CINXE.COM

<!DOCTYPE html>  <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="ru-RU">  <head>  <script type="text/javascript" > (function(m,e,t,r,i,k,a){m[i]=m[i]||function(){(m[i].a=m[i].a||[]).push(arguments)}; m[i].l=1*new Date(); for (var j = 0; j < document.scripts.length; j++) {if (document.scripts[j].src === r) { return; }} k=e.createElement(t),a=e.getElementsByTagName(t)[0],k.async=1,k.src=r,a.parentNode.insertBefore(k,a)}) (window, document, "script", "https://mc.yandex.ru/metrika/tag.js", "ym"); ym(89906022, "init", { clickmap:true, trackLinks:true, accurateTrackBounce:true, webvisor:true }); </script> <noscript><div><img src="https://mc.yandex.ru/watch/89906022" style="position:absolute; left:-9999px;" alt="" /></div></noscript>   <title> Ҳисор | Хабарҳои Тоҷикистон ва ҷаҳон </title>  <meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8" /> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1, maximum-scale=1" /> <meta name="yandex-verification" content="d2b8480affd9899d" /> <meta property="og:title" content="Ҳисор — АМИТ "Ховар"" /> <meta property="og:type" content="АМИТ 'Ховар'" /> <meta property="og:url" content="https://khovar.tj/khulbuk/" /> <meta property="og:image" content="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/1-2.jpg" /> <link rel="shortcut icon" href="https://khovar.tj/logo/favicon.png" type="image/x-icon" /> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" href="https://khovar.tj/feed/" title="АМИТ "Ховар" latest posts" /> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" href="https://khovar.tj/comments/feed/" title="АМИТ "Ховар" latest comments" /> <link href="https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/custom/skin/blue.monday/css/jplayer.blue.monday.min.css" rel="stylesheet"> <link rel="pingback" href="https://khovar.tj/xmlrpc.php" /> <style type="text/css"> .heateor_sss_button_instagram span.heateor_sss_svg,a.heateor_sss_instagram span.heateor_sss_svg{background:radial-gradient(circle at 30% 107%,#fdf497 0,#fdf497 5%,#fd5949 45%,#d6249f 60%,#285aeb 90%)} .heateor_sss_horizontal_sharing .heateor_sss_svg,.heateor_sss_standard_follow_icons_container .heateor_sss_svg{ color: #fff; border-width: 0px; border-style: solid; border-color: transparent; } .heateor_sss_horizontal_sharing .heateorSssTCBackground{ color:#666; } .heateor_sss_horizontal_sharing span.heateor_sss_svg:hover,.heateor_sss_standard_follow_icons_container span.heateor_sss_svg:hover{ border-color: transparent; } .heateor_sss_vertical_sharing span.heateor_sss_svg,.heateor_sss_floating_follow_icons_container span.heateor_sss_svg{ color: #fff; border-width: 0px; border-style: solid; border-color: transparent; } .heateor_sss_vertical_sharing .heateorSssTCBackground{ color:#666; } .heateor_sss_vertical_sharing span.heateor_sss_svg:hover,.heateor_sss_floating_follow_icons_container span.heateor_sss_svg:hover{ border-color: transparent; } @media screen and (max-width:783px) {.heateor_sss_vertical_sharing{display:none!important}} </style> <link rel='dns-prefetch' href='//cdnjs.cloudflare.com' /> <link rel='dns-prefetch' href='//fonts.googleapis.com' /> <link rel='dns-prefetch' href='//s.w.org' /> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="АМИТ "Ховар" » Лента" href="https://khovar.tj/feed/" /> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="АМИТ "Ховар" » Лента комментариев" href="https://khovar.tj/comments/feed/" /> <script type="text/javascript"> window._wpemojiSettings = {"baseUrl":"https:\/\/s.w.org\/images\/core\/emoji\/2.3\/72x72\/","ext":".png","svgUrl":"https:\/\/s.w.org\/images\/core\/emoji\/2.3\/svg\/","svgExt":".svg","source":{"concatemoji":"https:\/\/khovar.tj\/wp-includes\/js\/wp-emoji-release.min.js?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39"}}; !function(t,a,e){var r,i,n,o=a.createElement("canvas"),l=o.getContext&&o.getContext("2d");function c(t){var e=a.createElement("script");e.src=t,e.defer=e.type="text/javascript",a.getElementsByTagName("head")[0].appendChild(e)}for(n=Array("flag","emoji4"),e.supports={everything:!0,everythingExceptFlag:!0},i=0;i<n.length;i++)e.supports[n[i]]=function(t){var e,a=String.fromCharCode;if(!l||!l.fillText)return!1;switch(l.clearRect(0,0,o.width,o.height),l.textBaseline="top",l.font="600 32px Arial",t){case"flag":return(l.fillText(a(55356,56826,55356,56819),0,0),e=o.toDataURL(),l.clearRect(0,0,o.width,o.height),l.fillText(a(55356,56826,8203,55356,56819),0,0),e===o.toDataURL())?!1:(l.clearRect(0,0,o.width,o.height),l.fillText(a(55356,57332,56128,56423,56128,56418,56128,56421,56128,56430,56128,56423,56128,56447),0,0),e=o.toDataURL(),l.clearRect(0,0,o.width,o.height),l.fillText(a(55356,57332,8203,56128,56423,8203,56128,56418,8203,56128,56421,8203,56128,56430,8203,56128,56423,8203,56128,56447),0,0),e!==o.toDataURL());case"emoji4":return l.fillText(a(55358,56794,8205,9794,65039),0,0),e=o.toDataURL(),l.clearRect(0,0,o.width,o.height),l.fillText(a(55358,56794,8203,9794,65039),0,0),e!==o.toDataURL()}return!1}(n[i]),e.supports.everything=e.supports.everything&&e.supports[n[i]],"flag"!==n[i]&&(e.supports.everythingExceptFlag=e.supports.everythingExceptFlag&&e.supports[n[i]]);e.supports.everythingExceptFlag=e.supports.everythingExceptFlag&&!e.supports.flag,e.DOMReady=!1,e.readyCallback=function(){e.DOMReady=!0},e.supports.everything||(r=function(){e.readyCallback()},a.addEventListener?(a.addEventListener("DOMContentLoaded",r,!1),t.addEventListener("load",r,!1)):(t.attachEvent("onload",r),a.attachEvent("onreadystatechange",function(){"complete"===a.readyState&&e.readyCallback()})),(r=e.source||{}).concatemoji?c(r.concatemoji):r.wpemoji&&r.twemoji&&(c(r.twemoji),c(r.wpemoji)))}(window,document,window._wpemojiSettings); </script> <style type="text/css"> img.wp-smiley, img.emoji { display: inline !important; border: none !important; box-shadow: none !important; height: 1em !important; width: 1em !important; margin: 0 .07em !important; vertical-align: -0.1em !important; background: none !important; padding: 0 !important; } </style> <link rel='stylesheet' id='tags-page-css' href='https://khovar.tj/wp-content/plugins/tags-page/css/tags-page.min.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='utv_style-css' href='https://khovar.tj/wp-content/plugins/utubevideo-gallery/css/front_style.min.css?ver=1.9.8' type='text/css' media='all' /> <style id='utv_style-inline-css' type='text/css'> .utv-thumb,.utv-thumb>a{width:240px!important}.utv-thumb{margin:10px 10px!important}.utv-thumb>a{position:relative}.utv-vimeo-rt>a{height:134px}.utv-vimeo-sq>a{height:240px}.utv-youtube-rt>a{height:179px}.utv-youtube-sq>a{height:240px}.utv-thumb>a, .utv-thumb img{border-radius:3px!important;-moz-border-radius:3px!important;-webkit-border-radius:3px!important} </style> <link rel='stylesheet' id='font-awesome-css' href='https://khovar.tj/wp-content/plugins/js_composer/assets/lib/bower/font-awesome/css/font-awesome.min.css?ver=5.0.2' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='codeclouds-mp-css-css' href='https://cdnjs.cloudflare.com/ajax/libs/magnific-popup.js/1.1.0/magnific-popup.min.css' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='wprps_slick_style-css' href='https://khovar.tj/wp-content/plugins/wp-responsive-recent-post-slider/assets/css/slick.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='wprps_recent_post_style-css' href='https://khovar.tj/wp-content/plugins/wp-responsive-recent-post-slider/assets/css/recent-post-style.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='google-fonts-1-css' href='https://fonts.googleapis.com/css?family=Titillium+Web&ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='google-fonts-2-css' href='https://fonts.googleapis.com/css?family=Source+Sans+Pro&ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='reset-css' href='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/css/reset.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='main-stylesheet-css' href='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/css/main-stylesheet.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='shortcodes-css' href='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/css/shortcode.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='lightbox-css' href='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/css/lightbox.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='dragscroll-css' href='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/css/jquery.dragscroll.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='responsive-css' href='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/css/responsive.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' />  <link rel='stylesheet' id='style-css' href='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/style.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='datmenu-css-css' href='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/css/dat-menu.css?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='heateor_sss_frontend_css-css' href='https://khovar.tj/wp-content/plugins/sassy-social-share/public/css/sassy-social-share-public.css?ver=3.3.42' type='text/css' media='all' /> <link rel='stylesheet' id='fancybox-css' href='https://khovar.tj/wp-content/plugins/easy-fancybox/css/jquery.fancybox.min.css?ver=1.3.24' type='text/css' media='screen' /> <script type='text/javascript'> /* <![CDATA[ */ var ot = {"adminUrl":"https:\/\/khovar.tj\/wp-admin\/admin-ajax.php","gallery_id":"","galleryCat":"","imageUrl":"https:\/\/khovar.tj\/wp-content\/themes\/allegro-theme\/images\/","cssUrl":"https:\/\/khovar.tj\/wp-content\/themes\/allegro-theme\/css\/","themeUrl":"https:\/\/khovar.tj\/wp-content\/themes\/allegro-theme"}; /* ]]> */ </script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-includes/js/jquery/jquery.js?ver=1.12.4'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-includes/js/jquery/jquery-migrate.min.js?ver=1.4.1'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/plugins/wp-responsive-recent-post-slider/assets/js/slick.min.js?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39'></script> <link rel='https://api.w.org/' href='https://khovar.tj/wp-json/' /> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" title="RSD" href="https://khovar.tj/xmlrpc.php?rsd" /> <link rel="wlwmanifest" type="application/wlwmanifest+xml" href="https://khovar.tj/wp-includes/wlwmanifest.xml" /> <link rel="canonical" href="https://khovar.tj/khulbuk/" /> <link rel='shortlink' href='https://khovar.tj/?p=4755' /> <link rel="alternate" type="application/json+oembed" href="https://khovar.tj/wp-json/oembed/1.0/embed?url=https%3A%2F%2Fkhovar.tj%2Fkhulbuk%2F" /> <link rel="alternate" type="text/xml+oembed" href="https://khovar.tj/wp-json/oembed/1.0/embed?url=https%3A%2F%2Fkhovar.tj%2Fkhulbuk%2F&format=xml" /> <link rel="stylesheet" id="fancybox-css" href="//khovar.tj/wp-content/plugins/easy-fancybox/fancybox/jquery.fancybox-1.3.8.min.css?ver=1.6" type="text/css" media="screen"> <meta name="generator" content="Powered by Visual Composer - drag and drop page builder for WordPress."