CINXE.COM

Aix-la-Chapelle — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Aix-la-Chapelle — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"232bad2f-d0cc-425f-b388-bd4ae897a120","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Aix-la-Chapelle","wgTitle":"Aix-la-Chapelle","wgCurRevisionId":221335970,"wgRevisionId":221335970,"wgArticleId":23358,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article contenant un appel à traduction en allemand","Article à délister","Article manquant de références depuis décembre 2024","Article manquant de références/Liste complète","Page avec coordonnées similaires sur Wikidata","Article géolocalisé en Allemagne","Article géolocalisé en France","Article utilisant une Infobox","Population de 2023 en infobox","Article géolocalisé sur Terre", "Page utilisant une image multiple avec des images redimensionnées automatiquement","Article contenant un appel à traduction en anglais","Article à référence nécessaire","Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Page utilisant P856","Page utilisant P8591","Page utilisant P982","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à la musique","Page utilisant P8974","Page pointant vers des bases relatives au spectacle","Page utilisant P1936","Page pointant vers des bases relatives à la géographie","Page utilisant P5905","Page pointant vers des bases relatives à la bande dessinée","Page utilisant P8406","Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts","Page utilisant P1417","Page utilisant P5019","Page utilisant P8313","Page utilisant P6404","Page utilisant P4223","Page utilisant P1296","Page utilisant P7305","Page utilisant P3222","Page utilisant P8349","Page utilisant P4342","Page utilisant P3365","Page utilisant P3219", "Page utilisant P7666","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Rhénanie-du-Nord-Westphalie/Articles liés","Portail:Allemagne/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Bon article en allemand","Page avec des cartes","Aix-la-Chapelle","Ville en Rhénanie-du-Nord-Westphalie","Diaspora wallonne","Ville frontière","Station thermale en Allemagne"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Aix-la-Chapelle","wgRelevantArticleId":23358,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search": true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgCoordinates":{"lat":50.766667,"lon":6.1},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1017","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.kartographer.style":"ready","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready", "skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.kartographer.link","ext.cite.ux-enhancements","ext.kartographer.staticframe","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.kartographer.style%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.15"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg/1200px-Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg/800px-Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="400"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg/640px-Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="320"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Aix-la-Chapelle — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Aix-la-Chapelle"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Aix-la-Chapelle"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Aix-la-Chapelle rootpage-Aix-la-Chapelle skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Aix-la-Chapelle" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Aix-la-Chapelle" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Aix-la-Chapelle" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Aix-la-Chapelle" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Histoire-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Histoire</span> </button> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Proto-histoire_et_Antiquité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Proto-histoire_et_Antiquité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Proto-histoire et Antiquité</span> </div> </a> <ul id="toc-Proto-histoire_et_Antiquité-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Moyen_Âge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Moyen_Âge"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Moyen Âge</span> </div> </a> <ul id="toc-Moyen_Âge-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Époque_moderne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Époque_moderne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Époque moderne</span> </div> </a> <ul id="toc-Époque_moderne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Traités_d&#039;Aix-la-Chapelle" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Traités_d&#039;Aix-la-Chapelle"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Traités d'Aix-la-Chapelle</span> </div> </a> <ul id="toc-Traités_d&#039;Aix-la-Chapelle-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Seconde_Guerre_mondiale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Seconde_Guerre_mondiale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Seconde Guerre mondiale</span> </div> </a> <ul id="toc-Seconde_Guerre_mondiale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Politique_et_administration" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Politique_et_administration"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Politique et administration</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Politique_et_administration-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Politique et administration</span> </button> <ul id="toc-Politique_et_administration-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Jumelages" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Jumelages"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Jumelages</span> </div> </a> <ul id="toc-Jumelages-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Population_et_société" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Population_et_société"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Population et société</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Population_et_société-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Population et société</span> </button> <ul id="toc-Population_et_société-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Enseignement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Enseignement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Enseignement</span> </div> </a> <ul id="toc-Enseignement-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Manifestations_culturelles_et_festivités" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Manifestations_culturelles_et_festivités"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Manifestations culturelles et festivités</span> </div> </a> <ul id="toc-Manifestations_culturelles_et_festivités-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sports" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sports"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Sports</span> </div> </a> <ul id="toc-Sports-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Économie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Économie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Économie</span> </div> </a> <ul id="toc-Économie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Culture_locale_et_patrimoine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Culture_locale_et_patrimoine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Culture locale et patrimoine</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Culture_locale_et_patrimoine-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Culture locale et patrimoine</span> </button> <ul id="toc-Culture_locale_et_patrimoine-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lieux_et_monuments" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lieux_et_monuments"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Lieux et monuments</span> </div> </a> <ul id="toc-Lieux_et_monuments-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Le_palais_de_Charlemagne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_palais_de_Charlemagne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.1</span> <span>Le palais de Charlemagne</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_palais_de_Charlemagne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Personnalités_liées_à_la_ville" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Personnalités_liées_à_la_ville"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Personnalités liées à la ville</span> </div> </a> <ul id="toc-Personnalités_liées_à_la_ville-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Littérature" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Littérature"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Littérature</span> </div> </a> <ul id="toc-Littérature-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Notes_et_références-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Notes et références</span> </button> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Notes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Notes</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Aix-la-Chapelle</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 118 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-118" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">118 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Aken" title="Aken – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Aken" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Aachen" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8A%BD%E1%8A%95" title="አኽን – amharique" lang="am" hreflang="am" data-title="አኽን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharique" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Aquisgr%C3%A1n" title="Aquisgrán – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="Aquisgrán" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%AE%D9%86" title="آخن – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="آخن" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%8A%D9%86" title="اخين – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="اخين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Aquisgr%C3%A1n" title="Aquisgrán – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Aquisgrán" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Aachen" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Aaxen" title="Aaxen – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Aaxen" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%AE%D9%86" title="آخن – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آخن" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – balinais" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Aachen" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balinais" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – bavarois" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Aachen" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarois" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Ахен – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Ахен" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B0%D1%85%D1%8D%D0%BD" title="Аахэн – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Аахэн" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B0%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Аахен – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Аахен" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%96%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="আখেন – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আখেন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Aachen" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Aachen" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Aquisgr%C3%A0" title="Aquisgrà – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Aquisgrà" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Ахен – tchétchène" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Ахен" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="tchétchène" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Aachen_(munisipyo)" title="Aachen (munisipyo) – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Aachen (munisipyo)" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D8%AE%D9%86" title="ئاخن – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئاخن" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Aquisgrana" title="Aquisgrana – corse" lang="co" hreflang="co" data-title="Aquisgrana" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="corse" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1chy" title="Cáchy – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Cáchy" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Achen" title="Achen – kachoube" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Achen" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kachoube" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Aachen" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Aachen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Aachen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Aachen" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%B1%CF%87%CE%B5%CE%BD" title="Άαχεν – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Άαχεν" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Aachen" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Akeno" title="Akeno – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Akeno" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Aquisgr%C3%A1n" title="Aquisgrán – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Aquisgrán" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Aachen" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Akisgran" title="Akisgran – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Akisgran" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%AE%D9%86" title="آخن – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آخن" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Aachen" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Aachen" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Aken" title="Aken – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Aken" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Aachen" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Aachen" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Aquisgr%C3%A1n" title="Aquisgrán – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Aquisgrán" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%90%D7%9B%D7%9F" title="אאכן – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="אאכן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%96%E0%A4%A8" title="आखन – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="आखन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Aachen" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – haut-sorabe" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Aachen" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="haut-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Aachen" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%A1%D5%AD%D5%A5%D5%B6" title="Աախեն – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Աախեն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Aquisgrano" title="Aquisgrano – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Aquisgrano" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Aachen" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Aachen" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Aachen" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Aachen" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Aquisgrana" title="Aquisgrana – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Aquisgrana" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%BC%E3%83%98%E3%83%B3" title="アーヘン – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アーヘン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98" title="აახენი – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="აახენი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Ахен – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ахен" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%ED%97%A8" title="아헨 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아헨" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Oche" title="Oche – kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Oche" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Aachen" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Ахен – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Ахен" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Aquisgranum" title="Aquisgranum – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Aquisgranum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Oochen" title="Oochen – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Oochen" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Aoke" title="Aoke – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="Aoke" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Aachen" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Aquisgrana" title="Aquisgrana – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Aquisgrana" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Achenas" title="Achenas – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Achenas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C4%80hene" title="Āhene – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Āhene" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Aachen" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Ахен – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Ахен" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%86%E0%B4%B9%E0%B5%8D%E0%B4%B9%E0%B5%BB" title="ആഹ്ഹൻ – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ആഹ്ഹൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B0%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Аахен – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Аахен" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%96%E0%A4%A8" title="आखन – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="आखन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Aachen" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Aken" title="Aken – bas-allemand" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Aken" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bas-allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Aken_(stad)" title="Aken (stad) – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Aken (stad)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Aachen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Aachen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Aquisgran" title="Aquisgran – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Aquisgran" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Ахен – ossète" lang="os" hreflang="os" data-title="Ахен" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossète" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Akwizgran" title="Akwizgran – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Akwizgran" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%AE%D9%86" title="آخن – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="آخن" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%AE%D9%86" title="آخن – pachto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="آخن" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pachto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Aachen" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Aachen" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Aachen" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Ахен – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Ахен" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Aquisgrana" title="Aquisgrana – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Aquisgrana" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Aachen" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Aachen" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Aachen" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Aachen" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Aachen" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Ахен – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Ахен" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – saterlandais" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Aachen" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Aachen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Aachen" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – silésien" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Aachen" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silésien" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%86%E0%AE%83%E0%AE%95%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="ஆஃகன் – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஆஃகன்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B0%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Аахен – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Аахен" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%B4%E0%B8%99" title="อาเคิน – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="อาเคิน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Aachen" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Aaxen" title="Aaxen – talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Aaxen" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Aachen" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Ахен – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Ахен" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Aachen" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbuka" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B0%D1%85%D0%B5%D0%BD" title="Аахен – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Аахен" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%AE%D9%86" title="آخن – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="آخن" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Aachen" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Aachen" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Aachen" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/%C3%85xhe" title="Åxhe – wallon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Åxhe" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="wallon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Aachen" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9A%E7%90%9B" title="亚琛 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="亚琛" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Aken" title="Aken – zélandais" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Aken" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zélandais" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9A%E7%90%9B" title="亚琛 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="亚琛" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Aachen" title="Aachen – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Aachen" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E8%87%A3" title="阿臣 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="阿臣" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1017#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Aix-la-Chapelle" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Aix-la-Chapelle" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Aix-la-Chapelle"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Aix-la-Chapelle"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Aix-la-Chapelle" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Aix-la-Chapelle" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Liste de toutes les pages spéciales [q]" accesskey="q"><span>Pages spéciales</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;oldid=221335970" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Aix-la-Chapelle&amp;id=221335970&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FAix-la-Chapelle"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FAix-la-Chapelle"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Aix-la-Chapelle"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=Aix-la-Chapelle&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Aachen" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://fr.wikivoyage.org/wiki/Aix-la-Chapelle" hreflang="fr"><span>Wikivoyage</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1017" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="noprint"><a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/9/50.766667/6.1/fr" data-zoom="9" data-lat="50.766667" data-lon="6.1" data-overlays="[&quot;_35bcb9fd74ed238a340d65896b56154226efa58d&quot;]">50°&#160;46′&#160;00″&#160;nord, 6°&#160;06′&#160;00″&#160;est</a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Aix" class="mw-disambig" title="Aix">Aix</a> et <a href="/wiki/La_Chapelle" class="mw-disambig" title="La Chapelle">La Chapelle</a>. </p> </div></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-modere"><figure class="mw-halign-right noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:%C3%80_d%C3%A9lister" title="Si ce bandeau n&#39;est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus."><img alt="Si ce bandeau n&#39;est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus.</figcaption></figure><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Circle-icons-clipboard.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Circle-icons-clipboard.svg/45px-Circle-icons-clipboard.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Circle-icons-clipboard.svg/68px-Circle-icons-clipboard.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Circle-icons-clipboard.svg/90px-Circle-icons-clipboard.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Cet article contient une ou plusieurs <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Liste" title="Wikipédia:Liste">listes</a></strong> <small>(<time class="nowrap" datetime="2024-12" data-sort-value="2024-12">décembre 2024</time>).</small> </p> <div class="nomobile"> Ces listes gagneraient à être rédigées sous la forme de paragraphes synthétiques, plus agréables à la lecture, les listes pouvant être aussi introduites par une partie rédigée et sourcée, de façon à bien resituer les différents items.<br />D'autre part, <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Ce_que_Wikip%C3%A9dia_n%27est_pas#Un_annuaire_ou_une_base_de_données" title="Wikipédia:Ce que Wikipédia n&#39;est pas">Wikipédia n'a pas pour rôle de constituer une base de données</a> et privilégie un <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Wikip%C3%A9dia_est_une_encyclop%C3%A9die" title="Wikipédia:Wikipédia est une encyclopédie">contenu encyclopédique</a> plutôt que la recherche de l'exhaustivité.</div> </div></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-modere"><figure class="mw-halign-right noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:%C3%80_sourcer" title="Si ce bandeau n&#39;est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus."><img alt="Si ce bandeau n&#39;est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus.</figcaption></figure><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/45px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/68px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/90px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Cet article <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></strong> <small>(<time class="nowrap" datetime="2024-12" data-sort-value="2024-12">décembre 2024</time>).</small> </p> <div class="nomobile"> <p>Si vous disposez d'ouvrages ou d'articles de référence ou si vous connaissez des sites web de qualité traitant du thème abordé ici, merci de compléter l'article en donnant les <b>références utiles à sa <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:V%C3%A9rifiabilit%C3%A9" title="Wikipédia:Vérifiabilité">vérifiabilité</a></b> et en les liant à la section «&#160;<a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence" title="Aide:Insérer une référence">Notes et références</a>&#160;». </p> <b>En pratique&#160;:</b> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources#Qualité_des_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">Quelles sources sont attendues&#160;?</a> <a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">Comment ajouter mes sources&#160;?</a></div> </div></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox_v2 infobox infobox--frwiki noarchive"> <tbody><tr> <td colspan="2" class="entete entete map" style="background-color:#DDFFDD;color:black;">Aix-la-Chapelle <br /><small><span class="lang-de" lang="de">Aachen </span></small><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r151886662">.mw-parser-output .entete.map{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Picto_infobox_map.png")}</style> </td></tr> <tr><td colspan="2" style="text-align:center; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Aix-la-Chapelle" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg/280px-Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg" decoding="async" width="280" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg/420px-Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg/560px-Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg 2x" data-file-width="5824" data-file-height="2912" /></a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="1" align="center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:DEU_Aachen_COA.svg" class="mw-file-description" title="Blason de Aix-la-Chapelle"><img alt="Blason de Aix-la-Chapelle" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/DEU_Aachen_COA.svg/65px-DEU_Aachen_COA.svg.png" decoding="async" width="65" height="78" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/DEU_Aachen_COA.svg/98px-DEU_Aachen_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/DEU_Aachen_COA.svg/130px-DEU_Aachen_COA.svg.png 2x" data-file-width="402" data-file-height="482" /></a></span><br /><small><a href="/wiki/Armorial_des_villes_europ%C3%A9ennes" title="Armorial des villes européennes">Armoiries</a> </small></td> <td colspan="1" align="center"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flagge_Aachen.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de Aix-la-Chapelle"><img alt="Drapeau de Aix-la-Chapelle" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Flagge_Aachen.svg/130px-Flagge_Aachen.svg.png" decoding="async" width="130" height="78" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Flagge_Aachen.svg/195px-Flagge_Aachen.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Flagge_Aachen.svg/260px-Flagge_Aachen.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="300" /></a></span><br /><small><a href="/wiki/Drapeau" title="Drapeau">Drapeau</a> </small></td> </tr><tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Administration</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Liste_des_pays_du_monde" title="Liste des pays du monde">Pays</a> </th> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></span> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Land_(Allemagne)" title="Land (Allemagne)">Land</a> </th> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="Rhénanie-du-Nord-Westphalie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_North_Rhine-Westphalia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Rhénanie-du-Nord-Westphalie"><img alt="Drapeau de la Rhénanie-du-Nord-Westphalie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_North_Rhine-Westphalia.svg/20px-Flag_of_North_Rhine-Westphalia.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_North_Rhine-Westphalia.svg/30px-Flag_of_North_Rhine-Westphalia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_North_Rhine-Westphalia.svg/40px-Flag_of_North_Rhine-Westphalia.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="480" /></a></span> </span><a href="/wiki/Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie" title="Rhénanie-du-Nord-Westphalie">Rhénanie-du-Nord-Westphalie</a></span> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/District_(Allemagne)" title="District (Allemagne)">District</a><br /><small>(<i><span class="lang-de" lang="de">Regierungsbezirk</span></i>)</small> </th> <td><a href="/wiki/District_de_Cologne" title="District de Cologne">Cologne</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Arrondissement_(Allemagne)" title="Arrondissement (Allemagne)">Arrondissement</a><br /><small>(<i><span class="lang-de" lang="de">Landkreis</span></i>)</small> </th> <td>Aix-la-Chapelle (<a href="/wiki/R%C3%A9gion_urbaine_d%27Aix-la-Chapelle" title="Région urbaine d&#39;Aix-la-Chapelle">région urbaine d'Aix-la-Chapelle</a>) </td> </tr> <tr> <th scope="row">Nombre de <a href="/wiki/Ortsteil" title="Ortsteil">quartiers</a><br /><small>(<i><span class="lang-de" lang="de">Ortsteile</span></i>)</small> </th> <td>7 </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Bourgmestre_(Allemagne)" title="Bourgmestre (Allemagne)">Bourgmestre</a><br /><small>(<i><span class="lang-de" lang="de">Bürgermeister</span></i>)</small> <br />Mandat </th> <td><a href="/w/index.php?title=Sibylle_Keupen&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sibylle Keupen (page inexistante)">Sibylle Keupen</a>&#160;<a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sibylle_Keupen" class="extiw" title="de:Sibylle Keupen"><span class="indicateur-langue" title="Article en allemand&#160;: «&#160;Sibylle Keupen&#160;»">(de)</span></a> <br />depuis <time class="nowrap" datetime="2020-11-01" data-sort-value="2020-11-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> novembre 2020</time> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Partis au pouvoir </th> <td><a href="/wiki/Alliance_90_/_Les_Verts" class="mw-redirect" title="Alliance 90 / Les Verts">Alliance 90 / Les Verts</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Code_postal" title="Code postal">Code postal</a> </th> <td>52062-52080 </td> </tr> <tr> <th scope="row">Code communal<br /><small>(<i><span class="lang-de" lang="de">Gemeindeschlüssel</span></i>)</small> </th> <td>05 3 13 000 </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Liste_des_indicatifs_t%C3%A9l%C3%A9phoniques_internationaux_par_indicatif" title="Liste des indicatifs téléphoniques internationaux par indicatif">Indicatif téléphonique</a> </th> <td>+49-241, +49-2405,<br />+49-2407, +49-2408 </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Plaque_d%27immatriculation_allemande" title="Plaque d&#39;immatriculation allemande">Immatriculation</a> </th> <td>AC </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Démographie</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Gentil%C3%A9" title="Gentilé">Gentilé</a> </th> <td>aixois </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Recensement_de_la_population" title="Recensement de la population">Population</a> </th> <td>252&#160;769&#160;<abbr class="abbr" title="habitant">hab.</abbr> <small>(<time datetime="2023" data-sort-value="2023" class="date-lien"><a href="/wiki/2023" title="2023">2023</a></time>)</small> </td> </tr> <tr> <th scope="row" style="vertical-align: bottom"><a href="/wiki/Densit%C3%A9_de_population" title="Densité de population">Densité</a></th> <td>1&#160;572&#160;<abbr class="abbr" title="habitant par kilomètre carré">hab./km<sup>2</sup></abbr></td></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Géographie</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Coordonn%C3%A9es_g%C3%A9ographiques" title="Coordonnées géographiques">Coordonnées</a> </th><td><a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/9/50.766667/6.1/fr" data-zoom="9" data-lat="50.766667" data-lon="6.1" data-overlays="[&quot;_35bcb9fd74ed238a340d65896b56154226efa58d&quot;]">50°&#160;46′&#160;00″&#160;nord, 6°&#160;06′&#160;00″&#160;est</a> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Altitude" title="Altitude">Altitude</a> </th> <td>173&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr><br />Min. 67&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr><br />Max. 410&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Aire_(g%C3%A9om%C3%A9trie)#Superficie" title="Aire (géométrie)">Superficie</a> </th> <td><span title="160&#160;830&#160;000 m² ou 160,83 km²" style="cursor:help">16&#160;083</span>&#160;<abbr class="abbr" title="hectare">ha</abbr>&#160;=&#160;160,83&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr> </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Localisation</th></tr> <tr> <td colspan="2"> <div class="img_toggle" style="text-align:center;"> <div class="geobox"> <div><small>Géolocalisation sur la carte&#160;: <a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></small></div> <table class="DebutCarte" style="width:auto; margin:0; border:none; border-spacing:0; padding:0; text-align:center;"> <tbody><tr><td style="border:none; padding:0"><div style="position:relative;;"><span class="noviewer notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Relief_Map_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Voir sur la carte topographique d&#39;Allemagne"><img alt="Voir sur la carte topographique d&#39;Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Relief_Map_of_Germany.svg/280px-Relief_Map_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="280" height="332" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Relief_Map_of_Germany.svg/420px-Relief_Map_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Relief_Map_of_Germany.svg/560px-Relief_Map_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1073" data-file-height="1272" /></a></span> <div style="position:absolute;top:calc(54.852316455695% - 8px);left:calc(6% - 8px);line-height:0;"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:City_locator_14.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/16px-City_locator_14.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/24px-City_locator_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/32px-City_locator_14.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></a></span></div><div style="position:absolute;font-size:90%;bottom:calc(100% - 54.852316455695% + 0.5em);left:calc(6% + 0.5em);text-align:left;"><span class="toponyme">Aix-la-Chapelle</span></div> </div></td></tr></tbody></table> </div><div class="geobox"> <div><small>Géolocalisation sur la carte&#160;: <a href="/wiki/Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie" title="Rhénanie-du-Nord-Westphalie">Rhénanie-du-Nord-Westphalie</a></small></div> <table class="DebutCarte" style="width:auto; margin:0; border:none; border-spacing:0; padding:0; text-align:center;"> <tbody><tr><td style="border:none; padding:0"><div style="position:relative;;"><span class="noviewer notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:North_Rhine-Westphalia_relief_location_map.jpg" class="mw-file-description" title="Voir sur la carte topographique de Rhénanie-du-Nord-Westphalie"><img alt="Voir sur la carte topographique de Rhénanie-du-Nord-Westphalie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/North_Rhine-Westphalia_relief_location_map.jpg/280px-North_Rhine-Westphalia_relief_location_map.jpg" decoding="async" width="280" height="278" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/North_Rhine-Westphalia_relief_location_map.jpg/420px-North_Rhine-Westphalia_relief_location_map.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/North_Rhine-Westphalia_relief_location_map.jpg/560px-North_Rhine-Westphalia_relief_location_map.jpg 2x" data-file-width="1800" data-file-height="1790" /></a></span> <div style="position:absolute;top:calc(79.809253464461% - 8px);left:calc(7.2936660268714% - 8px);line-height:0;"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:City_locator_14.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/16px-City_locator_14.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/24px-City_locator_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/32px-City_locator_14.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></a></span></div><div style="position:absolute;font-size:90%;bottom:calc(100% - 79.809253464461% + 0.5em);left:calc(7.2936660268714% + 0.5em);text-align:left;"><span class="toponyme">Aix-la-Chapelle</span></div> </div></td></tr></tbody></table> </div> </div> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Liens</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Site_web" title="Site web">Site web</a> </th> <td><span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aachen.de">www.aachen.de</a></span> </td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;background-color:left;"><div class="references-small decimal" style=""> </div></td> </tr><tr> <td class="navigation-only" colspan="2" style="border-top: 2px #DDFFDD solid; font-size: 80%; background:inherit; color: inherit; text-align: right;"><span class="plainlinks" style="float:left;"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=0"><span class="infodoc">modifier</span></a></span>&#160;<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Commune_d%27Allemagne" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></td> </tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Karte_Aachen_Stadtbezirke.