه_داده&oldid=39417898</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:پایگاه داده‌ها">پایگاه داده‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:سامانه‌های مدیریت پایگاه داده‌ها">سامانه‌های مدیریت پایگاه داده‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:نظریه پایگاه داده">نظریه پایگاه داده</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%B7_%D8%A7%D8%B2_%D9%81%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87_%DB%B2%DB%B0%DB%B2%DB%B3" title="رده:مقاله‌های فاقد یادکرد درخط از فوریه ۲۰۲۳">مقاله‌های فاقد یادکرد درخط از فوریه ۲۰۲۳</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%B7" title="رده:همه مقاله‌های فاقد یادکرد درخط">همه مقاله‌های فاقد یادکرد درخط</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای پیوند با میان‌ویکی">مقاله‌های دارای پیوند با میان‌ویکی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%B1_%D8%B3%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="رده:همه اختلاف‌ها بر سر درستی">همه اختلاف‌ها بر سر درستی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B4%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF" title="رده:مقاله‌هایی که عبارت‌های مورد مناقشه دارند">مقاله‌هایی که عبارت‌های مورد مناقشه دارند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B8%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B2" title="رده:مقاله‌های دارای اظهارات مناقشه‌برانگیز">مقاله‌های دارای اظهارات مناقشه‌برانگیز</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی">مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:پیوند رده انبار از ویکی‌داده">پیوند رده انبار از ویکی‌داده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="رده:ویکی‌سازی رباتیک">ویکی‌سازی رباتیک</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ‏۳۰ آوریل ۲۰۲۴ ساعت ‏۱۵:۴۰ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-85fc59d95f-t6gxr","wgBackendResponseTime":191,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.779","walltime":"1.012","ppvisitednodes":{"value":2776,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":151538,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3630,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":70019,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 835.975 1 -total"," 31.74% 265.343 3 الگو:پانویس"," 16.06% 134.263 8 الگو:Navbox"," 15.17% 126.851 4 الگو:Cite_web"," 14.67% 122.598 1 الگو:انگلیسی"," 14.15% 118.325 1 الگو:به_زبان_دیگر"," 13.80% 115.385 1 الگو:Lang"," 11.27% 94.252 1 الگو:مدل‌های_پایگاه_داده‌ها"," 9.80% 81.954 1 الگو:یادکرد_فرهنگستان"," 9.46% 79.055 1 الگو:پانویس_بیشتر"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.479","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":17045323,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-69fc857cb6-78mpn","timestamp":"20241113095515","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u067e\u0627\u06cc\u06af\u0627\u0647 \u062f\u0627\u062f\u0647","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8513","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8513","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-07-12T21:02:27Z","dateModified":"2024-04-30T15:40:29Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f2\/DVD_Rental_Query.png","headline":"\u0645\u062c\u0645\u0648\u0639\u0647 \u0633\u0627\u0632\u0645\u0627\u0646\u062f\u0647\u06cc\u200c\u0634\u062f\u0647 \u0627\u0632 \u062f\u0627\u062f\u0647\u200c\u0647\u0627 \u062f\u0631 \u0645\u062d\u0627\u0633\u0628\u0627\u062a"}</script> </body> </html>