/>  <style type="text/css" id="wp-custom-css"> .main-menu { background: #00416a; } .header { background-color: #f0efef; box-shadow: none; } .main-menu .the-menu li a { text-transform: none; } .header .header-menu ul li a { color: #00416a; font-size: 10px; } .widget > h3 { background-color: #778899 !important; } a:hover { color: #778899 !important; } .left{ font-size:14px; margin: 0px 10px 0px -20px; } .right{ margin: -1px 20px 0px 0px } .main-sidebar .widget{ margin:0px 35px 0px 20px; word-spacing: 1px; line-height: 15px; } .double-block .widget{ width:290pxpx; } .double-block .content-block .widget{ width:290px; } .main-sidebar .widget > ul li{ padding-left: 1px; word-spacing: 1px; } .single-block .content-block{ margin-left: 10px; word-spacing: -2px; } .article-list li a img { display: none; } .main-sidebar .widget > ul { background-color: #fff; } .partner-icons{ height: 100px; padding-bottom: 20px; } .widget > h3{ background-color:#00416a!important; } .links-menu{ background-color:#00416a; } .list-title{ color:#00416a!important; } .widget h1, .widget h2{ text-align: center; vertical-align: middle; } </style> <noscript><style type="text/css"> .wpb_animate_when_almost_visible { opacity: 1; }</style></noscript> <script src="https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/custom/jplayer/jquery.jplayer.min.js"></script> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ jQuery(document).ready(function(){ var stream = { title: '"Ховар FM"', mp3: "https://radio.khovar.tj/live" }, ready = false; jQuery("#jquery_jplayer_1").jPlayer({ ready: function (event) { ready = true; jQuery(this).jPlayer("setMedia", stream); }, pause: function() { jQuery(this).jPlayer("clearMedia"); }, error: function(event) { if(ready && event.jPlayer.error.type === jQuery.jPlayer.error.URL_NOT_SET) { // Setup the media stream again and play it. jQuery(this).jPlayer("setMedia", stream).jPlayer("play"); } }, swfPath: "../dist/jplayer", supplied: "mp3", preload: "none", wmode: "window", useStateClassSkin: true, autoBlur: false, keyEnabled: true }); }); //]]> </script> <style> /* Color Scheme */ .header,.breaking-news .the-title,.widget > h3,.button,a.small-button,.marker,.hover-effect,.block-title,#wp-calendar td#today, .small-button, #writecomment p input[type=submit] { background-color: #00416a; } .list-title, a:hover, a.mobile-menu, .widget .meta a { color: #778899; } .list-title { border-bottom: 2px solid #778899; } /* Menu Font */ .main-menu .the-menu li a, .secondary-menu ul li a { font-family:"Titillium Web", sans-serif; } /* Block Titles */ .list-title { font-family:"Titillium Web", sans-serif; } /* Article Titles */ h1, h2, h3, h4, h5, h6 { font-family: 'Source Sans Pro', sans-serif; } </style>  </head>  <body 1 class="page-template-default page page-id-4755 wpb-js-composer js-comp-ver-5.0.2 vc_responsive" >  <div class="boxed">  <div class="header">  <div id="header-old" class="wrapper" style="display: none;"> <div style="background-image:url('https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/images/background.jpg');float:left;width:400px;height:126px;"> <div class="header-logo"> <a href="https://khovar.tj"><img src="http://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/logo_hovar.png" alt="АМИТ "Ховар"" /></a> <div class="header-search"> <a href="https://www.facebook.com/NIATKHOVAR" target="_blank" rel="nofollow"><img src="/wp-content/themes/allegro-theme/images/fb.png"></a> <a href="https://t.me/niatkhovar" target="_blank" rel="nofollow"><img src="/wp-content/themes/allegro-theme/images/tg2.png"></a> <a href="https://www.youtube.com/@niatkhovar/featured" target="_blank" rel="nofollow"><img src="/wp-content/uploads/2023/02/youtube2.jpg"></a> <a href="/feed/"><img src="/wp-content/themes/allegro-theme/images/rss.png"></a> </div> </div> <div class="header-menu"> <ul class="load-responsive" rel="Язык"><li id="menu-item-4204" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom menu-item-4204"><a href="/">Тоҷикӣ</a></li> <li id="menu-item-4205" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom menu-item-4205"><a href="/rus">Русский</a></li> <li id="menu-item-4206" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom menu-item-4206"><a href="http://eng.khovar.tj/">English</a></li> <li id="menu-item-4207" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom menu-item-4207"><a href="http://www.khovar.tj/ara/">عربي</a></li> <li id="menu-item-4208" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom menu-item-4208"><a href="http://www.khovar.tj/far/">فارسی</a></li> </ul>  <div style="width:200px"> <div class="header-weather" style="float:left;width:90px;margin-top:10px;color:#1093A5;"> <div style="margin-bottom:10px; padding-left:35px;"><span class="report">°</span></div> <div style="padding-left:20px;"><img style="max-height:40px;max-width:40px;margin-bottom:-5px;" src="http://khovar.tj/wicons/.png" alt="" /></div> <div style="margin-top:10px;color:#7788899"><span class="city"><b>ДУШАНБЕ</b></span></div> </div> </div> </div> </div>  <a href="https://khovar.tj/category/sanoat/"><img style="background-color:white;width:178px;float:left;" src="https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/images/rushdisanoat_tj.png"></a> <div style:"margin-left:0;"><a href="https://khovar.tj/category/t-s"><img style="background-color:white;width:642px;float:right;" src="https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/images/photo_varzish_tj.png"></a></div>               </div> <style> @media only screen and (max-width: 900px) { #header-new { flex-direction: column; } /*#header-new .nishon-rad { display: none !important; }*/ #header-new .name-corp { display: none !important; } .jplayer { width: auto !important; } /*#header-new .logo-corp { width: 100% !important; }*/ #header-new .logo-corp #logo-img { width: auto !important; } #header-new .pl-radio { display: block !important; zoom: 1.5; } } .header #header-new.wrapper:after { display: none !important; } #header-new { display: flex; justify-content: center; align-items: center; padding-bottom: 5px !important; } </style> <div id="header-new" class="wrapper" style="justify-content: space-between; padding: 3px 0 0 !important; margin-bottom: -8px;"> <div class="nishon-rad" style="text-align: center;"> <a href="/"><img src="/wp-content/themes/allegro-theme/images/logo/logo_taj.png" width="230px" /></a> <style> .main-menu { border-top: none !important; } .jp-interface .jp-title { margin: 0; padding: 3.5px 5px 0px; font-size: .72em; font-weight: 700; color: #1093A5; float: right; } </style> </div> <div class="navruz_2025" style="width: 50%;"> <a href="/category/navruz/"> <img src="/wp-content/uploads/2025/03/navruz_taj.png" alt="Навруз 2025" /> </a> </div> <div class="logo-corp" style=" text-align: center; margin-top: 13px;"> <div> <p style="float: left; margin: 0;margin-top: -8px;height: 20px;font-size: 11px;font-weight: 700; text-align: right;"> <a href="https://khovar.tj/" style="vertical-align: middle;">TJ</a> | <a href="https://khovar.tj/rus" style="vertical-align: middle;">RU</a> | <a href="http://eng.khovar.tj/" style="vertical-align: middle;">EN</a> | <a href="http://www.khovar.tj/ara/" style="vertical-align: middle;">AR</a> | <a href="http://www.khovar.tj/far/" style="vertical-align: middle;">FAR</a> <a href="https://www.facebook.com/NIATKHOVAR" target="_blank" rel="nofollow"><img src="/wp-content/themes/allegro-theme/images/fb.png" style="height: 16px !important;"></a> <a href="https://t.me/niatkhovar" target="_blank" rel="nofollow"><img src="/wp-content/themes/allegro-theme/images/tg2.png" style="height: 16px !important;"></a> <a href="https://www.youtube.com/@niatkhovar" target="_blank" rel="nofollow"><img src="/wp-content/uploads/2023/02/youtube2.jpg" style="height: 16px !important;"></a> <a href="/feed/"><img src="/wp-content/themes/allegro-theme/images/rss.png" style="height: 16px !important;"></a> <a href="https://www.instagram.com/niat_khovar/" target="_blank" rel="nofollow"><img src="https://khovar.tj/rus/wp-content/uploads/2023/06/photo_2023-06-16_10-56-22.jpg" width="16" height="16"></a> </p> <div class="jplayer" style="display: block;margin-top: -13px;margin-left: 10px;"> <div id="jquery_jplayer_1" class="jp-jplayer"></div> <div id="jp_container_1" class="jp-audio-stream" role="application" aria-label="media player" style="width: 100px; margin: 5px auto;"> <div class="jp-type-single"> <div class="jp-gui jp-interface" style="height: 15px !important;"> <div class="jp-controls" style="display: inline-block;position: initial;width: 40px;padding-left: 23px;zoom: 0.39;"> <button class="jp-play" role="button" tabindex="0">play</button> </div> <div class="jp-title" style="padding-top: 1px; padding-right: 7px; font-size: .55em;">101.5 FM</div> </div> <div class="jp-details"> </div> <div class="jp-no-solution"> <span>Update Required</span> To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your <a href="http://get.adobe.com/flashplayer/" target="_blank">Flash plugin</a>. </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="main-menu">  <div class="wrapper"> <ul class="the-menu transition-active menu load-responsive" rel="Рубрики"><li id="menu-item-4203" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom"><a href="/">Асосӣ</a></li> <li id="menu-item-4190" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category menu-item-has-children ot-dropdown"><a href="https://khovar.tj/category/president/"><span>Президент</span></a> <ul class="sub-menu"> <li id="menu-item-4769" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom"><a href="http://president.tj/taxonomy/term/5/58">Вохӯриҳо</a></li> <li id="menu-item-4770" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom"><a href="http://president.tj/taxonomy/term/5/60">Суханрониҳо</a></li> <li id="menu-item-4771" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom"><a href="http://president.tj/taxonomy/term/5/62">Сафарҳои дохилӣ</a></li> <li id="menu-item-4772" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom"><a href="http://president.tj/taxonomy/term/5/64">Сафарҳои хориҷӣ</a></li> <li id="menu-item-4773" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom"><a href="http://president.tj/taxonomy/term/5/66">Фармонҳо</a></li> <li id="menu-item-4774" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom"><a href="http://president.tj/taxonomy/term/5/68">Паёмҳо</a></li> <li id="menu-item-4775" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom"><a href="http://president.tj/taxonomy/term/2/70">Барқияҳо</a></li> <li id="menu-item-4776" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom"><a href="http://president.tj/taxonomy/term/2/167">Суҳбатҳои телефонӣ</a></li> <li