CINXE.COM

دیسه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>دیسه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"9cf2aeb8-956b-4911-8a75-703f2b6c8024","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"دیسه","wgTitle":"دیسه","wgCurRevisionId":39199564,"wgRevisionId":39199564,"wgArticleId":182388,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["اندامک‌ها","رویدادهای درون‌همزیستی","فتوسنتز","فیزیولوژی گیاهی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"دیسه","wgRelevantArticleId":182388,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit" :[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":5000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q165963","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap", "ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Chloroplasten.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="781"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Chloroplasten.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="520"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="416"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="دیسه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-دیسه rootpage-دیسه skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&amp;uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;returnto=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&amp;returnto=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&amp;uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;returnto=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&amp;returnto=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-منشأ_پیدایش" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منشأ_پیدایش"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>منشأ پیدایش</span> </div> </a> <ul id="toc-منشأ_پیدایش-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-انواع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انواع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>انواع</span> </div> </a> <ul id="toc-انواع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">دیسه</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۶۷ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-67" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۶۷ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D8%A7%D9%86%D8%B9%D8%A9" title="صانعة–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="صانعة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Plastidl%C9%99r" title="Plastidlər–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Plastidlər" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D0%B4%D1%8B" title="Пластыды–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Пластыды" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B4" title="Пластид–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Пластид" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%A1" title="প্লাস্টিড–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="প্লাস্টিড" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Plastid" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Plastidi" title="Plastidi–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Plastidi" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%AF" title="پلاستید–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="پلاستید" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Plastid" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Plastid" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Plastid" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%BF" title="Πλαστίδιο–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Πλαστίδιο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Plastid" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Plastido" title="Plastido–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Plastido" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Plasto" title="Plasto–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Plasto" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Plastiidid" title="Plastiidid–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Plastiidid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Plastidio" title="Plastidio–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Plastidio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Plastidi" title="Plastidi–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Plastidi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Plaste" title="Plaste–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Plaste" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Plasto" title="Plasto–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Plasto" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Plastaid" title="Plastaid–مانی" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Plastaid" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="مانی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%9C%D7%A1%D7%98%D7%99%D7%93%D7%94" title="פלסטידה–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="פלסטידה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A4%95" title="लवक–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="लवक" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Plastid" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Sz%C3%ADntest" title="Színtest–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Színtest" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%AC%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Պլաստիդներ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պլաստիդներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Plastid" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Plastido" title="Plastido–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Plastido" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Plast%C3%AD%C3%B0" title="Plastíð–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Plastíð" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Plastidio" title="Plastidio–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Plastidio" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%89%B2%E7%B4%A0%E4%BD%93" title="色素体–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="色素体" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Plastida" title="Plastida–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Plastida" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98" title="პლასტიდი–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="პლასტიდი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B4%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Пластидтер–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Пластидтер" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B2%B2%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B2%BF%E0%B2%A1%E0%B3%8D" title="ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಡ್–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಡ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%83%89%EC%86%8C%EC%B2%B4" title="색소체–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="색소체" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Plast%C3%AEd" title="Plastîd–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Plastîd" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Пластидалар–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Пластидалар" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Plast" title="Plast–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Plast" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Plastid%C4%97" title="Plastidė–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Plastidė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Plast%C4%ABdas" title="Plastīdas–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Plastīdas" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B4" title="Пластид–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Пластид" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%A1%E0%B5%8D" title="പ്ലാസ്റ്റിഡ്–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പ്ലാസ്റ്റിഡ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Plastiden" title="Plastiden–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Plastiden" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Plastide" title="Plastide–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Plastide" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Pilaastiidii" title="Pilaastiidii–اورومویی" lang="om" hreflang="om" data-title="Pilaastiidii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="اورومویی" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Plastyd" title="Plastyd–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Plastyd" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%B9%DA%88%D8%B2" title="پلاسٹڈز–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="پلاسٹڈز" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Plast%C3%ADdeo" title="Plastídeo–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Plastídeo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Plastid%C4%83" title="Plastidă–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Plastidă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Пластиды–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Пластиды" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Plastid" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Plastid" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Plastid" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Plastid" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B4" title="Пластид–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Пластид" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Plastid" title="Plastid–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Plastid" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%A3%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AE%99%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="கணிகங்கள்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கணிகங்கள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%94" title="พลาสติด–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="พลาสติด" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Plastit" title="Plastit–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Plastit" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B4%D0%B0" title="Пластида–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Пластида" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Plastidalar" title="Plastidalar–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Plastidalar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BA%A1p_th%E1%BB%83" title="Lạp thể–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lạp thể" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%89%B2%E7%B4%A0%E4%BD%93" title="色素体–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="色素体" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%89%B2%E7%B4%A0%E9%AB%94" title="色素體–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="色素體" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Sek-s%C3%B2%CD%98-th%C3%A9" title="Sek-sò͘-thé–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sek-sò͘-thé" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%89%B2%E7%B4%A0%E9%AB%94" title="色素體–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="色素體" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q165963#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;oldid=39199564" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&amp;page=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;id=39199564&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AF%25DB%258C%25D8%25B3%25D9%2587"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AF%25DB%258C%25D8%25B3%25D9%2587"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&amp;page=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Plastids" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q165963" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Chloroplasten.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Chloroplasten.jpg/220px-Chloroplasten.jpg" decoding="async" width="220" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Chloroplasten.jpg/330px-Chloroplasten.