CINXE.COM
Զանգված - Վիքիպեդիա
<!doctype html> <html class="client-nojs mf-expand-sections-clientpref-0 mf-font-size-clientpref-small mw-mf-amc-clientpref-0" lang="hy" dir="ltr"> <head> <base href="https://hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE"> <meta charset="UTF-8"> <title>Զանգված - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js mf-expand-sections-clientpref-0 mf-font-size-clientpref-small mw-mf-amc-clientpref-0";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"b5f3587b-3419-48df-bed1-24d16470a0e1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Զանգված","wgTitle":"Զանգված", "wgCurRevisionId":9726508,"wgRevisionId":9726508,"wgArticleId":91417,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Զանգված","wgRelevantArticleId":91417,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFMode":"stable","wgMFAmc":false,"wgMFAmcOutreachActive":false,"wgMFAmcOutreachUserEligible":false,"wgMFLazyLoadImages":true,"wgMFEditNoticesFeatureConflict":false,"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgMFIsSupportedEditRequest":true,"wgMFScriptPath":"", "wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":true,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgSectionTranslationMissingLanguages":[{"lang":"ace","autonym":"Acèh","dir":"ltr"},{"lang":"ady","autonym":"адыгабзэ","dir":"ltr"},{"lang":"alt","autonym":"алтай тил","dir":"ltr"},{"lang":"ami","autonym":"Pangcah","dir":"ltr"},{"lang":"ang","autonym":"Ænglisc","dir":"ltr"},{"lang":"ann","autonym":"Obolo","dir":"ltr"},{"lang":"av","autonym":"авар","dir":"ltr"},{"lang":"avk","autonym":"Kotava","dir":"ltr"},{"lang":"awa","autonym":"अवधी","dir":"ltr"},{"lang":"ay","autonym":"Aymar aru","dir":"ltr"},{"lang":"ban","autonym":"Basa Bali","dir":"ltr"},{"lang":"bbc","autonym":"Batak Toba","dir":"ltr"},{"lang":"bdr","autonym":"Bajau Sama","dir":"ltr"},{"lang":"bho","autonym":"भोजपुरी","dir":"ltr"},{"lang":"bi","autonym":"Bislama","dir":"ltr"},{"lang":"bjn","autonym":"Banjar","dir":"ltr" },{"lang":"blk","autonym":"ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ","dir":"ltr"},{"lang":"bm","autonym":"bamanankan","dir":"ltr"},{"lang":"bo","autonym":"བོད་ཡིག","dir":"ltr"},{"lang":"bpy","autonym":"বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী","dir":"ltr"},{"lang":"btm","autonym":"Batak Mandailing","dir":"ltr"},{"lang":"bug","autonym":"Basa Ugi","dir":"ltr"},{"lang":"ce","autonym":"нохчийн","dir":"ltr"},{"lang":"ceb","autonym":"Cebuano","dir":"ltr"},{"lang":"ch","autonym":"Chamoru","dir":"ltr"},{"lang":"co","autonym":"corsu","dir":"ltr"},{"lang":"cr","autonym":"Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ","dir":"ltr"},{"lang":"crh","autonym":"qırımtatarca","dir":"ltr"},{"lang":"cu","autonym":"словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ","dir":"ltr"},{"lang":"dag","autonym":"dagbanli","dir":"ltr"},{"lang":"dga","autonym":"Dagaare","dir":"ltr"},{"lang":"din","autonym":"Thuɔŋjäŋ","dir":"ltr"},{"lang":"diq","autonym":"Zazaki","dir":"ltr"}, {"lang":"dsb","autonym":"dolnoserbski","dir":"ltr"},{"lang":"dtp","autonym":"Kadazandusun","dir":"ltr"},{"lang":"dv","autonym":"ދިވެހިބަސް","dir":"rtl"},{"lang":"dz","autonym":"ཇོང་ཁ","dir":"ltr"},{"lang":"ee","autonym":"eʋegbe","dir":"ltr"},{"lang":"eml","autonym":"emiliàn e rumagnòl","dir":"ltr"},{"lang":"fat","autonym":"mfantse","dir":"ltr"},{"lang":"ff","autonym":"Fulfulde","dir":"ltr"},{"lang":"fj","autonym":"Na Vosa Vakaviti","dir":"ltr"},{"lang":"fo","autonym":"føroyskt","dir":"ltr"},{"lang":"fon","autonym":"fɔ̀ngbè","dir":"ltr"},{"lang":"frp","autonym":"arpetan","dir":"ltr"},{"lang":"fur","autonym":"furlan","dir":"ltr"},{"lang":"gag","autonym":"Gagauz","dir":"ltr"},{"lang":"glk","autonym":"گیلکی","dir":"rtl"},{"lang":"gom","autonym":"गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni","dir":"ltr"},{"lang":"gor","autonym":"Bahasa Hulontalo","dir":"ltr"},{"lang":"gpe","autonym":"Ghanaian Pidgin","dir":"ltr"},{"lang":"guc","autonym": "wayuunaiki","dir":"ltr"},{"lang":"gur","autonym":"farefare","dir":"ltr"},{"lang":"guw","autonym":"gungbe","dir":"ltr"},{"lang":"ha","autonym":"Hausa","dir":"ltr"},{"lang":"haw","autonym":"Hawaiʻi","dir":"ltr"},{"lang":"hsb","autonym":"hornjoserbsce","dir":"ltr"},{"lang":"hyw","autonym":"Արեւմտահայերէն","dir":"ltr"},{"lang":"iba","autonym":"Jaku Iban","dir":"ltr"},{"lang":"ig","autonym":"Igbo","dir":"ltr"},{"lang":"igl","autonym":"Igala","dir":"ltr"},{"lang":"iu","autonym":"ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut","dir":"ltr"},{"lang":"kaa","autonym":"Qaraqalpaqsha","dir":"ltr"},{"lang":"kbd","autonym":"адыгэбзэ","dir":"ltr"},{"lang":"kcg","autonym":"Tyap","dir":"ltr"},{"lang":"kg","autonym":"Kongo","dir":"ltr"},{"lang":"kge","autonym":"Kumoring","dir":"ltr"},{"lang":"ki","autonym":"Gĩkũyũ","dir":"ltr"},{"lang":"kl","autonym":"kalaallisut","dir":"ltr"},{"lang":"koi","autonym":"перем коми","dir":"ltr"},{"lang":"krc","autonym":"къарачай-малкъар", "dir":"ltr"},{"lang":"ks","autonym":"कॉशुर / کٲشُر","dir":"rtl"},{"lang":"kus","autonym":"Kʋsaal","dir":"ltr"},{"lang":"kv","autonym":"коми","dir":"ltr"},{"lang":"kw","autonym":"kernowek","dir":"ltr"},{"lang":"lad","autonym":"Ladino","dir":"ltr"},{"lang":"lez","autonym":"лезги","dir":"ltr"},{"lang":"lg","autonym":"Luganda","dir":"ltr"},{"lang":"lij","autonym":"Ligure","dir":"ltr"},{"lang":"lld","autonym":"Ladin","dir":"ltr"},{"lang":"ltg","autonym":"latgaļu","dir":"ltr"},{"lang":"mad","autonym":"Madhurâ","dir":"ltr"},{"lang":"mai","autonym":"मैथिली","dir":"ltr"},{"lang":"map-bms","autonym":"Basa Banyumasan","dir":"ltr"},{"lang":"mhr","autonym":"олык марий","dir":"ltr"},{"lang":"mi","autonym":"Māori","dir":"ltr"},{"lang":"mni","autonym":"ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ","dir":"ltr"},{"lang":"mnw","autonym":"ဘာသာမန်","dir":"ltr"},{"lang":"mos","autonym":"moore","dir":"ltr"},{"lang":"mrj","autonym":"кырык мары","dir":"ltr"},{ "lang":"mt","autonym":"Malti","dir":"ltr"},{"lang":"mwl","autonym":"Mirandés","dir":"ltr"},{"lang":"myv","autonym":"эрзянь","dir":"ltr"},{"lang":"mzn","autonym":"مازِرونی","dir":"rtl"},{"lang":"nah","autonym":"Nāhuatl","dir":"ltr"},{"lang":"nan","autonym":"閩南語 / Bân-lâm-gú","dir":"ltr"},{"lang":"nap","autonym":"Napulitano","dir":"ltr"},{"lang":"nb","autonym":"norsk bokmål","dir":"ltr"},{"lang":"nds-nl","autonym":"Nedersaksies","dir":"ltr"},{"lang":"new","autonym":"नेपाल भाषा","dir":"ltr"},{"lang":"nia","autonym":"Li Niha","dir":"ltr"},{"lang":"nqo","autonym":"ߒߞߏ","dir":"rtl"},{"lang":"nr","autonym":"isiNdebele seSewula","dir":"ltr"},{"lang":"nso","autonym":"Sesotho sa Leboa","dir":"ltr"},{"lang":"ny","autonym":"Chi-Chewa","dir":"ltr"},{"lang":"or","autonym":"ଓଡ଼ିଆ","dir":"ltr"},{"lang":"os","autonym":"ирон","dir":"ltr"},{"lang":"pag","autonym":"Pangasinan","dir":"ltr"},{"lang":"pam","autonym":"Kapampangan","dir":"ltr"},{ "lang":"pap","autonym":"Papiamentu","dir":"ltr"},{"lang":"pcd","autonym":"Picard","dir":"ltr"},{"lang":"pcm","autonym":"Naijá","dir":"ltr"},{"lang":"pdc","autonym":"Deitsch","dir":"ltr"},{"lang":"pwn","autonym":"pinayuanan","dir":"ltr"},{"lang":"rm","autonym":"rumantsch","dir":"ltr"},{"lang":"rn","autonym":"ikirundi","dir":"ltr"},{"lang":"rsk","autonym":"руски","dir":"ltr"},{"lang":"rup","autonym":"armãneashti","dir":"ltr"},{"lang":"rw","autonym":"Ikinyarwanda","dir":"ltr"},{"lang":"sat","autonym":"ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ","dir":"ltr"},{"lang":"sc","autonym":"sardu","dir":"ltr"},{"lang":"se","autonym":"davvisámegiella","dir":"ltr"},{"lang":"sg","autonym":"Sängö","dir":"ltr"},{"lang":"sgs","autonym":"žemaitėška","dir":"ltr"},{"lang":"shi","autonym":"Taclḥit","dir":"ltr"},{"lang":"shn","autonym":"ၽႃႇသႃႇတႆး ","dir":"ltr"},{"lang":"skr","autonym":"سرائیکی","dir":"rtl"},{"lang":"sm","autonym":"Gagana Samoa","dir":"ltr"},{"lang":"smn","autonym": "anarâškielâ","dir":"ltr"},{"lang":"srn","autonym":"Sranantongo","dir":"ltr"},{"lang":"ss","autonym":"SiSwati","dir":"ltr"},{"lang":"st","autonym":"Sesotho","dir":"ltr"},{"lang":"tay","autonym":"Tayal","dir":"ltr"},{"lang":"tcy","autonym":"ತುಳು","dir":"ltr"},{"lang":"tdd","autonym":"ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ","dir":"ltr"},{"lang":"tet","autonym":"tetun","dir":"ltr"},{"lang":"ti","autonym":"ትግርኛ","dir":"ltr"},{"lang":"tk","autonym":"Türkmençe","dir":"ltr"},{"lang":"tly","autonym":"tolışi","dir":"ltr"},{"lang":"tn","autonym":"Setswana","dir":"ltr"},{"lang":"to","autonym":"lea faka-Tonga","dir":"ltr"},{"lang":"tpi","autonym":"Tok Pisin","dir":"ltr"},{"lang":"trv","autonym":"Seediq","dir":"ltr"},{"lang":"tum","autonym":"chiTumbuka","dir":"ltr"},{"lang":"tw","autonym":"Twi","dir":"ltr"},{"lang":"ty","autonym":"reo tahiti","dir":"ltr"},{"lang":"tyv","autonym":"тыва дыл","dir":"ltr"},{"lang":"udm","autonym":"удмурт","dir":"ltr"},{"lang":"ve", "autonym":"Tshivenda","dir":"ltr"},{"lang":"vo","autonym":"Volapük","dir":"ltr"},{"lang":"vro","autonym":"võro","dir":"ltr"},{"lang":"wa","autonym":"walon","dir":"ltr"},{"lang":"wo","autonym":"Wolof","dir":"ltr"},{"lang":"xal","autonym":"хальмг","dir":"ltr"},{"lang":"xh","autonym":"isiXhosa","dir":"ltr"},{"lang":"xmf","autonym":"მარგალური","dir":"ltr"},{"lang":"yue","autonym":"粵語","dir":"ltr"},{"lang":"za","autonym":"Vahcuengh","dir":"ltr"},{"lang":"zgh","autonym":"ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ","dir":"ltr"}],"wgSectionTranslationTargetLanguages":["ace","ady","alt","am","ami","an","ang","ann","anp","ar","ary","arz","as","ast","av","avk","awa","ay","az","azb","ba","ban","bar","bbc","bcl","bdr","be","bew","bg","bho","bi","bjn","blk","bm","bn","bo","bpy","br","bs","btm","bug","ca","cdo","ce","ceb","ch","chr","ckb","co","cr","crh","cs","cu","cy","da","dag","de","dga","din","diq","dsb","dtp","dv","dz","ee","el","eml","eo","es","et","eu","fa" ,"fat","ff","fi","fj","fo","fon","fr","frp","frr","fur","fy","gag","gan","gcr","gl","glk","gn","gom","gor","gpe","gu","guc","gur","guw","gv","ha","hak","haw","he","hi","hif","hr","hsb","ht","hu","hy","hyw","ia","iba","ie","ig","igl","ilo","io","is","it","iu","ja","jam","jv","ka","kaa","kab","kbd","kbp","kcg","kg","kge","ki","kk","kl","km","kn","ko","koi","krc","ks","ku","kus","kv","kw","ky","lad","lb","lez","lg","li","lij","lld","lmo","ln","lo","lt","ltg","lv","mad","mai","map-bms","mdf","mg","mhr","mi","min","mk","ml","mn","mni","mnw","mos","mr","mrj","ms","mt","mwl","my","myv","mzn","nah","nan","nap","nb","nds","nds-nl","ne","new","nia","nl","nn","nqo","nr","nso","ny","oc","om","or","os","pa","pag","pam","pap","pcd","pcm","pdc","pl","pms","pnb","ps","pt","pwn","qu","rm","rn","ro","rsk","rue","rup","rw","sa","sah","sat","sc","scn","sco","sd","se","sg","sgs","sh","shi","shn","si","sk","skr","sl","sm","smn","sn","so","sq","sr","srn","ss","st","stq","su","sv","sw","szl","ta","tay","tcy", "tdd","te","tet","tg","th","ti","tk","tl","tly","tn","to","tpi","tr","trv","ts","tt","tum","tw","ty","tyv","udm","ur","uz","ve","vec","vep","vi","vls","vo","vro","wa","war","wo","wuu","xal","xh","xmf","yi","yo","yue","za","zgh","zh","zu"],"isLanguageSearcherCXEntrypointEnabled":true,"mintEntrypointLanguages":["ace","ast","azb","bcl","bjn","bh","crh","ff","fon","ig","is","ki","ks","lmo","min","sat","ss","tn","vec"],"wgWikibaseItemId":"Q11423","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgMinervaPermissions":{"watchable":true,"watch":false},"wgMinervaFeatures":{"beta":false,"donate":true,"mobileOptionsLink":true,"categories":false,"pageIssues":true,"talkAtTop":false,"historyInPageActions":false,"overflowSubmenu":false, "tabsOnSpecials":true,"personalMenu":false,"mainMenuExpanded":false,"echo":true,"nightMode":false},"wgMinervaDownloadNamespaces":[0]};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.math.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.minerva.styles":"ready","skins.minerva.content.styles.images":"ready","mediawiki.hlist":"ready","skins.minerva.codex.styles":"ready","skins.minerva.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","mobile.init.styles":"ready","ext.relatedArticles.styles":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","skins.minerva.scripts","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt", "ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","mobile.init","ext.echo.centralauth","ext.relatedArticles.readMore.bootstrap","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.entrypoints.mffrequentlanguages","ext.cx.entrypoints.languagesearcher.init","mw.externalguidance.init","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.relatedArticles.styles%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.hlist%7Cmobile.init.styles%7Cskins.minerva.codex.styles%7Cskins.minerva.content.styles.images%7Cskins.minerva.icons%2Cstyles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=minerva"> <script async src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=minerva"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=minerva"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=minerva"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="theme-color" content="#eaecf0"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/CGKilogram.jpg/1200px-CGKilogram.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="878"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/CGKilogram.jpg/800px-CGKilogram.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="585"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/CGKilogram.jpg/640px-CGKilogram.