id="menu-item-4777" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom"><a href="http://president.tj/photoreports">Аксҳо</a></li> </ul> </li> <li id="menu-item-4189" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/parlament/">Парламент</a></li> <li id="menu-item-103925" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/pojtaht/">Пойтахт</a></li> <li id="menu-item-4186" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/foreign-policy/">Сиёсати хориҷӣ</a></li> <li id="menu-item-4185" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/security/">Амният</a></li> <li id="menu-item-4202" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category menu-item-has-children ot-dropdown"><a href="https://khovar.tj/category/economic/"><span>Иқтисодӣ</span></a> <ul class="sub-menu"> <li id="menu-item-339303" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/sanoat/">Саноат</a></li> <li id="menu-item-174985" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/umuri-bonkdor/">Бонкдорӣ</a></li> <li id="menu-item-75447" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page"><a href="https://khovar.tj/ba-oguzorii-loi-ai-nbo-ro-un/">Баҳогузориҳои лоиҳаи НБО «Роғун»</a></li> </ul> </li> <li id="menu-item-4188" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category menu-item-has-children ot-dropdown"><a href="https://khovar.tj/category/society/"><span>Иҷтимоӣ</span></a> <ul class="sub-menu"> <li id="menu-item-338131" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/education/">Маориф</a></li> <li id="menu-item-4187" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/culture/">Фарҳанг</a></li> <li id="menu-item-4201" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/sport/">Варзиш</a></li> <li id="menu-item-380218" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/tanzim/">Танзим</a></li> <li id="menu-item-380219" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/t-s/">ТҲС</a></li> </ul> </li> <li id="menu-item-377340" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/sajyo/">Сайёҳӣ</a></li> <li id="menu-item-60342" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/tenders/">Хариди давлатӣ</a></li> <li id="menu-item-89151" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/region-world/">Минтақа ва ҷаҳон</a></li> <li id="menu-item-89150" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-has-children ot-dropdown"><a href="https://khovar.tj/agent/"><span>Дар бораи мо</span></a> <ul class="sub-menu"> <li id="menu-item-380220" class="menu-item menu-item-type-taxonomy menu-item-object-category"><a href="https://khovar.tj/category/koidaho/">ҚОИДАҲО</a></li> <li id="menu-item-89657" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page"><a href="https://khovar.tj/dar-borai-markazi-matbuot/">Маркази матбуотӣ</a></li> </ul> </li> </ul>  </div> </div>  </div>    <div class="content">  <div class="wrapper"> <div class="main-content">  <div class="main-page left">  <div class="single-block">  <div class="content-block main left"> <div class="block"> <div class="block-title" style="background:#1093A5"> <a href="https://khovar.tj" class="right">Ба саҳифаи асосӣ</a> <h2>Ҳисор</h2> </div>  <div class="block-content"> <span class="hover-effect" style="float:left;margin:0 10px 10px 0;max-width:300px;"> <a href="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/1-2.jpg" title=""> <img width="900" height="598" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/1-2.jpg" class="attachment-4755 size-4755 wp-post-image" alt="" thumbnail="" srcset="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/1-2.jpg 900w, https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/1-2-300x199.jpg 300w, https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/1-2-768x510.jpg 768w" sizes="(max-width: 900px) 100vw, 900px" /> </a> </span> <div class="shortcode-content"> <p style="text-align: justify;"><strong>ША</strong><strong>Ҳ</strong><strong>РИ БОСТОНИИ </strong><strong>Ҳ</strong><strong>ИСОР</strong></p> <p style="text-align: justify;">Ҳисор яке аз шаҳрҳои қадимтарини Осиёи Миёна ба шумор меравад. Ҳисор аз қадимулайём бо обу ҳавои латифу мусоид, кӯҳҳои пурфайз, дарёҳои сероб, заминҳои зархез ва дороии ёдгориҳои ҳама давр диқати сайёҳонро ба худ ҷалб менамуд. Одамон ҳануз 40-50 ҳазор сол қабл дар ин мавзеи бобаракат маскун шуда, ба зироаткорию чорводорӣ ва ҳунармандӣ машғул буданд. Дар водии Ҳисор бостоншиносон бо маданияти моддии қадимтарини одамон вомехуранд. Дар давраи неолит (қарни санг) водии Ҳисор хеле сераҳолӣ будааст, ки ба ин бошишгоҳҳо маснуоти шикорию рӯзгор гувоҳӣ медиҳанд. Маданияти қарни неолитро олимон шартан маданияти Ҳисор ном бурдаанд, ки ёдгориҳои моддиашро бори аввал академик А. П. Окладников дар теппаи Ғозиён кашф намудааст. Ҳангоми ҳафриёт зиёда аз 680 осори давраи санг ёфт шудааст.</p> <p style="text-align: justify;">Шаҳри Ҳисор дар асри ХII- то мелод ҳамчун маркази минтақаи заминдорӣ бунёд мегардад. Дар давраҳои минбада махсусан дар асрҳои VII-V-и то мелод ҳудуди шаҳрак то ба 85-90 га-ро дар бар мегирифт.</p> <p style="text-align: justify;">Ҳисор дар давраи Кушониён шаҳри тарақикарда, маркази сиёсӣ, иқтисодӣ, савдоӣ ва мадании водии Ҳисор ба шумор мерафт. Дар сарчашмаҳои таърихии чинӣ оиди Тахористон маълумотҳои нодир дода шудааст. Гуфта мешавад, ки дар назди ҳар як шаҳр марказҳои минтақаҳо ибодатхона саҷдагоҳҳои бошукуҳ бо роҳибони сершумор амал мекарданд. Дар назди шаҳри Ҳисор низ ибодатхонаи буддоӣ мавҷуд буд. Аз навиштаҳои сайёҳи чинӣ Сюан Сзян бармеояд, дар шаҳри Ҳисор, ки он вақт Шумон ном мебурданд ду дайри Буддоӣ вуҷуд доштааст. Ҳуҷраи ғории аз поякуҳи деҳаи Бустон дарёфтшуда ҳаҷман калон буда, мумкин аст барои роҳибони буддоӣ ҳамчун «катхика-сала»_-суҳбатгоҳ истифода бурда мешуд. Тахмин дар ин ҳуҷраи ғори зиёда аз 100 нафар роҳиб ё худ саҷдакунандагон ҷойгир шуданаш мумкин аст. Дар охири ғор болои суфаи начандон васеъ ва баланд муҷассамаи Буддо ё худ олотҳои муқадасотӣ гузашта мешуданд.</p> <p style="text-align: justify;">Сокинони деҳа оилаи Абдуллоевҳо аз поякӯҳ барои сохтани хона хок гирифта хишт мерезанд, инчунин аҳли деха барои корҳои сохтмонӣ аз ин ҳудуд бо булдозер хок канда истифода мебаранд. Дар мавриди бо булдозер кандани хок ғори сунъӣ кушода мешавад. Сокинони деҳа Муродов Раҳматулло ва Абдуллоев Лутфулло ба кормандони мамнӯъгоҳ хабар медиҳанд. Гурӯҳи кормандони мамнӯъгоҳ барои муайян намудан, аз он дидан намуданд. Дар натиҷа маьлум гардид, ки ғори сунъӣ дар пояи адир сохта шуда, даромадгоҳаш аз тарафи ғарби ҷойгир буда, васегиаш 4,5м, баландиаш 2,4-2,5м., дарозии боқимондааш 33м., дар охири ғор суфаи баланду начандон васеъ (40-50см).ҷой дода шуда буд. Он барои гузоштани ҷиҳоз ё худ чароғ истифода бурда мешуд. Девори ғор хеле ҳамвор буда, шифти он аркмонанд сохта шудааст. Қисман сатҳи девори ғор хароб шудааст. Сатҳи фарши ғор бо хокҳои рехта пушида шуда буд, барои муайян намудани фарши он қисми майдони он тоза карда шуд. Тахмин кардан мумкин аст, ки фарши ғор бо гаҷ кисман рӯпуш карда шуда аст. Инчунин тахмин кардан мумкин аст, ки фарши он як чанд маротиба тармим шуда бошад. Болои фарш назди девор боқимондаи нимсӯхтаи чӯб, хокистар, кулухҳои сӯхта муайян карда шуд. Гуфтан ҷоиз аст, ки аз сабаби кандани адир даромадгоҳи ғор вайрон гардида буд, агар мо майдони кандаи адирро ба инобат гирем, ки он 23метрро ташкил медиҳад. Бинобар ин дарозии ғор мумкин аст 56 метрро ташкил медод, баландии ғор аз сатҳи майдон дар баландии 18-20 метр воқеъ буд. Ин ғор дар майдон ягона набуд, аз паҳлуи шимолии он дар масофаи 8-10м. суроби ғори дигар мушоҳида карда мешуд,ки соли 2010 ғори дуюм кушода шуд. Барои пурра муайян намудани шакли тарҳрезии ин ғорҳо бояд ҳафриёт гузаронида шавад. Бо гуфтаи Абдуллоев Лутфулло дар мавриди кандани хок аз ин қисмат хокистару пораҳои зарфҳои сафолин дарёфт намудааст. Акнун саволе ба миён меояд, ки ин ғорҳо кай сохта шудаанд ва бо кадом мақсад истифода бурда мешуданд? Дар адабиёти бостоншиносӣ ва таърихӣ чунин ғорҳои сунъиро гурезгоҳ ё худ поногоҳ гуфта ном мебаранд. Чунин гурезгоҳҳо начандон дур аз шахракҳои қадима баландии поякуҳи адирҳо месохтанд, кушиш мекарданд, ки даромадгоҳи он барои бегонагон номалум бошад. Чунин гурезгоҳо пеш аз ҳама барои мухофизати зану кудакону пиронсолон пешбини шуда буданд. Чунин гурезгоҳҳо дар ҳудуди ноҳияи Ваҳдат, Ноҳияи Ёвон ва ҳудуди Султонобод муайян кардашудааст. Инчунин дар дигар нохияҳо, ки шаҳракҳои қадима бошад дар наздикии он чунин гурезгоҳ мавҷуд буданаш аз эҳтимол дур нест, танҳо онро дарёфт намудан лозим аст. Гурезгоҳи аз Ваҳдат ва Султонобод дарёфтшуда нисбатан хело хурд мебошанд дарозии он аз 2м. то 5-6метрро ташкил медиҳад. Чунин фарқият ба шумораи аҳоли вобаста мебошад. Аз он сабабе, ки шаҳраки Ҳисор аз асрхои ХII то мелод ҳамчун маркази минтақаи заминдории водии Ҳисор башумор мерафт ва аҳолии он нисбат ба дигар шаҳрҳо сершумор буд, алалхусус дар давраи тарақикардаи кушониён асрҳои II то мелод то II-и мелодӣ. Дар давраи кушониён асосан чунин ғорҳо, хамчун ибодатхонаҳои буддоӣ истифода мешуд. Бояд қайд намуд, ки ибодатгоҳҳо ва сачдагоҳҳои Буддои начандон дур аз ҳудуди шаҳрҳо ҷойгир буданд. Ибодатгоҳҳои Буддоӣ дар ҳудуди Осиёи Марказӣ ва Тоҷикистон омӯхта шудааст, ба мисоли Аҷинатеппа дар наздикии ш. Қурғонтеппа, Уштур Муло соҳили рости Амударё ноҳияи Шаҳритуз, Қаротеппа, Фаёзтеппа, Зурмала дар наздикии шаҳри қадимаи Термез ва ғайра. Ҳамаи ин ибодатгоҳҳо дар масофаи муайян берун аз ҳудуди шаҳрҳои давраи Кушониён воқеъ гардида буданд.</p> <p style="text-align: justify;">Ягона маҷмааи ибодатгоҳи ғориву нимғора Каротеппа дар наздикии ш.Термез башумор меравад. Хеле бошукуҳ, зебо бо сутунҳои сангин ва муҷассамаҳои сершумор оро дода шудаанд, девори хуҷраҳои ибодатгоҳ ва ҳуҷраҳои роҳибон бо тасвирҳои Буддоро ифодакунанда оро дода шуда аст.</p> <p style="text-align: justify;">«Ҳисор» дар луғатҳои тафсирӣ ба маъниҳои иҳоташуда, қалъа, ҷои мустаҳакам, девори даври қалъа омадааст. Мафҳумоти зеринро гирифтани ин водии зархез дар қалби қаторкӯҳҳо доман паҳн кардани он ва вуҷуд доштани қалъаи мустаҳкам собит месозад. То асри XV ин диёри зархезро , ки қаламрави салтанатҳои гуногун буд, бештар бо номҳои «Шумон» ё «Шомон» ном мебурданд. Чунончӣ, сайёҳи чинии асри VII-и мелодӣ Сюан-Сзян дар сафарномааш менигорад, ки «Хонигарии Шумон аз ғарб то шарқ ба масофаи чоршабонарӯз роҳ , аз ҷануб то шимол ба масофаи душабонарӯз роҳпаймоӣ тул мекашад. Дар он ду дайри буддоӣ вуҷуд дорад».</p> <p style="text-align: justify;">Ҷуғрофияшиноси асри X ал-Муқаддасӣ менависад, ки «Шумон»-и замони ӯ «уммаҳот», яъне «модаршаҳр» аст. Ал-Муқаддасӣ бо сабаби ободию бузургиаш модари шаҳрҳои ин минтақа шуморидааст. Аввалин маротиба номи «Ҳисор» ва «Ҳисори Шодмон» дар асари муаррихи дарбори сулолаи темуриён Алии Яздӣ «Зафарнома» зикр ёфтааст.