CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"/> <title>Dialect - Wikikids</title> <script>document.documentElement.className="client-js";RLCONF={"wgBreakFrames":!1,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"4155f0bca83204a2fd488836","wgCSPNonce":!1,"wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":!1,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Dialect","wgTitle":"Dialect","wgCurRevisionId":850032,"wgRevisionId":850032,"wgArticleId":25072,"wgIsArticle":!0,"wgIsRedirect":!1,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Taalkunde","Cultuur"],"wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Dialect","wgRelevantArticleId":25072,"wgIsProbablyEditable":!1,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":!1,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir": "ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":!1};RLSTATE={"site.styles":"ready","noscript":"ready","user.styles":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.styles.legacy":"ready","mediawiki.toc.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready"};RLPAGEMODULES=["site","mediawiki.page.startup","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.gadget.EditCount2","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.implement("user.options@1hzgi",function($,jQuery,require,module){/*@nomin*/mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"});mw.user.options.set({"variant":"nl"}); });});</script> <link rel="stylesheet" href="/load.php?lang=nl&modules=ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cmediawiki.toc.styles%7Cskins.vector.styles.legacy&only=styles&skin=vector"/> <script async="" src="/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""/> <link rel="stylesheet" href="/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"/> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.35.13"/> <link rel="shortcut icon" href="/favicon.ico"/> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/opensearch_desc.php" title="Wikikids (nl)"/> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="https://wikikids.nl/api.php?action=rsd"/> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikikids Atom-feed" href="/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"/>  </head> <body class="mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-Dialect rootpage-Dialect skin-vector action-view skin-vector-legacy"> <div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice" class="mw-body-content"><div id="localNotice" lang="nl" dir="ltr"><p><span class="plainlinks"><b><a href="/Speciaal:GebruikerAanmaken" title="Speciaal:GebruikerAanmaken">Verbeter WikiKids vandaag nog!</a></b></span> </p></div></div> <div class="mw-indicators mw-body-content"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading" lang="nl">Dialect</h1> <div id="bodyContent" class="mw-body-content"> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikikids</div> <div id="contentSub"></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naar navigatie springen</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Naar zoeken springen</a> <div id="mw-content-text" lang="nl" dir="ltr" class="mw-content-ltr"><div class="mw-parser-output"><div style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 2.5em; font-size:95%;" role="note"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d3/Farm-Fresh_bullet_go.png" decoding="async" width="32" height="32" /> <i>Zie ook: <a href="/Wikikids:Wikiproject/Regionale_Talen" title="Wikikids:Wikiproject/Regionale Talen">Wikikids:Wikiproject/Regionale Talen</a></i></div> <p>Een <b>dialect</b> is een streektaal of in een bepaalde plaats (stad, dorp) gesproken taal behorend tot een officiële <a href="/Taal" title="Taal">taal</a>. <a href="/Dialectologie" title="Dialectologie">Dialectologie</a> bestudeert dialecten. </p><p>Een dialect noem je ook wel: </p> <ul><li>een <i>streektaal,</i> dus bijvoorbeeld in Twente het Twents<i>,</i> Limburg: 'Limburgs',</li> <li>of naar de <a href="/Plaats_(stad)" title="Plaats (stad)">plaats</a> waar het gesproken wordt, bijvoorbeeld: Den Haag: 'Haags', Helmond: 'Helmonds' enz.,</li> <li>of naar de provincie, bijvoorbeeld: Zeeland: 'Zeeuws', Groningen: 'Gronings'.