CINXE.COM

نسل‌کشی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>نسل‌کشی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"8d6f32da-514b-4635-a1dc-0f30a8c3f0ac","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"نسل‌کشی","wgTitle":"نسل‌کشی","wgCurRevisionId":40543594,"wgRevisionId":40543594,"wgArticleId":16515,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["صفحه‌های دارای خطا در ارجاع","صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی","صفحات دارای نام ارجاع تکراری","پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت", "صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند","یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","مقاله‌های نیازمند تمیزکاری از دسامبر ۲۰۲۳","همه صفحه‌های نیازمند تمیزکاری","مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","الگو:دین و مذهب","جداسازی","نسل‌کشی","جرم‌ها","جمعیت","کشتن بر پایه نوع"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"نسل‌کشی","wgRelevantArticleId":16515,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true, "wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q41397","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready", "user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth", "ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="نسل‌کشی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-نسل‌کشی rootpage-نسل‌کشی skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&amp;uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;returnto=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&amp;returnto=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&amp;uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;returnto=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&amp;returnto=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-رافائل_لمکین_و_واژه_نسل‌کشی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#رافائل_لمکین_و_واژه_نسل‌کشی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>رافائل لمکین و واژه نسل‌کشی</span> </div> </a> <ul id="toc-رافائل_لمکین_و_واژه_نسل‌کشی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-عهدنامه‌های_لاهه_۱۸۹۹_و_۱۹۰۷_میلادی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#عهدنامه‌های_لاهه_۱۸۹۹_و_۱۹۰۷_میلادی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>عهدنامه‌های لاهه ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ میلادی</span> </div> </a> <ul id="toc-عهدنامه‌های_لاهه_۱۸۹۹_و_۱۹۰۷_میلادی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیمان_صلح_ورسای" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#پیمان_صلح_ورسای"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>پیمان صلح ورسای</span> </div> </a> <ul id="toc-پیمان_صلح_ورسای-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تلاش‌های_جامعه_ملل" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#تلاش‌های_جامعه_ملل"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>تلاش‌های جامعه ملل</span> </div> </a> <ul id="toc-تلاش‌های_جامعه_ملل-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جرایم_ضدبشری_در_منشور_دادگاه‌های_نورنبرگ_و_توکیو" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#جرایم_ضدبشری_در_منشور_دادگاه‌های_نورنبرگ_و_توکیو"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>جرایم ضدبشری در منشور دادگاه‌های نورنبرگ و توکیو</span> </div> </a> <ul id="toc-جرایم_ضدبشری_در_منشور_دادگاه‌های_نورنبرگ_و_توکیو-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کنوانسیون_جلوگیری_از_نسل‌کشی_و_مجازات_آن" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#کنوانسیون_جلوگیری_از_نسل‌کشی_و_مجازات_آن"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>کنوانسیون جلوگیری از نسل‌کشی و مجازات آن</span> </div> </a> <ul id="toc-کنوانسیون_جلوگیری_از_نسل‌کشی_و_مجازات_آن-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-قانون_اساسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#قانون_اساسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>قانون اساسی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-قانون_اساسی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های قانون اساسی</span> </button> <ul id="toc-قانون_اساسی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ماده_۱" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱</span> <span>ماده ۱</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۲" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۲"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۲</span> <span>ماده ۲</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۲-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۳" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۳"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۳</span> <span>ماده ۳</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۳-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۴" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۴"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۴</span> <span>ماده ۴</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۴-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۵" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۵"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۵</span> <span>ماده ۵</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۵-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۶" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۶"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۶</span> <span>ماده ۶</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۶-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۷" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۷"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۷</span> <span>ماده ۷</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۷-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۸" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۸"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۸</span> <span>ماده ۸</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۸-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۹" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۹"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۹</span> <span>ماده ۹</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۹-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۱۰" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱۰"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱۰</span> <span>ماده ۱۰</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱۰-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۱۱" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱۱"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱۱</span> <span>ماده ۱۱</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱۱-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۱۲" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱۲"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱۲</span> <span>ماده ۱۲</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱۲-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۱۳" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱۳"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱۳</span> <span>ماده ۱۳</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱۳-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۱۴" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱۴"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱۴</span> <span>ماده ۱۴</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱۴-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۱۵" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱۵"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱۵</span> <span>ماده ۱۵</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱۵-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۱۶" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱۶"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱۶</span> <span>ماده ۱۶</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱۶-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۱۷" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱۷"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱۷</span> <span>ماده ۱۷</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱۷-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۱۸" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱۸"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱۸</span> <span>ماده ۱۸</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱۸-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ماده_۱۹" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ماده_۱۹"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱۹</span> <span>ماده ۱۹</span> </div> </a> <ul id="toc-ماده_۱۹-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-عدم_شمول_مرور_زمان_بر_جنایت_نسل‌کشی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#عدم_شمول_مرور_زمان_بر_جنایت_نسل‌کشی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>عدم شمول مرور زمان بر جنایت نسل‌کشی</span> </div> </a> <ul id="toc-عدم_شمول_مرور_زمان_بر_جنایت_نسل‌کشی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مسئولیت_کشور_در_قبال_اعمال_غیرقانونی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#مسئولیت_کشور_در_قبال_اعمال_غیرقانونی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>مسئولیت کشور در قبال اعمال غیرقانونی</span> </div> </a> <ul id="toc-مسئولیت_کشور_در_قبال_اعمال_غیرقانونی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نظریه_جانشینی_دولت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#نظریه_جانشینی_دولت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>نظریه جانشینی دولت</span> </div> </a> <ul id="toc-نظریه_جانشینی_دولت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-باطل_نشدن_جبران_خسارت_و_استرداد_به_واسطه_مرور_زمان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#باطل_نشدن_جبران_خسارت_و_استرداد_به_واسطه_مرور_زمان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>باطل نشدن جبران خسارت و استرداد به واسطه مرور زمان</span> </div> </a> <ul id="toc-باطل_نشدن_جبران_خسارت_و_استرداد_به_واسطه_مرور_زمان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-به_عنوان_یک_جرم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#به_عنوان_یک_جرم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>به عنوان یک جرم</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-به_عنوان_یک_جرم-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های به عنوان یک جرم</span> </button> <ul id="toc-به_عنوان_یک_جرم-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-قانون_بین‌المللی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#قانون_بین‌المللی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲.۱</span> <span>قانون بین‌المللی</span> </div> </a> <ul id="toc-قانون_بین‌المللی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شورای_امنیت_سازمان_ملل_در_مورد_نسل‌کشی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شورای_امنیت_سازمان_ملل_در_مورد_نسل‌کشی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲.۲</span> <span>شورای امنیت سازمان ملل در مورد نسل‌کشی</span> </div> </a> <ul id="toc-شورای_امنیت_سازمان_ملل_در_مورد_نسل‌کشی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-پیگرد_قانونی_بین‌المللی_در_مورد_نسل‌کشی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#پیگرد_قانونی_بین‌المللی_در_مورد_نسل‌کشی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳</span> <span>پیگرد قانونی بین‌المللی در مورد نسل‌کشی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-پیگرد_قانونی_بین‌المللی_در_مورد_نسل‌کشی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های پیگرد قانونی بین‌المللی در مورد نسل‌کشی</span> </button> <ul id="toc-پیگرد_قانونی_بین‌المللی_در_مورد_نسل‌کشی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-توسط_دادگاه‌های_موقت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#توسط_دادگاه‌های_موقت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۱</span> <span>توسط دادگاه‌های موقت</span> </div> </a> <ul id="toc-توسط_دادگاه‌های_موقت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دادگاه_نورنبرگ_(۱۹۴۵_–_۱۹۴۶)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دادگاه_نورنبرگ_(۱۹۴۵_–_۱۹۴۶)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۲</span> <span>دادگاه نورنبرگ (۱۹۴۵ – ۱۹۴۶)</span> </div> </a> <ul id="toc-دادگاه_نورنبرگ_(۱۹۴۵_–_۱۹۴۶)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دادگاه_جنایی_بین‌المللی_برای_یوگسلاوی_سابق_(۱۹۹۳_–_۲۰۱۷)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دادگاه_جنایی_بین‌المللی_برای_یوگسلاوی_سابق_(۱۹۹۳_–_۲۰۱۷)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۳</span> <span>دادگاه جنایی بین‌المللی برای یوگسلاوی سابق (۱۹۹۳ – ۲۰۱۷)</span> </div> </a> <ul id="toc-دادگاه_جنایی_بین‌المللی_برای_یوگسلاوی_سابق_(۱۹۹۳_–_۲۰۱۷)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دادگاه_بین‌المللی_جنایی_برای_رواندا_(۱۹۹۴_تا_حال_حاضر)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دادگاه_بین‌المللی_جنایی_برای_رواندا_(۱۹۹۴_تا_حال_حاضر)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۴</span> <span>دادگاه بین‌المللی جنایی برای رواندا (۱۹۹۴ تا حال حاضر)</span> </div> </a> <ul id="toc-دادگاه_بین‌المللی_جنایی_برای_رواندا_(۱۹۹۴_تا_حال_حاضر)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شعبه‌های_فوق‌العاده_در_دادگاه‌های_کامبوج_(۲۰۰۳_تا_حال_حاضر)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شعبه‌های_فوق‌العاده_در_دادگاه‌های_کامبوج_(۲۰۰۳_تا_حال_حاضر)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳.۵</span> <span>شعبه‌های فوق‌العاده در دادگاه‌های کامبوج (۲۰۰۳ تا حال حاضر)</span> </div> </a> <ul id="toc-شعبه‌های_فوق‌العاده_در_دادگاه‌های_کامبوج_(۲۰۰۳_تا_حال_حاضر)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-نسل‌کشی‌های_معاصر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#نسل‌کشی‌های_معاصر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۴</span> <span>نسل‌کشی‌های معاصر</span> </div> </a> <ul id="toc-نسل‌کشی‌های_معاصر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-قتل‌عام‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#قتل‌عام‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۵</span> <span>قتل‌عام‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-قتل‌عام‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۶</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۷</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">نسل‌کشی</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۰۹ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-109" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۰۹ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Volksmoord" title="Volksmoord–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Volksmoord" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/V%C3%B6lkermord" title="Völkermord–آلمانی سوئیسی" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Völkermord" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="آلمانی سوئیسی" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Folcmor%C3%B0or" title="Folcmorðor–انگلیسی باستان" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Folcmorðor" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="انگلیسی باستان" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A9_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D9%8A%D8%A9" title="إبادة جماعية–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إبادة جماعية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B9%D9%88%D8%A8" title="ابادة الشعوب–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ابادة الشعوب" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A7%B0%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A7%B0" title="নৰসংহাৰ–آسامی" lang="as" hreflang="as" data-title="নৰসংহাৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="آسامی" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Xenocidiu" title="Xenocidiu–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Xenocidiu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Soyq%C4%B1r%C4%B1m" title="Soyqırım–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Soyqırım" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Геноцид" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%8B%D0%B4" title="Генацыд–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Генацыд" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%8B%D0%B4" title="Генацыд–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Генацыд" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Геноцид" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A4_%E0%A6%97%E0%A6%A3%E0%A6%B9%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="পরিকল্পিত গণহত্যা–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পরিকল্পিত গণহত্যা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Gouennlazh" title="Gouennlazh–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Gouennlazh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Genocid" title="Genocid–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Genocid" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Genocidi" title="Genocidi–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Genocidi" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%86%DB%86%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="جینۆساید–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="جینۆساید" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Genocida" title="Genocida–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Genocida" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Геноцид" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Hil-laddiad" title="Hil-laddiad–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Hil-laddiad" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Folkedrab" title="Folkedrab–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Folkedrab" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/V%C3%B6lkermord" title="Völkermord–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Völkermord" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/C%C3%AAnosid" title="Cênosid–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Cênosid" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CE%BA%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Γενοκτονία–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Γενοκτονία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Genocide" title="Genocide–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Genocide" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Genocido" title="Genocido–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Genocido" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Genocidio" title="Genocidio–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Genocidio" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Genotsiid" title="Genotsiid–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Genotsiid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Genozidio" title="Genozidio–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Genozidio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kansanmurha" title="Kansanmurha–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kansanmurha" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9nocide" title="Génocide–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Génocide" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Genoside" title="Genoside–فریسی غربی" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Genoside" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="فریسی غربی" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cinedh%C3%ADoth%C3%BA" title="Cinedhíothú–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Cinedhíothú" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Xenocidio" title="Xenocidio–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Xenocidio" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%A6%D7%97_%D7%A2%D7%9D" title="רצח עם–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="רצח עם" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="नरसंहार–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="नरसंहार" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Genocid" title="Genocid–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Genocid" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9pirt%C3%A1s" title="Népirtás–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Népirtás" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%91%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ցեղասպանություն–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ցեղասպանություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%91%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6" title="Ցեղասպանութիւն–Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ցեղասպանութիւն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Genosida" title="Genosida–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Genosida" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Gentocido" title="Gentocido–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Gentocido" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%9Ej%C3%B3%C3%B0armor%C3%B0" title="Þjóðarmorð–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Þjóðarmorð" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Genocidio" title="Genocidio–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Genocidio" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%83%8E%E3%82%B5%E3%82%A4%E3%83%89" title="ジェノサイド–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ジェノサイド" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Genosida" title="Genosida–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Genosida" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98" title="გენოციდი–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="გენოციდი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Геноцид" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A7%91%EB%8B%A8%ED%95%99%EC%82%B4" title="집단학살–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="집단학살" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Komkuj%C3%AE" title="Komkujî–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Komkujî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Геноцид" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Genocidium" title="Genocidium–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Genocidium" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Jenoside" title="Jenoside–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Jenoside" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Genocide" title="Genocide–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Genocide" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Genozide" title="Genozide–Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Genozide" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Genocidas" title="Genocidas–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Genocidas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Genoc%C4%ABds" title="Genocīds–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Genocīds" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4%D1%81%D1%8C" title="Геноцидсь–مکشایی" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Геноцидсь" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="مکشایی" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Геноцид" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%82%E0%B4%B6%E0%B4%B9%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF" title="വംശഹത്യ–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="വംശഹത്യ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D1%80%D0%BB%D3%A9%D3%A9%D1%80_%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B3%D0%B0%D1%85" title="Төрлөөр устгах–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Төрлөөр устгах" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%99%E1%80%B9%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%99%E1%81%A0%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%82%E1%80%80%E1%80%B0" title="ဂမ္စိုတ်ကမၠက်ဂကူ–Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="ဂမ္စိုတ်ကမၠက်ဂကူ" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pembasmian_kaum" title="Pembasmian kaum–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pembasmian kaum" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Volkermoard" title="Volkermoard–ساکسونی سفلی" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Volkermoard" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="ساکسونی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="नरसंहार–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="नरसंहार" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Genocide" title="Genocide–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Genocide" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Folkemord" title="Folkemord–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Folkemord" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Folkemord" title="Folkemord–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Folkemord" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Genocidi" title="Genocidi–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Genocidi" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A8%E0%A8%B8%E0%A8%B2%E0%A8%95%E0%A9%81%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A9%80" title="ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludob%C3%B3jstwo" title="Ludobójstwo–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ludobójstwo" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_%D9%88%DA%98%D9%86%D9%87" title="نسل وژنه–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="نسل وژنه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Genoc%C3%ADdio" title="Genocídio–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Genocídio" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Genocid" title="Genocid–رومانش" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Genocid" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="رومانش" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Genocid" title="Genocid–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Genocid" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Геноцид" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D2%90%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D1%96%D0%B4" title="Ґеноцід–Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Ґеноцід" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%8D%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Гэноцид–یاقوتی" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Гэноцид" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="یاقوتی" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Genotz%C3%ACdiu" title="Genotzìdiu–ساردینیایی" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Genotzìdiu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="ساردینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_%DA%AA%D8%B4%D9%8A" title="نسل ڪشي–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="نسل