</p> <p style="text-align: justify;">Бояд қайд намуд, ки дар давраи тарақикардаи кушониён майдони шаҳрак 426 га-ро ташкил менамуд, ки шаҳри калони он давра ба шумор мерафт. Дар атрофи он дар масофаи то 4-8км. шаҳракҳои истеҳсолӣ воқеъ буд. Масалан дар ҳудудҳои деҳаи Оқулӣ, Иттифоқ, Тупхона, Бустон, Дурбад, Илич , Шарора, Лангар, Кӯҳнабой, Мортеппа, Ғуриёт, Қаҳрамон, теппаҳои хурду калон мавҷуд аст, ки далели мавҷудоти шаҳракҳои давраи антиқӣ мебошад. Аз ин лиҳоз аҳолии атрофи шаҳраки Ҳисор дар мавриди корҳои кишоварзӣ аз майдони заминҳои деҳаҳои дар боло зикршуда пораҳои зарфҳои кулолӣ, олотҳои фулузотӣ дарёфт менамоянд.</p> <p style="text-align: justify;">Аз соли 705 то соли 708 дар тасарруфи шаҳри Шумон, Қутайба ибни Муслим муваффақият ба даст дароварда натавонист ва танҳо соли 709 ба ӯ муясар шуд, ки дар байни қабилаҳои турк ва суғдиён иғво андохта, вазъияти арабҳоро беҳтар кунад. Подшоҳи Суғд Тархун аз тарс бо Қутайба сулҳ баст. Аз фурсат истифода бурда, бо қувваи ашрофони маҳалии Хуросон, ҳокимони Балху Чағониёнро ба тарафи худ кашид. Соли 710 ба Қутайба муяссар гардид, ки баъди ду моҳи муҳосира Шумонро тасарруф намояд. Мувофиқи навиштаи Салоти Масъудӣ дар гузари Кулоҳдӯзони шаҳри Ҳисор нахуст-масҷид бо номи Масҷиди Сангин бунёд карда шуд. Манора ва ду пешайвони масҷид бошад, дар асри XIV сохта шуда аст.</p> <p style="text-align: justify;">Дар тадқиқоти муҳими географӣ таърих ва ёдгортҳои водии Ҳисор саҳми олимон мутахассисони соҳаҳои гуногуни илм зиёд аст. Аввалин олим, ки дар бораи муҳити географӣ ва ҷойгиршавии шаҳри Ҳисор саҳм гузошта, маълумоти саҳеҳ додаст, Маев Н.А ба шумор меравад. Липский, Лиленталъ, Минаев, Покатило, Хаников дар водии Ҳисор тадқиқотҳои иқтисодӣ географӣ гузаронида, дар ҳисоботҳои худ оиди шаҳрҳо, деҳаҳо, ҳаёти иқтисодӣ-иҷтимоии аҳолӣ, таърих ва ёдгориҳои водии Ҳисор маълумотҳо овардаанд. Омӯзиши водӣ аз с. 80- уми асри 19-оғоз гардида, дар солҳои 20-30 юми асри 20 баъди барқароршавии ҳокимияти шуравӣ дар Тоҷикистон ҳаматарафа вусъат меёбад. Андреев шарқшинос мардумшинос с-1925 дар бораи ёдгориҳои меъморӣ шаҳри Ҳисор тадқиқотҳои омузиширо оғоз намуд. Ӯ аввалин шуда харитаи ёдгориҳои бостонии водии Ҳисорро тартиб дода, дар тупхона-никрополи шаҳри Ҳисор ҳафриёт мегузаронад. Дар натиҷа мавҷудбудани қабатҳои мадании давраи биринҷ ва антиқаро дастрас менамояд. Дар шаҳраки Ҳисор олимони муосир бо сарварии Б.А. Литвинский ҳафриёт гузаронидаанд. Дар тупхона Бубнова М.А., Салтопская Евгений Дмитриевна., В.И.Салавиев дар солҳои гуногун ҳафриёт гузаронидаанд. Баъди таъсисёбии Мамнуъгоҳи таърихию фарҳангии Ҳисор корҳои восеъи таҳқиқотӣ дар ҳудуди Регистон, Қалъаи Ҳисор ва қисматҳои гуногуни шаҳр гузаронида мешавад. Мақсади ин ҳафриётҳо муаян намудани қабатҳои маданӣ ва тармими иншоотҳои меъморӣ равона карда шуда дар омӯзиши он саҳми олимон Атохонов Т.М.,Самойлик П.Т, Абдуллоев А. беҳамтост. Дар омӯзиш ва барқароркунии ёдгориҳои меъмории мамнӯъгоҳ меъморон тадқиқотчиён Брагинистский, Ҳасанов З., Брус Н. ,Н. Репин Хворорих. Т., Валиев Н., Мирзоқулов А. саҳми беҳамто гузоштаанд. Дар рушд ва ташакулли мамнӯъгоҳи Ҳисор роҳбарони он Додарҷонов Э, Ҳасанов З., Неъматов, Н.Н., Ҳасанов Р.,ҶураевА., Қаюмов А.,Ҳамроев Ф. ва Ҷобиров З. кушишҳои зиёде ба харҷ овардаанд.</p> <p style="text-align: justify;"><strong><em>«Мамнуъго</em></strong><strong><em>ҳ</em></strong><strong><em>и таърихию фар</em></strong><strong><em>ҳ</em></strong><strong><em>ангии </em></strong><strong><em>Ҳ</em></strong><strong><em>исор» </em></strong>осорхонаест зери фазои кушод ва қимати беҳамтои таърихӣ, бостоншиносӣ ва меъмориро бархурдор аст. Мамнуъгоҳ бо қарори махсуси ҳукумат соли 1982 арзи вуҷуд кардааст. Имрӯз ҳудуди 22 гектарро доро буда, дар қитъаи зебоманзари водии Ҳисор воқеъ гардида аст. Ин марз бостонист ва зиёда аз 3000-сол қабл инҷо маркази тамаддуни волое арзи ҳастӣ дошт. Ёдгориҳои таърихию меъморие ки то ба имрӯз симои аслии хешро маҳфуз доштаанд, бунёдашон аз қарни XI-и пеш аз милод оғоз гирифта, то садаи XIX думбола мегирад. Лаҳзае, ки моро маҷмааи ёдгориҳои таърихию меъморӣ ба оғуш мегирад, хештанро дар шаҳри асримиёнагие бо майдонаш Регистон, дижи қадим , силсилаи иншоотҳои маданӣ-маърифатӣ, ҷомиавӣ–савдоӣ мебинем. Майдони Регистонро ду мадраса Кӯҳна ва Нав, корвонсарои Хиштин, дарвозаи Арк, девори мудофиавии Ҳисор ва Таҳоратхона иҳота крдааст. Дуртар аз майдони Регистон дар қисми ҷанубӣ мақбараи Махдуми Аъзам, дар қисмати ҷанубу шарқӣ масчиди Сангин, масчиди Одина, масчид ва мадрасаи Чашмаи Моҳиён воқеанд.</p> <style type='text/css'> #gallery-1 { margin: auto; } #gallery-1 .gallery-item { float: left; margin-top: 10px; text-align: center; width: 20%; } #gallery-1 img { border: 2px solid #cfcfcf; } #gallery-1 .gallery-caption { margin-left: 0; } /* see gallery_shortcode() in wp-includes/media.php */ </style> <div id='gallery-1' class='gallery galleryid-4755 gallery-columns-5 gallery-size-thumbnail'><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/1-3.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/1-3-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/2.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/2-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/3.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/3-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/4.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/4-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/5.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/5-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><br style="clear: both" /><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/6.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/6-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/7.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/7-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/15.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/15-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/14.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/14-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/8.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/8-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><br style="clear: both" /><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/9.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/9-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/10.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/10-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/11-1.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/11-1-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/12.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/12-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><dl class='gallery-item'> <dt class='gallery-icon landscape'> <a href='https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/13.jpg'><img width="150" height="150" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2015/12/13-150x150.jpg" class="attachment-thumbnail size-thumbnail" alt="" /></a> </dt></dl><br style="clear: both" /> </div> <p style="text-align: justify;">Шаҳри Ҳисор то инқилоби Октябр маркази Бухорои Шарқӣ ба шумор мерафт. Соли 1924 аз назди дарвозаи Арки Ҳисор эъломияи Ҷумҳурии Мухтори Шуравии Тоҷикистонро хонданд ва Душанбе марказ эълон карда шуд.</p> <p style="text-align: justify;">Шаҳри асри миёнагии Ҳисор дар масофаи 10 км бо девор ва хандақи васеи пур аз об иҳота шуда буд. Шаҳр чор дарвоза дошт. Аз қисмати ҷанубии шаҳр дарвоза бо номи «Шакарӣ», зеро дар ин қисмат одамони ба қанодӣ машғулбуда зиндагонӣ мекарданд. Аз қисмати ғарбии шаҳр дарвоза бо номи «Чангоб» , зеро аз ин тараф дарёи Чангоб мегузашт. Аз қисмати шимолу шарқии дарвозаи «Чашмаи Моҳиён», дар он ҷо чашмаи обест бо номи «Чашмаи Моҳиён» ва қисмати шарқии шаҳр бошад, дарвозае будааст, бо номи дарвозаи «Хоки Сафед», дар он ҷо теппаест бо номи теппаи Хоки Сафед. Баландии девори атрофи шаҳр 5-8 метр, паҳноии девор 4-5 метрро ташкил медод, ки миршаб бо аспу ароба болои девор гашту гузор намуда атрофи шаҳрро назорат мекард.</p> <p style="text-align: justify;">Ҳокимони кишварҳои ҳамсоя ба боигарии водии Ҳисор чашми тамаъ медухтанд ва барои забти он лашкар мекашиданд. Салтанатҳои каёниён, бохтариҳо, ҳахоманишҳо, юнонию бохтариҳо, слевкидҳо, кушониён, сосониҳо, арабҳо, сомониҳо, хоразмшоҳиҳо, муғулҳо, темуриҳо, шайбониҳо ва ҳоказо тез-тез иваз мешуданд. Воҳаҳои сабзу хуррам шабакаҳои обёрикунӣ (корезҳо) дар натиҷаи тохтутоз валангор мешуданд.</p> <p style="text-align: justify;">Қалъаи Ҳисор пайваста ҳадафи ҳуҷуми истилогарон мегардид. Ҳафриётчӣ Павел Самойлик девори қисмати чапи Аркро буриши калоне карда, дар мағзи он гулулаи калони нағз тарошидаи сангинро дарёфт намудааст, ки он аз манҷаниқи истилогарони араб партоб карда шудааст.</p> <p style="text-align: justify;">Тибқи шаҳодати афсари армияи подшоҳии рус подпручик Литвинов баландии девори қалъа аз теппаи фарозаш 3-5 метрро ташкил намуда, кунгурадор будааст. Мувофиқи гуфтаҳои Абдаҳалим Раҳимов ғафсии девори кунгурадор ба андозае васеъ будааст, ки беки Ҳисор дар фойтуни аспдор гирдо-гирди қалъа тоб хурда қаламравашро тамошо мекардааст.</p> <p style="text-align: justify;">Дар ду тарафи дарвозаи асосии арк ду бурҷи баланди мудаввар қад афрохтаанд, ки ғафсии деворҳояшон зиёда аз як метр мебошад. Бурҷҳо ҳаштогӣ тиркаш доранд. Дар пешоруи дарвоза ду тарафи он суфаҳои калон мавҷуданд, ки дар ин ҷо тупҳо меистоданд. Баъди аз дарвозаи Арк гузаштан дар ду тарафаш қаровулхонаҳоро мебинем. Пас аз убури миёнсарои дар самтҳои чапу рости Арк ду хоктудаи азим ба чашм мерасанд. Дар ин ҷо зиндонҳо будаанд. Дар яке аз ин зиндонҳо сарвари шӯриши машҳури халқӣ бар зидди золимони манғит –ҷувозкаши балҷувонӣ–Восеъ ҳангоми ба Шаҳрисабз барои қатл бурданаш маҳбус буд. Дар тали баландтарини тарафи рости қалъа қароргоҳи ҳоким буд. Қисмати ғарбии начандон баланди қалъаро «Уштурхона» ном мебурданд. Дар ин ҷо аспу уштурҳоро нигоҳ медоштанд. Дар қисмати шимолии қалъа майдони мудаввар воқеъ мебошад, ки «Аскархона» ном дошт. Аз Аскархона чашмаи обе заҳида мебарояд. Дар бораи қалъа ва чашмаи дохили он ривоятҳои аҷоиби халқӣ машҳуранд. Гуштаспон (Низак) ҳокими Ҳисор дар вақти тасарруфи араб тамоми дорои ва хазинаи худро ба ин чашмаи бетаг андохт, то ин ки ба дасти душман наафтад.</p> <p style="text-align: justify;">Дар қисмати ғарбии Аскархона дарвозае будааст ва аз ин ҷо ба дохили қалъа озуқаворию молҳои хоҷагӣ ворид мекардаанд. Болои қалъа се масчид атрофи қалъа бисту як ва панҷ мадраса вуҷуд дошт.</p> <p style="text-align: justify;">Дар пойгоҳи қалъа, яъне дар майдони Регистон бозори калони Ҳисор воқеъ будааст. Яке роҳҳои маркази «Шоҳроҳи Бузурги Абрешим» аз Ҳисор мегузашт. Сайёҳҳон. Муҳаққиқон ва савдогарони зиёде аз мамолики гуногуни Осёву Аврупо ба Ҳисор ташриф оварда, дар хотироти хеш доир ба шаҳри Ҳисор ёдовар шудаанд.