CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>دین - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"d335e357-bf15-40e4-a45c-b3f405e36d6a","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"دین","wgTitle":"دین","wgCurRevisionId":40555136,"wgRevisionId":40555136,"wgArticleId":1512,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است","یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","پیوند رده انبار در ویکی‌داده است","مقاله‌ها با پیوندهای کرلی","دین","سبک زندگی","فرهنگ","معنویت", "مقاله‌های موضوعات اصلی","نقد دین"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"دین","wgRelevantArticleId":1512,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true, "wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9174","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="دین - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-دین rootpage-دین skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-مفهوم_و_ریشه‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#مفهوم_و_ریشه‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>مفهوم و ریشه‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-مفهوم_و_ریشه‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تعریف" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تعریف"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>تعریف</span> </div> </a> <ul id="toc-تعریف-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جنبه‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جنبه‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>جنبه‌ها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-جنبه‌ها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های جنبه‌ها</span> </button> <ul id="toc-جنبه‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-اساطیر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#اساطیر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۱</span> <span>اساطیر</span> </div> </a> <ul id="toc-اساطیر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-خاستگاه‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#خاستگاه‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>خاستگاه‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-خاستگاه‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کارکردهای_دین" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کارکردهای_دین"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>کارکردهای دین</span> </div> </a> <ul id="toc-کارکردهای_دین-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-طبقه‌بندی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#طبقه‌بندی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>طبقه‌بندی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-طبقه‌بندی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های طبقه‌بندی</span> </button> <ul id="toc-طبقه‌بندی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-شمار_پیروان_ادیان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شمار_پیروان_ادیان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>شمار پیروان ادیان</span> </div> </a> <ul id="toc-شمار_پیروان_ادیان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ادیان_خاص" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ادیان_خاص"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>ادیان خاص</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ادیان_خاص-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های ادیان خاص</span> </button> <ul id="toc-ادیان_خاص-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ابراهیمی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ابراهیمی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۱</span> <span>ابراهیمی</span> </div> </a> <ul id="toc-ابراهیمی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ادیان_هندی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ادیان_هندی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۲</span> <span>ادیان هندی</span> </div> </a> <ul id="toc-ادیان_هندی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آسیای_شرقی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آسیای_شرقی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۳</span> <span>آسیای شرقی</span> </div> </a> <ul id="toc-آسیای_شرقی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-بومی_و_محلی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#بومی_و_محلی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۴</span> <span>بومی و محلی</span> </div> </a> <ul id="toc-بومی_و_محلی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آفریقایی_سنتی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آفریقایی_سنتی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۵</span> <span>آفریقایی سنتی</span> </div> </a> <ul id="toc-آفریقایی_سنتی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ایرانی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ایرانی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۶</span> <span>ایرانی</span> </div> </a> <ul id="toc-ایرانی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جنبشهای_مذهبی_جدید" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#جنبشهای_مذهبی_جدید"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷.۷</span> <span>جنبشهای مذهبی جدید</span> </div> </a> <ul id="toc-جنبشهای_مذهبی_جدید-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-نقد_دین" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نقد_دین"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>نقد دین</span> </div> </a> <ul id="toc-نقد_دین-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پانویس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پانویس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>پانویس</span> </div> </a> <ul id="toc-پانویس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیوند_به_بیرون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیوند_به_بیرون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>پیوند به بیرون</span> </div> </a> <ul id="toc-پیوند_به_بیرون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">دین</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۲۳۰ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-230" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۲۳۰ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B8%D0%BD" title="Адин–آبخازی" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Адин" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="آبخازی" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Agama" title="Agama–آچئی" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Agama" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="آچئی" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Godsdiens" title="Godsdiens–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Godsdiens" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–آلمانی سوئیسی" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Religion" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="آلمانی سوئیسی" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%83%E1%8B%AD%E1%88%9B%E1%8A%96%E1%89%B5" title="ሃይማኖት–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="ሃይማኖት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Relichi%C3%B3n" title="Relichión–آراگونی" lang="an" hreflang="an" data-title="Relichión" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="آراگونی" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%8A%D9%86_(%D9%85%D8%B9%D8%AA%D9%82%D8%AF)" title="دين (معتقد)–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="دين (معتقد)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%AC%DC%98%DC%95%DC%9D%DC%AC%DC%90" title="ܬܘܕܝܬܐ–آرامی" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܬܘܕܝܬܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="آرامی" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%8A%D9%86" title="دين–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="دين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A7%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" title="ধৰ্ম–آسامی" lang="as" hreflang="as" data-title="ধৰ্ম" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="آسامی" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Relix%C3%B3n" title="Relixón–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Relixón" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Alka" title="Alka–Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Alka" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Yupaych%C3%A4wi" title="Yupaychäwi–آیمارایی" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Yupaychäwi" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="آیمارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Din" title="Din–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Din" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="دین–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="دین" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BD" title="Дин–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Дин" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–باواریایی" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Religion" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="باواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Viera" title="Viera–ساموگیتی" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Viera" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="ساموگیتی" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Relihiyon" title="Relihiyon–Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Relihiyon" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8D%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Рэлігія–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Рэлігія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8D%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Рэлігія–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Рэлігія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Религия–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Религия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Agama" title="Agama–بانجاری" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Agama" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="بانجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%AC%E1%82%8F%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%82%8F%E1%80%9B%E1%80%B1%EA%A9%BB" title="ဘာႏသာႏရေꩻ–Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ဘာႏသာႏရေꩻ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Diin%C9%9B" title="Diinɛ–بامبارایی" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Diinɛ" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="بامبارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" title="ধর্ম–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ধর্ম" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%86%E0%BD%BC%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%A3%E0%BD%B4%E0%BD%82%E0%BD%A6%E0%BC%8D" title="ཆོས་ལུགས།–تبتی" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཆོས་ལུགས།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="تبتی" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" title="ধর্ম–Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="ধর্ম" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Bishnupriya" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Relijion" title="Relijion–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Relijion" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Religija" title="Religija–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Religija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Agama" title="Agama–Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Agama" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Шажан–Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Шажан" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Religi%C3%B3" title="Religió–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Religió" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/C%C5%ADng-g%C3%A1u" title="Cŭng-gáu–چینی مین شرقی" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Cŭng-gáu" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="چینی مین شرقی" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BD" title="Дин–چچنی" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Дин" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="چچنی" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="دین–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="دین" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Riligioni" title="Riligioni–کورسی" lang="co" hreflang="co" data-title="Riligioni" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="کورسی" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Din" title="Din–ترکی کریمه" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Din" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="ترکی کریمه" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/N%C3%A1bo%C5%BEenstv%C3%AD" title="Náboženství–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Náboženství" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Religij%C3%B4" title="Religijô–کاشوبی" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Religijô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="کاشوبی" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%C4%95%D0%BD" title="Тĕн–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Тĕн" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Crefydd" title="Crefydd–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Crefydd" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="مقالهٔ توصیه‌شده"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Religion" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Religion" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dga mw-list-item"><a href="https://dga.wikipedia.org/wiki/%C5%8Amempuori_(Ghana)" title="Ŋmempuori (Ghana)–Dagaare" lang="dga" hreflang="dga" data-title="Ŋmempuori (Ghana)" data-language-autonym="Dagaare" data-language-local-name="Dagaare" class="interlanguage-link-target"><span>Dagaare</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Din" title="Din–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Din" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Agama" title="Agama–Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Agama" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE" title="धर्म–Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="धर्म" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Θρησκεία–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Θρησκεία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Religion" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Religio" title="Religio–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Religio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Religi%C3%B3n" title="Religión–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Religión" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Religioon" title="Religioon–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Religioon" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Erlijio" title="Erlijio–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Erlijio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Religi%C3%B3n" title="Religión–اکسترامادورایی" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Religión" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="اکسترامادورایی" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Uskonto" title="Uskonto–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Uskonto" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Usk" title="Usk–Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Usk" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/%C3%81tr%C3%BAna%C3%B0ur" title="Átrúnaður–فارویی" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Átrúnaður" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="فارویی" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Religion" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–آرپیتان" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Religion" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="آرپیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–فریزی شمالی" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Religion" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="فریزی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Religjon" title="Religjon–فریولیایی" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Religjon" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="فریولیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Religy" title="Religy–فریسی غربی" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Religy" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="فریسی غربی" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Reiligi%C3%BAn" title="Reiligiún–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Reiligiún" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Din" title="Din–گاگائوزیایی" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Din" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="گاگائوزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%97%E6%95%99" title="宗教–گن" lang="gan" hreflang="gan" data-title="宗教" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="گن" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9lijyon" title="Rélijyon–Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Rélijyon" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Creideamh" title="Creideamh–گیلی اسکاتلندی" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Creideamh" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="گیلی اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Relixi%C3%B3n" title="Relixión–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Relixión" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Jeroviapy" title="Jeroviapy–گوارانی" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Jeroviapy" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="گوارانی" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE" title="धर्म–کونکانی گن" lang="gom" hreflang="gom" data-title="धर्म" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="کونکانی گن" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Craueeaght" title="Craueeaght–مانی" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Craueeaght" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="مانی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Addini" title="Addini–هوسایی" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Addini" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="هوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%BBng-kau" title="Chûng-kau–Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Chûng-kau" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%93%D7%AA" title="דת–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="דת" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE_(%E0%A4%AA%E0%A4%82%E0%A4%A5)" title="धर्म (पंथ)–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="धर्म (पंथ)" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Dharam" title="Dharam–هندی فیجیایی" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Dharam" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="هندی فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Religija" title="Religija–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Religija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Relijyon" title="Relijyon–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Relijyon" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Vall%C3%A1s" title="Vallás–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Vallás" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Կրոն–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կրոն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Religion" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Pengarap" title="Pengarap–ایبانی" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Pengarap" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="ایبانی" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Agama" title="Agama–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Agama" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–اکسیدنتال" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Religion" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="اکسیدنتال" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Relihion" title="Relihion–ایلوکویی" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Relihion" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ایلوکویی" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8" title="Ди–اینگوشی" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Ди" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="اینگوشی" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Religio" title="Religio–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Religio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Tr%C3%BAarbr%C3%B6g%C3%B0" title="Trúarbrögð–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Trúarbrögð" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Religione" title="Religione–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Religione" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%97%E6%95%99" title="宗教–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="宗教" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Rilijan" title="Rilijan–Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Rilijan" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/lijda" title="lijda–لوجبان" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="lijda" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="لوجبان" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Agama" title="Agama–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Agama" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%90" title="რელიგია–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="რელიგია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Din" title="Din–قره‌قالپاقی" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Din" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="قره‌قالپاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Ajjed" title="Ajjed–قبایلی" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Ajjed" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="قبایلی" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Khwi" title="Khwi–تیاپی" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Khwi" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="تیاپی" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Lukwikilu" title="Lukwikilu–کنگویی" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Lukwikilu" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="کنگویی" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%96%D0%BD" title="Дін–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Дін" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Upperisarsiorneq" title="Upperisarsiorneq–گرینلندی" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Upperisarsiorneq" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="گرینلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9E%93%E1%9E%B6" title="សាសនា–خمری" lang="km" hreflang="km" data-title="សាសនា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="خمری" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A7%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE" title="ಧರ್ಮ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಧರ್ಮ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A2%85%EA%B5%90" title="종교–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="종교" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8E%D8%B0%DB%81%D9%8E%D8%A8" title="مَذہَب–کشمیری" lang="ks" hreflang="ks" data-title="مَذہَب" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="کشمیری" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/D%C3%AEn" title="Dîn–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Dîn" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Kryjyans" title="Kryjyans–کورنی" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Kryjyans" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="کورنی" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BD" title="Дин–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Дин" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Religio" title="Religio–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Religio" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Relijion" title="Relijion–لادینو" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Relijion" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="لادینو" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Relioun" title="Relioun–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Relioun" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BD" title="Дин–Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Дин" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BD" title="Дин–لزگی" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Дин" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="لزگی" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Relijio" title="Relijio–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Relijio" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Relizjie" title="Relizjie–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Relizjie" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Religion" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Religion" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–لومبارد" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Religion" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="لومبارد" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Bonz%C3%A1mbe" title="Bonzámbe–لینگالا" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Bonzámbe" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="لینگالا" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%AA%E0%BA%B2%E0%BA%AA%E0%BA%B0%E0%BB%9C%E0%BA%B2" title="ສາສະໜາ–لائوسی" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ສາສະໜາ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="لائوسی" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Religija" title="Religija–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Religija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Reli%C4%A3ija" title="Reliģija–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Reliģija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Agh%C3%A2ma" title="Aghâma–مادورایی" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Aghâma" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="مادورایی" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Agama" title="Agama–Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Agama" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fivavahana" title="Fivavahana–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fivavahana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Agamo" title="Agamo–مینانگ‌کابویی" lang="min" hreflang="min" data-title="Agamo" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="مینانگ‌کابویی" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Религија–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Религија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%A4%E0%B4%82" title="മതം–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മതം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%88%D0%B8%D0%BD" title="Шашин–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Шашин" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%82%EA%AF%A5%EA%AF%8F%EA%AF%85%EA%AF%A4%EA%AF%A1" title="ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ–مانیپوری" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="مانیپوری" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%94%E1%80%AC" title="သာသနာ–Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="သာသနာ" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE" title="धर्म–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="धर्म" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Agama" title="Agama–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Agama" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Reli%C4%A1jon" title="Reliġjon–مالتی" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Reliġjon" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="مالتی" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Relegion" title="Relegion–میراندی" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Relegion" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="میراندی" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%B8" title="ဘာသာတရား–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="ဘာသာတရား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D1%8D%D0%BD%D1%8C_%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%B0" title="Пазнэнь кемема–ارزیایی" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Пазнэнь кемема" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="ارزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="دین–مازندرانی" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="دین" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="مازندرانی" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Teomatiliztli" title="Teomatiliztli–Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Teomatiliztli" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Religgione" title="Religgione–ناپلی" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Religgione" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="ناپلی" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Religion" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Geleuf" title="Geleuf–ساکسونی سفلی" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Geleuf" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="ساکسونی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE_(%E0%A4%AA%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A5)" title="धर्म (पन्थ)–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="धर्म (पन्थ)" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE" title="धर्म–نواریایی" lang="new" hreflang="new" data-title="धर्म" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="نواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Religie" title="Religie–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Religie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Religion" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Religion" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Religione" title="Religione–Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Religione" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/%C3%88rligion" title="Èrligion–Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Èrligion" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Bodumedi" title="Bodumedi–سوتویی شمالی" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Bodumedi" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="سوتویی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Religions" title="Religions–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Religions" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Uskondo" title="Uskondo–لیوی-کارلیان" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Uskondo" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="لیوی-کارلیان" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Amantii" title="Amantii–اورومویی" lang="om" hreflang="om" data-title="Amantii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="اورومویی" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%A7%E0%AC%B0%E0%AD%8D%E0%AC%AE" title="ଧର୍ମ–اوریه‌ای" lang="or" hreflang="or" data-title="ଧର୍ମ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="اوریه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BD" title="Дин–آسی" lang="os" hreflang="os" data-title="Дин" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="آسی" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A7%E0%A8%B0%E0%A8%AE" title="ਧਰਮ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਧਰਮ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Relihion" title="Relihion–پامپانگایی" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Relihion" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="پامپانگایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–پاپیامنتو" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Religion" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="پاپیامنتو" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Arligion" title="Arligion–Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Arligion" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AE" title="धम्म–پالی" lang="pi" hreflang="pi" data-title="धम्म" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="پالی" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Rilijin" title="Rilijin–Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Rilijin" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Religia" title="Religia–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Religia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–پیدمونتی" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Religion" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="پیدمونتی" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B0%DB%81%D8%A8" title="مذہب–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="مذہب" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8" title="مذهب–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="مذهب" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Religi%C3%A3o" title="Religião–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Religião" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/I%C3%B1iy" title="Iñiy–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Iñiy" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Religiun" title="Religiun–رومانش" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Religiun" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="رومانش" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Religie" title="Religie–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Religie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Religie" title="Religie–آرومانی" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Religie" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="آرومانی" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Религия–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Религия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D1%96%D2%91%D1%96%D1%8F" title="Реліґія–Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Реліґія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%83" title="धर्मशास्त्रप्रविभागः–سانسکریت" lang="sa" hreflang="sa" data-title="धर्मशास्त्रप्रविभागः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="سانسکریت" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%82%D1%8D%D2%95%D1%8D%D0%BB" title="Итэҕэл–یاقوتی" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Итэҕэл" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="یاقوتی" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AB%E1%B1%B7%E1%B1%9A%E1%B1%A8%E1%B1%9A%E1%B1%A2" title="ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ–سانتالی" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="سانتالی" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Religione" title="Religione–ساردینیایی" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Religione" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="ساردینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Riliggiuni" title="Riliggiuni–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Riliggiuni" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Releegion" title="Releegion–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Releegion" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8" title="مذهب–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="مذهب" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Religija" title="Religija–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Religija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Taggayt:Asgd" title="Taggayt:Asgd–تاچل‌هیت" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Taggayt:Asgd" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="تاچل‌هیت" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%82%83%E1%82%87%E1%80%9E%E1%81%BC%E1%82%83%E1%82%87" title="သႃႇသၼႃႇ–شانی" lang="shn" hreflang="shn" data-title="သႃႇသၼႃႇ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="شانی" class="interlanguage-link-target"><span>ၽႃႇသႃႇတႆး </span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%86%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B7%8A" title="ආගම්–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="ආගම්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Religion" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/N%C3%A1bo%C5%BEenstvo" title="Náboženstvo–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Náboženstvo" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Religija" title="Religija–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Religija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Chinamato" title="Chinamato–شونایی" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Chinamato" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="شونایی" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Diin_(aaminaad)" title="Diin (aaminaad)–سومالیایی" lang="so" hreflang="so" data-title="Diin (aaminaad)" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="سومالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Feja" title="Feja–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Feja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Религија–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Религија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/Lukholo" title="Lukholo–سوازیایی" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Lukholo" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="سوازیایی" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Religion" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Ageman" title="Ageman–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Ageman" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Religion" title="Religion–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Religion" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Dini" title="Dini–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Dini" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Religij%C5%8F" title="Religijŏ–سیلزیایی" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Religijŏ" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="سیلزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AE%AE%E0%AE%AF%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="சமயம்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சமயம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%A4%E0%B0%82" title="మతం–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="మతం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BD" title="Дин–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Дин" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B2" title="ศาสนา–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ศาสนา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%88%83%E1%8B%AD%E1%88%9B%E1%8A%96%E1%89%B5" title="ሃይማኖት–تیگرینیایی" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ሃይማኖት" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="تیگرینیایی" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Din" title="Din–ترکمنی" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Din" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="ترکمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Relihiyon" title="Relihiyon–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Relihiyon" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Din" title="Din–Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Din" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Lotu" title="Lotu–توک‌پیسینی" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Lotu" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="توک‌پیسینی" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Din" title="Din–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Din" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Vukhongeri" title="Vukhongeri–تسونگایی" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Vukhongeri" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="تسونگایی" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BD" title="Дин–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Дин" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D9%89%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="ئىسلام–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئىسلام" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Релігія–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Релігія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B0%DB%81%D8%A8" title="مذہب–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مذہب" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Din" title="Din–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Din" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Re%C5%82ijon" title="Rełijon–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Rełijon" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Religii" title="Religii–وپس" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Religii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="وپس" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%B4n_gi%C3%A1o" title="Tôn giáo–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tôn giáo" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Rel" title="Rel–ولاپوک" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Rel" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="ولاپوک" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Rilidjon" title="Rilidjon–والونی" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Rilidjon" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="والونی" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Relihiy%C3%B3n" title="Relihiyón–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Relihiyón" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%97%E6%95%99" title="宗教–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="宗教" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%90" title="რელიგია–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="რელიგია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%A2%D7%9C%D7%99%D7%92%D7%99%D7%A2" title="רעליגיע–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="רעליגיע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%E1%BA%B8%CC%80s%C3%ACn" title="Ẹ̀sìn–یوروبایی" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ẹ̀sìn" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="یوروبایی" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Gyauq" title="Gyauq–چوانگی" lang="za" hreflang="za" data-title="Gyauq" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="چوانگی" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Religie" title="Religie–زیلاندی" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Religie" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="زیلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B5%99%E2%B4%B3%E2%B4%B7" title="ⴰⵙⴳⴷ–آمازیغی معیار مراکش" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⵙⴳⴷ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="آمازیغی معیار مراکش" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%97%E6%95%99" title="宗教–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="宗教" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%97%E6%95%99" title="宗教–چینی ادبی" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="宗教" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="چینی ادبی" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chong-k%C3%A0u" title="Chong-kàu–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chong-kàu" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%97%E6%95%99" title="宗教–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="宗教" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Inkolo" title="Inkolo–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Inkolo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9174#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%AF%DB%8C%D9%86" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%AF%DB%8C%D9%86" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&oldid=40555136" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%AF%DB%8C%D9%86&id=40555136&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AF%25DB%258C%25D9%2586"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AF%25DB%258C%25D9%2586"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Religion" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" hreflang="fa"><span>ویکی‌گفتاورد</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9174" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">برای دیگر کاربردها، <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_(%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C)" class="mw-disambig" title="دین (ابهام‌زدایی)">دین (ابهام‌زدایی)</a> را ببینید.</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle" style="background:antiquewhite;">بخشی‌از <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA" title="رده:معنویت">سلسله مقالات</a> پیرامون</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="background:antiquewhite;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA" title="معنویت">معنویت</a></th></tr><tr><td class="sidebar-above" style="border:none;font-size:50%;line-height:0.5em;">  </td></tr><tr><td class="sidebar-content" style="background:antiquewhite;padding-top:0.35em;font-weight:bold;"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><div class="hlist"><ul><li><a href="/w/index.php?title=Outline_of_spirituality&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outline of spirituality (صفحه وجود ندارد)">طرح کلی</a></li></ul></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="font-size:35%;line-height:0.35em;">  </td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;"><a class="mw-selflink selflink">دین</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8" title="تاریخ ادیان و مذاهب">تاریخ ادیان و مذاهب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timeline of religion (صفحه وجود ندارد)">Timeline</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;">سنتی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Christian_spirituality&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christian spirituality (صفحه وجود ندارد)">Christian</a> (<a href="/w/index.php?title=Catholic_spirituality&action=edit&redlink=1" class="new" title="Catholic spirituality (صفحه وجود ندارد)">Catholic</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86" title="عرفان">عرفان</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;">نوین</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Buddhist_modernism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buddhist modernism (صفحه وجود ندارد)">Buddhist modernism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%88%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جنبش‌های نوپدید دینی">جنبش‌های نوپدید دینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Spiritual_but_not_religious&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spiritual but not religious (صفحه وجود ندارد)">"Spiritual but not religious"</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%D9%81%DB%8C%D9%82%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تلفیق‌گرایی">تلفیق‌گرایی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;">تجربه معنوی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mystical_experience&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mystical experience (صفحه وجود ندارد)">Mystical experience</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تجربه دینی">تجربه دینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Spiritual_practice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spiritual practice (صفحه وجود ندارد)">Spiritual practice</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;">توسعه معنوی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DA%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="خودباختگی (صفحه وجود ندارد)">خودباختگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Individuation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Individuation (صفحه وجود ندارد)">Individuation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Spiritual_development&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spiritual development (صفحه وجود ندارد)">Spiritual development</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%81%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خودشکوفایی">خودشکوفایی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="font-size:120%;background:antiquewhite;padding-bottom:0.35em;"> تأثیرات</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;">غربی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"> <dl><dt>عمومی</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C" title="اشراق الهی">اشراق الهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="همه‌جان‌انگاری">همه‌جان‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="همه‌خدایی">همه‌خدایی</a></li></ul> <dl><dt>عهد عتیق</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="گنوستیسیسم">گنوستیسیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="هرمسیه">هرمسیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" title="فلسفه نوافلاطونی">فلسفه نوافلاطونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="باطن‌گرایی غربی">باطن‌گرایی غربی</a></li></ul> <dl><dt>قرون وسطی</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86" title="عرفان">عرفان</a></li></ul> <dl><dt>اوایل مدرن</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="خرد جاویدان">خرد جاویدان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A8_%D8%A8%D9%88%D9%87%D9%85%D9%87" title="یاکوب بوهمه">یاکوب بوهمه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%D8%B3%D9%88%DB%8C%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="امانوئل سویدنبرگ">امانوئل سویدنبرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%87%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="زهدباوری">زهدباوری</a></li></ul> <dl><dt>نوین</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="رمانتیسم">رمانتیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ایدئالیسم آلمانی">ایدئالیسم آلمانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Liberal_Christianity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liberal Christianity (صفحه وجود ندارد)">Liberal Christianity</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تعالی‌گرایی">تعالی‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Universalism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Universalism (صفحه وجود ندارد)">Universalism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%82%D9%87_%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1_%D9%86%D9%88" class="mw-redirect" title="فرقه تفکر نو">فرقه تفکر نو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="تئوسوفی">تئوسوفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="حکمت انسانی">حکمت انسانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%BA%DB%8C%D8%A8" title="علم غیب">علم غیب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Spiritualism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spiritualism (صفحه وجود ندارد)">Spiritualism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Esoteric_Christianity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Esoteric Christianity (صفحه وجود ندارد)">Esoteric Christianity</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="معنویت عصر جدید">معنویت عصر جدید</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;">شرق‌شناسی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="دین‌شناسی تطبیقی">دین‌شناسی تطبیقی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Neo-Advaita&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neo-Advaita (صفحه وجود ندارد)">Neo-Advaita</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nondualism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nondualism (صفحه وجود ندارد)">Nondualism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%82%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="شرق‌شناسی">شرق‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86_%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%81%DB%8C" title="انجمن تئوسوفی">انجمن تئوسوفی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;">آسیایی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"> <dl><dt>پیشاتاریخی<br /></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%87%D9%86_%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="آیین کهن آریایی">آیین کهن آریایی</a></li></ul> <dl><dt>ایران<br /></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">مزدیسنا</a></li></ul> <dl><dt>هند<br /></dt></dl> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Advaita_Vedanta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Advaita Vedanta (صفحه وجود ندارد)">Advaita Vedanta</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Buddha-nature&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buddha-nature (صفحه وجود ندارد)">Buddha-nature</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Enlightenment_(spiritual)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enlightenment (spiritual) (صفحه وجود ندارد)">Enlightenment (spiritual)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Madhyamaka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Madhyamaka (صفحه وجود ندارد)">Madhyamaka</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Neo-Vedanta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neo-Vedanta (صفحه وجود ندارد)">Neo-Vedanta</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="تانترا">تانترا</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%A7" title="یوگا">یوگا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yogacara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yogacara (صفحه وجود ندارد)">Yogacara</a></li></ul> <dl><dt>آسیای شرقی<br /></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="تائوئیسم">تائوئیسم</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;">غیرغربی دیگر</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="روح‌باوری">روح‌باوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="شمن‌باوری">شمن‌باوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%AA%D9%85" title="توتم">توتم</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;">روان‌شناسی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="روان‌شناسی انسان‌گرایانه">روان‌شناسی انسان‌گرایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B6%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D9%84%D8%AD%D8%B8%D9%87" class="mw-redirect" title="حضور در لحظه">حضور در لحظه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="روان‌شناسی مثبت‌گرا">روان‌شناسی مثبت‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="خودیاری">خودیاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Self-realization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Self-realization (صفحه وجود ندارد)">Self-realization</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=True_self_and_false_self&action=edit&redlink=1" class="new" title="True self and false self (صفحه وجود ندارد)">True self and false self</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="font-size:120%;background:antiquewhite;padding-bottom:0.35em;"> پژوهش</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;">اعصاب</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:none;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%B4%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="روان‌پریشی عرفانی">روان‌پریشی عرفانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="علم شناختی دین">علم شناختی دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%B9%D8%B5%D8%A7%D8%A8_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="علوم اعصاب دین">علوم اعصاب دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%B4%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="نشانگان گشویند">نشانگان گشویند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="روان‌شناسی فرگشتی دین">روان‌شناسی فرگشتی دین</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below hlist" style="border:none;background:antiquewhite;padding-bottom:0.35em;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA" title="رده:معنویت">رده</a></li></ul></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="الگو:نوار جانبی معنویت"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:نوار جانبی معنویت (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:نوار جانبی معنویت"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>دین</b> معمولاً به‌عنوان یک <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="نظام اجتماعی">نظام اجتماعی</a>-<a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF" title="فرهنگ">فرهنگی</a> از رفتارها و اعمال تعیین شده، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="اخلاق">اخلاقیات</a>، باورها، جهان بینی‌ها، متون، مکان‌های مقدس، پیشگویی‌ها یا سازمان‌ها تعریف می‌شود که عموماً بشریت را به عناصر <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="فراطبیعی">ماوراء طبیعی</a>، ماورایی و معنوی مرتبط می‌کند. ادیان مختلف ممکن است حاوی عناصر مختلفی باشند یا نباشند، از چیزهای الهی، مقدسات، ایمان، یک موجود فراطبیعی یا موجودات ماوراء طبیعی، یا «نوعی غایت و تعالی که هنجارهایی را فراهم می‌کند. و قدرت تا آخر عمر». اعمال مذهبی ممکن است شامل مناسک، موعظه، دعا کردن، قربانی، فستیوال، <a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D8%AF" title="عید">اعیاد</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%B3%D9%87" title="خلسه">خلسه</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B4%DB%8C%DB%8C%D8%B9_%D8%AC%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%87" class="mw-redirect" title="تشییع جنازه">تشییع جنازه</a>، مراسم <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC" title="ازدواج">ازدواج</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D8%B4%D9%86" title="مدیتیشن">مدیتیشن</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B9%D8%A7" class="mw-redirect" title="دعا">دعا</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="موسیقی">موسیقی</a>، <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1" title="هنر">هنر</a>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%82%D8%B5" title="رقص">رقص</a>، خدمات عمومی، یا سایر جنبه‌های فرهنگ بشری ادیان دارای تاریخ‌ها و روایات مقدسی هستند که ممکن است در متون مقدس و نمادها و مکان‌های مقدس حفظ شود که بیشتر هدف آنها معنا بخشیدن به زندگی است. مذاهب ممکن است حاوی داستان‌های نمادین باشند، که گاهی توسط پیروان گفته می‌شود که درست است، که ممکن است سعی در توضیح منشأ حیات، جهان و سایر پدیده‌ها داشته باشد. از قدیم <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ایمان">ایمان</a> را علاوه بر <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل">عقل</a>، منبع اعتقادات دینی دانسته‌اند. </p><p>تخمین زده می‌شود که ۱۰۰۰۰ دین متمایز در سراسر جهان وجود دارد. حدود ۸۴ درصد از جمعیت جهان به <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="اسلام">اسلام</a>، <a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA" title="یهودیت">یهودیت</a>، بودیسم یا <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="هندوئیسم">هندوئیسم</a>، و… نوعی از دین عامیانه وابسته هستند. جمعیتی که از نظر مذهبی وابستگی ندارند شامل کسانی می‌شود که با هیچ دین خاصی، ملحدان و ادم دینی همسانی ندارند. در حالی‌که غیرمذهبی‌ها در سطح جهانی رشد کرده‌اند، بسیاری از غیر مذهبی‌ها هنوز عقاید مذهبی مختلفی دارند. </p><p>مطالعه دین شامل طیف گسترده‌ای از رشته‌های دانشگاهی، از جمله الهیات، فلسفه دین، دین تطبیقی، و مطالعات علمی اجتماعی است. نظریه‌های دین، تبیین‌های گوناگونی برای منشأ و عملکرد دین ارائه می‌کنند، از جمله مبانی هستی‌شناختی هستی و اعتقاد دینی. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مفهوم_و_ریشه‌شناسی"><span id=".D9.85.D9.81.D9.87.D9.88.D9.85_.D9.88_.D8.B1.DB.8C.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>مفهوم و ریشه‌شناسی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: مفهوم و ریشه‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_(%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%82%DB%8C)_%D9%85%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B3%DB%B8%DB%B5_-_%DB%B8%DB%B8_-_%D8%B9%DA%A9%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DB%8C_07.jpg" class="mw-file-description"><img alt="عکس از آتشکده، (پرستشگاه دیانت زرتشتی) بر جای مانده از دوره ساسانی در منطقه نویس استان قم" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%28%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%82%DB%8C%29_%D9%85%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B3%DB%B8%DB%B5_-_%DB%B8%DB%B8_-_%D8%B9%DA%A9%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DB%8C_07.jpg/220px-%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%28%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%82%DB%8C%29_%D9%85%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B3%DB%B8%DB%B5_-_%DB%B8%DB%B8_-_%D8%B9%DA%A9%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DB%8C_07.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%28%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%82%DB%8C%29_%D9%85%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B3%DB%B8%DB%B5_-_%DB%B8%DB%B8_-_%D8%B9%DA%A9%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DB%8C_07.jpg/330px-%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%28%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%82%DB%8C%29_%D9%85%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B3%DB%B8%DB%B5_-_%DB%B8%DB%B8_-_%D8%B9%DA%A9%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DB%8C_07.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%28%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%82%DB%8C%29_%D9%85%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B3%DB%B8%DB%B5_-_%DB%B8%DB%B8_-_%D8%B9%DA%A9%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DB%8C_07.jpg/440px-%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%28%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%82%DB%8C%29_%D9%85%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B1%DB%B3%DB%B8%DB%B5_-_%DB%B8%DB%B8_-_%D8%B9%DA%A9%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DB%8C_07.jpg 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a><figcaption>یک <a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="چهارطاقی">چهارطاقی</a> یا <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87" title="آتشکده">آتشکده</a>، (پرستشگاه <a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">دیانت زرتشتی</a>) بر جای مانده از دوره <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شاهنشاهی ساسانی">ساسانی</a> در منطقه <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3" title="آتشکده نویس">نویس</a></figcaption></figure>واژهٔ <i>دین</i> در فارسی</dt></dl> <p>واژهٔ دین در <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی">زبان‌های ایرانی</a> ریشه دارد. واژه دین از واژه <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="اوستایی">اوستایی</a> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A6%D9%86%D8%A7" title="دئنا">دَئِنا</a> ریشه می‌گیرد. خود واژه دئنا به ریشه <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87" class="mw-redirect" title="کارواژه">کارواژه</a> «دا» به معنی اندیشیدن و شناختن می‌رسد. واژه دهی در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="سانسکریت">سانسکریت</a> نیز از همین ماده ریشه گرفته است. پس از نوشته‌های اوستایی <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A6%D9%86%D8%A7" title="دئنا">دئنا</a> در <a href="/wiki/%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="وندیداد">وندیداد</a> دیده می‌شود. در وندیداد دئنا یا دین ارواح خوب و خالص را به <a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA" title="بهشت">بهشت</a> رهنمود می‌سازد.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان اوستایی">زبان اوستایی</a> و نیز <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="پارسی میانه">پارسی میانه</a> به همکردها (ترکیب‌ها) یی گوناگونی از این واژه برمی‌خوریم مانند: دین آگاهی، دین بُرداری (نمایش دینی)، <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF" class="mw-redirect" title="دینکرد">دینکرد</a> (کردار دینی)، <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%DB%8C%D8%B4%D8%AA" class="mw-redirect" title="دین یشت">دین یشت</a> (نام شانزدهمین یَشت از <a href="/wiki/%DB%8C%D8%B4%D8%AA" title="یشت">یشتهای</a> بیست و یک‌گانه <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7" title="اوستا">اوستا</a>) و جز اینها. </p> <dl><dt>واژهٔ religion در دیگر زبان‌ها</dt></dl> <p>religion/دین (از واژهٔ فرانسوی religion به معنای «جامعه دینی» و واژهٔ لاتین religionem (اسم religio) به معنای «احترام به چیزی مقدس، احترام به الهه‌ها»، «تعهد، رابطه بین بشر و الهه‌ها») ریشه در واژهٔ لاتین religio دارد، ریشه‌های اصلی آن نامشخص هستند. یک احتمال، ریشه یابی از واژهٔ مشابه le-ligare است، یعنی تفسیر منسوب به <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%B1%D9%88%D9%86" title="سیسرون">سیسرون</a> که Lego «خواندن»، یعنی re (دوباره) و lego در مفهوم «انتخاب کردن»، «دوباره مرور کردن» یا «با احتیاط اندیشیدن» را بهم مرتبط می‌سازد. پژوهشگران معاصر مانند <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%85_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B1" title="تام هارپور">تام هارپور</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%DA%A9%D9%85%D8%A8%D9%84" title="جوزف کمبل">جوزف کمبل</a> ریشه یابی ازLigare «پیوند داشتن، رابطه داشتن» را احتمالاً از واژهٔ پیشوندی re-ligare، یعنی re (دوباره) و ligare «رابطه داشتن» میسر می‌سازند. </p><p>اکثر زبان‌ها دارای واژگانی هستند که می‌توان آن‌ها را «دین» ترجمه کرد، ولی ممکن است کاربردهای متفاوتی داشته باشند، و بعضی زبان‌ها هیچ واژه‌ای برای دین ندارند؛ مثلاً، واژهٔ <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="سانسکریت">سانسکریت</a> dharma، را گاهی «دین» ترجمه کردند که به معنای شرع است. در جنوب آسیای باستان، مطالعهٔ شرع شامل مفاهیمی مانند ریاضت کشیدن برای رسیدن به تقوا و انجام آداب و رسوم تشریفاتی و عملی بود. در ژاپن قرون وسطایی، رابطهٔ مشابهی بین «قانون امپراتوری» و قانون جهانی یا «قانون بودایی» وجود داشته است، ولی این قوانین بعدها به منابع مستقلی از قدرت تبدیل گشتند. واژه‌های دیگری مانند <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="کیش">کیش</a> و مذهب گاه به همان معنی دین و گاه به معنی زیرشاخه‌هایی از یک دین بکار می‌روند. </p><p>در زبان عبری، معادل دقیقی برای religion وجود ندارد، و یهودیت بین هویت‌های دینی، ملی، نژادی، یا قومی تمایزی قائل نمی‌شود. یکی از مفاهیم اصلی آن، halakha است که گاهی «شرع» ترجمه می‌شود، که راهنمای انجام تکلیف دینی و اعتقاد و اکثر جنبه‌های زندگی روزمره می‌باشد. </p> <dl><dt>مفهوم</dt></dl> <p>دین مجموعه‌ای از نظام‌های فرهنگی، اعتقادی و جهان بینی‌هایی است که با ایجاد نمادهایی، انسان را به ارزش‌های روحانی و گاه به ارزش‌های معنوی ارتباط می‌دهد. بیشتر ادیان با شرح روایات، الگوها، سنن و تاریخ‌های مقدسشان قصد دارند که به زندگی معنا دهند یا به هستی‌شناسی بپردازند. آن‌ها مایلند تا اصولی اخلاقی، دینی یا یک سبک زندگی بهتری از ایده‌هایشان را دربارهٔ ماهیت انسان و جهان هستی ارائه دهند. </p><p>گاهی واژهٔ دین با ایمان یا نظام اعتقادی اشتباه گرفته می‌شود، اما دین با باور شخصی که جنبهٔ عمومی دارد متفاوت است. اکثر ادیان رفتارهایی همچون مراحل سلوک روحانی، تعریفی که پیروان یا اعضای همان دین از آن دارند، مجامع عمومی، نشستهای منظم [مذهبی] یا خدماتی که به منظور حل مشکلات یا عبادات [انجام می‌شود] مکان‌های مورد احترام (چه طبیعی باشد یا بنا شده) یا کتاب‌های مقدس سازماندهی می‌شوند. اعمال [مذهبی] یک دین همچنین ممکن است شامل آیین‌ها، مراسم یادبود از نعمتهای یک خدا یا خدایان، قربانی‌ها، جشن‌ها، ضیافت‌ها، بیخودی، تشرّف، مراسم تدفین، خدمات ازدواج و نکاح، مراقبه، موسیقی، هنر، رقص، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C" title="خدمات عمومی">خدمات عمومی</a> یا دیگر جنبه‌های فرهنگی انسان شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تعریف"><span id=".D8.AA.D8.B9.D8.B1.DB.8C.D9.81"></span>تعریف</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: تعریف"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="تعریف دین">تعریف دین</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Religion_collage_(large).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Religion_collage_%28large%29.jpg/220px-Religion_collage_%28large%29.jpg" decoding="async" width="220" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Religion_collage_%28large%29.jpg/330px-Religion_collage_%28large%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Religion_collage_%28large%29.jpg/440px-Religion_collage_%28large%29.jpg 2x" data-file-width="2017" data-file-height="1382" /></a><figcaption>اعمال دینی مختلف</figcaption></figure> <p>دین می‌تواند بخش مرکزی هویت فرد باشد. فرهنگ لغت‌های مدرن دین را یک سیستم سازمان یافته از اعتقادات و مناسک با محوریت یک موجود یا موجودات ماوراء طبیعی تعریف می‌کنند. تعلق به یک مذهب اغلب بیش از به اشتراک گذاشتن اعتقادات آن و شرکت در مراسم آن است. همچنین به معنای بخشی از یک اجتماع و گاهی فرهنگ است. ادیان جهان از جهات مختلف شبیه هم هستند. <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%B1%D9%88" title="استفان پروترو">استفان پروترو</a>، محقق، از این شباهت‌ها به عنوان «شباهت‌های خانوادگی» یاد می‌کند. همه ادیان شامل مناسک، کتاب مقدس و روزهای مقدس و مکان‌های تجمع هستند.<sup id="cite_ref-ppnyp_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-ppnyp-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%88%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%85" title="امیل دورکیم">امیل دورکیم</a>:</p><blockquote> <p>دین را این گونه تعریف می‌کند «دین نظامی است یگانه از اعتقادات و اعمال مربوط به امور مقدّس ـ جدا از امور غیرمقدّس و ممنوع. این اعتقادات و اعمال کسانی که به آن‌ها باور دارند را در یک مجتمعی معنوی به نام «کلیسا» (سازمان دینی) متحد می‌کند. چیزهای مقدس محدود به خدایان یا ارواح نیستند. برعکس، یک چیز مقدس می‌تواند سنگ، درخت، چشمه، سنگریزه، تکه چوب، خانه، در یک‌کلام، هر چیزی مقدس باشد. باورهای دینی، اسطوره‌ها، جزم‌ها و افسانه‌ها، بازنمایی‌هایی هستند که ماهیت این مقدسات و فضایل و قدرت‌هایی که به آنها نسبت داده می‌شود را بیان می‌کنند.»