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="468"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0, user-scalable=yes, minimum-scale=0.25, maximum-scale=5.0"> <meta property="og:title" content="Զանգված - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="manifest" href="/w/api.php?action=webapp-manifest"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org"> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> <meta http-equiv="X-Translated-By" content="Google"> <meta http-equiv="X-Translated-To" content="en"> <script type="text/javascript" src="https://www.gstatic.com/_/translate_http/_/js/k=translate_http.tr.en_GB.WgGHrg8C9fE.O/am=DgY/d=1/rs=AN8SPfpNfjzpGCAsUUJ5X-GCaxSfec_Eng/m=corsproxy" data-sourceurl="https://hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE"></script> <link href="https://fonts.googleapis.com/css2?family=Material+Symbols+Outlined:opsz,wght,FILL,GRAD@20..48,100..700,0..1,-50..200" rel="stylesheet"> <script type="text/javascript" src="https://www.gstatic.com/_/translate_http/_/js/k=translate_http.tr.en_GB.WgGHrg8C9fE.O/am=DgY/d=1/exm=corsproxy/ed=1/rs=AN8SPfpNfjzpGCAsUUJ5X-GCaxSfec_Eng/m=phishing_protection" data-phishing-protection-enabled="false" data-forms-warning-enabled="true" data-source-url="https://hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE"></script> <meta name="robots" content="none"> </head> <body class="mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Զանգված rootpage-Զանգված stable issues-group-B skin-minerva action-view skin--responsive mw-mf-amc-disabled mw-mf"> <script type="text/javascript" src="https://www.gstatic.com/_/translate_http/_/js/k=translate_http.tr.en_GB.WgGHrg8C9fE.O/am=DgY/d=1/exm=corsproxy,phishing_protection/ed=1/rs=AN8SPfpNfjzpGCAsUUJ5X-GCaxSfec_Eng/m=navigationui" data-environment="prod" data-proxy-url="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog" data-proxy-full-url="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-source-url="https://hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE" data-source-language="auto" data-target-language="en" data-display-language="en-GB" data-detected-source-language="hy" data-is-source-untranslated="false" data-source-untranslated-url="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hy.m.wikipedia.org/wiki/%25D4%25B6%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25A3%25D5%25BE%25D5%25A1%25D5%25AE&anno=2" data-client="tr"></script> <div id="mw-mf-viewport"> <div id="mw-mf-page-center"><a class="mw-mf-page-center__mask" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#"></a> <header class="header-container header-chrome"> <div class="minerva-header"> <nav class="navigation-drawer toggle-list view-border-box"><input type="checkbox" id="main-menu-input" class="toggle-list__checkbox" role="button" aria-haspopup="true" aria-expanded="false" aria-labelledby="mw-mf-main-menu-button"> <label role="button" for="main-menu-input" id="mw-mf-main-menu-button" aria-hidden="true" data-event-name="ui.mainmenu" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet toggle-list__toggle"> <span class="minerva-icon minerva-icon--menu"></span> <span></span> </label> <div id="mw-mf-page-left" class="menu view-border-box"> <ul id="p-navigation" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--home" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--home"></span> <span class="toggle-list-item__label">Տուն</span> </a></li> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--random" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--die"></span> <span class="toggle-list-item__label">Պատահական</span> </a></li> <li class="toggle-list-item skin-minerva-list-item-jsonly"><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--nearby" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Nearby?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.nearby" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--mapPin"></span> <span class="toggle-list-item__label">Մոտակայքում</span> </a></li> </ul> <ul id="p-personal" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--login" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.login" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--logIn"></span> <span class="toggle-list-item__label">Մտնել</span> </a></li> </ul> <ul id="pt-preferences" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item skin-minerva-list-item-jsonly"><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--settings" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:MobileOptions&returnto=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.settings" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--settings"></span> <span class="toggle-list-item__label">Կարգավորումներ</span> </a></li> </ul> <ul id="p-donation" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--donate" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source%3Ddonate%26utm_medium%3Dsidebar%26utm_campaign%3DC13_hy.wikipedia.org%26uselang%3Dhy%26utm_key%3Dminerva" data-event-name="menu.donate" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--heart"></span> <span class="toggle-list-item__label">Նվիրաբերել</span> </a></li> </ul> <ul class="hlist"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--about" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="toggle-list-item__label">Վիքիպեդիայի մասին</span> </a></li> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--disclaimers" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="toggle-list-item__label">Հրաժարագրեր</span> </a></li> </ul> </div><label class="main-menu-mask" for="main-menu-input"></label> </nav> <div class="branding-box"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB"> <span><img src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" alt="Վիքիպեդիա" width="138" height="22" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> </span> </a> </div> <form action="/w/index.php" method="get" class="minerva-search-form"> <div class="search-box"><input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> <input class="search skin-minerva-search-trigger" id="searchInput" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"> <span class="search-box-icon-overlay"><span class="minerva-icon minerva-icon--search"></span> </span> </div><button id="searchIcon" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet skin-minerva-search-trigger"> <span class="minerva-icon minerva-icon--search"></span> <span>Որոնել</span> </button> </form> <nav class="minerva-user-navigation" aria-label="User navigation"> </nav> </div> </header> <main id="content" class="mw-body"> <div class="banner-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="pre-content heading-holder"> <div class="page-heading"> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Զանգված</span></h1> <div class="tagline"> մարմնի իներտության չափ </div> </div> <nav class="page-actions-menu"> <ul id="p-views" class="page-actions-menu__list"> <li id="language-selector" class="page-actions-menu__list-item"><a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#p-lang" data-mw="interface" data-event-name="menu.languages" title="Կարդալ այլ լեզվով" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet language-selector"> <span class="minerva-icon minerva-icon--language"></span> <span>Կարդալ այլ լեզվով</span> </a></li> <li id="page-actions-watch" class="page-actions-menu__list-item"><a role="button" id="ca-watch" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.watch" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet menu__item--page-actions-watch"> <span class="minerva-icon minerva-icon--star"></span> <span>Հսկել</span> </a></li> <li id="page-actions-edit" class="page-actions-menu__list-item"><a role="button" id="ca-edit" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.edit" data-mw="interface" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet edit-page menu__item--page-actions-edit"> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>Խմբագրել</span> </a></li> </ul> </nav><!-- version 1.0.2 (change every time you update a partial) --> <div id="mw-content-subtitle"></div> </div> <div id="bodyContent" class="content"> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"> <script>function mfTempOpenSection(id){var block=document.getElementById("mf-section-"+id);block.className+=" open-block";block.previousSibling.className+=" open-block";}</script> <div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"> <section class="mf-section-0" id="mf-section-0"> <span> <div style="font-size:90%"> <dl> <dd> <dl> <dd> <span typeof="mw:File"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:1rightarrow_blue.svg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480"></a></span>Այս հոդվածը ֆիզիկական մեծության՝ զանգվածի մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hy.wikipedia.org/wiki/%25D4%25B6%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25A3%25D5%25BE%25D5%25A1%25D5%25AE_(%25D5%25A1%25D5%25B5%25D5%25AC_%25D5%25AF%25D5%25AB%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25BC%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B4%25D5%25B6%25D5%25A5%25D6%2580)">Զանգված (այլ կիրառումներ)</a></span>։ </dd> </dl> </dd> </dl> </div></span> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9414691">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9992997">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid #aaa;padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}</style> <p><b>Զանգված</b>, սկալյար <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Ֆիզիկական մեծություն">ֆիզիկական մեծություն</a>, ֆիզիկայի կարևորագույն հասկացություններից։ Մատերիայի իներցիոն և <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Գրավիտացիա">գրավիտացիոն</a> հատկությունների ֆիզիկական բնութագիրն է։ Սկզբնապես՝ XVII - XIX դարերում, բնութագրում էր «նյութի քանակը» ֆիզիկական ծավալում։ Ըստ այն ժամանակվա պատկերացումների՝ զանգվածից էր կախված կիրառված ուժին դիմադրելու մարմնի հատկությունը (<a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D6%81%D5%AB%D5%A1?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Իներցիա">իներցիա</a>), ինչպես նաև գրավիտացիոն հատկությունները՝ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BF%D5%B7%D5%AB%D5%BC?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Կշիռ">կշիռը</a>։ Սերտորեն կապված է <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B7%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%A1?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Էներգիա">«էներգիա»</a> և <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BB%D5%B4%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%BD_(%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D6%84%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF)?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Իմպուլս (շարժման քանակ)">«իմպուլս»</a> հասկացությունների հետ։ Ժամանակակից պատկերացումների համաձայն, զանգվածը համարժեք է հանգստի էներգիային։</p> <figure typeof="mw:File/Thumb"> <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CGKilogram.jpg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/CGKilogram.jpg/200px-CGKilogram.jpg" decoding="async" width="200" height="146" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/CGKilogram.jpg/300px-CGKilogram.jpg 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/CGKilogram.jpg/400px-CGKilogram.jpg 2x" data-file-width="1400" data-file-height="1024"></a> <figcaption> Կիլոգրամի միջազգային նախատիպի պատկերը: Նախատիպն իրենից ներկայացնում է 90 % <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8A%D5%AC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Պլատին">պլատինի</a> և 10 % <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%AB%D5%A4%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%B4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Իրիդիում">իրիդիումի</a> գլանաձև համաձուլվածք: Բարձրությունը՝ 39,17 մմ: Պահվում է Սևրում՝ Չափի և կշռի միջազգային բյուրոյի գլխավոր գրասենյակում: </figcaption> </figure> <p>Ներկայիս ֆիզիկայում «նյութի քանակ» հասկացությունը այլ իմաստ ունի, իսկ «զանգված» հասկացությունը կարելի է մեկնաբանել մի քանի եղանակներով.</p> <ul> <li><b>Պասիվ գրավիտացիոն զանգվածը</b> ցույց է տալիս, թե ինչ ուժով է մարմինը փոխազդում արտաքին <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%81%D5%A3%D5%B8%D5%B2%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%BF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Ձգողական դաշտ">ձգողական դաշտերի</a> հետ։ Զանգվածը կշռելով չափելու ժամանակակից չափագիտության հիմքում այս զանգվածն է։</li> <li><b>Ակտիվ գրավիտացիոն զանգվածը</b> ցույց է տալիս, մարմնի ստեղծած ձգողական դաշտը. <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B1%D5%A3%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%84?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Տիեզերական ձգողության օրենք">տիեզերական ձգողության օրենքում</a> հանդես է գալիս այս զանգվածը։</li> <li><b>Իներտ զանգվածը</b> բնութագրում է մարմնի <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D6%81%D5%AB%D5%A1?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Իներցիա">իներտությունը</a> և հանդես է գալիս <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D6%85%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%84&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Նյուտոնի երկրորդ օրենք (դեռ գրված չէ)">Նյուտոնի երկրորդ օրենքի</a> ձևակերպումներից մեկում։ Եթե <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D6%81%D5%AB%D5%A1%D5%AC_%D5%B0%D5%A1%D5%B7%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Իներցիալ հաշվարկման համակարգ">իներցիալ հաշվարկման համակարգում</a> կամայական ուժը հավասարապես է արագացնում տարբեր՝ սկզբնապես անշարժ վիճակում գտնվող մարմինները, ապա այդ մարմիններն ունեն միևնույն իներտ զանգվածը։</li> </ul> <p>Փորձնականորեն գրավիտացիոն և իներտ զանգվածները շատ մեծ ճշտությամբ (<span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle 10^{-13}}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mn> 10 </mn> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo> −<!-- − --> </mo> <mn> 13 </mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle 10^{-13}} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/28325b7f413d5c3d3998872f6c6057ffda60a601" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:5.48ex; height:2.676ex;" alt="{\displaystyle 10^{-13}}"></span> կարգի) հավասար են<sup id="cite_ref-autogenerated1_1-0" class="reference"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-autogenerated1-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-autogenerated2_2-0" class="reference"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-autogenerated2-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, իսկ տեսականորեն ճշգրիտ հավասար են, այդ պատճառով, եթե խոսքը չի վերաբերում <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%BF_%D5%B4%D5%B8%D5%A4%D5%A5%D5%AC?