CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Abchazja – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"b556a17f-8daa-4c01-8bd0-8a4d1bcce897","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Abchazja","wgTitle":"Abchazja","wgCurRevisionId":75293369,"wgRevisionId":75293369,"wgArticleId":69966,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Szablon cytowania używa pól opisowych","Szablon odn bez numeru strony","Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2015-07","Abchazja","Podział administracyjny Gruzji","Państwa w Azji","Kraje kaukaskie","Państwa nieuznawane międzynarodowo","Terytoria autonomiczne świata"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl", "wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Abchazja","wgRelevantArticleId":69966,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75293369,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgCoordinates":{"lat":43.15,"lon":41},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false, "wgWikibaseItemId":"Q31354462","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready", "jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch", "ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6a/Abchazja.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="823"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6a/Abchazja.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="549"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="439"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Abchazja – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Abchazja"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Abchazja"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Abchazja rootpage-Abchazja skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Abchazja" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Abchazja" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Abchazja" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Abchazja" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Ustrój_polityczny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ustrój_polityczny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ustrój polityczny</span> </div> </a> <ul id="toc-Ustrój_polityczny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Geografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Geografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Wczesna_historia_Abchazji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wczesna_historia_Abchazji"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Wczesna historia Abchazji</span> </div> </a> <ul id="toc-Wczesna_historia_Abchazji-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Abchazja_w_XIX_w." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Abchazja_w_XIX_w."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Abchazja w XIX w.</span> </div> </a> <ul id="toc-Abchazja_w_XIX_w.-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Abchazja_czasów_komunistycznych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Abchazja_czasów_komunistycznych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Abchazja czasów komunistycznych</span> </div> </a> <ul id="toc-Abchazja_czasów_komunistycznych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Abchazja_i_Gruzja_po_rozpadzie_ZSRR" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Abchazja_i_Gruzja_po_rozpadzie_ZSRR"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Abchazja i Gruzja po rozpadzie ZSRR</span> </div> </a> <ul id="toc-Abchazja_i_Gruzja_po_rozpadzie_ZSRR-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Abchazja_po_wojnie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Abchazja_po_wojnie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Abchazja po wojnie</span> </div> </a> <ul id="toc-Abchazja_po_wojnie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Podział_administracyjny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_administracyjny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Podział administracyjny</span> </div> </a> <ul id="toc-Podział_administracyjny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gospodarka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Gospodarka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Gospodarka</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Gospodarka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Gospodarka</span> </button> <ul id="toc-Gospodarka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Rolnictwo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rolnictwo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Rolnictwo</span> </div> </a> <ul id="toc-Rolnictwo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przemysł_wydobywczy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przemysł_wydobywczy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Przemysł wydobywczy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przemysł_wydobywczy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przemysł_przetwórczy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przemysł_przetwórczy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Przemysł przetwórczy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przemysł_przetwórczy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Usługi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Usługi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Usługi</span> </div> </a> <ul id="toc-Usługi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Transport</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Demografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Demografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Demografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Demografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Galeria" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Galeria"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Galeria</span> </div> </a> <ul id="toc-Galeria-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Abchazja</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 172 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-172" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">172 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B3%D1%8A%D0%B5%D0%B9" title="Азгъей – kabardyjski" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Азгъей" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="kabardyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B7%D1%8B%D0%B3%D1%8A%D1%8D%D0%B9" title="Адзыгъэй – adygejski" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Адзыгъэй" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="adygejski" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгабзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Abchasi%C3%AB" title="Abchasië – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Abchasië" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%89%A5%E1%8A%AB%E1%8B%9D%E1%8B%AB" title="አብካዝያ – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="አብካዝያ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AC%E0%A4%96%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="अबखाजिया – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="अबखाजिया" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D4%A5%D1%81%D0%BD%D1%8B_%D0%90%D2%B3%D3%99%D1%8B%D0%BD%D2%AD%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%80%D0%B0" title="Аԥсны Аҳәынҭқарра – abchaski" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Аԥсны Аҳәынҭқарра" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abchaski" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%83%D9%88%D9%85%D8%A9_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A9_%D8%A3%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%A7" title="حكومة جمهورية أبخازيا – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حكومة جمهورية أبخازيا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Abkhasia" title="Abkhasia – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Abkhasia" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Abcazia" title="Abcazia – franko-prowansalski" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Abcazia" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="franko-prowansalski" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Abkhasia" title="Abkhasia – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Abkhasia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Avek%C3%A1sia" title="Avekásia – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Avekásia" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия – awarski" lang="av" hreflang="av" data-title="Абхазия" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="awarski" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Abxaziya" title="Abxaziya – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Abxaziya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7" title="آبخازیا – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آبخازیا" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AC%E0%A6%96%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="আবখাজিয়া – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আবখাজিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Абхазия" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D1%96%D1%8F" title="Рэспубліка Абхазія – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Рэспубліка Абхазія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D1%96%D1%8F" title="Абхазія – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Абхазія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Абхазия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Abchasien" title="Abchasien – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Abchasien" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Abhazija" title="Abhazija – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Abhazija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Abc%27hazia" title="Abc'hazia – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Abc'hazia" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8" title="Абхази – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Абхази" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Abkh%C3%A0zia" title="Abkhàzia – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Abkhàzia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8" title="Абхази – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Абхази" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Abch%C3%A1zie" title="Abcházie – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Abcházie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Abjasia" title="Abjasia – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Abjasia" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Abchasia" title="Abchasia – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Abchasia" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Abkhasien" title="Abkhasien – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Abkhasien" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Abchasien" title="Abchasien – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Abchasien" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Abhaasia" title="Abhaasia – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Abhaasia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%80%CF%87%CE%B1%CE%B6%CE%AF%CE%B1" title="Αμπχαζία – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Αμπχαζία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Абхазия Мастор – erzja" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Абхазия Мастор" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzja" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Abjasia" title="Abjasia – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Abjasia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Ab%C4%A5azio" title="Abĥazio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Abĥazio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2" title="آبخاز – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آبخاز" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – hindi fidżyjskie" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidżyjskie" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Abkasia" title="Abkasia – farerski" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Abkasia" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farerski" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9publique_d%27Abkhazie" title="République d'Abkhazie – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="République d'Abkhazie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Abc%C3%A1is" title="An Abcáis – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Abcáis" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Abcaaish" title="Yn Abcaaish – manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Abcaaish" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Abhaziya" title="Abhaziya – gagauski" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Abhaziya" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="gagauski" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/An_Abchas" title="An Abchas – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="An Abchas" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8" title="Абхази – inguski" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Абхази" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="inguski" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%85%E0%AA%AC%E0%AB%8D%E0%AA%96%E0%AA%BE%E0%AA%9C%E0%AA%BF%E0%AA%AF%E0%AA%BE" title="અબ્ખાજિયા – gudżarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="અબ્ખાજિયા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gudżarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%95%ED%95%98%EC%A7%80%EC%95%BC" title="압하지야 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="압하지야" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%A2%D5%AD%D5%A1%D5%A6%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Աբխազիայի Հանրապետություն – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Աբխազիայի Հանրապետություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AC%E0%A4%96%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="अबख़ाज़िया – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अबख़ाज़िया" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Abchaziska" title="Abchaziska – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Abchaziska" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Abhazija" title="Abhazija – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Abhazija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Abhazia" title="Abhazia – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Abhazia" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – ilokano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilokano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Republik_Abkhazia" title="Republik Abkhazia – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Republik Abkhazia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%90%8A%E1%91%89%E1%91%B2%E1%93%AF%E1%90%8A" title="ᐊᑉᑲᓯᐊ – inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᐊᑉᑲᓯᐊ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Apikasiaq" title="Apikasiaq – inupiak" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Apikasiaq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiak" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7" title="Абхаз – osetyjski" lang="os" hreflang="os" data-title="Абхаз" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – khosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="khosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Abkas%C3%ADa" title="Abkasía – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Abkasía" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Abcasia" title="Abcasia – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Abcasia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%91%D7%97%D7%96%D7%99%D7%94" title="אבחזיה – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="אבחזיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Abhasya" title="Abhasya – pampango" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Abhasya" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampango" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%87%D1%8B%D0%BF%D1%81%D1%8B" title="Хачыпсы – karaczajsko-bałkarski" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Хачыпсы" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karaczajsko-bałkarski" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%A3%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90" title="აფხაზეთის რესპუბლიკა – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="აფხაზეთის რესპუბლიკა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Абхазия Республикасы – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Абхазия Республикасы" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Abhazi" title="Abhazi – kornijski" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Abhazi" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornijski" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Abukaziya" title="Abukaziya – kinya-ruanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Abukaziya" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinya-ruanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Абхазия" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ebxazya" title="Ebxazya – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Ebxazya" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Абхазия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8" title="Абхази – zachodniomaryjski" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Абхази" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="zachodniomaryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Abcasia" title="Abcasia – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Abcasia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Abhazia" title="Abhazia – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Abhazia" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Abascia" title="Abascia – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Abascia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Abh%C4%81zija" title="Abhāzija – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Abhāzija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия – lezgijski" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Абхазия" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezgijski" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Abchazija" title="Abchazija – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Abchazija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Abchazi%C3%AB" title="Abchazië – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Abchazië" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Abcasia" title="Abcasia – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Abcasia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Abh%C3%A1zia" title="Abházia – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Abházia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AC%E0%A4%96%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="अबखाजिया – maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="अबखाजिया" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Абхазија – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Абхазија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Abkazia" title="Abkazia – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Abkazia" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%96%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AF" title="അബ്ഖാസിയ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അബ്ഖാസിയ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Abka%C5%BCja" title="Abkażja – maltański" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Abkażja" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltański" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AC%E0%A4%96%E0%A4%BE%E0%A4%9D%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="अबखाझिया – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="अबखाझिया" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="აფხაზეთი – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="აფხაზეთი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%A7" title="ابخازيا – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ابخازيا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7" title="آبخازیا – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="آبخازیا" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7" title="Абхаз – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Абхаз" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Abchazi%C3%AB" title="Abchazië – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Abchazië" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Abchazie" title="Abchazie – dolnosaksoński" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Abchazie" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="dolnosaksoński" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AC%E0%A4%96%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="अबखाजिया – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="अबखाजिया" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%96%E3%83%8F%E3%82%B8%E3%82%A2" title="アブハジア – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アブハジア" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8" title="Абхази – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Абхази" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Abchaasien" title="Abchaasien – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Abchaasien" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Repablik_o%27_Abkasiya" title="Repablik o' Abkasiya – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Repablik o' Abkasiya" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Abkhasia" title="Abkhasia – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Abkhasia" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Abkhasia" title="Abkhasia – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Abkhasia" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Abkasia" title="Abkasia – novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Abkasia" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Abcazia" title="Abcazia – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Abcazia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%B9" title="Абхазий – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Абхазий" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%86%E0%AC%AC%E0%AC%BE%E0%AC%96%E0%AC%BE%E0%AC%9C%E0%AC%BF%E0%AC%86" title="ଆବାଖାଜିଆ – orija" lang="or" hreflang="or" data-title="ଆବାଖାଜିଆ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="orija" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Abxaziya" title="Abxaziya – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Abxaziya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%85%E0%A8%AC%E0%A8%96%E0%A8%BC%E0%A8%BE%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A9%80%E0%A8%86" title="ਅਬਖ਼ਾਜ਼ੀਆ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਅਬਖ਼ਾਜ਼ੀਆ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%96%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="अब्खाजिया – palijski" lang="pi" hreflang="pi" data-title="अब्खाजिया" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="palijski" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7" title="ابخازیا – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ابخازیا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%A7" title="ابخازيا – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ابخازيا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Abec%C3%A1sia" title="Abecásia – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Abecásia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Abxaziya" title="Abxaziya – karakałpacki" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Abxaziya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakałpacki" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Abhaziya_Cumhuriyeti" title="Abhaziya Cumhuriyeti – krymskotatarski" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Abhaziya Cumhuriyeti" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="krymskotatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Abhazia" title="Abhazia – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Abhazia" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D1%96%D1%8F" title="Републіка Абхазія – rusiński" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Републіка Абхазія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="rusiński" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Республика Абхазия – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Республика Абхазия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Абхазия" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Abc%C3%A0sia" title="Abcàsia – sardyński" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Abcàsia" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardyński" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Abkhazie" title="Abkhazie – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Abkhazie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Abkazia" title="Abkazia – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Abkazia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Abkh%C3%A0zzia" title="Abkhàzzia – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Abkhàzzia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%A7" title="ابخازيا – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ابخازيا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Abch%C3%A1zsko" title="Abcházsko – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Abcházsko" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Abhazija" title="Abhazija – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Abhazija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%EA%99%81%D1%97%EA%99%97" title="Абхаꙁїꙗ – cerkiewnosłowiański" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Абхаꙁїꙗ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="cerkiewnosłowiański" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Abchazyj%C5%8F" title="Abchazyjŏ – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Abchazyjŏ" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – somalijski" lang="so" hreflang="so" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalijski" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7" title="ئەبخازیا – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەبخازیا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Абхазија – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Абхазија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Abhazija" title="Abhazija – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Abhazija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – sundajski" lang="su" hreflang="su" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundajski" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Abhasia" title="Abhasia – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Abhasia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Abchazien" title="Abchazien – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Abchazien" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="அப்காசியா – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அப்காசியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Abxazya" title="Abxazya – tashelhiyt" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Abxazya" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="tashelhiyt" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Abxazya" title="Abxazya – kabylski" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Abxazya" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabylski" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Абхазия" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A2%E1%82%85%E1%80%95%E1%80%BA%E1%82%89%E1%81%B6%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%81%B8%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%82%83%E1%80%B8" title="ဢႅပ်ႉၶေးၸီးယႃး – szan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="ဢႅပ်ႉၶေးၸီးယႃး" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="szan" class="interlanguage-link-target"><span>ၽႃႇသႃႇတႆး </span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%96%E0%B0%9C%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="అబ్‌ఖజియా – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="అబ్‌ఖజియా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="อับคาเซีย – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="อับคาเซีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D2%B6%D1%83%D0%BC%D2%B3%D1%83%D1%80%D0%B8%D0%B8_%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%BE%D0%B7%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD" title="Ҷумҳурии Абхозистон – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ҷумҳурии Абхозистон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Abhazya" title="Abhazya – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Abhazya" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Abhazi%C3%BDa" title="Abhaziýa – turkmeński" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Abhaziýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmeński" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Республика Абхазия – udmurcki" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Республика Абхазия" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurcki" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D1%96%D1%8F" title="Республіка Абхазія – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Республіка Абхазія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%A7" title="ابخازيا – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ابخازيا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Abc%C3%A0zia" title="Abcàzia – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Abcàzia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Abhazii" title="Abhazii – wepski" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Abhazii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="wepski" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Abkhazia" title="Chính phủ Cộng hòa Abkhazia – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Chính phủ Cộng hòa Abkhazia" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Labkas%C3%A4n" title="Labkasän – wolapik" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Labkasän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="wolapik" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Abkhazia" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%B8%83%E5%93%88%E5%85%B9" title="阿布哈兹 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="阿布哈兹" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%B8%83%E5%93%88%E8%8C%B2" title="阿布哈茲 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="阿布哈茲" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Abxazya" title="Abxazya – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Abxazya" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Abchazi%C3%AB" title="Abchazië – zelandzki" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Abchazië" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zelandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Abkaz%C4%97j%C4%97" title="Abkazėjė – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Abkazėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%B8%83%E5%93%88%E8%8C%B2" title="阿布哈茲 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="阿布哈茲" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Abhasi" title="Abhasi – betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Abhasi" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Abxazij%C9%99" title="Abxazijə – tałyski" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Abxazijə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="tałyski" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B4%B1%E2%B5%85%E2%B4%B0%E2%B5%A3%E2%B5%A2%E2%B4%B0" title="ⴰⴱⵅⴰⵣⵢⴰ – standardowy marokański tamazight" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⴱⵅⴰⵣⵢⴰ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="standardowy marokański tamazight" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q31354462#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Abchazja" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Abchazja" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Abchazja"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Abchazja"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Abchazja" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Abchazja" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Abchazja&oldid=75293369" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Abchazja&id=75293369&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FAbchazja"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FAbchazja"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Abchazja"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Abchazja&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Abchazja&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D0%90%D4%A5%D1%81%D0%BD%D1%8B" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Abchazja" hreflang="pl"><span>Wikinews</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Abchazja" hreflang="pl"><span>Wikipodróże</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q31354462" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="coordinates plainlinks">Na mapach: <a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Abchazja&params=43.15_N_41_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 43,15°N 41,00°E"><span class="latitude">43,15°N</span> <span class="longitude">41,00°E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 43,150000 41,000000"><span class="latitude">43,150000</span> <span class="longitude">41,000000</span></span></span></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Republika Abchazji</div><div class="iboxt-2"><span style="font-style: normal;" lang="ka">აფხაზეთის რესპუბლიკა</span><br /><span style="font-style: normal;" lang="ru">Республика Абхазия</span><br /><span style="font-style: normal;" lang="ab">Аԥсны Аҳәынҭқарра</span></div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="ibox2"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="mw-no-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Coat_of_arms_of_Abkhazia.svg" class="mw-file-description"><img alt="Herb" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Coat_of_arms_of_Abkhazia.svg/100px-Coat_of_arms_of_Abkhazia.svg.png" decoding="async" width="100" height="125" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Coat_of_arms_of_Abkhazia.svg/150px-Coat_of_arms_of_Abkhazia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Coat_of_arms_of_Abkhazia.svg/200px-Coat_of_arms_of_Abkhazia.svg.png 2x" data-file-width="430" data-file-height="536" /></a></span> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="mw-no-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_the_Republic_of_Abkhazia.svg" class="mw-file-description"><img alt="Flaga" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Flag_of_the_Republic_of_Abkhazia.svg/100px-Flag_of_the_Republic_of_Abkhazia.svg.png" decoding="async" width="100" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Flag_of_the_Republic_of_Abkhazia.svg/150px-Flag_of_the_Republic_of_Abkhazia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Flag_of_the_Republic_of_Abkhazia.svg/200px-Flag_of_the_Republic_of_Abkhazia.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Herb_Abchazji" title="Herb Abchazji">Herb</a> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Flaga_Abchazji" title="Flaga Abchazji">Flaga</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr style="border-bottom:1px solid #aaa;"> <td colspan="2" style="text-align:center;"><a href="/wiki/Hymn_pa%C5%84stwowy" title="Hymn państwowy">Hymn</a>: <i><a href="/wiki/Hymn_Abchazji" title="Hymn Abchazji">Аиааира</a><br />(Aiaaira)</i><br /><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="200" style="width:200px;" data-durationhint="249" data-mwtitle="National_anthem_of_Abkhazia_–_Aiaaira_(Аиааира)_(orchestral_vocal_version).ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/61/National_anthem_of_Abkhazia_%E2%80%93_Aiaaira_%28%D0%90%D0%B8%D0%B0%D0%B0%D0%B8%D1%80%D0%B0%29_%28orchestral_vocal_version%29.ogg/National_anthem_of_Abkhazia_%E2%80%93_Aiaaira_%28%D0%90%D0%B8%D0%B0%D0%B0%D0%B8%D1%80%D0%B0%29_%28orchestral_vocal_version%29.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/61/National_anthem_of_Abkhazia_%E2%80%93_Aiaaira_%28%D0%90%D0%B8%D0%B0%D0%B0%D0%B8%D1%80%D0%B0%29_%28orchestral_vocal_version%29.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Abkhazia_%E2%80%93_Aiaaira_%28%D0%90%D0%B8%D0%B0%D0%B0%D0%B8%D1%80%D0%B0%29_%28orchestral_vocal_version%29.ogg&lang=ab&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ab" label="аԥсшәа ‪(ab)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Abkhazia_%E2%80%93_Aiaaira_%28%D0%90%D0%B8%D0%B0%D0%B0%D0%B8%D1%80%D0%B0%29_%28orchestral_vocal_version%29.ogg&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Abkhazia_%E2%80%93_Aiaaira_%28%D0%90%D0%B8%D0%B0%D0%B0%D0%B8%D1%80%D0%B0%29_%28orchestral_vocal_version%29.ogg&lang=ja&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ja" label="日本語 ‪(ja)‬" data-dir="ltr" /></audio></span></span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Konstytucja" title="Konstytucja">Konstytucja</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Konstytucja_Abchazji" title="Konstytucja Abchazji">Konstytucja Abchazji</a> 26 listopada 1994 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Stolica" title="Stolica">Stolica</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Suchumi" title="Suchumi">Suchumi</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Data powstania </th> <td> <p>23 lipca 1992 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Prezydent" title="Prezydent">Prezydent</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/As%C5%82an_B%C5%BCanija" title="Asłan Bżanija">Asłan Bżanija</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[a]</a></sup><sup id="cite_ref-World_Statesmen.org_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-World_Statesmen.org-2">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Premier" title="Premier">Premier</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Aleksandr_Ankwab" title="Aleksandr Ankwab">Aleksandr Ankwab</a><sup id="cite_ref-World_Statesmen.org_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-World_Statesmen.org-2">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th>Powierzchnia </th> <td> <p>8550 km² </p> </td></tr> <tr> <th style="padding-bottom:0px;">Populacja <small>(2017)</small><br />• liczba ludności </th> <td style="padding-bottom:0px;"> <p><br />243 564 </p> </td></tr> <tr> <th style="padding-top:0px;">• gęstość </th> <td style="padding-top:0px;"> <p>28 os./km² </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Waluta" title="Waluta">Waluta</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Rubel_rosyjski" title="Rubel rosyjski">rubel rosyjski</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Telefoniczny_kod_kraju" title="Telefoniczny kod kraju">Telefoniczny nr kierunkowy</a> </th> <td> <p>+7 840 i +7 940 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_kod_samochodowy" title="Międzynarodowy kod samochodowy">Kod samochodowy</a> </th> <td> <p>ABH </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Strefa_czasowa" title="Strefa czasowa">Strefa czasowa</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Uniwersalny_czas_koordynowany" title="Uniwersalny czas koordynowany">UTC</a> +3 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Nar%C3%B3d" title="Naród">Narody</a> i <a href="/wiki/Grupa_etniczna" title="Grupa etniczna">grupy etniczne</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Abchazowie" title="Abchazowie">Abchazowie</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/J%C4%99zyk_urz%C4%99dowy" title="Język urzędowy">Język urzędowy</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/J%C4%99zyk_abchaski" title="Język abchaski">abchaski</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski" title="Język rosyjski">rosyjski</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[b]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Religia" title="Religia">Religia</a> dominująca </th> <td> <p><a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">prawosławie</a> </p> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Abchazja.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Mapa opisywanego kraju" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Abchazja.jpg/240px-Abchazja.jpg" decoding="async" width="240" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Abchazja.jpg/360px-Abchazja.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Abchazja.jpg/480px-Abchazja.jpg 2x" data-file-width="487" data-file-height="334" /></a></span> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span style="font-weight:bold;">Położenie na mapie</span><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Abkhazia_in_Europe_(de-facto).svg" class="mw-file-description"><img alt="Położenie na mapie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Abkhazia_in_Europe_%28de-facto%29.svg/240px-Abkhazia_in_Europe_%28de-facto%29.svg.png" decoding="async" width="240" height="205" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Abkhazia_in_Europe_%28de-facto%29.svg/360px-Abkhazia_in_Europe_%28de-facto%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Abkhazia_in_Europe_%28de-facto%29.svg/480px-Abkhazia_in_Europe_%28de-facto%29.svg.png 2x" data-file-width="1401" data-file-height="1198" /></a></span> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abkhazia" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abkhazia" class="extiw" title="commons:Category:Abkhazia">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Abchazja" title="Wikinews"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/28px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="28" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/42px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/56px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Abchazja" class="extiw" title="n:Kategoria:Abchazja">Wiadomości w Wikinews</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Abchazja" title="Wikisłownik"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Abchazja" class="extiw" title="wikt:Abchazja">Hasło w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Abchazja" title="Wikipodróże"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/28px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/42px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/56px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Abchazja" class="extiw" title="voy:Abchazja">Informacje w Wikipodróżach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Abkhazia_in_its_region.