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Karte_Aachen_Stadtbezirke.png/220px-Karte_Aachen_Stadtbezirke.png" decoding="async" width="220" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Karte_Aachen_Stadtbezirke.png/330px-Karte_Aachen_Stadtbezirke.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Karte_Aachen_Stadtbezirke.png/440px-Karte_Aachen_Stadtbezirke.png 2x" data-file-width="3660" data-file-height="4594" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p><b>Aix-la-Chapelle</b> <span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:&#39;Segoe UI&#39;,&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,sans-serif;">&#91;<a href="/wiki/API_%C9%9B" class="mw-redirect" title="API ɛ"><span title="&#91;ɛ&#93; « è » dans « mère ».">ɛ</span></a><a href="/wiki/API_k" class="mw-redirect" title="API k"><span title="&#91;k&#93; « c » dans « cabas ».">k</span></a><a href="/wiki/API_s" class="mw-redirect" title="API s"><span title="&#91;s&#93; en français « s » dans « sa » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière (tel le basque : « s » dans « euskara »).">s</span></a> <a href="/wiki/API_l" class="mw-redirect" title="API l"><span title="&#91;l&#93; « l » dans « loup ».">l</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="&#91;a&#93; « a » dans « patte ».">a</span></a> <a href="/wiki/API_%CA%83" class="mw-redirect" title="API ʃ"><span title="&#91;ʃ&#93; « ch » dans « chou ».">ʃ</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="&#91;a&#93; « a » dans « patte ».">a</span></a><a href="/wiki/API_p" class="mw-redirect" title="API p"><span title="&#91;p&#93; « p » dans « papa ».">p</span></a><a href="/wiki/API_%C9%9B" class="mw-redirect" title="API ɛ"><span title="&#91;ɛ&#93; « è » dans « mère ».">ɛ</span></a><a href="/wiki/API_l" class="mw-redirect" title="API l"><span title="&#91;l&#93; « l » dans « loup ».">l</span></a>&#93;</span><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>N 1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (en <a href="/wiki/Allemand" title="Allemand">allemand</a> <b>Aachen</b> <span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:&#39;Segoe UI&#39;,&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,sans-serif;">&#91;<a href="/wiki/API_%CB%88" class="mw-redirect" title="API ˈ"><span title="&#91;ˈ&#93; indique que la syllabe ou voyelle suivante porte l&#39;accent tonique.">ˈ</span></a><a href="/wiki/API_a" class="mw-redirect" title="API a"><span title="&#91;a&#93; « a » dans « patte ».">a</span></a><a href="/wiki/API_%CB%90" class="mw-redirect" title="API ː"><span title="&#91;ː&#93; indique que le son précédent est allongé/géminé.">ː</span></a><a href="/wiki/API_%CF%87" class="mw-redirect" title="API χ"><span title="&#91;χ&#93; « r » dans « tarte ».">χ</span></a><a href="/wiki/API_n%CC%A9" class="mw-redirect" title="API n̩">n̩</a>&#93;</span><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>N 2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r216827669">.mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Loudspeaker.svg")center left no-repeat;background-size:11px 11px;padding-left:15px;font-size:smaller}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Antu_audio-volume-medium.svg/11px-Antu_audio-volume-medium.svg.png")center left no-repeat}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Antu_audio-volume-medium.svg/11px-Antu_audio-volume-medium.svg.png")center left no-repeat}}</style><sup class="prononciation noprint"><a href="/wiki/Fichier:De-Aachen.ogg" title="Fichier:De-Aachen.ogg">Écouter</a></sup>, en <a href="/wiki/Francique_ripuaire" title="Francique ripuaire">francique ripuaire</a> <i>Oche</i> <span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:&#39;Segoe UI&#39;,&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,sans-serif;">&#91;<a href="/wiki/API_%CB%88" class="mw-redirect" title="API ˈ"><span title="&#91;ˈ&#93; indique que la syllabe ou voyelle suivante porte l&#39;accent tonique.">ˈ</span></a><a href="/wiki/API_%C9%94" class="mw-redirect" title="API ɔ"><span title="&#91;ɔ&#93; « o » dans « sort ».">ɔ</span></a><a href="/wiki/API_%CB%90" class="mw-redirect" title="API ː"><span title="&#91;ː&#93; indique que le son précédent est allongé/géminé.">ː</span></a><a href="/wiki/API_x" class="mw-redirect" title="API x"><span title="&#91;x&#93; proche du « r » français. En espagnol, « j » dans « Juan ».">x</span></a><a href="/wiki/API_%C9%99" class="mw-redirect" title="API ə"><span title="&#91;ə&#93; « e » dans « refrain ».">ə</span></a>&#93;</span>)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>N 3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> est une <a href="/wiki/Villes_d%27Allemagne" class="mw-redirect" title="Villes d&#39;Allemagne">ville</a> d'<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a> située dans le <a href="/wiki/L%C3%A4nder_allemands" class="mw-redirect" title="Länder allemands">Land</a> de <a href="/wiki/Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie" title="Rhénanie-du-Nord-Westphalie">Rhénanie-du-Nord-Westphalie</a>. Ses habitants sont les Aixois et les Aixoises (<i>Aachener</i> en allemand). </p><p>Son centre-ville se situe à 5&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> de la <a href="/wiki/Vaalserberg" title="Vaalserberg">jonction des frontières</a> de l'<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>, des <a href="/wiki/Pays-Bas" title="Pays-Bas">Pays-Bas</a> et de la <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a>, où l'extrémité ouest de son territoire rejoint les communes belge de <a href="/wiki/Plombi%C3%A8res_(Li%C3%A8ge)" title="Plombières (Liège)">Plombières</a> (section de <a href="/wiki/Gemmenich" title="Gemmenich">Gemmenich</a>) et néerlandaise de <a href="/wiki/Vaals" title="Vaals">Vaals</a>. C'est la ville la plus à l'ouest de l'Allemagne. Au sud commence l'<a href="/wiki/Eifel" title="Eifel">Eifel</a>. </p><p>Il y est parlé un dialecte de la langue régionale <a href="/wiki/Francique_ripuaire" title="Francique ripuaire">francique ripuaire</a> qui s'appelle <i>Öcher Platt</i>. </p><p>L'étymologie de Aix-la-Chapelle vient du latin <i>aquis</i><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (ablatif pluriel de «&#160;eau&#160;»), pour Aix, et <i>capella</i> (désignant le manteau de <a href="/wiki/Martin_de_Tours" title="Martin de Tours">saint Martin</a>) pour Chapelle, la relique étant conservée dans l'édifice homonyme construit par Charlemagne de 787 à 797 (d'où il contrôlait son <a href="/wiki/Empire_carolingien" title="Empire carolingien">empire</a>). </p><p>Aix-la-Chapelle est connue comme ville de résidence de <a href="/wiki/Charlemagne" title="Charlemagne">Charlemagne</a>, comme capitale de l'<a href="/wiki/Empire_carolingien" title="Empire carolingien">Empire carolingien</a> au <a href="/wiki/IXe_si%C3%A8cle" title="IXe siècle"><abbr class="abbr" title="9ᵉ siècle"><span class="romain">IX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, pour les couronnements d'empereurs et aujourd'hui pour sa <a href="/wiki/Station_thermale_d%27Aix-la-Chapelle" class="mw-redirect" title="Station thermale d&#39;Aix-la-Chapelle">station thermale</a> et son université technique, l'<a href="/wiki/%C3%89cole_sup%C3%A9rieure_polytechnique_de_Rh%C3%A9nanie-Westphalie" title="École supérieure polytechnique de Rhénanie-Westphalie">École supérieure polytechnique de Rhénanie-Westphalie</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Histoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Histoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable" style="margin:left; margin-right: 10px;"> <tbody><tr> <td><b>Appartenances historiques</b><br /> <p><a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">Empire romain</a> (124–293)<br /> <a href="/wiki/Empire_romain_d%27Occident" title="Empire romain d&#39;Occident">Empire romain d'Occident</a> (293–476)<br /> <a href="/wiki/Royaume_m%C3%A9rovingien" class="mw-redirect" title="Royaume mérovingien">Royaume mérovingien</a> (481–751)<br /> <a href="/wiki/Empire_carolingien" title="Empire carolingien">Empire carolingien</a> (754–962)<br /> <a href="/wiki/Saint-Empire" class="mw-redirect" title="Saint-Empire">Saint-Empire</a> (962–1166)<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Saint Empire"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_(1400-1806).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Saint-Empire"><img alt="Drapeau du Saint-Empire" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg/20px-Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg/30px-Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg/40px-Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_without_haloes_%281400-1806%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Saint-Empire_romain_germanique" title="Saint-Empire romain germanique">Saint-Empire</a></span> (<a href="/wiki/Ville_libre_d%27Empire" title="Ville libre d&#39;Empire">Ville libre</a>) 1166-1797<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="cisrhénane republique"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flagge_Cisrhenanische_Rep.png" class="mw-file-description" title="Drapeau de la République cisrhénane"><img alt="Drapeau de la République cisrhénane" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Flagge_Cisrhenanische_Rep.png/20px-Flagge_Cisrhenanische_Rep.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Flagge_Cisrhenanische_Rep.png/30px-Flagge_Cisrhenanische_Rep.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Flagge_Cisrhenanische_Rep.png/40px-Flagge_Cisrhenanische_Rep.png 2x" data-file-width="324" data-file-height="216" /></a></span> </span><a href="/wiki/R%C3%A9publique_cisrh%C3%A9nane" title="République cisrhénane">République cisrhénane</a></span> (<a href="/wiki/Roer_(d%C3%A9partement)" title="Roer (département)">Roer</a>) 1797-1802<br /> <span data-sort-value="France 1792"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la France"><img alt="Drapeau de la France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/30px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Premi%C3%A8re_R%C3%A9publique_(France)" title="Première République (France)">République française</a></span> (<a href="/wiki/Roer_(d%C3%A9partement)" title="Roer (département)">Roer</a>) 1802-1804<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="france empire"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Empire français"><img alt="Drapeau de l&#39;Empire français" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/30px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Premier_Empire" title="Premier Empire">Empire français</a></span> (<a href="/wiki/Roer_(d%C3%A9partement)" title="Roer (département)">Roer</a>) 1804-1815<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Prusse royaume"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_(1803-1892).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Prusse"><img alt="Drapeau de la Prusse" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg/20px-Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg/30px-Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg/40px-Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a href="/wiki/Royaume_de_Prusse" title="Royaume de Prusse">Royaume de Prusse</a></span> (<a href="/wiki/Grand-duch%C3%A9_du_Bas-Rhin" title="Grand-duché du Bas-Rhin">grand-duché du Bas-Rhin</a>) 1815-1822<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Prusse royaume"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_(1803-1892).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Prusse"><img alt="Drapeau de la Prusse" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg/20px-Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg/30px-Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg/40px-Flag_of_the_Kingdom_of_Prussia_%281803-1892%29.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a href="/wiki/Royaume_de_Prusse" title="Royaume de Prusse">Royaume de Prusse</a></span> (<a href="/wiki/Province_de_Rh%C3%A9nanie" title="Province de Rhénanie">province de Rhénanie</a>) 1822-1918<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne empire"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany_(1867%E2%80%931918).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Empire allemand"><img alt="Drapeau de l&#39;Empire allemand" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Empire_allemand" title="Empire allemand">Empire allemand</a></span> 1871-1918<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Weimar république"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany_(3-2).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la république de Weimar"><img alt="Drapeau de la république de Weimar" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Germany_%283-2%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%283-2%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/R%C3%A9publique_de_Weimar" title="République de Weimar">République de Weimar</a></span> 1918-1933<br /> <span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany_(1935%E2%80%931945).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne nazie"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne nazie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_Reich" title="Troisième Reich"><span class="lang-de" lang="de">Reich</span> allemand</a> 1933-1945<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne occupée"><span class="flagicon"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Merchant_flag_of_Germany_(1946%E2%80%931949).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne occupée"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne occupée" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/20px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/30px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg/40px-Merchant_flag_of_Germany_%281946%E2%80%931949%29.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a href="/wiki/Occupation_de_l%27Allemagne_apr%C3%A8s_la_Seconde_Guerre_mondiale" title="Occupation de l&#39;Allemagne après la Seconde Guerre mondiale">Allemagne occupée</a></span> 1945-1949<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne Ouest"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Allemagne de l&#39;Ouest"><img alt="Allemagne de l&#39;Ouest" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Allemagne_de_l%27Ouest" title="Allemagne de l&#39;Ouest">Allemagne de l'Ouest</a></span> 1949-1990<br /> <span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a></span> 1990-présent </p> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Proto-histoire_et_Antiquité"><span id="Proto-histoire_et_Antiquit.C3.A9"></span>Proto-histoire et Antiquité</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Proto-histoire et Antiquité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Proto-histoire et Antiquité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le site est occupé depuis le <a href="/wiki/N%C3%A9olithique" title="Néolithique">néolithique</a>. La <a href="/wiki/D%C3%A9pression_(g%C3%A9ographie)" title="Dépression (géographie)">cuvette</a> d'Aix-la-Chapelle, drainée par le ruisseau <a href="/wiki/Wurm_(Roer)" class="mw-redirect" title="Wurm (Roer)">Wurm</a>, présente de nombreuses <a href="/wiki/Sources_thermales_d%27Aix-la-Chapelle" title="Sources thermales d&#39;Aix-la-Chapelle">sources</a> qui en font une zone marécageuse. Les hauteurs (le <i><span class="lang-de" lang="de">Lousberg</span></i>) sont aussi occupées par les premiers hommes. Des carrières attestent de leur présence. Les <a href="/wiki/Celtes" title="Celtes">Celtes</a> et les <a href="/wiki/Rome_antique" title="Rome antique">Romains</a> s'intéressèrent aux sources chaudes&#160;: selon la tradition, la ville fut fondée par le Romain Grenus, sous <a href="/wiki/Hadrien" title="Hadrien">Hadrien</a>, vers l'an 124, le nom pourrait aussi venir du dieu <a href="/wiki/Grannos" title="Grannos">Grannos</a>. Des bains d'un camp militaire romain du <a href="/wiki/Ier_si%C3%A8cle" title="Ier siècle"><abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr>&#160;siècle</a> y ont été découverts. Le mot latin <i>aquis</i> est devenu en français <i>aix</i> (<a href="/wiki/Aix-en-Provence" title="Aix-en-Provence">Aix-en-Provence</a> et <a href="/wiki/Aix-les-Bains" title="Aix-les-Bains">Aix-les-Bains</a> étant aussi des villes d'eaux romaines). </p> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Aachen_elisenbrunnen_blau.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Aachen_elisenbrunnen_blau.jpg/250px-Aachen_elisenbrunnen_blau.jpg" decoding="async" width="250" height="333" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Aachen_elisenbrunnen_blau.jpg/375px-Aachen_elisenbrunnen_blau.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Aachen_elisenbrunnen_blau.jpg/500px-Aachen_elisenbrunnen_blau.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="2000" /></a><figcaption><i><a href="/wiki/Elisenbrunnen" title="Elisenbrunnen">Elisenbrunnen</a></i> (fontaine d'Élise), ensemble architectural bâti autour de l'une des sources chaudes.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Moyen_Âge"><span id="Moyen_.C3.82ge"></span>Moyen Âge</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Moyen Âge" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Moyen Âge"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le roi franc <a href="/wiki/P%C3%A9pin_le_Bref" title="Pépin le Bref">Pépin le Bref</a> bâtit un château à Aix. Le premier document écrit sur la ville (765) la mentionne comme <i>Aquis villa</i>&#160;; par la suite apparaît le nom <a href="/wiki/Aquae_Granni" title="Aquae Granni">Aquae Granni</a>. Son fils <a href="/wiki/Charlemagne" title="Charlemagne">Charlemagne</a> apprécia l'endroit et en fit son lieu de résidence et la capitale de l'<a href="/wiki/Empire_carolingien" title="Empire carolingien">empire</a>, construisant un palais dont la magnifique chapelle allait devenir la cathédrale. C'est à Aix qu'arriva en 802 l'<a href="/wiki/%C3%89l%C3%A9phant_blanc_(animal)#Abul-Abbas,_l&#39;éléphant_blanc_de_Charlemagne" title="Éléphant blanc (animal)">éléphant blanc</a>, présent du calife de Bagdad <a href="/wiki/Harun_ar-Rachid" class="mw-redirect" title="Harun ar-Rachid">Harun ar-Rachid</a> et que Charlemagne appela <a href="/wiki/Abul-Abbas" title="Abul-Abbas">Abul-Abbas</a>. L'empereur fut enterré dans la chapelle palatine en <a href="/wiki/814" title="814">814</a>. </p><p>Plusieurs <a href="/wiki/Concile" title="Concile">conciles</a> régionaux se sont tenus à Aix-la-Chapelle de 799 à 861 (voir <a href="/wiki/Concile_d%27Aix-la-Chapelle" class="mw-redirect" title="Concile d&#39;Aix-la-Chapelle">concile d'Aix-la-Chapelle</a>). </p><p>En <a href="/wiki/936" title="936">936</a>, le roi de Germanie, <a href="/wiki/Otton_Ier_du_Saint-Empire" class="mw-redirect" title="Otton Ier du Saint-Empire">Otton <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></a>, fils de <a href="/wiki/Henri_Ier_de_Germanie" title="Henri Ier de Germanie">Henri <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></a>, fut couronné dans la cathédrale. Les empereurs du <a href="/wiki/Saint-Empire_romain_germanique" title="Saint-Empire romain germanique">Saint-Empire romain germanique</a> furent couronnés à Aix pendant 600 ans, le dernier étant <a href="/wiki/Ferdinand_Ier_(empereur_germanique)" class="mw-redirect" title="Ferdinand Ier (empereur germanique)">Ferdinand <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></a> en <a href="/wiki/1531" title="1531">1531</a>. Au <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a>, Aix était l'une des plus grandes villes de l'empire, mais elle n'eut ensuite qu'une importance régionale. Après la destruction de <a href="/wiki/Dinant" title="Dinant">Dinant</a> par Charles le Téméraire, en 1466, de nombreux dinandiers wallons, comme les familles Amya, Momma ou Byda, se sont réfugiés à Aix et y ont développé une industrie florissante. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Époque_moderne"><span id=".C3.89poque_moderne"></span>Époque moderne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Époque moderne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Époque moderne"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aix-la-Chapelle resta <a href="/wiki/Ville_libre_d%27Empire" title="Ville libre d&#39;Empire">ville libre d'Empire</a> jusqu'en 1792, quand <a href="/wiki/Dumouriez" class="mw-redirect" title="Dumouriez">Dumouriez</a> s'en empara&#160;; prise et reprise depuis, elle resta aux Français de 1794 à 1814 et devint sous le <a href="/wiki/Premier_Empire" title="Premier Empire">Premier Empire</a> le chef-lieu du département de la <a href="/wiki/Roer_(d%C3%A9partement)" title="Roer (département)">Roer</a>. Après la conquête prussienne en <time class="nowrap" datetime="1814-01" data-sort-value="1814-01">janvier 1814</time>, Aix-la-Chapelle fut intégré au <a href="/wiki/Royaume_de_Prusse" title="Royaume de Prusse">royaume de Prusse</a> par le <a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_Paris_(1814)" title="Traité de Paris (1814)">traité de Paris</a> du <time class="nowrap" datetime="1814-05-30" data-sort-value="1814-05-30">30 mai 1814</time>. Aix-la-Chapelle fut chef-lieu du <a href="/wiki/District_d%27Aix-la-Chapelle" title="District d&#39;Aix-la-Chapelle">district d'Aix-la-Chapelle</a> (en allemand&#160;: <i>Regierungsbezirk Aachen</i>) du <a href="/wiki/Grand-duch%C3%A9_du_Bas-Rhin" title="Grand-duché du Bas-Rhin">grand-duché du Bas-Rhin</a> (1816-1822), puis de la <a href="/wiki/Province_de_Rh%C3%A9nanie" title="Province de Rhénanie">province de Rhénanie</a> (1822-1945) et, enfin, de <a href="/wiki/Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie" title="Rhénanie-du-Nord-Westphalie">Rhénanie-du-Nord-Westphalie</a> (1946-1972). À partir du <time class="nowrap" datetime="1972-01-01" data-sort-value="1972-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 1972</time>, Aix-la-Chapelle fut nominalement chef-lieu de l'<a href="/wiki/Arrondissement_d%27Aix-la-Chapelle" title="Arrondissement d&#39;Aix-la-Chapelle">arrondissement d'Aix-la-Chapelle</a> (<i>Kreis Aachen</i>) mais sans en faire partie. L'arrondissement d'Aix-la-Chapelle est dissous le <time class="nowrap" datetime="2009-10-21" data-sort-value="2009-10-21">21 octobre 2009</time>, date de l'entrée en vigueur de la loi portant création de la <a href="/wiki/R%C3%A9gion_urbaine_d%27Aix-la-Chapelle" title="Région urbaine d&#39;Aix-la-Chapelle">région urbaine d'Aix-la-Chapelle</a> (<i>Gesetz zur Bildung der Städteregion Aachen</i>) du <time class="nowrap" datetime="2008-02-26" data-sort-value="2008-02-26">26 février 2008</time>. L'arrondissement d'Aix-la-Chapelle fusionne par conséquent avec la ville d'Aix-la-Chapelle pour former la <i>Städteregion Aachen</i>, dont Aix-la-Chapelle est depuis le chef-lieu. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Traités_d'Aix-la-Chapelle"><span id="Trait.C3.A9s_d.27Aix-la-Chapelle"></span>Traités d'Aix-la-Chapelle</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Traités d&#039;Aix-la-Chapelle" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Traités d&#039;Aix-la-Chapelle"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Quatre traités célèbres, dits <i>traités d'Aix-la-Chapelle</i>, y furent signés&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Trait%C3%A9_d%27Aix-la-Chapelle_(1668)" title="Traité d&#39;Aix-la-Chapelle (1668)">la paix de 1668</a>, entre l'<a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a> et <a href="/wiki/Louis_XIV_de_France" class="mw-redirect" title="Louis XIV de France">Louis XIV</a>, qui assura à la France la possession de la <a href="/wiki/Flandre_(ancienne_province_fran%C3%A7aise)" class="mw-redirect" title="Flandre (ancienne province française)">Flandre</a>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Trait%C3%A9_d%27Aix-la-Chapelle_(1748)" title="Traité d&#39;Aix-la-Chapelle (1748)">la paix de 1748</a>, qui termina la <a href="/wiki/Guerre_de_Succession_d%27Autriche" title="Guerre de Succession d&#39;Autriche">guerre de Succession d'Autriche</a>&#160;: la France restituait ses conquêtes dans les <a href="/wiki/Pays-Bas" title="Pays-Bas">Pays-Bas</a> et la <a href="/wiki/%C3%89tats_de_Savoie" title="États de Savoie">Savoie</a>, et obtenait pour l'infant <a href="/wiki/Philippe_Ier_de_Parme" class="mw-redirect" title="Philippe Ier de Parme">don Philippe</a>, gendre de <a href="/wiki/Louis_XV" title="Louis XV">Louis XV</a>, le <a href="/wiki/Duch%C3%A9_de_Parme_et_Plaisance" title="Duché de Parme et Plaisance">duché de Parme et Plaisance</a>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Congr%C3%A8s_d%27Aix-la-Chapelle_(1818)" title="Congrès d&#39;Aix-la-Chapelle (1818)">le traité de 1818</a>, venant conclure le congrès où la <a href="/wiki/Sainte-Alliance" title="Sainte-Alliance">Sainte-Alliance</a> abrégea le temps de l'occupation de la France&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Trait%C3%A9_d%27Aix-la-Chapelle_(2019)" title="Traité d&#39;Aix-la-Chapelle (2019)">le traité de 2019</a>, qui renforça le couple franco allemand et amorce l'accession de l'Allemagne à un siège permanent au conseil de sécurité des Nations unies.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Seconde_Guerre_mondiale">Seconde Guerre mondiale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Seconde Guerre mondiale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Seconde Guerre mondiale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En tant que ville située sur l'extrême frontière Ouest, Aix-la-Chapelle subit la guerre de manière particulièrement importante. En <time class="nowrap" datetime="1941-07" data-sort-value="1941-07">juillet 1941</time>, une première attaque aérienne s'abattit sur la ville, quatre autres suivirent. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="1944-10-21" data-sort-value="1944-10-21">21 octobre 1944</time>, au bout de six semaines de combats, la ville fut la première ville allemande à tomber face aux armées alliées (armée américaine) après la <a href="/wiki/Bataille_d%27Aix-la-Chapelle" title="Bataille d&#39;Aix-la-Chapelle">bataille d'Aix-la-Chapelle</a>. </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r201232385">@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .tmulti>.thumbinner{width:100%!important;max-width:none!important}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{float:none!important;max-width:none!important;width:100%!important;text-align:center}}</style><div class="thumb tmulti tnone center"><div class="thumbinner" style="width:592px;max-width:592px"><div style="clear:both;font-weight:bold;text-align:center">Représentations cartographiques de la municipalité</div><div class="tsingle" style="float:left;margin:1px;width:294px;max-width:294px"><div class="thumbimage" style="height:295px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Aix-la-Chapelle_OSM_01.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Aix-la-Chapelle_OSM_01.png/292px-Aix-la-Chapelle_OSM_01.png" decoding="async" width="292" height="295" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Aix-la-Chapelle_OSM_01.png/438px-Aix-la-Chapelle_OSM_01.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Aix-la-Chapelle_OSM_01.png/584px-Aix-la-Chapelle_OSM_01.png 2x" data-file-width="853" data-file-height="863" /></a></span></div><div class="thumbcaption" style="clear:left;text-align:center">Carte OpenStreetMap</div></div><div class="tsingle" style="float:left;margin:1px;width:294px;max-width:294px"><div class="thumbimage" style="height:295px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Aix-la-Chapelle_OSM_02.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Aix-la-Chapelle_OSM_02.png/292px-Aix-la-Chapelle_OSM_02.png" decoding="async" width="292" height="295" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Aix-la-Chapelle_OSM_02.png/438px-Aix-la-Chapelle_OSM_02.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Aix-la-Chapelle_OSM_02.png/584px-Aix-la-Chapelle_OSM_02.png 2x" data-file-width="853" data-file-height="863" /></a></span></div><div class="thumbcaption" style="clear:left;text-align:center">Carte topographique</div></div><div style="clear:left"></div></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Politique_et_administration">Politique et administration</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Politique et administration" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Politique et administration"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Jumelages">Jumelages</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Jumelages" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Jumelages"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France_(1976%E2%80%932020).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la France"><img alt="Drapeau de la France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/20px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/30px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/40px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Montebourg" title="Montebourg">Montebourg</a>&#160;(<a href="/wiki/France" title="France">France</a>)&#160;: la ville de <a href="/wiki/Montebourg" title="Montebourg">Montebourg</a> est jumelée depuis 1960 avec la commune de <a href="/w/index.php?title=Walheim_(Aachen)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Walheim (Aachen) (page inexistante)">Walheim</a>&#160;<a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Walheim_(Aachen)" class="extiw" title="de:Walheim (Aachen)"><span class="indicateur-langue" title="Article en allemand&#160;: «&#160;Walheim (Aachen)&#160;»">(de)</span></a>, intégrée à Aix-la-Chapelle en 1972, alors le plus ancien jumelage aixois.</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France_(1976%E2%80%932020).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la France"><img alt="Drapeau de la France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/20px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/30px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/40px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Reims" title="Reims">Reims</a>&#160;(<a href="/wiki/France" title="France">France</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1967-01-28" data-sort-value="1967-01-28">28 janvier 1967</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Royaume-Uni"><img alt="Drapeau du Royaume-Uni" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/20px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/30px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/40px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Halifax_(Angleterre)" class="mw-redirect" title="Halifax (Angleterre)">Halifax-Calderdale</a>&#160;(<a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1979-11-14" data-sort-value="1979-11-14">14 novembre 1979</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Spain.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Espagne"><img alt="Drapeau de l&#39;Espagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/20px-Flag_of_Spain.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/30px-Flag_of_Spain.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/40px-Flag_of_Spain.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Tol%C3%A8de" title="Tolède">Tolède</a>&#160;(<a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1985-01-26" data-sort-value="1985-01-26">26 janvier 1985</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la République populaire de Chine"><img alt="Drapeau de la République populaire de Chine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/20px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/30px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/40px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Ningbo" title="Ningbo">Ningbo</a>&#160;(<a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1986-10-25" data-sort-value="1986-10-25">25 octobre 1986</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Naumbourg_(Saale)" title="Naumbourg (Saale)">Naumbourg</a>&#160;(<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1988-05-30" data-sort-value="1988-05-30">30 mai 1988</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau des États-Unis"><img alt="Drapeau des États-Unis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/30px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/40px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Comt%C3%A9_d%27Arlington" title="Comté d&#39;Arlington">Comté d'Arlington</a>&#160;(<a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="1993-09-17" data-sort-value="1993-09-17">17 septembre 1993</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_Africa.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau d&#39;Afrique du Sud"><img alt="Drapeau d&#39;Afrique du Sud" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/20px-Flag_of_South_Africa.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/30px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/40px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Le_Cap" title="Le Cap">Le Cap</a>&#160;(<a href="/wiki/Afrique_du_Sud" title="Afrique du Sud">Afrique du Sud</a>)&#160;depuis 1999</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Russie"><img alt="Drapeau de la Russie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/20px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/30px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/40px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Kostroma" title="Kostroma">Kostroma</a>&#160;(<a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="2005-06-09" data-sort-value="2005-06-09">9 juin 2005</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Israel.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau d’Israël"><img alt="Drapeau d’Israël" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/20px-Flag_of_Israel.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/30px-Flag_of_Israel.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/40px-Flag_of_Israel.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="800" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Rosh_HaAyin" title="Rosh HaAyin">Rosh HaAyin</a>&#160;(<a href="/wiki/Isra%C3%ABl" title="Israël">Israël</a>)&#160;depuis le <time class="nowrap" datetime="2007-05-12" data-sort-value="2007-05-12">12 mai 2007</time></li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Turkey.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Turquie"><img alt="Drapeau de la Turquie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/20px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/30px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/40px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Sar%C4%B1yer" title="Sarıyer">Sarıyer</a>&#160;(<a href="/wiki/Turquie" title="Turquie">Turquie</a>)&#160;depuis 2013</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Population_et_société"><span id="Population_et_soci.C3.A9t.C3.A9"></span>Population et société</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Population et société" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Population et société"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Enseignement">Enseignement</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Enseignement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Enseignement"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Universités&#160;: <ul><li><a href="/wiki/Universit%C3%A9_technique_de_Rh%C3%A9nanie-Westphalie_%C3%A0_Aix-la-Chapelle" class="mw-redirect" title="Université technique de Rhénanie-Westphalie à Aix-la-Chapelle">Université technique de Rhénanie-Westphalie à Aix-la-Chapelle</a>, <i><span class="lang-de" lang="de">Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule Aachen</span></i>, RWTH</li> <li><a href="/w/index.php?title=Institut_universitaire_de_technologie_d%27Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Institut universitaire de technologie d&#39;Aix-la-Chapelle (page inexistante)">Institut universitaire de technologie d'Aix-la-Chapelle</a>, <i><span class="lang-de" lang="de">Fachhochschule</span></i>, FH</li> <li>Branche du conservatoire de musique de Cologne</li> <li>Institut universitaire de technologie catholique, <i><span class="lang-de" lang="de">Katholische Fachhochschule</span></i></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Manifestations_culturelles_et_festivités"><span id="Manifestations_culturelles_et_festivit.C3.A9s"></span>Manifestations culturelles et festivités</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Manifestations culturelles et festivités" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Manifestations culturelles et festivités"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Chaque année au mois de mai, le <a href="/wiki/Prix_International_Charlemagne" class="mw-redirect" title="Prix International Charlemagne">prix international Charlemagne</a> (<i>Karlspreis</i>) est remis à une personnalité qui a œuvré pour la cause européenne. </p><p>En <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a>, la ville a accueilli les <a href="/wiki/Jeux_%C3%A9questres_mondiaux" title="Jeux équestres mondiaux">jeux équestres mondiaux</a>. Le CHIO allemand (Concours Hippique International Officiel) s'y déroule également chaque année en été. </p><p>Tous les sept ans, des personnes effectuent un pèlerinage (<i>Die Aachener Heiligtümer</i>). Les reliques reposant dans le <i><span class="lang-de" lang="de">Marienschrein</span></i> (la châsse de la Sainte Vierge Marie) dans la cathédrale sont montrées au public. Ces reliques seraient les <a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/lange#Nom_commun" class="extiw" title="wikt:lange">langes</a> de <a href="/wiki/J%C3%A9sus" class="mw-redirect" title="Jésus">Jésus</a>, la robe de la <a href="/wiki/Sainte_Vierge" class="mw-redirect" title="Sainte Vierge">Sainte Vierge</a>, le tissu dans lequel aurait été enveloppée la tête de saint <a href="/wiki/Jean_le_Baptiste" title="Jean le Baptiste">Jean le Baptiste</a> après sa décapitation ainsi que le tissu que le Christ aurait porté autour de la taille lors de la <a href="/wiki/Crucifixion" title="Crucifixion">crucifixion</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerycaption">Ostension de 2007</li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Lendentuch_Christi.jpg" class="mw-file-description" title="Pagne du Christ."><img alt="Pagne du Christ." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Lendentuch_Christi.jpg/106px-Lendentuch_Christi.jpg" decoding="async" width="106" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Lendentuch_Christi.jpg/160px-Lendentuch_Christi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Lendentuch_Christi.jpg/213px-Lendentuch_Christi.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="1688" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/P%C3%A9rizonium" title="Périzonium">Pagne du Christ</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Johannestuch.jpg" class="mw-file-description" title="Linge entourant la tête de saint Jean le Baptiste."><img alt="Linge entourant la tête de saint Jean le Baptiste." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Johannestuch.jpg/120px-Johannestuch.jpg" decoding="async" width="120" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Johannestuch.jpg/180px-Johannestuch.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Johannestuch.jpg/240px-Johannestuch.jpg 2x" data-file-width="1152" data-file-height="1744" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Linge entourant la tête de saint Jean le Baptiste.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sports">Sports</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Sports" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Sports"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:2021-11-07_Training_7_November_at_Ulla-Klinger-Cup_2021_(Martin_Rulsch)_0307.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/2021-11-07_Training_7_November_at_Ulla-Klinger-Cup_2021_%28Martin_Rulsch%29_0307.jpg/220px-2021-11-07_Training_7_November_at_Ulla-Klinger-Cup_2021_%28Martin_Rulsch%29_0307.jpg" decoding="async" width="220" height="375" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/2021-11-07_Training_7_November_at_Ulla-Klinger-Cup_2021_%28Martin_Rulsch%29_0307.jpg/330px-2021-11-07_Training_7_November_at_Ulla-Klinger-Cup_2021_%28Martin_Rulsch%29_0307.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/2021-11-07_Training_7_November_at_Ulla-Klinger-Cup_2021_%28Martin_Rulsch%29_0307.jpg/440px-2021-11-07_Training_7_November_at_Ulla-Klinger-Cup_2021_%28Martin_Rulsch%29_0307.jpg 2x" data-file-width="2479" data-file-height="4229" /></a><figcaption>Entrainement pour la <i>Ulla-Klinger-Cup 2021</i>, une compétition de plongeon, à Aix-la-Chapelle. Novembre 2021.