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Ստանդարտ մոդել">ստանդարտ մոդելի</a> շրջանակներից դուրս գտնվող ֆիզիկային, պարզապես խոսում են զանգվածի մասին՝ առանց հավելյալ մանրամասների։</p> <p>Դասական մեխանիկայում մարմինների համակարգի զանգվածը հավասար է համակարգը կազմող մարմինների զանգվածների գումարին։ Ռելյատիվիստական մեխանիկայում զանգվածը <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B1%D5%A4%D5%AB%D5%BF%D5%AB%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Ադիտիվություն">ադիտիվ</a> ֆիզիկական մեծություն չէ, այսինքն՝ ընդհանուր դեպքում համակարգի զանգվածը հավասար չէ նրա բաղադրիչների զանգվածների գումարին, այլ ներառում է նաև <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%AB_%D5%A7%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%A1?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Կապի էներգիա">կապի էներգիան</a> և մասնիկների՝ միմյանց նկատմամբ շարժման էներգիան։</p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"> <input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none"> <div class="toctitle" lang="hy" dir="ltr"> <h2 id="mw-toc-heading">Բովանդակություն</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span> </div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D5%8D%D5%A1%D5%B0%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Սահմանում</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D5%80%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BD%D5%BF%D5%AB_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D6%87_%D5%BC%D5%A5%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%BE%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Հանգստի զանգված և ռելյատիվիստական զանգված</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D4%B2%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D6%87_%D5%B8%D5%B9_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Բաղադրյալ և ոչ կայուն համակարգերի զանգված</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A4%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%AB"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Մասնիկների դասակարգումն ըստ զանգվածի</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-5"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D4%B4%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE"><span class="tocnumber">4.1</span> <span class="toctext">Դրական զանգված</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D4%B6%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE"><span class="tocnumber">4.2</span> <span class="toctext">Զրոյական զանգված</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D4%B2%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE"><span class="tocnumber">4.3</span> <span class="toctext">Բացասական զանգված</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D4%BF%D5%A5%D5%B2%D5%AE_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE"><span class="tocnumber">4.4</span> <span class="toctext">Կեղծ զանգված</span></a></li> </ul></li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%AB_%D5%B9%D5%A1%D6%83%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Զանգվածի չափման միավորներ</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-10"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%D4%BE%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Ծանոթագրություններ</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Սահմանում"><span id=".D5.8D.D5.A1.D5.B0.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Սահմանում</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&section=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Խմբագրել բաժինը. Սահմանում" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>խմբագրել</span> </a> </span> </div> <p><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%AF_%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Հարաբերականության հատուկ տեսություն">Հարաբերականության հատուկ տեսության</a> մեջ զանգված ասելով հասկանում են իմպուլսի քառաչափ վեկտորի մոդուլը<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>՝</p> <dl> <dd> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m^{2}={\frac {E^{2}}{c^{4}}}-{\frac {\mathbf {p} ^{2}}{c^{2}}}}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mi> m </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msup> <mo> = </mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <msup> <mi> E </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msup> <msup> <mi> c </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 4 </mn> </mrow> </msup> </mfrac> </mrow> <mo> −<!-- − --> </mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold"> p </mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msup> <msup> <mi> c </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msup> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle m^{2}={\frac {E^{2}}{c^{4}}}-{\frac {\mathbf {p} ^{2}}{c^{2}}}} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/3adf1f7cbbc71416fcb6d0e0b95ffdfc6f9254de" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.171ex; width:16.093ex; height:6.009ex;" alt="{\displaystyle m^{2}={\frac {E^{2}}{c^{4}}}-{\frac {\mathbf {p} ^{2}}{c^{2}}}}"></span>, </dd> </dl> <p>որտեղ <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle E}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi> E </mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle E} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4232c9de2ee3eec0a9c0a19b15ab92daa6223f9b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.776ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle E}"></span>-ն ազատ մարմնի լրիվ էներգիան է, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle p}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi> p </mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle p} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/81eac1e205430d1f40810df36a0edffdc367af36" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; margin-left: -0.089ex; width:1.259ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle p}"></span>-ն՝ իմպուլսը, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi> c </mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle c} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/86a67b81c2de995bd608d5b2df50cd8cd7d92455" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.007ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle c}"></span>-ն՝ լույսի արագությունը։</p> <p>Տարածություն ժամանակի կամայական չափականության դեպքում (ինչպես <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A8%D5%B6%D5%A4%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D6%80_%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Հարաբերականության ընդհանուր տեսություն">ընդհանուր հարաբերականության տեսությունում</a>) այդ սահմանումը ընդհանրացում է պահանջում.</p> <dl> <dd> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m^{2}={1 \over c^{2}}g_{ik}p^{i}p^{k}}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mi> m </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msup> <mo> = </mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mn> 1 </mn> <msup> <mi> c </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msup> </mfrac> </mrow> <msub> <mi> g </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> i </mi> <mi> k </mi> </mrow> </msub> <msup> <mi> p </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> i </mi> </mrow> </msup> <msup> <mi> p </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> k </mi> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle m^{2}={1 \over c^{2}}g_{ik}p^{i}p^{k}} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6b0644fde0ab1b1920c26888e8f09d277393bd76" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.171ex; width:16.083ex; height:5.509ex;" alt="{\displaystyle m^{2}={1 \over c^{2}}g_{ik}p^{i}p^{k}}"></span>, </dd> </dl> <p>որտեղ <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle g_{ik}}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi> g </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> i </mi> <mi> k </mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle g_{ik}} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f9565b09abbe39ff7983a3c925236fd4606e097f" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:2.765ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle g_{ik}}"></span>-ն <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D5%89%D5%A1%D6%83%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D5%A6%D5%B8%D6%80&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Չափական թենզոր (դեռ գրված չէ)">չափական թենզոր</a> է, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle p^{i}}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mi> p </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> i </mi> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle p^{i}} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/50d2dcda89c13ddb803fc87a2bf3db00ffbdacf1" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; margin-left: -0.089ex; width:2.059ex; height:3.009ex;" alt="{\displaystyle p^{i}}"></span>-ն՝ քառաչափ իմպուլսը։</p> <p>Վերը սահմանված զանգվածը ռելյատիվիստական ինվարիանտ է, այսինքն՝ այն միևնույն մեծությունն է բոլոր <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B7%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect mw-disambig" title="Հաշվարկման համակարգ">հաշվարկման համակարգերում</a>։ Հաշվարկման համակարգում, որտեղ մարմինը գտնվում է դադարի վիճակում, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m={\tfrac {E_{0}}{c^{2}}}}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi> m </mi> <mo> = </mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="false" scriptlevel="0"> <mfrac> <msub> <mi> E </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 0 </mn> </mrow> </msub> <msup> <mi> c </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msup> </mfrac> </mstyle> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle m={\tfrac {E_{0}}{c^{2}}}} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d149503e19fade3665fe550ed3469e1991073854" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.505ex; width:8.019ex; height:4.343ex;" alt="{\displaystyle m={\tfrac {E_{0}}{c^{2}}}}"></span>, այսինքն՝ զանգվածը որոշվում է դադարի էներգիայով։</p> <p>Այս սահմանումները հատկապես պարզ տեսք ունեն այնպիսի հաշվարկման համակարգերում, որտեղ լույսը արագությունը ընդունված է 1 (օրինակ, միավորների Պլանկի համակարգում կամ տարրական մասնիկների ֆիզիկայում ընդունված միավորների համակարգում, որտեղ զանգվածը, իմպուլսը և էներգիան չափում են <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6-%D5%BE%D5%B8%D5%AC%D5%BF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Էլեկտրոն-վոլտ">էլեկտրոն-վոլտերով</a>)՝</p> <p>ՀՀտ։ <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m={\sqrt {p_{i}^{2}}}={\sqrt {E^{2}-\mathbf {p} ^{2}}}}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi> m </mi> <mo> = </mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msqrt> <msubsup> <mi> p </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> i </mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msubsup> </msqrt> </mrow> <mo> = </mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msqrt> <msup> <mi> E </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msup> <mo> −<!-- − --> </mo> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold"> p </mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msup> </msqrt> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle m={\sqrt {p_{i}^{2}}}={\sqrt {E^{2}-\mathbf {p} ^{2}}}} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/dc57da9fe92626d776d4f857200b7a22444f57d8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:23.337ex; height:5.009ex;" alt="{\displaystyle m={\sqrt {p_{i}^{2}}}={\sqrt {E^{2}-\mathbf {p} ^{2}}}}"></span></p> <p>ՀԸտ։ <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m={\sqrt {g_{ik}p^{i}p^{k}}}}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi> m </mi> <mo> = </mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msqrt> <msub> <mi> g </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> i </mi> <mi> k </mi> </mrow> </msub> <msup> <mi> p </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> i </mi> </mrow> </msup> <msup> <mi> p </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> k </mi> </mrow> </msup> </msqrt> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle m={\sqrt {g_{ik}p^{i}p^{k}}}} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/58e93d7dc1710828fd39c611f2e8d06e50c94411" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.671ex; width:14.455ex; height:4.843ex;" alt="{\displaystyle m={\sqrt {g_{ik}p^{i}p^{k}}}}"></span>:</p> <p>Պետք է նշել, որ զրոյական զանգվածով մասնիկը (<a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%96%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Ֆոտոն">ֆոտոն</a>) և հիպոթետիկ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Գրավիտոն">գրավիտոնը</a> վակուումում շարժվում են <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%AB_%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Լույսի արագություն">լույսի արագությամբ</a>, այդ պատճառով գոյություն չունի այնպիսի հաշվարկի համակարգ, որտեղ նրանք կգտնվեին դադարի վիճակում։ Ընդհակառակը, ոչ զրոյական զանգվածով մասնիկները միշտ շարժվում են լույսի արագությունից դանդաղ արագությամբ։</p> <p>Ոչ ռելյատիվիստական դասական մեխանիկայում զանգվածը ադիտիվ մեծություն է (համակարգի զանգվածը հավասար է համակարգը կազմող մարմինների զանգվածների գումարին) և ինվարիանտ է հաշվարկի համակարգի նկատմամբ։ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%AF_%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Հարաբերականության հատուկ տեսություն">Ռելյատիվիստական մեխանիկայում</a> զանգվածը ադիտիվ չէ, սակայն ինվարիանտ մեծություն է։</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Հանգստի_զանգված_և_ռելյատիվիստական_զանգված"><span id=".D5.80.