ڪشي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Genocid" title="Genocid–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Genocid" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%9C_%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%BA" title="වර්ග සංහාරය–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="වර්ග සංහාරය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Genocide" title="Genocide–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Genocide" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Genoc%C3%ADda_(pr%C3%A1vo)" title="Genocída (právo)–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Genocída (právo)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Genocid" title="Genocid–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Genocid" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjenocidi" title="Gjenocidi–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjenocidi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Геноцид" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Folkmord" title="Folkmord–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Folkmord" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mauaji_ya_kimbari" title="Mauaji ya kimbari–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mauaji ya kimbari" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%A9%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AF%8A%E0%AE%B2%E0%AF%88" title="இனப்படுகொலை–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இனப்படுகொலை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%BA%D1%83%D1%88%D3%A3" title="Наслкушӣ–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Наслкушӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%86%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%9C%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B9%8C" title="การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Pagpatay_ng_lahi" title="Pagpatay ng lahi–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Pagpatay ng lahi" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Soyk%C4%B1r%C4%B1m" title="Soykırım–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Soykırım" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид–تووایی" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Геноцид" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="تووایی" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D9%89%D8%B1%D9%89%D9%82%D9%89_%D9%82%D9%89%D8%B1%D8%BA%D9%89%D9%86%DA%86%D9%89%D9%84%D9%89%D9%82" title="ئىرىقى قىرغىنچىلىق–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئىرىقى قىرغىنچىلىق" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Геноцид" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="نسل کشی–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="نسل کشی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Genotsid" title="Genotsid–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Genotsid" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Zenos%C3%ACdio" title="Zenosìdio–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Zenosìdio" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Di%E1%BB%87t_ch%E1%BB%A7ng" title="Diệt chủng–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Diệt chủng" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Djenocide" title="Djenocide–والونی" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Djenocide" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="والونی" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Henosidyo" title="Henosidyo–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Henosidyo" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%8D%E6%97%8F%E7%81%AD%E7%BB%9D" title="种族灭绝–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="种族灭绝" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98" title="გენოციდი–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="გენოციდი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%A2%D7%9C%D7%A7%D7%A2%D7%A8_%D7%9E%D7%90%D7%A8%D7%93" title="פעלקער מארד–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="פעלקער מארד" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%A7%8D%E6%97%8F%E7%81%AD%E7%BB%9D" title="种族灭绝–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="种族灭绝" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A9ng-cho%CC%8Dk_bia%CC%8Dt-choa%CC%8Dt" title="Chéng-cho̍k bia̍t-choa̍t–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chéng-cho̍k bia̍t-choa̍t" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%A8%AE%E6%97%8F%E6%BB%85%E7%B5%95" title="種族滅絕–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="種族滅絕" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q41397#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;oldid=40543594" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&amp;page=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;id=40543594&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2586%25D8%25B3%25D9%2584%25E2%2580%258C%25DA%25A9%25D8%25B4%25DB%258C"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2586%25D8%25B3%25D9%2584%25E2%2580%258C%25DA%25A9%25D8%25B4%25DB%258C"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&amp;page=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Genocide" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q41397" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r36211177">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-right:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 0 4px 1em;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-right:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-right:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-right:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-right:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-right:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-right:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-right:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}</style><table class="box-بخش‌بندی_بیش_از_اندازه plainlinks metadata ambox ambox-style ambox-بخش‌بندی_بیش_از_اندازه" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div class="mbox-image-div"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/40px-Edit-clear.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/60px-Edit-clear.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Edit-clear.svg/80px-Edit-clear.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">این نوشتار <b>ممکن است دارای <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C#عنوان‌ها_و_بخش‌ها" title="ویکی‌پدیا:شیوه‌نامه/صفحه‌آرایی">تعداد زیادی عنوان بخش باشد که محتوای آنرا از هم تفکیک کرده‌اند</a></b>.<span class="hide-when-compact"> لطفاً با ادغام بخش‌های مشابه و حذف زیربخش‌های نالازم به بهبود این نوشتار کمک کنید.</span> <span class="date-container"><i>(<span class="date">دسامبر ۲۰۲۳</span>)</i></span><span class="hide-when-compact"><i> (<small><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AD%D8%B0%D9%81_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="راهنما:حذف الگوی نگهداری">چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید</a></small>)</i></span></div></td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar nomobile sidebar-wraplinks"><tbody><tr><th class="sidebar-title"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87" title="حقوق بین‌الملل بشردوستانه">حقوق بین‌الملل بشردوستانه</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> دادگاه و دادگاه‌ها</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><div class="plainlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="دادگاه نورنبرگ">دادگاه نورنبرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%88" title="دادگاه توکیو">دادگاه توکیو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82" title="دادگاه بین‌المللی کیفری یوگسلاوی سابق">دادگاه بین‌المللی کیفری یوگسلاوی سابق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7" title="دادگاه بین‌المللی کیفری برای رواندا">دادگاه بین‌المللی کیفری برای رواندا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="دیوان بین‌المللی دادگستری">دیوان بین‌المللی دادگستری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="دیوان کیفری بین‌المللی">دیوان کیفری بین‌المللی</a></li> <li>دادگاه بین‌المللی کیفری (بنگلادش)</li></ul> </div></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading"> اصول اساسی</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"><div class="plainlist"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">نسل‌کشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%AC%D9%86%DA%AF" title="قانون جنگ">قانون جنگ</a></li> <li>قانون لایبر</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="سپر انسانی">سپر انسانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="جنایات علیه بشریت">جنایات علیه بشریت</a></li> <li>جنایت آپارتاید</li> <li>جنگ تجاوزکارانه</li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="جنایت جنگی">جنایت جنگی</a></li></ul> </div></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading"> معاهده‌ها</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><div class="hlist"><ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B8%DB%B9%DB%B9_%D9%88_%DB%B1%DB%B9%DB%B0%DB%B7_%D9%84%D8%A7%D9%87%D9%87" title="کنوانسیون‌های ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ لاهه">کنوانسیون‌های ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ لاهه</a></li><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%DA%98%D9%86%D9%88" title="کنوانسیون ژنو">کنوانسیون ژنو</a></li><li>کنوانسیون سوم ژنو</li><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85_%DA%98%D9%86%D9%88" title="کنوانسیون چهارم ژنو">کنوانسیون چهارم ژنو</a></li><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%DA%A9%D9%84_%DB%8C%DA%A9" title="پروتکل یک">پروتکل یک</a></li><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%DA%A9%D9%84_%D8%AF%D9%88" title="پروتکل دو">پروتکل دو</a></li><li>پروتکل سه</li><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%B1_%D9%85%D8%A8%D9%86%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B1%D9%85" title="دیوان کیفری بین‌المللی بر مبنای اساسنامه رم">دیوان کیفری بین‌المللی بر مبنای اساسنامه رم</a></li></ul></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87" title="الگو:حقوق بین‌الملل بشردوستانه"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:حقوق بین‌الملل بشردوستانه (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:حقوق بین‌الملل بشردوستانه"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>نسل‌کشی</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>&#58; <span lang="en" title="متن به زبان انگلیسی"><bdi>Genocide</bdi></span>) هرگونه اقدام و مبادرت به نابودی و حذف فیزیکی بخش یا کلیت یک گروه <a href="/wiki/%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_(%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86)" title="نژاد (انسان)">نژادی</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA" title="قومیت">قومی</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%AA" title="ملت">ملی</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8" title="مذهب">مذهبی</a> یا <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="ایدئولوژی">ایدئولوژیکی</a> توسط یک گروه دیگر است.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> زمانی که تعبیرهای جزئی دربارهٔ نسل‌کشی تغییر می‌کرد، نخستین تعریف قانونی این کردار در بیانیهٔ <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="سازمان ملل متحد">سازمان ملل متحد</a> در سال ۱۹۴۸ و پیرامون «<i>جلوگیری و مجازات جرم نسل‌کشی</i>» شکل گرفت. </p><p>بند دوم این بیانیه تصریح می‌کرد که هرگونه اقدام به نابودی کل یک گروه نژادی، ملی، مذهبی مانند کشتار دسته‌جمعی یک گروه خاص، ایجاد لطمات روانی و جسمانی بر یک گروه ویژه، ضربه زدن تعمدی به افراد یک گروه خاص، تحمیل معیارهایی برای جلوگیری از تولد فرزندان آن‌ها، جابه‌جایی اجباری فرزندان گروه‌ها به یکدیگر، طرح‌ریزی برای آسیب رساندن به گروهی خاص و غیره، همه از مصداق‌های بارز نسل‌کشی می‌باشند. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="رافائل_لمکین_و_واژه_نسل‌کشی"><span id=".D8.B1.D8.A7.D9.81.D8.A7.D8.A6.D9.84_.D9.84.D9.85.DA.A9.DB.8C.D9.86_.D9.88_.D9.88.D8.A7.DA.98.D9.87_.D9.86.D8.B3.D9.84.E2.80.8C.DA.A9.D8.B4.DB.8C"></span>رافائل لمکین و واژه نسل‌کشی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=1" title="ویرایش بخش: رافائل لمکین و واژه نسل‌کشی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv/280px--The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="280" height="210" data-durationhint="74" data-mwtitle="The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/8/87/The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv/The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="480" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/87/The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv" type="video/ogg; codecs=&quot;theora, vorbis&quot;" data-width="480" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/8/87/The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv/The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp8, vorbis&quot;" data-transcodekey="360p.webm" data-width="480" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/8/87/The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv/The_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="320" data-height="240" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AThe_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv&amp;lang=fa&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fa" label="فارسی ‪(fa)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&amp;title=File%3AThe_Genocide_Word_by_Raphael_Lemkin.ogv&amp;lang=tr&amp;trackformat=vtt&amp;origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tr" label="Türkçe ‪(tr)‬" data-dir="ltr" /></video></span><figcaption> رافائل لمکین: منشأ واژه «نسل‌کشی»، (<a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%B2" title="سی‌بی‌اس نیوز">سی‌بی‌اس نیوز</a>)</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%84_%D9%84%D9%85%DA%A9%DB%8C%D9%86" title="رافائل لمکین">رافائل لمکین</a>، نخست در <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Lviv_University" class="extiw" title="w:en:Lviv University">دانشگاه لووف</a> در <a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="لهستان">لهستان</a> و سپس در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%84%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="دانشگاه هایدلبرگ">دانشگاه هایدلبرگ</a>، آلمان شروع به تحصیل در رشتهٔ حقوق کرد. در سال ۱۹۲۷ میلادی به عنوان دبیر در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%81" title="دادگاه استیناف">دادگاه استیناف</a> <a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%88" title="ورشو">ورشو</a> به کار پرداخت و از تاریخ ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۵ میلادی دبیر کمیتهٔ قانونگذاری جمهوری لهستان و سپس تا شروع <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جنگ جهانی دوم">جنگ جهانی دوم</a> وکیل خصوصی بود. در سال ۱۹۳۳ میلادی او برای پیشنهاد کردن تحریم جرم نسل‌کشی و نابود کردن فرهنگ‌ها، درصدد شرکت در جلسهٔ پیمان ملت‌ها در <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="مادرید">مادرید</a> برآمد (او عنوان‌ها غیر متمدن بودن و تبهکاری را مطرح کرده بود)، ولی در لحظهٔ آخر رئیس‌اش او را از شرکت در این جلسه بازداشت. وی هرچند پیشتر تمامی اظهارات خود را به‌طور مکتوب فرستاده بود، لیکن سکوت و خاموشی اتحادیه در قبال پیشنهاد سبب ناکامی او گشت. لمکین هنگامی که هنوز دانشجوی دانشگاه لووف بود، محاکمهٔ یکی از دانشجویان، به نام <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%82%D9%88%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%AA%D9%87%D9%84%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سوقومون تهلیریان">سوقومون تهلیریان</a> را به دقت دنبال می‌کرد. </p><p>در سال ۱۹۴۱ میلادی به <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ایالات متحده آمریکا">ایالات متحده آمریکا</a> مهاجرت کرد. در آمریکا او در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DB%8C%DB%8C%D9%84" title="دانشگاه ییل">دانشگاه ییل</a> و <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D9%88%DA%A9" title="دانشگاه دوک">دانشگاه دوک</a> به تدریس حقوق پرداخت و در پایان جنگ جهانی دوم به عنوان مشاور قاضی <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Robert_H._Jackson" class="extiw" title="w:en:Robert H. Jackson">رابرت جکسن</a> به همکاری با دادگاه نظامی نورنبرگ آلمان پرداخت. وی پیش از این در سال ۱۹۴۴ میلادی مهم‌ترین اثر خود با عنوان (Axis Rule in Occupied Europe: Laws of Occupation, Analysis of Government Proposals for Redress) را منتشر کرد. در بخش اول، فصل نهم، صفحات ۷۹ تا ۹۵ با عنوان نسل‌کشی (Genocide) با سه عنوان فرعی به این موضوع پرداخته شده است. </p> <ul><li>نسل‌کشی: یک واژهٔ جدید و ذهنیتی نو از نابودی ملت‌ها.</li> <li>شیوه‌های نسل‌کشی در زمینه‌های گوناگون: سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، زیستی، فیزیکی، مذهبی، و اخلاقی.</li> <li>پیشنهادهایی برای آینده: ممانعت از نسل‌کشی در زمان جنگ و صلح و همچنین، کنترل بین‌المللی برای جلوگیری از تجاوز و اشغال.</li></ul> <p>لمکین پس از پایان کار <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="دادگاه نورنبرگ">دادگاه نورنبرگ</a> و بازگشت به آمریکا، سه سال بعدی را صرف پیگیری قاطعانه جهت متقاعد ساختن سازمان ملل، برای اعلام قطعنامهٔ محکوم و ممنوع کردن نسل‌کشی کرد. قائم مقام جامعهٔ ملل حمایت خود را از صدور قطعنامه اعلام کرد و نهایتاً در دسامبر ۱۹۴۸ میلادی تلاش‌های او تحت حمایت‌های رئیس مجمع عمومی ملل، <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:H._V._Evatt" class="extiw" title="w:en:H. V. Evatt">هربرت وی اوات</a>، به موفقیت رسید. بر این اساس سازمان ملل متحد قطعنامهٔ پیشگیری و جلوگیری، همچنین مجازات جنایات نسل‌کشی را به تصویب رساند. </p><p>لمکین در ده سال آخر زندگی و تا زمان مرگش در سال ۱۹۵۹ میلادی، تمامی نیروی خود را در دو زمینه متمرکز کرد؛ یکی تشویق دیگر کشورها در وادار کردن ایالات متحده آمریکا برای به رسمیت شناختن قطعنامهٔ نسل‌کشی و دیگری، نگارش کتاب‌ها و مقالاتی در خصوص مسائل مربوط به نسل‌کشی. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="عهدنامه‌های_لاهه_۱۸۹۹_و_۱۹۰۷_میلادی"><span id=".D8.B9.D9.87.D8.AF.D9.86.D8.A7.D9.85.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.84.D8.A7.D9.87.D9.87_.DB.B1.DB.B8.DB.B9.DB.B9_.D9.88_.DB.B1.DB.B9.DB.B0.DB.B7_.D9.85.DB.8C.D9.84.D8.A7.D8.AF.DB.8C"></span>عهدنامه‌های لاهه ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ میلادی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=2" title="ویرایش بخش: عهدنامه‌های لاهه ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ میلادی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Seal_of_the_International_Court_of_Justice.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Seal_of_the_International_Court_of_Justice.png/220px-Seal_of_the_International_Court_of_Justice.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Seal_of_the_International_Court_of_Justice.png/330px-Seal_of_the_International_Court_of_Justice.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Seal_of_the_International_Court_of_Justice.png/440px-Seal_of_the_International_Court_of_Justice.png 2x" data-file-width="685" data-file-height="685" /></a><figcaption>دیوان بین‌المللی دادگستری</figcaption></figure> <p>عهدنامه‌های لاهه اولین تلاش‌های مدون دربارهٔ انسانی کردن جنگ و محدود کردن صدمات ناشی از جنگ در (حقوق بین‌الملل معاهداتی) به‌شمار می‌رود. به عبارت دیگر عهدنامه‌های ۱۸۹۹ میلادی و چهار عهدنامه ۱۹۰۷ میلادی <a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%87%D9%87" title="لاهه">لاهه</a> را می‌توان تدوینی کامل از <a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87" title="حقوق بین‌الملل بشردوستانه">حقوق بین‌الملل بشردوستانه</a> دانست. از میان عهدنامه‌های سال ۱۹۰۷ میلادی، عهدنامه چهارم بسیار واجد اهمیت است؛ زیرا مجموعه نسبتاً کاملی از قواعد جنگی است. در این عهدنامه‌ها هر چند صریحاً از <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="جنایات علیه بشریت">جنایات علیه بشریت</a> یاد نشده است، اما بذر این جرایم که بعدها در منشور نورنبرگ رسماً جرایم ضد بشری نامیده شد، در کنوانسیون‌های لاهه پاشیده شد. کنوانسیون اول ۱۸۹۹ میلادی لاهه دربارهٔ قواعد و عرف جنگ و کنوانسیون چهارم ضمیمه مقررات مربوط به قواعد و عرف جنگ زمینی است.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> در پیشگفتار هر دو کنوانسیون اصطلاح <a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" title="حقوق بشر">حقوق بشر</a> به کار رفته است. کنوانسیون ۱۸۹۹ لاهه اولین سند بین‌المللی جامع دربارهٔ قواعد تکامل یافته ناشی از اعمال عرفی دولت‌ها در زمان جنگ است. در عین حال قرارداد مزبور پا را فراتر گذاشته و دربارهٔ مواردی که مقررات خاص وجود ندارد چنین توضیح می‌دهد: </p><p>«نظامیان و جمعیت غیرنظامی تحت حمایت و حاکمیت اصول حقوق بین‌الملل قرار دارند، اصولی که ناشی از عرف رایج ملل متمدن، قوانین بشریت و الزامات وجودان جمعی می‌باشند.»<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>ماده ۲۲ کنوانسیون‌های لاهه ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ میلادی نیز قاعده‌ای کلی را به این نحو مقرر می‌دارد که «حق جنگجویان برای استفاده از روش‌های صدمه رساندن به دشمن نامحدود نیست.»<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیمان_صلح_ورسای"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.85.D8.A7.D9.86_.D8.B5.D9.84.D8.AD_.D9.88.D8.B1.D8.B3.D8.A7.DB.8C"></span>پیمان صلح ورسای</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=3" title="ویرایش بخش: پیمان صلح ورسای"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Treaty_of_Versailles,_English_version.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Treaty_of_Versailles%2C_English_version.jpg/220px-Treaty_of_Versailles%2C_English_version.jpg" decoding="async" width="220" height="335" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Treaty_of_Versailles%2C_English_version.jpg/330px-Treaty_of_Versailles%2C_English_version.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Treaty_of_Versailles%2C_English_version.jpg/440px-Treaty_of_Versailles%2C_English_version.jpg 2x" data-file-width="3990" data-file-height="6074" /></a><figcaption>نسخه انگلیسی معاهده ورسای</figcaption></figure> <p>در سال ۱۹۱۴ میلادی جهان شاهد آغاز یکی از هولناک‌ترین جنگ‌ها یعنی <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D9%84" title="جنگ جهانی اول">جنگ جهانی اول</a> بود. جنگ مزبور که انسان‌های زیادی را به خاک و خون کشیده تا سال ۱۹۱۸ میلادی ادامه یافت. در سال‌هایی که جنگ جهانی اول ادامه داشت <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="جنایت جنگی">جنایت جنگی</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="جنایات علیه بشریت">جنایات علیه بشریت</a> در سطح وسیعی رخ داد. یکی از بارزترین مصادیق این جرایم ضدبشری <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="نسل‌کشی ارمنیان">نسل‌کشی ارمنیان</a> بود. در جریان وقوع قتل‌عام ارمنیان و انتشار اخبار مربوط به آن در ۲۸ مه همان سال دولت‌های <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="فرانسه">فرانسه</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="بریتانیا">بریتانیا</a> و <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه">روسیه</a> اعلامیه‌ای را مبنی بر محکومیت قتل‌عام ارمنی‌ها از سوی <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="امپراتوری عثمانی">دولت عثمانی</a> صادر کردند. سه کشور مزبور این جنایات را به عنوان (جرایم ضد تمدن و بشریت)<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> محکوم کردند و به خاطر آن تمام اعضای دولت ترکیه و عوامل مزبور را که در فاجعه دست داشتند مسئول اعلام کردند. </p><p>در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۹ میلادی کنفرانس صلح (<a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C" title="پیمان ورسای">پیمان ورسای</a>) میان طرفین جنگ منعقد گردید. اما سه ماه قبل از آن، یعنی در مارس ۱۹۱۹ کمیسیونی برای گزارش اعمال ضد انسانی ارتکاب یافته در خلال جنگ به کنفرانس مقدماتی صلح، تشکیل گردید. کمیسیون مزبور که به منظور گزارش موارد نقص حقوق بین‌الملل تشکیل شده بود، در موارد متعددی اصطلاحات:(قوانین بشریت)، (جرایم ضد قوانین بشریت)، (نقص قوانین بشریت) را به کار برد.<sup id="cite_ref-ReferenceA_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>کمیسیون مزبور در مورد مسئولیت کیفری افراد، چنین نتیجه‌گیری کرد: </p><p>«همه افراد متعلق به کشورهای درگیر در جنگ، حتی روسای دولت‌ها، در صورتی که مرتکب جرایمی علیه قوانین و عرف جنگ یا قوانین بشریت مرتکب شده باشند مسئول هستند و مورد پیگرد واقع می‌شوند؛ بنابراین داشتن پست و مقام عالی در کشور هیچ تفاوتی را در اعمال مجازات ایجاد نمی‌کند.»<sup id="cite_ref-ReferenceA_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تلاش‌های_جامعه_ملل"><span id=".D8.AA.D9.84.D8.A7.D8.B4.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.AC.D8.A7.D9.85.D8.B9.D9.87_.D9.85.D9.84.D9.84"></span>تلاش‌های جامعه ملل</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=4" title="ویرایش بخش: تلاش‌های جامعه ملل"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87_%D9%85%D9%84%D9%84" title="جامعه ملل">جامعه ملل</a> بعد از تأسیس خویش، تلاش‌هایی برای حمایت از <a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" title="حقوق بشر">حقوق بشر</a> انجام داد. یکی از این تلاش‌ها، انعقاد (کنوانسیون منع بردگی) در ۲۵ سپتامبر ۱۹۲۶ میلادی بود. به بردگی گرفتن به عنوان یکی از مصداق‌های جرایم ضدبشری به رسمیت شناخته شد.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۷<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>هدف دیگری که جامعه ملل دنبال نمود، ایجاد <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="دیوان کیفری بین‌المللی">دیوان کیفری بین‌المللی</a> بود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جرایم_ضدبشری_در_منشور_دادگاه‌های_نورنبرگ_و_توکیو"><span id=".D8.AC.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.85_.D8.B6.D8.AF.D8.A8.D8.B4.D8.B1.DB.8C_.D8.AF.D8.B1_.D9.85.D9.86.D8.B4.D9.88.D8.B1_.D8.AF.D8.A7.D8.AF.DA.AF.D8.A7.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.86.D9.88.D8.B1.D9.86.D8.A8.D8.B1.DA.AF_.D9.88_.D8.AA.D9.88.DA.A9.DB.8C.D9.88"></span>جرایم ضدبشری در منشور دادگاه‌های نورنبرگ و توکیو</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=5" title="ویرایش بخش: جرایم ضدبشری در منشور دادگاه‌های نورنبرگ و توکیو"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Nuremberg_Trials_retouched.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Nuremberg_Trials_retouched.jpg/220px-Nuremberg_Trials_retouched.jpg" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Nuremberg_Trials_retouched.jpg/330px-Nuremberg_Trials_retouched.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Nuremberg_Trials_retouched.jpg/440px-Nuremberg_Trials_retouched.jpg 2x" data-file-width="2931" data-file-height="2259" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="دادگاه نورنبرگ">دادگاه نورنبرگ</a>. متهمان در جایگاه. هدف اصلی دادگاه پیگرد قانونی <a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="هرمان گورینگ">هرمان گورینگ</a> (در لبه سمت چپ در ردیف اول نیمکت)، مهم‌ترین بازمانده رسمی در <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی">آلمان نازی</a> پس از مرگ هیتلر بود.