<sup id="cite_ref-ttgi0_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-ttgi0-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </blockquote><p><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2" title="ویلیام جیمز">ویلیام جیمز</a>:</p><blockquote> <p>دین عبارت است از احساس، اعمال و تجربه‌های افراد هنگام تنهایی، آنگاه که خود را در برابر هرآنچه الهی می‌نامند می‌یابند.<sup id="cite_ref-ToolAutoGenRef1_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-ToolAutoGenRef1-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </blockquote><p><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D8%B4%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%B1" title="فریدریش شلایرماخر">شلایر ماخر</a>:</p><blockquote><p> دین عبارت است از احساس خدا آگاهی.<sup id="cite_ref-ToolAutoGenRef1_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-ToolAutoGenRef1-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote><p><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="ایمانوئل کانت">کانت</a>:</p><blockquote><p> دین عبارت است از شناخت تکالیف ما به عنوان احکام الهی.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Religion_in_the_world.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Religion_in_the_world.png/500px-Religion_in_the_world.png" decoding="async" width="500" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Religion_in_the_world.png/750px-Religion_in_the_world.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Religion_in_the_world.png/1000px-Religion_in_the_world.png 2x" data-file-width="1368" data-file-height="612" /></a><figcaption>اهمیت دین در سطح جهان</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جنبه‌ها"><span id=".D8.AC.D9.86.D8.A8.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>جنبه‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: جنبه‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>می‌توان گفت در بعضی از ادیان بزرگان و عالمان آن دین سعی می‌کنند که بخش‌هایی از دستورها و عقاید دینی را به وسیلهٔ <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%84" title="استدلال">استدلال</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" title="برهان (منطق)">برهان</a> عقلی توجیه کنند و از این نظر قابل استناد به <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل">عقل</a> بنظر برسند. </p><p>بعضی از ادیان نیز فراعقلی اند، یعنی بخش‌هایی از آن مستقل از عقل و بر مبنای <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B4%D9%82" title="عشق">عشق</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A7%D8%B7%D9%81%D9%87" title="عاطفه">عاطفه</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="احساسات">احساسات</a> و اعتقاداتی مبنی بر این امور اند و حتی گاهی بر پایه اعتقاداتی ناشی از تقلید از پدران قبیله و فامیل و اطرافیان است. </p><p>در باور پیروان ادیان، موجود یا موجوداتی که فراتر از قوانین جاری <a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA" title="طبیعت">طبیعت</a> هستند این <a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86" title="جهان">جهان</a> را آفریده و بر آن فرمان‌روایی می‌کنند و انسان می‌تواند از راه <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%AA" class="mw-redirect" title="عبادت">عبادت</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%B4" title="پرستش">پرستش</a> او/آنان از واکنش آن موجود یا آن چند موجود استفاده نماید و به درجه‌ای از حس <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="امنیت">امنیت</a> و آرامش برسد.<sup id="cite_ref-Century_2009._p.218_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Century_2009._p.218-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> دربارهٔ این‌که «موجود آفریننده» مورد نظر ادیان چه خصوصیاتی دارد و تعداد و صفات و اهداف آن‌ها چیست و طول عمر و ابعاد و شمار پیام‌آوران آن‌ها چه تعداد و اندازه است در میان ادیان اختلاف نظرهای بسیار زیادی وجود دارد. </p><p>مجموعه دین از دو بخش تشکیل شده است: </p> <ol><li><i>آموزه‌ها و گزاره‌های اعتقادی</i> (هست‌ها /اصول)</li> <li><i>دستورهای عملی، اخلاقی و ارزشی</i> که بر پایه آموزه‌های اعتقادی استوار شده‌اند (بایدها /فروع).</li></ol> <p>در ادیان مختلف، این آموزه‌های اعتقادی تلاش می‌کنند تا پاسخی برای درک معماهای هستی و آنچه درک نشدنی است (بی‌نهایت، مرگ) فراهم کنند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="اساطیر"><span id=".D8.A7.D8.B3.D8.A7.D8.B7.DB.8C.D8.B1"></span>اساطیر</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: اساطیر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:16_religionist_symbols.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/16_religionist_symbols.png/220px-16_religionist_symbols.png" decoding="async" width="220" height="254" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/16_religionist_symbols.png/330px-16_religionist_symbols.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/16_religionist_symbols.png/440px-16_religionist_symbols.png 2x" data-file-width="680" data-file-height="784" /></a><figcaption>نماد ۱۶ دین</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Tbilisi_Love_You-_Urban_Photos,_Canon_Photos,_Creative_Commons,_Mostafa_Meraji_03.jpg" class="mw-file-description"><img alt="عکس از یک کنیسه در تفلیس پایتخت گرجستان (پرستشگاه دین یهودی از ادیان ابراهیمی)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Tbilisi_Love_You-_Urban_Photos%2C_Canon_Photos%2C_Creative_Commons%2C_Mostafa_Meraji_03.jpg/220px-Tbilisi_Love_You-_Urban_Photos%2C_Canon_Photos%2C_Creative_Commons%2C_Mostafa_Meraji_03.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Tbilisi_Love_You-_Urban_Photos%2C_Canon_Photos%2C_Creative_Commons%2C_Mostafa_Meraji_03.jpg/330px-Tbilisi_Love_You-_Urban_Photos%2C_Canon_Photos%2C_Creative_Commons%2C_Mostafa_Meraji_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Tbilisi_Love_You-_Urban_Photos%2C_Canon_Photos%2C_Creative_Commons%2C_Mostafa_Meraji_03.jpg/440px-Tbilisi_Love_You-_Urban_Photos%2C_Canon_Photos%2C_Creative_Commons%2C_Mostafa_Meraji_03.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a><figcaption>یک <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="کنیسه">کنیسه</a> در <a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%D9%84%DB%8C%D8%B3" title="تفلیس">تفلیس</a> پایتخت گرجستان (<a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87" title="پرستشگاه">پرستشگاه</a> دین <a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="یهودیان">یهودی</a> از <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="دین‌های ابراهیمی">ادیان ابراهیمی</a>)</figcaption></figure> <p>برای آشنایی با دین باید ابتدا با مفهوم <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87" title="اسطوره">اسطوره</a> آشنا شد زیرا بسیاری از داستان‌هایی که در دین عنوان می‌شوند مثل؛ آفرینش اولین انسان، مرگ و … ریشه در تاریخ و اساطیر یک قوم دارند. </p><p>اسطوره کلمه‌ای معرب است که از واژه یونانی هیستوریا (historia) به معنای «جستجو، آگاهی و داستان» گرفته شده است. برای بیان مفهوم اسطوره، در زبان‌های اروپایی از واژه myth به معنای افسانه و قصد و شرح و خبر استفاده شده است. اسطوره را باید داستان و سرگذشتی مربوط به فراسوی جهان مادی و ملموس دانست؛ که معمولاً اصل آن معلوم نیست. در اسطوره وقایع دوران اولیه آفرینش نقل می‌شود. به عبارت دیگر سخن از آنست که چگونه هر چیزی پدید می‌آید و به هستی خود ادامه می‌دهد؟ این دقیقاً یک سؤال فلسفی است اما اسطوره‌ها و افسانه‌ها به این سؤال از طریق تخیلات پاسخ می‌دهند نه از روی منطق. </p><p>شخصیت‌های اسطوره را موجودات مافوق طبیعی (خدایان) تشکیل می‌دهند و همواره هاله‌ای از تقدس؛ قهرمانان مثبت آن را فراگرفته است. اسطوره نماد دوران پیش از دانش و نماد و نشان مشخص روزگاران باستان است. تحول اساطیر هر قوم و ملتی، معرف تحول شکل زندگی، دگرگونی ساختارهای اجتماعی و تحول اندیشه و دانش است. در واقع اسطوره نشانگر یک دگرگونی بنیادی در پویش بالارونده ذهن بشر است. اساطیر روایتی است که از طبیعت و ذهن انسان‌های نخستین ریشه می‌گیرد و برآمدهٔ رابطه دوسویه این دوست. </p><p>اسطوره ریشه تاریخی دارد؛ یعنی اگر از دید ساختاری به اسطوره‌های جوامع مختلف نگاه کنیم یک چیزهایی از آن جوامع را در روزگاران دور منعکس می‌کند. در آیین‌هایی انسان از گیاه خلق می‌شود؛ مثلاً در اوستا، انسان‌های اولیه دو گیاه بودند به نام‌های <a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%DB%8C_%D9%88_%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مشی و مشیانه">مشی و مشیانه</a>؛ این اسطوره مخصوص زمانی است که انسان کشاورزی را می‌شناخته و در واقع رویش گیاه را می‌فهمد که تخم می‌رود زیر خاک، در می‌آید و رویش پیدا می‌شود و گیاهان ایجاد می‌شوند؛ بنابراین فکر می‌کند تشکیل انسان هم در آغاز مثل گیاه بوده است. در آیین‌هایی انسان از گل ساخته می‌شود مثلاً در اساطیر مصر باستان حتی یکی از خدایان، آدم را از گل درست می‌کند و می‌برد در کوره خورشید می‌پزد و آدم را به‌وجود می‌آورد؛ یعنی در واقع سفال‌گری؛ یعنی این اسطوره مخصوص دوره سفالگری است. پس یک اسطوره برای دوره کشاورزی است و یکی برای سفالگری. این معنای تاریخی دارد. دیگر اینکه اسطوره روی هوا پیدا نمی‌شود، اسطوره در جامعه پیدا می‌شود، مردمی هستند که اسطوره را خلق می‌کنند، بنابراین اسطوره با آن مردم ارتباط دارد. وقتی با مردم ارتباط دارد یعنی با تاریخ ارتباط دارد، با جامعه ارتباط دارد بنابراین می‌توان به اسطوره معنای تاریخی داد به شرطی که لوازم آن کار در اختیار باشد مثلاً نباید اسطوره را با تاریخ امروز تصویر کرد. یک اسطوره کهن باید جای تاریخی خودش را پیدا کند. </p><p>به‌طور خلاصه برای انواع اسطوره‌ها تعاریف زیر موجود است: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87" title="اسطوره">اسطوره</a> واکنشی است از ناتوانی انسان در مقابله با درماندگی‌ها و ضعف او دربرآوردن آرزوها و همچنین ترس از حوادث است. انسان‌ها همواره در مقابل بسیاری از پدیده‌های طبیعی ضعیف بوده‌اند (به خصوص درگذشته) بنابراین تنها راهی که همیشه آنان را امیدوار نگاه می‌داشته ساختن اسطوره‌ها و خدایان و متوسل شدن به نیروی آنان بوده است. البته در برخی از جوامع تعداد انگشت شماری از افراد به جای اکتفا به نیروی اساطیر و خدایان موهوم از نیروی تفکر خود استفاده کردند و به چاره اندیشی منطقی پیرامون پدیده‌ها پرداختند و علم را پایه‌ریزی کرند، اگر بشر امروزه بدین سطح از تمدن و تکنولوژی رسیده است نتیجه شک کردن همین تعداد انگشت شمار (در ادوار مختلف تاریخی) در بنیان‌های فکری جامعه و تلاش برای تغییر نگرش خود نسبت به محیط پیرامون بوده است.</li> <li>اسطوره داستان و تجسمی از احساسات آدمیان است. تکرار این داستان‌ها که در قالب آداب و رسوم سنتی و مراسم‌های آیینی برگزار می‌شود به آدمیان واقعیت و حقانیت می‌بخشد؛ و در نهایت به او توهم بهترین موجود هستی بودن را می‌دهد.</li> <li>اسطوره نشانه‌ای از عدم آگاهی بشر است. در گذشته انسان به پیروی از تخیل و کنجکاوی خود برای رویدادها علت و انگیزه می‌تراشیدو به این ترتیب، تخیل را با واقعیت‌ها پیوند می‌داد در واقع تمامی اساطیر، افسانه‌ها و ادیان بر پایه همین تخیلات زاده شدند. در یک‌کلام اسطوره تلاشی برای بیان واقعیت‌های پیرامونی با امور فراطبیعی است. انسان در تبیین پدیده‌هایی که به علتشان واقف نبوده، به تعبیرات فراطبیعی روی آورده و این دقیقاً زمانی است که هنوز دانش بشری توجیه‌کننده حوادث پیرامونی اش نیست.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="خاستگاه‌ها"><span id=".D8.AE.D8.A7.D8.B3.D8.AA.DA.AF.D8.A7.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>خاستگاه‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: خاستگاه‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8" title="تاریخ ادیان و مذاهب">تاریخ ادیان و مذاهب</a></div> <p>نظریه‌های زیادی در مورد خاستگاه‌های دین وجود دارد. <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DA%AF_%D8%A7%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="گرگ اپستاین">گِرِگ ام. اپستاین</a>، کشیش رشتهٔ انسانیت در دانشگاه هاروارد، اظهار می‌دارد که لزوماً اکثر ادیان بزرگ دنیا مبتنی بر این اصل هستند که موجودات و نیروهای الهی می‌توانند نشانهٔ عدالت در ماوراءالطبیعه باشند که در طبیعت قابل رؤیت نیستند. </p><p><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%B1" title="جیمز فریزر">جیمز فریزر</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اسطوره‌شناسی"> اسطوره‌شناس</a> انگلیسی نوشته است همه ادیان در اصل، <a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="آیین باروری">آیین‌های باروری</a> بودند که بر گرد پرستش و <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="قربانی کردن">قربانی کردن</a> و الوهیت خورشیدی متمرکز بودند که در زمان بهار با الههٔ زمین وصلت می‌نماید، این افسانه عصاره همهٔ اساطیر عالم است.<sup id="cite_ref-pqlze_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-pqlze-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کارکردهای_دین"><span id=".DA.A9.D8.A7.D8.B1.DA.A9.D8.B1.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.AF.DB.8C.D9.86"></span>کارکردهای دین</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: کارکردهای دین"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>بسیاری از کارهای <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%88%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%85" title="امیل دورکیم">امیل دورکیم</a> بر کارکردهایی دین بر جامعه تأکید دارد. بینش‌های دورکیم امروزه همچنان بر تفکرات جامعه شناختی در مورد کارکردهای دین تأثیر می‌گذارد.<sup id="cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sociological_Perspectives_on_Religion-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>معنا و هدف دادن به زندگی</dt></dl> <p>درک بسیاری از مسائل در زندگی دشوار است. حتی در عصر بسیار علمی امروز، بسیاری از جنبه‌های مرگ و زندگی یک راز باقی مانده است و ایمان و اعتقادات مذهبی به بسیاری از مردم کمک می‌کند تا چیزهایی که علم نمی‌تواند پاسخ‌گو باشد را درک کنند.<sup id="cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-Sociological_Perspectives_on_Religion-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روان‌شناسی آمریکایی، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D9%88%D9%86" title="اریک اریکسون">اریک اریکسون</a> ابراز می‌کند که دین به‌طور بالقوه می‌تواند پاسخ‌ها و دیدگاه‌های نهایی را در مورد مسائل دست‌نیافتنی زندگی ارائه دهد.<sup id="cite_ref-Religion_and_Identity_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Religion_and_Identity-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>تقویت وحدت و ثبات اجتماعی</dt></dl> <p>این یکی از مهم‌ترین بینش‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%88%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%85" title="امیل دورکیم">امیل دورکیم</a> بود. دین ثبات اجتماعی را حداقل از دو جهت تقویت می‌کند. اول، باورهای مشترکی را به مردم ارائه می‌دهد و بنابراین عامل مهمی در اجتماعی شدن است. دوم، عمل مشترک به دین، مانند عبادتگاه‌ها، افراد را از نظر جسمی دور هم جمع می‌کند، ارتباطات و سایر تعاملات اجتماعی آنها را تسهیل می‌کند و در نتیجه پیوندهای اجتماعی آنها را تقویت می‌کند.<sup id="cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-2" class="reference"><a href="#cite_note-Sociological_Perspectives_on_Religion-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>عامل کنترل اجتماعی</dt></dl> <p>دین رفتارهای اخلاقی را به مردم می‌آموزد و بنابراین به آنها کمک می‌کند که چگونه اعضای خوب جامعه باشند در نتیجه نظم اجتماعی را تقویت می‌کند. در سنت یهودی-مسیحی، <a href="/wiki/%D8%AF%D9%87_%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ده فرمان">ده فرمان</a> شاید معروف‌ترین مجموعه قوانین برای رفتارهای اخلاقی باشد.<sup id="cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-3" class="reference"><a href="#cite_note-Sociological_Perspectives_on_Religion-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>هویت</dt></dl> <p>تأثیر دین بر شکل‌گیری <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA" title="هویت">هویت</a> نیز ممکن است از تأثیر جامعه ناشی شود. اگر هنجارهای جامعه برای اکثر افراد جامعه الزام‌آور باشد، <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="هویت دینی">هویت دینی</a> ممکن است نقش مهمی در شکل‌گیری <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA" title="هویت">هویت</a> داشته باشد. قدرت پیوند نیز به دوره تحت پوشش بستگی دارد. به نظر می‌رسد که دین در قدیم در مقایسه با جامعه مدرن نیرومندتر بوده است. در گذشته، بیشتر جوامع تمایل به مذهبی بودن داشتند. این بدان معناست که تأثیر دین بر هویت در چنین جوامعی قوی خواهد بود. این در تضاد با جامعه مدرنی است که دین هنوز نقش مهمی در آن ایفا می‌کند، اما در مقایسه با گذشته بسیار کمتر است. تأثیر دین در شکل‌گیری هویت در این نوع صورت ممکن است کمتر باشد. به‌طور کلی، مذهب بسته به شرایط، گروه‌های تحت پوشش و دوره تحت پوشش، یک عامل کلیدی در شکل‌گیری هویت است.<sup id="cite_ref-Religion_and_Identity_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-Religion_and_Identity-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>بهزیستی روانی و جسمی بیشتر</dt></dl> <p>ایمان و عمل دینی می‌تواند با ایجاد آسایش برای افراد در مواقع ناراحتی و افزایش تعامل اجتماعی آنها با دیگران در مکان‌های عبادت، بهزیستی روانی را افزایش دهد. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که افراد در هر سنی، نه فقط افراد مسن، اگر متدین باشند از زندگی خود شادتر و راضی‌تر هستند. ظاهراً دینداری سلامت جسمانی بهتری را نیز ارتقا می‌دهد و برخی مطالعات حتی نشان می‌دهند که افراد مذهبی تمایل بیشتری به زندگی نسبت به افرادی که مذهبی نیستند، دارند.<sup id="cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-4" class="reference"><a href="#cite_note-Sociological_Perspectives_on_Religion-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بر اساس تحقیقی که در دسامبر ۲۰۱۰ در مجله <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%86%DA%AF%D8%B1%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="بازنگری جامعه‌شناختی آمریکا">بازنگری جامعه‌شناختی آمریکا</a> منتشر شد، شادتر بودن افراد مذهبی نه به علت وابستگی به فرقه یا اعتقاد خاصی، بلکه از لذت‌های اجتماعی ناشی از شرکت داشتن در خدمات منظم ناشی می‌شود. گردهم آمدن با دیگران در <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7" title="کلیسا">کلیسا</a>، معبد یا کنیسه به مردم اجازه می‌دهد تا شبکه‌های اجتماعی، روابط نزدیکتر و در نهایت رضایت بیشتری از زندگی به دست بیاورند.<sup id="cite_ref-Ways_Religion_Impacts_Your_Life_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ways_Religion_Impacts_Your_Life-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بهبود <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C_(%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA)" title="افسردگی (حالت)">افسردگی</a> در زمینه مذهبی بهتر پیش می‌رود. طبق مقاله‌ای که در سال ۱۹۹۸ در <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="مجله آمریکایی روان‌پزشکی">مجله آمریکایی روان‌پزشکی</a> منتشر شد، بیماران مسنی که به دلیل مشکلات جسمی در بیمارستان بستری بودند و از افسردگی نیز رنج می‌بردند، اگر دین جزء ذاتی زندگی آنها بود، امکان بهبود آنان از مشکلات روحیشان بیشتر بود. دانشمندان در <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%84%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="مجله روان‌شناسی بالینی">مجله روان‌شناسی بالینی</a> در سال ۲۰۱۰ گزارش داده‌اند که اعتقاد به خداوند مهربان پاسخ به درمان روان‌پزشکی در بیماران افسرده را بهبود می‌بخشد. به گفته پاتریشیا مورفی، محقق <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B1%D8%A7%D8%B4" title="دانشگاه راش">دانشگاه راش</a>، این افزایش پاسخ و ایجاد احساس امید در بیمار، به دیگر عواملی که ممکن است به وسیله مذهب اعطا شود، ارتباطی ندارد.<sup id="cite_ref-Ways_Religion_Impacts_Your_Life_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-Ways_Religion_Impacts_Your_Life-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>برانگیختن مردم جهت تغییرات مثبت اجتماعی</dt></dl> <p>دین چند دهه پیش در توسعه جنبش حقوق مدنی جنوب آمریکا نقش اساسی داشت. اعتقادات مذهبی <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%AA%D8%B1_%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" class="mw-redirect" title="مارتین لوتر کینگ">مارتین لوتر کینگ</a> و دیگر فعالان حقوق مدنی را برانگیخت تا جان خود را برای جداسازی مناطق جنوبی به خطر بیندازند. کلیساهای سیاهپوست در جنوب نیز به عنوان محیطی عمل می‌کردند که در آن جنبش حقوق مدنی جلساتی برگزار می‌کرد، اعضای جدید را جذب می‌کرد و پول جمع‌آوری می‌کرد.<sup id="cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-5" class="reference"><a href="#cite_note-Sociological_Perspectives_on_Religion-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>نابرابری و تعارض</dt></dl> <p>دین می‌تواند نابرابری اجتماعی و تعارض اجتماعی را نیز تقویت و ارتقا دهد. این دیدگاه تا حدی از <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3" title="کارل مارکس">کارل مارکس</a> الهام گرفته شده است، او گفت که دین <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="افیون توده‌ها">افیون توده‌ها</a> است (مارکس، ۱۸۴۳). منظور او این بود که دین مانند مواد مخدر، مردم را از شرایط موجود خوشحال می‌کند. بسیاری از مردم بر این باورند که اگر رنج خود را تحمل کنند، در آخرت پاداش خواهند گرفت. دیدگاه‌های مذهبی آنها باعث می‌شود طبقه سرمایه‌دار را در فقر خود سرزنش نکنند و در نتیجه قیام نکنند. مارکس گفته است، به این دلایل، دین فقرا را به پذیرش سرنوشت خود سوق می‌دهد و به حفظ سیستم موجود نابرابری اجتماعی کمک می‌کند.<sup id="cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-6" class="reference"><a href="#cite_note-Sociological_Perspectives_on_Religion-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>نابرابری جنسیتی</dt></dl> <p>دین همچنین با ارائه کلیشه‌های منفی در مورد زنان و تقویت دیدگاه‌های سنتی در مورد تبعیت آنها از مردان، نابرابری جنسیتی را ارتقا می‌دهد.<sup id="cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-7" class="reference"><a href="#cite_note-Sociological_Perspectives_on_Religion-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> نظریه‌پردازان <a href="/wiki/%D9%81%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="فمینیسم">فمینیست</a> ادعا می‌کنند که اگرچه زنان به‌طور معمول کسانی هستند که کودکان را به دین‌داران تبدیل می‌کنند، اما به‌طور سنتی قدرت‌های بسیار کمی در ادیان داشته‌اند.<sup id="cite_ref-Chapter_15._Religion_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chapter_15._Religion-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>افزایش درگیری اجتماعی</dt></dl> <p>دین می‌تواند درگیری اجتماعی را ترویج دهد، و تاریخ جهان نشان می‌دهد که افراد و تمام جوامع و ملت‌ها کاملاً آماده تعقیب، کشتن و جنگ بر سر اختلافات مذهبی هستند.<sup id="cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-8" class="reference"><a href="#cite_note-Sociological_Perspectives_on_Religion-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>افزایش حرمت نفس</dt></dl> <p>بسته به محل زندگی، ممکن است دین موجب شود انسان احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد. بر اساس مطالعه‌ای که در ژانویه ۲۰۱۲ انجام شده است، افرادی که مذهبی هستند از <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B2%D8%AA_%D9%86%D9%81%D8%B3" title="عزت نفس">عزت نفس</a> بالاتری برخوردار هستند و سازگاری روانی بهتری نسبت به افرادی که مذهبی نیستند، در آنها دیده می‌شود اما این مزیت مذهبی فقط برای افرادی است که در کشورهایی زندگی می‌کنند که دین آنها گسترده و مهم است. یافته‌هایی که در مجله <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84_%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B3" class="mw-redirect" title="فیزیولوژیکال ساینس">فیزیولوژیکال ساینس</a> گزارش شده است، نشان می‌دهد که مذهبی بودن یک فرد متدین در ترکیه موجب تقویت شادی در آن شخص می‌شود، اما در <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A6%D8%AF" title="سوئد">سوئد</a> <a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="سکولاریسم">سکولار</a> چنین مزیتی مشاهده نمی‌شود.<sup id="cite_ref-Ways_Religion_Impacts_Your_Life_10-2" class="reference"><a href="#cite_note-Ways_Religion_Impacts_Your_Life-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>افزایش باروری</dt></dl> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="دین و باروری">دین و باروری</a></div> <p><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2_%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D9%88" title="مرکز تحقیقات پیو">مرکز تحقیقات پیو</a> نتایج یک نظرسنجی گسترده و ۳۵۰۰۰ نفری دربارهٔ وضعیت دین در آمریکا را در سال ۲۰۱۵ منتشر کرد. در این نظرسنجی تفاوت فاحش نرخ باروری بین اعضای سنت‌های مختلف مذهبی به چشم می‌خورد. طبق داده‌های مرکز تحقیقات پیو، یک <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="مورمون‌ها">مورمون</a> می‌تواند انتظار داشته باشد که به‌طور متوسط در طول زندگی خود ۳٫۴ نوزاد به دنیا آورد. یهودیان، کاتولیک‌ها و بیشتر فرقه‌های پروتستانیسم دارای نرخ باروری بین ۲ تا ۲٫۵ هستند. در انتهای پایین طیف زادوولد، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خداناباوری">خداناباوران</a>، با ۱٫۶ کودک و <a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ندانم‌گرایی">ندانم‌گراها</a>، که میانگین کودکان آنها فقط ۱٫۳ کودک است قرار دارند. همچنین در این نظرسنجی روندهای دوگانه کاهش پایبندی به ادیان مسیحی و افزایش ظهور افراد بی‌دین نیز دیده می‌شود. بر اساس گزارش پیو، پیش‌بینی می‌شود سهم افرادی که اعتقاد خاصی ندارند در جمعیت آمریکای شمالی طی ۴۰ سال آینده افزایش یابد. اما سهم چنین افرادی در جمعیت جهان، تا حدی به دلیل نرخ پایین باروری کاهش یابد.<sup id="cite_ref-A_breakdown_of_American_religion_by_fertility_rates_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-A_breakdown_of_American_religion_by_fertility_rates-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="طبقه‌بندی"><span id=".D8.B7.D8.A8.D9.82.D9.87.E2.80.8C.D8.A8.D9.86.D8.AF.DB.8C"></span>طبقه‌بندی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: طبقه‌بندی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>توسعهٔ دین فراخور فرهنگ‌های مختلف اشکال مختلفی به خود گرفته است. برخی ادیان تأکید را بر باورها قرار داده‌اند در حالی‌که ادیان دیگر بر اعمال تکیه دارند. برخی ادیان روی تجربیات دیداری، ایمان فردی تمرکز دارند در حالی‌که دیگر ادیان فعالیت‌های جمعی دینی را ارزشمندتر می‌دانند. برخی ادیان ادعا می‌کنند که جهانی هستند، باید به قانون‌ها و جهان‌بینی‌شان اعتقاد داشته باشند، در حالی که ادیان دیگر فقط به‌وسیلهٔ یک گروه کاملاً مشخص یا محدود فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند. در بسیاری از جاها دین با سازمان‌های عمومی همچون آموزش و پرورش، بیمارستان‌ها، خانواده، حکومت و سلسله مراتب سیاسی آمیخته شده است. </p><p>برخی مطالعات آکادمیک که این موضوع را مورد مطالعه قرار داده‌اند دین را به سه بخش تقسیم کرده‌اند: ادیان جهانی، یک اصطلاحی است که به فرهنگهای سرتاسری، باورهای ملی اشاره می‌کند: ادیان بومی، که به گروه‌های دینی فرهنگی خاص اشاره می‌کند و جنبشهای مذهبی جدید که به باورهای تازه توسعه یافته اشاره می‌کند. یک نظریهٔ پیشرفتهٔ آکادمیک دین، ساختارگرایی اجتماعی، می‌گوید که دین یک مفهوم جدیدی است که همهٔ اعمال معنوی و عبادی پیروانش را یک مدلی شبیه به ادیان ابراهیمی می‌داند که همانند یک سیستم منظمی به تفسیر واقعیت و دفاع از وجود انسانی کمک می‌کند، بنابراین دین، به عنوان یک مفهوم، برای فرهنگ‌های غیرغربی که بر پایهٔ چنین سیستمی بنا نهاده نشده‌اند، یا برای سیستم‌هایی که ساختار ساده‌تری دارند به صورت نامناسب بکار برده شده است. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شمار_پیروان_ادیان"><span id=".D8.B4.D9.85.D8.A7.D8.B1_.D9.BE.DB.8C.D8.B1.D9.88.D8.A7.D9.86_.D8.A7.D8.AF.DB.8C.D8.A7.D9.86"></span>شمار پیروان ادیان</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: شمار پیروان ادیان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Prevailing_world_religions_map.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Prevailing_world_religions_map.png/450px-Prevailing_world_religions_map.png" decoding="async" width="450" height="208" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Prevailing_world_religions_map.png/675px-Prevailing_world_religions_map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Prevailing_world_religions_map.png/900px-Prevailing_world_religions_map.png 2x" data-file-width="1357" data-file-height="628" /></a><figcaption>نقشه جغرافیای ادیان</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv/220px--Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="25" data-mwtitle="Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/16/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/16/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/16/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/16/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv" type="video/ogg; codecs="theora, vorbis"" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/16/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/16/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/16/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/16/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv/Tbilisi_life_-_Georgia_Travel_-_canon_camera_Eosm31_-_Creative_commons.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video></span><figcaption>یک <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="کلیسای کاتولیک">کلیسای کاتولیک</a> واقع در <a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%D9%84%DB%8C%D8%B3" title="تفلیس">تفلیس</a> پایتخت <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="گرجستان">گرجستان</a></figcaption></figure> <p>یافتن منبع رسمی و کاملاً موثق برای اظهار نظرهای دقیق در مورد شمار پیروان <a href="/wiki/%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8" class="mw-redirect" title="مذاهب">مذاهب</a> در سراسر <a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86" title="جهان">جهان</a> بسیار سؤال‌برانگیز و دشوار است. نه تنها روش پژوهش متفاوت است، بلکه به‌طور قابل توجهی بسته به وضعیت کشورها بسیار متفاوت است، به عبارتی دیگر فقط از کشورهایی که در آن‌ها <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8" class="mw-redirect" title="آزادی مذاهب">آزادی مذاهب</a> به معنای دقیق کلمه وجود دارد نسبتاً می‌توان داده‌های دقیق و مورد اطمینانی به‌دست‌آورد. اما حتی در آنجا هم اختلاف‌های بالای <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="آمار">آماری</a> در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="داده">داده‌های</a> مختلف مشاهده می‌شود. به‌طور مثال بسته به اینکه منبع کسب آمار رجوع به‌شمار اعضای یک تشکل دینی باشد یا <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D9%87" title="مصاحبه">مصاحبه</a> مستقیم، نتایج آماری متفاوت است. <a href="/wiki/%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85" title="رژیم">رژیم‌هایی</a> که آزادی مذاهب را محدود می‌کنند یا کشورهایی که رسماً خود را <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7" class="mw-redirect" title="بیخدا">بیخدا</a> می‌نامند، به‌دست آوردن یک تصویر واقعی از دین را تقریباً غیرممکن می‌سازند. علاوه بر این، در ادیان و جوامع و فرهنگ‌های متفاوت، معیار دیندار بودن یا به عبارتی پیرو یک دین به‌شمار آمدن در گوشه و کنار جهان متفاوت است و ناهمگون، به‌طور مثال، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a> در کشورهای آفریقایی با مسیحیت در بسیاری از کشورهای <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="اسکاندیناوی">اسکاندیناوی</a> متفاوت است. در <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آلمان">آلمان</a> آمار مسیحیان تنها به پرداخت کنندگان <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="مالیات">مالیات</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7" title="کلیسا">کلیساها</a> محدود می‌شود، در <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="عربستان سعودی">عربستان سعودی</a> حتی اگر کسی به هیچ وجه هیچ‌گونه عقیدهٔ دینی نداشته باشد، همینکه شهروند عربستانی است جزء آمار شمرده می‌شود، نقص دیگر در صحت آمار ادیان می‌تواند از این موضوع ناشی شود که، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="کودکان">کودکان</a> و <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="نوجوانان">نوجوانانی</a> که به دین والدین خود نسبت داده می‌شوند، نمی‌توان گفت که همه لزوماً به‌طور کامل خود را متعلق به آن آیین احساس می‌کنند. برخی کشورها با سیستم‌های آماری شناخته شده و معتبر داده‌های دقیق تری ارائه می‌دهند اما چون سیستم‌های آمارگیری در کشورها متفاوت است از این رو نمی‌توان به آسانی از مقایسهٔ داده‌ها هم کسب نتیجه کرد. شایان ذکر است که در این لیست قطعاً نام تمام ادیان موجود وجود ندارد و تنها بر طبق دو پایگاه دادهٔ ذکر شده، ادیان با بیشترین پیروان ذکر شده است. </p> <table class="wikitable sortable"> <caption> </caption> <tbody><tr style="background:#666688;"> <th>پنج دین بزرگ جهان </th> <th>۲۰۱۰ (میلیارد)<sup id="cite_ref-EB2012_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB2012-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th> <th>۲۰۱۰ (%) </th> <th>۲۰۰۰ (میلیارد)<sup id="cite_ref-EB2000_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-EB2000-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th> <th>۲۰۰۰ (%) </th> <th>جمعیت‌شناسی </th></tr> <tr style="text-align:center; background:#e0e8ee;"> <td><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a> </td> <td>۲٫۲ </td> <td>۳۲٪ </td> <td>۲٫۰ </td> <td>۳۳٪ </td> <td><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="فهرست کشورها بر پایه جمعیت مسیحیان">فهرست کشورها بر پایه جمعیت مسیحیان</a> </td></tr> <tr style="text-align:center; background:#e0e8ee;"> <td><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="اسلام">اسلام</a> </td> <td>۱٫۶ </td> <td>۲۳٪ </td> <td>۱٫۲ </td> <td>۱۹٫۶٪ </td> <td><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="فهرست کشورها بر پایه جمعیت مسلمان">فهرست کشورها بر پایه جمعیت مسلمان</a> </td></tr> <tr style="text-align:center; background:#e0e8ee;"> <td><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="هندوئیسم">هندوئیسم</a> </td> <td>۱٫۰ </td> <td>۱۵٪ </td> <td>۰٫۸۱۱ </td> <td>۱۳٫۴٪ </td> <td><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="هندوئیسم در کشورها">هندوئیسم در کشورها</a> </td></tr> <tr style="text-align:center; background:#e0e8ee;"> <td><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="آیین بودایی">آیین بودایی</a> </td> <td>۰٫۵ </td> <td>۷٪ </td> <td>۰٫۳۶۰ </td> <td>۵٫۹٪ </td> <td><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7" title="جغرافیای آیین بودا">جغرافیای آیین بودا</a> </td></tr> <tr style="text-align:center; background:#e0e8ee;"> <td><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B9%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="دین عامیانه">دین عامیانه</a> </td> <td>۰٫۴ </td> <td>۶٪ </td> <td>۰٫۳۸۵ </td> <td>۶٫۴٪ </td> <td> </td></tr> <tr style="text-align:center; background:#e0e8ee;"> <td>جمع </td> <td>۵٫۸ </td> <td>۸۴٪ </td> <td>۴٫۸ </td> <td>۷۸٫۳٪ </td> <td> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ادیان_خاص"><span id=".D8.A7.D8.AF.DB.8C.D8.A7.D9.86_.D8.AE.D8.A7.D8.B5"></span>ادیان خاص</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: ادیان خاص"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Shravanabelagola_Bahubali_wideframe.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Shravanabelagola_Bahubali_wideframe.jpg/220px-Shravanabelagola_Bahubali_wideframe.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Shravanabelagola_Bahubali_wideframe.jpg/330px-Shravanabelagola_Bahubali_wideframe.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Shravanabelagola_Bahubali_wideframe.jpg/440px-Shravanabelagola_Bahubali_wideframe.jpg 2x" data-file-width="4503" data-file-height="3376" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%B3%D9%85%D9%87_%DA%AF%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7" title="مجسمه گوماتارایا">مجسمه گوماتارایا</a> در <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF" title="هند">هند</a>، این مجسمه نماد دستورهای <a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%86_(%D8%AF%DB%8C%D9%86)" title="جین (دین)">دین جین</a>، صلح، عدم خشونت، قربانی کردن امور دنیوی و ساده زیستی است. این مجسمه در حدود سال ۹۸۳ پس از میلاد ساخته شده و یکی از بزرگ‌ترین مجسمه‌های مستقل در جهان است.</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="فهرست نام دین‌ها">فهرست نام دین‌ها</a></div> <p>دین یا اصطلاحاً «آسمانی» است یعنی <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1" title="پیامبر">پیامبر</a> ی آمده و مدعی این است که هر چه آورده از طرف آنچه وی <a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="خدا">خدا</a> می‌نامد سرچشمه گرفته یا «آسمانی» نیست یعنی حاصل افکار و عقاید یک انسان می‌باشد. ادیان لزوماً خدامحور نیستند ولی به نظر می‌رسد تمام ادیان معتقد به ماوراء طبیعت باشند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ابراهیمی"><span id=".D8.A7.D8.A8.D8.B1.D8.A7.D9.87.DB.8C.D9.85.DB.8C"></span>ابراهیمی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: ابراهیمی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Sultan_Qaboos_Grand_Mosque_(1).jpg" class="mw-file-description"><img alt="مسجد سلطان قابوس، عبادتگاه مسلمانان شهر مسقط پایتخت عمان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Sultan_Qaboos_Grand_Mosque_%281%29.jpg/220px-Sultan_Qaboos_Grand_Mosque_%281%29.