</p> <p style="text-align: justify;">Сайёҳ-муҳаққиқи намоён Габриел Бонвало аз Фаронса, муаррихи машҳури маҷорӣ Армений Вамбери, сайёҳ муҳаққиқи амрикоӣ Рафаел Пампелли, муҳаққиқи немис А. Регел маълумотҳои дақиқе дар дастхатҳои худ доир ба ёдгориҳо ва биноҳои Ҳисор навиштаанд. Аз ҷумла, Габриел Бонвало соли 1889 дар китоби худ «Аз Қавқоз то Ҳиндустон тавассути Помир»-ҳолати қалъаи Ҳисорро тасвир кардааст. Махсусан ҳолати бозори Ҳисор васеъ нишон дода шудааст. Дар бозор ғайр аз молҳои маҳаллӣ-матоҳои гуногун, гугирд, тугмаву сӯзанҳои ҳархелаи аз Россия овардашуда, инчунин матоъҳои истеҳсоли ҳунармандони англису фаронсавӣ, молҳои Ҳиндустону Чин хеле фаровон вомехӯрад.</p> <p style="text-align: justify;">Ҳафриётчии америкоӣ Рафаел Пампелли натиҷаи сафарҳои хешро дар ду китоби калонҳаҷм ба қалам дода, ба Ҳисор бобҳои алоҳида бахшидааст. Қалъаи Ҳисор қароргоҳи ҳокимнишинро тавсиф намуда, дар гузаштаи дур роҳи муҳими тиҷорат барои Чину Ҳиндустон, Қошғар ҳисоб шудани Ҳисори Шодмонро зикр менамояд.</p> <p style="text-align: justify;">Дар хотироти онҳо махсус ба ҳунари дасти ҳунармандони ҳисорӣ-алоча, корд, шамшеру сипар, ки дар Осиёи Миёна ва чи берун аз он маълуму машҳур буданд, баҳои баланд дода шудааст.</p> <p style="text-align: justify;">Ба ақидаи афсари армияи рус капитан Лилиентал аҳолии ҳокимигарии Ҳисор дар асри XIX 170 ҳазорро ташкил медодааст. Аскархонаи Ҳисор бо 400 сарбоз ва 11 туп яке аз гарнизонҳои калонтарини Бухорои Шарқӣ ба ҳисоб мерафт.</p> <p style="text-align: justify;">Муаррих Ш. Т. Юсуфов ҳангоми омӯзиши архиви Қушбегии Ҳисор бо феҳристи биноҳои Ҳисори асримиёнагӣ вохӯрд. Дар он номи 5 мадраса зикр карда мешавад, ки яктоашро ба исми «Чашмаи моҳиён» тавсиф менамоянд. Дар рафти кори ҳафриётӣ дар мавзеи «Чашмаи моҳиён» тарҳи мадраса маълум гардида, археологҳо буньёди онро ба асри хv нисбат медиҳанд.</p> <p style="text-align: justify;">Мадрасаи Кӯҳна аз сохти анъанавӣ баъзе фарқиятҳо дорад: қаноти рости биноро пурра масҷид бо пешайвонаш ишғол намуда, дар қаноти чап дарсхона вуҷуд дорад. Вазифаи дарсхонаро чор ҳуҷраи масоҳати ҳар яке 16 метри мураббаъ иҷро менамоянд, ҳуҷраҳои боқимонда 13 метри мураббаъ мебошанд.</p> <p style="text-align: justify;">Дар мадрасаи Кӯҳна 31 ҳуҷра ҳаст. Масоҳати умумии майдони бино 2550 метри мураббаъро ишғол менамояд.</p> <p style="text-align: justify;">Ҳар ҳуҷра аз бухорӣ (оташдони деворӣ), тоқҷаҳои китобу зарфмонӣ иборат буда, бомаш гумбазмонанд (балхӣ) мебошад.</p> <p style="text-align: justify;">Мадрасаи Нав баъди 50 соли буньёди Мадрасаи Кӯҳна сохта шудааст, яъне дар нимаи дуввуми асри ХVII Абдуҳалим Раҳимови таърихи сохтмони Мадрасаи Навро чунин гуфтааст: «як оими» (зани олитабори) савдогари қӯқандӣ барои савдо ба Ҳисор меояд. Аз табиат, обу ҳавои Ҳисор мафтун шуда барои сохтмони Мадрасаи Нав пул иона (тӯҳфаи хайрия) мекунад». Мадраса дорои 28 ҳуҷра,ки аз ин 21-тоаш дар ошёнаи якум, 7-тоаш дар ошёнаи дуюм ҷойгир шудааст ва як масчиду як синфхона мебошад.</p> <p style="text-align: justify;">Шоироне, ки мадрасаҳои Ҳисорро хатм кардаанд: Низомиддин бинни Яъқуб –ул- Ҳисорӣ, Биҳиштии Ҳисорӣ, Муҳаббати Ҳисорӣ, Хоҷа Абдураҳим ибни Хоҷа Абдураҳмони Ҳисорӣ, Қудсии Ҳисорӣ (Ҷомии Сонӣ), Ҷомии Ҳисорӣ, Хоксорӣ, Шоҳӣ, Мавлоно Хиргоҳӣ, Фавқии Ҳисорӣ (Мискин), Тошхоҷаи Ирсӣ, Саидҷони Ҳисорӣ, Мирзо Олимҷони Ҳасрат, Мирзо Мункӣ, Мирзо Мурассаъ, Фориғи Ҳисорӣ, Парии Ҳисорӣ, Мулло Исои Бадахшони (Мавзун),Мулло Муҳаммадшарифи Ғамгин, Имомиддини Банда, Мулло Азимқули Холӣ, Домулло Хоҷимуроди Розӣ, Қозӣ Комили Комил, Музмари Ҳисорӣ, Ҳазинии Ҳисорӣ, Хатиби Ҳисорӣ, Мавлоно Ушшоқи Ёвқутчии Ҳисорӣ, Ҷазбии Ҳисорӣ, Дабири Ҳисорӣ, Бисмили Ҳисорӣ.</p> <p style="text-align: justify;">Олимони ба монанди, Собир Сайқалии Ҳисорӣ, Домулло Бердиқул, Мавлоно Юсуфи Кангуртӣ, Мавлоно Абдулҳай ибни Хоҷа Чокари Ҳисорӣ, Мавлоно Абдурасули Кубодиёнӣ, Мавлоно Юсуфбой, Мавлоно Муҳиддини Ҳисорӣ (Абдулазиз), Рабии Саъдулло, Мавлоно Холмуҳаммади Кулобӣ (Халифаи Шаҳид), Миён Убайдуллоҳ, Мавлоно Шайх Нуриддин (Соҳибнафас), Мавлоно Закариёи Симиганҷӣ, Домулло Муҳаммад Шариф, Домулло Насриддин,Мавлоно Қудбиддин (Махсуми Бемалол), Муфтии Сангинмурод, Эшони Саъдуллохон, Эшони Ҳомидхон (Хатиб), Мулло Файзулло, Мулло Абдукарим, Мулло Абдураҳим, Мулло Абдуҳаким, Домулло Наҷмиддин, Домулло Ҳамро ва ғайраҳо мадрасаҳои Ҳисорро хатм кардаанд.</p> <p style="text-align: justify;">Дар вақти ҳукумронии Абдулкаримхон мадрасаи Навро мадрасаи Улламо ном мебурданд. Дар ин мадраса ҳокими Ҳисор тамоми олимону шоирони он давраро ҷамъ намуда «Доираи адабии Ҳисори Шодмонро ташкил кардааст.Умуман бисьёр биноҳои маъмурӣ ва олии Ҳисори кӯҳна дар аҳди Абдулкаримхон (ҳокими охирин то ба аморати Бухоро зӯран тобеъ карда шудани Ҳисор) сохта шуданд, ки давраи шукӯҳу азамати Ҳисори мустақил ба шумор мерафт. Шоир парии Ҳисорӣ ҷангҳои фотеҳонаи Абукаримхонро барои ба Бухоро тобеъ кардани Дарвоз, Қаротегин ва Қиягизалдӣ достони «Зафарнома»-ро бахшидааст. Мавзун ва дигар шоирони доираи адабии Ҳисор дар ситоиши ӯ қасидаҳо гуфтаанд. Дар бораи шахсияти мударрисҳои мадрасаҳои Ҳисор, баъзе маълумот ҷамъ овардем.</p> <p style="text-align: justify;">Номи аслии яке аз мударрисонро ҳам А. Усмонов дар натиҷаи ҷустуҷуҳои зиёд дарёфт намудааст. Ӯ Бердиқул ном дошта, аслан аз деҳаи Луҳур,(ҷамоати деҳоти Луҳури ноҳияи Рудакӣ) ва хеши дигараш Пошоқул Алимардонов ин аздеҳаи Янгиобод, (ҷамоати деҳоти Луҳури ноиҳаи Рудакӣ) дар бораи бобои донишманди худ чунин маълумот додаанд: «Домулло Бердиқул 54 сол умр дидаанд. Дар мадрасаи Мири Араби Бухоро 12 сол таҳсил намудаанд. Аз паи таҳсилу тадрис (дарсдиҳӣ) шуда ҳатто оиладор нашудаанд. Афкори пешқадам доштанд.</p> <p style="text-align: justify;">Аз сабаби насл надоштан васият мекунанд, ки дар байни ин ду мадраса (Наву Кӯҳна) дафн намояндаш, ки ақалан шогирдон ӯро ёд кунанд».</p> <p style="text-align: justify;">Васияти мударрисро иҷро кардаанд. Ҳоло оромгоҳи домулло Бердиқул дар байни ду мадраса воқеъ аст.</p> <p style="text-align: justify;">Корвонсарой дар самти рости мадрасаи Кӯҳна ҷойгир аст. Тарҳи он аз ҳавлии чоркунҷаи 25х30м, ки бобиноҳои як ва дуошёна иҳота шудааст,иборат мебошад. Деворҳо аз хишти пухта сохта шудаанд. Корвонсарой дорои 34 ҳуҷра мебошад, ки дар ин ҳуҷраҳо меҳмонон, саёҳон ва савдогарони ба Ҳисор ташриф оварда иқомат мекардаанд.</p> <p style="text-align: justify;">Корвонсарой соли 1804 дар вақти ҳукумронии Саидбии Атолиқ сохта шудааст.</p> <p style="text-align: justify;">Таҳоратхона байни мадрасаҳои Наву Кӯҳна ҷойгир аст. Таҳоратхона яке аз анвоъи иншооти маҳфузмонда мебошад, ки дар назди масчиду мадрасаҳо сохта мешуданд. Сохтмоне мушабеҳ ба сохтмони таҳоратхонаи муҷтамаи Ҳисор вуҷуд надорад. Ба қарни XV мансуб мебошад.</p> <p style="text-align: justify;">Мақбараи Махдуми Аъзам дар самти ҷанубии мадрасаи Кӯҳна воқеъ гардидааст. Мақбара аз се иншооти гунбаздори гуногунзамон сохта шудаанд. Бинои аввал «Зиёратхона» ё ин ки масчиди гузари Шакарӣ асри X, бинои дуюм «Гурхона» аз қисмати ғарбии бино болои қабри Шайх Ҷунайдулоҳи Ҳисорӣ асри XIII ва бинои сеюм болои қабри Хоҷа Муҳаммад Хевагӣ асри XVI сохта шудаанд.</p> <p style="text-align: justify;">Баъди инқилоби Октябр шиори зараровари инқилобчиён «Дунёи куҳанро зеру забар намуда олами нав месозем!» аз ҷумла ба мавҷудияти шаҳри бостонии Ҳисор зарбаи ҷонкоҳ зад. Хиштҳои биноҳои қадима барои сохтмони идораи фермаҳои ширу мол, анборҳои хоҷагӣ, ҳаммому мактаб, беморхонаву теарт ва манзилгоҳи шахсӣ истифода шудааст.</p> <p style="text-align: justify;">Таърихи Ҳисори бостон ҷузъи ҷудонашавандаи рушду такомул ва камолоти халқи тоҷик мебошад. Ҳукумати Ҷумҳурӣ баҳри ҳифзу нигаҳдории ин ёдгориҳои нодири халқамон ғамхориҳои рӯзафзун мекунад. Дар муддати кутоҳ маҷмааи ёдгориҳои таърихию меъмории Ҳисор ба яке аз марказҳои сайёҳии Ҷумҳурӣ табдил меёбад.</p> <p style="text-align: justify;">Бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо ЮНЕСКО аз 1 марти соли 2012 таҳти № 90 бо мақсади таъмини ҳифз ва нигаҳдории ёдгориҳои таърихӣ 10 сентябри соли 2015 ҷашни 3000 солагии Ҳисор таҷлил карда мешавад.</p> <p style="text-align: justify;">Шаҳри Ҳисор дар асрҳои XVI-XIX маркази сиёсиию иқтисодии Бухорои Шарқӣ баҳисоб мерафт. Дар Ҳисор ҳунармандӣ ниҳоят тараққӣ қарда буд. Ҳисор яке аз марказҳои калони қадимии абр, алочаи абрешимӣ ва нимабрешимӣ ба шумор мерафт. Алочаҳо бо номҳои абрӯи сиёҳ, чашми кабк, пӯсти мор, зинапоя, дарахти гуногуншакл, нақши доираи калон-лаълинусха, нақши каҷаки дутарафа-думи шер ном бурда мешуданд.</p> <p style="text-align: justify;">Яке азнамудҳои паҳншуда ва қадимии санъати мардуми Ҳисор кулолӣ, мисгарӣ, заргарӣ ва кандакорӣ мебошад, ки ба намунаҳои онҳо дар ин водӣ бисёр вохӯрдан мумкин аст. Дар хотироти саёҳони ба Ҳисор ташриф оварда, махсус ба ҳунари дастии ҳунармандони ҳисорӣ — алоча, корд, шамшеру сипар, ки дар Осиёи Миёна ва чӣ берун аз он маълуму машҳур буданд, баҳои баланд дода шудааст. Дар пойгоҳи қалъа, яъне дар майдони Регистон бозори калони Ҳисор воқеъ будааст. Яке аз роҳҳои марказии «Шоҳроҳи Бузурги Абрешим» аз Ҳисор мегузашт.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Хотироти сайё</strong><strong>ҳҳ</strong><strong>он, му</strong><strong>ҳ</strong><strong>а</strong><strong>ққ</strong><strong>и</strong><strong>қ</strong><strong>он доир ба ша</strong><strong>ҳ</strong><strong>ри </strong><strong>Ҳ</strong><strong>исор </strong></p> <p style="text-align: justify;">Сайёҳҳон, муҳаққиқон ва савдогарони зиёде аз мамолики гуногуни Осёву Аврупо ба Ҳисор ташриф оварда, дар хотироти хеш доир ба шаҳри Ҳисор ёдовар шудаанд.</p> <p style="text-align: justify;">Сайёҳ-муҳаққиқи намоён Габриел Бонвало аз Фаронса, муаррихи машҳури маҷорӣ Армений Вамбери, сайёҳ-муҳаққиқи амрикоӣ Рафаел Пампелли, муҳаққиқи немис А. Регел маълумотҳои дақиқе дар ёддоштҳои худро доир ба ёдгориҳои шаҳри Ҳисор навиштаанд. Аз ҷумла, Габриел Бонвало соли 1889 дар китоби худ «Аз Қавқоз то Ҳиндустон тавассути Помир» ҳолати қалъаи Ҳисорро чунин тасвир намудааст: «Дар бозор ғайр аз молҳои маҳаллӣ, матоҳои гуногун, гӯгирд, тугмаву сӯзанҳои ҳархелаи аз Россия овардашуда, инчунин матоъҳои истеҳсоли ҳунармандони англису фаронсавӣ, молҳои Ҳиндустону Чин хеле фаровон во мехӯрад».</p> <p style="text-align: justify;">М. С. Андреев аз ҷумла, бозори шабҳангоми Ҳисорро чунин тасвир кардааст: «Шабҳангом, вақте ки осмони Ҳисор ситоразор шуд, мо дар болохонаи чойхонаи марказии Ҳисор нишаста, бозори шабро назорра мекардем. Дар майдони бузурги бозор хурмаҳои калони кунҷитдошта машъалафрӯз буда, атрофро рӯз барин равшан мекарданд. Дар ин ҷой инчунин чанд нафарнавозанда бо нағораву даф (дойра) ва сурнай менишастанд. Тамошобинон зич давра гирифта, чой менӯшиданду бонидоҳои шодиомез маҳорати ромишгаронро таҳсин мекарданд…».</p> <p style="text-align: justify;">Зарфҳои гилин аз давраи неолит пайдошуда ба ҳазорсолаи 6-7 то милод рост меояд. Дар бораи коркарди зарфҳои гилини дар қисматҳои куҳистони Тоҷикистон Пенирева Е.М маълумоти хосе додааст. Дар асоси гуногунии шакл ва ороишоти сатҳӣ зарфҳои сафолӣ бо маданиятҳои алоҳидаи бостонӣ ҷудо карда мешавад. Бо ривоҷёбии сохти хоҷагидории ҷомеа тараққиёти соҳаи кулолгарӣ низ мушоҳида карда мешавад. Алалхусус дар давраи энеолит намуди зарфҳо зиёд шуда сатҳашон сайқалдода мешуд ва бо мӯйқалам бо рангҳои сурх, сиёҳ, зарчатоб бо ҳаргуна тасвирҳо оро дода мешуданд.