CINXE.COM
حيث - ويكيبيديا
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="ar" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>حيث - ويكيبيديا</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )arwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":["0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9", "٠\t١\t٢\t٣\t٤\t٥\t٦\t٧\t٨\t٩"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","يناير","فبراير","مارس","أبريل","مايو","يونيو","يوليو","أغسطس","سبتمبر","أكتوبر","نوفمبر","ديسمبر"],"wgRequestId":"70df809c-0e0e-4690-a62a-e11e5931314e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"حيث","wgTitle":"حيث","wgCurRevisionId":68588814,"wgRevisionId":68588814,"wgArticleId":1557173,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["صفحات تستخدم امتداد JsonConfig","بوابة اللغة العربية/مقالات متعلقة","بوابة علوم اللغة العربية/مقالات متعلقة","حروف نحوية"],"wgPageViewLanguage":"ar","wgPageContentLanguage":"ar","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"حيث","wgRelevantArticleId":1557173,"wgIsProbablyEditable": true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":68588814,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ar","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"ar"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q12209763","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.Site":"ready","ext.gadget.Font-Amiri":"ready","ext.gadget.palestineTheme":"ready","ext.gadget.WMP-icons":"ready","ext.gadget.HideExLinkIcon":"ready","ext.gadget.Urgent-fixes":"ready","ext.gadget.color-definition":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements" ,"site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.events-loader","ext.gadget.ArabicAds","ext.gadget.LoadJS","ext.gadget.searchlang","ext.gadget.NoRefCopy","ext.gadget.exlinks","ext.gadget.content-support-loader","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.TemplateParamWizard","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ar&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ar&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ar&modules=ext.gadget.Font-Amiri%2CHideExLinkIcon%2CSite%2CUrgent-fixes%2CWMP-icons%2Ccolor-definition%2CpalestineTheme&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ar&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="حيث - ويكيبيديا"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%8A%D8%AB"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="عدل" href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ويكيبيديا (ar)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ar.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%8A%D8%AB"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="تلقيمة أتوم ويكيبيديا" href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%A3%D8%AD%D8%AF%D8%AB_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%BA%D9%8A%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D8%AA&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-حيث rootpage-حيث skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">انتقل إلى المحتوى</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="الموقع"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="القائمة الرئيسة" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="القائمة الرئيسية" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">القائمة الرئيسية</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">القائمة الرئيسية</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انقل للشريط الجانبي</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">أخف</button> </div> <div id="p-encyclopedia" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-encyclopedia" > <div class="vector-menu-heading"> الموسوعة </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A6%D9%8A%D8%B3%D8%A9" title="زر الصفحة الرئيسية [z]" accesskey="z"><span>الصفحة الرئيسة</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%A9:%D8%A3%D8%AD%D8%AF%D8%A7%D8%AB_%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A9" title="مطالعة سريعة لأهم الأحداث الجارية"><span>الأحداث الجارية</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%A3%D8%AD%D8%AF%D8%AB_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%BA%D9%8A%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="قائمة أحدث التغييرات في الويكي. [r]" accesskey="r"><span>أحدث التغييرات</span></a></li><li id="n-wrecentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%A3%D8%AD%D8%AF%D8%AB_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%BA%D9%8A%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%A9/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D9%87%D9%85%D8%A9"><span>أحدث التغييرات الأساسية</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> تصفح </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-subjects" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D8%AA%D8%B5%D9%81%D8%AD"><span>المواضيع</span></a></li><li id="n-index" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3_%D8%B3%D8%B1%D9%8A%D8%B9"><span>أبجدي</span></a></li><li id="n-portals" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%A9:%D8%AA%D8%B5%D9%81%D8%AD"><span>بوابات</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%B9%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%A6%D9%8A" title="حمل صفحة عشوائية [x]" accesskey="x"><span>مقالة عشوائية</span></a></li><li id="n-Kiwix" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D9%83%D9%8A%D9%88%D9%8A%D9%83%D8%B3"><span>تصفح من غير إنترنت</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D8%AE%D8%A7%D8%B5%D8%A9"><span>الصفحات الخاصة</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-contributing" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-contributing" > <div class="vector-menu-heading"> مشاركة </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D8%A7%D8%AA%D8%B5%D9%84_%D8%A8%D9%86%D8%A7"><span>تواصل مع ويكيبيديا</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9:%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D9%8A%D8%A7%D8%AA" title="حيث تجد المساعدة"><span>مساعدة</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%8A%D8%AF%D8%A7%D9%86"><span>الميدان</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A6%D9%8A%D8%B3%D8%A9" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ويكيبيديا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ar.svg" style="width: 7em; height: 2.4375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ar.svg" width="105" height="22" style="width: 6.5625em; height: 1.375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%A8%D8%AD%D8%AB" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="ابحث في ويكيبيديا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>بحث</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="ابحث في ويكيبيديا" aria-label="ابحث في ويكيبيديا" autocapitalize="sentences" title="ابحث في ويكيبيديا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="خاص:بحث"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">بحث</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="أدوات شخصية"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="المظهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغيير مظهر الصفحة، حجم الخط، العرض واللون" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="المظهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">المظهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ar.wikipedia.org&uselang=ar" class=""><span>تبرع</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A1_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8&returnto=%D8%AD%D9%8A%D8%AB" title="نشجعك على عمل حساب وتسجيل دخولك؛ لكنه غير ضروري على اي حال" class=""><span>إنشاء حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%AF%D8%AE%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D8%AF%D9%85&returnto=%D8%AD%D9%8A%D8%AB" title="يفضل أن تسجل الدخول، لكنه ليس إلزاميا. [o]" accesskey="o" class=""><span>دخول</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="المزيد من الخيارات" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="أدوات شخصية" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">أدوات شخصية</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="قائمة المستخدم" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ar.wikipedia.org&uselang=ar"><span>تبرع</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A1_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8&returnto=%D8%AD%D9%8A%D8%AB" title="نشجعك على عمل حساب وتسجيل دخولك؛ لكنه غير ضروري على اي حال"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>إنشاء حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%AF%D8%AE%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D8%AF%D9%85&returnto=%D8%AD%D9%8A%D8%AB" title="يفضل أن تسجل الدخول، لكنه ليس إلزاميا. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>دخول</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحات للمحررين الذين سجَّلوا خروجهم <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A9:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D8%A9" aria-label="تعلَّم المزيد بخصوص التحرير"><span>تعلَّم المزيد</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D9%87%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%8A" title="قائمة بتعديلات قام بها عنوان الآي بي [y]" accesskey="y"><span>مساهمات</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4%D9%8A" title="نقاش حول التعديلات من عنوان الأيبي هذا [n]" accesskey="n"><span>نقاش</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="الموقع"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="المحتويات" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">المحتويات</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انقل للشريط الجانبي</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">أخف</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">المقدمة</div> </a> </li> <li id="toc-حيث_في_كلام_علماء_العربية" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#حيث_في_كلام_علماء_العربية"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>حيث في كلام علماء العربية</span> </div> </a> <ul id="toc-حيث_في_كلام_علماء_العربية-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-حيث_في_القرآن_الكريم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#حيث_في_القرآن_الكريم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>حيث في القرآن الكريم</span> </div> </a> <ul id="toc-حيث_في_القرآن_الكريم-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مصادر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#مصادر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>مصادر</span> </div> </a> <ul id="toc-مصادر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="المحتويات" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="جدول المحتويات" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تبديل عرض جدول المحتويات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تبديل عرض جدول المحتويات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">حيث</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="هذه المقالة تتواجد فقط في هذه اللغة. أضفها إلى اللغات الأخرى." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">أضف لغات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span><span class="wb-langlinks-add wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q12209763#sitelinks-wikipedia" title="إضافة وصلات بين اللغات" class="wbc-editpage">أضف وصلات</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="نطاقات"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%8A%D8%AB" title="اعرض صفحة المحتوى [c]" accesskey="c"><span>مقالة</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4:%D8%AD%D9%8A%D8%AB" rel="discussion" title="نقاش صفحة المحتوى [t]" accesskey="t"><span>نقاش</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="غيّر لهجة اللغة" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">العربية</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="معاينة"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%8A%D8%AB"><span>اقرأ</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&action=edit" title="عدل الكود المصدري لهذه الصفحة [e]" accesskey="e"><span>عدّل</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&action=history" title="النسخ السابقة لهذه الصفحة [h]" accesskey="h"><span>تاريخ</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="أدوات الصفحة"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="أدوات" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">أدوات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">أدوات</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انقل للشريط الجانبي</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">أخف</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="المزيد من الخيارات" > <div class="vector-menu-heading"> إجراءات </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AD%D9%8A%D8%AB"><span>اقرأ</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&action=edit" title="عدل الكود المصدري لهذه الصفحة [e]" accesskey="e"><span>عدّل</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&action=history"><span>تاريخ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عام </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D9%85%D8%A7%D8%B0%D8%A7_%D9%8A%D8%B5%D9%84_%D9%87%D9%86%D8%A7/%D8%AD%D9%8A%D8%AB" title="قائمة بكل صفحات الويكي التي تصل هنا [j]" accesskey="j"><span>ماذا يصل هنا</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%A3%D8%AD%D8%AF%D8%AB_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%BA%D9%8A%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%A9/%D8%AD%D9%8A%D8%AB" rel="nofollow" title="أحدث التغييرات في الصفحات الموصولة من هذه الصفحة [k]" accesskey="k"><span>تغييرات ذات علاقة</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//ar.wikipedia.org/wiki/ويكيبيديا:رفع" title="ارفع ملفات [u]" accesskey="u"><span>رفع ملف</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&oldid=68588814" title="وصلة دائمة لهذه النسخة من الصفحة"><span>وصلة دائمة</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&action=info" title="المزيد من المعلومات عن هذه الصفحة"><span>معلومات الصفحة</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%AF&page=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&id=68588814&wpFormIdentifier=titleform" title="معلومات عن كيفية الاستشهاد بالصفحة"><span>استشهد بهذه الصفحة</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D8%AA%D9%82%D8%B5%D9%8A%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%B1&url=https%3A%2F%2Far.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AD%25D9%258A%25D8%25AB"><span>احصل على مسار مختصر</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:QrCode&url=https%3A%2F%2Far.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AD%25D9%258A%25D8%25AB"><span>تنزيل رمز الاستجابة السريعة</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> طباعة/تصدير </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8&bookcmd=book_creator&referer=%D8%AD%D9%8A%D8%AB"><span>إنشاء كتاب</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B5:DownloadAsPdf&page=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&action=show-download-screen"><span>تحميل PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&printable=yes" title="نسخة للطباعة لهذه الصفحة [p]" accesskey="p"><span>نسخة للطباعة</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> في مشاريع أخرى </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q12209763" title="وصلة إلى المادة المرتبطة في مستودع البيانات المركزي [g]" accesskey="g"><span>عنصر ويكي بيانات</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="أدوات الصفحة"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="المظهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">المظهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انقل للشريط الجانبي</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">أخف</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">من ويكيبيديا، الموسوعة الحرة</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="ar" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r64177691">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67666675">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68652148">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:center;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}body.skin--responsive .mw-parser-output .sidebar a>img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile nowraplinks"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">جزء <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%86%D9%8A%D9%81:%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9" title="تصنيف:اللغة العربية">من سلسلة مقالات</a> حول</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle"><a href="/wiki/%D9%86%D8%AD%D9%88_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A" title="نحو عربي">النحو</a> <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%8A%D9%81_(%D9%84%D8%BA%D8%A9)" title="تصريف (لغة)">والتصريف</a> <br /> في <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9" title="اللغة العربية">العربية</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:F3l-caligraphy.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/F3l-caligraphy.svg/80px-F3l-caligraphy.svg.png" decoding="async" width="80" height="122" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/F3l-caligraphy.svg/120px-F3l-caligraphy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/F3l-caligraphy.svg/160px-F3l-caligraphy.svg.png 2x" data-file-width="693" data-file-height="1058" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="padding-bottom:0; text-align:center;;color: var(--color-base)">الإعراب</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:0;"> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A3%D9%82%D8%B3%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%84%D8%A7%D9%85" title="أقسام الكلام">أقسام الكلام</a></b> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="اسم (نحو)">اسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84" title="فعل">فعل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" class="mw-redirect" title="حرف (نحو)">حرف</a></li></ul></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%84%D8%A9" title="جملة">أقسام الجُمَل</a></b> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%84%D8%A9_%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%8A%D8%A9" title="جملة اسمية">اسمية</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%84%D8%A9_%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%8A%D8%A9" title="جملة فعلية">فعلية</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87_%D8%AC%D9%85%D9%84%D8%A9" title="شبه جملة">شبه جملة</a></li></ul></li> <li><b>أنواع الكلام من حيث <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%A1_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="البناء والإعراب">البناء والإعراب</a></b> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="إعراب">مُعرب</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%D9%84%D9%81%D8%B8%D9%8A" title="إعراب لفظي">لفظي</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%D8%AA%D9%82%D8%AF%D9%8A%D8%B1%D9%8A" title="إعراب تقديري">تقديري</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%8A" title="إعراب محلي">محلي</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%A1_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="البناء والإعراب">مبني</a></li></ul></li> <li><b>حالات الإعراب</b> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%B9_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="رفع (نحو)">رفع</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%A8_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="نصب (نحو)">نصب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="جر (نحو)">جر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D9%85_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="جزم (نحو)">جزم</a></li></ul></li></ul> <ul><li><b>علامات الإعراب</b> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A9_%D8%AA%D8%B4%D9%83%D9%8A%D9%84_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9" title="علامة تشكيل عربية">حركات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%8A%D8%A7%D8%A8%D8%A9" title="الإعراب بالنيابة">حروف</a></li></ul></li> <li><b>إعراب الجُمل</b> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%85%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%8A_%D9%84%D9%87%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D9%84_%D9%85%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="الجمل التي لها محل من الإعراب">جُمل معربة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%85%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%8A_%D9%84%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D9%84_%D9%84%D9%87%D8%A7_%D9%85%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="الجمل التي لا محل لها من الإعراب">جُمَل لا محل لها من الإعراب</a></li></ul></li></ul> <p><b>مواضيع