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Sultan_Qaboos_Grand_Mosque_%281%29.jpg/330px-Sultan_Qaboos_Grand_Mosque_%281%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Sultan_Qaboos_Grand_Mosque_%281%29.jpg/440px-Sultan_Qaboos_Grand_Mosque_%281%29.jpg 2x" data-file-width="5000" data-file-height="3333" /></a><figcaption>مسجد <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3_%D8%A8%D9%86_%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF" title="قابوس بن سعید">سلطان قابوس</a>، عبادتگاه <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="مسلمان">مسلمانان</a> شهر <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%82%D8%B7" title="مسقط">مسقط</a> پایتخت <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86" title="عمان">عمان</a></figcaption></figure> <p>از گسترده‌ترین دین‌های جهان می‌توان از دین‌های ابراهیمی نام برد. <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="دین‌های ابراهیمی">دین‌های ابراهیمی</a> که همه از یک ریشه و منطقهٔ <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="خاور میانه">خاور میانه</a> سرچشمه می‌گیرند عبارت‌اند از <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="اسلام">اسلام</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a> و <a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA" title="یهودیت">یهودیت</a>. دین‌های <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="بابی">بابی</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C" class="mw-redirect" title="بهائی">بهائی</a> نیز از این دسته و از ادیان نوین هستند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ادیان_هندی"><span id=".D8.A7.D8.AF.DB.8C.D8.A7.D9.86_.D9.87.D9.86.D8.AF.DB.8C"></span>ادیان هندی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: ادیان هندی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="هندوئیسم">هندوئیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%86_(%D8%AF%DB%8C%D9%86)" title="جین (دین)">جین (دین)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="بودیسم">آیین بودایی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="ترواده">ترواده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مهایانه">مهایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="وجره‌یانه">وجره‌یانه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="آیین سیک">آیین سیک</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آسیای_شرقی"><span id=".D8.A2.D8.B3.DB.8C.D8.A7.DB.8C_.D8.B4.D8.B1.D9.82.DB.8C"></span>آسیای شرقی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: آسیای شرقی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="آیین بودایی">آیین بودایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="کنفوسیوس">کنفوسیوسگرایی</a></li> <li>ادیان بومی: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ادیان سنتی چینی">ادیان سنتی چینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%86%D8%AA%D9%88" title="شینتو">شینتو</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="بومی_و_محلی"><span id=".D8.A8.D9.88.D9.85.DB.8C_.D9.88_.D9.85.D8.AD.D9.84.DB.8C"></span>بومی و محلی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: بومی و محلی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C" title="دین بومی">دین بومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="شمن‌باوری">شمن‌باوری</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آفریقایی_سنتی"><span id=".D8.A2.D9.81.D8.B1.DB.8C.D9.82.D8.A7.DB.8C.DB.8C_.D8.B3.D9.86.D8.AA.DB.8C"></span>آفریقایی سنتی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: آفریقایی سنتی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="ادیان سنتی آفریقایی">ادیان سنتی آفریقایی</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ایرانی"><span id=".D8.A7.DB.8C.D8.B1.D8.A7.D9.86.DB.8C"></span>ایرانی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: ایرانی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="دین‌های ایرانی">دین‌های ایرانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="یارسان">یارسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">مزدیسنا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="زروانی">زروانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="مهرپرستی">مهرپرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="مانویت">مانویت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="مزدکی">مزدکی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="یزدانیسم">یزدانیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ایزدیان">ایزدیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA" title="بهائیت">بهائیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%87" title="بابیه">بابیه</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="جنبشهای_مذهبی_جدید"><span id=".D8.AC.D9.86.D8.A8.D8.B4.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D8.B0.D9.87.D8.A8.DB.8C_.D8.AC.D8.AF.DB.8C.D8.AF"></span>جنبشهای مذهبی جدید</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=16" title="ویرایش بخش: جنبشهای مذهبی جدید"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%88%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جنبش‌های نوپدید دینی">جنبش‌های نوپدید دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA" title="بهائیت">بهائیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1" title="اکنکار">اکنکار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اپیکوریسم">اپیکوریسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%87%D9%88%D9%87" title="شاهدان یهوه">شاهدان یهوه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF_(%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C)" title="دروئید (امروزی)">دروئید (امروزی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="جهان‌گرایی توحیدگرا">جهان‌گرایی توحیدگرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ویکا">ویکا</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نقد_دین"><span id=".D9.86.D9.82.D8.AF_.D8.AF.DB.8C.D9.86"></span>نقد دین</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=17" title="ویرایش بخش: نقد دین"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="نقد دین">نقد دین</a></div> <p>مشکلات زیر با دین مرتبط در نظر گرفته می‌شود: تعارض با علم، محدود کردن آزادی‌ها، توهم، ادعای داشتن حقیقت منحصر به فرد، ترس از مجازات، احساس گناه، تغییرناپذیری، ایجاد ترس، درگیری‌های داخلی، غیر منطقی بودن، توجیه خشونت ، محدودیت حقوق زنان، قدیمی بودن، تداوم فرقه فرقه شدن، آزار و شکنجه، تعصب، رد دیدگاه گسترده‌تر، ساختارهای اجتماعی، آداب و رسوم عجیب، روابط تیره با پیروان مذاهب مختلف، ساختار دین، سرکوب کنجکاوی، استفاده از آن به عنوان ابزاری برای کنترل و پیچیدگی<sup id="cite_ref-m8ud0_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-m8ud0-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>کنت لوسی استاد فلسفه و دین در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" class="mw-redirect" title="دانشگاه نوادا در رینو">دانشگاه نوادا</a> عقیده دارد که مشکل اصلی ادیان در شیوه‌ای است که اکثر مردم به دین خود می‌رسند، یعنی. به دست آوردن اعتقادات از طریق شخصیت‌های مقتدر در دوران کودکی خود. اکثر اعضای گروه‌های مذهبی معتقدند که این عقاید همان چیزی است که در کودکی به آنها آموزش داده شده است. اگر کسی مسلمان است، به این دلیل است که مسلمان شده است. اگر یکی <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="مورمون‌ها">مورمون</a> است، به این دلیل است که والدین مورمون بودند. اگر در خانواده‌ای <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="کلیسای کاتولیک">کاتولیک</a>، یهودی یا هندو بزرگ شوید، به احتمال زیاد شما عضوی از آن دین خواهید بود. البته این به‌طور جهانی صادق نیست. گاهی افراد در بزرگسالی به باورهای مذهبی جدیدی دست می‌یابند اما وقتی این اتفاق می‌افتد، اغلب نتیجه تأثیر برخی افراد <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%85%D8%A7" title="کاریزما">کاریزماتیک</a> است. در نتیجه این حقیقت ذاتی یا درستی آموزه‌ها نیست که باعث اعتقادات می‌شود، بلکه اعتقاد در نتیجهٔ اقتدار شخصی افراد با نفوذی است که کودک را بزرگ کرده یا آموزش داده‌اند.<sup id="cite_ref-m8ud0_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-m8ud0-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بسیاری از <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="بی‌خدایی">بی‌خدایان</a> بر این باور هستند که «برخلاف <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85" title="علم">علم</a> که رازهای ناگشوده را چالشی برای پاسخ‌گویی می‌یابد، دین فقط ناشناخته‌ها را تقدیس می‌کند».<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ولی این موضوع را <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C_(%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="روحانی (عنوان)">دین یاران</a> ادیان مختلف از جمله اسلام رد می‌کنند چون عقیده دارند مسئلهٔ لا ادری‌گری بسیار در میان آن‌ها کم است و دلایل متعددی برای اثبات موضوعاتی که برای آن‌ها تقدس قائلند بیان می‌کنند.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>برخی قائلند علت وجود ادیان کوشش دسته‌ای از انسان‌ها برای توجیه <a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87" title="پدیده">پدیده‌هایی</a> که هنوز با عقل و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل">خرد</a> خود توضیحاتی برای آن نیافته‌اند است.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>انسان‌ها به منظور حفاظت از خود و همچنین به خاطر درجه‌ای از <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2" title="نیاز">نیاز</a>، به مراسم، <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D8%AA" title="عادت">عادت‌ها</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B9%D8%A7" class="mw-redirect" title="دعا">دعاها</a>، التماس‌ها و <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="قربانی">قربانی</a> کردن‌هایی رو می‌آورند که مجموعه آن‌ها دین نامیده می‌شود.<sup id="cite_ref-Century_2009._p.218_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Century_2009._p.218-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>همچنین در تعبیری دیگر دین کوشش انسان برای تماس با «<a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D9%87" class="mw-redirect" title="ماوراءالطبیعه">ماوراءالطبیعه‌ای</a>» است که بسیاری آن را فرضی می‌دانند.<sup id="cite_ref-Century_2009._p.218_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-Century_2009._p.218-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="آلبرت اینشتین">آلبرت اینشتین</a> می‌گوید: «دانش تنها می‌تواند چیستی را معلوم دارد، اما نه آنچه را باید باشد و انواع قضاوت‌های ارزشی خارج از قلمرو آن باقی خواهد ماند.<sup id="cite_ref-The_New_Republic_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-The_New_Republic-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از جهت دیگر دین تنها افکار و اعمال انسانی را ارزیابی می‌کند، دین نمی‌تواند معقولانه از حقایق و روابط بین آن‌ها سخن گوید… اما اکنون قلمرو علم و دین کاملاً از یکدیگر جدا شده است، علی‌رغم اینکه بین آن‌ها روابط دو جانبه و وابستگی‌های قوی وجود دارد. هر چند ممکن است مذهب هدف‌ها را مشخص سازد اما این علم است که به ما کمک می‌کند به این هدف‌ها برسیم.» </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=18" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="دین سکولار">دین سکولار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="فهرست نام دین‌ها">فهرست نام آیین‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B8%D9%87%D9%88%D8%B1" title="دین‌های نوظهور">آیین‌های نوظهور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="سوءاستفاده دینی">سوءاستفاده دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%B5%D8%A8_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C" title="تعصب مذهبی">تعصب مذهبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%86%D9%82%DB%8C%D8%B6%D9%87" title="دین نقیضه">دین نقیضه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تاریخ ادیان">تاریخ ادیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%82%D8%A8%D9%84_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" class="mw-redirect" title="ادیان ماقبل تاریخ">ادیان ماقبل تاریخ</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پانویس"><span id=".D9.BE.D8.A7.D9.86.D9.88.DB.8C.D8.B3"></span>پانویس</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=19" title="ویرایش بخش: پانویس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFکویر2015">کویر، <i>نگاهى به تاريخ انديشه در ايران</i></a>، <bdi>19</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-ppnyp-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ppnyp_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facinghistory.org/holocaust-and-human-behavior/chapter-1/religion-and-identity">"Religion and Identity"</a>. <i>Facing History and Ourselves</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-09-06</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Facing+History+and+Ourselves&rft.atitle=Religion+and+Identity&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.facinghistory.org%2Fholocaust-and-human-behavior%2Fchapter-1%2Freligion-and-identity&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span>‏</span> </li> <li id="cite_note-ttgi0-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ttgi0_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://courses.lumenlearning.com/boundless-sociology/chapter/the-nature-of-religion/">"The Nature of Religion - Boundless Sociology"</a>. <i>Lumen Learning – Simple Book Production</i> (به انگلیسی). 2017-05-31<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-09-07</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Lumen+Learning+%E2%80%93+Simple+Book+Production&rft.atitle=The+Nature+of+Religion+-+Boundless+Sociology&rft.date=2017-05-31&rft_id=https%3A%2F%2Fcourses.lumenlearning.com%2Fboundless-sociology%2Fchapter%2Fthe-nature-of-religion%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span>‏</span> </li> <li id="cite_note-ToolAutoGenRef1-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ToolAutoGenRef1_4-0">۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ToolAutoGenRef1_4-1">۴٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، <a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%AD_%D9%86%D9%88" title="طرح نو">طرح نو</a>، ص 18</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">دین در محدوده عقل تنها، ترجمه صانعی دره بیدی، ص 153</span> </li> <li id="cite_note-Century_2009._p.218-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Century_2009._p.218_6-0">۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Century_2009._p.218_6-1">۶٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Century_2009._p.218_6-2">۶٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text">The knowledgebook: everything you need to know to get by in the 21st Century. 2009. Washington, D.C. : National Geographic. p.218.</span> </li> <li id="cite_note-pqlze-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pqlze_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aoi.shoushtar.iau.ir/article_682626_aec0113f5bf352896f6a5390c2544cc8.pdf">«جلوه‌های باروری در هنر دوره ساسانی با تأکید بر نقوش ظروف فلزی»</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <bdi>۲۰۱۷-۰۳-۱۷</bdi><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۲-۱۰-۲۴</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D9%87%D9%86%D8%B1+%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87+%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C+%D8%A8%D8%A7+%D8%AA%D8%A3%DA%A9%DB%8C%D8%AF+%D8%A8%D8%B1+%D9%86%D9%82%D9%88%D8%B4+%D8%B8%D8%B1%D9%88%D9%81+%D9%81%D9%84%D8%B2%DB%8C&rft.date=2017-03-17&rft_id=https%3A%2F%2Faoi.shoushtar.iau.ir%2Farticle_682626_aec0113f5bf352896f6a5390c2544cc8.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style>‏</span> </li> <li id="cite_note-Sociological_Perspectives_on_Religion-8" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-0">۸٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-1">۸٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-2">۸٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-3">۸٫۳</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-4">۸٫۴</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-5">۸٫۵</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-6">۸٫۶</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-7">۸٫۷</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Sociological_Perspectives_on_Religion_8-8">۸٫۸</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://open.lib.umn.edu/sociology/chapter/17-3-sociological-perspectives-on-religion/">"17.3 Sociological Perspectives on Religion"</a>. <i>Publishing Services</i> (به انگلیسی). 2016-04-08<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-09-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Publishing+Services&rft.atitle=17.3+Sociological+Perspectives+on+Religion&rft.date=2016-04-08&rft_id=https%3A%2F%2Fopen.lib.umn.edu%2Fsociology%2Fchapter%2F17-3-sociological-perspectives-on-religion%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span>‏</span> </li> <li id="cite_note-Religion_and_Identity-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Religion_and_Identity_9-0">۹٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Religion_and_Identity_9-1">۹٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aijcrnet.com/journals/Vol_3_No_6_June_2013/2.pdf">"Religion and Identit"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Polish Academy of Sciences</i> (به انگلیسی). 2013-06-06<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2023-09-02</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Polish+Academy+of+Sciences&rft.atitle=Religion+and+Identit&rft.date=2013-06-06&rft_id=https%3A%2F%2Faijcrnet.com%2Fjournals%2FVol_3_No_6_June_2013%2F2.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span>‏</span> </li> <li id="cite_note-Ways_Religion_Impacts_Your_Life-10" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Ways_Religion_Impacts_Your_Life_10-0">۱۰٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Ways_Religion_Impacts_Your_Life_10-1">۱۰٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Ways_Religion_Impacts_Your_Life_10-2">۱۰٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFPappas2012" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Pappas, Stephanie (2012-02-10). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.livescience.com/18421-religion-impacts-health.html">"8 Ways Religion Impacts Your Life"</a>. <i>livescience.com</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-09-06</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=livescience.com&rft.atitle=8+Ways+Religion+Impacts+Your+Life&rft.date=2012-02-10&rft.aulast=Pappas&rft.aufirst=Stephanie&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.livescience.com%2F18421-religion-impacts-health.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span>‏</span> </li> <li id="cite_note-Chapter_15._Religion-11" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Chapter_15._Religion_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMcGivern2014" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">McGivern, Ron (2014-11-06). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://opentextbc.ca/introductiontosociology/chapter/chapter-15-religion/">"Chapter 15. Religion"</a>. <i>BCcampus Open Publishing – Open Textbooks Adapted and Created by BC Faculty</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-09-06</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=BCcampus+Open+Publishing+%E2%80%93+Open+Textbooks+Adapted+and+Created+by+BC+Faculty&rft.atitle=Chapter+15.+Religion&rft.date=2014-11-06&rft.aulast=McGivern&rft.aufirst=Ron&rft_id=https%3A%2F%2Fopentextbc.ca%2Fintroductiontosociology%2Fchapter%2Fchapter-15-religion%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span>‏</span> </li> <li id="cite_note-A_breakdown_of_American_religion_by_fertility_rates-12" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-A_breakdown_of_American_religion_by_fertility_rates_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFIngraham1970" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Ingraham, Christopher (1970-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.somerset-kentucky.com/cnhi_network/a-breakdown-of-american-religion-by-fertility-rates/article_c844e8db-df7f-5b22-b393-bbc5334a58bd.html">"A breakdown of American religion by fertility rates"</a>. <i>Commonwealth Journal</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-09-06</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Commonwealth+Journal&rft.atitle=A+breakdown+of+American+religion+by+fertility+rates&rft.date=1970-01-01&rft.aulast=Ingraham&rft.aufirst=Christopher&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.somerset-kentucky.com%2Fcnhi_network%2Fa-breakdown-of-american-religion-by-fertility-rates%2Farticle_c844e8db-df7f-5b22-b393-bbc5334a58bd.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span>‏</span> </li> <li id="cite_note-EB2012-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB2012_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pewforum.org/2012/12/18/global-religious-landscape-exec/">"The Global Religious Landscape"</a>. 2012-12-18<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 December</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Global+Religious+Landscape&rft.date=2012-12-18&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pewforum.org%2F2012%2F12%2F18%2Fglobal-religious-landscape-exec%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-EB2000-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EB2000_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFTurner" class="citation encyclopaedia cs1">Turner, Darrell J. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/715463/Religion-Year-In-Review-2000">"Religion: Year In Review 2000"</a>. <i>Encyclopædia Britannica</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">16 June</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Religion%3A+Year+In+Review+2000&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft.aulast=Turner&rft.aufirst=Darrell+J.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F715463%2FReligion-Year-In-Review-2000&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">but cf: <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.worldometers.info/world-population/#religions">http://www.worldometers.info/world-population/#religions</a></span> </li> <li id="cite_note-m8ud0-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-m8ud0_16-0">۱۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-m8ud0_16-1">۱۶٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFZedJournal2021" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Zed, Rajan; Journal, Reno Gazette (2021-03-04). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rgj.com/story/life/2021/03/04/what-problem-religion-faith-forum/6914070002/">"What is the problem with religion? - Faith Forum"</a>. <i>Reno Gazette Journal</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-09-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Reno+Gazette+Journal&rft.atitle=What+is+the+problem+with+religion%3F+-+Faith+Forum&rft.date=2021-03-04&rft.aulast=Zed&rft.aufirst=Rajan&rft.au=Journal%2C+Reno+Gazette&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rgj.com%2Fstory%2Flife%2F2021%2F03%2F04%2Fwhat-problem-religion-faith-forum%2F6914070002%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span>‏</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">کتاب <a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="پندار خدا">پندار خدا</a>، صفحه ۱۵۶ نوشته <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%B2" title="ریچارد داوکینز">ریچارد داوکینز</a></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">کتاب انسان و ایمان اثر مرتضی مطهری</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">Grint, Damian, and Birgitta Bouland-de Ruyter. 1979. De mens en zijn goden. Rotterdam: Lekturama.</span> </li> <li id="cite_note-The_New_Republic-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-The_New_Republic_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCoyne2013" class="citation news cs1">Coyne, Jerry A. (5 December 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://newrepublic.com/article/115821/einsteins-famous-quote-science-religion-didnt-mean-taught">"Einstein's Famous Quote About Science and Religion Didn't Mean What You Were Taught"</a>. <i>The New Republic</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">11 January</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+Republic&rft.atitle=Einstein%27s+Famous+Quote+About+Science+and+Religion+Didn%27t+Mean+What+You+Were+Taught&rft.date=2013-12-05&rft.aulast=Coyne&rft.aufirst=Jerry+A.&rft_id=https%3A%2F%2Fnewrepublic.com%2Farticle%2F115821%2Feinsteins-famous-quote-science-religion-didnt-mean-taught&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=20" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite id="CITEREFکویر2015" class="citation book">کویر، محمود (<bdi>۲۰۱۵</bdi>). <i>نگاهى به تاريخ انديشه در ايران</i>. H&S Media: Books. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9781780834108" title="ویژه:منابع کتاب/9781780834108"><bdi>۹۷۸۱۷۸۰۸۳۴۱۰۸</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%89+%D8%A8%D9%87+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE+%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%8A%D8%B4%D9%87+%D8%AF%D8%B1+%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=H%26S+Media%3A+Books&rft.date=2015&rft.isbn=9781780834108&rft.aulast=%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%B1&rft.aufirst=%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیوند_به_بیرون"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span>پیوند به بیرون</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&section=21" title="ویرایش بخش: پیوند به بیرون"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌انبار">ویکی‌انبار</a> پرونده‌هایی دربارهٔ <span style="font-weight: bold; font-style: italic;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Religion" class="extiw" title="commons:Category:Religion">دین</a></span> موجود است.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39940593"><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/34px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="34" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/51px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/68px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به <i><b><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="extiw" title="q:دین">دین</a></b></i> در ویکی‌گفتاورد موجود است.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39940593"><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/40px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/60px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/80px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای <a href="https://fa.wikivoyage.org/wiki/Religion_and_spirituality" class="extiw" title="voy:Religion and spirituality">Religion and spirituality</a><b><i> دارد.</i></b></div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40023308"><table class="sidebar nomobile sidebar-wraplinks" style="width:auto;text-align:right;"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="ویکی‌پدیا:کتابخانه ویکی‌پدیا">منابع کتابخانه‌ای</a> دربارۀ <br /> <b>دین</b> <hr /></td></tr><tr><td class="sidebar-content plainlist"> <ul><li><a class="external text" href="http://ftl.toolforge.org/cgi-bin/ftl?st=wp&su=%D8%AF%DB%8C%D9%86&library=OLBP">Online books</a></li> <li><a class="external text" href="http://ftl.toolforge.org/cgi-bin/ftl?st=wp&su=%D8%AF%DB%8C%D9%86">Resources in your library</a></li> <li><a class="external text" href="http://ftl.toolforge.org/cgi-bin/ftl?st=wp&su=%D8%AF%DB%8C%D9%86&library=0CHOOSE0">Resources in other libraries</a></li></ul></td> </tr></tbody></table> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/entries/concept-religion">The Concept of Religion</a> entry by Kevin Schilbrack in the <i><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF" title="دانشنامه فلسفه استنفورد">دانشنامه فلسفه استنفورد</a></i></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160110065737/https://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/us/religion.htm">Religion Statistics</a> from <i>UCB Libraries GovPubs</i></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://curlie.org/Society/Religion_and_Spirituality">دین</a> در <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D8%B2" title="دی‌موز">کرلی</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110422093857/https://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html">Major Religions of the World Ranked by Number of Adherents</a><sup><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Usurped/doc" class="extiw" title="en:Template:Usurped/doc">[usurped!]</a></sup> by Adherents.com August 2005</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iacsr.com/">IACSR – International Association for the Cognitive Science of Religion</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.as.ua.edu/rel/studyingreligion.html">Studying Religion</a> – Introduction to the methods and scholars of the academic study of religion</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/archive/marx/works/1843/critique-hpr/intro.htm#05">A Contribution to the Critique of Hegel's Philosophy of Right</a> – Marx's original reference to religion as the <i>opium of the people</i>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120215004018/https://www.law.harvard.edu/students/orgs/hrj/iss16/gunn.shtml">The Complexity of Religion and the Definition of "Religion" in International Law</a> – Harvard Human Rights Journal article from the President and Fellows of Harvard College (2003)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sociologyofreligion.net/">Sociology of Religion Resources</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.businessinsider.com/map-shows-how-religion-spread-around-the-world-2015-6">Video: 5 Religions spreading across the world</a></li></ul> </div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="دین‌های_رایج_در_ایران_باستان" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%AC_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:دین‌های رایج در ایران باستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%AC_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:دین‌های رایج در ایران باستان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%AC_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:دین‌های رایج در ایران باستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="دین‌های_رایج_در_ایران_باستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">دین‌های</a> رایج در <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاریخ ایران باستان">ایران باستان</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><div> <p><span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آیین ایلامیان">آیین ایلامیان</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1_%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%87%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%B1_%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA" title="تأثیر آیین‌های کهن ایرانی بر آیین زرتشت">آیین کهن ایرانی</a></span> • <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1_%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="مزداپرستی غیر زرتشتی">مزداپرستی غیر زرتشتی</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="مهرپرستی">مهرپرستی</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">دین زرتشتی</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%B2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="آیین زروانی">زروانی</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%B1%D8%AB%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کیومرثیان">کیومرثی</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="بوداگرایی در ایران">بودایی</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C" title="آیین مانوی">مانوی</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DA%A9" title="مزدک">کیش مزدکی</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="یهودیان ایرانی">یهودی</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مندائیان">مندایی</a></span> •  <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="نسطوری">نسطوری</a></span> </p> </div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="شخصیّت‌ها_و_اَعلامِ_قرآنی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C" title="الگو:شخصیت‌ها و اعلام قرآنی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C" title="بحث الگو:شخصیت‌ها و اعلام قرآنی"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:شخصیت‌ها و اعلام قرآنی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="شخصیّت‌ها_و_اَعلامِ_قرآنی" style="font-size:114%;margin:0 4em">شخصیّت‌ها و اَعلامِ <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86" title="قرآن">قرآنی</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible expanded navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="شخصیت‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em">شخصیت‌ها</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">شکل‌های حیات <div>فراانسانی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87" title="الله">خداوند (الله)</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85#نام‌ها_و_صفات_تصریح_شده_در_قرآن" title="نام‌های خدا در اسلام">نام‌ها و صفات بیان شده در قرآن</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87" title="فرشته">فرشتگان</a><div><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87" title="فرشته">(ملائکه)</a></div></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="جبرئیل">جَبرَئیل (جِبریل، روح‌الأمین)</a> و <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="روح‌القدس">روح‌القُدُس</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="عزرائیل">مَلَک‌ُالموت</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="میکائیل">میکائیل (میکال)</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA_%D9%88_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA" title="هاروت و ماروت">هاروت و ماروت</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%AD_(%D9%81%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87)&action=edit&redlink=1" class="new" title="روح (فرشته) (صفحه وجود ندارد)">فرشته روح</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88" title="دیو">دیو‌ها</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%B3" title="ابلیس">اِبلیس</a> یا <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B7%D8%A7%D9%86" title="شیطان">شَیطان</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="عفریت">عِفریت</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">دیگران</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86" title="جن">جن</a>  •  <a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%B9%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="حورالعین">حورٌ عین</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="غلمان">غِلمان و وِلدان</a> </p> </div> </td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1" title="پیامبر">پیامبران</a> و<div><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84" title="رسول">فرستادگان</a> الهی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نام بُرده شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AF%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="آدم