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Abkhazia_in_its_region.svg/250px-Abkhazia_in_its_region.svg.png" decoding="async" width="250" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Abkhazia_in_its_region.svg/375px-Abkhazia_in_its_region.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Abkhazia_in_its_region.svg/500px-Abkhazia_in_its_region.svg.png 2x" data-file-width="298" data-file-height="168" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p><b>Abchazja</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_abchaski" title="Język abchaski">abch.</a> Аҧсны – <i>Apsny</i>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_gruzi%C5%84ski" title="Język gruziński">gruz.</a> აფხაზეთი – <i>Apchazeti</i>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski" title="Język rosyjski">ros.</a> Абха́зия – <i>Abchazija</i>) – terytorium na wschodnim wybrzeżu Morza Czarnego, formalnie część <a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzji</a>, faktycznie <a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_nieuznawane" class="mw-redirect" title="Państwa nieuznawane">państwo nieuznawane</a> (uznane przez 5 państw na świecie, w tym <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosję</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[2]</a></sup>) ze stolicą w <a href="/wiki/Suchumi" title="Suchumi">Suchumi</a><sup id="cite_ref-CITEREFGórecki2013_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGórecki2013-5">[3]</a></sup><span class="problemy problemy-w-odn" aria-hidden="true" data-nosnippet="" data-problemy="ODN: brak numeru strony"> </span>, położone nad <a href="/wiki/Morze_Czarne" title="Morze Czarne">Morzem Czarnym</a> i na zachodnim <a href="/wiki/Kaukaz_(%C5%82a%C5%84cuch_g%C3%B3rski)" title="Kaukaz (łańcuch górski)">Kaukazie</a>. Zajmuje powierzchnię 8550 km², zamieszkuje je ponad 240 tys. osób<sup id="cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-НАСЕЛЕНИЕ-6">[4]</a></sup>. </p><p>Od 1992 Abchazja jest <a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_nieuznawane" class="mw-redirect" title="Państwa nieuznawane">w praktyce niepodległym państwem</a>, pozostającym poza zwierzchnością władz gruzińskich, którego władze stosują nazwę Republika Abchazji (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_abchaski" title="Język abchaski">abch.</a> Аҧсны Аҳәынҭқарра – <i>Apsny Ahłyntkarra</i> lub Ареспублика Аҧсны – <i>Arespublika Apsny</i> (obie formy stosowane są przez władze abchaskie), <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski" title="Język rosyjski">ros.</a> Республика Абхазия – <i>Riespublika Abchazija</i>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_gruzi%C5%84ski" title="Język gruziński">gruz.</a> რესპუბლიკა აფხაზეთი – <i>Respublika Apchazeti</i>). </p><p>Progruziński rząd Abchaskiej Republiki Autonomicznej, do czasu <a href="/wiki/Wojna_rosyjsko-gruzi%C5%84ska" title="Wojna rosyjsko-gruzińska">wojny separatystów z Gruzją w sierpniu 2008</a>, rezydował w <a href="/wiki/Czcha%C5%82ta" title="Czchałta">Czchałcie</a> w <a href="/wiki/W%C4%85w%C3%B3z_Kodori" title="Wąwóz Kodori">Górnej Abchazji</a>. Współcześnie rząd Abchazji (a nie rząd Abchaskiej Republiki Autonomicznej) włada całym terytorium kraju<sup id="cite_ref-CITEREFCzachor2014_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCzachor2014-7">[5]</a></sup><span class="problemy problemy-w-odn" aria-hidden="true" data-nosnippet="" data-problemy="ODN: brak numeru strony"> </span>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ustrój_polityczny"><span id="Ustr.C3.B3j_polityczny"></span>Ustrój polityczny</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Ustrój polityczny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ustrój polityczny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Organizacje międzynarodowe (<a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">ONZ</a>, <a href="/wiki/Rada_Europy" title="Rada Europy">Rada Europy</a> itd.) uznają Abchazję za część składową Gruzji. Separatystyczny rząd Abchazji przyjmuje, że jest ona niepodległym państwem – jednostronna proklamacja niepodległości nastąpiła w 1992 roku. </p><p>Podczas wojny domowej w Gruzji władze rosyjskie przyczyniły się w decydującym stopniu do przetrwania niezależnego państwa abchaskiego poprzez wsparcie militarne i finansowe. Dzisiaj Rosja wciąż posiada szerokie wpływy polityczne i wojskowe we władzach republiki, <i>de facto</i> będąc gwarantem jej istnienia. </p><p>Tuż po jednostronnym proklamowaniu niepodległego państwa przez <a href="/wiki/Kosowo" title="Kosowo">Kosowo</a> w lutym 2008 roku, prezydent Abchazji zapowiedział, że skieruje wniosek do Rosji i innych państw <a href="/wiki/Wsp%C3%B3lnota_Niepodleg%C5%82ych_Pa%C5%84stw" title="Wspólnota Niepodległych Państw">Wspólnoty Niepodległych Państw</a> o uznanie państwowości republiki. Władze republiki zainteresowane są wejściem Abchazji do Związku Białorusi i Rosji jako trzeciego członu państwowego, a jako minimum – uzyskaniem statusu niepodległego państwa, luźno stowarzyszonego z Rosją. W sierpniu 2008, po wygranej wojnie, w Abchazji odbyły się masowe demonstracje z żądaniem uznania niepodległości Abchazji. </p><p>Państwa uznające niepodległość Abchazji to: </p> <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a> – 26 sierpnia 2008</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Flag_of_Nicaragua.svg/22px-Flag_of_Nicaragua.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Flag_of_Nicaragua.svg/33px-Flag_of_Nicaragua.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Flag_of_Nicaragua.svg/44px-Flag_of_Nicaragua.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Nikaragua" title="Nikaragua">Nikaragua</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[6]</a></sup> – 5 września 2008</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Flag_of_Venezuela.svg/22px-Flag_of_Venezuela.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Flag_of_Venezuela.svg/33px-Flag_of_Venezuela.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Flag_of_Venezuela.svg/44px-Flag_of_Venezuela.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Wenezuela" title="Wenezuela">Wenezuela</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[7]</a></sup> – 10 września 2009</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/22px-Flag_of_Nauru.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/33px-Flag_of_Nauru.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Nauru.svg/44px-Flag_of_Nauru.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></span></span> </span><a href="/wiki/Nauru" title="Nauru">Nauru</a><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[8]</a></sup> – 15 grudnia 2009</li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Flag_of_Syria.svg/22px-Flag_of_Syria.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Flag_of_Syria.svg/33px-Flag_of_Syria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Flag_of_Syria.svg/44px-Flag_of_Syria.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Syria" title="Syria">Syria</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[9]</a></sup> – 29 maja 2018</li></ul> <p>23 maja 2011 roku niepodległość Abchazji uznało również <a href="/wiki/Vanuatu" title="Vanuatu">Vanuatu</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[10]</a></sup>, jednak 20 maja 2013 roku premier tego państwa ogłosił zerwanie wzajemnych stosunków<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[11]</a></sup>. Drugim podobnym przypadkiem jest <a href="/wiki/Tuvalu" title="Tuvalu">Tuvalu</a> – państwo to uznało Abchazję 18 września 2011 r.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14">[12]</a></sup>, lecz wycofało to uznanie 31 marca 2014 roku<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[13]</a></sup>. </p><p>Ponadto niepodległość Abchazji uznały jeszcze w 2006 roku trzy inne nieuznawane na arenie międzynarodowej republiki – <a href="/wiki/Osetia_Po%C5%82udniowa" title="Osetia Południowa">Osetia Południowa</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3rski_Karabach" title="Górski Karabach">Górski Karabach</a> i <a href="/wiki/Naddniestrze" title="Naddniestrze">Naddniestrze</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geografia">Geografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Geografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Geografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Geografia_Abchazji" title="Geografia Abchazji">Geografia Abchazji</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ridge_view_from_pitsunda_cape.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Ridge_view_from_pitsunda_cape.jpg/220px-Ridge_view_from_pitsunda_cape.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Ridge_view_from_pitsunda_cape.jpg/330px-Ridge_view_from_pitsunda_cape.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Ridge_view_from_pitsunda_cape.jpg/440px-Ridge_view_from_pitsunda_cape.jpg 2x" data-file-width="650" data-file-height="487" /></a><figcaption>Abchazja – widok <a href="/wiki/Kaukaz_(%C5%82a%C5%84cuch_g%C3%B3rski)" title="Kaukaz (łańcuch górski)">Kaukazu</a> z okolic <a href="/wiki/Picunda" title="Picunda">Picundy</a></figcaption></figure> <p>Większą część terytorium (ok. 70%) zajmują góry – południowe stoki <a href="/wiki/Kaukaz_(%C5%82a%C5%84cuch_g%C3%B3rski)" title="Kaukaz (łańcuch górski)">głównego grzbietu Kaukazu</a><sup id="cite_ref-ReferenceA_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-16">[14]</a></sup> (ważniejsze przełęcze: <a href="/wiki/Prze%C5%82%C4%99cz_K%C5%82uchorska" title="Przełęcz Kłuchorska">Kłuchorska</a> i <a href="/wiki/Prze%C5%82%C4%99cz_Maruchska" title="Przełęcz Maruchska">Maruchska</a>) oraz jego odgałęzienia: na północnym zachodzie <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Gagryjskie" title="Góry Gagryjskie">Góry Gagryjskie</a>, w centrum <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Bzypijskie" title="Góry Bzypijskie">Góry Bzypijskie</a> i <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Abchaskie" title="Góry Abchaskie">Góry Abchaskie</a>, na południowym wschodzie <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Kodorskie" title="Góry Kodorskie">Góry Kodorskie</a>. Najwyższym szczytem jest <a href="/wiki/Dombai_Ulgeni" title="Dombai Ulgeni">Dombaj-Ulgen</a> (4046 m n.p.m.)<sup id="cite_ref-mapa_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-mapa-17">[15]</a></sup>. Góry zachodniej Abchazji składają się głównie ze skał węglanowych które rozpuszczają się w wodzie, tworząc jaskinie krasowe. Najsłynniejszymi z nich są <a href="/wiki/Jaskinia_Nowoato%C5%84ska" title="Jaskinia Nowoatońska">Jaskinia Nowoatońska</a> i <a href="/w/index.php?title=Jaskinia_Abrskila&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jaskinia Abrskila (strona nie istnieje)">Jaskinia Abrskila</a>. Z kolei w masywie Arbaa znajduje się <a href="/wiki/Jaskinia_Krubera" title="Jaskinia Krubera">Jaskinia Krubera</a> – najgłębsza jaskinia na świecie. </p><p>W Abchazji znajduje się ponad 180 jezior. Największymi i najbardziej znanymi są jeziora <a href="/w/index.php?title=Amtkjal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amtkjal (strona nie istnieje)">Amtkjal</a> i <a href="/wiki/Rica" title="Rica">Rica</a><sup id="cite_ref-ReferenceA_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-16">[14]</a></sup>. </p><p>Abchazja ma niewielkie zasoby węgla kamiennego, rud cynku, ołowiu, miedzi, rtęci i <a href="/wiki/Baryt" title="Baryt">barytu</a>, oraz surowców budowlanych. Kraj obfituje w liczne źródła mineralne (np. miejscowość <a href="/w/index.php?title=Awdachara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Awdachara (strona nie istnieje)">Awdachara</a>). </p><p>Główne rzeki: <a href="/wiki/Bzyp" title="Bzyp">Bzyp</a>, <a href="/wiki/Kodori" title="Kodori">Kodori</a>, <a href="/wiki/Psou" title="Psou">Psou</a>, <a href="/w/index.php?title=Gumista&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gumista (strona nie istnieje)">Gumista</a> i <a href="/w/index.php?title=Galidzga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Galidzga (strona nie istnieje)">Galidzga</a><sup id="cite_ref-mapa_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-mapa-17">[15]</a></sup>. </p><p>Na wybrzeżu panuje <a href="/wiki/Klimat_podzwrotnikowy" title="Klimat podzwrotnikowy">klimat podzwrotnikowy</a>, wilgotny, w górach od 500 do 2000 m n.p.m. – górski umiarkowany, powyżej 2000 m n.p.m. – górski chłodny. Średnia temperatura w styczniu wynosi od −2 °C do +7 °C, w lipcu od +16 °C do +24 °C, roczne opady wynoszą 1300–2400 mm<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[16]</a></sup>. </p><p>Na wybrzeżu i pogórzu przeważają <a href="/wiki/Czerwonoziemy" title="Czerwonoziemy">czerwonoziemy</a> i <a href="/wiki/%C5%BB%C3%B3%C5%82toziemy" title="Żółtoziemy">żółtoziemy</a>, wyżej gleby próchniczno-węglanowe, <a href="/wiki/Gleby_brunatnoziemne" title="Gleby brunatnoziemne">brunatne</a> gleby leśne i <a href="/w/index.php?title=Gleba_g%C3%B3rska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gleba górska (strona nie istnieje)">gleby górskie</a>. </p><p>Pierwotna roślinność, chroniona w rezerwatach (Rica, Gumistyński, Pschuski, Picundyjsko-Miusserski) to do wys. 1000 m n.p.m. zrzucające na zimę lasy liściaste (z drzewami takich rodzajów jak: <a href="/wiki/Buk" title="Buk">buk</a>, <a href="/wiki/Kasztan" title="Kasztan">kasztan</a>, <a href="/wiki/D%C4%85b" title="Dąb">dąb</a>, <a href="/wiki/Grab" title="Grab">grab</a>) z podszytem z wiecznozielonych krzewów (<a href="/w/index.php?title=Laurowi%C5%9Bnia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Laurowiśnia (strona nie istnieje)">laurowiśnia</a>, <a href="/wiki/R%C3%B3%C5%BCanecznik" title="Różanecznik">rododendron</a>, <a href="/wiki/Ostrokrzew" title="Ostrokrzew">ostrokrzew</a>, <a href="/wiki/Bukszpan" title="Bukszpan">bukszpan</a>). </p><p>Lasy zajmują ponad 55% powierzchni. Występują w nich <a href="/wiki/Nied%C5%BAwiedziowate" title="Niedźwiedziowate">niedźwiedzie</a>, <a href="/wiki/Dzik_euroazjatycki" title="Dzik euroazjatycki">dziki</a>, <a href="/wiki/Jele%C5%84" title="Jeleń">jelenie</a>, <a href="/wiki/Sarna" title="Sarna">sarny</a>, <a href="/wiki/%C5%BBubr_europejski" title="Żubr europejski">żubry</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wczesna_historia_Abchazji">Wczesna historia Abchazji</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Wczesna historia Abchazji" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wczesna historia Abchazji"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:2014_Picunda,_Sob%C3%B3r_%C5%9Bw._Andrzeja_(07).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/2014_Picunda%2C_Sob%C3%B3r_%C5%9Bw._Andrzeja_%2807%29.jpg/220px-2014_Picunda%2C_Sob%C3%B3r_%C5%9Bw._Andrzeja_%2807%29.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/2014_Picunda%2C_Sob%C3%B3r_%C5%9Bw._Andrzeja_%2807%29.jpg/330px-2014_Picunda%2C_Sob%C3%B3r_%C5%9Bw._Andrzeja_%2807%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/2014_Picunda%2C_Sob%C3%B3r_%C5%9Bw._Andrzeja_%2807%29.jpg/440px-2014_Picunda%2C_Sob%C3%B3r_%C5%9Bw._Andrzeja_%2807%29.jpg 2x" data-file-width="4033" data-file-height="2808" /></a><figcaption><a href="/wiki/Katedra_%C5%9Bw._Andrzeja_w_Picundzie" title="Katedra św. Andrzeja w Picundzie">Sobór św. Andrzeja</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:2014_Nowy_Aton,_Twierdza_Anakopia_(02).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/2014_Nowy_Aton%2C_Twierdza_Anakopia_%2802%29.jpg/220px-2014_Nowy_Aton%2C_Twierdza_Anakopia_%2802%29.jpg" decoding="async" width="220" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/2014_Nowy_Aton%2C_Twierdza_Anakopia_%2802%29.jpg/330px-2014_Nowy_Aton%2C_Twierdza_Anakopia_%2802%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/2014_Nowy_Aton%2C_Twierdza_Anakopia_%2802%29.jpg/440px-2014_Nowy_Aton%2C_Twierdza_Anakopia_%2802%29.jpg 2x" data-file-width="3783" data-file-height="2715" /></a><figcaption>Twierdza Anakopia</figcaption></figure> <p>Obszar zamieszkany już w paleolicie – jeden z najwcześniejszych ośrodków rolnictwa i obróbki metali. W I tysiącleciu p.n.e. część starożytnego królestwa <a href="/wiki/Kolchida" title="Kolchida">Kolchidy</a> skolonizowanej przez Greków. Powstały wówczas <a href="/wiki/Milet" title="Milet">milezyjskie</a> kolonie <i><a href="/wiki/Dioskuria" title="Dioskuria">Dioskurias</a></i> (dzisiejsze Suchumi) i <i><a href="/wiki/Fasis" title="Fasis">Fasis</a></i> (dzisiejsze <a href="/wiki/Poti" title="Poti">Poti</a>)<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[17]</a></sup>. W roku 65 p.n.e. terytorium współczesnej Abchazji znalazło się pod władzą <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Rzym" title="Starożytny Rzym">Rzymian</a>. Od IV wieku była pod wpływami <a href="/wiki/Lazyka" title="Lazyka">Lazyki (Egrisi)</a> a później <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">Cesarstwa Bizantyńskiego</a>. Za pośrednictwem Bizancjum na początku VI wieku nastąpiła chrystianizacja terenów dzisiejszej Abchazji. Językiem używanym w kościołach został <a href="/wiki/J%C4%99zyk_grecki" title="Język grecki">język grecki</a>, a siedzibą <a href="/wiki/Arcybiskup" title="Arcybiskup">arcybiskupa</a> podległego <a href="/wiki/Patriarcha_Konstantynopola" title="Patriarcha Konstantynopola">Patriarsze Konstantynopola</a> było miasto <a href="/wiki/Picunda" title="Picunda">Pityus</a> (dzisiejsza Picunda). </p><p>W VII wieku do władzy doszła lokalna dynastia Anosydów, zwanych też Leonidami, którzy władali z miasta <a href="/wiki/Nowy_Aton" title="Nowy Aton">Anakopia</a> (dzisiejszy Nowy Aton). W 736, do Abchazji wdarli się <a href="/wiki/Arabowie" title="Arabowie">Arabowie</a>, ścigający książąt gruzińskich, braci Mira z <a href="/wiki/Lazyka" title="Lazyka">Lazyki</a> (Egrisi) i Archila z <a href="/wiki/Kartlia" title="Kartlia">Kartlii</a>. Połączone siły trzech książąt, a także epidemia <a href="/wiki/Dyzenteria" title="Dyzenteria">dyzenterii</a> i powódź doprowadziły do wycofania się Arabów. Po tym wydarzeniu władający Abchazją Leon I ożenił się z córką Mira. Ich syn, kolejny władca abchaski, <a href="/w/index.php?title=Leon_II_(Abchazja)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leon II (Abchazja) (strona nie istnieje)">Leon II</a> uniezależnił się od Bizancjum. W 780 roku ogłosił się królem, podbił tereny Lazyki, jednocząc ziemie dzisiejszej zachodniej Gruzji i Abchazji w jedno silne państwo noszące nazwę <a href="/w/index.php?title=Kr%C3%B3lestwo_Abchazji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Królestwo Abchazji (strona nie istnieje)">Królestwa Abchazji</a><sup id="cite_ref-tim_potier_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-tim_potier-20">[18]</a></sup>. W 806 r. Leon II przeniósł stolicę z Anakopii do <a href="/wiki/Kutaisi" title="Kutaisi">Kutaisi</a><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21">[19]</a></sup>. Wówczas elity porzuciły język grecki na rzecz <a href="/wiki/J%C4%99zyk_gruzi%C5%84ski" title="Język gruziński">języka gruzińskiego</a> i uległy gruzinizacji<sup id="cite_ref-CITEREFJanicki2009114–116_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFJanicki2009114–116-22">[20]</a></sup>. Stworzone przez Leona II Królestwo Abchazji przeżywało rozkwit na przełomie IX i X wieku, stając się najsilniejszym organizmem państwowym w regionie, który skutecznie rywalizował z leżącą na wschodzie Kachetią i leżącą na południu Tao-Klardżetią. Ostatni z rodu Leonidów, Teodozjusz III (rządzący w latach 975–978), nie miał męskiego potomka. Władzę przejęła blisko spokrewniona z Leonidami gruzińska gałąź dynastii <a href="/wiki/Bagratydzi_(Gruzja)" title="Bagratydzi (Gruzja)">Bagrationi</a><sup id="cite_ref-CITEREFGórecki201325_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGórecki201325-23">[21]</a></sup> (dynastia ta miała też <a href="/wiki/Bagratydzi_(Armenia)" title="Bagratydzi (Armenia)">gałąź ormiańską</a>). Wywodzący się z niej <a href="/wiki/Bagrat_III" title="Bagrat III">Bagrat II</a> (który był siostrzeńcem Teodozjusza III) w 978 roku został królem Abchazji. Przyłączył sąsiednie gruzińskie księstwa do swojego królestwa i w roku 1008 został (jako Bagrat III) pierwszym królem zjednoczonego Królestwa Abchazji i Kartli. Nowy twór państwowy nazwano po raz pierwszy Gruzją (<i>Sakartwelo</i>)<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[22]</a></sup>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 175px"> <div class="thumb" style="width: 170px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Caucasus_300_map_de.svg" class="mw-file-description" title="Państwa kaukaskie w roku 300"><img alt="Państwa kaukaskie w roku 300" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Caucasus_300_map_de.svg/140px-Caucasus_300_map_de.svg.png" decoding="async" width="140" height="109" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Caucasus_300_map_de.svg/210px-Caucasus_300_map_de.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Caucasus_300_map_de.svg/280px-Caucasus_300_map_de.svg.png 2x" data-file-width="1155" data-file-height="898" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Państwa kaukaskie w roku 300</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 175px"> <div class="thumb" style="width: 170px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Caucasus_385_AD_map_de.svg" class="mw-file-description" title="Tereny Abchazji jako część Lazyki w roku 385"><img alt="Tereny Abchazji jako część Lazyki w roku 385" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Caucasus_385_AD_map_de.svg/140px-Caucasus_385_AD_map_de.svg.png" decoding="async" width="140" height="109" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Caucasus_385_AD_map_de.svg/210px-Caucasus_385_AD_map_de.