CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Sinh quyển – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"4c924063-88fe-454e-b25e-5a4de7d3bb4d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Sinh_quyển","wgTitle":"Sinh quyển","wgCurRevisionId":69500527,"wgRevisionId":69500527,"wgArticleId":35268,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu","Lỗi CS1: tham số thừa","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Bài có mô tả ngắn","Mô tả ngắn khác với Wikidata","Bài viết có trích dẫn không khớp","Khoa học Trái Đất","Hải dương học"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Sinh_quyển","wgRelevantArticleId": 35268,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q42762","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet", "ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.2"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Seawifs_global_biosphere.jpg/1200px-Seawifs_global_biosphere.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="768"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Seawifs_global_biosphere.jpg/800px-Seawifs_global_biosphere.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="512"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Seawifs_global_biosphere.jpg/640px-Seawifs_global_biosphere.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="410"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Sinh quyển – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Sinh_quy%E1%BB%83n"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Sinh_quy%E1%BB%83n"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Sinh_quyển rootpage-Sinh_quyển skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Sinh+quy%E1%BB%83n" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Sinh+quy%E1%BB%83n" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Sinh+quy%E1%BB%83n" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Sinh+quy%E1%BB%83n" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Nguồn_gốc_và_cách_sử_dụng_thuật_ngữ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nguồn_gốc_và_cách_sử_dụng_thuật_ngữ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Nguồn gốc và cách sử dụng thuật ngữ</span> </div> </a> <ul id="toc-Nguồn_gốc_và_cách_sử_dụng_thuật_ngữ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sinh_quyển_Trái_Đất" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sinh_quyển_Trái_Đất"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Sinh quyển Trái Đất</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sinh_quyển_Trái_Đất-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Sinh quyển Trái Đất</span> </button> <ul id="toc-Sinh_quyển_Trái_Đất-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tuổi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tuổi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Tuổi</span> </div> </a> <ul id="toc-Tuổi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sự_phân_bố" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sự_phân_bố"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Sự phân bố</span> </div> </a> <ul id="toc-Sự_phân_bố-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Biến_động_hàng_năm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Biến_động_hàng_năm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Biến động hàng năm</span> </div> </a> <ul id="toc-Biến_động_hàng_năm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sinh_quyển_nhân_tạo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sinh_quyển_nhân_tạo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Sinh quyển nhân tạo</span> </div> </a> <ul id="toc-Sinh_quyển_nhân_tạo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sinh_quyển_ngoài_Trái_Đất" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sinh_quyển_ngoài_Trái_Đất"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Sinh quyển ngoài Trái Đất</span> </div> </a> <ul id="toc-Sinh_quyển_ngoài_Trái_Đất-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Trích_nguồn" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Trích_nguồn"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Trích nguồn</span> </div> </a> <ul id="toc-Trích_nguồn-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đọc_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Đọc_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Đọc thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Đọc_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Sinh quyển</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 96 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-96" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">96 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Biosfeer" title="Biosfeer – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Biosfeer" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Абиосфера – Tiếng Abkhazia" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Абиосфера" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="Tiếng Abkhazia" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%8A%D8%B7_%D8%AD%D9%8A%D9%88%D9%8A" title="محيط حيوي – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="محيط حيوي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Biosfer" title="Biosfer – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Biosfer" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Biosfer" title="Biosfer – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Biosfer" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2" title="জীবমণ্ডল – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="জীবমণ্ডল" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Biosfer" title="Biosfer – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Biosfer" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D1%8F%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Біясфера – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Біясфера" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D1%8F%D1%81%D1%84%D1%8D%D1%80%D0%B0" title="Біясфэра – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Біясфэра" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%B0" title="बायोस्फियर – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="बायोस्फियर" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Biosferenn" title="Biosferenn – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Biosferenn" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Biosf%C3%A9ra" title="Biosféra – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Biosféra" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Biosffer" title="Biosffer – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Biosffer" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Biosf%C3%A6re" title="Biosfære – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Biosfære" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Biosph%C3%A4re" title="Biosphäre – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Biosphäre" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Biosf%C3%A4%C3%A4r" title="Biosfäär – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Biosfäär" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B1" title="Βιόσφαιρα – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Βιόσφαιρα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Biosphere" title="Biosphere – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Biosphere" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Bi%C3%B3sfera" title="Biósfera – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Biósfera" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Biosfero" title="Biosfero – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Biosfero" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D9%87" title="زیست‌کره – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="زیست‌کره" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Biosph%C3%A8re" title="Biosphère – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Biosphère" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Biosfere" title="Biosfere – Tiếng Friulian" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Biosfere" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Tiếng Friulian" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Bithsf%C3%A9ar" title="Bithsféar – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Bithsféar" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%83%9D%EB%AC%BC%EA%B6%8C" title="생물권 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="생물권" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%BF" title="Կենսոլորտ – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կենսոլորտ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%88%E0%A4%B5%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%B2" title="जैवमण्डल – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="जैवमण्डल" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADfhvolf" title="Lífhvolf – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Lífhvolf" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%99%D7%95%D7%A1%D7%A4%D7%99%D7%A8%D7%94" title="ביוספירה – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="ביוספירה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Biosfer" title="Biosfer – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Biosfer" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9C%E0%B3%80%E0%B2%B5_%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%A1%E0%B2%B2" title="ಜೀವ ಮಂಡಲ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಜೀವ ಮಂಡಲ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9D" title="ბიოსფერო – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ბიოსფერო" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Byosf%C3%A8" title="Byosfè – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Byosfè" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Biosf%C4%93ra" title="Biosfēra – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Biosfēra" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Biosph%C3%A4r" title="Biosphär – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Biosphär" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Bioszf%C3%A9ra" title="Bioszféra – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Bioszféra" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%88%E0%B4%B5%E0%B4%AE%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A1%E0%B4%B2%E0%B4%82" title="ജൈവമണ്ഡലം – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജൈവമണ്ഡലം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9D" title="ბიოსფერო – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ბიოსფერო" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8C" title="Биосферась – Tiếng Moksha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Биосферась" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Tiếng Moksha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B8%D0%BC_%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB" title="Шим мандал – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Шим мандал" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Biosfeer" title="Biosfeer – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Biosfeer" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%9C%8F" title="生物圏 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="生物圏" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Biosf%C3%A6re" title="Biosfære – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Biosfære" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Biosf%C3%A8ra" title="Biosfèra – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Biosfèra" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Baayoosfeerii" title="Baayoosfeerii – Tiếng Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Baayoosfeerii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Tiếng Oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9C%E0%A9%80%E0%A8%B5-%E0%A8%AE%E0%A9%B0%E0%A8%A1%E0%A8%B2" title="ਜੀਵ-ਮੰਡਲ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਜੀਵ-ਮੰਡਲ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%A6%D8%B1" title="بائیوسفیئر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بائیوسفیئر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1" title="بایوسفیر – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="بایوسفیر" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Tiếng Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Biosfer%C4%83" title="Biosferă – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Biosferă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Kawsay_pacha" title="Kawsay pacha – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Kawsay pacha" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B7%9B%E0%B7%80_%E0%B6%9C%E0%B7%9D%E0%B6%BD%E0%B6%BA" title="ජෛව ගෝලය – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ජෛව ගෝලය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Biosphere" title="Biosphere – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Biosphere" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%8A%D8%A7%D8%AA%D9%8A_%D8%AC%D9%88_%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D8%B1%D9%88" title="حياتي جو دائرو – Tiếng Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="حياتي جو دائرو" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Tiếng Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Biosf%C3%A9ra" title="Biosféra – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Biosféra" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%DB%8C%D9%86%DA%AF%DB%86" title="ژینگۆ – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ژینگۆ" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Biosf%C3%A4%C3%A4ri" title="Biosfääri – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Biosfääri" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Biosf%C3%A4r" title="Biosfär – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Biosfär" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Biyospero" title="Biyospero – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Biyospero" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%89%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%8B%E0%AE%B3%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="உயிர்க்கோளம் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="உயிர்க்கோளம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B8%A5" title="ชีวมณฑล – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="ชีวมณฑล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Биосфера – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Биосфера" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Biyosfer" title="Biyosfer – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Biyosfer" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Biosfera" title="Biosfera – Tiếng Turkmen" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Biosfera" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Tiếng Turkmen" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D0%BE%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Біосфера – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Біосфера" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%81_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="کرہ حیاتی – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کرہ حیاتی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Biosfeer" title="Biosfeer – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Biosfeer" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Biyospira" title="Biyospira – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Biyospira" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%9C%88" title="生物圈 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="生物圈" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%9C%88" title="生物圈 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="生物圈" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%9C%88" title="生物圈 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="生物圈" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q42762#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sinh_quy%E1%BB%83n" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Sinh_quy%E1%BB%83n" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sinh_quy%E1%BB%83n"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Sinh_quy%E1%BB%83n"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Sinh_quy%E1%BB%83n" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Sinh_quy%E1%BB%83n" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&oldid=69500527" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Sinh_quy%E1%BB%83n&id=69500527&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FSinh_quy%25E1%25BB%2583n"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FSinh_quy%25E1%25BB%2583n"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Sinh+quy%E1%BB%83n"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Biosphere" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q42762" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none">Tổng số toàn cầu của tất cả các hệ sinh thái trên Trái Đất<a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:SHORTDESC:T%E1%BB%95ng_s%E1%BB%91_to%C3%A0n_c%E1%BA%A7u_c%E1%BB%A7a_t%E1%BA%A5t_c%E1%BA%A3_c%C3%A1c_h%E1%BB%87_sinh_th%C3%A1i_tr%C3%AAn_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản mẫu:SHORTDESC:Tổng số toàn cầu của tất cả các hệ sinh thái trên Trái Đất (trang không tồn tại)">Bản mẫu:SHORTDESC:Tổng số toàn cầu của tất cả các hệ sinh thái trên Trái Đất</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Seawifs_global_biosphere.