متفرقة</b> </p> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF" title="المجرد والمزيد">المجرد والمزيد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9_%D9%85%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%B1%D9%81" title="الممنوع من الصرف">الممنوع من الصرف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D8%B1%D9%8A%D9%83_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%83%D9%88%D9%86" title="تحريك السكون">تحريك السكون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9_%D8%B3%D8%A7%D9%83%D9%86%D9%8A%D9%86" class="mw-redirect" title="اجتماع ساكنين">اجتماع ساكنين</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B0%D9%81_%D9%88%D8%B2%D9%8A%D8%A7%D8%AF%D8%A9" title="حذف وزيادة">حذف وزيادة</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A8%D9%86%D9%89_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="مبنى (نحو)">المبنى</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="padding-bottom:0; text-align:center;;color: var(--color-base)">الأسماء</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:0;"> <dl><dt>أقسام الاسم</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%83%D8%B1%D8%A9" title="نكرة">نكرة</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A9_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="معرفة (نحو)">معرفة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%B3" title="اسم الجنس">اسم جنس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="علم (نحو)">علم</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%D9%8A%D9%81" title="لام التعريف">المُحلَّى بـ(أل)</a></li></ul></li></ul> <dl><dt>أشكال الاسم</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%85%D9%82%D8%B5%D9%88%D8%B1" title="اسم مقصور">اسم مقصور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%85%D9%86%D9%82%D9%88%D8%B5" title="اسم منقوص">اسم منقوص</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%85%D9%85%D8%AF%D9%88%D8%AF" title="اسم ممدود">اسم ممدود</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B5_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)" title="ناقص (صرف)">اسم ناقص</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%8A%D9%86" title="اسم العين">اسم العين</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%8A%D9%86" title="اسم العين">اسم المعنى</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%B0%D8%A7%D8%AA_(%D8%AA%D9%88%D8%B6%D9%8A%D8%AD)" class="mw-disambig" title="اسم ذات (توضيح)">اسم الذات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%AF%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%88%D8%AF" title="العدد والمعدود">العدد والمعدود</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%85%D8%B3%D8%A9" title="الأسماء الخمسة">الأسماء الخمسة</a></li></ul> <dl><dt>النوع</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D9%8A%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A3%D9%86%D9%8A%D8%AB_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)#التذكير" title="التذكير والتأنيث (صرف)">مذكر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B0%D9%83%D9%8A%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A3%D9%86%D9%8A%D8%AB_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)#التأنيث" title="التذكير والتأنيث (صرف)">مؤنث</a></li></ul> <dl><dt>الكمية</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A5%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="إفراد (نحو)">الإفراد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AB%D9%86%D9%89_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" class="mw-redirect" title="المثنى (نحو)">التثنية</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9_(%D9%84%D8%BA%D8%A9)" title="جمع (لغة)">الجمع</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85" title="جمع سالم">جموع سالمة</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B0%D9%83%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85" title="جمع المذكر السالم">جمع مذكر سالم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A4%D9%86%D8%AB_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85" title="جمع المؤنث السالم">جمع مؤنث سالم</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%83%D8%B3%D9%8A%D8%B1" title="جمع التكسير">جموع تكسير</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D9%82%D9%84%D8%A9" title="جمع قلة">جمع قلة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9_%D9%83%D8%AB%D8%B1%D8%A9" title="جمع كثرة">جمع كثرة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%8A%D8%BA_%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%87%D9%89_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9" title="صيغ منتهى الجموع">صيغ منتهى الجموع</a></li></ul></li></ul></li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%A1_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="البناء والإعراب">المبني</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B6%D9%85%D8%A7%D8%A6%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9" title="ضمائر اللغة العربية">الضمائر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84" title="تاء الفاعل">تاء الفاعل</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%A5%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A9" title="اسم إشارة">أسماء الإشارة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%85%D9%88%D8%B5%D9%88%D9%84" title="اسم موصول">اسم موصول</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%AF%D8%A7%D8%A9_%D8%B4%D8%B1%D8%B7" title="أداة شرط">اسم الشرط</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%85" title="اسم الاستفهام">اسم الاستفهام</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%83%D9%86%D8%A7%D9%8A%D8%A9" title="كناية">أسماء الكناية</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%81%D8%B9%D9%84" title="اسم فعل">اسم فعل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D8%AA_(%D9%84%D8%BA%D8%A9)" title="صوت (لغة)">أسماء الأصوات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%AF%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%88%D8%AF#تصنيف_الأعداد_وإعرابها" title="العدد والمعدود">الأعداد المركبة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B8%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%83%D8%A8%D8%A9" title="الظروف المركبة">الظروف المركبة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_(%D9%86%D8%AD%D9%88)#ينقسم_العلم_باعتبار_لفظه_الي_مفرد_ومركب" title="علم (نحو)">ما خُتِم بـ(ويه)</a></li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%B9_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="رفع (نحو)">المرفوع</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84" title="فاعل">فاعل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A6%D8%A8_%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84" title="نائب فاعل">نائب فاعل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A8%D8%AA%D8%AF%D8%A3" title="مبتدأ">المبتدأ</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%A1_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%83%D8%B1%D8%A9" title="مسوغات الابتداء بالنكرة">مسوغات الابتداء بالنكرة</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A8%D8%B1_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="خبر (نحو)">الخبر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%83%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A3%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7" title="كان وأخواتها">اسم كان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%AB%D9%86%D9%89_%D8%A8%D9%84%D9%8A%D8%B3_%D9%88%D9%84%D8%A7_%D9%8A%D9%83%D9%88%D9%86" title="المستثنى بليس ولا يكون">اسم الأحرف المشبهة بليس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A5%D9%86_%D9%88%D8%A3%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7" title="إن وأخواتها">خبر إن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D9%8A_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="نفي (نحو)">خبر لا النافية للجنس</a></li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%A8_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="نصب (نحو)">المنصوب</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%8A%D9%84" title="مفاعيل">المفاعيل</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84_%D8%A8%D9%87" title="مفعول به">مفعول به</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%82" title="مفعول مطلق">المفعول المطلق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84_%D9%84%D8%A3%D8%AC%D9%84%D9%87" title="مفعول لأجله">المفعول له</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84_%D9%81%D9%8A%D9%87" title="مفعول فيه">مفعول فيه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%B9%D9%87" title="مفعول معه">مفعول معه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%8A%D9%84" title="أشباه المفاعيل">أشباه المفاعيل</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%84_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="حال (نحو)">الحال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D9%8A%D9%8A%D8%B2_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="تمييز (نحو)">التمييز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AB%D9%86%D8%A7%D8%A1_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="استثناء (نحو)">المستثنى</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A8_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%A1" title="أسلوب نداء">المنادى</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%83%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A3%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7" title="كان وأخواتها">خبر كان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%AB%D9%86%D9%89_%D8%A8%D9%84%D9%8A%D8%B3_%D9%88%D9%84%D8%A7_%D9%8A%D9%83%D9%88%D9%86" title="المستثنى بليس ولا يكون">خبر الأحرف المشبهة بليس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A5%D9%86_%D9%88%D8%A3%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7" title="إن وأخواتها">اسم إن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D9%8A_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="نفي (نحو)">اسم لا النافية للجنس</a></li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="جر (نحو)">المجرور</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%AC%D8%B1" title="حرف جر">الاسم المجرور بحرف جر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A5%D8%B6%D8%A7%D9%81%D8%A9_(%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9)" title="إضافة (العربية)">إضافة</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%87_%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%81" title="مشابه مضاف">مشابه