CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"94e57fd0-deab-4351-a391-38f8aa3cdc11","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Kościół_Jezusa_Chrystusa_Świętych_w_Dniach_Ostatnich","wgTitle":"Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich","wgCurRevisionId":75477361,"wgRevisionId":75477361,"wgArticleId":23668,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania nie zawiera wszystkich autorów","Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony","Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich","Chrześcijańskie związki wyznaniowe"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName": "Kościół_Jezusa_Chrystusa_Świętych_w_Dniach_Ostatnich","wgRelevantArticleId":23668,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75477361,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q42504","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture", "bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript": "ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.6"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg/1200px-Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1323"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg/800px-Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="882"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg/640px-Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="706"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Kościół_Jezusa_Chrystusa_Świętych_w_Dniach_Ostatnich rootpage-Kościół_Jezusa_Chrystusa_Świętych_w_Dniach_Ostatnich skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+Jezusa+Chrystusa+%C5%9Awi%C4%99tych+w+Dniach+Ostatnich" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+Jezusa+Chrystusa+%C5%9Awi%C4%99tych+w+Dniach+Ostatnich" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+Jezusa+Chrystusa+%C5%9Awi%C4%99tych+w+Dniach+Ostatnich" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+Jezusa+Chrystusa+%C5%9Awi%C4%99tych+w+Dniach+Ostatnich" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Organizacja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Organizacja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Organizacja</span> </div> </a> <ul id="toc-Organizacja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Doktryna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Doktryna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Doktryna</span> </div> </a> <ul id="toc-Doktryna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wielkie_odstępstwo,_odnowienie_i_kapłaństwo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Wielkie_odstępstwo,_odnowienie_i_kapłaństwo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Wielkie odstępstwo, odnowienie i kapłaństwo</span> </div> </a> <ul id="toc-Wielkie_odstępstwo,_odnowienie_i_kapłaństwo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Księgi_święte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Księgi_święte"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Księgi święte</span> </div> </a> <ul id="toc-Księgi_święte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zasady_wiary" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zasady_wiary"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zasady wiary</span> </div> </a> <ul id="toc-Zasady_wiary-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Spotkania_niedzielne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Spotkania_niedzielne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Spotkania niedzielne</span> </div> </a> <ul id="toc-Spotkania_niedzielne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Życie_codzienne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Życie_codzienne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Życie codzienne</span> </div> </a> <ul id="toc-Życie_codzienne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liczebność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Liczebność"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Liczebność</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Liczebność-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Liczebność</span> </button> <ul id="toc-Liczebność-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Statystyki_Kościoła_według_krajów_i_języków" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Statystyki_Kościoła_według_krajów_i_języków"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Statystyki Kościoła według krajów i języków</span> </div> </a> <ul id="toc-Statystyki_Kościoła_według_krajów_i_języków-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dane_z_2023" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dane_z_2023"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Dane z 2023</span> </div> </a> <ul id="toc-Dane_z_2023-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liczebność_w_Stanach_Zjednoczonych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liczebność_w_Stanach_Zjednoczonych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Liczebność w Stanach Zjednoczonych</span> </div> </a> <ul id="toc-Liczebność_w_Stanach_Zjednoczonych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kościół_w_Polsce" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_w_Polsce"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Kościół w Polsce</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kościół_w_Polsce-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Kościół w Polsce</span> </button> <ul id="toc-Kościół_w_Polsce-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gminy_Kościoła_w_Polsce" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gminy_Kościoła_w_Polsce"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Gminy Kościoła w Polsce</span> </div> </a> <ul id="toc-Gminy_Kościoła_w_Polsce-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Prezydenci_Kościoła" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Prezydenci_Kościoła"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Prezydenci Kościoła</span> </div> </a> <ul id="toc-Prezydenci_Kościoła-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Misje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Misje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Misje</span> </div> </a> <ul id="toc-Misje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Świątynie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Świątynie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Świątynie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Świątynie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Świątynie</span> </button> <ul id="toc-Świątynie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ceremonie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ceremonie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.1</span> <span>Ceremonie</span> </div> </a> <ul id="toc-Ceremonie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Wychowanie_religijne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Wychowanie_religijne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Wychowanie religijne</span> </div> </a> <ul id="toc-Wychowanie_religijne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Duszpasterstwo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Duszpasterstwo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Duszpasterstwo</span> </div> </a> <ul id="toc-Duszpasterstwo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Post" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Post"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>Post</span> </div> </a> <ul id="toc-Post-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rodzina" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Rodzina"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>Rodzina</span> </div> </a> <ul id="toc-Rodzina-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Finanse" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Finanse"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">18</span> <span>Finanse</span> </div> </a> <ul id="toc-Finanse-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kultura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kultura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">19</span> <span>Kultura</span> </div> </a> <ul id="toc-Kultura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wpływ_na_politykę" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Wpływ_na_politykę"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">20</span> <span>Wpływ na politykę</span> </div> </a> <ul id="toc-Wpływ_na_politykę-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">21</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">22</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">23</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 90 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-90" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">90 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Kerk_van_Jesus_Christus_van_die_Heiliges_van_die_Laaste_Dae" title="Kerk van Jesus Christus van die Heiliges van die Laaste Dae – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Kerk van Jesus Christus van die Heiliges van die Laaste Dae" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%A9_%D9%8A%D8%B3%D9%88%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D9%8A%D8%AD_%D9%84%D9%82%D8%AF%D9%8A%D8%B3%D9%8A_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%8A%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%AE%D9%8A%D8%B1%D8%A9" title="كنيسة يسوع المسيح لقديسي الأيام الأخيرة – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كنيسة يسوع المسيح لقديسي الأيام الأخيرة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Ilesia_de_Chesucristo_d%27os_Santos_d%27os_Zaguers_D%C3%ADas" title="Ilesia de Chesucristo d'os Santos d'os Zaguers Días – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Ilesia de Chesucristo d'os Santos d'os Zaguers Días" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Ilesia_de_Xesucristu_de_los_Santos_de_los_%C3%9Altimos_D%C3%ADes" title="Ilesia de Xesucristu de los Santos de los Últimos Díes – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Ilesia de Xesucristu de los Santos de los Últimos Díes" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Hesukr%C3%ADsto_Tupao_Marangatuku%C3%A9ra_Arapahapegua" title="Hesukrísto Tupao Marangatukuéra Arapahapegua – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Hesukrísto Tupao Marangatukuéra Arapahapegua" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/I%C3%A2-so%CD%98_Ki-tok_%C4%80u-k%C3%AE_S%C3%A8ng-t%C3%B4%CD%98_K%C3%A0u-h%C5%8De" title="Iâ-so͘ Ki-tok Āu-kî Sèng-tô͘ Kàu-hōe – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Iâ-so͘ Ki-tok Āu-kî Sèng-tô͘ Kàu-hōe" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/An_Simbahan_ni_Jesukristo_nin_mga_Banal_sa_mga_Huring_Aldaw" title="An Simbahan ni Jesukristo nin mga Banal sa mga Huring Aldaw – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="An Simbahan ni Jesukristo nin mga Banal sa mga Huring Aldaw" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D1%8A%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%98%D1%81%D1%83%D1%81_%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%81_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%BE%D1%82_%D0%BF%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B4%D0%BD%D0%B8" title="Църква на Исус Христос на светиите от последните дни – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Църква на Исус Христос на светиите от последните дни" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Crkva_Isusa_Krista_svetaca_posljednjih_dana" title="Crkva Isusa Krista svetaca posljednjih dana – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Crkva Isusa Krista svetaca posljednjih dana" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/The_Church_of_Jesus_Christ_of_Latter-day_Saints" title="The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Esgl%C3%A9sia_de_Jesucrist_dels_Sants_dels_Darrers_Dies" title="Església de Jesucrist dels Sants dels Darrers Dies – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Església de Jesucrist dels Sants dels Darrers Dies" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Simbahan_ni_Jesukristo_sa_mga_Santos_sa_Ulahing_nga_Adlaw" title="Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing nga Adlaw – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing nga Adlaw" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/C%C3%ADrkev_Je%C5%BE%C3%AD%C5%A1e_Krista_Svat%C3%BDch_posledn%C3%ADch_dn%C5%AF" title="Církev Ježíše Krista Svatých posledních dnů – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Církev Ježíše Krista Svatých posledních dnů" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Chjesa_di_Ghjes%C3%B9_Cristu_di_i_Santi_di_l%E2%80%99Ultimi_Ghjorni" title="Chjesa di Ghjesù Cristu di i Santi di l’Ultimi Ghjorni – korsykański" lang="co" hreflang="co" data-title="Chjesa di Ghjesù Cristu di i Santi di l’Ultimi Ghjorni" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsykański" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Eglwys_Iesu_Grist_Saint_y_Dyddiau_Diwethaf" title="Eglwys Iesu Grist Saint y Dyddiau Diwethaf – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Eglwys Iesu Grist Saint y Dyddiau Diwethaf" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Jesu_Kristi_Kirke_af_Sidste_Dages_Hellige" title="Jesu Kristi Kirke af Sidste Dages Hellige – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Jesu Kristi Kirke af Sidste Dages Hellige" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Church_of_Jesus_Christ_of_Latter-day_Saints" title="Church of Jesus Christ of Latter-day Saints – pensylwański" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Church of Jesus Christ of Latter-day Saints" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="pensylwański" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kirche_Jesu_Christi_der_Heiligen_der_Letzten_Tage" title="Kirche Jesu Christi der Heiligen der Letzten Tage – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Kirche Jesu Christi der Heiligen der Letzten Tage" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Viimse_Aja_P%C3%BChade_Jeesuse_Kristuse_Kirik" title="Viimse Aja Pühade Jeesuse Kristuse Kirik – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Viimse Aja Pühade Jeesuse Kristuse Kirik" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/The_Church_of_Jesus_Christ_of_Latter-day_Saints" title="The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/La_Iglesia_de_Jesucristo_de_los_Santos_de_los_%C3%9Altimos_D%C3%ADas" title="La Iglesia de Jesucristo de los Santos de los Últimos Días – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="La Iglesia de Jesucristo de los Santos de los Últimos Días" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Eklezio_de_Jesuo_Kristo_de_la_Sanktuloj_de_la_Lastaj_Tagoj" title="Eklezio de Jesuo Kristo de la Sanktuloj de la Lastaj Tagoj – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Eklezio de Jesuo Kristo de la Sanktuloj de la Lastaj Tagoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/El%C3%A9sia_Jesucristu_los_Santus_los_%C3%9Artimus_Dias" title="Elésia Jesucristu los Santus los Úrtimus Dias – estremadurski" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Elésia Jesucristu los Santus los Úrtimus Dias" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estremadurski" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Azken_Egunetako_Santuen_Jesu_Kristoren_Eliza" title="Azken Egunetako Santuen Jesu Kristoren Eliza – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Azken Egunetako Santuen Jesu Kristoren Eliza" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="کلیسای عیسی مسیح مقدسین آخرین زمان – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کلیسای عیسی مسیح مقدسین آخرین زمان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89glise_de_J%C3%A9sus-Christ_des_saints_des_derniers_jours" title="Église de Jésus-Christ des saints des derniers jours – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Église de Jésus-Christ des saints des derniers jours" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Tsjerke_fan_Jezus_Kristus_fan_de_Hilligen_fan_de_L%C3%AAste_Dagen" title="Tsjerke fan Jezus Kristus fan de Hilligen fan de Lêste Dagen – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Tsjerke fan Jezus Kristus fan de Hilligen fan de Lêste Dagen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Eaglais_%C3%8Cosa_Chr%C3%ACost_de_Naoimh_an_Latha_mu_Dheireadh" title="Eaglais Ìosa Chrìost de Naoimh an Latha mu Dheireadh – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Eaglais Ìosa Chrìost de Naoimh an Latha mu Dheireadh" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Igrexa_de_Xes%C3%BAs_Cristo_dos_Santos_dos_%C3%9Altimos_D%C3%ADas" title="Igrexa de Xesús Cristo dos Santos dos Últimos Días – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Igrexa de Xesús Cristo dos Santos dos Últimos Días" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%98%88%EC%88%98_%EA%B7%B8%EB%A6%AC%EC%8A%A4%EB%8F%84_%ED%9B%84%EA%B8%B0_%EC%84%B1%EB%8F%84_%EA%B5%90%ED%9A%8C" title="예수 그리스도 후기 성도 교회 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="예수 그리스도 후기 성도 교회" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%BD_%D5%94%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D6%85%D6%80%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%BD%D6%80%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%AB" title="Հիսուս Քրիստոսի վերջին օրերի սրբերի եկեղեցի – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Հիսուս Քրիստոսի վերջին օրերի սրբերի եկեղեցի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Crkva_Isusa_Krista_svetaca_posljednjih_dana" title="Crkva Isusa Krista svetaca posljednjih dana – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Crkva Isusa Krista svetaca posljednjih dana" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Eklezio_di_Iesu_Kristo_di_Lasta-Dia_Santi" title="Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Gereja_Yesus_Kristus_dari_Orang-orang_Suci_Zaman_Akhir" title="Gereja Yesus Kristus dari Orang-orang Suci Zaman Akhir – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Gereja Yesus Kristus dari Orang-orang Suci Zaman Akhir" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Ecclesia_de_Jesus_Christo_del_Sanctos_del_Ultime_Dies" title="Ecclesia de Jesus Christo del Sanctos del Ultime Dies – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Ecclesia de Jesus Christo del Sanctos del Ultime