</figcaption></figure> <p>بعد از خاتمه یافتن <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جنگ جهانی دوم">جنگ جهانی دوم</a>، در ۱۷ دسامبر ۱۹۴۲ میلادی و ۵ ژانویه ۱۹۴۳ میلادی <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="نیروهای متفقین">نیروهای متفقین</a> دو بیانیه صادر کردند که در هردو، تصمیمشان را مبنی بر محاکمه کردن افراد آلمانی که در خلال جنگ مرتکب <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="جنایت جنگی">جنایت جنگی</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="جنایات علیه بشریت">جنایات علیه بشریت</a> شده بودند، اعلام کردند. به دنبال آن در ۱۱ فوریه ۱۹۴۳ میلادی در <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3_%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7" title="کنفرانس یالتا">کنفرانس یالتا</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%84%D8%AA" title="تئودور روزولت">تئودور روزولت</a>، <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%DA%86%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%84" title="وینستون چرچیل">وینستون چرچیل</a> و <a href="/wiki/%DA%98%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86" title="ژوزف استالین">ژوزف استالین</a> قطعنامه مشابهی را تصویب کردند.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> در ۸ اوت ۱۹۴۵ متفقین در <a href="/wiki/%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%86" title="لندن">لندن</a> توافقنامه‌ای را امضا کردند که مفاد آن تأسیس <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="دادگاه نورنبرگ">دادگاه نورنبرگ</a> بود. توافق کنندگان در ضمیمه توافقنامه مزبور منشور دادگاه نورنبرگ را اعلام کردند. این منشور از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا برای اولین بار در تاریخ حقوق بین‌الملل، جرایم ضد بشری را به رسمیت شناخت و مصادیق آن را برشمرد. </p><p>بند (ج) منشور یادشده به جرایم ضدبشری اختصاص داشت. بر طبق این بند جرایم ضد بشری عبارت بودند از: </p> <ol><li>قتل عمد</li> <li>ریشه کن کردن</li> <li>به بردگی گرفتن</li> <li>اخراج</li></ol> <p>و سایر اعمال غیرانسانی که علیه یک جمعیت غیرنظامی ارتکاب می‌یابد. اعم از اینکه قبل یا در اثنای جنگ رخ داده باشد یا اذیت و آزار بنا به دلایل سیاسی، نژادی، یا مذهبی در ارتکاب جرایمی که رسیدگی به آنها در صلاحیت محکمه قرار دارد، اعم از اینکه ارتکاب آنها نقص قوانین داخلی کشور محمل ارتکاب محسوب شود یا خیر؟ اصطلاحی که در منشور دادگاه نورنبرگ ضمیمه توافقنامه لندن به کار می‌رود، جرایم ضدانسانی است که شامل موارد پیش گفته بود، اصطلاح ژنوسید توسط دادستان‌ها (البته نه قضات) در دادگاه نظامی بین‌المللی نورنبرگ به کار گرفته شد. دادستان دادگاه نورنبرگ، جنایتکاران جنگی نازی را به چیزی تحت عنوان (ژنوسید) متهم کرد؛ اما این اصطلاح در مقررات اساسنامه دادگاه به کار گرفته نشد، لذا دادگاه آنها را به دلیل سبعیت‌های ارتکابی علیه یهودیان اروپا به (جنایت علیه بشریت) محکوم کرد.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۹<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> درواقع نسل‌کشی در منشور محکمه نظامی نورنبرگ برای محکمه جنایتکاران جنگی دول محور، یک جرم علیه بشریت محسوب شده بود. مطابق ماده C6 جرایم علیه بشریت عبارتند از: </p><p>«قتل عمد، نابود کردن، اخراج و سایر اعمال غیرانسانی که قبل یا هنگام جنگ علیه یک جمعیت غیرنظامی ارتکاب می‌یابد یا اعمال اذیت و آزار بنا به دلایل سیاسی، نژادی یا مذهبی در اجرا یا در رابطه با هر جرمی که رسیدگی به آن در صلاحیت محکمه قرار دارد.»<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۰<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>پس از آن سازمان ملل متحد در نخستین سال فعالیت خود، قطعنامه شماره I96 را در دسامبر ۱۹۴۶ میلادی تصویب و به موجب آن صراحتاً تأیید کرد که «نسل‌کشی به موجب حقوق بین‌الملل جرم است و جهان متمدن آن را تقبیح می‌کند». پیرو <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="مجمع عمومی سازمان ملل متحد">مجمع عمومی سازمان ملل متحد</a> در ۹ دسامبر ۱۹۴۸ به موجب قطعنامه شماره III - ۲۶۰، متن (کنوانسیون منع و مجازات جرم نسل‌کشی) را درست یک روز پیش از تصویب <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" title="اعلامیه جهانی حقوق بشر">اعلامیه جهانی حقوق بشر</a> مورد تصویب قرار داد.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کنوانسیون_جلوگیری_از_نسل‌کشی_و_مجازات_آن"><span id=".DA.A9.D9.86.D9.88.D8.A7.D9.86.D8.B3.DB.8C.D9.88.D9.86_.D8.AC.D9.84.D9.88.DA.AF.DB.8C.D8.B1.DB.8C_.D8.A7.D8.B2_.D9.86.D8.B3.D9.84.E2.80.8C.DA.A9.D8.B4.DB.8C_.D9.88_.D9.85.D8.AC.D8.A7.D8.B2.D8.A7.D8.AA_.D8.A2.D9.86"></span>کنوانسیون جلوگیری از نسل‌کشی و مجازات آن</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=6" title="ویرایش بخش: کنوانسیون جلوگیری از نسل‌کشی و مجازات آن"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Sarajevo_martyrs_memorial_cemetery_2009_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Sarajevo_martyrs_memorial_cemetery_2009_2.jpg/270px-Sarajevo_martyrs_memorial_cemetery_2009_2.jpg" decoding="async" width="270" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Sarajevo_martyrs_memorial_cemetery_2009_2.jpg/405px-Sarajevo_martyrs_memorial_cemetery_2009_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Sarajevo_martyrs_memorial_cemetery_2009_2.jpg/540px-Sarajevo_martyrs_memorial_cemetery_2009_2.jpg 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1400" /></a><figcaption>یادبود قربانیان <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%88" title="سارایوو">سارایوو</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Family_Graves_for_Victims_of_1988_Chemical_Attack_-_Halabja_-_Kurdistan_-_Iraq.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Family_Graves_for_Victims_of_1988_Chemical_Attack_-_Halabja_-_Kurdistan_-_Iraq.jpg/270px-Family_Graves_for_Victims_of_1988_Chemical_Attack_-_Halabja_-_Kurdistan_-_Iraq.jpg" decoding="async" width="270" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Family_Graves_for_Victims_of_1988_Chemical_Attack_-_Halabja_-_Kurdistan_-_Iraq.jpg/405px-Family_Graves_for_Victims_of_1988_Chemical_Attack_-_Halabja_-_Kurdistan_-_Iraq.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Family_Graves_for_Victims_of_1988_Chemical_Attack_-_Halabja_-_Kurdistan_-_Iraq.jpg/540px-Family_Graves_for_Victims_of_1988_Chemical_Attack_-_Halabja_-_Kurdistan_-_Iraq.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304" /></a><figcaption>یادبود قربانیان <a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D8%AD%D9%84%D8%A8%DA%86%D9%87" title="حمله شیمیایی به حلبچه">بمباران شیمیایی حلبچه</a></figcaption></figure> <p>کنوانسیون جلوگیری از نسل‌کشی و مجازات آن، مصوب ۹ دسامبر ۱۹۴۸، مجمع عمومی <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="سازمان ملل متحد">سازمان ملل متحد</a>. مجمع عمومی متن قرارداد ضمیمه مربوط به جلوگیری از نسل‌کشی را تصویب و به موجب ماده ۱۱ همان قرارداد آن را برای امضاء و تصویب و الحاق در دسترس دول می‌گذارد. قرارداد برای جلوگیری از <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C" title="کشتار جمعی">کشتار جمعی</a>: </p><p>طرف‌های متعاهد با در نظر گرفتن اینکه مجمع سازمان ملل متحد به‌وسیله قطعنامه شماره (۱)۸۶ مورخ ۱۱ دسامبر ۱۹۴۶ خود اعلام داشته که نسل‌کشی جنایتی است که نسبت به <a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84" title="حقوق بین‌الملل">حقوق بین‌الملل</a> ارتکاب می‌شود و برخلاف روح و مقصد سازمان ملل بوده و دنیای متمدن چنین عملی را محکوم می‌کند و با اذعان باینکه در تمام دوره‌های تاریخ این عمل خسارات بسیاری به عالم انسانیت وارد ساخته است و با اطمینان باینکه برای رهایی عالم انسانیت از چنین بلیه وحشتناک همکاری بین‌المللی ضرورت دارد در مراتب ذیل موافقت حاصل نمودند:<sup id="cite_ref-ReferenceB_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۲<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۳<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="قانون_اساسی"><span id=".D9.82.D8.A7.D9.86.D9.88.D9.86_.D8.A7.D8.B3.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>قانون اساسی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=7" title="ویرایش بخش: قانون اساسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1"></span>ماده ۱</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=8" title="ویرایش بخش: ماده ۱"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>طرف‌های متعاهد تصدیق و تأیید می‌کنند که نسل‌کشی اعم از اینکه در موقع صلح صورت گیرد یا جنگ به موجب حقوق بین‌المللی جنایت محسوب می‌شود و تعهد می‌کنند از آن جلوگیری کرده و مورد مجازات قرار دهند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۲"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B2"></span>ماده ۲</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=9" title="ویرایش بخش: ماده ۲"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در قرارداد فعلی مفهوم کلمه «نسل‌کشی» (Genocide) یکی از اعمال مشروحه ذیل است که به نیت نابودی تمام یا گروه ملی و قومی و نژادی یا مذهبی ارتکاب گردد. از این قرار: </p> <ol><li>قتل اعضاء آن گروه.</li> <li>صدمه شدید نسبت به سلامت جسمی یا روحی افراد آن گروه.</li> <li>قراردادن عمدی گروه در معرض وضعیات زندگانی نامناسبی که منتهی به زوال قوای جسمی کلی یا جزئی آن بشود.</li> <li>اقداماتی که به منظور جلوگیری از توالد و تناسل آن گروه صورت گیرد.</li> <li>انتقال اجباری اطفال آن گروه به گروه دیگر.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۳"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B3"></span>ماده ۳</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=10" title="ویرایش بخش: ماده ۳"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li>کشتار جمعی.</li> <li>تبانی به منظور ارتکاب نسل‌کشی.</li> <li>تحریک مستقیم و علنی برای ارتکاب نسل‌کشی.</li> <li>شروع به ارتکاب به نسل‌کشی.</li> <li>شرکت در جرم نسل‌کشی.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۴"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B4"></span>ماده ۴</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=11" title="ویرایش بخش: ماده ۴"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>اشخاصی که مرتکب نسل‌کشی یا اعمال مشروحه در ماده سوم شوند اعم از اینکه اعضای حکومت یا مستخدمان دولت یا اشخاص عادی باشند مجازات خواهند شد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۵"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B5"></span>ماده ۵</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=12" title="ویرایش بخش: ماده ۵"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>طرف‌های متعاهد ملتزم می‌شوند که بر طبق قوانین اساسی مربوط خود تدابیر قانونی لازم برای تأمین اجرای مقررات این قرارداد اتخاذ نمایند و مخصوصاً کیفرهای مؤثر دربارهٔ مرتکبین نسل‌کشی یا یکی دیگر از اعمال مشروحه در ماده سوم را در نظر بگیرند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۶"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B6"></span>ماده ۶</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=13" title="ویرایش بخش: ماده ۶"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>اشخاص متهم با ارتکاب نسل‌کشی یا یکی دیگر از اعمال مشروحه در ماده سه به دادگاه‌های صالح کشوری که جرم در آنجا ارتکاب شده یا به دادگاه کیفری بین‌المللی که طرف‌های متعاهد صلاحیت آن را شناخته باشد جلب خواهند شد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۷"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B7"></span>ماده ۷</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=14" title="ویرایش بخش: ماده ۷"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>عمل نسل‌کشی و اعمال دیگر مذکوره در مادهٔ سه از لحاظ استرداد مجرمان، جرم سیاسی محسوب نمی‌شود. در این قبیل موارد طرف‌های متعاهد تعهد می‌کنند طبق قوانین کشور خود و قراردادهای موجود استرداد موافقت نمایند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۸"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B8"></span>ماده ۸</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=15" title="ویرایش بخش: ماده ۸"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هر یک از متعاهدین می‌توانند از مراجع صلاحیتدار سازمان ملل بخواهد که بر طبق <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="منشور ملل متحد">منشور ملل متحد</a> برای جلوگیری و مجازات نسل‌کشی یا اعمال دیگر مذکور در ماده ۳ اقدامات مقتضی به عمل آورد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۹"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B9"></span>ماده ۹</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=16" title="ویرایش بخش: ماده ۹"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>اختلافات حاصله میان متعاهدین در خصوص تفسیر و تطبیق یا اجرای این قرارداد از جمله اختلافات راجع به مسئولیت یک دولت در مورد عمل نسل‌کشی یا اعمال دیگر مذکور در ماده ۳ به تقاضای یکی از طرفین اختلاف به <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="دیوان بین‌المللی دادگستری">دیوان بین‌المللی دادگستری</a> ارجاع می‌شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱۰"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1.DB.B0"></span>ماده ۱۰</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=17" title="ویرایش بخش: ماده ۱۰"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>این قرار داد که متن‌های چینی و انگلیسی و فرانسه و روسی و اسپانیولی آن متساویً معتبر شناخته می‌شود تاریخ ۹ دسامبر ۱۹۴۸ را خواهد داشت. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱۱"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1.DB.B1"></span>ماده ۱۱</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=18" title="ویرایش بخش: ماده ۱۱"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>این قرارداد تا ۳۱ دسامبر ۱۹۴۹ برای امضای اعضای سازمان ملل متحد و هر دولت غیرعضوی که مجمع عمومی در این خصوص از آن دعوت کرده باشد آماده خواهد بود. این قرارداد به تصویب رسیده و نسخ مصوب آن به <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D9%84_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="دبیرکل سازمان ملل متحد">دبیرکل سازمان ملل متحد</a> تسلیم خواهد گردید. </p><p>از تاریخ اول ژانویه ۱۹۵۰ هر عضو سازمان ملل یا هر دولت غیر عضوی که به شرح بالا از آن دعوت شده باشد می‌تواند به این قرارداد ملحق شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱۲"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1.DB.B2"></span>ماده ۱۲</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=19" title="ویرایش بخش: ماده ۱۲"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هر دولت متعاهدی در هر موقع می‌تواند با اعلام به دبیرکل سازمان ملل متحد مقررات این قرارداد را به کشورها یا یک کشوری که امور خارجی مربوط به آن را عهده‌دار است شامل نماید. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱۳"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1.DB.B3"></span>ماده ۱۳</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=20" title="ویرایش بخش: ماده ۱۳"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>همین که بیست سند تصویب یا اسناد الحاق به دبیرکل سازمان برسد صورت مجلسی در این باب از طرف او تنظیم شده و رونوشت آن صورت مجلس را برای تمام اعضای ملل متحد و دول غیر عضو مذکور در ماده ۱۱ خواهد فرستاد. </p><p>این قرارداد پس از نود روز از تاریخ تسلیم بیستمین سند مصوب یا اسناد الحاق به موقع اجرا گذاشته خواهد شد. </p><p>هر تصویب یا الحاقی که بعد از آن تاریخ صورت گیرد نود روز پس از تسلیم سند تصویب یا الحاق معتبر خواهد بود. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱۴"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1.DB.B4"></span>ماده ۱۴</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=21" title="ویرایش بخش: ماده ۱۴"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>مدت قرارداد از تاریخ اجرای آن ده سال خواهد بود پس از پایان مدت مزبور نیز مادام که طرف‌های متعاهد لااقل شش ماه قبل از انقضای آن را فسخ ننموده‌اند پنج سال خود بخود تمدید خواهد شد. </p><p>فسخ قرارداد مزبور کتباً اعلام و به عنوان دبیرکل سازمان ملل متحد ارسال خواهد گردید. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱۵"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1.DB.B5"></span>ماده ۱۵</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=22" title="ویرایش بخش: ماده ۱۵"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هرگاه برابر فسخ این قرارداد عده متعاهدین به کمتر از شانزده برسد قرارداد مزبور از تاریخ اعلام فسخ و از درجه اعتبار ساقط می‌گردد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱۶"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1.DB.B6"></span>ماده ۱۶</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=23" title="ویرایش بخش: ماده ۱۶"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هر یک از متعاهدین در هر موقع حق دارد به وسیله اعلام کتبی به دبیرکل سازمان ملل تجدید نظر در این قرارداد را تقاضا نماید. </p><p>مجمع عمومی دربارهٔ این تقاضا به نحو مقتضی تدابیر لازم اتخاذ خواهد کرد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱۷"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1.DB.B7"></span>ماده ۱۷</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=24" title="ویرایش بخش: ماده ۱۷"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>دبیرکل سازمان ملل متحد مراتب ذیل را به کشورهای عضو سازمان و دولت‌های غیرعضو مذکوره در ماده ۱۱ اعلام خواهد کرد: </p><p>الف ـ امضاءها و تصویب‌ها و الحاق‌هایی که به منظور اجرای ماده ۱۱ به دبیرکل واصل گردد. </p><p>ب ـ اعلام‌هایی که در اجرای ماده ۱۲ می‌رسد. </p><p>پ ـ تاریخی که این قرارداد به موجب ماده ۱۳ به موقع اجرا گذارده می‌شود. </p><p>ت ـ اعلام فسخ قرارداد به موجب ماده ۱۴ </p><p>ث ـ الغای قرارداد مطابق ماده ۱۵ </p><p>ج ـ اعلام‌هایی که به موجب ماده ۱۶ دریافت گردد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱۸"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1.DB.B8"></span>ماده ۱۸</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=25" title="ویرایش بخش: ماده ۱۸"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>نسخهٔ اصلی این قرارداد در بایگانی سازمان ملل متحد ضبط خواهد گردید. یک نسخه مصدق برای هر یک از اعضای سازمان ملل متحد و دول عضو مذکور در ماده ۱۱ فرستاده خواهد شد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ماده_۱۹"><span id=".D9.85.D8.A7.D8.AF.D9.87_.DB.B1.DB.B9"></span>ماده ۱۹</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=26" title="ویرایش بخش: ماده ۱۹"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>این قرارداد از طرف دبیرکل سازمان ملل متحد در تاریخ اجراء به ثبت خواهد رسید. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="عدم_شمول_مرور_زمان_بر_جنایت_نسل‌کشی"><span id=".D8.B9.D8.AF.D9.85_.D8.B4.D9.85.D9.88.D9.84_.D9.85.D8.B1.D9.88.D8.B1_.D8.B2.D9.85.D8.A7.D9.86_.D8.A8.D8.B1_.D8.AC.D9.86.D8.A7.DB.8C.D8.AA_.D9.86.D8.B3.D9.84.E2.80.8C.DA.A9.D8.B4.DB.8C"></span>عدم شمول مرور زمان بر جنایت نسل‌کشی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=27" title="ویرایش بخش: عدم شمول مرور زمان بر جنایت نسل‌کشی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>وقتی سازمان ملل کنوانسیون منع نسل‌کشی را برای عدم شمول مرور زمان در مورد جنایات زمان جنگ و جنایات علیه بشریت (تصویب ۲۶ نوامبر ۱۹۶۸ میلادی اجرا ۱۱ نوامبر ۱۹۷۰ میلادی) بررسی می‌کرد به وضوح از <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B7%D9%81_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D9%82" title="عطف به ماسبق">عطف به ماسبق</a> شدن آن سخن گفت. در ماده یک این پیمان آمده است: «هیچ مرور زمان برای مجازات جرایم زیر وجود ندارد و زمان و تاریخ ارتکاب این جرایم در مجازات تغییری نمی‌دهد. جنایات نژادکشی در پیمان ۱۹۴۸ توصیف شده است.»<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۴<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>اصل «بدون قانون جرمی نخواهد بود، بدون قانون اسبق مجازاتی نیست»، که در بند اول ماده پانزده <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AB%D8%A7%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D9%85%D8%AF%D9%86%DB%8C_%D9%88_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی">میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی</a> آورده شده به این ترتیب در بند دوم تشریح شده است: «عملی که از هر شخص در هر زمان سر می‌زند، اگر طبق اصول کلی قانون شناخته شده توسط جامعه ملل جرم باشد، براساس این ماده از عهدنامه نمی‌توان محاکمه و مجازات آن را تغییر داد.»<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۵<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>به همین ترتیب بند دوم ماده یازده اعلامیه جهانی حقوق بشر که در ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ صادر شد تصریح می‌کند که «اگر عمل ارتکابی توسط شخص طبق قوانین ملی یا بین‌المللی در زمان ارتکاب جرم شناخته نشده باشد در تعیین مجازات مؤثر نخواهد بود.»<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> از جنبه‌های دوگانه کنوانسیون نسل‌کشی که مهم‌ترین آن جلوگیری و مجازات در مورد نسل‌کشی است. اساساً برای پیشگیری از این جنایات باید به همه اطمینان داد که مرتکبین مجازات خواهند شد تا آیندگان هوشیار باشند. یکی از نتایج پذیرش نسل‌کشی به عنوان یک جرم توسط جهانیان این است که علاوه بر محکومیت و مجازات مجرم به او اجازه نمی‌دهند که از دستاوردهای جرم خود استفاده کند؛ بنابراین اموال توقیف شده یهودیان پس از جنگ جهانی دوم به بازماندگان یا وارثان آنها برگردانده یا به‌طور نقدی جبران شد؛ پس علاوه بر پذیرش نسل‌کشی به عنوان یک جرم، تعهد بین‌المللی دیگری نیز مبنی بر استرداد و جبران خسارت قربانیان و وارثان وجود دارد. </p><p>اگرچه ترکیه عضو کنوانسیون عدم شمول مرور زمان در مورد جنایات جنگ و جنایات علیه بشریت نیست، ولی حقوق بین‌الملل در این خصوص روشن است: «تعهدات هر کشور مسئول مبنی بر استرداد یا پرداخت غرامت، مقید به زمان ارتکاب نسل‌کشی نمی‌باشد.»<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۷<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>به عنوان نمونه دیوان عالی فرانسه در ۶ اکتبر ۱۹۸۳ میلادی در حکم خود دربارهٔ <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%88%D8%B3_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="کلاوس باربی">کلاوس باربی</a> که به جنایت علیه بشریت متهم شده بود، اعتراض وکلای مدافع را رد کرد و اعلام کرد که مرور زمان در مورد جرایم علیه بشریت که دیگر بخشی از حقوق بین‌الملل مرسوم است، بی اثر است.<sup id="cite_ref-ReferenceC_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceC-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مسئولیت_کشور_در_قبال_اعمال_غیرقانونی"><span id=".D9.85.D8.B3.D8.A6.D9.88.D9.84.DB.8C.D8.AA_.DA.A9.D8.B4.D9.88.D8.B1_.D8.AF.D8.B1_.D9.82.D8.A8.D8.A7.D9.84_.D8.A7.D8.B9.D9.85.D8.A7.D9.84_.D8.BA.DB.8C.D8.B1.D9.82.D8.A7.D9.86.D9.88.D9.86.DB.8C"></span>مسئولیت کشور در قبال اعمال غیرقانونی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=28" title="ویرایش بخش: مسئولیت کشور در قبال اعمال غیرقانونی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:AssyrianGenocideVictims.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/0/0a/AssyrianGenocideVictims.jpg/250px-AssyrianGenocideVictims.jpg" decoding="async" width="250" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/0/0a/AssyrianGenocideVictims.jpg 1.5x" data-file-width="365" data-file-height="273" /></a><figcaption>قتل‌عام آشوری‌ها</figcaption></figure> <p>یک اصل کلی در حقوق بین‌الملل، هر کشور را در قبال صدمات ناشی از اعمال غیرقانونی مسئول و آنها را به جبران این صدمات موظف می‌کند. دیوان دائمی بین‌المللی دادگستری این اصل را چنین توصیف می‌کند:<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۹<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39401425">.mw-parser-output .templatequote{overflow:hidden;margin:1em 0;padding:0 32px}.mw-parser-output .templatequote .templatequotecite{line-height:1.5em;text-align:right;padding-right:1.6em;margin-top:0}</style><blockquote class="templatequote"><p>این اصل جزء حقوق بین‌المللی است و حتی مفهوم کلی این حقوق می‌باشد، هرگونه نقص تعهد، مسئولیت جبران و پرداخت غرامت ایجاد می‌کند.</p></blockquote> <p>نکته قابل تأکید این است که نقص حقوق بین‌الملل در محدوده تعهدات کشوری نیست، بلکه به معنای نقص کیفری تعهدات حقوق بین‌الملل است که طبق تصمیم‌گیری دیوان دادگستری بین‌المللی، نفی تعهدات بین‌المللی اصل (نیکی به همه)، تعهد هر کشور در قبال جامعه بین‌الملل می‌باشد.<sup id="cite_ref-ReferenceC_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceC-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> بنابراین جنایات نسل‌کشی نه تنها کشوری را که جرم در آن اتفاق افتاده متعهد می‌کند، بلکه جامعه بین‌الملل را نیز نسبت به این جرم مسئول می‌شمارد، به این استناد که: </p> <ol><li>شرایط به وجود آمده به واسطه ارتکاب یک جرم را به رسمیت نشناسند.</li> <li>به بانی جنایت بین‌المللی در نگهداری شرایط بعد از وقوع جرم کمک نکند.</li></ol> <p>۳. به سایر ممالک در اجرای تعهدات یادشده کمک نمایند.<sup id="cite_ref-ToolAutoGenRef1_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-ToolAutoGenRef1-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۰<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>ماهیت اصل (نیکی به همه) به معنای واقعی بر جنایت نسل‌کشی تأثیری قانونی می‌گذارد که فراتر از شناسایی عطف به ماسبق شدن کنوانسیون نسل‌کشی است. تأثیر مثبت دیگر این اصل بر <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="جامعه بین‌المللی">جامعه بین‌المللی</a> این است که آن را از قبول شرایط غیرقانونی ناشی شده از کشتار، منع می‌کند. میانجیگری و توافق بین‌المللی می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب استنباط‌های نادرست را جبران کند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نظریه_جانشینی_دولت"><span id=".D9.86.D8.B8.D8.B1.DB.8C.D9.87_.D8.AC.D8.A7.D9.86.D8.B4.DB.8C.D9.86.DB.8C_.D8.AF.D9.88.D9.84.D8.AA"></span>نظریه جانشینی دولت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=29" title="ویرایش بخش: نظریه جانشینی دولت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Rwandan_Genocide_Murambi_skulls.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Rwandan_Genocide_Murambi_skulls.jpg/220px-Rwandan_Genocide_Murambi_skulls.jpg" decoding="async" width="220" height="131" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Rwandan_Genocide_Murambi_skulls.jpg/330px-Rwandan_Genocide_Murambi_skulls.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Rwandan_Genocide_Murambi_skulls.jpg/440px-Rwandan_Genocide_Murambi_skulls.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="298" /></a><figcaption>جمجمه‌های قربانیان بیانگر قساوت نسل‌کشی رواندا</figcaption></figure> <p>در حقوق بین‌الملل، نظریه تداوم قانون و اصول تعهد حکومت، دولت جانشین را در قبال تجاوزات دولت پیشین مسئول قرار می‌دهد. این نظریه به‌طور قطع در مورد نسل‌کشی و نتایج آن برای بازماندگان و فرزندان آنها نیز صدق می‌کند چون تعهدات حکومت لزوماً به خود آن کشور ارتباط می‌یابد و اجازه نمی‌دهد که آن را از ذهن مردم پاک کنند؛ بنابراین مسئولیت <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="آلمان نازی">آلمان نازی</a> در قبال جنایات <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%81_%D9%87%DB%8C%D8%AA%D9%84%D8%B1" title="آدولف هیتلر">آدولف هیتلر</a> کاملاً صدق پیدا می‌کند. به همین ترتیب فرانسه در برابر جبران اعمال غیرقانونی <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87_%D9%88%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="فرانسه ویشی">دولت ویشی</a> در طول اشغال آلمانی‌ها مسئول بوده و <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%88%DA%98" title="نروژ">نروژ</a> نیز در قبال استرداد اموال توقیف شده و سایر خسارات وارد شده به یهودیان در طول استقرار <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Quisling" class="extiw" title="w:en:Quisling">رژیم کیسلینگ</a> متعهد می‌شد.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>ماده ۳۶ معاهده وین در مورد جانشینی کشورها در اموال دولتی، اسناد بدهی‌های کشور که در ۸ آوریل ۱۹۸۳ میلادی امضاء شد، می‌گوید که «با تغییر حکومت، تعهدات مربوط به حقوق طلبکاران به قوت خود باقی است.» بنابراین درخواست ارمنیان در مورد <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="مصادره اموال ارمنی‌ها در ترکیه">توقیف اموالشان</a> با تغییر حکومت از سلطنت به جمهوری <a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کمالیسم">کمالیسم</a> محو نمی‌شود.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۲<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>اصل مسئولیت دولت‌های جانشین در همه موارد به کار برده می‌شود؛ حتی اگر دولت یا کشوری که مرتکب اعمال غیرقانونی شده هیچ تعلقی به حکومت جدید نداشته باشد. <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="دیوان دائمی داوری">دیوان دائمی داوری</a> در مورد ادعای شرکت <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:The_Light-House" class="extiw" title="w:en:The Light-House">لایت هاوس</a> این اصل را به صورت ضمنی تنظیم کرده است. در این دعوی فرانسه مدعی شد که <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="یونان">یونان</a> در مقابل تجاوز به حقوق اتباع این کشور توسط حکومت خودمختار <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AA" title="کرت">کرت</a> که پیش از تسلط مطلق یونان بر این جزیره انجام شده، مسئول است. دیوان داوری بین‌المللی نیز اظهار نظر کرد که از آنجایی که یونان جانشین حکومت قبلی شده پس عهده‌دار مسئولیت می‌باشد.