CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Historia Grenlandii – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"9bd31f55-484f-4103-ac43-c34647372a4b","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Historia_Grenlandii","wgTitle":"Historia Grenlandii","wgCurRevisionId":73116945,"wgRevisionId":73116945,"wgArticleId":84980,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon odn bez numeru strony","Historia Grenlandii","Wikingowie","Historia tubylczych ludów Ameryki Północnej"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Historia_Grenlandii","wgRelevantArticleId":84980,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":73116945,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q756836","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements", "mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg/1200px-Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg/800px-Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="400"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg/640px-Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="320"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Historia Grenlandii – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Historia_Grenlandii"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Grenlandii"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Historia_Grenlandii rootpage-Historia_Grenlandii skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu główne </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z">Strona główna</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x">Losuj artykuł</a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne">Kategorie artykułów</a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii">Najlepsze artykuły</a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ">Częste pytania (FAQ)</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami">Kontakt</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki">Pierwsze kroki</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje">Portal wikipedystów</a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84">Ogłoszenia</a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady">Zasady</a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci">Pomoc</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r">Ostatnie zmiany</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"> Szukaj </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Wygląd </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class="">Wspomóż Wikipedię</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Historia+Grenlandii" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class="">Utwórz konto</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Historia+Grenlandii" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class="">Zaloguj się</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Narzędzia osobiste </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl">Wspomóż Wikipedię</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Historia+Grenlandii" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."> Utwórz konto</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Historia+Grenlandii" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"> Zaloguj się</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania">dowiedz się więcej</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y">Edycje</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Wczesna_kultura_paleoinuicka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Wczesna_kultura_paleoinuicka"> <div class="vector-toc-text"> 1 Wczesna kultura paleoinuicka </div> </a> <ul id="toc-Wczesna_kultura_paleoinuicka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Osadnictwo_skandynawskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Osadnictwo_skandynawskie"> <div class="vector-toc-text"> 2 Osadnictwo skandynawskie </div> </a> <ul id="toc-Osadnictwo_skandynawskie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Okres_XVI–XVII_wieku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Okres_XVI–XVII_wieku"> <div class="vector-toc-text"> 3 Okres XVI–XVII wieku </div> </a> <ul id="toc-Okres_XVI–XVII_wieku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Okres_kolonizacji_(1721–1953)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Okres_kolonizacji_(1721–1953)"> <div class="vector-toc-text"> 4 Okres kolonizacji (1721–1953) </div> </a> <button aria-controls="toc-Okres_kolonizacji_(1721–1953)-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Okres kolonizacji (1721–1953) </button> <ul id="toc-Okres_kolonizacji_(1721–1953)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Królestwo_Danii_i_Norwegii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Królestwo_Danii_i_Norwegii"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Królestwo Danii i Norwegii </div> </a> <ul id="toc-Królestwo_Danii_i_Norwegii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Spór_Norwegii_z_Danią" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Spór_Norwegii_z_Danią"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Spór Norwegii z Danią </div> </a> <ul id="toc-Spór_Norwegii_z_Danią-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-II_wojna_światowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#II_wojna_światowa"> <div class="vector-toc-text"> 4.3 II wojna światowa </div> </a> <ul id="toc-II_wojna_światowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zimna_Wojna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zimna_Wojna"> <div class="vector-toc-text"> 4.4 Zimna Wojna </div> </a> <ul id="toc-Zimna_Wojna-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Baza_w_Thule" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Baza_w_Thule"> <div class="vector-toc-text"> 4.4.1 Baza w Thule </div> </a> <ul id="toc-Baza_w_Thule-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Autonomia_wyspy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Autonomia_wyspy"> <div class="vector-toc-text"> 5 Autonomia wyspy </div> </a> <ul id="toc-Autonomia_wyspy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> 6 Zobacz też </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> 7 Uwagi </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> 8 Przypisy </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> 9 Bibliografia </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> 10 Linki zewnętrzne </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Przełącz stan spisu treści </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Historia Grenlandii</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 31 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-31" aria-hidden="true" > 31 języków </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE_%D8%AC%D8%B1%D9%8A%D9%86%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF" title="تاريخ جرينلاند – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تاريخ جرينلاند" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="গ্রিনল্যান্ডের ইতিহাস – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="গ্রিনল্যান্ডের ইতিহাস" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%93%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D1%96" title="Гісторыя Грэнландыі – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Гісторыя Грэнландыі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="История на Гренландия – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="История на Гренландия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B2ria_de_Groenl%C3%A0ndia" title="Història de Groenlàndia – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Història de Groenlàndia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="polecany artykuł"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%B8nlands_historie" title="Grønlands historie – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Grønlands historie" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Geschichte_Gr%C3%B6nlands" title="Geschichte Grönlands – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Geschichte Grönlands" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Greenland" title="History of Greenland – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="History of Greenland" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Historia_de_Groenlandia" title="Historia de Groenlandia – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Historia de Groenlandia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Historio_de_Gronlando" title="Historio de Gronlando – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Historio de Gronlando" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%84%D9%86%D8%AF" title="تاریخ گرینلند – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تاریخ گرینلند" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_du_Groenland" title="Histoire du Groenland – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Histoire du Groenland" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Historia_de_Groenlandia" title="Historia de Groenlandia – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Historia de Groenlandia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գրենլանդիայի պատմություն – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գրենլանդիայի պատմություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sejarah_Greenland" title="Sejarah Greenland – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Sejarah Greenland" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Storia_della_Groenlandia" title="Storia della Groenlandia – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Storia della Groenlandia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%95%D7%A8%D7%99%D7%94_%D7%A9%D7%9C_%D7%92%D7%A8%D7%99%D7%A0%D7%9C%D7%A0%D7%93" title="היסטוריה של גרינלנד – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="היסטוריה של גרינלנד" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Grenlandijos_istorija" title="Grenlandijos istorija – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Grenlandijos istorija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%B6nland_t%C3%B6rt%C3%A9nelme" title="Grönland történelme – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Grönland történelme" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_Groenland" title="Geschiedenis van Groenland – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Geschiedenis van Groenland" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B0%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%B3%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%89%E3%81%AE%E6%AD%B4%E5%8F%B2" title="グリーンランドの歴史 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="グリーンランドの歴史" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%B8nlands_historie" title="Grønlands historie – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Grønlands historie" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Groenl%C3%A2ndia" title="História da Groenlândia – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="História da Groenlândia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B8" title="История Гренландии – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="История Гренландии" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Историја Гренланда – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Историја Гренланда" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Historija_Grenlanda" title="Historija Grenlanda – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Historija Grenlanda" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%B6nlands_historia" title="Grönlands historia – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Grönlands historia" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%B6nland_tarihi" title="Grönland tarihi – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Grönland tarihi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%8F_%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%96%D1%97" title="Історія Гренландії – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Історія Гренландії" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%A0%BC%E9%99%B5%E5%85%B0%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="格陵兰历史 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="格陵兰历史" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%A0%BC%E9%99%B5%E5%85%B0%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="格陵兰历史 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="格陵兰历史" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target">中文</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q756836#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Historia_Grenlandii" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c">Artykuł</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Historia_Grenlandii" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >polski </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Historia_Grenlandii">Czytaj</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Narzędzia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Historia_Grenlandii">Czytaj</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=history">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Historia_Grenlandii" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j">Linkujące</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Historia_Grenlandii" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k">Zmiany w linkowanych</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u">Prześlij plik</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q">Strony specjalne</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&oldid=73116945" title="Stały link do tej wersji tej strony">Link do tej wersji</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony">Informacje o tej stronie</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Historia_Grenlandii&id=73116945&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę">Cytowanie tego artykułu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FHistoria_Grenlandii">Zobacz skrócony adres URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FHistoria_Grenlandii">Pobierz kod QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Historia+Grenlandii">Utwórz książkę</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Historia_Grenlandii&action=show-download-screen">Pobierz jako PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p">Wersja do druku</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:History_of_Greenland" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q756836" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g">Element Wikidanych</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Greenland_in_the_World_(%2BEU).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg/300px-Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg.png" decoding="async" width="300" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg/450px-Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg/600px-Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg.png 2x" data-file-width="2521" data-file-height="1260" /></a><figcaption>Położenie Grenlandii</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Greenland_scenery.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Greenland_scenery.jpg/300px-Greenland_scenery.jpg" decoding="async" width="300" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Greenland_scenery.jpg/450px-Greenland_scenery.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Greenland_scenery.jpg/600px-Greenland_scenery.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1446" /></a><figcaption>Krajobraz Grenlandii</figcaption></figure> Historia Grenlandii – dzieje <a href="/wiki/Grenlandia" title="Grenlandia">wyspy</a> i <a href="/wiki/Grenlandczycy" title="Grenlandczycy">narodu grenlandzkiego</a>. Rozwój Grenlandii zdeterminowany jest przez surowe warunki klimatyczne – 84% wyspy pokrywa lądolód – co ogranicza aktywność człowieka do wybrzeży. Grenlandia, zamieszkiwana przez ludy arktyczne, nie była znana Europejczykom do X w., kiedy to odkryli ją <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">norwescy</a> <a href="/wiki/Wikingowie" title="Wikingowie">wikingowie</a>, którzy zabłądzili w drodze do <a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandii</a>. Wikingowie mieszkali na Grenlandii przez kilkaset lat, lecz opuścili swoje osiedla na przestrzeni XIV–XV w. Według najnowszych teorii końca osiedli skandynawskich upatruje się raczej w czynnikach demograficznych (brak rąk do pracy) i gospodarczych (handel <a href="/wiki/Afryka" title="Afryka">afrykańską</a> <a href="/wiki/Ko%C5%9B%C4%87_s%C5%82oniowa" title="Kość słoniowa">kością słoniową</a>), niż w postulowanych wcześniej czynnikach klimatycznych (<a href="/wiki/Ma%C5%82a_epoka_lodowa" title="Mała epoka lodowa">mała epoka lodowa</a>). W XVIII w. wyspa stała się <a href="/wiki/Kolonia_(geografia_polityczna)" title="Kolonia (geografia polityczna)">kolonią</a> <a href="/wiki/Dania" title="Dania">duńską</a>, która w 1953 roku została zintegrowana z Danią. Od czasów <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> na Grenlandii znajdują się amerykańskie bazy wojskowe. W 1973 roku Grenlandia wraz z Danią wstąpiła do struktur <a href="/wiki/Wsp%C3%B3lnota_Europejska" title="Wspólnota Europejska">Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej</a> (późniejszej <a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unii Europejskiej</a>), które opuściła w 1985 roku, uzyskując status zamorskiego terytorium stowarzyszonego. Od 1979 roku wyspa posiada autonomię, która została poszerzona w 2009 roku. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wczesna_kultura_paleoinuicka">Wczesna kultura paleoinuicka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Wczesna kultura paleoinuicka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wczesna kultura paleoinuicka">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Arctic_cultures_900-1500.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Arctic_cultures_900-1500.png/200px-Arctic_cultures_900-1500.png" decoding="async" width="200" height="764" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/32/Arctic_cultures_900-1500.png 1.5x" data-file-width="259" data-file-height="989" /></a><figcaption>Mapa rozmieszczenia kultur arktycznych od 900 do 1500 roku</figcaption></figure> <a href="/wiki/Prehistoria" title="Prehistoria">Prehistoria</a> Grenlandii to historia licznych paleoinuickich (paleoeskimoskich) migracji z <a href="/wiki/Ameryka_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Ameryka Północna">Ameryki Północnej</a> na tę wyspę przynajmniej od 2500 p.n.e.<a href="#cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019-1">[1]</a> <a href="#cite_note-2">[a]</a> Każda fala migracji związana była z inną <a href="/wiki/Kultura_archeologiczna" title="Kultura archeologiczna">kulturą</a><a href="#cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019-1">[1]</a> <a href="#cite_note-3">[b]</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kultura_Independence_I" title="Kultura Independence I">Kultura Independence I</a>: 2500–1800 p.n.e. (północna Grenlandia<a href="#cite_note-CITEREFPeregrineEmber201231-4">[2]</a><a href="#cite_note-:1-5">[3]</a>)<a href="#cite_note-6">[c]</a></li> <li><a href="/wiki/Kultura_Saqqaq" title="Kultura Saqqaq">Kultura Saqqaq</a>: 2300–900 p.n.e. (zachodnia i południowo-wschodnia Grenlandia<a href="#cite_note-CITEREFPeregrineEmber201237-7">[4]</a>)<a href="#cite_note-9">[d]</a></li> <li><a href="/wiki/Kultura_Independence_II" title="Kultura Independence II">Kultura Independence II</a>: 1200–700 p.n.e. (daleka północ Grenlandii<a href="#cite_note-:2-10">[6]</a>)<a href="#cite_note-11">[e]</a></li> <li><a href="/wiki/Kultura_Dorset" title="Kultura Dorset">Kultura Dorset I</a>: 600 p.n.e. – 100 n.e. (zachodnia i wschodnia Grenlandia<a href="#cite_note-:3-12">[7]</a>)<a href="#cite_note-13">[f]</a></li> <li><a href="/wiki/Kultura_Dorset" title="Kultura Dorset">Kultura Dorset II</a>: 700–1200 n.e.(daleka północ Grenlandii<a href="#cite_note-:4-14">[8]</a>)<a href="#cite_note-15">[g]</a></li> <li><a href="/wiki/Kultura_Thule" title="Kultura Thule">Kultura Thule</a>: 1100 n.e. (zachodnie i wschodnie wybrzeża Grenlandii<a href="#cite_note-:5-16">[9]</a>) – z której w XII–XIII w. wykształciła się <a href="/w/index.php?title=Kultura_Inugsuk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kultura Inugsuk (strona nie istnieje)">kultura Inugsuk</a><a href="#cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019-1">[1]</a> </li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Osadnictwo_skandynawskie">Osadnictwo skandynawskie</h2>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Osadnictwo skandynawskie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Osadnictwo skandynawskie">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ruiner_Brattahlid.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Ruiner_Brattahlid.JPG/200px-Ruiner_Brattahlid.JPG" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Ruiner_Brattahlid.JPG/300px-Ruiner_Brattahlid.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Ruiner_Brattahlid.JPG/400px-Ruiner_Brattahlid.JPG 2x" data-file-width="2304" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Pozostałości osady Eryka Rudego w Brattahlíð</figcaption></figure> Od końca IX w. n.e. do Grenlandii docierały sporadyczne wyprawy <a href="/wiki/Wikingowie" title="Wikingowie">wikingów</a><a href="#cite_note-CITEREFEncyklopedia_PWN-17">[10]</a> . Pierwsza wzmianka nawiązująca do Grenlandii pojawiła się w islandzkim dziele <a href="/wiki/Landn%C3%A1mab%C3%B3k" title="Landnámabók">Landnámabók</a><a href="#cite_note-CITEREFMarcus200755-18">[11]</a>. Według tradycji islandzkiej norweski żeglarz <a href="/wiki/Gunnbj%C3%B6rn_Ulfsson" title="Gunnbjörn Ulfsson">Gunnbjörn Ulfsson</a> (ok. X w.) podczas rejsu na Islandię został zepchnięty z kursu wskutek złej pogody i dotarł do grupy wysepek, nazwanej od jego imienia Gunnbjarnarsker<a href="#cite_note-19">[h]</a>, skąd zauważył majaczący na zachodzie ląd<a href="#cite_note-CITEREFMarcus200755-18">[11]</a>. Ulfsson uznawany jest za pierwszego Islandczyka, który ujrzał wybrzeża Grenlandii<a href="#cite_note-CITEREFMarcus200755-18">[11]</a>. Według tradycji kolejnym Islandczykiem, który dotarł do Gunnbjarnarsker ok. 978 roku był Snæbjörn Galti<a href="#cite_note-CITEREFSeaver199619-20">[12]</a>. <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Brattachurch.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Brattachurch.jpg/200px-Brattachurch.jpg" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Brattachurch.jpg/300px-Brattachurch.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Brattachurch.jpg/400px-Brattachurch.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="332" /></a><figcaption>Rekonstrukcja kościoła Þjóðhildarkirkja w Brattahlíð</figcaption></figure> W latach 80. X wieku <a href="/wiki/Eryk_Rudy" title="Eryk Rudy">Eryk Rudy</a> (ok. 950–1003), skazany na trzyletnią banicję za zabójstwa, udał się na poszukiwanie lądu z raportu Ulfssona<a href="#cite_note-CITEREFMarcus200755–56-21">[13]</a><a href="#cite_note-CITEREFSeaver199619-20">[12]</a>. Dotarł na wschodnie wybrzeże Grenlandii, lądując w miejscu, które nazwał Midjökull (dosł. „środkowy lodowiec”)<a href="#cite_note-CITEREFMarcus200756-22">[14]</a>. Według <a href="/wiki/Saga_o_Grenlandczykach" title="Saga o Grenlandczykach">Sagi o Grenlandczykach</a> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_islandzki" title="Język islandzki">isl</a>. Grænlendinga saga) i <a href="/wiki/Saga_o_Eryku_Rudym" title="Saga o Eryku Rudym">Sagi o Eryku Rudym</a> (isl. Eiríks saga rauða) Eryk nazwał nowy ląd Grønland czyli zieloną ziemią, aby atrakcyjna nazwa przyciągnęła osadników<a href="#cite_note-CITEREFSeaver199620-23">[15]</a><a href="#cite_note-CITEREFMarcus200757-24">[16]</a>. Wybrzeża południowej i zachodniej Grenlandii, podobnie jak dziś, rzeczywiście były zielone i nadawały się do uprawy roli i hodowli zwierząt<a href="#cite_note-:20-25">[17]</a>. Po spędzeniu trzech lat na banicji w Grenlandii Eryk powrócił na Islandię, skąd po przezimowaniu poprowadził wyprawę osadników złożoną z 25 statków, z których do celu dotarło 14<a href="#cite_note-CITEREFSeaver199620-23">[15]</a><a href="#cite_note-26">[i]</a>. Wyprawa Eryka, datowana na 985 lub 986 rok<a href="#cite_note-27">[j]</a>, zapoczątkowała osadnictwo skandynawskie – powstało <a href="/wiki/Osiedle_Wschodnie" title="Osiedle Wschodnie">Osiedle Wschodnie</a> (Eystribyggð) w rejonie współczesnych <a href="/wiki/Nanortalik" title="Nanortalik">Nanortalik</a>, <a href="/wiki/Qaqortoq" title="Qaqortoq">Qaqortoq</a> i <a href="/wiki/Narsaq" title="Narsaq">Narsaq</a><a href="#cite_note-:6-28">[18]</a> oraz <a href="/wiki/Osiedle_Zachodnie" title="Osiedle Zachodnie">Osiedle Zachodnie</a> (Vestribyggð) na wschodnim obszarze współczesnego <a href="/wiki/Nuuk" title="Nuuk">Nuuk</a><a href="#cite_note-:6-28">[18]</a><a href="#cite_note-CITEREFEncyklopedia_PWN-17">[10]</a> <a href="#cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019-1">[1]</a> . Osady te mogły liczyć ok. 280 gospodarstw i od 3 do 6 tys. mieszkańców<a href="#cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019-1">[1]</a> <a href="#cite_note-31">[k]</a>. Osiedle Wschodnie liczyło ok. 190 gospodarstw, zachodnie – 90, a kolejnych 20 gospodarstw znajdowało się pomiędzy nimi w rejonie współczesnego <a href="/wiki/Ivittuut" title="Ivittuut">Ivittuut</a>, tworząc tzw. Osiedle Środkowe<a href="#cite_note-CITEREFHolman2009110-29">[19]</a>. Eryk osiadł na farmie <a href="/wiki/Brattahlid" title="Brattahlid">Brattahlíð</a> (współczesne <a href="/wiki/Qassiarsuk" title="Qassiarsuk">Qassiarsuk</a>) na brzegu <a href="/w/index.php?title=Tunulliarfik_Fjord&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tunulliarfik Fjord (strona nie istnieje)">Eriksfjord</a> w Osiedlu Wschodnim<a href="#cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald200376-30">[20]</a>. W Brattahlíð zbierało się zgromadzenie lokalne i stanął jeden z pierwszych kościołów, po tym jak żona Eryka – Þjóðhild przeszła na <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijaństwo</a><a href="#cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald200376-30">[20]</a>. Islandia przyjęła chrześcijaństwo ok. 999–1000 roku<a href="#cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald2003145-32">[21]</a>, które dotarło na Grenlandię wraz z synem Eryka Rudego – <a href="/wiki/Leif_Eriksson" title="Leif Eriksson">Leifem Erikssonem</a> (975–1020), który spędził zimę 999 roku na dworze nowonawróconego króla Norwegii <a href="/wiki/Olaf_I_Tryggvason" title="Olaf I Tryggvason">Olafa I Tryggvasona</a>, gdzie przyjął chrzest<a href="#cite_note-CITEREFMajor2017-33">[22]</a> . <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Christian-krohg-leiv-eriksson.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Christian-krohg-leiv-eriksson.jpg/200px-Christian-krohg-leiv-eriksson.jpg" decoding="async" width="200" height="130" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Christian-krohg-leiv-eriksson.jpg/300px-Christian-krohg-leiv-eriksson.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Christian-krohg-leiv-eriksson.jpg/400px-Christian-krohg-leiv-eriksson.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1302" /></a><figcaption>Obraz Leif Eriksson odkrywający Amerykę Północną, <a href="/wiki/Christian_Krohg" title="Christian Krohg">Christian Krohg</a> (1852–1925)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Carlb-ansemeadows-vinland-01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Carlb-ansemeadows-vinland-01.jpg/200px-Carlb-ansemeadows-vinland-01.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Carlb-ansemeadows-vinland-01.jpg/300px-Carlb-ansemeadows-vinland-01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Carlb-ansemeadows-vinland-01.jpg/400px-Carlb-ansemeadows-vinland-01.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Rekonstrukcja domostwa wikingów, <a href="/wiki/L%E2%80%99Anse_aux_Meadows" title="L’Anse aux Meadows">L’Anse aux Meadows</a></figcaption></figure> Według <a href="/wiki/Saga_o_Grenlandczykach" title="Saga o Grenlandczykach">Sagi o Grenlandczykach</a> (isl. Grænlendinga saga) Wikingowie odkryli <a href="/wiki/Winlandia" title="Winlandia">Vinland</a> w <a href="/wiki/Ameryka_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Ameryka Północna">Ameryce Północnej</a> – jako pierwszy ląd amerykański ujrzał <a href="/wiki/Bjarni_Herj%C3%B3lfsson" title="Bjarni Herjólfsson">Bjarni Herjólfsson</a> (X w.), który został zepchnięty z kursu podczas podróży z Islandii na Grenlandię<a href="#cite_note-CITEREFHolman200948-34">[23]</a>. Jego śladami podążył <a href="/wiki/Leif_Eriksson" title="Leif Eriksson">Leif Eriksson</a> (975–1020), który jako pierwszy Europejczyk miał stanąć na kontynencie amerykańskim<a href="#cite_note-CITEREFHolman2009173-35">[24]</a>. Nowe terytoria Leif Eriksson nazwał: Helluland (prawdopodobnie była to <a href="/wiki/Ziemia_Baffina" title="Ziemia Baffina">Ziemia Baffina</a><a href="#cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald200332-36">[25]</a>), Markland (prawdopodobnie <a href="/wiki/Labrador_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Labrador (półwysep)">Labrador</a><a href="#cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald200332-36">[25]</a>) i Vinland (prawdopodobnie obszar w regionie <a href="/wiki/Zatoka_%C5%9Awi%C4%99tego_Wawrzy%C5%84ca" title="Zatoka Świętego Wawrzyńca">Zatoki Świętego Wawrzyńca</a><a href="#cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald200332-36">[25]</a>)<a href="#cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald2003173-37">[26]</a>. Odkrycie w latach 60. XX w. pozostałości domostw wikingów i kuźni w <a href="/wiki/L%E2%80%99Anse_aux_Meadows" title="L’Anse aux Meadows">L’Anse aux Meadows</a> w <a href="/wiki/Nowa_Fundlandia" title="Nowa Fundlandia">Nowej Fundlandii</a> dostarczyło dowodów na obecność wikingów w Ameryce Północnej<a href="#cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald2003173-37">[26]</a>. Skandynawscy osadnicy na Grenlandii zajmowali się hodowlą bydła (krów, owiec i kóz) oraz myślistwem (polowano przede wszystkim na foki)<a href="#cite_note-:6-28">[18]</a>. Według XIII-wiecznej księgi <a href="/wiki/Konungs_skuggsj%C3%A1" title="Konungs skuggsjá">Konungs skuggsjá</a> (<a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łac</a>. Speculum regale), sprowadzali żelazo i drewno budowlane, a eksportowali skóry, liny okrętowe oraz kły morsów<a href="#cite_note-:6-28">[18]</a>. Artefakty odkryte podczas badań archeologicznych świadczą o istnieniu kontaktów między społecznością skandynawską a kulturami Dorset i Thule, przy czym natura tych kontaktów nie została jednoznacznie określona<a href="#cite_note-:6-28">[18]</a>. <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:RuineninIgaliku.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/RuineninIgaliku.jpg/200px-RuineninIgaliku.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/RuineninIgaliku.jpg/300px-RuineninIgaliku.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/RuineninIgaliku.jpg/400px-RuineninIgaliku.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="375" /></a><figcaption>Pozostałości rezydencji biskupiej w Garðar</figcaption></figure> W 1126 roku założono biskupstwo w <a href="/wiki/Gardar" title="Gardar">Garðar</a> (współczesne <a href="/wiki/Igaliku" title="Igaliku">Igaliku</a>), które objął biskup Arnold<a href="#cite_note-CITEREFMajor2017-33">[22]</a> . W Osiedlu Wschodnim założono klasztory <a href="/wiki/Augustianie" title="Augustianie">Augustianów</a> i <a href="/wiki/Benedyktyni" title="Benedyktyni">Benedyktynów</a><a href="#cite_note-CITEREFHolman2009110-29">[19]</a>. W Osiedlu Wschodnim istniało 12 kościołów a w Osiedlu Zachodnim – cztery<a href="#cite_note-CITEREFMajor2017-33">[22]</a> . W 1261 roku osady wikingów na Islandii i na Grenlandii przyjęły zwierzchnictwo <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">królestwa Norwegii</a><a href="#cite_note-CITEREFSørensen200911-38">[27]</a>. Wprowadzono królewski monopol na handel<a href="#cite_note-:6-28">[18]</a>. Osiedla zostały opuszczone na przestrzeni XIV–XV w.<a href="#cite_note-CITEREFHolman2009110-29">[19]</a> – Osiedle Zachodnie ok. 1350 roku a Wschodnie przed rokiem 1500<a href="#cite_note-CITEREFEncyklopedia_PWN-17">[10]</a> . Nie wiadomo czy był to proces stopniowego wymierania, czy emigracji<a href="#cite_note-CITEREFJesch201540-39">[28]</a>. Powstało wiele teorii na ten temat, często sprzecznych ze sobą<a href="#cite_note-CITEREFNuttall2005783-40">[29]</a>. Przyczyn upatrywano przede wszystkim w <a href="/wiki/Zmiana_klimatu" title="Zmiana klimatu">zmianach klimatycznych</a> po nastaniu <a href="/wiki/Ma%C5%82a_epoka_lodowa" title="Mała epoka lodowa">małej epoki lodowej</a><a href="#cite_note-CITEREFHolman2009110-29">[19]</a><a href="#cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019-1">[1]</a> . Wśród innych czynników wymieniano: niewielką liczebność populacji, epidemie, konflikty z ludnością tubylczą i marginalizację gospodarczą<a href="#cite_note-CITEREFJesch201540–41-41">[30]</a>. Osadnikom zarzucano brak dostatecznych umiejętności dostosowania się do zmieniających się warunków klimatycznych i złą gospodarkę ziemią i zasobami<a href="#cite_note-CITEREFJesch201541-42">[31]</a>. Nowsze badania podważają te teorie, ponieważ zgromadzono dowody na to, że osadnicy dostosowali się do zmian dobrze, m.in. przestawili swoją dietę na produkty pochodzenia morskiego<a href="#cite_note-CITEREFJesch201541-42">[31]</a> i skupili na handlu, przede wszystkim kłami <a href="/wiki/Mors_arktyczny" title="Mors arktyczny">morsów</a><a href="#cite_note-:7-43">[32]</a>. Handel kłami był niezwykle lukratywny – w 1327 roku 802 kg kłów grenlandzkich miało wartość 780 krów lub 60 ton suszonej ryby<a href="#cite_note-:7-43">[32]</a>. Zmiany klimatyczne miały z pewnością negatywny wpływ, a nowe teorie upatrują problemów raczej w braku rąk do pracy w społeczności myśliwych oraz podatności na niepokoje społeczne i wypadki na coraz bardziej burzliwym morzu niż na problemy społeczności rolniczej wskutek braku żywności<a href="#cite_note-:7-43">[32]</a>. Końca osiedli skandynawskich upatruje się raczej w czynnikach demograficznych, na które relatywnie niewielka populacja była szczególnie wrażliwa<a href="#cite_note-CITEREFJesch201541-42">[31]</a>. Lukratywny <a href="/wiki/Eksport" title="Eksport">eksport</a> kłów morsów ucierpiał przez handel <a href="/wiki/Afryka" title="Afryka">afrykańską</a> <a href="/wiki/Ko%C5%9B%C4%87_s%C5%82oniowa" title="Kość słoniowa">kością słoniową</a><a href="#cite_note-CITEREFJesch201541-42">[31]</a>. Kontakty między Grenlandią a Skandynawią ustały przed początkiem XV w.