در اسلام">آدم</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85" title="ابراهیم">اِبراهیم (خلیل‌الله)</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="ادریس">اِدریس</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AD%D8%A7%D9%82" title="اسحاق">اِسحاق</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84" title="اسماعیل">اِسماعیل (ذبیح‌الله)</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%B3" title="الیاس">اِلیاس (اِلیاسین)</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%B9" title="الیسع">اَلْیَسَع</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A8" title="ایوب">اَیّوب</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%AF" title="داوود">داوود</a> •  <a href="/wiki/%D8%B0%D9%88%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%81%D9%84" title="ذوالکفل">ذوالکِفل</a> •  <a href="/wiki/%D8%B2%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="زکریا">زَکریّا</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="سلیمان">سُلیمان</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B9%DB%8C%D8%A8" title="شعیب">شُعیب</a> •  <a href="/wiki/%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD" title="صالح">صالِح</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B2%DB%8C%D8%B1" title="عزیر">عُزَیر</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86_(%D9%BE%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85)" class="mw-redirect" title="عمران (پدر مریم)">عِمران (پدر مریم)</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="عیسی در اسلام">عیسیٰ مَسیح (روح‌الله)</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B7" title="لوط">لوط</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF" title="محمد">محمّد</a> یا احمد •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="موسی">موسیٰ (کلیم‌الله)</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AD" title="نوح">نوح</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86" title="هارون">هارون</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%AF_(%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1)" title="هود (پیامبر)">هود</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C" title="یحیی">یَحییٰ</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D8%B9%D9%82%D9%88%D8%A8" title="یعقوب">یَعقوب (اسرائیل)</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81" title="یوسف">یوسُف</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3" title="یونس">یونُس (ذو النّون، صاحِبِ الحوت)</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اشاره شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7_(%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1)" title="ارمیا (پیامبر)">اِرمیا بن حلقیّا</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%88%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="سموئیل">سَموئیل (اُشْموئیل)</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B4%D8%B9_%D8%A8%D9%86_%D9%86%D9%88%D9%86" title="یوشع بن نون">یوشَع بن نون</a> </p> </div> </td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">افراد نیک <div>(پیش از <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="اسلام">اسلام</a>)</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نام بُرده شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%B0%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D9%86%DB%8C%D9%86" title="ذوالقرنین">ذو القَرنَین</a> •  <a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AA" class="mw-redirect" title="طالوت">طالوت</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D9%82%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85" title="لقمان حکیم">لُقمان</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85" title="مریم">مَریَم</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اشاره شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="آسیه">همسر فرعون‏</a> •  <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B5%D9%81_%D8%A8%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D8%AE%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="آصف بن برخیا">آصِف بن بَرخیا</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%82%DB%8C%D8%B3" title="بلقیس">ملکه سَبَأ</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86" title="بنیامین">بِنیامین</a> •  <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D8%B9%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="جادوگران فرعون">جادوگران فرعون</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%A4%D9%85%D9%86_%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="مؤمن یاسین">مؤمن آل‌یاسین‏</a> •  <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B6%D8%B1" title="خضر">«بنده خدا»</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%B9%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%81%D8%A7" title="شمعون الصفا">شَمعون الصَّفا (شمعون فطرس)</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8_%D8%A8%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%81%D9%86%D8%A7" title="کالب بن یوفنا">کالِب بن یوفَنّا (همراه یوشع)</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%A4%D9%85%D9%86_%D8%A2%D9%84%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%D8%B9%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="مؤمن آل‌فرعون">مؤمن آل‌فرعون</a> </p> </div> </td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دیگر افراد <div>(پیش از اسلام)</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نام بُرده شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%B1" title="آزر">آزَر (عموی ابراهیم)</a> •  <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AA" title="جالوت">جالوت</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="سامری">سامِریّ</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B9%D9%88%D9%86" title="فرعون">فِرعون</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86" title="قارون">قارون</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86_(%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86)" title="هامان (شخصیت قرآن)">هامان</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اشاره شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%87_%D8%A8%D9%86_%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD" class="mw-redirect" title="ابرهه بن صباح">ابرهه</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%AA_%D9%86%D8%B5%D8%B1" class="mw-redirect" title="بخت نصر">بُختُ‌نَصَّر</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%B5%DB%8C%D8%B5%D8%A7" title="برصیصا">بَرصیصا</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%B9%D9%85_%D8%A8%D8%A7%D8%B9%D9%88%D8%B1%D8%A7" title="بلعم باعورا">بَلعَم باعورا</a> •  <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%81%D8%A7%D8%B1" title="پوتیفار">عزیز مصر</a> •  <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%B3" class="mw-redirect" title="پولس">پولس</a> •  <a href="/wiki/%D8%B2%D9%84%DB%8C%D8%AE%D8%A7" title="زلیخا">زن عزیز مصر</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="شداد">شَدّاد</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%B9%D9%88%D9%86" title="شمعون">شَمعون بن یعقوب‏</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="قدار بن سالف (صفحه وجود ندارد)">قاتلان ناقه صالح (قدار بن سالف</a> و <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%B9_%D8%A8%D9%86_%D8%AF%D9%87%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="مصدع بن دهر (صفحه وجود ندارد)">مصدع بن دهر (مصدع بن مهرج)</a>) •  <a href="/wiki/%D9%86%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%AF" title="نمرود">نمرود</a> </p> </div> </td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">افراد نام بُرده شده<div>(پس‌از اسلام)</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%84%D9%87%D8%A8" title="ابولهب">ابولَهَب</a> •  <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%A7%D8%B1%D8%AB%D9%87" title="زید بن حارثه">زید</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">منسوبان پیامبران</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">منسوبان نیکِ‌<div>تصریح‌شده</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B5%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="الیصابات">همسر زکریّا</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%A7" title="حوا">همسر آدم</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="ساره">همسر ابراهیم، مادر اسحاق</a> •  <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%A7" title="صفورا">همسر موسی</a> و <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="لیا">خواهر زن موسی</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%85" title="میریام">خواهر موسی</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="هابیل">پسر آدم</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D8%AF" title="یوکابد">مادر موسی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%B7" title="دختران لوط">دختران لوط</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">منسوبانِ‌نیکِ‌<div>تصریح‌نشده</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابیونا (صفحه وجود ندارد)">مادر ابراهیم</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D9%82%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85" title="لقمان حکیم">پسر لقمان</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D9%86%D8%A7_(%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85)" title="حنا (مادر مریم)">مادر مریم</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF#فرزندان" title="محمد">دختران محمد</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%84" title="راحل">همسر یعقوب</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A8" title="ایوب">همسر ایّوب</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D9%85%D8%AE%D8%A7_%D8%A8%D9%86%D8%AA_%D8%A3%D9%86%D9%88%D8%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="شمخا بنت أنوش (صفحه وجود ندارد)">مادر نوح</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86_(%D9%BE%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C)" title="عمران (پدر موسی)">عِمران (پدر موسی)</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D9%85%DA%A9" title="لمک">لمِک بن مَتْوشَلَخ (پدر نوح)</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1" title="هاجر">کنیز ابراهیم، مادر اسماعیل</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دیگر منسوبان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%AC%D9%85%DB%8C%D9%84" title="ام‌جمیل">زن ابولهب</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="قابیل">پسر آدم</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%B9%D8%A7%D9%86_(%D9%81%D8%B1%D8%B2%D9%86%D8%AF_%D9%86%D9%88%D8%AD)" class="mw-redirect" title="کنعان (فرزند نوح)">پسر نوح</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B7" title="لوط">همسر لوط</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AD" title="نوح">همسر نوح</a> •  <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%81%D8%B1%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF" class="mw-redirect" title="همسران و فرزندان محمد">همسران محمد</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81" title="یوسف">برادران یوسُف</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="سلیمان">فرزند سلیمان (جسد مرده)</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A8" title="ایوب">فرزندان ایّوب</a> </p> </div> </td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="گروه‌ها_و_قبیله‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em">گروه‌ها و قبیله‌ها</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA" title="قومیت">اقوام</a> و <a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%DB%8C%D9%84%D9%87" title="قبیله">قبایل</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نام بُرده شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%D8%B1%D8%B3" title="اصحاب رس">اصحاب رَسّ</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="روم باستان">رومیان</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B4" title="قریش">قُریش</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="بنی‌اسرائیل">بنی‌اسرائیل</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%B9%D8%B1%D8%A8" title="مردم عرب">عرب</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D8%AC%D9%85" title="عجم">عجم</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%B3" title="الیاس">قوم اِلیاس (اِلیاسین)</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85" title="ابراهیم">قوم ابراهیم</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D9%85_%D8%AA%D8%A8%D8%B9" title="قوم تبع">قوم تُبَّع</a> •  <a href="/wiki/%D8%AB%D9%85%D9%88%D8%AF" title="ثمود">قوم ثَمود (قوم صالح، اصحاب حِجر)</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B9%DB%8C%D8%A8" title="شعیب">قوم شُعیب</a> (<a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="مدین">اصحاب مَدیَن (اهل مدین)</a> و <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="اصحاب ایکه (صفحه وجود ندارد)">اصحاب اَیکه</a>) •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="سبایی‌ها">قوم سَبَأ</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A7%D8%AF" title="عاد">قوم عاد (قوم هود)</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%88%D9%85_%D9%88_%DA%AF%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="سدوم و گموراه">قوم لوط (مؤتفکات)</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AD" title="نوح">قوم نوح</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3" title="یونس">قوم یونُس</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A3%D8%AC%D9%88%D8%AC_%D9%88_%D9%85%D8%A3%D8%AC%D9%88%D8%AC" title="یأجوج و مأجوج">یأجوج و مأجوج</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اشاره شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86" title="ایرانیان در قرآن">ایرانیان</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="امویان">بنی امیه</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B8%D9%87" title="بنی‌قریظه">بنی قُریظه</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%82%DB%8C%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B9" title="بنی‌قینقاع">بنی قَینُقاع</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B6%DB%8C%D8%B1" title="بنی‌نضیر">بنی نَضیر</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85" title="بنی‌هاشم">بنی‌هاشم</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%82" title="عمالیق">عمالقه</a> </p> </div> </td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">گروه‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نام بُرده شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%B7" title="اسباط">اسباط</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%B7_%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84" title="اسباط اسرائیل">اسباط بنی‌اسرائیل</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D9%88%D8%AF_(%D9%86%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%86)#داستان_اصحاب_اخدود_در_قرآن" title="اخدود (نجران)">اصحاب اخدود</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="اصحاب الجنة (صفحه وجود ندارد)">اصحاب الجنة (صاحبان باغ سوخته)</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%D8%B3%D8%A8%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="اصحاب سبت (صفحه وجود ندارد)">اصحاب سبت</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%AD" title="کشتی نوح">اصحاب سفینه نوح</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%81%DB%8C%D9%84" title="عام‌الفیل">اصحاب فیل</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%D9%82%D8%B1%DB%8C%D9%87" title="اصحاب قریه">اصحاب قریه (اصحاب یاسین)</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D9%87%D9%81" title="اصحاب کهف">اصحاب کهف</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D9%87%D9%81" title="اصحاب کهف">رقیم</a> • <a href="/wiki/%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%A8%DB%8C%D8%AA" title="اهل بیت">اهل‌بیت</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87" title="مدینه">اهل یَثرب</a> یا <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87" title="مدینه">اهل مدینه</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="حواری">حواریان (انصار عیسی)</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%82%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="نقبای بنی‌اسرائیل (صفحه وجود ندارد)">نقبای بنی‌اسرائیل</a> <br /> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85" title="ابراهیم">آل‌ابراهیم</a> •  <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%AF" title="داوود">آل‌داوود</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86_(%D9%BE%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85)" class="mw-redirect" title="عمران (پدر مریم)">آل‌عمران</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B7" title="لوط">آل‌لوط</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="موسی">آل‌موسی</a> و <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86" title="هارون">آل‌هارون</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D8%B9%D9%82%D9%88%D8%A8" title="یعقوب">آل‌یعقوب</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AD" title="نوح">اهل نوح</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B2%D9%85" class="mw-redirect" title="اولوالعزم">پیامبران اولوا العَزْم</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اشاره شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%D8%B5%D9%81%D9%87" title="اصحاب صفه">اصحاب صُفّه</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%D8%B9%D9%82%D8%A8%D9%87" title="اصحاب عقبه">اصحاب عقبه</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D9%82%D8%A8%D8%A7" title="مسجد قبا">اهل قبا</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%87" title="مکه">اهل مکّه</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="مسلمان">امت اسلام (امت محمد)</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B3" title="اوس">اوس</a> و <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D8%B1%D8%AC" title="خزرج">خزرج</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="مهاجرین">مهاجرین</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1" title="انصار">انصار</a> •  حزب‌الله •  <a href="/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%B7%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="قبطی‌ها">قبطیان (آل‌فرعون، قوم فرعون)</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">گروه‌های<div><a class="mw-selflink selflink">دینی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%B0%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="ذمی">اهل ذِمّه</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%87%D9%84_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="اهل کتاب">اهل کتاب</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مندائیان">صابئان</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%B1" title="کافر">کافران</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%88%D8%B3" title="مجوس">مَجوس (زرتشتیان)</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="مسلمان">مسلمانان</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%DA%A9_(%D8%AF%DB%8C%D9%86)" title="شرک (دین)">مشرکان</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%A7%D9%82" class="mw-redirect" title="نفاق">منافقان</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">نصاری (اهل انجیل، مسیحیان)</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="یهودی">یهود</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%85" title="حاخام">اَحبار (عالمان یهود)</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ربانی (صفحه وجود ندارد)">رَبّانیّون (عالمان دین)</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A8" title="راهب">رَهبان (عابدان و زاهدان مسیحی)</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%DB%8C%D8%B4" title="کشیش">قِسّیسین (عالمان مسیحی)</a> </p> </div> </td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="مکان‌ها،_موجودیت‌ها_و_رویدادها" style="font-size:114%;margin:0 4em">مکان‌ها، موجودیت‌ها و رویدادها</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مکان‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نام بُرده شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%82%D8%A7%D9%81_(%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86)" title="احقاف (سرزمین)">اَحقاف</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="سرزمین مقدس">ارض مقدس</a>(<a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86" title="فلسطین">فلسطین</a> و <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%85_(%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86)" title="شام (سرزمین)">شام</a>) •  ارم •  <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%A8_%D8%AD%D8%B7%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="باب حطه (صفحه وجود ندارد)">باب حطه</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%84_(%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%87%D8%B1)" title="بابل (دولت‌شهر)">بابِل</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D8%B1_(%D8%B4%D9%87%D8%B1_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="بدر (شهر عربستان)">بَدر</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D8%AC%D8%B1_(%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86)" class="mw-redirect" title="حجر (سرزمین)">حِجر</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D9%86%DB%8C%D9%86" title="حنین">حُنَین</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3_(%D8%B4%D9%87%D8%B1)" title="رس (شهر)">رَسّ</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%A7" title="سبا">سَبَأ</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="کوه سینا">طور سینا (طور سینین، کوه طور)</a> •  <a href="/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="صحرای عرفات">عرفات</a> و <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B4%D8%B9%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="مشعر الحرام (صفحه وجود ندارد)">مشعر الحرام</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87" title="کعبه">کعبه (بیت الحرام، بیت العتیق)</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87_%D8%AC%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="کوه جودی">کوه جودی</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87_%D8%B5%D9%81%D8%A7_%D9%88_%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%87" title="کوه صفا و مروه">کوه صفا</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87_%D8%B5%D9%81%D8%A7_%D9%88_%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%87" title="کوه صفا و مروه">مروه</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%86_(%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86)" title="مجمع البحرین (قرآن)">مجمع البحرین</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="مدین">مَدیَن</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87" title="مدینه">مدینه</a> (پیشتر <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87" title="مدینه">یَثرب</a>) •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%82%D8%B5%DB%8C" title="مسجدالاقصی">مسجد الأقصیٰ</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="مسجدالحرام">مسجد الحرام</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%B6%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="مسجد ضرار">مسجد ضِرار</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1" title="مصر">مِصر</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85" title="مقام ابراهیم">مقام ابراهیم</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%87" title="مکه">مَکّه (بَکّه، بَلَد الأمین، اُمّ‌القریٰ)</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%88%D9%85_%D9%88_%DA%AF%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="سدوم و گموراه">مؤتفکة (سدوم)</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%B7%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="وادی طوی (صفحه وجود ندارد)">وادیِ طُویٰ</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اشاره شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B7%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="انطاکیه">انطاکیه</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="انتاکیه">انتاکیه</a>) •  <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%84%D9%87" title="ایله">ایله</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="شداد">بهشت شَدّاد</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%84%DB%8C%D9%85" title="اورشلیم">بیت المقدس</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7" title="اریحا">اریحا</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="میان‌رودان">بین‌النهرین</a> •  <a href="/wiki/%D8%AD%D8%AC%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84" title="حجر اسماعیل">حِجْرِ اِسماعیل</a> و <a href="/wiki/%D8%AD%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%AF" title="حجرالاسود">حَجَرُ الأسوَد</a> •  <a href="/wiki/%D8%B5%D9%84%D8%AD_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%A8%DB%8C%D9%87" title="صلح حدیبیه">حُدَیبیّه</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="دار الندوة (صفحه وجود ندارد)">دار الندوة</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="رود اردن">رود اردن</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="رود فلسطین (صفحه وجود ندارد)">رود فلسطین</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%84" title="نیل">رود نیل</a> •  <a href="/wiki/%D8%B0%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D9%86%DB%8C%D9%86#سد_ذوالقرنین" title="ذوالقرنین">سدِّ ذو القَرنین</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF_%D9%85%D8%A3%D8%B1%D8%A8" title="سد مأرب">سدّ مَأرِب</a> •  <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="شبه‌جزیره سینا">صحرای سینا</a> و <a href="/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="صحرای تیه">تیه</a> •  <a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%D8%A6%D9%81" title="طائف">طائف</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D8%A7%D8%B1_%D8%AD%D8%B1%D8%A7" title="غار حرا">غار حَرا</a> و <a href="/w/index.php?title=%D8%BA%D8%A7%D8%B1_%D8%AB%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="غار ثور (صفحه وجود ندارد)">غار ثور</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D9%87%D9%81" title="اصحاب کهف">غار اصحاب کهف</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D9%82%D8%A8%D8%A7" title="مسجد قبا">مسجد قُبا</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="مسجد النبی">مسجد النبی</a> •  <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A7" title="نینوا">نینوا</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%B9%D8%A7%D9%86_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" class="mw-redirect" title="کنعان (منطقه)">کنعان</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مکان‌های دینی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7" title="کلیسا">بیعه (کلیسا)</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="کنیسه">صَلات (کنیسه، کنشت)</a> •  <a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D9%85%D8%B9%D9%87" title="صومعه">صومعه (دِیر)</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF" title="محراب مسجد">مِحراب</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF" title="مسجد">مسجد</a> </p> </div> </td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">موجوداتِ<div>مادّیِ<div>غیرانسان</div></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li></ul> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="کتاب آسمانی">کتاب‌های آسمانی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84" title="انجیل">اِنجیل عیسی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="تورات">تورات (صُحُف موسی)</a> •  <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D9%88%D8%B1" title="زبور">زَبور داوود</a> •  <a href="/wiki/%D8%B5%D8%AD%D9%81_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85" title="صحف ابراهیم">صُحُف ابراهیم</a> •  <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86" title="قرآن">قَرآن محمّد</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">حیوانات</a> منسوب</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%84" title="ابابیل">ابابیل</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF_%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D9%87%D9%81" class="mw-redirect" title="سگ اصحاب کهف">سگ اصحاب کهف</a> •  <a href="/wiki/%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD" title="صالح">شتر صالح</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%82%D8%B1%D9%87_(%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87)#علت_نام‌گذاری" class="mw-redirect" title="بقره (سوره)">گاو بنی اسرائیل</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="گوساله سامری">گوساله سامری</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3" title="یونس">ماهی یونس</a> •  <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="سلیمان">هدهد سلیمان</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اشیای منسوب</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%AD_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="الواح موسی (صفحه وجود ندارد)">الواح موسی</a> •  <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AA_%D8%B9%D9%87%D8%AF" title="تابوت عهد">تابوت بنی اسرائیل (صندوق عهد)</a> •  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%82%DB%8C%D8%B3" title="بلقیس">تخت بلقیس</a> •  <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%87_%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9" title="میوه ممنوع">درخت ممنوعه آدم</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D9%84#صور_اسرافیل" title="اسرافیل">صور اسرافیل</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="عصای موسی">عصای موسی</a> •  <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%AD" title="کشتی نوح">کشتی نوح</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%A6%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مائده آسمانی (صفحه وجود ندارد)">مائده آسمانی حواریون</a> </p> </div> </td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="بت‌پرستی">بُت‌های</a> نام‌بُرده‌شده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B9%D9%84" title="بعل">بَعل</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA_(%D8%A8%D8%AA)" title="لات (بت)">لات</a>، <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B2%DB%8C" title="عزی">عُزّیٰ</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%AA_(%D8%A8%D8%AA)" title="منات (بت)">مَنات</a> •  <a href="/wiki/%D9%88%D8%AF" title="ود">وَدّ</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="سواع (صفحه وجود ندارد)">سُواع</a>، <a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D8%BA%D9%88%D8%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="یغوث (صفحه وجود ندارد)">یَغوث</a>، <a href="/wiki/%DB%8C%D8%B9%D9%88%D9%82" title="یعوق">یَعوق</a> و <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B3%D8%B1_(%D8%A8%D8%AA)&action=edit&redlink=1" class="new" title="نسر (بت) (صفحه وجود ندارد)">نَسر</a> •  (<a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A8%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="جبت (صفحه وجود ندارد)">جِبت</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="جباریت">طاغوت</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="انصاب (صفحه وجود ندارد)">اَنصاب</a>) </p> </div> </td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">رویدادها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><div></div></li></ul> <p><a href="/wiki/%D8%AD%D8%AC%D8%A9%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B9" title="حجةالوداع">حجةالوداع</a> •  <a href="/wiki/%D8%B5%D9%84%D8%AD_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%A8%DB%8C%D9%87" title="صلح حدیبیه">صلح حدیبیه</a> •  <a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A9%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B6%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="عمرةالقضا (صفحه وجود ندارد)">عمرةالقضا</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D9%85" title="رویداد غدیر خم">غدیر خم</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B2%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%AD%D8%AF" title="غزوه احد">غزوه اُحُد</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B2%D9%88%D9%87_%D8%AE%D9%86%D8%AF%D9%82" title="غزوه خندق">غزوه اَحزاب (خندق)</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B2%D9%88%D9%87_%D8%A8%D8%AF%D8%B1" title="غزوه بدر">غزوه بَدر</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B2%D9%88%D9%87_%D8%AA%D8%A8%D9%88%DA%A9" title="غزوه تبوک">غزوه تبوک</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B2%D9%88%D9%87_%D8%AD%D9%86%DB%8C%D9%86" title="غزوه حنین">غزوه حُنَین</a> •  <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B2%D9%88%D9%87_%D8%AE%DB%8C%D8%A8%D8%B1" title="غزوه خیبر">غزوه خیبر</a> •  <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%AA%D8%AD%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A8%DB%8C%D9%86" title="عملیات فتح‌المبین">فتح المبین</a> •  <a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D8%AD_%D9%85%DA%A9%D9%87" title="فتح مکه">فتح مکه</a> •  <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%84%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A8%DB%8C%D8%AA" title="لیلة المبیت">لیلةالمبیت</a> •  <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%DA%A9" title="افک">ماجرای افک</a> •  <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%87%D9%84%D9%87" title="رویداد مباهله">مباهله</a> •  <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="یوم الدار">یوم‌الدار</a> </p> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><div> </div><b>یادداشت:</b> ترتیب نام‌ها بر اساس حروف الفباست. آن‌چه در پرانتز جلوی هر نام آمده است، اکثراً نام‌ها یا صفات دیگری است که در قرآن برای آن نام ذکر شده است؛ یا نسبت آن شخص.