<sup id="cite_ref-ToolAutoGenRef1_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-ToolAutoGenRef1-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۰<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="باطل_نشدن_جبران_خسارت_و_استرداد_به_واسطه_مرور_زمان"><span id=".D8.A8.D8.A7.D8.B7.D9.84_.D9.86.D8.B4.D8.AF.D9.86_.D8.AC.D8.A8.D8.B1.D8.A7.D9.86_.D8.AE.D8.B3.D8.A7.D8.B1.D8.AA_.D9.88_.D8.A7.D8.B3.D8.AA.D8.B1.D8.AF.D8.A7.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D9.88.D8.A7.D8.B3.D8.B7.D9.87_.D9.85.D8.B1.D9.88.D8.B1_.D8.B2.D9.85.D8.A7.D9.86"></span>باطل نشدن جبران خسارت و استرداد به واسطه مرور زمان</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=30" title="ویرایش بخش: باطل نشدن جبران خسارت و استرداد به واسطه مرور زمان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Exhumations_in_Srebrenica_1996.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Exhumations_in_Srebrenica_1996.jpg/220px-Exhumations_in_Srebrenica_1996.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Exhumations_in_Srebrenica_1996.jpg/330px-Exhumations_in_Srebrenica_1996.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a1/Exhumations_in_Srebrenica_1996.jpg 2x" data-file-width="432" data-file-height="286" /></a><figcaption>اجساد کشف شده در <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B3%D8%A7" title="کشتار سربرنیتسا">کشتار سربرنیتسا</a></figcaption></figure> <p>اصل جبران خسارت و استرداد اموال با گذشت زمان از بین نمی‌رود(<a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="مصادره اموال ارمنی‌ها در ترکیه">مصادره اموال ارمنی‌ها در ترکیه</a>)، چراکه جنایت نسل‌کشی به‌طور پیوسته و مستمر و به معنای حقیقی و قانونی ادامه دارد؛ پس بازماندگان فاجعه <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="نسل‌کشی ارمنیان">نسل‌کشی ارمنیان</a> چه به صورت فردی و چه گروهی، هنوز در پی جبران خسارتشان هستند. همان‌طور که بازماندگان یهودی کشتار یهودیان، در پس گرفتن اموالشان از بسیاری از کشورهای مصادره کننده موفق بودند. هرگاه امکان جبران کامل وجود داشت، باید علاوه بر استرداد اموال، شرایط اولیه زندگی قبل از جنایت نیز برای خسارت دیدگان فراهم شود، ولی هرکجا جبران کامل ممکن نبود، می‌توان از پرداخت نقدی به جای آن بهره برد. </p><p>در بخشی از اصول و برنامه‌های اولیه سازمان ملل دربارهٔ حق غرامت قربانیان تجاوز به حقوق بشر و حقوق بشردوستانه بین‌الملل این‌طور آمده است:<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۳<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>افرادی که می‌توانند به‌طور فردی یا در مواردی به صورت دسته جمعی تقاضای دریافت خسارت کنند عبارتند از:قربانیان مستقیم نقض حقوق بشر و قوانین انسان دوستانه بین‌المللی، اقوام نزدیک، فرزندان یا سایر افرادی که با قربانیان ارتباط نزدیک دارند.</p></blockquote> <p>اصل نهم که بسیار مهم است:<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۴<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>قاعده مرور زمان نباید در اصول مدتی که روش‌های جبران خسارت برای نقض حقوق بشر و مقررات انسان دوستانه بین‌المللی وجود ندارند به کار گرفته شود. دعاوی مدنی مربوط به جبران تجاوز به حقوق بشر و قوانین انسان دوستانه بین‌المللی نباید منوط به قوانین مقیدکننده باشند.</p></blockquote> <p>و اصل دوازدهم:<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۵<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>جبران خسارت باید به منظور برقراری شرایط موجود پیش از نقض حقوق بشر و قوانین انسان دوستانه بین‌المللی انجام شود. مفهوم جبران خسارت از جمله عبارت است از بازگشت فرد به محل سکونت خود و استرداد اموال.</p></blockquote> <p>بنا به گزارش همتراز کمیسیون فرعی سازمان ملل «هرگونه تجاوز به حقوق بشر، حق جبران خسارت قربانیان و وارثان را به دنبال داشته و دولت‌ها را متعهد می‌کند تا تاوان صدمات واردشده توسط مجرمان را از آنان طلب کنند».<sup id="cite_ref-ToolAutoGenRef2_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-ToolAutoGenRef2-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>دو اصل کلی دیگر نیز در زمینه جبران نقص حقوق بشر وجود دارد. یکی اصل (از نادرست، درست به وجود نمی‌آید) است که طبق آن به کشوری که مرتکب جنایت شده نباید اجازه داد که از تجاوزات خود سود ببرد و دیگری اصل (کسب دارایی غیرعادلانه) است که با استناد به آن مجرم نخواهد توانست از پیامدهای گناه خود استفاده کند.<sup id="cite_ref-ToolAutoGenRef2_26-1" class="reference"><a href="#cite_note-ToolAutoGenRef2-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>در طی کوچ اجباری و قتل‌عام ارمنیان و پس از آن اراضی، ساختمان‌ها، حساب‌های بانکی و سایر اموال ارمنیان توقیف شد. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Henry_Morgenthau,_Sr." class="extiw" title="w:en:Henry Morgenthau, Sr.">هنری مورگنتاو</a> سفیر آمریکا در خاطراتش به حادثه‌ای اشاره می‌کند که مبین توقیف منظم و برنامه‌ریزی شده اموال بازماندگان قتل‌عام توسط حزب حاکم عثمانی است. او می‌نویسد:<sup id="cite_ref-ToolAutoGenRef2_26-2" class="reference"><a href="#cite_note-ToolAutoGenRef2-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>روزی طلعت پاشا تقاضای شگفتی از من کرد. سال‌ها بود که شرکت بیمه عمر نیویورک تعداد قابل توجهی از ارمنیان را تحت پوشش داشت. طلعت گفت:من می‌خواهم که تمام شرکت‌های بیمه عمر آمریکا برای ما فهرست کاملی از ارمنیان تحت پوشش خود را بفرستند زیرا همه این افراد در حال حاضر مرده‌اند و وارثی ندارند که پول بیمه به آنها برسد. این مبلغ مسلماً به دولت ما می‌رسد. اما مورگنتاو به تقاضای طلعت تن درنداد.</p></blockquote> <p>براساس میثاق بین‌المللی حقوق سیاسی و مدنی که در ۲۳ سپتامبر ۲۰۰۳ میلادی به تصویب دولت ترکیه رسیده و در همین تاریخ به اجرا درآمد. تعهدات ناشی از ماده یک دربارهٔ حقوق مردم در قبال دارایی و ثروت طبیعی شان و همچنین تعهدات به وجود آمده از ماده ۲۷ که قواعد خاصی برای اقلیت‌های فرهنگی و قومی در نظر گرفته درخور توجه است که سخن از بی عدالتی تاریخی و جبران آن به میان می‌آورد؛<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۷<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> لذا طبق ماده ۱ و ۱۷ میثاق مزبور <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ارمنیان">ارمنیان</a> می‌توانند برای گرفتن میراث فرهنگی (<a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="میراث فرهنگی ارمنیان در ترکیه">میراث فرهنگی ارمنیان در ترکیه</a>) خود در مراجع صالح بین‌المللی اقامه دعوی کنند. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Armenia22hamidian.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Armenia22hamidian.jpg/220px-Armenia22hamidian.jpg" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Armenia22hamidian.jpg/330px-Armenia22hamidian.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Armenia22hamidian.jpg/440px-Armenia22hamidian.jpg 2x" data-file-width="1067" data-file-height="826" /></a><figcaption>قربانیان ارمنی قتل‌عام شده در یک گور دسته جمعی در گورستان ارزروم به خاک سپرده می‌شوند.</figcaption></figure> <p>از آنجایی که هم ترکیه (۳۱ ژوئیه ۱۹۵۰) و هم ارمنستان (۲۳ ژوئن ۱۹۹۳) از امضاکنندگان کنوانسیون منع نسل‌کشی هستند، می‌توان به ماده هشت این کنوانسیون استناد کرد که تصریح می‌کند (هرکدام از طرفین ممکن است از نهادهای صالح سازمان ملل برای جلوگیری از کشتار در هر کجا که مناسب تشخیص داده شود، کمک گیرند). جلوگیری معنایی فراتر از صرف عدالت انتقام جویانه دارد. برای جلوگیری از وقوع جرم لازم است که تا حد امکان جلوی پیامدهای آن را گرفت. رسیدن به این هدف علاوه بر مجازات مجرمان، مستلزم استرداد و جبران خسارت نسل‌های بازمانده است؛ لذا ارمنستان هم می‌تواند به ماده نه کنوانسیون نسل‌کشی استناد جوید که می‌گوید:<sup id="cite_ref-ReferenceB_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱۲<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39401425"><blockquote class="templatequote"><p>اختلاف میان طرفین قرارداد در مورد تفسیر، شمول و اجرای کنوانسیون حاضر و مواردی که به مسئولیت یک کشور در قبال نسل‌کشی یا هر عمل دیگری که در ماده سه این کنوانسیون قید شده ارتباط دارد، باید در صورت تقاضای هرکدام از طرفین به دادگاه بین‌المللی تسلیم شود.</p></blockquote> <p>بسیاری از کلیساها و صومعه‌ها در اتحاد جماهیر شوروی سابق که شامل ارمنستان نیز می‌شد در دهه ۱۹۹۰ به ارمنستان برگردانده شد. این اموال هفتاد سال پیش از این تاریخ به دنبال انقلاب بلشویکی مصادره شده بود. تصمیم دیوان دادگستری بین‌المللی دربارهٔ جنایت نسل‌کشی، می‌تواند تقاضای استرداد <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="هویت فرهنگی">هویت فرهنگی</a> و سایر اموال مصادره شده را به صاحبان حقیقی آن یعنی مردم و کلیسای ارمنی تسهیل کند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="به_عنوان_یک_جرم"><span id=".D8.A8.D9.87_.D8.B9.D9.86.D9.88.D8.A7.D9.86_.DB.8C.DA.A9_.D8.AC.D8.B1.D9.85"></span>به عنوان یک جرم</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=31" title="ویرایش بخش: به عنوان یک جرم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="قانون_بین‌المللی"><span id=".D9.82.D8.A7.D9.86.D9.88.D9.86_.D8.A8.DB.8C.D9.86.E2.80.8C.D8.A7.D9.84.D9.85.D9.84.D9.84.DB.8C"></span>قانون بین‌المللی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=32" title="ویرایش بخش: قانون بین‌المللی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>پس از هولوکاست، که توسط آلمان نازی و متحدانش، قبل از جنگ جهانی دوم و در طول جنگ جهانی دوم، به وقوع پیوسته بود، لمکین با موفقیت کارزاری راه اندازی کرد که در آن قوانین بین‌المللی تعریف کرده و ممنوعیت نسل‌کشی را نیز اظهار نمود. در سال ۱۹۴۶، اولین جلسه مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه ای را تصویب کرد که نسل‌کشی طبق قوانین بین‌المللی جرم محسوب شده و به نمونه‌هایی از این قبیل وقایع نیز اشاره می‌کند (اما تعریف کامل قانونی از این جرم را ارائه داده نشد). در سال ۱۹۴۸، مجمع عمومی سازمان ملل متحد کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایات نسل‌کشی (CPPCG) را تصویب کرد. در این سال برای اولین بار تعریفی برای جرم نسل‌کشی ارائه داده شد.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شورای_امنیت_سازمان_ملل_در_مورد_نسل‌کشی"><span id=".D8.B4.D9.88.D8.B1.D8.A7.DB.8C_.D8.A7.D9.85.D9.86.DB.8C.D8.AA_.D8.B3.D8.A7.D8.B2.D9.85.D8.A7.D9.86_.D9.85.D9.84.D9.84_.D8.AF.D8.B1_.D9.85.D9.88.D8.B1.D8.AF_.D9.86.D8.B3.D9.84.E2.80.8C.DA.A9.D8.B4.DB.8C"></span>شورای امنیت سازمان ملل در مورد نسل‌کشی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=33" title="ویرایش بخش: شورای امنیت سازمان ملل در مورد نسل‌کشی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>قطعنامه ۱۶۷۴ شورای امنیت سازمان ملل، که توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد در ۲۸ آوریل ۲۰۰۶ به تصویب رسید، «در سند نتایج اجلاس سران جهانی ۲۰۰۵، مجدداً در بندهای ۱۳۸ و ۱۳۹ روی مسئولیت حمایت از جمعیت در برابر نسل‌کشی، جنایات جنگی، پاکسازی قومی و جنایاتی از این قبیل که علیه بشریت هستند، تأکید می‌کند.»<sup id="cite_ref-Jonassohn-133-135_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-Jonassohn-133-135-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۹<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیگرد_قانونی_بین‌المللی_در_مورد_نسل‌کشی"><span id=".D9.BE.DB.8C.DA.AF.D8.B1.D8.AF_.D9.82.D8.A7.D9.86.D9.88.D9.86.DB.8C_.D8.A8.DB.8C.D9.86.E2.80.8C.D8.A7.D9.84.D9.85.D9.84.D9.84.DB.8C_.D8.AF.D8.B1_.D9.85.D9.88.D8.B1.D8.AF_.D9.86.D8.B3.D9.84.E2.80.8C.DA.A9.D8.B4.DB.8C"></span>پیگرد قانونی بین‌المللی در مورد نسل‌کشی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=34" title="ویرایش بخش: پیگرد قانونی بین‌المللی در مورد نسل‌کشی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="توسط_دادگاه‌های_موقت"><span id=".D8.AA.D9.88.D8.B3.D8.B7_.D8.AF.D8.A7.D8.AF.DA.AF.D8.A7.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D9.88.D9.82.D8.AA"></span>توسط دادگاه‌های موقت</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=35" title="ویرایش بخش: توسط دادگاه‌های موقت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>همه امضا کنندگان CPPCG ملزم به جلوگیری و مجازات جنایات نسل‌کشی چه در صلح و چه در زمان جنگ می‌باشند. البته برخی موانع اجرای این کار را مشکل می‌کند. به ویژه، برخی از امضا کنندگان – به عبارت دیگر کشورهای بحرین، بنگلادش، هند، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، ایالات متحده، ویتنام، یمن و یوگسلاوی سابق – با این شرط که هیچ ادعایی برای نسل‌کشی نمی‌تواند بدون رضایت آنها علیه آنها به دیوان بین‌المللی دادگستری مطرح شود، این سند را امضا نموده‌اند.<sup id="cite_ref-Jonassohn-133-135_29-1" class="reference"><a href="#cite_note-Jonassohn-133-135-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۲۹<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دادگاه_نورنبرگ_(۱۹۴۵_–_۱۹۴۶)"><span id=".D8.AF.D8.A7.D8.AF.DA.AF.D8.A7.D9.87_.D9.86.D9.88.D8.B1.D9.86.D8.A8.D8.B1.DA.AF_.28.DB.B1.DB.B9.DB.B4.DB.B5_.E2.80.93_.DB.B1.DB.B9.DB.B4.DB.B6.29"></span>دادگاه نورنبرگ (۱۹۴۵ – ۱۹۴۶)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=36" title="ویرایش بخش: دادگاه نورنبرگ (۱۹۴۵ – ۱۹۴۶)"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>رهبران نازی، اندکی پس از جنگ جهانی دوم به دلیل شرکت در هولوکاست و دیگر قتل‌های گسترده تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند. به علت اینکه تا قبل از سال ۱۹۴۸ به‌طور رسمی تعریفی توسط کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایات نسل‌کشی (CPPCG) از جرم «نسل‌کشی» و جنایاتی علیه بشریت ارائه نشده بود، مجرمان تحت پیگرد قانونی قرار نمی‌گرفتند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دادگاه_جنایی_بین‌المللی_برای_یوگسلاوی_سابق_(۱۹۹۳_–_۲۰۱۷)"><span id=".D8.AF.D8.A7.D8.AF.DA.AF.D8.A7.D9.87_.D8.AC.D9.86.D8.A7.DB.8C.DB.8C_.D8.A8.DB.8C.D9.86.E2.80.8C.D8.A7.D9.84.D9.85.D9.84.D9.84.DB.8C_.D8.A8.D8.B1.D8.A7.DB.8C_.DB.8C.D9.88.DA.AF.D8.B3.D9.84.D8.A7.D9.88.DB.8C_.D8.B3.D8.A7.D8.A8.D9.82_.28.DB.B1.DB.B9.DB.B9.DB.B3_.E2.80.93_.DB.B2.DB.B0.DB.B1.DB.B7.29"></span>دادگاه جنایی بین‌المللی برای یوگسلاوی سابق (۱۹۹۳ – ۲۰۱۷)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=37" title="ویرایش بخش: دادگاه جنایی بین‌المللی برای یوگسلاوی سابق (۱۹۹۳ – ۲۰۱۷)"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>اصطلاح نسل‌کشی بوسنیایی به دو معنی بکار می‌رود. یکی به معنای قتل‌های مرتکب شده توسط نیروهای صرب) قوم صرب از نژاد اسلاو (در سربرنیتسا در سال ۱۹۹۵ می‌باشد،<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳۰<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>و دیگری به پاکسازی قومی اشاره می‌کند که در جاهای دیگر در طول جنگ بوسنیایی ۱۹۹۲–۱۹۹۵ انجام شده است.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دادگاه_بین‌المللی_جنایی_برای_رواندا_(۱۹۹۴_تا_حال_حاضر)"><span id=".D8.AF.D8.A7.D8.AF.DA.AF.D8.A7.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D9.86.E2.80.8C.D8.A7.D9.84.D9.85.D9.84.D9.84.DB.8C_.D8.AC.D9.86.D8.A7.DB.8C.DB.8C_.D8.A8.D8.B1.D8.A7.DB.8C_.D8.B1.D9.88.D8.A7.D9.86.D8.AF.D8.A7_.28.DB.B1.DB.B9.DB.B9.DB.B4_.D8.AA.D8.A7_.D8.AD.D8.A7.D9.84_.D8.AD.D8.A7.D8.B6.D8.B1.29"></span>دادگاه بین‌المللی جنایی برای رواندا (۱۹۹۴ تا حال حاضر)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=38" title="ویرایش بخش: دادگاه بین‌المللی جنایی برای رواندا (۱۹۹۴ تا حال حاضر)"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>دادگاه بین‌المللی کیفری برای رواندا (ICTR)، دادگاهی است که سازمان ملل به آن کمک مالی و با آن همکاری می‌کند تا در مورد جرائم مرتکب شده در رواندا در طول نسل‌کشی که در آوریل ۱۹۹۴ اتفاق افتاد پیگیری کند. نسل‌کشی ای که از روز ۶ آوریل شروع شد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شعبه‌های_فوق‌العاده_در_دادگاه‌های_کامبوج_(۲۰۰۳_تا_حال_حاضر)"><span id=".D8.B4.D8.B9.D8.A8.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.81.D9.88.D9.82.E2.80.8C.D8.A7.D9.84.D8.B9.D8.A7.D8.AF.D9.87_.D8.AF.D8.B1_.D8.AF.D8.A7.D8.AF.DA.AF.D8.A7.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.DA.A9.D8.A7.D9.85.D8.A8.D9.88.D8.AC_.28.DB.B2.DB.B0.DB.B0.DB.B3_.D8.AA.D8.A7_.D8.AD.D8.A7.D9.84_.D8.AD.D8.A7.D8.B6.D8.B1.29"></span>شعبه‌های فوق‌العاده در دادگاه‌های کامبوج (۲۰۰۳ تا حال حاضر)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=39" title="ویرایش بخش: شعبه‌های فوق‌العاده در دادگاه‌های کامبوج (۲۰۰۳ تا حال حاضر)"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%AE%D9%85%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="خمرهای سرخ">خمرهای سرخ</a> به رهبری <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84_%D9%BE%D9%88%D8%AA" title="پل پوت">پل پوت</a>، <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Ta_Mok" class="extiw" title="w:en:Ta Mok">تا مک</a> و دیگر رهبران، قتل‌عام کردن گروه‌های ایدئولوژیکی مظنون را ترتیب دادند. بین سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۹، تعداد قربانیان حدوداً ۱٫۷ میلیون کامبوجی تخمین زده می‌شود؛ که در این رقم، مرگ ناشی از کار بردگی نیز شامل می‌شود.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳۲<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>در ۶ ژوئن ۲۰۰۳، دولت کامبوج و سازمان ملل متحد به توافق رسیدند که شعبه‌های فوق‌العاده را در دادگاه‌های کامبوج (ECCC) تشکیل دهند که این شعبه‌ها منحصراً بر جنایات مرتکب شده توسط مقامات بالا رتبه خمر سرخ در دوره حکومت خمر سرخ از ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۹ متمرکز شود.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳۳<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> قضات در اوایل ژوئیه ۲۰۰۶ سوگند یاد کردند.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳۴<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳۵<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نسل‌کشی‌های_معاصر"><span id=".D9.86.D8.B3.D9.84.E2.80.8C.DA.A9.D8.B4.DB.8C.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D8.B9.D8.A7.D8.B5.D8.B1"></span>نسل‌کشی‌های معاصر</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=40" title="ویرایش بخش: نسل‌کشی‌های معاصر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نسل‌کشی یونانیان">نسل‌کشی یونانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نسل‌کشی ارمنی‌ها">نسل‌کشی ارمنی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نسل‌کشی آشوری‌ها">نسل‌کشی آشوری‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7" title="نسل‌کشی رواندا">نسل‌کشی رواندا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="هولوکاست">نسل‌کشی یهودیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%86%DB%8C" title="نسل‌کشی بوسنی">نسل‌کشی بوسنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%DA%86%D8%B1%DA%A9%D8%B3" title="نسل‌کشی چرکس">نسل‌کشی چرکس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نسل‌کشی ایزدی‌ها">نسل‌کشی ایزدی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D9%87%DB%8C%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%A7" title="نسل‌کشی روهینگیا">نسل‌کشی روهینگیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%AC" title="نسل‌کشی کامبوج">نسل‌کشی کامبوج</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="نسل‌کشی هزاره‌ها">نسل‌کشی هزاره‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%84%D9%88%D8%AF%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1" title="هولودومور">نسل‌کشی اوکراینی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%BA%D8%B2%D9%87" title="نسل‌کشی غزه">نسل‌کشی غزه</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="قتل‌عام‌ها"><span id=".D9.82.D8.AA.D9.84.E2.80.8C.D8.B9.D8.A7.D9.85.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>قتل‌عام‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=41" title="ویرایش بخش: قتل‌عام‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="تخلیه روستاهای کردنشین توسط ترکیه">تخلیه روستاهای کردنشین توسط ترکیه</a><sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳۷<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-Radu2001_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Radu2001-38"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۳۹<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%85" title="کشتار درسیم">کشتار کُردها در درسیم</a><sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴۰<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-Turkey_1988_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-Turkey_1988-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-McDowall_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-McDowall-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴۲<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴۳<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-fa.firatajans.com_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-fa.firatajans.com-44"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴۴<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7" class="mw-redirect" title="کشتار قارنا">کشتار کُردها در قارنا</a><sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴۵<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴۷<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="کشتار قالاتان">کشتار کُردها در قالاتانان</a><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۴۹<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D8%AD%D9%84%D8%A8%DA%86%D9%87" title="حمله شیمیایی به حلبچه">بمباران شیمیایی کُردها در حلبچه</a><sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵۰<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-ReferenceA_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-Hiltermann_1952_51-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hiltermann_1952-51"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵۲<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%A7%D9%84" title="عملیات انفال">عملیات انفال علیه کُردها</a><sup id="cite_ref-b_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-b-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵۳<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-d_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-d-54"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵۴<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵۵<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-a_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-a-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵۶<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%B4%D8%AA" title="بمباران شیمیایی سردشت">بمباران شیمیایی کُردها در سردشت</a><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵۷<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵۸<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۵۹<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D9%87" title="کشتار حدیثه">کشتار حدیثه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%B5%D8%A8%D8%B1%D8%A7_%D9%88_%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%84%D8%A7" title="کشتار صبرا و شتیلا">کشتار صبرا و شتیلا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D9%88%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%AF_%D9%86%DB%8C" title="کشتار ووندد نی">کشتار زانوی زخمی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B3%D8%A7" title="کشتار سربرنیتسا">کشتار سربرنیتسا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DB%8C_%D9%84%D8%A7%DB%8C" title="کشتار می لای">کشتار می لای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%B1%D8%B9%D8%B4" class="mw-redirect" title="کشتار مرعش">کشتار مرعش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D9%86%D9%88_%DA%AF%D9%88%D9%86_%D8%B1%DB%8C" title="کشتار نو گون ری">کشتار نو گون ری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%81%D9%88%D8%B1" title="جنگ دارفور">جنگ دارفور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فهرست کشتارهای ارمنی‌ها">فهرست کشتارهای ارمنی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%AD%D8%B7%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D9%84_%DB%B1%DB%B2%DB%B9%DB%B8%E2%80%93%DB%B1%DB%B2%DB%B9%DB%B6_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="قحطی سال ۱۲۹۸–۱۲۹۶ ایران">قحطی سال ۱۲۹۸–۱۲۹۶ ایران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%AA%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF_%DA%A9%D9%86%DA%AF%D9%88" class="mw-redirect" title="قساوتها در دولت آزاد کنگو">قساوتها در دولت آزاد کنگو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%88_%D8%A7%D8%B0%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="آزار و اذیت مردم هزاره">آزار و اذیت مردم هزاره</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=42" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="مردم‌کشی">مردم‌کشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="جنایات علیه بشریت">جنایات علیه بشریت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C" title="پاک‌سازی قومی">پاک‌سازی قومی</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;action=edit&amp;section=43" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>گیدنز آنتونی و برد سال، کارن: جامعه‌شناسی، ترجمهٔ حسن چاوشیان، نشر نی، چاپ شانزدهم، ۱۳۹۹، ص ۳۷۵</i>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">رضا فیوضی، دادگاه نظامی نورنبرگ پس از چهل سال؛ صفحه:۱۳۷</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">CHERIF BASSIOUUI:crimes against humanity,mar finus nijhoff publishers,bostoun,1992,pp.165-166-167</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">CHERIF BASSIOUUI:crimes against humanity,mar finus nijhoff publishers,bostoun,1992,pp.167</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">مهرداد اردوان؛ تاریخ محکوم می‌کند؛ صفحه 11</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_6-0">۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_6-1">۶٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_6-2">۶٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text">hand book on the international criminal court,the european law students,association,belgium,1997,p.1 <span class="error mw-ext-cite-error" lang="fa" dir="rtl">خطای یادکرد: برچسب <code>&lt;ref&gt;</code> نامعتبر؛ نام «ReferenceA» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیا:ارجاع‌دهی">راهنما</a> را مطالعه کنید.). </span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">slavery convention,office of the united nations high commissionerfor human rights,geneve,switzerland,2000</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">مهین دخت محاسب، کشتار جمعی (ژنوسید)؛ صفحه:۶</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">ویلیام شبث؛ مقدمه‌ای بر دیوان کیفری بین‌المللی؛ ترجمه سیدباقر میر عباسی، حمید الهوئی نظری، صفحه:۱۹</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">ابی مان، دادگاه نورنبرگ، ترجمه حسن مرندی، صفحه:۱۵</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">ویلیام شبث؛ مقدمه‌ای بر دیوان کیفری بین‌المللی؛ ترجمه سیدباقر میر عباسی، حمید الهوئی نظری، صفحه:۴۷</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceB-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_12-0">۱۲٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_12-1">۱۲٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">حسینقلی حسینی نژاد؛ حقوق کیفری بین‌الملل، صفحه:۱۲۳</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">حسین میر محمد صادقی؛ حقوق جزای بین‌الملل، مجموعه مقالات، صفحه:۱۳۱ تا ۱۳۳</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">آلفرد دوزایاس؛ نژادکشی ارمنی‌ها در سال‌های ۱۹۱۵–۱۹۲۳ و ارتباط آن با کنوانسیون نژادکشی سال ۱۹۴۸؛ ترجمه آتوسا فخربخش؛ صفحه:۷۱</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">فتاح احمدپور (گردآورنده)؛ مجموعه قوانین و مقررات بنیادین نظام بین‌المللی (مشتمل بر میثاق جامعه ملل منشور سازمان ملل متحد و اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری)؛ صفحه:۶۷</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">اعلامیه