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Seawifs_global_biosphere.jpg/350px-Seawifs_global_biosphere.jpg" decoding="async" width="350" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Seawifs_global_biosphere.jpg/525px-Seawifs_global_biosphere.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Seawifs_global_biosphere.jpg/700px-Seawifs_global_biosphere.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="819" /></a><figcaption>Hỗn hợp màu chỉ sự phân bổ sinh vật quang hợp của đại dương và đất liền, hình ảnh từ 09/2007 đến 08/2000 do Dự án SeaWiFS, NASA/Goddard Space Flight Center and ORBIMAGE.</figcaption></figure> <p><b>Sinh quyển</b> (từ <a href="/wiki/Hy_L%E1%BA%A1p_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Hy Lạp cổ đại">Hy Lạp</a> βίος <i>bíos</i> "sự sống" và σφαῖρα <i>sphaira</i> "quả cầu"), còn được gọi là <b>tầng sinh thái</b> (từ Hy Lạp οἶκος <i>oîkos</i> "phát triển" và σφαῖρα), là tổng số trên toàn thế giới của tất cả các <a href="/wiki/H%E1%BB%87_sinh_th%C3%A1i" title="Hệ sinh thái">hệ sinh thái</a>. Nó cũng có thể được gọi là khu vực của <a href="/wiki/S%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" title="Sự sống">sự sống</a> trên <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a>, một hệ thống khép kín (ngoài <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Mặt Trời">hệ mặt trời</a>, <a href="/wiki/B%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" class="mw-redirect" title="Bức xạ vũ trụ">bức xạ vũ trụ</a> và <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%87t" title="Nhiệt">nhiệt</a> từ bên trong Trái Đất) và phần lớn tự điều chỉnh.<sup id="cite_ref-ColumbiaEncyc_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-ColumbiaEncyc-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nói chung nhất <a href="/wiki/Sinh_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh lý học">sinh lý học</a> định nghĩa, sinh quyển là hệ thống <a href="/wiki/Sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh thái học">sinh thái học</a>, hệ thống tích hợp tất cả <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt" title="Sinh vật">sinh vật</a> và các mối quan hệ của chúng, bao gồm cả sự tương tác của chúng với các yếu tố của <a href="/wiki/Th%E1%BA%A1ch_quy%E1%BB%83n" title="Thạch quyển">thạch quyển</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_quy%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa quyển (trang không tồn tại)">địa quyển</a>, <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_quy%E1%BB%83n" title="Thủy quyển">thủy quyển</a> và <a href="/wiki/Kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n" title="Khí quyển">khí quyển</a>. Sinh quyển yêu cầu có sự <a href="/wiki/Ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_b%E1%BB%81n_v%E1%BB%AFng" title="Phát triển bền vững">phát triển</a>, bắt đầu bằng một quá trình <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">sinh học</a> (sự sống được tạo ra tự nhiên từ vật chất không sống, như các <a href="/wiki/H%E1%BB%A3p_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%AFu_c%C6%A1" title="Hợp chất hữu cơ">hợp chất hữu cơ</a> đơn giản) hoặc <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">sinh học</a> (cuộc sống được tạo ra từ vật chất sống), ít nhất là khoảng 3,5 tỷ năm trước.<sup id="cite_ref-Campbell_2006_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Campbell_2006-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-NYT-20131003_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-NYT-20131003-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Theo một nghĩa chung, sinh quyển là bất kỳ hệ thống khép kín, tự điều chỉnh có chứa hệ sinh thái tuần hoàn. Điều này bao gồm các sinh quyển nhân tạo như <a href="/wiki/Biosphere_2" title="Biosphere 2">Biosphere 2</a> và <a href="/w/index.php?title=Bios-3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bios-3 (trang không tồn tại)">BIOS-3</a> và các tiềm năng trên các hành tinh hoặc mặt trăng khác..<sup id="cite_ref-webdictionary.co.uk_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-webdictionary.co.uk-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nguồn_gốc_và_cách_sử_dụng_thuật_ngữ"><span id="Ngu.E1.BB.93n_g.E1.BB.91c_v.C3.A0_c.C3.A1ch_s.E1.BB.AD_d.E1.BB.A5ng_thu.E1.BA.ADt_ng.E1.BB.AF"></span>Nguồn gốc và cách sử dụng thuật ngữ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Nguồn gốc và cách sử dụng thuật ngữ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nguồn gốc và cách sử dụng thuật ngữ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Sphaeren_hg.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Sphaeren_hg.png/220px-Sphaeren_hg.png" decoding="async" width="220" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Sphaeren_hg.png/330px-Sphaeren_hg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Sphaeren_hg.png/440px-Sphaeren_hg.png 2x" data-file-width="1155" data-file-height="806" /></a><figcaption>Sơ đồ 5 quyển của Trái Đất</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:90_mile_beach.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/90_mile_beach.jpg/220px-90_mile_beach.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/90_mile_beach.jpg/330px-90_mile_beach.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/90_mile_beach.jpg/440px-90_mile_beach.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Một cảnh <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n" title="Biển">biển</a> trên Trái Đất, đồng thời hiển thị thạch quyển (mặt đất), thủy quyển (đại dương) và khí quyển (không khí)</figcaption></figure> <p>Thuật ngữ "sinh quyển" được đặt ra bởi nhà địa chất <a href="/w/index.php?title=Eduard_Suess&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eduard Suess (trang không tồn tại)">Eduard Suess</a> vào năm 1875, mà anh định nghĩa là nơi trên <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">bề mặt Trái Đất</a> có sự sống tồn tại.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trong khi khái niệm này có nguồn gốc địa chất, nó là một dấu hiệu cho thấy ảnh hưởng của cả hai người là <a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Charles Darwin</a> và <a href="/w/index.php?title=Matthew_F._Maury&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matthew F. Maury (trang không tồn tại)">Matthew F. Maury</a> trên <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Khoa học Trái Đất">Khoa học Trái Đất</a>. Bối cảnh sinh thái của sinh quyển từ những năm 1920 (xem <a href="/wiki/Vladimir" title="Vladimir">Vladimir I Vernadsky</a>),trước khi giới thiệu năm 1935 của thuật ngữ "<a href="/wiki/H%E1%BB%87_sinh_th%C3%A1i" title="Hệ sinh thái">hệ sinh thái</a>" bởi <a href="/w/index.php?title=Arthur_Tansley&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arthur Tansley (trang không tồn tại)">Arthur Tansley</a> (tham khỏa <a href="/wiki/Sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh thái học">lịch sử sinh thái</a>). Vernadsky đã định nghĩa <a href="/wiki/Sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh thái học">sinh thái</a> như khoa học của sinh quyển. Nó là một <a href="/wiki/Li%C3%AAn_ng%C3%A0nh" title="Liên ngành">liên ngành</a> khái niệm để tích hợp <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Thiên văn học">thiên văn học</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_v%E1%BA%ADt_l%C3%BD" title="Địa vật lý">địa vật lý</a>, <a href="/wiki/Kh%C3%AD_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_h%E1%BB%8Dc" title="Khí tượng học">khí tượng học</a>, <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">địa sinh học</a>, <a href="/wiki/Ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Phát triển">sự phát triển</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%8Dc" title="Địa chất học">địa chất học</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Địa hóa học">địa hóa</a>, <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_v%C4%83n" class="mw-redirect" title="Thủy văn">thủy văn</a> nói chung, tất cả sự sống và khoa học Trái Đất nói riêng. </p> <dl><dt>Định nghĩa hẹp</dt></dl> <p>Các nhà địa lý định nghĩa sinh quyển là tổng số sinh vật sống ("<a href="/wiki/Sinh_kh%E1%BB%91i" title="Sinh khối">sinh khối</a>" hoặc" <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_b%E1%BB%91_lo%C3%A0i" title="Phân bố loài">vùng sinh vật</a>" như được đề cập bởi các nhà sinh học và nhà sinh thái học). Theo nghĩa này, sinh quyển chỉ là một trong bốn thành phần riêng biệt của mô hình địa hóa, ba thành phần còn lại <i><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_quy%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa quyển (trang không tồn tại)">địa quyển</a></i>, <i><a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_quy%E1%BB%83n" title="Thủy quyển">thủy quyển</a></i>, <i><a href="/wiki/Kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n" title="Khí quyển">khí quyển</a></i>. Khi bốn thành phần này được kết hợp thành một hệ thống, nó được gọi là <a href="/wiki/Sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh thái học">không gian sinh thái</a>. Thuật ngữ này được đặt ra trong những năm 1960 và bao gồm cả các thành phần sinh học và vật lý của hành tinh.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Hội nghị quốc tế lần thứ hai về Hệ thống cuộc sống khép kín đã định nghĩa sinh học là khoa học và công nghệ của các chất tương tự và <a href="/wiki/Tr%E1%BB%ABu_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Trừu tượng">mô hình</a> của sinh quyển<a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a>; v.v; sinh quyển giống như Trái Đất. Những thứ khác có thể bao gồm việc tạo ra các sinh quyển không phải Trái Đất nhân tạo, ví dụ: các sinh quyển lấy con người làm trung tâm hoặc một sinh quyển <a href="/wiki/Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Sao Hỏa">Sao Hỏa</a>, sinh quyển học như là một phần của chủ đề sinh học.<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc"><span title="Tuyên bố này cần tham khảo đến các nguồn đáng tin cậy. (December 2013)">cần dẫn nguồn</span></a></i>]</sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sinh_quyển_Trái_Đất"><span id="Sinh_quy.E1.BB.83n_Tr.C3.A1i_.C4.90.E1.BA.A5t"></span>Sinh quyển Trái Đất</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Sinh quyển Trái Đất”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sinh quyển Trái Đất"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tuổi"><span id="Tu.E1.BB.95i"></span>Tuổi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Tuổi”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tuổi"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Stromatolithe_Pal%C3%A9oarch%C3%A9en_-_MNHT.PAL.2009.10.1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Stromatolithe_Pal%C3%A9oarch%C3%A9en_-_MNHT.PAL.2009.10.1.jpg/200px-Stromatolithe_Pal%C3%A9oarch%C3%A9en_-_MNHT.PAL.2009.10.1.jpg" decoding="async" width="200" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Stromatolithe_Pal%C3%A9oarch%C3%A9en_-_MNHT.PAL.2009.10.1.jpg/300px-Stromatolithe_Pal%C3%A9oarch%C3%A9en_-_MNHT.PAL.2009.10.1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Stromatolithe_Pal%C3%A9oarch%C3%A9en_-_MNHT.PAL.2009.10.1.jpg/400px-Stromatolithe_Pal%C3%A9oarch%C3%A9en_-_MNHT.PAL.2009.10.1.jpg 2x" data-file-width="5185" data-file-height="3655" /></a><figcaption>Hóa thạch Stromatolite ước tính 3,2 đến 3,23,6 tỷ năm tuổi</figcaption></figure> <p>Tuổi là <a href="/wiki/B%E1%BA%B1ng_ch%E1%BB%A9ng_v%E1%BB%81_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" class="mw-redirect" title="Bằng chứng về tiến hóa">bằng chứng sớm nhất</a> cho <a href="/wiki/S%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" title="Sự sống">sự sống trên Trái Đất</a>, bao gồm <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">sinh học</a> <a href="/wiki/Than_ch%C3%AC" title="Than chì">than chì</a> được tìm thấy trong 3,7 tỷ năm tuổi <a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7m_t%C3%ADch" title="Trầm tích">đá trầm tích</a> từ <a href="/wiki/%C3%9Ac" title="Úc">Miền Tây của nước Úc</a><sup id="cite_ref-NG-20131208_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-NG-20131208-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Vi sinh vật học">thảm vi sinh</a> <a href="/wiki/H%C3%B3a_th%E1%BA%A1ch" title="Hóa thạch">hóa thạch</a> được tìm thấy trong 3,48 tỷ năm tuổi <a href="/wiki/Sa_th%E1%BA%A1ch" title="Sa thạch">sa thạch</a> từ <a href="/wiki/%C3%9Ac" title="Úc">miền Tây nước Úc</a>.<sup id="cite_ref-AP-20131113_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-AP-20131113-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-AST-20131108_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-AST-20131108-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Gần đây hơn, năm 2015, "phần còn lại của <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">cuộc sống sinh học</a>" đã được tìm thấy trong những tảng đá 4,1 tỷ năm tuổi ở <a href="/wiki/T%C3%A2y_%C3%9Ac" title="Tây Úc">Tây Úc</a>.<sup id="cite_ref-AP-20151019_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-AP-20151019-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-PNAS-20151014-pdf_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-PNAS-20151014-pdf-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Năm 2017, hóa thạch giả định <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt" title="Vi sinh vật">vi sinh vật</a> (hoặc <a href="/wiki/Vi_s%E1%BB%A3i" title="Vi sợi">vi sợi</a>) đã được thông báo và được phát hiện trong <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_nhi%E1%BB%87t" class="mw-redirect" title="Thủy nhiệt">lỗ thông hơi thủy nhiệt</a> bên trong <a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Greenstone_c%E1%BB%A7a_Nuvvuagittuq" title="Vành đai Greenstone của Nuvvuagittuq">Vành đai Greenstone</a> của Quebec, Canada đã có tuổi thọ 4,28 tỷ năm, kỷ lục lâu đời nhất trên Trái Đất, cho thấy "sự xuất hiện gần như tức thời của sự sống" sau <a href="/wiki/Ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c_c%E1%BB%A7a_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_tr%C3%AAn_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Nguồn gốc của nước trên Trái Đất">sự hình thành đại dương 4,4 tỷ năm trước</a> và không lâu sau <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Thời đại của Trái Đất</a> 4,54 tỷ năm trước.<sup id="cite_ref-NAT-20170301_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-NAT-20170301-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-NYT-20170301_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-NYT-20170301-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-BBC-20170301_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-BBC-20170301-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4.3b_oldest_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-4.3b_oldest-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Theo nhà sinh học <a href="/w/index.php?title=H%C3%A0ng_r%C3%A0o_Stephen_Blair&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hàng rào Stephen Blair (trang không tồn tại)">Hàng rào Stephen Blair</a>, "Nếu sự sống phát sinh tương đối nhanh trên Trái Đất... thì nó có thể phổ biến ở <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Vũ trụ">vũ trụ</a>."<sup id="cite_ref-AP-20151019_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-AP-20151019-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sự_phân_bố"><span id="S.E1.BB.B1_ph.C3.A2n_b.E1.BB.91"></span>Sự phân bố</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Sự phân bố”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sự phân bố"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Ruppelsvulture.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Ruppelsvulture.jpg/220px-Ruppelsvulture.jpg" decoding="async" width="220" height="332" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Ruppelsvulture.jpg/330px-Ruppelsvulture.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/Ruppelsvulture.jpg 2x" data-file-width="398" data-file-height="600" /></a><figcaption>Kền kền Rüppell</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:XenophyophoreNOAA.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/XenophyophoreNOAA.jpg/220px-XenophyophoreNOAA.jpg" decoding="async" width="220" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/XenophyophoreNOAA.jpg/330px-XenophyophoreNOAA.