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BD.D5.BF.D5.AB_.D5.A6.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BE.D5.A1.D5.AE_.D6.87_.D5.BC.D5.A5.D5.AC.D5.B5.D5.A1.D5.BF.D5.AB.D5.BE.D5.AB.D5.BD.D5.BF.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A6.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BE.D5.A1.D5.AE"></span>Հանգստի զանգված և ռելյատիվիստական զանգված</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&section=2&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Խմբագրել բաժինը. Հանգստի զանգված և ռելյատիվիստական զանգված" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>խմբագրել</span> </a> </span> </div> <p>XX դարի սկզբի և կեսերի աղբյուրների մեծ մասում<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, այդ թվում գիտահանրամատչելի գրականության<sup id="cite_ref-okun_6-0" class="reference"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-okun-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> մեջ վերը բերված զանգվածի հասկացությունը կոչվում էր «հանգստի զանգված», ընդ որում հենց զանգվածի սահմանումը բերվում էր իմպուլսի դասական սահմանման հիման վրա՝</p> <dl> <dd> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {p} =m\mathbf {v} }"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold"> p </mi> </mrow> <mo> = </mo> <mi> m </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold"> v </mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle \mathbf {p} =m\mathbf {v} } </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/a271a96e7b925fd39686375167c76d406e87c813" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:8.035ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {p} =m\mathbf {v} }"></span>: </dd> </dl> <p>Այս դեպքում <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m={\tfrac {E}{c^{2}}}}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi> m </mi> <mo> = </mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="false" scriptlevel="0"> <mfrac> <mi> E </mi> <msup> <mi> c </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn> 2 </mn> </mrow> </msup> </mfrac> </mstyle> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle m={\tfrac {E}{c^{2}}}} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/324320e6c31995b2cb7a955a780380709af73e77" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.505ex; width:7.518ex; height:3.843ex;" alt="{\displaystyle m={\tfrac {E}{c^{2}}}}"></span>, և ասում են, որ մարմնի զանգվածը արագության աճին զուգընթաց մեծանում է։ Նման սահմանման դեպքում զանգվածի հասկացությունը համարժեք է էներգիայի հասկացությանը, և անհրաժեշտ է դառնում առանձին սահմանել սեփական հաշվարկման համակարգում չափվող «հանգստի զանգվածը» և շարժվող մարմնի «ռելյատիվիստական զանգվածը»։ Այս մոտեցումը երկար ժամանակ տարածված էր<sup id="cite_ref-okun_6-1" class="reference"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-okun-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, քանի որ թույլ էր տալիս բազմաթիվ զուգահեռներ տանել դասական ֆիզիկայի հետ, սակայն ժամանակակից գիտական գրականության մեջ կիրառվում է հազվադեպ։ Այսպես կոչված ռելյատիվիստական զանգվածը ադիտիվ է՝ ի տարբերություն համակարգի հանգստի զանգվածի, որը կախված է համակարգը կազմող մասնիկների վիճակից։ Սակայն չափողականություն չունեցող մասնիկները (օրինակ, ֆոտոնը) այդ դեպքում հանդես են գալիս փոփոխական զանգվածով, բացի այդ, ռելյատիվիստական զանգվածը ոչնչով չի պարզեցնում մասնիկների դինամիկայի օրենքների ձևակերպումը։</p> <p>Ընդհանուր հարաբերականության տեսության մեջ իմպուլսի՝ զանգվածի և արագության միջոցով դասական սահմանման լրիվ անալոգը կովարիանտ հավասարությունն է՝</p> <dl> <dd> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle P_{\mu }=mu_{\mu }}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi> P </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> μ<!-- μ --> </mi> </mrow> </msub> <mo> = </mo> <mi> m </mi> <msub> <mi> u </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> μ<!-- μ --> </mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle P_{\mu }=mu_{\mu }} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1d1db91d30eafb93e4333e6c22b38905b2e53a4d" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:10.408ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle P_{\mu }=mu_{\mu }}"></span>, </dd> </dl> <p>որտեղ <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi> m </mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle m} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/0a07d98bb302f3856cbabc47b2b9016692e3f7bc" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.04ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle m}"></span>-ը ինվարիանտ զանգվածն է, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle u_{\mu }}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi> u </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> μ<!-- μ --> </mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle u_{\mu }} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/21e8cdbca887761badde5ac03845c90555ee2cfa" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:2.553ex; height:2.343ex;" alt="{\displaystyle u_{\mu }}"></span>-ն 4-արագությունը (4-կոորդինատի ածանցյալը ըստ մասնիկի <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle dr_{\mu }/d\tau }"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi> d </mi> <msub> <mi> r </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> μ<!-- μ --> </mi> </mrow> </msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo> / </mo> </mrow> <mi> d </mi> <mi> τ<!-- τ --> </mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle dr_{\mu }/d\tau } </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/605f92f1e0bc939f8c0371df7d629b013c4a1667" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:7.068ex; height:3.009ex;" alt="{\displaystyle dr_{\mu }/d\tau }"></span> սեփական ժամանակի. մասնիկի համաշխարհային գծով ուղղորդված միավոր վեկտոր)։ Կարելի է գրել նաև Նյուտոնի երկրորդ օրենքի կովարիանտ համարժեքը՝</p> <dl> <dd> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle F_{\mu }=ma_{\mu }}"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi> F </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> μ<!-- μ --> </mi> </mrow> </msub> <mo> = </mo> <mi> m </mi> <msub> <mi> a </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> μ<!-- μ --> </mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle F_{\mu }=ma_{\mu }} </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/2ff7f16504bf79409296d82dd4965590db28d0ac" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:10.31ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle F_{\mu }=ma_{\mu }}"></span>, որտեղ <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"> <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle a_{\mu }=du_{\mu }/d\tau }"><semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi> a </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> μ<!-- μ --> </mi> </mrow> </msub> <mo> = </mo> <mi> d </mi> <msub> <mi> u </mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi> μ<!-- μ --> </mi> </mrow> </msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo> / </mo> </mrow> <mi> d </mi> <mi> τ<!-- τ --> </mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex"> {\displaystyle a_{\mu }=du_{\mu }/d\tau } </annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/63c80411eff29763d34417f5ac3c6c2b033a5ede" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:12.901ex; height:3.009ex;" alt="{\displaystyle a_{\mu }=du_{\mu }/d\tau }"></span>-ն 4-արագացումն է (մասնիկի համաշխարհային գծի կորությունը)։ </dd> </dl> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Բաղադրյալ_և_ոչ_կայուն_համակարգերի_զանգված"><span id=".D4.B2.D5.A1.D5.B2.D5.A1.D5.A4.D6.80.D5.B5.D5.A1.D5.AC_.D6.87_.D5.B8.D5.B9_.D5.AF.D5.A1.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6_.D5.B0.D5.A1.D5.B4.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D6.80.D5.A3.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.A6.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BE.D5.A1.D5.AE"></span>Բաղադրյալ և ոչ կայուն համակարգերի զանգված</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&section=3&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Խմբագրել բաժինը. Բաղադրյալ և ոչ կայուն համակարգերի զանգված" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>խմբագրել</span> </a> </span> </div> <p>Տարրական մասնիկի զանգվածը հաստատուն է և նույնն է տվյալ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%80_(%D6%86%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1)&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Բույր (ֆիզիկա) (դեռ գրված չէ)">տիպի</a> <b>բոլոր</b> մասնիկների և նրանց <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Հակամասնիկ">հակամասնիկների</a> համար։ Սակայն մի քանի տարրական մասնիկներից բաղկացած համակարգի (օրինակ՝ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B1%D5%BF%D5%B8%D5%B4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Ատոմ">ատոմի</a> կամ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B1%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%AB_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B8%D6%82%D5%AF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Ատոմի միջուկ">ատոմի միջուկի</a>) զանգվածը կարող է կախված լինել նրա ներքին <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D5%8E%D5%AB%D5%B3%D5%A1%D5%AF_(%D6%84%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1)&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Վիճակ (քվանտային մեխանիկա) (դեռ գրված չէ)">վիճակից</a>։ Մասնավորապես, կայուն համակարգերի համար համակարգի զանգվածը միշտ փոքր է նրա բոլոր տարրերի զանգվածների գումարից մի որոշակի մեծությամբ, որը կոչվում է <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%AB_%D5%A4%D5%A5%D6%86%D5%A5%D5%AF%D5%BF&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Զանգվածի դեֆեկտ (դեռ գրված չէ)">զանգվածի դեֆեկտ</a> և հավասար է կապի էներգիային՝ բազմապատկած լույսի արագության քառակուսիով։</p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(1)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="Մասնիկների_դասակարգումն_ըստ_զանգվածի"><span id=".D5.84.D5.A1.D5.BD.D5.B6.D5.AB.D5.AF.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.A4.D5.A1.D5.BD.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D6.80.D5.A3.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6_.D5.A8.D5.BD.D5.BF_.D5.A6.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BE.D5.A1.D5.AE.D5.AB"></span>Մասնիկների դասակարգումն ըստ զանգվածի</h2><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&section=4&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Խմբագրել բաժինը. Մասնիկների դասակարգումն ըստ զանգվածի" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>խմբագրել</span> </a> </span> </div> <section class="mf-section-1 collapsible-block" id="mf-section-1"> <p>Ներկայումս հայտնի մասնիկների զանգվածը ոչ բացասական մեծություն է և զրո պետք է լինի լույսի արագությամբ շարժվող մասնիկների (ֆոտոն) համար։ Զանգվածի գաղափարը հատկապես կարևոր է տարրական մասնիկների ֆիզիկայում, քանի որ թույլ է տալիս առանձնացնել <i>զանգված չունեցող</i> (մշտապես լույսի արագությամբ շարժվող) մասնիկները <i>զանգված ունեցող</i> (արագությունը միշտ փոքր է լույսի արագությունից) մասնիկներից։</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Դրական_զանգված"><span id=".D4.B4.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A6.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BE.D5.A1.D5.AE"></span>Դրական զանգված</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&section=5&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Խմբագրել բաժինը. Դրական զանգված" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>խմբագրել</span> </a> </span> </div> <p>Դրական զանգված ունեցող մասնիկների (տարդիոններ) շարքին են դասվում <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%BF_%D5%B4%D5%B8%D5%A4%D5%A5%D5%AC?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Ստանդարտ մոդել">ստանդարտ մոդելի</a> գրեթե բոլոր մասնիկները՝ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Լեպտոն">լեպտոնները</a>, <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%94%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Քվարկ">քվարկները</a>, W- և Z- <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%A6%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Բոզոն">բոզոնները</a>։ Այս մասնիկները կարող են շարժվել լույսի արագությունից փոքր ցանկացած արագությամբ, ինչպես նաև գտնվել դադարի վիճակում։ Տարդիոններ են նաև բոլոր հայտնի բաղադրյալ մասնիկները՝ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Պրոտոն">պրոտոնը</a>, <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Նեյտրոն">նեյտրոնը</a>, <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Հիպերոն">հիպերոնները</a>, <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Մեզոն">մեզոնները</a>։</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Զրոյական_զանգված"><span id=".D4.B6.D6.80.D5.B8.D5.B5.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A6.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BE.D5.A1.D5.AE"></span>Զրոյական զանգված</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&section=6&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Խմբագրել բաժինը. Զրոյական զանգված" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>խմբագրել</span> </a> </span> </div> <p>Զրոյական զանգված ունեցող (զանգված չունեցող) մասնիկներ են <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%96%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Ֆոտոն">ֆոտոնը</a> և <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Գլյուոն">գլյուոնը</a>, ինչպես նաև հիպոթետիկ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Գրավիտոն">գրավիտոնը</a>։ Այդ մասնիկները ազատ վիճակում կարող են շարժվել միայն լույսի արագությամբ։ Սակայն քանի որ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D5%94%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D6%84%D6%80%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%AF%D5%A1&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Քվանտային քրոմադինամիկա (դեռ գրված չէ)">քվանտային քրոմադինամիկայից</a> հետևում է, որ ազատ վիճակում գլյուոնը գոյություն չունի, ապա անմիջականորեն դիտարկել լույսի արագությամբ շարժվող մասնիկ հնարավոր է միայն ֆոտոնի դեպքում։ Երկար ժամանակ համարվում էր, որ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%B8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Նեյտրինո">նեյտրինոն</a> նույնպես ունի զրո զանգված, սակայն վակուումային <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Նեյտրինային տատանում">նեյտրինային տատանումների</a> դիտարկումը վկայում է այն մասին, որ նեյտրինոյի զանգվածը չնայած շատ փոքր է, սակայն զրո չէ։</p> <p>Պետք է նշել նաև, որ զրոյական զանգվածով մի քանի մասնիկների կոմբինացիան կարող է ոչ զրոյական զանգված ունենալ։</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Բացասական_զանգված"><span id=".D4.B2.D5.A1.D6.81.D5.A1.D5.BD.