</p> <p style="text-align: justify;">Аввалин маротиба дар Миср ва Байнаннаҳрайн ҳазорсолаи IV то мелод чархи кулолгарии сустҳаракаткунанда ихтироъ карда шуда буд. Дар давраҳои минбаъда чархи кулолгарии тезҳаракаткунанда ихтироъ карда шуд. Чархи кулолӣ дастгоҳест барои сохтани зарфҳои сафолин.</p> <p style="text-align: justify;">Нахустин чархи кулолӣ дар ҳазораҳои IV-III то мелод дар Байнаннаҳрайн пайдо шудааст. Дар байни халқҳои Осиёи миёна, аз ҷумла тоҷикон аз ҳазораи III то милод маълум гардид. Дар гузашта ду хели чархи кулолгарӣ маълум буд.</p> <p style="text-align: justify;">Кашидадузӣ аслан шуғли хонагӣ буда, барои ороиши либос, иқоматгоҳ, ҷиҳози хона ва дигар васоити зиндагӣ истифода мешавад. Асбобҳои асосии кашидадузӣ сузан, чангак, бигиз, ангуштпона ва ғ. мебошад. Зардузӣ ва таркдузӣ қисми ҷудонашавандаи кашидадузӣ башумор меравад. Таърихи кашидадузӣ ба замонҳои хеле қадим, ба асри санг тааллуқ дорад: пайдошавии кук дар либосҳои аз пусти ҳайвонот тайёршуда, такомули он ҳангоми гузаштан аз бигизҳои сангӣ ба устухонӣ ва ба сузанҳои биринҷӣ ва дертар пулодӣ, инчунин ба вуҷуд омадани касби бофандагӣ ва рангуборкунӣ аз инкишофи тадриҷии ин касб шаҳодат медиҳад. Аз ахбороти маъхазҳои адабӣ, ҳафриётӣ-археологӣ равшанаст, ки кашидадузӣ аз навъи ҳунарҳои қадима буда, ҳар қавме ба сабки хоси худ анъанаҳои беҳтарини онро дар ин поя ба рузгори мо овардаанд.</p> <p style="text-align: justify;">Нақшу нигори либос ва куртаҳои водии Ҳисор дорои қимати баланди бадеиянд. Рангҳои мухталифу равшани нақшҳои он бо ҳам мувофиқати том дошта тобиши якдигарро пурра мекунанд. Қариб дар тамоми гушаву канори Тоҷикистон занони тоҷик ба ин кор шуғл меварзанд.</p> </div> </div> </div>  </div>  </div>  </div>  <div class="main-sidebar right"> <div class="widget-1 first widget"> <form method="get" action="https://khovar.tj" name="searchform" > <div> <label class="screen-reader-text" for="s">Натиҷаҳои ҷустуҷӯ:</label> <input type="text" placeholder="Ҷустуҷӯ дар сомона" class="search" name="s" id="s" /> <input type="submit" id="searchsubmit" value="Ҷустуҷӯ" /> </div>  </form> </div><div class="widget_text widget-2 widget"><div class="textwidget custom-html-widget"><a href="http://khovar.tj/category/istikloliyati-tochikiston-va-peshvoi-millat/"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2023/03/Istikloliyat_va_Peshvoi_millat_tochiki-1.jpg" /></a> </div></div><div class="widget_text widget-3 widget"><div class="textwidget custom-html-widget"><a href="http://khovar.tj/category/27-solagii-isti-loliyat/"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2023/03/35-sol-2.jpg" / height="900" width="290"></a></div></div><div class="widget_text widget-4 widget"><div class="textwidget custom-html-widget"><a href="http://khovar.tj/category/payom/"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2023/03/PAYOM.jpg" /></a></div></div><div class="widget_text widget-5 widget"><div class="textwidget custom-html-widget"><a href="http://khovar.tj/category/rogun/"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2023/03/Rogun-1.jpg" / height="900" width="290"></a></div></div><div class="widget_text widget-6 widget"><div class="textwidget custom-html-widget"><a href="http://khovar.tj/category/tashabbus-oi-a-onii-to-ikiston/"http://khovar.tj/tag/da-solai-bajnalmilalii-amal-ob-baroi-rushdi-ustuvor-sol-oi-2018-2028/"><center><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2023/03/TCHT23.jpg" height="300" width="290"></center> </div></div><div class="widget_text widget-7 widget"><div class="textwidget custom-html-widget"><a href="https://khovar.tj/category/fur-i-sub-i-dono/"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/01/OZMUN-2025.jpg" height="900" width="290">></a></div></div><div class="widget_text widget-8 widget"><div class="textwidget custom-html-widget"><a href="http://khovar.tj/category/siyoma/"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2023/03/DA-SOLAI-BAJNALMILALII-AMAL.jpg" / height="900" width="290"></a></div></div><div class="widget_text widget-9 widget"><div class="textwidget custom-html-widget"><a href="https://khovar.tj/category/imr-zi-chin/"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/02/Imruzi-CHin.jpg" /></a> </div></div><div class="widget-10 widget"><h3>МАВОДҲОИ ВИДЕОӢ</h3> <div class="textwidget"><p><iframe title="«Паёми шодбошии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати Рӯзи модар»" src="https://www.youtube.com/embed/nTHLewGGyQg" width="290" height="169" frameborder="0" allowfullscreen=""></iframe></p> <p><center><a href="http://khovar.tj/videos/">Ҳама наворҳо</a></center></p> </div> </div><div class="widget-11 widget"> <div class="textwidget"><p><a href="https://khovar.tj/category/taassub-va-ifrotgaro/"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2023/03/taassub-logo-1.jpg" width="290"" height="900" /></a></p> <div style="width: 290;"><center><a href="http://khovar.tj/category/taassub-va-ifrotgaro/">Ҳамаи маводҳои бахш</a></center></div> </div> </div> <div class="widget-12 widget"> <h3 style="background: #00416a;">Мусоҳиба ва таҳлил</h3> <div class="widget-articles"> <ul> <li> <div class="article-photo"> <a href="https://khovar.tj/2025/04/mutta-idshav-baroi-shukufoii-umum-dar-oshiyai-suhanronii-prezidenti-to-ikiston-dar-forumi-sat-i-baland/" class="hover-effect"> <img class="image-border" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/04/Prezidenti-um-urii-To-ikiston-Emomal-Ra-mon-dar-Forumi-sat-i-baland-ta-ti-unvoni-Osiyoi-Markaz-peshor-i-mushkiloti-a-onii-i-lim-mutta-idshav-baroi-shukufoii-umum-ishtirok-namudand-59x42.jpg" alt="МУТТАҲИДШАВӢ БАРОИ ШУКУФОИИ УМУМӢ. Дар ҳошияи суханронии Президенти Тоҷикистон дар Форуми сатҳи баланд" /> </a> </div> <div class="article-content"> <h4> <a href="https://khovar.tj/2025/04/mutta-idshav-baroi-shukufoii-umum-dar-oshiyai-suhanronii-prezidenti-to-ikiston-dar-forumi-sat-i-baland/">МУТТАҲИДШАВӢ БАРОИ ШУКУФОИИ УМУМӢ. Дар ҳошияи суханронии Президенти Тоҷикистон дар Форуми сатҳи баланд</a> </h4> <span class="meta"> <a href="https://khovar.tj/2025/04/"> <span class="icon-text">🕔</span>13:25, 10.Апр 2025 </a> </span> </div> </li> <li> <div class="article-photo"> <a href="https://khovar.tj/2025/04/imr-z-r-zi-shun-oi-dohilii-to-ikiston-hizmatchiyoni-in-sohtori-nizom-dar-tamini-subotu-orom-sa-mi-nazarras-dorand/" class="hover-effect"> <img class="image-border" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/04/Ruzi-kushunhoi-dohili--59x42.jpg" alt="ИМРӮЗ — РӮЗИ ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛИИ ТОҶИКИСТОН. Хизматчиёни ин сохтори низомӣ дар таъмини суботу оромӣ саҳми назаррас доранд" /> </a> </div> <div class="article-content"> <h4> <a href="https://khovar.tj/2025/04/imr-z-r-zi-shun-oi-dohilii-to-ikiston-hizmatchiyoni-in-sohtori-nizom-dar-tamini-subotu-orom-sa-mi-nazarras-dorand/">ИМРӮЗ — РӮЗИ ҚӮШУНҲОИ ДОХИЛИИ ТОҶИКИСТОН. Хизматчиёни ин сохтори низомӣ дар таъмини суботу оромӣ саҳми назаррас доранд</a> </h4> <span class="meta"> <a href="https://khovar.tj/2025/04/"> <span class="icon-text">🕔</span>13:00, 10.Апр 2025 </a> </span> </div> </li> <li> <div class="article-photo"> <a href="https://khovar.tj/2025/04/10-aprel-r-zi-radioi-to-ik-radioi-to-ikiston-am-adami-zamona-faoliyat-menamoyad/" class="hover-effect"> <img class="image-border" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/04/Ruzi-Radio-59x42.jpg" alt="10 АПРЕЛ-РӮЗИ РАДИОИ ТОҶИК. Радиои «Тоҷикистон» ҳамқадами замона фаъолият менамояд" /> </a> </div> <div class="article-content"> <h4> <a href="https://khovar.tj/2025/04/10-aprel-r-zi-radioi-to-ik-radioi-to-ikiston-am-adami-zamona-faoliyat-menamoyad/">10 АПРЕЛ-РӮЗИ РАДИОИ ТОҶИК. Радиои «Тоҷикистон» ҳамқадами замона фаъолият менамояд</a> </h4> <span class="meta"> <a href="https://khovar.tj/2025/04/"> <span class="icon-text">🕔</span>10:58, 10.Апр 2025 </a> </span> </div> </li> <li> <div class="article-photo"> <a href="https://khovar.tj/2025/04/i-tisodchiyoni-to-ikiston-dar-alli-masala-oi-i-timoiyu-i-tisodii-rushdi-mamlakat-sa-mi-nazarras-dorand/" class="hover-effect"> <img class="image-border" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/04/Iktisodiyot-iktisod-59x42.jpg" alt="Иқтисодчиёни Тоҷикистон дар ҳалли масъалаҳои иҷтимоию иқтисодии рушди мамлакат саҳми назаррас доранд" /> </a> </div> <div class="article-content"> <h4> <a href="https://khovar.tj/2025/04/i-tisodchiyoni-to-ikiston-dar-alli-masala-oi-i-timoiyu-i-tisodii-rushdi-mamlakat-sa-mi-nazarras-dorand/">Иқтисодчиёни Тоҷикистон дар ҳалли масъалаҳои иҷтимоию иқтисодии рушди мамлакат саҳми назаррас доранд</a> </h4> <span class="meta"> <a href="https://khovar.tj/2025/04/"> <span class="icon-text">🕔</span>13:00, 8.Апр 2025 </a> </span> </div> </li> <li> <div class="article-photo"> <a href="https://khovar.tj/2025/04/salomat-nemati-beba-o-shumo-kaj-ohiron-marotiba-az-muoinai-tibb-guzashtaed/" class="hover-effect"> <img class="image-border" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/04/tashhis-59x42.jpg" alt="САЛОМАТӢ — НЕЪМАТИ БЕБАҲО! Шумо кай охирон маротиба аз муоинаи тиббӣ гузаштаед?" /> </a> </div> <div class="article-content"> <h4> <a href="https://khovar.tj/2025/04/salomat-nemati-beba-o-shumo-kaj-ohiron-marotiba-az-muoinai-tibb-guzashtaed/">САЛОМАТӢ — НЕЪМАТИ БЕБАҲО! Шумо кай охирон маротиба аз муоинаи тиббӣ гузаштаед?</a> </h4> <span class="meta"> <a href="https://khovar.tj/2025/04/"> <span class="icon-text">🕔</span>09:30, 7.