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/XenophyophoreNOAA.jpg/440px-XenophyophoreNOAA.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="514" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Xenophyophorea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xenophyophorea (trang không tồn tại)">Xenophyophore</a>, một sinh vật barophilic, từ <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Gal%C3%A1pagos" title="Quần đảo Galápagos">điểm nóng Galapagos</a>.</figcaption></figure> <p>Mọi nơi trên hành tinh, từ <a href="/wiki/C%E1%BB%B1c" class="mw-disambig" title="Cực">cực</a> <a href="/wiki/Ch%E1%BB%8Fm_b%C4%83ng" title="Chỏm băng">chỏm băng</a> đến <a href="/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_x%C3%ADch_%C4%91%E1%BA%A1o" class="mw-redirect" title="Đường xích đạo">Đường xích đạo</a>, tính năng cuộc sống của một số loài. Những tiến bộ gần đây trong <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt" title="Vi sinh vật">vi sinh vật</a> đã chứng minh rằng các vi khuẩn sống sâu bên dưới bề mặt Trái Đất và tổng khối lượng của <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt" title="Vi sinh vật">vi sinh vật</a> cuộc sống trong cái gọi là "vùng không thể sống được" có thể, trong <a href="/wiki/Sinh_kh%E1%BB%91i" title="Sinh khối">sinh khối</a>, vượt quá tất cả đời sống động vật và thực vật trên bề mặt. Độ dày thực tế của sinh quyển trên Trái Đất rất khó đo lường. Chim thường bay ở độ cao cao tới 1.800 m (5,91 ft; 0,001118 dặm) và cá sống cao tới 8.372 m (27,47 ft; 0,005202 dặm) dưới nước trong <a href="/w/index.php?title=Puerto_Rico_Trench&action=edit&redlink=1" class="new" title="Puerto Rico Trench (trang không tồn tại)">Puerto Rico Trench</a>.<sup id="cite_ref-Campbell_2006_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Campbell_2006-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Có nhiều ví dụ cực đoan hơn cho cuộc sống trên hành tinh: Kền kền Rüppell đã được tìm thấy tại <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99_cao" class="mw-disambig" title="Độ cao">độ cao</a> 11.300 m (37,07 ft; 0,007021 dặm); <a href="/w/index.php?title=Ng%E1%BB%97ng_%C4%91%E1%BA%A7u_s%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngỗng đầu sọc (trang không tồn tại)">Ngỗng đầu sọc</a> di chuyển ở độ cao ít nhất 8.300 m (27,23 ft; 0,005157 dặm); <a href="/wiki/B%C3%B2_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng" title="Bò Tây Tạng">bò Tây Tạng</a> sống ở độ cao cao tới 5.400 m (17,72 ft; 0,003355 dặm) trên <a href="/wiki/M%E1%BB%B1c_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_bi%E1%BB%83n" title="Mực nước biển">mực nước biển</a>; <a href="/wiki/D%C3%AA_n%C3%BAi" class="mw-redirect" title="Dê núi">dê núi</a> sống tới 3.050 m (10,01 ft; 0,001895 dặm). <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_%C4%83n_c%E1%BB%8F" title="Động vật ăn cỏ">Động vật ăn cỏ</a> ở những độ cao này phụ thuộc vào <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_y" title="Địa y">địa y</a>, cỏ và thảo mộc. </p><p>Các dạng sống sống trong mọi phần của sinh quyển Trái Đất, bao gồm <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A5t" title="Đất">đất</a>, <a href="/wiki/Su%E1%BB%91i_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_n%C3%B3ng" title="Suối nước nóng">suối nước nóng</a>, <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1" title="Đá">bên trong đá</a> ít nhất 19 km (12 dặm) sâu dưới lòng đất, phần sâu nhất của đại dương và cao ít nhất 64 km (40 dặm) trong bầu khí quyển.<sup id="cite_ref-SD-19980625-UG_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-SD-19980625-UG-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-ABM-20150112_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-ABM-20150112-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-BBC-20151124_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-BBC-20151124-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt" title="Vi sinh vật">vi sinh vật</a>, trong những điều kiện thử nghiệm nhất định, đã được quan sát thấy <a href="/wiki/Ch%C3%A2n_kh%C3%B4ng" title="Chân không">tồn tại trong chân không ngoài vũ trụ</a>.<sup id="cite_ref-Dose_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dose-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Horneck_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Horneck-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tổng lượng đất và vi khuẩn dưới bề mặt <a href="/wiki/Carbon" title="Carbon">carbon</a> được ước tính là 5 × 1017 g, hoặc "trọng lượng của Vương quốc Anh". Khối lượng của <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_s%C6%A1" title="Sinh vật nhân sơ">sinh vật nhân sơ</a> vi sinh vật, trong đó bao gồm vi khuẩn và <a href="/wiki/Vi_khu%E1%BA%A9n_c%E1%BB%95" class="mw-redirect" title="Vi khuẩn cổ">vi khuẩn cổ</a>, nhưng không phải là hạt nhân <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_s%C6%A1" title="Sinh vật nhân sơ">vi sinh vật nhân chuẩn</a>—có thể lên tới 0,8 nghìn tỷ tấn carbon (trong tổng số sinh quyển <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_th%E1%BB%83_(sinh_h%E1%BB%8Dc)" title="Quần thể (sinh học)">quần thể sinh vật</a>,ước tính từ 1 đến 4 nghìn tỷ tấn).<sup id="cite_ref-AGCI-2014_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-AGCI-2014-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Piezophile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Piezophile (trang không tồn tại)">Barophilic</a> vi khuẩn biển đã được tìm thấy ở độ sâu hơn 10.000 m (32.808 ft; 0,006214 dặm) trong <a href="/wiki/R%C3%A3nh_Mariana" title="Rãnh Mariana">Rãnh Mariana</a>,điểm sâu nhất trong các đại dương của Trái Đất. Trên thực tế, các dạng sống đơn bào đã được tìm thấy ở phần sâu nhất của rãnh Mariana, bởi <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99_s%C3%A2u_h%E1%BB%91" title="Độ sâu hố">chiều sâu</a>, ở độ sâu 11.034 m (36,20 ft; 0,006856 dặm).<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-LS-20130317_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-LS-20130317-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-NG-20130317_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-NG-20130317-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các nhà nghiên cứu khác đã báo cáo các nghiên cứu liên quan rằng vi sinh vật phát triển mạnh bên trong các tảng đá cao tới 580 m (1.900 ft; 0,36 dặm) dưới đáy biển dưới 2.590 m (8.500 ft; 1.61 dặm) của đại dương ngoài khơi bờ biển phía tây bắc <a href="/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3" title="Hoa Kỳ">Hoa Kỳ</a>,<sup id="cite_ref-LS-20130317_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-LS-20130317-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-LS-20130314_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-LS-20130314-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> cũng như 2.400 m (7.900 ft; 1.5 dặm) dưới đáy biển ngoài khơi Nhật Bản. Các vi sinh vật ưa nhiệt nuôi cấy đã được chiết xuất từ lõi khoan hơn 5.000 m (16.404 ft; 0,003107dặm) vào <a href="/wiki/V%E1%BB%8F_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Vỏ Trái Đất">vỏ Trái Đất</a> ở Thụy Điển, từ những tảng đá nằm giữa 65 đỉnh75 °C (149 trừ167 °F). Nhiệt độ <a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_%C4%91%E1%BB%8Ba_nhi%E1%BB%87t" title="Năng lượng địa nhiệt">tăng với độ sâu tăng</a> vào <a href="/wiki/V%E1%BB%8F_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Vỏ Trái Đất">vỏ Trái Đất</a>.Tốc độ tăng nhiệt độ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại vỏ (lục địa so với đại dương), loại đá, vị trí địa lý, v.v... Nhiệt độ lớn nhất được biết đến mà sự sống của vi sinh vật có thể tồn tại là 122 °C (252 °F) (<i><a href="/w/index.php?title=Methanopyrus_kandleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Methanopyrus kandleri (trang không tồn tại)">Methanopyrus kandleri</a></i>), có khả năng là giới hạn của cuộc sống trong "sinh quyển "được xác định bởi nhiệt độ chứ không phải độ sâu tuyệt đối.<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc"><span title="Tuyên bố này cần tham khảo đến các nguồn đáng tin cậy. (January 2016)">cần dẫn nguồn</span></a></i>]</sup> Vào ngày 20 tháng 8 năm 2014, các nhà khoa học đã xác nhận sự tồn tại của vi sinh vật sống 800 m (2.600 ft; 0,50 djăm) dưới lớp băng của <a href="/wiki/Nam_C%E1%BB%B1c" title="Nam Cực">Nam Cực</a>.<sup id="cite_ref-NAT-20140820_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-NAT-20140820-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FRB-20140820_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-FRB-20140820-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Theo một nhà nghiên cứu, "Bạn có thể tìm thấy vi khuẩn ở khắp mọi nơi - chúng cực kỳ thích nghi với điều kiện và tồn tại mọi lúc mọi nơi."<sup id="cite_ref-LS-20130317_23-2" class="reference"><a href="#cite_note-LS-20130317-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sinh quyển của chúng tôi được chia thành một số <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_x%C3%A3" class="mw-redirect" title="Quần xã">quần xã sinh vật</a>,nơi sinh sống khá giống nhau <a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt" title="Hệ thực vật">hệ thực vật</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt" title="Động vật">hệ động vật</a>. Trên đất liền, quần xã sinh vật được phân tách chủ yếu bởi <a href="/wiki/V%C4%A9_%C4%91%E1%BB%99" title="Vĩ độ">vĩ độ</a>. Các quần xã sinh vật trên cạn nằm trong <a href="/wiki/V%C3%B2ng_B%E1%BA%AFc_c%E1%BB%B1c" class="mw-redirect" title="Vòng Bắc cực">Bắc cực</a> và <a href="/wiki/V%C3%B2ng_Nam_C%E1%BB%B1c" title="Vòng Nam Cực">Nam Cực</a> tương đối cằn cỗi <a href="/wiki/C%C3%A2y" title="Cây">cây</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt" title="Động vật">động vật</a> để sống, trong khi hầu hết các quần xã sinh vật đông dân hơn nằm gần <a href="/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_x%C3%ADch_%C4%91%E1%BA%A1o" class="mw-redirect" title="Đường xích đạo">Đường xích đạo</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Biến_động_hàng_năm"><span id="Bi.E1.BA.BFn_.C4.91.E1.BB.99ng_h.C3.A0ng_n.C4.83m"></span>Biến động hàng năm</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Biến động hàng năm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Biến động hàng năm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r63857330/mw-parser-output/.tmulti">.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .tmulti .trow{display:flex;flex-direction:row;clear:left;flex-wrap:wrap;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{margin:1px;float:left}.mw-parser-output .tmulti .theader{clear:both;font-weight:bold;text-align:center;align-self:center;background-color:transparent;width:100%}.mw-parser-output .tmulti .thumbcaption{background-color:transparent}.mw-parser-output .tmulti .text-align-left{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .text-align-right{text-align:right}.mw-parser-output .tmulti .text-align-center{text-align:center}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{width:100%!important;box-sizing:border-box;max-width:none!important;align-items:center}.mw-parser-output .tmulti .trow{justify-content:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{float:none!important;max-width:100%!important;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .trow>.thumbcaption{text-align:center}}</style><div class="thumb tmulti tnone center"><div class="thumbinner" style="width:816px;max-width:816px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Globe_Spin.gif" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Globe_Spin.gif/200px-Globe_Spin.gif" decoding="async" width="200" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Globe_Spin.gif/300px-Globe_Spin.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Globe_Spin.gif/400px-Globe_Spin.gif 2x" data-file-width="615" data-file-height="495" /></a></span></div></div><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:NorthAmericaCycle_Small.gif" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/NorthAmericaCycle_Small.gif/200px-NorthAmericaCycle_Small.gif" decoding="async" width="200" height="126" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/NorthAmericaCycle_Small.gif/300px-NorthAmericaCycle_Small.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/NorthAmericaCycle_Small.gif/400px-NorthAmericaCycle_Small.gif 2x" data-file-width="484" data-file-height="305" /></a></span></div></div><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:LaNina_Mollweide.gif" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/LaNina_Mollweide.gif/200px-LaNina_Mollweide.gif" decoding="async" width="200" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/LaNina_Mollweide.gif/300px-LaNina_Mollweide.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/LaNina_Mollweide.gif/400px-LaNina_Mollweide.gif 2x" data-file-width="700" data-file-height="350" /></a></span></div></div><div class="tsingle" style="width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Mollweide_Cycle.gif" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Mollweide_Cycle.gif/200px-Mollweide_Cycle.gif" decoding="async" width="200" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Mollweide_Cycle.gif/300px-Mollweide_Cycle.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Mollweide_Cycle.gif/400px-Mollweide_Cycle.gif 2x" data-file-width="720" data-file-height="360" /></a></span></div></div></div><div class="trow" style="display:flex"><div class="thumbcaption">Trên đất liền, thảm thực vật xuất hiện trên thang điểm từ màu nâu (thảm thực vật thấp) đến màu xanh đậm (thảm thực vật nặng); ở bề mặt đại dương, thực vật phù du được chỉ định theo thang điểm từ màu tím (thấp) đến vàng (cao). Hình dung này được tạo ra với dữ liệu từ các vệ tinh bao gồm SeaWiFS và các thiết bị bao gồm Bộ đo phóng xạ hình ảnh hồng ngoại có thể nhìn thấy của NASA / NOAA và Máy đo quang phổ hình ảnh độ phân giải vừa phải.</div></div></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sinh_quyển_nhân_tạo"><span id="Sinh_quy.E1.BB.83n_nh.C3.A2n_t.E1.BA.A1o"></span>Sinh quyển nhân tạo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Sinh quyển nhân tạo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sinh quyển nhân tạo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Biosphere_2_4888964549.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Biosphere_2_4888964549.jpg/220px-Biosphere_2_4888964549.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Biosphere_2_4888964549.jpg/330px-Biosphere_2_4888964549.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Biosphere_2_4888964549.jpg/440px-Biosphere_2_4888964549.jpg 2x" data-file-width="2312" data-file-height="1542" /></a><figcaption>Biosphere 2 nằm ở Arizona.</figcaption></figure> <p>Sinh quyển thực nghiệm, còn được gọi là <a href="/wiki/H%E1%BB%87_sinh_th%C3%A1i" title="Hệ sinh thái">Hệ sinh thái khép kín</a>,đã được tạo ra để nghiên cứu các hệ sinh thái và tiềm năng hỗ trợ sự sống bên ngoài Trái Đất. Chúng bao gồm tàu vũ trụ và các phòng thí nghiệm trên mặt đất sau đây: </p> <ul><li><a href="/wiki/Biosphere_2" title="Biosphere 2">Biosphere 2</a> ở <a href="/wiki/Arizona" title="Arizona">Arizona</a>, Hoa Kỳ, 3.15 acres (13,000 m²).</li> <li>BIOS-1, BIOS-2 và BIOS-3 tại Viện vật lý sinh học ở <a href="/wiki/Krasnoyarsk" title="Krasnoyarsk">Krasnoyarsk</a>, <a href="/wiki/Siberia" title="Siberia">Siberia</a>, thuộc <a href="/wiki/Li%C3%AAn_X%C3%B4" title="Liên Xô">Liên Xô</a> trước đó.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Biosphere J (CEEF, Cơ sở thí nghiệm sinh thái khép kín), một thử nghiệm của <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật Bản</a>.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Hệ thống hỗ trợ cuộc sống vi sinh thái thay thế (<a href="/w/index.php?title=MELiSSA&action=edit&redlink=1" class="new" title="MELiSSA (trang không tồn tại)">MELiSSA</a>) ở <a rel="nofollow" class="external text" href="https://avi.edu.vn/truong-dai-hoc-autonomous-barcelona-tay-ban-nha/">Đại học Autònoma de Barcelona</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sinh_quyển_ngoài_Trái_Đất"><span id="Sinh_quy.E1.BB.83n_ngo.C3.A0i_Tr.C3.A1i_.C4.90.E1.BA.A5t"></span>Sinh quyển ngoài Trái Đất</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Sinh quyển ngoài Trái Đất”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sinh quyển ngoài Trái Đất"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Không có sinh quyển nào được phát hiện ngoài Trái Đất; do đó, sự tồn tại của sinh quyển ngoài Trái Đất vẫn chỉ là giả thuyết. Các <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t_Hi%E1%BA%BFm" class="mw-redirect" title="Giả thuyết Trái Đất Hiếm">giả thuyết Trái Đất hiếm</a> mà họ đề xuất rất hiếm, khi lưu những cái bao gồm cuộc sống của <a href="/wiki/Vi_sinh" class="mw-redirect" title="Vi sinh">vi sinh vật</a>.