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Chloroplasten.jpg 2x" data-file-width="352" data-file-height="229" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" class="mw-redirect" title="سبزدیسه">کلروپلاست</a></figcaption></figure><p><b>دیسه</b>، <b>پلاست</b> یا <b>پلاستید</b> اندامکی متصل به <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85" title="سیتوپلاسم">سیتوپلاسم</a> است که در سلول‌های <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="گیاهان">گیاهان</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="جلبک‌ها">جلبک‌ها</a> و برخی دیگر از جانداران <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوتی</a> دیده می‌شود. پلاست‌ها انواع مختلفی دارند و به عنوان <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="سیانوباکتر">سیانوباکتری</a> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D9%85%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="درون‌همزیست">درون‌همزیست</a> درون‌سلولی در نظر گرفته میشوند. آن‌ها دو غشایی اند و <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دی‌ان‌ای">دی‌ان‌ای</a> حلقوی دارند. طبق نظریهٔ <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3" title="زیست‌شناس">زیست‌شناسان</a>، دیسه‌ها حاصل <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="فرگشت">فرگشت</a> <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="همزیستی">همزیستی</a> بین <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باکتری">باکتری‌های</a> <a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2" title="فتوسنتز">فتوسنتزکننده</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="سلول گیاهی">سلول‌های گیاهی</a> است. </p><div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منشأ_پیدایش"><span id=".D9.85.D9.86.D8.B4.D8.A3_.D9.BE.DB.8C.D8.AF.D8.A7.DB.8C.D8.B4"></span>منشأ پیدایش</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;action=edit&amp;section=1" title="ویرایش بخش: منشأ پیدایش"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Plastids_types_en.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Plastids_types_en.svg/220px-Plastids_types_en.svg.png" decoding="async" width="220" height="183" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Plastids_types_en.svg/330px-Plastids_types_en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Plastids_types_en.svg/440px-Plastids_types_en.svg.png 2x" data-file-width="560" data-file-height="465" /></a><figcaption>انواع پلاستیدهابه</figcaption></figure><p> به نظر می‌رسد که منشأ پلاست ها نوعی سلول <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="پروکاریوت">پروکاریوتی</a> خودپرور بوده‌است که حدود ۱٫۵ میلیارد سال پیش با یک سلول گیاهی هم‌زیستی پیدا کرد. سلول گیاهی آن را با <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B2" class="mw-redirect" title="فاگوسیتوز">فاگوسیتوز</a> (<a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بیگانه‌خواری">بیگانه‌خواری</a>) به درون <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85" title="سیتوپلاسم">سیتوپلاسم</a> خود راه داد، و با فرگشت در گذر زمان، این سلول برای سلول یوکاریوتی به اندامکی تبدیل شد که همهٔ نقش‌های خود جز <a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2" title="فتوسنتز">فتوسنتز</a> را از دست داده بود و کار خود را تنها به تبدیل <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="انرژی خورشیدی">انرژی خورشیدی</a> به <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="انرژی شیمیایی">شیمیایی</a> محدود کرده بود. در مقابل، سلول بزرگ‌تر همهٔ مواد لازم برای این کار را در اختیار او می‌گذاشت. </p><p>پلاست‌ها انواع گوناگونی دارند و با توجه به آنچه درون خود ذخیره می‌کنند، نام می‌گیرند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انواع"><span id=".D8.A7.D9.86.D9.88.D8.A7.D8.B9"></span>انواع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;action=edit&amp;section=2" title="ویرایش بخش: انواع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Potato_-_Amyloplasts.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Potato_-_Amyloplasts.jpg/220px-Potato_-_Amyloplasts.jpg" decoding="async" width="220" height="208" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Potato_-_Amyloplasts.jpg/330px-Potato_-_Amyloplasts.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Potato_-_Amyloplasts.jpg/440px-Potato_-_Amyloplasts.jpg 2x" data-file-width="741" data-file-height="702" /></a><figcaption>آمیلوپلاست <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="سیب‌زمینی">سیب‌زمینی</a></figcaption></figure> <p>مهم‌ترین دیسه‌ها عبارت‌اند از: </p> <ul><li>پروپلاست‌ها که اندامک‌هایی کوچک و تمایز نیافته هستند و اکثراً در نقاط <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85" title="مریستم">مریستمی</a> وجود دارند. آن‌ها پس از رشد <a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B2" title="تمایز">تمایز</a> می‌یابند و به پلاست‌های دیگر تبدیل می‌شوند.</li> <li>کلروموپلاست ها یا رنگ ریشه ها توسط استاد عتباتی کشف شدند. کار این پلاست ها معلوم نمی باشد.</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="کلروپلاست">کلروپلاست‌ها</a> یا سبزدیسه که عمل <a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2" title="فتوسنتز">فتوسنتز</a> را بر عهده دارند و دارای <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="کلروفیل">کلروفیل</a>(سبزینه) هستند و به علت وجود آنها بیشتر گیاهان سبز رنگ هستند</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="کروموپلاست">کروموپلاست‌ها</a> که دارای <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="رنگدانه">رنگ‌ریزه‌هایی</a> به غیر از کلروفیل هستند این نوع دیسه <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%86%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="کاروتنوئید">کاروتنوئید</a> ها را در خود ذخیره می کند(مانند <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%81%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="گزانتوفیل">گزانتوفیل</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%86" title="کاروتن">کاروتن</a> و <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%BE%D9%86" title="لیکوپن">لیکوپن</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="آمیلوپلاست">آمیلوپلاست‌ها</a> ا که محل ذخیرهٔ <a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%87" title="نشاسته">نشاسته</a> هستند و بر خلاف دیسه هایی که در بالا اشاره شد فاقد رنگدانه هستند و در گیاهانی مانند سیب زمینی حضور محسوسی دارند.</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="پروتئینوپلاست">پروتئینوپلاست‌ها</a> که محل ذخیرهٔ <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="پروتئین">پروتئین</a> هستند</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="اتیوپلاست">اتیوپلاست‌ها</a> که کلروپلاست‌هایی هستند که به علت نبود نور کافی تغییر شکل یافته‌اند</li></ul><p> بعضی از پلاست‌ها می‌توانند تغییر شکل دهند و به انواع دیگری تبدیل شوند. </p><figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Plastids_conversions-fr.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Plastids_conversions-fr.svg/220px-Plastids_conversions-fr.svg.png" decoding="async" width="220" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Plastids_conversions-fr.svg/330px-Plastids_conversions-fr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Plastids_conversions-fr.svg/440px-Plastids_conversions-fr.svg.png 2x" data-file-width="580" data-file-height="492" /></a><figcaption>تبدیل‌های ممکن در پلاستیدها</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;action=edit&amp;section=3" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> </div> <ul><li>برابرهای فارسی از <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071116140257/http://www.nipc.net/ic/farhangestan/zistshenasi.htm">فرهنگستان زبان فارسی</a>.</li> <li><cite class="citation web"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Plaste">«ویکی‌پدیای فرانسوی»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7%DB%8C+%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C&amp;rft_id=http%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FPlaste&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></li> <li><cite class="citation web"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Plastid">«ویکی‌پدیای انگلیسی»</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fwiki%2FPlastid&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.snv.jussieu.fr/bmedia/Chloroplaste/endosymbiose.htm">http://www.snv.jussieu.fr/bmedia/Chloroplaste/endosymbiose.htm</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="ساختار_سلول_/_اندامک‌ها" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="الگو:اندامک"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%A9&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:اندامک (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:اندامک"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="ساختار_سلول_/_اندامک‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em">ساختار <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="سلول">سلول</a> / <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%A9" title="اندامک">اندامک‌ها</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%BA%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="دستگاه غشایی درونی">دستگاه غشایی درونی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B4%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="غشای سلولی">غشای سلولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="هسته سلول">هسته سلول</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%A2%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="شبکه آندوپلاسمی">شبکه آندوپلاسمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D9%84%DA%98%DB%8C" title="دستگاه گلژی">دستگاه گلژی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AA%D8%B2%D9%88%D9%85&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="پارنتزوم (صفحه وجود ندارد)">پارنتزوم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%81%D8%A7%DA%AF%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="اوتوفاگوزوم (صفحه وجود ندارد)">اوتوفاگوزوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84" title="وزیکول">وزیکول</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Exosome_(vesicle)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Exosome (vesicle) (صفحه وجود ندارد)">اگزوزوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%B2%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="لیزوزوم">لیزوزوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="اندوزوم">اندوزوم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%DA%AF%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فاگوزوم (صفحه وجود ندارد)">فاگوزوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A6%D9%84" title="واکوئل">واکوئل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="آکروزوم">آکروزوم</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="ریزدانه">ریزدانه</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ملانوزوم (صفحه وجود ندارد)">ملانوزوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="میکروبادی">میکروبادی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D9%88%D9%85" title="گلی‌اکسی‌زوم">گلی‌اکسی‌زوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D9%88%D9%85" title="پراکسی‌زوم">پراکسی‌زوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B3%D9%85_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D9%84-%D9%BE%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AF" title="جسم وایبل-پالاد">جسم وایبل-پالاد</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%84%D8%AA_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="اسکلت سلولی">اسکلت سلولی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87" title="ریزرشته">ریزرشته</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رشته‌های میانی">رشته‌های میانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87" title="ریزلوله">ریزلوله</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Prokaryotic_cytoskeleton&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Prokaryotic cytoskeleton (صفحه وجود ندارد)">Prokaryotic cytoskeleton</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microtubule_organizing_center&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Microtubule organizing center (صفحه وجود ندارد)">Microtubule organizing center</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="سانتروزوم">سانتروزوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%84" title="سانتریول">سانتریول</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Basal_body&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Basal body (صفحه وجود ندارد)">Basal body</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Spindle_pole_body&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Spindle pole body (صفحه وجود ندارد)">Spindle pole body</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%87" title="تارچه">تارچه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Undulipodium&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Undulipodium (صفحه وجود ندارد)">Undulipodium</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DA%98%DA%A9" title="مژک">مژک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%DA%98%DA%A9" title="تاژک">تاژک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%82%D9%87_%D9%85%DA%98%DA%A9%DB%8C" title="ساقه مژکی">ساقه مژکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Radial_spoke&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Radial spoke (صفحه وجود ندارد)">Radial spoke</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B0%D8%A8" title="پای کاذب">پای کاذب</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%87" title="پای‌لایه">پای‌لایه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Filopodium&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Filopodium (صفحه وجود ندارد)">Filopodium</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="درون‌زیست (صفحه وجود ندارد)">درون‌زیست‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="میتوکندری">میتوکندری</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">دیسه</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="کلروپلاست">کلروپلاست</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="کروموپلاست">کروموپلاست</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="گرنتوپلاست (صفحه وجود ندارد)">گرنتوپلاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="لوکوپلاست">لوکوپلاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="آمیلوپلاست">آمیلوپلاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="الایوپلاست">الایوپلاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="پروتئینوپلاست">پروتئینوپلاست</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="تانوزوم (صفحه وجود ندارد)">تانوزوم</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سایر درونی‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%DA%A9" title="هستک">هستک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="آران‌ای">آران‌ای</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="ریبوزوم">ریبوزوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%B1" title="پیرایشگر">پیرایشگر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vault_(organelle)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vault (organelle) (صفحه وجود ندارد)">Vault</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85" title="سیتوپلاسم">سیتوپلاسم</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%84" title="سیتوزول">سیتوزول</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cytoplasmic_inclusion&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cytoplasmic inclusion (صفحه وجود ندارد)">Inclusions</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%85" title="پروتئازوم">پروتئازوم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">بیرونی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="دیواره سلول">دیواره سلول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%B3_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="ماتریکس برون‌یاخته‌ای">ماتریکس برون‌یاخته‌ای</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r30716427">.mw-parser-output .nobold{font-weight:normal}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="گیاه‌شناسی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background: #90EE90;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="الگو:گیاه‌شناسی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:گیاه‌شناسی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:گیاه‌شناسی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="گیاه‌شناسی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="گیاه‌شناسی">گیاه‌شناسی</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background: #90EE90;"><div><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="تاریخ گیاه شناسی">تاریخچه گیاه‌شناسی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%"><a href="/w/index.php?title=Branches_of_botany&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Branches of botany (صفحه وجود ندارد)">زیررشته‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=History_of_plant_systematics&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="History of plant systematics (صفحه وجود ندارد)">Plant systematics</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="مردم‌گیاه‌شناسی">مردم‌گیاه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دیرین‌گیاه‌شناسی">دیرین‌گیاه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="کالبدشناسی گیاه">کالبدشناسی گیاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="بوم‌شناسی گیاهی">بوم‌شناسی گیاهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="جغرافیای گیاهی">جغرافیای گیاهی</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%88%D8%B4_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کاوش زمین‌گیاه‌شناسی">کاوش زمین‌گیاه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="گیاگان">گیاگان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="فیتوشیمی">فیتوشیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="گیاه‌پزشکی">گیاه‌پزشکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="خزه‌شناسی">خزه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="جلبک‌شناسی">جلبک‌شناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Floristics&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Floristics (صفحه وجود ندارد)">Floristics</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="درخت‌شناسی">درخت‌شناسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%">گروه‌های <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9" title="جلبک">جلبک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="باستان‌گیاهیان">باستان‌گیاهیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="خزه‌تباران">خزه‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%A2%D9%88%D9%86%D8%AF" title="گیاهان بدون-آوند">گیاهان بدون-آوند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آوندداران">آوندداران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="پیدازادان">پیدازادان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%B3%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="سرخس‌تباران">سرخس‌تباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بازدانگان">بازدانگان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="نهان‌دانگان">نهان‌دانگان</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گندمیان">گندمیان</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;line-height:1.2em"><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="ریخت‌شناسی گیاهی">ریخت‌شناسی گیاهی</a><br /><span class="nobold">(<a href="/w/index.php?title=Glossary_of_plant_morphology&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Glossary of plant morphology (صفحه وجود ندارد)">واژه‌نامه</a>)</span></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%"><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="یاخته گیاهی">یاخته‌های گیاهی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="دیواره یاخته">دیواره یاخته</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phragmoplast&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Phragmoplast (صفحه وجود ندارد)">Phragmoplast</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">دیسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%88%D8%AF%D8%B3%D9%85" title="پلاسمودسم">پلاسمودسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A6%D9%84" title="واکوئل">واکوئل</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="بافت (زیست‌شناسی)">بافت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85" title="مریستم">مریستم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA_%D8%A2%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="بافت آوندی">بافت آوندی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="دسته‌های آوندی">دسته‌های آوندی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87" title="بافت زمینه">بافت زمینه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="برگ">برگ</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%85_%DA%86%D9%88%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D9%86%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2" class="mw-redirect" title="کامبیوم چوب‌پنبه‌ساز">چوب‌پنبه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%88%D8%A8" title="چوب">چوب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85_%D8%B0%D8%AE%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="اندام ذخیره‌سازی">اندام ذخیره‌سازی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%">رویشی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="ریشه">ریشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="ریزوئید">ریزوئید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%B2_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87)" title="پیاز (گیاه)">پیاز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%82%D9%87" title="زمین‌ساقه">زمین‌ساقه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87" title="جوانه">جوانه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%82%D9%87" title="ساقه">ساقه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="برگ">برگ</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="دمبرگ">دمبرگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cataphyll&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cataphyll (صفحه وجود ندارد)">Cataphyll</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D9%86%DA%86%D9%87" title="غنچه">غنچه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%82%D9%87" title="بی‌ساقه">بی‌ساقه</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="ساختار زایشی گیاه">ساختار زایشی گیاه</a><br />(گل)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=ABC_model_of_flower_development&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ABC model of flower development (صفحه وجود ندارد)">Flower development</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%A2%D8%B0%DB%8C%D9%86" title="گل‌آذین">گل‌آذین</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%A2%D8%B0%DB%8C%D9%86_%DA%86%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="گل‌آذین چتری">گل‌آذین چتری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%A2%D8%B0%DB%8C%D9%86_%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="گل‌آذین خوشه‌ای">گل‌آذین خوشه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%DA%A9" title="برگک">برگک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%A9" title="پایک">پایک</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84" title="گل">گل</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="پیچ (گیاه‌شناسی)">پیچ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86_%DA%AF%D9%84" title="تقارن گل">تقارن گل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="گل‌نگاره">گل‌نگاره</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%84_%DA%AF%D9%84" title="فرمول گل">فرمول گل</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D9%86%D8%AC_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C)" title="نهنج (گیاهی)">نهنج</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D9%87" title="گل‌بنه">گل‌بنه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B4" title="گل‌پوش">گل‌پوش</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D9%84_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="سرگل (گیاه‌شناسی)">سرگل (گیاه‌شناسی)</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="گلبرگ">گلبرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="کاسبرگ">کاسبرگ</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%AF%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="هاگ‌برگ">هاگ‌برگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="مادگی">مادگی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C)" title="تخمدان (گیاهی)">تخمدان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%85%DA%A9_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C)" title="تخمک (گیاهی)">تخمک</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%84%D9%87" title="کلاله">کلاله</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="مامه‌دان">مامه‌دان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DA%86%D9%85_(%DA%AF%D9%84)" title="پرچم (گل)">پرچم</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DA%86%D9%85_(%DA%AF%D9%84)" title="پرچم (گل)">پرچم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Staminode&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Staminode (صفحه وجود ندارد)">Staminode</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="گرده">گرده</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tapetum_(botany)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tapetum (botany) (صفحه وجود ندارد)">Tapetum</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gynostemium&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gynostemium (صفحه وجود ندارد)">Gynandrium</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA" title="گامتوفیت">گامتوفیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AA" title="اسپوروفیت">اسپوروفیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رویان">رویان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%87" title="میوه">میوه</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%87" title="کالبدشناسی میوه">کالبدشناسی