<a href="#cite_note-CITEREFHolman2009110-29">[19]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Okres_XVI–XVII_wieku">Okres XVI–XVII wieku</h2>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Okres XVI–XVII wieku" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Okres XVI–XVII wieku">edytuj kod</a>]</div> W XVI w. do zachodnich wybrzeży Grenlandii dotarli angielscy żeglarze <a href="/wiki/Martin_Frobisher" title="Martin Frobisher">Martin Frobisher</a> (1535–1594) i <a href="/wiki/John_Davis_(%C5%BCeglarz)" title="John Davis (żeglarz)">John Davis</a> (1550–1605), którzy napotkali Inuitów<a href="#cite_note-CITEREFNuttall2005783-40">[29]</a>. Następnie wody Grenlandii penetrowali europejscy <a href="/wiki/Wielorybnictwo" title="Wielorybnictwo">wielorybnicy</a> i <a href="/wiki/Anglia" title="Anglia">angielskie</a>, <a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">holenderskie</a> i <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">niemieckie</a> statki zaczęły regularnie przybywać na wyspę<a href="#cite_note-CITEREFNuttall2005783-40">[29]</a>. Wielorybnicy przywlekli wirusy <a href="/wiki/Grypa" title="Grypa">grypy</a> i <a href="/wiki/Odra_(choroba)" title="Odra (choroba)">odry</a>, na które Inuici nie byli odporni<a href="#cite_note-CITEREFNuttall2005783-40">[29]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Okres_kolonizacji_(1721–1953)">Okres kolonizacji (1721–1953)</h2>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Okres kolonizacji (1721–1953)" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Okres kolonizacji (1721–1953)">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Królestwo_Danii_i_Norwegii">Królestwo Danii i Norwegii</h3>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Królestwo Danii i Norwegii" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Królestwo Danii i Norwegii">edytuj kod</a>]</div> Wskutek najpierw <a href="/wiki/Unia_kalmarska" title="Unia kalmarska">unii kalmarskiej</a> (1397), a potem <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Danii_i_Norwegii" title="Królestwo Danii i Norwegii">unii realnej między Danią a Norwegią</a> (1534–1814), ziemie Grenlandii stały się częścią Królestwa Danii i Norwegii<a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015146-44">[33]</a>. Królestwo rościło sobie prawa do wszystkich norweskich terytoriów zależnych na Islandii, Grenlandii, do <a href="/wiki/Wyspy_Owcze" title="Wyspy Owcze">Wysp Owczych</a>, <a href="/wiki/Szetlandy" title="Szetlandy">Szetlandów</a> i <a href="/wiki/Orkady" title="Orkady">Orkadów</a><a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015146-44">[33]</a>. W 1721 roku norweski pastor <a href="/wiki/Luteranizm" title="Luteranizm">luterański</a> <a href="/wiki/Hans_Egede" title="Hans Egede">Hans Egede</a> (1686–1758) poprowadził duńsko-norweską misję na Grenlandię, by odnaleźć potomków dawnych osadników i przeprowadzić <a href="/wiki/Chrystianizacja" title="Chrystianizacja">chrystianizację</a><a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015146-44">[33]</a>. Nie odnaleziono żadnych europejskich osadników, lecz nawiązano kontakty z <a href="/wiki/Inuici" title="Inuici">Inuitami</a>, z którymi podjęto wymianę handlową<a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015146-44">[33]</a> i założono faktorię handlową w <a href="/wiki/Nuuk" title="Nuuk">Godthåb</a><a href="#cite_note-CITEREFPreuss1932469-45">[34]</a>. Przychody z handlu miały finansować misję<a href="#cite_note-CITEREFSørensen200911-38">[27]</a>. Poszukiwaniem osadników, administracją kolonii i handlem z tubylcami zajmowała się prywatna korporacja Bergenkompagniet (duń. Det Bergen Grønlandske Compagnie), której statut ustanowił król Danii i Norwegii i która miała <a href="/wiki/Monopol" title="Monopol">monopol</a> na handel w regionie<a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015146-44">[33]</a>. Kompania zbankrutowała w 1727 roku, lecz jej działalność uznawana była za podstawę późniejszych roszczeń duńskich<a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015146-44">[33]</a>. W XVIII wieku, wobec działalności handlowej Wielkiej Brytanii i Niderlandów na Grenlandii, naruszającej duńskie interesy, królestwo Danii i Norwegii ufortyfikowało faktorię w Godthåb<a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015147-46">[35]</a>. W 1776 roku królestwo wprowadziło <a href="/wiki/Monopol" title="Monopol">monopol</a> państwowy na handel na Grenlandii, odmawiając dostępu zagranicznym rybakom i kupcom aż do 1950 roku<a href="#cite_note-CITEREFPageSonnenburg2003709-47">[36]</a><a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015147-46">[35]</a>. W 1814 roku, po przegranej wojnie (Dania wspierała Francję w wojnach napoleońskich<a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015147-46">[35]</a>), na mocy <a href="/wiki/Traktat_kilo%C5%84ski" title="Traktat kiloński">traktatu kilońskiego</a> królestwo Danii i Norwegii musiało oddać Szwecji Norwegię z wyjątkiem Grenlandii, Islandii i Wysp Owczych<a href="#cite_note-CITEREFSørensen200912-48">[37]</a>. Dania utrzymała monopol handlowy, a profity przeznaczono na rozwój Grenlandii<a href="#cite_note-CITEREFSørensen200912-48">[37]</a>. W praktyce działalność duńska ograniczała się do południowego i zachodniego wybrzeża Grenlandii, lecz w Norwegii obawiano się, że w przypadku braku oporu wobec dominacji duńskiej na Grenlandii, duński monopol handlowy zostanie wprowadzony na wschodnim wybrzeżu z negatywnymi konsekwencjami dla operacji norweskich na tym obszarze<a href="#cite_note-CITEREFSkarstein2006-49">[38]</a> . W ciągu XIX w. regionem zaczęli interesować się badacze – w pierwszej połowie XIX w. brytyjski podróżnik <a href="/wiki/William_Scoresby" title="William Scoresby">William Scoresby</a> (1789–1857) przeprowadził badania meteorologiczne i oceanograficzne<a href="#cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2020-50">[39]</a> , a w połowie wieku duński geolog <a href="/w/index.php?title=Hinrich_Johannes_Rink&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hinrich Johannes Rink (strona nie istnieje)">Hinrich Johannes Rink</a> (1819–1893) jako pierwszy przedstawił dokładny opis <a href="/wiki/L%C4%85dol%C3%B3d_grenlandzki" title="Lądolód grenlandzki">lądolodu grenlandzkiego</a><a href="#cite_note-:12-51">[40]</a>. W 1861 roku Rink założył również pierwszą gazetę w <a href="/wiki/J%C4%99zyk_grenlandzki" title="Język grenlandzki">języku grenlandzkim</a> – <a href="/wiki/Atuagagdliutit/Gr%C3%B8nlandsposten" title="Atuagagdliutit/Grønlandsposten">Atuagagdliutit</a><a href="#cite_note-CITEREFStern2010129-52">[41]</a>. Pod koniec XIX w. zaczęto organizować wyprawy naukowo-badawcze i przeprowadzono kilka prób przejścia przez lądolód grenlandzki. Po nieudanych wyprawach szwedzkiego geologa <a href="/wiki/Adolf_Erik_Nordenski%C3%B6ld" title="Adolf Erik Nordenskiöld">Adolfa Erika Nordenskiölda</a> (1832–1901) z 1883 roku i amerykańskiego podróżnika <a href="/wiki/Robert_Peary" class="mw-redirect" title="Robert Peary">Roberta Peary'ego</a> (1856–1920) z 1886 roku, przejścia za zachodu na wschód dokonał norweski odkrywca <a href="/wiki/Fridtjof_Nansen" title="Fridtjof Nansen">Fridtjof Nansen</a> (1861–1930) w 1888 roku<a href="#cite_note-CITEREFNuttall20051359-53">[42]</a>. Dwa lata później Peary przeszedł od <a href="/w/index.php?title=MacCormick_Fjord&action=edit&redlink=1" class="new" title="MacCormick Fjord (strona nie istnieje)">MacCormick Bay</a> na zachodzie do <a href="/wiki/Independence_Fjord" title="Independence Fjord">Independence Bay</a> na północnym wschodzie<a href="#cite_note-CITEREFNuttall20051600-54">[43]</a>. W 1867 roku w uznaniu zasobności wód arktycznych, bogactw mineralnych i strategicznego położenia wyspy, ofertę odkupienia od Danii całej Grenlandii złożyły <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a>, ale oferta nie została przyjęta<a href="#cite_note-CITEREFDoelHarperHeymann201628-55">[44]</a>. Na przełomie XIX i XX w. nacjonalizm norweski i dążenie Danii do wzmocnienia duńskiego statusu Grenlandii doprowadziły do napięć między nimi<a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015148-56">[45]</a>. W 1894 roku Dania założyła na wschodnim wybrzeżu osadę handlową <a href="/wiki/Tasiilaq" title="Tasiilaq">Ammassalik</a> i rozszerzyła swój monopol handlowy na wschodnie wybrzeże<a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015148-56">[45]</a>. Norwescy myśliwi i <a href="/wiki/Traper" title="Traper">traperzy</a> zintensyfikowali swoją działalność na północy<a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015148-56">[45]</a>. Po <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojnie światowej</a> Dania dążyła do ustanowienia pełnej kontroli nad Grenlandią pod pretekstem ochrony Inuitów<a href="#cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015148-56">[45]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Spór_Norwegii_z_Danią">Spór Norwegii z Danią</h3>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Spór Norwegii z Danią" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Spór Norwegii z Danią">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ziemia_Eryka_Rudego" title="Ziemia Eryka Rudego">Ziemia Eryka Rudego</a>.</div> Po uzyskaniu niepodległości w 1905 roku Norwegia uważała Grenlandię za posiadłość norweską (od czasów kolonizacji przez <a href="/wiki/Eryk_Rudy" title="Eryk Rudy">Eryka Rudego</a>) i nie uznała roszczenia duńskiego w stosunku do niezamieszkanej ziemi wyspy<a href="#cite_note-:8-57">[46]</a>. W 1919 roku norweski minister spraw zagranicznych <a href="/w/index.php?title=Nils_Claus_Ihlen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nils Claus Ihlen (strona nie istnieje)">Nils Claus Ihlen</a> (1855–1925) oświadczył, że Norwegia nie sprzeciwia się rozszerzeniu duńskich interesów na całą Grenlandię<a href="#cite_note-CITEREFTvedtDørum2019-58">[47]</a> . W 1921 roku Dania wydała oświadczenie, w którym rozszerzyła swój monopol handlowy na całą wyspę<a href="#cite_note-CITEREFTvedtDørum2019-58">[47]</a> . Decyzję tę rząd norweski uznał za naruszającą prawa Norwegii oraz norweskich <a href="/wiki/Wielorybnictwo" title="Wielorybnictwo">wielorybników</a> żyjących we wschodniej Grenlandii. W lipcu 1924 roku oba kraje podpisały <a href="/w/index.php?title=Traktat_o_Grenlandii_Wschodniej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Traktat o Grenlandii Wschodniej (strona nie istnieje)">traktat o Grenlandii Wschodniej</a> stanowiący, że obydwa kraje mają równe prawa do polowania, rybołówstwa, działalności naukowej i tworzenia stacji meteorologicznych w niezamieszkanych częściach Grenlandii Wschodniej<a href="#cite_note-:11-59">[48]</a>. Zarówno Norwegia jak i Dania podjęły działania na rzecz nabycia praw do wschodniego wybrzeża Grenlandii poprzez organizowanie wypraw badawczych oraz zakładanie stacji meteorologicznych<a href="#cite_note-CITEREFSkarstein2006-49">[38]</a> . Norwegia uważała Grenlandię za zamorskie terytorium norweskie i nie uznawała zwierzchnictwa Danii nad niezamieszkanym lądem wyspy. 27 czerwca 1931 roku <a href="/wiki/Hallvard_Devold" title="Hallvard Devold">Hallvard Devold</a> (1898–1957), norweski traper, szef jednej z wypraw do <a href="/wiki/Myggbukta" title="Myggbukta">Myggbukty</a>, podjął się prywatnej okupacji dużej części niezamieszkanej wschodniej Grenlandii<a href="#cite_note-:9-60">[49]</a><a href="#cite_note-:10-61">[50]</a>. Rząd norweski zdecydował się na <a href="/wiki/Aneksja" title="Aneksja">aneksję</a> tego obszaru 10 lipca 1931 roku<a href="#cite_note-CITEREFSkarstein2006-49">[38]</a> . Dania wniosła sprawę do <a href="/wiki/Sta%C5%82y_Trybuna%C5%82_Sprawiedliwo%C5%9Bci_Mi%C4%99dzynarodowej" title="Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej">Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej w Hadze</a>, który wydał wyrok na rzecz Danii w 1933 roku. Norwegia przyjęła werdykt sądu i zakończyła okupację 5 kwietnia 1933 roku<a href="#cite_note-CITEREFTvedtDørum2019-58">[47]</a> . <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="II_wojna_światowa">II wojna światowa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: II wojna światowa" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: II wojna światowa">edytuj kod</a>]</div> Zgodnie z <a href="/wiki/Doktryna_Monroego" title="Doktryna Monroego">doktryną Monroe</a> Stany Zjednoczone nie mogły pozwolić żadnemu innemu państwu na obecność militarną w regionie arktycznym<a href="#cite_note-CITEREFWiltse196518-62">[51]</a>. Okupacja Danii przez hitlerowskie Niemcy niosła ze sobą zagrożenie okupacji Grenlandii<a href="#cite_note-CITEREFStern2004103-63">[52]</a>. Niemcy podjęły kilka prób założenia stacji meteorologicznych na południu wyspy, czemu zapobiegły interwencje <a href="/wiki/United_States_Coast_Guard" title="United States Coast Guard">United States Coast Guard</a><a href="#cite_note-CITEREFStern2004103-63">[52]</a>. 6 kwietnia 1941 roku podpisały porozumienie z duńskim ambasadorem w Waszyngtonie <a href="/wiki/Henrik_Kauffmann" title="Henrik Kauffmann">Henrikiem Kauffmannem</a> (1888–1963)<a href="#cite_note-:13-64">[53]</a>, na mocy którego zobowiązały się do zagwarantowania bezpieczeństwa wyspy w zamian za prawo do budowy, utrzymania i używania niezbędnych obiektów<a href="#cite_note-CITEREFWiltse196518-62">[51]</a>. Strategiczna lokalizacja wyspy umożliwiała lądowanie samolotów wyprodukowanych w Ameryce w drodze do baz w Wielkiej Brytanii<a href="#cite_note-CITEREFWiltse196518-62">[51]</a>. Grenlandia była jedynym wówczas znanym miejscem komercyjnego wydobycia <a href="/wiki/Kriolit" title="Kriolit">kriolitu</a> ułatwiającym produkcję <a href="/wiki/Aluminium" title="Aluminium">aluminium</a><a href="#cite_note-CITEREFWiltse196518-62">[51]</a>. Z uwagi na położenie geograficzne, Grenlandia jest strategicznym miejscem dla pomiarów meteorologicznych i prognozy pogody dla marynarki i lotnictwa<a href="#cite_note-CITEREFWiltse196518-62">[51]</a>. W październiku 1941 roku powstała pierwsza amerykańska stacja „Blue West-8” w <a href="/wiki/Kangerlussuaq" title="Kangerlussuaq">Søndre Strømfjord</a>, którą dowodził pionier lotnictwa arktycznego <a href="/wiki/Bernt_Balchen" title="Bernt Balchen">Bernt Balchen</a> (1899–1973)<a href="#cite_note-CITEREFWiltse196519-65">[54]</a>. Jego zadaniem było zbudowanie najbardziej wysuniętej na północ bazy lotniczej na świecie<a href="#cite_note-CITEREFCanada's_Aviation_Hall_of_Fame-66">[55]</a> . Baza „Blue West-8” została ukończona w 1943 roku<a href="#cite_note-CITEREFI_Norsk_biografisk_leksikon2009-67">[56]</a> . Po zakończeniu wojny, Dania liczyła na to, że Stany Zjednoczone wycofają się z wyspy<a href="#cite_note-CITEREFBeukelJensenRytter200949-68">[57]</a>. Natomiast rząd USA ponownie zaproponował Danii jej kupno<a href="#cite_note-CITEREFBeukelJensenRytter200950-69">[58]</a>, oferując sto milionów dolarów (3,1 miliarda USD w 2015 roku), ale tak jak w 1867 roku i tym razem oferty nie przyjęto<a href="#cite_note-CITEREFDoelHarperHeymann20163-70">[59]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zimna_Wojna">Zimna Wojna</h3>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Zimna Wojna" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zimna Wojna">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Aerial_Picture_Of_Thule_Air_Base.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Aerial_Picture_Of_Thule_Air_Base.jpg/200px-Aerial_Picture_Of_Thule_Air_Base.jpg" decoding="async" width="200" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Aerial_Picture_Of_Thule_Air_Base.jpg/300px-Aerial_Picture_Of_Thule_Air_Base.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Aerial_Picture_Of_Thule_Air_Base.jpg/400px-Aerial_Picture_Of_Thule_Air_Base.