Dies" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Kirkja_Jes%C3%BA_Krists_hinna_s%C3%AD%C3%B0ari_daga_heil%C3%B6gu" title="Kirkja Jesú Krists hinna síðari daga heilögu – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Kirkja Jesú Krists hinna síðari daga heilögu" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Chiesa_di_Ges%C3%B9_Cristo_dei_santi_degli_ultimi_giorni" title="Chiesa di Gesù Cristo dei santi degli ultimi giorni – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Chiesa di Gesù Cristo dei santi degli ultimi giorni" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%95%D7%A8%D7%9E%D7%95%D7%A0%D7%99%D7%9D" title="מורמונים – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="מורמונים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A3%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%99%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%93%E1%83%A6%E1%83%94%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AC%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%9D_%E1%83%A5%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A1_%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%90" title="უკანასკნელი დღეების წმინდანთა იესო ქრისტეს ეკლესია – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="უკანასკნელი დღეების წმინდანთა იესო ქრისტეს ეკლესია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Krist_Jesus_ke_tumtikeem_ke_ironokaf_vieleem" title="Krist Jesus ke tumtikeem ke ironokaf vieleem – kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Krist Jesus ke tumtikeem ke ironokaf vieleem" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Legliz_Jezikri_pou_Sen_D%C3%A8nye_Jou_yo" title="Legliz Jezikri pou Sen Dènye Jou yo – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Legliz Jezikri pou Sen Dènye Jou yo" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/La_Kilisia_de_Yesukristo_de_los_Santos_de_los_%C3%9Altimos_Dyas" title="La Kilisia de Yesukristo de los Santos de los Últimos Dyas – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="La Kilisia de Yesukristo de los Santos de los Últimos Dyas" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ecclesia_Iesu_Christi_Diebus_Ultimis_Sanctorum" title="Ecclesia Iesu Christi Diebus Ultimis Sanctorum – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Ecclesia Iesu Christi Diebus Ultimis Sanctorum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/P%C4%93d%C4%93jo_dienu_sv%C4%93to_J%C4%93zus_Kristus_bazn%C4%ABca" title="Pēdējo dienu svēto Jēzus Kristus baznīca – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Pēdējo dienu svēto Jēzus Kristus baznīca" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Pastar%C5%B3j%C5%B3_dien%C5%B3_%C5%A1vent%C5%B3j%C5%B3_J%C4%97zaus_Kristaus_ba%C5%BEny%C4%8Dia" title="Pastarųjų dienų šventųjų Jėzaus Kristaus bažnyčia – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Pastarųjų dienų šventųjų Jėzaus Kristaus bažnyčia" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Kerk_van_Jezus_Christus_en_de_Heilige_vanne_l%C3%A8tste_daag" title="Kerk van Jezus Christus en de Heilige vanne lètste daag – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Kerk van Jezus Christus en de Heilige vanne lètste daag" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Eglesa_de_Jesus_Cristo_de_la_Santas_de_la_Dias_Ultima" title="Eglesa de Jesus Cristo de la Santas de la Dias Ultima – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Eglesa de Jesus Cristo de la Santas de la Dias Ultima" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/be%27ejda_be_lei_fanmo_djedi_cespre_bei_la_iecy,ys.krist" title="be'ejda be lei fanmo djedi cespre bei la iecy,ys.krist – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="be'ejda be lei fanmo djedi cespre bei la iecy,ys.krist" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Gesa_de_Ges%C3%B9_Cristo_di_Sant_di_Darer_D%C3%AC" title="Gesa de Gesù Cristo di Sant di Darer Dì – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Gesa de Gesù Cristo di Sant di Darer Dì" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Az_Utols%C3%B3_Napi_Szentek_J%C3%A9zus_Krisztus_Egyh%C3%A1za" title="Az Utolsó Napi Szentek Jézus Krisztus Egyháza – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Az Utolsó Napi Szentek Jézus Krisztus Egyháza" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiangonan%27_i_Jesoa_Kristy_ho_an%27_ny_Olomasin%27_ny_Andro_Farany" title="Fiangonan' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiangonan' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%88%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D_%E0%B4%93%E0%B4%AB%E0%B5%8D_%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%BC-%E0%B4%A1%E0%B5%87_%E0%B4%B8%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="ജീസസ് ക്രൈസ്റ്റ് ഓഫ് ലാറ്റർ-ഡേ സെയിന്റ്‌സ് – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജീസസ് ക്രൈസ്റ്റ് ഓഫ് ലാറ്റർ-ഡേ സെയിന്റ്‌സ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Il-Knisja_ta%E2%80%99_%C4%A0es%C3%B9_Kristu_tal-Qaddisin_tal-A%C4%A7%C4%A7ar_Jiem" title="Il-Knisja ta’ Ġesù Kristu tal-Qaddisin tal-Aħħar Jiem – maltański" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Il-Knisja ta’ Ġesù Kristu tal-Qaddisin tal-Aħħar Jiem" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltański" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%82_%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%86%E0%A4%A7%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A" title="येशू ख्रिस्ताच्या आधुनिक संतांचे चर्च – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="येशू ख्रिस्ताच्या आधुनिक संतांचे चर्च" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%A9_%D9%8A%D8%B3%D9%88%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D9%8A%D8%AD_%D9%84%D9%82%D8%AF%D9%8A%D8%B3%D9%89_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AE%D9%8A%D8%B1%D9%87" title="كنيسة يسوع المسيح لقديسى الايام الاخيره – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="كنيسة يسوع المسيح لقديسى الايام الاخيره" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Gereja_Yesus_Kristus_Orang_Suci_Zaman_Akhir" title="Gereja Yesus Kristus Orang Suci Zaman Akhir – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Gereja Yesus Kristus Orang Suci Zaman Akhir" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Eigreija_de_Jasus_Cristo_de_ls_Santos_de_ls_Redadeiros_Dies" title="Eigreija de Jasus Cristo de ls Santos de ls Redadeiros Dies – mirandyjski" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Eigreija de Jasus Cristo de ls Santos de ls Redadeiros Dies" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kerk_van_Jezus_Christus_van_de_Heiligen_der_Laatste_Dagen" title="Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%9C%AB%E6%97%A5%E8%81%96%E5%BE%92%E3%82%A4%E3%82%A8%E3%82%B9%E3%83%BB%E3%82%AD%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%83%88%E6%95%99%E4%BC%9A" title="末日聖徒イエス・キリスト教会 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="末日聖徒イエス・キリスト教会" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%80%D0%B0%D1%8C%D1%85%D1%85%D1%8C%D0%B0%D1%80%D1%87%D1%83_%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B9%D0%BD_%D0%AD%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D1%8F%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D3%80%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%85%D1%8C%D0%B0%D0%BD_%D0%BA%D0%B8%D0%BB%D1%81" title="ТӀаьххьарчу денойн Эвлаяийн Ӏийса Масихьан килс – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="ТӀаьххьарчу денойн Эвлаяийн Ӏийса Масихьан килс" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Jesu_Kristi_kirke_av_siste_dagers_hellige" title="Jesu Kristi kirke av siste dagers hellige – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Jesu Kristi kirke av siste dagers hellige" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Jesu_Kristi_Kyrkje_av_Siste_Dagars_Heilage" title="Jesu Kristi Kyrkje av Siste Dagars Heilage – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Jesu Kristi Kyrkje av Siste Dagars Heilage" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Eklesie_de_Jesu_Kristo_del_Sanktes_del_Lasti_Dies" title="Eklesie de Jesu Kristo del Sanktes del Lasti Dies – novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Eklesie de Jesu Kristo del Sanktes del Lasti Dies" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Gl%C3%A8isa_de_Jesucrist_des_Sants_des_Darr%C3%A8ri_Dies" title="Glèisa de Jesucrist des Sants des Darrèri Dies – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Glèisa de Jesucrist des Sants des Darrèri Dies" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D8%A6%DB%92_%DB%8C%D8%B3%D9%88%D8%B9_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%92_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%85" title="کلیسائے یسوع مسیح برائے مقدسین آخری ایام – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کلیسائے یسوع مسیح برائے مقدسین آخری ایام" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/LDS_Choch" title="LDS Choch – jamajski" lang="jam" hreflang="jam" data-title="LDS Choch" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="jamajski" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Gesia_%C3%ABd_Crist_dij_Sant_dj%27%C3%B9ltim_di" title="Gesia ëd Crist dij Sant dj'ùltim di – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Gesia ëd Crist dij Sant dj'ùltim di" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/A_Igreja_de_Jesus_Cristo_dos_Santos_dos_%C3%9Altimos_Dias" title="A Igreja de Jesus Cristo dos Santos dos Últimos Dias – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="A Igreja de Jesus Cristo dos Santos dos Últimos Dias" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/Te_Ekalesia_a_Iesu_Mesia_i_te_Feia_Mo%E2%80%98a_i_te_hau_Mahana_Hopea_nei" title="Te Ekalesia a Iesu Mesia i te Feia Mo‘a i te hau Mahana Hopea nei – tahitański" lang="ty" hreflang="ty" data-title="Te Ekalesia a Iesu Mesia i te Feia Mo‘a i te hau Mahana Hopea nei" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="tahitański" class="interlanguage-link-target"><span>Reo tahiti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Biserica_lui_Isus_Hristos_a_Sfin%C8%9Bilor_din_Zilele_din_Urm%C4%83" title="Biserica lui Isus Hristos a Sfinților din Zilele din Urmă – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Biserica lui Isus Hristos a Sfinților din Zilele din Urmă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C_%D0%98%D0%B8%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B0_%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D1%8B%D1%85_%D0%BF%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D1%85_%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B9" title="Церковь Иисуса Христа Святых последних дней – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Церковь Иисуса Христа Святых последних дней" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Lotu_Mamona" title="Lotu Mamona – samoański" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Lotu Mamona" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="samoański" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Chiesa_di_Ges%C3%B9_Cristu_d%C3%AE_Santi_di_l%27%C3%99rtimi_Jorna" title="Chiesa di Gesù Cristu dî Santi di l'Ùrtimi Jorna – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Chiesa di Gesù Cristu dî Santi di l'Ùrtimi Jorna" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/The_Church_of_Jesus_Christ_of_Latter-day_Saints" title="The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Cirkev_Je%C5%BEi%C5%A1a_Krista_Sv%C3%A4t%C3%BDch_neskor%C5%A1%C3%ADch_dn%C3%AD" title="Cirkev Ježiša Krista Svätých neskorších dní – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Cirkev Ježiša Krista Svätých neskorších dní" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Cerkev_Jezusa_Kristusa_svetih_iz_poslednjih_dni" title="Cerkev Jezusa Kristusa svetih iz poslednjih dni – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Cerkev Jezusa Kristusa svetih iz poslednjih dni" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0_%D0%98%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B0_%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%86%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D1%9A%D0%B8%D1%85_%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Црква Исуса Христа светаца последњих дана – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Црква Исуса Христа светаца последњих дана" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Crkva_Isusa_Krista_svetaca_posljednjih_dana" title="Crkva Isusa Krista svetaca posljednjih dana – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Crkva Isusa Krista svetaca posljednjih dana" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/My%C3%B6hempien_aikojen_pyhien_Jeesuksen_Kristuksen_kirkko" title="Myöhempien aikojen pyhien Jeesuksen Kristuksen kirkko – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Myöhempien aikojen pyhien Jeesuksen Kristuksen kirkko" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Jesu_Kristi_Kyrka_av_Sista_Dagars_Heliga" title="Jesu Kristi Kyrka av Sista Dagars Heliga – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Jesu Kristi Kyrka av Sista Dagars Heliga" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ang_Simbahan_ni_Jesucristo_ng_mga_Banal_sa_mga_Huling_Araw" title="Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Araw – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Araw" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Siasi_M%C4%81monga" title="Siasi Māmonga – tonga" lang="to" hreflang="to" data-title="Siasi Māmonga" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="tonga" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0sa_Mesih%27in_Son_Zaman_Azizler_Kilisesi" title="İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0_%D0%86%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B0_%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%B8%D1%85_%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%96%D1%85_%D0%B4%D0%BD%D1%96%D0%B2" title="Церква Ісуса Христа Святих останніх днів – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Церква Ісуса Христа Святих останніх днів" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%A6%DB%92_%DB%8C%D8%B3%D9%88%D8%B9_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%92_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%85" title="کلیسیائے یسوع مسیح برائے مقدسین آخری ایام – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کلیسیائے یسوع مسیح برائے مقدسین آخری ایام" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Ceza_de_Jez%C3%B9_Cristo_dei_Santi_dei_%C3%99ltemi_D%C3%AC" title="Ceza de Jezù Cristo dei Santi dei Ùltemi Dì – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Ceza de Jezù Cristo dei Santi dei Ùltemi Dì" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_c%C3%A1c_Th%C3%A1nh_h%E1%BB%AFu_Ng%C3%A0y_sau_c%E1%BB%A7a_Ch%C3%BAa_Gi%C3%AAsu_Kyt%C3%B4" title="Giáo hội các Thánh hữu Ngày sau của Chúa Giêsu Kytô – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Giáo hội các Thánh hữu Ngày sau của Chúa Giêsu Kytô" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%80%B6%E7%A8%A3%E5%9F%BA%E7%9D%A3%E5%90%8E%E6%9C%9F%E5%9C%A3%E5%BE%92%E6%95%99%E4%BC%9A" title="耶稣基督后期圣徒教会 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="耶稣基督后期圣徒教会" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%80%B6%E7%A9%8C%E5%9F%BA%E7%9D%A3%E5%BE%8C%E6%9C%9F%E8%81%96%E5%BE%92%E6%95%99%E6%9C%83" title="耶穌基督後期聖徒教會 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="耶穌基督後期聖徒教會" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%80%B6%E7%A9%8C%E5%9F%BA%E7%9D%A3%E5%BE%8C%E6%9C%9F%E8%81%96%E5%BE%92%E6%95%99%E6%9C%83" title="耶穌基督後期聖徒教會 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="耶穌基督後期聖徒教會" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q42504#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&oldid=75477361" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&id=75477361&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FKo%25C5%259Bci%25C3%25B3%25C5%2582_Jezusa_Chrystusa_%25C5%259Awi%25C4%2599tych_w_Dniach_Ostatnich"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FKo%25C5%259Bci%25C3%25B3%25C5%2582_Jezusa_Chrystusa_%25C5%259Awi%25C4%2599tych_w_Dniach_Ostatnich"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+Jezusa+Chrystusa+%C5%9Awi%C4%99tych+w+Dniach+Ostatnich"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/The_Church_of_Jesus_Christ_of_Latter-day_Saints" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q42504" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy największej denominacji z ruchu świętych w dniach ostatnich. Zobacz też: <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (ujednoznacznienie)">inne wspólnoty świętych w dniach ostatnich o podobnej nazwie</a>.