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A6.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BE.D5.A1.D5.AE"></span>Բացասական զանգված</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&section=7&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Խմբագրել բաժինը. Բացասական զանգված" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>խմբագրել</span> </a> </span> </div> <p>Բացասական զանգված ունեցող մասնիկը կշարժվեր լույսի արագությունից փոքր ցանկացած արագությամբ և կունենար բացասական էներգիա և շարժման ուղղությանը հակառակ ուղղությամբ իմպուլս։ Բացասական զանգվածների գոյության ենթադրությունը որոշակի բարդություններ է առաջացնում <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%A5%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%AF%D5%A6%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84%D5%AB&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Համարժեքության սկզբունքի (դեռ գրված չէ)">համարժեքության սկզբունքի</a> և <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BB%D5%B4%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%BD%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%84?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Իմպուլսի պահպանման օրենք">իմպուլսի պահպանման օրենքի</a> մեկնաբանության մեջ։ Միևնույն ժամանակ հարաբերականության ընդհանուր տեսությունում թույլ է տրվում բացասական <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B7%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%A1-%D5%AB%D5%B4%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%BD%D5%AB_%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D5%A6%D5%B8%D6%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Էներգիա-իմպուլսի թենզոր">էներգիա-իմպուլսի խտություն</a> ունեցող լոկալ տարածական տիրույթների գոյությունը։ Մասնավորապես, այդպիսի տիրույթ կարելի է ստեղծել <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A6%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D6%80%D5%AB_%D5%A7%D6%86%D5%A5%D5%AF%D5%BF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Կազիմիրի էֆեկտ">Կազիմիրի էֆեկտի</a> օգնությամբ<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="Կեղծ_զանգված"><span id=".D4.BF.D5.A5.D5.B2.D5.AE_.D5.A6.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BE.D5.A1.D5.AE"></span>Կեղծ զանգված</h3><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&section=8&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Խմբագրել բաժինը. Կեղծ զանգված" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>խմբագրել</span> </a> </span> </div> <p>Հարաբերականության հատուկ տեսության շրջանակներում մաթեմատիկորեն հնարավոր է կեղծ զանգվածով մասնիկի՝ տախիոնի գոյությունը։ Այդպիսի մասնիկը կունենա էներգիայի և իմպուլսի իրական արժեքներ, իսկ արագությունը պետք է միշտ մեծ լինի լույսի արագությունից։ Սակայն միայնակ տախիոնների դիտարկման հնարավորության ենթադրությունը մեթոդաբանական դժվարություններ է առաջացնում (օրինակ, խախտվում է <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%B3%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%AF%D5%A6%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Պատճառականության սկզբունք">պատճառականության սկզբունքը</a>), այդ պատճառով ժամանակակից տեսությունների մեծ մասում միայնակ տախիոններ չեն դիտարկվում։ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%AB_%D6%84%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Դաշտի քվանտային տեսություն">Դաշտի քվանտային տեսության</a> մեջ տախիոնային կոնդենսացիան դիտարկելու համար կարելի է ներմուծել կեղծ զանգված, ինչը չի խախտում պատճառականության սկզբունքը։</p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(2)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="Զանգվածի_չափման_միավորներ"><span id=".D4.B6.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BE.D5.A1.D5.AE.D5.AB_.D5.B9.D5.A1.D6.83.D5.B4.D5.A1.D5.B6_.D5.B4.D5.AB.D5.A1.D5.BE.D5.B8.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Զանգվածի չափման միավորներ</h2><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&section=9&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Խմբագրել բաժինը. Զանգվածի չափման միավորներ" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>խմբագրել</span> </a> </span> </div> <section class="mf-section-2 collapsible-block" id="mf-section-2"> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"> <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:SI_base_unit_hy.svg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"> <noscript> <img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/SI_base_unit_hy.svg/200px-SI_base_unit_hy.svg.png" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600"> </noscript><span class="lazy-image-placeholder" style="width: 200px;height: 200px;" data-src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/SI_base_unit_hy.svg/200px-SI_base_unit_hy.svg.png" data-width="200" data-height="200" data-srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/SI_base_unit_hy.svg/300px-SI_base_unit_hy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/SI_base_unit_hy.svg/400px-SI_base_unit_hy.svg.png 2x" data-class="mw-file-element"> </span></a> <figcaption> Կիլոգրամը Միավորների միջազգային համակարգի յոթ հիմնական միավորներից մեկն է: Վայրկյանի և կելվինի հետ դասվում է այն երեք մեծությունների շարքին, որոնք սահմանվում են <i>ad hoc</i>, առանց հղվելու այլ հիմնական միավորների: </figcaption> </figure> <p><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Միավորների միջազգային համակարգ">Միավորների միջազգային համակարգում</a> զանգվածը չափվում է <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%B4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Կիլոգրամ">կիլոգրամներով</a>։ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A1%D5%B4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Գրամ">Գրամը</a> կազմում է (կիլոգրամի <span class="frac"><sup>1</sup>⁄<sub>1000</sub></span>-ը)։ Ընդհանրապես ցանկացած չափման համակարգում հիմնական ֆիզիկական մեծությունների միավորների ընտրությունը պայմանավորված է ընդունված համաձայնություններով։ Ատոմական ֆիզիկայում ընդունված է զանգվածը համեմատել <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B1%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Ատոմական զանգված">ատոմական զանգվածի միավորի</a> հետ, <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8A%D5%AB%D5%B6%D5%A4_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%B6%D5%AB_%D6%86%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Պինդ մարմնի ֆիզիկա">պինդ մարմնի ֆիզիկայում</a>՝ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Էլեկտրոնի զանգված">էլեկտրոնի զանգվածի</a> հետ, տարրական մասնիկայի ֆիզիկայում զանգվածը չափվում է էլեկտրոն-վոլտերով։ Բացի գիտության մեջ կիրառվող այս միավորներից, գոյություն ունեն տարբեր ոլորտներում կիրառվող այլ միավորներ՝ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%96%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Ֆունտ">ֆունտ</a>, ունցիա, կարատ, տոննա, <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8A%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%AB_%D5%A6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Պլանկի զանգված">Պլանկի զանգված</a> և այլն։ Աստղագիտության մեջ մարմինների զանգվածի համեմատման համար չափանիշ է հանդիսանում <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A5%D5%A3%D5%A1%D5%AF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Արեգակ">Արեգակի</a> զանգվածը։</p> <p>Զանգվածը երբեմն կարելի է արտահայտել <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Երկարություն">երկարության</a> միավորներով։ Շատ փոքր մասնիկների զանգվածը կարելի է արտահայտել <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%BF%D5%B8%D5%B4%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%84%D5%AB_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Կոմպտոնի ալիքի երկարություն (դեռ գրված չէ)">Կոմպտոնի ալիքի երկարությանը</a> հակադարձ համեմատական մեծությամբ. <span class="nowrap">1 սմ<sup>-1</sup> ≈ 3,52 × 10<sup>-41</sup>կգ</span>: Շատ մեծ աստղի կամ <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8D%D6%87_%D5%AD%D5%B8%D5%BC%D5%B8%D5%B9?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Սև խոռոչ">սև խոռոչի</a> զանգվածը նույնական է նրա գրավիտացիոն շառավղին. <span class="nowrap">1 սմ ≈ 6,73×<sup>10</sup>24 կգ</span>:</p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(3)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="Ծանոթագրություններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանոթագրություններ</h2><span class="mw-editsection"> <a role="button" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=edit&section=10&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet "> <span class="minerva-icon minerva-icon--edit"></span> <span>խմբագրել</span> </a> </span> </div> <section class="mf-section-3 collapsible-block" id="mf-section-3"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style> <div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"> <ol class="references"> <li id="cite_note-autogenerated1-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-autogenerated1_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=http://link.aps.org/doi/10.1103/PhysRevLett.100.041101">Phys.Rev. Lett. 100, 041101 (2008): Համարժեքության սկզբունքի ստուգումը պտտվող տորսիոնային կշեռքների միջոցով</a></span></li> <li id="cite_note-autogenerated2-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-autogenerated2_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=http://arxiv.org/abs/0712.0607">[0712.0607] Համարժեքության սկզբունքի ստուգումը պտտվող տորսիոնային կշեռքների միջոցով</a></span></li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Լանդաու Լ. Դ., Լիֆշից Ե. Մ., Դաշտի տեսություն, 1988, § 9. Էներգիա և իմպուլս</span></li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Ֆոկ Վ. Ա., Տարածության, ժամանակի և ձգողության տեսությունը, Մ., Տեխնիկա-տեսական գրականության պետական հրատարակչություն, 1955, 504 էջ</span></li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Մյուլլեր Կ., Հարաբերականության տեսություն, Մ., Ատոմիզդատ, 1975, 400 էջ</span></li> <li id="cite_note-okun-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-okun_6-0">6,0</a></sup> <sup><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-okun_6-1">6,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Օկուն Լ. Բ., Ֆիզիկական գիտությունների հաջողությունները, 2000, հ. 170, էջ 1366 <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://dx.doi.org/10.3367/UFNr.0170.200012j.1366">[1]</a></span></li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">M. Morris, K. Thorne, and U. Yurtsever, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=http://prola.aps.org/abstract/PRL/v61/i13/p1446_1">Wormholes, TimeMachines, and the Weak Energy Condition</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://archive.today/20120717072851/http://prola.aps.org/abstract/PRL/v61/i13/p1446_1">Արխիվացված</a> 2012-07-17 <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/Archive.today?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Archive.today">archive.today</a>, <i>PhysicalReview, 61</i>, 13, September 1988, pp. 1446-1449</span></li> </ol> </div> </div> <table class="toccolours" style="font-size:85%; margin-top:0.1em; margin-bottom:0.1em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;" width="100%"> <tbody> <tr> <td><i>Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Հայկական սովետական հանրագիտարան">Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a> (<a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hy.wikisource.org/wiki/%25D4%25B7%25D5%25BB:%25D5%2580%25D5%25A1%25D5%25B5%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D5%258D%25D5%25B8%25D5%25BE%25D5%25A5%25D5%25BF%25D5%25A1%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D5%2580%25D5%25A1%25D5%25B6%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25A3%25D5%25AB%25D5%25BF%25D5%25A1%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25B6_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_3.djvu/657" class="extiw" title="s:Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 3.djvu/657">հ․ 3, էջ 657</a>)։</i> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CC_BY-SA_icon_80x15.png?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"> <noscript> <img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/CC_BY-SA_icon_80x15.png" decoding="async" width="80" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="80" data-file-height="15"> </noscript><span class="lazy-image-placeholder" style="width: 80px;height: 15px;" data-src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/CC_BY-SA_icon_80x15.png" data-width="80" data-height="15" data-class="mw-file-element"> </span></a></span></td> </tr> </tbody> </table> <table class="metadata plainlinks ambox ambox-style" style="margin: 0;"> <tbody> <tr> <td class="mbox-text" style="font-weight: italic;">Այս հոդվածն ընտրվել է <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Հայերեն Վիքիպեդիա">Հայերեն Վիքիպեդիայի</a> <a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%BE%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="Վիքիպեդիա:Օրվա հոդված">օրվա հոդված</a>:</td> </tr> </tbody> </table><!