جهانی حقوق بشر فارسی، عربی، انگلیسی و فرانسه؛ به کوشش محمد رضا حمیدی؛ صفحه:۱۲</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">فتاح احمدپور (گردآورنده)؛ مجموعه قوانین و مقررات بنیادین نظام بین‌المللی (مشتمل بر میثاق جامعه ملل منشور سازمان ملل متحد و اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری)؛ صفحه:۱۱۸</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceC-18"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceC_18-0">۱۸٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceC_18-1">۱۸٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">آلفرد دوزایاس؛ نژادکشی ارمنی‌ها در سال‌های ۱۹۱۵–۱۹۲۳ و ارتباط آن با کنوانسیون نژادکشی سال ۱۹۴۸؛ ترجمه آتوسا فخربخش؛ صفحه:۷</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">حسینقلی حسینی نژاد؛ حقوق کیفری بین‌الملل، صفحه:۱۲۴</span> </li> <li id="cite_note-ToolAutoGenRef1-20"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ToolAutoGenRef1_20-0">۲۰٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ToolAutoGenRef1_20-1">۲۰٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">آلفرد دوزایاس؛ نژادکشی ارمنی‌ها در سال‌های ۱۹۱۵–۱۹۲۳ و ارتباط آن با کنوانسیون نژادکشی سال ۱۹۴۸؛ ترجمه آتوسا فخربخش؛ صفحه:۸</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">محمد رضا ضیایی بیگدلی؛ حقوق معاهدات بین‌الملل؛ صفحه:۲۸۴</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">محمد رضا ضیایی بیگدلی؛ حقوق معاهدات بین‌الملل؛ صفحه:۲۸۸</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">حسین میر محمد صادقی؛ حقوق جزای بین‌الملل، مجموعه مقالات، صفحه:۱۳۷</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">حسین میر محمد صادقی؛ حقوق جزای بین‌الملل، مجموعه مقالات، صفحه:۱۴۷</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">کیتی چاسیاری، کریانگساک؛ حقوق کیفری بین‌المللی به انضمام اساسنامه دادگاه نورنبرگ؛ ترجمه حسین آقایی جنت مکان، صفحه:۲۸۶</span> </li> <li id="cite_note-ToolAutoGenRef2-26"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ToolAutoGenRef2_26-0">۲۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ToolAutoGenRef2_26-1">۲۶٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ToolAutoGenRef2_26-2">۲۶٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text">آلفرد دوزایاس؛ نژادکشی ارمنی‌ها در سال‌های ۱۹۱۵–۱۹۲۳ و ارتباط آن با کنوانسیون نژادکشی سال ۱۹۴۸؛ ترجمه آتوسا فخربخش؛ صفحه:۹</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">فتاح احمدپور (گردآورنده)؛ مجموعه قوانین و مقررات بنیادین نظام بین‌المللی (مشتمل بر میثاق جامعه ملل منشور سازمان ملل متحد و اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری)؛ صفحه:۱۲۷</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">William Schabas <i>War crimes and human rights: essays on the death penalty, justice and accountability</i>, Cameron May 2008 <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/1-905017-63-4" title="ویژه:منابع کتاب/1-905017-63-4">1-905017-63-4</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=SPhGSg_5Go0C&amp;pg=PA791&amp;dq=Whitaker+Report+Sub+commision&amp;as_brr=3#PPA791,M1">p. 791</a></span> </li> <li id="cite_note-Jonassohn-133-135-29"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Jonassohn-133-135_29-0">۲۹٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Jonassohn-133-135_29-1">۲۹٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">Kurt Jonassohn &amp; Karin Solveig Björnson, <i>Genocide and Gross Human Rights Violations in Comparative Perspective: In Comparative Perspective</i>, Transaction Publishers, 1998, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7658-0417-4" title="ویژه:منابع کتاب/0-7658-0417-4">0-7658-0417-4</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=jIxCUXI38zcC&amp;pg=PA133&amp;as_brr=3&amp;as_pt=ALLTYPES">pp. 133–135</a></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text">M. Hassan Kakar <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.escholarship.org/editions/view?docId=ft7b69p12h&amp;brand=eschol"><i>Afghanistan: The Soviet Invasion and the Afghan Response, 1979–1982</i></a> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%81%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="دانشگاه کالیفرنیا">University of California</a> press 1995 The Regents of the University of California.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">M. Hassan Kakar <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.escholarship.org/editions/view?docId=ft7b69p12h&amp;chunk.id=d0e5195&amp;toc.depth=1&amp;toc.id=d0e5195&amp;brand=eschol">4. The Story of Genocide in Afghanistan: 13. Genocide Throughout the Country</a></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Frank Chalk, Kurt Jonassohn <i>The History and Sociology of Genocide: Analyses and Case Studies</i>, Yale University Press, 1990, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-300-04446-1" title="ویژه:منابع کتاب/0-300-04446-1">&#8206;۰−۳۰۰−۰۴۴۴۶−۱</a></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7420212.stm">Court Sentences Mengistu to Death</a> <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C" title="بی‌بی‌سی">BBC</a>, 26 May 2008.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFDaly2003" class="citation news cs1">Daly, Emma (30 June 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2003/06/30/world/spanish-judge-sends-argentine-to-prison-on-genocide-charge.html">"Spanish Judge Sends Argentine to Prison on Genocide Charge"</a>. <i><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B1%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%B2" title="نیویورک تایمز">The New York Times</a></i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">30 January</span> 2017</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=The+New+York+Times&amp;rft.atitle=Spanish+Judge+Sends+Argentine+to+Prison+on+Genocide+Charge&amp;rft.date=2003-06-30&amp;rft.aulast=Daly&amp;rft.aufirst=Emma&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2003%2F06%2F30%2Fworld%2Fspanish-judge-sends-argentine-to-prison-on-genocide-charge.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3085482.stm">"Profile: Judge Baltasar Garzon"</a>. BBC. 7 April 2010<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">30 January</span> 2017</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Profile%3A+Judge+Baltasar+Garzon&amp;rft.date=2010-04-07&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F2%2Fhi%2Feurope%2F3085482.stm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text">Ferhad Ibrahim, Gülistan Gürbey. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.co.uk/books?id=qwBdLcnlu_oC&amp;pg=PA167&amp;dq=kurdish+villages+depopulated+by+turkey&amp;hl=en&amp;ei=uMPaS_f9EIjD-QbmmrHhDg&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=1&amp;ved=0CAkQ6AEwAA#v=onepage&amp;q=kurdish%20villages%20depopulated%20by%20turkey&amp;f=false">The Kurdish conflict in Turkey: obstacles and chances for peace and democracy</a>, Palgrave Macmillan, 2000. pg. 167. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-312-23629-8" title="ویژه:منابع کتاب/0-312-23629-8">0-312-23629-8</a></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text">Dahlman, Carl. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://people.cas.sc.edu/dahlmanc/dahlman%202002%20political%20geography%20of%20kurdistan.pdf">The Political Geography of Kurdistan</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081003071614/http://people.cas.sc.edu/dahlmanc/Dahlman%202002%20Political%20Geography%20of%20Kurdistan.pdf">بایگانی‌شده</a> در ۳ اکتبر ۲۰۰۸ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> pg. 11</span> </li> <li id="cite_note-Radu2001-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Radu2001_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRadu,_Michael2001" class="citation journal cs1">Radu, Michael (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_orbis_winter-2001_45_1/page/47">"The Rise and Fall of the PKK"</a>. <i>Orbis</i>. Philadelphia: Foreign Policy Research Institute. <b>45</b> (1): 47–63. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2FS0030-4387%2800%2900057-0">10.1016/S0030-4387(00)00057-0</a>. <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C_(%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87)" class="mw-redirect" title="اسی‌ال‌سی (شناسه)">OCLC</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/oclc/93642482">93642482</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-06-30</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Orbis&amp;rft.atitle=The+Rise+and+Fall+of+the+PKK&amp;rft.volume=45&amp;rft.issue=1&amp;rft.pages=47-63&amp;rft.date=2001&amp;rft_id=info%3Aoclcnum%2F93642482&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0030-4387%2800%2900057-0&amp;rft.au=Radu%2C+Michael&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_orbis_winter-2001_45_1%2Fpage%2F47&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hrw.org/reports/2005/turkey0305/3.htm#_Toc97005223">"Still critical"</a>. <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" class="mw-redirect" title="دیدبان حقوق بشر">Human Rights Watch</a>. March 2005. p.&#160;3<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2007-09-12</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Still+critical&amp;rft.pages=3&amp;rft.pub=Human+Rights+Watch&amp;rft.date=2005-03&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hrw.org%2Freports%2F2005%2Fturkey0305%2F3.htm%23_Toc97005223&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://ejts.revues.org/index370.html">http://ejts.revues.org/index370.html</a> (Accordint to european journal of turkish studies, Tunceli is an alevi kurdish province)</span> </li> <li id="cite_note-Turkey_1988-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Turkey_1988_41-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBruinessen1994" class="citation book cs1">Bruinessen, Martin van (1994). "Genocide in Kurdistan? The Suppression of the Dersim Rebellion in Turkey (1937-38) and the Chemical War Against the Iraqi Kurds (1988)". In Andreopoulos, George J (ed.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110605055950/http://www.let.uu.nl/~martin.vanbruinessen/personal/publications/Bruinessen_Genocide_in_Kurdistan.pdf"><i>Genocide: Conceptual and Historical Dimensions</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. pp.&#160;۱۴۱–۱۷۰. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.let.uu.nl/~martin.vanbruinessen/personal/publications/Bruinessen_Genocide_in_Kurdistan.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 5 June 2011<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 February</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Genocide+in+Kurdistan%3F+The+Suppression+of+the+Dersim+Rebellion+in+Turkey+%281937-38%29+and+the+Chemical+War+Against+the+Iraqi+Kurds+%281988%29&amp;rft.btitle=Genocide%3A+Conceptual+and+Historical+Dimensions&amp;rft.place=Philadelphia&amp;rft.pages=%DB%B1%DB%B4%DB%B1-%DB%B1%DB%B7%DB%B0&amp;rft.pub=University+of+Pennsylvania+Press&amp;rft.date=1994&amp;rft.aulast=Bruinessen&amp;rft.aufirst=Martin+van&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.let.uu.nl%2F~martin.vanbruinessen%2Fpersonal%2Fpublications%2FBruinessen_Genocide_in_Kurdistan.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-McDowall-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-McDowall_42-0">↑</a></span> <span class="reference-text">David McDowall, <i>A modern history of the Kurds</i>, I.B.Tauris, Mayıs 2004, s.209</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091125110455/http://www.todayszaman.com/tz-web/news-193807-alevi-chp-rift-continues-to-grow-after-oymen-remarks.html">"Alevi-CHP rift continues to grow after Öymen remarks"</a>. <i>Today's Zaman</i>. 24 November 2009. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.todayszaman.com/tz-web/news-193807-alevi-chp-rift-continues-to-grow-after-oymen-remarks.html">the original</a> on 25 November 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 February</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Today%27s+Zaman&amp;rft.atitle=Alevi-CHP+rift+continues+to+grow+after+%C3%96ymen+remarks&amp;rft.date=2009-11-24&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.todayszaman.com%2Ftz-web%2Fnews-193807-alevi-chp-rift-continues-to-grow-after-oymen-remarks.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-fa.firatajans.com-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-fa.firatajans.com_44-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140505145709/http://www.fa.firatajans.com/news/tzh-h/hftd-w-hftmyn-slgrd-qtl-m-khrdhy-lwy-dr-drsym.htm">«هفتاد و هفتمین سالگرد قتل‌عام مردم زازا علوی در درسیم؛ خبرگزاری فرات»</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fa.firatajans.com/news/tzh-h/hftd-w-hftmyn-slgrd-qtl-m-khrdhy-lwy-dr-drsym.htm">اصلی</a> در ۵ مه ۲۰۱۴<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۵ مه ۲۰۱۴</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF+%D9%88+%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%85%DB%8C%D9%86+%D8%B3%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%AF+%D9%82%D8%AA%D9%84%E2%80%8C%D8%B9%D8%A7%D9%85+%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85+%D8%B2%D8%A7%D8%B2%D8%A7+%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AF%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%9B+%D8%AE%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C+%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AA&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fa.firatajans.com%2Fnews%2Ftzh-h%2Fhftd-w-hftmyn-slgrd-qtl-m-khrdhy-lwy-dr-drsym.htm&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.imam-khomeini.ir/fa/c14_11673/روزشمار/__پرسنل_کمیته_شمیرانات_به_همراه_آقایان_مهدی_امام_جمارانی__مهدی_کروبی__مهدی_شاه%20آبادی_با_امام%20خمینی_دیدار_کردند._امام%20خمینی_خطاب_ب%20...">«... * اهالی کرد روستای قارنا و پرسنل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همدان با امام خمینی دیدار کردند…»</a>. <i>موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی</i><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۴-۰۲-۲۳</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3%D9%87+%D8%AA%D9%86%D8%B8%DB%8C%D9%85+%D9%88+%D9%86%D8%B4%D8%B1+%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1+%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85+%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C&amp;rft.atitle=...+%2A+%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C+%DA%A9%D8%B1%D8%AF+%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C+%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7+%D9%88+%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%86%D9%84+%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87+%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8+%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C+%D9%87%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86+%D8%A8%D8%A7+%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85+%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C+%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1+%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%AF%E2%80%A6&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.imam-khomeini.ir%2Ffa%2Fc14_11673%2F%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%2F&#95;_%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%86%D9%84_%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%87_%D8%B4%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%87_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%A2%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C&#95;_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C&#95;_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%2520%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%2520%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%AF._%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%2520%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D8%A8_%D8%A8%2520...&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://fa.kurdistanukurd.com/?p=20154">«قتل‌عام مردم روستای قارنا در کردستان ایران»</a>. <i>کوردستان و کورد</i><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۴-۰۲-۲۳</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%88+%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF&amp;rft.atitle=%D9%82%D8%AA%D9%84%E2%80%8C%D8%B9%D8%A7%D9%85+%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85+%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C+%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7+%D8%AF%D8%B1+%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86&amp;rft_id=https%3A%2F%2Ffa.kurdistanukurd.com%2F%3Fp%3D20154&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFمنصور_بلوری2020" class="citation web">منصور بلوری (<bdi>۲۰۲۰-۱۲-۱۵</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nemiran.com/roj/fa/archives/2917">«قارنا (قاڕنێ) برگی از جنایات جمهوری اسلامی»</a>. <i>بنیاد نه‌مران</i><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۴-۰۲-۲۳</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF+%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86&amp;rft.atitle=%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7+%28%D9%82%D8%A7%DA%95%D9%86%DB%8E%29+%D8%A8%D8%B1%DA%AF%DB%8C+%D8%A7%D8%B2+%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA+%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&amp;rft.date=2020-12-15&amp;rft.au=%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B1+%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fnemiran.com%2Froj%2Ffa%2Farchives%2F2917&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFl&#39;homme1985" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">l'homme, Ligue suisse des droits de (1985). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=C4W7YcJ5RrQC&amp;pg=PA237"><i>La forteresse européenne et les réfugiés: actes des 1ères Assises européennes sur le droit d'asile, 15-17 février 1985</i></a>. Collection Nord-Sud: Éd. d'en Bas (به انگلیسی). Editions d'En bas. p.&#160;237<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2014-08-28</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+forteresse+europ%C3%A9enne+et+les+r%C3%A9fugi%C3%A9s%3A+actes+des+1%C3%A8res+Assises+europ%C3%A9ennes+sur+le+droit+d%27asile%2C+15-17+f%C3%A9vrier+1985&amp;rft.series=Collection+Nord-Sud%3A+%C3%89d.+d%27en+Bas&amp;rft.pages=237&amp;rft.pub=Editions+d%27En+bas&amp;rft.date=1985&amp;rft.aulast=l%27homme&amp;rft.aufirst=Ligue+suisse+des+droits+de&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DC4W7YcJ5RrQC%26pg%3DPA237&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=jUnvAAAAMAAJ&amp;q=qalatan+massacre&amp;dq=qalatan+massacre&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=pr4-U7XWD4WTtQahz4GgDA&amp;ved=0CDgQ6AEwAg">Intercontinental Press Combined with Inprecor, Volume 18, Issues 7-12 Intercontinental Press Combined with Inprecor</a></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://donya-e-eqtesad.com/بخش-سایت-خوان-62/3507263-پیام-ظریف-در-سالگرد-حمله-شیمیایی-صدام-به-حلبچه">«پیام ظریف در سالگرد حمله شیمیایی صدام به حلبچه»</a>. دنیای اقتصاد.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85+%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%81+%D8%AF%D8%B1+%D8%B3%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%AF+%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87+%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C+%D8%B5%D8%AF%D8%A7%D9%85+%D8%A8%D9%87+%D8%AD%D9%84%D8%A8%DA%86%D9%87&amp;rft.pub=%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fdonya-e-eqtesad.com%2F%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-62%2F3507263-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B5%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%AD%D9%84%D8%A8%DA%86%D9%87&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-Hiltermann_1952-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Hiltermann_1952_51-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHiltermann2007" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Joost_Hiltermann&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Joost Hiltermann (صفحه وجود ندارد)">Hiltermann, Joost R.</a> (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/poisonousaffaira0000hilt"><i>A Poisonous Affair: America, Iraq, and the Gassing of Halabja</i></a>. <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" class="mw-redirect" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>. p.&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/poisonousaffaira0000hilt/page/195">195</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-521-87686-5" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-521-87686-5"><bdi>978-0-521-87686-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=A+Poisonous+Affair%3A+America%2C+Iraq%2C+and+the+Gassing+of+Halabja&amp;rft.pages=195&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.date=2007&amp;rft.isbn=978-0-521-87686-5&amp;rft.aulast=Hiltermann&amp;rft.aufirst=Joost+R.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fpoisonousaffaira0000hilt&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171023160235/https://www.upi.com/Top_News/Special/2010/03/08/1988-Kurdish-massacre-labeled-genocide/UPI-93471268062566/">"1988 Kurdish massacre labeled genocide"</a>. <i>United Press International</i>. 8 March 2010. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.upi.com/Top_News/Special/2010/03/08/1988-Kurdish-massacre-labeled-genocide/UPI-93471268062566/">the original</a> on 23 October 2017.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=United+Press+International&amp;rft.atitle=1988+Kurdish+massacre+labeled+genocide&amp;rft.date=2010-03-08&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.upi.com%2FTop_News%2FSpecial%2F2010%2F03%2F08%2F1988-Kurdish-massacre-labeled-genocide%2FUPI-93471268062566%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-b-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-b_53-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180418093019/http://sharghdaily.ir/News/32038/«انفال»؛-جنایت-علیه-کردها">««انفال»؛ جنایت علیه کردها»</a>. روزنامه شرق. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://sharghdaily.ir/News/32038/«انفال»؛-جنایت-علیه-کردها">اصلی</a> در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۴ اکتبر ۲۰۱۹</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=%C2%AB%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%A7%D9%84%C2%BB%D8%9B+%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA+%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87+%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7&amp;rft.pub=%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%B4%D8%B1%D9%82&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fsharghdaily.ir%2FNews%2F32038%2F%C2%AB%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%A7%D9%84%C2%BB%D8%9B-%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-d-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-d_54-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160506190148/http://www.kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=82378#Title=">«برگزاری مراسم یادبود انفال در اقلیم کردستان عراق»</a>. خبرگزاری بین‌المللی کرد پرس. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=82378#Title=">اصلی</a> در ۶ مه ۲۰۱۶<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰ آوریل ۲۰۱۶</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C+%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85+%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%A8%D9%88%D8%AF+%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%A7%D9%84+%D8%AF%D8%B1+%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85+%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82&amp;rft.pub=%D8%AE%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C+%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C+%DA%A9%D8%B1%D8%AF+%D9%BE%D8%B1%D8%B3&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.kurdpress.com%2FFa%2FNSite%2FFullStory%2FNews%2F%3FId%3D82378%23Title%3D&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100512153734/http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=29137">«نسخه آرشیو شده»</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=29137">اصلی</a> در ۱۲ مه ۲۰۱۰<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۸ مه ۲۰۱۰</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87+%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88+%D8%B4%D8%AF%D9%87&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.akhbar-rooz.com%2Farticle.jsp%3FessayId%3D29137&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-a-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-a_56-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://hamshahrionline.ir/news-12810.aspx">«محاکمه همدستان صدام در پرونده انفال از سر گرفته شد»</a>. همشهری آنلاین.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=%D9%85%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%87+%D9%87%D9%85%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B5%D8%AF%D8%A7%D9%85+%D8%AF%D8%B1+%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87+%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%A7%D9%84+%D8%A7%D8%B2+%D8%B3%D8%B1+%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%87+%D8%B4%D8%AF&amp;rft.pub=%D9%87%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C+%D8%A2%D9%86%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fhamshahrionline.ir%2Fnews-12810.aspx&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text">شارل روسو، حقوق مخاصمات مسلحانه، ترجمهٔ سید علی هنجنی، نشر خدمات حقوق بین‌الملل ایران، چاپ اول، زمستان ۱۳۷۰، تهران، ص ۱۰. (به نقل از ژان ژاک روسو در کتاب قرارداد اجتماعی)</span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091203113503/http://www.chemical-victims.com/DesktopModules/News/NewsView.aspx?TabID=0&amp;Site=chemical&amp;Lang=fa-IR&amp;ItemID=39126&amp;mid=12546&amp;wVersion=Staging">"قربانیان سلاح‌های شیمیایی"</a>. <i>chemical-victims.com</i> (به انگلیسی). 2009-12-03. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chemical-victims.com/DesktopModules/News/NewsView.aspx?TabID=0&amp;Site=chemical&amp;Lang=fa-IR&amp;ItemID=39126&amp;mid=12546&amp;wVersion=Staging">the original</a> on 2009-12-03<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2022-02-11</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=chemical-victims.com&amp;rft.atitle=%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86+%D8%B3%D9%84%D8%A7%D8%AD%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&amp;rft.date=2009-12-03&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.chemical-victims.com%2FDesktopModules%2FNews%2FNewsView.aspx%3FTabID%3D0%26Site%3Dchemical%26Lang%3Dfa-IR%26ItemID%3D39126%26mid%3D12546%26wVersion%3DStaging&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.qudsonline.ir/news/328274/۳۰۰-ثانیه-سرفه-در-هلند">«۳۰۰ ثانیه سرفه در هلند - پایگاه خبری - تحلیلی»</a>. <i>قدس آنلاین</i><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۲-۰۲-۱۱</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=%D9%82%D8%AF%D8%B3+%D8%A2%D9%86%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86&amp;rft.atitle=%DB%B3%DB%B0%DB%B0+%D8%AB%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87+%D8%B3%D8%B1%D9%81%D9%87+%D8%AF%D8%B1+%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF+-+%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AE%D8%A8%D8%B1%DB%8C+-+%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.qudsonline.ir%2Fnews%2F328274%2F%DB%B3%DB%B0%DB%B0-%D8%AB%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> </ol></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r30716427">.mw-parser-output .nobold{font-weight:normal}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="حقوق_کیفری_بین‌المللی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84" title="الگو:حقوق کیفری بین‌الملل"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:حقوق کیفری بین‌الملل (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:حقوق کیفری بین‌الملل"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="حقوق_کیفری_بین‌المللی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="حقوق کیفری بین‌المللی">حقوق کیفری بین‌المللی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Sources_of_international_law&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sources of international law (صفحه وجود ندارد)">منابع</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84_%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C" title="حقوق بین‌الملل عرفی">حقوق بین‌الملل عرفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="هنجار بنیادین">هنجار بنیادین</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B8%DB%B9%DB%B9_%D9%88_%DB%B1%DB%B9%DB%B0%DB%B7_%D9%84%D8%A7%D9%87%D9%87" title="کنوانسیون‌های ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ لاهه">کنوانسیون‌های ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ لاهه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%DA%98%D9%86%D9%88" title="کنوانسیون ژنو">کنوانسیون ژنو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%86" title="منشور لندن">منشور لندن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84_%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="اصول نورمبرگ">اصول نورمبرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="منشور ملل متحد">منشور ملل متحد</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">نسل‌کشی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87" title="کنوانسیون ملل متحد علیه شکنجه">کنوانسیون ملل متحد علیه شکنجه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D9%85%D8%A8%D9%86%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B1%D9%85" class="mw-redirect" title="دیوان کیفری بین‌المللی برمبنای اساسنامه رم">دیوان کیفری بین‌المللی برمبنای اساسنامه رم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="حقوق کیفری بین‌المللی">حقوق کیفری بین‌المللی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="جنایات علیه بشریت">جنایات علیه بشریت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B5%D9%84%D8%AD" title="جنایت علیه صلح">جنایت علیه صلح</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Crime_of_apartheid&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Crime of apartheid (صفحه وجود ندارد)">Crime of apartheid</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">نسل‌کشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B2%D8%AF%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="دزدی دریایی">دزدی دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="تاریخ برده‌داری">تاریخ برده‌داری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="جنایت جنگی">جنایت جنگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=War_of_aggression&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="War of aggression (صفحه وجود ندارد)">War of aggression</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="دادگاه بین‌المللی">دادگاه بین‌المللی</a><br /><span class="nobold"><small style="font-size:85%;">(برپایه زیربنا)</small></span></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="دادگاه نورنبرگ">دادگاه نورنبرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%88" title="دادگاه توکیو">دادگاه توکیو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82" title="دادگاه بین‌المللی کیفری یوگسلاوی سابق">دادگاه بین‌المللی کیفری یوگسلاوی سابق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7" title="دادگاه بین‌المللی کیفری برای رواندا">دادگاه بین‌المللی کیفری برای رواندا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86" title="دادگاه ویژه سیرالئون">دادگاه ویژه سیرالئون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="دیوان کیفری بین‌المللی">دیوان کیفری بین‌المللی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D9%81%D9%88%D9%82%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%AC" title="شعبه فوق‌العاده کامبوج">شعبه فوق‌العاده کامبوج</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Special_Panels_of_the_Dili_District_Court&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Special Panels of the Dili District Court (صفحه وجود ندارد)">Special Panels of the Dili District Court</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87_%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86" title="دادگاه ویژه لبنان">دادگاه ویژه لبنان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکانیسم دادگاه‌های بین‌المللی جنایی">مکانیسم دادگاه‌های بین‌المللی جنایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=History_of_public_international_law&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="History of public international law (صفحه وجود ندارد)">تاریخ</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=List_of_war_crimes&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="List of war crimes (صفحه وجود ندارد)">List of war crimes</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="فهرست جنایتکاران جنگی محکوم‌شده">فهرست جنایتکاران جنگی محکوم‌شده</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مفاهیم مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Command_responsibility&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Command responsibility (صفحه وجود ندارد)">Command responsibility</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%85%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D9%81%D9%88%D9%82" title="اوامر مافوق">اوامر مافوق</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Joint_criminal_enterprise&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Joint criminal enterprise (صفحه وجود ندارد)">Joint criminal enterprise</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%AC%D9%86%DA%AF" title="قانون جنگ">قانون جنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87_%D9%82%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="حوزه قضایی بین‌المللی">حوزه قضایی بین‌المللی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%DB%8C%D8%B1_%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C" title="غیر رزمی">غیر رزمی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="آزار_دینی_و_تبعیض_دینی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="الگو:آزار ادیان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:آزار ادیان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:آزار ادیان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="آزار_دینی_و_تبعیض_دینی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آزار دینی">آزار دینی</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تبعیض دینی">تبعیض دینی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">گروه‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تبعیض علیه بی‌خدایان">تبعیض علیه بی‌خدایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="بهائی‌ستیزی">بهائی‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D9%85_%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="کاتولیسیزم ستیزی">کاتولیسیزم ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اسلام‌هراسی">اسلام‌هراسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="یهودستیزی">یهودستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="شیعه‌ستیزی">شیعه‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آزار زرتشتیان">آزار زرتشتیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">شیوه‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="سانسور دینی">سانسور دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تبعیض دینی">تبعیض دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="تغییر دین اجباری">تغییر دین اجباری</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">نسل‌کشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="نابردباری دینی">نابردباری دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%85" title="پوگروم">پوگروم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA%DB%8C" title="بی‌خدایی حکومتی">بی‌خدایی حکومتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="دین رسمی">دین رسمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="تروریسم مذهبی">تروریسم مذهبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="خشونت دینی">خشونت دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جنگ دینی">جنگ دینی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">رویدادها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%AC_%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%A7" title="اخراج موریسکوها">اخراج موریسکوها</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="انقلاب فرهنگی چین">انقلاب فرهنگی چین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="جنگ‌های مذهبی فرانسه">جنگ‌های مذهبی فرانسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%D8%AA%DB%8C%D8%B4_%D8%B9%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="تفتیش عقاید">تفتیش عقاید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%DB%B1%DB%B8%DB%B6%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" class="mw-redirect" title="جنگ دروزی‌ها و مارونی‌ها ۱۸۶۰ (میلادی)">جنگ دروزی‌ها و مارونی‌ها ۱۸۶۰ (میلادی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="هولوکاست">هولوکاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نسل‌کشی ارمنی‌ها">نسل‌کشی ارمنی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نسل‌کشی یونانیان">نسل‌کشی یونانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="نسل‌کشی یزیدیان">نسل‌کشی یزیدیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%B5%D9%84%DB%8C%D8%A8%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="جنگ صلیبی کاتاری">جنگ صلیبی کاتاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B5%D9%84%DB%8C%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="جنگ‌های صلیبی شمالی">جنگ‌های صلیبی شمالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B5%D9%84%DB%8C%D8%A8%DB%8C" title="جنگ‌های صلیبی">جنگ‌های صلیبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%AA_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D9%84_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B8" class="mw-redirect" title="مهاجرت دسته‌جمعی فلسطینی‌ها در سال ۱۹۴۸">مهاجرت دسته‌جمعی فلسطینی‌ها در سال ۱۹۴۸</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%AA_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B2_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="مهاجرت دسته‌جمعی یهودیان از کشورهای عربی و اسلامی">مهاجرت دسته‌جمعی یهودیان از کشورهای عربی و اسلامی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="چندپارگی هند">چندپارگی هند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87" title="جنگ سی‌ساله">جنگ سی‌ساله</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4" title="آزار آشوریان به‌دست داعش">آزار آشوریان به‌دست داعش</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="حقوق_بنیادی_بشر" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" title="الگو:حقوق بنیادی بشر"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" title="بحث الگو:حقوق بنیادی بشر"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:حقوق بنیادی بشر"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="حقوق_بنیادی_بشر" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" title="حقوق بشر">حقوق بنیادی بشر</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div>نکته: مواردی که به‌عنوان حقوق بشر ( غیر از <a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="حقوق بنیادی">حق‌های بنیادین حقوق بشری </a> ) مورد مناقشه هستند و تمامی مواردی که در اینجا فهرست شده‌اند، ممکن است در همه‌جا حقوق بشر نباشند.</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D9%85%D8%AF%D9%86%DB%8C_%D9%88_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="حقوق مدنی و سیاسی">حقوق مدنی و سیاسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86" title="برابری در برابر قانون">برابری در برابر قانون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%AA" title="اصل برائت">اصل برائت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%88_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87" title="دستگیری و بازداشت خودسرانه">رهایی از بازداشت و حبس خودسرانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9" title="آزادی اجتماع">آزادی اجتماع</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86" title="آزادی انجمن">آزادی انجمن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D8%B8%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="مجازات ظالمانه">رهایی از مجازات ظالمانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%B2_%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6" title="آزادی از تبعیض">آزادی از تبعیض</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%AF" title="تبعید">رهایی از تبعید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="آزادی اطلاعات">آزادی اطلاعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="آزادی حرکت">آزادی حرکت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آزادی ادیان">آزادی ادیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="برده‌داری">برده‌داری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آزادی بیان">آزادی بیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="آزادی اندیشه">آزادی اندیشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87" title="شکنجه">شکنجه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="یاری حقوقی (صفحه وجود ندارد)">یاری حقوقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="آزادی">آزادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="حقوق دگرباشان در کشورهای گوناگون">حقوق دگرباشان در کشورهای گوناگون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="تابعیت">تابعیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B4%D8%AE%D8%B5" title="تشخص">تشخص</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D9%BE%D9%86%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="حق پناهندگی">حق پناهندگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="حق مردن">حق مردن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%82_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حق دادگاه عادلانه (صفحه وجود ندارد)">حق دادگاه عادلانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="حق زندگی">حق زندگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%82_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حق دادخواست (صفحه وجود ندارد)">حق دادخواست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C" title="حریم شخصی">حریم شخصی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6" title="حق اعتراض">حق اعتراض</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9_%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B9" title="دفاع مشروع">دفاع مشروع</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%B1%D8%AF&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="امنیت فرد (صفحه وجود ندارد)">امنیت فرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%B1%D8%A3%DB%8C_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="حق رأی جهانی">حق رأی جهانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C_%D9%88_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی">حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="حقوق دیجیتال">حقوق دیجیتال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حقوق برابر برای کار برابر (صفحه وجود ندارد)">حقوق برابر برای کار برابر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF" class="mw-redirect" title="مزد">مزد منصفانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="حقوق کارگری">حقوق کارگری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%82_%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حق داشتن زندگی استاندارد (صفحه وجود ندارد)">حق داشتن زندگی استاندارد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4" title="حق پوشش">حق پوشش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="حق توسعه">حق توسعه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4" title="حق آموزش">حق آموزش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%BA%D8%B0%D8%A7" title="حق غذا">حق غذا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%A8%D8%B1_%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C" title="حق بر سلامتی">حق بر سلامتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%86" title="حق مسکن">حق مسکن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="حق دسترسی به اینترنت">حق دسترسی به اینترنت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%DB%8C%D8%AA" title="حق مالکیت">حق مالکیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%DB%8C" title="مشارکت مردمی">مشارکت مردمی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%82_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حق پاسخ (صفحه وجود ندارد)">حق پاسخ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%82_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حق بازگشت (صفحه وجود ندارد)">حق بازگشت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%82_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%88_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حق علم و فرهنگ (صفحه وجود ندارد)">حق علم و فرهنگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%82_%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حق امنیت اجتماعی (صفحه وجود ندارد)">حق امنیت اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%A2%D8%A8" class="mw-redirect" title="حق آب">حق آب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%DA%A9%D8%A7%D8%B1" title="حق کار">حق کار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="سندیکا">سندیکا</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="حقوق باروری">حقوق باروری</a> و سلامت جنسی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%82%D8%B7_%D8%AC%D9%86%DB%8C%D9%86" title="سقط جنین">سقط جنین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%B8%DB%8C%D9%85_%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="تنظیم خانواده">تنظیم خانواده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%86_%D8%A2%D9%84%D8%AA_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%87" title="بریدن آلت زنانه">بریدن آلت زنانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B4%D8%B1_%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C" title="حقوق بشر افراد بیناجنسی">حقوق بشر افراد بیناجنسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="حقوق دگرباشان در کشورهای گوناگون">حقوق دگرباشان در کشورهای گوناگون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="سلامت باروری">سلامت باروری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%82_%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حق داشتن جنسیت (صفحه وجود ندارد)">حق داشتن جنسیت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%87&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="درمان ناخواسته (صفحه وجود ندارد)">حق نخواستن درمان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تخلفات</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C" title="تنبیه بدنی">تنبیه بدنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C" title="تنبیه دسته‌جمعی">تنبیه دسته‌جمعی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">جنگ و کشمکش</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="غیرنظامی">غیرنظامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1" title="پیکارگر">پیکارگر</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">نسل‌کشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B1" title="اسیر">اسیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%86%DA%AF" title="تجاوز جنسی در جنگ">تجاوز جنسی در جنگ</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="تبعیض" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6" title="الگو:تبعیض"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:تبعیض (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:تبعیض"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="تبعیض" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6" title="تبعیض">تبعیض</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">گونه‌های رایج</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em; background:transparent;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سن‌گرایی">سن‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA_(%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C)" title="کاست (نظام اجتماعی)">کاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="تبعیض طبقاتی">تبعیض طبقاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B1%D9%86%DA%AF_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA" title="تبعیض بر پایه رنگ پوست">تبعیض بر پایه رنگ پوست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%85%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="توانمندگرایی">توانمندگرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Genetic_discrimination&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Genetic discrimination (صفحه وجود ندارد)">Genotype</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Discrimination_based_on_hair_texture&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Discrimination based on hair texture (صفحه وجود ندارد)">Hair texture</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="قدگرایی">قدگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تبعیض زبانی">تبعیض زبانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6%DB%8C" title="ظاهرتبعیضی">ظاهرتبعیضی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mentalism_(discrimination)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mentalism (discrimination) (صفحه وجود ندارد)">Mental condition</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="نژادپرستی">نژادپرستی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rankism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rankism (صفحه وجود ندارد)">Rank</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تبعیض دینی">تبعیض دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="تبعیض جنسیتی">تبعیض جنسیتی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sexual_orientation_discrimination&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sexual orientation discrimination (صفحه وجود ندارد)">Sexual orientation</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اندازه‌گرایی">اندازه‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="گونه‌پرستی">گونه‌پرستی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">جامعه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Discrimination_against_asexual_people&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Discrimination against asexual people (صفحه وجود ندارد)">Acephobia</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%A8%D8%AA%D9%84%D8%A7_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DA%86%E2%80%8C%D8%A2%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%DB%8C/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%B2" title="تبعیض بین افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز">تبعیض بین افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Adultism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Adultism (صفحه وجود ندارد)">Adultism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Amatonormativity&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Amatonormativity (صفحه وجود ندارد)">Amatonormativity</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_people_with_albinism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of people with albinism (صفحه وجود ندارد)">Anti-albinism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_autistic_people&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of autistic people (صفحه وجود ندارد)">Anti-autism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Discrimination_against_the_homeless&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Discrimination against the homeless (صفحه وجود ندارد)">Anti-homelessness</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="ضد روشنفکری">ضد روشنفکری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Discrimination_against_intersex_people&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Discrimination against intersex people (صفحه وجود ندارد)">Anti-intersex</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bias_against_left-handed_people&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bias against left-handed people (صفحه وجود ندارد)">Anti-left handedness</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86%D8%B1%DB%8C" title="ضد فراماسونری">ضد فراماسونری</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="یهودستیزی">یهودستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aporophobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Aporophobia (صفحه وجود ندارد)">Aporophobia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Audism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Audism (صفحه وجود ندارد)">Audism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AC%D9%86%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دوجنس‌گراهراسی">دوجنس‌گراهراسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%DB%8C%D9%81%D9%87" title="طایفه">طایفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دوست‌گماری">دوست‌گماری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%BA%DB%8C%D8%B6_%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%AE%D8%AF%D8%B1" class="mw-redirect" title="تبغیض نسبت به معتادان مواد مخدر">تبغیض نسبت به معتادان مواد مخدر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AE%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نخبه‌گرایی">نخبه‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ephebiphobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ephebiphobia (صفحه وجود ندارد)">Ephebiphobia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Social_stigma_of_obesity&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Social stigma of obesity (صفحه وجود ندارد)">Fatism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1_%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="پیر هراسی">پیر هراسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D9%86%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دگرجنس‌گراهنجاری">دگرجنس‌گراهنجاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D9%86%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دگرجنس‌گراسالاری">دگرجنس‌گراسالاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AC%D9%86%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="همجنس‌گراهراسی">همجنس‌گراهراسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Leprosy_stigma&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Leprosy