</span></div> <table class="infobox"> <caption class="naglowek" style="background-color:#ADD8E6; color:#000000;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562627">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich</div><div class="iboxt-2"><em lang="en">The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints</em></div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Salt_Lake_Temple,_Utah_-_Sept_2004-2.jpg" class="mw-file-description" title="Świątynia Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Salt Lake City – siedzibie głównej Kościoła"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg/218px-Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg" decoding="async" width="218" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg/327px-Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg/435px-Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg 2x" data-file-width="1240" data-file-height="1367" /></a></span><br />Świątynia Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w <a href="/wiki/Salt_Lake_City" title="Salt Lake City">Salt Lake City</a> – siedzibie głównej Kościoła </td></tr> <tr style="background:#E5E4E2; color:black; text-align:center;"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Klasyfikacja_religii" title="Klasyfikacja religii">Klasyfikacja systematyczna wyznania</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:var(--background-color-base, white); color:var(--color-base, black); font-weight:bold;"><a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">Chrześcijaństwo</a><br /> └ <a href="/wiki/Restoracjonizm" title="Restoracjonizm">Restoracjonizm</a><br />   └ <a href="/wiki/Ruch_%C5%9Bwi%C4%99tych_w_dniach_ostatnich" title="Ruch świętych w dniach ostatnich">Ruch świętych w dniach ostatnich</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Obrz%C4%85dek" title="Obrządek">Obrządek</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Mormonizm" title="Mormonizm">mormonizm</a> </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Siedziba" title="Siedziba">Siedziba</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Salt_Lake_City" title="Salt Lake City">Salt Lake City</a>, <a href="/wiki/Utah" title="Utah">Utah</a>, <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Zasięg geograficzny </th> <td> <p>160 krajów </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="collapsible collapsed ibox-inner"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="background:#ADD8E6; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border-top:1px solid #aaa;">Historia </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th>Założyciel(e) </th> <td> <p><a href="/wiki/Joseph_Smith" title="Joseph Smith">Joseph Smith</a><br />i 5 przyjaciół </p> </td></tr> <tr> <th>Utworzono<br /> </th> <td> <p><a href="/wiki/6_kwietnia" title="6 kwietnia">6 kwietnia</a> <a href="/wiki/1830" title="1830">1830</a><br /><a href="/wiki/Fayette_(Nowy_Jork)" title="Fayette (Nowy Jork)">Fayette</a>, <a href="/wiki/Nowy_Jork_(stan)" title="Nowy Jork (stan)">Nowy Jork</a> </p> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="collapsible collapsed ibox-inner"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="background:#ADD8E6; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border-top:1px solid #aaa;">Dane statystyczne  <small>(2017)</small> </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th>Wierni </th> <td> <p>16 118 169<sup id="cite_ref-statystyki_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-statystyki-1">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Misjonarz" title="Misjonarz">Misjonarze</a> </th> <td> <p>67 049<sup id="cite_ref-statystyki_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-statystyki-1">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th>Świątynie </th> <td> <p>159<sup id="cite_ref-statystyki_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-statystyki-1">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th>Centrum Historii Rodziny </th> <td> <p>5100<sup id="cite_ref-statystyki_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-statystyki-1">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th>Gminy </th> <td> <p>30 506<sup id="cite_ref-statystyki_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-statystyki-1">[1]</a></sup> </p> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/The_Church_of_Jesus_Christ_of_Latter-day_Saints" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/The_Church_of_Jesus_Christ_of_Latter-day_Saints" class="extiw" title="commons:The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr style="background:#F0FFFF; color:black;"> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; border-top: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1)"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.churchofjesuschrist.org">Strona internetowa</a> </td></tr> </tbody></table> <div class="navbox do-not-make-smaller pionowy"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Ruch_%C5%9Bwi%C4%99tych_w_dniach_ostatnich" title="Ruch świętych w dniach ostatnich">Ruch świętych w dniach ostatnich</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="navbox-before before"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:USVA_headstone_emb-11.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/USVA_headstone_emb-11.svg/200px-USVA_headstone_emb-11.svg.png" decoding="async" width="200" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/USVA_headstone_emb-11.svg/300px-USVA_headstone_emb-11.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/USVA_headstone_emb-11.svg/400px-USVA_headstone_emb-11.svg.png 2x" data-file-width="577" data-file-height="518" /></a></span> </p> </div><div class="navbox-main-content hwrap inner-group"><div class="tr a1 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Geneza</div><div class="mw-collapsible-content a1 hlist navbox-list spis navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">Chrześcijaństwo</a></li> <li><a href="/wiki/Restoracjonizm" title="Restoracjonizm">Restoracjonizm</a></li> <li><a href="/wiki/Mormonizm" title="Mormonizm">Mormonizm</a></li></ul> </div></div><div class="tr a2 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Historia</div><div class="mw-collapsible-content a2 hlist navbox-list spis navbox-even"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Pierwsza_wizja_Josepha_Smitha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pierwsza wizja Josepha Smitha (strona nie istnieje)">Pierwsza wizja</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kryzys_sukcesji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kryzys sukcesji (strona nie istnieje)">Kryzys sukcesji</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danici&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danici (strona nie istnieje)">Danici</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nauvoo_Legion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nauvoo Legion (strona nie istnieje)">Nauvoo Legion</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wojny_mormo%C5%84skie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wojny mormońskie (strona nie istnieje)">Wojny mormońskie</a></li> <li><a href="/wiki/Szlak_mormo%C5%84ski" title="Szlak mormoński">Szlak mormoński</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_w_Utah" title="Wojna w Utah">Wojna w Utah</a></li> <li><a href="/wiki/Masakra_pod_Mountain_Meadows" title="Masakra pod Mountain Meadows">Masakra pod Mountain Meadows</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (strona nie istnieje)">Historia Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Spo%C5%82eczno%C5%9Bci_Chrystusa" title="Historia Społeczności Chrystusa">Historia Społeczności Chrystusa</a></li></ul> </div></div><div class="tr a3 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Nauka</div><div class="mw-collapsible-content a3 hlist navbox-list spis navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezus Chrystus</a></li> <li><a href="/wiki/Tryteizm" title="Tryteizm">Tryteizm</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wielkie_odst%C4%99pstwo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wielkie odstępstwo (strona nie istnieje)">Wielkie odstępstwo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Przywr%C3%B3cenie_(mormonizm)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Przywrócenie (mormonizm) (strona nie istnieje)">Przywrócenie</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kap%C5%82a%C5%84stwo_(mormonizm)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kapłaństwo (mormonizm) (strona nie istnieje)">Kapłaństwo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Obrz%C4%99dy_ewangelii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Obrzędy ewangelii (strona nie istnieje)">Obrzędy ewangelii</a></li> <li><a href="/wiki/Zbawienie" title="Zbawienie">Plan zbawienia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wieczny_post%C4%99p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wieczny postęp (strona nie istnieje)">Wieczny postęp</a></li> <li><a href="/wiki/Chrzest" title="Chrzest">Chrzest</a></li> <li><a href="/wiki/Chrzest_za_zmar%C5%82ych" title="Chrzest za zmarłych">Chrzest za zmarłych</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Obdarowanie_(mormonizm)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Obdarowanie (mormonizm) (strona nie istnieje)">Obdarowanie</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ma%C5%82%C5%BCe%C5%84stwo_na_wieczno%C5%9B%C4%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Małżeństwo na wieczność (strona nie istnieje)">Małżeństwo na wieczność</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynie_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich" title="Świątynie Świętych w Dniach Ostatnich">Świątynie</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owo_m%C4%85dro%C5%9Bci" title="Słowo mądrości">Słowo mądrości</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%B3%C5%BCnice_pomi%C4%99dzy_Spo%C5%82eczno%C5%9Bci%C4%85_Chrystusa_a_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich" title="Różnice pomiędzy Społecznością Chrystusa a Kościołem Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich">Różnice między denominacjami</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%B3%C5%BCnice_mi%C4%99dzy_%C5%9Bwi%C4%99tymi_w_dniach_ostatnich" title="Różnice między świętymi w dniach ostatnich">Tabela różnic</a></li></ul> </div></div><div class="tr a4 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Święte księgi</div><div class="mw-collapsible-content a4 hlist navbox-list spis navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblia</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Mormona" title="Księga Mormona">Księga Mormona</a></li> <li><a href="/wiki/Natchniony_Przek%C5%82ad_Biblii" title="Natchniony Przekład Biblii">Natchniony przekład</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Przykaza%C5%84" title="Księga Przykazań">Księga Przykazań</a></li> <li><a href="/wiki/Nauki_i_Przymierza" title="Nauki i Przymierza">Nauki i Przymierza</a></li> <li><a href="/wiki/Per%C5%82a_Wielkiej_Warto%C5%9Bci" title="Perła Wielkiej Wartości">Perła Wielkiej Wartości</a></li> <li><a href="/wiki/Zasady_wiary_(mormonizm)" title="Zasady wiary (mormonizm)">Zasady wiary</a></li> <li><a href="/wiki/Reformowany_egipski" class="mw-redirect" title="Reformowany egipski">Reformowany egipski</a></li></ul> </div></div><div class="tr a5 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Ważne postacie</div><div class="mw-collapsible-content a5 hlist navbox-list spis navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Joseph_Smith" title="Joseph Smith">Joseph Smith</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Oliver_Cowdery&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oliver Cowdery (strona nie istnieje)">Oliver Cowdery</a></li> <li><a href="/wiki/Brigham_Young" title="Brigham Young">Brigham Young</a></li> <li><a href="/wiki/Joseph_Smith_III" title="Joseph Smith III">Joseph Smith III</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sidney_Rigdon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sidney Rigdon (strona nie istnieje)">Sidney Rigdon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=James_Strang&action=edit&redlink=1" class="new" title="James Strang (strona nie istnieje)">James Strang</a></li> <li><a href="/wiki/Russell_M._Nelson" title="Russell M. Nelson">Russell Nelson</a></li> <li><a href="/wiki/Stephen_M._Veazey" title="Stephen M. Veazey">Stephen M. Veazey</a></li></ul> </div></div><div class="tr a6 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Kultura</div><div class="mw-collapsible-content a6 hlist navbox-list spis navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Uniwersytet_Brighama_Younga" title="Uniwersytet Brighama Younga">Uniwersytet Brighama Younga</a></li> <li><a href="/wiki/Mormo%C5%84ski_Ch%C3%B3r_Tabernakulum" title="Mormoński Chór Tabernakulum">Mormoński Chór Tabernakulum</a></li> <li><a href="/wiki/Liahona_(czasopismo)" title="Liahona (czasopismo)">Liahona</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Apiewnik_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich" title="Śpiewnik Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich">Śpiewnik</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Kirtland" title="Świątynia Kirtland">Świątynia Kirtland</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Salt_Lake" title="Świątynia Salt Lake">Świątynia Salt Lake</a></li> <li><a href="/wiki/Centrum_historii_rodziny" title="Centrum historii rodziny">Centrum historii rodziny</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=S%C5%82u%C5%BCba_misyjna_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&redlink=1" class="new" title="Służba misyjna Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (strona nie istnieje)">Służba misyjna</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Independence" title="Świątynia Independence">Świątynia Independence</a></li> <li><a href="/wiki/Codzienna_modlitwa_o_pok%C3%B3j" title="Codzienna modlitwa o pokój">Modlitwa o pokój</a></li></ul> </div></div><div class="tr a7 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Denominacje</div><div class="mw-collapsible-content a7 hlist navbox-list spis navbox-odd"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich</a></li> <li><a href="/wiki/Spo%C5%82eczno%C5%9B%C4%87_Chrystusa" title="Społeczność Chrystusa">Społeczność Chrystusa</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Chrystusa_%E2%80%93_Obszar_%C5%9Awi%C4%85tyni" title="Kościół Chrystusa – Obszar Świątyni">Obszar Świątyni</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_(Bikertonici)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kościół Jezusa Chrystusa (Bikertonici) (strona nie istnieje)">Bikertonici</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_(Strangici)" title="Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (Strangici)">Strangici</a></li> <li><a href="/wiki/Fundamentalistyczny_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich" title="Fundamentalistyczny Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich">Fundamentaliści</a></li></ul> </div></div></div><div class="hlist navbox-below below"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Ruch_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich" title="Szablon:Ruch Świętych w Dniach Ostatnich"><span title="Pokaż ten szablon">pokaż</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Ruch_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Ruch Świętych w Dniach Ostatnich (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">dyskusja</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Ruch_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit">edytuj</a></li></ul></div></div></div> <p><b>Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_angielski" title="Język angielski">ang.</a> <em lang="en">The Church of Jesus Christ of <b>L</b>atter-<b>d</b>ay <b>S</b>aints<i>, w skrócie </i><b>LDS</b></em>) – największa <a href="/wiki/Denominacja_(religia)" title="Denominacja (religia)">denominacja</a> <a href="/wiki/Ruch_%C5%9Bwi%C4%99tych_w_dniach_ostatnich" title="Ruch świętych w dniach ostatnich">ruchu świętych w dniach ostatnich</a>. Pierwotna nazwa brzmiała <i>Kościół Chrystusa</i>, lecz dołożono cząstkę <i>Świętych w Dniach Ostatnich</i> dla odróżnienia od innych Kościołów chrześcijańskich. Założycielem i pierwszym <a href="/wiki/Prorok#Prorocy_Kościoła_Jezusa_Chrystusa_Świętych_w_Dniach_Ostatnich" title="Prorok">prorokiem</a> Kościoła był <a href="/wiki/Joseph_Smith" title="Joseph Smith">Joseph Smith, Jr</a>. Wyznawcy nazywani są potocznie <a href="/wiki/Mormonizm" title="Mormonizm">mormonami</a> (choć nazwą tą określa się również mniejsze Kościoły oparte na naukach Smitha). Jedną z najważniejszych różnic dzielących ten Kościół od innych Kościołów chrześcijańskich jest uznawanie <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Mormona" title="Księga Mormona">Księgi Mormona</a> i innych pism Josepha Smitha za święte obok <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblii</a>. </p><p>Główna siedziba Kościoła znajduje się w <a href="/wiki/Salt_Lake_City" title="Salt Lake City">Salt Lake City</a> w stanie <a href="/wiki/Utah" title="Utah">Utah</a>, <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a>. Prezydentem Kościoła jest <a href="/wiki/Russell_M._Nelson" title="Russell M. Nelson">Russell M. Nelson</a>. Według <a href="#Liczebność">własnych statystyk</a> Kościół liczy około 16,1 mln wiernych w 160 krajach świata. Wydaje swoje publikacje w 188 językach. Jest to też jedyny odłam mormonizmu obecny w <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a>. </p><p>Mormoni ze względu na specyficzne nauki i praktyki wzbudzają wiele kontrowersji. Z powodu odrzucenia <a href="/wiki/Dogmat" title="Dogmat">dogmatu</a> <a href="/wiki/Tr%C3%B3jca_%C5%9Awi%C4%99ta" title="Trójca Święta">Trójcy Świętej</a> (zobacz: <a href="#Doktryna">Doktryna</a>) nie są uznawani za chrześcijan zarówno przez <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościół katolicki</a>, jak też <a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Rada_Ko%C5%9Bcio%C5%82%C3%B3w" title="Światowa Rada Kościołów">Światową Radę Kościołów</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mormon_plan_of_Salvation_diagram_(Polish).