میوه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="سته">سته</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%BE%D8%B3%D9%88%D9%84_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="کپسول (گیاه‌شناسی) (صفحه وجود ندارد)">کپسول</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B0%D8%B1" title="بذر">بذر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="انتشار دانه">انتشار دانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="درون‌دانه">درون‌دانه</a></li></ul></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%">ساختارهای بیرونی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Epicuticular_wax&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Epicuticular wax (صفحه وجود ندارد)">Epicuticular wax</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="کوتیکول گیاهی">کوتیکول گیاهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="روپوست (گیاه‌شناسی)">روپوست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D9%87_%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="روزنه هوایی">روزنه هوایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%AF" title="شهد">شهد</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%A9_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C)" title="کرک (گیاهی)">کرک (گیاهی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1" title="خار">خار</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%"><div class="hlist"><ul><li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="فیزیولوژی گیاهی">فیزیولوژی گیاهی</a></li><li>مواد</li></ul></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%D8%B0%DB%8C%D9%87_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="تغذیه گیاه">تغذیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2" title="فتوسنتز">فتوسنتز</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%B2%DB%8C%D9%86%D9%87" title="سبزینه">سبزینه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="هورمون گیاهی">هورمون گیاهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%85%D8%B4" title="ترادمش">ترادمش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="آماسیدگی">آماسیدگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bulk_movement&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bulk movement (صفحه وجود ندارد)">Bulk flow</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aleurone&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Aleurone (صفحه وجود ندارد)">Aleurone</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86" title="فیتوملانین">فیتوملانین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D8%B1" title="شکر">شکر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%87_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شیره گیاهی">شیره گیاهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%87" title="نشاسته">نشاسته</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%D8%B2" title="سلولز">سلولز</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%">رشد گیاه و شیوه رشد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AF_%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%87" title="رشد ثانویه">رشد ثانویه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87_%DA%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="گیاه چوبی">گیاهان چوبی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%81%DB%8C" title="گیاه علفی">گیاهان علفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D8%AA_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="عادت (زیست‌شناسی)">عادت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%87_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87)" title="ویره (گیاه)">ویره</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87" title="گیاهان بالارونده">گیاهان بالارونده</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA%DA%86%D9%87" title="درختچه">درختچه‌ها‌</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA" title="درخت">درختان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87_%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="گیاه آب‌دار">گیاهان آب‌دار</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%"><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A2%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="زادآوری گیاهی (صفحه وجود ندارد)">زادآوری</a> <div class="hlist"><ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="سیر فرگشت گیاه (صفحه وجود ندارد)">سیر فرگشت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="بوم‌شناسی گیاهی">بوم‌شناسی</a></li></ul></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%A8_%D9%86%D8%B3%D9%84" title="تناوب نسل">تناوب نسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="هاگدان">هاگدان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%AF" title="هاگ">هاگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microsporangia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Microsporangia (صفحه وجود ندارد)">Microsporangia</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DA%AF" class="mw-redirect" title="کوچک‌هاگ">کوچک‌هاگ</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="هاگدان">هاگدان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DA%AF" title="بزرگ‌هاگ">بزرگ‌هاگ</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گرده‌افشانی">گرده‌افشانی</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="گرده‌افشان">گرده‌افشان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="لوله گرده">لوله گرده</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="باروری دوتایی">باروری دوتایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B2%D8%AF%D9%86" title="جوانه زدن">جوانه زدن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Plant_evolutionary_developmental_biology&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Plant evolutionary developmental biology (صفحه وجود ندارد)">Evolutionary development</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" title="تاریخ فرگشتی گیاهان">تاریخ فرگشتی گیاهان</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_plant_evolution&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Timeline of plant evolution (صفحه وجود ندارد)">timeline</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA" class="mw-redirect" title="منطقه مقاومت">منطقه مقاومت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="آرایه‌شناسی گیاهی">آرایه‌شناسی گیاهی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=History_of_plant_systematics&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="History of plant systematics (صفحه وجود ندارد)">History of plant systematics</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%B4%DA%A9_%D8%B4%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="مجموعه گیاهان خشک شده">مجموعه گیاهان خشک شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="آرایه‌شناسی (زیست‌شناسی)">آرایه‌شناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Botanical_nomenclature&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Botanical nomenclature (صفحه وجود ندارد)">Botanical nomenclature</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نام گیاه‌شناسی">نام گیاه‌شناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="نام صحیح(گیاه‌شناسی) (صفحه وجود ندارد)">نام صحیح</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="یادکرد مؤلف (گیاه‌شناسی)">یادکرد مؤلف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D8%8C_%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" title="قوانین جهانی نام‌گذاری برای جلبک‌ها، قارچ‌ها و گیاهان">قوانین جهانی نام‌گذاری برای جلبک‌ها، قارچ‌ها و گیاهان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=International_Code_of_Nomenclature_for_Cultivated_Plants&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="International Code of Nomenclature for Cultivated Plants (صفحه وجود ندارد)">- for Cultivated Plants (ICNCP)|</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="طبقه آرایه‌شناختی">طبقه آرایه‌شناختی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=International_Association_for_Plant_Taxonomy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="International Association for Plant Taxonomy (صفحه وجود ندارد)">International Association for Plant Taxonomy (IAPT)|</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_systems_of_plant_taxonomy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="List of systems of plant taxonomy (صفحه وجود ندارد)">Plant taxonomy systems</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cultivated_plant_taxonomy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cultivated plant taxonomy (صفحه وجود ندارد)">Cultivated plant taxonomy</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Citrus_taxonomy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Citrus taxonomy (صفحه وجود ندارد)">Citrus taxonomy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cultigen&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cultigen (صفحه وجود ندارد)">cultigen</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%82%D9%85_(%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C)" title="رقم (کشاورزی)">رقم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%B1%D9%82%D9%85%DB%8C_%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="گروه رقمی کشاورزی">Group</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Grex_(horticulture)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Grex (horticulture) (صفحه وجود ندارد)">grex</a></li></ul></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%">کاربردها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="برزشناسی">برزشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="گل‌کاری">گل‌کاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="جنگل‌داری">جنگل‌داری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="باغبانی علمی">باغبانی علمی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background: #90EE90;;width:1%"><div class="hlist"><ul><li>فهرست‌ها</li><li>مطالب مرتبط</li></ul></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Glossary_of_botanical_terms&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Glossary of botanical terms (صفحه وجود ندارد)">Botanical terms</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_botanists&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="List of botanists (صفحه وجود ندارد)">Botanists</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=List_of_botanists_by_author_abbreviation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="List of botanists by author abbreviation (صفحه وجود ندارد)">by author abbreviation</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Botanical_expedition&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Botanical expedition (صفحه وجود ندارد)">Botanical expedition</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background: #90EE90;"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span><b><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:گیاه‌شناسی">گیاه‌شناسی</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="صفحهٔ ویکی‌انبار"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Botany" class="extiw" title="commons:Category:Botany">انبار</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span><b><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="درگاه:گیاه‌شناسی">گیاه‌شناسی</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:People_icon.svg" class="mw-file-description" title="ویکی‌پروژه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/16px-People_icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/24px-People_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/32px-People_icon.svg.png 2x" data-file-width="100" data-file-height="100" /></a></span><b><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" title="ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه گیاهان">ویکی‌پروژه گیاهان</a></b></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="زیست‌شناسی_فرگشتی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="الگو:فرگشت"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="بحث الگو:فرگشت"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فرگشت"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="زیست‌شناسی_فرگشتی" style="font-size:114%;margin:0 4em">زیست‌شناسی <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="فرگشت">فرگشتی</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="تاریخ فرگشتی حیات">تاریخ فرگشتی حیات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="نمایه مقالات زیست‌شناسی فرگشتی (صفحه وجود ندارد)">نمایه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%B1_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="مقدمه‌ای بر فرگشت">مقدمه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B7%D8%B1%D8%AD_%DA%A9%D9%84%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="طرح کلی