CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Almaniya — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"e24c34ff-69b7-4745-a099-2cbfa569889f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Almaniya","wgTitle":"Almaniya","wgCurRevisionId":7791392,"wgRevisionId":7791392,"wgArticleId":1584,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[ "ISBN sehrli keçidlərinin istifadə olunduğu səhifələr","Vikipediya:Vikidatada mənbələri olan məqalələr","Vikisitata keçidi olan məqalələr","Vikianbara keçidi olan məqalələr","Əlifba sırasına görə dövlətlər","1949-cu ildə yaranmış dövlətlər və ərazilər","Almaniya","Böyük səkkizlik ölkələri","Baltik dənizi ölkələri","Federativ dövlətlər","G20 ölkələri","Mərkəzi Avropa","Avropa İttifaqına üzv dövlətlər","BMT üzvü olan ölkələr","NATO üzvü olan ölkələr","Böyük yeddilik ölkələri","Qərbi Avropa","Aralıq dənizi İttifaqına üzv dövlətlər"],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Almaniya","wgRelevantArticleId":1584,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true, "wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"az"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q183","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready" ,"site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements","ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion", "ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2Clogo&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/1200px-Flag_of_Germany.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="720"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/800px-Flag_of_Germany.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/640px-Flag_of_Germany.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="384"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Almaniya — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/Almaniya"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktə" href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Almaniya"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Almaniya rootpage-Almaniya skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Almaniya</h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipediya, azad ensiklopediya</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naviqasiyaya keç</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Axtarışa keç</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="az" dir="ltr"><table class="infobox" style="" data-name="Dövlət"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above infobox-above-color skin-invert-image" style="color: var(--color-base, #202122);">Almaniya</th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"><a href="/wiki/Alman_dili" title="Alman dili">alm.</a> Bundesrepublik Deutschland‎<a href="#cite_note-_9942268770e8f49f-1">[1]</a><a href="#cite_note-_4ca27c9ff41ab4bd-2">[2]</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q183#P1448" class="extiw" title="d:Q183">[…]</a></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style=""> <table style="background:inherit; color: var( --color-base ); border-collapse:collapse; width:100%; display:table; text-align:center;"> <tbody><tr> <td style="vertical-align: middle"><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description"><img alt="Bayraq[3]" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/160px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="160" height="96" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/240px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/320px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></td> <td style="vertical-align: middle"><a href="/wiki/Fayl:Coat_of_arms_of_Germany.svg" class="mw-file-description"><img alt="Gerb[4][5]" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/90px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="90" height="116" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/135px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/180px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="396" data-file-height="510" /></a></td> </tr> <tr> <td><a href="/wiki/Almaniya_bayra%C4%9F%C4%B1" title="Almaniya bayrağı">Bayraq</a><a href="#cite_note-_ceb60428465ba162-3">[3]</a></td> <td><a href="/wiki/Almaniya_gerbi" title="Almaniya gerbi">Gerb</a><a href="#cite_note-_4990967496eede67-4">[4]</a><a href="#cite_note-_6d2668041e0372dc-5">[5]</a></td> </tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="plainlist" style="text-align:center;"> Einigkeit und Recht und Freiheit "Birlik və Ədalət və Azadlıq"</td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="plainlist" style="text-align:center;"> <div style="line-height:1.2em;">Himn: <audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="71" data-mwtitle="Deutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d0/Deutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/d/d0/Deutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg/Deutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=de&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="de" label="Deutsch ‪(de)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=eo&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="eo" label="Esperanto ‪(eo)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=es&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="es" label="español ‪(es)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=id&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="id" label="Bahasa Indonesia ‪(id)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=ja&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ja" label="日本語 ‪(ja)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=nl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="nl" label="Nederlands ‪(nl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=pl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pl" label="polski ‪(pl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=sv&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sv" label="svenska ‪(sv)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=th&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="th" label="ไทย ‪(th)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=tr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tr" label="Türkçe ‪(tr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADeutschlandlied_played_by_USAREUR_Band.ogg&lang=uk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="uk" label="українська ‪(uk)‬" data-dir="ltr" /></audio> <a href="/wiki/Almaniya_himni" title="Almaniya himni">Das Lied der Deutschen</a></div></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="plainlist" style="text-align:center;"> <a href="/wiki/Fayl:Germany_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Germany_%28orthographic_projection%29.svg/300px-Germany_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="300" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Germany_%28orthographic_projection%29.svg/450px-Germany_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Germany_%28orthographic_projection%29.svg/600px-Germany_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="792" data-file-height="792" /></a></td> </tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header infobox-above-color" style="">Tarixi</th> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"> • Aİ-yə qəbul</th> <td class="plainlist" style="padding-bottom:0; padding-top:0;"> 23 may 1949</td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/R%C9%99smi_dil" class="mw-redirect" title="Rəsmi dil">Rəsmi dilləri</a></th> <td class="plainlist"> <ul><li><a href="/wiki/Alman_dili" title="Alman dili">alman dili</a><a href="#cite_note-_3f3661a345042877-7">[7]</a><a href="#cite_note-_cc9c980921589f0a-8">[8]</a></li></ul></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/Paytaxt" title="Paytaxt">Paytaxt</a></th> <td class="plainlist"> <a href="/wiki/Fayl:DEU_Berlin_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/DEU_Berlin_COA.svg/15px-DEU_Berlin_COA.svg.png" decoding="async" width="15" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/DEU_Berlin_COA.svg/23px-DEU_Berlin_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/DEU_Berlin_COA.svg/30px-DEU_Berlin_COA.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="739" /></a> <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">İdarəetmə forması</th> <td class="plainlist"> Federativ <a href="/wiki/Parlament_respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Parlament respublikası">parlament respublikası</a></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/Almaniya_Prezidenti" title="Almaniya Prezidenti">Prezident</a></th> <td class="plainlist"> <a href="/wiki/Frank-Valter_%C5%9Etaynmayer" title="Frank-Valter Ştaynmayer">Frank-Valter Ştaynmayer</a></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/Almaniyan%C4%B1n_Federal_Kansleri" title="Almaniyanın Federal Kansleri">Kansler</a></th> <td class="plainlist"> <a href="/wiki/Olaf_%C5%9Eolts" title="Olaf Şolts">Olaf Şolts</a> (<a href="/wiki/Almaniya_Sosial-Demokrat_Partiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Almaniya Sosial-Demokrat Partiyası">ASDP</a>)</td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">Sahəsi</th> <td class="plainlist" style="padding-bottom:0;"> <a href="/wiki/%C3%96lk%C9%99l%C9%99rin_v%C9%99_%C9%99razil%C9%99rin_sah%C9%99l%C9%99rin%C9%99_g%C3%B6r%C9%99_siyah%C4%B1s%C4%B1" class="mw-redirect" title="Ölkələrin və ərazilərin sahələrinə görə siyahısı">Dünyada 62-ci</a></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"> • Ümumi</th> <td class="plainlist"> 357,592 km2 km²</td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"> • Su sahəsi (%)</th> <td class="plainlist" style="padding-bottom:0; padding-top:0;"> 1.27</td> </tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header infobox-above-color" style="">Əhalisi</th> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"> • Əhali</th> <td class="plainlist" style="padding-bottom:0; padding-top:0;"> ▲ 84,270,625<a href="#cite_note-6">[6]</a> nəfər (<a href="/wiki/%C3%96lk%C9%99l%C9%99rin_%C9%99haliy%C9%99_g%C3%B6r%C9%99_s%C4%B1ralanmas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Ölkələrin əhaliyə görə sıralanması">19-cu</a>)</td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"> • <a href="/wiki/%C6%8Fhali_s%C4%B1xl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Əhali sıxlığı">Sıxlıq</a></th> <td class="plainlist" style="padding-bottom:0; padding-top:0;"> 232 nəf./km² (<a href="/wiki/%C6%8Fhali_s%C4%B1xl%C4%B1%C4%9F%C4%B1na_g%C3%B6r%C9%99_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99rin_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Əhali sıxlığına görə ölkələrin siyahısı">58-ci</a>)</td> </tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header infobox-above-color" style=""><a href="/wiki/%C3%9Cmumi_Daxili_M%C9%99hsul" class="mw-redirect" title="Ümumi Daxili Məhsul">ÜDM</a> (<a href="/wiki/Al%C4%B1c%C4%B1l%C4%B1q_qabiliyy%C9%99ti_pariteti" title="Alıcılıq qabiliyyəti pariteti">AQP</a>)</th> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"> • Ümumi</th> <td class="plainlist" style="padding-bottom:0; padding-top:0;"> ▲ $5.317 trilyon <a href="/wiki/AB%C5%9E_dollar%C4%B1" title="ABŞ dolları">dollar</a>  (<a href="/wiki/%C3%9CDM_h%C9%99cmin%C9%99_g%C3%B6r%C9%99_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99rin_siyah%C4%B1s%C4%B1_(AQP)" title="ÜDM həcminə görə ölkələrin siyahısı (AQP)">5-ci</a>)</td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"> • Adambaşına</th> <td class="plainlist" style="padding-bottom:0; padding-top:0;"> ▲ $63,835 <a href="/wiki/AB%C5%9E_dollar%C4%B1" title="ABŞ dolları">dollar</a>  (<a href="/w/index.php?title=Adamba%C5%9F%C4%B1na_d%C3%BC%C5%9F%C9%99n_%C3%9CDM-%C9%99_(AQP)_g%C3%B6r%C9%99_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99rin_siyah%C4%B1s%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adambaşına düşən ÜDM-ə (AQP) görə ölkələrin siyahısı (səhifə mövcud deyil)">18-ci</a>)</td> </tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header infobox-above-color" style=""><a href="/wiki/%C3%9Cmumi_Daxili_M%C9%99hsul" class="mw-redirect" title="Ümumi Daxili Məhsul">ÜDM</a> (nominal)</th> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"> • Ümumi (2022)</th> <td class="plainlist" style="padding-bottom:0; padding-top:0;"> ▲ $4.031 trilyon <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=134&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=52&pr.y=17">[2]</a> <a href="/wiki/AB%C5%9E_dollar%C4%B1" title="ABŞ dolları">dollar</a>  (<a href="/wiki/%C3%9Cmumi_Daxili_M%C9%99hsul_%C3%BCzr%C9%99_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99rin_reytinqi" class="mw-redirect" title="Ümumi Daxili Məhsul üzrə ölkələrin reytinqi">4-cü</a>)</td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"> • Adambaşına</th> <td class="plainlist" style="padding-bottom:0; padding-top:0;"> ▲ $48,398 <a href="/wiki/AB%C5%9E_dollar%C4%B1" title="ABŞ dolları">dollar</a>  (<a href="/wiki/%C3%9Cmumi_Daxili_M%C9%99hsul_%C3%BCzr%C9%99_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99rin_reytinqi" class="mw-redirect" title="Ümumi Daxili Məhsul üzrə ölkələrin reytinqi">20-ci</a>)</td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/%C4%B0nsan_%C4%B0nki%C5%9Faf%C4%B1_%C4%B0ndeksi" title="İnsan İnkişafı İndeksi">İİİ</a> (2021)</th> <td class="plainlist"> 0.942 (artım; <a href="/wiki/%C4%B0nsan_inki%C5%9Faf%C4%B1_indeksin%C9%99_g%C3%B6r%C9%99_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99rin_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="İnsan inkişafı indeksinə görə ölkələrin siyahısı">9-cu</a>)</td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/Valyuta" title="Valyuta">Valyuta</a></th> <td class="plainlist"> <a href="/wiki/Avro" title="Avro">avro</a><a href="#cite_note-_9b50f632b6407c48-9">[9]</a><a href="#cite_note-_df1388aeff07d5ea-10">[10]</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q183#P38" class="extiw" title="d:Q183">[…]</a></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/Y%C3%BCks%C9%99k_s%C9%99viyy%C9%99li_domenl%C9%99r" title="Yüksək səviyyəli domenlər">İnternet domeni</a></th> <td class="plainlist"> <a href="/wiki/.de" title=".de">.de</a><a href="#cite_note-_daf6ce9a98d36814-11">[11]</a></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/w/index.php?title=ISO_3166-1&action=edit&redlink=1" class="new" title="ISO 3166-1 (səhifə mövcud deyil)">ISO kodu</a></th> <td class="plainlist"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iso.org/obp/ui/#iso:code:3166:DE">DE</a></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/BOK_kodlar%C4%B1n%C4%B1n_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="BOK kodlarının siyahısı">BOK kodu</a></th> <td class="plainlist"> GER</td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/Beyn%C9%99lxalq_telefon_kodlar%C4%B1" title="Beynəlxalq telefon kodları">Telefon kodu</a></th> <td class="plainlist"> +49</td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/Saat_qur%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1" title="Saat qurşağı">Saat qurşaqları</a></th> <td class="plainlist"> <ul><li><a href="/wiki/UTC%2B01:00" title="UTC+01:00">UTC+01:00</a></li><li><a href="/wiki/UTC%2B02:00" title="UTC+02:00">UTC+02:00</a></li></ul></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">Nəqliyyatın yönü</th> <td class="plainlist"> sağ<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q14565199" class="extiw" title="d:Q14565199">[d]</a><a href="#cite_note-_0fbb38277345d107-12">[12]</a><a href="#cite_note-_79b96385488bfd0a-13">[13]</a></td> </tr><tr><td colspan="2" class="infobox-below infobox-below-color" style=";"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Germany" title="commons:Category:Germany"><img alt="Vikianbarın loqosu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Germany" class="extiw" title="commons:Category:Germany">Vikianbarda əlaqəli mediafayllar</a></td></tr> </tbody></table> Almaniya (<a href="/wiki/Alman_dili" title="Alman dili">alm.</a> Deutschland‎ <a href="/wiki/Beyn%C9%99lxalq_fonetik_%C9%99lifba" title="Beynəlxalq fonetik əlifba">[ˈdɔʏtʃlant]</a>) və ya rəsmi adı ilə Almaniya Federativ Respublikası (<a href="/wiki/Alman_dili" title="Alman dili">alm.</a> Bundesrepublik Deutschland‎ <a href="/wiki/Beyn%C9%99lxalq_fonetik_%C9%99lifba" title="Beynəlxalq fonetik əlifba">[ˈbʊndəsʁepuˌbliːk ˈdɔʏtʃlant]</a>) — <a href="/wiki/M%C9%99rk%C9%99zi_Avropa" title="Mərkəzi Avropa">Mərkəzi</a> və <a href="/wiki/Q%C9%99rbi_Avropa" title="Qərbi Avropa">Qərbi Avropada</a> yerləşən federativ <a href="/wiki/Parlament_respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Parlament respublikası">parlament respublikası</a>.<a href="#cite_note-14">[14]</a> Şimaldan <a href="/wiki/Baltik_d%C9%99nizi" title="Baltik dənizi">Baltik</a> və <a href="/wiki/%C5%9Eimal_d%C9%99nizi" title="Şimal dənizi">Şimal</a> dənizləri, cənubdan <a href="/wiki/Alp_da%C4%9Flar%C4%B1" title="Alp dağları">Alp dağları</a>, <a href="/wiki/Boden_g%C3%B6l%C3%BC" title="Boden gölü">Boden gölü</a> və Yuxarı Reynlə əhatə olunmuşdur. Ölkə şimaldan <a href="/wiki/Danimarka" title="Danimarka">Danimarka</a>, şərqdən <a href="/wiki/Pol%C5%9Fa" title="Polşa">Polşa</a> və <a href="/wiki/%C3%87ex_Respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Çex Respublikası">Çex Respublikası</a>, cənubdan <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriya</a> və <a href="/wiki/%C4%B0sve%C3%A7r%C9%99" title="İsveçrə">İsveçrə</a>, cənub-qərbdən <a href="/wiki/Fransa" title="Fransa">Fransa</a>, qərbdən <a href="/wiki/L%C3%BCksemburq" title="Lüksemburq">Lüksemburq</a>, <a href="/wiki/Bel%C3%A7ika" title="Belçika">Belçika</a> və <a href="/wiki/Niderland" title="Niderland">Niderlandla</a> həmsərhəddir. Əhalisi təxminən 83 milyondur ki, bu da Avropanın ən böyük (<a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiyadan</a> sonra) əhalisidir. Almaniya həm də ABŞ-dən sonra dünyada ikinci ən çox <a href="/wiki/M%C3%BChacir%C9%99t" class="mw-redirect" title="Mühacirət">mühacirət</a> edilən ölkədir. Almaniya ərazisinə 16 federal <a href="/wiki/Almaniya_torpaqlar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Almaniya torpaqları">torpaq</a> daxildir, ümumi sahəsi 357,386 kvadrat kilometr təşkil edir və mülayim mövsümi iqlimə sahibdir. Almaniya dünyada <a href="/wiki/AB%C5%9E" title="ABŞ">ABŞ</a>-dən sonra ən çox miqrant qəbul edən ikinci ölkədir<a href="#cite_note-15">[15]</a><a href="#cite_note-16">[16]</a> 83 milyon nəfərlik əhalisi ilə <a href="/wiki/Avropa" title="Avropa">Avropada</a> <a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiyadan</a> sonra ikinci, <a href="/wiki/Avropa_%C4%B0ttifaq%C4%B1" title="Avropa İttifaqı">Avropa İttifaqına</a> <a href="/wiki/Avropa_%C4%B0ttifaq%C4%B1_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Avropa İttifaqı ölkələrinin siyahısı">üzv ölkələr</a> arasında isə ilk yerdədir. Almaniya yüksək səviyyədə <a href="/wiki/Desentralizasiya" title="Desentralizasiya">desentralizasiyalaşmış</a> ölkədir. <a href="/wiki/Paytaxt" title="Paytaxt">Paytaxtı</a> və <a href="/wiki/Almaniya_%C5%9F%C9%99h%C9%99rl%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Almaniya şəhərlərinin siyahısı">ən böyük</a> metropolisi <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a> olsa da, ölkənin əsas <a href="/wiki/Maliyy%C9%99" title="Maliyyə">maliyyə</a> mərkəzi və ən məşğul <a href="/wiki/Frankfurt_Hava_Liman%C4%B1" title="Frankfurt Hava Limanı">hava limanı</a> <a href="/wiki/Frankfurt" class="mw-redirect" title="Frankfurt">Frankfurtdur</a>. Almaniyanın digər böyük şəhərlərinə <a href="/wiki/Hamburq" title="Hamburq">Hamburq</a>, <a href="/wiki/M%C3%BCnxen" title="Münxen">Münxen</a>, <a href="/wiki/K%C3%B6ln" title="Köln">Köln</a>, <a href="/wiki/%C5%9Etuttqart" class="mw-redirect" title="Ştuttqart">Ştuttqart</a>, <a href="/wiki/D%C3%BCsseldorf" title="Düsseldorf">Düsseldorf</a>, <a href="/wiki/Leypsiq" title="Leypsiq">Leypsiq</a>, <a href="/wiki/Drezden" title="Drezden">Drezden</a>, <a href="/wiki/Bremen" title="Bremen">Bremen</a>, <a href="/wiki/Hannover" title="Hannover">Hannover</a> və <a href="/wiki/N%C3%BCrnberq" title="Nürnberq">Nürnberq</a> aiddir. Müasir Almaniyanın şimal hissələri <a href="/wiki/Antik" title="Antik">antik</a> dövrlərdən etibarən <a href="/wiki/Q%C9%99dim_germanlar" class="mw-redirect" title="Qədim germanlar">qədim germanlar</a> tərəfindən məskunlaşmışdır. <a href="/wiki/Miladi_tarix" title="Miladi tarix">Miladi tarixlə</a> 100-cü ildən əvvəl həmin region orada məskunlaşan tayfaların adı ilə Germaniya olaraq adlanmışdır. <a href="/wiki/Xalqlar%C4%B1n_b%C3%B6y%C3%BCk_k%C3%B6%C3%A7%C3%BC" title="Xalqların böyük köçü">Xalqların böyük köçü</a> dövründə german tayfaları cənub istiqamətində də yayılmışdılar. 10-cu əsrin başlanğıcından etibarən alman əraziləri <a href="/wiki/M%C3%BCq%C9%99dd%C9%99s_Roma_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Müqəddəs Roma İmperiyası">Müqəddəs Roma İmperiyasının</a> tərkib hissəsi olmuşdur. 16-cı əsr ərzində Şimali Almaniya regionları <a href="/wiki/Reformasiya" title="Reformasiya">protestant reformasiyasının</a> mərkəzi rolunu oynamışdır. Müqəddəs <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a> İmperiyasının dağılmasından sonra, 1815-ci ildə <a href="/wiki/Almaniya_ittifaq%C4%B1" title="Almaniya ittifaqı">Almaniya ittifaqı</a> formalaşmışdır. <a href="/wiki/Almaniyada_1848-1849-cu_ill%C9%99r_inqilab%C4%B1" title="Almaniyada 1848-1849-cu illər inqilabı">Almaniyada 1848-1849-cu illər inqilabı</a> Frankfurt Parlamentində mühüm demokratik hüquqların təsis edilməsi ilə nəticələnmişdir. 1871-ci ildə bir çox alman dövlətinin (İsveçrə və Avstriya istisna olmaqla) <a href="/wiki/Almaniyan%C4%B1n_birl%C9%99%C5%9Fdirilm%C9%99si_(1871)" title="Almaniyanın birləşdirilməsi (1871)">birləşməsi</a> ilə Prussiya rəhbərliyində <a href="/wiki/Almaniya_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Almaniya İmperiyası">Almaniya İmperiyası</a> yaradılmışdır. <a href="/wiki/Birinci_d%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99si" class="mw-redirect" title="Birinci dünya müharibəsi">Birinci dünya müharibəsindən</a> sonra, 1918–1919-cu illərdə baş vermiş inqilab nəticəsində imperiya parlamentli <a href="/wiki/Veymar_Respublikas%C4%B1" title="Veymar Respublikası">Veymar Respublikası</a> ilə əvəzlənmişdir. 1933-cü ildə nasistlərin hakimiyyəti ələ keçirməsi ilə ölkədə <a href="/wiki/Nasist_Almaniyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Nasist Almaniyası">diktatorluq</a> rejimi qurulmasının ardınca, <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriya</a> anneksiya olundu və <a href="/wiki/%C4%B0kinci_d%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99si" class="mw-redirect" title="İkinci dünya müharibəsi">İkinci dünya müharibəsi</a> başladı. Avropada İkinci dünya müharibəsinin başa çatması və Almaniyanın müttəfiq qoşunların işğalı altına düşməsindən sonra, Avstriya yenidən müstəqillik əldə etdi və iki yeni alman dövləti yaradıldı: Amerikan, ingilis və fransız işğal zonasında <a href="/wiki/Almaniya_Federativ_Respublikas%C4%B1_(1949%E2%80%931990)" title="Almaniya Federativ Respublikası (1949–1990)">Qərbi Almaniya</a>, Sovet işğal zonasında isə <a href="/wiki/Almaniya_Demokratik_Respublikas%C4%B1" title="Almaniya Demokratik Respublikası">Şərqi Almaniya</a>. 1989-cu il inqilabının ardınca, Mərkəzi və Şərqi Avropada <a href="/wiki/Kommunist" class="mw-redirect" title="Kommunist">kommunist</a> idarəçiliyinə son qoyulmuş və 3 oktyabr 1990-cı ildə Almaniya <a href="/wiki/Almaniyan%C4%B1n_birl%C9%99%C5%9Fdirilm%C9%99si_(1990)" title="Almaniyanın birləşdirilməsi (1990)">yenidən vahid dövlət halında</a> birləşmişdir.