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Mormon_plan_of_Salvation_diagram_%28Polish%29.png/300px-Mormon_plan_of_Salvation_diagram_%28Polish%29.png" decoding="async" width="300" height="291" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Mormon_plan_of_Salvation_diagram_%28Polish%29.png/450px-Mormon_plan_of_Salvation_diagram_%28Polish%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Mormon_plan_of_Salvation_diagram_%28Polish%29.png/600px-Mormon_plan_of_Salvation_diagram_%28Polish%29.png 2x" data-file-width="982" data-file-height="954" /></a><figcaption>Plan zbawienia</figcaption></figure> <p>Niecałe dwa tygodnie po wydaniu <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Mormona" title="Księga Mormona">Księgi Mormona</a>, 6 kwietnia 1830 <a href="/wiki/Joseph_Smith" title="Joseph Smith">Joseph Smith</a> i jego pięciu przyjaciół w <a href="/wiki/Fayette_(Nowy_Jork)" title="Fayette (Nowy Jork)">Fayette</a> założyli <i>Kościół Chrystusa</i> wkrótce nazwany <i>Kościołem Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich</i><sup id="cite_ref-lekcja_6_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_6-2">[2]</a></sup>. Kościół dzięki podjętej działalności misyjnej dosyć szybko zyskał dużą liczbę wiernych w <a href="/wiki/Kirtland_(Ohio)" title="Kirtland (Ohio)">Kirtland</a> w <a href="/wiki/Ohio" title="Ohio">Ohio</a>. Wiosną 1831 roku wierni ze stanu Nowy Jork przenieśli się do Kirtland. Tam też, pięć lat później, po blisko trzech latach budowy, została ukończona <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Kirtland" title="Świątynia Kirtland">pierwsza świątynia</a> mormońska należąca dziś do <a href="/wiki/Spo%C5%82eczno%C5%9B%C4%87_Chrystusa" title="Społeczność Chrystusa">Społeczności Chrystusa</a>. W czerwcu 1831 roku Smith miał otrzymać objawienie, które nakazywało członkom Kościoła opuścić miasto i udać się do stanu Missouri<sup id="cite_ref-lekcja_8_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_8-3">[3]</a></sup>. </p><p>Według objawienia nowe miejsce zgromadzenia, miało zapewnić świętym spokój i bezpieczeństwo. Joseph Smith planował zasiedlić razem z innymi wiernymi <a href="/wiki/Independence_(Missouri)" title="Independence (Missouri)">Independence</a> w stanie <a href="/wiki/Missouri_(stan)" title="Missouri (stan)">Missouri</a> nazwane „centralnym miejscem”, a w Missouri miało powstać „miasto Syjon”. Setki wiernych gotowych do budowy Syjonu przeniosło się do <a href="/wiki/Hrabstwo_Jackson_(Missouri)" title="Hrabstwo Jackson (Missouri)">hrabstwa Jackson</a> w Missouri. Proroctwo jednak się nie spełniło ponieważ powstały tam niesnaski z innymi kolonizatorami dotyczące mormońskich nauk i praktyk. Kościół opuścił hrabstwo Jackson w listopadzie i grudniu 1833 roku<sup id="cite_ref-lekcja_8_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_8-3">[3]</a></sup>. </p><p>Pod koniec 1836 roku w Kirtland Joseph Smith, Sidney Rigdon wraz z 10 innymi inwestorami założyli <i>Kirtland Safety Society Bank</i> (<i>Kirtlandzkie Towarzystwo Ubezpieczeniowe</i>), bank który miał zapewnić członkom wspólnoty stabilizację finansową. W październiku zaczęto sprzedawać akcje banku, a 2 listopada przyjęto statut i wybrano jego dyrektorów. Ponieważ jednak bank nie uzyskał gwarancji pozwalających rozpocząć działalność 2 stycznia, został przeorganizowany jako spółka akcyjna. Jednak, z powodu kryzysu gospodarczego i wybuchu <a href="/wiki/Panika_roku_1837" title="Panika roku 1837">paniki majowej 1837</a>, bank ten zbankrutował i został zamknięty we wrześniu 1837 roku, za co niektórzy członkowie Kościoła odpowiedzialnością obarczyli Smitha i wytoczyli mu procesy sądowe w celu odzyskania środków finansowych. Poszkodowani twierdzili, że Joseph Smith nie może być prawdziwym prorokiem, skoro nie przewidział upadku banku. Z tego względu w latach 1837 i 1838 pośród części przywódców i członków Kościoła w Kirtland w Ohio i na północy stanu Missouri doszło do krytyki przywództwa Josepha Smitha i kwestionowania jego pozycji. Grupa ta próbowała odebrać przywództwo Smithowi, a około 200–300 osób odeszło z Kościoła (w tym czterech apostołów, trzech świadków Księgi Mormona i jeden członek Rady Prezydenta Kościoła). Przed dysydentami zamierzającymi postawić go przed sądem Joseph Smith musiał ratować się nocną ucieczką z Kirtland 12 stycznia 1838 roku, chroniąc się w Far West w Missouri. Wówczas Kościół utracił <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Kirtland" title="Świątynia Kirtland">Świątynię Kirtland</a>, którą przejął jeden z dysydentów, Warren F. Parrish<sup id="cite_ref-lekcja_15_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_15-4">[4]</a></sup>. </p><p>W roku 1838 niezadowoleni z utraty swoich środków finansowych byli członkowie Kościoła z Far West składali pozwy do sądów przeciw przywódcom Kościoła. W czerwcu 1838 roku w Far West członek Kościoła Sampson Avard utworzył działającą kilka miesięcy tajną grupę mormonów nazywaną „danitami”<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[a]</a></sup>, którzy dyscyplinowali wewnętrznych wrogów Kościoła oraz łupili mieszkańców Missouri, mówiąc im, że budują Królestwo Boże za aprobatą Rady Prezydenta Kościoła. Gdy przemoc grupy narosła i ujawniono dokonane przez nią grabieże, Avard został ekskomunikowany. W wyniku narastającego konfliktu pomiędzy członkami Kościoła, a ich sąsiadami bronionymi przez oddziały milicji stanu Missouri, trwającego od 6 sierpnia do 1 listopada 1838 (nazwanego potocznie „wojną mormońską w Missouri”), dochodziło do starć zbrojnych. 24 października w bitwie nad Crooked River zginęło po kilka osób po każdej ze stron. 30 października, w wyniku plotki o rozbiciu milicji przez oddziały mormońskie, doszło do eskalacji przemocy i 200-osobowy tłum zabił 17 mormońskich mężczyzn oraz chłopców w Haun’s Mill. 2 listopada Joseph Smith i inni przywódcy Kościoła zostali oskarżeni o zdradę stanu Missouri i osadzeni na całą zimę 1838/1839 w więzieniu w <a href="/wiki/Liberty_(Missouri)" title="Liberty (Missouri)">Liberty</a>, a społeczność wiernych z polecenia gubernatora została wypędzona ze stanu Missouri<sup id="cite_ref-lekcja_15_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_15-4">[4]</a></sup>. </p><p>W roku 1839 święci zaczęli gromadzić się w <a href="/wiki/Nauvoo_(Illinois)" title="Nauvoo (Illinois)">Nauvoo</a> w stanie <a href="/wiki/Illinois" title="Illinois">Illinois</a>, gdzie założyli duże miasto, a Smith został jego burmistrzem. W lutym 1841 roku założył tam Nauvoo Legion, liczący 2500 osób oddział militarny mający bronić wiernych<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[b]</a></sup><sup id="cite_ref-lekcja_8_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_8-3">[3]</a></sup>. Tam Joseph Smith otrzymał polecenie zbudowania nowej świątyni, którą wznoszono z wielkim poświęceniem wiernych<sup id="cite_ref-lekcja_17_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_17-7">[5]</a></sup>. Joseph Smith był przywódcą Kościoła aż do 27 czerwca 1844, kiedy został zabity wraz z bratem <a href="/wiki/Hyrum_Smith" title="Hyrum Smith">Hyrumem</a> w miejscowości <a href="/wiki/Carthage_(Illinois)" title="Carthage (Illinois)">Carthage</a> (w stanie Illinois), gdzie obaj przebywali w areszcie z powodu wywołania zamieszek spowodowanych doprowadzeniem do zniszczenia drukarni publikującej nieprzychylną mormonom gazetę „Nauvoo Expositor” wydaną przez byłego członka Kościoła Williama Lawa oraz oskarżenia o zdradę stanu Illinois poprzez mobilizację Nauvoo Legion i ogłoszenie stanu wojennego<sup id="cite_ref-lekcja_22_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_22-8">[6]</a></sup>. </p><p>Po śmierci Josepha Smitha swoje roszczenia co do przywództwa w Kościele zgłosili Sidney Rigdon i James Strang. 8 sierpnia 1844 następcą Josepha Smitha w Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich został prezydent Kworum Dwunastu Apostołów <a href="/wiki/Brigham_Young" title="Brigham Young">Brigham Young</a>. Niektórzy członkowie Kościoła odrzucili ten wybór i podążyli za Sidneyem Rigdonem (<i>Kościół Jezusa Chrystusa Dzieci Syjonu</i>), Jamesem Strangiem (<a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_(Strangici)" title="Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (Strangici)"><i>strangici</i></a>) lub też innymi, którzy założyli własne <a href="/wiki/Denominacja_(religia)" title="Denominacja (religia)">denominacje</a> <a href="/wiki/Ruch_%C5%9Bwi%C4%99tych_w_dniach_ostatnich" title="Ruch świętych w dniach ostatnich">ruchu świętych w dniach ostatnich</a><sup id="cite_ref-lekcja_23_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_23-9">[7]</a></sup>. W roku 1848 ukończono budowę Świątyni Nauvoo<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[c]</a></sup><sup id="cite_ref-lekcja_24_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_24-11">[8]</a></sup>. </p><p>W roku 1846 członkowie Kościoła zostali zmuszeni do opuszczenia Nauvoo. Dlatego Brigham Young w latach 1846–1857 w kilku falach <a href="/wiki/Szlak_mormo%C5%84ski" title="Szlak mormoński">poprowadził mormonów</a> na tereny dzisiejszego stanu <a href="/wiki/Utah" title="Utah">Utah</a>, gdzie założono miasto <a href="/wiki/Salt_Lake_City" title="Salt Lake City">Salt Lake City</a>, a Young został pierwszym gubernatorem <a href="/wiki/Terytorium_Utah" title="Terytorium Utah">Terytorium Utah</a>. Po odwołaniu Brighama Younga ze stanowiska przez prezydenta <a href="/wiki/James_Buchanan" title="James Buchanan">Jamesa Buchanana</a> niezadowoleni mormoni 11 września 1857 roku dokonali <a href="/wiki/Masakra_pod_Mountain_Meadows" title="Masakra pod Mountain Meadows">masakry pod Mountain Meadows</a>, w której zabili 120 kolonistów podróżujących do Kalifornii. Stała się ona przyczyną <a href="/wiki/Wojna_w_Utah" title="Wojna w Utah">walk w Utah</a> trwających w latach 1857–1858<sup id="cite_ref-lekcja_25_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_25-12">[9]</a></sup>. </p><p>Co najmniej od początku lat 40. XIX wieku przez ponad pół wieku w Kościele praktykowane było <a href="/wiki/Poligamia" title="Poligamia">wielożeństwo</a>. Sam Joseph Smith miał wiele żon, a także został „zapieczętowany” do wielu kobiet już pozostających w związkach małżeńskich. Ponieważ wielu przywódców religijnych i politycznych w Stanach Zjednoczonych uważało te praktyki za niemoralne i niecywilizowane, sprzeciwiali się oni działalności Kościoła oraz ograniczali jego działalność. Stało się to powodem wprowadzenia przez <a href="/wiki/Kongres_Stan%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Kongres Stanów Zjednoczonych">Kongres Stanów Zjednoczonych</a> ustawy, na mocy której setki członków Kościoła mających więcej niż jedną żonę trafiło do więzień. Dlatego w 1889 roku prezydent Kościoła <a href="/wiki/Wilford_Woodruff" title="Wilford Woodruff">Wilford Woodruff</a> zakazał przywódcom Kościoła nauczania zasad dotyczących wielożeństwa. W ciągu następnego roku doszło tylko do kilku przypadków nauczania wielożeństwa, jednak publikowane raporty doprowadziły do dalszego sprzeciwu wobec Kościoła<sup id="cite_ref-lekcja_20_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_20-13">[10]</a></sup>. Z tego względu, starając się o przyjęcie <a href="/wiki/Utah" title="Utah">Utah</a> do <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stanów Zjednoczonych</a>, czwarty prezydent Kościoła Wilford Woodruff we wrześniu 1890 wydał „Deklarację Oficjalną”, w której zniósł wielożeństwo w Kościele na terenie Stanów Zjednoczonych. W latach 1890–1904 dochodziło do przypadków wielożeństwa na terenach Meksyku i Kanady, jednak także je zniósł szósty prezydent Kościoła <a href="/wiki/Joseph_F._Smith" title="Joseph F. Smith">Joseph F. Smith</a> drugim Manifestem<sup id="cite_ref-lekcja_20_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_20-13">[10]</a></sup>. </p><p>W połowie XIX wieku przywódcy Kościoła wstrzymali przekazywanie kapłaństwa czarnoskórym mężczyznom pochodzenia afrykańskiego. Aż do roku 1978 prowadzona przez Kościół polityka uniemożliwiała dostęp do kapłaństwa czarnoskórym mężczyznom. W tym czasie czarnoskórym kobietom i mężczyznom zabraniano również uczestniczenia w obrzędach obdarowania i zapieczętowania sprawowanych w świątyniach oraz wstępu do świątyń. Wynikało to z panującego przez lata w Kościele poglądu, iż czarna skóra jest znakiem Bożej niełaski lub wskazuje na niegodne czyny w życiu przed narodzeniem. Praktyka ta pod wpływem coraz silniejszej krytyki Kościoła została zniesiona dopiero 1 czerwca 1978 roku przez dwunastego prezydenta Kościoła <a href="/w/index.php?title=Spencer_W._Kimball&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spencer W. Kimball (strona nie istnieje)">Spencera W. Kimballa</a> oficjalną deklaracją. Od tego czasu przywódcy Kościoła potępiają wszelkie przejawy rasizmu. Wkrótce po wydaniu deklaracji Kościół wysłał swoich misjonarzy do Afryki<sup id="cite_ref-lekcja_26_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_26-14">[11]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Organizacja">Organizacja</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Organizacja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Organizacja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Główną siedzibą wyznania jest <a href="/wiki/Salt_Lake_City" title="Salt Lake City">Salt Lake City</a> w stanie Utah w Stanach Zjednoczonych. Kościół jest obecny w 160 krajach świata. W 2018 roku posiadał 159 świątyń, w których sprawuje się obrzędy niedostępne dla osób spoza wspólnoty lub wiernych nieposiadających zezwolenia przełożonego, a także wiele <a href="/wiki/Kaplica" title="Kaplica">kaplic</a> i budynków spotkań, w których organizowane są typowe nabożeństwa dostępne dla wszystkich. </p><p>W myśl założyciela hierarchia Kościoła miała być wzorowana na hierarchii wczesnochrześcijańskiej. Na jej czele stoi <a href="/wiki/Prorok" title="Prorok">prorok</a>, zwany też prezydentem Kościoła (obecnie <a href="/wiki/Russell_M._Nelson" title="Russell M. Nelson">Russel M. Nelson</a>) wraz z dwoma doradcami. Razem tworzą oni Pierwsze Prezydium Kościoła. Obok Rady, administracją i duszpasterstwem jego członków zajmują się Rada Dwunastu Apostołów oraz pięć Kworów Siedemdziesiątych. </p><p>Cechą charakterystyczną Kościoła jest aktywna działalność misjonarska. Członkowie organizacji angażują się również w działalność charytatywną i pomoc humanitarną. Kościół posiada również jeden z największych na świecie zbiór danych <a href="/wiki/Genealogia" title="Genealogia">genealogicznych</a> dostępny w około 5100 <a href="/wiki/Centrum_historii_rodziny" title="Centrum historii rodziny">Centrach Historii Rodziny</a> w 140 krajach oraz 350-osobowy <a href="/wiki/Mormo%C5%84ski_Ch%C3%B3r_Tabernakulum" title="Mormoński Chór Tabernakulum">Mormoński Chór Tabernakulum</a>. </p><p>W XX wieku Kościół zwiększył znacznie liczbę wiernych dzięki wysokiemu przyrostowi naturalnemu wśród mormonów oraz dużej liczbie nawróceń. Obecnie co roku kościół pozyskuje około 300 tys. nowych wiernych na całym świecie. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Doktryna">Doktryna</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Doktryna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Doktryna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Mormonizm" title="Mormonizm">Mormonizm</a>.</i></div> <p>Kościół nie określa się mianem protestanckiego, prawosławnego czy katolickiego. Wspólnota założona przez Josepha Smitha nazywała się początkowo Kościołem Jezusa Chrystusa. Dopiero później dla odróżnienia od innych Kościołów dodano cząstkę „Świętych w Dniach Ostatnich”. Kościół uważa się za jedyny prawdziwy chrześcijański Kościół, nie uczestniczy w dialogu <a href="/wiki/Ekumenizm" title="Ekumenizm">ekumenicznym</a> z innymi Kościołami, chociaż nie odbiera prawa innym Kościołom do miana chrześcijańskich. Członkowie Kościoła uważają, że Joseph Smith przywrócił prawdziwy Kościół, który odstąpił od nauk Chrystusa po śmierci świętego Piotra i apostołów. Nie uznają także dogmatu o <a href="/wiki/Tr%C3%B3jca_%C5%9Awi%C4%99ta" title="Trójca Święta">Trójcy Świętej</a>, zdefiniowanego podczas <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_nicejski_I" title="Sobór nicejski I">soboru nicejskiego</a>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Chrzest_mormo%C5%84ski.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Chrzest_mormo%C5%84ski.jpg/240px-Chrzest_mormo%C5%84ski.jpg" decoding="async" width="240" height="123" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Chrzest_mormo%C5%84ski.jpg/360px-Chrzest_mormo%C5%84ski.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Chrzest_mormo%C5%84ski.jpg/480px-Chrzest_mormo%C5%84ski.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="327" /></a><figcaption>Chrzest mormoński</figcaption></figure> <p>Praktykuje się tylko chrzest osób w wieku umożliwiającym rozeznanie dobra i zła (za minimalny uważa się 8 lat), a także chrzest za zmarłych, który ma wymiar symboliczny i oznacza chrzest za zmarłych przodków członka Kościoła. Chrzty za zmarłych urządza się tylko w Świątyniach. Są to obrzędy niedostępne dla osób spoza wspólnoty. Dotyczy on tych krewnych, którzy za życia nie przyjęli Ewangelii, ale mogliby to uczynić gdyby mieli taką możliwość. Na rozwój tej praktyki wpłynęła śmierć Alvina Smitha, starszego brata Josepha, w listopadzie 1823 roku, jeszcze nim Joseph otrzymał złote tablice. Na pogrzebie Alvina duchowny stwierdził, że choć był on dobrym człowiekiem trafi do piekła, gdyż nie był ochrzczony w Kościele. Joseph Smith po raz pierwszy przedstawił naukę chrztu za zmarłych na pogrzebie jednego z członków Kościoła 15 sierpnia 1840 roku w Nauvoo, co spowodowało trwające kilka miesięcy masowe chrzty w zastępstwie za swoich zmarłych krewnych w pobliskiej rzece Missisipi, przeprowadzane przez członków wspólnoty. Od listopada 1841 obrzędy te są przeprowadzane tylko w Świątyniach<sup id="cite_ref-lekcja_16_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_16-15">[12]</a></sup>. </p><p>Według Josepha Smitha każdy człowiek może osiągnąć boskość, o ile wykorzysta boski potencjał. Bóg-Ojciec jest wywyższonym człowiekiem, posiada ciało i wygląda dokładnie tak jak człowiek<sup id="cite_ref-lekcja_17_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_17-7">[5]</a></sup>. Jezus Chrystus jest zaś pierworodnym synem Boga-Ojca. Jezus Chrystus to zarazem <a href="/wiki/Jahwe" title="Jahwe">Jahwe</a>, Bóg Starego Testamentu, który stworzył ziemię z innymi istotami duchowymi, m.in. <a href="/wiki/Adam_i_Ewa" title="Adam i Ewa">Adamem</a>, który jest jednocześnie <a href="/wiki/Archanio%C5%82_Micha%C5%82" title="Archanioł Michał">Michałem Archaniołem</a>. Jezus Chrystus stworzył nie tylko ten świat, ale również inne światy. Mieszkańcy tego i innych światów są rodzonymi synami i córkami Boga<sup id="cite_ref-lekcja_13_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_13-16">[13]</a></sup>. </p><p>Po objawieniach Jana Chrzciciela, a potem apostołów Piotra, Jakuba i Jana, jakie miał mieć Joseph Smith, w Kościele wprowadzono najpierw kapłaństwo <a href="/wiki/Aaron_(posta%C4%87_biblijna)" title="Aaron (postać biblijna)">Aarona</a>, a następnie kapłaństwo <a href="/wiki/Melchizedek" title="Melchizedek">Melchizedeka</a>. Zdaniem Smitha kapłaństwo Aarona umożliwia wiernym dostęp do chrztu dla odpuszczenia grzechów, a kapłaństwo Melchizedeka – dostęp wiernym do wszystkich obrzędów i duchowych błogosławieństw Kościoła<sup id="cite_ref-lekcja_5_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_5-17">[14]</a></sup>. Mormoni nie posługują się krzyżami jako symbolem kościoła, uważając, że ważniejszy jest fakt życia zmartwychwstałego Chrystusa, niż narzędzie jego śmierci. Nie odrzucają jednak faktu śmierci Chrystusa na krzyżu. </p><p>W wyniku tych błogosławieństw członkowie Kościoła, którzy zawarli małżeństwa celestialne, będą bogami i będą żyć wiecznie. Małżeństwa celestialne, czyli zawarte na wieczność, będą miały pełną moc również po śmierci. Małżonkowie zostaną wyniesieni do chwały i będą mieli nieograniczone potomstwo. Związki te zawiera się wyłącznie w Świątyniach Kościoła, a udział w ceremonii jest niedostępny dla osób spoza wspólnoty. Związki takie mogą być udzielane wyłącznie przez osoby dzierżące klucze kapłaństwa<sup id="cite_ref-lekcja_19_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_19-18">[15]</a></sup>. </p><p>W krajach anglojęzycznych mormoni posługują się <a href="/wiki/Biblia_kr%C3%B3la_Jakuba" title="Biblia króla Jakuba">Biblią króla Jakuba</a>. W 2009 roku LDS wydał hiszpańską <a