فرگشت (صفحه وجود ندارد)">طرح کلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="سیر زمانی تاریخ فرگشتی حیات">سیر زمانی تاریخ فرگشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="تاریخ حیات">تاریخ حیات</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="فرگشت">فرگشت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B9%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="نوع‌دوستی (زیست‌شناسی)">نوع‌دوستی</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%84%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D9%86_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="گول‌زدن (زیست‌شناسی)">گول‌زدن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C%D9%87" title="دگرخواهی دوسویه">دگرخواهی دوسویه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="پیدایش حیات">پیدایش حیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="سازگاری (زیست‌شناسی)">سازگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D8%B4%DB%8C" title="واگرایش سازشی">واگرایش سازشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="شاخه‌بندی">شاخه‌بندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="هم‌فرگشتی">هم‌فرگشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8_%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="نسب مشترک">نسب مشترک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%87%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="فرگشت هم‌گرا">فرگشت هم‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%88%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="فرگشت واگرا">فرگشت واگرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="اولین شواهد حیات">اولین شواهد حیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF_%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="شواهد تبار مشترک">شواهد تبار مشترک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B6" title="انقراض">انقراض</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D9%86%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B6" title="رویداد انقراض">رویداد انقراض</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%98%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="دیدگاه ژن‌محور فرگشتی">دیدگاه ژن‌محور فرگشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="هم‌ساخت‌شناسی">هم‌ساخت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="جهان‌نیای پایانی">جهان‌نیای پایانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B4%D8%AA_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" class="mw-redirect" title="درشت فرگشت">فرگشت کلان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" class="mw-redirect" title="ریز فرگشت">فرگشت خرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="پیدایش حیات">پیدایش حیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7" title="پان‌اسپرمیا">پان‌اسپرمیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="فرگشت موازی">فرگشت موازی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گونه‌زایی">گونه‌زایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="آرایه‌شناسی فرگشتی">آرایه‌شناسی فرگشتی</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="11" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Common-Avian-Infection-Plagued-the-Tyrant-Dinosaurs-pone.0007288.g004.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Common-Avian-Infection-Plagued-the-Tyrant-Dinosaurs-pone.0007288.g004.jpg/90px-Common-Avian-Infection-Plagued-the-Tyrant-Dinosaurs-pone.0007288.g004.jpg" decoding="async" width="90" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Common-Avian-Infection-Plagued-the-Tyrant-Dinosaurs-pone.0007288.g004.jpg/135px-Common-Avian-Infection-Plagued-the-Tyrant-Dinosaurs-pone.0007288.g004.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Common-Avian-Infection-Plagued-the-Tyrant-Dinosaurs-pone.0007288.g004.jpg/180px-Common-Avian-Infection-Plagued-the-Tyrant-Dinosaurs-pone.0007288.g004.jpg 2x" data-file-width="430" data-file-height="324" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="ژنتیک جمعیت">ژنتیک جمعیت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D9%88%D8%B9_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="تنوع زیستی">تنوع زیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%B4_%DA%98%D9%86" title="شارش ژن">شارش ژن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4_%DA%98%D9%86" title="رانش ژن">رانش ژن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%B4" title="جهش">جهش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="انتخاب طبیعی">انتخاب طبیعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D9%88%D8%B9_%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تنوع ژنتیکی گونه‌ها">تنوع ژنتیکی گونه‌ها</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تکوین</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%86_(%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9)" title="کانالیزه‌شدن (ژنتیک)">کانالیزه‌شدن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="زیست‌شناسی فرگشتی-تکوینی">زیست‌شناسی فرگشتی-تکوینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="همسان‌سازی ژنتیک">همسان‌سازی ژنتیک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="وارونگی (زیست‌شناسی تکاملی) (صفحه وجود ندارد)">وارونگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="پودمانگی (زیست‌شناسی) (صفحه وجود ندارد)">پودمانگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D9%81%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%81%D9%86%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%BE%DB%8C" title="انعطاف‌پذیری فنوتیپی">انعطاف‌پذیری فنوتیپی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="آرایه (زیست‌شناسی)">آرایه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فرگشت باکتری‌ها (صفحه وجود ندارد)">باکتری‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="فرگشت پرندگان">پرندگان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="خاستگاه پرندگان">خاستگاه</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%88%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فرگشت بازوتباران (صفحه وجود ندارد)">بازوپاتباران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فرگشت نرم‌تنان">نرم‌تنان</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Evolution_of_cephalopods&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Evolution of cephalopods (صفحه وجود ندارد)">سرپاویسان</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فرگشت دایناسورها (صفحه وجود ندارد)">دایناسورها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="فرگشت ماهی">ماهی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="فرگشت قارچ‌ها">فرگشت قارچ‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AD%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="فرگشت حشرات">حشرات</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فرگشت پروانه‌ها">پروانه‌ها</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="تاریخ حیات">تاریخ حیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فرگشت پستانداران">پستانداران</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Cat_gap&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cat gap (صفحه وجود ندارد)">cats</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="سگ‌سانان">سگ‌سانان</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فرگشت گرگ‌ها (صفحه وجود ندارد)">گرگ‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%D8%B4%D8%A3_%D8%B3%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%87%D9%84%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="منشأ سگ‌های اهلی (صفحه وجود ندارد)">سگ‌ها</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1" title="کفتار">کفتار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="فرگشت آب‌بازسانان">فرگشت آب‌بازسانان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فرگشت اسب‌ها (صفحه وجود ندارد)">اسب‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="فرگشت درازپایان">کانگروها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فرگشت نخستی‌سانان (صفحه وجود ندارد)">نخستی‌سانان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="فرگشت انسان">فرگشت انسان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فرگشت لمورها (صفحه وجود ندارد)">لمورها</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%DA%AF%D8%A7%D9%88%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="فرگشت گاودریایی‌سانان">گاودریایی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" title="تاریخ فرگشتی گیاهان">تاریخ فرگشتی گیاهان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AE%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="فرگشت خزندگان">خزندگان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فرگشت عنکبوتیان (صفحه وجود ندارد)">عنکبوتیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" title="فرگشت چهاراندامان">چهاراندامان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فرگشت ویروسی (صفحه وجود ندارد)">ویروس‌ها</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D9%81%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%A7" title="آنفلوانزا">آنفلوانزا</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B6%D9%88_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="عضو (کالبدشناسی)">عضو</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Evolution_of_cells&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Evolution of cells (صفحه وجود ندارد)">Cell</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="مدل‌های سیر فرگشتی دی‌ان‌ای">مدل‌های سیر فرگشتی دی‌ان‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Evolution_of_flagella&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Evolution of flagella (صفحه وجود ندارد)">Flagella</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="درون‌هم‌زیستی">درون‌هم‌زیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="کروموزوم">کروموزوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%BA%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="دستگاه غشایی درونی">دستگاه غشایی درونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="میتوکندری">میتوکندری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87_%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="هسته یاخته">هسته یاخته</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">دیسه</a></li></ul></li> <li>در جانوران <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%DA%86%D8%B4%D9%85" title="فرگشت چشم">فرگشت چشم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88" title="مو">مو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Evolution_of_mammalian_auditory_ossicles&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Evolution of mammalian auditory ossicles (صفحه وجود ندارد)">auditory ossicle</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Evolution_of_nervous_systems&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Evolution of nervous systems (صفحه وجود ندارد)">nervous system</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D8%BA%D8%B2" title="فرگشت مغز">فرگشت مغز</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="فرایند زیستی (صفحه وجود ندارد)">فرایند</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%B4" title="فرگشت پیرش">فرگشت پیرش</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DA%AF" title="مرگ">مرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DA%AF_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C_%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="مرگ برنامه‌ریزی شده سلول">مرگ برنامه‌ریزی شده سلول</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2_%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="خاستگاه پرواز پرندگان">خاستگاه پرواز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%DB%8C%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="فرگشت درهم‌تنیدگی زیستی">فرگشت درهم‌تنیدگی زیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_(%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA)" class="mw-redirect" title="هم‌کاری (فرگشت)">همکاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="فرگشت دید رنگی">فرگشت دید رنگی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فرگشت دید رنگی در نخستی‌ها">فرگشت دید رنگی در نخستی‌ها</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AA" title="فرگشت احساسات">احساسات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AC%D8%A7" title="همجا">همجا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="اخلاقیات فرگشتی">اخلاقیات فرگشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="فرگشت فرااجتماعی">فرااجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C" title="دستگاه ایمنی">دستگاه ایمنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="متابولیسم">متابولیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="تک‌همسری در جانوران">تک‌همسری در جانوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فرگشت اخلاق">فرگشت اخلاق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="فرگشت موزاییکی">فرگشت موزاییکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%DA%86%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="جانداران چندیاخته‌ای">جانداران چندیاخته‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF%D9%85%D8%AB%D9%84_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C" title="فرگشت تولیدمثل جنسی">تولیدمثل جنسی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AC%D9%88%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="ناجورکامی">ناجورکامی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="چرخه زندگی زیستی">چرخه زندگی زیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%BE_%D8%AC%D9%81%D8%AA%DB%8C" title="تایپ جفتی">تایپ جفتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D9%85%DB%8C%D9%88%D8%B2" title="خاستگاه و کارکرد میوز">میوز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%B4_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="روش گزینش جنسیت">روش گزینش جنسیت</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%87%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="زهر مار">زهر مار</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D9%85%D9%BE%D9%88_%D9%88_%D9%85%D8%AF_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="تمپو و مد در تکامل (صفحه وجود ندارد)">تمپوها و مدها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%AC%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="تدریج‌گرایی تباری">تدریج‌گرایی تباری</a>/<a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84_%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="تعادل نقطه‌ای">تعادل نقطه‌ای</a>/<a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%B4_%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="جهش ناگهانی (زیست‌شناسی)">جهش ناگهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%B4_%D9%86%D9%82%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="جهش نقطه‌ای">جهش نقطه‌ای</a>/<a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%B4%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جهش‌گرایی">جهش‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="همدیس‌گرایی">همدیس‌گرایی</a>/<a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کاتاستروفیسم">کاتاستروفیسم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گونه‌زایی">گونه‌زایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%87%D9%85%D8%AC%D8%A7" title="گونه‌زایی ناهمجا">گونه‌زایی ناهمجا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87" title="فرگشت پیش‌رونده">فرگشت پیش‌رونده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%BE%D8%B3%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87" title="فرگشت پس‌رونده">فرگشت پس‌رونده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" class="mw-redirect" title="تبارشاخه‌زایی (زیست‌شناسی)">تبارشاخه‌زایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%87%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%85" title="گونه‌زایی همگام">گونه‌زایی همگام</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="گونه‌زایی بوم‌شناختی">گونه‌زایی بوم‌شناختی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%87" title="گونه‌زایی دورگه">گونه‌زایی دورگه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%A7" title="گونه‌زایی پراجا">گونه‌زایی پراجا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%85" title="گونه‌زایی پیرابوم">گونه‌زایی پیرابوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AB%D8%A8%DB%8C%D8%AA_(%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C)" title="تثبیت (گونه‌زایی)">تثبیت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%87%D9%85%D8%AC%D8%A7" title="گونه‌زایی همجا">گونه‌زایی همجا</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="تاریخچه اندیشه فرگشتی">تاریخچه اندیشه فرگشتی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C_%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="ایده‌های فرگشتی رنسانس و روشنگری">ایده‌های فرگشتی رنسانس و روشنگری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D9%87%D8%B4_%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تراجهش گونه‌ها">تراجهش گونه‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B2_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86" title="چارلز داروین">چارلز داروین</a> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="خاستگاه گونه‌ها">خاستگاه گونه‌ها</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="تاریخچه دیرین‌شناسی">تاریخچه دیرین‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B3%DB%8C%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="فسیل انتقالی">فسیل انتقالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AB%D8%AA_%D8%A2%D9%85%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D9%87" title="وراثت آمیخته">وراثت آمیخته</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%AF%D9%84" title="قوانین مندل">قوانین مندل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=The_eclipse_of_Darwinism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="The eclipse of Darwinism (صفحه وجود ندارد)">The eclipse of Darwinism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86" class="mw-redirect" title="سنتز مدرن">سنتز مدرن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="تاریخچه فرگشت مولکولی">تاریخچه فرگشت مولکولی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Extended_evolutionary_synthesis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Extended evolutionary synthesis (صفحه وجود ندارد)">Extended evolutionary synthesis</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فلسفه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="داروینیسم">داروینیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جایگزین‌های فرگشت داروینی">جایگزین‌ها</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کاتاستروفیسم">کاتاستروفیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="لامارکیسم">لامارکیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%87%D8%AF%D9%81%D9%85%D9%86%D8%AF" title="فرگشت هدفمند">فرگشت هدفمند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%B4%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جهش‌گرایی">جهش‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%B4_%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="جهش ناگهانی (زیست‌شناسی)">جهش ناگهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="ساختارگرایی (زیست‌شناسی)">ساختارگرایی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%84_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="اسپندرال (زیست‌شناسی)">اسپندرال</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="فرگشت الهی">فرگشت الهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="زندگی‌باوری">زندگی‌باوری</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="پایان‌شناسی در زیست‌شناسی">پایان‌شناسی در زیست‌شناسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">جستارهای وابسته</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="جغرافیای زیستی">جغرافیای زیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="ژنتیک بوم‌شناختی">ژنتیک بوم‌شناختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="فرگشت ملکولی">فرگشت ملکولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="تبارزایش">تبارزایش</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA_%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="درخت تبارزایی">درخت تبارزایی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="چندریختی (زیست‌شناسی)">چندریختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84" title="پروتوسل">پروتوسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="سامانه‌شناسی">سامانه‌شناسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="رده:زیست‌شناسی فرگشتی">رده:زیست‌شناسی فرگشتی</a></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="درگاه:زیست‌شناسی تکاملی">درگاه:زیست‌شناسی تکاملی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="ساختارهای_آلی_خودهمتاسازی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="text-align: center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%84%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="الگو:ساختارهای آلی خودجایگزین‌گری"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%84%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:ساختارهای آلی خودجایگزین‌گری (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%84%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:ساختارهای آلی خودجایگزین‌گری"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="ساختارهای_آلی_خودهمتاسازی" style="font-size:114%;margin:0 4em">ساختارهای آلی <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%87%D9%85%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="خودهمتاسازی">خودهمتاسازی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="زندگی">زندگی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باکتری">باکتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="باستانیان">باستانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" title="قارچ">قارچ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغازیان">آغازیان</a></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5" title="طبقه‌بندی نامشخص">طبقه‌بندی نامشخص</a></i> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Parakaryon_myojinensis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Parakaryon myojinensis (صفحه وجود ندارد)">Parakaryon myojinensis</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biological_dark_matter&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Biological dark matter (صفحه وجود ندارد)">Biological dark matter</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%;background:#CEDAF2;"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="ویروس">ویروس</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="دی‌ان‌ای ویروس">دی‌ان‌ای ویروس</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Giant_virus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Giant virus (صفحه وجود ندارد)">Giant virus</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="دی‌ان‌ای ویروس">دی‌ان‌ای ویروس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Double-stranded_RNA_viruses&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Double-stranded RNA viruses (صفحه وجود ندارد)">dsRNA virus</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="آران‌ای ویروس">آران‌ای ویروس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="آران‌ای ویروس">آران‌ای ویروس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="رتروویروس">رتروویروس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=DsDNA-RT_virus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="DsDNA-RT virus (صفحه وجود ندارد)">DsDNA-RT virus</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%;background:#CEDAF2;"><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="طبقه‌بندی ویروس‌ها">طبقه‌بندی ویروس‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7em;text-align: center;;background:#CEDAF2;"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="ویروئید">ویروئید</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Pospiviroidae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pospiviroidae (صفحه وجود ندارد)">Pospiviroidae</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Avsunviroidae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Avsunviroidae (صفحه وجود ندارد)">Avsunviroidae</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7em;text-align: center;;background:#CEDAF2;"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3_%DA%A9%D9%85%DA%A9%DB%8C" title="ویروس کمکی">ویروس کمکی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;;background:#CEDAF2;"><a href="/w/index.php?title=Satellite_(biology)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Satellite (biology) (صفحه وجود ندارد)">Satellite</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>ssRNA satellite virus</li> <li>dsDNA satellite virus (<a href="/w/index.php?title=Virophage&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Virophage (صفحه وجود ندارد)">Virophage</a>)</li> <li>ssDNA satellite virus</li> <li>ssDNA satellite</li> <li>dsRNA satellite</li> <li>ssRNA satellite (<a href="/w/index.php?title=Virusoid&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Virusoid (صفحه وجود ندارد)">Virusoid</a>)</li> <li>Satellite-like nucleic acids <ul><li>RNA</li> <li>DNA</li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;;background:#CEDAF2;">Other</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Defective_interfering_particle&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Defective interfering particle (صفحه وجود ندارد)">Defective interfering particle</a> <ul><li>RNA</li> <li>DNA</li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7em;text-align: center;"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="پریون">پریون</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="پریون">پریون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fungal_prion&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fungal