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Caucasus_385_AD_map_de.svg/280px-Caucasus_385_AD_map_de.svg.png 2x" data-file-width="1155" data-file-height="898" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tereny Abchazji jako część Lazyki w roku 385</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 175px"> <div class="thumb" style="width: 170px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Kaukasus_750n_alt_de.svg" class="mw-file-description" title="Abchazja w roku 750"><img alt="Abchazja w roku 750" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Kaukasus_750n_alt_de.svg/140px-Kaukasus_750n_alt_de.svg.png" decoding="async" width="140" height="109" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Kaukasus_750n_alt_de.svg/210px-Kaukasus_750n_alt_de.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Kaukasus_750n_alt_de.svg/280px-Kaukasus_750n_alt_de.svg.png 2x" data-file-width="1155" data-file-height="898" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Abchazja w roku 750</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 175px"> <div class="thumb" style="width: 170px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Caucasus_850_map_alt_de.svg" class="mw-file-description" title="Królestwo Abchazji w roku 850"><img alt="Królestwo Abchazji w roku 850" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Caucasus_850_map_alt_de.svg/140px-Caucasus_850_map_alt_de.svg.png" decoding="async" width="140" height="109" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Caucasus_850_map_alt_de.svg/210px-Caucasus_850_map_alt_de.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Caucasus_850_map_alt_de.svg/280px-Caucasus_850_map_alt_de.svg.png 2x" data-file-width="1155" data-file-height="898" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Królestwo Abchazji w roku 850</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 175px"> <div class="thumb" style="width: 170px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Caucasus_1000_map_de.png" class="mw-file-description" title="Królestwo Abchazji w roku 1000"><img alt="Królestwo Abchazji w roku 1000" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Caucasus_1000_map_de.png/140px-Caucasus_1000_map_de.png" decoding="async" width="140" height="109" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Caucasus_1000_map_de.png/210px-Caucasus_1000_map_de.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Caucasus_1000_map_de.png/280px-Caucasus_1000_map_de.png 2x" data-file-width="2990" data-file-height="2324" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Królestwo Abchazji w roku 1000</div> </li> </ul> <p>W XV wieku Królestwo Gruzji weszło w okres rozbicia dzielnicowego. W wyniku niego Abchazja (wówczas Księstwo Abchaskie) stała się zależna od gruzińskiego Królestwa Imeretii bądź od <a href="/wiki/Imperium_Osma%C5%84skie" title="Imperium Osmańskie">Imperium Osmańskiego</a>. W tych czasach Abchazją rządził miejscowy ród Czaczbów (Szerwaszydzów), który uznawał także zwierzchność książąt Odiszi (Megrelii). Do 1580 władcy Abchazji zdołali zrzucić jarzmo zależności zarówno od Imeretii, jak i Odiszi, co doprowadziło do permanentnej wojny z tym drugim księstwem. Abchazom udało się m.in. zdobyć Tskhumi (Suchumi)<sup id="cite_ref-CITEREFJanicki2009123_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFJanicki2009123-25">[23]</a></sup>. Z czasem Księstwo Abchaskie zaczęło ulegać wpływom Imperium Osmańskiego, co doprowadziło do jego częściowej <a href="/wiki/Islam" title="Islam">islamizacji</a> (w odłamie <a href="/wiki/Sunnizm" title="Sunnizm">sunnickim</a>). W latach 1725, 1728, 1733, 1771, 1806 wybuchały kolejne antyosmańskie powstania. Władca Abchazji, książę Leon, zdecydował się przejść na islam dopiero w drugiej połowie XVIII wieku, uznając wówczas ostatecznie zwierzchnictwo osmańskie. Wtedy też Turcy przekazali książęcej rodzinie Czaczbów (Szerwaszidzów) twierdzę Suchumi<sup id="cite_ref-CITEREFJanicki2009125–126_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFJanicki2009125–126-26">[24]</a></sup>. </p><p>Na przełomie XVIII i XIX wieku, próbując wyzwolić się z podporządkowania Turkom, Gruzini zaczęli poszukiwać protekcji w <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosji</a>. Z kolei rządzący wówczas Abchazją książę Kelesz-Bej Szerwaszidze, nie był przekonany o słuszności tej polityki. Mimo to w 1803 roku nawiązał oficjalne stosunki z wojskowymi władzami rosyjskimi w podbitej Gruzji. Perspektywa zbliżenia abchasko-rosyjskiego zdecydowała, że sułtan osmański zlecił zamach na księcia abchaskiego, do którego doszło 2 maja 1808, a który prawdopodobnie przeprowadził syn księcia – Arslan-Bej. Jednak stronnictwo prorosyjskie zaczęło zwyciężać wśród elit abchaskich i stojący na jego czele jeden z synów Kelesz-Beja – Sefer-Bej poprosił o protekcję cara rosyjskiego w petycji wysłanej w 1808. <a href="/wiki/Aleksander_I_Romanow" title="Aleksander I Romanow">Aleksander I</a> w dniu 17 lutego 1810 roku podpisał dekret uznający petycję, a tym samym akt wstąpienia Księstwa Abchazji do <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a>. Gdy w 1810 roku wojska rosyjskie zajęły Suchumi, Sefer-Bej nawrócił się na chrześcijaństwo (przyjmując imię Grzegorza) i w pełni podporządkował się Rosji<sup id="cite_ref-CITEREFJanicki2009128_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFJanicki2009128-27">[25]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Abchazja_w_XIX_w.">Abchazja w XIX w.</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Abchazja w XIX w." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Abchazja w XIX w."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Choć Abchazja wstąpiła do Imperium Rosyjskiego, formalnie i praktycznie rządził nią książę abchaski z rodu Czaczbów (Szerwaszydzów) podporządkowany bezpośrednio <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Rosji" title="Władcy Rosji">carowi Rosji</a>. Rządy abchaskie funkcjonowały bez ingerencji władz rosyjskich, które skupiły się tylko na dominacji wojskowej, pozostawiając rządy abchaskiej elicie władzy. Ta jednak nie umiała zapanować nad stałą rywalizacją i walką między dwoma stronnictwami, rosyjskim i tureckim. Bowiem choć prorosyjskie stronnictwo wyniosło Sefer-Beja do władzy, większość ludności Abchazji była przeciwna inkorporacji rosyjskiej, wzniecając powstania w latach 20., 30. i 40 XIX wieku. Niepokój na Kaukazie starało się wykorzystywać Imperium Osmańskie, a Abchazja stała się polem rywalizacji osmańsko-rosyjskiej. Kiedy w 1853 roku wybuchła <a href="/wiki/Wojna_krymska" title="Wojna krymska">wojna krymska</a>, Turcy zdołali na krótko zająć Suchumi, a następnie całą Abchazję i sąsiednią Megrelię. Szybko jednak odbito te tereny i przywrócono zwierzchnictwo rosyjskie nad Abchazją, nadal mającą swoją autonomię<sup id="cite_ref-CITEREFJanicki2009129_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFJanicki2009129-28">[26]</a></sup>. </p><p>Sytuacja zmieniła się w 1864 r. po zakończeniu <a href="/wiki/Wojny_rosyjsko-czerkieskie" title="Wojny rosyjsko-czerkieskie">wojny rosyjsko-czerkieskiej</a>, w której to Abchazowie wspomagali swoich pobratymców <a href="/wiki/Czerkiesi" title="Czerkiesi">Czerkiesów</a>, walczących przeciwko kolonialnej polityce rosyjskiej. Wówczas podporządkowano Abchazję bezpośrednio administracji rosyjskiej tworząc suchumski okręg wojskowy<sup id="cite_ref-tim_potier89_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-tim_potier89-29">[27]</a></sup>. Reakcją na zniesienie <a href="/wiki/Autonomia_regionalna" title="Autonomia regionalna">autonomii</a> było krwawo zdławione powstanie narodowe Abchazów w 1866 roku. </p><p>Podczas <a href="/wiki/Wojna_rosyjsko-turecka_(1877%E2%80%931878)" title="Wojna rosyjsko-turecka (1877–1878)">wojny rosyjsko-tureckiej w latach 1877–1878</a>, Abchazja została poważnie zniszczona. W konsekwencji klęski powstania z 1877 i przetaczających się przez kraj wojen, a także rosyjskiej polityki <a href="/wiki/Muhad%C5%BCirowie" title="Muhadżirowie">machadżyrstwa</a> nastąpiła masowa emigracja abchaskich muzułmanów na terytorium Imperium Osmańskiego – wówczas około połowa Abchazów opuściła swoją ojczyznę. W okresie 1877–1905 Abchazowie ze względu na liczne bunty byli na mocy carskiego ukazu na liście „winnych narodów”, stanowiących zagrożenie dla Imperium Rosyjskiego<sup id="cite_ref-CITEREFCzachor2014105_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCzachor2014105-30">[28]</a></sup>. Z poparciem władz carskich w Abchazji zaczęli osiedlać się <a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">prawosławni</a> Gruzini i Rosjanie<sup id="cite_ref-ReferenceB_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-31">[29]</a></sup> oraz uchodzący z terenów dzisiejszej Turcji <a href="/wiki/Ormianie" title="Ormianie">Ormianie</a> i <a href="/wiki/Grecy" title="Grecy">Grecy</a>. Od lat 70. XIX wieku wzmogła się imigracja ludności gruzińskiej. W rezultacie udział Abchazów w składzie ludności prowincji spadł z 85,7% w 1886 roku do 55,3% w 1897 roku<sup id="cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-НАСЕЛЕНИЕ-6">[4]</a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFCzachor2014105_30-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCzachor2014105-30">[28]</a></sup>. Wskutek wypędzenia ludności abchaskiej przez <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskie</a> jeszcze w latach sześćdziesiątych XIX wieku przez większą część XX wieku Abchazowie byli mniejszością na swoim terytorium, które stopniowo zaczęło być zasiedlane przez Gruzinów i Ormian<sup id="cite_ref-CITEREFGórecki201326_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGórecki201326-32">[30]</a></sup>. </p><p>W marcu 1918 roku w Abchazji wybuchło bolszewickie powstanie, w wyniku którego 8 kwietnia przejęto władzę w stolicy Suchumi. Jednakże władza bolszewików w Abchazji przetrwała zaledwie 40 dni do 17 maja, kiedy to została zdławiona przez gruzińskich mienszewików<sup id="cite_ref-tim_potier9_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-tim_potier9-33">[31]</a></sup>. W maju 1918 roku na konferencji w <a href="/wiki/Batumi" title="Batumi">Batumi</a> powołana została tak zwana <a href="/wiki/Republika_G%C3%B3rska_P%C3%B3%C5%82nocnego_Kaukazu" title="Republika Górska Północnego Kaukazu">Republika Górska Północnego Kaukazu</a>, w skład której weszła m.in. Abchazja, Adygeja, Kabardia, Osetia, Czeczenia i Dagestan. Mimo to, 26 maja 1918 roku władze w <a href="/wiki/Tbilisi" title="Tbilisi">Tbilisi</a> ogłosiły niepodległość <a href="/wiki/Demokratyczna_Republika_Gruzji" title="Demokratyczna Republika Gruzji">Demokratycznej Republiki Gruzji</a>, obejmującej Abchazję, pomimo protestów władz „Republiki Górskiej”. Włączenie Abchazji w skład Gruzji poprzedziły nadzorowane przez gruzińskie wojsko wybory do Abchaskiej Rady Narodowej zbojkotowane przez ludność abchaską. W efekcie organ został zdominowany przez miejscowych Gruzinów, którzy opowiedzieli się za połączeniem regionu z Gruzją<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34">[32]</a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35">[33]</a></sup>. Choć przyznano Abchazji formalną autonomię, władze gruzińskie zaczęły mocno ingerować w życie Abchazów. Ograniczono swobody, w tym przemieszczania się w związku z rzekomymi protureckimi sympatiami, a także, na polecenie gruzińskiego premiera <a href="/wiki/Noe_%C5%BBordania" title="Noe Żordania">Noego Żordanii</a>, podjęto kroki ku gruzinizacji Abchazów, deprecjonując m.in. <a href="/wiki/J%C4%99zyk_abchaski" title="Język abchaski">język abchaski</a>, określany mianem „wymysłu rosyjskich urzędników”<sup id="cite_ref-CITEREFCzachor2014107_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCzachor2014107-36">[34]</a></sup>. Nastąpiła wówczas kolejna fala emigracji abchaskich muzułmanów do Turcji. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Abchazja_czasów_komunistycznych"><span id="Abchazja_czas.C3.B3w_komunistycznych"></span>Abchazja czasów komunistycznych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Abchazja czasów komunistycznych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Abchazja czasów komunistycznych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Rewolucja_pa%C5%BAdziernikowa" title="Rewolucja październikowa">Rewolucja październikowa</a> w 1917 roku spowodowała rozpad Imperium rosyjskiego, Gruzja uniezależniła się od Rosji tworząc <a href="/wiki/Demokratyczna_Republika_Gruzji" title="Demokratyczna Republika Gruzji">Demokratyczną Republikę Gruzji</a>, w skład której wchodził też teren Abchazji, co zostało potwierdzone przez traktat pokojowy z <a href="/wiki/Rosyjska_Federacyjna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka">Rosją Radziecką</a> z 7 maja 1920 roku. Ale już 4 marca 1921 roku, po podboju Gruzji przez <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armię Czerwoną</a>, proklamowano <a href="/wiki/Abchaska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Abchaska Socjalistyczna Republika Radziecka">Abchaską Socjalistyczną Republikę Radziecką</a> i <a href="/wiki/Gruzi%C5%84ska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Gruzińska Socjalistyczna Republika Radziecka">Gruzińską Socjalistyczną Republiką Radziecką</a>, które 16 grudnia 1921 podpisała tzw. „umowę o związku”, na mocy której utworzono wspólne państwo sowieckie, składające się z dwóch równoprawnych republik, ale mającego wspólną nazwę (Gruzja) oraz stolicę Tyflis (Tbilisi). 13 grudnia 1922 roku Gruzją i będąca w związku z nią Abchazja wspólnie wstąpiły do <a href="/wiki/Zakaukaska_Federacyjna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Zakaukaska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka">Zakaukaskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej</a>, która 30 grudnia 1922 roku jako jeden z czterech członów utworzyły <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a>. 1 kwietnia 1925 przyjęto abchaską konstytucję, w której podkreślono republikański status Abchazji i jej sojusz na równych prawach z Gruzją<sup id="cite_ref-tim_potier9_33-1" class="reference"><a href="#cite_note-tim_potier9-33">[31]</a></sup>. W 1931 roku pod nazwą <a href="/wiki/Abchaska_Autonomiczna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Abchaska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka">Abchaska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka</a> Abchazja została włączona dekretem <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Stalin" title="Józef Stalin">Stalina</a> do <a href="/wiki/Gruzi%C5%84ska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Gruzińska Socjalistyczna Republika Radziecka">Gruzińskiej SRR</a><sup id="cite_ref-CITEREFCzachor2014109_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCzachor2014109-37">[35]</a></sup>. </p><p>W XX wieku trwała intensywna gruzinizacja Abchazji<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38">[36]</a></sup>, którą forsował m.in. <a href="/wiki/%C5%81awrientij_Beria" title="Ławrientij Beria">Ławrientij Beria</a>, Gruzin pochodzący z Abchazji. Przesiedlenia abchaskie i gruzinizacja terenu, prowadzona również przez politykę osadzania Gruzinów na terenach abchaskich, doprowadziła do znacznych ubytków narodu abchaskiego, w efekcie których rdzenni mieszkańcy stali się mniejszością<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39">[37]</a></sup>. Władze radzieckie wspierały masowe osadnictwo etnicznych Gruzinów (głównie z sąsiedniej, gruzińskiej <a href="/wiki/Megrelia" title="Megrelia">Megrelii</a>)<sup id="cite_ref-ReferenceB_31-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-31">[29]</a></sup>, po części w celu zwiększenia produkcji rolniczej na tym obszarze, po części zaś z myślą o dalszej zmianie proporcji etnicznych na korzyść Gruzinów<sup id="cite_ref-widmo_wolnosci_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-widmo_wolnosci-40">[38]</a></sup>. Po wyjeździe Berii do Moskwy w 1938, jego następca <a href="/wiki/Kandid_Czarkwiani" title="Kandid Czarkwiani">Kandid Czarkwiani</a> kontynuował politykę gruzinizacji Abchazji<sup id="cite_ref-tim_potier9_33-2" class="reference"><a href="#cite_note-tim_potier9-33">[31]</a></sup>. W epoce stalinowskiej abchaskie i gruzińskie elity polityczne ostro rywalizowały. Zaczęło się w 1936 od tajemniczej śmierci, otrucia <a href="/wiki/Nestor_%C5%81akoba" title="Nestor Łakoba">Nestora Łakoby</a> – przywódcy abchaskich komunistów, który był największym rywalem Berii. Wymordowano niemal całą abchaską inteligencję, zamykano abchaskie szkoły. Łaciński alfabet, którym zapisywano <a href="/wiki/J%C4%99zyk_abchaski" title="Język abchaski">język abchaski</a>, zastąpiono <a href="/wiki/Pisma_gruzi%C5%84skie" title="Pisma gruzińskie">alfabetem gruzińskim</a> (po kilkunastu latach zamienionym na cyrylicę). Abchaskie nazwy miejscowości, ulic, punktów geograficznych itp. zamieniano nazwami gruzińskimi (m.in. Suchum stał się Suchumi). Zabroniono także nadawania dzieciom abchaskich imion, co spowodowało, że ci, którzy nie chcieli przyjąć gruzińskich, wybierali rosyjskie, a czasami także polskie (wśród tego pokolenia Abchazów spotykało się Władysławów, Stanisławów i Teofilów)<sup id="cite_ref-CITEREFGórecki201327_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGórecki201327-41">[39]</a></sup>. </p><p>W latach 1926–1959 liczebność Abchazów wzrosła z niespełna 56 do 61 tysięcy, Gruzinów zaś z 68 do 158 tysięcy, a Rosjan z 13 do 86 tysięcy. W efekcie nastąpił gwałtowny spadek procentowego udziału Abchazów w populacji (z 25% do 16%) i wzrost procentowego udziału Rosjan w populacji Abchazji (z 6 do 21%). Natomiast procentowy udział Gruzinów w populacji wzrósł nieznacznie (z 34 do 39%)<sup id="cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-НАСЕЛЕНИЕ-6">[4]</a></sup>. Po śmierci Stalina i odejściu od władzy Berii nastąpiły zmiany w położeniu Abchazów. Postanowienie Prezydium <a href="/wiki/Komitet_Centralny_Komunistycznej_Partii_Zwi%C4%85zku_Radzieckiego" title="Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego">KC KPZR</a> z 10 czerwca 1956 roku <i>O błędach i niedociągnięciach w pracy Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Gruzji</i> zawierało stwierdzenie, że republikańskie władze Gruzji „celowo prowadziły politykę zmierzającą do likwidacji kultury narodowej ludności abchaskiej, ormiańskiej i osetyńskiej i przymusową asymilację”<sup id="cite_ref-CITEREFCzachor2014110_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCzachor2014110-42">[40]</a></sup>. Ponownie otwarto abchaskie szkoły i zezwolono na nadawanie dzieciom abchaskich imion. Abchazja jednak była najsłabiej rozwiniętą częścią Gruzińskiej SRR, gruzinizacja i niekorzystne dla Abchazów zmiany demograficzne nie zostały zahamowane. Doprowadziło to do manifestacji narodowościowych Abchazów. Pierwsza miała miejsce w 1954, druga 10 lat później, kolejne, a zarazem najsilniejsze w 1978 i 1979 roku. Po tych ostatnich, władze Gruzińskiej SRR poszły na drobne ustępstwa i zgodziły się na powołanie abchaskiego uniwersytetu, telewizji i dwóch nowych czasopism, a także zaprzestano przemysłowego wyrębu lasów w Abchazji. 18 marca 1989 roku, 30 tys. Abchazów zgromadzonych na polanie we wsi <a href="/wiki/Lichni" title="Lichni">Lychny</a> w <a href="/wiki/Rejon_Gudauta" title="Rejon Gudauta">rejonie Gudauta</a> zażądało przywrócenia Abchazji statusu republiki związkowej w ramach <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a>. Petycję w tej sprawie podpisali także członkowie komunistycznych władz abchaskich. Na podstawie licznych wystąpień Abchazów, <a href="/wiki/Wojciech_G%C3%B3recki" title="Wojciech Górecki">Wojciech Górecki</a> uważa, że „Żaden inny naród w ZSRR nie buntował się tak często”<sup id="cite_ref-CITEREFGórecki201325_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGórecki201325-23">[21]</a></sup>. Odpowiedzią na abchaskie zgromadzenie w Lychny było pod koniec marca zwołanie przez gruzińskie Towarzystwo Ilji Czawczawadze wielotysięcznego mityngu w Suchumi, który przeszedł przez centrum miasta pod hasłami „Gruzja dla Gruzinów” oraz „Abchazja – nieoddzielna część Gruzji”. Kolejna gruzińska manifestacja odbyła się w miejscowości Leselidze i sprowokowała Abchazów do użycia przemocy wobec jej uczestników. Zdarzenie to, choć nie poniosło za sobą ofiar, stało się impulsem do fali strajków podjętych przez gruzińskich robotników w zakładach w Suchumi. Równolegle demonstracje zwoływane przez narodową opozycję pod hasłem wsparcia dla abchaskich Gruzinów zaczęły wstrząsać Tbilisi<sup id="cite_ref-CITEREFCzachor2014115_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFCzachor2014115-43">[41]</a></sup>. </p><p>W lipcu 1989 roku w Suchumi wybuchły pierwsze abchasko-gruzińskie starcia zbrojne. Bezpośrednią przyczyną była decyzja kierownictwa Gruzińskiej SRR, aby obok uniwersytetu abchaskiego powstała filia <a href="/wiki/Tbiliski_Uniwersytet_Pa%C5%84stwowy" title="Tbiliski Uniwersytet Państwowy">Uniwersytetu Państwowego z Tbilisi</a>. W zamieszkach zginęło 9 Gruzinów i 5 Abchazów<sup id="cite_ref-CITEREFGórecki201328_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGórecki201328-44">[42]</a></sup>. Rosnące narodowe aspiracje Gruzinów spowodowały, że 19 sierpnia 1989 Rada Najwyższa Gruzji przyjęła ustawę o Państwowym Programie dla Gruzińskiego Języka. Nowe prawo zakładało obligatoryjną naukę języka gruzińskiego we wszystkich szkołach oraz obowiązkowe testy z języka gruzińskiego i gruzińskiej literatury przy aplikacji na studia. W Abchazji jednoznacznie odczytano to, jako powrót do polityki gruzinizacji<sup id="cite_ref-tim_potier10_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-tim_potier10-45">[43]</a></sup>. </p><p>W 1989 roku Abchazja liczyła 525 tys. osób, w tym 45,7% Gruzinów, 17,8% Abchazów, 14,6% Ormian i 14,3% Rosjan<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46">[44]</a></sup>. Pod koniec 1990 roku przeprowadzono wybory stosując, zgodnie z nowo ustalonymi kilka miesięcy wcześniej zasadami zapisanymi w konstytucji Abchazji, kwoty etniczne. Według tych kwot dla narodowości abchaskiej zarezerwowano 28 mandatów, gruzińskiej – 26 mandatów, ludności rosyjskojęzycznej – 11 mandatów. Pomimo że zasady nowej ordynacji wyborczej zostały uzgodnione z władzami gruzińskimi, Rada Najwyższa Gruzji uchwaliła prawo zakazujące startowania w wyborach lokalnych komitetów i partii, w tym reprezentujących naród abchaski<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47">[45]</a></sup>. Jeszcze przed przeprowadzeniem nowych wyborów, w odpowiedzi na wprowadzone miesiąc wcześniej przez władze gruzińskie prawo likwidujące autonomię Abchazji, 25 sierpnia 1990 roku Rada Najwyższa Abchazji proklamowała odłączenie autonomii od Gruzińskiej SRR i powołanie Abchaskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej jako suwerennej republiki wchodzącej w skład Związku Radzieckiego<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48">[46]</a></sup>. Niedługo przed ustąpieniem z urzędu, <a href="/wiki/Michai%C5%82_Gorbaczow" title="Michaił Gorbaczow">Michaił Gorbaczow</a> podjął decyzję o referendum 17 marca 1991 roku, które miało na celu przebudowanie Związku Radzieckiego. Gruzini z Gruzji nie wzięli w nim udziału, gdyż wybrali już drogę niepodległości. Abchazi zaś, zaniepokojeni niepodległością Gruzji (i tym samym postępującą gruzinizacją ich ziem), wzięli udział w referendum. 