stigma (صفحه وجود ندارد)">Leprosy stigma</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%B2%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="لزبین‌هراسی">لزبین‌هراسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="مردبیزاری">مردبیزاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="زن‌ستیزی">زن‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%DA%AF%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="خویشاوندگماری">خویشاوندگماری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="ترس کودکان">ترس کودکان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pregnancy_discrimination&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pregnancy discrimination (صفحه وجود ندارد)">Pregnancy</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D9%85%D8%B9%DA%A9%D9%88%D8%B3" title="نژادپرستی معکوس">نژادپرستی معکوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%82%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فرقه دینی">فرقه دینی</a>arianism</li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="تبعیض جنسیتی">تبعیض جنسیتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B1%D9%86%DA%AF_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA" title="تبعیض بر پایه رنگ پوست">تبعیض بر پایه رنگ پوست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="برترپنداری">برترپنداری</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="برترپنداری نژاد سیاه">برترپنداری نژاد سیاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="برترپنداری نژاد سفید">برترپنداری نژاد سفید</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D9%86%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="تراجنس‌هراسی">تراجنس‌هراسی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Discrimination_against_non-binary_gender_people&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Discrimination against non-binary gender people (صفحه وجود ندارد)">Non-binary</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Transmisogyny&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Transmisogyny (صفحه وجود ندارد)">Transmisogyny</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vegaphobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vegaphobia (صفحه وجود ندارد)">Vegaphobia</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="بیگانه‌هراسی">بیگانه‌هراسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دیدگاه‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em; background:transparent;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Ahmadis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Ahmadis (صفحه وجود ندارد)">Ahmadiyya</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="بی‌خدا هراسی">بی‌خدا هراسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="بهائی‌ستیزی">بهائی‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="آزار بوداییان">آزار بوداییان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="کاتولیسیزم‌ستیزی">کاتولیسیزم‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آزار مسیحیان">آزار مسیحیان</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Christians_in_the_modern_era&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Christians in the modern era (صفحه وجود ندارد)">Modern</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Hindu_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Hindu sentiment (صفحه وجود ندارد)">Hinduism</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Hindus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Hindus (صفحه وجود ندارد)">Persecution</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Falun_Gong&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Falun Gong (صفحه وجود ندارد)">Falun Gong</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اسلام‌هراسی">اسلام‌هراسی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="آزار مسلمانان">آزار مسلمانان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C" title="یهودستیزی مذهبی">یهودستیزی مذهبی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Jews&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Jews (صفحه وجود ندارد)">Persecution</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Jehovah%27s_Witnesses&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Jehovah&#39;s Witnesses (صفحه وجود ندارد)">Jehovah's Witnesses</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Mormonism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Mormonism (صفحه وجود ندارد)">LDS or Mormon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Religious_discrimination_against_Neopagans&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Religious discrimination against Neopagans (صفحه وجود ندارد)">Neopaganism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Eastern_Orthodox_Christians&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Eastern Orthodox Christians (صفحه وجود ندارد)">Eastern Orthodox</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Oriental_Orthodoxy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Oriental Orthodoxy (صفحه وجود ندارد)">Oriental Orthodox</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Rastafari&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Rastafari (صفحه وجود ندارد)">Rastafarianism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="ضدپروتستانیسم">ضدپروتستانیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="شیعه‌ستیزی">شیعه‌ستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Sufis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Sufis (صفحه وجود ندارد)">Sufism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آزار زرتشتیان">آزار زرتشتیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سیاست</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Albanophobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Albanophobia (صفحه وجود ندارد)">Albanian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Afrophobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Afrophobia (صفحه وجود ندارد)">African</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="آمریکاستیزی">آمریکاستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="عرب‌ستیزی">عرب‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="ارمنی‌ستیزی">ارمنی‌ستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Australian_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Australian sentiment (صفحه وجود ندارد)">Australian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Austrian_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Austrian sentiment (صفحه وجود ندارد)">Austrian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-British_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-British sentiment (صفحه وجود ندارد)">British</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Canadianism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Canadianism (صفحه وجود ندارد)">Canadian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Catalanism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Catalanism (صفحه وجود ندارد)">Catalan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Chilean_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Chilean sentiment (صفحه وجود ندارد)">Chilean</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Croat_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Croat sentiment (صفحه وجود ندارد)">Croat</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="چینی‌ستیزی">چینی‌ستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Dutch_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Dutch sentiment (صفحه وجود ندارد)">Dutch</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="انگلیسی‌هراسی">انگلیسی‌هراسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Estonian_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Estonian sentiment (صفحه وجود ندارد)">Estonian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Europeanism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Europeanism (صفحه وجود ندارد)">European</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Filipino_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Filipino sentiment (صفحه وجود ندارد)">Filipino</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Finnish_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Finnish sentiment (صفحه وجود ندارد)">Finnish</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Francophobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Francophobia (صفحه وجود ندارد)">French</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="آلمان‌هراسی">آلمان‌هراسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Georgian_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Georgian sentiment (صفحه وجود ندارد)">Georgian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Greek_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Greek sentiment (صفحه وجود ندارد)">Greek</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Antihaitianismo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Antihaitianismo (صفحه وجود ندارد)">Haitian</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%88_%D8%A7%D8%B0%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="آزار و اذیت مردم هزاره">آزار و اذیت مردم هزاره</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Hindu_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Hindu sentiment (صفحه وجود ندارد)">Hindus</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hispanophobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hispanophobia (صفحه وجود ندارد)">Hispanic</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Hungarian_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Hungarian sentiment (صفحه وجود ندارد)">Hungarian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Igbo_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Igbo sentiment (صفحه وجود ندارد)">Igbo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Indian_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Indian sentiment (صفحه وجود ندارد)">Indian</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="ایرانی‌ستیزی">ایرانی‌ستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Irish_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Irish sentiment (صفحه وجود ندارد)">Irish</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="صهیونیسم‌ستیزی">صهیونیسم‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="ایتالیایی‌ستیزی">ایتالیایی‌ستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Japanese_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Japanese sentiment (صفحه وجود ندارد)">Japanese</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Racial_antisemitism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Racial antisemitism (صفحه وجود ندارد)">Jewish</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Khmer_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Khmer sentiment (صفحه وجود ندارد)">Khmer</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AA_%D8%B6%D8%AF_%DA%A9%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="احساسات ضد کره‌ای">احساسات ضد کره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="کردستیزی">کردستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Malay_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Malay sentiment (صفحه وجود ندارد)">Malay</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="مکزیکی‌ستیزی">مکزیکی‌ستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Middle_Eastern_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Middle Eastern sentiment (صفحه وجود ندارد)">Middle Eastern</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Mongolianism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Mongolianism (صفحه وجود ندارد)">Mongolian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Pakistani_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Pakistani sentiment (صفحه وجود ندارد)">Pakistani</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="پشتون‌ستیزی">پشتون‌ستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Polish_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Polish sentiment (صفحه وجود ندارد)">Polish</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lusophobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Lusophobia (صفحه وجود ندارد)">Portuguese</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Quebec_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Quebec sentiment (صفحه وجود ندارد)">Quebec</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Antiziganism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Antiziganism (صفحه وجود ندارد)">Romani</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Romanian_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Romanian sentiment (صفحه وجود ندارد)">Romanian</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="روس‌هراسی">روس‌هراسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Scottish_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Scottish sentiment (صفحه وجود ندارد)">Scottish</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Serbian_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Serbian sentiment (صفحه وجود ندارد)">Serb</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AA_%D8%B6%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88" title="احساسات ضد اسلاو">احساسات ضد اسلاو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="شوروی‌ستیزی">شوروی‌ستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Thai_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Thai sentiment (صفحه وجود ندارد)">Thai</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="ترک‌ستیزی">ترک‌ستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Ukrainian_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Ukrainian sentiment (صفحه وجود ندارد)">Ukrainian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Vietnamese_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Vietnamese sentiment (صفحه وجود ندارد)">Vietnamese</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Western_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Western sentiment (صفحه وجود ندارد)">Western</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">واکنش‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em; background:transparent;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="حیوان‌آزاری">حیوان‌آزاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Animal_industrial_complex&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Animal industrial complex (صفحه وجود ندارد)">Animal industrial complex</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آزمایش جانوران">آزمایش جانوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D9%85%D8%AA_%D8%AE%D9%88%D9%86" title="تهمت خون">تهمت خون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4_%D8%AE%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="ورزش خونین">ورزش خونین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Carnism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Carnism (صفحه وجود ندارد)">Carnism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="عقیم‌سازی اجباری">عقیم‌سازی اجباری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Counter-jihad&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Counter-jihad (صفحه وجود ندارد)">Counter-jihad</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cultural_genocide&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cultural genocide (صفحه وجود ندارد)">Cultural genocide</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="مردم‌کشی">مردم‌کشی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Disability_hate_crime&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Disability hate crime (صفحه وجود ندارد)">Disability hate crime</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="تبعیض تحصیلی">تبعیض تحصیلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="تبعیض اقتصادی">تبعیض اقتصادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B0%D9%81%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="حذف‌گرایی">حذف‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%B4%D8%BA%D9%84%DB%8C" title="تبعیض شغلی">تبعیض شغلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B4%D9%85%D9%86_%D8%AE%D9%84%D9%82" title="دشمن خلق">دشمن خلق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C" title="پاک‌سازی قومی">پاک‌سازی قومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%AA_%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C" title="نفرت قومی">نفرت قومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%DA%A9_%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="جوک قومیتی">جوک قومیتی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ethnocide&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ethnocide (صفحه وجود ندارد)">Ethnocide</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="تغییر دین اجباری">تغییر دین اجباری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Freak_show&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Freak show (صفحه وجود ندارد)">Freak show</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gay_bashing&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gay bashing (صفحه وجود ندارد)">Gay bashing</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="کشتار جنسیتی">کشتار جنسیتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD_%D9%88_%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B5_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%84%DB%8C" title="اصلاح و ناقص کردن دستگاه تناسلی">اصلاح و ناقص کردن دستگاه تناسلی</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">نسل‌کشی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Genocides_in_history&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Genocides in history (صفحه وجود ندارد)">examples</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%82%D9%81_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="سقف شیشه‌ای">سقف شیشه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D9%85%D8%AA" title="تهمت">تهمت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85_%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%AA" class="mw-redirect" title="جرم نفرت">جرم نفرت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%AA" title="گروه نفرت">گروه نفرت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%86%DB%8C" title="نفرت‌پراکنی">نفرت‌پراکنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Homeless_dumping&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Homeless dumping (صفحه وجود ندارد)">Homeless dumping</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Housing_discrimination&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Housing discrimination (صفحه وجود ندارد)">Housing</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Indian_rolling&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Indian rolling (صفحه وجود ندارد)">Indian rolling</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%AC%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C" title="خشونت علیه افراد ال‌جی‌بی‌تی">خشونت علیه افراد ال‌جی‌بی‌تی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lavender_scare&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Lavender scare (صفحه وجود ندارد)">Lavender scare</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%86_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="لینچ کردن">لینچ کردن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ethics_of_eating_meat&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ethics of eating meat (صفحه وجود ندارد)">Meat eating</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mortgage_discrimination&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mortgage discrimination (صفحه وجود ندارد)">Mortgage</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Stop_Murder_Music&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Stop Murder Music (صفحه وجود ندارد)">Murder music</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Occupational_segregation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Occupational segregation (صفحه وجود ندارد)">Occupational segregation</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%88_%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AC%D9%87" title="آزار و شکنجه">آزار و شکنجه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%85" title="پوگروم">پوگروم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="پاکسازی (سیاسی)">پاکسازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C" title="درگیری قومی">درگیری قومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%B3_%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="ترس سرخ">ترس سرخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آزار دینی">آزار دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86" title="گریزان">گریختن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Segregation_academy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Segregation academy (صفحه وجود ندارد)">Segregation academy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%82%D8%B7_%D8%AC%D9%86%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA" title="سقط جنین بر پایه جنسیت">سقط جنین بر پایه جنسیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="برده‌داری">برده‌داری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86%DA%AF" class="mw-redirect" title="اسلات-شیمینگ">اسلات-شیمینگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="تروریسم مذهبی">تروریسم مذهبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="خشونت دینی">خشونت دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جنگ دینی">جنگ دینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trans_bashing&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Trans bashing (صفحه وجود ندارد)">Trans bashing</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="قربانی‌سازی">قربانی‌سازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86" title="خشونت علیه زنان">خشونت علیه زنان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B2_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="گریز سفید">گریز سفید</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=White_power_music&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="White power music (صفحه وجود ندارد)">White power music</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wife_selling&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Wife selling (صفحه وجود ندارد)">Wife selling</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="ساحره‌گیری">ساحره‌گیری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سیاست‌های تبعیض‌آمیز</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em; background:transparent;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Geographical_segregation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Geographical segregation (صفحه وجود ندارد)">Segregation</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Age_segregation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Age segregation (صفحه وجود ندارد)">age</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="جداسازی نژادی">جداسازی نژادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جداسازی دینی">جداسازی دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="جداسازی جنسیتی">جداسازی جنسیتی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Age_of_candidacy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Age of candidacy (صفحه وجود ندارد)">Age of candidacy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Limpieza_de_sangre&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Limpieza de sangre (صفحه وجود ندارد)">Blood purity</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Blood_quantum_laws&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Blood quantum laws (صفحه وجود ندارد)">Blood quantum</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Crime_of_apartheid&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Crime of apartheid (صفحه وجود ندارد)">Crime of apartheid</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="معلولیت">معلولیت</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Disabilities_(Jewish)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Disabilities (Jewish) (صفحه وجود ندارد)">Jewish</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Disabilities_(Catholics)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Disabilities (Catholics) (صفحه وجود ندارد)">Catholic</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ethnocracy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ethnocracy (صفحه وجود ندارد)">Ethnocracy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ethnopluralism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ethnopluralism (صفحه وجود ندارد)">Ethnopluralism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D9%85_%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%86_%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="عدم توازن درآمدی بین جنسیت‌ها">عدم توازن درآمدی بین جنسیت‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="نقش جنسیتی">نقش جنسیتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="پیرسالاری">پیرسالاری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DA%98%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="کژحوزه‌بندی">کژحوزه‌بندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ghetto_benches&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ghetto benches (صفحه وجود ندارد)">Ghetto benches</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%82%DB%8C%D9%81" title="توقیف">توقیف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%87%D9%85%DB%8C%D9%87_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="سهمیه یهودی">سهمیه یهودی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86_%D8%AC%DB%8C%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D9%88" title="قوانین جیم کرو">قوانین جیم کرو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Law_for_Protection_of_the_Nation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Law for Protection of the Nation (صفحه وجود ندارد)">Law for Protection of the Nation</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="مک‌کارتیسم">مک‌کارتیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Men_who_have_sex_with_men_blood_donor_controversy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Men who have sex with men blood donor controversy (صفحه وجود ندارد)">MSM blood donor controversy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nonperson&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nonperson (صفحه وجود ندارد)">Nonperson</a>s</li> <li><a href="/w/index.php?title=Numerus_clausus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Numerus clausus (صفحه وجود ندارد)"><i>Numerus clausus</i> (as religious or racial quota)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="قوانین نورنبرگ">قوانین نورنبرگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=One-drop_rule&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="One-drop rule (صفحه وجود ندارد)">One-drop rule</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Racial_quota&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Racial quota (صفحه وجود ندارد)">Racial quota</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Racial_steering&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Racial steering (صفحه وجود ندارد)">Racial steering</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Redlining&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Redlining (صفحه وجود ندارد)">Redlining</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC_%D9%87%D9%85%D8%AC%D9%86%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ازدواج همجنس‌گرایان">ازدواج همجنس‌گرایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA%DB%8C" title="بی‌خدایی حکومتی">بی‌خدایی حکومتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="دین رسمی">دین رسمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%B7" title="قانون لواط">قانون لواط</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%B2%D8%B4%D8%AA" title="قانون زشت">قانون زشت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Voter_suppression&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Voter suppression (صفحه وجود ندارد)">Voter suppression</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اقدامات متقابل</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em; background:transparent;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA" title="تبعیض مثبت">تبعیض مثبت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="حقوق جانوران">حقوق جانوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%B6%D8%AF_%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6" title="قانون ضد تبعیض">قانون ضد تبعیض</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%DA%AF%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="همگون‌سازی فرهنگی">همگون‌سازی فرهنگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cultural_pluralism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cultural pluralism (صفحه وجود ندارد)">Cultural pluralism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Diversity_training&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Diversity training (صفحه وجود ندارد)">Diversity training</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="توانمندسازی">توانمندسازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="فمینیسم">فمینیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fighting_Discrimination&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fighting Discrimination (صفحه وجود ندارد)">Fighting Discrimination</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" title="حقوق بشر">حقوق بشر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B4%D8%B1_%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C" title="حقوق بشر افراد بیناجنسی">حقوق بشر افراد بیناجنسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%AC%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%88%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حقوق افراد ال‌جی‌بی‌تی در کشورهای گوناگون (صفحه وجود ندارد)">حقوق افراد ال‌جی‌بی‌تی در کشورهای گوناگون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="ماسکولیسم">ماسکولیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="چندگانگی فرهنگی">چندگانگی فرهنگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%B2_%D8%A7%D8%B2_%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA" title="پرهیز از خشونت">پرهیز از خشونت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Racial_integration&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Racial integration (صفحه وجود ندارد)">Racial integration</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA" title="تعیین سرنوشت">تعیین سرنوشت</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%A9%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="یکپارچه‌سازی اجتماعی">یکپارچه‌سازی اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="مدارا">مدارا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C_(%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86)" title="گیاه‌خواری (انسان)">گیاه‌خواری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="وگانیسم">وگانیسم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مطالب وابسته</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em; background:transparent;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Allophilia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Allophilia (صفحه وجود ندارد)">Allophilia</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="انسان‌محوری">انسان‌محوری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_anti-cultural,_anti-national,_and_anti-ethnic_terms&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="List of anti-cultural, anti-national, and anti-ethnic terms (صفحه وجود ندارد)">Anti-cultural sentiment</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%DA%AF%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="همگون‌سازی فرهنگی">همگون‌سازی فرهنگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="سوگیری">سوگیری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Christian_privilege&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Christian privilege (صفحه وجود ندارد)">Christian privilege</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Net_bias&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Net bias (صفحه وجود ندارد)">Data discrimination</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dehumanization&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dehumanization (صفحه وجود ندارد)">Dehumanization</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Diversity_(politics)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Diversity (politics) (صفحه وجود ندارد)">Diversity</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ethnic_penalty&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ethnic penalty (صفحه وجود ندارد)">Ethnic penalty</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD_%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF" title="اصلاح نژاد">اصلاح نژاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%B3%DA%A9%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="اینترسکشنالیتی">اینترسکشنالیتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D8%AF%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D9%81%D8%A7%D8%AD%D8%B4%D9%87" title="عقده فرشته-فاحشه">عقده فرشته-فاحشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="برتری مردانه">برتری مردانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="ماسکولیسم">ماسکولیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="چندگانگی فرهنگی">چندگانگی فرهنگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D9%88%D8%B9_%D8%B9%D8%B5%D8%A8%DB%8C" title="تنوع عصبی">تنوع عصبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Oikophobia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Oikophobia (صفحه وجود ندارد)">Oikophobia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Oppression&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Oppression (صفحه وجود ندارد)">Oppression</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C_%D9%BE%D9%84%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="وحشیگری پلیس">وحشیگری پلیس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نزاکت سیاسی">نزاکت سیاسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Polyculturalism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Polyculturalism (صفحه وجود ندارد)">Polyculturalism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Power_distance&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Power distance (صفحه وجود ندارد)">Power distance</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="پیش‌داوری">پیش‌داوری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Racial_bias_in_criminal_news_in_the_United_States&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Racial bias in criminal news in the United States (صفحه وجود ندارد)">Racial bias in criminal news</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Racism_by_country&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Racism by country (صفحه وجود ندارد)">Racism by country</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="نابردباری دینی">نابردباری دینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Second-generation_gender_bias&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Second-generation gender bias (صفحه وجود ندارد)">Second-generation gender bias</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%AE%D8%B1%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C" title="فخرفروشی">فخرفروشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="محرومیت اجتماعی">محرومیت اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" class="mw-redirect" title="بدنامی اجتماعی">بدنامی اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1_%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8%DB%8C" title="تفکر قالبی">تفکر قالبی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="تهدید کلیشه">تهدید کلیشه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="امتیاز پوست سفید">امتیاز پوست سفید</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="font-weight: bold;"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6" title="رده:تبعیض">رده:تبعیض</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="آزار_دینی_و_تبعیض_دینی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="الگو:آزار دینی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:آزار دینی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:آزار دینی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="آزار_دینی_و_تبعیض_دینی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آزار دینی">آزار دینی</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تبعیض دینی">تبعیض دینی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">توسط گروه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Ahmadis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Ahmadis (صفحه وجود ندارد)">Ahmadiyya</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="بی‌خدا هراسی">بی‌خدا هراسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="بهائی‌ستیزی">بهائی‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="آزار بوداییان">آزار بوداییان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="کاتولیسیزم‌ستیزی">کاتولیسیزم‌ستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آزار مسیحیان">آزار مسیحیان</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Christians_in_the_modern_era&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Christians in the modern era (صفحه وجود ندارد)">modern era</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Hindu_sentiment&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Hindu sentiment (صفحه وجود ندارد)">Hinduism</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Hindus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Hindus (صفحه وجود ندارد)">persecution</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Falun_Gong&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Falun Gong (صفحه وجود ندارد)">Falun Gong</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اسلام‌هراسی">اسلام‌هراسی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="آزار مسلمانان">آزار مسلمانان</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Judaism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Judaism (صفحه وجود ندارد)">Judaism</a> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="یهودستیزی">یهودستیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C" title="یهودستیزی مذهبی">یهودستیزی مذهبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Jews&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Jews (صفحه وجود ندارد)">persecution</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Jehovah%27s_Witnesses&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Jehovah&#39;s Witnesses (صفحه وجود ندارد)">Jehovah's Witness</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anti-Mormonism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-Mormonism (صفحه وجود ندارد)">Mormonism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Religious_discrimination_against_Neopagans&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Religious discrimination against Neopagans (صفحه وجود ندارد)">Neopaganism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Eastern_Orthodox_Christians&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Eastern Orthodox Christians (صفحه وجود ندارد)">Eastern Orthodoxy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Oriental_Orthodoxy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Oriental Orthodoxy (صفحه وجود ندارد)">Oriental Orthodoxy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Rastafari&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Rastafari (صفحه وجود ندارد)">Rastafari</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="ضدپروتستانیسم">ضدپروتستانیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="شیعه‌ستیزی">شیعه‌ستیزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Sufis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Sufis (صفحه وجود ندارد)">Sufis</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آزار زرتشتیان">آزار زرتشتیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">روش‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="آتش‌افروزی">آتش‌افروزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="سانسور دینی">سانسور دینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deprogramming&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Deprogramming (صفحه وجود ندارد)">Deprogramming</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Desecration&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Desecration (صفحه وجود ندارد)">Desecration</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تبعیض دینی">تبعیض دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="تغییر دین اجباری">تغییر دین اجباری</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">نسل‌کشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C" title="تجاوز جنسی">تجاوز جنسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="نابردباری دینی">نابردباری دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%85" title="پوگروم">پوگروم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Political_abuse_of_psychiatry&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Political abuse of psychiatry (صفحه وجود ندارد)">Political abuse of psychiatry</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جداسازی دینی">جداسازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA%DB%8C" title="بی‌خدایی حکومتی">بی‌خدایی حکومتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="دین رسمی">دین رسمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="تروریسم مذهبی">تروریسم مذهبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="خشونت دینی">خشونت دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جنگ دینی">جنگ دینی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">رویدادها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D9%86_%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="گرویدن اجباری مسلمانان در اسپانیا">گرویدن اجباری مسلمانان در اسپانیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%AC_%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%A7" title="اخراج موریسکوها">اخراج موریسکوها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Decline_of_Buddhism_in_the_Indian_subcontinent&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Decline of Buddhism in the Indian subcontinent (صفحه وجود ندارد)">Decline of Buddhism in India</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AD%DB%8C%D8%AA_%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%B2_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="مسحیت زدایی از فرانسه در انقلاب فرانسه">مسحیت زدایی از فرانسه در انقلاب فرانسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="جنگ‌های مذهبی اروپا">جنگ‌های مذهبی اروپا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="جنگ‌های مذهبی فرانسه">جنگ‌های مذهبی فرانسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%D8%AA%DB%8C%D8%B4_%D8%B9%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="تفتیش عقاید">تفتیش عقاید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%DB%B1%DB%B8%DB%B6%DB%B0_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="جنگ ۱۸۶۰ دروزی‌ها و مارونی‌ها">جنگ ۱۸۶۰ دروزی‌ها و مارونی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="هولوکاست">هولوکاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نسل‌کشی ارمنی‌ها">نسل‌کشی ارمنی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نسل‌کشی یونانیان">نسل‌کشی یونانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DA%A9%D8%A8%D8%AA_%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="نکبت فلسطین">نکبت فلسطین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%AA_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B2_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="مهاجرت دسته‌جمعی یهودیان از کشورهای عربی و اسلامی">مهاجرت دسته‌جمعی یهودیان از کشورهای عربی و اسلامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%B4%D8%A8%D9%87_%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF" title="فتوحات مسلمانان در شبه قاره هند">فتوحات مسلمانان در شبه قاره هند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%87%D9%86%D8%AF" title="خشونت علیه مسلمانان در هند">خشونت علیه مسلمانان در هند</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Attacks_by_Islamic_extremists_in_Bangladesh&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Attacks by Islamic extremists in Bangladesh (صفحه وجود ندارد)">Religious violence in Bangladesh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hinduism_in_Pakistan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hinduism in Pakistan (صفحه وجود ندارد)">Persecution of Hindus in Pakistan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Direct_Action_Day&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Direct Action Day (صفحه وجود ندارد)">Direct Action Day</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Noakhali_riots&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Noakhali riots (صفحه وجود ندارد)">Noakhali riots</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%AE%D8%B4_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%AF%D9%87%D9%84%DB%8C" title="شورش‌های بخش شمال شرقی دهلی">شورش‌های بخش شمال شرقی دهلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نسل‌کشی بنگالی‌ها">نسل‌کشی بنگالی‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rape_during_the_Bangladesh_Liberation_War&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rape during the Bangladesh Liberation War (صفحه وجود ندارد)">Rape during the Bangladesh Liberation War</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%AC_%D9%88_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B1_%DB%B1%DB%B9%DB%B4%DB%B8_%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="اخراج و فرار ۱۹۴۸ فلسطینیان">اخراج و فرار ۱۹۴۸ فلسطینیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=1984_anti-Sikh_riots&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1984 anti-Sikh riots (صفحه وجود ندارد)">1984 anti-Sikh riots</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%88_%D8%A7%D8%B0%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%B1_%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D9%85" title="آزار و اذیت پاگان‌ها در اواخر امپراتوری روم">آزار و اذیت پاگان‌ها در اواخر امپراتوری روم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="دین در اتحاد جماهیر شوروی">دین در اتحاد جماهیر شوروی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Anti-religious_campaign_during_the_Russian_Civil_War&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anti-religious campaign during the Russian Civil War (صفحه وجود ندارد)">1917–1921</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=USSR_anti-religious_campaign_(1921%E2%80%931928)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="USSR anti-religious campaign (1921–1928) (صفحه وجود ندارد)">1921–1928</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=USSR_anti-religious_campaign_(1928%E2%80%931941)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="USSR anti-religious campaign (1928–1941) (صفحه وجود ندارد)">1928–1941</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_(%DB%B1%DB%B9%DB%B5%DB%B8%E2%80%93%DB%B1%DB%B9%DB%B6%DB%B4)" title="دین‌زدایی در اتحاد شوروی (۱۹۵۸–۱۹۶۴)">دین‌زدایی در اتحاد شوروی (۱۹۵۸–۱۹۶۴)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=USSR_anti-religious_campaign_(1970s%E2%80%931987)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="USSR anti-religious campaign (1970s–1987) (صفحه وجود ندارد)">1970–1987</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Soviet_anti-religious_legislation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Soviet anti-religious legislation (صفحه وجود ندارد)">legislation</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Persecution_of_Christians_in_the_Eastern_Bloc&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Persecution of Christians in the Eastern Bloc (صفحه وجود ندارد)">Persecution of Christians in the Eastern Bloc</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_events_related_to_the_South_Thailand_insurgency&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Timeline of events related to the South Thailand insurgency (صفحه وجود ندارد)">South Thailand insurgency</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Exodus_of_Kashmiri_Hindus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Exodus of Kashmiri Hindus (صفحه وجود ندارد)">Exodus of Kashmiri Hindus</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B2_%DA%AF%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="شورش‌های ۲۰۰۲ گجرات">شورش‌های ۲۰۰۲ گجرات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Test_Act&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Test Act (صفحه وجود ندارد)">Test Act</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D9%87%DB%8C%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%A7" title="نسل‌کشی روهینگیا">نسل‌کشی روهینگیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4" title="آزار آشوریان به‌دست داعش">آزار آشوریان به‌دست داعش</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description"><img alt="نشان درگاه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="درگاه:ادیان و باورها">درگاه&#32;ادیان و باورها</a></div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐7cdcdd678c‐sfx72 Cached time: 20241125085807 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.827 seconds Real time usage: 0.952 seconds Preprocessor visited node count: 3873/1000000 Post‐expand include size: 180992/2097152 bytes Template argument size: 6920/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 2/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 146107/5000000 bytes Lua time usage: 0.494/10.000 seconds Lua memory usage: 15869292/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 741.373 1 -total 46.14% 342.050 1 الگو:پانویس 14.69% 108.915 1 الگو:به_انگلیسی 14.54% 107.807 1 الگو:به_زبان_دیگر 14.45% 107.124 11 الگو:یادکرد_وب 14.38% 106.600 1 الگو:Lang 12.75% 94.493 2 الگو:Cite_news 11.78% 87.355 1 الگو:حقوق_بین‌الملل_بشردوستانه 11.52% 85.418 1 الگو:Sidebar 9.96% 73.876 5 الگو:Navbox --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:16515-0!canonical and timestamp 20241125085807 and revision id 40543594. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=نسل‌کشی&amp;oldid=40543594">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=نسل‌کشی&amp;oldid=40543594</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="رده:جداسازی">جداسازی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="رده:نسل‌کشی">نسل‌کشی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:جرم‌ها">جرم‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="رده:جمعیت">جمعیت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D9%86_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B9" title="رده:کشتن بر پایه نوع">کشتن بر پایه نوع</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B7%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9" title="رده:صفحه‌های دارای خطا در ارجاع">صفحه‌های دارای خطا در ارجاع</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B9%D8%AF%D8%AF_%D8%A8%D8%A7_%D8%A2%D8%B1%DA%AF%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%AF%D8%AF%DB%8C" title="رده:صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی">صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9_%D8%AA%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رده:صفحات دارای نام ارجاع تکراری">صفحات دارای نام ارجاع تکراری</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DA%A9_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="رده:پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت">پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D9%88%D8%A8_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B2_%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1_%DB%B2%DB%B0%DB%B2%DB%B3" title="رده:مقاله‌های نیازمند تمیزکاری از دسامبر ۲۰۲۳">مقاله‌های نیازمند تمیزکاری از دسامبر ۲۰۲۳</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رده:همه صفحه‌های نیازمند تمیزکاری">همه صفحه‌های نیازمند تمیزکاری</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8" title="رده:الگو:دین و مذهب">الگو:دین و مذهب</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱ نوامبر ۲۰۲۴ ساعت ۰۸:۴۴ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b7f745dd4-ptzpz","wgBackendResponseTime":164,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.827","walltime":"0.952","ppvisitednodes":{"value":3873,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":180992,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":6920,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":146107,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 741.373 1 -total"," 46.14% 342.050 1 الگو:پانویس"," 14.69% 108.915 1 الگو:به_انگلیسی"," 14.54% 107.807 1 الگو:به_زبان_دیگر"," 14.45% 107.124 11 الگو:یادکرد_وب"," 14.38% 106.600 1 الگو:Lang"," 12.75% 94.493 2 الگو:Cite_news"," 11.78% 87.355 1 الگو:حقوق_بین‌الملل_بشردوستانه"," 11.52% 85.418 1 الگو:Sidebar"," 9.96% 73.876 5 الگو:Navbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.494","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":15869292,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7cdcdd678c-sfx72","timestamp":"20241125085807","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0646\u0633\u0644\u200c\u06a9\u0634\u06cc","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q41397","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q41397","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-11-25T14:29:50Z","dateModified":"2024-11-01T08:44:20Z"}</script> </body> </html>

Pages： 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10