</li></ul> <p>Dialecten zijn technisch gezien talen, maar worden normaal niet als taal erkend. Dialecten worden vaak mondeling overgedragen van ouder op kind, het zijn meestal geen geschreven talen. Een voorbeeld van een dialect is het Gronings, bijvoorbeeld het woord rode bes is in het <a href="/Gronings" title="Gronings">Gronings</a> <i>rooie aalbeern</i> en brood is <i>stoete</i>. </p><p>Haast elke taal heeft verschillende dialecten, zo ook het <a href="/Nederlands" title="Nederlands">Nederlands</a>. Het <i>Algemeen-Nederlands</i> is de officiële variant van het Nederlands en is gebaseerd op het dialect rond Den Haag, Amsterdam en <a href="/Het_Gooi" title="Het Gooi">het Gooi</a>. Dit Algemeen-Nederlands verschilt weer van het Gronings, het <a href="/index.php?title=Achterhoeks&action=edit&redlink=1" class="new" title="Achterhoeks (de pagina bestaat niet)">Achterhoeks</a>, het <a href="/Brabants" title="Brabants">Brabants</a> of het <a href="/Limburgs" title="Limburgs">Limburgs</a>. Zij zijn dialecten van het Nederlands. Sommige van deze dialecten worden als <i>streektaal</i> erkend, zoals het Limburgs. </p><p>Het <a href="/Fries_(taal)" title="Fries (taal)">Fries</a> is geen dialect, maar een officiële taal in Nederland. Het <a href="/Vlaams" title="Vlaams">Vlaams</a> (Belgisch-Nederlands) en <a href="/index.php?title=Surinaams-Nederlands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Surinaams-Nederlands (de pagina bestaat niet)">Surinaams-Nederlands</a> zijn tevens geen dialecten, maar variëteiten. Deze dialecten zijn namelijk officieel in België en Suriname. Door de onderlinge afspraken zijn het Vlaams, het Surinaams-Nederlands en het Algemeen-Nederlands in zowel Nederland als Suriname als België officieel. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="nl" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Inhoud</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Taal.2C_dialect_en_accent"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Taal, dialect en accent</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-2"><a href="#Wat_is_het_verschil_tussen_een_dialect_en_een_taal.3F"><span class="tocnumber">1.1</span> <span class="toctext">Wat is het verschil tussen een dialect en een taal?</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#Wat_is_het_verschil_tussen_een_dialect_en_een_accent.3F"><span class="tocnumber">1.2</span> <span class="toctext">Wat is het verschil tussen een dialect en een accent?</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="#Dialecten_van_het_Nederlands"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Dialecten van het Nederlands</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="#Dialecten_van_het_Fries"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Dialecten van het Fries</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-6"><a href="#Afname_van_dialecten"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Afname van dialecten</span></a></li> </ul> </div> <h2><span id="Taal,_dialect_en_accent"></span><span class="mw-headline" id="Taal.2C_dialect_en_accent">Taal, dialect en accent</span></h2> <h3><span id="Wat_is_het_verschil_tussen_een_dialect_en_een_taal?"></span><span class="mw-headline" id="Wat_is_het_verschil_tussen_een_dialect_en_een_taal.3F">Wat is het verschil tussen een dialect en een taal?</span></h3> <p>Er zijn verschillende manieren om een dialect van een taal te onderscheiden: </p> <ul><li>Officieel: Een taal is officieel erkend als taal door de overheid. Het onderwijs, de <a href="/Rechtspraak" title="Rechtspraak">rechtspraak</a>, de <a href="/Gezondheidszorg" title="Gezondheidszorg">gezondheidszorg</a> en het bedrijfsleven gebruikt deze taal. In vele landen staat ook officieel in de wet welke taal of talen officieel zijn. In Frankrijk staat bijvoorbeeld officieel dat het <a href="/Frans" title="Frans">Frans</a> de officiële taal is en streektalen, zoals het <a href="/index.php?title=Fransprovinciaals&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fransprovinciaals (de pagina bestaat niet)">Fransprovinciaals</a>, worden niet erkend. In Nederland wordt het Nederlands erkend als officiële taal. Daarnaast is het Fries nog officieel in Friesland en het <a href="/Papiaments" title="Papiaments">Papiaments</a> en <a href="/Engels" title="Engels">Engels</a> op de Antillen.