مضاف</a></li></ul></li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B9_(%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9)" class="mw-redirect" title="تابع (عربية)">التوابع</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B9%D8%AA" title="نعت">الصفة</a> (<a href="/wiki/%D9%86%D8%B9%D8%AA" title="نعت">النعت</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D9%84_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="بدل (نحو)">البدل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B9%D8%B7%D9%81" title="حرف عطف">العطف</a> (<a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1%D8%A8%D8%B7" title="حرف ربط">الربط</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%83%D9%8A%D8%AF" title="توكيد">التوكيد</a></li></ul> <dl><dt><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B4%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%A8%D8%B9%D8%A9_%D9%85%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="مشتقات الافعال السبعة من المصدر (الصفحة غير موجودة)">المشتقات</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%B1_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="مصدر (نحو)">مصدر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%B1_%D8%B5%D8%B1%D9%8A%D8%AD" title="مصدر صريح">مصدر صريح</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%A4%D9%88%D9%84" title="مصدر مؤول">مصدر مؤول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%8A%D9%85%D9%8A" title="مصدر ميمي">مصدر ميمي</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%B1_%D8%B5%D9%86%D8%A7%D8%B9%D9%8A" title="مصدر صناعي">مصدر صناعي</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B1%D8%A9" title="اسم مرة">مصدر مرة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%87%D9%8A%D8%A6%D8%A9" title="اسم هيئة">مصدر هيئة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%B1" title="اسم مصدر">اسم مصدر</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84" title="اسم الفاعل">اسم فاعل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84" title="اسم مفعول">اسم مفعول</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%B1%D9%81%D9%8A%D8%A9_%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84" title="الصياغة الصرفية لاسم المفعول">الصياغة الصرفية لاسم المفعول</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%A9_%D9%85%D8%B4%D8%A8%D9%87%D8%A9" title="صفة مشبهة">صفة مشبهة</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%A9_(%D9%84%D8%BA%D8%A9)" title="مبالغة (لغة)">مبالغة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%AA%D9%81%D8%B6%D9%8A%D9%84" title="اسم تفضيل">اسم التفضيل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%88%D9%85%D9%83%D8%A7%D9%86" title="اسم زمان ومكان">اسم زمان ومكان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%A2%D9%84%D8%A9" title="اسم آلة">اسم آلة</a></li></ul> <dl><dt>أساليب</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AD%D8%B0%D9%8A%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D8%A1" title="أسلوب التحذير والإغراء">أسلوب التحذير والإغراء</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84_%D8%A8%D9%87_%D9%81%D9%8A_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AD%D8%B0%D9%8A%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D8%A1" class="mw-redirect" title="مفعول به في التحذير والاغراء">مفعول به في التحذير والاغراء</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A8_%D8%AA%D8%B9%D8%AC%D8%A8" title="أسلوب تعجب">أسلوب التعجب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AB%D9%86%D8%A7%D8%A1_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="استثناء (نحو)">أسلوب استثناء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A8_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%B5" title="أسلوب اختصاص">أسلوب اختصاص</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%83%D9%8A%D8%AF_%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%D9%8A" title="توكيد معنوي">توكيد معنوي</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D8%BA%D9%8A%D8%B1_(%D9%84%D8%BA%D8%A9)" title="تصغير (لغة)">التصغير</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%A9_(%D9%84%D8%BA%D8%A9)" title="النسبة (لغة)">النسبة</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%8A%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%B3%D8%A8" title="ياء النسب">ياء النسب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%85%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%A8" title="اسم منسوب">اسم منسوب</a></li></ul></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="padding-bottom:0; text-align:center;;color: var(--color-base)">الأفعال</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:0;"> <dl><dt>أقسام الفعل</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B6" title="فعل ماض">فعل ماض</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B1%D8%B9" title="فعل مضارع">فعل مضارع</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D8%A3%D9%85%D8%B1" title="فعل أمر">فعل أمر</a></li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%A1_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="البناء والإعراب">المبني</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B6" title="فعل ماض">فعل ماض</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D8%A3%D9%85%D8%B1" title="فعل أمر">فعل أمر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%A4%D9%83%D8%AF" title="فعل مؤكد">الفعل المضارع المتصل بنون التوكيد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D9%85%D8%A7%D8%A6%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9#أقسام_الضمائر" title="ضمائر اللغة العربية">الفعل المضارع المتصل بنون النسوة</a></li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%B9_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="رفع (نحو)">المرفوع</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B1%D8%B9" title="فعل مضارع">فعل مضارع</a></li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%A8_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="نصب (نحو)">المنصوب</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%A8_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="نصب (نحو)">الفعل المضارع المسبوق بأداة النصب</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%8A_%D8%AA%D9%86%D8%B5%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B9%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B1%D8%B9" title="الأدوات التي تنصب الفعل المضارع">الأدوات التي تنصب الفعل المضارع</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B6%D8%B9_%D9%86%D8%B5%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B1%D8%B9_%D8%A8%D8%A3%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B6%D9%85%D8%B1%D8%A9" title="مواضع نصب المضارع بأن المضمرة">مواضع نصب المضارع بأن المضمرة</a></li></ul></li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D9%85_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="جزم (نحو)">المجزوم</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%D9%85" title="أدوات الجزم">الفعل المضارع المسبوق بأداة جزم</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D9%85_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="جزم (نحو)">أدوات تجزم فعلًا واحدًا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D9%85_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="جزم (نحو)">أدوات تجزم فعلين</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B9%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B1%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9_%D9%81%D9%8A_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%B7%D9%84%D8%A8" title="جزم الفعل المضارع الواقع في جواب الطلب">جزم الفعل المضارع الواقع في جواب الطلب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%AF%D8%A7%D8%A9_%D8%B4%D8%B1%D8%B7#أدوات_الشرط_الجازمة" title="أداة شرط">أدوات الشرط الجازمة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%AF%D8%A7%D8%A9_%D8%B4%D8%B1%D8%B7#أدوات_الشرط_غير_الجازمة" title="أداة شرط">أدوات الشرط غير الجازمة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D8%B7_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%A1" title="اقتران جواب الشرط بالفاء">اقتران جواب الشرط بالفاء</a></li></ul></li></ul> <dl><dt>حالات الفعل</dt></dl> <ul><li>التعدية واللزوم <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%85" title="فعل لازم">فعل لازم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF" title="فعل متعد">فعل متعد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF_%D8%A5%D9%84%D9%89_%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84%D9%8A%D9%86" title="متعد إلى مفعولين">فعل متعد إلى مفعولين</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF_%D8%A5%D9%84%D9%89_%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%A9" title="متعد إلى ثلاثة">متعد إلى ثلاثة</a></li></ul></li> <li>البناء <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%A8%D9%86%D9%8A_%D9%84%D9%84%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85" title="فعل مبني للمعلوم">فعل مبني للمعلوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%A8%D9%86%D9%8A_%D9%84%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%87%D9%88%D9%84" title="فعل مبني للمجهول">فعل مبني للمجهول</a></li></ul></li> <li>حسب حرف العلة <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D8%B5%D8%AD%D9%8A%D8%AD" title="فعل صحيح">فعل صحيح</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%B9%D8%AA%D9%84" title="فعل معتل">فعل معتل</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D8%A3%D8%AC%D9%88%D9%81" title="فعل أجوف">فعل أجوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%AB%D8%A7%D9%84" title="فعل مثال">فعل مثال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%B9%D8%AA%D9%84_%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B5" title="فعل معتل ناقص">فعل معتل ناقص</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%84%D9%81%D9%8A%D9%81" title="فعل لفيف">فعل لفيف</a></li></ul></li></ul></li> <li>الجمود <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B4%D8%AA%D9%82" title="الجامد والمشتق">الفعل الجامد والفعل المشتق</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B9%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%81_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B9%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="الفعل المتصرف والفعل الجامد (الصفحة غير موجودة)">فعل متصرف</a></li></ul></li> <li>التمام والنقصان <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D8%AA%D8%A7%D9%85" title="فعل تام">فعل تام</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B5" title="فعل ناقص">فعل ناقص</a></li></ul></li> <li>التجريد والزيادة <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF" title="المجرد والمزيد">فعل مجرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF" title="المجرد والمزيد">فعل مزيد</a></li></ul></li> <li>أخرى <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D9%87%D9%85%D9%88%D8%B2" title="فعل مهموز">فعل مهموز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%A4%D9%83%D8%AF" title="فعل مؤكد">فعل مؤكد</a></li></ul></li></ul> <dl><dt>أفعال عاملة</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%83%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A3%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7" title="كان وأخواتها">كان وأخواتها</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B9" title="أفعال الشروع">أفعال الشروع</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B8%D9%86_%D9%88%D8%A3%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7" title="ظن وأخواتها">ظن وأخواتها</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A3%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%84%D9%88%D8%A8" title="أفعال القلوب">أفعال القلوب</a></li></ul></li></ul> <dl><dt>تصريفات الأفعال</dt></dl> <ul><li>ثلاثي <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)" title="فعل (صرف)">فَعَل</a></li></ul></li> <li>الزائد عن الثلاثي <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%84%D8%A7_%D8%B4%D8%AE%D8%B5%D9%8A&action=edit&redlink=1" class="new" title="فعل لا شخصي (الصفحة غير موجودة)">مجرد</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)" title="فعلل (صرف)">فَعْلل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)#ما_يُلحق_بـ(فَعْلَلَ)" title="فعلل (صرف)">فَوْعَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)#ما_يُلحق_بـ(فَعْلَلَ)" title="فعلل (صرف)">فَعْوَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)#ما_يُلحق_بـ(فَعْلَلَ)" title="فعلل (صرف)">فَيْعَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)#ما_يُلحق_بـ(فَعْلَلَ)" title="فعلل (صرف)">فَعْيَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)#ما_يُلحق_بـ(فَعْلَلَ)" title="فعلل (صرف)">فَعْلَى</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%8A%D9%81)" title="فعلل (تصريف)">فعلَّل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%8A%D9%81)#ما_يُلحق_بـ(فَعلَّل)" title="فعلل (تصريف)">فَعْلَلِل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%8A%D9%81)#ما_يُلحق_بـ(فَعلَّل)" title="فعلل (تصريف)">فِعْلَلّ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%8A%D9%81)#ما_يُلحق_بـ(فَعلَّل)" title="فعلل (تصريف)">فُعَلِّل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%84_(%D8%AA%D8%B5%D8%B1%D9%8A%D9%81)#ما_يُلحق_بـ(فَعلَّل)" title="فعلل (تصريف)">فُعْلَلِل</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF" title="المجرد والمزيد">مزيد</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D9%81" title="مزيد الثلاثي بحرف">أَفْعَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D9%81" title="مزيد الثلاثي بحرف">فَعَّل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D9%81" title="مزيد الثلاثي بحرف">فَاعَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D9%81%D9%8A%D9%86" title="مزيد الثلاثي بحرفين">اِنْفَعَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D9%81%D9%8A%D9%86" title="مزيد الثلاثي بحرفين">اِفْتَعَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D9%81%D9%8A%D9%86" title="مزيد الثلاثي بحرفين">تَفَاعَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D9%81%D9%8A%D9%86" title="مزيد الثلاثي بحرفين">تَفَعَّل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D9%81%D9%8A%D9%86" title="مزيد الثلاثي بحرفين">اِفْعَلَّ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%B9%D9%84_(%D8%B5%D8%B1%D9%81)" title="استفعل (صرف)">اِسْتَفْعَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%A9_%D8%A3%D8%AD%D8%B1%D9%81" title="مزيد الثلاثي بثلاثة أحرف">اِفْعَوْعَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%A9_%D8%A3%D8%AD%D8%B1%D9%81" title="مزيد الثلاثي بثلاثة أحرف">افْعَالَّ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D9%8A_%D8%A8%D8%AB%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%A9_%D8%A3%D8%AD%D8%B1%D9%81" title="مزيد الثلاثي بثلاثة أحرف">اِفْعَوَّل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B9%D9%8A" title="مزيد الرباعي">تَفَعْلَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B9%D9%8A" title="مزيد الرباعي">اِفْعَنْلَل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%8A%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B9%D9%8A" title="مزيد الرباعي">اِفْعَلَّل</a></li></ul></li></ul></li></ul> <dl><dt>أفعال خاصة</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%85%D8%B3%D8%A9" title="الأفعال الخمسة">الأفعال الخمسة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D9%81%D8%B9%D9%84" title="اسم فعل">اسم فعل</a></li></ul> <dl><dt>أساليب</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A8_%D8%AA%D8%B9%D8%AC%D8%A8" title="أسلوب تعجب">فعلا التعجب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%AD" title="مدح">فعلا المدح والذم</a></li></ul> <dl><dt>الجمع والتأنيث في الأفعال</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B6%D8%B9_%D8%AA%D8%A3%D9%86%D9%8A%D8%AB_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A8%D8%A7_%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%A7" title="مواضع تأنيث الفعل وجوبا وجوازا">مواضع تأنيث الفعل وجوبًا وجوازًا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%83%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%B9_%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AB%D9%86%D9%89_%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9" title="حكم الفعل مع فاعله المثنى والمجموع">حكم الفعل مع فاعله المثنى والمجموع</a></li></ul> <dl><dt>حالات الفاعل</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B6%D9%85%D9%8A%D8%B1_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%AA%D8%B1" title="ضمير مستتر">ضمير مستتر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%AF%D9%8A%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84_%D8%A8%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%89_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84_%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A8%D8%A7" title="تقديم المفعول به على الفاعل وجوبا">تَقْدِيمُ المفعولِ بهِ علَى الفاعلِ وجوبًا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%AF%D9%8A%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84_%D8%B9%D9%84%D9%89_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84_%D8%A8%D9%87_%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A8%D8%A7" title="تقديم الفاعل على المفعول به وجوبا">تَقْدِيمُ الفاعلِ علَى المفعولِ بهِ وجوبًا</a></li></ul> <dl><dt>مواضيع متعلقة</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="تاء الافتعال">تاء الافتعال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%A9" class="mw-redirect" title="نون وقاية">نون وقاية</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="padding-bottom:0; text-align:center;;color: var(--color-base)">الحروف</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:0;"> <dl><dt>التفرقة في نوعيها</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D9%85%D8%A8%D9%86%D9%89_%D9%88%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%89" class="mw-redirect" title="حرف مبنى وحرف معنى">حرف مبنى</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D9%85%D8%A8%D9%86%D9%89_%D9%88%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%89" class="mw-redirect" title="حرف مبنى وحرف معنى">حرف معنى</a></li></ul> <dl><dt>حروف عاملة</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A8_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%A1" title="أسلوب نداء">حروف النداء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B9%D8%B7%D9%81" title="حرف عطف">حرف عطف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%A8_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="نصب (نحو)">حروف نصب المضارع</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D9%85_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="جزم (نحو)">حروف جزم المضارع</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D8%A3%D9%85%D8%B1" title="فعل أمر">حرف الأمر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D9%8A" title="نهي">حرف النهي</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A5%D9%86_%D9%88%D8%A3%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7" title="إن وأخواتها">إن وأخواتها</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%AB%D8%B1_%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%A7%D8%A6%D8%AF%D8%A9_%D8%B9%D9%84%D9%89_%D8%A5%D9%86_%D9%88%D8%A3%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7" title="أثر ما الزائدة على إن وأخواتها">أثر ما الزائدة على إن وأخواتها</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B6%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%8A_%D9%8A%D8%AC%D8%A8_%D9%81%D9%8A%D9%87%D8%A7_%D9%83%D8%B3%D8%B1_%D9%87%D9%85%D8%B2%D8%A9_%D8%A5%D9%86" title="المواضع التي يجب فيها كسر همزة إن">المواضع التي يجب فيها كسر همزة إن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B6%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%8A_%D9%8A%D8%AC%D8%A8_%D9%81%D9%8A%D9%87%D8%A7_%D9%81%D8%AA%D8%AD_%D9%87%D9%85%D8%B2%D8%A9_%D8%A3%D9%86" title="المواضع التي يجب فيها فتح همزة أن">المواضع التي يجب فيها فتح همزة أن</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%AC%D8%B1" title="حرف جر">حروف الجر</a> (<a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%A5%D8%B6%D8%A7%D9%81%D8%A9" title="حرف إضافة">حروف الإضافة</a>) <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%84_%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%A7%D8%A6%D8%AF%D8%A9_%D8%A8%D8%A8%D8%B9%D8%B6_%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B1" title="اتصال ما الزائدة ببعض حروف الجر">اتصال ما الزائدة ببعض حروف الجر</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%D9%85" title="أدوات الجزم">أدوات الجزم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D9%81%D9%8A%D8%A9_%D9%84%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%B3" title="لا النافية للجنس">لا النافية للجنس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A8_%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%A1" title="أسلوب نداء">حروف النداء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AB%D9%86%D8%A7%D8%A1_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="استثناء (نحو)">حروف الاستثناء</a></li></ul> <dl><dt>حروف عاطلة</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%8A%D8%A7%D8%AF%D8%A9_%D8%A8%D8%B9%D8%B6_%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B1" title="زيادة