</figcaption></figure> <ul><li>Football&#160;: <a href="/wiki/Alemannia_Aix-la-Chapelle" class="mw-redirect" title="Alemannia Aix-la-Chapelle">Alemannia Aachen</a></li> <li><a href="/wiki/Jugger" title="Jugger">Jugger</a>&#160;: Aixcalibur</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Économie"><span id=".C3.89conomie"></span>Économie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Économie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Économie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aix-la-Chapelle possède un <a href="/wiki/A%C3%A9roport_d%27Aachen-Merzbruck" title="Aéroport d&#39;Aachen-Merzbruck">aéroport</a> et se situe près d'un bassin houiller, auquel elle donne son nom (industries textiles <a href="/wiki/Laine" title="Laine">laine</a>, sidérurgie, industries chimiques, verrerie). La ville compte une usine de <a href="/wiki/Fabrication_de_pneumatiques" title="Fabrication de pneumatiques">fabrication de pneumatiques</a> du groupe <a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">allemand</a> <a href="/wiki/Continental_AG" title="Continental AG">Continental AG</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Culture_locale_et_patrimoine">Culture locale et patrimoine</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : Culture locale et patrimoine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : Culture locale et patrimoine"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lieux_et_monuments">Lieux et monuments</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifier la section : Lieux et monuments" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=15" title="Modifier le code source de la section : Lieux et monuments"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-kartographer-container thumb tright"><div class="thumbinner" style="width: 500px;"><a class="mw-kartographer-map notheme" style="width: 500px; height: 400px;" data-mw-kartographer="mapframe" data-style="osm-intl" data-width="500" data-height="400" data-zoom="16" data-lat="50.774" data-lon="6.083" data-overlays="[&quot;_f998a1fd3bf910932811bac673ea39eb81eb932f&quot;]" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/16/50.774/6.083/fr"><img src="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,16,50.774,6.083,500x400.png?lang=fr&amp;domain=fr.wikipedia.org&amp;title=Aix-la-Chapelle&amp;revid=221335970&amp;groups=_f998a1fd3bf910932811bac673ea39eb81eb932f" width="500" height="400" decoding="async" srcset="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,16,50.774,6.083,500x400@2x.png?lang=fr&amp;domain=fr.wikipedia.org&amp;title=Aix-la-Chapelle&amp;revid=221335970&amp;groups=_f998a1fd3bf910932811bac673ea39eb81eb932f 2x" alt="Carte" /></a><div class="thumbcaption">Carte interactive du patrimoine d'Aix-la Chapelle. <div style="column-width:15em;margin:.3em 0;" class="colonnes"><div style="margin:-.3em 0;"> <div class="legende-bloc legende-bloc-vertical"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r160408543">.mw-parser-output .legende-bloc-centre{display:table;margin:0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .legende-bloc ul li{font-size:90%}.mw-parser-output .legende-bloc-vertical ul li{list-style:none;margin:1px 0 0 -1.5em}.mw-parser-output .legende-bloc-vertical ul li li{list-style:none;margin:1px 0 0 -1.0em}</style><ul> <li style="font-size:100%"><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#8000ff;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span><b>Architecture religieuse</b> <div style="-moz-break-inside:avoid;break-inside:avoid;-moz-column-break-inside:avoid;-webkit-column-break-inside:avoid;page-break-inside:avoid;overflow:hidden;"> <div class="legende-bloc legende-bloc-vertical"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r160408543"><ul> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;padding:.1em .3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#8000ff;border:1px solid gray;vertical-align:middle"><span style="color: #fff;">1</span></span><a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_d%27Aix-la-Chapelle" title="Cathédrale d&#39;Aix-la-Chapelle">Cathédrale</a></li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;padding:.1em .3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#8000ff;border:1px solid gray;vertical-align:middle"><span style="color: #fff;">2</span></span><a href="/wiki/Chapelle_palatine_d%27Aix-la-Chapelle" title="Chapelle palatine d&#39;Aix-la-Chapelle">Chapelle palatine</a></li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;padding:.1em .3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#8000ff;border:1px solid gray;vertical-align:middle"><span style="color: #fff;">3</span></span><a href="/wiki/Abbaye_de_Kornelim%C3%BCnster" title="Abbaye de Kornelimünster">Abbaye de Kornelimünster</a></li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;padding:.1em .3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#8000ff;border:1px solid gray;vertical-align:middle"><span style="color: #fff;">4</span></span><a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Michel_d%27Aix-la-Chapelle" title="Église Saint-Michel d&#39;Aix-la-Chapelle">Église Saint-Michel</a></li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;padding:.1em .3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#8000ff;border:1px solid gray;vertical-align:middle"><span style="color: #fff;">5</span></span><a href="/w/index.php?title=%C3%89glise_Saint-Adalbert_d%27Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Église Saint-Adalbert d&#39;Aix-la-Chapelle (page inexistante)">Église Saint-Adalbert d'Aix-la-Chapelle</a>&#160;<a href="https://de.wikipedia.org/wiki/St._Adalbert_(Aachen)" class="extiw" title="de:St. Adalbert (Aachen)"><span class="indicateur-langue" title="Article en allemand&#160;: «&#160;St. Adalbert (Aachen)&#160;»">(de)</span></a></li> </ul></div> </div></li> <li style="font-size:100%"><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#800000;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span><b>Architecture civile</b> <div style="-moz-break-inside:avoid;break-inside:avoid;-moz-column-break-inside:avoid;-webkit-column-break-inside:avoid;page-break-inside:avoid;overflow:hidden;"> <div class="legende-bloc legende-bloc-vertical"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r160408543"><ul> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;padding:.1em .3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#800000;border:1px solid gray;vertical-align:middle"><span style="color: #fff;">1</span></span><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_d%27Aix-la-Chapelle" class="mw-redirect" title="Théâtre d&#39;Aix-la-Chapelle">Théâtre</a></li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;padding:.1em .3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#800000;border:1px solid gray;vertical-align:middle"><span style="color: #fff;">2</span></span><a href="/wiki/Gare_centrale_d%27Aix-la-Chapelle" title="Gare centrale d&#39;Aix-la-Chapelle">Gare centrale</a></li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;padding:.1em .3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#800000;border:1px solid gray;vertical-align:middle"><span style="color: #fff;">3</span></span><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Suermondt-Ludwig" title="Musée Suermondt-Ludwig">Musée Suermondt-Ludwig</a></li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;padding:.1em .3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#800000;border:1px solid gray;vertical-align:middle"><span style="color: #fff;">4</span></span><a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_ville_d%27Aix-la-Chapelle" title="Hôtel de ville d&#39;Aix-la-Chapelle">Hôtel de ville d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;padding:.1em .3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#800000;border:1px solid gray;vertical-align:middle"><span style="color: #fff;">5</span></span><a href="/wiki/Elisenbrunnen" title="Elisenbrunnen">Elisenbrunnen</a></li> </ul></div> </div></li> </ul></div> </div></div></div></div></div> <ul><li><a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_d%27Aix-la-Chapelle" title="Cathédrale d&#39;Aix-la-Chapelle">Cathédrale</a>, contenant les tombes de <a href="/wiki/Charlemagne" title="Charlemagne">Charlemagne</a> et <a href="/wiki/Otton_III" class="mw-redirect" title="Otton III">Otton III</a> (inscrite au <a href="/wiki/Patrimoine_mondial" title="Patrimoine mondial">patrimoine mondial</a> de l'<a href="/wiki/Organisation_des_Nations_unies_pour_l%27%C3%A9ducation,_la_science_et_la_culture" title="Organisation des Nations unies pour l&#39;éducation, la science et la culture">UNESCO</a>)</li> <li><a href="/wiki/Chapelle_palatine_d%27Aix-la-Chapelle" title="Chapelle palatine d&#39;Aix-la-Chapelle">Chapelle palatine</a></li> <li><a href="/wiki/Palais_d%27Aix-la-Chapelle" title="Palais d&#39;Aix-la-Chapelle">Palais d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Theater_Aachen" title="Theater Aachen">Théâtre d'Aix-la-Chapelle</a> (<i>Theater Aachen</i>)</li> <li><a href="/wiki/Retable_d%27Aix-la-Chapelle" title="Retable d&#39;Aix-la-Chapelle">Retable d'Aix-la-Chapelle</a> ou Retable de la Passion (en allemand&#160;: <i>Aachener Altar</i> ou <i>Passionsaltar</i>)</li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Couven" title="Musée Couven">Musée Couven</a> (en allemand&#160;: <i>Couven-Museum</i>)</li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Suermondt-Ludwig" title="Musée Suermondt-Ludwig">Musée Suermondt-Ludwig</a> (en allemand&#160;: <i>Suermondt-Ludwig-Museum</i>)</li> <li><a href="/wiki/Ludwig_Forum_f%C3%BCr_Internationale_Kunst" title="Ludwig Forum für Internationale Kunst">Ludwig Forum für Internationale Kunst</a> (musée d'art moderne)</li> <li><a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Michel_d%27Aix-la-Chapelle" title="Église Saint-Michel d&#39;Aix-la-Chapelle">Église Saint-Michel</a> (<i>Kirche St. Michael</i>)</li> <li><a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Sauveur_d%27Aix-la-Chapelle" title="Église Saint-Sauveur d&#39;Aix-la-Chapelle">Église Saint-Sauveur</a>, reconstruite en 1886 en style néo-roman</li> <li><a href="/wiki/Vaalserberg" title="Vaalserberg">Vaalserberg</a>, le tripoint Allemagne/Belgique/Pays-Bas</li> <li><a href="/wiki/Gare_centrale_d%27Aix-la-Chapelle" title="Gare centrale d&#39;Aix-la-Chapelle">Gare centrale d'Aix-la-Chapelle</a> (en allemand&#160;: <i>Hauptbahnhof Aachen</i>)</li> <li><a href="/wiki/Neuer_Tivoli" class="mw-redirect" title="Neuer Tivoli">Neuer Tivoli</a> (stade de football)</li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_Rahe" title="Château Rahe">Château Rahe</a></li> <li><a href="/wiki/Ancienne_synagogue_d%27Aix-la-Chapelle_(1862-1938)" title="Ancienne synagogue d&#39;Aix-la-Chapelle (1862-1938)">Synagogue d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Abbaye_de_Kornelim%C3%BCnster" title="Abbaye de Kornelimünster">Abbaye de Kornelimünster</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_ville_d%27Aix-la-Chapelle" title="Hôtel de ville d&#39;Aix-la-Chapelle">Hôtel de ville</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=For%C3%AAt_d%27Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Forêt d&#39;Aix-la-Chapelle (page inexistante)">Forêt d'Aix-la-Chapelle</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Aachen_Forest" class="extiw" title="en:Aachen Forest"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;Aachen Forest&#160;»">(en)</span></a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C3%A9sor_de_la_cath%C3%A9drale_d%27Aix-la-Chapelle" title="Trésor de la cathédrale d&#39;Aix-la-Chapelle">Trésor de la cathédrale d’Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Centre-ville_historique_d%27Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Centre-ville historique d&#39;Aix-la-Chapelle (page inexistante)">Centre-ville historique d'Aix-la-Chapelle</a>&#160;<a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Aachener_Altstadt" class="extiw" title="de:Aachener Altstadt"><span class="indicateur-langue" title="Article en allemand&#160;: «&#160;Aachener Altstadt&#160;»">(de)</span></a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Ponttor&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ponttor (page inexistante)">Ponttor</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ponttor" class="extiw" title="en:Ponttor"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;Ponttor&#160;»">(en)</span></a></i> et <i><a href="/w/index.php?title=Marschiertor&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Marschiertor (page inexistante)">Marschiertor</a>&#160;<a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Marschiertor" class="extiw" title="de:Marschiertor"><span class="indicateur-langue" title="Article en allemand&#160;: «&#160;Marschiertor&#160;»">(de)</span></a></i> (anciennes portes de la ville)</li> <li><i><a href="/wiki/Elisenbrunnen" title="Elisenbrunnen">Elisenbrunnen</a></i> (pavillon de la source d'Élise, une des sources d'eau chaude), construit par <a href="/wiki/Karl_Friedrich_Schinkel" title="Karl Friedrich Schinkel">Karl Friedrich Schinkel</a></li> <li><i><span class="lang-de" lang="de">Ehrenmal</span></i> (monument aux Morts faisant partie des vestiges de l'enceinte médiévale)</li> <li><i><a href="/wiki/Elisabethhalle" title="Elisabethhalle">Elisabethhalle</a></i> (piscines de style <a href="/wiki/Art_nouveau" title="Art nouveau">Art nouveau</a>, encore en usage)</li> <li>Zoo <i><span class="lang-de" lang="de">Drimborner Wäldchen</span></i> (parc zoologique), aujourd'hui <a href="/w/index.php?title=Aachener_Tierpark_Euregiozoo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Aachener Tierpark Euregiozoo (page inexistante)">Aachener Tierpark Euregiozoo</a>&#160;<a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Aachener_Tierpark_Euregiozoo" class="extiw" title="de:Aachener Tierpark Euregiozoo"><span class="indicateur-langue" title="Article en allemand&#160;: «&#160;Aachener Tierpark Euregiozoo&#160;»">(de)</span></a></li> <li><a href="/wiki/Cimeti%C3%A8re_de_l%27Est_(Aix-la-Chapelle)" title="Cimetière de l&#39;Est (Aix-la-Chapelle)">Cimetière de l'Est</a>, monument protégé depuis 1988</li> <li>Les nombreuses sculptures qui sont disséminées à chaque coin de rue</li></ul> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Aachen_Germany_Imperial-Cathedral-01.jpg" class="mw-file-description" title="La cathédrale en 2007 (derrière le photographe : l&#39;Hôtel de ville)"><img alt="La cathédrale en 2007 (derrière le photographe : l&#39;Hôtel de ville)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Aachen_Germany_Imperial-Cathedral-01.jpg/120px-Aachen_Germany_Imperial-Cathedral-01.jpg" decoding="async" width="120" height="86" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Aachen_Germany_Imperial-Cathedral-01.jpg/180px-Aachen_Germany_Imperial-Cathedral-01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Aachen_Germany_Imperial-Cathedral-01.jpg/240px-Aachen_Germany_Imperial-Cathedral-01.jpg 2x" data-file-width="4690" data-file-height="3350" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La cathédrale en 2007 (derrière le photographe&#160;: l'Hôtel de ville)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Aachen2.jpg" class="mw-file-description" title="L&#39;Hôtel de ville, vu de la place du marché"><img alt="L&#39;Hôtel de ville, vu de la place du marché" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Aachen2.jpg/120px-Aachen2.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Aachen2.jpg/180px-Aachen2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Aachen2.jpg/240px-Aachen2.jpg 2x" data-file-width="709" data-file-height="531" /></a></span></div> <div class="gallerytext">L'Hôtel de ville, vu de la place du marché</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:AachenCityHallFromSouthHDR.jpg" class="mw-file-description" title="Autre vue de l&#39;Hôtel de ville (derrière le photographe : la cathédrale)"><img alt="Autre vue de l&#39;Hôtel de ville (derrière le photographe : la cathédrale)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/AachenCityHallFromSouthHDR.jpg/120px-AachenCityHallFromSouthHDR.jpg" decoding="async" width="120" height="95" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/AachenCityHallFromSouthHDR.jpg/180px-AachenCityHallFromSouthHDR.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/AachenCityHallFromSouthHDR.jpg/240px-AachenCityHallFromSouthHDR.jpg 2x" data-file-width="4204" data-file-height="3326" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Autre vue de l'Hôtel de ville (derrière le photographe&#160;: la cathédrale)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Katschhof_von_Aachen.jpg" class="mw-file-description" title="Le Katschhof ou cour intérieure du palais de Charlemagne à Aix-la-Chapelle"><img alt="Le Katschhof ou cour intérieure du palais de Charlemagne à Aix-la-Chapelle" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Katschhof_von_Aachen.jpg/120px-Katschhof_von_Aachen.jpg" decoding="async" width="120" height="93" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Katschhof_von_Aachen.jpg/180px-Katschhof_von_Aachen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Katschhof_von_Aachen.jpg/240px-Katschhof_von_Aachen.jpg 2x" data-file-width="3150" data-file-height="2454" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Le Katschhof ou cour intérieure du palais de Charlemagne à Aix-la-Chapelle</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Le_palais_de_Charlemagne">Le palais de Charlemagne</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifier la section : Le palais de Charlemagne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=16" title="Modifier le code source de la section : Le palais de Charlemagne"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Palais_d%27Aix-la-Chapelle" title="Palais d&#39;Aix-la-Chapelle">Palais d'Aix-la-Chapelle</a>.</div></div> <p>Charlemagne fit d'Aix-la-Chapelle le siège de sa cour et de son royaume (le <i><span class="lang-la" lang="la">sedes regia</span></i>)&#160;: ayant auparavant une vie semi-nomade comme tous ses prédécesseurs francs, il choisit une douzaine de palais pour y établir pendant quelques mois sa Cour itinérante, privilégiant Aix-la-Chapelle à partir de 790 avant d'y faire construire de 795 à 805 <a href="/wiki/Palais_d%27Aix-la-Chapelle" title="Palais d&#39;Aix-la-Chapelle">son palais</a> qui devint sa résidence permanente dès 801<sup id="cite_ref-Kervran_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kervran-5"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Son architecture s'inspire des traditions romaines et byzantines. Charlemagne y résida de 801 à sa mort en 814&#160;; il y est enterré. </p><p>Aix-la-Chapelle à la fin du <a href="/wiki/VIIIe_si%C3%A8cle" title="VIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a> était une station thermale antique fondée par les <a href="/wiki/Romains" class="mw-redirect" title="Romains">Romains</a>. Selon <a href="/wiki/%C3%89ginhard" title="Éginhard">Éginhard</a> (qui a écrit le livre <i>Vie de Charlemagne</i>), Charlemagne la découvrit lors d'une partie de chasse. Comme il aimait la natation, il fit creuser une piscine où 100 personnes pouvaient se baigner à la fois<sup id="cite_ref-Kervran_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-Kervran-5"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La situation géographique d'Aix-la-Chapelle dans le royaume carolingien fut un atout pour la ville. Le nouveau royaume franc était résolument axé sur le Rhin. Aussi, l'axe Rome / Aix-la-Chapelle était l'épine dorsale de l'Occident chrétien sous Charlemagne et <a href="/wiki/Louis_le_Pieux" title="Louis le Pieux">Louis le Pieux</a>. La disposition des bâtiments du palais était imposée par les fonctions&#160;: habitation, représentation, culte, économie. Il pouvait s'ajouter d'autres fonctions&#160;: administration, justice et école sans oublier la vie religieuse étroitement liée à la personne de l'Empereur&#160;: Aix-la-Chapelle cumulait toutes ces fonctions. </p><p>L'assemblée générale&#160;: les «&#160;Champs de mai&#160;» firent de la nouvelle capitale un haut lieu de la politique, de même que les assemblées&#160;: les conciles et les synodes. La justice royale se rendait dans la salle de juridiction du palais. La ville devint aussi une capitale intellectuelle. Aix-la-Chapelle fut considérée comme une nouvelle <a href="/wiki/Ath%C3%A8nes" title="Athènes">Athènes</a>. Le palais comportait l'école palatine qui avait pour mission de former une nouvelle génération de comtes, d'administrateurs sachant lire et écrire. Elle disposait d'une importante bibliothèque. </p><p>Cette construction témoigne des richesses de Charlemagne mais aussi de la volonté d'originalité de l'empereur. Aix avait un plan général nouveau avec une ordonnance extérieure et un aspect intérieur originaux&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Chapelle_palatine_d%27Aix-la-Chapelle" title="Chapelle palatine d&#39;Aix-la-Chapelle">Chapelle palatine d'Aix-la-Chapelle</a>&#160;: <ul><li>emprunts byzantins&#160;: <ul><li>mosaïques</li> <li>coupole centrales</li> <li>C'est la basilique <a href="/wiki/Basilique_San_Vitale_de_Ravenne" class="mw-redirect" title="Basilique San Vitale de Ravenne">Saint-Vital</a> (532-547) à Ravenne qui servit de modèle&#160;; l'architecte adopta un plan octogonal et centré.