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="571" /></a><figcaption>Baza w Thule, 2005</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Thule_AFB_B-52_Crash_Site.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Thule_AFB_B-52_Crash_Site.jpg/200px-Thule_AFB_B-52_Crash_Site.jpg" decoding="async" width="200" height="315" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Thule_AFB_B-52_Crash_Site.jpg/300px-Thule_AFB_B-52_Crash_Site.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Thule_AFB_B-52_Crash_Site.jpg/400px-Thule_AFB_B-52_Crash_Site.jpg 2x" data-file-width="656" data-file-height="1034" /></a><figcaption>Miejsce katastrofy lotniczej B-52 w 1968 roku</figcaption></figure> Rozmowy bilateralne między Danią i Stanami Zjednoczonymi nie przynosiły żadnych rozwiązań – Dania nalegała na wycofanie się Amerykanów z wyspy, a Stany Zjednoczone na utrzymanie baz lotniczych z uwagi na ich strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa Ameryki Północnej<a href="#cite_note-CITEREFDuke198937-71">[60]</a>. Wraz z utworzeniem <a href="/wiki/NATO" title="NATO">NATO</a> w 1949 roku, w którym członkostwo miało strategiczne znaczenie dla Danii, kwestia Grenlandii została rozwiązana i w 1951 roku strony podpisały porozumienie o bazach amerykańskich na wyspie<a href="#cite_note-CITEREFDuke198938-72">[61]</a>. Znaczenie Grenlandii wzrosło – wyspa stała się ważnym elementem z perspektywy NATO w strategii nuklearnej<a href="#cite_note-CITEREFDuke198938-72">[61]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Baza_w_Thule">Baza w Thule</h4>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Baza w Thule" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Baza w Thule">edytuj kod</a>]</div> W latach 1951–1952 Stany Zjednoczone wybudowały stałą <a href="/w/index.php?title=Thule_Air_Base&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thule Air Base (strona nie istnieje)">bazę lotniczą w Thule</a> (obecnie <a href="/wiki/Qaanaaq" title="Qaanaaq">Qaanaaq</a>)<a href="#cite_note-CITEREFDuke198938-72">[61]</a>. Jest to najdalej wysunięta na północ amerykańska instalacja <a href="/wiki/United_States_Armed_Forces" title="United States Armed Forces">armii USA</a><a href="#cite_note-:14-73">[62]</a>. Początkowo baza miała obsługiwać <a href="/wiki/Samolot_bombowy" title="Samolot bombowy">samoloty bombowe</a> dalekiego zasięgu – <a href="/wiki/Convair_B-36_Peacemaker" title="Convair B-36 Peacemaker">B-36</a>, a z czasem zaczęła również obsługiwać <a href="/wiki/Samolot_rozpoznawczy" title="Samolot rozpoznawczy">samoloty rozpoznawcze</a>, <a href="/wiki/Tankowiec_powietrzny" title="Tankowiec powietrzny">powietrzne tankowce</a> oraz <a href="/wiki/Bro%C5%84_j%C4%85drowa" title="Broń jądrowa">broń jądrową</a><a href="#cite_note-CITEREFTakahashi201953-74">[63]</a>. W 1953 roku baza została rozbudowana, a mieszkające tam rodziny inuickie (116 osób<a href="#cite_note-CITEREFBeukelJensenRytter200960-75">[64]</a>) zmuszone do przesiedlenia się 150 km dalej na północ<a href="#cite_note-CITEREFHerzbergKehrtTorma2019120-76">[65]</a>. Przesiedlenie zostało przedstawione jako dobrowolne, w celu znalezienia lepszych terenów do połowu fok<a href="#cite_note-CITEREFBeukelJensenRytter200961-77">[66]</a>. Ani Stanom Zjednoczonym, ani Danii nie zależało na bliskich kontaktach Amerykanów z Inuitami – Amerykanie chcieli zachować swoją działalność w sekrecie, a Duńczycy chcieli przede wszystkim powstrzymać amerykańskie wpływy na wyspie i obawiali się o skutki zderzenia tradycyjnej kultury inuickiej z kulturą amerykańską<a href="#cite_note-CITEREFBeukelJensenRytter200960–61-78">[67]</a>. Baza została wyposażona w system <a href="/wiki/Obrona_przeciwrakietowa" title="Obrona przeciwrakietowa">obrony przeciwrakietowej</a> (ang. Ballistic Missile Early Warning System, BMEWS)<a href="#cite_note-CITEREFTakahashi201953-74">[63]</a>. Pod koniec lat 50. nad Grenlandią odbywały się również regularne loty <a href="/wiki/United_States_Air_Force" title="United States Air Force">Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych</a>, a następnie od roku 1960 do 1968 w ramach operacji Chrome Dome<a href="#cite_note-CITEREFCroddyWirtz20053-79">[68]</a>. 21 stycznia 1968 roku w pobliżu bazy doszło do katastrofy lotniczej<a href="#cite_note-:15-80">[69]</a> – <a href="/wiki/Boeing_B-52_Stratofortress" title="Boeing B-52 Stratofortress">latająca forteca B-52</a> z ładunkiem <a href="/wiki/%C5%81adunek_termoj%C4%85drowy" title="Ładunek termojądrowy">bomb wodorowych</a> rozbiła się, a radioaktywne substancje zawierające <a href="/wiki/Pluton_(pierwiastek)" title="Pluton (pierwiastek)">pluton</a>, <a href="/wiki/Ameryk" title="Ameryk">ameryk</a> i <a href="/wiki/Tryt" title="Tryt">tryt</a> wydostały się na pokrywę lodową i do morza<a href="#cite_note-CITEREFJuel1992336-81">[70]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Autonomia_wyspy">Autonomia wyspy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Autonomia wyspy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Autonomia wyspy">edytuj kod</a>]</div> W 1951 roku zniesiono monopol państwowy na handel na Grenlandii, a w 1953 roku wyspa stała się integralną częścią Danii<a href="#cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019-1">[1]</a>  z reprezentacją w duńskim parlamencie – <a href="/wiki/Folketinget" title="Folketinget">Folketingu</a>. Przeprowadzono również szereg reform dla usprawnienia lokalnej gospodarki, sieci transportowej i systemu edukacji<a href="#cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019-1">[1]</a> . Populacja wyspy została skupiona w miastach – doszło do przymusowej urbanizacji, po tym jak Dania wycofała wsparcie dla terenów wiejskich<a href="#cite_note-CITEREFStern200455-82">[71]</a>. Wielu mieszkańców wyspy zaczęło identyfikować się jako Kalaallit – Grenlandczycy, a nie jako Duńczycy – i zaczęło działać na rzecz uzyskania autonomii, a nawet niepodległości<a href="#cite_note-CITEREFStern200455-82">[71]</a>. W 1973 roku Grenlandia wraz z Danią weszła do struktur <a href="/wiki/Wsp%C3%B3lnota_Europejska" title="Wspólnota Europejska">Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej</a> (późniejszej <a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unii Europejskiej</a>), choć w <a href="/wiki/Referendum" title="Referendum">referendum</a> w 1972 roku ok. 70% mieszkańców wyspy było temu przeciwnym<a href="#cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">[72]</a> . W 1975 roku ustanowiono komisję ds. przyznania Grenlandii prawo do samorządności (ang. <a href="/wiki/Home_Rule" class="mw-redirect" title="Home Rule">Home Rule</a>)<a href="#cite_note-CITEREFStern200455-82">[71]</a>. Ustawa o zarządzie (samorządzie) krajowym<a href="#cite_note-84">[l]</a> (ang. Home Rule Act) weszła w życie 1 maja 1979 roku<a href="#cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019-1">[1]</a> , po tym jak w referendum w styczniu 1979 roku za prawem do samorządności opowiedziało się 63% Grenlandczyków<a href="#cite_note-:17-85">[73]</a>. Grenlandia zaczęła prowadzić własną politykę edukacji, ochrony zdrowia, pracy i przemysłu<a href="#cite_note-CITEREFStern200455-82">[71]</a>. Kwestie polityki zagranicznej i obronnej pozostały w gestii Danii<a href="#cite_note-CITEREFStern200455-82">[71]</a>. Nowe prawo przewidywało także możliwość wyjścia z EWG<a href="#cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">[72]</a> . W referendum przeprowadzonym w 1982 roku 53% Grenlandczyków opowiedziało się za opuszczeniem wspólnoty, a decydujące były przede wszystkim kwestie rybołówstwa<a href="#cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">[72]</a>  i zakaz importu skór foczych<a href="#cite_note-CITEREFStern200455-82">[71]</a>. Dania zwróciła się do <a href="/wiki/Komisja_Europejska" title="Komisja Europejska">Komisji Europejskiej</a> o zmiany w Traktacie, by umożliwić Grenlandii wyjście z EWG i przyznanie specjalnego statusu w ramach <a href="/wiki/Obszary_specjalne_pa%C5%84stw_cz%C5%82onkowskich_Unii_Europejskiej" title="Obszary specjalne państw członkowskich Unii Europejskiej">krajów i terytoriów zamorskich</a> państw członkowskich Unii Europejskiej (ang. Oversees Countries and Territories, OCTs)<a href="#cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">[72]</a> . 1 lutego 1985 roku podpisano porozumienie (tzw. „Traktat Grenlandzki”) – Grenlandia opuściła EWG i uzyskała status zamorskiego terytorium stowarzyszonego<a href="#cite_note-CITEREFEncyklopedia_PWN-17">[10]</a> , zachowując preferencyjny dostęp do rynku EWG<a href="#cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">[72]</a> . Wyjście z EWG wiązało się z utratą pomocy unijnej, co zostało zrekompensowane poprzez wpływy z tytułu umowy z EWG przyznającymi jej członkom prawa do połowu w wodach wyspy (ang. Fisheries Partnership Agreement)<a href="#cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">[72]</a> . W 2000 roku Grenlandia przystąpiła do Stowarzyszenia Krajów i Terytoriów Zamorskich Krajów Unii Europejskiej (ang. Association of the Overseas Countries and Territories of the European Union, OCTA)<a href="#cite_note-:16-86">[74]</a>. Na przestrzeni lat ruch zmierzający do całkowitego usamodzielnienia się wyspy stawał się coraz silniejszy<a href="#cite_note-CITEREFStern200456-87">[75]</a>. Ważnym czynnikiem był brak własnej polityki zagranicznej, w szczególności w kwestii baz wojskowych na wyspie oraz nieuznanie prawa ludności tubylczej do ziemi<a href="#cite_note-CITEREFStern200456-87">[75]</a>. Na początku XXI w. partie <a href="/wiki/Siumut" title="Siumut">Siumut</a> i <a href="/wiki/Wsp%C3%B3lnota_Ludzka" title="Wspólnota Ludzka">Wspólnota Ludzka</a> obrały wspólny cel uzyskania kontroli nad zasobami wyspy, nowelizację umowy ze Stanami Zjednoczonymi z 1951 roku i uznanie prawa ludności tubylczej do ziemi<a href="#cite_note-CITEREFStern200456-87">[75]</a>. Nowelizacja umowy ze Stanami Zjednoczonymi z 1951 roku miała miejsce w 2004 roku i wprowadziła m.in. zapisy o potrzebie odpowiedniej ochrony środowiska naturalnego i terenów łowieckich oraz konsultacji z samorządem Grenlandii wszelkich znaczących zmian w prowadzonych amerykańskich operacjach wojskowych czy w działalności baz<a href="#cite_note-CITEREFShibataZouSellheimScopelliti2019-88">[76]</a> . Nowelizacja dawała również możliwość samorządowi Grenlandii nominacji swojego przedstawiciela, z którym dowódca bazy w Thule miał konsultować wszelkie kwestie lokalne, które dotyczą spraw samorządu Grenlandii<a href="#cite_note-CITEREFShibataZouSellheimScopelliti2019-88">[76]</a> . W 2006 roku Grenlandia, Dania i Unia Europejska podpisały umowę partnerską (ang. Partnership Agreement), na podstawie której Grenlandia może otrzymywać wsparcie z Unii, w zamian za uczestnictwo we wspólnych politykach badań naukowych i klimatycznych<a href="#cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">[72]</a> . Relacje gospodarcze między Grenlandią a Unią Europejską są bardzo bliskie – w 2010 roku 93% całego eksportu wyspy szło do krajów UE, a 70% importu Grenlandii stanowiły dobra i usługi z UE<a href="#cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">[72]</a> . Wszyscy mieszkańcy Grenlandii mają status obywateli <a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unii Europejskiej</a><a href="#cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">[72]</a> . Pojawiały się też głosy o wstąpieniu do UE<a href="#cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">[72]</a> . Po ewaluacji porozumienia ustanawiającego prawo do samorządności, w maju 2008 roku powstała Ustawa o samorządzie Grenlandii<a href="#cite_note-89">[m]</a> (ang. Self-Government Act), która weszła w życie 21 czerwca 2009 roku, po tym jak w referendum poparło ją 75% Grenlandczyków<a href="#cite_note-:17-85">[73]</a>. Ustawa ta uchyliła obowiązującą wcześniej Ustawę o samorządzie krajowym z wyjątkiem przepisów dotyczących ustroju wyspy, dotacji duńskich oraz gospodarowania zasobami mineralnymi<a href="#cite_note-CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014130-90">[77]</a>. Według Sagana (2014) prawo to należy traktować jako prowizorium ustrojowe w okresie dążenia Grenlandii do uzyskania pełnej niepodległości<a href="#cite_note-CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014130-90">[77]</a>. W ustawie uznano równość parlamentów Danii i Grenlandii, a także odrębność języka grenlandzkiego i władz grenlandzkich (parlamentu i rządu)<a href="#cite_note-CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014131-91">[78]</a>. Ustawa reguluje również tryb uzyskania pełnej suwerenności<a href="#cite_note-CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014131-91">[78]</a>. W sierpniu roku 2019 nagłośnione zostały zabiegi prezydenta USA, <a href="/wiki/Donald_Trump" title="Donald Trump">Donalda Trumpa</a>, w kierunku „odkupienia” Grenlandii od Danii<a href="#cite_note-:22-92">[79]</a>. Trump oświadczył, że byłby to biznes w dobrze mu znanej branży nieruchomości i nawet zamieścił na jednym z portali społecznościowych fotomontaż jednej ze swoich Trump Towers umieszczonej na zabudowanym parterowymi grenlandzkimi domkami wybrzeżu, żartobliwie zapewniając, że nic podobnego nie zamierza tam stawiać<a href="#cite_note-:22-92">[79]</a>. Po zdecydowanej reakcji premier duńskiego rządu, <a href="/wiki/Mette_Frederiksen" title="Mette Frederiksen">Mette Frederiksen</a>, że Grenlandia nie jest na sprzedaż, i że Grenlandia nie jest duńska, lecz należy do Grenlandii<a href="#cite_note-:22-92">[79]</a>, Trump przełożył zaplanowaną na 2 września wizytę w Danii<a href="#cite_note-:18-93">[80]</a><a href="#cite_note-:22-92">[79]</a>. Odwołanie oficjalnej wizyty państwowej mniej niż dwa tygodnie przed jej terminem łączyło się z poważnym kryzysem dyplomatycznym, zwłaszcza że zapraszającym nie był duński rząd, ale <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Danii" title="Władcy Danii">królowa Danii</a>, <a href="/wiki/Ma%C5%82gorzata_II" title="Małgorzata II">Małgorzata II</a><a href="#cite_note-:21-94">[81]</a>. W kwietniu 2020 roku <a href="/wiki/Departament_Stanu_Stan%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Departament Stanu Stanów Zjednoczonych">Departament Stanu Stanów Zjednoczonych</a> zapowiedział wsparcie dla Grenlandii w wysokości 12 milionów USD dla rozwoju sektora energetycznego, edukacji i turystyki<a href="#cite_note-:23-95">[82]</a>. W celu zacieśnienia współpracy gospodarczej 10 czerwca 2020 roku, Stany Zjednoczone ponownie otworzyły konsulat w <a href="/wiki/Nuuk" title="Nuuk">Nuuk</a><a href="#cite_note-:19-96">[83]</a><a href="#cite_note-:22-92">[79]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też">Zobacz też</h2>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też">edytuj kod</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/Dzia%C5%82ania_wojenne_w_Arktyce_w_czasie_II_wojny_%C5%9Bwiatowej" title="Działania wojenne w Arktyce w czasie II wojny światowej">Działania wojenne w Arktyce w czasie II wojny światowej</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi">edytuj kod</a>]</div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a> podaje, że migracje zaczęły się ok. 2000 p.n.e., zob. <a href="#CITEREFEncyklopedia_PWN">Encyklopedia PWN ↓</a> . </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> Ramy czasowe poszczególnych kultur nie są jednoznacznie określone i podlegają zmianom wraz z postępem badań archeologicznych. Ramy czasowe w tym artykule zostały podane za <a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" class="mw-redirect" title="Encyclopædia Britannica">Encyclopædią Britannicą</a>, a rozbieżności z innymi źródłami uwzględnione w uwagach. </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> Muzeum Narodowe Danii podaje na podstawie własnych badań okres 2400–1300 p.n.e.<a href="#cite_note-:1-5">[3]</a> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> Muzeum Narodowe Danii podaje na podstawie własnych badań okres 2500–800 p.n.e., zaznaczając, że górny limit jest obecnie kwestionowany w związku z toczącą się dyskusją nad przejściem z kultury Saqqaq do kultury Dorset na terenie zachodniej Grenlandii<a href="#cite_note-:0-8">[5]</a>. </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> Muzeum Narodowe Danii podaje na podstawie własnych badań okres 800/600–400/200/0 p.n.e., zaznaczając, że niedawne badania tradycji technologicznych grenlandzkich kultur paleoeskimoskich (2006) potwierdziły, że na Grenlandii Independence II pokrywa się czasowo z wczesnym okresem Dorset, a okres ten nazwano „grenlandzkim Dorsetem” (ang. Greenlandic Dorset)<a href="#cite_note-:2-10">[6]</a>. Termin „grenlandzki Dorset” stosowany jest w odniesieniu do następujących okresów starszej klasyfikacji: kultury Dorset, kultury wczesnego Dorsetu, kultury Dorset I i kultury Independence II, zob.