</div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="فلسفه_دین" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="الگو:فلسفه دین"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:فلسفه دین (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فلسفه دین"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="فلسفه_دین" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="فلسفه دین">فلسفه دین</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;">مفاهیم دینی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D9%BE%D8%B3_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%B1%DA%AF" title="زندگی پس از مرگ">زندگی پس از مرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%81%D8%B1%D9%88" title="معمای یوتیفرو">معمای یوتیفرو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ایمان">ایمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%AF" title="طراحی هوشمند">طراحی هوشمند</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D9%87" title="معجزه">معجزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B4%D8%B1" title="مسئله شر">مسئله شر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ایمان">ایمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="جان">جان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD" title="روح">روح</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="تئودیسه">تئودیسه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Theological_veto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theological veto (صفحه وجود ندارد)">Theological veto</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85_%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="مفهوم خدا">مفهوم خدا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Aristotelian_theology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aristotelian theology (صفحه وجود ندارد)">Aristotelian view</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%85%D9%86" title="برهمن">برهمن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="عقل فعال">عقل فعال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Divine_simplicity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Divine simplicity (صفحه وجود ندارد)">Divine simplicity</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="خودگرایی اخلاقی">خودگرایی اخلاقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="روح‌القدس">روح‌القدس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Misotheism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Misotheism (صفحه وجود ندارد)">Misotheism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="همه‌دادارباوری">همه‌دادارباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%AE%D8%B5%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="خدای شخص‌وار">خدای شخص‌وار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="الهیات پویشی">الهیات پویشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="خدا">خدا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B1%DA%A9_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="محرک بی‌حرکت">محرک بی‌حرکت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal; text-align:center;">خدا در</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="خدا در ادیان ابراهیمی">خدا در ادیان ابراهیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خالق در بودایی‌گرایی">بودایی‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="خدا در مسیحیت">مسیحیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="خدا در هندوئیسم">هندوئیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="خدا در اسلام">خدا در اسلام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D8%A6%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="خدا در جئینیسم">جئینیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA" title="خدا در یهودیت">خدا در یهودیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="خدا در مورمونیسم">مورمونیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="خدا در آیین سیک">آیین سیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA" title="خدا در بهائیت">خدا در بهائیت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wiccan_views_of_divinity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wiccan views of divinity (صفحه وجود ندارد)">Wicca</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF_%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="وجود خدا">وجود خدا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal; text-align:center;">برای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="برهان زیبایی">برهان زیبایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="برهان مسیحی">برهان مسیحی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Argument_from_consciousness&action=edit&redlink=1" class="new" title="Argument from consciousness (صفحه وجود ندارد)">Consciousness</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="برهان علیت">برهان علیت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85" title="برهان کیهان‌شناختی کلام">برهان کیهان‌شناختی کلام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="برهان علیت">برهان علیت</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%D8%AC%D9%87" title="برهان درجه">برهان درجه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Argument_from_desire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Argument from desire (صفحه وجود ندارد)">Desire</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="برهان تجربه دینی">برهان تجربه دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%86%D8%B8%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="نظریه جهان تنظیم‌شده">نظریه جهان تنظیم‌شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B4%D9%82" title="برهان عشق">برهان عشق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D8%A7%D8%AA" title="برهان معجزات">برهان معجزات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="برهان اخلاقی">برهان اخلاقی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Proof_of_the_Truthful&action=edit&redlink=1" class="new" title="Proof of the Truthful (صفحه وجود ندارد)">Necessary existent</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="برهان‌های هستی‌شناختی">برهان‌های هستی‌شناختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D8%B7%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84" title="شرط‌بندی پاسکال">شرط‌بندی پاسکال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="معرفت‌شناسی اصلاح‌شده">معرفت‌شناسی اصلاح‌شده</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Argument_from_reason&action=edit&redlink=1" class="new" title="Argument from reason (صفحه وجود ندارد)">Reason</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%B8%D9%85" title="برهان نظم">برهان نظم</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Natural-law_argument&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natural-law argument (صفحه وجود ندارد)">Natural law</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AB%DB%8C%D9%84_%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2" title="تمثیل ساعت‌ساز">تمثیل ساعت‌ساز</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Transcendental_argument_for_the_existence_of_God&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transcendental argument for the existence of God (صفحه وجود ندارد)">Transcendental</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal; text-align:center;">در مقابل</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%A8%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D8%A6%DB%8C%D9%86%DA%AF_%DB%B7%DB%B4%DB%B7_%D8%BA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گامبی بوئینگ ۷۴۷ غایی">گامبی بوئینگ ۷۴۷ غایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D8%B7%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="شرط‌بندی بی‌خدا">شرط‌بندی بی‌خدا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B4%D8%B1" title="مسئله شر">مسئله شر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="برهان اختیار">برهان اختیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%AE" title="مسئله دوزخ">مسئله دوزخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%AD%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B6" title="برهان وحی‌های متناقض">برهان وحی‌های متناقض</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%81%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C" title="برهان اختفای الهی">برهان اختفای الهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="ناشناخت‌گرایی الهیاتی">ناشناخت‌گرایی الهیاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%BA_%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%85" title="تیغ اوکام">تیغ اوکام</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%D8%B3_%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%82" title="پارادوکس قدرت مطلق">پارادوکس قدرت مطلق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="برهان طراحی ضعیف">برهان طراحی ضعیف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="قوری راسل">قوری راسل</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="الهیات">الهیات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="آکوسمیسم">آکوسمیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ندانم‌گرایی">ندانم‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="زنده‌انگاری">زنده‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="ضد دین">ضد دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خداناباوری">خداناباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="آفرینش‌گرایی">آفرینش‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%85%D9%87" class="mw-redirect" title="درمه">درمه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="دادارباوری">دادارباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دیوشناسی">دیوشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C" title="نظریه فرمان الهی">نظریه فرمان الهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AB%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="ثنویت">ثنویت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="باطن‌گرایی غربی">باطن‌گرایی غربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="انحصارگرایی">انحصارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اگزیستانسیالیسم">اگزیستانسیالیسم</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="اگزیستانسیالیسم مسیحی">اگزیستانسیالیسم مسیحی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="اگزیستانسیالیسم ندام‌گرا (صفحه وجود ندارد)">اگزیستانسیالیسم ندام‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="اگزیستانسیالیسم بی‌خدا">اگزیستانسیالیسم بی‌خدا</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="الهیات فمینیستی">الهیات فمینیستی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Thealogy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thealogy (صفحه وجود ندارد)">Thealogy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Womanist_theology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Womanist theology (صفحه وجود ندارد)">Womanist theology</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ایمان‌گرایی">ایمان‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بنیادگرایی">بنیادگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="گنوسیسم">گنوسیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="هنوتئیسم">هنوتئیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="انسان‌گرایی">انسان‌گرایی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="انسان‌گرایی مذهبی (صفحه وجود ندارد)">انسان‌گرایی مذهبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="انسان‌گرایی سکولار">انسان‌گرایی سکولار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="انسان‌گرایی مسیحی">انسان‌گرایی مسیحی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D9%88%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شمول‌گرایی">شمول‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نظریه‌های مربوط به ادیان">نظریه‌های مربوط به ادیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="یگانه‌انگاری">یگانه‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="یکتاپرستی">یکتاپرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86" title="عرفان">عرفان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی (فلسفه)</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="طبیعت‌گرایی متافیزیکی">طبیعت‌گرایی متافیزیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="طبیعت‌گرایی دینی">طبیعت‌گرایی دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="طبیعت‌گرایی انسان‌گرایانه">طبیعت‌گرایی انسان‌گرایانه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D9%86%D9%88" title="معنویت عصر نو">معنویت عصر نو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C_(%D8%A2%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%A7)" title="نادوگانگی (آدویتا)">نادوگانگی (آدویتا)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="غیرخداباوری">غیرخداباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="همه‌دادارباوری">همه‌دادارباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="خدافراگیردانی">خدافراگیردانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="همه‌خدایی">همه‌خدایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="خرد جاویدان">خرد جاویدان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="چندخدایی">چندخدایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Possibilianism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Possibilianism (صفحه وجود ندارد)">Possibilianism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="الهیات پویشی">الهیات پویشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="شک‌گرایی دینی">شک‌گرایی دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_(%D8%B9%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%AF)" title="اسپیریتوالیسم (عقاید)">اسپیریتوالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="شمن‌باوری">شمن‌باوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="ادیان شرق آسیا">ادیان شرق آسیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خداباوری">خداباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تعالی‌گرایی">تعالی‌گرایی</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="فهرست گرایش‌های فلسفی">فهرست گرایش‌های فلسفی</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="مسئله زبان دینی">مسئله زبان دینی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Eschatological_verification&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eschatological verification (صفحه وجود ندارد)">Eschatological verification</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="بازی زبانی (فلسفه)">بازی زبانی (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C" title="اثبات‌گرایی منطقی">اثبات‌گرایی منطقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D9%84%D8%A8%DB%8C" title="الهیات سلبی">الهیات سلبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="تحقیق‌پذیری">تحقیق‌پذیری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B4%D8%B1" title="مسئله شر">مسئله شر</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Augustinian_theodicy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Augustinian theodicy (صفحه وجود ندارد)">Augustinian theodicy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%85%DA%A9%D9%86" title="بهترین جهان‌های ممکن">بهترین جهان‌های ممکن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Euthyphro_dilemma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Euthyphro dilemma (صفحه وجود ندارد)">Euthyphro dilemma</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Inconsistent_triad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inconsistent triad (صفحه وجود ندارد)">Inconsistent triad</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irenaean_theodicy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irenaean theodicy (صفحه وجود ندارد)">Irenaean theodicy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="شر طبیعی">شر طبیعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="تئودیسه">تئودیسه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:فیلسوفان دین">فیلسوفان دین</a></div><br />(برپایه‌ی تاریخ فعالیت)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلسفه یونان باستان">فلسفه یونان باستان</a> و<br /><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه قرون وسطی">فلسفه قرون وسطی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%84%D9%85" title="انسلم">انسلم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="آگوستین">آگوستین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="ابن رشد">ابن رشد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%A6%D8%AA%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="بوئتیوس">بوئتیوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%88%D8%B3" title="دسیدریوس اراسموس">دسیدریوس اراسموس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gaunilo_of_Marmoutiers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gaunilo of Marmoutiers (صفحه وجود ندارد)">Gaunilo of Marmoutiers</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D9%88_%D8%AF%D9%84%D8%A7_%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A7" title="جووانی پیکو دلا میراندولا">جووانی پیکو دلا میراندولا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B3" title="هراکلیتوس">هراکلیتوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2_%D8%B4%D8%B4%D9%85_%D9%88_%DB%8C%DA%A9%D9%85" title="جیمز ششم و یکم">جیمز ششم و یکم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%82%DB%8C%D9%88%D9%86" title="مرقیون">مرقیون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A2%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3" title="توماس آکویناس">توماس آکویناس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%85%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86" title="ابن میمون">ابن میمون</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="فلسفه اوایل مدرنیته">اوایل مدرنیته</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Antoine_Augustin_Calmet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antoine Augustin Calmet (صفحه وجود ندارد)">Augustin Calmet</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رنه دکارت">رنه دکارت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%B2_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84" title="بلز پاسکال">بلز پاسکال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AE_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7" title="باروخ اسپینوزا">باروخ اسپینوزا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="نیکولا مالبرانش">نیکولا مالبرانش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AA%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF_%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B3" class="mw-redirect" title="گوتفرید لایبنیتس">گوتفرید لایبنیتس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=William_Wollaston&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Wollaston (صفحه وجود ندارد)">William Wollaston</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thomas_Chubb&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Chubb (صفحه وجود ندارد)">Thomas Chubb</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%85" title="دیوید هیوم">دیوید هیوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AE" title="بارون دولباخ">بارون دولباخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="ایمانوئل کانت">ایمانوئل کانت</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%88%D8%AA%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF_%D9%81%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%B1" title="یوهان گوتفرید فون هردر">یوهان گوتفرید فون هردر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;">۱۸۰۰<br />۱۸۵۰</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D8%B4%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AE%D8%B1" title="فریدریش شلایرماخر">فریدریش شلایرماخر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%88%D8%B2%D9%87" title="کارل کریستیان فریدریش کراوزه">کارل کریستیان فریدریش کراوزه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%87%D9%84%D9%85_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%87%DA%AF%D9%84" title="گئورگ ویلهلم فریدریش هگل">گئورگ ویلهلم فریدریش هگل</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%84" title="ویلیام هیول">ویلیام هیول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%AF%D9%88%DB%8C%DA%AF_%D9%81%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AE" title="لودویگ فویرباخ">لودویگ فویرباخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%86_%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D8%B1%DA%A9%DA%AF%D9%88%D8%B1" title="سورن کی‌یرکگور">سورن کی‌یرکگور</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3" title="کارل مارکس">کارل مارکس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%B4%D8%AA_%D8%B1%DB%8C%DA%86%D9%84" title="آلبرشت ریچل">آلبرشت ریچل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1" title="آفریکان اسپیر">آفریکان اسپیر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;">۱۸۸۰<br />۱۹۰۰</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D9%87%DA%A9%D9%84" title="ارنست هکل">ارنست هکل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%AF%D9%85_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF" title="ویلیام کینگدم کلیفورد">ویلیام کینگدم کلیفورد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%86%DB%8C%DA%86%D9%87" title="فریدریش نیچه">فریدریش نیچه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Harald_H%C3%B8ffding&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harald Høffding (صفحه وجود ندارد)">Harald Høffding</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2" title="ویلیام جیمز">ویلیام جیمز</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%88%D9%81_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81)" title="ولادیمیر سولویوف (فیلسوف)">ولادیمیر سولویوف (فیلسوف)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%AA%D8%B1%D9%84%DA%86" title="ارنست ترلچ">ارنست ترلچ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%84%D9%81_%D8%A7%D8%AA%D9%88" title="رودلف اتو">رودلف اتو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%81_%D8%B4%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%81" title="لف شستوف">لف شستوف</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sergei_Bulgakov&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sergei Bulgakov (صفحه وجود ندارد)">Sergei Bulgakov</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%88%D9%84_%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%B3%DA%A9%DB%8C" title="پاول فلورنسکی">پاول فلورنسکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%B1" title="ارنست کاسیرر">ارنست کاسیرر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%84" title="جوزف مارخال">جوزف مارخال</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;">۱۹۲۰<br />پساجنگ</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%AC_%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="جرج سانتایانا">جرج سانتایانا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">برتراند راسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%A8%D8%B1" title="مارتین بوبر">مارتین بوبر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%DA%AF%D9%86%D9%88%D9%86" title="رنه گنون">رنه گنون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84_%D8%AA%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B4" title="پل تیلیش">پل تیلیش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="کارل بارت">کارل بارت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Emil_Brunner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Emil Brunner (صفحه وجود ندارد)">Emil Brunner</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%81_%D8%A8%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86" title="رودولف بولتمان">رودولف بولتمان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%84" title="گابریل مارسل">گابریل مارسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%87%D9%88%D9%84%D8%AF_%D9%86%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B1" title="راینهولد نیبور">راینهولد نیبور</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B2_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%86" title="چارلز هارتسهورن">چارلز هارتسهورن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%86%D8%A7_%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="میرچا الیاده">میرچا الیاده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%81_%D8%B4%D9%88%D8%A6%D9%88%D9%86" title="فریتهیوف شوئون">فریتهیوف شوئون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C._%D8%A7%D9%84._%D9%85%DA%A9%DB%8C" title="جی. ال. مکی">جی. ال. مکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Walter_Kaufmann_(philosopher)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter Kaufmann (philosopher) (صفحه وجود ندارد)">Walter Kaufmann</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B2" title="مارتین لینگز">مارتین لینگز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%B1_%DA%AF%DB%8C%DA%86" title="پیتر گیچ">پیتر گیچ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=George_I._Mavrodes&action=edit&redlink=1" class="new" title="George I. Mavrodes (صفحه وجود ندارد)">George I Mavrodes</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%A2%D9%84%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86" title="ویلیام آلستون">ویلیام آلستون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%D9%81%D9%84%D9%88" title="آنتونی فلو">آنتونی فلو</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;text-align:center;">۱۹۷۰<br />۱۹۹۰<br />۲۰۱۰</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84._%D8%B1%D9%88" title="ویلیام ال. رو">ویلیام ال. رو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%DB%8C_%D8%B2%D9%81%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7_%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%D8%B3" title="دوی زفانیا فیلیپس">دوی زفانیا فیلیپس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%86_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7" title="الوین پلانتینگا">الوین پلانتینگا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C_%DA%A9%D9%86%DB%8C" title="آنتونی کنی">آنتونی کنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3_%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%81" title="نیکلاس ولترستورف">نیکلاس ولترستورف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D9%88%D8%A6%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D9%86" class="mw-redirect" title="ریچارد سوئین‌برن">ریچارد سوئین‌برن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%87%D9%88_%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%B2" title="رابرت مریهو آدامز">رابرت مریهو آدامز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ravi_Zacharias&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ravi Zacharias (صفحه وجود ندارد)">Ravi Zacharias</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%B1_%D9%88%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A7%DA%AF%D9%86" title="پیتر ون اینواگن">پیتر ون اینواگن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="دنیل دنت">دنیل دنت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Loyal_Rue&action=edit&redlink=1" class="new" title="Loyal Rue (صفحه وجود ندارد)">Loyal Rue</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86-%D9%84%D9%88%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="ژان-لوک ماریون">ژان-لوک ماریون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=William_Lane_Craig&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Lane Craig (صفحه وجود ندارد)">William Lane Craig</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1_%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF" title="علی‌اکبر رشاد">علی‌اکبر رشاد</a></li></ul> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Alexander_Pruss&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alexander Pruss (صفحه وجود ندارد)">Alexander Pruss</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;">موضوعات مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="نقد دین">نقد دین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Desacralization_of_knowledge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Desacralization of knowledge (صفحه وجود ندارد)">Desacralization of knowledge</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="اخلاق در ادیان (صفحه وجود ندارد)">اخلاق در ادیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Exegesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Exegesis (صفحه وجود ندارد)">Exegesis</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8" title="تاریخ ادیان و مذاهب">تاریخ ادیان و مذاهب</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="مسئله زبان دینی">مسئله زبان دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فلسفه دینی">فلسفه دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رابطه علم و دین">رابطه علم و دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B9%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="ایمان و عقلانیت">ایمان و عقلانیت</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Index_of_philosophy_of_religion_articles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Index of philosophy of religion articles (صفحه وجود ندارد)">more...</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="درگاه:فلسفه">درگاه:فلسفه</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:فلسفه دین">رده:فلسفه دین</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="دین" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%AB_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="الگو:مباحث دین"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%AB_%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:مباحث دین (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%AB_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:مباحث دین"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="دین" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">دین</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="نام‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="فهرست نام دین‌ها">نام‌ها</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دین‌های غربی (صفحه وجود ندارد)">غربی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="دین‌های ابراهیمی">ابراهیمی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA" title="یهودیت">یهودیت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%DA%A9%D8%B3" title="یهودیت ارتدکس">ارتدکس</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="حریدی">حریدی</a> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="یهودیت حسیدی">حسیدی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%DA%A9%D8%B3_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86" title="ارتدکس مدرن">مدرن</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C" title="صهیونیسم مذهبی">صهیونیسم</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1" title="یهودیت محافظه‌کار">محافظه‌کار</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%DA%AF%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="یهودیت اصلاحگرا">اصلاح‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%85" title="قرائیم">قرائیم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سامری‌گرایی">سامری‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Haymanot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haymanot (صفحه وجود ندارد)">Haymanot</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA" title="بازسازی خواهی در یهودیت">بازسازی‌خواهی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نوسازی یهودی (صفحه وجود ندارد)">نوسازی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="یهودیت انسان‌گرایانه (صفحه وجود ندارد)">انسان‌گرایانه</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Jewish_religious_movements&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jewish religious movements (صفحه وجود ندارد)">فهرست</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="کلیسای کاتولیک">کاتولیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="کلیسای لاتین">لاتین</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="کلیسای کاتولیک شرقی">شرقی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%DA%A9%D8%B3_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="کلیسای ارتدکس شرقی">ارتدکس شرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%DA%A9%D8%B3_%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="کلیسای ارتدکس مشرقی">ارتدکس مشرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="نسطوری">نسطوری</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%82" title="کلیسای باستانی مشرق">باستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%82" title="کلیسای آشوری مشرق">آشوری</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Proto-Protestantism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Proto-Protestantism (صفحه وجود ندارد)">Proto-Protestantism</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="هوسی‌ها">هوسی‌ها</a>/<a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="کلیسای موراوی">موراوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="والدوسی‌ها">والدوسی‌ها</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="پروتستانتیسم">پروتستانتیسم</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="ادونتیسم">ادونتیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="آناباپتیست">آناباپتیست</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%B4" title="آمیش">آمیش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Schwarzenau_Brethren&action=edit&redlink=1" class="new" title="Schwarzenau Brethren (صفحه وجود ندارد)">Brethren</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%AA" title="هاترایت">هاترایت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D9%88%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA" title="منونایت">منونایت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Schwenkfelders&action=edit&redlink=1" class="new" title="Schwenkfelders (صفحه وجود ندارد)">Schwenkfelders</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="انگلیکان">انگلیکان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="باپتیست">باپتیست</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کالوینیسم">کالوینیسم</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کلیسای کنگره‌گرایان">کنگره‌گرایان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="پرسبیترینیسم">پرسبیترینیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Continental_Reformed_church&action=edit&redlink=1" class="new" title="Continental Reformed church (صفحه وجود ندارد)">Reformed</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="مسیحیت کاریزماتیک">مسیحیت کاریزماتیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%B7%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="پنطیکاستیسم">پنطیکاستیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="جنبش کاریزماتیک">کاریزماتیک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Neo-charismatic_movement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neo-charismatic movement (صفحه وجود ندارد)">Neo-charismatic</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="مسیحیت انجیلی">انجیلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Catholic_Apostolic_Church&action=edit&redlink=1" class="new" title="Catholic Apostolic Church (صفحه وجود ندارد)">Irvingism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="لوتریانیسم">لوتریانیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="متدیسم">متدیسم</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Holiness_movement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Holiness movement (صفحه وجود ندارد)">Holiness</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="مسیحیت بدون مذهب (صفحه وجود ندارد)">بدون مذهب</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D9%84%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%AB" title="کلیسای برادران پلیموث">پلیموث</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A6%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="کوئیکرها">کوئیکرها</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Restoration_Movement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Restoration Movement (صفحه وجود ندارد)">Restorationism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Esoteric_Christianity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Esoteric Christianity (صفحه وجود ندارد)">Esoteric</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="کاتولیسیسم مستقل (صفحه وجود ندارد)">کاتولیسیسم مستقل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Judaizers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Judaizers (صفحه وجود ندارد)">Judaizers</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="سه‌گانه‌ناباوری">سه‌گانه‌ناباوری</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bible_Student_movement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bible Student movement (صفحه وجود ندارد)">Bible Students</a>/<a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%87%D9%88%D9%87" title="شاهدان یهوه">شاهدان یهوه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=British_Israelism&action=edit&redlink=1" class="new" title="British Israelism (صفحه وجود ندارد)">British Israelism</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%81%DB%8C%D9%86" title="کریستادلفین">کریستادلفین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="مورمونیسم">مورمونیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D9%86%D8%B7%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%85_%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="پنطیکاستیسم یگانه (صفحه وجود ندارد)">پنطیکاستیسم یگانه</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مسیحیت معنوی (صفحه وجود ندارد)">معنوی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%88_(%D8%B3%D9%88%DB%8C%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="کلیسای نو (سویدنبرگی) (صفحه وجود