52,3% mieszkańców Abchazji (prawie wszyscy nie-Gruzini) opowiedziało się (większością 98.6%) za pozostaniem w ramach ZSRR<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49">[47]</a></sup>, jednak ich głos został zignorowany. Wkrótce po tym rozpoczęły się demonstracje i zamieszki<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50">[48]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Abchazja_i_Gruzja_po_rozpadzie_ZSRR">Abchazja i Gruzja po rozpadzie ZSRR</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Abchazja i Gruzja po rozpadzie ZSRR" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Abchazja i Gruzja po rozpadzie ZSRR"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wojna_w_Abchazji_(1992%E2%80%931993)" title="Wojna w Abchazji (1992–1993)">Wojna w Abchazji (1992–1993)</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:1993_Georgia_war1.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/1993_Georgia_war1.svg/220px-1993_Georgia_war1.svg.png" decoding="async" width="220" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/1993_Georgia_war1.svg/330px-1993_Georgia_war1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/1993_Georgia_war1.svg/440px-1993_Georgia_war1.svg.png 2x" data-file-width="1940" data-file-height="1370" /></a><figcaption>Mapa działań wojennych</figcaption></figure> <p>Po proklamowaniu przez Gruzję niepodległości i upadku Związku Radzieckiego, status Abchazji w ramach Gruzji nie został uregulowany. Abchaskie żądania dużej autonomii spotykały się z kategorycznym sprzeciwem Tbilisi, które upierało się przy <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_unitarne" title="Państwo unitarne">państwie unitarnym</a>. W związku z tym abchaska Rada Najwyższa uchwaliła przywrócenie konstytucji z 1925 roku. Abchazja była wówczas republiką związkową, zatem teraz miałaby prawo do własnego państwa<sup id="cite_ref-CITEREFGórecki201329_51-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGórecki201329-51">[49]</a></sup>. Decyzja ta, podjęta 23 lipca 1992 została uznana za proklamację niepodległości. </p><p>Napięcie między Abchazami a abchaskimi Gruzinami starał się łagodzić pierwszy gruziński prezydent <a href="/wiki/Zwiad_Gamsachurdia" title="Zwiad Gamsachurdia">Zwiad Gamsachurdia</a>. Jego obalenie w wyniku zamachu stanu w Tbilisi przekreśliło szanse na pokojowe rozwiązanie konfliktu. Na początku 1992 roku przybyły z Moskwy <a href="/wiki/Eduard_Szewardnadze" title="Eduard Szewardnadze">Eduard Szewardnadze</a> nie potrafił zapanować nad politykami, chcącymi militarnie rozwiązać „problem abchaski”<sup id="cite_ref-widmo_wolnosci_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-widmo_wolnosci-40">[38]</a></sup>. W sierpniu tego samego roku, <a href="/wiki/Tengiz_Kitowani" title="Tengiz Kitowani">Tengiz Kitowani</a>, minister obrony Gruzji (będący jednym z członków <a href="/wiki/Triumwirat" title="Triumwirat">triumwiratu</a>, który przejął władzę w Gruzji) wprowadził do Abchazji gruzińską Gwardię Narodową. Pretekstem było ściganie zwolenników obalonego prezydenta <a href="/wiki/Zwiad_Gamsachurdia" title="Zwiad Gamsachurdia">Zwiada Gamsachurdii</a> i ochrona <a href="/wiki/Transport_kolejowy_w_Abchazji" title="Transport kolejowy w Abchazji">linii kolejowej łączącej Gruzję z Rosją</a>. Wejście zbrojne Gruzinów do Abchazji spowodowało wybuch regularnych walk, które przeistoczyły się w dwuletnią krwawą wojnę, w której obie strony dopuściły się zbrodni wojennych. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Abchazja_po_wojnie">Abchazja po wojnie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Abchazja po wojnie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Abchazja po wojnie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W efekcie wygranej przez Abchazów wojny, prawie połowa mieszkańców Abchazji (którymi byli głównie <a href="/wiki/Gruzini" title="Gruzini">Gruzini</a> i <a href="/wiki/Megrelowie" title="Megrelowie">Megrelowie</a>) została zmuszona do jej opuszczenia<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52">[50]</a></sup>. Wygnanie gruzińskiej większości ludności (ponad 200 tys. ludzi)<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53">[51]</a></sup> budziło olbrzymie emocje. Strony konfliktu wykorzystywały argumenty historyczne w celu uzasadnienia swoich racji, np. instytucje separatystycznej Abchazji i Rosji podawały oficjalną wersję historii Abchazji, według której Abchazowie byli ofiarami stalinowskiej polityki gruzinizacji<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54">[52]</a></sup><sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55">[53]</a></sup>. </p><p>1 grudnia 1993 roku, dwa miesiące po zakończeniu walk, rozpoczęły się rozmowy pokojowe. W rezultacie podpisano w maju 1994 roku w <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwie</a> porozumienia o rozejmie i o zasadach powrotu uchodźców oraz deklarację działań na rzecz uregulowania konfliktu. Na jego mocy na granicy administracyjnej Abchazji i Gruzji powstała strefa bezpieczeństwa, w której stacjonują z mandatu <a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">ONZ</a> Kolektywne Siły Pokojowe (złożone wyłącznie z żołnierzy rosyjskich)<sup id="cite_ref-widmo_wolnosci_40-2" class="reference"><a href="#cite_note-widmo_wolnosci-40">[38]</a></sup>. Mimo że obie strony miały świadomość potrzeby rozwiązań pokojowych (wojna je dużo kosztowała), nie umiały zgodzić się co do nowego kształtu relacji abchasko-gruzińskich. Gruzini, choć przed wojną tego nie dopuszczali, byli gotowi na <a href="/wiki/Federacja" title="Federacja">federację</a>, z prawdziwą autonomią dla Abchazji. Dla Abchazów (jako zwycięzców wojny), było to jednak za mało i proponowali <a href="/wiki/Konfederacja_pa%C5%84stw" title="Konfederacja państw">konfederację</a> Abchazji i Gruzji. Nastąpił impas. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:2014_Suchum,_Narodowo-patriotyczny_baner_na_%C5%9Bcianie_(01).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/2014_Suchum%2C_Narodowo-patriotyczny_baner_na_%C5%9Bcianie_%2801%29.jpg/220px-2014_Suchum%2C_Narodowo-patriotyczny_baner_na_%C5%9Bcianie_%2801%29.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/2014_Suchum%2C_Narodowo-patriotyczny_baner_na_%C5%9Bcianie_%2801%29.jpg/330px-2014_Suchum%2C_Narodowo-patriotyczny_baner_na_%C5%9Bcianie_%2801%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/2014_Suchum%2C_Narodowo-patriotyczny_baner_na_%C5%9Bcianie_%2801%29.jpg/440px-2014_Suchum%2C_Narodowo-patriotyczny_baner_na_%C5%9Bcianie_%2801%29.jpg 2x" data-file-width="4269" data-file-height="2846" /></a><figcaption>Narodowo-patriotyczny baner na ścianie</figcaption></figure> <p>Brak postępu w rokowaniach skłonił władze abchaskie do podjęcia kroków prawnych. 26 listopada 1994 roku abchaski parlament przyjął nową konstytucję i powołał <a href="/wiki/W%C5%82adis%C5%82aw_Ardzinba" title="Władisław Ardzinba">Władysława Ardzinbę</a> na prezydenta. Decyzja ta oburzyła Gruzinów, a jednocześnie nie spodobała się Rosji, która zaczęła wspierać Gruzję rządzoną przez Eduarda Szewardnadzego. Rozmowy wznowiono jesienią 1996 roku. W czerwcu i lipcu 1997 roku dyskutowano już projekt traktatu pokojowego, wynegocjowanego przez <a href="/wiki/Jewgienij_Primakow" title="Jewgienij Primakow">Jewgienija Primakowa</a> – ministra spraw zagranicznych Rosji. Przewidywał on utworzenie państwa gruzińsko-abchaskiego ze wspólnym rządem, federacji, ale dającej Abchazji międzynarodową podmiotowość. 1 sierpnia 1997 roku prezydent Borys Jelcyn zaprosił do Moskwy Szewardnadzego i Ardzinbę na uroczyste podpisanie traktatu. Jednak do spotkania i podpisania traktatu nie doszło. Wynegocjowany tekst opublikowała rosyjska „<a href="/wiki/Niezawisimaja_gazieta" title="Niezawisimaja gazieta">Niezawisimaja Gazieta</a>”, doprowadzając do fali oburzenia w Gruzji. Opozycja oskarżyła władzę o zdradę stanu. Szewardnadze w radiowym orędziu próbował przekonać naród do pogodzenia się z Abchazami i pójścia na pewne ustępstwa, przekonywając, że nie można żyć przeszłością. W Abchazji także pojawiły się pewne głosy sprzeciwu wobec traktatu pokojowego. Ostatecznie nie podpisano go, a konflikt abchasko-gruziński został zamrożony<sup id="cite_ref-CITEREFGórecki2013116–122_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGórecki2013116–122-56">[54]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:2014_Most_na_rzece_Inguri,_Granica_mi%C4%99dzy_Gruzj%C4%85_a_Abchazj%C4%85.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/2014_Most_na_rzece_Inguri%2C_Granica_mi%C4%99dzy_Gruzj%C4%85_a_Abchazj%C4%85.jpg/220px-2014_Most_na_rzece_Inguri%2C_Granica_mi%C4%99dzy_Gruzj%C4%85_a_Abchazj%C4%85.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/2014_Most_na_rzece_Inguri%2C_Granica_mi%C4%99dzy_Gruzj%C4%85_a_Abchazj%C4%85.jpg/330px-2014_Most_na_rzece_Inguri%2C_Granica_mi%C4%99dzy_Gruzj%C4%85_a_Abchazj%C4%85.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/2014_Most_na_rzece_Inguri%2C_Granica_mi%C4%99dzy_Gruzj%C4%85_a_Abchazj%C4%85.jpg/440px-2014_Most_na_rzece_Inguri%2C_Granica_mi%C4%99dzy_Gruzj%C4%85_a_Abchazj%C4%85.jpg 2x" data-file-width="4576" data-file-height="3051" /></a><figcaption>870-metrowy most na rzece <a href="/wiki/Inguri" title="Inguri">Inguri</a>, de facto granica między Gruzją a Abchazją</figcaption></figure> <p>W maju 1998 roku wybuchł konflikt zbrojny w południowo-wschodniej Abchazji pomiędzy siłami abchaskimi a gruzińskimi ugrupowaniami partyzanckimi „Biały Legion” i „Leśni Bracia” zakończony zwycięstwem Abchazów. Efektem tego konfliktu było także to, iż co najmniej połowa Megrelów, którzy w poprzednich latach wrócili do swoich domów, musiała wówczas ponownie uciekać do Gruzji. Od jesieni 1999 roku władze Rosji zawarły z Abchazją porozumienie o ruchu bezwizowym, znacznie ułatwiono otrzymanie rosyjskiego obywatelstwa przez mieszkańców Abchazji, od tego czasu większość ludności Abchazji (około 80–90%) przyjęła obywatelstwo rosyjskie na co wpłynęło to, że paszporty abchaskie, wprowadzone do obiegu tylko od 2005 roku (do tego czasu ludność Abchazji korzystała z dowodów osobistych z czasów ZSRR), nie są uznawane w świecie. </p><p>W październiku 2001 roku miał miejsce jeszcze jeden krótkotrwały konflikt zbrojny z Gruzją<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57">[55]</a></sup>. </p><p>Pod koniec lipca 2006 roku do górnego <a href="/wiki/Kodori" title="Kodori">Kodori</a> (terytorium leżącego w abchaskiej części <a href="/wiki/Swanetia" title="Swanetia">Swanetii</a> niebędącego pod władzą zarówno rządu abchaskiego, jak i gruzińskiego) wkroczyły siły gruzińskie. Rządzący tym terenem abchaski Swan <a href="/wiki/Emzar_Kwicjani" title="Emzar Kwicjani">Emzar Kwicjani</a>, który wcześniej wystąpił przeciwko <a href="/wiki/Rewolucja_r%C3%B3%C5%BC" title="Rewolucja róż">rewolucji róż</a>, następnie wypowiedział posłuszeństwo rządowi gruzińskiemu. Po dwóch dniach walk Gruzini zwyciężyli, a przegrany Kwicjani uciekł przez góry do Rosji. Po tym wydarzeniu, w Kodori, w wiosce Czchalta został „zainstalowany” progruziński rząd Autonomicznej Republiki Abchazji, od czasów wojny rezydujący w Tbilisi<sup id="cite_ref-CITEREFGórecki2013147_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGórecki2013147-58">[56]</a></sup>. </p><p>W sierpniu 2008 roku w czasie <a href="/wiki/Wojna_rosyjsko-gruzi%C5%84ska" title="Wojna rosyjsko-gruzińska">wojny w Południowej Osetii</a> siły zbrojne Republiki Abchazji zdobyły <a href="/wiki/W%C4%85w%C3%B3z_Kodori" title="Wąwóz Kodori">wąwóz Kodori</a> i osiągnęły granicę Abchazji z 1921 roku. W sierpniu 2008, po wygranej wojnie, nastąpiły masowe demonstracje pod hasłami uznania niepodległej Abchazji, a parlament Abchazji wystąpił z wnioskiem o uznanie niepodległości republiki. 26 sierpnia 2008 ówczesny rosyjski prezydent <a href="/wiki/Dmitrij_Miedwiediew" title="Dmitrij Miedwiediew">Dmitr Miedwiediew</a> podpisał dokument uznający niepodległość Republiki Abchazji. </p><p>16 listopada 2011 roku <a href="/wiki/Parlament_Europejski" title="Parlament Europejski">Parlament Europejski</a> uchwalił rezolucję, uznając obecność Rosjan w Abchazji za bezprawną okupację tych terenów<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59">[57]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:2014_Suchum,_Siedziba_rz%C4%85du_i_prezydenta_Republiki_Abchazji_(01).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/2014_Suchum%2C_Siedziba_rz%C4%85du_i_prezydenta_Republiki_Abchazji_%2801%29.jpg/220px-2014_Suchum%2C_Siedziba_rz%C4%85du_i_prezydenta_Republiki_Abchazji_%2801%29.jpg" decoding="async" width="220" height="119" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/2014_Suchum%2C_Siedziba_rz%C4%85du_i_prezydenta_Republiki_Abchazji_%2801%29.jpg/330px-2014_Suchum%2C_Siedziba_rz%C4%85du_i_prezydenta_Republiki_Abchazji_%2801%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/2014_Suchum%2C_Siedziba_rz%C4%85du_i_prezydenta_Republiki_Abchazji_%2801%29.jpg/440px-2014_Suchum%2C_Siedziba_rz%C4%85du_i_prezydenta_Republiki_Abchazji_%2801%29.jpg 2x" data-file-width="4110" data-file-height="2217" /></a><figcaption>Siedziba rządu i prezydenta Republiki Abchazji w czasie majowej rewolucji abchaskiej</figcaption></figure> <p>27 maja 2014 roku w Suchumi wybuchły wielotysięczne protesty przeciwko administracji, oskarżanej przez opozycję o korupcję i doprowadzenie do ekonomicznej zapaści państwa<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60">[58]</a></sup><sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61">[59]</a></sup>, które doprowadziły do ucieczki prezydenta <a href="/wiki/Aleksandr_Ankwab" title="Aleksandr Ankwab">Aleksandra Ankwaba</a>, a później jego obalenia. Opozycja sformowała wówczas tzw. Radę Koordynacyjną, która wezwała do zawarcia nowego traktatu z Rosją oraz wstąpienia Abchazji do <a href="/wiki/Euroazjatycka_Unia_Celna" title="Euroazjatycka Unia Celna">Unii Celnej</a> i <a href="/wiki/Unia_Eurazjatycka" title="Unia Eurazjatycka">Unii Euroazjatyckiej</a>, co miałoby być odpowiedzią na zapowiedź Gruzji wstąpienia do NATO. 31 maja parlament Republiki Abchazji zdecydował, iż prezydent Ankwab jest niezdolny do wykonywania swoich obowiązków, w związku z czym zdecydował o nowych wyborach prezydenckich<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62">[60]</a></sup>, które 25 sierpnia 2014 roku wygrał przywódca opozycji – <a href="/wiki/Raul_Chad%C5%BCymba" title="Raul Chadżymba">Raul Chadżymba</a><sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63">[61]</a></sup>. </p><p>24 listopada 2014 roku Rosja i Abchazja zawarły układ o sojuszu i strategicznym partnerstwie, który na 10 lat (z możliwością przedłużenia na kolejne pięcioletnie okresy) związał nieuznawane na arenie międzynarodowej państwo z Rosją. Układ ten nakłada na Abchazję obowiązek dostosowania jej ustawodawstwa celnego do aktów prawnych <a href="/wiki/Euroazjatycka_Unia_Gospodarcza" title="Euroazjatycka Unia Gospodarcza">Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej</a>, a w części nieuregulowanej tymi aktami – do prawa Federacji Rosyjskiej. Z kolei Rosja zobowiązała się do sfinansowania w Abchazji podwyżek płac „głównych kategorii pracowników instytucji państwowych” w sferze ochrony zdrowia, edukacji, nauki, kultury, sportu i opieki społecznej (oraz emerytur mieszkańców Abchazji mających rosyjskie obywatelstwo) do poziomu w <a href="/wiki/Po%C5%82udniowy_Okr%C4%99g_Federalny" title="Południowy Okręg Federalny">Południowym Okręgu Federalnym FR</a>. Zgodnie z zawartym układem oba państwa będą wzajemnie wspierać się wojskowo w obliczu zagrożenia. W ciągu trzech lat ma powstać Połączona Grupa Wojsk, a abchaska armia ma zostać zmodernizowana na koszt Rosji<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64">[62]</a></sup><sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65">[63]</a></sup>. Traktat przewiduje także wspólną ochronę abchaskich granic (w praktyce granicy z Gruzją) oraz swobodę przepływu osób przez granicę abchasko-rosyjską. W ciągu dwóch lat ma również powstać Wspólne Centrum Informacyjno-Koordynacyjne dla wspólnej walki z przestępczością<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66">[64]</a></sup>. Układ o sojuszu i partnerstwie strategicznym w grudniu 2014 roku ratyfikował parlament abchaski<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67">[65]</a></sup>, zaś 23 stycznia 2015 roku dokonała tego rosyjska <a href="/wiki/Duma_Pa%C5%84stwowa_Federacji_Rosyjskiej" title="Duma Państwowa Federacji Rosyjskiej">Duma Państwowa</a>. Przeciwko układowi protestują władze Gruzji, które widzą w nim nieformalną aneksję Abchazji<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68">[66]</a></sup><sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69">[67]</a></sup>. Na podstawie tego układu 1 stycznia 2015 między oboma państwami zaczęła funkcjonować strefa wolnego handlu<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70">[68]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Podział_administracyjny"><span id="Podzia.C5.82_administracyjny"></span>Podział administracyjny</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Podział administracyjny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział administracyjny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Republika Abchazji składa się z 7 rejonów<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71">[69]</a></sup>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Rejon_Gagra" title="Rejon Gagra">Rejon Gagra</a></li> <li><a href="/wiki/Rejon_Gal" title="Rejon Gal">Rejon Gal</a></li> <li><a href="/wiki/Rejon_G%C5%82ylrypsz" title="Rejon Głylrypsz">Rejon Głylrypsz</a></li> <li><a href="/wiki/Rejon_Gudauta" title="Rejon Gudauta">Rejon Gudauta</a></li> <li><a href="/wiki/Rejon_Oczamczyra" title="Rejon Oczamczyra">Rejon Oczamczyra</a></li> <li><a href="/wiki/Rejon_Suchumi" title="Rejon Suchumi">Rejon Suchumi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rejon_Tk%C5%82arczal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rejon Tkłarczal (strona nie istnieje)">Rejon Tkłarczal</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gospodarka">Gospodarka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Gospodarka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gospodarka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75298054">.mw-parser-output .mbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid var(--color-progressive,#36c);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%0.5em 10%;display:grid;padding:.3em;gap:.3em;grid-template-columns:60px 1fr;align-items:center;word-break:break-word}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:60px 1fr min-content}.mw-parser-output .mbox.without-icon{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox-iconright,.mw-parser-output .mbox-icon{justify-self:center}.mw-parser-output .mbox-icon img{max-width:100%;object-fit:contain}.mw-parser-output .mbox p{font-size:inherit}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .mbox{margin-left:0;margin-right:0}}@media(max-width:600px){.mw-parser-output .mbox{width:100%}}@media(max-width:450px){.mw-parser-output .mbox-iconright{grid-row:2;grid-column:1/span 2;justify-self:end}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:40px 1fr}.mw-parser-output .mbox{grid-template-columns:40px 1fr;font-size:0.85rem}}.mw-parser-output .mbox+.mbox{margin-top:calc(-0.5em - 1px)}.mw-parser-output .mbox.mbox-serious{border-left-color:#d33}.mw-parser-output .mbox.mbox-content{border-left-color:#f28500}.mw-parser-output .mbox.mbox-notice{border-left-color:var(--color-progressive,#36c)}.mw-parser-output .mbox.mbox-merge{border-left-color:#9932cc}body.ns-6 .mw-parser-output .mbox{width:unset;max-width:unset}</style> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność"><img alt="Wikipedia:Weryfikowalność" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/50px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/75px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/100px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div></div> <div class="mbox-text"><b>Ta sekcja od 2015-07 wymaga <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">zweryfikowania</a> podanych informacji.