<a href="#CITEREFFriesen2016">Friesen 2016 ↓</a> . </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> Muzeum Narodowe Danii wyróżnia trzy okresy kultury Dorset: wczesny Dorset (900–300 p.n.e.), środkowy Dorset (300 p.n.e. – 500/600 n.e.) i późny Dorset (400/500–1500 n.e.), zaznaczając, że na terenie Grenlandii odkryto jedynie ślady kultur wczesnego (700 p.n.e. – 200 n.e.) i późnego Dorsetu (1100–1300 n.e.). Jednocześnie niedawne badania tradycji technologicznych grenlandzkich kultur paleoeskimoskich (2006) potwierdziły, że na Grenlandii wczesny Dorset pokrywa się czasowo z Independence II, a okres ten nazwano „grenlandzkim Dorsetem” (ang. Greenlandic Dorset)<a href="#cite_note-:3-12">[7]</a>. </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> Muzeum Narodowe Danii podaje na podstawie własnych badań okres 800–1300 n.e.<a href="#cite_note-:4-14">[8]</a>, przy czym okres ten różni się od informacji podanych przez muzeum przy omówieniu wczesnego Dorsetu<a href="#cite_note-:3-12">[7]</a>. </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> Nie wiadomo, o które wysepki chodzi, poza tym, że znajdowały się u wschodniego wybrzeża Grenlandii, prawdopodobnie w regionie <a href="/wiki/Ammassalik_%C3%98" title="Ammassalik Ø">Ammassalik Ø</a>, zob. <a href="#CITEREFSeaver1996">Seaver 1996 ↓</a>, s. 19. </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> Liczba 25 statków jest kwestionowana z uwagi na brak możliwości wysłania tak licznej floty <a href="/wiki/Knara" title="Knara">knar</a> przez stronę islandzką, zob. <a href="#CITEREFMarcus2007">Marcus 2007 ↓</a>, s. 57–58. </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> Kwestie datowania pierwszego osadnictwa skandynawskiego na Grenlandii szczegółowo opisuje Nedkvitne (2018), zob. <a href="#CITEREFNedkvitne2018">Nedkvitne 2018 ↓</a> . </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a> podaje, że osiedla liczyły łącznie do 4 tys. mieszkańców<a href="#cite_note-CITEREFEncyklopedia_PWN-17">[10]</a> , Holman (2009) pisze o 1 do 3 tys.<a href="#cite_note-CITEREFHolman2009110-29">[19]</a> a Somerville&McDonald (2003) pisze w 600 gospodarstwach<a href="#cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald200376-30">[20]</a>. </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">↑</a> Polskie tłumaczenie nazwy aktu prawnego podane za Saganem (2014), zob. <a href="#CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014">Sagan, Serzhanova i Wapińska 2014 ↓</a> . </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">↑</a> Polskie tłumaczenie nazwy aktu prawnego podane za Saganem (2014), zob. <a href="#CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014">Sagan, Serzhanova i Wapińska 2014 ↓</a> . </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy">edytuj kod</a>]</div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019-1">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019_1-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019_1-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019_1-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019_1-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019_1-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019_1-5">f</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019_1-6">g</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019_1-7">h</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyclopædia_Britannica2019_1-8">i</a> <a href="#CITEREFEncyclopædia_Britannica2019">Encyclopædia Britannica 2019 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFPeregrineEmber201231-4"><a href="#cite_ref-CITEREFPeregrineEmber201231_4-0">↑</a> <a href="#CITEREFPeregrineEmber2012">Peregrine i Ember 2012 ↓</a>, s. 31. </li> <li id="cite_note-:1-5">↑ <a href="#cite_ref-:1_5-0">a</a> <a href="#cite_ref-:1_5-1">b</a> <cite class="citation web">National Museum of Denmark: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://natmus.dk/organisation/forskning-samling-og-bevaring/nyere-tid-og-verdens-kulturer/etnografisk-samling/arktisk-forskning/prehistory-of-greenland/independence-i/">Prehistory of Greenland. Independence I</a>. [w:] natmus.dk [on-line]. [dostęp 2020-10-01]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFPeregrineEmber201237-7"><a href="#cite_ref-CITEREFPeregrineEmber201237_7-0">↑</a> <a href="#CITEREFPeregrineEmber2012">Peregrine i Ember 2012 ↓</a>, s. 37. </li> <li id="cite_note-:0-8"><a href="#cite_ref-:0_8-0">↑</a> <cite class="citation web">National Museum of Denmark: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://natmus.dk/organisation/forskning-samling-og-bevaring/nyere-tid-og-verdens-kulturer/etnografisk-samling/arktisk-forskning/prehistory-of-greenland/saqqaq/">Prehistory of Greenland. Saqqaq</a>. [w:] natmus.dk [on-line]. [dostęp 2020-10-01]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:2-10">↑ <a href="#cite_ref-:2_10-0">a</a> <a href="#cite_ref-:2_10-1">b</a> <cite class="citation web">National Museum of Denmark: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://natmus.dk/organisation/forskning-samling-og-bevaring/nyere-tid-og-verdens-kulturer/etnografisk-samling/arktisk-forskning/prehistory-of-greenland/independence-ii/">Prehistory of Greenland. Independence II</a>. [w:] natmus.dk [on-line]. [dostęp 2020-10-01]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:3-12">↑ <a href="#cite_ref-:3_12-0">a</a> <a href="#cite_ref-:3_12-1">b</a> <a href="#cite_ref-:3_12-2">c</a> <cite class="citation web">National Museum of Denmark: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://natmus.dk/organisation/forskning-samling-og-bevaring/nyere-tid-og-verdens-kulturer/etnografisk-samling/arktisk-forskning/prehistory-of-greenland/early-dorset/">Prehistory of Greenland. Early Dorset</a>. [w:] natmus.dk [on-line]. [dostęp 2020-10-01]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:4-14">↑ <a href="#cite_ref-:4_14-0">a</a> <a href="#cite_ref-:4_14-1">b</a> <cite class="citation web">National Museum of Denmark: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://natmus.dk/organisation/forskning-samling-og-bevaring/nyere-tid-og-verdens-kulturer/etnografisk-samling/arktisk-forskning/prehistory-of-greenland/late-dorset/">Prehistory of Greenland. Late Dorset</a>. [w:] natmus.dk [on-line]. [dostęp 2020-10-01]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:5-16"><a href="#cite_ref-:5_16-0">↑</a> <cite class="citation web">National Museum of Denmark: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://natmus.dk/organisation/forskning-samling-og-bevaring/nyere-tid-og-verdens-kulturer/etnografisk-samling/arktisk-forskning/prehistory-of-greenland/thule/">Prehistory of Greenland. Thule</a>. [w:] natmus.dk [on-line]. [dostęp 2020-10-01]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFEncyklopedia_PWN-17">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFEncyklopedia_PWN_17-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyklopedia_PWN_17-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyklopedia_PWN_17-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyklopedia_PWN_17-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFEncyklopedia_PWN_17-4">e</a> <a href="#CITEREFEncyklopedia_PWN">Encyklopedia PWN ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFMarcus200755-18">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMarcus200755_18-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMarcus200755_18-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMarcus200755_18-2">c</a> <a href="#CITEREFMarcus2007">Marcus 2007 ↓</a>, s. 55. </li> <li id="cite_note-CITEREFSeaver199619-20">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSeaver199619_20-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSeaver199619_20-1">b</a> <a href="#CITEREFSeaver1996">Seaver 1996 ↓</a>, s. 19. </li> <li id="cite_note-CITEREFMarcus200755–56-21"><a href="#cite_ref-CITEREFMarcus200755–56_21-0">↑</a> <a href="#CITEREFMarcus2007">Marcus 2007 ↓</a>, s. 55–56. </li> <li id="cite_note-CITEREFMarcus200756-22"><a href="#cite_ref-CITEREFMarcus200756_22-0">↑</a> <a href="#CITEREFMarcus2007">Marcus 2007 ↓</a>, s. 56. </li> <li id="cite_note-CITEREFSeaver199620-23">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSeaver199620_23-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSeaver199620_23-1">b</a> <a href="#CITEREFSeaver1996">Seaver 1996 ↓</a>, s. 20. </li> <li id="cite_note-CITEREFMarcus200757-24"><a href="#cite_ref-CITEREFMarcus200757_24-0">↑</a> <a href="#CITEREFMarcus2007">Marcus 2007 ↓</a>, s. 57. </li> <li id="cite_note-:20-25"><a href="#cite_ref-:20_25-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.national-geographic.pl/artykuly/pokaz/nowe-oblicze-grenlandii-pogoda-dla-wikinga/">Nowe oblicze Grenlandii - pogoda dla wikinga</a>. National Geographic. [dostęp 2012-10-12]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:6-28">↑ <a href="#cite_ref-:6_28-0">a</a> <a href="#cite_ref-:6_28-1">b</a> <a href="#cite_ref-:6_28-2">c</a> <a href="#cite_ref-:6_28-3">d</a> <a href="#cite_ref-:6_28-4">e</a> <a href="#cite_ref-:6_28-5">f</a> <cite class="citation web">National Museum of Denmark: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://natmus.dk/organisation/forskning-samling-og-bevaring/nyere-tid-og-verdens-kulturer/etnografisk-samling/arktisk-forskning/prehistory-of-greenland/norse/">Prehistory of Greenland. Norse</a>. [w:] natmus.dk [on-line]. [dostęp 2020-10-04]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFHolman2009110-29">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHolman2009110_29-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHolman2009110_29-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHolman2009110_29-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHolman2009110_29-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHolman2009110_29-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHolman2009110_29-5">f</a> <a href="#CITEREFHolman2009">Holman 2009 ↓</a>, s. 110. </li> <li id="cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald200376-30">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSomervilleMcDonald200376_30-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSomervilleMcDonald200376_30-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSomervilleMcDonald200376_30-2">c</a> <a href="#CITEREFSomervilleMcDonald2003">Somerville i McDonald 2003 ↓</a>, s. 76. </li> <li id="cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald2003145-32"><a href="#cite_ref-CITEREFSomervilleMcDonald2003145_32-0">↑</a> <a href="#CITEREFSomervilleMcDonald2003">Somerville i McDonald 2003 ↓</a>, s. 145. </li> <li id="cite_note-CITEREFMajor2017-33">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMajor2017_33-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMajor2017_33-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMajor2017_33-2">c</a> <a href="#CITEREFMajor2017">Major 2017 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFHolman200948-34"><a href="#cite_ref-CITEREFHolman200948_34-0">↑</a> <a href="#CITEREFHolman2009">Holman 2009 ↓</a>, s. 48. </li> <li id="cite_note-CITEREFHolman2009173-35"><a href="#cite_ref-CITEREFHolman2009173_35-0">↑</a> <a href="#CITEREFHolman2009">Holman 2009 ↓</a>, s. 173. </li> <li id="cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald200332-36">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSomervilleMcDonald200332_36-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSomervilleMcDonald200332_36-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSomervilleMcDonald200332_36-2">c</a> <a href="#CITEREFSomervilleMcDonald2003">Somerville i McDonald 2003 ↓</a>, s. 32. </li> <li id="cite_note-CITEREFSomervilleMcDonald2003173-37">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSomervilleMcDonald2003173_37-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSomervilleMcDonald2003173_37-1">b</a> <a href="#CITEREFSomervilleMcDonald2003">Somerville i McDonald 2003 ↓</a>, s. 173. </li> <li id="cite_note-CITEREFSørensen200911-38">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSørensen200911_38-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSørensen200911_38-1">b</a> <a href="#CITEREFSørensen2009">Sørensen 2009 ↓</a>, s. 11. </li> <li id="cite_note-CITEREFJesch201540-39"><a href="#cite_ref-CITEREFJesch201540_39-0">↑</a> <a href="#CITEREFJesch2015">Jesch 2015 ↓</a>, s. 40. </li> <li id="cite_note-CITEREFNuttall2005783-40">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFNuttall2005783_40-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFNuttall2005783_40-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFNuttall2005783_40-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFNuttall2005783_40-3">d</a> <a href="#CITEREFNuttall2005">Nuttall 2005 ↓</a>, s. 783. </li> <li id="cite_note-CITEREFJesch201540–41-41"><a href="#cite_ref-CITEREFJesch201540–41_41-0">↑</a> <a href="#CITEREFJesch2015">Jesch 2015 ↓</a>, s. 40–41. </li> <li id="cite_note-CITEREFJesch201541-42">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFJesch201541_42-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFJesch201541_42-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFJesch201541_42-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFJesch201541_42-3">d</a> <a href="#CITEREFJesch2015">Jesch 2015 ↓</a>, s. 41. </li> <li id="cite_note-:7-43">↑ <a href="#cite_ref-:7_43-0">a</a> <a href="#cite_ref-:7_43-1">b</a> <a href="#cite_ref-:7_43-2">c</a> <cite class="citation web">Eli Kintisch: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencemag.org/news/2016/11/why-did-greenland-s-vikings-disappear">Why did Greenland’s Vikings disappear?</a>. [w:] Science Magazine [on-line]. 2016-11-10. [dostęp 2020-10-04]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015146-44">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015146_44-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015146_44-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015146_44-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015146_44-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015146_44-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015146_44-5">f</a> <a href="#CITEREFBrunet-Jailly2015">Brunet-Jailly 2015 ↓</a>, s. 146. </li> <li id="cite_note-CITEREFPreuss1932469-45"><a href="#cite_ref-CITEREFPreuss1932469_45-0">↑</a> <a href="#CITEREFPreuss1932">Preuss 1932 ↓</a>, s. 469. </li> <li id="cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015147-46">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015147_46-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015147_46-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015147_46-2">c</a> <a href="#CITEREFBrunet-Jailly2015">Brunet-Jailly 2015 ↓</a>, s. 147. </li> <li id="cite_note-CITEREFPageSonnenburg2003709-47"><a href="#cite_ref-CITEREFPageSonnenburg2003709_47-0">↑</a> <a href="#CITEREFPageSonnenburg2003">Page i Sonnenburg 2003 ↓</a>, s. 709. </li> <li id="cite_note-CITEREFSørensen200912-48">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSørensen200912_48-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSørensen200912_48-1">b</a> <a href="#CITEREFSørensen2009">Sørensen 2009 ↓</a>, s. 12. </li> <li id="cite_note-CITEREFSkarstein2006-49">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSkarstein2006_49-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSkarstein2006_49-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSkarstein2006_49-2">c</a> <a href="#CITEREFSkarstein2006">Skarstein 2006 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFEncyclopædia_Britannica2020-50"><a href="#cite_ref-CITEREFEncyclopædia_Britannica2020_50-0">↑</a> <a href="#CITEREFEncyclopædia_Britannica2020">Encyclopædia Britannica 2020 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-:12-51"><a href="#cite_ref-:12_51-0">↑</a> <cite class="citation journal">Robert Brown. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/1773608?seq=1">Obituary: Dr. Hendrik Rink</a>. „The Geographical Journal”. 3 (1), s. 65–67, Jan. 1894. [dostęp 2020-10-04]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Obituary%3A+Dr.+Hendrik+Rink&rft.jtitle=The+Geographical+Journal&rft.date=Jan.