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mặt khác, <a href="/w/index.php?title=H%C3%A0nh_tinh_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hành tinh tương tự Trái Đất (trang không tồn tại)">hành tinh tương tự Trái Đất</a> có thể khá nhiều, ít nhất là trong <a href="/wiki/D%E1%BA%A3i_ng%C3%A2n_h%C3%A0" class="mw-redirect" title="Dải ngân hà">Dải ngân hà</a>, với số lượng lớn các hành tinh. Ba trong số các hành tinh được phát hiện trên quỹ đạo <a href="/wiki/TRAPPIST-1" title="TRAPPIST-1">TRAPPIST-1</a> có thể có thể chứa sinh quyển. Hiểu biết hạn chế về <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc" title="Khoa học">khoa học</a>, hiện tại vẫn chưa biết bao nhiêu phần trăm các hành tinh này thực sự phát triển sinh quyển. </p><p>Dựa trên những quan sát của <a href="/wiki/K%C3%ADnh_thi%C3%AAn_v%C4%83n" class="mw-redirect" title="Kính thiên văn">Kính thiên văn vũ trụ Kepler</a> nhóm nghiên cứu đã tính toán rằng với điều kiện xác suất sinh sản cao hơn 1 đến 1000, sinh quyển ngoài hành tinh gần nhất phải cách Trái Đất trong vòng 100 năm ánh sáng.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Cũng có thể các sinh quyển nhân tạo sẽ được tạo ra trong tương lai, ví dụ như với <a href="/wiki/Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Sao Hỏa">địa hình của sao Hỏa</a>.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Trích_nguồn"><span id="Tr.C3.ADch_ngu.E1.BB.93n"></span>Trích nguồn</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Trích nguồn”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Trích nguồn"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-ColumbiaEncyc-1"><b><a href="#cite_ref-ColumbiaEncyc_1-0">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation encyclopaedia cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.questia.com/library/encyclopedia/biosphere.jsp">“Browse online books, journals, magazines and newspapers by topic or by publication | Online Research Library: Questia”</a>. <i>The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition</i>. Columbia University Press. 2004. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111027194858/http://www.questia.com/library/encyclopedia/biosphere.jsp">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 27 tháng 10 năm 2011<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 12 tháng 11 năm 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Browse+online+books%2C+journals%2C+magazines+and+newspapers+by+topic+or+by+publication+%26%23124%3B+Online+Research+Library%3A+Questia&rft.btitle=The+Columbia+Encyclopedia%2C+Sixth+Edition&rft.pub=Columbia+University+Press&rft.date=2004&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.questia.com%2Flibrary%2Fencyclopedia%2Fbiosphere.jsp&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Campbell_2006-2">^ <a href="#cite_ref-Campbell_2006_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Campbell_2006_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCampbellBrad_WilliamsonRobin_J._Heyden2006" class="citation book cs1">Campbell, Neil A.; Brad Williamson; Robin J. Heyden (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.phschool.com/el_marketing.html"><i>Biology: Exploring Life</i></a>. Boston, Massachusetts: Pearson Prentice Hall. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-13-250882-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-13-250882-7"><bdi>978-0-13-250882-7</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141102041816/http://www.phschool.com/el_marketing.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 2 tháng 11 năm 2014<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 14 tháng 9 năm 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Biology%3A+Exploring+Life&rft.place=Boston%2C+Massachusetts&rft.pub=Pearson+Prentice+Hall&rft.date=2006&rft.isbn=978-0-13-250882-7&rft.aulast=Campbell&rft.aufirst=Neil+A.&rft.au=Brad+Williamson&rft.au=Robin+J.+Heyden&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.phschool.com%2Fel_marketing.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NYT-20131003-3"><b><a href="#cite_ref-NYT-20131003_3-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZimmer2013" class="citation news cs1"><a href="/w/index.php?title=Carl_Zimmer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carl Zimmer (trang không tồn tại)">Zimmer, Carl</a> (ngày 3 tháng 10 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2013/10/03/science/earths-oxygen-a-mystery-easy-to-take-for-granted.html">“Earth's Oxygen: A Mystery Easy to Take for Granted”</a>. <i><a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_b%C3%A1o_New_York" class="mw-redirect" title="Thời báo New York">Thời báo New York</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131003185748/http://www.nytimes.com/2013/10/03/science/earths-oxygen-a-mystery-easy-to-take-for-granted.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 3 tháng 10 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 3 tháng 10 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Th%E1%BB%9Di+b%C3%A1o+New+York&rft.atitle=Earth%27s+Oxygen%3A+A+Mystery+Easy+to+Take+for+Granted&rft.date=2013-10-03&rft.aulast=Zimmer&rft.aufirst=Carl&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2013%2F10%2F03%2Fscience%2Fearths-oxygen-a-mystery-easy-to-take-for-granted.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-webdictionary.co.uk-4"><b><a href="#cite_ref-webdictionary.co.uk_4-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111002225222/http://www.webdictionary.co.uk/definition.php?query=biosphere">“Meaning of biosphere”</a>. <i>WebDictionary.co.uk</i>. WebDictionary.co.uk. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.webdictionary.co.uk/definition.php?query=biosphere">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 2 tháng 10 năm 2011<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 12 tháng 11 năm 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=WebDictionary.co.uk&rft.atitle=Meaning+of+biosphere&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.webdictionary.co.uk%2Fdefinition.php%3Fquery%3Dbiosphere&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text">Suess, E. (1875) <i>Die Entstehung Der Alpen</i> [<i>The Origin of the Alps</i>]. Vienna: W. Braunmuller.</span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMöller2010" class="citation book cs1">Möller, Detlev (tháng 12 năm 2010). <span class="cs1-lock-limited" title="Truy cập miễn phí một cách hạn chế, thường yêu cầu đăng ký"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/chemistryclimate00mlle"><i>Chemistry of the Climate System</i></a></span>. De Gruyter. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/chemistryclimate00mlle/page/n136">118</a>–119. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-3-11-022835-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-3-11-022835-9"><bdi>978-3-11-022835-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Chemistry+of+the+Climate+System&rft.pages=118-119&rft.pub=De+Gruyter&rft.date=2010-12&rft.isbn=978-3-11-022835-9&rft.aulast=M%C3%B6ller&rft.aufirst=Detlev&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fchemistryclimate00mlle&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NG-20131208-7"><b><a href="#cite_ref-NG-20131208_7-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFYoko_OhtomoTakeshi_KakegawaAkizumi_IshidaToshiro_Nagase2013" class="citation journal cs1">Yoko Ohtomo; Takeshi Kakegawa; Akizumi Ishida; Toshiro Nagase; Minik T. Rosing (ngày 8 tháng 12 năm 2013). “Evidence for biogenic graphite in early Archaean Isua metasedimentary rocks”. <i><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Khoa học tự nhiên">khoa học tự nhiên</a></i>. <b>7</b> (1): 25–28. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2014NatGe...7...25O">2014NatGe...7...25O</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fngeo2025">10.1038/ngeo2025</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=khoa+h%E1%BB%8Dc+t%E1%BB%B1+nhi%C3%AAn&rft.atitle=Evidence+for+biogenic+graphite+in+early+Archaean+Isua+metasedimentary+rocks&rft.volume=7&rft.issue=1&rft.pages=25-28&rft.date=2013-12-08&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fngeo2025&rft_id=info%3Abibcode%2F2014NatGe...7...25O&rft.au=Yoko+Ohtomo&rft.au=Takeshi+Kakegawa&rft.au=Akizumi+Ishida&rft.au=Toshiro+Nagase&rft.au=Minik+T.+Rosing&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-AP-20131113-8"><b><a href="#cite_ref-AP-20131113_8-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBorenstein2013" class="citation news cs1">Borenstein, Seth (ngày 13 tháng 11 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://apnews.excite.com/article/20131113/DAA1VSC01.html">“Oldest fossil found: Meet your microbial mom”</a>. <i><a href="/wiki/AP_News" class="mw-redirect" title="AP News">AP News</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150629230719/http://apnews.excite.com/article/20131113/DAA1VSC01.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 29 tháng 6 năm 2015<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 15 tháng 11 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=AP+News&rft.atitle=Oldest+fossil+found%3A+Meet+your+microbial+mom&rft.date=2013-11-13&rft.aulast=Borenstein&rft.aufirst=Seth&rft_id=http%3A%2F%2Fapnews.excite.com%2Farticle%2F20131113%2FDAA1VSC01.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-AST-20131108-9"><b><a href="#cite_ref-AST-20131108_9-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFNoffkeChristianWaceyHazen2013" class="citation journal cs1">Noffke, Nora; Christian, Daniel; Wacey, David; Hazen, Robert M. (ngày 8 tháng 11 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3870916">“Microbially Induced Sedimentary Structures Recording an Ancient Ecosystem in the ca. 3.48 Billion-Year-Old Dresser Formation, Pilbara, Western Australia”</a>. <i><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_(t%E1%BA%A1p_ch%C3%AD)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học (tạp chí) (trang không tồn tại)">Sinh vật học</a></i>. <b>13</b> (12): 1103–24. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2013AsBio..13.1103N">2013AsBio..13.1103N</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1089%2Fast.2013.1030">10.1089/ast.2013.1030</a>. <a href="/wiki/PMC_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="PMC (định danh)">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Truy cập mở"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3870916">3870916</a></span>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24205812">24205812</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Sinh+v%E1%BA%ADt+h%E1%BB%8Dc&rft.atitle=Microbially+Induced+Sedimentary+Structures+Recording+an+Ancient+Ecosystem+in+the+ca.+3.48+Billion-Year-Old+Dresser+Formation%2C+Pilbara%2C+Western+Australia&rft.volume=13&rft.issue=12&rft.pages=1103-24&rft.date=2013-11-08&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3870916%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F24205812&rft_id=info%3Adoi%2F10.1089%2Fast.2013.1030&rft_id=info%3Abibcode%2F2013AsBio..13.1103N&rft.aulast=Noffke&rft.aufirst=Nora&rft.au=Christian%2C+Daniel&rft.au=Wacey%2C+David&rft.au=Hazen%2C+Robert+M.&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3870916&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-AP-20151019-10">^ <a href="#cite_ref-AP-20151019_10-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-AP-20151019_10-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBorenstein2015" class="citation news cs1">Borenstein, Seth (ngày 19 tháng 10 năm 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151023200248/http://apnews.excite.com/article/20151019/us-sci--earliest_life-a400435d0d.html">“Hints of life on what was thought to be desolate early Earth”</a>. <i><a href="/wiki/Excite" title="Excite">Excite</a></i>. Yonkers, NY: <a href="/w/index.php?title=Mindspark_Interactive_Network&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mindspark Interactive Network (trang không tồn tại)">Mindspark Interactive Network</a>. <a href="/wiki/Associated_Press" title="Associated Press">Associated Press</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://apnews.excite.com/article/20151019/us-sci--earliest_life-a400435d0d.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 23 tháng 10 năm 2015<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Excite&rft.atitle=Hints+of+life+on+what+was+thought+to+be+desolate+early+Earth&rft.date=2015-10-19&rft.aulast=Borenstein&rft.aufirst=Seth&rft_id=http%3A%2F%2Fapnews.excite.com%2Farticle%2F20151019%2Fus-sci--earliest_life-a400435d0d.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Đã định rõ hơn một tham số trong <code class="cs1-code">|archiveurl=</code> và <code class="cs1-code">|archive-url=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#redundant_parameters" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-PNAS-20151014-pdf-11"><b><a href="#cite_ref-PNAS-20151014-pdf_11-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBellBoehnikeHarrisonMao2015" class="citation journal cs1">Bell, Elizabeth A.; Boehnike, Patrick; Harrison, T. Mark; và đồng nghiệp (ngày 19 tháng 10 năm 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/early/2015/10/14/1517557112.full.pdf">“Potentially biogenic carbon preserved in a 4.1 billion-year-old zircon”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A</i>. <b>112</b> (47): 14518–21. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2015PNAS..11214518B">2015PNAS..11214518B</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1073%2Fpnas.1517557112">10.1073/pnas.1517557112</a>. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1091-6490">1091-6490</a>. <a href="/wiki/PMC_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="PMC (định danh)">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Truy cập mở"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4664351">4664351</a></span>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26483481">26483481</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151106021508/http://www.pnas.org/content/early/2015/10/14/1517557112.full.pdf">Lưu trữ</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> bản gốc ngày 6 tháng 11 năm 2015<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Proc.+Natl.+Acad.+Sci.+U.S.A.&rft.atitle=Potentially+biogenic+carbon+preserved+in+a+4.1+billion-year-old+zircon&rft.volume=112&rft.issue=47&rft.pages=14518-21&rft.date=2015-10-19&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC4664351%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Abibcode%2F2015PNAS..11214518B&rft_id=info%3Apmid%2F26483481&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.1517557112&rft.issn=1091-6490&rft.aulast=Bell&rft.aufirst=Elizabeth+A.&rft.au=Boehnike%2C+Patrick&rft.au=Harrison%2C+T.+Mark&rft.au=Mao%2C+Wendy+L.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pnas.org%2Fcontent%2Fearly%2F2015%2F10%2F14%2F1517557112.full.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span> Early edition, published online before print.</span> </li> <li id="cite_note-NAT-20170301-12"><b><a href="#cite_ref-NAT-20170301_12-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDodd,_Matthew_S.Papineau,_DominicGrenne,_TorSlack,_John_F.2017" class="citation journal cs1">Dodd, Matthew S.; Papineau, Dominic; Grenne, Tor; Slack, John F.; Rittner, Martin; Pirajno, Franco; O'Neil, Jonathan; Little, Crispin T. S. (ngày 2 tháng 3 năm 2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://eprints.whiterose.ac.uk/112179/1/ppnature21377_Dodd_for%20Symplectic.pdf">“Evidence for early life in Earth's oldest hydrothermal vent precipitates”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Nature</i>. <b>343</b> (7643): 60–64. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2017Natur.543...60D">2017Natur.543...60D</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fnature21377">10.1038/nature21377</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28252057">28252057</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180723232142/http://eprints.whiterose.ac.uk/112179/1/ppnature21377_Dodd_for%20Symplectic.pdf">Lưu trữ</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> bản gốc ngày 23 tháng 7 năm 2018<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 19 tháng 2 năm 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Evidence+for+early+life+in+Earth%27s+oldest+hydrothermal+vent+precipitates&rft.volume=343&rft.issue=7643&rft.pages=60-64&rft.date=2017-03-02&rft_id=info%3Apmid%2F28252057&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature21377&rft_id=info%3Abibcode%2F2017Natur.543...60D&rft.au=Dodd%2C+Matthew+S.&rft.au=Papineau%2C+Dominic&rft.au=Grenne%2C+Tor&rft.au=Slack%2C+John+F.&rft.au=Rittner%2C+Martin&rft.au=Pirajno%2C+Franco&rft.au=O%27Neil%2C+Jonathan&rft.au=Little%2C+Crispin+T.