بعض حروف الجر">زيادة بعض حروف الجر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A6%D9%86%D8%A7%D9%81" title="حرف استئناف">حروف الاستئناف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A8_%D9%86%D9%81%D9%8A" title="أسلوب نفي">حروف النفي</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%AC%D9%88%D8%A8%D8%A9" title="حروف الأجوبة">حروف الأجوبة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1" title="حرفا التفسير">حرفا التفسير</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AC%D8%A3%D8%A9" title="حرفا المفاجأة">حرفا المفاجأة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%A8_%D8%B4%D8%B1%D8%B7" title="أسلوب شرط">حروف الشرط</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%B6_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AD%D8%B6%D9%8A%D8%B6" title="حروف العرض والتحضيض">حروف العرض والتحضيض والتنديم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%B6_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%AA%D8%A8" title="حروف العرض والعتب">حروف العرض والعتب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A8%D9%8A%D9%87_(%D9%84%D8%BA%D8%A9)" title="تنبيه (لغة)">حروف التنبيه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%AF%D8%B1_(%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9)" class="mw-redirect" title="مصدر (لغة عربية)">الحروف المصدرية</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84" title="حروف الاستقبال">حروف الاستقبال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%83%D9%8A%D8%AF" title="توكيد">حروف التوكيد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%85" title="حروف الاستفهام">حرفا الاستفهام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D9%86" title="تمن">حروف التمني</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%8A_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D9%81%D8%A7%D9%82" title="حرف الترجي والإشفاق">حرف الترجي والإشفاق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%87" title="تشبيه">حرفا التشبيه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%84%D8%A9" title="حروف الصلة">حروف الصلة</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%84" title="حروف التعليل">حروف التعليل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AF%D8%B9_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%AC%D8%B1" title="حرف الردع والزجر">حرف الردع والزجر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A3%D9%86%D9%8A%D8%AB" title="تاء التأنيث">تاء التأنيث</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%83%D8%AA" title="هاء السكت">هاء السكت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D9%88%D9%8A%D9%86" title="تنوين">التنوين</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%A9" class="mw-redirect" title="نون وقاية">نون وقاية</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="تاء الافتعال">تاء الافتعال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84_%D9%85%D8%A4%D9%83%D8%AF" title="فعل مؤكد">نون التوكيد</a></li></ul> <dl><dt>بعض الحروف بالتفصيل</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%8A_(%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%AC%D8%B1)" title="في (حرف جر)">في</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86_(%D8%AD%D8%B1%D9%81)" title="من (حرف)">مِن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%89" title="على">على</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%AA%D9%89" title="حتى">حتى</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A5%D8%B0" title="إذ">إذ</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">حيث</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="padding-bottom:0; text-align:center;;color: var(--color-base)">متون في النحو</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="padding-top:0;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A3%D9%84%D9%81%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83" title="ألفية ابن مالك">ألفية ابن مالك</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B0%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%87%D8%A8_%D9%81%D9%8A_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A9_%D9%83%D9%84%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8" title="شذور الذهب في معرفة كلام العرب">شذور الذهب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%84%D9%81%D9%8A%D8%A9_%D9%81%D9%8A_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9" title="الدرة الألفية في علم العربية">الدرة الألفية في علم العربية</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A2%D8%AC%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%A9" title="الآجرومية">الآجرومية</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A7%D9%81%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D9%81%D9%8A%D8%A9" title="الكافية الشافية">الكافية الشافية</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%85%D9%84" title="لامية الجمل">لامية الجمل</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below plainlist"> <span class="metadata"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Arabic-dad-letter-2.svg" class="mw-file-description"><img alt="شعار بوابة" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Arabic-dad-letter-2.svg/32px-Arabic-dad-letter-2.svg.png" decoding="async" width="32" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Arabic-dad-letter-2.svg/48px-Arabic-dad-letter-2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Arabic-dad-letter-2.svg/64px-Arabic-dad-letter-2.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="402" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%A9:%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9" title="بوابة:اللغة العربية">بوابة اللغة العربية</a></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67666671">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-اعرض"><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8:%D8%B4%D8%B1%D9%8A%D8%B7_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%8A_%D9%86%D8%AD%D9%88" title="قالب:شريط جانبي نحو"><abbr title="عرض هذا القالب">ع</abbr></a></li><li class="nv-ناقش"><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8:%D8%B4%D8%B1%D9%8A%D8%B7_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%8A_%D9%86%D8%AD%D9%88" title="نقاش القالب:شريط جانبي نحو"><abbr title="ناقش هذا القالب">ن</abbr></a></li><li class="nv-عدل"><a class="external text" href="https://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8:%D8%B4%D8%B1%D9%8A%D8%B7_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%8A_%D9%86%D8%AD%D9%88&action=edit"><abbr title="عدل هذا القالب">ت</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r64185648">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D8%AA%D9%88%D8%B6%D9%8A%D8%AD" title="ويكيبيديا:توضيح"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Confusion_grey.svg/20px-Confusion_grey.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Confusion_grey.svg/30px-Confusion_grey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Confusion_grey.svg/40px-Confusion_grey.svg.png 2x" data-file-width="260" data-file-height="200" /></a></span>  ميّز عن <a href="/wiki/%D8%AD%D9%8A%D8%AB%D9%8A%D9%88%D9%86" title="حيثيون">حيثيون</a>.</div> <p><b>حيث</b> اسم يعرب <a href="/wiki/%D8%B8%D8%B1%D9%81_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="ظرف (نحو)">ظرفا</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D8%A1_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8" title="البناء والإعراب">مبنيا</a> على <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%83%D8%A9_(%D8%AA%D9%88%D8%B6%D9%8A%D8%AD)" class="mw-disambig" title="حركة (توضيح)">الضم</a> في <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D9%84_(%D9%86%D8%AD%D9%88)&action=edit&redlink=1" class="new" title="محل (نحو) (الصفحة غير موجودة)">محل</a> <a href="/wiki/%D9%86%D8%B5%D8%A8_(%D9%86%D8%AD%D9%88)" title="نصب (نحو)">نصب</a> على <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%B8%D8%B1%D9%81%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%83%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="الظرفية المكانية (الصفحة غير موجودة)">الظرفية المكانية</a> وسبب بنائه على الضم لأنه <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%82%D8%B7%D9%88%D8%B9_%D8%B9%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B6%D8%A7%D9%81%D8%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="مقطوع عن الإضافة (الصفحة غير موجودة)">مقطوع عن الإضافة</a> وتليه <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%84%D8%A9" title="جملة">جملة</a>. </p><p>ويأتي في محل نصبٍ ظرفَ مَكان، مثل: “اجْلِسْ حيثُ يَنْتَهِي بكَ المَجْلِس". </p><p>أو خَفْضٍ بـ “مِن” مثل: {وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ}. </p><p>وقَدْ يَقَعُ مفعولاً به مثل: {اللَّهُ أعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ} وناصِبُها: “يَعْلم” مَحْذُوفاً مدلولاً عليه بأعْلَم، لا بأعلَم المذكورة، لأنَّ أفعل التَّفْضيل لا يَنْصِب المفعولَ به. </p><p>ويَلْزَمُ (حيثُ) الإضَافَةُ إلى جملةٍ اسْمِيَّةً كانتْ أو فِعْليَّةً، وإضافتها للفِعْلِيَّة أكْثَر. </p><p>فالاسمِيَّةُ مثل: "قِفْ حَيْثُ أَبُوكَ وَاقِفٌ"، والفِعْلِيَّةُ مِثالُها الآية: {حيث يجعلُ رسالته}.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="حيث_في_كلام_علماء_العربية"><span id=".D8.AD.D9.8A.D8.AB_.D9.81.D9.8A_.D9.83.D9.84.D8.A7.D9.85_.D8.B9.D9.84.D9.85.D8.A7.D8.A1_.D8.A7.D9.84.D8.B9.D8.B1.D8.A8.D9.8A.D8.A9"></span>حيث في كلام علماء العربية</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&action=edit&section=1" title="عدل القسم: حيث في كلام علماء العربية"><span>عدل</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>حَيْثُ: ظَرْف مُبْهَم مِنَ الْأَمْكِنَةِ، مَضْمُوم، وَبَعْضُ الْعَرَبِ يَفْتَحُهُ. وَزَعَمُوا أَنَّ أَصْلَهَا الْوَاوُ؛ قَاْلَ <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%D9%8A%D8%AF%D9%87" title="ابن سيده">ابْن سِيدَهْ</a>: وَإِنَّمَا قَلَبُوا الْوَاوَ يَاءً طَلَبَ الْخِفَّةِ، قَالَ: وَهَذَا غَيْرُ قَوِي. </p><p>وَقَالَ بَعْضُهُمْ: أَجْمَعَت الْعَرَبُ عَلَى رَفْعِ حَيْثُ فِي كل وَجْهٍ، وَذَلِكَ أَنَّ أَصْلَهَا حَوْثُ، فَقُلِبَتِ الْوَاوُ يَاءً لِكَثْرَةِ دُخُولِ الْيَاءِ عَلَى الْوَاوِ، فَقِيلَ: حَيْثُ، ثُمَّ بُنِيَتْ عَلَى الضَّمِّ، لِالْتِقَاءِ السَّاكِنَيْنِ، وَاخْتِيرَ لَهَا الضَّمُّ لِيُشْعِرَ ذَلِكَ بِأَنَّ أَصْلَهَا الْوَاوُ، وَذَلِكَ لِأَنَّ الضَّمَّةَ مُجَانِسَةٌ لِلْوَاوِ، فَكَأَنَّهُمْ أَتْبَعُوا الضَّمَّ الضَّمَّ. قَاْلَ الْكِسَائِيُّ: وَقَدْ يَكُونُ فِيهَا النَّصْبُ، يَحْفِزُهَا مَا قَبْلَهَا إِلَى الْفَتْحِ؛ قَاْلَ <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%8A" title="الكسائي">الْكِسَائِي</a>: سَمِعْتُ فِي بَنِي تَمِيمٍ مِنْ بَنِي يَرْبُوعٍ وَطُهَيَّةَ مَنْ يَنْصِبُ الثَّاءَ، عَلَى كل حَالٍ فِي الْخَفْضِ وَالنَّصْبِ وَالرَّفْعِ، فَيَقُولُ: حَيْثَ الْتَقَيْنَا، وَمِنْ حَيْثَ لَا يَعْلَمُونَ، وَلَا يُصِيبُهُ الرَّفْعُ فِي لُغَتِهِمْ. قَالَ: وَسَمِعْتُ فِي بَنِي أَسَدِ بْنِ الْحَارِثِ بْنِ ثَعْلَبَةَ، وَفِي بَنِي فَقْعَسٍ ڪُلِّهَا يَخْفِضُونَهَا فِي مَوْضِعِ الْخَفْضِ، وَيَنْصِبُونَهَا فِي مَوْضِعِ النَّصْبِ، فَيَقُولُ مِنْ حَيْثِ لَا يَعْلَمُونَ، وَكَانَ ذَلِكَ حَيْثَ الْتَقَيْنَا. وَحَكَى اللِّحْيَانِيُّ عَنِ الْكِسَائِيِّ أَيْضًا أَنَّ مِنْهُمْ مَنْ يَخْفِضُ بِحَيْثُ؛ وَأَنْشَدَ: </p><p>أَمَا تَرَى حَيْثَ سُهَيْلٍ طَالِعَا؟ </p><p>قَالَ: وَلَيْسَ بِالْوَجْهِ؛ قَالَ: وَقَوْلُهُ أَنْشَدَهُ <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%AF%D8%B1%D9%8A%D8%AF" title="ابن دريد">ابْنُ دُرَيْد</a>: </p><p>بِحَيْثُ نَاصَى اللِّمَمَ الْكِثَاثَا     مَوْرُ الْكَثِيبِ، فَجَرَى وَحَاثَا </p><p>قَالَ: يَجُوزُ أَنْ يَكُونَ أَرَادَ وَحَثَا فَقَلَبَ. الْأَزْهَرِيُّ عَنِ اللَّيْثِ: لِلْعَرَبِ فِي حَيْثُ لُغَتَانِ: </p><p>فَاللُّغَةُ الْعَالِيَةُ حَيْثُ، الثَّاءُ مَضْمُومَةٌ، وَهُوَ أَدَاةٌ لِلرَّفْعِ يَرْفَعُ الِاسْمَ بَعْدَهُ، وَلُغَةٌ أُخْرَى: حَوْثُ، رِوَايَةً عَنِ الْعَرَبِ لِبَنِي تَمِيمٍ، يَظُنُّونَ حَيْثُ فِي مَوْضِعِ نَصْبٍ، يَقُولُونَ: الْقَهْ حَيْثُ لَقِيتَهُ، وَنَحْوُ ذَلِكَ كذلك. وَقَالَ ابْنُ كيسان: حَيْثُ حَرْفٌ مَبْنِيٌّ عَلَى الضَّمِّ، وَمَا بَعْدَهُ صِلَةٌ لَهُ يَرْتَفِعُ الِاسْمُ بَعْدَهُ عَلَى الِابْتِدَاءِ، كقولك: قُمْتُ حَيْثُ زَيْدٌ قَائِمٌ. وَأَهْلُ <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%88%D9%81%D8%A9" title="الكوفة">الْكُوفَةِ</a> يُجِيزُونَ حَذْفَ قَائِمٍ، وَيَرْفَعُونَ زَيْدًا بِحَيْثُ، وَهُوَ صِلَةٌ لَهَا، فَإِذَا أَظْهَرُوا قَائِمًا بَعْدَ زَيْدٍ، أَجَازُوا فِيهِ الْوَجْهَيْنِ: الرَّفْعَ، وَالنَّصْبَ، فَيَرْفَعُونَ الِاسْمَ أَيْضًا وَلَيْسَ بِصِلَةٍ لَهَا، وَيَنْصِبُونَ خَبَرَهُ وَيَرْفَعُونَهُ، فَيَقُولُونَ: قَامَتْ مَقَامَ صِفَتَيْنِ؛ وَالْمَعْنَى زَيْدٌ فِي مَوْضِعٍ فِيهِ عَمْرٌو، فَعَمْرٌو مُرْتَفِعٌ بِفِيهِ، وَهُوَ صِلَةٌ لِلْمَوْضِعِ، وَزَيْدٌ مُرْتَفِعٌ بِفِي الْأُولَى، وَهِيَ خَبَرُهُ وَلَيْسَتْ بِصِلَةٍ لِشَيْءٍ؛ قَالَ: وَأَهْلُ الْبَصْرَةِ يَقُولُونَ حَيْثُ مُضَافَةٌ إِلَى جُمْلَةٍ، فَلِذَلِكَ لَمْ تُخْفَضْ؛ وَأَنْشَدَ الْفَرَّاءُ بَيْتًا أَجَازَ فِيهِ الْخَفْضَ، وَهُوَ قَوْلُهُ: </p><p>أَمَا تَرَى حَيْثَ سُهَيْلٍ طَالِعَا؟ </p><p>فَلَمَّا أَضَافَهَا فَتَحَهَا، كما يَفْعَلُ بِعِنْدَ وَخَلْفَ، وَقَالَ أَبُو الْهَيْثَمِ: حَيْثُ ظَرْفٌ مِنَ الظُّرُوفِ، يَحْتَاجُ إِلَى اسْمٍ وَخَبَرٍ، وَهِيَ تَجْمَعُ مَعْنَى ظَرْفَيْنِ كقولك: حَيْثُ عَبْدُ اللَّهِ قَاعِدٌ، زَيْدٌ قَائِمٌ؛ الْمَعْنَى: الْمَوْضِعُ الَّذِي فِيهِ عَبْدُ اللَّهِ قَاعِدٌ زَيْدٌ قَائِمٌ. قَالَ: وَحَيْثُ مِنْ حُرُوفِ الْمَوَاضِعِ لَا مِنْ حُرُوفِ الْمَعَانِي، وَإِنَّمَا ضُمَّتْ، لِأَنَّهَا ضُمِّنَتِ الِاسْمَ الَّذِي كانت تَسْتَحِقُّ إِضَافَتَهَا إِلَيْهِ؛ قَالَ: وَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّمَا ضُمَّتْ لِأَنَّ أَصْلَهَا حَوْثُ فَلَمَّا قَلَبُوا وَاوَهَا يَاءً، ضَمُّوا آخِرَهَا؛ قَاْلَ أَبُو الْهَيْثَمِ: وَهَذَا خَطَأٌ، لِأَنَّهُمْ إِنَّمَا يُعْقِبُونَ فِي الْحَرْفِ ضَمَّةً دَالَّةً عَلَى وَاوٍ سَاقِطَةٍ. </p><p>الْجَوْهَرِيُّ: حَيْثُ كلمة تَدُلُّ عَلَى الْمَكَانِ، لِأَنَّهُ ظَرْفٌ فِي الْأَمْكِنَةِ، بِمَنْزِلَةِ حِينَ فِي الْأَزْمِنَةِ، وَهُوَ اسْمٌ مَبْنِي، وَإِنَّمَا حُرِّكَ آخِرُهُ لِالْتِقَاءِ السَّاكِنَيْنِ؛ فَمِنَ الْعَرَبِ مَنْ يَبْنِيهَا عَلَى الضَّمِّ تَشْبِيهًا بِالْغَايَاتِ، لِأَنَّهَا لَمْ تَجِئْ إِلَّا مُضَافَةً إِلَى جُمْلَةٍ، كقولك أَقُومُ حَيْثُ يَقُومُ زَيْدٌ، وَلَمْ تَقُلْ حَيْثُ زَيْدٍ؛ وَتَقُولُ حَيْثُ تَكُونُ أَكُونُ؛ وَمِنْهُمْ مَنْ يَبْنِيهَا عَلَى الْفَتْحِ مِثْلَ كيفَ، اسْتِثْقَالًا لِلضَّمِّ مَعَ الْيَاءِ وَهِيَ مِنَ الظُّرُوفِ الَّتِي لَا يُجَازَى بِهَا إِلَّا مَعَ مَا، تَقُولُ حَيْثُمَا تَجْلِسْ أَجْلِسْ، فِي مَعْنَى أَيْنَمَا؛ وَقَوْلُهُ تَعَالَى: وَلَا يُفْلِحُ السَّاحِرُ حَيْثُ أَتَى وَفِي حَرْفِ ابْنِ مَسْعُودٍ: أَيْنَ أَتَى. وَالْعَرَبُ تَقُولُ: جِئْتُ مِنْ أَيْنَ لَا تَعْلَمُ أَيْ: مِنْ حَيْثُ لَا تَعْلَمُ. قَاْلَ الْأَصْمَعِيُّ: وَمِمَّا تُخْطِئُ فِيهِ الْعَامَّةُ وَالْخَاصَّةُ بَابُ حِينَ وَحَيْثُ، غَلِطَ فِيهِ الْعُلَمَاءُ مِثْلُ أَبِي عُبَيْدَةَ وَ<a href="/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%A8%D9%88%D9%8A%D9%87" title="سيبويه">سِيبَوَيْهِ</a>. قَاْلَ أَبُو حَاتِمٍ: رَأَيْتُ فِي كتاب سِيبَوَيْهِ أَشْيَاءَ كثيرة يَجْعَلُ حِينَ حَيْثُ، وَكَذَلِكَ فِي كتاب أَبِي عُبَيْدَةَ بِخَطِّهِ، قَاْلَ أَبُو حَاتِمٍ: وَاعْلَمْ أَنَّ حِينَ وَحَيْثُ ظَرْفَانِ، فَحِينَ ظَرْفٌ مِنَ الزَّمَانِ، وَحَيْثُ ظَرْفٌ مِنَ الْمَكَانِ، وَلِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا حَدٌّ لَا يُجَاوِزُهُ، وَالْأَكْثَرُ مِنَ النَّاسِ جَعَلُوهُمَا مَعًا حَيْثُ قَالَ: وَالصَّوَابُ أَنْ تَقُولَ رَأَيْتُكَ حَيْثُ كنت أَيْ: فِي الْمَوْضِعِ الَّذِي كنت فِيهِ وَاذْهَبْ حَيْثُ شِئْتَ أَيْ: إِلَى أَيِّ مَوْضِعٍ شِئْتَ؛ وَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ: فَكُلَا مِنْ حَيْثُ شِئْتُمَا. </p><p>وَيُقَالُ: رَأَيْتُكَ حِينَ خَرَجَ الْحَاجُّ أَيْ: فِي ذَلِكَ الْوَقْتِ، فَهَذَا ظَرْفٌ مِنَ الزَّمَانِ، وَلَا يَجُوزُ حَيْثُ خَرَجَ الْحَاجُّ؛ وَتَقُولُ: ائْتِنِي حِينَ يَقْدَمُ الْحَاجُّ، وَلَا يَجُوزُ حَيْثُ يَقْدَمُ الْحَاجُّ، وَقَدْ صَيَّرَ النَّاسُ هَذَا كله حَيْثُ، فَلْيَتَعَهَّدِ الرَّجُلُ كلامه. فَإِذَا ڪَانَ مَوْضِعٌ يَحْسُنُ فِيهِ أَيْنَ وَأَيَّ مَوْضِعٍ فَهُوَ حَيْثُ، لِأَنَّ أَيْنَ مَعْنَاهُ حَيْثُ؛ وَقَوْلُهُمْ حَيْثُ كانوا، مَعْنَاهُمَا وَاحِدٌ، وَلَكِنْ أَجَازُوا الْجَمْعَ بَيْنَهُمَا لِاخْتِلَافِ اللَّفْظَيْنِ. وَاعْلَمْ أَنَّهُ يَحْسُنُ فِي مَوْضِعِ حِينَ: لَمَّا، وَإِذْ، وَإِذَا، وَوَقْتٌ، وَيَوْمٌ، وَسَاعَةٌ، وَمَتَى. تَقُولُ: رَأَيْتُكَ لَمَّا جِئْتَ، وَحِينَ جِئْتَ، وَإِذْ جِئْتَ. وَيُقَالُ: سَأُعْطِيكَ إِذْ جِئْتَ، وَمَتَى جِئْتَ.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="حيث_في_القرآن_الكريم"><span id=".D8.AD.D9.8A.D8.AB_.D9.81.D9.8A_.D8.A7.D9.84.D9.82.D8.B1.D8.A2.D9.86_.D8.A7.D9.84.D9.83.D8.B1.D9.8A.D9.85"></span>حيث في القرآن الكريم</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&action=edit&section=2" title="عدل القسم: حيث في القرآن الكريم"><span>عدل</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>{فَكُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ } [<a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%82%D8%B1%D8%A9" title="سورة البقرة">البقرة</a>: 58]. </p><p>{فَكُلَا مِنْ حَيْثُ شِئْتُمَا} [<a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%81" title="سورة الأعراف">الأعراف</a>: 19]. </p><p>{وَأَتَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُونَ} [النحل: 26]. </p><p>{سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ} [الأعراف: 182]. </p><p>{وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ} [الطلاق: 3]. </p><p>{وَلَمَّا دَخَلُوا مِنْ حَيْثُ أَمَرَهُمْ أَبُوهُمْ } [يوسف: 68]. </p><p>{اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ} [الأنعام: 124].<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مصادر"><span id=".D9.85.D8.B5.D8.A7.D8.AF.D8.B1"></span>مصادر</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&action=edit&section=3" title="عدل القسم: مصادر"><span>عدل</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68964954">.mw-parser-output .reflist-wrap{overflow-y:auto;max-height:300px}.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:36em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:28em}.mw-parser-output .reflist-columns-4{column-width:20em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}@media print{.mw-parser-output .reflist{overflow-y:visible!important;max-height:none!important}}</style><div class="reflist-wrap"><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68982381">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")left 0.1em center/12px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-free a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-limited a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-registration a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-subscription a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-size:contain;padding:0 1em 0 0}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#085;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911f}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911f}}</style><cite id="CITEREFالعبادي2017" class="citation web cs1">العبادي، علاء (11 نوفمبر 2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200812084538/http://www.alebady.com/2017/11/اعراب-حيث/">"اعراب حيث"</a>. <i>علاء العبادي</i>. مؤرشف من <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.alebady.com/2017/11/%d8%a7%d8%b9%d8%b1%d8%a7%d8%a8-%d8%ad%d9%8a%d8%ab/">الأصل</a> في 2020-08-12<span class="reference-accessdate">. اطلع عليه بتاريخ <span class="nowrap">2021-12-09</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%A1+%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%8A&rft.atitle=%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8+%D8%AD%D9%8A%D8%AB&rft.date=2017-11-11&rft.aulast=%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%8A&rft.aufirst=%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%A1&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.alebady.com%2F2017%2F11%2F%25d8%25a7%25d8%25b9%25d8%25b1%25d8%25a7%25d8%25a8-%25d8%25ad%25d9%258a%25d8%25ab%2F&rfr_id=info%3Asid%2Far.wikipedia.org%3A%D8%AD%D9%8A%D8%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68982381"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210227123942/https://www.al-jawaab.com/معنى-كلمة-حيث-معجم-لسان-العرب-قاموس/">"معنى كلمة حيث - معجم لسان العرب - قاموس عربي عربي"</a>. <i>الجواب</i>. 