<a href="#cite_note-SLyE6YJEn0C_page_52-17">[17]</a> Bu gün <a href="/wiki/Suveren_d%C3%B6vl%C9%99t" title="Suveren dövlət">suveren dövlət</a> olan Almaniya <a href="/wiki/Almaniyan%C4%B1n_Federal_Kansleri" title="Almaniyanın Federal Kansleri">kansler</a> tərəfindən rəhbərlik olunan federal, parlamentli respublikadır. <a href="/wiki/Almaniya_iqtisadiyyat%C4%B1" title="Almaniya iqtisadiyyatı">Güclü iqtisadiyyata</a> sahib olan Almaniya dünya ölkələri arasında nominal <a href="/wiki/%C3%9CDM" class="mw-redirect" title="ÜDM">ÜDM</a> göstəricilərinə görə dördüncü, <a href="/wiki/Al%C4%B1c%C4%B1l%C4%B1q_qabiliyy%C9%99ti_pariteti" title="Alıcılıq qabiliyyəti pariteti">alıcılıq qabiliyyəti pariteti</a> göstəricisinə görə isə beşinci yerdədir. Bəzi sənaye və texnoloji sektorlarda qlobal lider olan Almaniya dünya üzrə malların həm ixracına, həm də idxalına görə üçüncüdür. <a href="/wiki/%C4%B0nki%C5%9Faf_etmi%C5%9F_%C3%B6lk%C9%99" title="İnkişaf etmiş ölkə">İnkişaf etmiş ölkə</a> kimi yüksək həyat standartlarına, sosial təhlükəsizlik və universal səhiyyə sisteminə, <a href="/wiki/T%C9%99bi%C9%99tin_m%C3%BChafiz%C9%99si" title="Təbiətin mühafizəsi">təbiətin mühafizəsi</a> və pulsuz ali təhsil sisteminə sahibdir. Almaniya Federativ Respublikası 1957-ci ildə yaradılmış <a href="/wiki/Avropa_%C4%B0qtisadi_Birliyi" title="Avropa İqtisadi Birliyi">Avropa İqtisadi Birliyi</a> və 1993-cü ildə əsası qoyulmuş <a href="/wiki/Avropa_%C4%B0ttifaq%C4%B1" title="Avropa İttifaqı">Avropa İttifaqı</a> kimi təşkilatların qurucu üzvlərindən biridir. <a href="/wiki/%C5%9Eengen_zonas%C4%B1" title="Şengen zonası">Şengen zonasına</a> daxil olan bu ölkə 1999-cu ildə yaradılmış <a href="/wiki/Avrozona" title="Avrozona">Avrozonanın</a> həmtəsisçisidir. Bundan başqa, Almaniya <a href="/wiki/BMT" class="mw-redirect" title="BMT">BMT</a>, <a href="/wiki/NATO" title="NATO">NATO</a>, <a href="/wiki/G7" title="G7">G7</a>, <a href="/wiki/G20" title="G20">G20</a>, <a href="/wiki/%C4%B0qtisadi_%C6%8Fm%C9%99kda%C5%9Fl%C4%B1q_v%C9%99_%C4%B0nki%C5%9Faf_T%C9%99%C5%9Fkilat%C4%B1" title="İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı">İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı</a> kimi təşkilatların da üzvüdür. Zəngin mədəni tarixi ilə məşhur olan bu ölkə təsirli və uğurlu rəssamların, filosofların, musiqiçilərin, idmançıların, sahibkarların, alimlərin, mühəndislərin və ixtiraçıların ev sahibi olmağa indi də davam edir. <a href="/wiki/%C3%9Cmumd%C3%BCnya_irsi" class="mw-redirect" title="Ümumdünya irsi">Ümumdünya irsi</a> siyahısına daxil olan mədəni abidələri ilə zəngin olan Almaniya dünyanın əsas turizm məkanlarından biri hesab olunur. <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="az" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Mündəricat</h2><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Etimologiyası">1 Etimologiyası</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Tarixi">2 Tarixi</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#Ən_qədim_dövr">2.1 Ən qədim dövr</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#German_tayfaları_və_Frank_imperiyası">2.2 German tayfaları və Frank imperiyası</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-5"><a href="#Şərqi_Frank_krallığı_və_Müqəddəs_Roma_İmperiyası">2.3 Şərqi Frank krallığı və Müqəddəs Roma İmperiyası</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#Almaniya_İttifaqı_və_İmperiya">2.4 Almaniya İttifaqı və İmperiya</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#Veymar_Respublikası_və_Nasist_Almaniyası">2.5 Veymar Respublikası və Nasist Almaniyası</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="#Şərqi_və_Qərbi_Almaniya">2.6 Şərqi və Qərbi Almaniya</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="#Almaniyanın_yenidən_birləşməsi_və_Avropa_İttifaqı">2.7 Almaniyanın yenidən birləşməsi və Avropa İttifaqı</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-10"><a href="#Coğrafiya">3 Coğrafiya</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-11"><a href="#İqlim">3.1 İqlim</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-12"><a href="#Biomüxtəliflik">3.2 Biomüxtəliflik</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-13"><a href="#İnzibati_ərazi_bölgüsü">4 İnzibati ərazi bölgüsü</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-14"><a href="#Əyalətlər_və_paytaxtları">4.1 Əyalətlər və paytaxtları</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-15"><a href="#İqtisadiyyat">5 İqtisadiyyat</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-16"><a href="#Əhali">6 Əhali</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-17"><a href="#Dil">6.1 Dil</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-18"><a href="#Din">6.2 Din</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-19"><a href="#İdman">7 İdman</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-20"><a href="#Elm">8 Elm</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-21"><a href="#Təhsil">8.1 Təhsil</a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-22"><a href="#Ali_məktəblər_haqqında_məlumat">8.1.1 Ali məktəblər haqqında məlumat</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-2 tocsection-23"><a href="#Ali_məktəb_növləri">8.2 Ali məktəb növləri</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-24"><a href="#Siyasət">9 Siyasət</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-25"><a href="#Silahlı_qüvvələr">10 Silahlı qüvvələr</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-26"><a href="#Şəkillər">11 Şəkillər</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-27"><a href="#Həmçinin_bax">12 Həmçinin bax</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-28"><a href="#İstinadlar">13 İstinadlar</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-29"><a href="#Xarici_keçidlər">14 Xarici keçidlər</a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etimologiyası">Etimologiyası</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=1" title="Etimologiyası bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=1" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Etimologiyası">mənbəni redaktə et</a>]</div> Almaniya sözü müxtəlif dillərdə müxtəlif cür səslənir. Məsələn, ingilis dilində Germany, alman dilində Deutschland, fransız dilində Allemagne, polyak dilində Niemcy, fin dilində Saksa kimi. Germanlar tayfası <a href="/w/index.php?title=Etnonimind%C9%99ndir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etnonimindəndir (səhifə mövcud deyil)">etnonimindəndir</a>. Alman dilində Deutschland adlanır. Müasir ad <a href="/w/index.php?title=Pragerman_dili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pragerman dili (səhifə mövcud deyil)">p.ger.</a> Þeudiskaz adından törənmişdir. Deutsch sözü (<a href="/w/index.php?title=Pragerman_dili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pragerman dili (səhifə mövcud deyil)">p.ger.</a> Þeodisk sözündən <a href="/w/index.php?title=T%C3%B6r%C9%99nmi%C5%9Fdir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Törənmişdir (səhifə mövcud deyil)">törənmişdir</a>) ilk anlamda "xalqa aid olan" mənasını verir və ilk dövrlərdə dilə aid işlənirdi<a href="#cite_note-18">[18]</a>. Land "ölkə deməkdir. Ölkə adının müasir yazılış forması <a href="/wiki/XV_%C9%99sr" title="XV əsr">XV əsrdən</a> işlənir. Alman sözü isə, Cermen dillərindən gələn all (hamısı, varı) ilə mannez (man insan, kişi) sözlərindən törəyib. İlkin mənada bütün insanlar, insanların hamısı deməkdir. Cermen boylarının birləşməsindən yaranan iri oymaq belə adlanıb. German sözünün kökü isə yetərincə aydın deyil. Kelt dillərindən gəldiyi düşünülür. Başqa bir variantda bu sözün hind-avropa dilindəki gene- doğmaq feili ilə bağlı olduğu deyilir. Əsasən slavyan dillərində işlənən nemets/niemcy kimi adlandırmalar isə keçmiş slavyan dilindəki němьcь, cəmdə němьci sözündən gəldiyi düşünülür. Bu sözün lal olmaq, danışa bilməməklə bağlıdır. Söz "bizim kimi danışa bilməyən, yadelli" mənasındadır. Ötə yandan "slavyan" özü sözlə bağlı etnonim olduğuna görə, belə bir məntiqin qurulması olan işdir. Ayrı-ayrı ellərin, onlara yad olan millətlərə belə adlar verməsi nadir hal deyil. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tarixi">Tarixi</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=2" title="Tarixi bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=2" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Tarixi">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Almaniya_tarixi" title="Almaniya tarixi">Almaniya tarixi</a> </div></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ən_qədim_dövr">Ən qədim dövr</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=3" title="Ən qədim dövr bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=3" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Ən qədim dövr">mənbəni redaktə et</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:1600_Himmelsscheibe_von_Nebra_sky_disk_anagoria.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/1600_Himmelsscheibe_von_Nebra_sky_disk_anagoria.jpg/150px-1600_Himmelsscheibe_von_Nebra_sky_disk_anagoria.jpg" decoding="async" width="150" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/1600_Himmelsscheibe_von_Nebra_sky_disk_anagoria.jpg/225px-1600_Himmelsscheibe_von_Nebra_sky_disk_anagoria.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/1600_Himmelsscheibe_von_Nebra_sky_disk_anagoria.jpg/300px-1600_Himmelsscheibe_von_Nebra_sky_disk_anagoria.jpg 2x" data-file-width="2724" data-file-height="2724" /></a><figcaption>Təqribən e.ə. 1700-cü ilə aid "Nebra səma diski"</figcaption></figure> Mauer-1 çənə sümüyünün kəşfi nəticəsində Almaniyada ilk insanların ən azı 600,000 il əvvəl yaşamağa başladığı müəyyən olunmuşdur.<a href="#cite_note-19">[19]</a> Dünyanın ən qədim ov silahı da 1994 və 1998-ci illər aralığında Şöningen şəhərindəki kömür mədənində kəşf olunmuşdur. Həmin mədəndən uzunluğu 1.82 ilə 2.25 metr arasında dəyişən ümumilikdə səkkiz ədəd 380,000 il yaşı olan taxtadan hazırlanmış nizələr tapılmışdır.<a href="#cite_note-20">[20]</a> Almaniyada yerləşən <a href="/wiki/Neandertal" title="Neandertal">Neandertal</a> vadisi <a href="/wiki/Neandertal_insan%C4%B1" title="Neandertal insanı">Neandertal insanı</a> adlanan yeni insan növünə aid <a href="/wiki/Fosil" title="Fosil">fosillərin</a> ilk dəfə kəşf olunduğu yerdir. Buradan tapılmış Neandertal-1 fosillərinin 40,000 yaşında olduğu bilinir. Bənzər şəkildə, müasir insanlara aid dəlillər <a href="/wiki/Ulm" title="Ulm">Ulm</a> şəhəri yaxınlığında, Şvabiya Alpları adlanan ərazidə yerləşən mağaralarda aşkar olunmuşdur. Həmçinin, 42,000 yaşlı quş sümüyü, indiyə qədər tapılmış ən qədim musiqi aləti hesab olunan, <a href="/wiki/Mamont" title="Mamont">mamont</a> dişindən hazırlanmış <a href="/wiki/Fleyta" title="Fleyta">fleyta</a>,<a href="#cite_note-21">[21]</a> indiyə qədər kəşf olunmuş ən qədim incəsənət fiquru olan "Aslan-adam" heykəli<a href="#cite_note-22">[22]</a> və 35,000 il yaşı olan, ən qədim insan təsvirindən ibarət olan incəsənət fiquru "Hol-Fels Venerası" da Almaniya ərazisindəki mağaralarda aşkar olunmuşdur.<a href="#cite_note-23">[23]</a> <a href="/wiki/Saksoniya-Anhalt" title="Saksoniya-Anhalt">Saksoniya-Anhalt</a> <a href="/w/index.php?title=Vilay%C9%99tinin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vilayətinin (səhifə mövcud deyil)">vilayətinin</a> Nebra yaşayış məntəqəsi yaxınlığında kəşf olunmuş "Nebra səma diski" Avropa tunc dövrü ərzində <a href="/wiki/Tunc" title="Tunc">tuncdan</a> hazırlanmış əl işidir. Həmin əl işi <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">UNESCO</a>-nun "Dünya mirası proqramı"na daxil edilmişdir.<a href="#cite_note-24">[24]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="German_tayfaları_və_Frank_imperiyası">German tayfaları və Frank imperiyası</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=4" title="German tayfaları və Frank imperiyası bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=4" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: German tayfaları və Frank imperiyası">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Xalqlar%C4%B1n_b%C3%B6y%C3%BCk_k%C3%B6%C3%A7%C3%BC" title="Xalqların böyük köçü">Xalqların böyük köçü</a> </div></dd></dl> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Invasions_of_the_Roman_Empire_1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Invasions_of_the_Roman_Empire_1.png/220px-Invasions_of_the_Roman_Empire_1.png" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Invasions_of_the_Roman_Empire_1.png/330px-Invasions_of_the_Roman_Empire_1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Invasions_of_the_Roman_Empire_1.png/440px-Invasions_of_the_Roman_Empire_1.png 2x" data-file-width="1954" data-file-height="1382" /></a><figcaption>Avropada miqrasiyalar (100–500-cü illər)</figcaption></figure> <a href="/wiki/Q%C9%99dim_germanlar" class="mw-redirect" title="Qədim germanlar">Qədim germanların</a> <a href="/wiki/Tunc_d%C3%B6vr%C3%BC" title="Tunc dövrü">Tunc dövründə</a> və ya <a href="/wiki/D%C9%99mir_d%C3%B6vr%C3%BC" title="Dəmir dövrü">Dəmir dövrünün</a> əvvəlində ortaya çıxdığı güman edilir. Eramızdan əvvəl 1-ci əsrdə <a href="/wiki/Skandinaviya" title="Skandinaviya">Skandinaviyanın</a> cənubu və Almaniyanın şimalından gələn qəbilələr cənuba, şərqə və qərbə yayılaraq <a href="/wiki/Keltl%C9%99r" title="Keltlər">keltlər</a>, <a href="/wiki/Qalliya" title="Qalliya">qalliyalılar</a>, <a href="/wiki/Slavyanlar" title="Slavyanlar">slavyanlar</a>, <a href="/wiki/Baltlar" title="Baltlar">baltlar</a> və <a href="/wiki/%C4%B0randilli_xalqlar" title="İrandilli xalqlar">İrandilli xalqlar</a> ilə əlaqəyə girdilər.<a href="#cite_note-25">[25]</a> <a href="/wiki/Oktavian_Avqust" title="Oktavian Avqust">Oktavian Avqustun</a> rəhbərliyi altında <a href="/wiki/Roma_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Roma İmperiyası">Roma İmperiyası</a> qoşunları Germaniyanı işğal etməyə başlamışdır. Miladi tarixlə 9-cu ildə Publius Varın rəhbərlik etdiyi üç <a href="/wiki/Roma_legionu" title="Roma legionu">Roma legionu</a> <a href="/wiki/Armini" title="Armini">Armininin</a> rəhbərlik etdiyi german tayfalarından biri olan xerusk tayfası ilə döyüşdə məğlubiyyətə uğradı. <a href="/wiki/Publi_Korneli_Tasit" title="Publi Korneli Tasit">Korneli Tasitin</a> yazdığı əsərə görə german tayfaları təqribən 100-cü ildə müasir Almaniyanın yerləşdiyi ərazidə məskunlaşdı. Buna baxmayaraq, <a href="/wiki/Roma_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Roma İmperiyası">Roma İmperiyası</a> ilə german tayfaları arasında baş vermiş müharibələr nəticəsində <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriya</a>, <a href="/wiki/Baden-V%C3%BCrtemberq" title="Baden-Vürtemberq">Baden-Vürtemberq</a>, <a href="/wiki/Bavariya" title="Bavariya">Bavariya</a> və <a href="/wiki/Hessen" title="Hessen">Hessen</a> əyalətinin cənubu işğal olundu və Roma vilayətlərinə birləşdirildi.<a href="#cite_note-9-13-26">[26]</a><a href="#cite_note-27">[27]</a><a href="#cite_note-28">[28]</a><a href="#cite_note-29">[29]</a> 3-cü əsrdə bir çox qərbi german tayfaları ortaya çıxdı: <a href="/wiki/Alemanlar" title="Alemanlar">alemanlar</a>, <a href="/wiki/Franklar" title="Franklar">franklar</a>, <a href="/wiki/Sakslar" title="Sakslar">sakslar</a>, frizlər, xattilər, siqambrilər və turinqilər. Təxminən 260-cı ildə german tayfaları Roma idarəçiliyindəki ərazilərə daxil oldu.<a href="#cite_note-30">[30]</a> 375-ci ildə <a href="/wiki/Hunlar" title="Hunlar">hunların</a> işğalı və 395-ci ildə Romanın tənəzzülündən sonra german tayfaları cənub-qərb istiqamətində hərəkət etdi. Eyni zamanda, bir neçə böyük tayfa indiki Almaniya ərazisində məskunlaşdı. <a href="/wiki/Merovinql%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si" title="Merovinqlər sülaləsi">Merovinqlər sülaləsi</a> dövründən etibarən Avstraziya, Neystriya və Akvitaniya kimi geniş ərazilər franklar tərəfindən işğal olundu və <a href="/wiki/Frank_krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Frank krallığı">Frank krallığının</a> əsası qoyuldu. Müasir Almaniyanın şərq hissəsini təşkil edən ərazilərdə isə qərbi slavyanlar məskunlaşdı. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Şərqi_Frank_krallığı_və_Müqəddəs_Roma_İmperiyası">Şərqi Frank krallığı və Müqəddəs Roma İmperiyası</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=5" title="Şərqi Frank krallığı və Müqəddəs Roma İmperiyası bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=5" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Şərqi Frank krallığı və Müqəddəs Roma İmperiyası">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/M%C3%BCq%C9%99dd%C9%99s_Roma_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Müqəddəs Roma İmperiyası">Müqəddəs Roma İmperiyası</a> </div></dd></dl> 800-cü ildə frank kralı <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Karl" title="Böyük Karl">Böyük Karlın</a> imperator olması ilə birlikdə Karolinqlər İmperiyasının əsası qoyuldu. Hansı ki, həmin imperiya 843-cü ildə imzalanmış <a href="/wiki/Verden_m%C3%BCqavil%C9%99si" title="Verden müqaviləsi">Verden müqaviləsi</a> nəticəsində parçalandı.<a href="#cite_note-f11-31">[31]</a> <a href="/wiki/Frank_krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Frank krallığı">Frank Krallığının</a> süqutunun ardınca, <a href="/wiki/Almaniya_tarixi" title="Almaniya tarixi">Almaniya tarixi</a> 900 il müddətinə <a href="/wiki/M%C3%BCq%C9%99dd%C9%99s_Roma_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Müqəddəs Roma İmperiyası">Müqəddəs Roma İmperiyasının</a> tarixi ilə birləşdi. Əvvəllər Şərqi Frank krallığı adlanan bu ərazi qərbdə <a href="/wiki/Reyn_%C3%A7ay%C4%B1" class="mw-redirect" title="Reyn çayı">Reyn çayından</a> şərqdə <a href="/wiki/Elba_%C3%A7ay%C4%B1" title="Elba çayı">Elba çayına</a>, şimalda <a href="/wiki/%C5%9Eimal_d%C9%99nizi" title="Şimal dənizi">Şimal dənizindən</a> cənubda <a href="/wiki/Alp_da%C4%9Flar%C4%B1" title="Alp dağları">Alp dağlarına</a> qədər uzanırdı. Saksoniya sülaləsi (919–1024) öz hakimiyyəti dövründə bir çox böyük knyazlıqları öz ərazisinə birləşdirdi və alman kralı <a href="/wiki/I_Otto" title="I Otto">I Otto</a> 962-ci ildə həmin ərazilərdə Müqəddəs Roma İmperiyasının əsasını qoydu. 966-cı ildə <a href="/w/index.php?title=III_Otto&action=edit&redlink=1" class="new" title="III Otto (səhifə mövcud deyil)">III Otto</a> taxta çıxdıqdan qısa müddət sonra öz qohumu V Qriqorini papa təyin etdi və beləliklə, V Qriqori ilk alman papa kimi tarixə keçdi. Salian sülaləsinin hakimiyyəti dövründə İtaliyanın şimalı və <a href="/wiki/Burqundiya" class="mw-redirect" title="Burqundiya">Burqundiya</a> da imperiya ərazisinə birləşdirildi.<a href="#cite_note-32">[32]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Gutenberg.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Gutenberg.jpg/150px-Gutenberg.jpg" decoding="async" width="150" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Gutenberg.jpg/225px-Gutenberg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Gutenberg.jpg/300px-Gutenberg.jpg 2x" data-file-width="1040" data-file-height="1322" /></a><figcaption>15-ci əsrdə yaşamış məşhur alman ixtiraçı <a href="/wiki/Yohan_Qutenberq" class="mw-redirect" title="Yohan Qutenberq">Yohan Qutenberq</a></figcaption></figure> 12-ci əsrdə, <a href="/wiki/Hohen%C5%9Ftaufen_s%C3%BClal%C9%99si" title="Hohenştaufen sülaləsi">Hohenştaufen sülaləsi</a> (1138–1254) dövründə alman hökmdarları imperiyanın sərhədlərini cənuba və şərqə doğru genişləndirərək <a href="/wiki/Slavyanlar" title="Slavyanlar">slavyanlar</a> tərəfindən məskunlaşılmış əraziləri də ələ keçirdilər. Əksər üzvləri şimali alman şəhərlərindən ibarət olan <a href="/wiki/Hanza_ittifaq%C4%B1" title="Hanza ittifaqı">Hanza ittifaqı</a> ticarətin genişləndirilməsi sayəsində bölgəni inkişaf etdirməyə nail oldu.<a href="#cite_note-33">[33]</a> Cənubda isə Böyük Ravensburq Ticarət Korporasiyası oxşar funksiyanı icra edirdi. 1356-cı ildə imperator IV Karl tərəfindən imzalanmış dekretə əsasən imperiyanın əsas konstitusional strukturu müəyyən edilirdi və həmin struktura əsasən imperator yeddi nəfər seçici tərəfindən təyin olunmalı idi.<a href="#cite_note-34">[34]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther,_1528_(Veste_Coburg).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg/150px-Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg" decoding="async" width="150" height="237" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg/225px-Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg/300px-Lucas_Cranach_d.%C3%84._-_Martin_Luther%2C_1528_%28Veste_Coburg%29.jpg 2x" data-file-width="2148" data-file-height="3400" /></a><figcaption><a href="/wiki/Martin_L%C3%BCter" title="Martin Lüter">Martin Lüter</a> (1483–1546), protestant <a href="/wiki/Reformasiya" title="Reformasiya">reformasiyaçı</a></figcaption></figure> 1315-ci ildə baş tutmuş "Böyük aclıq" illərinin ardınca, 1348–1350-ci illər aralığında baş vermiş "<a href="/wiki/Qara_%C3%B6l%C3%BCm" title="Qara ölüm">Qara ölüm</a>" adlı taun pandemiyası nəticəsində 14-cü əsrin birinci yarısında əhalinin sayı xeyli azalmışdı.<a href="#cite_note-35">[35]</a> Əhalinin say baxımından tənəzzülə uğramasına baxmayaraq, alman rəssamları, mühəndisləri və alimləri tərəfindən inkişaf etdirilmiş texnikalar italyan rəssamları və konstruktorları tərəfindən <a href="/wiki/Venesiya_Respublikas%C4%B1" title="Venesiya Respublikası">Venesiya</a>, <a href="/wiki/Florensiya_Respublikas%C4%B1" title="Florensiya Respublikası">Florensiya</a> və <a href="/wiki/Genuya_respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Genuya respublikası">Genuya</a> kimi italyan şəhər-dövlətlərinin çiçəklənməsində istifadə olunmuşdur. Dövrün alman ixtiraçısı <a href="/wiki/Yohan_Qutenberq" class="mw-redirect" title="Yohan Qutenberq">Yohan Qutenberq</a> hərəkətli metal lövhələrin köməyi ilə kitab çapını asanlaşdırmış və elmin cəmiyyət arasında yayılmasını sürətləndirməyə nail olmuşdur.<a href="#cite_note-36">[36]</a> 1517-ci ildə <a href="/wiki/Vittenberq" title="Vittenberq">Vittenberq</a> keşişi <a href="/wiki/Martin_L%C3%BCter" title="Martin Lüter">Martin Lüter</a> katolik kilsəsinin <a href="/wiki/%C4%B0ndulgensiya" title="İndulgensiya">indulgensiyaların</a> satışı aktına qarşı "<a href="/wiki/95_tezis" title="95 tezis">95 tezis</a>" çıxışı ilə yadda qalmışdır. 1555-ci ildə Auqsburq sülhünün imzalanması nəticəsində "<a href="/wiki/L%C3%BCteranizm" class="mw-redirect" title="Lüteranizm">Lüteranizm</a>" inancı katolisizmə alternativ kimi qəbul olundu. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:HRR_1648.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/HRR_1648.png/220px-HRR_1648.png" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/HRR_1648.png/330px-HRR_1648.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/HRR_1648.png/440px-HRR_1648.png 2x" data-file-width="4857" data-file-height="3959" /></a><figcaption><a href="/wiki/Otuzillik_m%C3%BCharib%C9%99" title="Otuzillik müharibə">Otuzillik müharibəni</a> başa çatdıran <a href="/wiki/Vestfaliya_s%C3%BClh%C3%BC" title="Vestfaliya sülhü">Vestfaliya sülhündən</a> sonra <a href="/wiki/M%C3%BCq%C9%99dd%C9%99s_Roma_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Müqəddəs Roma İmperiyası">Müqəddəs Roma İmperiyası</a></figcaption></figure> Köln müharibəsindən <a href="/wiki/Otuzillik_m%C3%BCharib%C9%99" title="Otuzillik müharibə">Otuzillik müharibənin</a> başa çatmasına qədər olan müddət ərzində baş verən dini münaqişələr alman ərazilərini viran hala salmışdı.<a href="#cite_note-Philpott-37">[37]</a> Həmin müharibələr nəticəsində alman dövlətləri öz əhalisinin təqribən 30 faizini, bəzi yerlərdə isə 80 faizindən çoxunu itirdi.<a href="#cite_note-38">[38]</a> 1648-ci ildə imzalanan <a href="/wiki/Vestfaliya_s%C3%BClh%C3%BC" title="Vestfaliya sülhü">Vestfaliya sülhü</a> bu din müharibələrini bitirdi. Həmin sülh müqaviləsi nəticəsində imperiya bir neçə müstəqil dövlətə parçalandı. 1740-cı ildən sonra, <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriyada</a> hökm sürən <a href="/wiki/Habsburqlar_s%C3%BClal%C9%99si" class="mw-redirect" title="Habsburqlar sülaləsi">Habsburqlar sülaləsi</a> və <a href="/wiki/Prussiya" title="Prussiya">Prussiya</a> dövləti alman əyalətlərini öz tərəflərinə çəkib ölkəyə tamamilə hökm etməyə başladılar.<a href="#cite_note-39">[39]</a> 1772-ci ildə və sonradan, 1793 və 1795-ci ildə iki dominant alman dövləti olan Prussiya və Avstriya, həmçinin <a href="/wiki/Rusiya_imperiyas%C4%B1" title="Rusiya imperiyası">Rusiya imperiyası</a> Polşa torpaqlarını öz aralarında bölüşdürməyə razılaşdılar. Bölüşdürülmə nəticəsində milyonlarla polyakdilli əhali iki alman monarxiyasının idarəçiliyi altına düşdü. <a href="/wiki/Anneksiya" title="Anneksiya">Anneksiya</a> olunmuş ərazilər Prussiya krallığı və Habsburqlar sülaləsinə birləşdirilsə də, həmin ərazilər rəsmi şəkildə Müqəddəs Roma İmperiyasının tərkib hissəsi hesab olunmadı.<a href="#cite_note-40">[40]</a><a href="#cite_note-41">[41]</a> 1806-cı ildə <a href="/wiki/Napoleon_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri" title="Napoleon müharibələri">Napoleon müharibələri</a> ərzində Müqəddəs Roma İmperiyası tamamilə süquta uğradı və bir çox alman dövləti Fransanın təsiri altına düşdü. 1815-ci ilə qədər Fransa, Rusiya, Prussiya və Habsburqlar (Avstriya) dövlətləri <a href="/wiki/Napoleon_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri" title="Napoleon müharibələri">Napoleon müharibələri</a> ərzində alman əraziləri uğrunda mübarizə aparırdı.<a href="#cite_note-42">[42]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Almaniya_İttifaqı_və_İmperiya">Almaniya İttifaqı və İmperiya</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=6" title="Almaniya İttifaqı və İmperiya bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=6" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Almaniya İttifaqı və İmperiya">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalələr: <a href="/wiki/Almaniya_ittifaq%C4%B1" title="Almaniya ittifaqı">Almaniya ittifaqı</a> və <a href="/wiki/Almaniya_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Almaniya İmperiyası">Almaniya İmperiyası</a></div></dd></dl> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Deutscher_Bund.