prion (صفحه وجود ندارد)">Fungal prion</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%"><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%84%D8%A6%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="نوکلئیک اسید">نوکلئیک اسید</a><br />خودجایگزین‌گری</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7em;text-align: center;"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DA%A9_%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="عناصر متحرک ژنتیکی">عناصر متحرک ژنتیکی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mobilome&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mobilome (صفحه وجود ندارد)">Mobilome</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%81%D9%82%DB%8C_%DA%98%D9%86" title="انتقال افقی ژن">انتقال افقی ژن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Genomic_island&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Genomic island (صفحه وجود ندارد)">Genomic island</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%AC%D8%A7%D8%B4%D8%AF%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="سازه جابجاشدنی">سازه جابجاشدنی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86" title="رتروترانسپوزون">رتروترانسپوزون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=DNA_transposon&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="DNA transposon (صفحه وجود ندارد)">Class II or DNA transposon</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AF" title="پلاسمید">پلاسمید</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Fertility_factor_(bacteria)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fertility factor (bacteria) (صفحه وجود ندارد)">Fertility</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=R-factor&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="R-factor (صفحه وجود ندارد)">Resistance</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Colicin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Colicin (صفحه وجود ندارد)">Col</a></li> <li>Degradative</li> <li><a href="/w/index.php?title=Virulence_factor&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Virulence factor (صفحه وجود ندارد)">Virulence</a>/<a href="/w/index.php?title=Ti_plasmid&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ti plasmid (صفحه وجود ندارد)">Ti</a></li> <li>Cryptic</li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cosmid&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cosmid (صفحه وجود ندارد)">Cosmid</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Fosmid&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fosmid (صفحه وجود ندارد)">Fosmid</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%98%D9%85%DB%8C%D8%AF" title="فاژمید">فاژمید</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Group_I_catalytic_intron&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Group I catalytic intron (صفحه وجود ندارد)">Group I intron</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Group_II_intron&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Group II intron (صفحه وجود ندارد)">Group II intron</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7em;text-align: center;">Other aspects</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="همانندسازی">همانندسازی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=RNA-dependent_RNA_polymerase&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="RNA-dependent RNA polymerase (صفحه وجود ندارد)">RNA replication</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="کروموزوم">کروموزوم</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Linear_chromosome&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Linear chromosome (صفحه وجود ندارد)">Linear</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85_%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%88%DB%8C" title="کروموزوم حلقوی">کروموزوم حلقوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC_%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85%DB%8C" title="دی‌ان‌ای خارج کروموزومی">دی‌ان‌ای خارج کروموزومی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D9%86%D9%88%D9%85" title="ژنوم">ژنوم</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%98%D9%86" title="ژن">ژن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81_%D8%B4%D8%AF%D9%86_%DA%98%D9%86" title="مضاعف شدن ژن">مضاعف شدن ژن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="دی‌ان‌ای بی‌رمز">دی‌ان‌ای بی‌رمز</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%D8%B4_%D9%87%D9%85%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="مکان آغازش همتاسازی">مکان آغازش همتاسازی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Replicon_(genetics)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Replicon (genetics) (صفحه وجود ندارد)">Replicon</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Endogenous_viral_element&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Endogenous viral element (صفحه وجود ندارد)">Endogenous viral element</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="پروویروس">پروویروس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Prophage&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Prophage (صفحه وجود ندارد)">Prophage</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Endogenous_retrovirus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Endogenous retrovirus (صفحه وجود ندارد)">Endogenous retrovirus</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Transpoviron&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Transpoviron (صفحه وجود ندارد)">Transpoviron</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Repeated_sequence_(DNA)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Repeated sequence (DNA) (صفحه وجود ندارد)">Repeated sequences in DNA</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Tandem_repeat&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tandem repeat (صفحه وجود ندارد)">Tandem repeat</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Interspersed_repeat&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Interspersed repeat (صفحه وجود ندارد)">Interspersed repeat</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%"><a href="/w/index.php?title=Endosymbiont&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Endosymbiont (صفحه وجود ندارد)">Endosymbiosis</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="میتوکندری">میتوکندری</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mitosome&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mitosome (صفحه وجود ندارد)">Mitosome</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%85" title="هیدروژنوزوم">هیدروژنوزوم</a></li></ul></li> <li><a class="mw-selflink selflink">دیسه</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="کلروپلاست">کلروپلاست</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="کروموپلاست">کروموپلاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="جرونتوپلاست">جرونتوپلاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="لوکوپلاست">لوکوپلاست</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Apicoplast&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Apicoplast (صفحه وجود ندارد)">Apicoplast</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kappa_organism&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kappa organism (صفحه وجود ندارد)">Kappa organism</a></li> <li>Organs <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bacteriome&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bacteriome (صفحه وجود ندارد)">Bacteriome</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trophosome&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Trophosome (صفحه وجود ندارد)">Trophosome</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="پیدایش حیات">پیدایش حیات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="جهان‌نیای پایانی">جهان‌نیای پایانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="اولین شواهد حیات">اولین شواهد حیات</a></li> <li>?<a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دنیای آران‌ای">دنیای آران‌ای</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B2%DB%8C%D9%85" title="ریبوزیم">ریبوزیم</a></li></ul></li> <li>†<a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84" title="پروتوسل">پروتوسل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AA" title="کواسروات">کواسروات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Proteinoid&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Proteinoid (صفحه وجود ندارد)">Proteinoid</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sulphobes&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sulphobes (صفحه وجود ندارد)">Sulphobe</a></li> <li>Research <ul><li><a href="/w/index.php?title=Model_lipid_bilayer&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Model lipid bilayer (صفحه وجود ندارد)">Model lipid bilayer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jeewanu&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jeewanu (صفحه وجود ندارد)">Jeewanu</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%">همچنین ببینید</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="جاندار">جاندار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="سلول">سلول</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="تقسیم سلول">تقسیم سلول</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="سلول مصنوعی">سلول مصنوعی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Non-cellular_life&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Non-cellular life (صفحه وجود ندارد)">Non-cellular life</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Synthetic_virology&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Synthetic virology (صفحه وجود ندارد)">Synthetic virus</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%82%D9%84_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="ناقل ویروسی">ناقل ویروسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Helper_dependent_virus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Helper dependent virus (صفحه وجود ندارد)">Helper dependent virus</a></li></ul></li> <li>?<a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="نانوباکتری">نانوباکتری</a></li> <li>?<a href="/w/index.php?title=Nanobe&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nanobe (صفحه وجود ندارد)">Nanobe</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87_%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="یاخته سرطانی">یاخته سرطانی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D8%A7" title="هلا">هلا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%82%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87" title="سرطان منتقل‌شونده">سرطان منتقل‌شونده</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="زندگی_سلولی_و_غیرسلولی_و_ساختارهای_قابل_قیاس" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87" title="الگو:جانداران و ساختارهای زنده"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:جانداران و ساختارهای زنده (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:جانداران و ساختارهای زنده"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="زندگی_سلولی_و_غیرسلولی_و_ساختارهای_قابل_قیاس" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="زندگی">زندگی سلولی</a> و <a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="زندگی غیرسلولی (صفحه وجود ندارد)">غیرسلولی</a> و ساختارهای قابل قیاس</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زندگی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="باستانیان">باستانیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باکتری">باکتری</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="میتوکندری">میتوکندری</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">دیسه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AA" title="یوکاریوت">یوکاریوت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86" title="قارچ">قارچ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاه</a></li> <li>'<a href="/wiki/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آغازیان">آغازیان</a>'</li></ul></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Parakaryon_myojinensis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Parakaryon myojinensis (صفحه وجود ندارد)">Parakaryon</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="نانوباکتری">نانوباکتری</a> (?)