</li> <li>Wederzijdse verstaanbaarheid: Als twee dialecten wederzijds verstaanbaar zijn dan behoren ze tot dezelfde taal. Dit kan echter problematisch zijn, aangezien aan de Nederlands-Duitse grens Duitse en Nederlandse dialecten dicht bij elkaar liggen. Het Gronings en het Duits van net over de grens zijn bijvoorbeeld haast gelijk aan elkaar. Dit heet een <a href="/index.php?title=Dialectencontinu%C3%BCm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dialectencontinuüm (de pagina bestaat niet)">dialectencontinuüm</a>. Om het nog ingewikkelder te maken zijn het <a href="/Venetiaans" title="Venetiaans">Venetiaans</a> en het <a href="/Napolitaans" title="Napolitaans">Napolitaans</a> officieel dialecten van dezelfde taal (het <a href="/Italiaans" title="Italiaans">Italiaans</a>), maar deze dialecten zijn zo verschillend dat men elkaar niet wederzijds kan verstaan. Het <a href="/Kroatisch" title="Kroatisch">Kroatisch</a>, <a href="/Servisch" title="Servisch">Servisch</a>, <a href="/Bosnisch" title="Bosnisch">Bosnisch</a> en <a href="/Montenegrijns" title="Montenegrijns">Montenegrijns</a> worden elk als apart officiële talen gezien, maar verschillen zo weinig van elkaar dat men elkaar wederzijds kan verstaan.</li> <li>Instellingen: Dialecten hebben vaak geen instellingen, geen spellings- en grammaticaregels en zijn minder goed beschreven dan talen.</li></ul> <p>Je ziet dus dat een dialect soms als taal wordt gezien. Het Limburgs bijvoorbeeld is sinds 2019 erkend als officiële regionale taal. Er zijn veel media in het Limburgs en zelfs zijn er taalregels opgesteld. Het Limburgs wordt soms echter als dialect gezien, aangezien het wederzijds verstaanbaar is met het Nederlands. </p> <h3><span id="Wat_is_het_verschil_tussen_een_dialect_en_een_accent?"></span><span class="mw-headline" id="Wat_is_het_verschil_tussen_een_dialect_en_een_accent.3F">Wat is het verschil tussen een dialect en een accent?</span></h3> <p>Een accent is een andere uitspraak van een taal of dialect. Bijvoorbeeld de ‘g’ in het zuiden van Nederland of een ‘o’ of een ‘a’ die anders uitgesproken wordt. Je spreekt ook wel van een andere 'tongval'. </p> <h2><span class="mw-headline" id="Dialecten_van_het_Nederlands">Dialecten van het Nederlands</span></h2> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:452px;"><a href="/Bestand:Dutch-dialects.svg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Dutch-dialects.svg/langnl-450px-Dutch-dialects.svg.png" decoding="async" width="450" height="502" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Dutch-dialects.svg/langnl-675px-Dutch-dialects.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Dutch-dialects.svg/langnl-900px-Dutch-dialects.svg.png 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Dutch-dialects.svg" class="internal" title="Groter"></a></div>De Nederlandse dialecten (zie lijst).</div></div></div> <p>Het Nederlands heeft diverse dialecten, maar het is onmogelijk om te weten hoeveel dialecten het Nederlands heeft. Dit heeft ermee te maken dat sommige dialecten als onderdeel van hetzelfde dialecten worden gezien. In sommige gevallen worden het <a href="/index.php?title=Amsterdams&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amsterdams (de pagina bestaat niet)">Amsterdams</a>, <a href="/index.php?title=Haags&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haags (de pagina bestaat niet)">Haags</a> en <a href="/index.php?title=Rotterdams&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rotterdams (de pagina bestaat niet)">Rotterdams</a> gezien als onderdeel van het <a href="/Hollands" title="Hollands">Hollands</a>, maar in andere verdelingen wordt het Hollands nog verder opgedeeld. In 1968 heeft <a href="/index.php?title=Jo_Daan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jo Daan (de pagina bestaat niet)">Jo Daan</a> de Nederlandstalige dialecten in Nederland, België en <a href="/index.php?title=Frans-Vlaanderen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frans-Vlaanderen (de pagina bestaat niet)">Frans-Vlaanderen</a> onder verdeeld in 24 groepen binnen 6 hoofdgroepen: </p><p>Zuidwestelijke Groep:<br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>1. <a href="/West-Vlaams" title="West-Vlaams">West-Vlaams</a> (erkend als regionale taal in Vlaanderen)<br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>2. <a href="/Zeeuws" title="Zeeuws">Zeeuws</a><br /> Noordwestelijke/Hollandse Groep:<br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>3. <a href="/index.php?title=Zuid-Hollands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zuid-Hollands (de pagina bestaat niet)">Zuid-Hollands</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>4. <a href="/index.php?title=Westhoeks&action=edit&redlink=1" class="new" title="Westhoeks (de pagina bestaat niet)">Westhoeks</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>5. <a href="/index.php?title=Waterlands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Waterlands (de pagina bestaat niet)">Waterlands</a> en <a href="/index.php?title=Volendams&action=edit&redlink=1" class="new" title="Volendams (de pagina bestaat niet)">Volendams</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>6. <a href="/Zaans" title="Zaans">Zaans</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>7. <a href="/index.php?title=Kennemerlands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kennemerlands (de pagina bestaat niet)">Kennemerlands</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>8. <a href="/West-Fries" title="West-Fries">West-Fries</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>9. <a href="/index.php?title=Bildts&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bildts (de pagina bestaat niet)">Bildts</a>, <a href="/index.php?title=Midslands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Midslands (de pagina bestaat niet)">Midslands</a>, <a href="/index.php?title=Stadsfries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stadsfries (de pagina bestaat niet)">Stadsfries</a> en <a href="/index.php?title=Amelands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amelands (de pagina bestaat niet)">Amelands</a> (tegenwoordig erkend als onderdeel van het <a href="/Fries_(taal)" title="Fries (taal)">Fries</a>)<br /> Noordoostelijke/Nedersaksische groep:<br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>10. <a href="/index.php?title=Kollumerlands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kollumerlands (de pagina bestaat niet)">Kollumerlands</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>11. <a href="/Gronings" title="Gronings">Gronings</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>12. <a href="/Stellingwerfs" title="Stellingwerfs">Stellingwerfs</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>13. <a href="/index.php?title=Midden-Drents&action=edit&redlink=1" class="new" title="Midden-Drents (de pagina bestaat niet)">Midden-Drents</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>14. <a href="/index.php?title=Zuid-Drents&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zuid-Drents (de pagina bestaat niet)">Zuid-Drents</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>15. <a href="/Twents" title="Twents">Twents</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>16. <a href="/index.php?title=Twents-Graafschaps&action=edit&redlink=1" class="new" title="Twents-Graafschaps (de pagina bestaat niet)">Twents-Graafschaps</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>17. <a href="/Gelders-Overijssels" title="Gelders-Overijssels">Gelders-Overijssels</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>18. <a href="/Veluws" title="Veluws">Veluws</a><br /> Noordelijk-Centrale groep:<br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>19. <a href="/index.php?title=Utrechts-Alblasserwaards&action=edit&redlink=1" class="new" title="Utrechts-Alblasserwaards (de pagina bestaat niet)">Utrechts-Alblasserwaards</a><br /> Zuidelijk-Centrale groep:<br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>20. <a href="/index.php?title=Zuid-Gelders&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zuid-Gelders (de pagina bestaat niet)">Zuid-Gelders</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>21. <a href="/index.php?title=Noord-Brabants&action=edit&redlink=1" class="new" title="Noord-Brabants (de pagina bestaat niet)">Noord-Brabants</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>22. <a href="/Brabants" title="Brabants">Brabants</a><br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>23. <a href="/index.php?title=Oost-Vlaams&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oost-Vlaams (de pagina bestaat niet)">Oost-Vlaams</a><br /> Zuidoostelijke/Limburgse Groep:<br /> <span style="visibility:hidden;color:transparent;">0</span>24. <a href="/Limburgs" title="Limburgs">Limburgs</a> (erkend als regionale taal) </p><p>Er is een onderzoek gedaan in Nederland welke dialecten we mooi en lelijk vinden. Aan het begin van 2019 werden de uitkomsten bekend. Het mooiste dialect vinden we het dialect dat in Maastricht wordt gesproken (Limburgs) en het lelijkste dialect vinden we het dialect dat in Lelystad wordt gesproken. </p><p>Met de dialecten gaat het in Nederland redelijk slecht. In de meeste regio's in West en Midden-Nederland wordt er überhaupt geen dialect meer gesproken. In Oost en Zuid-Nederland en <a href="/Belgi%C3%AB" title="België">België</a> worden dialecten vaak nog wel door meer dan 50% van de plaatselijke bevolking beheerst, in de gebieden waar het wordt gesproken beheerst maar liefst 95% van de mensen Limburgs! Voor Brabants en Zeeuws is dat aantal boven de 80%. Voor de dialecten in de Nedersaksische groep ligt het meestal rond de 75%. In Vlaanderen kan 62% van de mensen nog <a href="/Vlaams" title="Vlaams">Vlaams</a> spreken. De nieuwste polders in Nederland, zoals <a href="/Flevoland" title="Flevoland">Flevoland</a>, hebben al helemaal geen apart dialect. </p><p>Het gebruik van de dialecten ligt veel lager dan het aantal mensen die het kunnen spreken. In heel Nederland daalde het aantal volwassenen dat dialect doorgaans gebruikte van 1995 tot 2011 van 27% naar slechts 11%. In 2011 was het enige dialect dat nog door meer dan 50% van de personen die in het spraakgebied wonen gesproken werd het Limburgs. Het Limburgs is in tegenstelling tot andere dialecten ook nog best wel stabiel. De statistieken voor kinderen zijn een stuk slechter: van de kinderen die in het Nedersaksische taalgebied wonen spreekt nog maar 1% vaak een dialect, maar dit wordt betwist omdat meerdere onderzoeken op iets anders uit komen. Van de Friese kinderen sprak in 2011 nog maar 22% doorgaans <a href="/Fries_(taal)" title="Fries (taal)">Fries</a> (Fries is geen Nederlands dialect maar werd ook onderzocht), en van de Limburgse kinderen gebruikte nog maar 31% vaak Limburgs. Hoewel er geen onderzoek naar wordt gedaan lijkt het er ook op dat het Hollandse dialect Volendams opvallend genoeg goed in stand blijft en het wordt door een groot deel van de Volendamse bevolking, inclusief de jeugd, nog doorgaans gebruikt. </p> <h2><span class="mw-headline" id="Dialecten_van_het_Fries">Dialecten van het Fries</span></h2> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Friesetaalgebied.png" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Friesetaalgebied.png/300px-Friesetaalgebied.png" decoding="async" width="300" height="186" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Friesetaalgebied.png 1.5x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Friesetaalgebied.png" class="internal" title="Groter"></a></div>De verspreiding van de drie Friese talen.</div></div></div> <p>De andere taal die groot is in Nederland is het <a href="/Fries_(taal)" title="Fries (taal)">Fries</a>. Net als het Nederlands heeft het Fries dialecten. De groep Fries zelf heeft drie talen, die allemaal sterk van elkaar verschillen: </p> <ul><li><a href="/Westerlauwers_Fries" title="Westerlauwers Fries">Westerlauwers Fries</a>, gesproken in de provincie <a href="/Friesland" title="Friesland">Friesland</a> in Nederland, het heeft zo'n 440.000 sprekers. Hier wordt in dit kopje op gefocust.</li> <li><a href="/index.php?title=Oosterlauwers_Fries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oosterlauwers Fries (de pagina bestaat niet)">Oosterlauwers Fries</a>, vroeger tamelijk groot in de provincie <a href="/Groningen_(provincie)" title="Groningen (provincie)">Groningen</a> en Noordwest-Duitsland, nu op het Saterfries na uitgestorven. <ul><li><a href="/index.php?title=Saterfries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saterfries (de pagina bestaat niet)">Saterfries</a>, gesproken in de gemeente <a href="/index.php?title=Saterland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saterland (de pagina bestaat niet)">Saterland</a> in <a href="/Duitsland" title="Duitsland">Duitsland</a>, het heeft slechts 1.000 sprekers.