Апр 2025 </a> </span> </div> </li> <li><center><a href="https://khovar.tj/category/mu-osiba-va-ta-lil/">Ҳамаи маводҳои бахш</a></center></li> </ul> </div> </div> <div class="widget-13 widget"> <h3>СУРАТГУЗОРИШ</h3> <div class="latest-galleries"> <div class="gallery-widget" rel="gallery-475045"> <div style="margin-bottom:10px;"> <img width="800" height="534" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/04/Hizmat-Artish-Kuvvahoi-Musallah-Parad-guzashti-nizomi-32.jpg" class="attachment-475045 size-475045 wp-post-image" alt="" medium="" srcset="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/04/Hizmat-Artish-Kuvvahoi-Musallah-Parad-guzashti-nizomi-32.jpg 800w, https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/04/Hizmat-Artish-Kuvvahoi-Musallah-Parad-guzashti-nizomi-32-300x200.jpg 300w, https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/04/Hizmat-Artish-Kuvvahoi-Musallah-Parad-guzashti-nizomi-32-768x513.jpg 768w, https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/04/Hizmat-Artish-Kuvvahoi-Musallah-Parad-guzashti-nizomi-32-613x409.jpg 613w" sizes="(max-width: 800px) 100vw, 800px" /> </div> <div class="gallery-content"> <h4><a href="https://khovar.tj/2025/04/hizmat-ba-vatan-sharaf-ast-suratguzorishi-amit-hovar-az-arayoni-r-zi-davatshavanda/" data-id="gallery-475045">ХИЗМАТ БА ВАТАН ШАРАФ АСТ! Суратгузориши АМИТ «Ховар»</a></h4> </div> </div> <center><a href="http://khovar.tj/category/fotoreportazhi/">Ҳамаи фоторепортажҳо</a></center> </div> </div> <div class="widget-14 widget"><h3>Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон</h3> <div class="textwidget"><p><a href="https://khovar.tj/2024/06/onuni-um-urii-to-ikiston-dar-borai-tanzimi-ashnu-marosim-dar-um-urii-to-ikiston/" target="_blank" rel="noopener">Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон»</a><br /> ___________________________________</p> <p><a href="https://khovar.tj/2024/06/onuni-um-urii-to-ikiston-dar-borai-masuliyat-baroi-talimu-tarbiyai-k-dak-2/" target="_blank" rel="noopener">Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак»</a></p> </div> </div><div class="widget-15 widget"><h3>СТРАТЕГИЯҲОИ МИЛЛӢ</h3> <div class="textwidget"><div style="width:290px"><a href="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2017/01/NSR-2030_russkij.pdf">Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то 2030</a></div> </div> </div><div class="widget-16 widget"> <div class="textwidget"><p><a href="http://khovar.tj/category/sajyo/"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2023/03/Sai-e-hi-logo-1-1.jpg" width="290" height="900" /></a></p> </div> </div> <div class="widget-17 widget"> <h3 style="background: #00416a;">Пурсидед, ҷавоб медиҳем</h3> <div class="widget-articles"> <ul> <li> <div class="article-photo"> <a href="https://khovar.tj/2024/05/nadonistani-onun-avobgariro-istisno-namekunad-ahboroti-sudi-olii-um-urii-to-ikiston-oid-ba-izbu-arakat-o-va-tashkilot-oi-terrorist-ekstremistie-ki-faoliyatashon-dar-to-ikiston-man-karda-shudaast/" class="hover-effect"> <img class="image-border" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2024/05/Sudi-Oli-59x42.jpg" alt="НАДОНИСТАНИ ҚОНУН ҶАВОБГАРИРО ИСТИСНО НАМЕКУНАД! Ахбороти Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳизбу ҳаракатҳо ва ташкилотҳои террористӣ-экстремистие, ки фаъолияташон дар Тоҷикистон манъ карда шудааст" /> </a> </div> <div class="article-content"> <h4> <a href="https://khovar.tj/2024/05/nadonistani-onun-avobgariro-istisno-namekunad-ahboroti-sudi-olii-um-urii-to-ikiston-oid-ba-izbu-arakat-o-va-tashkilot-oi-terrorist-ekstremistie-ki-faoliyatashon-dar-to-ikiston-man-karda-shudaast/">НАДОНИСТАНИ ҚОНУН ҶАВОБГАРИРО ИСТИСНО НАМЕКУНАД! Ахбороти Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳизбу ҳаракатҳо ва ташкилотҳои террористӣ-экстремистие, ки фаъолияташон дар Тоҷикистон манъ карда шудааст</a> </h4> <span class="meta"> <a href="https://khovar.tj/2024/05/"> <span class="icon-text">🕔</span>10:52, 27.Май 2024 </a> </span> </div> </li> <li><center><a href="https://khovar.tj/category/pursided-avob-medi-em/">Ҳамаи маводҳои бахш</a></center></li> </ul> </div> </div> <div class="widget-18 widget"><div id="calendar_wrap" class="calendar_wrap"><table id="wp-calendar"> <caption>Апрель 2025</caption> <thead> <tr> <th scope="col" title="Понедельник">Пн</th> <th scope="col" title="Вторник">Вт</th> <th scope="col" title="Среда">Ср</th> <th scope="col" title="Четверг">Чт</th> <th scope="col" title="Пятница">Пт</th> <th scope="col" title="Суббота">Сб</th> <th scope="col" title="Воскресенье">Вс</th> </tr> </thead> <tfoot> <tr> <td colspan="3" id="prev"><a href="https://khovar.tj/2025/03/">« Мар</a></td> <td class="pad"> </td> <td colspan="3" id="next" class="pad"> </td> </tr> </tfoot> <tbody> <tr> <td colspan="1" class="pad"> </td><td><a href="https://khovar.tj/2025/04/01/" aria-label="Записи, опубликованные 01.04.2025">1</a></td><td><a href="https://khovar.tj/2025/04/02/" aria-label="Записи, опубликованные 02.04.2025">2</a></td><td><a href="https://khovar.tj/2025/04/03/" aria-label="Записи, опубликованные 03.04.2025">3</a></td><td><a href="https://khovar.tj/2025/04/04/" aria-label="Записи, опубликованные 04.04.2025">4</a></td><td><a href="https://khovar.tj/2025/04/05/" aria-label="Записи, опубликованные 05.04.2025">5</a></td><td><a href="https://khovar.tj/2025/04/06/" aria-label="Записи, опубликованные 06.04.2025">6</a></td> </tr> <tr> <td><a href="https://khovar.tj/2025/04/07/" aria-label="Записи, опубликованные 07.04.2025">7</a></td><td><a href="https://khovar.tj/2025/04/08/" aria-label="Записи, опубликованные 08.04.2025">8</a></td><td><a href="https://khovar.tj/2025/04/09/" aria-label="Записи, опубликованные 09.04.2025">9</a></td><td id="today"><a href="https://khovar.tj/2025/04/10/" aria-label="Записи, опубликованные 10.04.2025">10</a></td><td>11</td><td>12</td><td>13</td> </tr> <tr> <td>14</td><td>15</td><td>16</td><td>17</td><td>18</td><td>19</td><td>20</td> </tr> <tr> <td>21</td><td>22</td><td>23</td><td>24</td><td>25</td><td>26</td><td>27</td> </tr> <tr> <td>28</td><td>29</td><td>30</td> <td class="pad" colspan="4"> </td> </tr> </tbody> </table></div></div><div class="widget-19 last widget"><h3>Шарикони мо</h3> <div class="textwidget"><p><a href="https://russian.news.cn/index.htm" target="_blank" rel="noopener"><img class="alignnone3" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2023/05/xinhua420_en.jpg" alt="" width="300" height="80" /></a><br /> ———————————————————<br /> <a href="https://www.inform.kz/kz" target="_blank" rel="noopener"><img class="alignnone3" src="https://khovar.tj/rus/wp-content/uploads/2023/04/kaz1.jpg" alt="" width="300" height="80" /></a><br /> ———————————————————-<br /> <a href="https://tdh.gov.tm/tk" target="_blank" rel="noopener"><img class="alignnone3" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2023/05/engTDH.jpg" alt="" width="300" height="80" /></a><br /> ———————————————————-<br /> <a href="https://www.ania-news.info" target="_blank" rel="noopener"><img class="alignnone3" src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2024/09/ANIA.jpg" alt="" width="300" height="80" /></a></p> </div> </div> </div> <div class="clear-float"></div> </div>  </div>  </div>  <div class="links-menu"> <div class="wrapper">  <div class="menu-nizhnee-menyu-container"><ul id="menu-nizhnee-menyu" class="menu"><li id="menu-item-4638" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom menu-item-has-children ot-dropdown menu-item-4638"><a href="#">Тоҷикистон</a> <ul class="sub-menu"> <li id="menu-item-4727" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4727"><a href="https://khovar.tj/istoriya/">Таърих</a></li> <li id="menu-item-4731" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4731"><a href="https://khovar.tj/yekonomika/">Иқтисодӣ</a></li> <li id="menu-item-4728" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4728"><a href="https://khovar.tj/kultura-i-obrazovanie/">Фарҳанг ва маориф</a></li> <li id="menu-item-4730" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4730"><a href="https://khovar.tj/turizm/">Сайёҳӣ</a></li> <li id="menu-item-4729" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4729"><a href="https://khovar.tj/tadzhikistan-i-mirovoe-soobshhestvo/">Тоҷикистон ва ҷомеаи ҷаҳон</a></li> </ul> </li> <li id="menu-item-4641" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom menu-item-has-children ot-dropdown menu-item-4641"><a href="#">Муқаддасоти миллӣ</a> <ul class="sub-menu"> <li id="menu-item-4743" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4743"><a href="https://khovar.tj/gerb/">Нишон</a></li> <li id="menu-item-4742" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4742"><a href="https://khovar.tj/flag/">Парчам</a></li> <li id="menu-item-4741" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4741"><a href="https://khovar.tj/gimn/">Суруд</a></li> <li id="menu-item-4740" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4740"><a href="https://khovar.tj/nacionalnaya-valyuta/">Пул</a></li> </ul> </li> <li id="menu-item-4639" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom menu-item-has-children ot-dropdown menu-item-4639"><a href="#">Иқдомҳои ҷаҳонии Тоҷикистон</a> <ul class="sub-menu"> <li id="menu-item-4752" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4752"><a href="https://khovar.tj/mezhdunarodnye-vodnye-iniciativy/">Иқдомҳои байналмилалӣ дар соҳаи об</a></li> <li id="menu-item-4751" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4751"><a href="https://khovar.tj/mezhdunarodnye-iniciativy-tadzhikista/">Иқдомҳои ҷаҳонии Тоҷикистон</a></li> <li id="menu-item-4750" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4750"><a href="https://khovar.tj/navruz/">Наврӯз байналмилалӣ шуд</a></li> </ul> </li> <li id="menu-item-4766" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom current-menu-ancestor current-menu-parent menu-item-has-children ot-dropdown menu-item-4766"><a href="#">Мавзеъҳои фарҳангию сайёҳӣ</a> <ul class="sub-menu"> <li id="menu-item-4765" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4765"><a href="https://khovar.tj/tadzhikskiy-nacionalnyy-park/">Боғи миллӣ</a></li> <li id="menu-item-4762" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4762"><a href="https://khovar.tj/gissar/">Саразм</a></li> <li id="menu-item-4763" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page current-menu-item page_item page-item-4755 current_page_item menu-item-4763"><a href="https://khovar.tj/khulbuk/">Ҳисор</a></li> <li id="menu-item-4764" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-4764"><a href="https://khovar.tj/sarazm/">Ҳулбук</a></li> </ul> </li> </ul></div> </div> </div> <div class="partner-icons"> <div class="wrapper"> <a href="http://www.president.tj/"><img src = "https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/03/PREZIDENT-20251-kopiya-tochiki.jpg" width = "200" height = "200"></a> <a href="https://majmilli.tj " target="_blank" rel="nofollow"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/03/Madzhlisi-milli.jpg" alt=" " width = "200" height = "200"></a> <a href="https://parlament.tj" target="_blank" rel="nofollow"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/03/Madzhlisi-namoyandagon.jpg" alt=" " width = "200" height = "200"></a> <a href="https://dushanbe.tj/ " target="_blank" rel="nofollow"><img src="https://khovar.tj/wp-content/uploads/2025/03/SHahr.jpg" alt=" " width = "200" height = "200"></a> <a href="https://mfa.tj/tg/main/ " target="_blank" rel="nofollow"><img src="/wp-content/uploads/2025/03/VKH.jpg" alt=" " width = "200" height = "200"></a> </div> </div>  <div class="footer">  <div class="wrapper"> <a href="https://khovar.tj" class="logo-footer"><img width="120px" src="https://khovar.tj/logo/logo_tj.png" alt="АМИТ "Ховар"" /></a> <div class="counters"> <div style="background:#fff;width:88px;height:31px;display:inline-block;margin-left:15px;">  <a href="https://metrika.yandex.ru/stat/?id=91790511&from=informer" target="_blank" rel="nofollow"><img src="https://informer.yandex.ru/informer/91790511/3_1_FFFFFFFF_EFEFEFFF_0_pageviews" style="width:88px; height:31px; border:0;" alt="Яндекс.Метрика" title="Яндекс.