</b><div class="hide-when-compact">Należy podać wiarygodne źródła w formie <a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">przypisów bibliograficznych</a>.<br /><small>Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.</small><br /><small><i>Sprawdź w źródłach:</i> <span class="plainlinks"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Abchazja.html">Encyklopedia PWN</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&as_pub=-icon&q=%22Abchazja%22">Google Books</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Abchazja%22">Google Scholar</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=%22Abchazja%22">Federacja Bibliotek Cyfrowych</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bazhum.muzhp.pl/artykul/lista/?generalQuery=%22Abchazja%22">BazHum</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/search/page.action?qt=SEARCH&q=c_0language_0eq.all*sc.article*c_0keywords_0eq.Abchazja*l_0*c_0fulltext_0eq.all">BazTech</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcin.org.pl/dlibra/results?q=%22Abchazja%22&action=SimpleSearchAction&type=-6&p=0">RCIN</a> • Internet Archive (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/texts?query=%22Abchazja%22">texts</a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/inlibrary?query=%22Abchazja%22">inlibrary</a>)</span></small><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Abchazja" title="Dyskusja:Abchazja">dyskusji tej sekcji</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tej sekcji.</span></div></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rolnictwo">Rolnictwo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Rolnictwo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rolnictwo"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Uprawa winorośli, cytrusów, herbaty, <a href="/wiki/Tung_moluka%C5%84ski" title="Tung molukański">drzewa tungowego</a> i roślin olejkodajnych, hodowla, pszczelarstwo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przemysł_wydobywczy"><span id="Przemys.C5.82_wydobywczy"></span>Przemysł wydobywczy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Przemysł wydobywczy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przemysł wydobywczy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wydobycie węgla kamiennego, rud cynku, ołowiu, miedzi, rtęci i barytu. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przemysł_przetwórczy"><span id="Przemys.C5.82_przetw.C3.B3rczy"></span>Przemysł przetwórczy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Przemysł przetwórczy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przemysł przetwórczy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rozwinięty przemysł spożywczy (herbaciany, winiarski, tytoniowy). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Usługi"><span id="Us.C5.82ugi"></span>Usługi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Usługi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Usługi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ważny ośrodek turystyczny (liczne kąpieliska i uzdrowiska). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport">Transport</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Transport" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Transport_kolejowy_w_Abchazji" title="Transport kolejowy w Abchazji">Transport kolejowy w Abchazji</a>.</i></div> <p>Doliną <a href="/wiki/Kodori" title="Kodori">Kodori</a> biegnie dawna <a href="/wiki/Suchumska_Droga_Wojenna" title="Suchumska Droga Wojenna">Suchumska Droga Wojenna</a> (do <a href="/wiki/Stawropol" title="Stawropol">Stawropola</a>). Główny port morski i lotniczy znajdują się w <a href="/wiki/Suchumi" title="Suchumi">Suchumi</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Demografia">Demografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Demografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Demografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W 1897 roku jedyny w carskiej Rosji spis powszechny ludności wykazał, że w dystrykcie Suchumi (zbliżonym terytorialnie do dzisiejszej Abchazji) językiem abchaskim posługiwało się prawie 60% ludności. </p><p>Po 1989 roku nastąpił znaczny spadek ludności republiki. Nastąpiło to w wyniku wymuszonej emigracji po uzyskaniu niepodległości (co najmniej 250 tysięcy)<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72">[70]</a></sup><sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73">[71]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Apsua_Holding_Apsny_Flag.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Apsua_Holding_Apsny_Flag.jpg/220px-Apsua_Holding_Apsny_Flag.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Apsua_Holding_Apsny_Flag.jpg/330px-Apsua_Holding_Apsny_Flag.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Apsua_Holding_Apsny_Flag.jpg/440px-Apsua_Holding_Apsny_Flag.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a><figcaption>Abchazowie</figcaption></figure> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Rok </th> <th>Łącznie </th> <th><a href="/wiki/Gruzini" title="Gruzini">Gruzini</a> </th> <th><a href="/wiki/Abchazowie" title="Abchazowie">Abchazowie</a> </th> <th><a href="/wiki/Rosjanie" title="Rosjanie">Rosjanie</a> </th> <th><a href="/wiki/Ormianie" title="Ormianie">Ormianie</a> </th> <th><a href="/wiki/Grecy" title="Grecy">Grecy</a> </th></tr> <tr> <td>1886 </td> <td>68 773 </td> <td>34 806 </td> <td>28 320 </td> <td>1 216 </td> <td>1 090 </td> <td>2 140 </td></tr> <tr> <td>1926 </td> <td>186 004 </td> <td>67 494 </td> <td>55 918 </td> <td>12 553 </td> <td>25 677 </td> <td>14 045 </td></tr> <tr> <td>1939 </td> <td>311 885 </td> <td>91 967 </td> <td>56 197 </td> <td>60 201 </td> <td>49 705 </td> <td>34 621 </td></tr> <tr> <td>1959 </td> <td>404 738 </td> <td>158 221 </td> <td>61 193 </td> <td>86 715 </td> <td>64 425 </td> <td>9 101 </td></tr> <tr> <td>1970 </td> <td>486 959 </td> <td>199 596 </td> <td>77 276 </td> <td>92 889 </td> <td>74 850 </td> <td>13 114 </td></tr> <tr> <td>1979 </td> <td>486 082 </td> <td>213 322 </td> <td>83 087 </td> <td>79 730 </td> <td>73 350 </td> <td>13 642 </td></tr> <tr> <td>1989 </td> <td>525 061 </td> <td>239 872 </td> <td>93 267 </td> <td>74 913 </td> <td>76 541 </td> <td>14 664 </td></tr> <tr> <td>2003 </td> <td>214 016 </td> <td>45 953 </td> <td>94 606 </td> <td>23 420 </td> <td>44 870 </td> <td>1 486 </td></tr></tbody></table> <p>Zmiany struktury ludności na przestrzeni lat<sup id="cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-3" class="reference"><a href="#cite_note-НАСЕЛЕНИЕ-6">[4]</a></sup>: </p> <table class="wikitable sortable" style="text-align:right"> <tbody><tr> <th style="width:100px">Narodowości </th> <th style="width:80px">1939 </th> <th style="width:80px">1959 </th> <th style="width:80px">1970 </th> <th style="width:80px">1979 </th> <th style="width:80px">1989 </th> <th style="width:80px">2003 </th> <th style="width:80px">2011 </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Abchazowie" title="Abchazowie">Abchazowie</a> </th> <td>18,0% </td> <td>15,1% </td> <td>15,9% </td> <td>17,1% </td> <td>17,8% </td> <td>44,2% </td> <td>50,8% </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Gruzini" title="Gruzini">Gruzini</a> </th> <td>29,5% </td> <td>39,1% </td> <td>41,0% </td> <td>43,9% </td> <td>45,7% </td> <td>20,6% </td> <td>19,3% </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Ormianie" title="Ormianie">Ormianie</a> </th> <td>15,9% </td> <td>15,9% </td> <td>15,4% </td> <td>15,1% </td> <td>14,6% </td> <td>21,0% </td> <td>17,4% </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Rosjanie" title="Rosjanie">Rosjanie</a> </th> <td>19,3% </td> <td>21,4% </td> <td>19,1% </td> <td>16,4% </td> <td>14,3% </td> <td>10,9% </td> <td>9,2% </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Ukrai%C5%84cy" title="Ukraińcy">Ukraińcy</a> </th> <td>2,7% </td> <td>2,8% </td> <td>2,5% </td> <td>2,1% </td> <td>2,2% </td> <td>0,8% </td> <td>0,7% </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Grecy" title="Grecy">Grecy</a> </th> <td>11,1% </td> <td>2,2% </td> <td>2,7% </td> <td>2,8% </td> <td>2,8% </td> <td>0,7% </td> <td>0,6% </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Osetyjczycy" title="Osetyjczycy">Osetyjczycy</a> </th> <td>– </td> <td>– </td> <td>0,2% </td> <td>0,2% </td> <td>0,2% </td> <td>0,2% </td> <td>0,3% </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Esto%C5%84czycy" title="Estończycy">Estończycy</a> </th> <td>0,7% </td> <td>0,5% </td> <td>0,4% </td> <td>0,3% </td> <td>0,3% </td> <td>0,2% </td> <td>0,1% </td></tr></tbody></table> <p>Według spisu ludności z 2011 ludność Abchazji kształtuje się następująco<sup id="cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-4" class="reference"><a href="#cite_note-НАСЕЛЕНИЕ-6">[4]</a></sup>: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Łącznie </th> <th><a href="/wiki/Abchazowie" title="Abchazowie">Abchazowie</a> </th> <th><a href="/wiki/Gruzini" title="Gruzini">Gruzini</a> </th> <th><a href="/wiki/Ormianie" title="Ormianie">Ormianie</a> </th> <th><a href="/wiki/Rosjanie" title="Rosjanie">Rosjanie</a> </th> <th><a href="/wiki/Ukrai%C5%84cy" title="Ukraińcy">Ukraińcy</a> </th> <th><a href="/wiki/Grecy" title="Grecy">Grecy</a> </th> <th><a href="/wiki/Turcy" title="Turcy">Turcy</a> </th> <th><a href="/wiki/Osetyjczycy" title="Osetyjczycy">Osetyjczycy</a> </th> <th><a href="/wiki/Abazyni" title="Abazyni">Abazyńczycy</a> </th> <th><a href="/wiki/Esto%C5%84czycy" title="Estończycy">Estończycy</a> </th></tr> <tr> <td>240 705<br />(100%) </td> <td>122 175<br />(50,8%) </td> <td>46 499<br />(19,3%) </td> <td>41 907<br />(17,4%) </td> <td>22 064<br />(9,2%) </td> <td>1 743<br />(0,7%) </td> <td>1 382<br />(0,6%) </td> <td>731<br />(0,3%) </td> <td>605<br />(0,3%) </td> <td>355<br />(0,1%) </td> <td>351<br />(0,1%) </td></tr></tbody></table> <p>Większe miasta (2011)<sup id="cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-5" class="reference"><a href="#cite_note-НАСЕЛЕНИЕ-6">[4]</a></sup>: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Miasto </th> <th>Liczba mieszkańców (w tys.) </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Suchumi" title="Suchumi">Suchumi</a> </td> <td>62,9 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Gagra" title="Gagra">Gagra</a> </td> <td>12,3 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Gudauta" title="Gudauta">Gudauta</a> </td> <td>8,5 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Gali" title="Gali">Gali</a> </td> <td>7,6 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Oczamczyra" title="Oczamczyra">Oczamczyra</a> </td> <td>5,3 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Tkwarczeli" title="Tkwarczeli">Tkwarczeli</a> </td> <td>5,0 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Galeria">Galeria</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Galeria" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Galeria"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 185px"> <div class="thumb" style="width: 180px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Botanical_garden.Sukhum.jpg" class="mw-file-description" title="Ogród Botaniczny w Suchumi"><img alt="Ogród Botaniczny w Suchumi" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Botanical_garden.Sukhum.jpg/150px-Botanical_garden.Sukhum.jpg" decoding="async" width="150" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Botanical_garden.Sukhum.jpg/225px-Botanical_garden.Sukhum.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Botanical_garden.Sukhum.jpg/300px-Botanical_garden.Sukhum.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Ogród Botaniczny w Suchumi</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 185px"> <div class="thumb" style="width: 180px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Sukhum1.jpg" class="mw-file-description" title="Suchumi"><img alt="Suchumi" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Sukhum1.jpg/150px-Sukhum1.jpg" decoding="async" width="150" height="109" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Sukhum1.jpg/225px-Sukhum1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Sukhum1.jpg/300px-Sukhum1.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="434" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Suchumi</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 185px"> <div class="thumb" style="width: 180px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Tquarchal_mountains.jpg" class="mw-file-description" title="Krajobraz okolic miasta Tkwarczeli"><img alt="Krajobraz okolic miasta Tkwarczeli" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Tquarchal_mountains.jpg/150px-Tquarchal_mountains.jpg" decoding="async" width="150" height="112" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Tquarchal_mountains.jpg/225px-Tquarchal_mountains.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Tquarchal_mountains.jpg/300px-Tquarchal_mountains.jpg 2x" data-file-width="2288" data-file-height="1712" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Krajobraz okolic miasta <a href="/wiki/Tkwarczeli" title="Tkwarczeli">Tkwarczeli</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 185px"> <div class="thumb" style="width: 180px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Aloisi_villa_Sukhumi.jpg" class="mw-file-description" title="Willa Aloisi w Suchumi"><img alt="Willa Aloisi w Suchumi" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Aloisi_villa_Sukhumi.jpg/119px-Aloisi_villa_Sukhumi.jpg" decoding="async" width="119" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Aloisi_villa_Sukhumi.jpg/179px-Aloisi_villa_Sukhumi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Aloisi_villa_Sukhumi.jpg/239px-Aloisi_villa_Sukhumi.jpg 2x" data-file-width="461" data-file-height="579" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Willa Aloisi w Suchumi</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 185px"> <div class="thumb" style="width: 180px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Ritsa1.jpg" class="mw-file-description" title="Jezioro Rica"><img alt="Jezioro Rica" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Ritsa1.jpg/150px-Ritsa1.jpg" decoding="async" width="150" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Ritsa1.jpg/225px-Ritsa1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Ritsa1.jpg/300px-Ritsa1.jpg 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Jezioro <a href="/wiki/Rica" title="Rica">Rica</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 185px"> <div class="thumb" style="width: 180px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Stone_Sack_Bzyb_Gagra.JPG" class="mw-file-description" title="Wąwóz Gagra"><img alt="Wąwóz Gagra" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Stone_Sack_Bzyb_Gagra.JPG/112px-Stone_Sack_Bzyb_Gagra.JPG" decoding="async" width="112" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Stone_Sack_Bzyb_Gagra.JPG/169px-Stone_Sack_Bzyb_Gagra.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Stone_Sack_Bzyb_Gagra.JPG/225px-Stone_Sack_Bzyb_Gagra.JPG 2x" data-file-width="2112" data-file-height="2816" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Wąwóz Gagra</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 185px"> <div class="thumb" style="width: 180px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Gorskii_03946u.jpg" class="mw-file-description" title="Nowy Aton"><img alt="Nowy Aton" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Gorskii_03946u.jpg/150px-Gorskii_03946u.jpg" decoding="async" width="150" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Gorskii_03946u.jpg/225px-Gorskii_03946u.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Gorskii_03946u.jpg/300px-Gorskii_03946u.jpg 2x" data-file-width="2877" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Nowy_Aton" title="Nowy Aton">Nowy Aton</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 185px"> <div class="thumb" style="width: 180px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C.jpg" class="mw-file-description" title="Zamek Anakopia koło Nowego Atonu"><img alt="Zamek Anakopia koło Nowego Atonu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C.jpg/150px-%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C.jpg" decoding="async" width="150" height="84" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C.jpg/225px-%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C.jpg/300px-%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C.jpg 2x" data-file-width="3303" data-file-height="1858" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Zamek Anakopia koło Nowego Atonu</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Ad%C5%BCaria" title="Adżaria">Adżaria</a></li> <li><a href="/wiki/Naddniestrze" title="Naddniestrze">Naddniestrze</a></li> <li><a href="/wiki/Osetia_Po%C5%82udniowa" title="Osetia Południowa">Osetia Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3rski_Karabach" title="Górski Karabach">Górski Karabach</a></li> <li><a href="/wiki/Kosowo" title="Kosowo">Kosowo</a></li> <li><a href="/wiki/Apsar" title="Apsar">Apsar</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Władze separatystyczne nieuznawane przez Gruzję. Jako republika autonomiczna Gruzji posiada także legalne władze na wygnaniu (Temur Mżawia, Malchaz Akiszbaja).</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Języki stosowane przez separatystyczny rząd. Według konstytucji Gruzji języki urzędowe to <a href="/wiki/J%C4%99zyk_gruzi%C5%84ski" title="Język gruziński">gruziński</a> i abchaski.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-World_Statesmen.org-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-World_Statesmen.org_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-World_Statesmen.org_2-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldstatesmen.org/Georgia.html#Abkhazia">Abkhazia</a>. World Statesmen.org – Ben M. Cahoon. [dostęp 2014-10-28]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Viacheslav Chirikba: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110707074720/http://www.abkhazworld.com/articles/analysis/285-int-legal-status-abkhazia-vchirikba.html">The International Legal Status of the Republic of Abkhazia In the Light of International Law</a>. 2009. [dostęp 2011-05-31]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abkhazworld.com/articles/analysis/285-int-legal-status-abkhazia-vchirikba.html">tego adresu</a> (2011-07-07)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGórecki2013-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGórecki2013_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGórecki2013">Górecki 2013 ↓</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-НАСЕЛЕНИЕ-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-НАСЕЛЕНИЕ_6-5">f</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rnabkhazia.html">НАСЕЛЕНИЕ АБХАЗИИ</a>. [dostęp 2014-09-01]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCzachor2014-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFCzachor2014_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCzachor2014">Czachor 2014 ↓</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.reuters.com/article/us-georgia-ossetia-nicaragua-idUKN0330438620080903">Nicaragua recognizes South Ossetia, Abkhazia</a>. [dostęp 2022-03-20]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rian.ru/world/20090910/184455246.html">Венесуэла признает Южную Осетию и Абхазию – Чавес – В мире – Лента новостей „РИА Новости”</a>. [dostęp 2012-06-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wprost.pl/ar/181809/Wladze-Nauru-ida-w-slady-Putina-i-Chaveza/">Władze Nauru idą w ślady Putina i Chaveza</a>. [dostęp 2012-06-13]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rferl.org/a/georgia-syria-establishes-diplomatic-relations-with-abkhazia-south-ossetia/29257063.html">Georgia Severs Relations With Syria For Recognizing Abkhazia, South Ossetia</a>. [dostęp 2018-05-29]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131218140303/http://www.governmentofvanuatu.gov.vu/index.php?option=com_content&view=article&id=127:vanuatus-recognition-to-the-republic-of-abkhazia&catid=70:archived-news&Itemid=1">Vanuatu’s recognition to the Republic of Abkhazia</a>. [dostęp 2012-06-13]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.governmentofvanuatu.gov.vu/index.php?option=com_content&view=article&id=127:vanuatus-recognition-to-the-republic-of-abkhazia&catid=70:archived-news&Itemid=1">tego adresu</a> (2013-12-18)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160626053111/http://www.globalpost.com/dispatch/news/afp/130520/vanuatu-scraps-recognition-georgia-breakaway-region#1">Vanuatu scraps recognition of Georgia breakaway region</a>. [dostęp 2013-05-27]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.globalpost.com/dispatch/news/afp/130520/vanuatu-scraps-recognition-georgia-breakaway-region#1">tego adresu</a> (2016-06-26)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.psz.pl/tekst-39378/Tuvalu-uznalo-Abchazje-i-Poludniowa-Osetie">Tuvalu uznało Abchazję i Południową Osetię</a>. [dostęp 2012-06-13]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140331144318/http://mfa.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=59&info_id=17401">Statement of the Georgian Foreign Ministry regarding the establishment of diplomatic and consular relations</a>. 2014-03-31. [dostęp 2014-09-01]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mfa.