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐6b7f745dd4‐k78cw Cached time: 20241125105635 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.221 seconds Real time usage: 0.470 seconds Preprocessor visited node count: 692/1000000 Post‐expand include size: 22912/2097152 bytes Template argument size: 1369/2097152 bytes Highest expansion depth: 9/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 10431/5000000 bytes Lua time usage: 0.069/10.000 seconds Lua memory usage: 950513/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 180.778 1 -total 50.24% 90.825 1 Կաղապար:Դասական_մեխանիկա 44.27% 80.035 1 Կաղապար:Sidebar_with_collapsible_lists 23.39% 42.284 1 Կաղապար:Ծանցանկ 10.91% 19.725 1 Կաղապար:Այլգործածություն 8.93% 16.143 1 Կաղապար:Replace 5.39% 9.750 1 Կաղապար:Webarchive 4.16% 7.527 1 Կաղապար:Օրվա_հոդված_նախագծի_մասնակից 3.21% 5.801 1 Կաղապար:Կատեգորիան_միայն_հոդվածներում 2.62% 4.738 1 Կաղապար:Ambox --> <!-- Saved in parser cache with key hywiki:pcache:91417:|#|:idhash:canonical and timestamp 20241125105635 and revision id 9726508. Rendering was triggered because: page-view --> </section> </div><!-- MobileFormatter took 0.015 seconds --><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --> <noscript> <img src="https://login.m.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&mobile=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"> </noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet=""> Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title%3D%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE%26oldid%3D9726508">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Զանգված&oldid=9726508</a>» էջից </div> </div> </div> <div class="post-content" id="page-secondary-actions"> </div> </main> <footer class="mw-footer minerva-footer" role="contentinfo"><a class="last-modified-bar" href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE&action=history&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB"> <div class="post-content last-modified-bar__content"><span class="minerva-icon minerva-icon-size-medium minerva-icon--modified-history"></span> <span class="last-modified-bar__text modified-enhancement" data-user-name="ԱշբոտՏՆՂ" data-user-gender="unknown" data-timestamp="1712232617"> <span>Last edited on 4 Ապրիլի 2024, at 12:10</span> </span> <span class="minerva-icon minerva-icon-size-small minerva-icon--expand"></span> </div></a> <div class="post-content footer-content"> <div id="mw-data-after-content"> <div class="read-more-container"></div> </div> <div id="p-lang"> <h4>Լեզուներ</h4> <section> <ul id="p-variants" class="minerva-languages"></ul> <ul class="minerva-languages"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://af.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Massa" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://als.wikipedia.org/wiki/Masse_(Physik)" title="Masse (Physik) – շվեյցարական գերմաներեն" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Masse (Physik)" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="շվեյցարական գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://am.wikipedia.org/wiki/%25E1%258C%258D%25E1%258B%259D%25E1%258D%2588%25E1%2589%25B5" title="ግዝፈት – ամհարերեն" lang="am" hreflang="am" data-title="ግዝፈት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="ամհարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://an.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – արագոներեն" lang="an" hreflang="an" data-title="Masa" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="արագոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://anp.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%25B8%25E0%25A4%2582%25E0%25A4%25B9%25E0%25A4%25A4%25E0%25A4%25BF" title="संहति – անգիկա" lang="anp" hreflang="anp" data-title="संहति" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="անգիկա" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ar.wikipedia.org/wiki/%25D9%2583%25D8%25AA%25D9%2584%25D8%25A9" title="كتلة – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كتلة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ary.wikipedia.org/wiki/%25D9%2583%25D8%25AA%25D9%2584%25D8%25A9" title="كتلة – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="كتلة" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://arz.wikipedia.org/wiki/%25D9%2583%25D8%25AA%25D9%2584%25D9%2587" title="كتله – եգիպտական արաբերեն" lang="arz" hreflang="arz" data-title="كتله" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="եգիպտական արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://as.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A6%25AD%25E0%25A7%25B0" title="ভৰ – ասամերեն" lang="as" hreflang="as" data-title="ভৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ասամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ast badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ast.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – աստուրերեն" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Masa" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="աստուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://az.wikipedia.org/wiki/K%25C3%25BCtl%25C9%2599_(fiziki_k%25C9%2599miyy%25C9%2599t)" title="Kütlə (fiziki kəmiyyət) – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Kütlə (fiziki kəmiyyət)" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://azb.wikipedia.org/wiki/%25DA%25A9%25D9%2588%25D8%25AA%25D9%2584%25D9%2587" title="کوتله – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کوتله" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ba.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2581%25D0%25B0" title="Масса – բաշկիրերեն" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Масса" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="բաշկիրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bar.wikipedia.org/wiki/Massn" title="Massn – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Massn" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Mas%25C4%2597" title="Masė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Masė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bcl.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Masa" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://be.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B0" title="Маса – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Маса" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B0" title="Маса – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Маса" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bew.wikipedia.org/wiki/Ombolan_(%25C3%25A8lmu_tab%25C3%25A8at)" title="Ombolan (èlmu tabèat) – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Ombolan (èlmu tabèat)" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bg.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B0" title="Маса – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Маса" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bh.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%25AD%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%25B0" title="भार – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="भार" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bn.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A6%25AD%25E0%25A6%25B0" title="ভর – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ভর" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://br.wikipedia.org/wiki/Mas" title="Mas – բրետոներեն" lang="br" hreflang="br" data-title="Mas" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="բրետոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bs.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – բոսնիերեն" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Masa" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="բոսնիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bxr.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2581%25D0%25B0" title="Масса – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Масса" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ca.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Massa" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cdo.wikipedia.org/wiki/C%25C3%25A9k-li%25C3%25B4ng" title="Cék-liông – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Cék-liông" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://chr.wikipedia.org/wiki/%25E1%258E%25A6%25E1%258F%259F%25E1%258F%258C%25E1%258F%2585_%25E1%258E%25A4%25E1%258E%25AA%25E1%258F%2597%25E1%258F%2597" title="ᎦᏟᏌᏅ ᎤᎪᏗᏗ – չերոկի" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎦᏟᏌᏅ ᎤᎪᏗᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="չերոկի" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ckb.wikipedia.org/wiki/%25D8%25A8%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25B3%25D8%25AA%25DB%2595" title="بارستە – սորանի քրդերեն" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بارستە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="սորանի քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cs.wikipedia.org/wiki/Hmotnost" title="Hmotnost – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Hmotnost" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cv.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2581%25D0%25B0" title="Масса – չուվաշերեն" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Масса" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="չուվաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cy.wikipedia.org/wiki/M%25C3%25A0s" title="Màs – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Màs" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://da.wikipedia.org/wiki/Masse_(fysik)" title="Masse (fysik) – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Masse (fysik)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://de.wikipedia.org/wiki/Masse_(Physik)" title="Masse (Physik) – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Masse (Physik)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://el.wikipedia.org/wiki/%25CE%259C%25CE%25AC%25CE%25B6%25CE%25B1" title="Μάζα – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Μάζα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://en.wikipedia.org/wiki/Mass" title="Mass – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Mass" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://eo.wikipedia.org/wiki/Maso" title="Maso – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Maso" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://es.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Masa" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://et.wikipedia.org/wiki/Mass" title="Mass – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Mass" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://eu.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Masa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ext.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Massa" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fa.wikipedia.org/wiki/%25D8%25AC%25D8%25B1%25D9%2585_(%25D9%2581%25DB%258C%25D8%25B2%25DB%258C%25DA%25A9)" title="جرم (فیزیک) – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جرم (فیزیک)" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fi.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Massa" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Mass_(f%25C3%25BC%25C3%25BCsiga)" title="Mass (füüsiga) – վորո" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Mass (füüsiga)" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="վորո" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fr.wikipedia.org/wiki/Masse" title="Masse – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Masse" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://frr.wikipedia.org/wiki/Mase" title="Mase – հյուսիսային ֆրիզերեն" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Mase" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="հյուսիսային ֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fy.wikipedia.org/wiki/Massa_(natuerkunde)" title="Massa (natuerkunde) – արևմտաֆրիզերեն" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Massa (natuerkunde)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="արևմտաֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ga.wikipedia.org/wiki/Mais" title="Mais – իռլանդերեն" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Mais" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="իռլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gan.wikipedia.org/wiki/%25E8%25B3%25AA%25E9%2587%258F" title="質量 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="質量" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gcr.wikipedia.org/wiki/Mas" title="Mas – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Mas" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gd.wikipedia.org/wiki/Tomad" title="Tomad – շոտլանդական գաելերեն" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Tomad" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="շոտլանդական գաելերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gl.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Masa" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gn.wikipedia.org/wiki/M%25C3%25A1sa" title="Mása – գուարանի" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Mása" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="գուարանի" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gu.wikipedia.org/wiki/%25E0%25AA%25A6%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25B0%25E0%25AA%25B5%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25AF%25E0%25AA%25AE%25E0%25AA%25BE%25E0%25AA%25A8" title="દ્રવ્યમાન – գուջարաթի" lang="gu" hreflang="gu" data-title="દ્રવ્યમાન" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="գուջարաթի" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gv.wikipedia.org/wiki/Glout" title="Glout – մեներեն" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Glout" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="մեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hak.wikipedia.org/wiki/Ch%25E1%25B9%25B3t-li%25C3%25B4ng" title="Chṳt-liông – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Chṳt-liông" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://he.wikipedia.org/wiki/%25D7%259E%25D7%25A1%25D7%2594" title="מסה – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="מסה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hi.