+S.&rft_id=http%3A%2F%2Feprints.whiterose.ac.uk%2F112179%2F1%2Fppnature21377_Dodd_for%2520Symplectic.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NYT-20170301-13"><b><a href="#cite_ref-NYT-20170301_13-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZimmer2017" class="citation news cs1"><a href="/w/index.php?title=Carl_Zimmer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carl Zimmer (trang không tồn tại)">Zimmer, Carl</a> (ngày 1 tháng 3 năm 2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2017/03/01/science/earths-oldest-bacteria-fossils.html">“Scientists Say Canadian Bacteria Fossils May Be Earth's Oldest”</a>. <i><a href="/wiki/The_New_York_Times" title="The New York Times">The New York Times</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170302042424/https://www.nytimes.com/2017/03/01/science/earths-oldest-bacteria-fossils.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 2 tháng 3 năm 2017<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2017</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=Scientists+Say+Canadian+Bacteria+Fossils+May+Be+Earth%27s+Oldest&rft.date=2017-03-01&rft.aulast=Zimmer&rft.aufirst=Carl&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2017%2F03%2F01%2Fscience%2Fearths-oldest-bacteria-fossils.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-BBC-20170301-14"><b><a href="#cite_ref-BBC-20170301_14-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGhosh2017" class="citation web cs1">Ghosh, Pallab (ngày 1 tháng 3 năm 2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-39117523">“Earliest evidence of life on Earth 'found”</a>. <i><a href="/wiki/BBC_News" title="BBC News">BBC News</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170302002134/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-39117523">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 2 tháng 3 năm 2017<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2017</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Earliest+evidence+of+life+on+Earth+%27found&rft.date=2017-03-01&rft.aulast=Ghosh&rft.aufirst=Pallab&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fnews%2Fscience-environment-39117523&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4.3b_oldest-15"><b><a href="#cite_ref-4.3b_oldest_15-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDunham2017" class="citation news cs1">Dunham, Will (ngày 1 tháng 3 năm 2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ca.reuters.com/article/topNews/idCAKBN16858B?sp=true">“Canadian bacteria-like fossils called oldest evidence of life”</a>. <i><a href="/wiki/Reuters" title="Reuters">Reuters</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170302114728/http://ca.reuters.com/article/topNews/idCAKBN16858B?sp=true">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 2 tháng 3 năm 2017<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2017</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Reuters&rft.atitle=Canadian+bacteria-like+fossils+called+oldest+evidence+of+life&rft.date=2017-03-01&rft.aulast=Dunham&rft.aufirst=Will&rft_id=http%3A%2F%2Fca.reuters.com%2Farticle%2FtopNews%2FidCAKBN16858B%3Fsp%3Dtrue&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-SD-19980625-UG-16"><b><a href="#cite_ref-SD-19980625-UG_16-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFUniversity_of_Georgia1998" class="citation web cs1">University of Georgia (ngày 25 tháng 8 năm 1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/releases/1998/08/980825080732.htm">“First-Ever Scientific Estimate Of Total Bacteria On Earth Shows Far Greater Numbers Than Ever Known Before”</a>. <i><a href="/w/index.php?title=Science_Daily&action=edit&redlink=1" class="new" title="Science Daily (trang không tồn tại)">Science Daily</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141110162101/https://www.sciencedaily.com/releases/1998/08/980825080732.htm">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 10 tháng 11 năm 2014<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Science+Daily&rft.atitle=First-Ever+Scientific+Estimate+Of+Total+Bacteria+On+Earth+Shows+Far+Greater+Numbers+Than+Ever+Known+Before&rft.date=1998-08-25&rft.au=University+of+Georgia&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.sciencedaily.com%2Freleases%2F1998%2F08%2F980825080732.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-ABM-20150112-17"><b><a href="#cite_ref-ABM-20150112_17-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHadhazy2015" class="citation web cs1">Hadhazy, Adam (ngày 12 tháng 1 năm 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astrobio.net/extreme-life/life-might-thrive-dozen-miles-beneath-earths-surface/">“Life Might Thrive a Dozen Miles Beneath Earth's Surface”</a>. <i><a href="/w/index.php?title=Astrobiology_Magazine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Astrobiology Magazine (trang không tồn tại)">Astrobiology Magazine</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170312065614/http://www.astrobio.net/extreme-life/life-might-thrive-dozen-miles-beneath-earths-surface/">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 12 tháng 3 năm 2017<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 3 năm 2017</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Astrobiology+Magazine&rft.atitle=Life+Might+Thrive+a+Dozen+Miles+Beneath+Earth%27s+Surface&rft.date=2015-01-12&rft.aulast=Hadhazy&rft.aufirst=Adam&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astrobio.net%2Fextreme-life%2Flife-might-thrive-dozen-miles-beneath-earths-surface%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-BBC-20151124-18"><b><a href="#cite_ref-BBC-20151124_18-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFox-Skelly2015" class="citation web cs1">Fox-Skelly, Jasmin (ngày 24 tháng 11 năm 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/earth/story/20151124-meet-the-strange-creatures-that-live-in-solid-rock-deep-underground">“The Strange Beasts That Live In Solid Rock Deep Underground”</a>. <i><a href="/w/index.php?title=BBC_online&action=edit&redlink=1" class="new" title="BBC online (trang không tồn tại)">BBC online</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161125013248/http://www.bbc.com/earth/story/20151124-meet-the-strange-creatures-that-live-in-solid-rock-deep-underground">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 25 tháng 11 năm 2016<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 3 năm 2017</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=BBC+online&rft.atitle=The+Strange+Beasts+That+Live+In+Solid+Rock+Deep+Underground&rft.date=2015-11-24&rft.aulast=Fox-Skelly&rft.aufirst=Jasmin&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fearth%2Fstory%2F20151124-meet-the-strange-creatures-that-live-in-solid-rock-deep-underground&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Dose-19"><b><a href="#cite_ref-Dose_19-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZhangA._Bieger-DoseR._DillmannM._Gill1995" class="citation journal cs1">Zhang, K. Dose; A. Bieger-Dose; R. Dillmann; M. Gill; O. Kerz (1995). A. Klein, H. Meinert, T. Nawroth, S. Risi, C. Stride. “ERA-experiment "space biochemistry<span class="cs1-kern-right">"</span>”. <i>Advances in Space Research</i>. <b>16</b> (8): 119–129. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1995AdSpR..16..119D">1995AdSpR..16..119D</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0273-1177%2895%2900280-R">10.1016/0273-1177(95)00280-R</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11542696">11542696</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Advances+in+Space+Research&rft.atitle=ERA-experiment+%22space+biochemistry%22&rft.volume=16&rft.issue=8&rft.pages=119-129&rft.date=1995&rft_id=info%3Apmid%2F11542696&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0273-1177%2895%2900280-R&rft_id=info%3Abibcode%2F1995AdSpR..16..119D&rft.aulast=Zhang&rft.aufirst=K.+Dose&rft.au=A.+Bieger-Dose&rft.au=R.+Dillmann&rft.au=M.+Gill&rft.au=O.+Kerz&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Horneck-20"><b><a href="#cite_ref-Horneck_20-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHorneck_GEschweiler_UReitz_GWehner_J1995" class="citation journal cs1">Horneck G; Eschweiler U; Reitz G; Wehner J; Willimek R; Strauch K. (1995). “Biological responses to space: results of the experiment "Exobiological Unit" of ERA on EURECA I”. <i>Adv. Space Res</i>. <b>16</b> (8): 105–18. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1995AdSpR..16..105H">1995AdSpR..16..105H</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0273-1177%2895%2900279-N">10.1016/0273-1177(95)00279-N</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11542695">11542695</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Adv.+Space+Res.&rft.atitle=Biological+responses+to+space%3A+results+of+the+experiment+%22Exobiological+Unit%22+of+ERA+on+EURECA+I&rft.volume=16&rft.issue=8&rft.pages=105-18&rft.date=1995&rft_id=info%3Apmid%2F11542695&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0273-1177%2895%2900279-N&rft_id=info%3Abibcode%2F1995AdSpR..16..105H&rft.au=Horneck+G&rft.au=Eschweiler+U&rft.au=Reitz+G&rft.au=Wehner+J&rft.au=Willimek+R&rft.au=Strauch+K.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-AGCI-2014-21"><b><a href="#cite_ref-AGCI-2014_21-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFStaff2014" class="citation web cs1">Staff (2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agci.org/classroom/biosphere/index.php">“The Biosphere”</a>. <i><a href="/w/index.php?title=The_Given_Institute&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Given Institute (trang không tồn tại)">Aspen Global Change Institute</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141110164609/http://www.agci.org/classroom/biosphere/index.php">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 10 tháng 11 năm 2014<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Aspen+Global+Change+Institute&rft.atitle=The+Biosphere&rft.date=2014&rft.au=Staff&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.agci.org%2Fclassroom%2Fbiosphere%2Findex.php&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.nationalgeographic.com/news/2005/02/0203_050203_deepest.html">“National Geographic, 2005”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120822121902/http://news.nationalgeographic.com/news/2005/02/0203_050203_deepest.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 22 tháng 8 năm 2012<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=National+Geographic%2C+2005&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.nationalgeographic.com%2Fnews%2F2005%2F02%2F0203_050203_deepest.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-LS-20130317-23">^ <a href="#cite_ref-LS-20130317_23-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-LS-20130317_23-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-LS-20130317_23-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFChoi2013" class="citation web cs1">Choi, Charles Q. (ngày 17 tháng 3 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.livescience.com/27954-microbes-mariana-trench.html">“Microbes Thrive in Deepest Spot on Earth”</a>. <a href="/w/index.php?title=LiveScience&action=edit&redlink=1" class="new" title="LiveScience (trang không tồn tại)">LiveScience</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130402234623/http://www.livescience.com/27954-microbes-mariana-trench.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 2 tháng 4 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 17 tháng 3 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Microbes+Thrive+in+Deepest+Spot+on+Earth&rft.pub=LiveScience&rft.date=2013-03-17&rft.aulast=Choi&rft.aufirst=Charles+Q.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.livescience.com%2F27954-microbes-mariana-trench.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NG-20130317-24"><b><a href="#cite_ref-NG-20130317_24-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGludWenzhöferMiddelboeOguri2013" class="citation journal cs1">Glud, Ronnie; Wenzhöfer, Frank; Middelboe, Mathias; Oguri, Kazumasa; Turnewitsch, Robert; Canfield, Donald E.; Kitazato, Hiroshi (ngày 17 tháng 3 năm 2013). “High rates of microbial carbon turnover in sediments in the deepest oceanic trench on Earth”. <i><a href="/w/index.php?title=Nature_Geoscience&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nature Geoscience (trang không tồn tại)">Nature Geoscience</a></i>. <b>6</b> (4): 284–288. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2013NatGe...6..284G">2013NatGe...6..284G</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fngeo1773">10.1038/ngeo1773</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature+Geoscience&rft.atitle=High+rates+of+microbial+carbon+turnover+in+sediments+in+the+deepest+oceanic+trench+on+Earth&rft.volume=6&rft.issue=4&rft.pages=284-288&rft.date=2013-03-17&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fngeo1773&rft_id=info%3Abibcode%2F2013NatGe...6..284G&rft.aulast=Glud&rft.aufirst=Ronnie&rft.au=Wenzh%C3%B6fer%2C+Frank&rft.au=Middelboe%2C+Mathias&rft.au=Oguri%2C+Kazumasa&rft.au=Turnewitsch%2C+Robert&rft.au=Canfield%2C+Donald+E.&rft.au=Kitazato%2C+Hiroshi&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-LS-20130314-25"><b><a href="#cite_ref-LS-20130314_25-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFOskin2013" class="citation web cs1">Oskin, Becky (ngày 14 tháng 3 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.livescience.com/27899-ocean-subsurface-ecosystem-found.html">“Intraterrestrials: Life Thrives in Ocean Floor”</a>. <a href="/w/index.php?title=LiveScience&action=edit&redlink=1" class="new" title="LiveScience (trang không tồn tại)">LiveScience</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130402235647/http://www.livescience.com/27899-ocean-subsurface-ecosystem-found.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 2 tháng 4 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 17 tháng 3 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Intraterrestrials%3A+Life+Thrives+in+Ocean+Floor&rft.pub=LiveScience&rft.date=2013-03-14&rft.aulast=Oskin&rft.aufirst=Becky&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.livescience.com%2F27899-ocean-subsurface-ecosystem-found.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NAT-20140820-26"><b><a href="#cite_ref-NAT-20140820_26-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFox2014" class="citation journal cs1">Fox, Douglas (ngày 20 tháng 8 năm 2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F512244a">“Lakes under the ice: Antarctica's secret garden”</a>. <i><a href="/wiki/Nature_(journal)" class="mw-redirect" title="Nature (journal)">Nature</a></i>. <b>512</b> (7514): 244–246. <a href="/wiki/Bibcode_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="Bibcode (định danh)">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2014Natur.512..244F">2014Natur.512..244F</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Truy cập mở"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F512244a">10.1038/512244a</a></span>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25143097">25143097</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Lakes+under+the+ice%3A+Antarctica%27s+secret+garden&rft.volume=512&rft.issue=7514&rft.pages=244-246&rft.date=2014-08-20&rft_id=info%3Apmid%2F25143097&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F512244a&rft_id=info%3Abibcode%2F2014Natur.512..244F&rft.aulast=Fox&rft.aufirst=Douglas&rft_id=%2F%2Fdoi.org%2F10.1038%252F512244a&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FRB-20140820-27"><b><a href="#cite_ref-FRB-20140820_27-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMack2014" class="citation web cs1">Mack, Eric (ngày 20 tháng 8 năm 2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.forbes.com/sites/ericmack/2014/08/20/life-confirmed-under-antarctic-ice-is-space-next/">“Life Confirmed Under Antarctic Ice; Is Space Next?”</a>. <i><a href="/wiki/Forbes" title="Forbes">Forbes</a></i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140822002442/http://www.forbes.com/sites/ericmack/2014/08/20/life-confirmed-under-antarctic-ice-is-space-next/">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 22 tháng 8 năm 2014<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Forbes&rft.atitle=Life+Confirmed+Under+Antarctic+Ice%3B+Is+Space+Next%3F&rft.date=2014-08-20&rft.aulast=Mack&rft.aufirst=Eric&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.forbes.com%2Fsites%2Fericmack%2F2014%2F08%2F20%2Flife-confirmed-under-antarctic-ice-is-space-next%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><b><a href="#cite_ref-28">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSalisbury_FBGitelson_JILisovsky_GM1997" class="citation journal cs1">Salisbury FB; Gitelson JI; Lisovsky GM (tháng 10 năm 1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_bioscience_1997-10_47_9/page/575">“Bios-3: Siberian experiments in bioregenerative life support”</a>. <i>BioScience</i>. <b>47</b> (9): 575–85. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Truy cập mở"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F1313164">10.2307/1313164</a></span>. <a href="/wiki/JSTOR_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="JSTOR (định danh)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/1313164">1313164</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11540303">11540303</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BioScience&rft.atitle=Bios-3%3A+Siberian+experiments+in+bioregenerative+life+support&rft.volume=47&rft.issue=9&rft.pages=575-85&rft.date=1997-10&rft_id=info%3Apmid%2F11540303&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F1313164%23id-name%3DJSTOR&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F1313164&rft.au=Salisbury+FB&rft.au=Gitelson+JI&rft.au=Lisovsky+GM&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_bioscience_1997-10_47_9%2Fpage%2F575&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><b><a href="#cite_ref-29">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFNakano1998" class="citation journal cs1">Nakano; và đồng nghiệp (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/naid/110002396764/">“Dynamic Simulation of Pressure Control System for the Closed Ecology Experiment Facility”</a>. <i>Transactions of the Japan Society of Mechanical Engineers Series B</i>. <b>64</b> (617): 107–114. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Truy cập mở"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1299%2Fkikaib.64.107">10.1299/kikaib.64.107</a></span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120318080342/http://ci.nii.ac.jp/naid/110002396764/">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 18 tháng 3 năm 2012<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 14 tháng 11 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Transactions+of+the+Japan+Society+of+Mechanical+Engineers+Series+B&rft.atitle=Dynamic+Simulation+of+Pressure+Control+System+for+the+Closed+Ecology+Experiment+Facility&rft.volume=64&rft.issue=617&rft.pages=107-114&rft.date=1998&rft_id=info%3Adoi%2F10.1299%2Fkikaib.64.107&rft.au=Nakano&rft_id=http%3A%2F%2Fci.nii.ac.jp%2Fnaid%2F110002396764%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><b><a href="#cite_ref-30">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ies.or.jp/index_e.html">“Institute for Environmental Sciences”</a>. Ies.or.jp. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111108174355/http://www.ies.or.jp/index_e.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 8 tháng 11 năm 2011<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 11 năm 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Institute+for+Environmental+Sciences&rft.pub=Ies.or.jp&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ies.or.jp%2Findex_e.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><b><a href="#cite_ref-31">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWardBrownlee2004" class="citation book cs1">Ward, Peter D.; Brownlee, Donald (2004). <a href="/w/index.php?title=Rare_Earth_(book)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rare Earth (book) (trang không tồn tại)"><i>Rare earth: why complex life is uncommon in the universe</i></a> (ấn bản thứ 2). New York: Copernicus. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-387-95289-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-387-95289-5"><bdi>978-0-387-95289-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rare+earth%3A+why+complex+life+is+uncommon+in+the+universe&rft.place=New+York&rft.edition=2nd+rev.&rft.pub=Copernicus&rft.date=2004&rft.isbn=978-0-387-95289-5&rft.aulast=Ward&rft.aufirst=Peter+D.&rft.au=Brownlee%2C+Donald&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><b><a href="#cite_ref-32">^</a></b> <span class="reference-text">Amri Wandel, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.researchgate.net/publication/269116658_On_the_abundance_of_extraterrestrial_life_after_the_Kepler_mission">On the abundance of extraterrestrial life after the Kepler mission</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180817225423/https://www.researchgate.net/publication/269116658_On_the_abundance_of_extraterrestrial_life_after_the_Kepler_mission">Lưu trữ</a> 2018-08-17 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-33"><b><a href="#cite_ref-33">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFClarke2011" class="citation book cs1">Clarke, Robert Zubrin; With Richard Wagner; Foreword by Arthur C (2011). <a href="/w/index.php?title=The_Case_for_Mars&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Case for Mars (trang không tồn tại)"><i>The Case for Mars: The Plan to Settle the Red Planet and Why We Must</i></a> . Simon & Schuster. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1451608113" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1451608113"><bdi>978-1451608113</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Case+for+Mars%3A+The+Plan+to+Settle+the+Red+Planet+and+Why+We+Must&rft.edition=Rev.%2C+Updated&rft.pub=Simon+%26+Schuster&rft.date=2011&rft.isbn=978-1451608113&rft.aulast=Clarke&rft.aufirst=Robert+Zubrin%3B+With+Richard+Wagner%3B+Foreword+by+Arthur+C&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ASinh+quy%E1%BB%83n" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Khu_d%E1%BB%B1_tr%E1%BB%AF_sinh_quy%E1%BB%83n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Khu dự trữ sinh quyển thế giới">Khu dự trữ sinh quyển thế giới</a></li> <li><a href="/wiki/Khu_v%E1%BB%B1c_c%C3%B3_th%E1%BB%83_s%E1%BB%91ng_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c" class="mw-redirect" title="Khu vực có thể sống được">Khu vực có thể sống được</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Đọc_thêm"><span id=".C4.90.E1.BB.8Dc_th.C3.AAm"></span>Đọc thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Đọc thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đọc thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/40px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/60px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/80px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Tra <i><b><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/vi:%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Search/sinh_quy%E1%BB%83n" class="extiw" title="wikt:vi:Đặc biệt:Search/sinh quyển">sinh quyển</a></b></i> trong từ điển mở tiếng Việt <a href="/wiki/Wiktionary" title="Wiktionary">Wiktionary</a></div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Biosphere?uselang=vi">Sinh quyển</a></b></i>.</div></div> </div> <ul><li><i>Sinh quyển</i> (sách <i><a href="/wiki/Scientific_American" title="Scientific American">Scientific American</a></i>), San Francisco, W.H. Freeman và Co., 1970, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-7167-0945-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-7167-0945-7">0-7167-0945-7</a>. Cuốn sách này, phát hành vào tháng 12 năm 1970 <i><a href="/wiki/Scientific_American" title="Scientific American">Scientific American</a></i>, bao gồm hầu hết mọi mối quan tâm và khái niệm chính kể từ khi tranh luận về tài liệu và <a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Năng lượng">nguồn năng lượng</a> (kể cả <a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_m%E1%BA%B7t_tr%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Năng lượng mặt trời">năng lượng mặt trời</a>), xu hướng <a href="/wiki/D%C3%A2n_s%E1%BB%91" title="Dân số">dân số</a>, và <a href="/wiki/Suy_tho%C3%A1i_m%C3%B4i_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Suy thoái môi trường">suy thoái môi trường</a> (kể cả <a href="/wiki/S%E1%BB%B1_n%C3%B3ng_l%C3%AAn_to%C3%A0n_c%E1%BA%A7u" class="mw-redirect" title="Sự nóng lên toàn cầu">sự nóng lên toàn</a>).</li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Trái_Đất" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#5aff57;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Bản mẫu:Trái Đất"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Trái Đất (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Trái_Đất" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center><a href="/wiki/L%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Lục địa">Lục địa</a></center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Ch%C3%A2u_Phi" title="Châu Phi">Châu Phi</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2u_Nam_C%E1%BB%B1c" title="Châu Nam Cực">Châu Nam Cực</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Châu Á">Châu Á</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba_%C3%9Ac" title="Lục địa Úc">Lục địa Úc</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%82u" title="Châu Âu">Châu Âu</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_M%E1%BB%B9" title="Bắc Mỹ">Bắc Mỹ</a></li> <li><a href="/wiki/Nam_M%E1%BB%B9" title="Nam Mỹ">Nam Mỹ</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="11" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Earth_Eastern_Hemisphere.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Earth_Eastern_Hemisphere.jpg/280px-Earth_Eastern_Hemisphere.jpg" decoding="async" width="280" height="280" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Earth_Eastern_Hemisphere.jpg/420px-Earth_Eastern_Hemisphere.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Earth_Eastern_Hemisphere.jpg/560px-Earth_Eastern_Hemisphere.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="2048" /></a></span><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Sun_poster-vi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Sun_poster-vi.svg/280px-Sun_poster-vi.svg.png" decoding="async" width="280" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Sun_poster-vi.svg/420px-Sun_poster-vi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Sun_poster-vi.svg/560px-Sun_poster-vi.svg.png 2x" data-file-width="4000" data-file-height="2000" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại dương">Đại dương</a></center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_B%C4%83ng_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Bắc Băng Dương">Bắc Băng Dương</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_T%C3%A2y_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Đại Tây Dương">Đại Tây Dương</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Ấn Độ Dương">Ấn Độ Dương</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A1i_B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Thái Bình Dương">Thái Bình Dương</a></li> <li><a href="/wiki/Nam_%C4%90%E1%BA%A1i_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Nam Đại Dương">Nam Đại Dương</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%8Dc" title="Địa chất học">Địa chất</a>,<br /><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD" title="Địa lý">địa lý</a></center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Tu%E1%BB%95i_c%E1%BB%A7a_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Tuổi của Trái Đất">Tuổi Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%8Dc" title="Địa chất học">Địa chất học</a></li> <li><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Khoa học Trái Đất">Khoa học Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/X%C3%B3i_m%C3%B2n" title="Xói mòn">Xói mòn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Extremes_on_Earth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Extremes on Earth (trang không tồn tại)">Extremes on Earth</a></li> <li><a href="/wiki/T%C6%B0%C6%A1ng_lai_c%E1%BB%A7a_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Tương lai của Trái Đất">Tương lai Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Lịch sử địa chất Trái Đất">Lịch sử địa chất Trái Đất</a> (<a href="/wiki/Ni%C3%AAn_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t" title="Niên đại địa chất">thang đo thời gian</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Geologic_record&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geologic record (trang không tồn tại)">Geologic record</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Dng_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trọng trường Trái Đất">Trọng trường Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Lịch sử Trái Đất">Lịch sử Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%AB_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Từ trường Trái Đất">Từ trường</a></li> <li><a href="/wiki/Ki%E1%BA%BFn_t%E1%BA%A1o_m%E1%BA%A3ng" title="Kiến tạo mảng">Kiến tạo mảng</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Cấu trúc Trái Đất">Cấu trúc Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BA%A5t" title="Động đất">Động đất</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_v%E1%BA%ADt_l%C3%BD" title="Địa vật lý">Địa vật lý</a></li> <li><a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bu_x%C3%ADch_%C4%91%E1%BA%A1o" title="Bướu xích đạo">Bướu xích đạo</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2u_l%E1%BB%A5c" title="Châu lục">Châu lục</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_c%C3%A1c_h%C3%A0nh_tinh_%C4%91%C3%A1_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa lý các hành tinh đá Hệ Mặt Trời (trang không tồn tại)">Địa lý các hành tinh đá Hệ Mặt Trời</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Bnh_l%C3%BD_Clairaut&action=edit&redlink=1" class="new" title="Định lý Clairaut (trang không tồn tại)">Định lý Clairaut</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Lục địa">Lục địa</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BAi_gi%E1%BB%9D" title="Múi giờ">Múi giờ</a></li> <li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_%C4%91i%E1%BB%83m_c%E1%BB%B1c_tr%E1%BB%8B_c%E1%BB%A7a_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Danh sách điểm cực trị của Trái Đất">Những cực trị trên Trái Đất</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center><a href="/wiki/Kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Khí quyển Trái Đất">Khí quyển</a></center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Khí quyển Trái Đất">Khí quyển Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/Kh%C3%AD_h%E1%BA%ADu" title="Khí hậu">Khí hậu</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%A4m_l%C3%AAn_to%C3%A0n_c%E1%BA%A7u" class="mw-redirect" title="Ấm lên toàn cầu">Ấm lên toàn cầu</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_ti%E1%BA%BFt" title="Thời tiết">Thời tiết</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center><a href="/wiki/M%C3%B4i_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Môi trường tự nhiên">Môi trường</a></center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Khu_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Khu sinh học">Khu sinh học</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Sinh quyển</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh thái học">Sinh thái học</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_sinh_th%C3%A1i" title="Hệ sinh thái">Hệ sinh thái</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A1c_%C4%91%E1%BB%99ng_c%E1%BB%A7a_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%BFn_m%C3%B4i_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Tác động của con người đến môi trường">Ảnh hưởng do con người lên môi trường</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_s%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" class="mw-redirect" title="Lịch sử tiến hóa sự sống">Lịch sử tiến hóa sự sống</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Tự nhiên">Tự nhiên</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%A1nh_gi%C3%A1_h%E1%BB%87_sinh_th%C3%A1i_thi%C3%AAn_ni%C3%AAn_k%E1%BB%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đánh giá hệ sinh thái thiên niên kỷ (trang không tồn tại)">Đánh giá hệ sinh thái thiên niên kỷ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BA%BFt_l%C3%BD_Gaia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triết lý Gaia (trang không tồn tại)">Triết lý Gaia</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_h%E1%BB%8Dc" title="Bản đồ học">Bản đồ</a></center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_k%E1%BB%B9_thu%E1%BA%ADt_s%E1%BB%91&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản đồ kỹ thuật số (trang không tồn tại)">Bản đồ kỹ thuật số</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%C3%ACnh_%E1%BA%A3nh_v%E1%BB%87_tinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hình ảnh vệ tinh (trang không tồn tại)">Hình ảnh vệ tinh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_c%E1%BA%A7u_%E1%BA%A3o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa cầu ảo (trang không tồn tại)">Địa cầu ảo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản đồ thế giới (trang không tồn tại)">Bản đồ thế giới</a></li> <li><a