ندارد)">سویدنبرگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tolstoyan_movement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tolstoyan movement (صفحه وجود ندارد)">Tolstoyan</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="یونیتارینیسم">یونیتارینیسم</a></li></ul></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=List_of_Christian_denominations&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of Christian denominations (صفحه وجود ندارد)">فهرست</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="اسلام">اسلام</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DB%8C" title="سنی">سنی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D9%87" title="اشاعره">اشاعره</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="ماتریدی">ماتریدی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="اثریه (صفحه وجود ندارد)">اثریه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="سلفی">سلفی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%AA" title="وهابیت">وهابیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="نوگرایی اسلامی">سلفی نوگرا</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87" title="شیعه">شیعه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="شیعه دوازده‌امامی">دوازده‌امامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87" title="زیدیه">زیدیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%87" title="اسماعیلیه">اسماعیلیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87)" title="علویان (سوریه)">علویان سوریه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%D9%81" title="تصوف">تصوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AC" title="خوارج">خوارج</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D9%87" title="اباضیه">اباضیه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87)" title="علویان (ترکیه)">علویان ترکیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%87" title="احمدیه">احمدیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%87_(%D8%AF%DB%8C%D9%86)" title="مهدویه (دین)">مهدویه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="قرآنیان">قرآنیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%84%D8%AA_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="ملت ابراهیم (صفحه وجود ندارد)">ملت ابراهیم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8" title="مسلمان بدون مذهب">بدون مذهب</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="مذاهب اسلامی">فهرست</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%87" title="بابیه">بابیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA" title="بهائیت">بهائیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B2" title="دروز">دروز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%DB%8C_(%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8)" title="علی‌اللهی (مذهب)">علی‌اللهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%A7%D8%A8%D8%A6%D9%87" title="صابئه">صابئه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="راستافاری">راستافاری</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="دین‌های ایرانی">ایرانی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">مزدیسنا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C_(%D8%AF%DB%8C%D9%86)" title="ایزدی (دین)">ایزدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%AD%D9%82" title="اهل حق">اهل حق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="استگ دین">استگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%DB%8C" title="جنبش روشنی">روشنی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="ادیان شرقی">شرقی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="ادیان شرق آسیا">شرق آسیا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="دین در چین">چینی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ادیان سنتی چینی">ادیان سنتی چینی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کنفسیوس‌گرایی">کنفسیوس‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Luo_teaching&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luo teaching (صفحه وجود ندارد)">Luoism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nuo_folk_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nuo folk religion (صفحه وجود ندارد)">Nuo</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ادیان نجات‌گرای چینی">نجات‌گرا</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Xiantiandao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xiantiandao (صفحه وجود ندارد)">Xiantiandao</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%88" title="ییگاندائو">ییگاندائو</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="تائوئیسم">تائوئیسم</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Chinese_ritual_mastery_traditions&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chinese ritual mastery traditions (صفحه وجود ندارد)">Folk Taoism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yao_folk_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yao folk religion (صفحه وجود ندارد)">Yao Taoism</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="دین در ژاپن">ژاپنی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%86%D8%AA%D9%88" title="شینتو">شینتو</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Shinto_sects_and_schools&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shinto sects and schools (صفحه وجود ندارد)">list</a></i></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Shugend%C5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shugendō (صفحه وجود ندارد)">Shugendō</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tenrikyo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tenrikyo (صفحه وجود ندارد)">Tenrikyo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ryukyuan_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ryukyuan religion (صفحه وجود ندارد)">Ryukyuan</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=Religion_in_Korea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Religion in Korea (صفحه وجود ندارد)">کره‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="شامونیسم کره‌ای">شامونیسم کره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A6%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="چئوندوئیسم">چئوندوئیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jeung_San_Do&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jeung San Do (صفحه وجود ندارد)">Jeungsanism</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="دین‌های هندی">هندی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="هندوئیسم">هندوئیسم</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B4%D9%86%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="ویشنوپرستی">ویشنوپرستی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Krishnaism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Krishnaism (صفحه وجود ندارد)">Krishnaism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sri_Vaishnavism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sri Vaishnavism (صفحه وجود ندارد)">Sri Vaishnavism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Brahma_Sampradaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brahma Sampradaya (صفحه وجود ندارد)">Brahma Sampradaya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nimbarka_Sampradaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nimbarka Sampradaya (صفحه وجود ندارد)">Nimbarka Sampradaya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pushtimarg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pushtimarg (صفحه وجود ندارد)">Pushtimarg</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mahanubhava&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mahanubhava (صفحه وجود ندارد)">Mahanubhava</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ramanandi_Sampradaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ramanandi Sampradaya (صفحه وجود ندارد)">Ramanandi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Warkari&action=edit&redlink=1" class="new" title="Warkari (صفحه وجود ندارد)">Warkari</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Swaminarayan_Sampradaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Swaminarayan Sampradaya (صفحه وجود ندارد)">Swaminarayan</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="شیواپرستی">شیواپرستی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Shaiva_Siddhanta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shaiva Siddhanta (صفحه وجود ندارد)">Shaiva Siddhanta</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ganapatya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ganapatya (صفحه وجود ندارد)">Ganapatya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kashmir_Shaivism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kashmir Shaivism (صفحه وجود ندارد)">Kashmiri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kapalika&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kapalika (صفحه وجود ندارد)">Kapalika</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kaumaram&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kaumaram (صفحه وجود ندارد)">Kaumaram</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="لینگایاتیسم">لینگایاتیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nath&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nath (صفحه وجود ندارد)">Nath</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Balinese_Hinduism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Balinese Hinduism (صفحه وجود ندارد)">Balinese</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="شاکتی‌پرستی">شاکتی‌پرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%87" title="سنت اسمارته">اسمارته</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Saura_(Hinduism)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saura (Hinduism) (صفحه وجود ندارد)">Sauraism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C5%9Arauta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Śrauta (صفحه وجود ندارد)">Śrauta</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA_%D9%85%D8%AA" title="سنت مت">مت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hindu_reform_movements&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hindu reform movements (صفحه وجود ندارد)">Neo-Hinduism</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Hindu_denominations&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hindu denominations (صفحه وجود ندارد)">فهرست</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="بودیسم">بودیسم</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="ترواده">ترواده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مهایانه">مهایانه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%85_%DA%86%D8%A7%D9%86" title="بودیسم چان">چان</a>/<a href="/wiki/%D8%B0%D9%86" title="ذن">ذن</a>/<a href="/w/index.php?title=Vietnamese_Thi%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vietnamese Thiền (صفحه وجود ندارد)">Thiền</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%A8%D9%88%D9%85" title="بوداگرایی پاک‌بوم">پاک‌بوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%86%DB%8C%DA%86%DB%8C%D8%B1%D9%86" title="بوداگرایی نیچیرن">نیچیرن</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="وجره‌یانه">وجره‌یانه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%AA%D8%A8%D8%AA%DB%8C" title="بودیسم تبتی">تبتی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Buddhist_modernism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buddhist modernism (صفحه وجود ندارد)">Neo-Buddhism</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شاخه‌های بوداگرایی">فهرست</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ayyavazhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ayyavazhi (صفحه وجود ندارد)">Ayyavazhi</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%86_(%D8%AF%DB%8C%D9%86)" title="جین (دین)">جین</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="دیگامبارا">دیگامبارا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C5%9Av%C4%93t%C4%81mbara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Śvētāmbara (صفحه وجود ندارد)">Śvētāmbara</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sarnaism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sarnaism (صفحه وجود ندارد)">Sarnaism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kirat_Mundhum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kirat Mundhum (صفحه وجود ندارد)">Kirat Mundhum</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B4" class="mw-redirect" title="مردم کالاش">کالاش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vedda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vedda (صفحه وجود ندارد)">Srilankan Vedda</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ravidassia_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ravidassia religion (صفحه وجود ندارد)">Ravidassia</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="آیین سیک">سیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%87_(%D8%B3%DB%8C%DA%A9)" title="خالصه (سیک)">خالصه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sects_of_Sikhism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sects of Sikhism (صفحه وجود ندارد)">Sects</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%82%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="ادیان قوم‌باور">قومی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان‌های آلتایی">آلتایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C" title="اسطوره‌شناسی ترکی">ترکی</a>-<a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%DB%8C" title="شمن‌باوری مغولی">مغولی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Burkhanism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Burkhanism (صفحه وجود ندارد)">Burkhanism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%DA%AF%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="تنگری‌باوری">تنگری‌باوری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vattisen_Yaly&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vattisen Yaly (صفحه وجود ندارد)">Vattisen Yaly</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tungusic_creation_myth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tungusic creation myth (صفحه وجود ندارد)">Tungusic</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%A7%D9%88%D9%86%DA%A9%DB%8C" title="مردم اونکی">مردم اونکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Manchu_shamanism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manchu shamanism (صفحه وجود ندارد)">Manchu</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان‌های آستروآسیایی">آستروآسیایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Vietnamese_folk_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vietnamese folk religion (صفحه وجود ندارد)">Vietnamese</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1o_M%E1%BA%ABu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đạo Mẫu (صفحه وجود ندارد)">Đạo Mẫu</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کائوداییسم">کائوداییسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%C3%B2a_H%E1%BA%A3o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hòa Hảo (صفحه وجود ندارد)">Hoahaoism</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sarna_sthal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sarna sthal (صفحه وجود ندارد)">Sarnaism</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%B2%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان‌های آسترونزیایی">آسترونزیایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Parmalim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parmalim (صفحه وجود ندارد)">Batak Parmalim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dayak_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dayak people (صفحه وجود ندارد)">Dayak</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kaharingan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kaharingan (صفحه وجود ندارد)">Kaharingan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Momolianism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Momolianism (صفحه وجود ندارد)">Momolianism</a></li></ul></li> <li>اندونزیایی <ul><li><a href="/w/index.php?title=Aliran_Kepercayaan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aliran Kepercayaan (صفحه وجود ندارد)">Aliran Kepercayaan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kejaw%C3%A8n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kejawèn (صفحه وجود ندارد)">Kejawèn</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kapitayan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kapitayan (صفحه وجود ندارد)">Kapitayan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pemena&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pemena (صفحه وجود ندارد)">Karo Pemena</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Malaysian_folk_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Malaysian folk religion (صفحه وجود ندارد)">Malaysian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Indigenous_Philippine_folk_religions&action=edit&redlink=1" class="new" title="Indigenous Philippine folk religions (صفحه وجود ندارد)">Philippine Dayawism</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Indigenous_religious_beliefs_of_the_Tagalog_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Indigenous religious beliefs of the Tagalog people (صفحه وجود ندارد)">Tagalog</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Polynesian_narrative&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polynesian narrative (صفحه وجود ندارد)">Polynesian</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="دین هاوایی‌ها">هاوایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=M%C4%81ori_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Māori religion (صفحه وجود ندارد)">Māori</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marapu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marapu (صفحه وجود ندارد)">Sumbese Marapu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sunda_Wiwitan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sunda Wiwitan (صفحه وجود ندارد)">Sundanese Wiwitan</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دین‌های سنتی آمریکایی (صفحه وجود ندارد)">سنتی<br />آمریکایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Abenaki_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abenaki mythology (صفحه وجود ندارد)">Abenaki</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anishinaabe_traditional_beliefs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anishinaabe traditional beliefs (صفحه وجود ندارد)">Anishinaabe</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Blackfoot_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Blackfoot mythology (صفحه وجود ندارد)">Blackfoot</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kuksu_(religion)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kuksu (religion) (صفحه وجود ندارد)">Californian</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Miwok_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miwok mythology (صفحه وجود ندارد)">Miwok</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ohlone_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ohlone mythology (صفحه وجود ندارد)">Ohlone</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pomo_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pomo religion (صفحه وجود ندارد)">Pomo</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cherokee_spiritual_beliefs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cherokee spiritual beliefs (صفحه وجود ندارد)">Cherokee</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chilote_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chilote mythology (صفحه وجود ندارد)">Chilote</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Choctaw_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Choctaw mythology (صفحه وجود ندارد)">Choctaw</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Creek_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Creek mythology (صفحه وجود ندارد)">Creek</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Guarani_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Guarani mythology (صفحه وجود ندارد)">Guarani</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Haida_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haida mythology (صفحه وجود ندارد)">Haida</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ho-Chunk_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ho-Chunk mythology (صفحه وجود ندارد)">Ho-Chunk</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hopi_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hopi mythology (صفحه وجود ندارد)">Hopi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Iroquois_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Iroquois mythology (صفحه وجود ندارد)">Iroquois</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Longhouse_Religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Longhouse Religion (صفحه وجود ندارد)">Longhouse</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Seneca_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seneca mythology (صفحه وجود ندارد)">Seneca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wyandot_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wyandot religion (صفحه وجود ندارد)">Wyandot</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jivaroan_peoples&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jivaroan peoples (صفحه وجود ندارد)">Jivaroan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kwakwaka%CA%BCwakw_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kwakwakaʼwakw mythology (صفحه وجود ندارد)">Kwakwakaʼwakw</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lakota_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lakota mythology (صفحه وجود ندارد)">Lakota</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lenape_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lenape mythology (صفحه وجود ندارد)">Lenape</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mapuche_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mapuche religion (صفحه وجود ندارد)">Mapuche</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mesoamerican_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mesoamerican religion (صفحه وجود ندارد)">Mesoamerican</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D8%B2%D8%AA%DA%A9" title="دین آزتک">آزتک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%A7" title="دین مایا">مایا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Olmec_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Olmec religion (صفحه وجود ندارد)">Olmec</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pur%C3%A9pecha_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Purépecha religion (صفحه وجود ندارد)">Purépecha</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Midewiwin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Midewiwin (صفحه وجود ندارد)">Midewiwin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Muisca_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muisca mythology (صفحه وجود ندارد)">Muisca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Native_American_Church&action=edit&redlink=1" class="new" title="Native American Church (صفحه وجود ندارد)">Native American Church</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%88" title="ناواهو">ناواهو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nuu-chah-nulth_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nuu-chah-nulth mythology (صفحه وجود ندارد)">Nuu-chah-nulth</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pawnee_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pawnee mythology (صفحه وجود ندارد)">Pawnee</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tsimshian_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tsimshian mythology (صفحه وجود ندارد)">Tsimshian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ute_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ute mythology (صفحه وجود ندارد)">Ute</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zuni_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zuni mythology (صفحه وجود ندارد)">Zuni</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%AA%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مردم تای (صفحه وجود ندارد)">تای</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A6%D9%88" title="مردم میائو">میائو</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ahom_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ahom religion (صفحه وجود ندارد)">Ahom</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Miao_folk_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miao folk religion (صفحه وجود ندارد)">Hmongism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mo_(religion)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mo (religion) (صفحه وجود ندارد)">Mo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tai_folk_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tai folk religion (صفحه وجود ندارد)">Satsana Phi</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="زبان‌های تبتی-برمه‌ای">تبتی-برمه‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%86_(%D8%AF%DB%8C%D9%86)" title="بون (دین)">بون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Burmese_folk_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Burmese folk religion (صفحه وجود ندارد)">Burmese</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Benzhuism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Benzhuism (صفحه وجود ندارد)">Benzhuism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bimoism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bimoism (صفحه وجود ندارد)">Bimoism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bathouism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bathouism (صفحه وجود ندارد)">Bathouism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mun_(religion)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mun (religion) (صفحه وجود ندارد)">Bongthingism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Donyi-Polo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Donyi-Polo (صفحه وجود ندارد)">Donyi-Polo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Heraka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heraka (صفحه وجود ندارد)">Heraka</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kirat_Mundhum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kirat Mundhum (صفحه وجود ندارد)">Kiratism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Qiang_folk_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qiang folk religion (صفحه وجود ندارد)">Qiang</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sanamahism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sanamahism (صفحه وجود ندارد)">Sanamahism</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="ادیان سنتی آفریقایی">سنتی<br />آفریقایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">شمال آفریقا</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Traditional_Berber_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Traditional Berber religion (صفحه وجود ندارد)">Berber</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Church_of_the_Guanche_People&action=edit&redlink=1" class="new" title="Church of the Guanche People (صفحه وجود ندارد)">Guanche church</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="دین در آفریقا (صفحه وجود ندارد)">جنوب<br />صحرای آفریقا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kamba_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kamba people (صفحه وجود ندارد)">Akamba</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Akan_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akan religion (صفحه وجود ندارد)">Akan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Baluba_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baluba mythology (صفحه وجود ندارد)">Baluba</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bantu_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bantu mythology (صفحه وجود ندارد)">Bantu</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kongo_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kongo religion (صفحه وجود ندارد)">Kongo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zulu_traditional_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zulu traditional religion (صفحه وجود ندارد)">Zulu</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bushongo_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bushongo mythology (صفحه وجود ندارد)">Bushongo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dinka_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dinka religion (صفحه وجود ندارد)">Dinka</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%DA%AF%D9%88%D9%86" title="دوگون">دوگون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Efik_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Efik mythology (صفحه وجود ندارد)">Efik</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dahomean_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dahomean religion (صفحه وجود ندارد)">Fon and Ewe</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ik_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ik people (صفحه وجود ندارد)">Ik</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lotuko_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lotuko mythology (صفحه وجود ندارد)">Lotuko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lozi_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lozi mythology (صفحه وجود ندارد)">Lozi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lugbara_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lugbara mythology (صفحه وجود ندارد)">Lugbara</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Maasai_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maasai mythology (صفحه وجود ندارد)">Maasai</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mbuti_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mbuti mythology (صفحه وجود ندارد)">Mbuti</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Odinani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Odinani (صفحه وجود ندارد)">Odinani</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=San_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="San religion (صفحه وجود ندارد)">San</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Serer_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Serer religion (صفحه وجود ندارد)">Serer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tumbuka_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tumbuka mythology (صفحه وجود ندارد)">Tumbuka</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Urhobo_people&action=edit&redlink=1" class="new" title="Urhobo people (صفحه وجود ندارد)">Urhobo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Waaqeffanna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Waaqeffanna (صفحه وجود ندارد)">Waaqeffanna</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yoruba_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yoruba religion (صفحه وجود ندارد)">Yoruba</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=If%C3%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ifá (صفحه وجود ندارد)">Ifá</a></li></ul></li></ul> <ul><li><b><a href="/w/index.php?title=African_diaspora_religions&action=edit&redlink=1" class="new" title="African diaspora religions (صفحه وجود ندارد)">Diasporic</a>:</b> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Candombl%C3%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Candomblé (صفحه وجود ندارد)">Candomblé</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Candombl%C3%A9_Bantu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Candomblé Bantu (صفحه وجود ندارد)">Bantu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Candombl%C3%A9_Jej%C3%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Candomblé Jejé (صفحه وجود ندارد)">Jejé</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Candombl%C3%A9_Ketu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Candomblé Ketu (صفحه وجود ندارد)">Ketu</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Comfa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Comfa (صفحه وجود ندارد)">Comfa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Convince&action=edit&redlink=1" class="new" title="Convince (صفحه وجود ندارد)">Convince</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Espiritismo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Espiritismo (صفحه وجود ندارد)">Espiritismo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kumina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kumina (صفحه وجود ندارد)">Kumina</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Obeah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Obeah (صفحه وجود ندارد)">Obeah</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Palo_(religion)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Palo (religion) (صفحه وجود ندارد)">Palo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quimbanda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quimbanda (صفحه وجود ندارد)">Quimbanda</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="سانتریا">سانتریا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tambor_de_Mina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tambor de Mina (صفحه وجود ندارد)">Tambor de Mina</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trinidad_Orisha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trinidad Orisha (صفحه وجود ندارد)">Trinidad Orisha</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Umbanda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Umbanda (صفحه وجود ندارد)">Umbanda</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Haitian_Vodou&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haitian Vodou (صفحه وجود ندارد)">Vodou</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Louisiana_Voodoo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Louisiana Voodoo (صفحه وجود ندارد)">Voodoo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Winti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Winti (صفحه وجود ندارد)">Winti</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">سایر نژادها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Australian_Aboriginal_religion_and_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Australian Aboriginal religion and mythology (صفحه وجود ندارد)">Aboriginal Australian</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="اساطیر اینویی">اینویی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Papuan_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papuan mythology (صفحه وجود ندارد)">Papuan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Shamanism_in_Siberia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shamanism in Siberia (صفحه وجود ندارد)">Siberian</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=List_of_new_religious_movements&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of new religious movements (صفحه وجود ندارد)">دین‌های<br />جدید</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">مختلط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Brahmoism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brahmoism (صفحه وجود ندارد)">Brahmoism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D9%81%D8%A7" title="فالون