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=59&info_id=17401">tego adresu</a> (2014-03-31)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_16-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_16-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Иллюстрированный атлас Абхазии</i>. Wyd. 4. Издательство КОУП, 2012, s. 5, seria: Абхазия Туристическая. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785990065178" title="Specjalna:Książki/9785990065178">ISBN <span class="isbn">978-5-9900651-7-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D0%BB%D0%BB%D1%8E%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D0%B0%D1%82%D0%BB%D0%B0%D1%81+%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%B8&rft.edition=4&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%9A%D0%9E%D0%A3%D0%9F&rft.pages=5&rft.series=%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F+%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F&rft.isbn=978-5-9900651-7-8"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-mapa-17"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-mapa_17-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-mapa_17-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>A travel reference map of the Republic of Georgia 1:625 000</i>. Vancouver: International Travel Map, 1997.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+travel+reference+map+of+the+Republic+of+Georgia+1%3A625+000&rft.date=1997&rft.pub=International+Travel+Map&rft.place=Vancouver"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.everyculture.com/Russia-Eurasia-China/Abkhazians-Orientation.html">Geografia Abchazji</a>, dostęp 2012-06-09.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">N.G.L. Hammond: <i>Dzieje Grecji</i>, Warszawa 1973, PIW, s. 155.</span> </li> <li id="cite_note-tim_potier-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-tim_potier_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">History of the conflicts in Nagorno-Karabakh, Abkhazia and South Osetia. W: Tim Potier: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=JL9N4F1SgyYC&hl=pl&source=gbs_navlinks_s">Conflict in Nagorno-Karabakh, Abkhazia and South Ossetia: A Legal Appraisal</a></i>. Haga: Martinus Nijhoff Publishers, 2001, s. 8. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9041114777" title="Specjalna:Książki/9041114777">ISBN <span class="isbn">90-411-1477-7</span></a>. [dostęp 2015-02-10].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Conflict+in+Nagorno-Karabakh%2C+Abkhazia+and+South+Ossetia%3A+A+Legal+Appraisal&rft.atitle=History+of+the+conflicts+in+Nagorno-Karabakh%2C+Abkhazia+and+South+Osetia&rft.aulast=Potier&rft.aufirst=Tim&rft.pub=Martinus+Nijhoff+Publishers&rft.place=Haga&rft.pages=8&rft.isbn=90-411-1477-7&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DJL9N4F1SgyYC%26hl%3Dpl%26source%3Dgbs_navlinks_s"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Środkowa Gruzja. W: Sławomir Adamczak: <i>Gruzja, Armenia i Azerbejdżan</i>. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2013, s. 175, seria: Praktyczny przewodnik. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788376421414" title="Specjalna:Książki/9788376421414">ISBN <span class="isbn">978-83-7642-141-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Gruzja%2C+Armenia+i+Azerbejd%C5%BCan&rft.atitle=%C5%9Arodkowa+Gruzja&rft.aulast=Adamczak&rft.aufirst=S%C5%82awomir&rft.pub=Wydawnictwo+Pascal&rft.place=Bielsko-Bia%C5%82a&rft.pages=175&rft.series=Praktyczny+przewodnik&rft.isbn=978-83-7642-141-4"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFJanicki2009114–116-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFJanicki2009114–116_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFJanicki2009">Janicki 2009 ↓</a></span>, s. 114–116.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGórecki201325-23"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFGórecki201325_23-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFGórecki201325_23-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGórecki2013">Górecki 2013 ↓</a></span>, s. 25.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">Kadir I Natho, Circassian History, s. 68.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFJanicki2009123-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFJanicki2009123_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFJanicki2009">Janicki 2009 ↓</a></span>, s. 123.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFJanicki2009125–126-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFJanicki2009125–126_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFJanicki2009">Janicki 2009 ↓</a></span>, s. 125–126.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFJanicki2009128-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFJanicki2009128_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFJanicki2009">Janicki 2009 ↓</a></span>, s. 128.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFJanicki2009129-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFJanicki2009129_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFJanicki2009">Janicki 2009 ↓</a></span>, s. 129.</span> </li> <li id="cite_note-tim_potier89-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-tim_potier89_29-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">History of the conflicts in Nagorno-Karabakh, Abkhazia and South Osetia. W: Tim Potier: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=JL9N4F1SgyYC&hl=pl&source=gbs_navlinks_s">Conflict in Nagorno-Karabakh, Abkhazia and South Ossetia: A Legal Appraisal</a></i>. Haga: Martinus Nijhoff Publishers, 2001, s. 8–9. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9041114777" title="Specjalna:Książki/9041114777">ISBN <span class="isbn">90-411-1477-7</span></a>. [dostęp 2015-02-10].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Conflict+in+Nagorno-Karabakh%2C+Abkhazia+and+South+Ossetia%3A+A+Legal+Appraisal&rft.atitle=History+of+the+conflicts+in+Nagorno-Karabakh%2C+Abkhazia+and+South+Osetia&rft.aulast=Potier&rft.aufirst=Tim&rft.pub=Martinus+Nijhoff+Publishers&rft.place=Haga&rft.pages=8%E2%80%939&rft.isbn=90-411-1477-7&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DJL9N4F1SgyYC%26hl%3Dpl%26source%3Dgbs_navlinks_s"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCzachor2014105-30"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFCzachor2014105_30-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFCzachor2014105_30-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCzachor2014">Czachor 2014 ↓</a></span>, s. 105.</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceB-31"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_31-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_31-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Neal_Ascherson" title="Neal Ascherson">Neal Ascherson</a>: Szansa na zbliżenie ze światem. W: <i>Odessa Transfer – Reportaże znad Morza Czarnego</i>. Wołowiec: <a href="/wiki/Wydawnictwo_Czarne" title="Wydawnictwo Czarne">Wydawnictwo Czarne</a>, 2009, s. 301, seria: Sulina. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788375361186" title="Specjalna:Książki/9788375361186">ISBN <span class="isbn">978-83-7536-118-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Odessa+Transfer+%E2%80%93+Reporta%C5%BCe+znad+Morza+Czarnego&rft.atitle=Szansa+na+zbli%C5%BCenie+ze+%C5%9Bwiatem&rft.aulast=Ascherson&rft.aufirst=Neal&rft.pub=%5B%5BWydawnictwo+Czarne%5D%5D&rft.place=Wo%C5%82owiec&rft.pages=301&rft.series=Sulina&rft.isbn=978-83-7536-118-6"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGórecki201326-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGórecki201326_32-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGórecki2013">Górecki 2013 ↓</a></span>, s. 26.</span> </li> <li id="cite_note-tim_potier9-33"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-tim_potier9_33-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-tim_potier9_33-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-tim_potier9_33-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">History of the conflicts in Nagorno-Karabakh, Abkhazia and South Osetia. W: Tim Potier: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=JL9N4F1SgyYC&hl=pl&source=gbs_navlinks_s">Conflict in Nagorno-Karabakh, Abkhazia and South Ossetia: A Legal Appraisal</a></i>. Haga: Martinus Nijhoff Publishers, 2001, s. 9. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9041114777" title="Specjalna:Książki/9041114777">ISBN <span class="isbn">90-411-1477-7</span></a>. [dostęp 2015-02-10].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Conflict+in+Nagorno-Karabakh%2C+Abkhazia+and+South+Ossetia%3A+A+Legal+Appraisal&rft.atitle=History+of+the+conflicts+in+Nagorno-Karabakh%2C+Abkhazia+and+South+Osetia&rft.aulast=Potier&rft.aufirst=Tim&rft.pub=Martinus+Nijhoff+Publishers&rft.place=Haga&rft.pages=9&rft.isbn=90-411-1477-7&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DJL9N4F1SgyYC%26hl%3Dpl%26source%3Dgbs_navlinks_s"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">P.</span><span class="cite-name-initials" style="display:none">P.</span> </span><span class="cite-lastname">Olszewski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">P.</span><span class="cite-name-initials">P.</span></span>, <i>Historyczne uwarunkowania konfliktów etniczno-politycznych na Kaukazie Południowym – wybrane zagadnienia</i>, „Zeszyty Naukowe WSOWL”, 2 (164), 2012<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2012&rft.atitle=Historyczne+uwarunkowania+konflikt%C3%B3w+etniczno-politycznych+na+Kaukazie+Po%C5%82udniowym+%E2%80%93+wybrane+zagadnienia&rft.jtitle=Zeszyty+Naukowe+WSOWL&rft.volume=2&rft.edition=164" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w czasopiśmie</span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">P.</span><span class="cite-name-initials" style="display:none">P.</span> </span><span class="cite-lastname">Olszewski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">P.</span><span class="cite-name-initials">P.</span></span>, <i>Geopolityczne znaczenie Kaukazu Południowego po I wojnie światowej</i>, „Przegląd Geopolityczny”, tom 4, 2011<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2011&rft.jtitle=Przegl%C4%85d+Geopolityczny&rft.atitle=Geopolityczne+znaczenie+Kaukazu+Po%C5%82udniowego+po+I+wojnie+%C5%9Bwiatowej" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w czasopiśmie</span></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCzachor2014107-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFCzachor2014107_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCzachor2014">Czachor 2014 ↓</a></span>, s. 107.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCzachor2014109-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFCzachor2014109_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCzachor2014">Czachor 2014 ↓</a></span>, s. 109.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140717031756/http://mfaapsny.org/en/apsny/historyofabkhazia.php"><i>Министерство Иностранных дел Республики Абхазия</i></a> [online], org/en/apsny/historyofabkhazia.php<span class="accessdate"> [dostęp 2024-04-22]</span> [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mfaapsny.org/en/apsny/historyofabkhazia.php">adresu</a> 2014-07-17]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%98%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D0%B4%D0%B5%D0%BB+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F&rft_id=http%3A%2F%2Fmfaapsny.org%2Fen%2Fapsny%2Fhistoryofabkhazia.php" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Edyta Sadowska: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.psz.pl/116-bezpieczenstwo/abchazja-goralski-separatyzm">Abchazja: góralski separatyzm</a>. psz.pl, 2010-11-12. [dostęp 2015-02-08].</cite></span> </li> <li id="cite_note-widmo_wolnosci-40"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-widmo_wolnosci_40-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-widmo_wolnosci_40-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-widmo_wolnosci_40-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Ciężkie czasy. W: Charles King: <i>Widmo wolności: Historia Kaukazu</i>. Wyd. 1. Kraków: <a href="/wiki/Wydawnictwo_Uniwersytetu_Jagiello%C5%84skiego" title="Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego">Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego</a>, 2010, s. 188, seria: Historiai. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788323329534" title="Specjalna:Książki/9788323329534">ISBN <span class="isbn">978-83-233-2953-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Widmo+wolno%C5%9Bci%3A+Historia+Kaukazu&rft.atitle=Ci%C4%99%C5%BCkie+czasy&rft.aulast=King&rft.aufirst=Charles&rft.edition=1&rft.pub=%5B%5BWydawnictwo+Uniwersytetu+Jagiello%C5%84skiego%5D%5D&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.pages=188&rft.series=Historiai&rft.isbn=978-83-233-2953-4"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGórecki201327-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGórecki201327_41-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGórecki2013">Górecki 2013 ↓</a></span>, s. 27.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCzachor2014110-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFCzachor2014110_42-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCzachor2014">Czachor 2014 ↓</a></span>, s. 110.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFCzachor2014115-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFCzachor2014115_43-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFCzachor2014">Czachor 2014 ↓</a></span>, s. 115.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGórecki201328-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGórecki201328_44-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGórecki2013">Górecki 2013 ↓</a></span>, s. 28.</span> </li> <li id="cite_note-tim_potier10-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-tim_potier10_45-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">History of the conflicts in Nagorno-Karabakh, Abkhazia and South Osetia. W: Tim Potier: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=JL9N4F1SgyYC&hl=pl&source=gbs_navlinks_s">Conflict in Nagorno-Karabakh, Abkhazia and South Ossetia: A Legal Appraisal</a></i>. Haga: Martinus Nijhoff Publishers, 2001, s. 10. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9041114777" title="Specjalna:Książki/9041114777">ISBN <span class="isbn">90-411-1477-7</span></a>. [dostęp 2015-02-10].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Conflict+in+Nagorno-Karabakh%2C+Abkhazia+and+South+Ossetia%3A+A+Legal+Appraisal&rft.atitle=History+of+the+conflicts+in+Nagorno-Karabakh%2C+Abkhazia+and+South+Osetia&rft.aulast=Potier&rft.aufirst=Tim&rft.pub=Martinus+Nijhoff+Publishers&rft.place=Haga&rft.pages=10&rft.isbn=90-411-1477-7&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DJL9N4F1SgyYC%26hl%3Dpl%26source%3Dgbs_navlinks_s"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.ph/20140611072601/http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/kraj,Gruzja,problemy,Abchazja"><i>Gruzja - Abchazja</i></a> [online], stosunkimiedzynarodowe.info<span class="accessdate"> [dostęp 2024-04-22]</span> [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/kraj,Gruzja,problemy,Abchazja">adresu</a> 2014-06-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Gruzja+-+Abchazja&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.stosunkimiedzynarodowe.info%2Fkraj%2CGruzja%2Cproblemy%2CAbchazja" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hrw.org/reports/pdfs/g/georgia/georgia953.pdf">Raport Human Rights Watch strona 16</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text">Декларация о государственном суверенитете Абхазской ССР, Верховный Совет Абхазской Советской Социалистической Республики.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140227050527/http://old.pnp.ru/archive/18870125.html"><i>Всё о законах РФ – Парламентская газета</i></a> [online], old.pnp.ru<span class="accessdate"> [dostęp 2017-11-21]</span> [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://old.pnp.ru/archive/18870125.html">adresu</a> 2014-02-27]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%92%D1%81%D1%91+%D0%BE+%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%85+%D0%A0%D0%A4+%E2%80%93+%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D1%82%D0%B0&rft_id=http%3A%2F%2Fold.pnp.ru%2Farchive%2F18870125.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Neal_Ascherson" title="Neal Ascherson">Neal Ascherson</a>: Szansa na zbliżenie ze światem. W: <i>Odessa Transfer – Reportaże znad Morza Czarnego</i>. Wołowiec: <a href="/wiki/Wydawnictwo_Czarne" title="Wydawnictwo Czarne">Wydawnictwo Czarne</a>, 2009, s. 302, seria: Sulina. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788375361186" title="Specjalna:Książki/9788375361186">ISBN <span class="isbn">978-83-7536-118-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Odessa+Transfer+%E2%80%93+Reporta%C5%BCe+znad+Morza+Czarnego&rft.atitle=Szansa+na+zbli%C5%BCenie+ze+%C5%9Bwiatem&rft.aulast=Ascherson&rft.aufirst=Neal&rft.pub=%5B%5BWydawnictwo+Czarne%5D%5D&rft.place=Wo%C5%82owiec&rft.pages=302&rft.series=Sulina&rft.isbn=978-83-7536-118-6"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGórecki201329-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGórecki201329_51-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGórecki2013">Górecki 2013 ↓</a></span>, s. 29.</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hrw.org/reports/pdfs/g/georgia/georgia953.pdf">Raport HSW</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Neal_Ascherson" title="Neal Ascherson">Neal Ascherson</a>: Szansa na zbliżenie ze światem. W: <i>Odessa Transfer – Reportaże znad Morza Czarnego</i>. Wołowiec: <a href="/wiki/Wydawnictwo_Czarne" title="Wydawnictwo Czarne">Wydawnictwo Czarne</a>, 2009, s. 303, seria: Sulina. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788375361186" title="Specjalna:Książki/9788375361186">ISBN <span class="isbn">978-83-7536-118-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Odessa+Transfer+%E2%80%93+Reporta%C5%BCe+znad+Morza+Czarnego&rft.atitle=Szansa+na+zbli%C5%BCenie+ze+%C5%9Bwiatem&rft.aulast=Ascherson&rft.aufirst=Neal&rft.pub=%5B%5BWydawnictwo+Czarne%5D%5D&rft.place=Wo%C5%82owiec&rft.pages=303&rft.series=Sulina&rft.isbn=978-83-7536-118-6"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abkhazworld.com/aw/abkhazia"><i>Republic of Abkhazia | Abkhaz, Abkhasia, Apsny</i></a> [online], www.abkhazworld.com<span class="accessdate"> [dostęp 2017-11-21]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Republic+of+Abkhazia+%26%23124%3B+Abkhaz%2C+Abkhasia%2C+Apsny&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.abkhazworld.com%2Faw%2Fabkhazia" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150429100117/http://www.rp.pl/artykul/175932.html?print=tak"><i>Gruzja zła, Rosja dobra – Świat – rp.pl</i></a> [online], www.rp.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2017-11-21]</span> [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rp.pl/artykul/175932.html?print=tak">adresu</a> 2015-04-29]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Gruzja+z%C5%82a%2C+Rosja+dobra+%E2%80%93+%C5%9Awiat+%E2%80%93+rp.pl&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.rp.pl%2Fartykul%2F175932.html%3Fprint%3Dtak" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGórecki2013116–122-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGórecki2013116–122_56-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGórecki2013">Górecki 2013 ↓</a></span>, s. 116–122.</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://embabhazia.ru/respublika_abhaziya/histori/chrono9/">Strona internetowa ambasady Abchazji w Moskwie.</a></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGórecki2013147-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGórecki2013147_58-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGórecki2013">Górecki 2013 ↓</a></span>, s. 147.</span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.portal.arcana.pl/Parlament-europejski-stwierdzil-3-lata-po-wojnie-rosyjsko-gruzinskiej-ze-rosja-okupuje-czesc-gruzji,1813.html"><i>Parlament Europejski stwierdził (3 lata po wojnie rosyjsko-gruzińskiej), że Rosja okupuje część Gruzji! | Portal ARCANA</i></a> [online], www.portal.arcana.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2017-11-21]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Parlament+Europejski+stwierdzi%C5%82+%283+lata+po+wojnie+rosyjsko-gruzi%C5%84skiej%29%2C+%C5%BCe+Rosja+okupuje+cz%C4%99%C5%9B%C4%87+Gruzji%21+%26%23124%3B+Portal+ARCANA&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.portal.arcana.pl%2FParlament-europejski-stwierdzil-3-lata-po-wojnie-rosyjsko-gruzinskiej-ze-rosja-okupuje-czesc-gruzji%2C1813.html" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://espreso.tv/article/2014/05/28/abkhazkyy_maydan___poperedzhennya_dlya_putina">Абхазький Майдан – попередження для Путіна</a>. Espreso.tv, 2014.</cite></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ria.ru/world/20140528/1009700741.html">ОП Абхазии призвала власть и оппозицию вернуть под контроль ситуацию</a>. RIA, 2014.