href="/wiki/Vi%E1%BB%85n_th%C3%A1m" title="Viễn thám">Viễn thám</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Lịch sử">Lịch sử</a></center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt_Gaia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giả thuyết Gaia (trang không tồn tại)">Giả thuyết Gaia</a></li> <li><a href="/wiki/S%E1%BB%B1_h%C3%ACnh_th%C3%A0nh_v%C3%A0_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_c%E1%BB%A7a_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Sự hình thành và tiến hóa của Hệ Mặt Trời">Lịch sử Hệ Mặt Trời</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Lịch sử Trái Đất">Lịch sử Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Lịch sử địa chất Trái Đất">Lịch sử địa chất Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_s%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" class="mw-redirect" title="Lịch sử tiến hóa sự sống">Tiến hóa sự sống</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%B2ng_th%E1%BB%9Di_gian_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_c%E1%BB%A7a_s%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" title="Dòng thời gian lịch sử tiến hóa của sự sống">Lịch trình tiến hóa sự sống</a></li> <li><a href="/wiki/Ni%C3%AAn_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t" title="Niên đại địa chất">Niên đại địa chất</a></li> <li><a href="/wiki/Tu%E1%BB%95i_c%E1%BB%A7a_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Tuổi của Trái Đất">Tuổi Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/T%C6%B0%C6%A1ng_lai_c%E1%BB%A7a_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Tương lai của Trái Đất">Tương lai Trái Đất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ngh%E1%BB%8Bch_l%C3%BD_M%E1%BA%B7t_tr%E1%BB%9Di_tr%E1%BA%BB_m%E1%BB%9D_nh%E1%BA%A1t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghịch lý Mặt trời trẻ mờ nhạt (trang không tồn tại)">Nghịch lý Mặt trời trẻ mờ nhạt</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center><a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a" title="Văn hóa">Văn hóa</a>,<br /><a href="/wiki/Ngh%E1%BB%87_thu%E1%BA%ADt" title="Nghệ thuật">nghệ thuật</a><br />và <a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Xã hội">xã hội</a></center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_c%C3%B3_ch%E1%BB%A7_quy%E1%BB%81n" title="Danh sách quốc gia có chủ quyền">Danh sách quốc gia có chủ quyền</a> <ul><li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_l%C3%A3nh_th%E1%BB%95_ph%E1%BB%A5_thu%E1%BB%99c" title="Danh sách lãnh thổ phụ thuộc">lãnh thổ phụ thuộc</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t_trong_v%C4%83n_h%C3%B3a" title="Trái Đất trong văn hóa">Trái Đất trong văn hóa</a></li> <li><a href="/wiki/Ng%C3%A0y_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Ngày Trái Đất">Ngày Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Kinh tế thế giới">Kinh tế thế giới</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t#Tên_gọi" title="Trái Đất">Tên gọi</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Lịch sử thế giới">Lịch sử thế giới</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BAi_gi%E1%BB%9D" title="Múi giờ">Múi giờ</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Thế giới">Thế giới</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Luật quốc tế">Luật quốc tế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ngh%E1%BB%87_thu%E1%BA%ADt_phong_c%E1%BA%A3nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghệ thuật phong cảnh (trang không tồn tại)">Nghệ thuật phong cảnh</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t_ph%E1%BA%B3ng" title="Trái Đất phẳng">Trái Đất phẳng</a> và <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t_r%E1%BB%97ng" title="Trái Đất rỗng">Trái Đất rỗng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t_trong_vi%E1%BB%85n_t%C6%B0%E1%BB%9Fng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trái Đất trong viễn tưởng (trang không tồn tại)">Trái Đất trong viễn tưởng</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center><a href="/wiki/T%C3%A2m_linh" title="Tâm linh">Tâm linh</a>,<br /><a href="/wiki/M%E1%BB%A5c_%C4%91%C3%ADch_lu%E1%BA%ADn" title="Mục đích luận">mục đích luận</a></center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=B%C3%AD_%E1%BA%A9n_s%C3%A1ng_t%E1%BA%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bí ẩn sáng tạo (trang không tồn tại)">Bí ẩn sáng tạo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_Gaia_New_Age&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa Gaia New Age (trang không tồn tại)">Chủ nghĩa Gaia New Age</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_s%C3%A1ng_th%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa sáng thế (trang không tồn tại)">Chủ nghĩa sáng thế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_c%E1%BA%A5p_b%E1%BA%ADc_th%E1%BA%A7n_th%C3%A1nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hệ thống cấp bậc thần thánh (trang không tồn tại)">Thần ngôn hành tinh (thuyết thần trí)</a></li> <li><a href="/wiki/Gaia_(th%E1%BA%A7n_tho%E1%BA%A1i)" title="Gaia (thần thoại)">Gaia (Hy Lạp cổ đại)</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BA%B9_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" class="mw-redirect" title="Mẹ Trái Đất">Mẹ Trái Đất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tellus_Mater&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tellus Mater (trang không tồn tại)">Tellus Mater (La Mã cổ đại)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_h%C3%A0nh_tinh" title="Khoa học hành tinh">Khoa học hành tinh</a></center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Chuy%E1%BB%83n_%C4%91%E1%BB%99ng_c%E1%BB%A7a_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t_quanh_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời">Quỹ đạo Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/S%E1%BB%B1_h%C3%ACnh_th%C3%A0nh_v%C3%A0_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_c%E1%BB%A7a_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Sự hình thành và tiến hóa của Hệ Mặt Trời">Sự tiến hóa của Hệ Mặt Trời</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geology_of_solar_terrestrial_planets&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geology of solar terrestrial planets (trang không tồn tại)">Geology of solar terrestrial planets</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%8B_tr%C3%AD_c%E1%BB%A7a_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Vị trí của Trái Đất">Vị trí trong Vũ Trụ</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%C4%83ng" title="Mặt Trăng">Mặt Trăng</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Hệ Mặt Trời">Hệ Mặt Trời</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#5aff57;"><center>Khác</center></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%A1o" title="Hoàng đạo">Hoàng đạo</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_%C4%91%C3%B4i" title="Hành tinh đôi">Hành tinh đôi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=M%C3%A2y_Kordylewski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mây Kordylewski (trang không tồn tại)">Mây Kordylewski</a></li> <li><i><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/Terra" class="extiw" title="wikt:Terra">Terra</a></i></li> <li><a href="/wiki/Theia_(h%C3%A0nh_tinh)" title="Theia (hành tinh)">Theia</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background-color:#c7f7c7;"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Thể loại"><img alt="Thể loại" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></span></span> <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Thể loại:Trái Đất">Thể loại</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Symbol_question.svg/16px-Symbol_question.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Symbol_question.svg/23px-Symbol_question.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Symbol_question.svg/31px-Symbol_question.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <b><a href="/w/index.php?title=Outline_of_Earth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outline of Earth (trang không tồn tại)">Outline of Earth</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Cổng thông tin"><img alt="Cổng thông tin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></span></span> <b><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Cổng thông tin:Trái Đất">Cổng thông tin Trái Đất</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Cổng thông tin"><img alt="Cổng thông tin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></span></span> <b><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Cổng thông tin:Hệ Mặt Trời">Cổng thông tin Hệ Mặt Trời</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Trang Commons"><img alt="Trang Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Earth" class="extiw" title="commons:Category:Earth">Hình ảnh</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:C%C3%A1c_ch%E1%BB%A7_%C4%91%E1%BB%81_li%C3%AAn_quan_%C4%91%E1%BA%BFn_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Bản mẫu:Các chủ đề liên quan đến Mặt Trời">Mặt Trời</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Sao_Th%E1%BB%A7y" title="Bản mẫu:Sao Thủy">Sao Thủy</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Sao_Kim" title="Bản mẫu:Sao Kim">Sao Kim</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Bản mẫu:Trái Đất">Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Bản mẫu:Sao Hỏa">Sao Hỏa</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Sao_M%E1%BB%99c" title="Bản mẫu:Sao Mộc">Sao Mộc</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Sao_Th%E1%BB%95" title="Bản mẫu:Sao Thổ">Sao Thổ</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Bản mẫu:Sao Thiên Vương">Thiên Vương</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Bản mẫu:Sao Hải Vương">Hải Vương</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Tài_nguyên_thiên_nhiên" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn" title="Bản mẫu:Tài nguyên thiên nhiên"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Tài nguyên thiên nhiên (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Tài_nguyên_thiên_nhiên" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn" title="Tài nguyên thiên nhiên">Tài nguyên thiên nhiên</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Khí quyển Trái Đất">Khí quyển Trái Đất</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%94_nhi%E1%BB%85m_kh%C3%B4ng_kh%C3%AD" title="Ô nhiễm không khí">Ô nhiễm không khí</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_ch%E1%BA%A5t_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_kh%C3%B4ng_kh%C3%AD" title="Chỉ số chất lượng không khí">Chỉ số chất lượng không khí</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_s%E1%BB%A9c_kh%E1%BB%8Fe_ch%E1%BA%A5t_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_kh%C3%B4ng_kh%C3%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chỉ số sức khỏe chất lượng không khí (trang không tồn tại)">Chỉ số sức khỏe chất lượng không khí</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ch%E1%BA%A5t_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_kh%C3%B4ng_kh%C3%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật chất lượng không khí (trang không tồn tại)">Luật chất lượng không khí</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Airshed&action=edit&redlink=1" class="new" title="Airshed (trang không tồn tại)">Airshed</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_ch%E1%BA%A5t_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_kh%C3%B4ng_kh%C3%AD_xung_quanh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiêu chuẩn chất lượng không khí xung quanh (trang không tồn tại)">Tiêu chuẩn chất lượng không khí xung quanh</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1i_ph%C3%A1t_th%E1%BA%A3i" class="mw-redirect" title="Thương mại phát thải">Thương mại phát thải</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%E1%BA%A5t_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_kh%C3%B4ng_kh%C3%AD_trong_nh%C3%A0" title="Chất lượng không khí trong nhà">Chất lượng không khí trong nhà</a></li> <li><a href="/wiki/S%E1%BB%B1_suy_gi%E1%BA%A3m_%C3%B4z%C3%B4n" class="mw-redirect" title="Sự suy giảm ôzôn">Sự suy giảm ôzôn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gi%E1%BA%A3m_ph%C3%A1t_th%E1%BA%A3i_t%E1%BB%AB_ch%E1%BA%B7t_ph%C3%A1_r%E1%BB%ABng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giảm phát thải từ chặt phá rừng (trang không tồn tại)">Giảm phát thải từ chặt phá rừng</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="6" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Carson_Fall_Mt_Kinabalu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Carson_Fall_Mt_Kinabalu.jpg/200px-Carson_Fall_Mt_Kinabalu.jpg" decoding="async" width="200" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Carson_Fall_Mt_Kinabalu.jpg/300px-Carson_Fall_Mt_Kinabalu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Carson_Fall_Mt_Kinabalu.jpg/400px-Carson_Fall_Mt_Kinabalu.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="3456" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/S%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" title="Sự sống">Sự sống</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%90a_d%E1%BA%A1ng_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Đa dạng sinh học">Đa dạng sinh học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bioprospecting&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bioprospecting (trang không tồn tại)">Bioprospecting</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Sinh quyển</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bushfood&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bushfood (trang không tồn tại)">Bushfood</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%8Bt_r%E1%BB%ABng" title="Thịt rừng">Thịt rừng</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_s%E1%BA%A3n" title="Thủy sản">Thủy sản</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_Th%E1%BB%A7y_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật Thủy sản (trang không tồn tại)">Luật Thủy sản</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_th%E1%BB%A7y_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quản lý thủy sản (trang không tồn tại)">Quản lý thủy sản</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_ph%E1%BA%A9m" title="Thực phẩm">Thực phẩm</a></li> <li><a href="/wiki/R%E1%BB%ABng" title="Rừng">Rừng</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Forest_genetic_resources&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forest genetic resources (trang không tồn tại)">Forest genetic resources</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3o_v%E1%BB%87_r%E1%BB%ABng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật Bảo vệ rừng (trang không tồn tại)">Luật Bảo vệ rừng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_r%E1%BB%ABng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quản lý rừng (trang không tồn tại)">Quản lý rừng</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Game_(food)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Game (food) (trang không tồn tại)">Game (food)</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Game_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Game law (trang không tồn tại)">Game law</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ng%C3%A2n_h%C3%A0ng_gen" title="Ngân hàng gen">Ngân hàng gen</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3o_t%E1%BB%93n_bi%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bảo tồn biển (trang không tồn tại)">Bảo tồn biển</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_plants_used_in_herbalism&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of plants used in herbalism (trang không tồn tại)">List of plants used in herbalism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Non-timber_forest_product&action=edit&redlink=1" class="new" title="Non-timber forest product (trang không tồn tại)">Non-timber forest products</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rangeland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rangeland (trang không tồn tại)">Rangeland</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Seedbank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seedbank (trang không tồn tại)">Seedbank</a></li> <li><a href="/wiki/Lo%C3%A0i_hoang_d%C3%A3" title="Loài hoang dã">Loài hoang dã</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3o_t%E1%BB%93n_lo%C3%A0i_hoang_d%C3%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bảo tồn loài hoang dã (trang không tồn tại)">Bảo tồn loài hoang dã</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_lo%C3%A0i_hoang_d%C3%A3" title="Quản lý loài hoang dã">Quản lý loài hoang dã</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/G%E1%BB%97" title="Gỗ">Gỗ</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Năng