</li></ul></li> <li><a href="/index.php?title=Noordfries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Noordfries (de pagina bestaat niet)">Noordfries</a>, gesproken langs de <a href="/Waddenzee" title="Waddenzee">Waddenzeekust</a> in het uiterste noorden van Duitsland en het zuiden van <a href="/Denemarken" title="Denemarken">Denemarken</a>. Het heeft nog zo'n 10.000 sprekers (gepeild in 1976, dus sterk verouderd)</li></ul> <p>Het Westerlauwers Fries heeft zes dialectgroepen. De meeste van deze doen het net als de meeste Nederlandse dialecten niet zo goed, ofwel doordat ze beïnvloed worden door het algemeen Fries of doordat het spreekgebied Nederlands gaat spreken. Hier volgt een lijst met de zeven dialectgroepen: </p> <ol><li><a href="/Kleifries" title="Kleifries">Kleifries</a></li> <li><a href="/Noordhoeks" title="Noordhoeks">Noordhoeks</a></li> <li><a href="/Woudfries" title="Woudfries">Woudfries</a></li> <li><a href="/Zuidwesthoeks" title="Zuidwesthoeks">Zuidwesthoeks</a></li> <li><a href="/Hindeloopers" title="Hindeloopers">Hindeloopers</a></li> <li>Terschelling: <a href="/Aasters" title="Aasters">Aasters</a> en <a href="/Westers" title="Westers">Westers</a></li> <li><a href="/Schiermonnikoogs" title="Schiermonnikoogs">Schiermonnikoogs</a></li></ol> <p>Het Kleifries en het Woudfries worden gezien als hoofddialecten van het algemeen Fries, hun verschillen verstommen echter een beetje, waardoor ze langzaam dichter bij elkaar komen. Het Noordhoeks wordt gezien als een variant die tussen het Klei- en Woudfries in ligt, maar dichter bij Kleifries. Het Zuidwesthoeks wordt ook steeds meer beïnvloed door het algemeen Fries, maar het Zuidwesthoeks heeft ook invloed op het Hindeloopers, waardoor ze allebei dichter bij algemeen Fries komen. De dialecten op Terschelling en Schiermonnikoog worden alle drie door nog ongeveer 100 mensen gesproken, doordat de meeste eilandenbewoners Algemeen Beschaafd Nederlands zijn gaan spreken. </p><p>De taal Fries zelf doet het nog redelijk goed, en het staat op het eerste niveau van bedreigde talen. Uit onderzoek in 2021 van de <a href="/index.php?title=Leeuwarder_Courant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leeuwarder Courant (de pagina bestaat niet)">Leeuwarder Courant</a> blijkt dat van alle inwoners in Friesland zo'n 90% goed tot zeer goed Fries kunnen verstaan, zo'n 75% goed tot zeer goed Fries kan spreken, ook zo'n 75% goed tot zeer goed Fries kan lezen en zo'n 40% goed tot zeer goed kan Fries kan schrijven. </p> <h2><span class="mw-headline" id="Afname_van_dialecten">Afname van dialecten</span></h2> <p>Als iemand een dialect spreekt, wordt dit vaak gezien als een beetje ‘dom’. Dit komt omdat vroeger alleen ambtenaren, rechters en notarissen eigenlijk echt Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) spraken. De gewone mensen spraken dialect. Vroeger werd in bijna ieder dorp of gemeente een ander dialect gesproken. Het aantal dialecten is sterk afgenomen omdat mensen vaker verhuizen buiten hun dorp en omdat op scholen echt Nederlands geleerd wordt. </p><p>Wel wordt er hier en daar geprobeerd dialecten als <a href="/Erfgoed" title="Erfgoed">erfgoed</a> te bewaren. </p>    </div></div><div class="printfooter">Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "<a dir="ltr" href="https://wikikids.nl/index.php?title=Dialect&oldid=850032">https://wikikids.nl/index.php?title=Dialect&oldid=850032</a>"</div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/Speciaal:Categorie%C3%ABn" title="Speciaal:Categorieën">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/Categorie:Taalkunde" title="Categorie:Taalkunde">Taalkunde</a></li><li><a href="/Categorie:Cultuur" title="Categorie:Cultuur">Cultuur</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Navigatiemenu</h2> <div id="mw-head">  <nav id="p-personal" class="vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" role="navigation" > <h3 id="p-personal-label"> <span>Persoonlijke hulpmiddelen</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="pt-createaccount"><a href="/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Dialect" title="Registreer je om een bijdrage toe te voegen aan WikiKids.">Account aanmaken</a></li><li id="pt-login"><a href="/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Dialect" title="Meld je aan om een bijdrage toe te voegen aan WikiKids. [o]" accesskey="o">Inloggen</a></li></ul> </div> </nav> <div id="left-navigation">  <nav