href="/wiki/Reina-Valera" title="Reina-Valera">Reina-Valera</a> w edycji z roku 1909, a w 2016 portugalską <a href="/wiki/Biblia_Almeidy" title="Biblia Almeidy">Biblię Almeidy</a> w edycji z roku 1914. W Polsce mormoni używają <a href="/wiki/Biblia_warszawska" title="Biblia warszawska">Biblii warszawskiej</a>. Jednakże uznają Biblię za słowo Boga tak długo, jak jest ona właściwie przetłumaczona<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[16]</a></sup>. To zastrzeżenie wynika z poglądu mormonów, że wiele miejsc Pisma Świętego dotyczących zbawienia człowieka czy rozumienia Boga zostało z Biblii usuniętych lub zafałszowanych przez błędy kopistów, tłumaczy czy korektorów. Choć uznają Biblię króla Jakuba za najbliższą doskonałości, to do tego przekładu Biblii Jospeh Smith naniósł własne poprawki, które miał mu objawić sam Bóg. W mormońskim wydaniu Biblii zawiera ona ponad 3000 tak zmienionych wersetów<sup id="cite_ref-terlikowski_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-terlikowski-20">[17]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wielkie_odstępstwo,_odnowienie_i_kapłaństwo"><span id="Wielkie_odst.C4.99pstwo.2C_odnowienie_i_kap.C5.82a.C5.84stwo"></span>Wielkie odstępstwo, odnowienie i kapłaństwo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Wielkie odstępstwo, odnowienie i kapłaństwo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wielkie odstępstwo, odnowienie i kapłaństwo"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mormoni wierzą, że prawdziwy Kościół Jezusa Chrystusa odszedł od nauki Chrystusa i w konsekwencji zanikł zarówno w basenie <a href="/wiki/Morze_%C5%9Ar%C3%B3dziemne" title="Morze Śródziemne">Morza Śródziemnego</a>, jak i na kontynencie amerykańskim, gdzie został powołany niemal jednocześnie. Dopiero Joseph Smith przywrócił prawdziwy Kościół Jezusa Chrystusa, który ma przygotować jego wiernych do ponownego przyjścia Chrystusa na ziemię. </p><p>Zgodnie z <a href="/wiki/Teologia" title="Teologia">teologią</a> Kościoła, odnowienie chrześcijaństwa zaczęło się za sprawą wizji i objawień, jakich doznał Joseph Smith; wliczają się do nich pierwsze objawienie w 1820 roku, a także wszystkie późniejsze <a href="/wiki/Objawienie" title="Objawienie">objawienia</a>, podczas których odwiedzili go „aniołowie” tacy jak <a href="/wiki/Moroni_(prorok)" title="Moroni (prorok)">Moroni</a>, <a href="/wiki/Jan_Chrzciciel" title="Jan Chrzciciel">Jan Chrzciciel</a>, <a href="/wiki/Moj%C5%BCesz" title="Mojżesz">Mojżesz</a>, <a href="/wiki/Eliasz" title="Eliasz">Eliasz</a>, apostołowie <a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">Piotr</a>, <a href="/wiki/Jakub_Wi%C4%99kszy_Aposto%C5%82" title="Jakub Większy Apostoł">Jakub</a> i <a href="/wiki/Jan_Ewangelista" title="Jan Ewangelista">Jan</a>. Smith uważał, że ci wysłannicy nadali mu kapłaństwo Aarona, a później kapłaństwo Melchizedeka. </p><p>Funkcje kapłańskie w kościele mogą sprawować wszyscy członkowie płci męskiej od 12. roku życia. Otrzymują oni kapłaństwo poprzez wyświęcenie, następnie zostają ustanowieni do konkretnego powołania w swoim urzędzie kapłańskim. Kobiety nie są wyświęcane do kapłaństwa, w kościele pełnią jednak aktywną rolę w ramach wielu powołań. Kapłaństwo ma charakter hierarchiczny, nie jest jednak zawodowe – kościół nie zatrudnia duszpasterzy, a ich służba ma charakter ochotniczy i bezpłatny. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Księgi_święte"><span id="Ksi.C4.99gi_.C5.9Bwi.C4.99te"></span>Księgi święte</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Księgi święte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Księgi święte"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Mormona" title="Księga Mormona">Księga Mormona</a> i <a href="/wiki/Natchniony_Przek%C5%82ad_Biblii" title="Natchniony Przekład Biblii">Natchniony Przekład Biblii</a>.</i></div> <p>Oprócz Biblii kanon mormoński zawiera <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Mormona" title="Księga Mormona">Księgę Mormona</a>, <a href="/wiki/Nauki_i_Przymierza" title="Nauki i Przymierza">Nauki i Przymierza</a>, <a href="/wiki/Per%C5%82a_Wielkiej_Warto%C5%9Bci" title="Perła Wielkiej Wartości">Perłę Wielkiej Wartości</a> oraz nauki obecnego proroka. Kościół głosi, że kanon <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_ksi%C4%99gi" title="Święte księgi">świętych ksiąg</a> jest otwarty i mogą być do niego dołożone inne księgi, które mają rozjaśniać i rozszerzać zrozumienie Ewangelii. Przykładami takich dodatkowych ksiąg obok Księgi Mormona są <a href="/wiki/Natchniony_Przek%C5%82ad_Biblii" title="Natchniony Przekład Biblii">wersja Biblii Josepha Smitha</a> czy Księgi Abrahama. Księga Abrahama, opublikowana po raz pierwszy we fragmentach w marcu 1842, powstała z tłumaczenia, jakiego miał dokonać Joseph Smith z kilku zwojów papirusów, zawierających pismo egipskie, które zostały zakupione wraz z czterema egipskimi mumiami przez wiernych Kościoła latem 1835 roku od Michaela Chandlera<sup id="cite_ref-lekcja_12_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_12-21">[18]</a></sup>. </p><p>Główną z tych świętych ksiąg Kościoła obok Biblii jest <i><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Mormona" title="Księga Mormona">Księga Mormona – Jeszcze Jedno Świadectwo o Jezusie Chrystusie</a></i>, której łączny nakład osiągnął ponad 100 milionów egzemplarzy opublikowanych w 110 językach<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22">[19]</a></sup>. Według Josepha Smitha jej autorem miał być Mormon, który spisał ją w języku <a href="/wiki/J%C4%99zyk_reformowany_egipski" title="Język reformowany egipski">reformowanym egipskim</a>. Następnie według przekazu samego Smitha miał on ją za pomocą objawienia i otrzymanych od Boga Urim i Tummim oraz „kamienia widzącego” przetłumaczyć na język angielski. Pierwszy raz Księga Mormona została opublikowana 26 marca 1830 roku<sup id="cite_ref-lekcja_3_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_3-23">[20]</a></sup>. </p><p>Głównym wydarzeniem w Księdze Mormona jest ukazanie się <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa Chrystusa</a> na kontynencie amerykańskim wkrótce po jego <a href="/wiki/Zmartwychwstanie" title="Zmartwychwstanie">zmartwychwstaniu</a>. Według Księgi Mormona Chrystus nauczał w Ameryce swojej ewangelii oraz założył swój kościół podobnie jak w <a href="/wiki/Palestyna" title="Palestyna">Palestynie</a>. </p><p>Latem 1830 roku prorok Joseph Smith miał otrzymać objawienie, by podjął się opracowania wersji Biblii. Nad tą wersją pracował od czerwca 1830 do lipca 1833. Nie tłumaczył on tekstu Biblii z jakiegoś języka na angielski ani nie posługiwał się żadnym manuskryptem biblijnym w językach oryginalnych. Smith czytał fragmenty przekładu <a href="/wiki/Biblia_kr%C3%B3la_Jakuba" title="Biblia króla Jakuba">Biblii króla Jakuba</a>, a następnie dokonywał doktrynalnych przeróbek i interpolacji jej tekstu na podstawie otrzymywanego natchnienia. Smith wprowadził zmiany do co najmniej 3000 wersetów przekładu Biblii króla Jakuba. Wśród tych poprawek znalazły się rozszerzenia tekstu mające wyjaśnić znaczenie bądź podać kontekst; Smith dodał brakujące jego zdaniem teksty prorocze, usunął niektóre fragmenty, wprowadził zmiany w szyku wersetów oraz całkowicie przerobił niektóre rozdziały<sup id="cite_ref-lekcja_12_21-1" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_12-21">[18]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zasady_wiary">Zasady wiary</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Zasady wiary" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zasady wiary"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Zasady_wiary_(mormonizm)" title="Zasady wiary (mormonizm)">Zasady wiary (mormonizm)</a>.</i></div> <p>Wydawca „Chicago Democrat”, John Wentworth poprosił Josepha Smitha o zwięzłe przedstawienie zasad wiary mormońskiej. W efekcie Joseph Smith napisał tekst, który stał się oficjalnym wyznaniem wiary Kościoła. Wszedł on w skład <a href="/wiki/Per%C5%82a_Wielkiej_Warto%C5%9Bci" title="Perła Wielkiej Wartości">Perły Wielkiej Wartości</a> jako część świętych ksiąg<sup id="cite_ref-lekcja_17_7-2" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_17-7">[5]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Spotkania_niedzielne">Spotkania niedzielne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Spotkania niedzielne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Spotkania niedzielne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Spotkania niedzielne trwają zwykle około 2 godzin łącznie i mogą w nich uczestniczyć wszyscy chętni, również niebędący członkami Kościoła. Około godziny trwa spotkanie sakramentalne, podczas którego rozdawany jest sakrament w postaci wody i chleba, śpiewane są pieśni religijne, odbywają się modlitwy i kazania, zwane przemówieniami. Uczestnicy spotkań zazwyczaj ubierają się w strój formalny – zgodnie z przyjętymi w danym rejonie normami. Około 40 minut trwa <a href="/wiki/Szk%C3%B3%C5%82ka_niedzielna" title="Szkółka niedzielna">szkoła niedzielna</a>, dla dorosłych i dzieci, wykłada się wtedy Pismo Święte. Później odbywają się spotkania w różnych grupach – kapłanów (mężczyzn), kobiet, dzieci i młodzieży. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Życie_codzienne"><span id=".C5.BBycie_codzienne"></span>Życie codzienne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Życie codzienne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Życie codzienne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Członkowie Kościoła włączają się w normalne życie społeczne krajów, w których żyją. Wykonują różne zawody. Członkowie wyznają zasadę: <i>we wszystkim zachować umiar</i>. Powstrzymują się od używek takich jak alkohol, kawa, herbata, narkotyki, etc. Istotną rolę w nauczaniu odgrywa kwestia etyki seksualnej – za grzech uważane są seks pozamałżeński oraz oglądanie pornografii. nie powinni uprawiać hazardu, zakazane są gry losowe. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liczebność"><span id="Liczebno.C5.9B.C4.87"></span>Liczebność</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Liczebność" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Liczebność"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Według własnych statystyk Kościół liczy około 16,1 mln wiernych w większości krajów świata<sup id="cite_ref-statystyki_1-5" class="reference"><a href="#cite_note-statystyki-1">[1]</a></sup>. Jednakże statystyki podawane przez Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich wzbudzają wiele kontrowersji. Statystyki te opierają się na rejestrach członkowskich. Z uwagi na dużą liczbę konwertytów, w wielu przypadkach dochodzi również do późniejszego faktycznego opuszczenia Kościoła przez wiele osób, co w przypadku braku formalnego wystąpienia powoduje pozostanie danej osoby w rejestrze. Mimo podawanych coraz wyższych danych statystycznych badania przeprowadzone w 2001 r. w City University of New York wykazały, że liczba mormonów w Stanach Zjednoczonych jest tak naprawdę stała. W Brazylii w 2010 roku Kościół podawał w statystykach liczbę 1 138 740 wiernych, podczas gdy w spisie jako mormoni zadeklarowało się 225 695 osób. Tim Heaton z <a href="/wiki/Uniwersytet_Brighama_Younga" title="Uniwersytet Brighama Younga">Uniwersytetu Brighama Younga</a> – który analizował statystyki z całego świata – stwierdził, że w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i na wyspach Pacyfiku jedynie 40–50% deklarowanej przez Kościół liczby wyznawców wiąże się z nim na stałe, w Afryce i Europie liczba ta wynosi 35%, a w Azji i Ameryce Południowej jest to tylko 25%. Wynika stąd wniosek, że jedynie 35% liczby wiernych podawanej przez Kościół jest rzeczywistą częścią społeczności, a podawana liczba wiernych może być niemal trzykrotnie zawyżona w stosunku do stanu rzeczywistego<sup id="cite_ref-mormonio_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-mormonio-24">[21]</a></sup>. </p><p>Różnica ta może wynikać stąd, że Kościół uwzględnia chrzty, pomijając jednak w statystykach osoby odchodzące od Kościoła, lecz nie dokonujące formalnego wystąpienia. W niektórych przypadkach (jeżeli Kościół nie został o niej powiadomiony) nie uwzględnia się nawet śmierci wiernych. W Ameryce Południowej rok po chrzcie wyznanie opuszcza prawdopodobnie nawet 70–80% wiernych. Szacunkowo faktyczna liczba wiernych należących do Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich może wynosić 5,5 miliona<sup id="cite_ref-mormonio_24-1" class="reference"><a href="#cite_note-mormonio-24">[21]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Statystyki_Kościoła_według_krajów_i_języków"><span id="Statystyki_Ko.C5.9Bcio.C5.82a_wed.C5.82ug_kraj.C3.B3w_i_j.C4.99zyk.C3.B3w"></span>Statystyki Kościoła według krajów i języków</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Statystyki Kościoła według krajów i języków" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Statystyki Kościoła według krajów i języków"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Kraje o największej liczbie członków Kościoła (stan na 31 grudnia 2017)<sup id="cite_ref-statystyki_1-6" class="reference"><a href="#cite_note-statystyki-1">[1]</a></sup>: <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></span></span> </span><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a> – 6 641 886</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/22px-Flag_of_Mexico.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/33px-Flag_of_Mexico.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/44px-Flag_of_Mexico.svg.png 2x" data-file-width="980" data-file-height="560" /></span></span> </span><a href="/wiki/Meksyk" title="Meksyk">Meksyk</a> – 1 435 383</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/22px-Flag_of_Brazil.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/33px-Flag_of_Brazil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/44px-Flag_of_Brazil.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></span></span> </span><a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylia</a> – 1 383 799</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/22px-Flag_of_the_Philippines.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/33px-Flag_of_the_Philippines.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/44px-Flag_of_the_Philippines.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Filipiny" title="Filipiny">Filipiny</a> – 765 393</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Flag_of_Chile.svg/22px-Flag_of_Chile.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Flag_of_Chile.svg/33px-Flag_of_Chile.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Flag_of_Chile.svg/44px-Flag_of_Chile.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Chile" title="Chile">Chile</a> – 590 124</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Flag_of_Peru.svg/22px-Flag_of_Peru.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Flag_of_Peru.svg/33px-Flag_of_Peru.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Flag_of_Peru.svg/44px-Flag_of_Peru.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Peru" title="Peru">Peru</a> – 590 121</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/22px-Flag_of_Argentina.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/33px-Flag_of_Argentina.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/44px-Flag_of_Argentina.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Argentyna" title="Argentyna">Argentyna</a> – 452 309</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Flag_of_Guatemala.svg/22px-Flag_of_Guatemala.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Flag_of_Guatemala.svg/33px-Flag_of_Guatemala.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Flag_of_Guatemala.svg/44px-Flag_of_Guatemala.svg.png 2x" data-file-width="960" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Gwatemala" title="Gwatemala">Gwatemala</a> – 272 449</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Flag_of_Ecuador.svg/22px-Flag_of_Ecuador.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Flag_of_Ecuador.svg/33px-Flag_of_Ecuador.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Flag_of_Ecuador.svg/44px-Flag_of_Ecuador.svg.png 2x" data-file-width="1440" data-file-height="960" /></span></span> </span><a href="/wiki/Ekwador" title="Ekwador">Ekwador</a> – 243 730</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/22px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/33px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/44px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a> – 196 586</li></ul></li> <li>Kraje o dużym procentowym udziale w społeczeństwie (minimum 10 tys. wiernych; dane w procentach; najnowsze dostępne): <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Flag_of_American_Samoa.svg/22px-Flag_of_American_Samoa.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Flag_of_American_Samoa.svg/33px-Flag_of_American_Samoa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Flag_of_American_Samoa.svg/44px-Flag_of_American_Samoa.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Samoa_Ameryka%C5%84skie" title="Samoa Amerykańskie">Samoa Amerykańskie</a> – 19,1</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Tonga.svg/22px-Flag_of_Tonga.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Tonga.svg/33px-Flag_of_Tonga.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Tonga.svg/44px-Flag_of_Tonga.svg.png 2x" data-file-width="960" data-file-height="480" /></span></span> </span><a href="/wiki/Tonga" title="Tonga">Tonga</a> – 16,8</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Flag_of_Samoa.svg/22px-Flag_of_Samoa.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Flag_of_Samoa.svg/33px-Flag_of_Samoa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Flag_of_Samoa.svg/44px-Flag_of_Samoa.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Samoa" title="Samoa">Samoa</a> – 15,2</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Flag_of_French_Polynesia.svg/22px-Flag_of_French_Polynesia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Flag_of_French_Polynesia.svg/33px-Flag_of_French_Polynesia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Flag_of_French_Polynesia.svg/44px-Flag_of_French_Polynesia.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></span></span> </span><a href="/wiki/Polinezja_Francuska" title="Polinezja Francuska">Polinezja Francuska</a> – 7,8</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kiribati.svg/22px-Flag_of_Kiribati.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kiribati.svg/33px-Flag_of_Kiribati.