Метрика: данные за сегодня (просмотры, визиты и уникальные посетители)" class="ym-advanced-informer" data-cid="91790511" data-lang="ru" /></a>   <script type="text/javascript" > (function(m,e,t,r,i,k,a){m[i]=m[i]function(){(m[i].a=m[i].a[]).push(arguments)}; m[i].l=1*new Date(); for (var j = 0; j < document.scripts.length; j++) {if (document.scripts[j].src === r) { return; }} k=e.createElement(t),a=e.getElementsByTagName(t)[0],k.async=1,k.src=r,a.parentNode.insertBefore(k,a)}) (window, document, "script", "https://mc.yandex.ru/metrika/tag.js", "ym"); ym(89906022, "init", { clickmap:true, trackLinks:true, accurateTrackBounce:true, webvisor:true }); </script> <noscript><div><img src="https://mc.yandex.ru/watch/89906022" style="position:absolute; left:-9999px;" alt="" /></div></noscript>   <script type="text/javascript" > (function(m,e,t,r,i,k,a){m[i]=m[i]||function(){(m[i].a=m[i].a||[]).push(arguments)}; m[i].l=1*new Date(); for (var j = 0; j < document.scripts.length; j++) {if (document.scripts[j].src === r) { return; }} k=e.createElement(t),a=e.getElementsByTagName(t)[0],k.async=1,k.src=r,a.parentNode.insertBefore(k,a)}) (window, document, "script", "https://mc.yandex.ru/metrika/tag.js", "ym"); ym(91790511, "init", { clickmap:true, trackLinks:true, accurateTrackBounce:true, webvisor:true }); </script> <noscript><div><img src="https://mc.yandex.ru/watch/91790511" style="position:absolute; left:-9999px;" alt="" /></div></noscript>  <br> <script type="text/javascript"></script> </div> <div style="background:#fff;width:88px;height:31px;display:inline-block;margin-left:15px;">  <a href="https://metrika.yandex.ru/stat/?id=32091173&from=informer" target="_blank" rel="nofollow"><img src="https://informer.yandex.ru/informer/32091173/2_1_86D2FFFF_66B2FFFF_0_pageviews" style="width:80px; height:31px; border:0;" alt="Яндекс.Метрика" title="Яндекс.Метрика: данные за сегодня (просмотры)" /></a>   <script type="text/javascript"> (function (d, w, c) { (w[c] = w[c] || []).push(function() { try { w.yaCounter32091173 = new Ya.Metrika({ id:32091173, clickmap:true, trackLinks:true, accurateTrackBounce:true }); } catch(e) { } }); var n = d.getElementsByTagName("script")[0], s = d.createElement("script"), f = function () { n.parentNode.insertBefore(s, n); }; s.type = "text/javascript"; s.async = true; s.src = "https://mc.yandex.ru/metrika/watch.js"; if (w.opera == "[object Opera]") { d.addEventListener("DOMContentLoaded", f, false); } else { f(); } })(document, window, "yandex_metrika_callbacks"); </script> <noscript><div><img src="https://mc.yandex.ru/watch/32091173" style="position:absolute; left:-9999px;" alt="" /></div></noscript>  </div> </div> <p>Агентии Миллии Иттилоотии Тоҷикистон 734018. ш. Душанбе, хиёбони Саъдии Шерозӣ, 16 тел.: +992 (37) 2385217, факс: +992 (37) 2232383<br/>© Ҳамаи ҳуқуқ маҳфуз аст. Истифода ва паҳн кардани маводи сомона, дар кадом шакле набошад, танҳо бо иҷозати хаттии роҳбарияти <br/><strong>АМИТ «Ховар»</strong> имконпазир аст. Истинод ба <strong>www.khovar.tj</strong> ҳатмист. E-mail: <strong>info@khovar.tj, niat@khovar.tj</strong><br/>Омодакунандаи сомона: <a href="http://www.admedia.tj" target="_blank"><strong>Агентии рекламавии "adMedia"</strong></a></p>  </div>  </div> <div class="lightbox"> <div class="lightcontent-loading"> <h2 class="light-title">Загрузка..</h2> <a href="#" onclick="javascript:lightboxclose();" class="light-close"><span>❎</span>Закрыть окно</a> <div class="loading-box"> <h3>Загрузка, Пожалуйста, подождите!</h3> <span>Это займет несколько секунд.</span> <span class="loading-image"><img src="https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/images/loading.gif" title="" alt="" /></span> </div> </div> <div class="lightcontent"></div> </div>  </div> <script type="text/javascript"> //form validation function validateName(fld) { var error = ""; if (fld.value === '' || fld.value === 'Nickname' || fld.value === 'Enter Your Name..' || fld.value === 'Your Name..') { error = "You didn't enter Your First Name.\n"; } else if ((fld.value.length < 2) || (fld.value.length > 50)) { error = "First Name is the wrong length.\n"; } return error; } function validateEmail(fld) { var error=""; var illegalChars = /^[^@]+@[^@.]+\.[^@]*\w\w$/; if (fld.value === "") { error = "You didn't enter an email address.\n"; } else if ( fld.value.match(illegalChars) === null) { error = "The email address contains illegal characters.\n"; } return error; } function valName(text) { var error = ""; if (text === '' || text === 'Nickname' || text === 'Enter Your Name..' || text === 'Your Name..') { error = "You didn't enter Your First Name.\n"; } else if ((text.length < 2) || (text.length > 50)) { error = "First Name is the wrong length.\n"; } return error; } function valEmail(text) { var error=""; var illegalChars = /^[^@]+@[^@.]+\.[^@]*\w\w$/; if (text === "") { error = "You didn't enter an email address.\n"; } else if ( text.match(illegalChars) === null) { error = "The email address contains illegal characters.\n"; } return error; } function validateMessage(fld) { var error = ""; if (fld.value === '') { error = "You didn't enter Your message.\n"; } else if (fld.value.length < 3) { error = "The message is to short.\n"; } return error; } </script> <script type='text/javascript' src='https://cdnjs.cloudflare.com/ajax/libs/retina.js/2.1.2/retina.min.js'></script> <script type='text/javascript'> /* <![CDATA[ */ var utvJSData = {"thumbnailWidth":"240","thumbnailPadding":"10","playerWidth":"800","playerHeight":"452","lightboxOverlayColor":"#000","lightboxOverlayOpacity":"0.85","playerControlTheme":"dark","playerProgressColor":"red","youtubeAutoplay":"1","vimeoAutoplay":"1","youtubeDetailsHide":"1","vimeoDetailsHide":"1"}; /* ]]> */ </script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/plugins/utubevideo-gallery/js/frontend.min.js?ver=1.9.8'></script> <script type='text/javascript' src='https://cdnjs.cloudflare.com/ajax/libs/magnific-popup.js/1.1.0/jquery.magnific-popup.min.js'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/admin/jquery.cookie.js?ver=1.0'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/jquery.floating_popup.1.3.min.js?ver=1.0'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/lightbox.js?ver=1.0'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/jquery-ui-1.10.3.custom.min.js?ver=1.0'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/jquery.infinitescroll.min.js?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/jquery.event.move.js?ver=1.3.1'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/plugins/js_composer/assets/lib/bower/isotope/dist/isotope.pkgd.min.js?ver=5.0.2'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/jquery.event.swipe.js?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/jquery.kinetic.min.js?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/jquery.mousewheel.min.js?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/jquery.smoothdivscroll-1.3-min.js?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/jquery.dragscroll.min.js?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/allegro.js?ver=1.0.0'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/theme-scripts.js?ver=1.5.19'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-includes/js/comment-reply.min.js?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/ot_gallery.js?ver=1.0'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/scripts.js?ver=1.0'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/iscroll.js?ver=1.0'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/modernizr.custom.50878.js?ver=1.0'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/themes/allegro-theme/js/dat-menu.js?ver=1.0'></script> <script type='text/javascript'> function heateorSssLoadEvent(e) {var t=window.onload;if (typeof window.onload!="function") {window.onload=e}else{window.onload=function() {t();e()}}}; var heateorSssSharingAjaxUrl = 'https://khovar.tj/wp-admin/admin-ajax.php', heateorSssCloseIconPath = 'https://khovar.tj/wp-content/plugins/sassy-social-share/public/../images/close.png', heateorSssPluginIconPath = 'https://khovar.tj/wp-content/plugins/sassy-social-share/public/../images/logo.png', heateorSssHorizontalSharingCountEnable = 0, heateorSssVerticalSharingCountEnable = 0, heateorSssSharingOffset = -10; var heateorSssMobileStickySharingEnabled = 0;var heateorSssCopyLinkMessage = "Ссылка скопирована.";var heateorSssUrlCountFetched = [], heateorSssSharesText = 'Поделились', heateorSssShareText = 'Поделиться';function heateorSssPopup(e) {window.open(e,"popUpWindow","height=400,width=600,left=400,top=100,resizable,scrollbars,toolbar=0,personalbar=0,menubar=no,location=no,directories=no,status")} </script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/plugins/sassy-social-share/public/js/sassy-social-share-public.js?ver=3.3.42'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/plugins/easy-fancybox/js/jquery.fancybox.min.js?ver=1.3.24'></script> <script type='text/javascript'> var fb_timeout, fb_opts={'overlayShow':true,'hideOnOverlayClick':true,'showCloseButton':true,'margin':20,'centerOnScroll':true,'enableEscapeButton':true,'autoScale':true }; if(typeof easy_fancybox_handler==='undefined'){ var easy_fancybox_handler=function(){ jQuery('.nofancybox,a.wp-block-file__button,a.pin-it-button,a[href*="pinterest.com/pin/create"],a[href*="facebook.com/share"],a[href*="twitter.com/share"]').addClass('nolightbox'); /* IMG */ var fb_IMG_select='a[href*=".jpg"]:not(.nolightbox,li.nolightbox>a),area[href*=".jpg"]:not(.nolightbox),a[href*=".jpeg"]:not(.nolightbox,li.nolightbox>a),area[href*=".jpeg"]:not(.nolightbox),a[href*=".png"]:not(.nolightbox,li.nolightbox>a),area[href*=".png"]:not(.nolightbox)'; jQuery(fb_IMG_select).addClass('fancybox image'); var fb_IMG_sections=jQuery('.gallery,.wp-block-gallery,.tiled-gallery,.wp-block-jetpack-tiled-gallery'); fb_IMG_sections.each(function(){jQuery(this).find(fb_IMG_select).attr('rel','gallery-'+fb_IMG_sections.index(this));}); jQuery('a.fancybox,area.fancybox,li.fancybox a').each(function(){jQuery(this).fancybox(jQuery.extend({},fb_opts,{'transitionIn':'elastic','easingIn':'easeOutBack','transitionOut':'elastic','easingOut':'easeInBack','opacity':false,'hideOnContentClick':false,'titleShow':true,'titlePosition':'over','titleFromAlt':true,'showNavArrows':true,'enableKeyboardNav':true,'cyclic':false}))});}; jQuery('a.fancybox-close').on('click',function(e){e.preventDefault();jQuery.fancybox.close()}); }; var easy_fancybox_auto=function(){setTimeout(function(){jQuery('#fancybox-auto').trigger('click')},1000);}; jQuery(easy_fancybox_handler);jQuery(document).on('post-load',easy_fancybox_handler); jQuery(easy_fancybox_auto); </script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/plugins/easy-fancybox/js/jquery.easing.min.js?ver=1.4.1'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-content/plugins/easy-fancybox/js/jquery.mousewheel.min.js?ver=3.1.13'></script> <script type='text/javascript' src='https://khovar.tj/wp-includes/js/wp-embed.min.js?ver=fc3e562ae551b27a5b12d55e650e2c39'></script>  </body>  </html>