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Deutscher_Bund.svg/220px-Deutscher_Bund.svg.png" decoding="async" width="220" height="222" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Deutscher_Bund.svg/330px-Deutscher_Bund.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Deutscher_Bund.svg/440px-Deutscher_Bund.svg.png 2x" data-file-width="960" data-file-height="969" /></a><figcaption>39 üzv dövlətdən ibarət <a href="/wiki/Almaniya_ittifaq%C4%B1" title="Almaniya ittifaqı">Almaniya İttifaqının</a> (1815–1836) xəritəsi.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Napoleon" class="mw-redirect" title="Napoleon">Napoleonun</a> hakimiyyətdən düşməsinin ardınca, 1814-cü ildə toplanmış <a href="/wiki/Vyana_konqresi" title="Vyana konqresi">Vyana konqresi</a> zamanı 39 suveren dövlətdən ibarət <a href="/wiki/Almaniya_ittifaq%C4%B1" title="Almaniya ittifaqı">Almaniya İttifaqının</a> əsası qoyuldu. İttifaqın daimi prezidenti olaraq Avstriya imperatorunu təyin etməsi konqresin Prussiyanın alman dövlətləri arasında artan nüfuzunu qəbul etməməsindəki uğursuzluğu göstərirdi ki, bu da Hohenzollern və <a href="/wiki/Habsburqlar" title="Habsburqlar">Habsburqlar</a> sülalələrinin hakimiyyət uğrunda uzunmüddətli çəkişmələrinin yaranmasına səbəb olmuşdu. <a href="/wiki/Vyana_konqresi" title="Vyana konqresi">Vyana konqresinə</a> cavab olaraq Avropanın bir çox ölkələrində narazılıqlar baş verdi. Xüsusilə də Almaniyada <a href="/wiki/Elm" title="Elm">elm</a> və <a href="/wiki/F%C9%99ls%C9%99f%C9%99" title="Fəlsəfə">fəlsəfə</a> sahələrində müşahidə olunan inkişaf və <a href="/wiki/Liberalizm" title="Liberalizm">liberalizm</a> hərəkatı xalqların öz hüquqlarını axtarmasında əsas faktor oldu. <a href="/wiki/Alman_g%C3%B6mr%C3%BCk_ittifaq%C4%B1" class="mw-redirect" title="Alman gömrük ittifaqı">Alman gömrük ittifaqının</a> yaradılması müxtəlif alman dövlətləri arasında iqtisadi vəhdətin yaranmasına səbəb oldu.<a href="#cite_note-43">[43]</a> Bu dövrdə alman xalqının əksər hissəsi <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Fransa_inqilab%C4%B1" title="Böyük Fransa inqilabı">Böyük Fransa inqilabı</a> və <a href="/wiki/Mill%C9%99t%C3%A7ilik" class="mw-redirect" title="Millətçilik">millətçilik</a> hərəkatından təsirləndi. 1832-ci ilin may ayında təşkil edilmiş <a href="/w/index.php?title=Hambax_festival%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hambax festivalı (səhifə mövcud deyil)">Hambax festivalı</a> alman xalqı arasında birlik, azadlıq və demokratiya meyillərini gücləndirən əsas hərəkat oldu. Avropada baş vermiş 1848-ci il üsyanları nəticəsində Fransada <a href="/wiki/Respublika" title="Respublika">respublika</a> elan olundu. Bu hərəkatın uğurla başa çatması ilə birlikdə alman intellektuallar və xalq da Almaniyada <a href="/wiki/Almaniyada_1848-1849-cu_ill%C9%99r_inqilab%C4%B1" title="Almaniyada 1848-1849-cu illər inqilabı">inqilab</a> başlatdılar. Başlanğıcda hökmdarlar tələb edilən liberal haqları təsdiqlədi. Prussiya kralı <a href="/wiki/IV_Fridrix_Vilhelm" title="IV Fridrix Vilhelm">IV Fridrix Vilhelmə</a> bir neçə haqqı alınmış şəkildə krallıq təklif olunsa da, bunu qəbul etmədi. Ölümündən sonra onun yerinə hakimiyyətə <a href="/wiki/I_Vilhelm" class="mw-redirect" title="I Vilhelm">I Vilhelm</a> gəldi. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:A_v_Werner_-_Kaiserproklamation_am_18_Januar_1871_(3._Fassung_1885).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/A_v_Werner_-_Kaiserproklamation_am_18_Januar_1871_%283._Fassung_1885%29.jpg/220px-A_v_Werner_-_Kaiserproklamation_am_18_Januar_1871_%283._Fassung_1885%29.jpg" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/A_v_Werner_-_Kaiserproklamation_am_18_Januar_1871_%283._Fassung_1885%29.jpg/330px-A_v_Werner_-_Kaiserproklamation_am_18_Januar_1871_%283._Fassung_1885%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/A_v_Werner_-_Kaiserproklamation_am_18_Januar_1871_%283._Fassung_1885%29.jpg/440px-A_v_Werner_-_Kaiserproklamation_am_18_Januar_1871_%283._Fassung_1885%29.jpg 2x" data-file-width="1482" data-file-height="1097" /></a><figcaption><a href="/wiki/Versal_saray%C4%B1" title="Versal sarayı">Versal sarayında</a> <a href="/wiki/Almaniya_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Almaniya İmperiyası">Almaniya İmperiyasının</a> əsasının qoyulması, 1871-ci il. Mərkəzdəki ağ formalı <a href="/wiki/Otto_fon_Bismark" title="Otto fon Bismark">Otto fon Bismarkdır</a>.</figcaption></figure> Kral I Vilhelm 1862-ci ildə <a href="/wiki/Otto_fon_Bismark" title="Otto fon Bismark">Otto fon Bismarkı</a> Prussiyanın baş naziri vəzifəsinə təyin etdi. Bismark 1864-cü ildə baş vermiş <a href="/wiki/Danimarka" title="Danimarka">Danimarka</a> ilə müharibə nəticəsində bəzi əraziləri ələ keçirdi. Prussiya qoşunları 1866-cı ildə <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriya</a> ilə müharibədə də qalib gələrək <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Alman_%C4%B0ttifaq%C4%B1" title="Şimali Alman İttifaqı">Şimali Alman İttifaqını</a> yaratdı və Avstriyanı bu ittifaqa daxil etmədi. <a href="/wiki/Fransa%E2%80%93Prussiya_m%C3%BCharib%C9%99si" title="Fransa–Prussiya müharibəsi">Fransa–Prussiya müharibəsində</a> fransızları məğlub etdikdən sonra, 1871-ci ildə <a href="/wiki/Versal_saray%C4%B1" title="Versal sarayı">Versal sarayında</a> toplaşan alman şahzadələri Avstriya və İsveçrənin almandilli əraziləri istisna olmaqla, Almaniyanın bütün parçalanmış hissələrini vahid dövlətdə birləşdirərək <a href="/wiki/Almaniya_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Almaniya İmperiyası">Almaniya İmperiyasının</a> əsasını qoydular. Ölkənin qurucusu Prussiya Krallığı idi. İmperiyaya Hohentsollern sülaləsi başçılıq edirdi və ölkənin paytaxtı <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a> seçilmişdi. İmperiyanın qurulması dövründə hakimiyyətdə olan <a href="/wiki/I_Vilhelm" class="mw-redirect" title="I Vilhelm">I Vilhelm</a> xarici siyasətdə Almaniyanı digər böyük dövlətlər kimi güclü vəziyyətə gətirmək üçün çalışmışdır. <a href="/wiki/Fransa" title="Fransa">Fransadan</a> diplomatik olaraq uzaq durmağa çalışılmış və müharibədən çəkinilmişdir. <a href="/wiki/II_Vilhelm" title="II Vilhelm">II Vilhelmin</a> hakimiyyəti dövründə isə Almaniya digər Avropa ölkələri kimi <a href="/wiki/%C4%B0mperializm" title="İmperializm">imperialist</a> siyasət xətti tutmuş və bəzən müstəmləkələri məsələsində qonşu dövlətlərlə mübarizəyə girmişdir. 1879-cu ildə Almaniya ilə <a href="/wiki/Avstriya-Macar%C4%B1stan" title="Avstriya-Macarıstan">Avstriya-Macarıstan</a> imperiyaları Rusiyanın mümkün müdaxiləsinə qarşı bir-birlərinə kömək etmək məqsədilə <a href="/wiki/%C4%B0kili_ittifaq" title="İkili ittifaq">İkili ittifaq</a> yaratmışdır. Oxşar şəkildə, <a href="/wiki/Birl%C9%99%C5%9Fmi%C5%9F_Krall%C4%B1q" title="Birləşmiş Krallıq">Birləşmiş Krallıq</a>, <a href="/wiki/Fransa" title="Fransa">Fransa</a> və <a href="/wiki/Rusiya_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Rusiya İmperiyası">Rusiya</a> da Rusiyanın <a href="/wiki/Balkanlar" class="mw-redirect" title="Balkanlar">Balkanlardakı</a> maraqlarına qarşı Avstriya müdaxiləsi, həmçinin Almaniyanın Fransaya müdaxilə etməsi ehtimalına qarşı ittifaq yaratmışdır.<a href="#cite_note-44">[44]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Deutsches_Reich_(1871-1918)-en.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Deutsches_Reich_%281871-1918%29-en.png/220px-Deutsches_Reich_%281871-1918%29-en.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Deutsches_Reich_%281871-1918%29-en.png/330px-Deutsches_Reich_%281871-1918%29-en.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Deutsches_Reich_%281871-1918%29-en.png/440px-Deutsches_Reich_%281871-1918%29-en.png 2x" data-file-width="2362" data-file-height="2362" /></a><figcaption><a href="/wiki/Almaniya_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Almaniya İmperiyası">Almaniya İmperiyasının</a> (1871–1918) xəritəsi, Prussiya Krallığı mavi rəngdə göstərilmişdir</figcaption></figure> Almaniyanın <a href="/wiki/%C4%B0mperializm" title="İmperializm">imperialist</a> siyasətinin ölkə xaricinə çıxması nəticəsində dövlət digər Avropa gücləri kimi Afrikanın bölüşdürülməsində iştirak etmişdir. 1884-cü ildə keçirilmiş <a href="/w/index.php?title=Berlin_konfrans%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Berlin konfransı (səhifə mövcud deyil)">Berlin konfransı</a> zamanı <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrika</a> ərazisi Avropanın böyük gücləri arasında bölünmüşdür. Həmin bölüşdürülmə nəticəsində Almaniyanın payına Alman Şərqi Afrikası, Alman Cənub-Qərbi Afrikası, Toqo və Kamerun düşdü.<a href="#cite_note-45">[45]</a> Sonradan, Almaniya öz müstəmləkə imperiyasının sahəsini genişləndirərək <a href="/wiki/Sakit_Okean" class="mw-redirect" title="Sakit Okean">Sakit Okeanda</a> yerləşən Alman Yeni Qvineyası, Alman Mikroneziyası, Alman Samoası və Çin ərazisi hesab olunan Tszyao-Çjou körfəzini öz ərazilərinə daxil etdi. 1904 və 1907-ci illər aralığında Cənub-Qərbi Afrikanın (müasir <a href="/wiki/Namibiya" title="Namibiya">Namibiya</a>) alman müstəmləkə hökuməti müstəmləkə idarəçiliyinə qarşı üsyana qalxan yerli <a href="/wiki/Herero_v%C9%99_Namaka_q%C9%99tliam%C4%B1" class="mw-redirect" title="Herero və Namaka qətliamı">Herero və Namaka xalqlarına qarşı cəza tədbiri</a> olaraq qətliam həyata keçirmişdir ki, bu da sonradan "İyirminci əsrin ilk soyqırımı" kimi tarixə keçmişdir. Ümumilikdə, təqribən yüz min insan, <a href="/wiki/Hererolar" title="Hererolar">hereroların</a> 80 faizi, <a href="/w/index.php?title=Nama_(xalq)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nama (xalq) (səhifə mövcud deyil)">namakaların</a> isə 50 faizi qətlə yetirilmişdir.<a href="#cite_note-46">[46]</a><a href="#cite_note-47">[47]</a> 28 iyun 1914-cü ildə <a href="/wiki/Sarayevo" title="Sarayevo">Sarayevoda</a> <a href="/wiki/Sarayevo_q%C9%99tli" title="Sarayevo qətli">Avstriya-Macarıstan İmperiyasının vəliəhdi Franz Ferdinandın sui-qəsd nəticəsində öldürülməsinə</a> cavab olaraq, Avstriya İmperiyasının Serbiyaya hücuma keçməsi nəticəsində <a href="/wiki/Birinci_D%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99si" title="Birinci Dünya müharibəsi">Birinci Dünya müharibəsi</a> başladı. Dörd il davam edən müharibə təxminən iki milyon alman hərbçinin həlak olması ilə nəticələndi<a href="#cite_note-48">[48]</a> və 11 noyabr 1918-ci ildə imzalanmış atəşkəslə birlikdə alman qoşunları öz evlərinə qayıtmışdır. Müharibədə məğlub olan Almaniyada 1918-ci ilin noyabrında başlamış inqilab nəticəsində imperator <a href="/wiki/II_Vilhelm" title="II Vilhelm">II Vilhelm</a> hakimiyyətdən imtina etmək məcburiyyətində qaldı. Almaniyanın yeni siyasi hökuməti isə 1919-cu ildə <a href="/wiki/Versal_s%C3%BClh_m%C3%BCqavil%C9%99si" title="Versal sülh müqaviləsi">Versal sülh müqaviləsi</a> imzaladı. Bu müqavilə ilə birlikdə Almaniya <a href="/wiki/%C4%B0ttifaq_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99ri" title="İttifaq dövlətləri">İttifaq dövlətlərinin</a> üzvü kimi Birinci Dünya müharibəsində müttəfiq dövlətlərə qarşı məğlub olduğunu qəbul edirdi. Almanlar müqaviləni alçaldıcı və ədalətsiz hesab etdilər və bu hadisə sonralar tarixçilər tərəfindən <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitlerin</a> hakimiyyətə gəlməsinin əsas səbəbi kimi qəbul edildi.<a href="#cite_note-49">[49]</a><a href="#cite_note-50">[50]</a><a href="#cite_note-51">[51]</a> Birinci Dünya müharibəsindəki məğlubiyyət nəticəsində Almaniya Avropadakı ərazisinin təqribən 13 faizini, həmçinin bütün müstəmləkələrini itirdi.<a href="#cite_note-52">[52]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Veymar_Respublikası_və_Nasist_Almaniyası">Veymar Respublikası və Nasist Almaniyası</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=7" title="Veymar Respublikası və Nasist Almaniyası bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=7" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Veymar Respublikası və Nasist Almaniyası">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalələr: <a href="/wiki/Veymar_Respublikas%C4%B1" title="Veymar Respublikası">Veymar Respublikası</a> və <a href="/wiki/Nasist_Almaniyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Nasist Almaniyası">Nasist Almaniyası</a></div></dd></dl> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Bundesarchiv_B_145_Bild-P011502,_Berlin,_Reichskanzlei,_Philipp_Scheidemann.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Bundesarchiv_B_145_Bild-P011502%2C_Berlin%2C_Reichskanzlei%2C_Philipp_Scheidemann.jpg/170px-Bundesarchiv_B_145_Bild-P011502%2C_Berlin%2C_Reichskanzlei%2C_Philipp_Scheidemann.jpg" decoding="async" width="170" height="241" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Bundesarchiv_B_145_Bild-P011502%2C_Berlin%2C_Reichskanzlei%2C_Philipp_Scheidemann.jpg/255px-Bundesarchiv_B_145_Bild-P011502%2C_Berlin%2C_Reichskanzlei%2C_Philipp_Scheidemann.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Bundesarchiv_B_145_Bild-P011502%2C_Berlin%2C_Reichskanzlei%2C_Philipp_Scheidemann.jpg/340px-Bundesarchiv_B_145_Bild-P011502%2C_Berlin%2C_Reichskanzlei%2C_Philipp_Scheidemann.jpg 2x" data-file-width="565" data-file-height="800" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Filipp_%C5%9Eeydeman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Filipp Şeydeman (səhifə mövcud deyil)">Filipp Şeydeman</a> Reyxkanslerlik binasından <a href="/wiki/Veymar_Respublikas%C4%B1" title="Veymar Respublikası">Veymar Respublikasının</a> qurulduğunu elan edir, 9 noyabr 1918-ci il.</figcaption></figure> Uğurla başa çatan 1918-ci ilin noyabr inqilabının ardınca <a href="/wiki/Respublika" title="Respublika">respublika</a> elan olundu. 9 noyabr 1918-ci ildə qurulduğu elan olunan dövlət öz adını milli məclisin yeni <a href="/wiki/Konstitusiya" title="Konstitusiya">konstitusiyanı</a> formalaşdırmaq üçün toplaşdığı <a href="/wiki/Veymar" title="Veymar">Veymar</a> şəhərindən alırdı.<a href="#cite_note-53">[53]</a> Bu hadisədən əvvəl <a href="/wiki/Roza_L%C3%BCksemburq" title="Roza Lüksemburq">Roza Lüksemburq</a> və <a href="/wiki/Karl_Libknext" title="Karl Libknext">Karl Libknext</a> 1918-ci ildə <a href="/wiki/Almaniya_Kommunist_Partiyas%C4%B1" title="Almaniya Kommunist Partiyası">Almaniya Kommunist Partiyasını</a> təsis etmişdilər. Bundan başqa, Alman Fəhlə Partiyası isə 5 yanvar 1919-cu ildə quruldu. Bu partiya daha sonra, 24 fevral 1920-ci ildə <a href="/wiki/Nasional_Sosialist_Alman_F%C9%99hl%C9%99_Partiyas%C4%B1" title="Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası">Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyasına</a> çevrildi. Bu vacib partiyalardan əlavə bir çox başqa partiyalar da mövcud idi. Mühüm sənaye mərkəzlərində qanlı küçə döyüşlərinin baş verdiyi səs-küylü dövr, Rur bölgəsinin Belçika və Fransa qoşunları tərəfindən <a href="/wiki/Rur_m%C3%BCnaqi%C5%9F%C9%99si" title="Rur münaqişəsi">işğal edilməsi</a>, 1922–1923-cü illərdə baş verən hiperinflyasiya və Almaniyadakı iqtisadi böhranı yatırmaq üçün təklif olunan <a href="/wiki/Daues_plan%C4%B1" title="Daues planı">Daues planı</a>, həmçinin 1924-cü ildə yeni valyutanın yaradılması ölkədə bədii inovasiya və liberal mədəni həyatın inkişaf dövrü hesab olunur. Tarixçilər 1924 və 1929-cu illər aralığındakı periodu "qismən stabilləşmə" dövrü kimi təsəvvür edirlər.<a href="#cite_note-54">[54]</a> Qlobal miqyaslı <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_b%C3%B6hran" title="Böyük böhran">Böyük böhran</a> Almaniyanı 1929-cu ildə vurdu. 1930-cu ildə keçirilən federal seçkilərdən sonra, prezident <a href="/wiki/Paul_fon_Hindenburq" title="Paul fon Hindenburq">Paul fon Hindenburq</a> tərəfindən kansler Henrix Brüninq hökumətinə parlament icazəsi olmadan hərəkət etmə imkanı verildi. Brüninq hökuməti sərt maliyyə siyasəti həyata keçirdi ki, bu da 1932-ci ilə qədər ölkədəki işsizliyin təqribən 30 faizədək yüksəlməsinə səbəb oldu.<a href="#cite_note-chronicle-55">[55]</a> <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a> tərəfindən rəhbərlik olunan <a href="/wiki/Nasional_Sosialist_Alman_F%C9%99hl%C9%99_Partiyas%C4%B1" title="Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası">Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası</a> 1932-ci ildə keçirilmiş xüsusi federal seçkilərdə qalib gəldi. Bir neçə uğursuz kabinetdən sonra, prezident Hindenburq 30 yanvar 1933-cü il tarixində Adolf Hitleri Almaniya kansleri elan etdi.<a href="#cite_note-56">[56]</a> Reyxstaq binasında baş verən yanğın hadisəsindən sonra, əsas <a href="/wiki/M%C3%BClki_h%C3%BCquq" title="Mülki hüquq">mülki hüquqların</a> ləğv olunması barədə fərman imzalandı və bir neçə həftə ərzində <a href="/wiki/Daxau_h%C9%99bs_d%C3%BC%C5%9F%C9%99rg%C9%99si" title="Daxau həbs düşərgəsi">Daxauda</a> ilk <a href="/wiki/Nasist_h%C9%99bs_d%C3%BC%C5%9F%C9%99rg%C9%99l%C9%99ri" title="Nasist həbs düşərgələri">nasist həbs düşərgəsi</a> açıldı.<a href="#cite_note-57">[57]</a><a href="#cite_note-MNN-58">[58]</a> 1933-cü ildə qəbul olunmuş qanun nəticəsində Hitler qeyri-məhdud hakimiyyət əldə etdi. Bundan qısa müddət sonra onun rəhbərlik etdiyi hökumət <a href="/wiki/Totalitarizm" title="Totalitarizm">totalitar dövlət</a> formalaşdırdı, milli referendumun nəticələrinə əsasən ölkə <a href="/wiki/Mill%C9%99tl%C9%99r_Liqas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Millətlər Liqası">Millətlər Liqasını</a> tərk etdi və Almaniyanın yenidən silahlanması prosesi başladıldı.<a href="#cite_note-59">[59]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Bundesarchiv_Bild_183-S33882,_Adolf_Hitler_retouched.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Bundesarchiv_Bild_183-S33882%2C_Adolf_Hitler_retouched.jpg/150px-Bundesarchiv_Bild_183-S33882%2C_Adolf_Hitler_retouched.jpg" decoding="async" width="150" height="237" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Bundesarchiv_Bild_183-S33882%2C_Adolf_Hitler_retouched.jpg/225px-Bundesarchiv_Bild_183-S33882%2C_Adolf_Hitler_retouched.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Bundesarchiv_Bild_183-S33882%2C_Adolf_Hitler_retouched.jpg/300px-Bundesarchiv_Bild_183-S33882%2C_Adolf_Hitler_retouched.jpg 2x" data-file-width="505" data-file-height="799" /></a><figcaption><a href="/wiki/Nasist_Almaniyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Nasist Almaniyası">Nasist Almaniyasının</a> lideri <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Adolf Hitler</a></figcaption></figure> Büdcə kəsirini bağlamaq və iqtisadiyyatı yeniləmək məqsədilə əsas diqqət hökumət tərəfindən maliyyələşdirilən ictimai işlərə yönəldildi. 1934-cü ildə cəmi 1.7 milyon alman (əhalinin təqribən 2 faizi) ictimai iş layihələrində fəaliyyət göstərərək həm gəlir qazanır, həm də sosial mənfəət əldə edirdi.<a href="#cite_note-60">[60]</a> Bu cür layihələrdən ən məşhuru isə yüksək sürətli avtomobil yolları ilə bağlı idi.<a href="#cite_note-61">[61]</a> Növbəti beş il ərzində bu cür iqtisadi layihələr sayəsində işsizlik azaldı və həm saatlıq, həm də həftəlik ortalama əmək haqqılarda artım baş verdi. Rejim 1935-ci ildə <a href="/wiki/Versal_s%C3%BClh_m%C3%BCqavil%C9%99si" title="Versal sülh müqaviləsi">Versal sülh müqaviləsindən</a> çıxdı və <a href="/wiki/Y%C9%99hudil%C9%99r" title="Yəhudilər">yəhudiləri</a>, həmçinin digər etnik azlıqları hədəf alan Nürnberq qanunları qəbul olundu. Almaniya həmçinin 1935-ci ildə Saar bölgəsində nəzarəti yenidən ələ keçirdi, 1936-cı ildə Reynboyu vilayətinə daxil oldu, 1938-ci ildə <a href="/wiki/An%C5%9Fluss" title="Anşluss">Avstriya anneksiya olundu</a>, <a href="/wiki/M%C3%BCnhen_sazi%C5%9Fi" class="mw-redirect" title="Münhen sazişi">Münhen sazişi</a> ilə birlikdə Çexoslovakiyanın <a href="/wiki/Sudet" title="Sudet">Sudet</a> bölgəsi <a href="/wiki/Anneksiya" title="Anneksiya">anneksiya</a> olundu və 1939-cu ilin martında Münhen sazişinin müddəalarına zidd şəkildə Çexoslovakiyanın işğalı prosesi başladı.<a href="#cite_note-62">[62]</a> 1938-ci ilin noyabrında tarixə "<a href="/wiki/Kristal_gec%C9%99" class="mw-redirect" title="Kristal gecə">Kristal gecə</a>" adı ilə daxil olan yəhudi <a href="/wiki/Poqrom" class="mw-redirect" title="Poqrom">poqromu</a> baş verdi. "Kristal gecə" ərzində yüzlərlə <a href="/wiki/Sinaqoq" title="Sinaqoq">sinaqoq</a> yandırıldı, minlərlə yəhudi iş yeri dağıdıldı və Almaniya daxilində yaşayan təqribən 30,000 yəhudi kişi nasistlər tərəfindən həbs olundu. Bir çox yəhudi qadın həbs olundu, həmçinin yəhudilərin saxlanıldığı həbsxanalarda komendant saatı elan edildi.<a href="#cite_note-63">[63]</a> 1939-cu ilin avqustunda <a href="/wiki/Nasist_Almaniyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Nasist Almaniyası">Nasist Almaniyası</a> ilə <a href="/wiki/Sovet_%C4%B0ttifaq%C4%B1" class="mw-redirect" title="Sovet İttifaqı">Sovet İttifaqı</a> arasında Şərqi Avropanın bu ölkələrin maraq dairəsinə uyğun şəkildə bölüşdürülməsini və bir-birilərinə qarşı hücuma keçməməyi nəzərdə tutan <a href="/wiki/Molotov-Ribbentrop_pakt%C4%B1" title="Molotov-Ribbentrop paktı">Molotov-Ribbentrop paktı</a> imzalandı. Bu razılaşmanın ardınca, 1 sentyabr 1939-cu ildə alman qoşunları Polşanı işğal etdi və Avropada <a href="/wiki/%C4%B0kinci_d%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99si" class="mw-redirect" title="İkinci dünya müharibəsi">İkinci dünya müharibəsi</a> başladı.<a href="#cite_note-Fulbrook_190-64">[64]</a><a href="#cite_note-65">[65]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:World_War_II_in_Europe,_1942.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/World_War_II_in_Europe%2C_1942.svg/220px-World_War_II_in_Europe%2C_1942.svg.png" decoding="async" width="220" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/World_War_II_in_Europe%2C_1942.svg/330px-World_War_II_in_Europe%2C_1942.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/World_War_II_in_Europe%2C_1942.svg/440px-World_War_II_in_Europe%2C_1942.svg.png 2x" data-file-width="519" data-file-height="488" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C4%B0kinci_d%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99si" class="mw-redirect" title="İkinci dünya müharibəsi">İkinci dünya müharibəsi</a>, alman işğalı altındakı Avropa, 1942-ci il</figcaption></figure> Hitlerin bu hərəkətlərinə cavab olaraq, iki gün sonra, 3 sentyabrda Almaniyanın Böyük Britaniya tərəfindən hərbi əməliyyatların dərhal dayandırılması barədə göndərilən ultimatuma məhəl qoymaması nəticəsində <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Britaniya" class="mw-redirect" title="Böyük Britaniya">Böyük Britaniya</a> və <a href="/wiki/Fransa" title="Fransa">Fransa</a> Almaniyaya müharibə elan etdi.<a href="#cite_note-66">[66]</a> 1940-cı ilin payızında alman qoşunları <a href="/wiki/Danimarka" title="Danimarka">Danimarka</a>, <a href="/wiki/Norve%C3%A7" title="Norveç">Norveç</a>, <a href="/wiki/Niderland" title="Niderland">Niderland</a>, <a href="/wiki/Bel%C3%A7ika" title="Belçika">Belçika</a>, <a href="/wiki/L%C3%BCksemburq" title="Lüksemburq">Lüksemburqu</a> işğal etdi, həmçinin Fransanın əksər hissəsini işğal edərək fransız hökumətini atəşkəs imzalamağa məcbur etdi. Elə həmin il ingilislər alman hava hücumunun qarşısını almağa nail oldu. 1941-ci ildə alman qoşunları <a href="/wiki/Yuqoslaviya" title="Yuqoslaviya">Yuqoslaviya</a>, <a href="/wiki/Yunan%C4%B1stan" title="Yunanıstan">Yunanıstan</a> və <a href="/wiki/Barbarossa_%C9%99m%C9%99liyyat%C4%B1" title="Barbarossa əməliyyatı">Sovet İttifaqı</a> ərazilərinə daxil oldu. 1942-ci ilə qədər Almaniya və <a href="/wiki/Berlin-Roma-Tokio_oxu" title="Berlin-Roma-Tokio oxu">müttəfiqləri</a> Avropa qitəsinin böyük hissəsini və <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Afrika" title="Şimali Afrika">Şimali Afrikanı</a> ələ keçirə bilsə də, Sovet qoşunlarının <a href="/wiki/Stalinqrad_d%C3%B6y%C3%BC%C5%9F%C3%BC" title="Stalinqrad döyüşü">Stalinqrad döyüşündə</a> qalib gəlməsinin ardınca, müttəfiq qoşunlar <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Afrika_kampaniyas%C4%B1" title="Şimali Afrika kampaniyası">Şimali Afrikanı geri qaytardı</a> və 1943-cü ildə <a href="/wiki/%C4%B0taliya_kampaniyas%C4%B1_(1943%E2%80%931945)" title="İtaliya kampaniyası (1943–1945)">İtaliya ərazisinə daxil oldu</a>. Alman qoşunları ardıcıl hərbi məğlubiyyətlərə məruz qaldı.