lượng">Năng lượng</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_n%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật năng lượng (trang không tồn tại)">Luật năng lượng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_n%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tài nguyên năng lượng (trang không tồn tại)">Tài nguyên năng lượng</a></li> <li><a href="/wiki/Nhi%C3%AAn_li%E1%BB%87u_h%C3%B3a_th%E1%BA%A1ch" title="Nhiên liệu hóa thạch">Nhiên liệu hóa thạch</a></li> <li><a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_%C4%91%E1%BB%8Ba_nhi%E1%BB%87t" title="Năng lượng địa nhiệt">Năng lượng địa nhiệt</a></li> <li><a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_h%E1%BA%A1t_nh%C3%A2n" title="Năng lượng hạt nhân">Năng lượng hạt nhân</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%89nh_d%E1%BA%A7u" title="Đỉnh dầu">Đỉnh dầu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Shade_(shadow)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shade (shadow) (trang không tồn tại)">Shade (shadow)</a></li> <li><a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Năng lượng Mặt Trời">Năng lượng Mặt Trời</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Bức xạ Mặt Trời">Bức xạ Mặt Trời</a></li> <li><a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_th%E1%BB%A7y_tri%E1%BB%81u" title="Năng lượng thủy triều">Năng lượng thủy triều</a></li> <li><a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%C3%B3ng" title="Năng lượng sóng">Năng lượng sóng</a></li> <li><a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_gi%C3%B3" title="Năng lượng gió">Năng lượng gió</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A5t" title="Đất">Đất</a> và<br /><a href="/wiki/Kho%C3%A1ng_v%E1%BA%ADt" title="Khoáng vật">Khoáng vật</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Conflict_minerals&action=edit&redlink=1" class="new" title="Conflict minerals (trang không tồn tại)">Conflict minerals</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3o_t%E1%BB%93n_sinh_c%E1%BA%A3nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bảo tồn sinh cảnh (trang không tồn tại)">Bảo tồn sinh cảnh</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A5t_%C4%91ai" class="mw-redirect" title="Đất đai">Đất đai</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Arable_land&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arable land (trang không tồn tại)">Arable land</a></li> <li><a href="/wiki/Tho%C3%A1i_h%C3%B3a_%C4%91%E1%BA%A5t" class="mw-redirect" title="Thoái hóa đất">Thoái hóa đất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_%C4%91%E1%BA%A5t_%C4%91ai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật đất đai (trang không tồn tại)">Luật đất đai</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_%C4%91%E1%BA%A5t_%C4%91ai" title="Quản lý đất đai">Quản lý đất đai</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quy_ho%E1%BA%A1ch_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_%C4%91%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quy hoạch sử dụng đất (trang không tồn tại)">Quy hoạch sử dụng đất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_%C4%91%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sử dụng đất (trang không tồn tại)">Sử dụng đất</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BB%81n_kho%C3%A1ng_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quyền khoáng sản (trang không tồn tại)">Quyền khoáng sản</a></li> <li><a href="/wiki/Khai_th%C3%A1c_m%E1%BB%8F" title="Khai thác mỏ">Khai thác mỏ</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_kho%C3%A1ng_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật khoáng sản (trang không tồn tại)">Luật khoáng sản</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Khai_th%C3%A1c_m%E1%BB%8F_c%C3%A1t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khai thác mỏ cát (trang không tồn tại)">Khai thác mỏ cát</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Open_space_reserve&action=edit&redlink=1" class="new" title="Open space reserve (trang không tồn tại)">Open space reserve</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%89nh_kho%C3%A1ng_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đỉnh khoáng sản (trang không tồn tại)">Đỉnh khoáng sản</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Property_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Property law (trang không tồn tại)">Property law</a></li> <li>Đất <ul><li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3o_t%E1%BB%93n_%C4%91%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bảo tồn đất (trang không tồn tại)">Bảo tồn đất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Soil_fertility&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soil fertility (trang không tồn tại)">Soil fertility</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Soil_health&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soil health (trang không tồn tại)">Soil health</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Soil_resilience&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soil resilience (trang không tồn tại)">Soil resilience</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Nước">Nước</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/T%E1%BA%A7ng_ng%E1%BA%ADm_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Tầng ngậm nước">Tầng ngậm nước</a></li> <li><a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_u%E1%BB%91ng" title="Nước uống">Nước uống</a></li> <li><a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_ng%E1%BB%8Dt" title="Nước ngọt">Nước ngọt</a></li> <li><a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_ng%E1%BA%A7m" class="mw-redirect" title="Nước ngầm">Nước ngầm</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%95_c%E1%BA%ADp_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_d%C6%B0%E1%BB%9Bi_%C4%91%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bổ cập nước dưới đất (trang không tồn tại)">Bổ cập nước dưới đất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Groundwater_remediation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Groundwater remediation (trang không tồn tại)">Groundwater remediation</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%A7y_quy%E1%BB%83n" title="Thủy quyển">Thủy quyển</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Leaching_(agriculture)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leaching (agriculture) (trang không tồn tại)">Leaching (agriculture)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%89nh_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đỉnh nước (trang không tồn tại)">Đỉnh nước</a></li> <li>Nước <ul><li><a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" class="mw-redirect" title="Chiến tranh nước">Chiến tranh nước</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3o_t%E1%BB%93n_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bảo tồn nước (trang không tồn tại)">Bảo tồn nước</a></li> <li><a href="/wiki/B%C4%83ng" title="Băng">Băng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật nước (trang không tồn tại)">Luật nước</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%94_nhi%E1%BB%85m_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Ô nhiễm nước">Ô nhiễm nước</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Water_privatization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Water privatization (trang không tồn tại)">Water privatization</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%E1%BA%A5t_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Chất lượng nước">Chất lượng nước</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Water_right&action=edit&redlink=1" class="new" title="Water right (trang không tồn tại)">Water right</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Tài nguyên nước">Tài nguyên nước</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_t%C3%A0i_nguy%C3%AAn_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quản lý tài nguyên nước (trang không tồn tại)">Quản lý tài nguyên nước</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ch%C3%ADnh_s%C3%A1ch_t%C3%A0i_nguy%C3%AAn_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chính sách tài nguyên nước (trang không tồn tại)">Chính sách tài nguyên nước</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Liên quan</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Commons" class="mw-redirect" title="Commons">Commons</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Common-pool_resource&action=edit&redlink=1" class="new" title="Common-pool resource (trang không tồn tại)">Common-pool resource</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Enclosure&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enclosure (trang không tồn tại)">Enclosure</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Global_commons&action=edit&redlink=1" class="new" title="Global commons (trang không tồn tại)">Global commons</a></li> <li><a href="/wiki/Bi_k%E1%BB%8Bch_c%E1%BB%A7a_m%E1%BA%A3nh_%C4%91%E1%BA%A5t_c%C3%B4ng" title="Bi kịch của mảnh đất công">Bi kịch của mảnh đất công</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_sinh_th%C3%A1i" class="mw-redirect" title="Kinh tế sinh thái">Kinh tế sinh thái</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=D%E1%BB%8Bch_v%E1%BB%A5_sinh_th%C3%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dịch vụ sinh thái (trang không tồn tại)">Dịch vụ sinh thái</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Natural_capital&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natural capital (trang không tồn tại)">Natural capital</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_kh%C3%B4ng_t%C3%A1i_t%E1%BA%A1o" title="Tài nguyên không tái tạo">Tài nguyên không tái tạo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Khai_th%C3%A1c_qu%C3%A1_m%E1%BB%A9c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khai thác quá mức (trang không tồn tại)">Khai thác quá mức</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_t%C3%A1i_t%E1%BA%A1o" title="Tài nguyên tái tạo">Tài nguyên tái tạo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Resource_curse&action=edit&redlink=1" class="new" title="Resource curse (trang không tồn tại)">Resource curse</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Natural_resource_economics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natural resource economics (trang không tồn tại)">Natural resource economics</a></li> <li><a href="/wiki/Khai_th%C3%A1c_t%C3%A0i_nguy%C3%AAn_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn" title="Khai thác tài nguyên thiên nhiên">Khai thác tài nguyên thiên nhiên</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Resource_extraction&action=edit&redlink=1" class="new" title="Resource extraction (trang không tồn tại)">Resource extraction</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_t%C3%A0i_nguy%C3%AAn_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn" title="Quản lý tài nguyên thiên nhiên">Quản lý tài nguyên thiên nhiên</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_th%C3%ADch_nghi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quản lý thích nghi (trang không tồn tại)">Quản lý thích nghi</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_sinh_th%C3%A1i" title="Hệ sinh thái">Hệ sinh thái</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wilderness&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wilderness (trang không tồn tại)">Wilderness</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Cổng thông tin"><img alt="Cổng thông tin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></span></span></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Thể loại"><img alt="Thể loại" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></span></span> <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn" title="Thể loại:Tài nguyên thiên nhiên">Thể loại:Tài nguyên thiên nhiên</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Trang Commons"><img alt="Trang Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn" class="extiw" title="commons:Category:Tài nguyên thiên nhiên">Commons:Category:Tài nguyên thiên nhiên</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Tổ_chức_sinh_học" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Bản mẫu:Tổ chức sinh học"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Tổ chức sinh học (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Tổ_chức_sinh_học" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Tổ chức sinh học">Tổ chức sinh học</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Sinh quyển</a> > <a href="/wiki/H%E1%BB%87_sinh_th%C3%A1i" title="Hệ sinh thái">Hệ sinh thái</a> > <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_x%C3%A3_sinh_v%E1%BA%ADt" class="mw-redirect" title="Quần xã sinh vật">Quần xã sinh vật</a> > <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_th%E1%BB%83_(sinh_h%E1%BB%8Dc)" title="Quần thể (sinh học)">Quần thể</a> > <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt" title="Sinh vật">Sinh vật</a> > <a href="/wiki/H%E1%BB%87_c%C6%A1_quan" title="Hệ cơ quan">Hệ cơ quan</a> > <a href="/wiki/C%C6%A1_quan_(sinh_h%E1%BB%8Dc)" title="Cơ quan (sinh học)">Cơ quan</a> > <a href="/wiki/M%C3%B4" title="Mô">Mô</a> > <a href="/wiki/T%E1%BA%BF_b%C3%A0o" title="Tế bào">Tế bào</a> > <a href="/wiki/B%C3%A0o_quan" title="Bào quan">Bào quan</a> > <a href="/w/index.php?title=Ph%E1%BB%A9c_h%E1%BB%87_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phức hệ phân tử sinh học (trang không tồn tại)">Phức hệ phân tử</a> > <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Đại phân tử">Đại phân tử</a> > <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Phân tử sinh học">Phân tử sinh học</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Sinh_quyển&oldid=69500527">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Sinh_quyển&oldid=69500527</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Khoa_h%E1%BB%8Dc_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Thể loại:Khoa học Trái Đất">Khoa học Trái Đất</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:H%E1%BA%A3i_d%C6%B0%C6%A1ng_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Hải dương học">Hải dương học</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_%C4%91%C6%B0a_%C4%91%E1%BB%91i_s%E1%BB%91_th%E1%BB%ABa_v%C3%A0o_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu" title="Thể loại:Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu">Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_tham_s%E1%BB%91_th%E1%BB%ABa" title="Thể loại:Lỗi CS1: tham số thừa">Lỗi CS1: tham số thừa</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C3%B3_m%C3%B4_t%E1%BA%A3_ng%E1%BA%AFn" title="Thể loại:Bài có mô tả ngắn">Bài có mô tả ngắn</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:M%C3%B4_t%E1%BA%A3_ng%E1%BA%AFn_kh%C3%A1c_v%E1%BB%9Bi_Wikidata" title="Thể loại:Mô tả ngắn khác với Wikidata">Mô tả ngắn khác với Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn_kh%C3%B4ng_kh%E1%BB%9Bp" title="Thể loại:Bài viết có trích dẫn không khớp">Bài viết có trích dẫn không khớp</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 1 tháng 1 năm 2023, 05:58.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Sinh_quy%E1%BB%83n&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-865694c9b9-ltpr9","wgBackendResponseTime":174,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.550","walltime":"0.835","ppvisitednodes":{"value":2590,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":131611,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1932,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":131158,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 565.400 1 -total"," 52.08% 294.483 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 18.09% 102.275 1 Bản_mẫu:Cite_encyclopedia"," 14.07% 79.572 3 Bản_mẫu:Hộp_điều_hướng"," 13.19% 74.561 1 Bản_mẫu:Trái_Đất"," 10.93% 61.819 1 Bản_mẫu:Mô_tả_ngắn"," 8.60% 48.597 11 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 8.22% 46.449 10 Bản_mẫu:Chú_thích_tạp_chí"," 6.28% 35.484 1 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 5.63% 31.816 2 Bản_mẫu:Pagetype"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.300","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5013926,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-6f96f97888-q5x8b","timestamp":"20241113134848","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Sinh quy\u1ec3n","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Sinh_quy%E1%BB%83n","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q42762","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q42762","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-04-03T11:42:38Z","dateModified":"2023-01-01T05:58:46Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/44\/Seawifs_global_biosphere.jpg"}</script> </body> </html>