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kiribati.svg/44px-Flag_of_Kiribati.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></span></span> </span><a href="/wiki/Kiribati" title="Kiribati">Kiribati</a> – 5,3</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Flag_of_Chile.svg/22px-Flag_of_Chile.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Flag_of_Chile.svg/33px-Flag_of_Chile.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Flag_of_Chile.svg/44px-Flag_of_Chile.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Chile" title="Chile">Chile</a> – 3,4</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Flag_of_Uruguay.svg/22px-Flag_of_Uruguay.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Flag_of_Uruguay.svg/33px-Flag_of_Uruguay.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Flag_of_Uruguay.svg/44px-Flag_of_Uruguay.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></span></span> </span><a href="/wiki/Urugwaj" title="Urugwaj">Urugwaj</a> – 2,4</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_New_Zealand.svg/22px-Flag_of_New_Zealand.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_New_Zealand.svg/33px-Flag_of_New_Zealand.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_New_Zealand.svg/44px-Flag_of_New_Zealand.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Nowa_Zelandia" title="Nowa Zelandia">Nowa Zelandia</a> – 2,3</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/22px-Flag_of_Honduras.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/33px-Flag_of_Honduras.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Flag_of_Honduras.svg/44px-Flag_of_Honduras.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Honduras" title="Honduras">Honduras</a> – 1,6</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_Bolivia.svg/22px-Flag_of_Bolivia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_Bolivia.svg/33px-Flag_of_Bolivia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_Bolivia.svg/44px-Flag_of_Bolivia.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="750" /></span></span> </span><a href="/wiki/Boliwia" title="Boliwia">Boliwia</a> – 1,5</li></ul></li> <li>Małe państwa (poniżej 10 tys.) z dużym udziałem członków Kościoła (dane w procentach; najnowsze dostępne): <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Flag_of_Niue.svg/22px-Flag_of_Niue.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Flag_of_Niue.svg/33px-Flag_of_Niue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Flag_of_Niue.svg/44px-Flag_of_Niue.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></span></span> </span><a href="/wiki/Niue" title="Niue">Niue</a> – 10,0</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Flag_of_the_Marshall_Islands.svg/22px-Flag_of_the_Marshall_Islands.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Flag_of_the_Marshall_Islands.svg/33px-Flag_of_the_Marshall_Islands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Flag_of_the_Marshall_Islands.svg/44px-Flag_of_the_Marshall_Islands.svg.png 2x" data-file-width="1140" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Wyspy_Marshalla" title="Wyspy Marshalla">Wyspy Marshalla</a> – 6,8</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_the_Cook_Islands.svg/22px-Flag_of_the_Cook_Islands.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_the_Cook_Islands.svg/33px-Flag_of_the_Cook_Islands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_the_Cook_Islands.svg/44px-Flag_of_the_Cook_Islands.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Wyspy_Cooka" title="Wyspy Cooka">Wyspy Cooka</a> – 6,5</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Flag_of_the_Federated_States_of_Micronesia.svg/22px-Flag_of_the_Federated_States_of_Micronesia.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Flag_of_the_Federated_States_of_Micronesia.svg/33px-Flag_of_the_Federated_States_of_Micronesia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Flag_of_the_Federated_States_of_Micronesia.svg/44px-Flag_of_the_Federated_States_of_Micronesia.svg.png 2x" data-file-width="760" data-file-height="400" /></span></span> </span><a href="/wiki/Mikronezja" title="Mikronezja">Mikronezja</a> – 3,1</li></ul></li> <li>Najczęściej używane języki przez członków Kościoła (stan na rok 2003): <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/English_language.svg/22px-English_language.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/English_language.svg/33px-English_language.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/English_language.svg/44px-English_language.svg.png 2x" data-file-width="1300" data-file-height="650" /></span></span> </span><a href="/wiki/J%C4%99zyk_angielski" title="Język angielski">angielski</a> – 5 828 000</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_hiszpa%C5%84ski" title="Język hiszpański">hiszpański</a> – 3 681 000</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_portugalski" title="Język portugalski">portugalski</a> – 907 000</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_tagalski" title="Język tagalski">tagalog</a> (na Filipinach) – 165 000</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_cebua%C5%84ski" title="Język cebuański">cebuański</a> (na Filipinach) – 126 000</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">japoński</a> – 117 000</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_iloko" title="Język iloko">iloko</a> (na Filipinach) – 109 000</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_samoa%C5%84ski" title="Język samoański">samoański</a> – 102 000</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_korea%C5%84ski" title="Język koreański">koreański</a> – 75 000</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dane_z_2023">Dane z 2023</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Dane z 2023" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dane z 2023"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Według statystyk Kościoła na świecie w ostatnim dniu 2023 r. liczył on 17 mln 255 tys. członków. Rozmieszczenie geograficzne członków Kościoła przedstawiało się następująco: Najwięcej w Stanach Zjednoczonych – 6 mln 869 tys. W całej Ameryce Północnej, Środkowej i na Karaibach – 9,638 mln, w Ameryce Południowej – 4,320 mln, w <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europie</a> – 508 tys., w <a href="/wiki/Azja" title="Azja">Azji</a> – 1,298 mln, w <a href="/wiki/Afryka" title="Afryka">Afryce</a> – 850 tys., w krajach Oceanii – 599 tys.<a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://newsroom.churchofjesuschrist.org/facts-and-statistics">[1]</a>, a w <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a> około 1,69 tys. wiernych<sup id="cite_ref-GUS2018_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-GUS2018-25">[22]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liczebność_w_Stanach_Zjednoczonych"><span id="Liczebno.C5.9B.C4.87_w_Stanach_Zjednoczonych"></span>Liczebność w Stanach Zjednoczonych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Liczebność w Stanach Zjednoczonych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Liczebność w Stanach Zjednoczonych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Utah" title="Utah">Utah</a> 63%, <a href="/wiki/Idaho" title="Idaho">Idaho</a> 14%, <a href="/wiki/Nevada" title="Nevada">Nevada</a> 12%, <a href="/wiki/Wyoming" title="Wyoming">Wyoming</a> 11%, <a href="/wiki/Arizona" title="Arizona">Arizona</a> 10%, <a href="/wiki/Nowy_Meksyk" title="Nowy Meksyk">Nowy Meksyk</a> 4%, <a href="/wiki/Waszyngton_(stan)" title="Waszyngton (stan)">Waszyngton</a> 3%, <a href="/wiki/Montana" title="Montana">Montana</a> 3%, <a href="/wiki/Kolorado_(stan)" title="Kolorado (stan)">Kolorado</a> 2%. W <a href="/wiki/Kalifornia" title="Kalifornia">Kalifornii</a> znajduje się największa liczba świątyń, wyłączając Utah. Pojedyncze świątynie znajdują się jednak w prawie wszystkich stanach. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kościół_w_Polsce"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_w_Polsce"></span>Kościół w Polsce</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Kościół w Polsce" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół w Polsce"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Warsaw_chapel.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Warsaw_chapel.JPG/210px-Warsaw_chapel.JPG" decoding="async" width="210" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Warsaw_chapel.JPG/315px-Warsaw_chapel.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Warsaw_chapel.JPG/420px-Warsaw_chapel.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/wiki/Kaplica_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_Warszawie" title="Kaplica Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Warszawie">Kaplica Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Warszawie</a></figcaption></figure> <p>W okresie zaborów i II Rzeczypospolitej Kościół nie podjął działalności misyjnej w Polsce. Po zakończeniu II wojny światowej, na skutek zmian granic w Polsce znalazło się kilka niemieckojęzycznych gmin. W wyniku akcji przesiedleńczej do Niemiec z lat 1946–1947 mormoni opuszczali Polskę, pozostały nieliczne grupki na Mazurach, na Śląsku i na Pomorzu. Największa gmina istniała w mazurskiej wsi <a href="/wiki/Ze%C5%82w%C4%85gi" title="Zełwągi">Zełwągi</a> (przed wojną w roku 1939 liczyła ona 157 członków). Rejestracja Kościoła nastąpiła na początku lat 60. XX w. Na początku lat 70., po normalizacji stosunków pomiędzy PRL i RFN, większość zełwąskich mormonów opuściła Polskę, a w roku 1971 gmina w Zełwągach została rozwiązana<sup id="cite_ref-media_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-media-26">[23]</a></sup>. </p><p>W latach 70. w Polsce żyło kilkudziesięciu mormonów, co w maju 1977 pozwoliło Kościołowi odzyskać status prawny. Przywódcą Kościoła był Fryderyk Czerwiński. W roku 1980 zakupiono niewielki lokal w Warszawie, gdzie odbywały się zebrania prowadzone przez pary misjonarskie ze Stanów Zjednoczonych. W latach 1985–1990 w Kościele ochrzczono 230 osób. W tym czasie funkcjonowały gminy w Warszawie, Łodzi, Wrocławiu i Trójmieście. Kolejne gminy powstały w Bydgoszczy, Szczecinie, Poznaniu, Katowicach, Krakowie, Kielcach, Lublinie i Białymstoku<sup id="cite_ref-media_26-1" class="reference"><a href="#cite_note-media-26">[23]</a></sup>. W czerwcu 1989 rozpoczęto budowę domu spotkań w warszawskiej dzielnicy Wola<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27">[24]</a></sup>. </p><p>Kościół ten znany był w Polsce pod bardzo podobną nazwą <i>Kościół Jezusa Chrystusa Świętych Dni Ostatnich</i>. Obecne brzmienie nazwy jest skorygowanym, poprawnym tłumaczeniem oryginalnej nazwy amerykańskiej. </p><p>Jedyna wolnostojąca <a href="/wiki/Kaplica_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_Warszawie" title="Kaplica Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Warszawie">kaplica Kościoła</a> znajduje się w Warszawie przy ulicy Wolskiej 142. Poza odrębnymi budowlami Kościół ma w Polsce kilka mniejszych sal spotkań, mieszczących się w wynajmowanych pomieszczeniach. </p><p>Zwierzchnikiem Kościoła w Polsce jest Gregory D. Roney. </p><p>W 2020 roku Kościół liczył 1657 wiernych (w tym 43 duchownych) w 15 gminach<sup id="cite_ref-GUS2021_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-GUS2021-28">[25]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gminy_Kościoła_w_Polsce"><span id="Gminy_Ko.C5.9Bcio.C5.82a_w_Polsce"></span>Gminy Kościoła w Polsce</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Gminy Kościoła w Polsce" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gminy Kościoła w Polsce"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Gmina_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_Bydgoszczy" title="Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Bydgoszczy">Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Bydgoszczy</a></li> <li><a href="/wiki/Gmina_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_Gda%C5%84sku" title="Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Gdańsku">Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Gdańsku</a></li> <li><a href="/wiki/Gmina_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_Katowicach" title="Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Katowicach">Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Katowicach</a></li> <li><a href="/wiki/Gmina_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_Kielcach" title="Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Kielcach">Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Kielcach</a></li> <li><a href="/wiki/Gmina_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_Krakowie" title="Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Krakowie">Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Krakowie</a></li> <li><a href="/wiki/Gmina_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_Lublinie" title="Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Lublinie">Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Lublinie</a></li> <li><a href="/wiki/Gmina_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_%C5%81odzi" title="Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Łodzi">Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Łodzi</a></li> <li><a href="/wiki/Gmina_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_Poznaniu" title="Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Poznaniu">Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Poznaniu</a></li> <li><a href="/wiki/Gmina_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_w_Szczecinie" title="Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Szczecinie">Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Szczecinie</a></li> <li>Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Warszawie</li> <li><a href="/wiki/Gmina_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich_we_Wroc%C5%82awiu" title="Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich we Wrocławiu">Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich we Wrocławiu</a></li> <li>Gmina Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Zgorzelcu (Görlitz)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Prezydenci_Kościoła"><span id="Prezydenci_Ko.C5.9Bcio.C5.82a"></span>Prezydenci Kościoła</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Prezydenci Kościoła" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Prezydenci Kościoła"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:LDS_Conference_Center_interior_panoramic.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/LDS_Conference_Center_interior_panoramic.jpg/500px-LDS_Conference_Center_interior_panoramic.jpg" decoding="async" width="500" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/LDS_Conference_Center_interior_panoramic.jpg/750px-LDS_Conference_Center_interior_panoramic.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/LDS_Conference_Center_interior_panoramic.jpg/1000px-LDS_Conference_Center_interior_panoramic.jpg 2x" data-file-width="6062" data-file-height="1837" /></a><figcaption><a href="/wiki/LDS_Conference_Center" title="LDS Conference Center">LDS Conference Center</a> w Utah</figcaption></figure> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th>Lp.</th> <th>Lata kadencji</th> <th>Imię i nazwisko </th></tr> <tr> <td>1.</td> <td>1830–1844</td> <td><a href="/wiki/Joseph_Smith" title="Joseph Smith">Joseph Smith</a> </td></tr> <tr> <td>2.</td> <td>1847–1877</td> <td><a href="/wiki/Brigham_Young" title="Brigham Young">Brigham Young</a> </td></tr> <tr> <td>3.</td> <td>1880–1887</td> <td><a href="/wiki/John_Taylor_(mormon)" title="John Taylor (mormon)">John Taylor</a> </td></tr> <tr> <td>4.</td> <td>1889–1898</td> <td><a href="/wiki/Wilford_Woodruff" title="Wilford Woodruff">Wilford Woodruff</a> </td></tr> <tr> <td>5.</td> <td>1898–1901</td> <td><a href="/w/index.php?title=Lorenzo_Snow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lorenzo Snow (strona nie istnieje)">Lorenzo Snow</a> </td></tr> <tr> <td>6.</td> <td>1901–1918</td> <td><a href="/wiki/Joseph_F._Smith" title="Joseph F. Smith">Joseph F. Smith</a> </td></tr> <tr> <td>7.</td> <td>1918–1945</td> <td><a href="/w/index.php?title=Heber_J._Grant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heber J. Grant (strona nie istnieje)">Heber J. Grant</a> </td></tr> <tr> <td>8.</td> <td>1945–1951</td> <td><a href="/w/index.php?title=George_Albert_Smith&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Albert Smith (strona nie istnieje)">George Albert Smith</a> </td></tr> <tr> <td>9.</td> <td>1951–1970</td> <td><a href="/w/index.php?title=David_O._McKay&action=edit&redlink=1" class="new" title="David O. McKay (strona nie istnieje)">David O. McKay</a> </td></tr> <tr> <td>10.</td> <td>1970–1972</td> <td><a href="/wiki/Joseph_Fielding_Smith" title="Joseph Fielding Smith">Joseph Fielding Smith</a> </td></tr> <tr> <td>11.</td> <td>1972–1973</td> <td><a href="/w/index.php?title=Harold_B._Lee&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harold B. Lee (strona nie istnieje)">Harold B. Lee</a> </td></tr> <tr> <td>12.</td> <td>1973–1985</td> <td><a href="/w/index.php?title=Spencer_W._Kimball&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spencer W. Kimball (strona nie istnieje)">Spencer W. Kimball</a> </td></tr> <tr> <td>13.</td> <td>1985–1994</td> <td><a href="/w/index.php?title=Ezra_Taft_Benson_(1899%E2%80%931994)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ezra Taft Benson (1899–1994) (strona nie istnieje)">Ezra Taft Benson</a> </td></tr> <tr> <td>14.</td> <td>1994–1995</td> <td><a href="/wiki/Howard_W._Hunter" title="Howard W. Hunter">Howard W. Hunter</a> </td></tr> <tr> <td>15.</td> <td>1995–2008</td> <td><a href="/wiki/Gordon_B._Hinckley" title="Gordon B. Hinckley">Gordon B. Hinckley</a> </td></tr> <tr> <td>16.</td> <td>2008–2018</td> <td><a href="/wiki/Thomas_Monson" title="Thomas Monson">Thomas S. Monson</a> </td></tr> <tr> <td>17.