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%25A6%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25B0%25E0%25A4%25B5%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25AF%25E0%25A4%25AE%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%25A8" title="द्रव्यमान – հինդի" lang="hi" hreflang="hi" data-title="द्रव्यमान" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="հինդի" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hif.wikipedia.org/wiki/Mass" title="Mass – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Mass" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hr.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Masa" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ht.wikipedia.org/wiki/Mas_in%25C3%25A8si" title="Mas inèsi – խառնակերտ հայիթերեն" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Mas inèsi" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="խառնակերտ հայիթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hu.wikipedia.org/wiki/T%25C3%25B6meg" title="Tömeg – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tömeg" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ia.wikipedia.org/wiki/Massa_(quantitate_physic)" title="Massa (quantitate physic) – ինտերլինգուա" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Massa (quantitate physic)" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ինտերլինգուա" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://id.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Massa" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ie.wikipedia.org/wiki/Masse" title="Masse – ինտերլինգուե" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Masse" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="ինտերլինգուե" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ilo.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – իլոկերեն" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Masa" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="իլոկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://io.wikipedia.org/wiki/Maso" title="Maso – իդո" lang="io" hreflang="io" data-title="Maso" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="իդո" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-is badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://is.wikipedia.org/wiki/Massi" title="Massi – իսլանդերեն" lang="is" hreflang="is" data-title="Massi" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="իսլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-it badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://it.wikipedia.org/wiki/Massa_(fisica)" title="Massa (fisica) – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Massa (fisica)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ja.wikipedia.org/wiki/%25E8%25B3%25AA%25E9%2587%258F" title="質量 – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="質量" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://jam.wikipedia.org/wiki/Mas" title="Mas – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Mas" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://jv.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – ճավայերեն" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Massa" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ճավայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ka.wikipedia.org/wiki/%25E1%2583%259B%25E1%2583%2590%25E1%2583%25A1%25E1%2583%2590" title="მასა – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მასა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kab.wikipedia.org/wiki/Takura" title="Takura – կաբիլերեն" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Takura" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="կաբիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kbp.wikipedia.org/wiki/H%25C9%25A9l%25C9%25A9m%25C9%25A9y%25C9%259B" title="Hɩlɩmɩyɛ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Hɩlɩmɩyɛ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kk.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2581%25D0%25B0" title="Масса – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Масса" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://km.wikipedia.org/wiki/%25E1%259E%2598%25E1%259F%2589%25E1%259E%25B6%25E1%259E%259F" title="ម៉ាស – քմերերեն" lang="km" hreflang="km" data-title="ម៉ាស" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="քմերերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kn.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B2%25A6%25E0%25B3%258D%25E0%25B2%25B0%25E0%25B2%25B5%25E0%25B3%258D%25E0%25B2%25AF%25E0%25B2%25B0%25E0%25B2%25BE%25E0%25B2%25B6%25E0%25B2%25BF" title="ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ – կաննադա" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="կաննադա" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ko.wikipedia.org/wiki/%25EC%25A7%2588%25EB%259F%2589" title="질량 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="질량" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ksh.wikipedia.org/wiki/Masse" title="Masse – քյոլներեն" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Masse" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="քյոլներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ku.wikipedia.org/wiki/Bariste" title="Bariste – քրդերեն" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Bariste" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ky.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2581%25D0%25B0" title="Масса – ղրղզերեն" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Масса" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="ղրղզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://la.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Massa" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lb.wikipedia.org/wiki/Mass_(Physik)" title="Mass (Physik) – լյուքսեմբուրգերեն" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Mass (Physik)" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="լյուքսեմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lfn.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Masa" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://li.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – լիմբուրգերեն" lang="li" hreflang="li" data-title="Massa" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="լիմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lmo.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Massa" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ln.wikipedia.org/wiki/Lib%25C3%25B3nd%25C3%25B3" title="Libóndó – լինգալա" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Libóndó" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="լինգալա" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lo.wikipedia.org/wiki/%25E0%25BA%25A1%25E0%25BA%25B0%25E0%25BA%25AB%25E0%25BA%25B2%25E0%25BA%258A%25E0%25BA%25BB%25E0%25BA%2599" title="ມະຫາຊົນ – լաոսերեն" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ມະຫາຊົນ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="լաոսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lt.wikipedia.org/wiki/Mas%25C4%2597" title="Masė – լիտվերեն" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Masė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="լիտվերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lv.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Masa" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mdf.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A1%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25BB%25D0%25BC%25D0%25BE%25D1%2581%25D1%258C" title="Сталмось – մոկշայերեն" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Сталмось" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="մոկշայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mg.wikipedia.org/wiki/Lanja" title="Lanja – մալգաշերեն" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Lanja" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="մալգաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://min.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – մինանգկաբաու" lang="min" hreflang="min" data-title="Massa" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="մինանգկաբաու" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mk.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B0_(%25D1%2584%25D0%25B8%25D0%25B7%25D0%25B8%25D0%25BA%25D0%25B0)" title="Маса (физика) – մակեդոներեն" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Маса (физика)" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="մակեդոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ml.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B4%25AA%25E0%25B4%25BF%25E0%25B4%25A3%25E0%25B5%258D%25E0%25B4%25A1%25E0%25B4%2582" title="പിണ്ഡം – մալայալամ" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പിണ്ഡം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="մալայալամ" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mn.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2581" title="Масс – մոնղոլերեն" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Масс" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="մոնղոլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mr.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%25B5%25E0%25A4%25B8%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25A4%25E0%25A5%2581%25E0%25A4%25AE%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%25A8" title="वस्तुमान – մարաթի" lang="mr" hreflang="mr" data-title="वस्तुमान" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="մարաթի" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ms.wikipedia.org/wiki/Jisim" title="Jisim – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Jisim" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://my.wikipedia.org/wiki/%25E1%2580%2592%25E1%2580%25BC%25E1%2580%2595%25E1%2580%25BA%25E1%2580%2591%25E1%2580%25AF" title="ဒြပ်ထု – բիրմայերեն" lang="my" hreflang="my" data-title="ဒြပ်ထု" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="բիրմայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nds.wikipedia.org/wiki/Masse_(Physik)" title="Masse (Physik) – ստորին գերմաներեն" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Masse (Physik)" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="ստորին գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ne.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%25AA%25E0%25A4%25BF%25E0%25A4%25A3%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25A1" title="पिण्ड – նեպալերեն" lang="ne" hreflang="ne" data-title="पिण्ड" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="նեպալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nl.wikipedia.org/wiki/Massa_(natuurkunde)" title="Massa (natuurkunde) – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Massa (natuurkunde)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nn.wikipedia.org/wiki/Masse" title="Masse – նոր նորվեգերեն" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Masse" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="նոր նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://no.wikipedia.org/wiki/Masse" title="Masse – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Masse" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nov.wikipedia.org/wiki/Mase" title="Mase – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Mase" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://oc.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – օքսիտաներեն" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Massa" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="օքսիտաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://om.wikipedia.org/wiki/Hanga" title="Hanga – օրոմո" lang="om" hreflang="om" data-title="Hanga" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="օրոմո" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pa.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A8%25AA%25E0%25A9%2581%25E0%25A9%25B0%25E0%25A8%259C" title="ਪੁੰਜ – փենջաբերեն" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪੁੰਜ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="փենջաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pl.wikipedia.org/wiki/Masa_(fizyka)" title="Masa (fizyka) – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Masa (fizyka)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pms.wikipedia.org/wiki/Massa_(f%25C3%25ACsica)" title="Massa (fìsica) – պիեմոնտերեն" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Massa (fìsica)" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="պիեմոնտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pnb.wikipedia.org/wiki/%25DA%25A9%25D9%2585%25DB%258C%25D8%25AA" title="کمیت – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کمیت" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ps.wikipedia.org/wiki/%25DA%25A9%25D8%25AA%25D9%2584%25D9%2587" title="کتله – փուշթու" lang="ps" hreflang="ps" data-title="کتله" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="փուշթու" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pt.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Massa" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://qu.wikipedia.org/wiki/Wisnu" title="Wisnu – կեչուա" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Wisnu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="կեչուա" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ro.wikipedia.org/wiki/Mas%25C4%2583" title="Masă – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Masă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ru.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2581%25D0%25B0" title="Масса – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Масса" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://rue.