+1894&rft.volume=3&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=Robert+Brown&rft.pages=65%E2%80%9367&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F1773608%3Fseq%3D1">  </li> <li id="cite_note-CITEREFStern2010129-52"><a href="#cite_ref-CITEREFStern2010129_52-0">↑</a> <a href="#CITEREFStern2010">Stern 2010 ↓</a>, s. 129. </li> <li id="cite_note-CITEREFNuttall20051359-53"><a href="#cite_ref-CITEREFNuttall20051359_53-0">↑</a> <a href="#CITEREFNuttall2005">Nuttall 2005 ↓</a>, s. 1359. </li> <li id="cite_note-CITEREFNuttall20051600-54"><a href="#cite_ref-CITEREFNuttall20051600_54-0">↑</a> <a href="#CITEREFNuttall2005">Nuttall 2005 ↓</a>, s. 1600. </li> <li id="cite_note-CITEREFDoelHarperHeymann201628-55"><a href="#cite_ref-CITEREFDoelHarperHeymann201628_55-0">↑</a> <a href="#CITEREFDoelHarperHeymann2016">Doel, Harper i Heymann 2016 ↓</a>, s. 28. </li> <li id="cite_note-CITEREFBrunet-Jailly2015148-56">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015148_56-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015148_56-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015148_56-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrunet-Jailly2015148_56-3">d</a> <a href="#CITEREFBrunet-Jailly2015">Brunet-Jailly 2015 ↓</a>, s. 148. </li> <li id="cite_note-:8-57"><a href="#cite_ref-:8_57-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bigthink.com/strange-maps/the-cold-war-that-wasnt-norway-annexes-greenland">The Cold War that Wasn't: Norway Annexes Greenland</a> [online], Big Think, 4 marca 2015 [dostęp 2020-10-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2015-03-04&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Cold+War+that+Wasn%27t%3A+Norway+Annexes+Greenland&rft_id=https%3A%2F%2Fbigthink.com%2Fstrange-maps%2Fthe-cold-war-that-wasnt-norway-annexes-greenland" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFTvedtDørum2019-58">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFTvedtDørum2019_58-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFTvedtDørum2019_58-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFTvedtDørum2019_58-2">c</a> <a href="#CITEREFTvedtDørum2019">Tvedt i Dørum 2019 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-:11-59"><a href="#cite_ref-:11_59-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://iea.uoregon.edu/treaty-text/1967-denmarknorwayeastgreenlandfisheriesentxt">Agreement Between Denmark And Norway Concerning The East Greenland Fisheries | International Environmental Agreements (IEA) Database Project</a> [online], iea.uoregon.edu [dostęp 2020-10-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Agreement+Between+Denmark+And+Norway+Concerning+The+East+Greenland+Fisheries+%7C+International+Environmental+Agreements+%28IEA%29+Database+Project&rft_id=https%3A%2F%2Fiea.uoregon.edu%2Ftreaty-text%2F1967-denmarknorwayeastgreenlandfisheriesentxt" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-:9-60"><a href="#cite_ref-:9_60-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.polarhistorie.no/personer/Devold,%20Hallvard">Hallvard Devold</a> [online], polarhistorie.no [dostęp 2020-10-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Hallvard+Devold&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.polarhistorie.no%2Fpersoner%2FDevold%2C%2520Hallvard" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku norweskim (norsk)">norw.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:10-61"><a href="#cite_ref-:10_61-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.polarhistorie.no/hendelser/1190637486.77">27. juni. Det norske flagget heist ved Myggbukta fangst- og radio/meteorologiske stasjon av Hallvard Devold, Thor Halle, Eilif Herdal, Søren Richter og Ingvald Strøm. Området nord for Scoresbysund mellom 71°30' og 75°40'N proklamert som norsk, og kalt Eirik Raudes Land.</a> [online], polarhistorie.no [dostęp 2020-10-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=27.+juni.+Det+norske+flagget+heist+ved+Myggbukta+fangst-+og+radio%2Fmeteorologiske+stasjon+av+Hallvard+Devold%2C+Thor+Halle%2C+Eilif+Herdal%2C+S%C3%B8ren+Richter+og+Ingvald+Str%C3%B8m.+Omr%C3%A5det+nord+for+Scoresbysund+mellom+71%C2%B030%27+og+75%C2%B040%27N+proklamert+som+norsk%2C+og+kalt+Eirik+Raudes+Land.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.polarhistorie.no%2Fhendelser%2F1190637486.77" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFWiltse196518-62">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWiltse196518_62-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWiltse196518_62-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWiltse196518_62-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWiltse196518_62-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWiltse196518_62-4">e</a> <a href="#CITEREFWiltse1965">Wiltse 1965 ↓</a>, s. 18. </li> <li id="cite_note-CITEREFStern2004103-63">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFStern2004103_63-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFStern2004103_63-1">b</a> <a href="#CITEREFStern2004">Stern 2004 ↓</a>, s. 103. </li> <li id="cite_note-:13-64"><a href="#cite_ref-:13_64-0">↑</a> <cite class="citation journal">Herbert W. Briggs. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cambridge.org/core/journals/american-journal-of-international-law/article/validity-of-the-greenland-agreement/A3DBA4B192DE6CFA6F90D279836E67BB">The Validity of the Greenland Agreement</a>. „American Journal of International Law”. 35 (3), s. 506–13, 1941. Cambridge University Press. <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307/2192457">10.2307/2192457</a>. [dostęp 2020-10-04].</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Validity+of+the+Greenland+Agreement&rft.jtitle=American+Journal+of+International+Law&rft.date=1941&rft.volume=35&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=Herbert+W.+Briggs&rft.pages=506%E2%80%9313&rft_id=info:doi/10.2307%2F2192457&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cambridge.org%2Fcore%2Fjournals%2Famerican-journal-of-international-law%2Farticle%2Fvalidity-of-the-greenland-agreement%2FA3DBA4B192DE6CFA6F90D279836E67BB">  </li> <li id="cite_note-CITEREFWiltse196519-65"><a href="#cite_ref-CITEREFWiltse196519_65-0">↑</a> <a href="#CITEREFWiltse1965">Wiltse 1965 ↓</a>, s. 19. </li> <li id="cite_note-CITEREFCanada's_Aviation_Hall_of_Fame-66"><a href="#cite_ref-CITEREFCanada's_Aviation_Hall_of_Fame_66-0">↑</a> <a href="#CITEREFCanada's_Aviation_Hall_of_Fame">Canada's Aviation Hall of Fame ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFI_Norsk_biografisk_leksikon2009-67"><a href="#cite_ref-CITEREFI_Norsk_biografisk_leksikon2009_67-0">↑</a> <a href="#CITEREFI_Norsk_biografisk_leksikon2009">I Norsk biografisk leksikon 2009 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFBeukelJensenRytter200949-68"><a href="#cite_ref-CITEREFBeukelJensenRytter200949_68-0">↑</a> <a href="#CITEREFBeukelJensenRytter2009">Beukel, Jensen i Rytter 2009 ↓</a>, s. 49. </li> <li id="cite_note-CITEREFBeukelJensenRytter200950-69"><a href="#cite_ref-CITEREFBeukelJensenRytter200950_69-0">↑</a> <a href="#CITEREFBeukelJensenRytter2009">Beukel, Jensen i Rytter 2009 ↓</a>, s. 50. </li> <li id="cite_note-CITEREFDoelHarperHeymann20163-70"><a href="#cite_ref-CITEREFDoelHarperHeymann20163_70-0">↑</a> <a href="#CITEREFDoelHarperHeymann2016">Doel, Harper i Heymann 2016 ↓</a>, s. 3. </li> <li id="cite_note-CITEREFDuke198937-71"><a href="#cite_ref-CITEREFDuke198937_71-0">↑</a> <a href="#CITEREFDuke1989">Duke 1989 ↓</a>, s. 37. </li> <li id="cite_note-CITEREFDuke198938-72">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFDuke198938_72-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFDuke198938_72-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFDuke198938_72-2">c</a> <a href="#CITEREFDuke1989">Duke 1989 ↓</a>, s. 38. </li> <li id="cite_note-:14-73"><a href="#cite_ref-:14_73-0">↑</a> <cite class="citation web">United States of America, Department of State U.S. Embassy & Consulate in the Kingdom of Denmark: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dk.usembassy.gov/our-relationship/u-s-greenland/thule-air-force-base/">Thule Air Force Base</a>. [w:] dk.usembassy.gov [on-line]. [dostęp 2020-10-11]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFTakahashi201953-74">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFTakahashi201953_74-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFTakahashi201953_74-1">b</a> <a href="#CITEREFTakahashi2019">Takahashi 2019 ↓</a>, s. 53. </li> <li id="cite_note-CITEREFBeukelJensenRytter200960-75"><a href="#cite_ref-CITEREFBeukelJensenRytter200960_75-0">↑</a> <a href="#CITEREFBeukelJensenRytter2009">Beukel, Jensen i Rytter 2009 ↓</a>, s. 60. </li> <li id="cite_note-CITEREFHerzbergKehrtTorma2019120-76"><a href="#cite_ref-CITEREFHerzbergKehrtTorma2019120_76-0">↑</a> <a href="#CITEREFHerzbergKehrtTorma2019">Herzberg, Kehrt i Torma 2019 ↓</a>, s. 120. </li> <li id="cite_note-CITEREFBeukelJensenRytter200961-77"><a href="#cite_ref-CITEREFBeukelJensenRytter200961_77-0">↑</a> <a href="#CITEREFBeukelJensenRytter2009">Beukel, Jensen i Rytter 2009 ↓</a>, s. 61. </li> <li id="cite_note-CITEREFBeukelJensenRytter200960–61-78"><a href="#cite_ref-CITEREFBeukelJensenRytter200960–61_78-0">↑</a> <a href="#CITEREFBeukelJensenRytter2009">Beukel, Jensen i Rytter 2009 ↓</a>, s. 60–61. </li> <li id="cite_note-CITEREFCroddyWirtz20053-79"><a href="#cite_ref-CITEREFCroddyWirtz20053_79-0">↑</a> <a href="#CITEREFCroddyWirtz2005">Croddy i Wirtz 2005 ↓</a>, s. 3. </li> <li id="cite_note-:15-80"><a href="#cite_ref-:15_80-0">↑</a> <cite class="citation web">Office of the Historian, Foreign Service Institute United States Department of State: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1964-68v12/d1">Foreign Relations of the United States, 1964–1968, Volume XII, Western Europe</a>. [w:] history.state.gov [on-line]. [dostęp 2020-10-11]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFJuel1992336-81"><a href="#cite_ref-CITEREFJuel1992336_81-0">↑</a> <a href="#CITEREFJuel1992">Juel 1992 ↓</a>, s. 336. </li> <li id="cite_note-CITEREFStern200455-82">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFStern200455_82-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFStern200455_82-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFStern200455_82-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFStern200455_82-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFStern200455_82-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFStern200455_82-5">f</a> <a href="#CITEREFStern2004">Stern 2004 ↓</a>, s. 55. </li> <li id="cite_note-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019-83">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019_83-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019_83-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019_83-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019_83-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019_83-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019_83-5">f</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019_83-6">g</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019_83-7">h</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019_83-8">i</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019_83-9">j</a> <a href="#CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019">Haastrup, McGowan i Phinnemore 2019 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-:17-85">↑ <a href="#cite_ref-:17_85-0">a</a> <a href="#cite_ref-:17_85-1">b</a> <cite class="citation web">Governement in Greenland: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://naalakkersuisut.gl/en/About-government-of-greenland/About-Greenland/Politics-in-Greenland">Politics in Greenland</a>. [w:] naalakkersuisut.gl [on-line]. [dostęp 2020-10-12]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:16-86"><a href="#cite_ref-:16_86-0">↑</a> <cite class="citation web">Association of the Overseas Countries and Territories of the European Union: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171027003853/http://www.octassociation.org/octa-presentation">OCTA Presentation</a>. [w:] www.octassociation.org [on-line]. [dostęp 2020-10-12]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.octassociation.org/octa-presentation">tego adresu</a> (2017-10-27)]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFStern200456-87">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFStern200456_87-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFStern200456_87-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFStern200456_87-2">c</a> <a href="#CITEREFStern2004">Stern 2004 ↓</a>, s. 56. </li> <li id="cite_note-CITEREFShibataZouSellheimScopelliti2019-88">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFShibataZouSellheimScopelliti2019_88-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFShibataZouSellheimScopelliti2019_88-1">b</a> <a href="#CITEREFShibataZouSellheimScopelliti2019">Shibata i in. 2019 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014130-90">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014130_90-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014130_90-1">b</a> <a href="#CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014">Sagan, Serzhanova i Wapińska 2014 ↓</a>, s. 130. </li> <li id="cite_note-CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014131-91">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014131_91-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014131_91-1">b</a> <a href="#CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014">Sagan, Serzhanova i Wapińska 2014 ↓</a>, s. 131. </li> <li id="cite_note-:22-92">↑ <a href="#cite_ref-:22_92-0">a</a> <a href="#cite_ref-:22_92-1">b</a> <a href="#cite_ref-:22_92-2">c</a> <a href="#cite_ref-:22_92-3">d</a> <a href="#cite_ref-:22_92-4">e</a> <cite class="citation web">Paul Dallison, Sarah Cammarata: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.politico.eu/article/us-makes-greenland-return-after-trump-attempt-to-buy-it-us-consulate/">US makes Greenland return after Trump’s failed attempt to buy it</a>. [w:] www.politico.eu [on-line]. 2020-06-10. [dostęp 2020-10-12]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:18-93"><a href="#cite_ref-:18_93-0">↑</a> <cite class="citation web">PAP: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://biznesalert.pl/donald-trump-wizyta-dania-sprzedaz-grenlandii-bezpieczenstwo/">Trump odwołał wizytę w Kopenhadze przez odmowę sprzedaży Grenlandii</a>. biznes alert, 2019-08-21. [dostęp 2019-08-21]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:21-94"><a href="#cite_ref-:21_94-0">↑</a> <cite class="citation web">Artur Bartkiewicz: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rp.pl/Prezydent--USA/190829874-Trump-odwoluje-wizyte-bo-Dania-nie-chce-sprzedac-Grenlandii.html">Trump odwołuje wizytę, bo Dania nie chce sprzedać Grenlandii</a>. Rzeczpospolita, 2019-08-21. [dostęp 2019-08-21].</cite> </li> <li id="cite_note-:23-95"><a href="#cite_ref-:23_95-0">↑</a> <cite class="citation web">US Department of State: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://2017-2021.state.gov/briefing-with-senior-state-department-official-on-the-administrations-arctic-strategy/index.html">Briefing on the Administration's Arctic Strategy</a>. [w:] www.state.gov [on-line]. 2020-04-23. [dostęp 2021-04-04]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-:19-96"><a href="#cite_ref-:19_96-0">↑</a> <cite class="citation web">US Department of State: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://2017-2021.state.gov/statement-by-secretary-pompeo-on-the-opening-of-u-s-consulate-nuuk/index.html">Statement by Secretary Pompeo on the Opening of U.S. Consulate Nuuk</a>. [w:] www.state.gov [on-line]. 2021-04-04. [dostęp 2020-10-12]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia">edytuj kod</a>]</div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFBeukelJensenRytter2009">Erik Beukel, Frede P. Jensen, Jens Elo Rytter: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=gE8JTZHuHPcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Phasing Out the Colonial Status of Greenland, 1945-54: A Historical Study</a>. Museum Tusculanum Press, 2009. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788763525879" title="Specjalna:Książki/9788763525879">ISBN 978-87-635-2587-9</a>. [dostęp 2020-10-11].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Phasing+Out+the+Colonial+Status+of+Greenland%2C+1945-54%3A+A+Historical+Study&rft.au=Erik+Beukel%2C+Frede+P.+Jensen%2C+Jens+Elo+Rytter&rft.date=2009&rft.pub=Museum+Tusculanum+Press&rft.isbn=9788763525879&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DgE8JTZHuHPcC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBrunet-Jailly2015"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fi/books?id=k9g5CgAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Denmark-Norway:Eastern Greenland</a>. W: Emmanuel Brunet-Jailly: Border Disputes: A Global Encyclopedia. ABC-CLIO, 2015, s. 143–153. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781610690249" title="Specjalna:Książki/9781610690249">ISBN 978-1-61069-024-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Border+Disputes%3A+A+Global+Encyclopedia&rft.atitle=Denmark-Norway%3AEastern+Greenland&rft.au=Emmanuel+Brunet-Jailly&rft.date=2015&rft.pub=ABC-CLIO&rft.pages=143%E2%80%93153&rft.isbn=9781610690249"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation web" id="CITEREFCanada's_Aviation_Hall_of_Fame">Canada's Aviation Hall of Fame: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190202035045/http://www.cahf.ca/CUSTOMPAGES/907/MemberList.cfm?firstLetter=B#16">Bernt Balchen</a>. [w:] www.cahf.ca [on-line]. [dostęp 2020-10-07]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cahf.ca/CUSTOMPAGES/907/MemberList.cfm?firstLetter=B#16">tego adresu</a> (2019-02-02)]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFCroddyWirtz2005">Eric A. Croddy, James J. Wirtz (red.): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=ZzlNgS70OHAC&printsec=frontcover&vq=head+start&hl=nl#v=onepage&q=head%20start&f=false">Weapons of Mass Destruction: Nuclear weapons</a>. ABC-CLIO, 2005. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781851094905" title="Specjalna:Książki/9781851094905">ISBN 978-1-85109-490-5</a>. [dostęp 2010-10-12].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Weapons+of+Mass+Destruction%3A+Nuclear+weapons&rft.au=Eric+A.+Croddy%2C+James+J.+Wirtz+%28red.%29&rft.date=2005&rft.pub=ABC-CLIO&rft.isbn=9781851094905&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DZzlNgS70OHAC%26printsec%3Dfrontcover%26vq%3Dhead%2Bstart%26hl%3Dnl%23v%3Donepage%26q%3Dhead%2520start%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFDoelHarperHeymann2016">Ronald E. Doel, Kristine C. Harper, Matthias Heymann: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=BzilDAAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Exploring Greenland: Cold War Science and Technology on Ice</a>. Springer, 2016. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781137596888" title="Specjalna:Książki/9781137596888">ISBN 978-1-137-59688-8</a>. [dostęp 2020-10-07].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Exploring+Greenland%3A+Cold+War+Science+and+Technology+on+Ice&rft.au=Ronald+E.+Doel%2C+Kristine+C.+Harper%2C+Matthias+Heymann&rft.date=2016&rft.pub=Springer&rft.isbn=9781137596888&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DBzilDAAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFDuke1989">Simon Duke: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=dzKr3mSKyIgC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">United States Military Forces and Installations in Europe</a>. Oxford University Press, 1989. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780198291329" title="Specjalna:Książki/9780198291329">ISBN 978-0-19-829132-9</a>. [dostęp 2020-10-11].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=United+States+Military+Forces+and+Installations+in+Europe&rft.au=Simon+Duke&rft.date=1989&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.isbn=9780198291329&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DdzKr3mSKyIgC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation open-access" id="CITEREFEncyclopædia_Britannica2020"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/William-Scoresby">William Scoresby</a>, [w:] <a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Encyclopædia Britannica</a> [dostęp 2020-10-07]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.atitle=William+Scoresby&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%27%27%5B%5BEncyklopedia+Britannica%7CEncyclop%C3%A6dia+Britannica%5D%5D%27%27&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fbiography%2FWilliam-Scoresby" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation open-access" id="CITEREFEncyclopædia_Britannica2019"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Greenland/History">Greenland - History</a>, [w:] <a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Encyclopædia Britannica</a> [dostęp 2020-10-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.atitle=Greenland+-+History&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%27%27%5B%5BEncyklopedia+Britannica%7CEncyclop%C3%A6dia+Britannica%5D%5D%27%27&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fplace%2FGreenland%2FHistory" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation web open-access" id="CITEREFEncyklopedia_PWN"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;4574167">Grenlandia. Historia</a>, [w:] <a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a> [online], <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a> [dostęp 2020-10-02]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=Grenlandia.+Historia&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fencyklopedia.pwn.pl%2Fhaslo%2F%3B4574167" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFFriesen2016">T. Max Friesen, Owen K. Mason: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=I62kDAAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">The Oxford Handbook of the Prehistoric Arctic</a>. Oxford University Press, 2016, s. 737. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780199766956" title="Specjalna:Książki/9780199766956">ISBN 978-0-19-976695-6</a>. [dostęp 2020-10-07].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Oxford+Handbook+of+the+Prehistoric+Arctic&rft.au=T.+Max+Friesen%2C+Owen+K.+Mason&rft.date=2016&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.pages=737&rft.isbn=9780199766956&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DI62kDAAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFHaastrupMcGowanPhinnemore2019">Toni Haastrup, Lee McGowan, David Phinnemore: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=ImHGDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">A Dictionary of the European Union</a>. Routledge, 2019. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781000048131" title="Specjalna:Książki/9781000048131">ISBN 9781000048131</a>. [dostęp 2010-10-12].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Dictionary+of+the+European+Union&rft.au=Toni+Haastrup%2C+Lee+McGowan%2C+David+Phinnemore&rft.date=2019&rft.pub=Routledge&rft.isbn=9781000048131&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DImHGDwAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFI_Norsk_biografisk_leksikon2009">Vera Henriksen: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nbl.snl.no/Bernt_Balchen">Bernt Balchen</a>. W: I Norsk biografisk leksikon. 2009-02-13.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=I+Norsk+biografisk+leksikon&rft.atitle=Bernt+Balchen&rft.aulast=Henriksen&rft.aufirst=Vera&rft.date=2009-02-13"> (<abbr title="Treść w języku norweskim (norsk)">norw.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFHerzbergKehrtTorma2019">Julia Herzberg, Christian Kehrt, Franziska Torma: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=a_1TDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Ice and Snow in the Cold War: Histories of Extreme Climatic Environments</a>. Berghahn Books, 2018. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781785339875" title="Specjalna:Książki/9781785339875">ISBN 978-1-78533-987-5</a>. [dostęp 2010-10-11].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ice+and+Snow+in+the+Cold+War%3A+Histories+of+Extreme+Climatic+Environments&rft.au=Julia+Herzberg%2C+Christian+Kehrt%2C+Franziska+Torma&rft.date=2018&rft.pub=Berghahn+Books&rft.isbn=9781785339875&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3Da_1TDwAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFHolman2009">Katherine Holman: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=DxTGnS3Gr20C&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">The A to Z of the Vikings</a>. Scarecrow Press, 2009. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780810868137" title="Specjalna:Książki/9780810868137">ISBN 978-0-8108-6813-7</a>. [dostęp 2020-10-04].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+A+to+Z+of+the+Vikings&rft.au=Katherine+Holman&rft.date=2009&rft.pub=Scarecrow+Press&rft.isbn=9780810868137&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DDxTGnS3Gr20C%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFJesch2015">Judith Jesch: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=IjrLCQAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false">The Viking Diaspora</a>. Routledge, 2015. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781317482543" title="Specjalna:Książki/9781317482543">ISBN 978-1-317-48254-3</a>. [dostęp 2020-10-04].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Viking+Diaspora&rft.au=Judith+Jesch&rft.date=2015&rft.pub=Routledge&rft.isbn=9781317482543&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DIjrLCQAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%26hl%3Dnl%26source%3Dgbs_ge_summary_r%26cad%3D0%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFJuel1992">Knud Juel. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://jech.bmj.com/content/jech/46/4/336.full.pdf">The Thule Episode Epidemiological Followup After the Crash of a B-52 Bomber in Greenland: Registry Linkage, Mortality, Hospital Admissions</a>. „Journal of Epidemiological and Community Health”. 46 (4), s. 336–9, 1992. Danish Institute for Clinical Epidemiology. <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1136/jech.46.4.336">10.1136/jech.46.4.336</a>. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Thule+Episode+Epidemiological+Followup+After+the+Crash+of+a+B-52+Bomber+in+Greenland%3A+Registry+Linkage%2C+Mortality%2C+Hospital+Admissions&rft.jtitle=Journal+of+Epidemiological+and+Community+Health&rft.date=1992&rft.volume=46&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=Knud+Juel&rft.pages=336%E2%80%939&rft_id=info:doi/10.1136%2Fjech.46.4.336&rft_id=https%3A%2F%2Fjech.bmj.com%2Fcontent%2Fjech%2F46%2F4%2F336.full.pdf"> </li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMarcus2007">Geoffrey Jules Marcus: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=LZR2BFlCbz0C&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">The Conquest of the North Atlantic</a>. Boydell & Brewer Ltd, 2007. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781843833161" title="Specjalna:Książki/9781843833161">ISBN 978-1-84383-316-1</a>. [dostęp 2020-10-02].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Conquest+of+the+North+Atlantic&rft.au=Geoffrey+Jules+Marcus&rft.date=2007&rft.pub=Boydell+%26+Brewer+Ltd&rft.isbn=9781843833161&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DLZR2BFlCbz0C%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMajor2017">Richard Henry Major: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=rgckDwAAQBAJ&pg=PT35&dq=Greenland+Gar%C3%B0ar+bishop+1126&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwig2Nms8JrsAhXQ-aQKHbIkBocQ6AEwAnoECAUQAg#v=onepage&q=Greenland%20Gar%C3%B0ar%20bishop%201126&f=false">The Voyages of the Venetian Brothers, Nicolò and Antonio Zeno, to the Northern Seas in the XIVth Century: Comprising the latest known Accounts of the Lost Colony of Greenland; and of the Northmen in America before Columbus</a>. Taylor & Francis, 2017. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781317011859" title="Specjalna:Książki/9781317011859">ISBN 978-1-317-01185-9</a>. [dostęp 2020-10-04].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Voyages+of+the+Venetian+Brothers%2C+Nicol%C3%B2+and+Antonio+Zeno%2C+to+the+Northern+Seas+in+the+XIVth+Century%3A+Comprising+the+latest+known+Accounts+of+the+Lost+Colony+of+Greenland%3B+and+of+the+Northmen+in+America+before+Columbus&rft.au=Richard+Henry+Major&rft.date=2017&rft.pub=Taylor+%26+Francis&rft.isbn=9781317011859&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DrgckDwAAQBAJ%26pg%3DPT35%26dq%3DGreenland%2BGar%25C3%25B0ar%2Bbishop%2B1126%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D2ahUKEwig2Nms8JrsAhXQ-aQKHbIkBocQ6AEwAnoECAUQAg%23v%3Donepage%26q%3DGreenland%2520Gar%25C3%25B0ar%2520bishop%25201126%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFNedkvitne2018">Arnved Nedkvitne: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=Xs5wDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Norse Greenland: Viking Peasants in the Arctic</a>. Routledge, 2018. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781351259583" title="Specjalna:Książki/9781351259583">ISBN 978-1-351-25958-3</a>. [dostęp 2020-10-02].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Norse+Greenland%3A+Viking+Peasants+in+the+Arctic&rft.au=Arnved+Nedkvitne&rft.date=2018&rft.pub=Routledge&rft.isbn=9781351259583&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DXs5wDwAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFNuttall2005">Mark Nuttall: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=Swr9BTI_2FEC&hl=nl&source=gbs_navlinks_s">Encyclopedia of the Arctic</a>. Routledge, 2005. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781136786808" title="Specjalna:Książki/9781136786808">ISBN 978-1-136-78680-8</a>. [dostęp 2020-10-04].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+the+Arctic&rft.au=Mark+Nuttall&rft.date=2005&rft.pub=Routledge&rft.isbn=9781136786808&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DSwr9BTI_2FEC%26hl%3Dnl%26source%3Dgbs_navlinks_s"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPeregrineEmber2012">Peter N. Peregrine, Melvin Ember: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=n0gIBgAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Encyclopedia of Prehistory: Volume 2: Arctic and Subarctic</a>. Springer Science & Business Media, 2012. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781461511915" title="Specjalna:Książki/9781461511915">ISBN 978-1-4615-1191-5</a>. [dostęp 2020-10-04].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+Prehistory%3A+Volume+2%3A+Arctic+and+Subarctic&rft.au=Peter+N.+Peregrine%2C+Melvin+Ember&rft.date=2012&rft.pub=Springer+Science+%26+Business+Media&rft.isbn=9781461511915&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3Dn0gIBgAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation journal doi nourl" id="CITEREFPreuss1932">LawrenceL. Preuss LawrenceL., The Dispute between Denmark and Norway over the Sovereignty of East Greenland, „The American Journal of International Law”, 26 (3), 1932, s. 469–487, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2307%2F2190199">10.2307/2190199</a>, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0002-9300">0002-9300</a>, <a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/2190199">2190199</a> [dostęp 2020-10-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft.atitle=The+Dispute+between+Denmark+and+Norway+over+the+Sovereignty+of+East+Greenland&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=1932&rft.issn=0002-9300&rft.jtitle=The+American+Journal+of+International+Law&rft.volume=26&rft.edition=3&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F2190199" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFSaganSerzhanovaWapińska2014">Stanisław Sagan, Viktoriya Serzhanova, Dominika Wapińska. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://core.ac.uk/download/pdf/235266687.pdf">Charakterystyka aktów ustrojowych autonomii nordyckich</a>. „Studia Iuridica Lublinensia”. 22, s. 121–133, 2014. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Charakterystyka+akt%C3%B3w+ustrojowych+autonomii+nordyckich&rft.jtitle=Studia+Iuridica+Lublinensia&rft.date=2014&rft.volume=22&rft.au=Stanis%C5%82aw+Sagan%2C+Viktoriya+Serzhanova%2C+Dominika+Wapi%C5%84ska&rft.pages=121%E2%80%93133&rft_id=https%3A%2F%2Fcore.ac.uk%2Fdownload%2Fpdf%2F235266687.pdf"> </li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSeaver1996">Kirsten A. Seaver: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=5qonlDkZW3MC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">The Frozen Echo: Greenland and the Exploration of North America, Ca. A.D. 1000-1500</a>. Stanford University Press, 1996. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780804731614" title="Specjalna:Książki/9780804731614">ISBN 978-0-8047-3161-4</a>. [dostęp 2020-10-04].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Frozen+Echo%3A+Greenland+and+the+Exploration+of+North+America%2C+Ca.+A.D.+1000-1500&rft.au=Kirsten+A.+Seaver&rft.date=1996&rft.pub=Stanford+University+Press&rft.isbn=9780804731614&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3D5qonlDkZW3MC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFShibataZouSellheimScopelliti2019">Akiho Shibata, Leilei Zou, Nikolas Sellheim, Marzia Scopelliti: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=WwWSDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Emerging Legal Orders in the Arctic: The Role of Non-Arctic Actors</a>. Routledge, 2019. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780429865916" title="Specjalna:Książki/9780429865916">ISBN 978-0-429-86591-6</a>. [dostęp 2010-10-12].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Emerging+Legal+Orders+in+the+Arctic%3A+The+Role+of+Non-Arctic+Actors&rft.au=Akiho+Shibata%2C+Leilei+Zou%2C+Nikolas+Sellheim%2C+Marzia+Scopelliti&rft.date=2019&rft.pub=Routledge&rft.isbn=9780429865916&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DWwWSDwAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFSkarstein2006">Frode Skarstein. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.researchgate.net/publication/227719353_Erik_the_Red's_Land_The_land_that_never_was">Erik the Red's Land: The land that never was</a>. „Polar Research”. 