</cite></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Wojciech Wojtasiewicz: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150221003708/http://www.new.org.pl/1834,post.html">Sezon nad Morzem Czarnym</a>. <a href="/wiki/Nowa_Europa_Wschodnia" title="Nowa Europa Wschodnia">Nowa Europa Wschodnia</a>, 2014-06-01. [dostęp 2014-12-01]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.new.org.pl/1834,post.html">tego adresu</a> (2015-02-21)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150628011849/http://swiat.newsweek.pl/abchazja-historia-gruzja-raul-chadzimba-newsweek-pl,artykuly,346365,1.html">Abchazja: Lider opozycji wygrał wybory prezydenckie</a>. www.newsweek.pl, 2014-08-25. [dostęp 2014-08-31]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://swiat.newsweek.pl/abchazja-historia-gruzja-raul-chadzimba-newsweek-pl,artykuly,346365,1.html">tego adresu</a> (2015-06-28)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">IAR: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wiadomosci.onet.pl/swiat/rosja-i-abchazja-zawarly-uklad-o-sojuszu-i-strategicznym-partnerstwie/q3qtr">Rosja i Abchazja zawarły układ o sojuszu i strategicznym partnerstwie</a>. wiadomosci.onet.pl/, 2014-11-24. [dostęp 2014-11-25].</cite></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">kło//gak: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/rosja-przesuwa-faktyczne-granice-na-kaukazie-uklad-z-abchazja,491863.html">Rosja przesuwa faktyczne granice na Kaukazie. Układ z Abchazją</a>. www.tvn24.pl, 2014-11-24. [dostęp 2014-11-25].</cite></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Maciej Falkowski: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2014-11-26/rosyjska-polityka-sasiedztwa-casus-abchazji">„Rosyjska Polityka Sąsiedztwa”: casus Abchazji</a>. <a href="/wiki/O%C5%9Brodek_Studi%C3%B3w_Wschodnich" title="Ośrodek Studiów Wschodnich">Ośrodek Studiów Wschodnich</a>, 2014-11-26. [dostęp 2015-01-25].</cite></span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160306042153/http://mfaapsny.org/en/information/index.php?id=3270">Exclusive interview with the Deputy Foreign Minister for „Moskovsky Komsomolets”</a>. [dostęp 2015-01-25]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mfaapsny.org/en/information/index.php?ID=3270">tego adresu</a> (2016-03-06)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/rosja-ratyfikowala-uklad-o-sojuszu-i-partnerstwie-strategicznym-z-abchazja,508603.html">Pełzająca aneksja separatystów. Rosjanie już w pełni kontrolują Abchazję</a>. www.tvn24.pl. [dostęp 2015-01-25].</cite></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/848729,rosja-zaciesnia-sojusz-z-abchazja.html">Po Krymie czas na Abchazję. Rosja zacieśnia sojusz</a>. www.gazetaprawna.pl. [dostęp 2015-01-25].</cite></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150109153122/http://apsnypress.info/en/news/1252.html">„DUTY-FREE TRADE” – A NEW CUSTOMS REGIME ON THE ABKHAZ-RUSSIAN BORDER</a>. apsnypress.info, 2014-12-31. [dostęp 2015-01-09]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://apsnypress.info/en/news/1252.html">tego adresu</a> (2015-01-09)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Иллюстрированный атлас Абхазии</i>. Wyd. 4. Издательство КОУП, 2012, s. 5, seria: Абхазия Туристическая. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785990065178" title="Specjalna:Książki/9785990065178">ISBN <span class="isbn">978-5-9900651-7-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D0%BB%D0%BB%D1%8E%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D0%B0%D1%82%D0%BB%D0%B0%D1%81+%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%B8&rft.edition=4&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%9A%D0%9E%D0%A3%D0%9F&rft.pages=5&rft.series=%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F+%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F&rft.isbn=978-5-9900651-7-8"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://m.hrw.org/reports/pdfs/g/georgia/georgia953.pdf">Raport HUMAN RIGHTS WATCH na temat przestrzegania praw człowieka w czasie wojny abchasko-gruzińskiej</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.studium.uw.edu.pl/?post/7974">Raport Ośrodka Studiów Wschodnich</a>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFCzachor2014">Republika Abchazja. W: Rafał Czachor: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ip-r.org/wydawnictwo/abchazja-osetia-poludniowa-gorski-karabach-geneza-i-funkcjonowanie-systemow-politycznych/">Abchazja, Osetia Południowa, Górski Karabach: geneza i funkcjonowanie systemów politycznych</a></i>. Wrocław: Fundacja Instytut Polsko-Rosyjski, 2014, seria: Biblioteka Instytutu Polsko-Rosyjskiego. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788393572984" title="Specjalna:Książki/9788393572984">ISBN <span class="isbn">978-83-935729-8-4</span></a>. [dostęp 2014-12-12].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Abchazja%2C+Osetia+Po%C5%82udniowa%2C+G%C3%B3rski+Karabach%3A+geneza+i+funkcjonowanie+system%C3%B3w+politycznych&rft.atitle=Republika+Abchazja&rft.aulast=Czachor&rft.aufirst=Rafa%C5%82&rft.pub=Fundacja+Instytut+Polsko-Rosyjski&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.series=Biblioteka+Instytutu+Polsko-Rosyjskiego&rft.isbn=978-83-935729-8-4&rft_id=http%3A%2F%2Fip-r.org%2Fwydawnictwo%2Fabchazja-osetia-poludniowa-gorski-karabach-geneza-i-funkcjonowanie-systemow-politycznych%2F"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFGórecki2013"><a href="/wiki/Wojciech_G%C3%B3recki" title="Wojciech Górecki">Wojciech Górecki</a>: <i>Abchazja</i>. Wyd. 1. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2013, s. 25, seria: Reportaż. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788375365085" title="Specjalna:Książki/9788375365085">ISBN <span class="isbn">978-83-7536-508-5</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Abchazja&rft.aulast=G%C3%B3recki&rft.aufirst=Wojciech&rft.date=2013&rft.edition=1&rft.pub=Wydawnictwo+Czarne&rft.place=Wo%C5%82owiec&rft.pages=25&rft.series=Reporta%C5%BC&rft.isbn=978-83-7536-508-5"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFJanicki2009"><a href="/wiki/Kamil_Janicki" title="Kamil Janicki">Kamil Janicki</a>: Abchazja. Historia i mit (do 1864). W: <i>Źródła nienawiści. Konflikty etniczne w krajach postkomunistycznych</i>. Wyd. 1. Kraków-Warszawa: Instytut Wydawniczy ERICA, 2009, s. 114–116. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788389700803" title="Specjalna:Książki/9788389700803">ISBN <span class="isbn">978-83-89700-80-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%B9r%C3%B3d%C5%82a+nienawi%C5%9Bci.+Konflikty+etniczne+w+krajach+postkomunistycznych&rft.atitle=Abchazja.+Historia+i+mit+%28do+1864%29&rft.aulast=Janicki&rft.aufirst=Kamil&rft.edition=1&rft.pub=Instytut+Wydawniczy+ERICA&rft.place=Krak%C3%B3w-Warszawa&rft.pages=114%E2%80%93116&rft.isbn=978-83-89700-80-3"></span></cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Abchazja&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><span title="Wikiatlas"><img alt="Wikiatlas" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/16px-Gnome-globe.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/24px-Gnome-globe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/32px-Gnome-globe.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span> <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Atlas_of_Abkhazia" class="extiw" title="commons:Atlas of Abkhazia">Wikimedia Atlas: Abchazja</a></b> – wikiatlas z mapami w <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://abkhazia.gov.ge/index.php?lang_id=ENG">President of the Republic of Abkhazia – strona oficjalna (en, ru, ab, tr)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.ph/20130504060211/http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2010-01-20/numer-34">Komentarze OSW, nr 34: Ambiwalencja „niepodległości”. Abchazja: nieuznana demokracja pod rosyjskim protektoratem</a></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Gruzja" title="Szablon:Gruzja"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Gruzja&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Gruzja (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Gruzja&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Gruzji" title="Podział administracyjny Gruzji">Podział administracyjny Gruzji</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Republiki autonomiczne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Abchazja</a></li> <li><a href="/wiki/Ad%C5%BCaria" title="Adżaria">Adżaria</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Regiony</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Dolna_Kartlia" title="Dolna Kartlia">Dolna Kartlia</a></li> <li><a href="/wiki/Guria" title="Guria">Guria</a></li> <li><a href="/wiki/Imeretia" title="Imeretia">Imeretia</a></li> <li><a href="/wiki/Kachetia" title="Kachetia">Kachetia</a></li> <li><a href="/wiki/Wewn%C4%99trzna_Kartlia" title="Wewnętrzna Kartlia">Wewnętrzna Kartlia</a></li> <li><a href="/wiki/Mccheta-Mtianetia" title="Mccheta-Mtianetia">Mccheta-Mtianetia</a></li> <li><a href="/wiki/Megrelia-G%C3%B3rna_Swanetia" title="Megrelia-Górna Swanetia">Megrelia-Górna Swanetia</a></li> <li><a href="/wiki/Racza-Leczchumi_i_Dolna_Swanetia" title="Racza-Leczchumi i Dolna Swanetia">Racza-Leczchumi i Dolna Swanetia</a></li> <li><a href="/wiki/Samcche-D%C5%BCawachetia" title="Samcche-Dżawachetia">Samcche-Dżawachetia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Miasta ze specjalnym<br />statusem</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Tbilisi" title="Tbilisi">Tbilisi</a> (stolica)</li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja"><img alt="Gruzja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/60px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="60" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/90px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/120px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Pa%C5%84stwa_Azji" title="Szablon:Państwa Azji"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Pa%C5%84stwa_Azji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Państwa Azji (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Pa%C5%84stwa_Azji&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Lista_pa%C5%84stw_Azji" title="Lista państw Azji">Państwa Azji</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Lista_pa%C5%84stw_%C5%9Bwiata" title="Lista państw świata">Państwa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Afganistan" title="Afganistan">Afganistan</a></li> <li><a href="/wiki/Arabia_Saudyjska" title="Arabia Saudyjska">Arabia Saudyjska</a></li> <li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Azerbejd%C5%BCan" title="Azerbejdżan">Azerbejdżan</a></li> <li><a href="/wiki/Bahrajn" title="Bahrajn">Bahrajn</a></li> <li><a href="/wiki/Bangladesz" title="Bangladesz">Bangladesz</a></li> <li><a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a></li> <li><a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a></li> <li><a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chiny</a></li> <li><a href="/wiki/Cypr" title="Cypr">Cypr</a></li> <li><a href="/wiki/Filipiny" title="Filipiny">Filipiny</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></li> <li><a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a></li> <li><a href="/wiki/Indonezja" title="Indonezja">Indonezja</a></li> <li><a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a></li> <li><a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a></li> <li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a></li> <li><a href="/wiki/Japonia" title="Japonia">Japonia</a></li> <li><a href="/wiki/Jemen" title="Jemen">Jemen</a></li> <li><a href="/wiki/Jordania" title="Jordania">Jordania</a></li> <li><a href="/wiki/Kambod%C5%BCa" title="Kambodża">Kambodża</a></li> <li><a href="/wiki/Katar" title="Katar">Katar</a></li> <li><a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kirgistan" title="Kirgistan">Kirgistan</a></li> <li><a href="/wiki/Korea_Po%C5%82udniowa" title="Korea Południowa">Korea Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/Korea_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Korea Północna">Korea Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Kuwejt" title="Kuwejt">Kuwejt</a></li> <li><a href="/wiki/Laos" title="Laos">Laos</a></li> <li><a href="/wiki/Liban" title="Liban">Liban</a></li> <li><a href="/wiki/Malediwy" title="Malediwy">Malediwy</a></li> <li><a href="/wiki/Malezja" title="Malezja">Malezja</a></li> <li><a href="/wiki/Mjanma" title="Mjanma">Mjanma</a></li> <li><a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolia</a></li> <li><a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a></li> <li><a href="/wiki/Oman" title="Oman">Oman</a></li> <li><a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a></li> <li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li> <li><a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapur</a></li> <li><a href="/wiki/Sri_Lanka" title="Sri Lanka">Sri Lanka</a></li> <li><a href="/wiki/Syria" title="Syria">Syria</a></li> <li><a href="/wiki/Tad%C5%BCykistan" title="Tadżykistan">Tadżykistan</a></li> <li><a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Tajlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Timor_Wschodni" title="Timor Wschodni">Timor Wschodni</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a></li> <li><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></li> <li><a href="/wiki/Wietnam" title="Wietnam">Wietnam</a></li> <li><a href="/wiki/Zjednoczone_Emiraty_Arabskie" title="Zjednoczone Emiraty Arabskie">Zjednoczone Emiraty Arabskie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Terytorium_zale%C5%BCne" title="Terytorium zależne">Terytoria zależne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Akrotiri_(baza_wojskowa)" title="Akrotiri (baza wojskowa)">Akrotiri</a></li> <li><a href="/wiki/Brytyjskie_Terytorium_Oceanu_Indyjskiego" title="Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego">Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego</a></li> <li><a href="/wiki/Dhekelia" title="Dhekelia">Dhekelia</a></li> <li><a href="/wiki/Wyspa_Bo%C5%BCego_Narodzenia" title="Wyspa Bożego Narodzenia">Wyspa Bożego Narodzenia</a></li> <li><a href="/wiki/Wyspy_Kokosowe" title="Wyspy Kokosowe">Wyspy Kokosowe</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_nieuznawane" class="mw-redirect" title="Państwa nieuznawane">Podmioty o ograniczonym<br />uznaniu międzynarodowym</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Abchazja</a><sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74">[A]</a></sup></li> <li><a href="/wiki/Cypr_P%C3%B3%C5%82nocny" title="Cypr Północny">Cypr Północny</a><sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75">[B]</a></sup></li> <li><a href="/wiki/Osetia_Po%C5%82udniowa" title="Osetia Południowa">Osetia Południowa</a><sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76">[C]</a></sup></li> <li><a href="/wiki/Palestyna_(pa%C5%84stwo)" title="Palestyna (państwo)">Palestyna</a> (<a href="/wiki/Autonomia_Palesty%C5%84ska" title="Autonomia Palestyńska">Autonomia Palestyńska</a>)<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77">[D]</a></sup></li> <li><a href="/wiki/Republika_Chi%C5%84ska" title="Republika Chińska">Republika Chińska (Tajwan)</a><sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78">[E]</a></sup></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Integralne części państw położonych poza Azją</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Jednostka_regionalna_Chios" title="Jednostka regionalna Chios">Chios</a> (część <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecji</a>)</li> <li><a href="/wiki/Jednostka_regionalna_Lesbos" title="Jednostka regionalna Lesbos">Lesbos</a> (część <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecji</a>)</li> <li><a href="/wiki/Synaj_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Synaj (półwysep)">Półwysep Synaj</a> (część <a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egiptu</a>)</li> <li><a href="/wiki/Sporady_Po%C5%82udniowe" title="Sporady Południowe">Sporady Południowe</a> (część <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecji</a>)</li> <li><a href="/wiki/Tuz%C5%82a_(wyspa)" title="Tuzła (wyspa)">Tuzła</a> (część <a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina">Ukrainy</a>)<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79">[F]</a></sup></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Azja" title="Azja"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/100px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="100" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/150px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/200px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a></span> </p> </div></div><div class="hlist navbox-below below"> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-nav"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text">Uznawana przez 5 państw</span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text">Uznawany przez 1 państwo</span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text">Uznawana przez 5 państw</span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a></span> <span class="reference-text">Państwo <a href="/wiki/In_statu_nascendi_(prawo)" title="In statu nascendi (prawo)">in statu nascendi</a>; <a href="/wiki/Autonomia_Palesty%C5%84ska" title="Autonomia Palestyńska">Palestyńskie Władze Narodowe</a> to tymczasowa struktura zarządzająca obszarem Strefy Gazy i częścią Zachodniego Brzegu do czasu uzyskania niepodległości przez Palestynę</span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text">Uznawana przez 12 państw</span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text">Obecnie okupowana przez <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosję</a>.</span> </li> </ol></div></div> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-g"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_nieuznawane" title="Państwo nieuznawane">państwo nieuznawane</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007530803005171">987007530803005171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Abkhasia">Abkhasia</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Abchazja&oldid=75293369">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Abchazja&oldid=75293369</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Abchazja" title="Kategoria:Abchazja">Abchazja</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Podzia%C5%82_administracyjny_Gruzji" title="Kategoria:Podział administracyjny Gruzji">Podział administracyjny Gruzji</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Pa%C5%84stwa_w_Azji" title="Kategoria:Państwa w Azji">Państwa w Azji</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Kraje_kaukaskie" title="Kategoria:Kraje kaukaskie">Kraje kaukaskie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Pa%C5%84stwa_nieuznawane_mi%C4%99dzynarodowo" title="Kategoria:Państwa nieuznawane międzynarodowo">Państwa nieuznawane międzynarodowo</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Terytoria_autonomiczne_%C5%9Bwiata" title="Kategoria:Terytoria autonomiczne świata">Terytoria autonomiczne świata</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_u%C5%BCywa_p%C3%B3l_opisowych" title="Kategoria:Szablon cytowania używa pól opisowych">Szablon cytowania używa pól opisowych</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_odn_bez_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon odn bez numeru strony">Szablon odn bez numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_uzupe%C5%82nienia_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82_od_2015-07" title="Kategoria:Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2015-07">Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2015-07</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 19 lis 2024, 08:57.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Abchazja&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-wdqp9","wgBackendResponseTime":160,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.975","walltime":"1.235","ppvisitednodes":{"value":25309,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":161151,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":49527,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":13,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":93555,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1052.741 1 -total"," 36.66% 385.961 1 Szablon:Przypisy"," 18.48% 194.536 1 Szablon:Państwo_infobox"," 17.77% 187.102 27 Szablon:Cytuj_stronę"," 13.35% 140.576 15 Szablon:Cytuj_książkę"," 12.32% 129.674 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 11.85% 124.793 1 Szablon:Gruzja"," 8.33% 87.679 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 5.29% 55.710 1 Szablon:Infobox_tytuł"," 5.19% 54.618 8 Szablon:Cytuj"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.432","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6994792,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\ninfobox może wyszukać współrzędne w wikidanych\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Państwo infobox\",\n [\"precision\"] = \"min\",\n}\nbrak punktów na mapę i współrzędnych, nadszedł czas na Wikidane\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Zeszyty Naukowe WSOWL\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Przegląd Geopolityczny\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-6ftfp","timestamp":"20241123034857","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Abchazja","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Abchazja","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q31354462","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q31354462","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-07-12T10:45:29Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/6a\/Abchazja.jpg"}</script> </body> </html>