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B0" title="Маса – ռուսիներեն" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Маса" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ռուսիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sa.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%25B8%25E0%25A4%2582%25E0%25A4%25B9%25E0%25A4%25A4%25E0%25A4%25BF%25E0%25A4%2583_(%25E0%25A4%25AD%25E0%25A5%258C%25E0%25A4%25A4%25E0%25A4%25B5%25E0%25A4%25BF%25E0%25A4%259C%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%259E%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%25A8%25E0%25A4%25AE%25E0%25A5%258D)" title="संहतिः (भौतविज्ञानम्) – սանսկրիտ" lang="sa" hreflang="sa" data-title="संहतिः (भौतविज्ञानम्)" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="սանսկրիտ" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sah.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2581%25D0%25B0" title="Маасса – յակուտերեն" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Маасса" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="յակուտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://scn.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – սիցիլիերեն" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Massa" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="սիցիլիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sco.wikipedia.org/wiki/Mass" title="Mass – շոտլանդերեն" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Mass" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="շոտլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sd.wikipedia.org/wiki/%25DA%25AA%25D9%2585%25D9%258A%25D8%25AA" title="ڪميت – սինդհի" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڪميت" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="սինդհի" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sh.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Masa" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://si.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B7%2583%25E0%25B7%258A%25E0%25B6%259A%25E0%25B6%25B1%25E0%25B7%258A%25E0%25B6%25B0%25E0%25B6%25BA" title="ස්කන්ධය – սինհալերեն" lang="si" hreflang="si" data-title="ස්කන්ධය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="սինհալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://simple.wikipedia.org/wiki/Mass" title="Mass – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mass" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sk.wikipedia.org/wiki/Hmotnos%25C5%25A5" title="Hmotnosť – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Hmotnosť" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sl.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Masa" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sn.wikipedia.org/wiki/Huremu" title="Huremu – շոնա" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Huremu" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="շոնա" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://so.wikipedia.org/wiki/Cuf" title="Cuf – սոմալիերեն" lang="so" hreflang="so" data-title="Cuf" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="սոմալիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sq.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – ալբաներեն" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Masa" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ալբաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sr.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B0" title="Маса – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Маса" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://stq.wikipedia.org/wiki/Masse" title="Masse – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Masse" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://su.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – սունդաներեն" lang="su" hreflang="su" data-title="Massa" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="սունդաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sv.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Massa" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sw.wikipedia.org/wiki/Tungamo" title="Tungamo – սուահիլի" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Tungamo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="սուահիլի" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://szl.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Masa" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ta.wikipedia.org/wiki/%25E0%25AE%25AA%25E0%25AF%258A%25E0%25AE%25B0%25E0%25AF%2581%25E0%25AE%25A3%25E0%25AF%258D%25E0%25AE%25AE%25E0%25AF%2588" title="பொருண்மை – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பொருண்மை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://te.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B0%25A6%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%25B0%25E0%25B0%25B5%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%25AF%25E0%25B0%25B0%25E0%25B0%25BE%25E0%25B0%25B6%25E0%25B0%25BF" title="ద్రవ్యరాశి – թելուգու" lang="te" hreflang="te" data-title="ద్రవ్యరాశి" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="թելուգու" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tg.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2581%25D0%25B0" title="Масса – տաջիկերեն" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Масса" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="տաջիկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://th.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B8%25A1%25E0%25B8%25A7%25E0%25B8%25A5" title="มวล – թայերեն" lang="th" hreflang="th" data-title="มวล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="թայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tl.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – տագալերեն" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Masa" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="տագալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tr.wikipedia.org/wiki/K%25C3%25BCtle" title="Kütle – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kütle" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ts.wikipedia.org/wiki/Vunyingi-swilo" title="Vunyingi-swilo – ցոնգա" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Vunyingi-swilo" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="ցոնգա" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tt.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – թաթարերեն" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Massa" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="թաթարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ug.wikipedia.org/wiki/%25DB%258B%25DB%2595%25D8%25B2%25D9%2589%25D9%2586" title="ۋەزىن – ույղուրերեն" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ۋەزىن" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ույղուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://uk.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B0" title="Маса – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Маса" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ur.wikipedia.org/wiki/%25DA%25A9%25D9%2585%25DB%258C%25D8%25AA" title="کمیت – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کمیت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://uz.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Massa" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vec.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – վենետերեն" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Masa" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="վենետերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vep.wikipedia.org/wiki/Mass" title="Mass – վեպսերեն" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Mass" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="վեպսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vi.wikipedia.org/wiki/Kh%25E1%25BB%2591i_l%25C6%25B0%25E1%25BB%25A3ng" title="Khối lượng – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Khối lượng" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vls.wikipedia.org/wiki/Massa" title="Massa – արևմտաֆլամանդերեն" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Massa" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="արևմտաֆլամանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://war.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Masa" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://wuu.wikipedia.org/wiki/%25E8%25B3%25AA%25E9%2587%258F" title="質量 – վու չինարեն" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="質量" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="վու չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://yi.wikipedia.org/wiki/%25D7%259E%25D7%2590%25D7%25A1%25D7%25A2" title="מאסע – իդիշ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מאסע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="իդիշ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://yo.wikipedia.org/wiki/%25C3%2580k%25C3%25B3j%25E1%25BB%258D_(f%25C3%25ADs%25C3%25ADks%25C3%25AC)" title="Àkójọ (físíksì) – յորուբա" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Àkójọ (físíksì)" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="յորուբա" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh.wikipedia.org/wiki/%25E8%25B4%25A8%25E9%2587%258F" title="质量 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="质量" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%25E8%25B3%25AA%25E9%2587%258F" title="質量 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="質量" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chit-li%25C5%258Dng" title="Chit-liōng – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chit-liōng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%25E8%25B3%25AA%25E9%2587%258F" title="質量 – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="質量" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zu.wikipedia.org/wiki/Isisindo" title="Isisindo – զուլուերեն" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Isisindo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="զուլուերեն" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> </section> </div> <div class="minerva-footer-logo"> <img src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" alt="Վիքիպեդիա" width="138" height="22" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> </div> <ul id="footer-info" class="footer-info hlist hlist-separated"> <li id="footer-info-lastmod">Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 4 Ապրիլի 2024-ի ժամը 12:10-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Բովանդակությունը թողարկված է <a class="external" rel="nofollow" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">CC BY-SA 4.0</a> թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։</li> </ul> <ul id="footer-places" class="footer-places hlist hlist-separated"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="https://hy-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://stats.wikimedia.org/%23/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-terms-use"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.m.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a></li> <li id="footer-places-desktop-toggle"><a id="mw-mf-display-toggle" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title%3D%25D4%25B6%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25A3%25D5%25BE%25D5%25A1%25D5%25AE%26mobileaction%3Dtoggle_view_desktop" data-event-name="switch_to_desktop">Սովորական</a></li> </ul> </div> </footer> </div> </div> <div class="mw-notification-area" data-mw="interface"></div><!-- v:8.3.1 --> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5ddd465f49-95gw5","wgBackendResponseTime":212,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.221","walltime":"0.470","ppvisitednodes":{"value":692,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":22912,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1369,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":10431,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 180.778 1 -total"," 50.24% 90.825 1 Կաղապար:Դասական_մեխանիկա"," 44.27% 80.035 1 Կաղապար:Sidebar_with_collapsible_lists"," 23.39% 42.284 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 10.91% 19.725 1 Կաղապար:Այլգործածություն"," 8.93% 16.143 1 Կաղապար:Replace"," 5.39% 9.750 1 Կաղապար:Webarchive"," 4.16% 7.527 1 Կաղապար:Օրվա_հոդված_նախագծի_մասնակից"," 3.21% 5.801 1 Կաղապար:Կատեգորիան_միայն_հոդվածներում"," 2.62% 4.738 1 Կաղապար:Ambox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.069","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":950513,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-6b7f745dd4-k78cw","timestamp":"20241125105635","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0536\u0561\u0576\u0563\u057e\u0561\u056e","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11423","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11423","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2012-09-07T08:59:39Z","dateModified":"2024-04-04T12:10:17Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/b5\/CGKilogram.jpg","headline":"\u0574\u0561\u0580\u0574\u0576\u056b \u056b\u0576\u0565\u0580\u057f\u0578\u0582\u0569\u0575\u0561\u0576 \u0579\u0561\u0583"}</script> <script>(window.NORLQ=window.NORLQ||[]).push(function(){var ns,i,p,img;ns=document.getElementsByTagName('noscript');for(i=0;i<ns.length;i++){p=ns[i].nextSibling;if(p&&p.className&&p.className.indexOf('lazy-image-placeholder')>-1){img=document.createElement('img');img.setAttribute('src',p.getAttribute('data-src'));img.setAttribute('width',p.getAttribute('data-width'));img.setAttribute('height',p.getAttribute('data-height'));img.setAttribute('alt',p.getAttribute('data-alt'));p.parentNode.replaceChild(img,p);}}});</script> <script>function gtElInit() {var lib = new google.translate.TranslateService();lib.translatePage('hy', 'en', function () {});}</script> <script src="https://translate.google.com/translate_a/element.js?cb=gtElInit&hl=en-GB&client=wt" type="text/javascript"></script> </body> </html>