2 يناير 2018. مؤرشف من <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.al-jawaab.com/معنى-كلمة-حيث-معجم-لسان-العرب-قاموس/">الأصل</a> في 2021-02-27<span class="reference-accessdate">. اطلع عليه بتاريخ <span class="nowrap">2021-12-09</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%A8&rft.atitle=%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%89+%D9%83%D9%84%D9%85%D8%A9+%D8%AD%D9%8A%D8%AB+-+%D9%85%D8%B9%D8%AC%D9%85+%D9%84%D8%B3%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8+-+%D9%82%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B3+%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A+%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A&rft.date=2018-01-02&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.al-jawaab.com%2F%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%89-%D9%83%D9%84%D9%85%D8%A9-%D8%AD%D9%8A%D8%AB-%D9%85%D8%B9%D8%AC%D9%85-%D9%84%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8-%D9%82%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B3%2F&rfr_id=info%3Asid%2Far.wikipedia.org%3A%D8%AD%D9%8A%D8%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68982381"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211209181818/https://www.almerja.com/reading.php?idm=27908">"معنى كلمة حيث"</a>. <i>المرجع الالكتروني للمعلوماتية</i>. مؤرشف من <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.almerja.com/reading.php?idm=27908">الأصل</a> في 2021-12-09<span class="reference-accessdate">. اطلع عليه بتاريخ <span class="nowrap">2021-12-09</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9+%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%8A+%D9%84%D9%84%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D8%A9&rft.atitle=%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%89+%D9%83%D9%84%D9%85%D8%A9+%D8%AD%D9%8A%D8%AB%E2%80%8C&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.almerja.com%2Freading.php%3Fidm%3D27908&rfr_id=info%3Asid%2Far.wikipedia.org%3A%D8%AD%D9%8A%D8%AB" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68268331">.mw-parser-output .portalbox{padding:0;margin:0.5em 0;display:table;box-sizing:border-box;max-width:20ch;list-style:none}.mw-parser-output .portalborder{border:solid #aaa 1px;padding:0.1em;background:#f9f9f9}.mw-parser-output .portalbox-entry{display:table-row;font-size:85%;line-height:110%;height:1.9em;font-style:italic;font-weight:bold}.mw-parser-output .portalbox-image{display:table-cell;padding:0.2em;vertical-align:middle;text-align:center}.mw-parser-output .portalbox-link{display:table-cell;padding:0.2em 0.2em 0.2em 0.3em;vertical-align:middle}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .portalleft{clear:left;float:left;margin:0.5em 1em 0.5em 0}.mw-parser-output .portalright{clear:right;float:right;margin:0.5em 0 0.5em 1em}}.mw-parser-output #bandeau-portail{clear:both;line-height:1.9em;padding:3px;margin:2px 0;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);text-align:center;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}.mw-parser-output #liste-portail{padding:3px;text-align:center;margin-right:0;clear:both}.mw-parser-output #liste-portail li,.mw-parser-output #bandeau-portail li{display:inline}.mw-parser-output .bandeau-portail-element{white-space:nowrap;margin:auto 1.5em}.mw-parser-output .bandeau-portail-icone{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .bandeau-portail-texte>a:nth-child(1){font-weight:700}.mw-parser-output .ns-14 #bandeau-portail{width:242px;float:left;font-size:96%;text-align:right;margin:0;clear:left}.mw-parser-output .ns-14 #bandeau-portail li{margin-right:-17px}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .portalbox{background:transparent}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .pane{background:transparent}}</style><ul role="navigation" aria-label="Portals" class="noprint bandeau-portail" id="bandeau-portail"> <li class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Arabic-dad-letter-2.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Arabic-dad-letter-2.svg/32px-Arabic-dad-letter-2.svg.png" decoding="async" width="32" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Arabic-dad-letter-2.svg/48px-Arabic-dad-letter-2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Arabic-dad-letter-2.svg/64px-Arabic-dad-letter-2.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="402" /></a></span></span><span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%A9:%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9" title="بوابة:اللغة العربية">بوابة اللغة العربية</a></span></li> <li class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9_%D8%A3%D9%8A%D9%82%D9%88%D9%86%D8%A9.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9_%D8%A3%D9%8A%D9%82%D9%88%D9%86%D8%A9.png/28px-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9_%D8%A3%D9%8A%D9%82%D9%88%D9%86%D8%A9.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9_%D8%A3%D9%8A%D9%82%D9%88%D9%86%D8%A9.png/42px-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9_%D8%A3%D9%8A%D9%82%D9%88%D9%86%D8%A9.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9_%D8%A3%D9%8A%D9%82%D9%88%D9%86%D8%A9.png/56px-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9_%D8%A3%D9%8A%D9%82%D9%88%D9%86%D8%A9.png 2x" data-file-width="4096" data-file-height="4096" /></a></span></span><span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%A9:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9" title="بوابة:علوم اللغة العربية">بوابة علوم اللغة العربية</a></span></li></ul></div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">مجلوبة من «<a dir="ltr" href="https://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=حيث&oldid=68588814">https://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=حيث&oldid=68588814</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D8%AA%D8%B5%D9%81%D8%AD" title="ويكيبيديا:تصفح">تصنيف</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%86%D9%8A%D9%81:%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D9%86%D8%AD%D9%88%D9%8A%D8%A9" title="تصنيف:حروف نحوية">حروف نحوية</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">تصنيفات مخفية: <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%86%D9%8A%D9%81:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D8%AA%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D8%AF%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF_JsonConfig" title="تصنيف:صفحات تستخدم امتداد JsonConfig">صفحات تستخدم امتداد JsonConfig</a></li><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%86%D9%8A%D9%81:%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%82%D8%A9" title="تصنيف:بوابة اللغة العربية/مقالات متعلقة">بوابة اللغة العربية/مقالات متعلقة</a></li><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%86%D9%8A%D9%81:%D8%A8%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%A9_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%82%D8%A9" title="تصنيف:بوابة علوم اللغة العربية/مقالات متعلقة">بوابة علوم اللغة العربية/مقالات متعلقة</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> آخر تعديل لهذه الصفحة كان يوم 16 نوفمبر 2024، الساعة 22:21.</li> <li id="footer-info-copyright">النصوص متاحة تحت <a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D9%86%D8%B5_%D8%B1%D8%AE%D8%B5%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D9%8A:_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%AE%D9%8A%D8%B5_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AB%D9%84_4.0" title="ويكيبيديا:نص رخصة المشاع الإبداعي: النسبة-الترخيص بالمثل 4.0">رخصة المشاع الإبداعي الملزمة بنسبة العمل لمؤلفه وبترخيص الأعمال المشتقة بالمثل 4.0</a>؛ قد تُطبّق شروط إضافية. استخدامُك هذا الموقع هو موافقةٌ على <a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use" class="extiw" title="foundation:Special:MyLanguage/Policy:Terms of Use">شروط الاستخدام</a> <a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy" class="extiw" title="foundation:Special:MyLanguage/Policy:Privacy policy">وسياسة الخصوصية</a>. ويكيبيديا ® هي علامة تجارية مسجلة <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">لمؤسسة ويكيميديا</a>، وهي منظمة غير ربحية.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ar">سياسة الخصوصية</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D8%B9%D9%86">حول ويكيبيديا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D8%A5%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%A1_%D9%85%D8%B3%D8%A4%D9%88%D9%84%D9%8A%D8%A9_%D8%B9%D8%A7%D9%85">إخلاء مسؤولية</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">القواعد السلوكية</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">المطورون</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ar.wikipedia.org">إحصائيات</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بيان تعريف الارتباطات</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ar.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D9%8A%D8%AB&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نسخة للأجهزة المحمولة</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>بحث</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="ابحث في ويكيبيديا"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="خاص:بحث"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">بحث</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="المحتويات" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تبديل عرض جدول المحتويات" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تبديل عرض جدول المحتويات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">حيث</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>أضف لغات</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>أضف موضوعًا</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-ptn9n","wgBackendResponseTime":161,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.321","walltime":"0.435","ppvisitednodes":{"value":401,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":58054,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":183,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":21848,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 339.410 1 -total"," 43.24% 146.766 1 قالب:شريط_جانبي_نحو"," 42.25% 143.406 1 قالب:شريط_جانبي/مخفي"," 35.06% 119.013 1 قالب:مراجع"," 28.90% 98.096 3 قالب:استشهاد_ويب"," 14.68% 49.817 1 قالب:شريط_بوابات"," 8.63% 29.282 1 قالب:بوابة_في_النسق"," 6.31% 21.417 1 قالب:ميز"," 0.69% 2.327 1 قالب:رئيسي_آخر"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.203","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4748596,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b766959bd-srxz6","timestamp":"20250215200513","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u062d\u064a\u062b","url":"https:\/\/ar.wikipedia.org\/wiki\/%D8%AD%D9%8A%D8%AB","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q12209763","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q12209763","author":{"@type":"Organization","name":"\u0627\u0644\u0645\u0633\u0627\u0647\u0645\u0648\u0646 \u0641\u064a \u0645\u0634\u0627\u0631\u064a\u0639 \u0648\u064a\u0643\u064a\u0645\u064a\u062f\u064a\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0624\u0633\u0633\u0629 \u0648\u064a\u0643\u064a\u0645\u064a\u062f\u064a\u0627","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2013-01-25T16:15:33Z"}</script> </body> </html>