<a href="#cite_note-Fulbrook_190-64">[64]</a> 1944-cü ilin iyununda Antihitler koalisiyası qoşunları <a href="/wiki/Overlord_%C9%99m%C9%99liyyat%C4%B1" title="Overlord əməliyyatı">Overlord əməliyyatı</a> ilə birlikdə Fransa ərazisinə daxil oldu. Bununla eyni zamanda, <a href="/wiki/%C4%B0kinci_D%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99sind%C9%99_%C5%9E%C9%99rq_c%C9%99bh%C9%99si" title="İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi">Şərq cəbhəsində</a> Sovet qoşunları Şərqi Avropanın içərilərinə doğru irəliləməyə başladı. Alman qoşunlarının Arden meşələri istiqamətində sonuncu əks-hücum cəhdinə baxmayaraq, 1944-cü ilin sonlarına qədər müttəfiqlər Almaniyaya daxil ola bildi. Hitlerin ölümünün ardınca, <a href="/wiki/Berlin_d%C3%B6y%C3%BC%C5%9F%C3%BC_(1945)" title="Berlin döyüşü (1945)">Berlin döyüşü</a> ərzində, 8 may 1945-ci ildə alman silahlı qüvvələrinin təslim olması nəticəsində Avropada İkinci dünya müharibəsi başa çatdı.<a href="#cite_note-67">[67]</a> İkinci dünya müharibəsinin başa çatmasından sonra, nasist rejimin keçmiş üzvləri törətdikləri müharibə cinayətlərinə görə <a href="/wiki/N%C3%BCrnberq_prosesi" title="Nürnberq prosesi">Nürnberq prosesinə</a> cəlb olundu.<a href="#cite_note-books.google.com-68">[68]</a><a href="#cite_note-69">[69]</a> Sonradan <a href="/wiki/Holokost" title="Holokost">Holokost</a> olaraq bilinən hadisələr zamanı alman hökuməti azlıqları təqib etmiş və Avropanın müxtəlif nöqtələrində yerləşən nasist <a href="/wiki/Nasist_h%C9%99bs_d%C3%BC%C5%9F%C9%99rg%C9%99l%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Nasist həbs düşərgələrinin siyahısı">həbs</a> və ölüm düşərgələri şəbəkəsi vasitəsilə özlərindən aşağı səviyyədə gördükləri insanlara qarşı <a href="/wiki/Soyq%C4%B1r%C4%B1m" title="Soyqırım">soyqırım</a> həyata keçirmişdir. Nasistlər tərəfindən həyata keçirilmiş bu soyqırımlar nəticəsində 6 milyon <a href="/wiki/Y%C9%99hudi" class="mw-redirect" title="Yəhudi">yəhudi</a>, 220000 ilə 1500000 arasında <a href="/wiki/Qara%C3%A7%C4%B1lar" title="Qaraçılar">qaraçı</a>, 275000 əlil, minlərlə <a href="/wiki/Yehovan%C4%B1n_%C5%9Eahidl%C9%99ri" class="mw-redirect" title="Yehovanın Şahidləri">Yehovanın Şahidləri</a>, yüz minlərlə Almaniya əleyhinə fikirləri olan siyasi və dini şəxsiyyət də daxil olmaqla, ümumilikdə 17 milyon insan sistematik şəkildə qətlə yetirilmişdir.<a href="#cite_note-70">[70]</a> Alman qoşunları tərəfindən işğal olunmuş ərazilərdə aparılan nasist siyasəti nəticəsində 2,7 milyon <a href="/wiki/Polyak" class="mw-redirect" title="Polyak">polyak</a>, 1,3 milyon <a href="/wiki/Ukraynal%C4%B1" class="mw-redirect" title="Ukraynalı">ukraynalı</a>, 1 milyon <a href="/wiki/Belorus" class="mw-redirect" title="Belorus">belorus</a> və 3,5 milyon Sovet müharibə əsiri öldürülmüşdür.<a href="#cite_note-books.google.com-68">[68]</a> Bunlara əlavə olaraq, alman işğalı altındakı Avropa ərazilərindən toplanmış 12 milyon insan Almaniya sənayesində kölə kimi istifadə olunmuşdur. Müharibə nəticəsində Almaniya 5.3 milyon insan itirmişdir.<a href="#cite_note-Rüdiger_Overmans_2000-71">[71]</a><a href="#cite_note-72">[72]</a> Müharibənin başa çatmasından sonra təqribən 12 milyon etnik alman məcburi şəkildə Şərqi Avropadan çıxarılmışdır. Almaniya bu müharibə səbəbilə <a href="/wiki/Veymar_Respublikas%C4%B1" title="Veymar Respublikası">müharibədən əvvəlki ərazisinin</a> dörddə bir hissəsini itirmişdir. Strateji bombardmanlar və quru döyüşləri bir çox şəhərin və mədəni abidələrin dağılmasına səbəb olmuşdur. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Şərqi_və_Qərbi_Almaniya">Şərqi və Qərbi Almaniya</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=8" title="Şərqi və Qərbi Almaniya bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=8" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Şərqi və Qərbi Almaniya">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalələr: <a href="/wiki/Almaniya_Demokratik_Respublikas%C4%B1" title="Almaniya Demokratik Respublikası">Almaniya Demokratik Respublikası</a> və <a href="/wiki/Almaniya_Federativ_Respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Almaniya Federativ Respublikası">Almaniya Federativ Respublikası</a></div></dd></dl> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Map-Germany-1945.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Map-Germany-1945.svg/220px-Map-Germany-1945.svg.png" decoding="async" width="220" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Map-Germany-1945.svg/330px-Map-Germany-1945.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Map-Germany-1945.svg/440px-Map-Germany-1945.svg.png 2x" data-file-width="3492" data-file-height="2966" /></a><figcaption>Almaniya ərazisindəki amerikan, Sovet, ingilis və fransız işğal zonaları və Fransanın nəzarəti altında olan Saar bölgəsi, 1947-ci il. <a href="/wiki/Potsdam_konfrans%C4%B1" title="Potsdam konfransı">Potsdam konfransında</a> əldə olunmuş razılaşmalara əsasən Oder çayının şərqində yerləşən ərazilər <a href="/wiki/Pol%C5%9Fa" title="Polşa">Polşa</a> və <a href="/wiki/Sovet_%C4%B0ttifaq%C4%B1" class="mw-redirect" title="Sovet İttifaqı">Sovet İttifaqına</a> verildi.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Nasist_Almaniyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Nasist Almaniyası">Nasist Almaniyasının</a> təslim olmasından sonra, <a href="/wiki/Antihitler_koalisiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Antihitler koalisiyası">Antihitler koalisiyası</a> Berlin və Almaniyanın qalan bütün ərazilərini dörd işğal zonasına böldü. Fransa, Birləşmiş Krallıq və ABŞ tərəfindən nəzarət olunan qərb sektoru adlanan ərazidə 23 may 1949-cu ildə <a href="/wiki/Almaniya_Federativ_Respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Almaniya Federativ Respublikası">Almaniya Federativ Respublikasının</a> əsasının qoyulduğu halda, 7 oktyabr 1949-cu ildə Sovet işğal zonasında <a href="/wiki/Almaniya_Demokratik_Respublikas%C4%B1" title="Almaniya Demokratik Respublikası">Almaniya Demokratik Respublikası</a> yaradıldı. Bu ölkələr qeyri-rəsmi şəkildə müvafiq olaraq <a href="/wiki/Q%C9%99rbi_Almaniya" class="mw-redirect" title="Qərbi Almaniya">Qərbi Almaniya</a> və <a href="/wiki/%C5%9E%C9%99rqi_Almaniya" class="mw-redirect" title="Şərqi Almaniya">Şərqi Almaniya</a> adlanırdı. Şərqi Almaniya Şərqi Berlini öz paytaxtı elan etsə də, "iki dövlət" həll yolunu müvəqqəti <a href="/wiki/Status-kvo" title="Status-kvo">status-kvo</a> kimi qəbul edən Qərbi Almaniya isə <a href="/wiki/Bonn" title="Bonn">Bonn</a> şəhərini paytaxt seçdi.<a href="#cite_note-73">[73]</a> Federal parlamentli respublika şəklində qurulan Qərbi Almaniya sosial bazar iqtisadiyyatı modelinə üstünlük verdi. Qərbi Almaniya 1948-ci ilin əvvəlində <a href="/wiki/Mar%C5%9Fal_plan%C4%B1" title="Marşal planı">Marşal planı</a> adlanan ABŞ tərəfindən Avropa ölkələrinə yönələn dəstəyin əsas alıcısına çevrildi və bundan öz sənayesini yenidən qurmaq üçün istifadə etdi.<a href="#cite_note-74">[74]</a> <a href="/wiki/Konrad_Adenauer" title="Konrad Adenauer">Konrad Adenauer</a> 1949-cu ildə Almaniyanın ilk <a href="/wiki/Almaniyan%C4%B1n_Federal_Kansleri" title="Almaniyanın Federal Kansleri">federal kansleri</a> seçildi və 1963-cü ilədək bu vəzifədə qaldı. Onun və onun ardınca kansler seçilən <a href="/wiki/L%C3%BCdviq_Erhard" title="Lüdviq Erhard">Lüdviq Erhardın</a> dövründə ölkə 1950-ci illərin başlanğıcından etibarən uzunmüddətli iqtisadi artım əldə etdi ki, bu da sonradan tarixə "<a href="/wiki/%C4%B0qtisadi_m%C3%B6c%C3%BCz%C9%99" title="İqtisadi möcüzə">iqtisadi möcüzə</a>" kimi daxil oldu.<a href="#cite_note-75">[75]</a> Almaniya Federativ Respublikası 1955-ci ildə <a href="/wiki/NATO" title="NATO">NATO</a>-ya daxil oldu və 1957-ci ildə əsası qoyulan <a href="/wiki/Avropa_%C4%B0qtisadi_Birliyi" title="Avropa İqtisadi Birliyi">Avropa İqtisadi Birliyi</a> adlı təşkilatın qurucu üzvlərindən biri oldu. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:West_and_East_Germans_at_the_Brandenburg_Gate_in_1989.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/West_and_East_Germans_at_the_Brandenburg_Gate_in_1989.jpg/220px-West_and_East_Germans_at_the_Brandenburg_Gate_in_1989.jpg" decoding="async" width="220" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/West_and_East_Germans_at_the_Brandenburg_Gate_in_1989.jpg/330px-West_and_East_Germans_at_the_Brandenburg_Gate_in_1989.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/West_and_East_Germans_at_the_Brandenburg_Gate_in_1989.jpg/440px-West_and_East_Germans_at_the_Brandenburg_Gate_in_1989.jpg 2x" data-file-width="661" data-file-height="498" /></a><figcaption>1989-cu ildə <a href="/wiki/Berlin_divar%C4%B1" title="Berlin divarı">Berlin divarının</a> yıxılması, arxa planda <a href="/wiki/Brandenburq_darvazas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Brandenburq darvazası">Brandenburq darvazası</a>.</figcaption></figure> Şərqi Almaniya isə bir <a href="/wiki/%C5%9E%C9%99rq_bloku" title="Şərq bloku">Şərq bloku</a> dövləti kimi işğal qüvvələri və <a href="/wiki/Var%C5%9Fava_M%C3%BCqavil%C9%99si_T%C9%99%C5%9Fkilat%C4%B1" title="Varşava Müqaviləsi Təşkilatı">Varşava Müqaviləsi Təşkilatı</a> vasitəsilə <a href="/wiki/SSR%C4%B0" title="SSRİ">SSRİ</a>-nin siyasi və hərbi nəzarəti altında idi. Şərqi Almaniyada demokratiya elan olunmasına baxmayaraq, bütün siyasi güc kommunistlər tərəfindən idarə olunan Almaniya Sosialist Birlik Partiyasının aparıcı üzvlərinin əlində cəmləşmişdi və geniş səlahiyyətləri olan xüsusi xidmət orqanı cəmiyyətin bir çox aspektlərinə nəzarət edirdi.<a href="#cite_note-spiegel_20080311-76">[76]</a> Ölkədə Sovet tərzi planlı iqtisadiyyat yaradıldı və Şərqi Almaniya Qarşılıqlı İqtisadi Yardımlaşma Konseyinə üzv qəbul olundu.<a href="#cite_note-loc-cs-77">[77]</a> Ölkənin sosial proqramını anladan və bunun faydalarından bəhs edən kommunist təbliğatına baxmayaraq, bir çox vətəndaş qərbdəki siyasi azadlıq və iqtisadi rifaha heyranlıq hissi ilə yanaşırdı.<a href="#cite_note-NYT_19890822-78">[78]</a> 13 avqust 1961-ci ildə sürətlə inşa olunan <a href="/wiki/Berlin_divar%C4%B1" title="Berlin divarı">Berlin divarı</a> Şərqi Almaniya vətəndaşlarının Qərbi Almaniyaya qaçmasının qarşısını almaq məqsədilə inşa olunmuşdu və tədricən <a href="/wiki/Soyuq_m%C3%BCharib%C9%99" title="Soyuq müharibə">Soyuq müharibənin</a> simvoluna çevrildi.<a href="#cite_note-79">[79]</a> 26 iyun 1963-cü ildə <a href="/wiki/Con_Kennedi" title="Con Kennedi">Con Kennedinin</a> "Mən bir Berlinliyəm" çıxışı başqa bir ABŞ Prezidenti <a href="/wiki/Ronald_Reyqan" title="Ronald Reyqan">Ronald Reyqanın</a> 12 iyun 1987-ci ildəki "<a href="/wiki/Bu_divar%C4%B1_s%C3%B6k%C3%BCn!" title="Bu divarı sökün!">Bu divarı sökün!</a>" nitqi ilə üst-üstə düşürdü. 1989-cu ildə Berlin divarının sökülməsi hadisəsi kommunizmin süqutu, <a href="/wiki/Sovet_Sosialist_Respublikalar%C4%B1_%C4%B0ttifaq%C4%B1n%C4%B1n_da%C4%9F%C4%B1lmas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının dağılması">Sovet İttifaqının dağılması</a>, alman yenidən birləşməsinin əsas simvolu hesab olunur.<a href="#cite_note-80">[80]</a> 1970-ci illərin əvvəllərindən etibarən Almaniya Federativ Respublikasının kansleri <a href="/wiki/Villi_Brandt" title="Villi Brandt">Villi Brandtın</a> "Ostpolitik" (yeni şərq siyasəti) adlanan siyasəti sayəsində Şərqi və Qərbi Almaniya arasındakı gərginlik azalmışdı. 1989-cu ilin yayında Macarıstanın "<a href="/wiki/D%C9%99mir_p%C9%99rd%C9%99" title="Dəmir pərdə">Dəmir pərdə</a>"ni sökməsi və Avstriya ilə sərhədi açmağa qərar verməsi minlərlə Şərqi Almaniya vətəndaşının <a href="/wiki/Macar%C4%B1stan" title="Macarıstan">Macarıstan</a> və <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriya</a> vasitəsilə Qərbi Almaniyaya köç etməsinə səbəb oldu. Bu cür hadisələrin <a href="/wiki/Almaniya_Demokratik_Respublikas%C4%B1" title="Almaniya Demokratik Respublikası">Almaniya Demokratik Respublikası</a> üzərində dağıdıcı təsirləri oldu və ölkə üzrə baş verən kütləvi etiraz aksiyaları hökumətə qarşı narazılığı daha da artırdı. Bütün bunların nəticəsində Şərqi Almaniya hökuməti sərhəd məhdudiyyətlərini yüngülləşdirdi və ölkə vətəndaşlarının Qərbi Almaniyaya səyahət etməsinə icazə verildi. Bir il sonra, 12 sentyabr 1990-cı ildə "İki üstəgəl dörd razılaşması" əsasında dörd işğal gücü Almaniyanın təslimiyyət sənədində ifadə olunan hüquqlarından imtina etdilər və nəticədə, Almaniya tam suverenlik əldə etdi. 3 oktyabr 1990-cı ildə isə Almaniyanın yenidən birləşməsi prosesi tamamlandı. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Almaniyanın_yenidən_birləşməsi_və_Avropa_İttifaqı">Almaniyanın yenidən birləşməsi və Avropa İttifaqı</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=9" title="Almaniyanın yenidən birləşməsi və Avropa İttifaqı bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=9" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Almaniyanın yenidən birləşməsi və Avropa İttifaqı">mənbəni redaktə et</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Berlin_reichstag_west_panorama_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Berlin_reichstag_west_panorama_2.jpg/280px-Berlin_reichstag_west_panorama_2.jpg" decoding="async" width="280" height="125" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Berlin_reichstag_west_panorama_2.jpg/420px-Berlin_reichstag_west_panorama_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Berlin_reichstag_west_panorama_2.jpg/560px-Berlin_reichstag_west_panorama_2.jpg 2x" data-file-width="5980" data-file-height="2664" /></a><figcaption>Almaniyanın yenidən birləşməsi 3 oktyabr 1990-cı ildə elan olundu.<a href="#cite_note-Einigungsvertrag-81">[81]</a> 1999-cu ildən etibarən Berlində yerləşən Reyxstaq binası alman parlamenti olan <a href="/wiki/Bundestaq" title="Bundestaq">Bundestaqın</a> iclas yeri hesab olunur.</figcaption></figure> Almaniyanın yenidən vahid dövlət halında birləşdirilməsindən sonra ölkə Qərbi Almaniyanın əvvəlcədən üzv olduğu təşkilatlardakı mövcudluğunu saxladı.<a href="#cite_note-82">[82]</a> 1994-cü ildə qəbul olunmuş Berlin-Bonn aktına əsasən <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a> şəhəri yenidən birləşmiş Almaniyanın paytaxtı seçildi, <a href="/wiki/Bonn" title="Bonn">Bonn</a> şəhəri isə "federal şəhər" statusu əldə etdi və bəzi nazirliklər burada saxlanıldı.<a href="#cite_note-83">[83]</a> Hökumətin yerdəyişməsi 1999-cu ildə tamamlandı.<a href="#cite_note-84">[84]</a> 1998-ci ildə keçirilmiş seçkilərin nəticələrinə görə Almaniya Sosial-Demokrat Partiyasının üzvü <a href="/wiki/Gerhard_%C5%9Er%C3%B6der" title="Gerhard Şröder">Gerhard Şröder</a> Almaniyanın federal kansleri təyin olundu. Şröderin hökumət başçısı olduğu iki dövr ərzində həyata keçirilən islahatlar nəticəsində əmək bazarı daha çevik hala gəldi və <a href="/wiki/%C4%B0%C5%9Fsizlik" title="İşsizlik">işsizlik</a> azaldı. Yenidən birləşmədən əvvəl mövcud olan şərqi alman iqtisadiyyatının modernizasiyası və qərbə inteqrasiyası prosesinin uzunmüddətli olacağı və 2019-cu ilə qədər davam edəcəyi gözlənilirdi. Qərbdən şərqə illik transferin təqribi məbləği 80 milyard ABŞ dolları olaraq hesablanmışdır.<a href="#cite_note-85">[85]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Tratado_de_Lisboa_13_12_2007_(081).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Tratado_de_Lisboa_13_12_2007_%28081%29.jpg/220px-Tratado_de_Lisboa_13_12_2007_%28081%29.jpg" decoding="async" width="220" height="131" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Tratado_de_Lisboa_13_12_2007_%28081%29.jpg/330px-Tratado_de_Lisboa_13_12_2007_%28081%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Tratado_de_Lisboa_13_12_2007_%28081%29.jpg/440px-Tratado_de_Lisboa_13_12_2007_%28081%29.jpg 2x" data-file-width="521" data-file-height="310" /></a><figcaption>2007-ci ildə <a href="/wiki/Lissabon_m%C3%BCqavil%C9%99si" title="Lissabon müqaviləsi">Lissabon müqaviləsini</a> imzalayan dövlət başçıları.</figcaption></figure> Yenidən birləşmədən sonra Almaniya <a href="/wiki/Avropa_%C4%B0ttifaq%C4%B1" title="Avropa İttifaqı">Avropa İttifaqında</a> daha aktiv rol oynamağa başlamışdır. 1992-ci ildə Almaniyanın Avropalı tərəfdaş ölkələrlə birlikdə <a href="/wiki/Maastrixt_sazi%C5%9Fi" title="Maastrixt sazişi">Maastrixt sazişi</a> imzalamasının ardınca, 1999-cu ildə <a href="/wiki/Avrozona" title="Avrozona">Avrozona</a> yaradıldı və 2007-ci ildə <a href="/wiki/Lissabon_m%C3%BCqavil%C9%99si" title="Lissabon müqaviləsi">Lissabon müqaviləsi</a> imzalandı.<a href="#cite_note-86">[86]</a> Almaniya <a href="/wiki/Balkanlar" class="mw-redirect" title="Balkanlar">Balkanlarda</a> stabilliyi qorumaq məqsədilə öz sülhməramlılarını buraya göndərdi, həmçinin öz qoşunlarının bir hissəsini <a href="/wiki/Taliban" title="Taliban">Taliban</a> terror qruplaşması ilə mübarizə aparmaq üçün <a href="/wiki/NATO" title="NATO">NATO</a>-nun tərkib hissəsi kimi <a href="/wiki/%C6%8Ffqan%C4%B1stan" title="Əfqanıstan">Əfqanıstana</a> göndərdi.<a href="#cite_note-87">[87]</a> Qoşunların xarici ölkələrdəki münaqişə zonalarına göndərilməsi Almaniyanın öz qoşunlarını yalnız müdafiə məqsədilə istifadə etmək barədə olan yerli qanunları ilə ziddiyyət təşkil edirdi.<a href="#cite_note-88">[88]</a> 2005-ci ildə keçirilmiş federal seçkilər nəticəsində <a href="/wiki/Angela_Merkel" title="Angela Merkel">Angela Merkel</a> ölkənin ilk qadın kansleri seçildi. 2009-cu ildə alman hökuməti iqtisadiyyatın bəzi sahələrini iqtisadi tənəzzüldən qorumaq məqsədilə 50 milyard avro dəyərində iqtisadi stimul planı qəbul etdi.<a href="#cite_note-89">[89]</a> 2009-cu ildə liberal-<a href="/wiki/Xristian_Demokrat_%C4%B0ttifaq%C4%B1_(Almaniya)" title="Xristian Demokrat İttifaqı (Almaniya)">mühafizəkar</a> koalisiyasından <a href="/wiki/Angela_Merkel" title="Angela Merkel">Angela Merkel</a> ikinci dəfə, 2013-cü ildə isə üçüncü dəfə ardıcıl şəkildə <a href="/wiki/Almaniyan%C4%B1n_Federal_Kansleri" title="Almaniyanın Federal Kansleri">Almaniyanın Federal Kansleri</a> təyin olundu. 21-ci əsrin əvvəlində Almaniyanın əsas siyasi layihələrinə Avropa inteqrasiyasının dərinləşdirilməsi, tükənməz enerji təchizatının artırılması, balanslaşdırılmış büdcə siyasətinin təşkili və alman iqtisadiyyatının gələcək dəyişimini təmin etmək üçün yüksək texnologiya strategiyalarının hazırlanması daxil idi.<a href="#cite_note-90">[90]</a> 2015-ci ildə baş vermiş <a href="/wiki/Avropa_miqrant_b%C3%B6hran%C4%B1" title="Avropa miqrant böhranı">Avropa miqrant böhranı</a> Almaniyaya da təsir etdi. <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrika</a> və <a href="/wiki/Yax%C4%B1n_%C5%9E%C9%99rq" title="Yaxın Şərq">Yaxın Şərq</a> kimi regionlardan Avropa İttifaqına daxil olan sığınacaq axtarışında olan insanların əksər hissəsinin son dayanacağı Almaniya hesab olunurdu. Bu hadisələr zamanı Almaniya hökuməti bir milyondan artıq məcburi köçkün və miqrantı qəbul edərək, növbəti mərhələdə kvota sistemi tətbiq etdi və həmin miqrantları gəlir vergisi dərəcəsi, əhalinin sıxlığı nəzərə alınmaqla müxtəlif federal ştatlara yerləşdirdi.<a href="#cite_note-91">[91]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Coğrafiya">Coğrafiya</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=10" title="Coğrafiya bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=10" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Coğrafiya">mənbəni redaktə et</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Deutschland_topo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Deutschland_topo.jpg/170px-Deutschland_topo.jpg" decoding="async" width="170" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Deutschland_topo.jpg/255px-Deutschland_topo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Deutschland_topo.jpg/340px-Deutschland_topo.jpg 2x" data-file-width="2011" data-file-height="2654" /></a><figcaption>Almaniyanın fiziki xəritəsi</figcaption></figure> <a href="/wiki/Q%C9%99rbi_Avropa" title="Qərbi Avropa">Qərbi</a> və <a href="/wiki/M%C9%99rk%C9%99zi_Avropa" title="Mərkəzi Avropa">Mərkəzi Avropa</a> regionlarında yerləşən Almaniya şimaldan <a href="/wiki/Danimarka" title="Danimarka">Danimarka</a>, şərqdən <a href="/wiki/Pol%C5%9Fa" title="Polşa">Polşa</a> və <a href="/wiki/%C3%87ex_Respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Çex Respublikası">Çex Respublikası</a>, cənub-şərqdən <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriya</a>, cənub-qərbdən <a href="/wiki/%C4%B0sve%C3%A7r%C9%99" title="İsveçrə">İsveçrə</a>, qərbdən <a href="/wiki/Fransa" title="Fransa">Fransa</a>, <a href="/wiki/L%C3%BCksemburq" title="Lüksemburq">Lüksemburq</a> və <a href="/wiki/Bel%C3%A7ika" title="Belçika">Belçika</a>, şimal-qərbdən <a href="/wiki/Niderland" title="Niderland">Niderlandla</a> həmsərhəddir. Ölkə 47° və 55° şimal paralelləri, həmçinin 5° və 16° şərq meridianları arasında yerləşir. Mərkəzi Avropanın üçüncü ən böyük gölü olan <a href="/wiki/Boden_g%C3%B6l%C3%BC" title="Boden gölü">Boden gölü</a> Almaniya, <a href="/wiki/%C4%B0sve%C3%A7r%C9%99" title="İsveçrə">İsveçrə</a> və <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriya</a> dövlətlərinin sərhədində yerləşir.<a href="#cite_note-92">[92]</a> Almaniyanın ümumi sahəsi 357,021 km² təşkil edir ki, bunun da 349,223 km²-i quru sahədən, 7,798 km²-i isə su sahəsindən ibarətdir. Ölkə ərazisinin böyüklüyünə görə Avropada yeddinci, dünyada isə 64-cü yerdədir.<a href="#cite_note-CIA-93">[93]</a> Yüksəklik aralığı cənubda <a href="/wiki/Alp_da%C4%9Flar%C4%B1" title="Alp dağları">Alp dağlarından</a> başlayır və şimal-qərbdə <a href="/wiki/%C5%9Eimal_d%C9%99nizi" title="Şimal dənizi">Şimal dənizi</a>, şimal-şərqdə <a href="/wiki/Baltik_d%C9%99nizi" title="Baltik dənizi">Baltik dənizinə</a> qədər müxtəliflik təşkil edir. Mərkəzi Almaniyadakı meşəlik ərazidəki yaylalarla şimaldakı alçaq səviyyədə yerləşən düzənliklərə çıxış <a href="/wiki/Reyn_%C3%A7ay%C4%B1" class="mw-redirect" title="Reyn çayı">Reyn</a>, <a href="/wiki/Dunay_%C3%A7ay%C4%B1" class="mw-redirect" title="Dunay çayı">Dunay</a> və <a href="/wiki/Elba_%C3%A7ay%C4%B1" title="Elba çayı">Elba</a> çayları vasitəsilə təmin olunur. Ölkə ərazisində rast gəlinən mühüm təbii resurslara dəmir filizi, <a href="/wiki/Da%C5%9F_k%C3%B6m%C3%BCr" title="Daş kömür">kömür</a>, potaş, linyit, <a href="/wiki/Uranium" class="mw-redirect" title="Uranium">uranium</a>, mis, <a href="/wiki/T%C9%99bii_qaz" title="Təbii qaz">təbii qaz</a>, <a href="/wiki/Duz" title="Duz">duz</a>, <a href="/wiki/Nikel" title="Nikel">nikel</a> və <a href="/wiki/Su" title="Su">su</a> daxildir.<a href="#cite_note-CIA-93">[93]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İqlim">İqlim</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=11" title="İqlim bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=11" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İqlim">mənbəni redaktə et</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Koppen-Geiger_Map_DEU_present.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Koppen-Geiger_Map_DEU_present.svg/220px-Koppen-Geiger_Map_DEU_present.svg.png" decoding="async" width="220" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Koppen-Geiger_Map_DEU_present.svg/330px-Koppen-Geiger_Map_DEU_present.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Koppen-Geiger_Map_DEU_present.svg/440px-Koppen-Geiger_Map_DEU_present.svg.png 2x" data-file-width="1418" data-file-height="850" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=K%C3%B6ppen_iqlim_qrupla%C5%9Fd%C4%B1rmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Köppen iqlim qruplaşdırması (səhifə mövcud deyil)">Köppen iqlim qruplaşdırması</a> əsasında tərtib olunan Almaniya xəritəsi.<a href="#cite_note-94">[94]</a></figcaption></figure> Almaniyanın əksər hissəsində rütubətli qərb küləklərinin üstün olduğu mülayim iqlim üstünlük təşkil edir. Ölkə Qərbi Avropanın <a href="/wiki/D%C9%99niz_iqlimi" title="Dəniz iqlimi">dəniz iqlimi</a> və Şərqi Avropanın <a href="/w/index.php?title=Kontinental_iqlim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kontinental iqlim (səhifə mövcud deyil)">kontinental iqlimi</a> arasında yerləşir. İqlim <a href="/wiki/Qolfstrim_c%C9%99r%C9%99yan%C4%B1" title="Qolfstrim cərəyanı">Qolfstrim cərəyanının</a> şimal uzantısı hesab olunan <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Atlantika_c%C9%99r%C9%99yan%C4%B1" title="Şimali Atlantika cərəyanı">Şimali Atlantika cərəyanının</a> təsiri altındadır. Bu isti cərəyanların təsiri nəticəsində Şimal dənizinin sahilində yerləşən ərazilərdə dəniz iqlimi hakimdir. Almaniyada illik ortalama 789 mm <a href="/wiki/Atmosfer_ya%C4%9F%C4%B1nt%C4%B1lar%C4%B1" title="Atmosfer yağıntıları">atmosfer yağıntıları</a> müşahidə olunur və davamlı quru mövsümlərə rast gəlinmir. Qış mövsümü sərin, yay isə ilıq olur. Yay aylarında temperatur 30 °C-dək yüksəlir.<a href="#cite_note-climate-95">[95]</a> Şərq bölgələrində iqlim nisbətən quru olur. Ölkənin mərkəzi və qərb bölgələrində isə dəniz iqlimi və kontinental iqlim müxtəliflik göstərir. Almaniyanın əksər hissələrində dəniz iqlimi və kontinental iqlimin hakim olmasına baxmayaraq, ucqar cənubda <a href="/wiki/Alp" class="mw-disambig" title="Alp">Alp</a> dağlarında isə daha aşağı temperatur və daha artıq atmosfer yağıntıları müşahidə olunur.