</li></ul></li> <li>influences romaines&#160;: <ul><li>la mosaïque au sol (d'un artiste inconnu cependant).</li> <li>les chapiteaux corinthiens, qui sont pour certains des réemplois, c'est-à-dire des chapiteaux importés d'Italie.</li> <li><a href="/wiki/Charlemagne" title="Charlemagne">Charlemagne</a> serait, <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">d'après Pierre Riché</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup>, enterré dans un sarcophage antique.</li></ul></li> <li>La chapelle, témoin de la renaissance carolingienne : la salle voûtée préparait les cathédrales&#160;; la décoration des grilles par des hélices, marguerites, tresses, cordelettes, entrelacs est carolingienne. Cet art de cour original eut un rayonnement dans tout le royaume carolingien car les prélats et les palatins voulurent imiter l'empereur.</li></ul></li> <li>L'école palatine</li></ul> <p>La ville est centrée par rapport au reste de l'empire. Le besoin d'une capitale d'Empire, l'envie de rivaliser avec Byzance et l'ancienne Constantinople, la volonté d'indépendance face à Rome ont été des éléments déterminants pour son édification. Le palais devint le lieu de centralisation du pouvoir et la résidence favorite d'un grand prince. <a href="/wiki/Louis_le_Pieux" title="Louis le Pieux">Louis le Pieux</a> y resta comme son père, mais avec les partages territoriaux de l'empire, la capitale et le palais ne furent plus aussi prestigieux et symbolique qu'au temps de <a href="/wiki/Charlemagne" title="Charlemagne">Charlemagne</a>. Aix-la-Chapelle fut malgré tout encore un enjeu en <a href="/wiki/843" title="843">843</a> lors du <a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_Verdun" title="Traité de Verdun">traité de Verdun</a>, preuve qu'elle avait marqué la dynastie carolingienne après Charlemagne. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Personnalités_liées_à_la_ville"><span id="Personnalit.C3.A9s_li.C3.A9es_.C3.A0_la_ville"></span>Personnalités liées à la ville</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifier la section : Personnalités liées à la ville" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=17" title="Modifier le code source de la section : Personnalités liées à la ville"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Charlemagne" title="Charlemagne">Charlemagne</a>, mort le <time class="nowrap" datetime="0814-02-01" data-sort-value="0814-02-01">28 janvier 814</time> à Aix-la-Chapelle, roi des Francs et empereur.</li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_d%27Aniane" title="Benoît d&#39;Aniane">Benoît d'Aniane</a> (750-821), réformateur du monachisme, mort à Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Johannes_Smetius" title="Johannes Smetius">Johannes Smetius</a> (1590-1651), ministre, collectionneur et archéologue néerlandais, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Paul_Aler" title="Paul Aler">Paul Aler</a> (1654-1727), directeur du <a href="/wiki/Coll%C3%A8ge_j%C3%A9suite" class="mw-redirect" title="Collège jésuite">collège jésuite</a> d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Laurenz_Mefferdatis" title="Laurenz Mefferdatis">Laurenz Mefferdatis</a> (1677-1748), architecte et maître d'œuvre baroque allemand, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Johann_Joseph_Couven" title="Johann Joseph Couven">Johann Joseph Couven</a> (1701-1763), architecte baroque allemand, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Isabelle_Brunelle" title="Isabelle Brunelle">Isabelle Brunelle</a> (1724-1805), <a href="/wiki/Famille_d%27Harscamp" title="Famille d&#39;Harscamp">comtesse d'Harscamp</a>, philanthrope née à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Joachim_Fran%C3%A7ois_Mamert_de_Conzi%C3%A9" title="Joachim François Mamert de Conzié">Joachim François Mamert de Conzié</a> (1736-1795), archevêque français de l'Ancien Régime, exilé à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Marc-Antoine_Berdolet" title="Marc-Antoine Berdolet">Marc-Antoine Berdolet</a> (1740-1809), premier <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_d%27Aix-la-Chapelle" title="Diocèse d&#39;Aix-la-Chapelle">évêque d'Aix-la-Chapelle</a>.</li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9bastien_Simon_(homme_politique)" title="Sébastien Simon (homme politique)">Sébastien Simon</a> (1749-1802), homme politique, juriste français et premier préfet du <a href="/wiki/D%C3%A9partement_de_la_Roer" class="mw-redirect" title="Département de la Roer">département de la Roer</a> à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Jean_Denis_Fran%C3%A7ois_Camus" title="Jean Denis François Camus">Jean Denis François Camus</a> (1752-1814), évêque nommé du <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_d%27Aix-la-Chapelle" title="Diocèse d&#39;Aix-la-Chapelle">diocèse d'Aix-la-Chapelle</a>.</li> <li><a href="/wiki/Jean-Charles-Joseph_Laumond" title="Jean-Charles-Joseph Laumond">Jean-Charles-Joseph Laumond</a> (1753-1825), administrateur français et préfet du <a href="/wiki/D%C3%A9partement_de_la_Roer" class="mw-redirect" title="Département de la Roer">département de la Roer</a> à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Alexandre_de_Lameth" title="Alexandre de Lameth">Alexandre-Théodore-Victor, comte de Lameth</a> (1760-1829), général et homme politique français, préfet du <a href="/wiki/D%C3%A9partement_de_la_Roer" class="mw-redirect" title="Département de la Roer">département de la Roer</a> à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Louis-Stanislas_de_La_Tr%C3%A9moille" title="Louis-Stanislas de La Trémoille">Louis-Stanislas de La Trémoille</a> (1767-1837), militaire et homme politique français, mort à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Hyacinthe_van_der_Fosse" title="Hyacinthe van der Fosse">Hyacinthe van der Fosse</a> (1770-1834), homme politique et fonctionnaire du <a href="/wiki/Royaume_uni_des_Pays-Bas" title="Royaume uni des Pays-Bas">royaume uni des Pays-Bas</a>, mort à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Alexandre_M%C3%A9chin" title="Alexandre Méchin">Alexandre Edme, baron Méchin</a> (1772-1849), haut fonctionnaire et homme politique français, préfet du <a href="/wiki/D%C3%A9partement_de_la_Roer" class="mw-redirect" title="Département de la Roer">département de la Roer</a> à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Franz_Scholl" title="Franz Scholl">Franz Scholl</a> (1772-1838), officier du génie autrichien, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Charles-Fran%C3%A7ois_de_Ladoucette" title="Charles-François de Ladoucette">Charles-François de Ladoucette</a> (1772-1848), juriste français, <a href="/wiki/Baron_de_l%27Empire" class="mw-redirect" title="Baron de l&#39;Empire">baron de l'Empire</a>, dernier préfet du <a href="/wiki/Roer_(d%C3%A9partement)" title="Roer (département)">département de la Roer</a> à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Alexandre_d%27Aubrem%C3%A9" title="Alexandre d&#39;Aubremé">Alexandre d'Aubremé</a> (1776-1835), militaire et homme politique du royaume uni des Pays-Bas puis du royaume de Belgique, mort à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Leonhard_Aloys_Joseph_Nellessen" title="Leonhard Aloys Joseph Nellessen">Leonhard Aloys Joseph Nellessen</a> (1783-1859), <a href="/wiki/Pr%C3%AAtre_catholique" title="Prêtre catholique">prêtre catholique</a> allemand, partisan de l'<a href="/wiki/Ultramontanisme" title="Ultramontanisme">ultramontanisme</a>, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/%C3%89douard_Knecht" title="Édouard Knecht">Édouard Knecht</a> (1789-1870), introducteur de la lithographie en France, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Alfred_de_Cro%C3%BF-D%C3%BClmen" title="Alfred de Croÿ-Dülmen">Alfred de Croÿ-Dülmen</a> (1789-1861), duc de Croÿ, prince du Saint-Empire et grand d'Espagne, homme politique, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/David_Hansemann" title="David Hansemann">David Hansemann</a> (1790-1864), marchand et banquier allemand, président de la chambre de commerce d'Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Athanase-Gustave-Charles-Marie_de_L%C3%A9vis-Mirepoix" title="Athanase-Gustave-Charles-Marie de Lévis-Mirepoix">Athanase-Gustave-Charles-Marie de Lévis, marquis, puis duc de Mirepoix</a>, marquis de Leran (1792-1851), homme politique français, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Henriette_d%27Oultremont" title="Henriette d&#39;Oultremont">Henriette d'Oultremont</a> (1792-1864), maîtresse puis la seconde épouse du <a href="/wiki/Guillaume_Ier_(roi_des_Pays-Bas)" title="Guillaume Ier (roi des Pays-Bas)">roi Guillaume Ier des Pays-Bas</a> qui abdiqua pour pouvoir l'épouser, morte à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Alphonse_Vigoureux" title="Alphonse Vigoureux">Alphonse Vigoureux</a> (1802-1854), architecte français, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Delphine_de_Girardin" title="Delphine de Girardin">Delphine de Girardin</a>, née Gay (1804-1855), écrivaine et journaliste française, née à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Johannes_Theodor_Laurent" title="Johannes Theodor Laurent">Johannes Theodor Laurent</a> (1804-1884), <a href="/wiki/Vicaire_apostolique" class="mw-redirect" title="Vicaire apostolique">vicaire apostolique</a> de <a href="/wiki/Archidioc%C3%A8se_de_Luxembourg" title="Archidiocèse de Luxembourg">Luxembourg</a>, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Arnold_F%C3%B6rster" title="Arnold Förster">Arnold Förster</a> (1810-1884), entomologiste allemand, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Henri_Victor_Regnault" class="mw-redirect" title="Henri Victor Regnault">Henri Victor Regnault</a> (1810-1878), chimiste et physicien français, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Pierre-Louis_K%C3%BChnen" title="Pierre-Louis Kühnen">Pierre-Louis Kühnen</a> (1812-1877), artiste-peintre allemand, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Clara_Fey" title="Clara Fey">Clara Fey</a> (1815-1894), religieuse catholique allemande, fondatrice de la congrégation des sœurs du Pauvre Enfant Jésus, née à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Paul_Julius_Reuter" title="Paul Julius Reuter">Paul Julius, baron von Reuter</a> (1816-1899), journaliste et propriétaire de médias britannique d'origine allemande qui fonda la première <a href="/wiki/Agence_Reuters" class="mw-redirect" title="Agence Reuters">Agence Reuters</a> à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Alfred_Rethel" title="Alfred Rethel">Alfred Rethel</a> (1816-1859), artiste-peintre allemand.</li> <li><a href="/wiki/Fran%C3%A7oise_Schervier" title="Françoise Schervier">Françoise Schervier</a> (1819-1876), religieuse catholique allemande, fondatrice des sœurs des pauvres de Saint François et reconnue bienheureuse par l'Église catholique.</li> <li><a href="/wiki/Wilhelm_Hauchecorne" title="Wilhelm Hauchecorne">Wilhelm Hauchecorne</a> (1828-1900), géologue allemand, premier président de la Commission géologique de Prusse, né à Aix-la-Chapelle.</li> <li><a href="/wiki/Peter_B%C3%BCcken" title="Peter Bücken">Peter Bücken</a> (1830-1915), artiste-peintre allemand.</li> <li><a href="/wiki/Louis_Brassin" title="Louis Brassin">Louis Brassin</a> (1836-1884), pianiste belge.</li> <li><a href="/wiki/Alphonse_Joseph_Charles_Dubois" title="Alphonse Joseph Charles Dubois">Alphonse Joseph Charles Dubois</a> (1839-1920), naturaliste belge.</li> <li><a href="/wiki/Otto_Intze" title="Otto Intze">Otto Intze</a> (1843-1904), ingénieur des travaux publics et professeur allemand.</li> <li><a href="/wiki/Marita_Loersch" title="Marita Loersch">Marita Loersch</a> (1853-1915), militante associative</li> <li><a href="/wiki/Ludwig_von_Pastor" title="Ludwig von Pastor">Ludwig von Pastor</a> (1854-1928), historien et diplomate autrichien.</li> <li><a href="/wiki/Otto_Lehmann" title="Otto Lehmann">Otto Lehmann</a> (1855-1922), physicien et <a href="/wiki/Cristallographie" title="Cristallographie">cristallographe</a> allemand, professeur à l'université d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Friedrich_Schur" title="Friedrich Schur">Friedrich Schur</a> (1856-1932), mathématicien allemand, professeur à l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_d%27Aix-la-Chapelle" class="mw-redirect" title="Université d&#39;Aix-la-Chapelle">université d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/August_von_Brandis" title="August von Brandis">August Friedrich Carl von Brandis</a> dit August von Brandis (1859-1947), artiste-peintre allemand.</li> <li><a href="/wiki/Maximilian_von_Sandt" title="Maximilian von Sandt">Maximilian von Sandt</a> (1861-1918), juriste allemand et président du <a href="/wiki/District_d%27Aix-la-Chapelle" title="District d&#39;Aix-la-Chapelle">district d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Philipp_Lenard" title="Philipp Lenard">Philipp Lenard</a> (1862-1947), physicien allemand d'origine austro-hongroise, <a href="/wiki/Prix_Nobel_de_physique" title="Prix Nobel de physique">prix Nobel de physique</a>, professeur à l'université d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Georg_Macco" title="Georg Macco">Georg Macco</a> (1863-1933), artiste-peintre allemand.</li> <li><a href="/wiki/Wilhelm_Rauscher" title="Wilhelm Rauscher">Wilhelm Rauscher</a> (1864-1925), orfèvre allemand.</li> <li><a href="/wiki/Wilhelm_Wien" title="Wilhelm Wien">Wilhelm Wien</a> (1864-1928), physicien allemand, <a href="/wiki/Prix_Nobel_de_physique" title="Prix Nobel de physique">prix Nobel de physique</a>, enseignant à l'université d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Arnold_Sommerfeld" title="Arnold Sommerfeld">Arnold Sommerfeld</a> (1868-1951), physicien théoricien allemand, professeur à l'université d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Hans_Reissner" title="Hans Reissner">Hans Reissner</a> (1874-1967), ingénieur, mathématicien et physicien allemand, professeur à l'université d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Johannes_Stark" title="Johannes Stark">Johannes Stark</a> (1874-1957), physicien allemand, prix Nobel de physique, professeur à l'université d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Otto_Blumenthal" title="Otto Blumenthal">Otto Blumenthal</a> (1876-1944), mathématicien allemand, professeur à l'université d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Georg_Hamel" title="Georg Hamel">Georg Hamel</a> (1877–1954), mathématicien allemand, professeur à l'université d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Leo_L%C3%B6wenstein" title="Leo Löwenstein">Leo Löwenstein</a> (1879-1956), physicien et chimiste allemand.</li> <li><a href="/wiki/Theodore_von_K%C3%A1rm%C3%A1n" title="Theodore von Kármán">Theodore von Kármán</a> (1881-1963), ingénieur et physicien hongro-germano-américain spécialisé en aéronautique.</li> <li><a href="/wiki/Walter_Rogowski" title="Walter Rogowski">Walter Rogowski</a> (1881-1947), physicien théoricien allemand.</li> <li><a href="/wiki/Wilhelm_Worringer" title="Wilhelm Worringer">Wilhelm Worringer</a> (1881-1965), historien d'art allemand, inventeur du terme <a href="/wiki/Expressionnisme" title="Expressionnisme">expressionnisme</a> en 1908</li> <li><a href="/wiki/Hanns_Bolz" title="Hanns Bolz">Hanns Bolz</a> (1885-1918), peintre expressionniste et <a href="/wiki/Cubisme" title="Cubisme">cubiste</a> allemand.</li> <li><a href="/wiki/Emil_Fahrenkamp" title="Emil Fahrenkamp">Emil Fahrenkamp</a> (1885-1966), architecte allemand.</li> <li><a href="/wiki/Ludwig_Mies_van_der_Rohe" title="Ludwig Mies van der Rohe">Ludwig Mies van der Rohe</a> (1886-1969), architecte allemand.</li> <li><a href="/wiki/Ewald_Matar%C3%A9" title="Ewald Mataré">Ewald Mataré</a> (1887–1965), artiste-peintre et sculpteur allemand.</li> <li><a href="/wiki/Walter_Grotrian" title="Walter Grotrian">Walter Grotrian</a> (1890-1954), astronome et astrophysicien allemand.</li> <li><a href="/wiki/Heinrich_Herrenbauer" title="Heinrich Herrenbauer">Heinrich Herrenbauer</a> (1890-1945), écrivain allemand.</li> <li><a href="/wiki/Hermann_Salmang" title="Hermann Salmang">Hermann Salmang</a> (1890-1961), chimiste, à la fois métallurgiste et céramiste allemand.</li> <li><a href="/wiki/Walter_Hasenclever" title="Walter Hasenclever">Walter Hasenclever</a> (1890-1940), écrivain expressionniste allemand, mort au <a href="/wiki/Camp_des_Milles" title="Camp des Milles">Camp des Milles</a>.</li> <li><a href="/wiki/Paul_van_Kempen" title="Paul van Kempen">Paul van Kempen</a> (1893-1955), chef d'orchestre néerlandais, chef de l'orchestre symphonique du <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_d%27Aix-la-Chapelle" class="mw-redirect" title="Théâtre d&#39;Aix-la-Chapelle">théâtre d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Ivan_Nikuradz%C3%A9" title="Ivan Nikuradzé">Ivan Nikuradzé</a> (1894-1979), ingénieur hydraulicien allemand d’origine géorgienne, professeur honoraire de l’Université technique d’Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Eggert_Reeder" title="Eggert Reeder">Eggert Reeder</a> (1894-1959), juriste allemand, <a href="/wiki/SS-Gruppenf%C3%BChrer" class="mw-redirect" title="SS-Gruppenführer">SS-Gruppenführer</a> et président du <a href="/wiki/District_d%27Aix-la-Chapelle" title="District d&#39;Aix-la-Chapelle">district d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Willi_Domgraf-Fassbaender" title="Willi Domgraf-Fassbaender">Willi Domgraf-Fassbaender</a> (1897-1978), baryton allemand.</li> <li><a href="/wiki/Edith_Frank" title="Edith Frank">Edith Holländer-Frank</a> (1900-1945), mère d'<a href="/wiki/Anne_Frank" title="Anne Frank">Anne Frank</a>.</li> <li><a href="/wiki/Franz_Oppenhoff" title="Franz Oppenhoff">Franz Oppenhoff</a> (1902-1945), avocat allemand, maire d'Aix-la-Chapelle après la libération, assassiné le <time class="nowrap" datetime="1945-03-25" data-sort-value="1945-03-25">25 mars 1945</time>.</li> <li><a href="/wiki/Viktor_Brack" title="Viktor Brack">Viktor Brack</a> (1904-1948), ingénieur allemand nazi, condamné à mort pour crimes contre l'humanité en 1948</li> <li><a href="/wiki/Ernst-G%C3%BCnther_Schenck" title="Ernst-Günther Schenck">Ernst-Günther Schenck</a> (1904-1998), médecin allemand et <a href="/wiki/Standartenf%C3%BChrer" title="Standartenführer">Standartenführer</a> de la <a href="/wiki/Schutzstaffel" title="Schutzstaffel">SS</a>.</li> <li><a href="/wiki/Bodo_von_Borries" title="Bodo von Borries">Bodo von Borries</a> (1905-1956), électrotechnicien allemand, professeur à l'université d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Herbert_von_Karajan" title="Herbert von Karajan">Herbert von Karajan</a> (1908-1989), chef d'orchestre autrichien, chef de l'orchestre symphonique du <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_d%27Aix-la-Chapelle" class="mw-redirect" title="Théâtre d&#39;Aix-la-Chapelle">théâtre d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Reinhold_M%C3%BCnzenberg" title="Reinhold Münzenberg">Reinhold Münzenberg</a> (1909-1986), joueur international de football allemand.</li> <li><a href="/wiki/Herbert_Matar%C3%A9" title="Herbert Mataré">Herbert Mataré</a> (1912-2011), physicien allemand.</li> <li><a href="/wiki/Karl_Otto_G%C3%B6tz" title="Karl Otto Götz">Karl Otto Götz</a> (1914-2017), artiste-peintre allemand.</li> <li><a href="/wiki/Herman_Schwan" title="Herman Schwan">Herman Schwan</a> (1915-2005), physicien germano-américain.</li> <li><a href="/wiki/Wolfgang_Sawallisch" title="Wolfgang Sawallisch">Wolfgang Sawallisch</a> (1923-2013), chef d'orchestre et pianiste allemand, chef de l'orchestre symphonique du <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_d%27Aix-la-Chapelle" class="mw-redirect" title="Théâtre d&#39;Aix-la-Chapelle">théâtre d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Theo_Hahn" title="Theo Hahn">Theo Hahn</a> (1928-2016), minéralogiste et cristallographe allemand.</li> <li><a href="/wiki/Walter_Steffens_(compositeur)" title="Walter Steffens (compositeur)">Walter Steffens</a> (1934-), compositeur allemand.