25 (2), s. 173–179, 2006. <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111/j.1751-8369.2006.tb00032.x">10.1111/j.1751-8369.2006.tb00032.x</a>. [dostęp 2020-10-04]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Erik+the+Red%27s+Land%3A+The+land+that+never+was&rft.jtitle=Polar+Research&rft.date=2006&rft.volume=25&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=Frode+Skarstein&rft.pages=173%E2%80%93179&rft_id=info:doi/10.1111%2Fj.1751-8369.2006.tb00032.x&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.researchgate.net%2Fpublication%2F227719353_Erik_the_Red%27s_Land_The_land_that_never_was"> </li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSomervilleMcDonald2003">Angus A. Somerville, R. Andrew McDonald: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=AA7YBgAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">The Vikings and Their Age</a>. University of Toronto Press, 2013. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781442605244" title="Specjalna:Książki/9781442605244">ISBN 978-1-4426-0524-4</a>. [dostęp 2020-10-04].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Vikings+and+Their+Age&rft.au=Angus+A.+Somerville%2C+R.+Andrew+McDonald&rft.date=2013&rft.pub=University+of+Toronto+Press&rft.isbn=9781442605244&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DAA7YBgAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSørensen2009">Axel Kjær Sørensen: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fi/books?id=UiLFMfm1R9AC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Denmark-Greenland in the Twentieth Century</a>. Museum Tusculanum Press, 2009. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788763512763" title="Specjalna:Książki/9788763512763">ISBN 978-87-635-1276-3</a>. [dostęp 2020-10-04].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Denmark-Greenland+in+the+Twentieth+Century&rft.au=Axel+Kj%C3%A6r+S%C3%B8rensen&rft.date=2009&rft.pub=Museum+Tusculanum+Press&rft.isbn=9788763512763&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.fi%2Fbooks%3Fid%3DUiLFMfm1R9AC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFStern2004">Pamela R. Stern: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=Xa_Pq8X_MIsC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Historical Dictionary of the Inuit</a>. Scarecrow Press, 2004. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780810865563" title="Specjalna:Książki/9780810865563">ISBN 978-0-8108-6556-3</a>. [dostęp 2020-10-11].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+Dictionary+of+the+Inuit&rft.au=Pamela+R.+Stern&rft.date=2004&rft.pub=Scarecrow+Press&rft.isbn=9780810865563&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DXa_Pq8X_MIsC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFStern2010">Pamela R. Stern: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=0y95_2m0pGUC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">Daily Life of the Inuit</a>. ABC-CLIO, 2010. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780313363115" title="Specjalna:Książki/9780313363115">ISBN 978-0-313-36311-5</a>. [dostęp 2020-10-07].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Daily+Life+of+the+Inuit&rft.au=Pamela+R.+Stern&rft.date=2010&rft.pub=ABC-CLIO&rft.isbn=9780313363115&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3D0y95_2m0pGUC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFTakahashi2019">Minori Takahashi (red.): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=6suDDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">The Influence of Sub-state Actors on National Security: Using Military Bases to Forge Autonomy</a>. Springer, 2019. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9783030016777" title="Specjalna:Książki/9783030016777">ISBN 978-3-030-01677-7</a>. [dostęp 2010-10-11].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Influence+of+Sub-state+Actors+on+National+Security%3A+Using+Military+Bases+to+Forge+Autonomy&rft.au=Minori+Takahashi+%28red.%29&rft.date=2019&rft.pub=Springer&rft.isbn=9783030016777&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3D6suDDwAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation web" id="CITEREFTvedtDørum2019">Knut AreK.A. Tvedt Knut AreK.A., KnutK. Dørum KnutK., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://snl.no/Gr%C3%B8nlandssaken">Grønlandssaken</a> [online], I Store norske leksikon, 4 stycznia 2019 [dostęp 2020-10-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Knut+Are&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Gr%C3%B8nlandssaken&rft.date=2019-01-04&rft.aulast=Tvedt&rft_id=http%3A%2F%2Fsnl.no%2FGr%25C3%25B8nlandssaken" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku norweskim (norsk)">norw.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWiltse1965">Charles M. Wiltse: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=mzGmoqjw6uMC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false">The Medical Department: Medcial Service in the Mediterranean and Minor Theatres</a>. Washington D.C.: Department of the Army, 1965, seria: United States Army in World War II.. [dostęp 2020-10-07].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Medical+Department%3A+Medcial+Service+in+the+Mediterranean+and+Minor+Theatres&rft.au=Charles+M.+Wiltse&rft.date=1965&rft.pub=Department+of+the+Army&rft.place=Washington+D.C.&rft.series=United+States+Army+in+World+War+II.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.be%2Fbooks%3Fid%3DmzGmoqjw6uMC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne">Linki zewnętrzne</h2>[<a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne">edytuj kod</a>]</div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:History_of_Greenland?uselang=pl">Zobacz multimedia związane z tematem: Historia Grenlandii</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><cite class="citation web">Tim Folger: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.smithsonianmag.com/history/why-greenland-vikings-vanished-180962119/">Why Did Greenland’s Vikings Vanish?</a>. [w:] Smithsonian Magazine [on-line]. March 2017. [dostęp 2020-10-11]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation web">TomaszT. Merwiński TomaszT., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://merwinski.pl/znaczenie-geopolityczne-grenlandii/">Znaczenie geopolityczne Grenlandii</a> [online], merwinski.pl [dostęp 2020-10-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Tomasz&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Znaczenie+geopolityczne+Grenlandii&rft.aulast=Merwi%C5%84ski&rft_id=http%3A%2F%2Fmerwinski.pl%2Fznaczenie-geopolityczne-grenlandii%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=OJ:L:1985:029:FULL&from=EL">„Traktat Grenlandzki”</a>. [w:] Official Journal of the European Communities [on-line]. 1985-02-01. [dostęp 2020-10-12]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://naalakkersuisut.gl//~/media/Nanoq/Files/Attached%20Files/Engelske-tekster/Act%20on%20Greenland.pdf">Act on Greenland Self-Government (Act no. 473 of 12 June 2009)</a>. [w:] naalakkersuisut.gl [on-line]. [dostęp 2020-10-12]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Historia_pa%C5%84stw_Ameryki" title="Szablon:Historia państw Ameryki">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Historia_pa%C5%84stw_Ameryki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Historia państw Ameryki (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Historia_pa%C5%84stw_Ameryki&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Historia" title="Historia">Historia</a> <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo" title="Państwo">państw</a> <a href="/wiki/Ameryka" title="Ameryka">Ameryki</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/w/index.php?title=Historia_Ameryki_P%C3%B3%C5%82nocnej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Ameryki Północnej (strona nie istnieje)">Ameryka Północna</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Historia_Baham%C3%B3w&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Bahamów (strona nie istnieje)">Bahamy</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Grenlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Kanady" title="Historia Kanady">Kanada</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Meksyku" title="Historia Meksyku">Meksyk</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Stan%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Historia Stanów Zjednoczonych">Stany Zjednoczone</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/w/index.php?title=Historia_Ameryki_Centralnej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Ameryki Centralnej (strona nie istnieje)">Ameryka Centralna</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Historia_Belize" title="Historia Belize">Belize</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Gwatemali&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Gwatemali (strona nie istnieje)">Gwatemala</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Hondurasu" title="Historia Hondurasu">Honduras</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Kostaryki" title="Historia Kostaryki">Kostaryka</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Nikaragui&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Nikaragui (strona nie istnieje)">Nikaragua</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Panamy" title="Historia Panamy">Panama</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Salwadoru" title="Historia Salwadoru">Salwador</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/w/index.php?title=Historia_Karaib%C3%B3w&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Karaibów (strona nie istnieje)">Karaiby</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Historia_Antigui_i_Barbudy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Antigui i Barbudy (strona nie istnieje)">Antigua i Barbuda</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Barbadosu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Barbadosu (strona nie istnieje)">Barbados</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Dominiki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Dominiki (strona nie istnieje)">Dominika</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Grenady&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Grenady (strona nie istnieje)">Grenada</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Dominikany&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Dominikany (strona nie istnieje)">Dominikana</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Haiti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Haiti (strona nie istnieje)">Haiti</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Jamajki" title="Historia Jamajki">Jamajka</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Kuby&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Kuby (strona nie istnieje)">Kuba</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Saint_Kitts_i_Nevis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Saint Kitts i Nevis (strona nie istnieje)">Saint Kitts i Nevis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Saint_Lucii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Saint Lucii (strona nie istnieje)">Saint Lucia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Saint_Vincent_i_Grenadyn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Saint Vincent i Grenadyn (strona nie istnieje)">Saint Vincent i Grenadyny</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Trynidad_i_Tobago&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Trynidad i Tobago (strona nie istnieje)">Trynidad i Tobago</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/w/index.php?title=Historia_Ameryki_Po%C5%82udniowej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Ameryki Południowej (strona nie istnieje)">Ameryka Południowa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Historia_Argentyny" title="Historia Argentyny">Argentyna</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Boliwii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Boliwii (strona nie istnieje)">Boliwia</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Brazylii" title="Historia Brazylii">Brazylia</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Chile" title="Historia Chile">Chile</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Ekwadoru&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Ekwadoru (strona nie istnieje)">Ekwador</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Gujany&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Gujany (strona nie istnieje)">Gujana</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Kolumbii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Kolumbii (strona nie istnieje)">Kolumbia</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Paragwaju" title="Historia Paragwaju">Paragwaj</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Peru" title="Historia Peru">Peru</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Surinamu" title="Historia Surinamu">Surinam</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_Urugwaju&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Urugwaju (strona nie istnieje)">Urugwaj</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_Wenezueli" title="Historia Wenezueli">Wenezuela</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Plik:LocationAmericas.png" class="mw-file-description" title="Ameryka"><img alt="Ameryka" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/LocationAmericas.png/75px-LocationAmericas.png" decoding="async" width="75" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/LocationAmericas.png/113px-LocationAmericas.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/LocationAmericas.png/150px-LocationAmericas.png 2x" data-file-width="2759" data-file-height="1404" /></a> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a> (historia państwa):</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;4574167.html">4574167</a></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/decouverte-du-groenland/">decouverte-du-groenland</a></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Gr%C3%B8nland_-_historie">Grønland_-_historie</a></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&oldid=73116945">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&oldid=73116945</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Historia_Grenlandii" title="Kategoria:Historia Grenlandii">Historia Grenlandii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikingowie" title="Kategoria:Wikingowie">Wikingowie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Historia_tubylczych_lud%C3%B3w_Ameryki_P%C3%B3%C5%82nocnej" title="Kategoria:Historia tubylczych ludów Ameryki Północnej">Historia tubylczych ludów Ameryki Północnej</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_odn_bez_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon odn bez numeru strony">Szablon odn bez numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 13 mar 2024, 13:05.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Historia_Grenlandii&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-rmmbn","wgBackendResponseTime":182,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.678","walltime":"2.218","ppvisitednodes":{"value":53272,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":236900,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":77824,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":23,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":92905,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":4,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1665.264 1 -total"," 30.86% 513.969 143 Szablon:Odn"," 20.14% 335.437 24 Szablon:Cytuj_książkę"," 19.65% 327.301 1 Szablon:Przypisy"," 14.55% 242.254 22 Szablon:Cytuj_stronę"," 11.42% 190.217 143 Szablon:Odn/tekst"," 8.77% 146.007 1 Szablon:Historia_państw_Ameryki"," 8.53% 142.104 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 8.52% 141.877 1 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 4.54% 75.570 7 Szablon:Cytuj"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.793","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4516783,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"The American Journal of International Law\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-59856bd7d8-xctjf","timestamp":"20241119180941","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Historia Grenlandii","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Historia_Grenlandii","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q756836","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q756836","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-09-26T16:07:14Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/3b\/Greenland_in_the_World_%28%2BEU%29.svg"}</script> </body> </html>