<a href="#cite_note-climate-95">[95]</a> Ölkə ərazisində indiyə qədər qeydə alınmış ən yüksək temperatur 41,2 °C (2019-cu ilin iyulunda, <a href="/wiki/Duysburq" title="Duysburq">Duysburq</a> şəhəri) olduğu halda, ən aşağı temperatur isə −37.8 °C (1929-cu ilin fevralında, Pfaffenhofen-an-der-İlm şəhəri) qeydə alınmışdır.<a href="#cite_note-96">[96]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Biomüxtəliflik">Biomüxtəliflik</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=12" title="Biomüxtəliflik bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=12" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Biomüxtəliflik">mənbəni redaktə et</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Nationalpark_berchtesgaden_blick_steinernes_meer_vom_jenner_ds_wv_09_2011.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Nationalpark_berchtesgaden_blick_steinernes_meer_vom_jenner_ds_wv_09_2011.jpg/220px-Nationalpark_berchtesgaden_blick_steinernes_meer_vom_jenner_ds_wv_09_2011.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Nationalpark_berchtesgaden_blick_steinernes_meer_vom_jenner_ds_wv_09_2011.jpg/330px-Nationalpark_berchtesgaden_blick_steinernes_meer_vom_jenner_ds_wv_09_2011.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Nationalpark_berchtesgaden_blick_steinernes_meer_vom_jenner_ds_wv_09_2011.jpg/440px-Nationalpark_berchtesgaden_blick_steinernes_meer_vom_jenner_ds_wv_09_2011.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1126" /></a><figcaption>Berxtesqaden Milli Parkı 1990-cı ildə <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">UNESCO</a>-nun biosfer rezervi elan olunmuşdur.</figcaption></figure> Almaniya ərazisi iki ekoloji bölgəyə ayrılır: Avropa-Aralıq dənizi dağlıq qarışıq meşələri və Şimal-şərqi Atlantik şelf zonası.<a href="#cite_note-97">[97]</a> 2008-ci ilə olan məlumata əsasən Almaniya ərazisinin əsas hissəsi kənd təsərrüfatına yararlı torpaq (34%), <a href="/wiki/Me%C5%9F%C9%99" title="Meşə">meşələr</a> (30.1%), daimi <a href="/wiki/Otlaq" title="Otlaq">otlaqlar</a> (13.4%) və 11,8%-i isə <a href="/wiki/Ya%C5%9Fay%C4%B1%C5%9F_m%C9%99nt%C9%99q%C9%99l%C9%99ri" class="mw-redirect" title="Yaşayış məntəqələri">yaşayış məntəqələrindən</a> ibarətdir.<a href="#cite_note-98">[98]</a> Bitki və heyvan növləri <a href="/wiki/M%C9%99rk%C9%99zi_Avropa" title="Mərkəzi Avropa">Mərkəzi Avropanın</a> qalan bölgələri ilə eynidir. Fıstıq, palıd və başqa başqa yarpaqdəyişən ağaclar meşələrin üçdə bir hissəsini təşkil edir. Ölkə boyunca həyata keçirilən yaşıllaşdırma tədbirləri nəticəsində <a href="/wiki/%C4%B0yn%C9%99yarpaql%C4%B1lar_(sinif)" title="İynəyarpaqlılar (sinif)">iynəyarpaqlı</a> ağacların sayında artım müşahidə olunur. <a href="/wiki/K%C3%BCknar" title="Küknar">Küknar</a> və <a href="/wiki/A%C4%9F_%C5%9Fam" title="Ağ şam">ağ şam</a> yüksək dağlıq ərazilərdə, <a href="/wiki/%C5%9Eam_a%C4%9Fac%C4%B1" title="Şam ağacı">şam ağacı</a> və qaraşam kimi ağaclar isə düzənlik ərazilərdə üstünlük təşkil edir. <a href="/wiki/%C3%87i%C3%A7%C9%99k" title="Çiçək">Çiçək</a>, <a href="/wiki/G%C3%B6b%C9%99l%C9%99k" title="Göbələk">göbələk</a> və <a href="/wiki/Mam%C4%B1rlar" title="Mamırlar">mamırların</a> müxtəlif növlərinə rast gəlinir. Almaniyada rast gəlinən vəhşi heyvanlara Mərkəzi Avropa qırmızı maralı, <a href="/wiki/%C3%87%C3%B6ldonuzu" title="Çöldonuzu">çöldonuzu</a>, <a href="/wiki/Muflon" title="Muflon">muflon</a>, <a href="/wiki/Adi_t%C3%BClk%C3%BC" title="Adi tülkü">adi tülkü</a>, <a href="/wiki/Porsuq" title="Porsuq">porsuq</a>, <a href="/wiki/Boz_dov%C5%9Fan" title="Boz dovşan">boz dovşan</a> və az sayda <a href="/wiki/Qunduz" title="Qunduz">qunduz</a> daxildir.<a href="#cite_note-99">[99]</a> Mavi <a href="/wiki/%C6%8Fkin_g%C3%BCl%C9%99v%C9%99ri" title="Əkin güləvəri">əkin güləvəri</a> bir vaxtlar Almaniyanın <a href="/wiki/Milli_g%C3%BCl" title="Milli gül">milli simvolu</a> hesab olunurdu.<a href="#cite_note-100">[100]</a> Almaniya ərazisində 16 milli park yerləşir. Buna əlavə olaraq, ölkə ərazisində 15 biosfer rezervi və 98 təbiət parkı vardır. Almaniyada qeydiyyatdan keçmiş 400-dən çox <a href="/wiki/Zoologiya_park%C4%B1" class="mw-redirect" title="Zoologiya parkı">zoologiya parkı</a> mövcuddur.<a href="#cite_note-101">[101]</a> 1844-cü ildə açılmış <a href="/wiki/Berlin_zoopark%C4%B1" title="Berlin zooparkı">Berlin zooparkı</a> Almaniyanın ən köhnə zooparkı hesab olunur. Burada dünyanın müxtəlif yerlərində rast gəlinən heyvan növləri nümayiş olunur.<a href="#cite_note-102">[102]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İnzibati_ərazi_bölgüsü">İnzibati ərazi bölgüsü</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=13" title="İnzibati ərazi bölgüsü bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=13" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İnzibati ərazi bölgüsü">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Almaniya_%C5%9F%C9%99h%C9%99rl%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Almaniya şəhərlərinin siyahısı">Almaniya şəhərlərinin siyahısı</a> </div></dd></dl> Almaniya ərazisində 16 əyalət və bunlara daxil olan 439 rayon vardır. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Əyalətlər_və_paytaxtları">Əyalətlər və paytaxtları</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=14" title="Əyalətlər və paytaxtları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=14" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Əyalətlər və paytaxtları">mənbəni redaktə et</a>]</div> <div style="float: left;margin:0 2em 0 0;"><div style="position: relative;"> <a href="/wiki/Fayl:Karte_Bundesrepublik_Deutschland.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Karte_Bundesrepublik_Deutschland.svg/300px-Karte_Bundesrepublik_Deutschland.svg.png" decoding="async" width="300" height="406" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Karte_Bundesrepublik_Deutschland.svg/450px-Karte_Bundesrepublik_Deutschland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Karte_Bundesrepublik_Deutschland.svg/600px-Karte_Bundesrepublik_Deutschland.svg.png 2x" data-file-width="592" data-file-height="801" /></a><div style="font-size:75%"> <div style="position:absolute; left:68px; top:116px"></div> <div style="position:absolute; left:73px; top:84px"></div> <div style="position:absolute; left:108px; top:66px"></div> <div style="position:absolute; left:151px; top:44px"></div> <div style="position:absolute; left:148px; top:157px"></div> <div style="position:absolute; left:218px; top:197px"></div> <div style="position:absolute; left:195px; top:94px"></div> <div style="position:absolute; left:217px; top:120px"></div> <div style="position:absolute; left:149px; top:211px"></div> <div style="position:absolute; left:78px; top:222px"></div> <div style="position:absolute; left:2px; top:168px"></div> <div style="position:absolute; left:12px; top:248px"></div> <div style="position:absolute; left:167px; top:306px"></div> <div style="position:absolute; left:44px; top:337px"></div> <div style="position:absolute; left:4px; top:283px"></div> <div style="position:absolute; left:78px; top:19px"></div> </div></div> <table style="background:none;" cellspacing="2px"> <tbody><tr> <td> <table class="sortable wikitable" style="text-align:left; font-size:90%;"> <tbody><tr style="font-size:100%; text-align:right;"> <th style="width:140px;">Yer</th> <th style="width:85px;"><a href="/wiki/Paytaxt" title="Paytaxt">Paytaxt</a></th> <th style="width:85px;">Ərazi (km²)</th> <th style="width:85px;">Əhali </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Baden-V%C3%BCrtemberq" title="Baden-Vürtemberq">Baden-Vürtemberq</a></td> <td><a href="/wiki/%C5%9Etutqart" title="Ştutqart">Ştutqart</a></td> <td style="text-align:right">35.752</td> <td style="text-align:right">10.717.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Bavariya" title="Bavariya">Bavariya</a></td> <td><a href="/wiki/M%C3%BCnhen" class="mw-redirect" title="Münhen">Münhen</a></td> <td style="text-align:right">70.549</td> <td style="text-align:right">12.444.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a></td> <td><a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a></td> <td style="text-align:right">892</td> <td style="text-align:right">3.400.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Brandenburq" title="Brandenburq">Brandenburq</a></td> <td><a href="/wiki/Potsdam" title="Potsdam">Potsdam</a></td> <td style="text-align:right">29.477</td> <td style="text-align:right">2.568.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Bremen_%C9%99yal%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Bremen əyaləti">Bremen</a></td> <td><a href="/wiki/Bremen" title="Bremen">Bremen</a></td> <td style="text-align:right">404</td> <td style="text-align:right">663.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Hamburq" title="Hamburq">Hamburq</a></td> <td><a href="/wiki/Hamburq" title="Hamburq">Hamburq</a></td> <td style="text-align:right">755</td> <td style="text-align:right">1.735.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Hessen" title="Hessen">Hessen</a></td> <td><a href="/wiki/Visbaden" title="Visbaden">Visbaden</a></td> <td style="text-align:right">21.115</td> <td style="text-align:right">6.098.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Meklenburq-%C3%96n_Pomeraniya" title="Meklenburq-Ön Pomeraniya">Meklenburq-Ön Pomeraniya</a></td> <td><a href="/wiki/%C5%9Everin" title="Şverin">Şverin</a></td> <td style="text-align:right">23.174</td> <td style="text-align:right">1.720.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_Saksoniya" title="Aşağı Saksoniya">Aşağı Saksoniya</a></td> <td><a href="/wiki/Hannover" title="Hannover">Hannover</a></td> <td style="text-align:right">47.618</td> <td style="text-align:right">8.001.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%C5%9Eimali_Reyn-Vestfaliya" title="Şimali Reyn-Vestfaliya">Şimali Reyn-Vestfaliya</a></td> <td><a href="/wiki/D%C3%BCsseldorf" title="Düsseldorf">Düsseldorf</a></td> <td style="text-align:right">34.043</td> <td style="text-align:right">18.075.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Reynland-Pfalts" title="Reynland-Pfalts">Reynland-Pfalts</a></td> <td><a href="/wiki/Mayns" title="Mayns">Mayns</a></td> <td style="text-align:right">19.847</td> <td style="text-align:right">4.061.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Saarland" title="Saarland">Saarland</a></td> <td><a href="/wiki/Saarbr%C3%BCkken" title="Saarbrükken">Saarbrükken</a></td> <td style="text-align:right">2.569</td> <td style="text-align:right">1.056.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Saksoniya" title="Saksoniya">Saksoniya</a></td> <td><a href="/wiki/Drezden" title="Drezden">Drezden</a></td> <td style="text-align:right">18.416</td> <td style="text-align:right">4.296.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Saksoniya-Anhalt" title="Saksoniya-Anhalt">Saksoniya-Anhalt</a></td> <td><a href="/wiki/Maqdeburq" title="Maqdeburq">Maqdeburq</a></td> <td style="text-align:right">20.445</td> <td style="text-align:right">2.494.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%C5%9Elezviq-Hol%C5%9Fteyn" title="Şlezviq-Holşteyn">Şlezviq-Holşteyn</a></td> <td><a href="/wiki/Kil" title="Kil">Kil</a></td> <td style="text-align:right">15.763</td> <td style="text-align:right">2.829.000 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/T%C3%BCringiya" title="Türingiya">Türingiya</a></td> <td><a href="/wiki/Erfurt" title="Erfurt">Erfurt</a></td> <td style="text-align:right">16.172</td> <td style="text-align:right">2.355.000 </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İqtisadiyyat">İqtisadiyyat</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=15" title="İqtisadiyyat bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=15" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İqtisadiyyat">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Almaniya_iqtisadiyyat%C4%B1" title="Almaniya iqtisadiyyatı">Almaniya iqtisadiyyatı</a> </div></dd></dl> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Skyline_Frankfurt_am_Main.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Skyline_Frankfurt_am_Main.jpg/250px-Skyline_Frankfurt_am_Main.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Skyline_Frankfurt_am_Main.jpg/375px-Skyline_Frankfurt_am_Main.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Skyline_Frankfurt_am_Main.jpg/500px-Skyline_Frankfurt_am_Main.jpg 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a><figcaption><a href="/wiki/Frankfurt-Mayn" title="Frankfurt-Mayn">Frankfurt</a> şəhəri Almaniyanın iqtisadi mərkəzi hesab olunur.</figcaption></figure> Almaniya iqtisadiyyatı <a href="/w/index.php?title=Sosial_y%C3%B6n%C3%BCml%C3%BC_bazar_iqtisadiyyat%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sosial yönümlü bazar iqtisadiyyatı (səhifə mövcud deyil)">Sosial yönümlü bazar iqtisadiyyatıdır</a>. Ölkə iqtisadiyyatı üçün yüksək ixtisaslaşmış işçi qüvvəsi, inkişaf etmiş infastruktur, böyük həcmdə kapital ehtiyatı, korrupsiyanın çox aşağı səviyyəsi xarakterikdir, lakin ölkədə son illər korrupsiyanın və rüşvətin artması meylləri sezilir.<a href="#cite_note-103">[103]</a> Həmçinin Almaniyada yüksək səviyyəli <a href="/wiki/%C4%B0nnovasiya" title="İnnovasiya">innovasiya</a> mövcuddur. Almaniyanın <a href="/wiki/%C3%9CDM" class="mw-redirect" title="ÜDM">ÜDM</a>-i 3.332 milyard dollara bərabərdir.<a href="#cite_note-104">[104]</a> Bu göstəriciyə görə Almaniya Avropada birinci, dünyada isə 4-cü yeri tutur. Bundan başqa Almaniya ixrac həcminə görə dünyada <a href="/wiki/%C3%87in" title="Çin">Çindən</a> sonra ikinci yeri tutur. 2009-cu ildə Almaniyanın ümumi ixracatı 1.120 trilyon dollar olmuşdur ki, bu da Ümumi Daxili Məhsulun üçdə birini təşkil edir. Almaniya külək və günəş enerjisinə aid olan məhsulların istehsalına görə dünyada birinci yeri tutur. Hər il beynəlxalq ticarətə dair konfranslar Almaniyanın müxtəlif şəhərlərində, <a href="/wiki/Hannover" title="Hannover">Hannover</a>, <a href="/wiki/Frankfurt" class="mw-redirect" title="Frankfurt">Frankfurt</a> və <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlində</a> keçirilir. Ölkə ixracatının əsas hissəsini mühəndislik ixtisasına aid məhsullar tutur. Bunlar <a href="/wiki/Avtomobil" title="Avtomobil">avtomobil</a> və müxtəlif maşınlar, kimya və metal məhsullarıdır. Almaniyada fəal işçi qüvvəsinin sayı 43.5 milyondur, işsizlik səviyyəsi isə 2010-cu il Oktyabr ayı məlumatlarına görə 6,7%-dir. İşçi qüvvəsinin 67%-i xidmət sahəsində, 29%-i <a href="/wiki/S%C9%99naye" title="Sənaye">sənayedə</a>, təxminən 2%-i isə <a href="/wiki/K%C9%99nd_t%C9%99s%C9%99rr%C3%BCfat%C4%B1" title="Kənd təsərrüfatı">kənd təsərrüfatında</a> təmsil olunub. Ölkədə adambaşına düşən ümumi daxili məhsul miqdarı 42.000 ABŞ dollarıdır, lakin bununla belə 20 il əvvəl vahid dövlətdə birləşməsinə baxmayaraq, Şərqi Almaniya iqtisadi cəhətdən Qərbi Almaniyadan hələ də xeyli geridədir. Şərqi Almaniyada insanların gəliri qərbdəkindən 25% aşağıdır, işsizlik isə burada qərbə nisbətən 2 dəfə yüksəkdir.<a href="#cite_note-105">[105]</a> Almaniya hökumətinin planlarına görə Şərqi Almaniya ilə Qərbi Almaniya arasındakı iqtisadi göstəricilərə görə fərqlər 2019-cu ildə tam olaraq aradan qalxmalıdır. Almaniya iqtisadiyyatı İkinci dünya müharibəsindən sonra sürətli inkişafda olmuşdur. Buna əsas təkan verən faktorlar <a href="/wiki/Mar%C5%9Fal_plan%C4%B1" title="Marşal planı">Marşal planı</a>, müharibədən sonra Almaniyada çoxlu sayda ucuz və yüksək ixtisaslaşmış işçi qüvvəsi, həmçinin vahid Avropa bazarının yaradılması olmuşdur. 1957-ci ildə qurulan <a href="/wiki/Avropa_Birliyi" class="mw-redirect" title="Avropa Birliyi">Avropa Birliyinin</a> ilk üzvləri Qərbi Almaniya, Belçika, Fransa, Luksemburq, İtaliya, və Niderland olmuşdur. Sürətlə inkişaf edən Qərbi Almaniyaya <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyədən</a>, <a href="/wiki/Yunan%C4%B1stan" title="Yunanıstan">Yunanıstandan</a>, <a href="/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya">İtaliyadan</a> və <a href="/wiki/Portuqaliya" title="Portuqaliya">Portuqaliyadan</a> çoxlu sayda <a href="/wiki/Qastarbayter" title="Qastarbayter">qastarbayterlər</a> (qonaq işçilər) axın etməyə başladı, lakin <a href="/wiki/Kommunizm" title="Kommunizm">kommunizmin</a> çökməsindən və Almaniyanın birləşməsindən sonrakı illərdə ölkə iqtisadiyyatının artım sürəti azaldı, 2000-ci illərdən sonra isə ümumiyyətlə inkişaf dayandı. Son illər dünyada baş verən iqtisadi böhran Almaniyadan da yan keçməyib, ölkə iqtisadiyyatı 2 il dalbadal, 2009 və 2010-cu illərdə azalmağa doğru gedib. Aşağıdakı cədvəldə Almaniya iqtisadiyyatının son illərdəki artım tempi və ÜDM həcmi göstərilib: <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th> </th> <th>1992 </th> <th>1993 </th> <th>1994 </th> <th>1995 </th> <th>1996 </th> <th>1997 </th> <th>1998 </th> <th>1999 </th></tr> <tr> <td>ÜDM </td> <td>€ 1646.62 mlrd </td> <td>€ 1694.37 mlrd </td> <td>€ 1780.78 mlrd </td> <td>€ 1848.45 mlrd </td> <td>€ 1878.18 mlrd </td> <td>€ 1915.58 mlrd </td> <td>€ 1965.38 mlrd </td> <td>€ 2012.00 mlrd </td></tr> <tr> <td>Artım </td> <td>+7.3% </td> <td>+2.9% </td> <td>+5.1% </td> <td>+3.8% </td> <td>+1.5% </td> <td>+2.1% </td> <td>+2.6% </td> <td>+2.4% </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th> </th> <th>2000 </th> <th>2001 </th> <th>2002 </th> <th>2003 </th> <th>2004 </th> <th>2005 </th> <th>2006 </th> <th>2007 </th> <th>2008 </th> <th>2009 </th></tr> <tr> <td>ÜDM </td> <td>€ 2062.50 mlrd </td> <td>€ 2113.16 mlrd </td> <td>€ 2143.18 mlrd </td> <td>€ 2163.80 mlrd </td> <td>€ 2210.90 mlrd </td> <td>€ 2242.20 mlrd </td> <td>€ 2325.10 mlrd </td> <td>€ 2428.20 mlrd </td> <td>€ 2495.80 mlrd </td> <td>€ 2409.10 mlrd </td></tr> <tr> <td>Artım </td> <td>+2.5% </td> <td>+2.5% </td> <td>+1.4% </td> <td>+1.0% </td> <td>+2.2% </td> <td>+1.4% </td> <td>+3.7% </td> <td>+4.4% </td> <td>+2.8% </td> <td>-3.5% </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Əhali">Əhali</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=16" title="Əhali bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=16" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Əhali">mənbəni redaktə et</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Hamburg_Hafencity_Magellanterrassen.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Hamburg_Hafencity_Magellanterrassen.JPG/220px-Hamburg_Hafencity_Magellanterrassen.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Hamburg_Hafencity_Magellanterrassen.JPG/330px-Hamburg_Hafencity_Magellanterrassen.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Hamburg_Hafencity_Magellanterrassen.JPG/440px-Hamburg_Hafencity_Magellanterrassen.JPG 2x" data-file-width="3504" data-file-height="2336" /></a><figcaption><a href="/wiki/Hamburq" title="Hamburq">Hamburq</a> şəhərindən görüntü</figcaption></figure> 31 dekabr 2011-ci il məlumatlaarına görə Almaniyada 81 843 743 nəfər əhali məskunlaşıb.<a href="#cite_note-Area_and_population_–_Foreign_population-106">[106]</a> Əhalisinin sayına görə Almaniya Avropada 2-ci, dünyada isə 16-cı yeri tutur. Əhalisinin sıxlığı hər kvadrat kilometr üçün 230 nəfərdir ki, bu yüksək göstərici hesab olunur. Orta həyat davamlılığı 80 ildir, bu göstəriciyə görə Almaniya dünyada qabaqcıl yerlərdən birini tutur, lakin buna baxmayaraq ölkədə ölüm səviyyəsi doğumdan daha yüksəkdir ki, bu da Almaniya əhalisinin azalmasına səbəb olmaqdadır. Ölkədə 15 yaşından yuxarı insanların 99 faizi yazıb oxumağı bacarır, lakin yeni böyüyən nəsildə savadlılıq səviyyəsinin xeyli aşağı olması Almaniya rəhbərliyini narahat edən problemlərdəndir. Bundan başqa Almaniya <a href="/w/index.php?title=Miqrantlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miqrantlar (səhifə mövcud deyil)">miqrantların</a> sayına görə də dünyada öncül yerlərdən birini tutur. Hal-hazırda Almaniyada 10 milyon nəfər Almaniyadan kənarda doğulmuş şəxs yaşayır. Bunların böyük hissəsi keçmir <a href="/wiki/SSR%C4%B0" title="SSRİ">SSRİdə</a> yaşayan etnik almanlar, həmçinin Almaniyaya işləməyə gələn türklər və polyaklardır. Hesablamalara görə Almaniyada doğulan və yaşı 5-dən az olan uşaqların 30 faizinin bir və ya hər iki valideyni qeyri-almandır. Əhalinin 91,5%-ni almanlar, 2,4%-ni türklər, 0,7%-ni italyanlar, 0,4%-ni yunanlar, 0,4%-ni polyaklar təşkil edir. Bundan başqa Almaniyadan kənarda çoxlu sayda etnik alman yaşayır. Almaniya çox yüksək səviyyədə <a href="/wiki/Urbanizasiya" title="Urbanizasiya">urbanizasiyalaşmış</a> ölkə sayılır. Ölkə əhalisinin təxminən 90 faizə yaxını şəhərlərdə yaşayır.<a href="#cite_note-107">[107]</a> Almaniyada əhalisi 1 milyon nəfərdən çox olan dörd şəhər yerləşir. Bunlar <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a>, <a href="/wiki/Hamburq" title="Hamburq">Hamburq</a>, <a href="/wiki/M%C3%BCnhen" class="mw-redirect" title="Münhen">Münhen</a> və <a href="/wiki/K%C3%B6ln" title="Köln">Köln</a> şəhərləridir. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dil">Dil</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=17" title="Dil bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=17" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Dil">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Alman_dili" title="Alman dili">Alman dili</a> </div></dd></dl> Almaniyada rəsmi dil <a href="/wiki/Alman_dili" title="Alman dili">Alman dilidir</a>. Bu dil Almaniyada ən geniş yayılmış dildir və demək olar ki, ölkədə yaşayan hər bir insan bu dili yüksək səviyyədə bilir. Həmçinin alman dili Avropa Birliyinin 23 rəsmi dilindən biridir, həmçinin 3 işçi dillərdən biridir. (digər iki işçi dili <a href="/wiki/%C4%B0ngilis_dili" title="İngilis dili">İngilis dili</a> və <a href="/wiki/Frans%C4%B1z_dili" title="Fransız dili">Fransız dilidir</a>) Yerli etnik azlıqların dili kimi danimarka dili, sorbiya dili, friziya dilləridir. Həmçinin son illərdə Almaniyaya köç etmiş miqrantların istifadə etdiyi dillər kimi <a href="/wiki/T%C3%BCrk_dili" title="Türk dili">Türk dili</a><a href="#cite_note-108">[108]</a> <a href="/wiki/Polyak_dili" title="Polyak dili">Polyak dili</a>, <a href="/wiki/Rus_dili" title="Rus dili">Rus dili</a><a href="#cite_note-109">[109]</a> və <a href="/wiki/Balkan_yar%C4%B1madas%C4%B1" title="Balkan yarımadası">Balkan yarımadasından</a> olan xalqların dilləridir. Bütün dünyada alman dili 100 milyon nəfər üçün əsas dil, təxminən 80 milyon nəfər üçün isə ikinci dildir. Alman dili Avropa Birliyində olan 90 milyon (18%) nəfər üçün ana dilidir. Almaniya əhalisinin 67% alman dilindən başqa daha bir dil, 27% isə alman dilindən başqa daha iki dil bilir. Ölkədə daha geniş yayılmış xarici dil ingilis dilidir. Xarici dil bilən almanların 51%-i ingilis dilini, 15%-i fransız dilini, 5%-i isə rus dilini bilir. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Din">Din</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=18" title="Din bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=18" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Din">mənbəni redaktə et</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Mosque_of_Schwetzingen_Castle.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Mosque_of_Schwetzingen_Castle.jpg/220px-Mosque_of_Schwetzingen_Castle.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Mosque_of_Schwetzingen_Castle.jpg/330px-Mosque_of_Schwetzingen_Castle.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Mosque_of_Schwetzingen_Castle.jpg/440px-Mosque_of_Schwetzingen_Castle.jpg 2x" data-file-width="3124" data-file-height="2000" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%C5%9Evetzingen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şvetzingen (səhifə mövcud deyil)">Şvetzingen</a> şəhərində 1779-cu ildə tikilmiş Almaniyadakı ilk məscid</figcaption></figure> 30% <a href="/wiki/Protestant" class="mw-redirect" title="Protestant">protestantlar</a> (lüteranlar)<a href="#cite_note-110">[110]</a>, 30% <a href="/wiki/Katolik" class="mw-redirect" title="Katolik">katoliklər</a><a href="#cite_note-111">[111]</a>, 4% <a href="/wiki/M%C3%BCs%C9%99lman" title="Müsəlman">müsəlmanlar</a><a href="#cite_note-112">[112]</a> təşkil edir. Son illərdə Almaniyada <a href="/wiki/Xristian" title="Xristian">xristianların</a> sayının azalması ilə bərabər, <a href="/wiki/Ateist" class="mw-redirect" title="Ateist">ateistlərin</a> sayı artmaqdadır<a href="#cite_note-113">[113]</a>. <a href="/wiki/Xristianl%C4%B1q" title="Xristianlıq">Xristianlıq</a> Almaniyada Roma İmperiyası və <a href="/w/index.php?title=Frank_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frank Krallığı (səhifə mövcud deyil)">Frank Krallığı</a> dövründə yayılmağa başlayıb. İlk dövrlərdən Almaniya əhalisi Roma Katolik kilsəsinə sadiq olsa da, reformasiya hərəkatı başlanan zamandan etibarən Almaniya katolik kilsəsindən ayrılmağa başladı. 