id="p-namespaces" class="vector-menu vector-menu-tabs vectorTabs" aria-labelledby="p-namespaces-label" role="navigation" > <h3 id="p-namespaces-label"> <span>Naamruimten</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="ca-nstab-main" class="selected"><a href="/Dialect" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c">Artikel</a></li><li id="ca-talk" class="new"><a href="/index.php?title=Overleg:Dialect&action=edit&redlink=1" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t">Overleg</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-variants" class="vector-menu-empty emptyPortlet vector-menu vector-menu-dropdown vectorMenu" aria-labelledby="p-variants-label" role="navigation" > <input type="checkbox" class="vector-menu-checkbox vectorMenuCheckbox" aria-labelledby="p-variants-label" /> <h3 id="p-variants-label"> <span>Varianten</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="menu vector-menu-content-list"></ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation">  <nav id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs vectorTabs" aria-labelledby="p-views-label" role="navigation" > <h3 id="p-views-label"> <span>Weergaven</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="ca-view" class="collapsible selected"><a href="/Dialect">Lezen</a></li><li id="ca-viewsource" class="collapsible"><a href="/index.php?title=Dialect&action=edit" title="Deze pagina is beveiligd.
U kunt wel de broncode bekijken. [e]" accesskey="e">Brontekst bekijken</a></li><li id="ca-history" class="collapsible"><a href="/index.php?title=Dialect&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h">Geschiedenis</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-cactions" class="vector-menu-empty emptyPortlet vector-menu vector-menu-dropdown vectorMenu" aria-labelledby="p-cactions-label" role="navigation" > <input type="checkbox" class="vector-menu-checkbox vectorMenuCheckbox" aria-labelledby="p-cactions-label" /> <h3 id="p-cactions-label"> <span>Meer</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="menu vector-menu-content-list"></ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search"> <h3 > <label for="searchInput">Zoeken</label> </h3> <form action="/index.php" id="searchform"> <div id="simpleSearch"> <input type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikikids" title="Doorzoek Wikikids [f]" accesskey="f" id="searchInput"/> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> <input type="submit" name="fulltext" value="Zoeken" title="Alle pagina's op deze tekst doorzoeken" id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton"/> <input type="submit" name="go" value="OK" title="Naar een pagina met deze naam gaan als deze bestaat" id="searchButton" class="searchButton"/> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel"> <div id="p-logo" role="banner"> <a title="Naar de hoofdpagina gaan" class="mw-wiki-logo" href="/Hoofdpagina"></a> </div>  <nav id="p-Knoppen" class="vector-menu vector-menu-portal portal portal-first" aria-labelledby="p-Knoppen-label" role="navigation" > <h3 id="p-Knoppen-label"> <span>Knoppen</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="n-De-Boomhut"><a href="/Wikikids:Boomhut">De Boomhut</a></li><li id="n-Help"><a href="/Wikikids:Alarm">Hulp</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-Kids" class="vector-menu vector-menu-portal portal" aria-labelledby="p-Kids-label" role="navigation" > <h3 id="p-Kids-label"> <span>Kids</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="n-KidsPortaal"><a href="/Portaal:Kids">KidsPortaal</a></li><li id="n-Nieuw-artikel-maken"><a href="/Wikikids:Meehelpen-NieuwePagina">Nieuw artikel maken</a></li><li id="n-Plaatje-uploaden"><a href="/Wikikids:Uploaden">Plaatje uploaden</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-Volwassenen" class="vector-menu vector-menu-portal portal" aria-labelledby="p-Volwassenen-label" role="navigation" > <h3 id="p-Volwassenen-label"> <span>Volwassenen</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="n-HulpPortaal"><a href="/Portaal:Hulp">HulpPortaal</a></li><li id="n-Nieuwe-artikelen"><a href="/Speciaal:NieuwePaginas">Nieuwe artikelen</a></li><li id="n-Recente-Wijzigingen"><a href="/Speciaal:RecenteWijzigingen">Recente Wijzigingen</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-Moderators" class="vector-menu