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زندگی غیرسلولی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="ویروس">ویروس</a><br /><br /><small>شامل <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%AF" title="ویروئید">ویروئیدها</a>،<br /><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ماهواره (زیست‌شناسی) (صفحه وجود ندارد)">ماهواره‌ها</a>،<br /><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ویروس‌خوار (صفحه وجود ندارد)">ویروس‌خوار</a>،<br /><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ویروس‌وار (صفحه وجود ندارد)">ویروس‌وار</a></small></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em">Realms: <i><a href="/w/index.php?title=Duplodnaviria&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Duplodnaviria (صفحه وجود ندارد)">Duplodnaviria</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%86%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="مونودناویریا">مونودناویریا</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D9%88%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="ریبوویرا">ریبوویرا</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Varidnaviria&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Varidnaviria (صفحه وجود ندارد)">Varidnaviria</a></i><br />Unassigned orders: <i><a href="/w/index.php?title=Ligamenvirales&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ligamenvirales (صفحه وجود ندارد)">Ligamenvirales</a></i><br />Unassigned families: <i><a href="/w/index.php?title=Alphasatellitidae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Alphasatellitidae (صفحه وجود ندارد)">Alphasatellitidae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Ampullaviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ampullaviridae (صفحه وجود ندارد)">Ampullaviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Anelloviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anelloviridae (صفحه وجود ندارد)">Anelloviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Avsunviroidae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Avsunviroidae (صفحه وجود ندارد)">Avsunviroidae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Baculoviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Baculoviridae (صفحه وجود ندارد)">Baculoviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Bicaudaviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bicaudaviridae (صفحه وجود ندارد)">Bicaudaviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Clavaviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Clavaviridae (صفحه وجود ندارد)">Clavaviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Finnlakeviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Finnlakeviridae (صفحه وجود ندارد)">Finnlakeviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Fuselloviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fuselloviridae (صفحه وجود ندارد)">Fuselloviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Globuloviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Globuloviridae (صفحه وجود ندارد)">Globuloviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Guttaviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Guttaviridae (صفحه وجود ندارد)">Guttaviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Halspiviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Halspiviridae (صفحه وجود ندارد)">Halspiviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Hytrosaviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hytrosaviridae (صفحه وجود ندارد)">Hytrosaviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Nimaviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nimaviridae (صفحه وجود ندارد)">Nimaviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Nudiviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nudiviridae (صفحه وجود ندارد)">Nudiviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Ovaliviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ovaliviridae (صفحه وجود ندارد)">Ovaliviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Plasmaviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Plasmaviridae (صفحه وجود ندارد)">Plasmaviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Polydnaviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Polydnaviridae (صفحه وجود ندارد)">Polydnaviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Portogloboviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Portogloboviridae (صفحه وجود ندارد)">Portogloboviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Pospiviroidae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pospiviroidae (صفحه وجود ندارد)">Pospiviroidae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Spiraviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Spiraviridae (صفحه وجود ندارد)">Spiraviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Thaspiviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Thaspiviridae (صفحه وجود ندارد)">Thaspiviridae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Tolecusatellitidae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tolecusatellitidae (صفحه وجود ندارد)">Tolecusatellitidae</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Tristromaviridae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tristromaviridae (صفحه وجود ندارد)">Tristromaviridae</a></i><br />Unassigned genera: <i><a href="/wiki/%D9%87%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%DB%8C" title="هپاتیت دی">هپاتیت دی</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Dinodnavirus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dinodnavirus (صفحه وجود ندارد)">Dinodnavirus</a></i>&#32;&#8226;&#32; <i><a href="/w/index.php?title=Rhizidiovirus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rhizidiovirus (صفحه وجود ندارد)">Rhizidiovirus</a></i></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ساختارهای زنده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Nanobe&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nanobe (صفحه وجود ندارد)">Nanobe</a> (?)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ساختارهای<br />قابل قیاس</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Biological_dark_matter&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Biological dark matter (صفحه وجود ندارد)">Biological dark matter</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bio-like_structure&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bio-like structure (صفحه وجود ندارد)">Bio-like structure</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87_%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="یاخته سرطانی">یاخته سرطانی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D8%A7" title="هلا">هلا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%82%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87" title="سرطان منتقل‌شونده">سرطان منتقل‌شونده</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cosmid&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cosmid (صفحه وجود ندارد)">Cosmid</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Defective_interfering_particle&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Defective interfering particle (صفحه وجود ندارد)">Defective interfering particle</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF_%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="اولین شواهد حیات">اولین شواهد حیات</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="جهان‌نیای پایانی">جهان‌نیای پایانی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Endogenous_viral_element&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Endogenous viral element (صفحه وجود ندارد)">Endogenous viral element</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fosmid&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fosmid (صفحه وجود ندارد)">Fosmid</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%98%D9%85%DB%8C%D8%AF" title="فاژمید">فاژمید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AF" title="پلاسمید">پلاسمید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="پریون">پریون</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Fungal_prion&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fungal prion (صفحه وجود ندارد)">Fungal prion</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Protocell&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Protocell (صفحه وجود ندارد)">Protocell</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AA" title="کواسروات">کواسروات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Proteinoid&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Proteinoid (صفحه وجود ندارد)">Proteinoid</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Model_lipid_bilayer&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Model lipid bilayer (صفحه وجود ندارد)">Model lipid bilayer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jeewanu&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jeewanu (صفحه وجود ندارد)">Jeewanu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sulphobes&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sulphobes (صفحه وجود ندارد)">Sulphobe</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%B2%DB%8C%D9%85" title="ریبوزیم">ریبوزیم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Spiegelman%27s_Monster&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Spiegelman&#39;s Monster (صفحه وجود ندارد)">Spiegelman's Monster</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tandem_repeat&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tandem repeat (صفحه وجود ندارد)">Tandem repeat</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%AC%D8%A7%D8%B4%D8%AF%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="سازه جابجاشدنی">سازه جابجاشدنی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86" title="رتروترانسپوزون">رتروترانسپوزون</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Transpoviron&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Transpoviron (صفحه وجود ندارد)">Transpoviron</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐7d9797f5d‐grz7d Cached time: 20241120080350 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [] CPU time usage: 0.389 seconds Real time usage: 0.654 seconds Preprocessor visited node count: 1020/1000000 Post‐expand include size: 142453/2097152 bytes Template argument size: 378/2097152 bytes Highest expansion depth: 11/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 53010/5000000 bytes Lua time usage: 0.178/10.000 seconds Lua memory usage: 3809587/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 331.148 1 -total 56.11% 185.819 10 الگو:Navbox 28.16% 93.261 1 الگو:اندامک 23.93% 79.251 2 الگو:یادکرد_وب 23.23% 76.938 1 الگو:گیاه‌شناسی 10.32% 34.166 1 الگو:پانویس 5.13% 16.994 1 الگو:جانداران_و_سایرین 4.92% 16.299 1 الگو:ساختارهای_آلی_خودجایگزین‌گری 4.78% 15.832 6 الگو:آیکون 4.21% 13.929 1 الگو:Longitem --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:182388-0!canonical and timestamp 20241120080350 and revision id 39199564. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دیسه&amp;oldid=39199564">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دیسه&amp;oldid=39199564</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:اندامک‌ها">اندامک‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D9%85%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="رده:رویدادهای درون‌همزیستی">رویدادهای درون‌همزیستی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2" title="رده:فتوسنتز">فتوسنتز</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="رده:فیزیولوژی گیاهی">فیزیولوژی گیاهی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۳ آوریل ۲۰۲۴ ساعت ۱۷:۲۷ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-669b4ddb54-svzmd","wgBackendResponseTime":183,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.389","walltime":"0.654","ppvisitednodes":{"value":1020,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":142453,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":378,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":53010,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 331.148 1 -total"," 56.11% 185.819 10 الگو:Navbox"," 28.16% 93.261 1 الگو:اندامک"," 23.93% 79.251 2 الگو:یادکرد_وب"," 23.23% 76.938 1 الگو:گیاه‌شناسی"," 10.32% 34.166 1 الگو:پانویس"," 5.13% 16.994 1 الگو:جانداران_و_سایرین"," 4.92% 16.299 1 الگو:ساختارهای_آلی_خودجایگزین‌گری"," 4.78% 15.832 6 الگو:آیکون"," 4.21% 13.929 1 الگو:Longitem"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.178","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3809587,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7d9797f5d-grz7d","timestamp":"20241120080350","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u062f\u06cc\u0633\u0647","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q165963","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q165963","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-01-21T15:04:58Z","dateModified":"2024-04-03T17:27:48Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/a\/a6\/Chloroplasten.jpg"}</script> </body> </html>

Pages： 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10