16-cı əsrdən etibarən daha çox alman protestanlığı qəbul etdi. Hal-hazırda da Almaniyadakı xristianların əksəriyyəti protestant olmaqdadır. <a href="/wiki/%C4%B0slam" title="İslam">İslam</a> barədə Almaniya tarixində çox az şey məlumdur. Almaniya torpağına ilk gələn müsəlmanlar 1683-cü ildə <a href="/w/index.php?title=Vyana_m%C3%BChasir%C9%99si&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vyana mühasirəsi (səhifə mövcud deyil)">Vyana mühasirəsi</a> zamanı əsir düşmüş türk əsgərləri olmuşdular. Daha sonra onların bir çoxu ya xristianlığı qəbul edərək Almaniyada qalmış, ya da öz vətəninə qayıtmışdılar. Daha sonra rus-osmanlı müharibələrində əsir düşmüş türk əsgərləri bir neçə dəfə Almaniyaya gətirilmişdilər. 1741-ci ildə etibarən Prussiya kralı <a href="/w/index.php?title=Frederik_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frederik II (səhifə mövcud deyil)">Frederik II</a> dövründə tatar, <a href="/wiki/Bosniya_v%C9%99_Herseqovina" title="Bosniya və Herseqovina">Bosniya</a> və <a href="/wiki/Albaniya" title="Albaniya">Albaniya</a> müsəlmanlarından ibarət 1000 nəfər əsgər olan polk Prussiya ordusunda daimi xidmət edir. Həmin polk Ulan (türkcə oğlan) polku adlanırdı. 1798-ci ildə Almaniyada indiyə qədər mövcud olan ilk müsəlman qəbiristanlığı salınır.<a href="#cite_note-114">[114]</a> Almaniyada ilk məscid 1779-cu ildə tikilir<a href="#cite_note-115">[115]</a>, lakin müsəlmanların sayı əsas olaraq İkinci dünya müharibəsindən sonra sürətlə artmağa başlayır. Hal-hazırda da müsəlmanlar ateistlərlə birgə sayı sürətlə artan qruplardandır. Almaniya həmçinin <a href="/wiki/Y%C9%99hudi" class="mw-redirect" title="Yəhudi">yəhudilərin</a> ənənəvi olaraq yaşadığı ölkələrdən olmuşdur. Almaniyanın birləşməsindən əvvəl, 1989-cu ildə burada 30.000 yəhudi yaşasa da, SSRİ-nin dağılmasının ardından bir çox yəhudinin bura köçməsi onların sayının çoxalmasına səbəb olmuşdur. 2004-cü ildə Almaniyada 200.000 yəhudi yaşayırdı. Bundan başqa ölkədə təxminən 250.000 <a href="/wiki/Buddist" class="mw-redirect" title="Buddist">buddist</a> yaşayır ki<a href="#cite_note-116">[116]</a>, bunların da yarısı <a href="/wiki/Asiya" title="Asiya">Asiya</a> ölkələrindən bura gəlmiş immiqrantlardır. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İdman">İdman</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=19" title="İdman bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=19" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İdman">mənbəni redaktə et</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Arena_Auf_Schalke_hosting_Schalke_04_vs_Dortmund_in_2009.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Arena_Auf_Schalke_hosting_Schalke_04_vs_Dortmund_in_2009.jpg/230px-Arena_Auf_Schalke_hosting_Schalke_04_vs_Dortmund_in_2009.jpg" decoding="async" width="230" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Arena_Auf_Schalke_hosting_Schalke_04_vs_Dortmund_in_2009.jpg/345px-Arena_Auf_Schalke_hosting_Schalke_04_vs_Dortmund_in_2009.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Arena_Auf_Schalke_hosting_Schalke_04_vs_Dortmund_in_2009.jpg/460px-Arena_Auf_Schalke_hosting_Schalke_04_vs_Dortmund_in_2009.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C5%9Ealke_04_FK" title="Şalke 04 FK">Şalke 04</a> ilə <a href="/wiki/Borussiya_Dortmund_FK" title="Borussiya Dortmund FK">Borussiya Dortmund</a> futbol oyunu</figcaption></figure> İdman alman həyatının ayrılmaz hissəsidir. 27 milyon almaniyalı idman klublarının üzvüdür, 12 milyon almaniyalı isə idman ilə individual olaraq məşğul olur. Almaniyada 91.000-dən çox idman klubu fəaliyyət göstərir. <a href="/wiki/Olimpiya_oyunlar%C4%B1" title="Olimpiya oyunları">Olimpiya oyunlarında</a> qazanılmış medalların sayına görə Almaniya bütün dünyada 3-cü yeri tutur. Həmçinin Almaniya 2 dəfə Olimpiya oyunlarına evsahibliyi edib. Bunlar 1936-cı ildə Berlində və 1972-ci ildə <a href="/wiki/M%C3%BCnhen" class="mw-redirect" title="Münhen">Münhendə</a> keçirilən Olimpiada Oyunları olub. İdman oyunları içərisində Almaniyada ən geniş yayılan növü <a href="/wiki/Futbol" title="Futbol">futboldur</a>. <a href="/w/index.php?title=Almaniya_Futbol_Assosasiyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniya Futbol Assosasiyası (səhifə mövcud deyil)">Almaniya Futbol Assosasiyası</a> özündə 26.000 futbol klubunu və 6.6 milyon üzvü özündə birləşdirən böyük bir qurumdur. Almaniya futbol liqası <a href="/wiki/Bundesliqa" title="Bundesliqa">Bundesliqa</a> dünyadakı peşəkar idman yarışları içərisində özünə ən çox tamaşaçı cəlb edən yarışlardan biri hesab olunur. Futbol üzrə Almaniya yığma komandası 4 dəfə Dünya və 3 dəfə Avropa çempionu olub. Digər yarışlardan <a href="/wiki/Hokkey" title="Hokkey">hokkey</a>, <a href="/wiki/Reqbi" title="Reqbi">reqbi</a>, <a href="/wiki/Tennis" title="Tennis">tennis</a> və motorlu yarışlar da Almaniyada geniş yayılıb. "<a href="/wiki/Formula-1" class="mw-redirect" title="Formula-1">Formula-1</a>"də alman pilotu <a href="/wiki/Mihael_%C5%9Eumaxer" class="mw-redirect" title="Mihael Şumaxer">Mihael Şumaxer</a> 7 dəfə dünya çempionu olub. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Elm">Elm</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=20" title="Elm bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=20" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Elm">mənbəni redaktə et</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Heidelberg_Universit%C3%A4tsbibliothek_2003.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Heidelberg_Universit%C3%A4tsbibliothek_2003.jpg/250px-Heidelberg_Universit%C3%A4tsbibliothek_2003.jpg" decoding="async" width="250" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Heidelberg_Universit%C3%A4tsbibliothek_2003.jpg/375px-Heidelberg_Universit%C3%A4tsbibliothek_2003.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Heidelberg_Universit%C3%A4tsbibliothek_2003.jpg/500px-Heidelberg_Universit%C3%A4tsbibliothek_2003.jpg 2x" data-file-width="2068" data-file-height="1680" /></a><figcaption>1386-cı ildə əsası qoyulmuş <a href="/wiki/Heydelberq_Universiteti" title="Heydelberq Universiteti">Heydelberq Universitetinin</a> ktabxanası</figcaption></figure> Almaniyada elm orta əsrlərdən bəri sürətlə inkişaf etməkdədir. Hal-hazırda da Almaniyada elmə yatırım çox yüksək səviyyədədir və bu məqam ölkə iqtisadiyyatının sürətlə inkişafına əsas təkan verən amillərdəndir. İndiyə kimi 103 alman <a href="/wiki/Nobel_m%C3%BCkafat%C4%B1" class="mw-redirect" title="Nobel mükafatı">Nobel mükafatına</a> layiq görülmüşdür. Müasir dövrdə Almaniyada elmin inkişafına sənaye, universitetlər və dövlət tərəfindən böyük həcmdə yardımlar ayrılır. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Təhsil">Təhsil</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=21" title="Təhsil bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=21" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Təhsil">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Almaniya_universitetl%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Almaniya universitetlərinin siyahısı">Almaniya universitetlərinin siyahısı</a> </div></dd></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:080110_uni_berlin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/080110_uni_berlin.jpg/250px-080110_uni_berlin.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/080110_uni_berlin.jpg/375px-080110_uni_berlin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/080110_uni_berlin.jpg/500px-080110_uni_berlin.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1728" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Humboldt_Berlin_Universiteti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Humboldt Berlin Universiteti (səhifə mövcud deyil)">Humboldt Berlin Universiteti</a></figcaption></figure> Almaniyada yüksək səviyyəli və keyfiyyətli təhsil mövcuddur. Burada təhsil ilə əlaqədar işlərə mərkəzi hökumət deyil, federal əyalətlər cavabdehdir. Uşaq bağçalarına gediş könüllü olsa da, orta məktəbdə 9 illik təhsil ölkədəki bütün uşaqlar üçün məcburi xarakter daşıyır. Bu gün Almaniyanın ali məktəblərində 1,98 milyon tələbə təhsil alır. Onların demək olar ki, yarısı, 48 faiz qadınlardır. Ümumilikdə 376 ali məktəb ali təhsil təklif edir və bunlardan 102-si universitet, 170-i ali peşə məktəbi və 69-u özəl ali məktəbdir. Ötən illərdə xarici tələbələrin sayı hiss olunacaq dərəcədə artmışdır. Avropanın yalnız çox az dövlətləri Almaniya kimi çoxtərəfli təhsil imkanları təklif edir. 160-dan çox şəhərdə 376 ali məktəb gənclərə ali təhsil verir. Elmi cəhətdən güclü olan məktəblər yalnız Berlin və Hambuq kimi böyük şəhərlərdə deyil, Haydelberq kimi balaca şəhərlərdəki təhsil məktəbləri də bütün dünyada tanınır. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ali_məktəblər_haqqında_məlumat">Ali məktəblər haqqında məlumat</h4>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=22" title="Ali məktəblər haqqında məlumat bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=22" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Ali məktəblər haqqında məlumat">mənbəni redaktə et</a>]</div> Bir fakültənin tələbələri nə qədər razıdırlar. Onların elmi təchizatı necədir. Müvafiq universitet və ali məktəb axtarışında tələbələrin çoxlu sualları vardır. Almaniyada onlar öz suallarına Ali məktəb İnkişafı Mərkəzinin (Centrums für Hochschulentwicklung-CHE) siyahılarında tapa bilərlər. AİM-in məlumatları almandilli universitetləri və ali peşə məktəbləri haqqında ən ətraflı və detallı məlumatlardır. Buraya 35 fənn daxildir və bununla demək olar ki, abituriyentlərin 3/4-dən çoxunun köməyinə gəlir. Təhsilə, təchizata və tədqiqata dair faktlarla yanaşı, həmçinin 250000 tələbənin də təhsil şərtləri və fakültələrin ayrı-ayrı fənn professorları arasındaki çəkisi haqqında fikirləri ilə də tanış olmaq olar. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ali_məktəb_növləri">Ali məktəb növləri</h3>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=23" title="Ali məktəb növləri bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=23" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Ali məktəb növləri">mənbəni redaktə et</a>]</div> Ali peşə məktəbi, texniki ali məktəb, universitet, peşə akademiyası: Alman ali məktəb təhsil sistemi çoxtərəflidir və müxtəlif ali məktəb növlərindən ibarətdir. Bu ola bilər ki, ilk baxışda insanı çaşdırır, ancaq həm də o deməıkdir ki, müxtəliflik ən yaxşı təhsil seçiminə imkan yaradır. Təcrübəyə daha çox üstünlük verənlər peşə ali məktəbi, nəzəriyyəyə əsaslanan tədqiqata üstünlük verənlər isə universiteti seçirlər. Bu gün Almaniyanın ali məktəblərində 1,98 milyon tələbə təhsil alır. Onların demək olar ki, yarısı, 48 faiz qadınlardır. Ümumilikdə 376 ali məktəb ali təhsil təklif edir və bunlardan 102-si universitet, 170-i ali peşə məktəbi və 69-u özəl ali məktəbdir. Ötən illərdə xarici tələbələrin sayı hiss olunacaq dərəcədə artmışdır. Avropanın yalnız çox az dövlətləri Almaniya kimi çoxtərəfli təhsil imkanları təklif edir. 160-dan çox şəhərdə 376 ali məktəb gənclərə ali təhsil verir. Elmi cəhətdən güclü olan məktəblər yalnız Berlin və Hambuq kimi böyük şəhərlərdə deyil, Haydelberq kimi balaca şəhərlərdəki təhsil məktəbləri də bütün dünyada tanınır. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Siyasət">Siyasət</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=24" title="Siyasət bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=24" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Siyasət">mənbəni redaktə et</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:33rdG8Leaders.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/33rdG8Leaders.jpg/250px-33rdG8Leaders.jpg" decoding="async" width="250" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/33rdG8Leaders.jpg/375px-33rdG8Leaders.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/33rdG8Leaders.jpg/500px-33rdG8Leaders.jpg 2x" data-file-width="514" data-file-height="322" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=B%C3%B6y%C3%BCk_s%C9%99kkizliyin_Heiligendam_sammiti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Böyük səkkizliyin Heiligendam sammiti (səhifə mövcud deyil)">Böyük səkkizliyin Heiligendam sammiti</a></figcaption></figure> Almaniyada xarici siyasət orqanları bir sıra özünəməxsusluğa malikdirlər. Xarici siyasət sahəsində federal torpaqların səlahiyyətləri kifayət qədər məhduddur. Xarici əlaqələrin federal orqanları ikipalatalı parlament, prezident, federal kansler və hökumət, xarici işlər naziridir. İkipalatalı parlament bundestaq və bundesratdan ibarətdir. Xarici əlaqələrin ali orqanı prezident olsa da, real hakimiyyət, demək olar ki, tamamilə icra edici hakimiyyətin — hökumət və onun başçısı kanslerin əlindədir. Hətta buna görə alman sistemini hərdən kansler diktaturası adlandırırlar. Parlament qanunverici formalaşdırmaya ehtiyac duyan xarici əlaqələr məsələləri həll edir. Hər palatanın ayrıca xarici işlər üzrə komissiyası var. Bütövlükdə xarici əlaqələr sahəsi faktiki olaraq prezidentin, federal kanslerin, federal hökumətin və xarici işlər nazirliyinin əlində cəmləşib. İcraedici hakimiyyətin hüquqlarının genişlənməsi Almaniyada uzun müddət federal kansler xətti ilə getmişdi. Əsas əməliyyat halqası başda federal nazir olmaqla xarici işlər nazirliyidir. Bundan başqa xarici işlər nazirinin müavini qismində iki dövlət naziri işləyir ki, onlardan biri avropa işləri üzrə müavindir. Həmçinin iki baş (stats) katib fəaliyyət göstərməkdədir ki, onlardan biri nazirliyin direktorlar konfransı adlanan kollegiyasına rəhbərlik edir. Həmçinin XİN strukturuna Avropa və qərb şöbələri, Şərq şöbəsi, ticarət-siyasi və hüquqi şöbələr, kadrlar şöbəsi və mədəniyyət işləri üzrə idarə daxildir. Almaniyanın xaricdəki missiyalarında bir qayda olaraq, siyasi şöbələrdən başqa geniş iqtisadi şöbələr, həmçinin informasiya və mədəniyyət üzrə şöbələr mövcuddur, maliyyə, sığorta, sosial məsələlər üzrə referentlər çalışır. Bütövlükdə alman diplomatik qurumunda 5600 yaxın adam işləyir (3200 nəfəri xaricdə). <a href="/wiki/Almaniyada_se%C3%A7kil%C9%99r" title="Almaniyada seçkilər">Almaniyada seçkilərdə</a> 18 yaşı tamam olmuş bütün Almaniya vətəndaşları iştirak edə bilərlər. Əsas siyasi partiyalar: <ol><li>Almaniya Sosial-Demokrat Partiyası — ASDP (1946), 774 min nəfər üzvü, sədr: F. Munteferinq.</li> <li>Yaşıllar Alyansı — 90, sədr: H. Restel.</li> <li><a href="/wiki/Xristian_Demokrat_%C4%B0ttifaq%C4%B1_(Almaniya)" title="Xristian Demokrat İttifaqı (Almaniya)">Xristian-Demokratik İttifaqı</a> — XDİ (1945), 636 min nəfər üzvü, sədr: A. Merkel</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Silahlı_qüvvələr">Silahlı qüvvələr</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=25" title="Silahlı qüvvələr bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=25" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Silahlı qüvvələr">mənbəni redaktə et</a>]</div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Almaniya_Silahl%C4%B1_Q%C3%BCvv%C9%99l%C9%99ri" title="Almaniya Silahlı Qüvvələri">Almaniya Silahlı Qüvvələri</a> </div></dd></dl> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Leopard_2_A5_der_Bundeswehr.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Leopard_2_A5_der_Bundeswehr.jpg/200px-Leopard_2_A5_der_Bundeswehr.jpg" decoding="async" width="200" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Leopard_2_A5_der_Bundeswehr.jpg/300px-Leopard_2_A5_der_Bundeswehr.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Leopard_2_A5_der_Bundeswehr.jpg/400px-Leopard_2_A5_der_Bundeswehr.jpg 2x" data-file-width="2646" data-file-height="1771" /></a><figcaption>Almaniya istehsalı olan <a href="/wiki/Leopard_2" title="Leopard 2">Leopard 2</a> tankları</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Eurofighter_ILA_2006.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Eurofighter_ILA_2006.jpg/220px-Eurofighter_ILA_2006.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Eurofighter_ILA_2006.jpg/330px-Eurofighter_ILA_2006.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Eurofighter_ILA_2006.jpg/440px-Eurofighter_ILA_2006.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption> <a href="/wiki/L%C3%BCftvaffe" title="Lüftvaffe">Lüftvaffe</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:LockheedStarfighterLeBourge.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/LockheedStarfighterLeBourge.jpg/220px-LockheedStarfighterLeBourge.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/LockheedStarfighterLeBourge.jpg/330px-LockheedStarfighterLeBourge.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/LockheedStarfighterLeBourge.jpg/440px-LockheedStarfighterLeBourge.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="750" /></a><figcaption>Keçmiş Lüftvaffenin <a href="/w/index.php?title=F-104_Starfighter&action=edit&redlink=1" class="new" title="F-104 Starfighter (səhifə mövcud deyil)">F-104 Starfighteri</a></figcaption></figure> Almaniya Silahlı Qüvvələri (<a href="/wiki/Alman_dili" title="Alman dili">alm.</a> Bundeswehr‎) quru qoşunlarından, hərbi hava qüvvələrindən (Luftwaffe) və hərbi dəniz qüvvələrindən ibarətdir. Almaniyada hərbi xidmət 18 yaşından yuxarı olan bütün kişilər üçün məcburidir. Hərbi xidmət müddəti 6 aydan ibarətdir. Almaniyanın 2009-cu ildə hərbi xərcləri 45,6 mld. dollar olub. Hərbi xərclərin miqdarına görə dünyada 7-ci yeri tutur. Hərbi xərclər Almaniya Ümumi Daxili Məhsulunun 1,3%-ni təşkil edir ki, bu da aşağı göstərici hesab olunur.<a href="#cite_note-117">[117]</a> Hal-hazırda Almaniya ordusunda 200.500 peşəkar hərbçi, 50.000 nəfər 6 ay müddətinə orduda xidmət edən 18–25 yaş arası çağırışçı və 2.500 nəfər aktiv ehtiyat hərbçi xidmətdədir. 2001-ci ildə qadınların alman ordusunda xidmət etməsinə icazə verilmişdir, lakin onlar məcburi çağırışa məhkum deyillər. Hal-hazırda Almaniya ordusunda 14.500 qadın xidmət edir, indiyə kimi 2 qadın general rütbəsinə qədər yüksələ bilmişdir. Alman ordusu <a href="/wiki/Soyuq_M%C3%BCharib%C9%99" class="mw-redirect" title="Soyuq Müharibə">Soyuq Müharibə</a> dövründə Almaniyadan kənarda heç bir hərbi əməliyyatlarda iştirak etməmişdir. Buna baxmayaraq, keçirilən hərbi təlimlərdə əsgər itkiləri baş verirdi. Məsələn, 1957-ci ildə Bavariyada keçirilən hərbi təlimdə 15 desant əsgəri İller çayına eniş edərək orada boğulmuşdur, lakin Soyuq Muharibədən sonrakı dövrdə Almaniya xarici ölkələrdə gedən müharibələrdə iştirak edir. Hal-hazırda alman ordusunun minlərlə əsgəri <a href="/wiki/%C6%8Ffqan%C4%B1stan" title="Əfqanıstan">Əfqanıstanda</a> gedən müharibədə iştirak edir. Bundan başqa alman ordusunun əsgərləri <a href="/wiki/Kosovo" title="Kosovo">Kosovoda</a>, <a href="/wiki/Livan" title="Livan">Livanda</a>, <a href="/wiki/Bosniya_v%C9%99_Herseqovina" title="Bosniya və Herseqovina">Bosniya və Herseqovinada</a> sülhməramlı kontingentin tərkibinə daxildirlər. 1994-cü ildən bəri 70 alman əsgəri Almaniyadan kənarda aparılan hərbi əməliyyatlarda öldürülüb. Bundan başqa Almaniya <a href="/wiki/NATO" title="NATO">NATO</a>-nun üzvüdür. Bir neçə NATO ölkəsinin qoşunları isə Almaniyada yerləşir. İkinci dünya müharibəsindən sonra Almaniyada xarici ölkələrin yüz minlərlə əsgəri yerləşirdi, lakin Soyuq müharibənin bitməsindən sonra bu qoşunların bir çoxu ölkəni tərk etdi. Hal-hazırda Almaniyada 64.000 ABŞ və 20.000 nəfər Böyük Britaniya əsgəri var. Böyük Britaniya 2020-ci ilə kimi bütün əsgərlərini Almaniyadan çıxaracağını bəyan edib.<a href="#cite_note-118">[118]</a> Yeni qəbul olunmuş qanuna əsasən 2011-ci ildən etibarən Almaniyada məcburi əsgərlik xidməti ləğv olunur. Hərbi xidmətini yerinə yetirmək istəməyənlər bu vəzifədən azad ediləcəklər. Beləliklə Almaniyada 57 ildir davam edən hərbi xidmətə çağırış sona çatdı. Məcburi əsgərliklə əlaqədar konstitusiya maddəsi olduğu kimi qalacaq, lakin ölkədə zəruri əsgərlik qəti surətdə tətbiq olunmayacaq. Yəni Almaniya nə vaxtsa hücuma məruz qalarsa məcburi xidmət birmənalı şəkildə yenidən tətbiq ediləcək.<a href="#cite_note-119">[119]</a> Ölkədə bundan sonra silahlı qüvvələrin əsas hissəsini müqavilə əsasında xidmət edən əsgərlər və muzdlular təşkil edəcək. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Şəkillər">Şəkillər</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=26" title="Şəkillər bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=26" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Şəkillər">mənbəni redaktə et</a>]</div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fayl:Hintersee.jpg" class="mw-file-description" title="Bavariyada Alp dağlarının mənzərəsi"><img alt="Bavariyada Alp dağlarının mənzərəsi" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Hintersee.jpg/120px-Hintersee.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Hintersee.jpg/180px-Hintersee.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Hintersee.jpg/240px-Hintersee.jpg 2x" data-file-width="2296" data-file-height="1531" /></a></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Bavariya" title="Bavariya">Bavariyada</a> <a href="/wiki/Alp_da%C4%9Flar%C4%B1" title="Alp dağları">Alp dağlarının</a> mənzərəsi</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fayl:Hohenschwangau_von_Neuschwanstein.jpg" class="mw-file-description" title="Bavariyada 12-ci əsrdə tikilmiş kral qəsri"><img alt="Bavariyada 12-ci əsrdə tikilmiş kral qəsri" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Hohenschwangau_von_Neuschwanstein.jpg/113px-Hohenschwangau_von_Neuschwanstein.jpg" decoding="async" width="113" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Hohenschwangau_von_Neuschwanstein.jpg/169px-Hohenschwangau_von_Neuschwanstein.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Hohenschwangau_von_Neuschwanstein.jpg/226px-Hohenschwangau_von_Neuschwanstein.jpg 2x" data-file-width="1014" data-file-height="1077" /></a></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Bavariya" title="Bavariya">Bavariyada</a> 12-ci əsrdə tikilmiş kral qəsri</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fayl:Blick-%C3%BCber-den-Teutoburger-Wald1.jpg" class="mw-file-description" title="Tevtoburqda meşə görüntüsü"><img alt="Tevtoburqda meşə görüntüsü" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Blick-%C3%BCber-den-Teutoburger-Wald1.jpg/120px-Blick-%C3%BCber-den-Teutoburger-Wald1.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Blick-%C3%BCber-den-Teutoburger-Wald1.jpg/180px-Blick-%C3%BCber-den-Teutoburger-Wald1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Blick-%C3%BCber-den-Teutoburger-Wald1.jpg/240px-Blick-%C3%BCber-den-Teutoburger-Wald1.jpg 2x" data-file-width="1939" data-file-height="1454" /></a></div> <div class="gallerytext">Tevtoburqda meşə görüntüsü</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fayl:Ulm_public_library_above.jpg" class="mw-file-description" title="Ulm şəhərində kitabxana"><img alt="Ulm şəhərində kitabxana" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Ulm_public_library_above.jpg/120px-Ulm_public_library_above.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Ulm_public_library_above.jpg/180px-Ulm_public_library_above.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Ulm_public_library_above.jpg/240px-Ulm_public_library_above.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Ulm" title="Ulm">Ulm</a> şəhərində kitabxana</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fayl:Windgermany.JPG" class="mw-file-description" title="Almaniyada Külək Elektrik Stansiyası"><img alt="Almaniyada Külək Elektrik Stansiyası" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Windgermany.JPG/120px-Windgermany.JPG" decoding="async" width="120" height="88" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Windgermany.JPG/180px-Windgermany.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Windgermany.JPG/240px-Windgermany.JPG 2x" data-file-width="1616" data-file-height="1184" /></a></div> <div class="gallerytext">Almaniyada Külək Elektrik Stansiyası</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fayl:Allianz_Arena_Pahu.jpg" class="mw-file-description" title="Münhendə stadion"><img alt="Münhendə stadion" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Allianz_Arena_Pahu.jpg/120px-Allianz_Arena_Pahu.jpg" decoding="async" width="120" height="62" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Allianz_Arena_Pahu.jpg/180px-Allianz_Arena_Pahu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Allianz_Arena_Pahu.jpg/240px-Allianz_Arena_Pahu.jpg 2x" data-file-width="1508" data-file-height="782" /></a></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/M%C3%BCnhen" class="mw-redirect" title="Münhen">Münhendə</a> stadion</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fayl:Heidelberg_Germany_10082005_Main_Street.jpg" class="mw-file-description" title="Heydelberq şəhərin mərkəz hissəsi"><img alt="Heydelberq şəhərin mərkəz hissəsi" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Heidelberg_Germany_10082005_Main_Street.jpg/120px-Heidelberg_Germany_10082005_Main_Street.