</li> <li><a href="/wiki/Ernst_F%C3%BCrntratt-Kloep" title="Ernst Fürntratt-Kloep">Ernst Fürntratt-Kloep</a> (1938-2007), psychologue allemand, professeur à l'université d'Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Heinrich_Mussinghoff" title="Heinrich Mussinghoff">Heinrich Mussinghoff</a> (1940-), évêque catholique d'<a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_d%27Aix-la-Chapelle" title="Diocèse d&#39;Aix-la-Chapelle">Aix-la-Chapelle</a>.</li> <li><a href="/wiki/Winfried_Bischoff" title="Winfried Bischoff">Win Bischoff</a> (1941-), homme d'affaires allemand, président de <a href="/wiki/Citigroup" title="Citigroup">Citigroup</a>, né à Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Armen_Hakhnazarian" title="Armen Hakhnazarian">Armen Hakhnazarian</a> (1941-2009), architecte, fondateur du Fonds de recherche sur l’architecture arménienne</li> <li><a href="/wiki/Jean-Fran%C3%A7ois_Monnard" title="Jean-François Monnard">Jean-François Monnard</a> (1941-), chef d'orchestre suisse, chef de l'orchestre symphonique du <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_d%27Aix-la-Chapelle" class="mw-redirect" title="Théâtre d&#39;Aix-la-Chapelle">théâtre d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Andreas_Pavel" title="Andreas Pavel">Andreas Pavel</a> (1945-), inventeur germano-brésilien.</li> <li><a href="/wiki/Heiner_Monheim" title="Heiner Monheim">Heiner Monheim</a> (1946-), géographe allemand.</li> <li><a href="/wiki/Ulrich_Daldrup" title="Ulrich Daldrup">Ulrich Daldrup</a> (1947-), homme politique (CDU) et expert en coopération internationale</li> <li><a href="/wiki/Manfred_Meurer_(g%C3%A9ographe)" title="Manfred Meurer (géographe)">Manfred Meurer</a> (1947-2012), géographe allemand.</li> <li><a href="/wiki/Emil_Ciocoiu" title="Emil Ciocoiu">Emil Ciocoiu</a> (1948-2020), peintre et photographe roumain, exilé à Aix-la-Chapelle</li> <li><a href="/wiki/Thomas_Jordan_(athl%C3%A9tisme)" title="Thomas Jordan (athlétisme)">Thomas Jordan</a> (1949-), athlète allemand.</li> <li><a href="/wiki/Ulla_Schmidt" title="Ulla Schmidt">Ursula «&#160;Ulla&#160;» Schmidt</a> (1949-), femme politique allemande, ministre fédérale de la Santé.</li> <li><a href="/wiki/Kalle_Del%27Haye" class="mw-redirect" title="Kalle Del&#39;Haye">Kalle Del'Haye</a> (1955-), footballeur allemand.</li> <li><a href="/wiki/Johannes_B%C3%BCndgens" title="Johannes Bündgens">Johannes Bündgens</a> (1956-), évêque auxiliaire d'Aix-la-Chapelle depuis 2006.</li> <li><a href="/wiki/Michael_Pappert" title="Michael Pappert">Michael Pappert</a> (1957-), joueur allemand de basket-ball.</li> <li><a href="/wiki/Karl_Borsch" title="Karl Borsch">Karl Borsch</a> (1959-), évêque auxiliaire d'Aix-la-Chapelle depuis 2003.</li> <li><a href="/wiki/Georg_Maas" title="Georg Maas">Georg Maas</a> (1960-), scénariste et réalisateur indépendant allemand.</li> <li><a href="/wiki/Helmut_Dieser" title="Helmut Dieser">Helmut Dieser</a> (1962-), évêque catholique d'<a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_d%27Aix-la-Chapelle" title="Diocèse d&#39;Aix-la-Chapelle">Aix-la-Chapelle</a> depuis 2016.</li> <li><a href="/wiki/Claudia_Felser" title="Claudia Felser">Claudia Felser</a> (1962-), professeure allemande de physique et de chimie, spécialiste en <a href="/wiki/Science_des_mat%C3%A9riaux" title="Science des matériaux">science des matériaux</a>, colauréate 2019 du <a href="/wiki/James_C._McGroddy_Prize_for_New_Materials" class="mw-redirect" title="James C. McGroddy Prize for New Materials">Prix James McGroddy pour les nouveaux matériaux</a> décerné par l'<a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_am%C3%A9ricaine_de_physique" title="Société américaine de physique">American Physical Society (APS)</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/Sabine_Verheyen" title="Sabine Verheyen">Sabine Verheyen</a> (1964-), député européenne allemande.</li> <li><a href="/wiki/Lothar_Koenigs" title="Lothar Koenigs">Lothar Koenigs</a> (1965-), chef d'orchestre allemand.</li> <li><a href="/wiki/Stefan_Weber" title="Stefan Weber">Stefan Weber</a> (1967-), islamologue allemand, historien d'art et directeur du <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_d%27art_islamique_de_Berlin" class="mw-redirect" title="Musée d&#39;art islamique de Berlin">Musée d'art islamique de Berlin</a></li> <li><a href="/wiki/Claudia_H%C3%BCrtgen" title="Claudia Hürtgen">Claudia Hürtgen</a> (1971-), femme pilote automobile allemande.</li> <li><a href="/wiki/Jan_Kr%C3%BCger" title="Jan Krüger">Jan Krüger</a> (1973-), réalisateur de cinéma allemand.</li> <li><a href="/wiki/Tina_Richter-Vietor" title="Tina Richter-Vietor">Tina Richter-Vietor</a> (1975-2007), cavalière de concours complet.</li> <li><a href="/wiki/Philipp_Maintz" title="Philipp Maintz">Philipp Maintz</a> (1977-), compositeur allemand.</li> <li><a href="/wiki/Fabian_Thylmann" title="Fabian Thylmann">Fabian Thylmann</a> (1978-), homme d'affaires allemand</li> <li><a href="/wiki/David_Garrett" title="David Garrett">David Garrett</a> (1980-), violoniste germano-américain.</li> <li><a href="/wiki/U%C4%9Fur_%C4%B0nceman" title="Uğur İnceman">Uğur İnceman</a> (1981-), footballeur turco-allemand.</li> <li><a href="/wiki/Matthias_Flohr" title="Matthias Flohr">Matthias Flohr</a> (1982-), handballeur allemand.</li> <li><a href="/wiki/Miryam_Roper" title="Miryam Roper">Miryam Roper</a> (1982-), judokate allemande.</li> <li><a href="/wiki/Michael_Schweizer_(cyclisme,_1983)" title="Michael Schweizer (cyclisme, 1983)">Michael Schweizer</a> (1983-), coureur cycliste allemand.</li> <li><a href="/wiki/Antonios_Antoniadis" title="Antonios Antoniadis">Antonios Antoniadis</a> (1985-), homme politique belge germanophone.</li> <li><a href="/wiki/Ilka_Semmler" title="Ilka Semmler">Ilka Semmler</a> (1985-), joueuse de beach-volley allemande.</li> <li><a href="/wiki/Sebastian_Bayer" title="Sebastian Bayer">Sebastian Bayer</a> (1986-), athlète allemand pratiquant le saut en longueur.</li> <li><a href="/wiki/Tobias_Wendl" title="Tobias Wendl">Tobias Wendl</a> (1987-), lugeur allemand.</li> <li><a href="/wiki/Max_Hartung" title="Max Hartung">Max Hartung</a> (1989-), escrimeur allemand.</li> <li>Christina Klein «&#160;<a href="/wiki/LaFee" title="LaFee">LaFee</a>&#160;», chanteuse.</li> <li><a href="/wiki/Rebecca_Mir" title="Rebecca Mir">Rebecca Mir</a>, mannequin.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Dorothee_Oberlinger&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dorothee Oberlinger (page inexistante)">Dorothee Oberlinger</a>&#160;<a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Dorothee_Oberlinger" class="extiw" title="de:Dorothee Oberlinger"><span class="indicateur-langue" title="Article en allemand&#160;: «&#160;Dorothee Oberlinger&#160;»">(de)</span></a> (<time class="nowrap" datetime="1969-09-02" data-sort-value="1969-09-02">2 septembre 1969</time>), flûtiste à bec.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Littérature"><span id="Litt.C3.A9rature"></span>Littérature</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Modifier la section : Littérature" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=18" title="Modifier le code source de la section : Littérature"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Victor_Hugo" title="Victor Hugo">Victor Hugo</a> l'évoque dans ses lettres fictives de récit de voyage <i><a href="/wiki/Le_Rhin" title="Le Rhin">Le Rhin</a></i> (1842)<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=19" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Notes">Notes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Modifier la section : Notes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=20" title="Modifier le code source de la section : Notes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Prononciation_du_fran%C3%A7ais" title="Prononciation du français">Prononciation</a> en <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais_de_France" title="Français de France">français de France</a> <a href="/wiki/Transcription_phon%C3%A9tique" title="Transcription phonétique">retranscrite</a> selon la <a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international">norme API</a>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Prononciation_de_l%27allemand" title="Prononciation de l&#39;allemand">Prononciation</a> en <a href="/wiki/Haut_allemand" title="Haut allemand">haut allemand</a> (<a href="/wiki/Allemand_standard" title="Allemand standard">allemand standard</a>) <a href="/wiki/Transcription_phon%C3%A9tique" title="Transcription phonétique">retranscrite</a> selon la méthode de l'<a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international">alphabet phonétique international</a> (API).</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text">en <a href="/wiki/N%C3%A9erlandais" title="Néerlandais">néerlandais</a> <i>Aken</i>, en <a href="/wiki/Wallon" title="Wallon">wallon</a> <i>Åxhe</i>, en <a href="/wiki/Latin" title="Latin">latin</a> <i>Aquæ Granni</i>, en <a href="/wiki/Italien" title="Italien">Italien</a> <i>Aquisgrana</i>.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=21" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sumien2017"><span class="ouvrage" id="Domergue_Sumien2017"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : occitan">(oc)</abbr> Domergue Sumien, «&#160;<cite style="font-style:normal" lang="oc">Lei noms d’Ais de Provença, de Dacs e de la Vila d’Ax</cite>&#160;», <i><span class="lang-oc" lang="oc">Jornalet</span></i>,&#8206; <time>2017</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://opinion.jornalet.com/lenga/blog/2381/lei-noms-dais-de-provenca-de-dacs-e-de-la-vila-dax">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-10-30" data-sort-value="2017-10-30">30 octobre 2017</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Lei+noms+d%E2%80%99Ais+de+Proven%C3%A7a%2C+de+Dacs+e+de+la+Vila+d%E2%80%99Ax&amp;rft.jtitle=Jornalet&amp;rft.aulast=Sumien&amp;rft.aufirst=Domergue&amp;rft.date=2017&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AAix-la-Chapelle"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Kervran-5"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Kervran_5-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Kervran_5-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">«&#160;À la recherche de Charlemagne&#160;», documentaire de Perrine Kervran, <a href="/wiki/France_Culture" title="France Culture">France Culture</a>, 30 avril 2013.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="American_Physical_Society_(APS)_&#91;Société_américaine_de_physique&#93;2019"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> American Physical Society (APS) [Société américaine de physique], «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aps.org/programs/honors/prizes/mcgroddy.cfm"><cite style="font-style:normal;" lang="en">James C. McGroddy Prize for New Materials</cite></a>&#160;» [«&#160;Prix James McGroddy pour les nouveaux matériaux&#160;»], Liste intégrale des lauréats de ce Prix, sur <span class="italique">APS.org</span>, <a href="/wiki/College_Park_(Maryland)" title="College Park (Maryland)">College Park, Maryland</a> (États-Unis), <a href="/wiki/American_Physical_Society" class="mw-redirect" title="American Physical Society">American Physical Society</a>, <time class="nowrap" datetime="2019-03" data-sort-value="2019-03">mars 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-08-25" data-sort-value="2019-08-25">25 août 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hugo1842"><span class="ouvrage" id="Victor_Hugo1842">Victor <span class="nom_auteur">Hugo</span>, <cite style="font-style:normal">«&#160;LETTRE IX AIX-LA-CHAPELLE. — LE TOMBEAU DE CHARLEMAGNE&#160;»</cite>, dans <cite class="italique">Le Rhin</cite>, Hetzel, <time>1842</time> <small style="line-height:1em;">(<a class="external text" href="https://fr.wikisource.org/wiki/Le_Rhin/IX">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">85–103</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.btitle=Le+Rhin&amp;rft.atitle=LETTRE+IX+AIX-LA-CHAPELLE.+%E2%80%94+LE+TOMBEAU+DE+CHARLEMAGNE&amp;rft.pub=Hetzel&amp;rft.aulast=Hugo&amp;rft.aufirst=Victor&amp;rft.date=1842&amp;rft.pages=85%E2%80%93103&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AAix-la-Chapelle"></span></span></span></span> </li> </ol></div> </div> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=22" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia&#160;:</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Aachen?uselang=fr">Aix-la-Chapelle</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/Aix-la-Chapelle" class="extiw" title="wikt:Aix-la-Chapelle">Aix-la-Chapelle</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span></li><li class="wikivoyage"><a href="https://fr.wikivoyage.org/wiki/Aix-la-Chapelle" class="extiw" title="voy:Aix-la-Chapelle">Aix-la-Chapelle</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikivoyage</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=23" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Gare_centrale_d%27Aix-la-Chapelle" title="Gare centrale d&#39;Aix-la-Chapelle">Gare centrale d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_d%27Aix-la-Chapelle-Ouest" title="Gare d&#39;Aix-la-Chapelle-Ouest">Gare d'Aix-la-Chapelle-Ouest</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9v%C3%AAques_d%27Aix-la-Chapelle" title="Liste des évêques d&#39;Aix-la-Chapelle">Liste des évêques d'Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Maastricht-Aix-la-Chapelle" title="Aéroport de Maastricht-Aix-la-Chapelle">Aéroport de Maastricht-Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Drielandenpunt" class="mw-redirect" title="Drielandenpunt">Drielandenpunt</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;veaction=edit&amp;section=24" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;action=edit&amp;section=24" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li><cite class="ouvrage" id="site_officiel" style="font-style: normal;"><span class="wd_p856"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langues : allemand, anglais et français">(de&#160;+&#160;en&#160;+&#160;fr)</abbr>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aachen.de/">Site officiel</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1017?uselang=fr#P856" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></cite></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives à la musique<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1017?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093/gmo/9781561592630.article.00004"><span class="lang-en" lang="en">Grove Music Online</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://musicbrainz.org/area/bf5d41ea-2772-403f-9d6a-c4fade30a2ae"><span class="lang-en" lang="en">MusicBrainz</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative au spectacle<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1017?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.performing-arts.ch/p/508544fb-a87e-4cc2-8249-607041a9e50c"><i>Archives suisses des arts de la scène</i></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la géographie<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1017?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://imperium.ahlfeldt.se/places/363"><span class="lang-en" lang="en">Digital Atlas of the Roman Empire</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la bande dessinée<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1017?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://comicvine.gamespot.com/wd/4020-61694/"><span class="lang-en" lang="en">Comic Vine</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative aux beaux-arts<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1017?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T000002"><span class="lang-en" lang="en">Grove Art Online</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1017?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Aachen"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/aachen-40"><i>Brockhaus</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//Aachen/"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/aquisgrana_(Dizionario-di-Storia)/"><i>Dizionario di Storia</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/aquisgrana_res-2c0b2357-87e5-11dc-8e9d-0016357eee51_(Enciclopedia-Italiana)/"><i>Enciclopedia italiana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0004606.xml"><i>Gran Enciclopèdia Catalana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3867187"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/aachen"><i>Nationalencyklopedin</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://proleksis.lzmk.hr/56945"><i>Proleksis enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Aachen"><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/aquisgrana"><i>Treccani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/aix-la-chapelle/"><i>Universalis</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/Straipsnis/aachen"><i>Visuotinė lietuvių enciklopedija</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l&#39;information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1017?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/124330404">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000120973385">ISNI</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11865908c">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11865908c">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/026405865">IdRef</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n80046295">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4000003-5">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&amp;authority_id=XX458734">Espagne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&amp;local_base=NLX10&amp;find_code=UID&amp;request=987007564319005171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981058620172406706">Catalogne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.vatlib.it/auth/detail/497_2388">Vatican</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.collectionscanada.gc.ca/canadiana-authorities/index/view?index_name=cdnAutNbr&amp;lang=fr&amp;search_text=0500L7658&amp;page=1&amp;cdnAutNbr0500L7658">Canada</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&amp;doc_number=000587911&amp;local_base=nsk10">Croatie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&amp;local_base=aut&amp;ccl_term=ica=ge134535">Tchéquie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/identities/lccn-n80-046295">WorldCat</a></span></li> </ul></div></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Villes_Allemagne_200_000_hab" title="Modèle:Palette Villes Allemagne 200 000 hab"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Villes_Allemagne_200_000_hab&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_plus_grandes_villes_d%27Allemagne" title="Liste des plus grandes villes d&#39;Allemagne">Grandes villes d’Allemagne</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><span class="nowrap">Plus d'un million d'habitants</span></th> <td class="navbox-list" style="padding:5px;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a></li> <li><a href="/wiki/Cologne" title="Cologne">Cologne</a></li> <li><a href="/wiki/Hambourg" title="Hambourg">Hambourg</a></li> <li><a href="/wiki/Munich" title="Munich">Munich</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 500&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="padding:5px;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Br%C3%AAme" title="Brême">Brême</a></li> <li><a href="/wiki/Dortmund" title="Dortmund">Dortmund</a></li> <li><a href="/wiki/Dresde" title="Dresde">Dresde</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%BCsseldorf" title="Düsseldorf">Düsseldorf</a></li> <li><a href="/wiki/Essen" title="Essen">Essen</a></li> <li><a href="/wiki/Francfort-sur-le-Main" title="Francfort-sur-le-Main">Francfort-sur-le-Main</a></li> <li><a href="/wiki/Hanovre" title="Hanovre">Hanovre</a></li> <li><a href="/wiki/Leipzig" title="Leipzig">Leipzig</a></li> <li><a href="/wiki/Nuremberg" title="Nuremberg">Nuremberg</a></li> <li><a href="/wiki/Stuttgart" title="Stuttgart">Stuttgart</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 200&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list" style="padding:5px;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Aix-la-Chapelle</a></li> <li><a href="/wiki/Augsbourg" title="Augsbourg">Augsbourg</a></li> <li><a href="/wiki/Bielefeld" title="Bielefeld">Bielefeld</a></li> <li><a