</td> <td>od 2018</td> <td><a href="/wiki/Russell_M._Nelson" title="Russell M. Nelson">Russell M. Nelson</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Misje">Misje</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Misje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Misje"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Młodzi członkowie Kościoła mogą na własną prośbę odbyć misję w różnych częściach świata. Polega to przede wszystkim na tym, że chodzą oni dwójkami po ulicach i rozmawiają z przypadkowymi przechodniami. W 2018 roku pracowało ponad 67 tysięcy misjonarzy (młodzi mężczyźni, młode kobiety oraz dojrzałe pary małżeńskie), którzy odbywają ochotniczą i nieodpłatną służbę w 162 krajach świata. Inną formą prowadzenia misji są bezpłatne lekcje języka angielskiego, pod koniec których chętni mogą wziąć udział w prezentacji na temat Kościoła. Młodzi misjonarze sami zarabiają pieniądze przed misją, a także utrzymują się ze skromnej pomocy od rodziny. Mężczyźni wyjeżdżają na misje od 18 roku życia i pełnią służbę 2 lata, kobiety od 19 roku życia na 18 miesięcy. Dla osób młodych, które nie ukończyły studiów, istnieje możliwość wsparcia finansowego ze strony Kościoła po odbyciu misji. Szacuje się, że na misjach od 1830 roku było około miliona osób. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Świątynie"><span id=".C5.9Awi.C4.85tynie"></span>Świątynie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Świątynie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Świątynie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Salt_Lake" title="Świątynia Salt Lake">Świątynia Salt Lake</a>.</i></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Freiberg_Tempel1.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Freiberg_Tempel1.JPG/210px-Freiberg_Tempel1.JPG" decoding="async" width="210" height="280" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Freiberg_Tempel1.JPG/315px-Freiberg_Tempel1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Freiberg_Tempel1.JPG/420px-Freiberg_Tempel1.JPG 2x" data-file-width="1704" data-file-height="2272" /></a><figcaption>Świątynia we <a href="/wiki/Freiberg" title="Freiberg">Freibergu</a> w <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a> – najczęściej odwiedzana przez polskich <a href="/wiki/Mormonizm" title="Mormonizm">mormonów</a></figcaption></figure> <p>Zdaniem mormonów pierwsza świątynia żydowska w Ameryce została wzniesiona ok. 570 r. p.n.e. i miała być wzorowana na Świątyni Salomona. Pierwsze świątynie miały przestać istnieć ok. IV w. n.e.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29">[26]</a></sup> </p><p>Jedyną świątynią, która została ukończona za życia Josepha Smitha i poświęcona w roku 1836, była <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Kirtland" title="Świątynia Kirtland">Świątynia Kirtland</a> w Ohio. Była ona własnością <a href="/wiki/Spo%C5%82eczno%C5%9B%C4%87_Chrystusa" title="Społeczność Chrystusa">Społeczności Chrystusa</a> i została zakupiona przez Kościół w roku 2024<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30">[27]</a></sup>. W roku 1848 została ukończona Świątynia Nauvoo, która również nie należy do Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich<sup id="cite_ref-świątynie_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-świątynie-31">[28]</a></sup>. Pierwszą ukończoną świątynią w Utah była świątynia w St. George, poświęcona w 1877 roku. W 1913 roku powstała świątynia w <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanadzie</a>, pierwsza poza Stanami Zjednoczonymi. Świątynie odgrywają bardzo ważną rolę w systemie wierzeń mormońskich i mają inne funkcje niż zwykłe kaplice. Kościół uważa, iż świątynie budowane są na wzór świątyń Izraelitów. Na każdej świątyni w miejscowym języku napisane jest „Dom Pana” oraz „Świętość Panu”. Na czubku wieży znajduje się zazwyczaj charakterystyczna postać <a href="/wiki/Moroni_(prorok)" title="Moroni (prorok)">proroka Moroniego</a>. Większość świątyń zwrócona jest w kierunku wschodnim. Prawo wstępu do świątyń posiadają tylko członkowie Kościoła. Są tam sprawowane ceremonie, w których uczestniczą wyłącznie wierni, posiadający pozwolenie lokalnych przywódców Kościoła. </p><p>W czasie prezydentury <a href="/wiki/Gordon_B._Hinckley" title="Gordon B. Hinckley">Gordona B. Hinckleya</a> zwiększono liczbę świątyń z 47 do 124, a także wybudowano <a href="/wiki/LDS_Conference_Center" title="LDS Conference Center">LDS Conference Center</a>. Świątynie powstały na wszystkich kontynentach. Rocznie buduje się także około 350 kaplic. </p><p>W 2018 roku łącznie na świecie Kościół posiadał 159 świątyń, które działały, oraz 11, które były w budowie lub zostały zaplanowane<sup id="cite_ref-świątynie_31-1" class="reference"><a href="#cite_note-świątynie-31">[28]</a></sup><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32">[29]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ceremonie">Ceremonie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Ceremonie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ceremonie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W świątyniach odprawia się ceremonie, które są niedostępne dla osób spoza wspólnoty lub wiernych o zbyt krótkim stażu. Według nauk Kościoła obrzędy niezbędne do zbawienia są możliwe do przyjęcia przez Pana jedynie wtedy, gdy są wykonywane w świątyniach. Są to „chrzest za zmarłych”, „małżeństwa na wieczność” czy tzw. „obdarowanie”<sup id="cite_ref-lekcja_17_7-3" class="reference"><a href="#cite_note-lekcja_17-7">[5]</a></sup>. Podczas „obdarowania” członek Kościoła symbolicznie przeżywa drogę całego życia duchowego zgodnie z wizją Kościoła. Podczas ceremonii „obdarowania” wyświetlany jest film o stworzeniu świata, a na zakończenie filmu mormoni uczą się specjalnych gestów, które mają zapewnić wejście do nieba znającym je osobom. Gesty te są przekazywane poprzez rękę wystającą z zasłony, która symbolizuje anioły strzegące wejścia do raju<sup id="cite_ref-:1_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-33">[30]</a></sup>. </p><p>Otwarty sprzeciw i wiele kontrowersji wzbudza ceremonia „chrztów za zmarłych”, podczas której osoby zmarłe stają się potencjalnymi członkami Kościoła bez zgody najbliższej rodziny. Do przeprowadzenia tej praktyki niespotykanej w starożytnym judaizmie czy we wczesnym chrześcijaństwie wystarczy dalekie pokrewieństwo z jakimkolwiek mormonem. </p><p>Jeszcze inną ceremonią sprawowaną w świątyni jest tzw. „zapieczętowanie” (<i>sealing</i>), które polega na symbolicznym spajaniu rodziny na wieczność. </p><p>Mormoni w świątyni ubrani są w białe stroje z zielonymi elementami przypominającymi fartuch. Wystrój świątyń, styl ubrania świątynnego, czy też wykonywane przez wiernych gesty („uchwyty ręki”) wywodzą się z obrzędów <a href="/wiki/Wolnomularstwo" title="Wolnomularstwo">masonerii</a><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34">[31]</a></sup><sup id="cite_ref-:1_33-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-33">[30]</a></sup>. </p><p>Najbliżej Polski znajdują się świątynie w <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a>, <a href="/wiki/Dania" title="Dania">Danii</a> oraz w <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijowie</a> na <a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina">Ukrainie</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wychowanie_religijne">Wychowanie religijne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Wychowanie religijne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wychowanie religijne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Oprócz szkoły niedzielnej w kościele występują specjalne programy nauczania. W zależności od możliwości danej społeczności nauczanie takie odbywa się raz w tygodniu wieczorem lub codziennie rano przed szkołą lub pracą. Szkolenia prowadzone są przez <a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bcielny_System_Edukacyjny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kościelny System Edukacyjny (strona nie istnieje)">Kościelny System Edukacyjny</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Duszpasterstwo">Duszpasterstwo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Duszpasterstwo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Duszpasterstwo"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Każdej rodzinie przydzieleni są kapłani, którzy nazywani są nauczycielami domowymi i mają obowiązek pomagać jej w potrzebie. Do ich obowiązków należy także odwiedzenie takiej rodziny raz w miesiącu celem nauczania. Członkinie Kościoła prowadzą analogiczną służbę jako tzw. nauczycielki odwiedzające. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Post">Post</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Post" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Post"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Członkom Kościoła, którzy są odpowiednio dojrzali i są zdrowi, zaleca się post w pierwszą niedzielę miesiąca. Polega to na zrezygnowaniu z dwóch posiłków oraz niepiciu w tym czasie żadnych napojów. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze powinny zostać przekazane na cele dobroczynne. </p><p>Postom powinna towarzyszyć modlitwa. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rodzina">Rodzina</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Rodzina" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rodzina"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rodzina pełni bardzo ważną funkcję w nauczaniu Kościoła. Znaczenie aktywnego i dobrego życia rodzinnego jest często wychwalane przez najwyższych przełożonych Kościoła. Podkreślana jest również rola kobiety jako matki. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Finanse">Finanse</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Finanse" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Finanse"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kościół utrzymuje się przede wszystkim z dziesięciny (10% dochodów wiernych). Dziesięcinę nakazał oddawać Joseph Smith po objawieniu, które miał mieć 8 lipca 1838. Nakaz ten powstał w szczytowym okresie fali procesów sądowych w Far West i Kirtland, gdy niezadowoleni członkowie Kościoła w wyniku upadku <i>Kirtland Safety Society Bank</i> składali pozwy przeciw Smithowi, chcąc odzyskać utracone środki finansowe<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35">[32]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kultura">Kultura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Kultura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kultura"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W oparciu o wydarzenia z Księgi Mormona i dzieje Kościoła w Stanach Zjednoczonych kręcone są filmy i pisane książki. Większość z tych dzieł cieszy się popularnością tylko wśród mormonów. Książki sprzedawane są głównie przez sieć Deseret Book, która ma swoje sklepy w pobliżu kościołów. Dość duże nakłady i dużą popularność wśród nie-mormonów uzyskało jednak dzieło <a href="/wiki/Gerald_Lund" title="Gerald Lund">Geralda Lund</a> <a href="/w/index.php?title=The_Work_and_the_Glory&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Work and the Glory (strona nie istnieje)">The Work and the Glory</a>, opisujące w formie powieści wczesną historię Kościoła. </p><p>W 2007 roku powstał film „<a href="/wiki/Wrze%C5%9Bniowy_%C5%9Bwit" title="Wrześniowy świt">Wrześniowy świt</a>” w reżyserii <a href="/wiki/Christopher_Cain" title="Christopher Cain">Christophera Caina</a> z udziałem: <a href="/wiki/Terence_Stamp" title="Terence Stamp">Terence’a Stampa</a> (Brigham Young) i <a href="/w/index.php?title=Jon_Gries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jon Gries (strona nie istnieje)">Jona Griesa</a> (John D. Lee), który opowiada tragiczną historię miłości mormona do kolonistki na kanwie wydarzeń znanych jako <a href="/wiki/Masakra_pod_Mountain_Meadows" title="Masakra pod Mountain Meadows">masakra pod Mountain Meadows</a>, w wyniku których mormoni zamordowali 120 kolonistów. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wpływ_na_politykę"><span id="Wp.C5.82yw_na_polityk.C4.99"></span>Wpływ na politykę</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Wpływ na politykę" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wpływ na politykę"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich rzadko wypowiada się na tematy polityczne. Jego powiązania z polityką można śledzić przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych. W XIX wieku większość członków Kościoła była zwolennikami <a href="/wiki/Partia_Demokratyczna_(Stany_Zjednoczone)" title="Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)">Partii Demokratycznej</a>, obecnie jednak większość popiera <a href="/wiki/Partia_Republika%C5%84ska_(Stany_Zjednoczone)" title="Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)">Partię Republikańską</a>, choć zdarzają się wśród nich zwolennicy demokratów. Sympatyzowanie z Partią Republikańską wiąże się przede wszystkim z większym konserwatyzmem republikanów, gdyż mormoni i republikanie są przeciwnikami aborcji, związków jednopłciowych itd. W stanie <a href="/wiki/Utah" title="Utah">Utah</a> mormoni stanowią blisko 70% mieszkańców, a 80% członków stanowej legislatury należy do tego Kościoła. Również wszyscy senatorowie wybrani do Kongresu są członkami LDS. W Kongresie w 1997 było łącznie 15 senatorów i reprezentantów należących do Kościoła. </p><p>Pierwszym mormońskim kandydatem na prezydenta był założyciel Kościoła <a href="/wiki/Joseph_Smith" title="Joseph Smith">Joseph Smith</a>, który zamierzał wystartować w <a href="/wiki/Wybory_prezydenckie_w_Stanach_Zjednoczonych_w_1844_roku" title="Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1844 roku">roku 1844 w wyborach prezydenta Stanów Zjednoczonych</a>, z programem <a href="/wiki/Abolicjonizm" title="Abolicjonizm">zniesienia niewolnictwa</a>. Został jednak zabity 27 czerwca na nieco ponad 4 miesiące przed wyborami. Inny członek Kościoła <a href="/wiki/Mitt_Romney" title="Mitt Romney">Mitt Romney</a>, był jednym z kandydatów republikanów w amerykańskich wyborach prezydenckich <a href="/wiki/Wybory_prezydenckie_w_Stanach_Zjednoczonych_w_2008_roku" title="Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2008 roku">2008</a> i <a href="/wiki/Wybory_prezydenckie_w_Stanach_Zjednoczonych_w_2012_roku" title="Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2012 roku">2012</a>. W 2012 roku w wyborach kandydował również <a href="/wiki/Jon_Huntsman" title="Jon Huntsman">Jon Huntsman</a>. </p><p>W przeszłości mormoni chcieli także, aby stan Utah nazywał się <a href="/wiki/Stan_Deseret" title="Stan Deseret">Deseret</a>, co jest terminem zasięgniętym z Księgi Mormona. Propozycję tę odrzucił rząd, powołując się na rozdział Kościoła od państwa. Kościół był także przeciwnikiem zniesienia <a href="/wiki/Prohibicja_w_Stanach_Zjednoczonych" title="Prohibicja w Stanach Zjednoczonych">prohibicji</a>, był przeciwny umieszczeniu baz rakietowych w Utah i Nevadzie, oraz legalizacji hazardu. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Danici mieli chronić Kościół przed niezadowolonymi dysydentami, którzy opuścili Kościół zarzucając jego przywódcom niegospodarność finansową.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">W tym okresie była to duża grupa militarna licząca jedną trzecią amerykańskiej armii.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Została ona spalona w 1848 roku, a następnie niemal całkowicie zniszczona przez tornado w 1850 roku. Po około 150 latach wybudowano nową świątynię, wyglądem odpowiadającej tej pierwszej. Nowa świątynia została poświęcona w czerwcu 2002 roku.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-statystyki-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-statystyki_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-statystyki_1-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-statystyki_1-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-statystyki_1-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-statystyki_1-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-statystyki_1-5">f</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-statystyki_1-6">g</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mormonnewsroom.org/facts-and-statistics">Facts and Statistics</a>. mormonnewsroom.org, 2018. [dostęp 2018-04-26]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_6-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_6_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Założenie Kościoła</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 6, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Za%C5%82o%C5%BCenie+Ko%C5%9Bcio%C5%82a&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+6&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_8-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-lekcja_8_3-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lekcja_8_3-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lekcja_8_3-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Zgromadzenie Izraela w dniach ostatnich</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 8, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zgromadzenie+Izraela+w+dniach+ostatnich&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+8&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_15-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-lekcja_15_4-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lekcja_15_4-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Siła pośród przeciwności</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 15, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Si%C5%82a+po%C5%9Br%C3%B3d+przeciwno%C5%9Bci&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+15&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_17-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-lekcja_17_7-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lekcja_17_7-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lekcja_17_7-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lekcja_17_7-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Nauki ewangelii w Nauvoo</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 17, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nauki+ewangelii+w+Nauvoo&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+17&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_22-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_22_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Męczeńska śmierć Proroka Józefa Smitha</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 22, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=M%C4%99cze%C5%84ska+%C5%9Bmier%C4%87+Proroka+J%C3%B3zefa+Smitha&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+22&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_23-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_23_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Sukcesja w Radzie Prezydenta</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 23, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sukcesja+w+Radzie+Prezydenta&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+23&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_24-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_24_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Opuszczenie Nauvoo i wędrówka na zachód</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 24, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Opuszczenie+Nauvoo+i+w%C4%99dr%C3%B3wka+na+zach%C3%B3d&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+24&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_25-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_25_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Wojna w Utah i masakra pod Mountain Meadows</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 25, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Wojna+w+Utah+i+masakra+pod+Mountain+Meadows&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+25&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_20-13"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-lekcja_20_13-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lekcja_20_13-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Zrozumienie wielożeństwa</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 20, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zrozumienie+wielo%C5%BCe%C5%84stwa&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+20&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_26-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_26_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Objawienie dotyczące kapłaństwa</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 26, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Objawienie+dotycz%C4%85ce+kap%C5%82a%C5%84stwa&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+26&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_16-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_16_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Odkupienie zmarłych</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 16, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Odkupienie+zmar%C5%82ych&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+16&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_13-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_13_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Wizja</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 13, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Wizja&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+13&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_5-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_5_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Przywrócenie kapłaństwa</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 5, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Przywr%C3%B3cenie+kap%C5%82a%C5%84stwa&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+5&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_19-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_19_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Doktryna małżeństwa na wieczność i wiecznej rodziny</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 19, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Doktryna+ma%C5%82%C5%BCe%C5%84stwa+na+wieczno%C5%9B%C4%87+i+wiecznej+rodziny&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+19&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mormon.org/beliefs/articles-of-faith">8 Artykuł Wiary</a>.</span> </li> <li id="cite_note-terlikowski-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-terlikowski_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Tomasz Terlikowski: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ekumenizm.pl/article.php?story=20050606130127562">Mormoni jako chrześcijanie?</a>. ekumenizm.pl, 2006-06-06. [dostęp 2018-04-21].</cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_12-21"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-lekcja_12_21-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-lekcja_12_21-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Dodatkowe pisma święte w naszych czasach</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 12, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dodatkowe+pisma+%C5%9Bwi%C4%99te+w+naszych+czasach&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+12&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lds.org/ensign/2015/05/news-of-the-church/book-of-mormon-in-110-languages?lang=eng">Book of Mormon in 110 Languages</a>. lds.org, maja 2017. [dostęp 2018-01-25]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-lekcja_3-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lekcja_3_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Ujawnienie Księgi Mormona</i>. Instytut Religii, 2015, s. Lekcja 3, seria: Podwaliny przywrócenia.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ujawnienie+Ksi%C4%99gi+Mormona&rft.date=2015&rft.pub=Instytut+Religii&rft.pages=Lekcja+3&rft.series=Podwaliny+przywr%C3%B3cenia"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-mormonio-24"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-mormonio_24-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-mormonio_24-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mormonio.blox.pl/2012/08/Ilu-jest-mormonow.html">Ilu jest mormonów?</a>. blox.pl, 2012-08-21. [dostęp 2018-04-23].</cite></span> </li> <li id="cite_note-GUS2018-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-GUS2018_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Dominik</span><span class="cite-name-initials" title="Dominik" style="display:none">D.</span> </span><span class="cite-lastname">Rozkrut</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Dominik</span><span class="cite-name-initials" title="Dominik">D.</span></span> i inni, <i>Mały Rocznik Statystyczny Polski 2018</i>, Warszawa: <a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Urz%C4%85d_Statystyczny" title="Główny Urząd Statystyczny">GUS</a>, 16 lipca 2018, s. 114<span class="issn">, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1640-3630">1640-3630</a></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Warszawa&rft.aufirst=Dominik&rft.aulast=Rozkrut&rft.date=2018-07-16&rft.issn=1640-3630&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ma%C5%82y+Rocznik+Statystyczny+Polski+2018&rft.pub=%5B%5BG%C5%82%C3%B3wny+Urz%C4%85d+Statystyczny%7CGUS%5D%5D" style="display:none"> </span>.<span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">i inni</span></cite></span> </li> <li id="cite_note-media-26"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-media_26-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-media_26-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180501162150/https://www.mormoni-media.pl/fakty-i-dane-statystyczne/country/polska">Polska</a>. mormoni-media.pl. [dostęp 2018-05-01]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mormoni-media.pl/fakty-i-dane-statystyczne/country/polska">tego adresu</a> (2018-05-01)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mormoni.pl/about">O nas</a>. mormoni.pl. [dostęp 2018-05-05].</cite></span> </li> <li id="cite_note-GUS2021-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-GUS2021_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Dominik</span><span class="cite-name-initials" title="Dominik" style="display:none">D.</span> </span><span class="cite-lastname">Rozkrut</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Dominik</span><span class="cite-name-initials" title="Dominik">D.</span></span>, <i>Mały Rocznik Statystyczny Polski</i>, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2021, s. 119<span class="issn">, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1640-3630">1640-3630</a></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Warszawa&rft.aufirst=Dominik&rft.aulast=Rozkrut&rft.date=2021&rft.issn=1640-3630&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ma%C5%82y+Rocznik+Statystyczny+Polski&rft.pub=G%C5%82%C3%B3wny+Urz%C4%85d+Statystyczny" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">James E. Talmage: <i>Historia świątyń</i>. Liahona, 2010, s. 52–59, seria: Świątynie.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+%C5%9Bwi%C4%85ty%C5%84&rft.au=James+E.+Talmage&rft.date=2010&rft.pub=Liahona&rft.pages=52%E2%80%9359&rft.series=%C5%9Awi%C4%85tynie"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.churchofjesuschrist.org/study/eng/liahona/2024/05/news-of-the-church/church-acquires-kirtland-temple-other-properties"><i>Church Acquires Kirtland Temple, Other Properties</i></a> [online], www.churchofjesuschrist.org<span class="accessdate"> [dostęp 2024-05-16]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Church+Acquires+Kirtland+Temple%2C+Other+Properties&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.churchofjesuschrist.org%2Fstudy%2Feng%2Fliahona%2F2024%2F05%2Fnews-of-the-church%2Fchurch-acquires-kirtland-temple-other-properties" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-świątynie-31"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-świątynie_31-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-świątynie_31-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mormoni-media.pl/artyku%C5%82/%C5%9Awi%C4%85tynie">Świątynie</a>. mormoni-media.pl. [dostęp 2018-01-25].</cite></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mormonnewsroom.org/topic/temples">Temples</a>. mormonnewsroom.org. [dostęp 2018-04-23]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-:1-33"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_33-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_33-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="odcinek" style="font-style:normal"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=Ms6ny86rXU4">Mormon Temple Endowment Ceremony (Hidden Camera by NewNameNoah)</a></i>. NewNameRuth 2012-09-21.  [dostęp 2017-06-20].</cite></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="odcinek" style="font-style:normal"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=x32JdymmF_Q">Secret Mormon Temple Handshakes (w/ hidden camera)</a></i>.  [dostęp 2022-10-27].</cite></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Earl C. Tingey. <em>Prawo dziesięciny</em>. „Liahona”.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Prawo+dziesi%C4%99ciny&rft.jtitle=Liahona&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=Earl+C.+Tingey"><span style="display: none;"> </span></span><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet="">brak numeru strony</span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mormoni.pl">Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Polsce</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lds.org/study?lang=pol">Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich – strona oficjalna</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lds.org/">The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints – strona oficjalna</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-s"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">wyznanie chrześcijańskie</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000405073153">0000000405073153</a></span></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/150870631">150870631</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n80126081">n80126081</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/2015463-X">2015463-X</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00410381">00410381</a></span></li><li><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/katalogisering/1zcgknwk58b9r22">1zcgknwk58b9r22</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11882435k">11882435k</a></span></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/026609614">026609614</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Australii" title="Biblioteka Narodowa Australii">NLA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35028342">35028342</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ko2002102055">ko2002102055</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph184260">ph184260</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph925084">ph925084</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX139417">XX139417</a></span></li><li><a href="/wiki/BIBSYS" title="BIBSYS">BIBSYS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90051660">90051660</a></span></li><li><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/CiNii" class="extiw" title="jp:CiNii">CiNii</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA14355591">DA14355591</a></span></li><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Open_Library" class="extiw" title="en:Open Library">Open Library</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/books/OL6657815A">OL6657815A</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810686945605606">9810686945605606</a></span></li><li><a href="/wiki/NUKAT" title="NUKAT">NUKAT</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%20%2001071616">n01071616</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007605492205171">987007605492205171</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Portugalii" title="Biblioteka Narodowa Portugalii">PTBNP</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://urn.bn.pt/nca/unimarc-authorities/txt?id=210251">210251</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_%C5%81otwy" title="Biblioteka Narodowa Łotwy">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000166651&P_CON_LNG=ENG">000166651</a></span></li><li><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nacionalna_i_sveu%C4%8Dili%C5%A1na_knji%C5%BEnica_u_Zagrebu" class="extiw" title="hr:Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu">NSK</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000371459&local_base=nsk10">000371459</a></span></li><li><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Biblioteca_Nacional_de_la_Rep%C3%BAblica_Argentina" class="extiw" title="es:Biblioteca Nacional de la República Argentina">BNA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bn.gov.ar/F/?func=direct&doc_number=000073250&local_base=BNA10">000073250</a></span></li><li><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Chile" class="extiw" title="es:Biblioteca Nacional de Chile">BNC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bncatalogo.cl/F?func=direct&local_base=red10&doc_number=000035869">000035869</a></span></li><li><a href="/wiki/Litewska_Biblioteka_Narodowa_im._Martynasa_Ma%C5%BEvydasa" title="Litewska Biblioteka Narodowa im. Martynasa Mažvydasa">LIH</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lnb.libis.lt/simpleSearch.do?doSearch=1&AI001=LNB%3AV%2A318717%3B%3DBN">LNB:V*318717;=BN</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Church-of-Jesus-Christ-of-Latter-day-Saints">topic/Church-of-Jesus-Christ-of-Latter-day-Saints</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/jesu-kristi-kyrka-av-sista-dagars-heliga">jesu-kristi-kyrka-av-sista-dagars-heliga</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nacion%C4%81l%C4%81_enciklop%C4%93dija" title="Nacionālā enciklopēdija">Nacionālā enciklopēdija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://enciklopedija.lv/skirklis/22178">22178</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0516633.xml">0516633</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Jesu_Kristi_Kirke_af_Sidste_Dages_Hellige">Jesu_Kristi_Kirke_af_Sidste_Dages_Hellige</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Jezusa_Chrystusa_Świętych_w_Dniach_Ostatnich&oldid=75477361">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Jezusa_Chrystusa_Świętych_w_Dniach_Ostatnich&oldid=75477361</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich" title="Kategoria:Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich">Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Chrze%C5%9Bcija%C5%84skie_zwi%C4%85zki_wyznaniowe" title="Kategoria:Chrześcijańskie związki wyznaniowe">Chrześcijańskie związki wyznaniowe</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_nie_zawiera_wszystkich_autor%C3%B3w" title="Kategoria:Szablon cytowania nie zawiera wszystkich autorów">Szablon cytowania nie zawiera wszystkich autorów</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_czasopisma_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony">Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 4 gru 2024, 19:07.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c67cbcbdf-z4m48","wgBackendResponseTime":208,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.046","walltime":"1.514","ppvisitednodes":{"value":16156,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":100135,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":23348,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":20,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":5,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":39896,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":7,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1065.921 1 -total"," 29.98% 319.552 1 Szablon:Przypisy"," 19.23% 205.002 1 Szablon:Wyznanie_infobox"," 15.17% 161.654 17 Szablon:Cytuj_książkę"," 14.85% 158.303 1 Szablon:Ruch_Świętych_w_Dniach_Ostatnich"," 14.54% 155.003 1 Szablon:Szablon_nawigacyjny_ze_zwijanymi_grupami"," 12.81% 136.554 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 12.58% 134.054 25 Szablon:Państwo"," 8.61% 91.779 4 Szablon:Infobox_nagłówek_dodaj"," 8.55% 91.090 1 Szablon:Infobox_www"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.479","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5837770,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n#prop B = 1\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ze zwijanymi grupami ==\n\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-cc666fc8-969hc","timestamp":"20241217110723","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Ko\u015bci\u00f3\u0142 Jezusa Chrystusa \u015awi\u0119tych w Dniach Ostatnich","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Jezusa_Chrystusa_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Dniach_Ostatnich","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q42504","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q42504","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-09-22T12:04:25Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/93\/Salt_Lake_Temple%2C_Utah_-_Sept_2004-2.jpg","headline":"Restoracjonistyczny zwi\u0105zek wyznaniowy"}</script> </body> </html>