دافا">فالون دافا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دین‌های جدید ژاپنی (صفحه وجود ندارد)">ژاپنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Meivazhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Meivazhi (صفحه وجود ندارد)">Meivazhi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Modekngei&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modekngei (صفحه وجود ندارد)">Modekngei</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=New_Acropolis&action=edit&redlink=1" class="new" title="New Acropolis (صفحه وجود ندارد)">New Acropolis</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D9%86%D9%88" title="معنویت عصر نو">معنویت عصر نو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%86%D9%88" title="اندیشه نو">اندیشه نو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D9%86%DB%8C%D8%B4" title="جنبش راجنیش">جنبش راجنیش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Contemporary_Sant_Mat_movements&action=edit&redlink=1" class="new" title="Contemporary Sant Mat movements (صفحه وجود ندارد)">Sant Mat</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="رادها سوامی">رادها سوامی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اسپیریتوالیسم">اسپیریتوالیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Subud&action=edit&redlink=1" class="new" title="Subud (صفحه وجود ندارد)">Subud</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%88%D8%B3_%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7" title="کارلوس کاستاندا">تنسگریتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%D9%85%D8%A7" title="تلما">تلما</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="حکمت الاهی">حکمت الاهی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A6%D9%88-%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%81%DB%8C" title="نئو-تئوسوفی">نئو-تئوسوفی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agni_Yoga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agni Yoga (صفحه وجود ندارد)">Agni Yoga</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="درون‌پویی متعالی">درون‌پویی متعالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="جهان‌گرایی توحیدگرا">جهان‌گرایی توحیدگرا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Universal_White_Brotherhood&action=edit&redlink=1" class="new" title="Universal White Brotherhood (صفحه وجود ندارد)">White Brotherhood</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A6%D9%88%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="نئوپاگانیسم">نئوپاگانیسم</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>آفریقایی <ul><li><a href="/w/index.php?title=Godianism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Godianism (صفحه وجود ندارد)">Godianism</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="هتانیسم">هتانیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="پاگانیسم مدرن در بالتیک (صفحه وجود ندارد)">بالتیک</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Dievtur%C4%ABba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dievturība (صفحه وجود ندارد)">Dievturība</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Romuva_(religion)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Romuva (religion) (صفحه وجود ندارد)">Romuva</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A6%D9%88%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نئوپاگانیسم قفقازی (صفحه وجود ندارد)">قفقازی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A6%D9%88%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%A2%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نئوپاگانیسم آبخازی (صفحه وجود ندارد)">آبخاز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Adyghe_Xabze&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adyghe Xabze (صفحه وجود ندارد)">چرکسی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D9%84%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="پاگانیسم مدرن در سلت‌ها (صفحه وجود ندارد)">سلت‌ها</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF_(%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C)" title="دروئید (امروزی)">دروئید</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86_%DA%98%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="پاگانیسم مدرن ژرمنی (صفحه وجود ندارد)">ژرمنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%84%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_(%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%86%D9%88)&action=edit&redlink=1" class="new" title="هلنیسم (دین نو) (صفحه وجود ندارد)">هلنیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بازسازی چندخدایی (صفحه وجود ندارد)">بازسازی چندخدایی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بازسازی چندخدایی رومی (صفحه وجود ندارد)">ایتالیایی-رومی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D9%85%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="شمن‌باوری مدرن (صفحه وجود ندارد)">شمن‌باوری مدرن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="زالموکسیانیسم (صفحه وجود ندارد)">رومانیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="کیش بومی اسلاوی (صفحه وجود ندارد)">اسلاوی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="پاگانیسم مدرن اورالی (صفحه وجود ندارد)">اورالی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="کیش بومی استونیایی (صفحه وجود ندارد)">استونیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C_%D9%81%D9%86%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="کیش بومی فنلاندی (صفحه وجود ندارد)">فنلاندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="کیش بومی مجار (صفحه وجود ندارد)">مجار</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="کیش بومی ماری (صفحه وجود ندارد)">ماری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="کیش بومی موردوین (صفحه وجود ندارد)">موردوین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D9%85%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D9%85%DB%8C_(%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%88%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="شمن‌باوری سامی (اسکاندیناوی) (صفحه وجود ندارد)">سامی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%AF%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AA_%D9%88%D9%88%D8%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="اودمورت ووس (صفحه وجود ندارد)">اودمورت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ویکا">ویکا</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=List_of_Neopagan_movements&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of Neopagan movements (صفحه وجود ندارد)">فهرست</a></i></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">از آغاز</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="حکمت انسانی">حکمت انسانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Discordianism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Discordianism (صفحه وجود ندارد)">Discordianism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1" title="اکنکار">اکنکار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85" title="راه چهارم">راه چهارم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D8%A7%D9%84%D9%87%D9%87" title="جنبش الهه">جنبش الهه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jediism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jediism (صفحه وجود ندارد)">Jediism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B7%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="شیطان‌پرستی">شیطان‌پرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="ساینتولوژی">ساینتولوژی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=UFO_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="UFO religion (صفحه وجود ندارد)">UFO religion</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رائلیان">رائلیان</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="تاریخ" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8" title="تاریخ ادیان و مذاهب">تاریخ</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" class="mw-redirect" title="ادیان پیشاتاریخ">پیشاتاریخ</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Paleolithic_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paleolithic religion (صفحه وجود ندارد)">Paleolithic</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D9%85_%D8%A2%DB%8C%D9%86%D9%88_(%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86)#دین" title="قوم آینو (ژاپن)">آینو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8" title="اسطوره‌شناسی عرب">عربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اساطیر ارمنستان">ارمنستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="اساطیر بالتیک">بالتیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="اساطیر پروسی">پروسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="اساطیر لتونیایی">لتونیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="اساطیر لیتوانیایی">لیتوانیایی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DA%A9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="اساطیر باسکی (صفحه وجود ندارد)">باسکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%84%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="اساطیر سلت باستان (صفحه وجود ندارد)">سلتی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="دروئید">دروئید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%84%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="اساطیر ایرلندی">ایرلندی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cook_Islands_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cook Islands mythology (صفحه وجود ندارد)">Cook Islands</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dravidian_folk_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dravidian folk religion (صفحه وجود ندارد)">Dravidian</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دین مصر باستان">مصری</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="آتون‌پرستی">آتون‌پرستی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Etruscan_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etruscan religion (صفحه وجود ندارد)">Etruscan</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D9%86%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="اسطوره‌شناسی فنلاندی">فنلاندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fuegians&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fuegians (صفحه وجود ندارد)">Fuegian</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Selk%27nam_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Selk'nam mythology (صفحه وجود ندارد)">Selk'nam</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Georgian_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Georgian mythology (صفحه وجود ندارد)">Georgian</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AA_%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%DA%98%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="بت پرستی ژرمنی">ژرمنی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AA_%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="بت پرستی آنگلوساکسون">آنگلوساکسون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Continental_Germanic_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Continental Germanic mythology (صفحه وجود ندارد)">Continental</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Frankish_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frankish mythology (صفحه وجود ندارد)">Frankish</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%B3" class="mw-redirect" title="بت‌پرستی نورس">نورس</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="اساطیر یونانی">یونانی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%B2_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="ادیان اسرارآمیز یونانی-رومی">یونانی-رومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%81%D8%A6%D9%88%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="آیین اورفئوسی">اورفئوسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="گنوسیسم">گنوسیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="هرمسیه">هرمسیه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Greco-Buddhism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Greco-Buddhism (صفحه وجود ندارد)">Greco-Buddhism</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Traditional_Berber_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Traditional Berber religion (صفحه وجود ندارد)">گوانچه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Religion_of_the_Indus_Valley_Civilization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Religion of the Indus Valley Civilization (صفحه وجود ندارد)">دره سند</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hittite_mythology_and_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hittite mythology and religion (صفحه وجود ندارد)">Hittite</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hungarian_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hungarian mythology (صفحه وجود ندارد)">Hungarian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hurrian_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hurrian religion (صفحه وجود ندارد)">Hurrian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Inca_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inca mythology (صفحه وجود ندارد)">Inca</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jamaican_Maroon_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jamaican Maroon religion (صفحه وجود ندارد)">Jamaican Maroon</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C" title="آیین مانوی">مانویت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%B2%D8%AF%DA%A9" title="آیین مزدک">مزدکیه</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Melanesian_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Melanesian mythology (صفحه وجود ندارد)">Melanesian</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ادیان میانرودان باستان">میانرودان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D9%88%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="دین سومری">سومری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="کیش بابلی">بابلی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Micronesian_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Micronesian mythology (صفحه وجود ندارد)">Micronesian</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Nauruan_indigenous_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nauruan indigenous religion (صفحه وجود ندارد)">Nauruan</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Olmec_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Olmec religion (صفحه وجود ندارد)">Olmec</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Paleo-Balkan_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paleo-Balkan mythology (صفحه وجود ندارد)">Paleo-Balkan</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Albanian_folk_beliefs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Albanian folk beliefs (صفحه وجود ندارد)">Albanian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Illyrian_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Illyrian religion (صفحه وجود ندارد)">Illyrian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thracian_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thracian religion (صفحه وجود ندارد)">Thracian</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="داس‌ها">داس‌ها</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="دین نیاهندواروپایی">نیاهندوایرانی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C" class="mw-redirect" title="دین ودائی">ودائی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%87%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="آیین کهن ایرانی">ایرانی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rapa_Nui_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rapa Nui mythology (صفحه وجود ندارد)">Rapa Nui</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D9%88%D9%85_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="دین روم باستان">روم باستان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D9%84%DB%8C_(%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" class="mw-redirect" title="سیبلی (اسطوره‌شناسی)">سیبلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Imperial_cult_of_ancient_Rome&action=edit&redlink=1" class="new" title="Imperial cult of ancient Rome (صفحه وجود ندارد)">Imperial cult</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C" title="دین گالی رومی">دین گالی رومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="مهرپرستی">مهرپرستی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mysteries_of_Isis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mysteries of Isis (صفحه وجود ندارد)">Mysteries of Isis</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="دین باستانی سامی">سامی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ancient_Canaanite_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ancient Canaanite religion (صفحه وجود ندارد)">Canaanite</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Punic_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Punic religion (صفحه وجود ندارد)">Punic</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="یهوه‌پرستی">یهوه‌پرستی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B3%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="دین سکایی">سکایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="پاگانیسم اسلاوی">اسلاوی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Somali_mythology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Somali mythology (صفحه وجود ندارد)">سومالی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tongan_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tongan religion (صفحه وجود ندارد)">Tongan</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88#دین" title="اورارتو">اورارتو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vainakh_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vainakh religion (صفحه وجود ندارد)">Vainakh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zapotec_civilization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zapotec civilization (صفحه وجود ندارد)">Zapotec</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="مباحث" style="font-size:114%;margin:0 4em">مباحث</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">جنبه‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF" title="ارتداد">ارتداد</a> / <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="ناوابستگی دینی">ناوابستگی دینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Call_to_prayer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Call to prayer (صفحه وجود ندارد)">Call to prayer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="رفتار دینی (صفحه وجود ندارد)">رفتار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ایمان">ایمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="روحانی">روحانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="تغییر دین">تغییر دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%87%DB%8C%D8%AA" title="الوهیت">الوهیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%82%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فرقه دینی">فرقه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Entheogen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Entheogen (صفحه وجود ندارد)">Entheogens</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%82%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="ادیان قوم‌باور">قوم‌باور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ایمان">ایمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="آتش‌پرستی">آتش‌پرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B9%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="دین عامیانه">دین عامیانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="خدا">خدا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88" title="ایزدبانو">ایزدبانو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C" title="دین بومی">دین بومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D8%B4%D9%86" title="مدیتیشن">مدیتیشن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="رهبانیت">رهبانیت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A8" title="راهب">راهب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A8%D9%87" title="راهبه">راهبه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86" title="عرفان">عرفان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دین و اسطوره‌شناسی">اسطوره‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="طبیعت‌پرستی">طبیعت‌پرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%87%D9%86%D9%88%D8%AA" title="کهنوت">کهنوت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%DA%A9%D8%B3" title="ارتدکس">ارتدکس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Orthopraxy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orthopraxy (صفحه وجود ندارد)">Orthopraxy</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2" title="نماز">نماز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AA" title="نبوت">نبوت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تجربه دینی">تجربه دینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="آیین">آیین</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نیایش‌سرایی">نیایش‌سرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%B7%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="آیین طهارت">آیین طهارت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="قربانی کردن">قربانی کردن</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA" title="معنویت">معنویت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="فراطبیعی">فراطبیعی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Religious_symbol&action=edit&redlink=1" class="new" title="Religious symbol (صفحه وجود ندارد)">Symbols</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Religious_views_on_truth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Religious views on truth (صفحه وجود ندارد)">Truth</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Water_and_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Water and religion (صفحه وجود ندارد)">Water</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%B4" title="پرستش">پرستش</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87" title="نیایشگاه">نیایشگاه</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خداباوری">خداباوری</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="زنده‌انگاری">زنده‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="دادارباوری">دادارباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="دوگانه‌باوری">دوگانه‌باوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تک‌خداگزینی">تک‌خداگزینی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="یکتاپرستی">یکتاپرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="غیرخداباوری">غیرخداباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="خدافراگیردانی">خدافراگیردانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="همه‌خدایی">همه‌خدایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="چندخداپرستی">چندخداپرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="تراخداباوری">تراخداباوری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دین‌شناسی">دین‌شناسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="انسان‌شناسی دین">انسان‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="علم شناختی دین">علوم شناختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="دین‌شناسی تطبیقی">تطبیقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B4%D8%A3_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="منشأ فرگشتی ادیان">منشأ فرگشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="روان‌شناسی فرگشتی دین">روان‌شناسی فرگشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8" title="تاریخ ادیان و مذاهب">تاریخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%B9%D8%B5%D8%A7%D8%A8_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="علوم اعصاب دین">علوم اعصاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="فلسفه دین">فلسفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="روان‌شناسی دین">روان‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="جامعه‌شناسی دین">جامعه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="الهیات">الهیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نظریه‌های مربوط به ادیان">نظریه‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="زنان و دین (صفحه وجود ندارد)">زنان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87" title="رده:دین و جامعه">دین<br />و جامعه</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="دین و باروری">باروری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88_%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دین و کشاورزی (صفحه وجود ندارد)">کشاورزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88_%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="دین و تجارت (صفحه وجود ندارد)">تجارت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="روحانی">روحانی</a> / <a href="/w/index.php?title=Laity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Laity (صفحه وجود ندارد)">Laity</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="رهبانیت">رهبانیت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%87%D9%86%D9%88%D8%AA" title="کهنوت">کهنوت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%DB%8C%D8%B4" title="کشیش">کشیش</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="تغییر دین">تغییر دین</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Religious_assimilation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Religious assimilation (صفحه وجود ندارد)">assimilation</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A8%D9%84%D8%BA_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C" title="مبلغ مذهبی">مبلغ مذهبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="نوکیش">نوکیش</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="کم‌توانی و دین (صفحه وجود ندارد)">کم‌توانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تعلیمات دینی">تعلیمات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%B5%D8%A8_%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C" title="تعصب مذهبی">تعصب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آزادی ادیان">آزادی</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%AB%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="کثرت‌گرایی دینی">کثرت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%D9%81%DB%8C%D9%82%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تلفیق‌گرایی">تلفیق‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="مدارا">مدارا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Universalism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Universalism (صفحه وجود ندارد)">universalism</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بنیادگرایی">بنیادگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رشد دین">رشد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D8%AD%D8%A7%D9%84%DB%8C#شادی_در_کیش‌ها" title="خوشحالی">شادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88_%D9%87%D9%85%D8%AC%D9%86%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="دین و همجنس‌گرایی">همجنس‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="دین اقلیت">اقلیت‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%84%DB%8C" title="کلیسای ملی">کلیسای ملی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1" title="اهمیت دین بر پایه کشور">اهمیت ملی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="فهرست جمعیت‌های دینی">جمعیت‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Religiocentrism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Religiocentrism (صفحه وجود ندارد)">Religiocentrism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%AF%DB%8C%D9%86)" title="جدایی (دین)">جدایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رابطه علم و دین">علم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="دین رسمی">دین رسمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="حاکمیت دینی">حاکمیت دینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="گیاه‌خواری و دین (صفحه وجود ندارد)">گیاه‌خواری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بازی‌های ویدیویی و دین (صفحه وجود ندارد)">بازی‌های ویدیویی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="خشونت دینی">خشونت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آزار دینی">آزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تروریسم دینی">تروریسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جنگ دینی">جنگ</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AB%D8%B1%D9%88%D8%AA_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="ثروت و دین">ثروت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="سکولاریسم">سکولاریسم</a><br />و <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="بی‌دینی">بی‌دینی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ندانم‌گرایی">ندانم‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="ضد دین">ضد دین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خداناباوری">خداناباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="نقد دین">نقد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Positive_deconstruction&action=edit&redlink=1" class="new" title="Positive deconstruction (صفحه وجود ندارد)">Deconstruction</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%A2%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D9%86%D8%AF)" title="عینیت‌گرایی (آین رند)">عینیت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="انسان‌گرایی سکولار">انسان‌گرایی سکولار</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="الهیات سکولار (صفحه وجود ندارد)">الهیات سکولار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="سکولارسازی">سکولارسازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B2_%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA" title="جدایی دین از دولت">جدایی دین از دولت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">مرورها<br />و <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7_%D8%A8%D8%A7_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:فهرست‌های مرتبط با دین">فهرست‌ها</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Index_of_religion-related_articles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Index of religion-related articles (صفحه وجود ندارد)">Index</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Outline_of_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outline of religion (صفحه وجود ندارد)">Outline</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_religion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timeline of religion (صفحه وجود ندارد)">Timeline</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Table_of_prophets_of_Abrahamic_religions&action=edit&redlink=1" class="new" title="Table of prophets of Abrahamic religions (صفحه وجود ندارد)">Abrahamic prophets</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_people_who_have_been_considered_deities&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of people who have been considered deities (صفحه وجود ندارد)">Deification</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="فهرست خدایان">خدایان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_founders_of_religious_traditions&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of founders of religious traditions (صفحه وجود ندارد)">Founders</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AA%E2%80%8C%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%B2_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فهرست بزرگترین اجتماعات مسالمت‌آمیز جهان">بزرگترین اجتماعات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Names_of_God&action=edit&redlink=1" class="new" title="Names of God (صفحه وجود ندارد)">Names of God</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_new_religious_movements&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of new religious movements (صفحه وجود ندارد)">New religious movements</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_religious_organizations&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of religious organizations (صفحه وجود ندارد)">Organizations</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="فهرست نام دین‌ها">نام دین‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_religious_studies_scholars&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of religious studies scholars (صفحه وجود ندارد)">Scholars</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="font-weight:bold;"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:دین">رده</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="درگاه:ادیان و باورها">درگاه</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دین&oldid=40555136">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دین&oldid=40555136</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:دین">دین</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%A8%DA%A9_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="رده:سبک زندگی">سبک زندگی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF" title="رده:فرهنگ">فرهنگ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA" title="رده:معنویت">معنویت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="رده:مقاله‌های موضوعات اصلی">مقاله‌های موضوعات اصلی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:نقد دین">نقد دین</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%AA%D8%AC%D9%85%DB%8C%D8%B9_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="رده:مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است">مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="رده:پیوند رده انبار در ویکی‌داده است">پیوند رده انبار در ویکی‌داده است</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D9%84%DB%8C" title="رده:مقاله‌ها با پیوندهای کرلی">مقاله‌ها با پیوندهای کرلی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۳ نوامبر ۲۰۲۴ ساعت ۲۰:۰۱ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D9%86&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-kmvjg","wgBackendResponseTime":180,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.044","walltime":"1.353","ppvisitednodes":{"value":4496,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":475485,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3286,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":104091,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 938.865 1 -total"," 39.15% 367.522 1 الگو:پانویس"," 29.66% 278.431 9 الگو:یادکرد_وب"," 24.37% 228.811 18 الگو:Navbox"," 15.13% 142.097 1 الگو:Commons_category"," 14.76% 138.580 3 الگو:Side_box"," 14.74% 138.384 1 الگو:پروژه_خواهر"," 11.88% 111.527 1 الگو:نوار_جانبی_معنویت"," 11.48% 107.742 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists"," 7.21% 67.725 1 الگو:شخصیت‌ها_و_اعلام_قرآنی"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.530","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8690297,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-849f99967d-c8q7l","timestamp":"20241123202328","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u062f\u06cc\u0646","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%AF%DB%8C%D9%86","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9174","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9174","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-07-25T09:43:10Z","dateModified":"2024-11-03T20:01:44Z","headline":"\u0646\u0638\u0627\u0645 \u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u06cc-\u0641\u0631\u0647\u0646\u06af\u06cc"}</script> </body> </html>