href="/wiki/Bochum" title="Bochum">Bochum</a></li> <li><a href="/wiki/Bonn" title="Bonn">Bonn</a></li> <li><a href="/wiki/Brunswick_(Basse-Saxe)" title="Brunswick (Basse-Saxe)">Brunswick</a></li> <li><a href="/wiki/Chemnitz" title="Chemnitz">Chemnitz</a></li> <li><a href="/wiki/Duisbourg" title="Duisbourg">Duisbourg</a></li> <li><a href="/wiki/Erfurt" title="Erfurt">Erfurt</a></li> <li><a href="/wiki/Fribourg-en-Brisgau" title="Fribourg-en-Brisgau">Fribourg-en-Brisgau</a></li> <li><a href="/wiki/Gelsenkirchen" title="Gelsenkirchen">Gelsenkirchen</a></li> <li><a href="/wiki/Halle-sur-Saale" title="Halle-sur-Saale">Halle-sur-Saale</a></li> <li><a href="/wiki/Karlsruhe" title="Karlsruhe">Karlsruhe</a></li> <li><a href="/wiki/Kiel" title="Kiel">Kiel</a></li> <li><a href="/wiki/Krefeld" title="Krefeld">Krefeld</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%BCbeck" title="Lübeck">Lübeck</a></li> <li><a href="/wiki/Magdebourg" title="Magdebourg">Magdebourg</a></li> <li><a href="/wiki/Mannheim" title="Mannheim">Mannheim</a></li> <li><a href="/wiki/Mayence" title="Mayence">Mayence</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%B6nchengladbach" title="Mönchengladbach">Mönchengladbach</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BCnster" title="Münster">Münster</a></li> <li><a href="/wiki/Oberhausen_(Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie)" title="Oberhausen (Rhénanie-du-Nord-Westphalie)">Oberhausen</a></li> <li><a href="/wiki/Rostock" title="Rostock">Rostock</a></li> <li><a href="/wiki/Wiesbaden" title="Wiesbaden">Wiesbaden</a></li> <li><a href="/wiki/Wuppertal" title="Wuppertal">Wuppertal</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Arrondissements_de_Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie" title="Modèle:Palette Arrondissements de Rhénanie-du-Nord-Westphalie"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Arrondissements_de_Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Arrondissement_(Allemagne)" title="Arrondissement (Allemagne)">Arrondissements</a> et <a href="/wiki/Ville-arrondissement" title="Ville-arrondissement">villes-arrondissements</a> de <a href="/wiki/Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie" title="Rhénanie-du-Nord-Westphalie">Rhénanie-du-Nord-Westphalie</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Ville-arrondissement" title="Ville-arrondissement">Villes-arrondissements</a><br />(<i>kreisfreie Städte</i>)</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bielefeld" title="Bielefeld">Bielefeld</a></li> <li><a href="/wiki/Bochum" title="Bochum">Bochum</a></li> <li><a href="/wiki/Bonn" title="Bonn">Bonn</a></li> <li><a href="/wiki/Bottrop" title="Bottrop">Bottrop</a></li> <li><a href="/wiki/Cologne" title="Cologne">Cologne</a> <i>(Köln)</i></li> <li><a href="/wiki/Dortmund" title="Dortmund">Dortmund</a></li> <li><a href="/wiki/Duisbourg" title="Duisbourg">Duisbourg</a> (<i>Duisburg</i>)</li> <li><a href="/wiki/D%C3%BCsseldorf" title="Düsseldorf">Düsseldorf</a></li> <li><a href="/wiki/Essen" title="Essen">Essen</a></li> <li><a href="/wiki/Gelsenkirchen" title="Gelsenkirchen">Gelsenkirchen</a></li> <li><a href="/wiki/Hagen_(Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie)" title="Hagen (Rhénanie-du-Nord-Westphalie)">Hagen</a></li> <li><a href="/wiki/Hamm" title="Hamm">Hamm</a></li> <li><a href="/wiki/Herne_(Allemagne)" title="Herne (Allemagne)">Herne</a></li> <li><a href="/wiki/Krefeld" title="Krefeld">Krefeld</a></li> <li><a href="/wiki/Leverkusen" title="Leverkusen">Leverkusen</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%B6nchengladbach" title="Mönchengladbach">Mönchengladbach</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BClheim" title="Mülheim">Mülheim</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BCnster" title="Münster">Münster</a></li> <li><a href="/wiki/Oberhausen_(Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie)" title="Oberhausen (Rhénanie-du-Nord-Westphalie)">Oberhausen</a></li> <li><a href="/wiki/Remscheid" title="Remscheid">Remscheid</a></li> <li><a href="/wiki/Solingen" title="Solingen">Solingen</a></li> <li><a href="/wiki/Wuppertal" title="Wuppertal">Wuppertal</a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="2" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_North_Rhine-Westphalia_(state).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de Rhénanie du Nord-Westphalie"><img alt="Drapeau de Rhénanie du Nord-Westphalie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg/50px-Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg/75px-Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg/100px-Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="480" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Arrondissement_(Allemagne)" title="Arrondissement (Allemagne)">Arrondissements</a><br />(<i>Landkreise</i>)</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/R%C3%A9gion_urbaine_d%27Aix-la-Chapelle" title="Région urbaine d&#39;Aix-la-Chapelle">Région urbaine d'Aix-la-Chapelle</a> <i>(Städteregion Aachen)</i></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Borken" title="Arrondissement de Borken">Borken</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Cl%C3%A8ves" title="Arrondissement de Clèves">Clèves</a> <i>(Kleve)</i></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Coesfeld" title="Arrondissement de Coesfeld">Coesfeld</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_D%C3%BCren" title="Arrondissement de Düren">Düren</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Ennepe-Ruhr" title="Arrondissement d&#39;Ennepe-Ruhr">Ennepe-Ruhr</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Euskirchen" title="Arrondissement d&#39;Euskirchen">Euskirchen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_G%C3%BCtersloh" title="Arrondissement de Gütersloh">Gütersloh</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_du_Haut-Berg" title="Arrondissement du Haut-Berg">Haut-Berg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_du_Haut-Sauerland" title="Arrondissement du Haut-Sauerland">Haut-Sauerland</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Heinsberg" title="Arrondissement de Heinsberg">Heinsberg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Herford" title="Arrondissement de Herford">Herford</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_H%C3%B6xter" title="Arrondissement de Höxter">Höxter</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Lippe" title="Arrondissement de Lippe">Lippe</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_La_Marck" title="Arrondissement de La Marck">Marck</a> (<i>Märkischer Kreis</i>)</li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Mettmann" title="Arrondissement de Mettmann">Mettmann</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Minden-L%C3%BCbbecke" title="Arrondissement de Minden-Lübbecke">Minden-Lübbecke</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Olpe" title="Arrondissement d&#39;Olpe">Olpe</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Paderborn" title="Arrondissement de Paderborn">Paderborn</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Recklinghausen" title="Arrondissement de Recklinghausen">Recklinghausen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Rhin-Berg" title="Arrondissement de Rhin-Berg">Rhin-Berg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Rhin-Erft" title="Arrondissement de Rhin-Erft">Rhin-Erft</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Rhin_Neuss" title="Arrondissement de Rhin Neuss">Rhin Neuss</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Rhin-Sieg" title="Arrondissement de Rhin-Sieg">Rhin-Sieg</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Siegen-Wittgenstein" title="Arrondissement de Siegen-Wittgenstein">Siegen-Wittgenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Soest" title="Arrondissement de Soest">Soest</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Steinfurt" title="Arrondissement de Steinfurt">Steinfurt</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_d%27Unna" title="Arrondissement d&#39;Unna">Unna</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Viersen" title="Arrondissement de Viersen">Viersen</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Warendorf" title="Arrondissement de Warendorf">Warendorf</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissement_de_Wesel" title="Arrondissement de Wesel">Wesel</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie" title="Portail de la Rhénanie-du-Nord-Westphalie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg/37px-Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg.png" decoding="async" width="37" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg/55px-Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg/74px-Flag_of_North_Rhine-Westphalia_%28state%29.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="480" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie" title="Portail:Rhénanie-du-Nord-Westphalie">Portail de la Rhénanie-du-Nord-Westphalie</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐558d4bcb8b‐vzgth Cached time: 20250207105837 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.858 seconds Real time usage: 1.116 seconds Preprocessor visited node count: 11724/1000000 Post‐expand include size: 234294/2097152 bytes Template argument size: 42181/2097152 bytes Highest expansion depth: 25/100 Expensive parser function count: 40/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 20718/5000000 bytes Lua time usage: 0.331/10.000 seconds Lua memory usage: 12293863/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 924.488 1 -total 40.24% 371.976 1 Modèle:Infobox_Commune_d'Allemagne 40.05% 370.250 1 Modèle:Infobox_Subdivision_administrative 13.70% 126.700 1 Modèle:Liens 9.12% 84.350 14 Modèle:Wikidata 8.64% 79.872 1 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_latitude_longitude_optionnelle 8.13% 75.188 11 Modèle:Jumelage 7.27% 67.179 91 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_optionnelle 6.54% 60.438 1 Modèle:Carte_interactive 4.97% 45.955 3 Modèle:Références --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:23358:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250207105837 and revision id 221335970. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;oldid=221335970">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;oldid=221335970</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Aix-la-Chapelle" title="Catégorie:Aix-la-Chapelle">Aix-la-Chapelle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ville_en_Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie" title="Catégorie:Ville en Rhénanie-du-Nord-Westphalie">Ville en Rhénanie-du-Nord-Westphalie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Diaspora_wallonne" title="Catégorie:Diaspora wallonne">Diaspora wallonne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ville_fronti%C3%A8re" title="Catégorie:Ville frontière">Ville frontière</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Station_thermale_en_Allemagne" title="Catégorie:Station thermale en Allemagne">Station thermale en Allemagne</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_allemand" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en allemand">Article contenant un appel à traduction en allemand</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_d%C3%A9lister" title="Catégorie:Article à délister">Article à délister</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences_depuis_d%C3%A9cembre_2024" title="Catégorie:Article manquant de références depuis décembre 2024">Article manquant de références depuis décembre 2024</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences/Liste_compl%C3%A8te" title="Catégorie:Article manquant de références/Liste complète">Article manquant de références/Liste complète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_avec_coordonn%C3%A9es_similaires_sur_Wikidata" title="Catégorie:Page avec coordonnées similaires sur Wikidata">Page avec coordonnées similaires sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_g%C3%A9olocalis%C3%A9_en_Allemagne" title="Catégorie:Article géolocalisé en Allemagne">Article géolocalisé en Allemagne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_g%C3%A9olocalis%C3%A9_en_France" title="Catégorie:Article géolocalisé en France">Article géolocalisé en France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Population_de_2023_en_infobox" title="Catégorie:Population de 2023 en infobox">Population de 2023 en infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_g%C3%A9olocalis%C3%A9_sur_Terre" title="Catégorie:Article géolocalisé sur Terre">Article géolocalisé sur Terre</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_une_image_multiple_avec_des_images_redimensionn%C3%A9es_automatiquement" title="Catégorie:Page utilisant une image multiple avec des images redimensionnées automatiquement">Page utilisant une image multiple avec des images redimensionnées automatiquement</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_anglais" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais">Article contenant un appel à traduction en anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Catégorie:Article à référence nécessaire">Article à référence nécessaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P856" title="Catégorie:Page utilisant P856">Page utilisant P856</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8591" title="Catégorie:Page utilisant P8591">Page utilisant P8591</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P982" title="Catégorie:Page utilisant P982">Page utilisant P982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_musique" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la musique">Page pointant vers des bases relatives à la musique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8974" title="Catégorie:Page utilisant P8974">Page utilisant P8974</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_au_spectacle" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives au spectacle">Page pointant vers des bases relatives au spectacle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1936" title="Catégorie:Page utilisant P1936">Page utilisant P1936</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_g%C3%A9ographie" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la géographie">Page pointant vers des bases relatives à la géographie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5905" title="Catégorie:Page utilisant P5905">Page utilisant P5905</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_bande_dessin%C3%A9e" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la bande dessinée">Page pointant vers des bases relatives à la bande dessinée</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8406" title="Catégorie:Page utilisant P8406">Page utilisant P8406</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_aux_beaux-arts" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts">Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5019" title="Catégorie:Page utilisant P5019">Page utilisant P5019</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6404" title="Catégorie:Page utilisant P6404">Page utilisant P6404</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4223" title="Catégorie:Page utilisant P4223">Page utilisant P4223</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1296" title="Catégorie:Page utilisant P1296">Page utilisant P1296</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3222" title="Catégorie:Page utilisant P3222">Page utilisant P3222</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8349" title="Catégorie:Page utilisant P8349">Page utilisant P8349</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7666" title="Catégorie:Page utilisant P7666">Page utilisant P7666</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Rh%C3%A9nanie-du-Nord-Westphalie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Rhénanie-du-Nord-Westphalie/Articles liés">Portail:Rhénanie-du-Nord-Westphalie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Allemagne/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Allemagne/Articles liés">Portail:Allemagne/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_allemand" title="Catégorie:Bon article en allemand">Bon article en allemand</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_avec_des_cartes" title="Catégorie:Page avec des cartes">Page avec des cartes</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 21 décembre 2024 à 12:08.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Aix-la-Chapelle" title="Spécial:Citer/Aix-la-Chapelle">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Aix-la-Chapelle&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Aix-la-Chapelle</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>118 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-84749c7844-zkgn7","wgBackendResponseTime":155,"wgKartographerLiveData":{"_f998a1fd3bf910932811bac673ea39eb81eb932f":[{"features":[{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[6.08386,50.77473]},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#8000ff","marker-symbol":"1"}},{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[6.0844,50.77474]},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#8000ff","marker-symbol":"2"}},{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[6.1684,50.7293]},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#8000ff","marker-symbol":"3"}},{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[6.08293,50.77356]},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#8000ff","marker-symbol":"4"}},{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[6.09489,50.77503]},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#8000ff","marker-symbol":"5"}},{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[6.0873,50.7724]},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#800000","marker-symbol":"1"}},{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[6.09113,50.76789]},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#800000","marker-symbol":"2"}},{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[6.09531,50.77341]},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#800000","marker-symbol":"3"}},{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[6.08379,50.77608]},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#800000","marker-symbol":"4"}},{"type":"Feature","geometry":{"type":"Point","coordinates":[6.08684,50.77408]},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#800000","marker-symbol":"5"}}],"type":"FeatureCollection"}]},"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.858","walltime":"1.116","ppvisitednodes":{"value":11724,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":234294,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":42181,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":25,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":40,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":20718,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 924.488 1 -total"," 40.24% 371.976 1 Modèle:Infobox_Commune_d'Allemagne"," 40.05% 370.250 1 Modèle:Infobox_Subdivision_administrative"," 13.70% 126.700 1 Modèle:Liens"," 9.12% 84.350 14 Modèle:Wikidata"," 8.64% 79.872 1 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_latitude_longitude_optionnelle"," 8.13% 75.188 11 Modèle:Jumelage"," 7.27% 67.179 91 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_optionnelle"," 6.54% 60.438 1 Modèle:Carte_interactive"," 4.97% 45.955 3 Modèle:Références"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.331","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":12293863,"limit":52428800},"limitreport-logs":"713750 à paramétrer\n2415901 à paramétrer\n7318 à paramétrer\n41304 à paramétrer\n43287 à paramétrer\n150981 à paramétrer\n151624 à paramétrer\n12548 à paramétrer\n6673921 à paramétrer\n468902 à paramétrer\n146246 à paramétrer\n"},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-558d4bcb8b-vzgth","timestamp":"20250207105837","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Aix-la-Chapelle","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Aix-la-Chapelle","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1017","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1017","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-07-23T14:13:56Z","dateModified":"2024-12-21T11:08:25Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/48\/Aachen_aerial_view_10-2017_img2.jpg","headline":"ville d'Allemagne"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10