vector-menu-portal portal" aria-labelledby="p-Moderators-label" role="navigation" > <h3 id="p-Moderators-label"> <span>Moderators</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="n-Controleer-wijzigingen"><a href="https://wikikids.nl/index.php?hidebots=1&reviewStatus=unpatrolled&limit=50&days=90&tagfilter__Filter%3A+Experimenteren_color=c5&tagfilter__Filter%3A+Leeghalen_color=c5&tagfilter__Filter%3A+Onjuist+blokverzoek_color=c5&tagfilter__Filter%3A+Schuttingtaal_color=c5&tagfilter__Filter%3A+Weghalen+categorie%C3%ABn+_color=c5&title=Speciaal:RecenteWijzigingen&urlversion=2" rel="nofollow">Controleer wijzigingen</a></li><li id="n-Filterlogboek"><a href="https://wikikids.nl/Speciaal:Filterlogboek?wpSearchUser=&wpSearchTitle=&wpSearchFilter=1%7C2%7C3%7C4%7C5%7C6%7C7%7C8%7C9%7C11%7C12%7C13%7C15%7C16%7C18%7C20%7C21%7C22%7C23%7C24%7C25%7C26%7C28%7C34" rel="nofollow">Filterlogboek</a></li><li id="n-Richtlijnen"><a href="/Wikikids:Richtlijnen_voor_moderatoren">Richtlijnen</a></li><li id="n-Blokkaderichtlijnen"><a href="/Wikikids:Richtlijnen_voor_moderatoren/blokkades">Blokkaderichtlijnen</a></li><li id="n-CheckUser-verzoek"><a href="/Wikikids:CUVerzoek">CheckUser-verzoek</a></li><li id="n-Blokverzoek"><a href="/Wikikids:Blokverzoek">Blokverzoek</a></li><li id="n-Uploaden"><a href="/Speciaal:WizardUploaden">Uploaden</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-tb" class="vector-menu vector-menu-portal portal" aria-labelledby="p-tb-label" role="navigation" > <h3 id="p-tb-label"> <span>Hulpmiddelen</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="t-whatlinkshere"><a href="/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Dialect" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j">Links naar deze pagina</a></li><li id="t-recentchangeslinked"><a href="/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Dialect" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k">Gerelateerde wijzigingen</a></li><li id="t-specialpages"><a href="/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q">Speciale pagina's</a></li><li id="t-print"><a href="javascript:print();" rel="alternate" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p">Afdrukversie</a></li><li id="t-permalink"><a href="/index.php?title=Dialect&oldid=850032" title="Permanente koppeling naar deze versie van de pagina">Permanente koppeling</a></li><li id="t-info"><a href="/index.php?title=Dialect&action=info" title="Meer informatie over deze pagina">Paginagegevens</a></li></ul> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" role="contentinfo" > <ul id="footer-info" > <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 30 mrt 2024 om 21:12.</li> </ul> <ul id="footer-places" > <li id="footer-places-privacy"><a href="/Wikikids:Privacybeleid" title="Wikikids:Privacybeleid">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/Wikikids:Info" title="Wikikids:Info">Over Wikikids</a></li> <li id="footer-places-disclaimer"><a href="/Wikikids:Algemene_disclaimer" class="mw-redirect" title="Wikikids:Algemene disclaimer">Disclaimers</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/"><img src="/resources/assets/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" srcset="/resources/assets/poweredby_mediawiki_132x47.png 1.5x, /resources/assets/poweredby_mediawiki_176x62.png 2x" width="88" height="31" loading="lazy"/></a></li> </ul> <div style="clear: both;"></div> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.079","walltime":"0.702","ppvisitednodes":{"value":217,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":1920,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":147,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":6,"limit":40},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":100},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"timingprofile":["100.00% 5.012 1 -total"," 58.12% 2.913 1 Sjabloon:Zie_ook"," 29.65% 1.486 1 Sjabloon:Zie_hoofdartikel"," 26.94% 1.350 24 Sjabloon:0"]},"cachereport":{"timestamp":"20250216130418","ttl":3600,"transientcontent":false}}});});</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-383337-35', 'auto'); ga('set', 'anonymizeIp', true); ga('send', 'pageview'); </script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgBackendResponseTime":760});});</script></body> </html>