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Heidelberg_Germany_10082005_Main_Street.jpg/180px-Heidelberg_Germany_10082005_Main_Street.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Heidelberg_Germany_10082005_Main_Street.jpg/240px-Heidelberg_Germany_10082005_Main_Street.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></div> <div class="gallerytext"> <a href="/wiki/Heydelberq" title="Heydelberq">Heydelberq</a> şəhərin mərkəz hissəsi</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Həmçinin_bax">Həmçinin bax</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=27" title="Həmçinin bax bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=27" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Həmçinin bax">mənbəni redaktə et</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/Almaniya_Federal_K%C9%99%C5%9Ffiyyat_Xidm%C9%99ti" title="Almaniya Federal Kəşfiyyat Xidməti">Almaniya Federal Kəşfiyyat Xidməti</a></li> <li><a href="/wiki/Almaniya_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Almaniya Krallığı">Almaniya Krallığı</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İstinadlar">İstinadlar</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=28" title="İstinadlar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=28" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İstinadlar">mənbəni redaktə et</a>]</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6982878">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-_9942268770e8f49f-1"><a href="#cite_ref-_9942268770e8f49f_1-0">↑</a> <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Adolf_S%C3%BCsterhenn" class="extiw" title="de:Adolf Süsterhenn">Süsterhenn A.</a>, <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Theodor_Heuss" class="extiw" title="de:Theodor Heuss">Heuss T.</a>, <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Carlo_Schmid" class="extiw" title="de:Carlo Schmid">Schmid C.</a> Artikel 20 (1) // <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gesetze-im-internet.de/gg/BJNR000010949.html">Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland</a> (alm.). // <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bundesgesetzblatt_(Deutschland)" class="extiw" title="de:Bundesgesetzblatt (Deutschland)">Bundesgesetzblatt</a> / Hrsg.: <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bundesministerium_der_Justiz" class="extiw" title="de:Bundesministerium der Justiz">Bundesministerium der Justiz</a> <a href="/wiki/Bonn" title="Bonn">Bo</a>: <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bundesanzeiger_Verlag" class="extiw" title="de:Bundesanzeiger Verlag">Bundesanzeiger Verlag</a>, 1949. Vol. 1949, burax. 1. S. 1–20. </li> <li id="cite_note-_4ca27c9ff41ab4bd-2"><a href="#cite_ref-_4ca27c9ff41ab4bd_2-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tuerkei.diplo.de/tr-de/themen/08-kids-corner/-/1602496">Bundesrepublik Deutschland - Was heißt das?</a> (alm.). </li> <li id="cite_note-_ceb60428465ba162-3"><a href="#cite_ref-_ceb60428465ba162_3-0">↑</a> <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Adolf_S%C3%BCsterhenn" class="extiw" title="de:Adolf Süsterhenn">Süsterhenn A.</a>, <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Theodor_Heuss" class="extiw" title="de:Theodor Heuss">Heuss T.</a>, <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Carlo_Schmid" class="extiw" title="de:Carlo Schmid">Schmid C.</a> Art. 22 (2) // <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gesetze-im-internet.de/gg/art_22.html">Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland</a> (alm.). // <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bundesgesetzblatt_(Deutschland)" class="extiw" title="de:Bundesgesetzblatt (Deutschland)">Bundesgesetzblatt</a> / Hrsg.: <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bundesministerium_der_Justiz" class="extiw" title="de:Bundesministerium der Justiz">Bundesministerium der Justiz</a> <a href="/wiki/Bonn" title="Bonn">Bo</a>: <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bundesanzeiger_Verlag" class="extiw" title="de:Bundesanzeiger Verlag">Bundesanzeiger Verlag</a>, 1949. Vol. 1949, burax. 1. S. 1–20. </li> <li id="cite_note-_4990967496eede67-4"><a href="#cite_ref-_4990967496eede67_4-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.protokoll-inland.de/SharedDocs/downloads/Webs/PI/DE/Beflaggung/FlaggendesBundes/Bekanntmachung_Bundeswappen.pdf?__blob=publicationFile&v=2">https://www.protokoll-inland.de/SharedDocs/downloads/Webs/PI/DE/Beflaggung/FlaggendesBundes/Bekanntmachung_Bundeswappen.pdf?__blob=publicationFile&v=2</a> (alm.). / Hrsg.: <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bundesministerium_des_Innern_und_f%C3%BCr_Heimat" class="extiw" title="de:Bundesministerium des Innern und für Heimat">Bundesministerium des Innern und für Heimat</a> 1950. S. 1. </li> <li id="cite_note-_6d2668041e0372dc-5"><a href="#cite_ref-_6d2668041e0372dc_5-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190311191212/https://www.protokoll-inland.de/SharedDocs/Downloads/PI/DE/Allgemeines/bgbl_bundeswappen.html;jsessionid=69535C13E2F3A88D67A06887F049476A.2_cid295?nn=3314334">https://web.archive.org/web/20190311191212/https://www.protokoll-inland.de/SharedDocs/Downloads/PI/DE/Allgemeines/bgbl_bundeswappen.html;jsessionid=69535C13E2F3A88D67A06887F049476A.2_cid295?nn=3314334</a> (alm.). / Hrsg.: <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bundesministerium_des_Innern_und_f%C3%BCr_Heimat" class="extiw" title="de:Bundesministerium des Innern und für Heimat">Bundesministerium des Innern und für Heimat</a> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.statistik-portal.de/Statistik-Portal/en/en_jb01_jahrtab2.asp">Federal Statistical Office and the statistical Offices of the Länder</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100801103219/http://www.statistik-portal.de/Statistik-Portal/en/en_jb01_jahrtab2.asp">Arxivləşdirilib</a> 2010-08-01 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>  (alm.) </li> <li id="cite_note-_3f3661a345042877-7"><a href="#cite_ref-_3f3661a345042877_7-0">↑</a> § 23 Amtssprache (1) // <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gesetze-im-internet.de/vwvfg/__23.html">Verwaltungsverfahrensgesetz</a>. </li> <li id="cite_note-_cc9c980921589f0a-8"><a href="#cite_ref-_cc9c980921589f0a_8-0">↑</a> Adler A., Silveira M. R. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ids-pub.bsz-bw.de/frontdoor/deliver/index/docId/10534/file/Adler_Ribeiro_Silveira_Welche_Sprachen_2021.pdf">Welche Sprachen werden in Deutschland gesprochen?</a> (alm.). // <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sprachreport" class="extiw" title="de:Sprachreport">Sprachreport: Informationen und Meinungen zur deutschen Sprache</a> 2021. S. 1. ISSN <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/issn/0178-644X">0178-644X</a> </li> <li id="cite_note-_9b50f632b6407c48-9"><a href="#cite_ref-_9b50f632b6407c48_9-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110111043412/http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/countries/germany_en.htm">https://web.archive.org/web/20110111043412/http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/countries/germany_en.htm</a> (ing.). / <a href="/wiki/Avropa_Komissiyas%C4%B1" title="Avropa Komissiyası">European Commission</a> </li> <li id="cite_note-_df1388aeff07d5ea-10"><a href="#cite_ref-_df1388aeff07d5ea_10-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bpb.de/nachschlagen/lexika/lexikon-der-wirtschaft/19280/europaeische-wirtschafts-und-waehrungsunion">http://www.bpb.de/nachschlagen/lexika/lexikon-der-wirtschaft/19280/europaeische-wirtschafts-und-waehrungsunion</a> (alm.). / Hrsg.: <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bundeszentrale_f%C3%BCr_politische_Bildung" class="extiw" title="de:Bundeszentrale für politische Bildung">Bundeszentrale für politische Bildung</a> </li> <li id="cite_note-_daf6ce9a98d36814-11"><a href="#cite_ref-_daf6ce9a98d36814_11-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ionos.de/digitalguide/domains/domainendungen/cctlds-laenderspezifische-top-level-domain-liste/">https://www.ionos.de/digitalguide/domains/domainendungen/cctlds-laenderspezifische-top-level-domain-liste/</a> (alm.). / Hrsg.: <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Ionos" class="extiw" title="de:Ionos">Ionos</a> </li> <li id="cite_note-_0fbb38277345d107-12"><a href="#cite_ref-_0fbb38277345d107_12-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://rammb.cira.colostate.edu/dev/hillger/driving-customs.htm">http://rammb.cira.colostate.edu/dev/hillger/driving-customs.htm</a> (ing.). </li> <li id="cite_note-_79b96385488bfd0a-13"><a href="#cite_ref-_79b96385488bfd0a_13-0">↑</a> § 3 Abs. 1 // <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gesetze-im-internet.de/stvo_2013/__2.html">Straßenverkehrs-Ordnung</a>. </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <cite class="citation book">Mangold, Max, redaktor<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/dudenaussprachew0000unse_s9z1">Duden, Aussprachewörterbuch</a> (German) (6th). Dudenverlag. 2005. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/dudenaussprachew0000unse_s9z1/page/271">271</a>, 53f. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-3-411-04066-7" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-3-411-04066-7"><bdi>978-3-411-04066-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Duden%2C+Aussprachew%C3%B6rterbuch&rft.pages=271%2C+53f&rft.edition=6th&rft.pub=Dudenverlag&rft.date=2005&rft.isbn=978-3-411-04066-7&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fdudenaussprachew0000unse_s9z1&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4913744">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-05-20/immigration-boom-propels-germany-past-u-k-in-new-oecd-ranking">"Germany Top Migration Land After U.S. in New OECD Ranking"</a>. Bloomberg. 20 may 2014. 17 March 2015 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150317014944/http://www.bloomberg.com/news/articles/2014-05-20/immigration-boom-propels-germany-past-u-k-in-new-oecd-ranking">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 11 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Germany+Top+Migration+Land+After+U.S.+in+New+OECD+Ranking&rft.pub=Bloomberg&rft.date=2014-05-20&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bloomberg.com%2Fnews%2Farticles%2F2014-05-20%2Fimmigration-boom-propels-germany-past-u-k-in-new-oecd-ranking&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/data/estimates2/estimates15.shtml">"Trends in International Migrant Stock: The 2015 Revision"</a>. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. 2015. 2019-06-11 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190611192613/https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/data/estimates2/estimates15.shtml">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2017-09-07.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Trends+in+International+Migrant+Stock%3A+The+2015+Revision&rft.pub=United+Nations+Department+of+Economic+and+Social+Affairs%2C+Population+Division&rft.date=2015&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.un.org%2Fen%2Fdevelopment%2Fdesa%2Fpopulation%2Fmigration%2Fdata%2Festimates2%2Festimates15.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-SLyE6YJEn0C_page_52-17"><a href="#cite_ref-SLyE6YJEn0C_page_52_17-0">↑</a> <cite class="citation book">Demshuk, Andrew. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=ySLyE6YJEn0C&pg=PA52">The Lost German East</a>. 30 aprel 2012. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-1-107-02073-3" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-1-107-02073-3"><bdi>978-1-107-02073-3</bdi></a>. 1 dekabr 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161201215323/https://books.google.com/books?id=ySLyE6YJEn0C&pg=PA52">arxivləşdirilib</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Lost+German+East&rft.date=2012-04-30&rft.isbn=978-1-107-02073-3&rft.aulast=Demshuk&rft.aufirst=Andrew&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DySLyE6YJEn0C%26pg%3DPA52&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> Wilhelm Schmidt, Geschichte der deutschen Sprache. Ein Lehrbuch für das gemanistische Studium. 7., verbesserte Aufl., Stuttgart / Leipzig 1996, S. 80 f. (alm.) </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> <cite class="citation journal">Wagner, G. A; Krbetschek, M; Degering, D; Bahain, J.-J; Shao, Q; Falgueres, C; Voinchet, P; Dolo, J.-M; Garcia, T; Rightmire, G. P. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/107/46/19726.full">"Radiometric dating of the type-site for Homo heidelbergensis at Mauer, Germany"</a>. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 107 (46). 27 avqust 2010: 19726–19730. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2010PNAS..10719726W">2010PNAS..10719726W</a>. <a href="/wiki/R%C9%99q%C9%99mli_obyektin_identifikatoru" title="Rəqəmli obyektin identifikatoru">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1073%2Fpnas.1012722107">10.1073/pnas.1012722107</a>. <a href="/wiki/ISSN" title="ISSN">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0027-8424">0027-8424</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2993404">2993404</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21041630">21041630</a>. 1 yanvar 2015 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150101005057/http://www.pnas.org/content/107/46/19726.full">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 11 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Proceedings+of+the+National+Academy+of+Sciences+of+the+United+States+of+America&rft.atitle=Radiometric+dating+of+the+type-site+for+Homo+heidelbergensis+at+Mauer%2C+Germany&rft.volume=107&rft.issue=46&rft.pages=19726-19730&rft.date=2010-08-27&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2993404&rft_id=info%3Abibcode%2F2010PNAS..10719726W&rft_id=info%3Apmid%2F21041630&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.1012722107&rft.issn=0027-8424&rft.aulast=Wagner&rft.aufirst=G.+A&rft.au=Krbetschek%2C+M&rft.au=Degering%2C+D&rft.au=Bahain%2C+J.-J&rft.au=Shao%2C+Q&rft.au=Falgueres%2C+C&rft.au=Voinchet%2C+P&rft.au=Dolo%2C+J.-M&rft.au=Garcia%2C+T&rft.au=Rightmire%2C+G.+P&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pnas.org%2Fcontent%2F107%2F46%2F19726.full&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <cite class="citation web">Gerhard Trnka. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hsozkult.de/publicationreview/id/rezbuecher-10766">"Rezension zu: H. Thieme (Hrsg.): Die Schöninger Speere, ...es sind acht Speere...(There are eight javelins)"</a>. H-Soz-Kult. 28 April 2019 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190428100540/https://www.hsozkult.de/publicationreview/id/rezbuecher-10766">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 11 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Rezension+zu%3A+H.+Thieme+%28Hrsg.%29%3A+Die+Sch%C3%B6ninger+Speere%2C+...es+sind+acht+Speere...%28There+are+eight+javelins%29&rft.pub=H-Soz-Kult&rft.au=Gerhard+Trnka&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.hsozkult.de%2Fpublicationreview%2Fid%2Frezbuecher-10766&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-18196349">"Earliest music instruments found"</a>. BBC News. BBC. 25 may 2012. 3 sentyabr 2017 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170903041534/http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-18196349">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 11 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Earliest+music+instruments+found&rft.date=2012-05-25&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fnews%2Fscience-environment-18196349&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theartnewspaper.com/articles/Ice-Age-iLion-Mani-is-worlds-earliest-figurative-sculpture/28595">"Ice Age Lion Man is world's earliest figurative sculpture"</a>. The Art Newspaper. 31 yanvar 2013. 15 fevral 2015 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150215162121/http://www.theartnewspaper.com/articles/Ice-Age-iLion-Mani-is-worlds-earliest-figurative-sculpture/28595">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 11 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Art+Newspaper&rft.atitle=Ice+Age+Lion+Man+is+world%27s+earliest+figurative+sculpture&rft.date=2013-01-31&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.theartnewspaper.com%2Farticles%2FIce-Age-iLion-Mani-is-worlds-earliest-figurative-sculpture%2F28595&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://donsmaps.com/hohlefelsvenus.html">"The Venus of Hohle Fels"</a>. donsmaps.com. 14 may 2009. 4 yanvar 2010 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100104062253/http://donsmaps.com/hohlefelsvenus.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 11 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=donsmaps.com&rft.atitle=The+Venus+of+Hohle+Fels&rft.date=2009-05-14&rft_id=http%3A%2F%2Fdonsmaps.com%2Fhohlefelsvenus.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-6/nebra-sky-disc/">"Nebra Sky Disc"</a>. Unesco memory of the World. 2013. 11 oktyabr 2014 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141011061740/http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-6/nebra-sky-disc/">arxivləşdirilib</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Unesco+memory+of+the+World&rft.atitle=Nebra+Sky+Disc&rft.date=2013&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.unesco.org%2Fnew%2Fen%2Fcommunication-and-information%2Fflagship-project-activities%2Fmemory-of-the-world%2Fregister%2Ffull-list-of-registered-heritage%2Fregistered-heritage-page-6%2Fnebra-sky-disc%2F&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> <cite class="citation book">Claster, Jill N. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/unset0000unse_g6n9">Medieval Experience: 300–1400</a>. New York University Press. 1982. səh. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/unset0000unse_g6n9/page/35">35</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-8147-1381-5" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-8147-1381-5"><bdi>978-0-8147-1381-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Medieval+Experience%3A+300%E2%80%931400&rft.pages=35&rft.pub=New+York+University+Press&rft.date=1982&rft.isbn=978-0-8147-1381-5&rft.aulast=Claster&rft.aufirst=Jill+N.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Funset0000unse_g6n9&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-9-13-26"><a href="#cite_ref-9-13_26-0">↑</a> Fulbrook, Mary (1991). A Concise History of Germany. Cambridge University Press. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-521-36836-0" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-521-36836-0">978-0-521-36836-0</a>, pp. 9–13. </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <cite id="CITEREFFichtner2009" class="citation book">Fichtner, Paula S. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=ilyK1_1f0zYC">Historical Dictionary of Austria</a>. Volume 70 (2nd). Scarecrow Press. 2009. səh. xlviii. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-8108-6310-1" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-8108-6310-1"><bdi>978-0-8108-6310-1</bdi></a>. 16 may 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160516220210/https://books.google.com/books?id=ilyK1_1f0zYC">arxivləşdirilib</a>: "When the Romans began to appear in the region, shortly before the beginning of the Christian era, they turned Noricum into an administrative province, which encompassed much of what today is Austria."</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+Dictionary+of+Austria&rft.pages=xlviii&rft.edition=2nd&rft.pub=Scarecrow+Press&rft.date=2009&rft.isbn=978-0-8108-6310-1&rft.aulast=Fichtner&rft.aufirst=Paula+S.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DilyK1_1f0zYC&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <cite class="citation journal">Modi, J. J. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/stream/TheJournalOfTheAnthropologicalSocietyOfBombay/The-Journal-of-the-Anthropological-society-of-Bombay#page/n651/mode/2up">"The Ancient Germans: Their History, Constitution, Religion, Manners and Customs"</a>. The Journal of the Anthropological Society of Bombay. 10 (7). 1916: 647. <q>Raetia (modern Bavaria and the adjoining country)</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Journal+of+the+Anthropological+Society+of+Bombay&rft.atitle=The+Ancient+Germans%3A+Their+History%2C+Constitution%2C+Religion%2C+Manners+and+Customs&rft.volume=10&rft.issue=7&rft.pages=647&rft.date=1916&rft.aulast=Modi&rft.aufirst=J.+J.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fstream%2FTheJournalOfTheAnthropologicalSocietyOfBombay%2FThe-Journal-of-the-Anthropological-society-of-Bombay%23page%2Fn651%2Fmode%2F2up&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <cite id="CITEREFRüger2004" class="citation book">Rüger, C. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=JZLW4-wba7UC&pg=PA528">Germany</a> // Bowman, Alan K.; Champlin, Edward; Lintott, Andrew (redaktorlar ). The Cambridge Ancient History: X, The Augustan Empire, 43 B.C. – A.D. 69. Volume 10 (2nd). Cambridge University Press. 2004 [1996]. 527–28. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-521-26430-3" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-521-26430-3"><bdi>978-0-521-26430-3</bdi></a>. 23 dekabr 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161223193524/https://books.google.com/books?id=JZLW4-wba7UC&pg=PA528">arxivləşdirilib</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Germany&rft.btitle=The+Cambridge+Ancient+History%3A+X%2C+The+Augustan+Empire%2C+43+B.C.+%E2%80%93+A.D.+69&rft.pages=527-28&rft.edition=2nd&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2004&rft.isbn=978-0-521-26430-3&rft.aulast=R%C3%BCger&rft.aufirst=C.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DJZLW4-wba7UC%26pg%3DPA528&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <cite class="citation book">Bowman, Alan K.; Garnsey, Peter; Cameron, Averil. The crisis of empire, A.D. 193–337. The Cambridge Ancient History. 12. Cambridge University Press. 2005. səh. 442. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-521-30199-2" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-521-30199-2"><bdi>978-0-521-30199-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+crisis+of+empire%2C+A.D.+193%E2%80%93337&rft.series=The+Cambridge+Ancient+History&rft.pages=442&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2005&rft.isbn=978-0-521-30199-2&rft.aulast=Bowman&rft.aufirst=Alan+K.&rft.au=Garnsey%2C+Peter&rft.au=Cameron%2C+Averil&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-f11-31"><a href="#cite_ref-f11_31-0">↑</a> Fulbrook 1991, p. 11. </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <cite class="citation book">McBrien, Richard. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/livesofpopespont0000mcbr_b1x3">Lives of the Popes: The Pontiffs from St. Peter to Benedict XVI</a>. HarperCollins. 2000. səh. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/livesofpopespont0000mcbr_b1x3/page/138">138</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Lives+of+the+Popes%3A+The+Pontiffs+from+St.+Peter+to+Benedict+XVI&rft.pages=138&rft.pub=HarperCollins&rft.date=2000&rft.au=McBrien%2C+Richard&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Flivesofpopespont0000mcbr_b1x3&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> Fulbrook 1991, pp. 13–24. </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> Fulbrook 1991, p. 27. </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <cite class="citation book">Nelson, Lynn Harry. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vlib.us/medieval/lectures/black_death.html">The Great Famine (1315–1317) and the Black Death (1346–1351)</a>. University of Kansas. 29 aprel 2011 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110429072010/http://www.vlib.us/medieval/lectures/black_death.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 14 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Great+Famine+%281315%E2%80%931317%29+and+the+Black+Death+%281346%E2%80%931351%29&rft.pub=University+of+Kansas&rft.aulast=Nelson&rft.aufirst=Lynn+Harry&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.vlib.us%2Fmedieval%2Flectures%2Fblack_death.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> Eisenstein, Elizabeth. (1980). The printing press as an agent of change. Cambridge University Press, pp. 3–43. </li> <li id="cite_note-Philpott-37"><a href="#cite_ref-Philpott_37-0">↑</a> <cite class="citation journal">Philpott, Daniel. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_world-politics_2000-01_52_2/page/206">"The Religious Roots of Modern International Relations"</a>. World Politics. 52 (2). January 2000: 206–245. <a href="/wiki/R%C9%99q%C9%99mli_obyektin_identifikatoru" title="Rəqəmli obyektin identifikatoru">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1017%2FS0043887100002604">10.1017/S0043887100002604</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=World+Politics&rft.atitle=The+Religious+Roots+of+Modern+International+Relations&rft.volume=52&rft.issue=2&rft.pages=206-245&rft.date=2000-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1017%2FS0043887100002604&rft.aulast=Philpott&rft.aufirst=Daniel&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_world-politics_2000-01_52_2%2Fpage%2F206&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <cite class="citation book">Macfarlane, Alan. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/savagewarsofpeac0000macf">The Savage Wars of Peace: England, Japan and the Malthusian Trap</a>. Blackwell. 1997. səh. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/savagewarsofpeac0000macf/page/51">51</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-631-18117-0" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-631-18117-0"><bdi>978-0-631-18117-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Savage+Wars+of+Peace%3A+England%2C+Japan+and+the+Malthusian+Trap&rft.pages=51&rft.pub=Blackwell&rft.date=1997&rft.isbn=978-0-631-18117-0&rft.aulast=Macfarlane&rft.aufirst=Alan&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsavagewarsofpeac0000macf&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <cite class="citation book">Gagliardo, G. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/reichnationholyr0000gagl">Reich and Nation, The Holy Roman Empire as Idea and Reality, 1763–1806</a>. Indiana University Press. 1980. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/reichnationholyr0000gagl/page/12">12</a>–13.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Reich+and+Nation%2C+The+Holy+Roman+Empire+as+Idea+and+Reality%2C+1763%E2%80%931806&rft.pages=12-13&rft.pub=Indiana+University+Press&rft.date=1980&rft.au=Gagliardo%2C+G&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Freichnationholyr0000gagl&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <cite class="citation book">Bideleux, Robert; Jeffries, Ian. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historyeasterneu00bide_296">A History of Eastern Europe: Crisis and Change</a>. Routledge. 1998. səh. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historyeasterneu00bide_296/page/n171">156</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+Eastern+Europe%3A+Crisis+and+Change&rft.pages=156&rft.pub=Routledge&rft.date=1998&rft.aulast=Bideleux&rft.aufirst=Robert&rft.au=Jeffries%2C+Ian&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhistoryeasterneu00bide_296&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <cite class="citation book">Batt, Judy; Wolczuk, Kataryna. Region, State and Identity in Central and Eastern Europe. Routledge. 2002. səh. 153.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Region%2C+State+and+Identity+in+Central+and+Eastern+Europe&rft.pages=153&rft.pub=Routledge&rft.date=2002&rft.aulast=Batt&rft.aufirst=Judy&rft.au=Wolczuk%2C+Kataryna&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> Fulbrook 1991, p. 97. </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <cite class="citation journal">Henderson, W. O. "The Zollverein". History. 19 (73). January 1934: 1–19. <a href="/wiki/R%C9%99q%C9%99mli_obyektin_identifikatoru" title="Rəqəmli obyektin identifikatoru">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fj.1468-229X.1934.tb01791.x">10.1111/j.1468-229X.1934.tb01791.x</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=History&rft.atitle=The+Zollverein&rft.volume=19&rft.issue=73&rft.pages=1-19&rft.date=1934-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1468-229X.1934.tb01791.x&rft.aulast=Henderson&rft.aufirst=W.+O.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> Fulbrook 1991, pp. 135, 149. </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <cite class="citation book">Black, John, redaktor100 maps. Sterling Publishing. 2005. səh. 202. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-1-4027-2885-3" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-1-4027-2885-3"><bdi>978-1-4027-2885-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=100+maps&rft.pages=202&rft.pub=Sterling+Publishing&rft.date=2005&rft.isbn=978-1-4027-2885-3&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> Olusoga, David and Erichsen, Casper W (2010). The Kaiser's Holocaust. Germany's Forgotten Genocide and the Colonial Roots of Nazism. Faber and Faber. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-571-23141-6" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-571-23141-6">978-0-571-23141-6</a> </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> <cite class="citation web">Olusoga, David. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/commentisfree/2015/apr/18/pope-francis-armenian-genocide-first-20th-century-namibia">"Dear Pope Francis, Namibia was the 20th century's first genocide"</a>. The Guardian. The Guardian News and Media Limited. 18 aprel 2015. 3 iyun 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160603191720/http://www.theguardian.com/commentisfree/2015/apr/18/pope-francis-armenian-genocide-first-20th-century-namibia">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 18 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=Dear+Pope+Francis%2C+Namibia+was+the+20th+century%27s+first+genocide&rft.date=2015-04-18&rft.aulast=Olusoga&rft.aufirst=David&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fcommentisfree%2F2015%2Fapr%2F18%2Fpope-francis-armenian-genocide-first-20th-century-namibia&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <cite class="citation news">Crossland, David. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spiegel.de/international/germany/aged-107-last-german-world-war-i-veteran-believed-to-have-died-a-530319.html">"Last German World War I Veteran Believed to Have Died"</a>. Spiegel Online. 22 yanvar 2008. 8 oktyabr 2012 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121008172434/http://www.spiegel.de/international/germany/aged-107-last-german-world-war-i-veteran-believed-to-have-died-a-530319.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 18 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Spiegel+Online&rft.atitle=Last+German+World+War+I+Veteran+Believed+to+Have+Died&rft.date=2008-01-22&rft.aulast=Crossland&rft.aufirst=David&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.spiegel.de%2Finternational%2Fgermany%2Faged-107-last-german-world-war-i-veteran-believed-to-have-died-a-530319.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> <cite class="citation book">Boemeke, Manfred F.; <a href="/w/index.php?title=Gerald_Feldman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gerald Feldman (səhifə mövcud deyil)">Feldman, Gerald D.</a>; Glaser, Elisabeth. Introduction // <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/treatyofversaill0000unse_x3u3">Versailles: A Reassessment after 75 Years</a>. Publications of the German Historical Institute. Cambridge University Press. 1998. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/treatyofversaill0000unse_x3u3/page/1">1</a>–20. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-521-62132-8" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-521-62132-8"><bdi>978-0-521-62132-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Introduction&rft.btitle=Versailles%3A+A+Reassessment+after+75+Years&rft.series=Publications+of+the+German+Historical+Institute&rft.pages=1-20&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1998&rft.isbn=978-0-521-62132-8&rft.aulast=Boemeke&rft.aufirst=Manfred+F.&rft.au=Feldman%2C+Gerald+D.&rft.au=Glaser%2C+Elisabeth&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ftreatyofversaill0000unse_x3u3&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Fritz_Klein_(historian)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fritz Klein (historian) (səhifə mövcud deyil)">Klein, Fritz</a>. Between Compiègne and Versailles: The Germans on the Way from a Misunderstood Defeat to an Unwanted Peace // Boemeke, Manfred F.; <a href="/w/index.php?title=Gerald_Feldman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gerald Feldman (səhifə mövcud deyil)">Feldman, Gerald D.</a>; Glaser, Elisabeth (redaktorlar ). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/treatyofversaill0000unse_x3u3">Versailles: A Reassessment after 75 Years</a>. Publications of the German Historical Institute. Cambridge University Press. 1998. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/treatyofversaill0000unse_x3u3/page/203">203</a>–220. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-521-62132-8" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-521-62132-8"><bdi>978-0-521-62132-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Between+Compi%C3%A8gne+and+Versailles%3A+The+Germans+on+the+Way+from+a+Misunderstood+Defeat+to+an+Unwanted+Peace&rft.btitle=Versailles%3A+A+Reassessment+after+75+Years&rft.series=Publications+of+the+German+Historical+Institute&rft.pages=203-220&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1998&rft.isbn=978-0-521-62132-8&rft.aulast=Klein&rft.aufirst=Fritz&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ftreatyofversaill0000unse_x3u3&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <cite class="citation book">Keylor, William R. Versailles and International Diplomacy // Boemeke, Manfred F.; <a href="/w/index.php?title=Gerald_Feldman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gerald Feldman (səhifə mövcud deyil)">Feldman, Gerald D.</a>; Glaser, Elisabeth (redaktorlar ). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/treatyofversaill0000unse_x3u3">Versailles: A Reassessment after 75 Years</a>. Publications of the German Historical Institute. Cambridge University Press. 1998. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/treatyofversaill0000unse_x3u3/page/469">469</a>–505. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-521-62132-8" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-521-62132-8"><bdi>978-0-521-62132-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Versailles+and+International+Diplomacy&rft.btitle=Versailles%3A+A+Reassessment+after+75+Years&rft.series=Publications+of+the+German+Historical+Institute&rft.pages=469-505&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1998&rft.isbn=978-0-521-62132-8&rft.aulast=Keylor&rft.aufirst=William+R.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ftreatyofversaill0000unse_x3u3&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ushmm.org/outreach/en/media_nm.php?MediaId=1620">"GERMAN TERRITORIAL LOSSES, TREATY OF VERSAILLES, 1919"</a>. United States Holocaust Memorial Museum. United States Holocaust Memorial Museum, Washington, DC. 4 iyul 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160704070745/https://www.ushmm.org/outreach/en/media_nm.php?MediaId=1620">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 18 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=United+States+Holocaust+Memorial+Museum&rft.atitle=GERMAN+TERRITORIAL+LOSSES%2C+TREATY+OF+VERSAILLES%2C+1919&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ushmm.org%2Foutreach%2Fen%2Fmedia_nm.php%3FMediaId%3D1620&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> Fulbrook 1991, pp. 156–160. </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <cite class="citation book">Williamson. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/germanysince18150000will">Germany since 1815: A Nation Forged and Renewed</a>. Palgrave Macmillan. 2005. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/germanysince18150000will/page/186">186</a>–204.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Germany+since+1815%3A+A+Nation+Forged+and+Renewed&rft.pages=186-204&rft.pub=Palgrave+Macmillan&rft.date=2005&rft.au=Williamson&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fgermanysince18150000will&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-chronicle-55"><a href="#cite_ref-chronicle_55-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.holocaustchronicle.org/StaticPages/50.html">"PROLOGUE: Roots of the Holocaust"</a>. The Holocaust Chronicle. 1 yanvar 2015 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150101004701/http://www.holocaustchronicle.org/StaticPages/50.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 23 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=PROLOGUE%3A+Roots+of+the+Holocaust&rft.pub=The+Holocaust+Chronicle&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.holocaustchronicle.org%2FStaticPages%2F50.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> Fulbrook 1991, pp. 155–158, 172–177. </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> Richard Evans, The Coming of the Third Reich. New York: Penguin, 2003, <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-14-303469-8" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-14-303469-8">978-0-14-303469-8</a> p. 344 </li> <li id="cite_note-MNN-58"><a href="#cite_ref-MNN_58-0">↑</a> <cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20000510093525/http://www.holocaust-history.org/dachau-gas-chambers/photo.cgi?02">"Ein Konzentrationslager für politische Gefangene in der Nähe von Dachau"</a>. Münchner Neueste Nachrichten ("The Munich Latest News") (German). 21 mart 1933. 10 may 2000 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.holocaust-history.org/dachau-gas-chambers/photo.cgi?02">orijinalından</a> arxivləşdirilib.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=M%C3%BCnchner+Neueste+Nachrichten+%28%22The+Munich+Latest+News%22%29&rft.atitle=Ein+Konzentrationslager+f%C3%BCr+politische+Gefangene+in+der+N%C3%A4he+von+Dachau&rft.date=1933-03-21&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.holocaust-history.org%2Fdachau-gas-chambers%2Fphoto.cgi%3F02&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dhm.de/lemo/html/nazi/wirtschaft/index.html">"Industrie und Wirtschaft"</a> (German). Deutsches Historisches Museum. 30 aprel 2011 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110430190641/http://www.dhm.de/lemo/html/nazi/wirtschaft/index.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 23 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Industrie+und+Wirtschaft&rft.pub=Deutsches+Historisches+Museum&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.dhm.de%2Flemo%2Fhtml%2Fnazi%2Fwirtschaft%2Findex.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> McNab, p. 54 </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> Evans, Richard J. (2005). The Third Reich in Power. New York: Penguin. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-14-303790-3" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-14-303790-3">978-0-14-303790-3</a> pp. 322–326, 329 </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> Fulbrook 1991, pp. 188–189. </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ushmm.org/outreach/en/article.php?ModuleId=10007697">"The "Night of Broken Glass""</a>. www.ushmm.org (ingilis). 11 fevral 2017 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170211075203/https://www.ushmm.org/outreach/en/article.php?ModuleId=10007697">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 23 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.ushmm.org&rft.atitle=The+%22Night+of+Broken+Glass%22&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ushmm.org%2Foutreach%2Fen%2Farticle.php%3FModuleId%3D10007697&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Fulbrook_190-64">↑ <a href="#cite_ref-Fulbrook_190_64-0">1</a> <a href="#cite_ref-Fulbrook_190_64-1">2</a> Fulbrook, pp. 190–195. </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">↑</a> Axelrod, Alan (2007) Encyclopedia of World War II, Volume 1. Infobase Publishing. pp. 659. </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> Hiden, John; Lane, Thomas (2003). The Baltic and the Outbreak of the Second World War. Cambridge University Press. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-521-53120-7" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-521-53120-7">978-0-521-53120-7</a>, pp. 143–144. </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> <cite class="citation book">Steinberg, Heinz Günter. Die Bevölkerungsentwicklung in Deutschland im Zweiten Weltkrieg: mit einem Überblick über die Entwicklung von 1945 bis 1990 (German). Kulturstiftung der dt. Vertriebenen. 1991. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-3-88557-089-9" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-3-88557-089-9"><bdi>978-3-88557-089-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Die+Bev%C3%B6lkerungsentwicklung+in+Deutschland+im+Zweiten+Weltkrieg%3A+mit+einem+%C3%9Cberblick+%C3%BCber+die+Entwicklung+von+1945+bis+1990&rft.pub=Kulturstiftung+der+dt.+Vertriebenen&rft.date=1991&rft.isbn=978-3-88557-089-9&rft.aulast=Steinberg&rft.aufirst=Heinz+G%C3%BCnter&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-books.google.com-68">↑ <a href="#cite_ref-books.google.com_68-0">1</a> <a href="#cite_ref-books.google.com_68-1">2</a> Ian Kershaw.<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=_tmGaItZ0tsC#v=onepage">Stalinism and Nazism: dictatorships in comparison</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/20230930233438/https://books.google.com/books?id=_tmGaItZ0tsC#v=onepage">Arxiv surəti</a> 30 sentyabr 2023 tarixindən <a href="/wiki/%C4%B0nternet_arxivi#Layihələr" class="mw-redirect" title="İnternet arxivi">Wayback Machine</a> saytında <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150915233529/https://books.google.com/books?id=_tmGaItZ0tsC">Arxivləşdirilib</a> 2015-09-15 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Cambridge University Press, 1997, p.150 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/0-521-56521-9" title="Xüsusi:KitabMənbələri/0-521-56521-9">0-521-56521-9</a> </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> <cite class="citation web">Overy, Richard. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/history/worldwars/wwtwo/nuremberg_article_01.shtml">"Nuremberg: Nazis on Trial"</a>. BBC History. 17 fevral 2011. 16 mart 2011 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110316053707/http://www.bbc.co.uk/history/worldwars/wwtwo/nuremberg_article_01.shtml">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 23 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Nuremberg%3A+Nazis+on+Trial&rft.pub=BBC+History&rft.date=2011-02-17&rft.aulast=Overy&rft.aufirst=Richard&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fhistory%2Fworldwars%2Fwwtwo%2Fnuremberg_article_01.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> <cite class="citation book">Niewyk, Donald L.; Nicosia, Francis R. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/columbiaguidetoh00niew">The Columbia Guide to the Holocaust</a>. Columbia University Press. 2000. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/columbiaguidetoh00niew/page/n57">45</a>–52. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-231-11200-0" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-231-11200-0"><bdi>978-0-231-11200-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Columbia+Guide+to+the+Holocaust&rft.pages=45-52&rft.pub=Columbia+University+Press&rft.date=2000&rft.isbn=978-0-231-11200-0&rft.aulast=Niewyk&rft.aufirst=Donald+L.&rft.au=Nicosia%2C+Francis+R.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fcolumbiaguidetoh00niew&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Rüdiger_Overmans_2000-71"><a href="#cite_ref-Rüdiger_Overmans_2000_71-0">↑</a> <cite class="citation book">Overmans, Rüdiger. Deutsche militärische Verluste im Zweiten Weltkrieg. Oldenbourg. 2000. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-3-486-56531-7" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-3-486-56531-7"><bdi>978-3-486-56531-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Deutsche+milit%C3%A4rische+Verluste+im+Zweiten+Weltkrieg&rft.pub=Oldenbourg&rft.date=2000&rft.isbn=978-3-486-56531-7&rft.au=Overmans%2C+R%C3%BCdiger&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">↑</a> <cite class="citation book">Kershaw, Ian. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/endhitlersgerman0000kers">The End; Germany 1944–45</a>. Allen Lane. 2011. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/endhitlersgerman0000kers/page/279">279</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+End%3B+Germany+1944%E2%80%9345&rft.pages=279&rft.pub=Allen+Lane&rft.date=2011&rft.aulast=Kershaw&rft.aufirst=Ian&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fendhitlersgerman0000kers&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">↑</a> <cite class="citation book">Wise, Michael Z. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/capitaldilemmage0000wise">Capital dilemma: Germany's search for a new architecture of democracy</a>. Princeton Architectural Press. 1998. səh. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/capitaldilemmage0000wise/page/23">23</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-1-56898-134-5" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-1-56898-134-5"><bdi>978-1-56898-134-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Capital+dilemma%3A+Germany%27s+search+for+a+new+architecture+of+democracy&rft.pages=23&rft.pub=Princeton+Architectural+Press&rft.date=1998&rft.isbn=978-1-56898-134-5&rft.aulast=Wise&rft.aufirst=Michael+Z.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fcapitaldilemmage0000wise&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">↑</a> <cite class="citation book">Carlin, Wendy. West German growth and institutions (1945–90) // Crafts, Nicholas; Toniolo, Gianni (redaktorlar ). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/economicgrowtheu1945craf_729">Economic Growth in Europe Since 1945</a>. Cambridge University Press. 1996. səh. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/economicgrowtheu1945craf_729/page/n488">464</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-521-49964-4" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-521-49964-4"><bdi>978-0-521-49964-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=West+German+growth+and+institutions+%281945%E2%80%9390%29&rft.btitle=Economic+Growth+in+Europe+Since+1945&rft.pages=464&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1996&rft.isbn=978-0-521-49964-4&rft.au=Carlin%2C+Wendy&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Feconomicgrowtheu1945craf_729&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> <cite class="citation web">Werner Bührer. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bpb.de/izpb/10131/wirtschaft-in-beiden-deutschen-staaten-teil-1">"Deutschland in den 50er Jahren: Wirtschaft in beiden deutschen Staaten"</a> [Economy in both German states]. Informationen zur Politischen Bildung. Bundeszentrale für politische Bildung. 24 dekabr 2002. 1 dekabr 2017 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171201210446/http://www.bpb.de/izpb/10131/wirtschaft-in-beiden-deutschen-staaten-teil-1">arxivləşdirilib</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Informationen+zur+Politischen+Bildung&rft.atitle=Deutschland+in+den+50er+Jahren%3A+Wirtschaft+in+beiden+deutschen+Staaten&rft.date=2002-12-24&rft.au=Werner+B%C3%BChrer&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bpb.de%2Fizpb%2F10131%2Fwirtschaft-in-beiden-deutschen-staaten-teil-1&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-spiegel_20080311-76"><a href="#cite_ref-spiegel_20080311_76-0">↑</a> <cite class="citation news">maw/dpa. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spiegel.de/international/germany/east-german-spies-new-study-finds-more-stasi-spooks-a-540771.html">"New Study Finds More Stasi Spooks"</a>. Spiegel Online. 11 mart 2008. 19 noyabr 2012 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121119094328/http://www.spiegel.de/international/germany/east-german-spies-new-study-finds-more-stasi-spooks-a-540771.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 24 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Spiegel+Online&rft.atitle=New+Study+Finds+More+Stasi+Spooks&rft.date=2008-03-11&rft.au=maw%2Fdpa&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.spiegel.de%2Finternational%2Fgermany%2Feast-german-spies-new-study-finds-more-stasi-spooks-a-540771.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-loc-cs-77"><a href="#cite_ref-loc-cs_77-0">↑</a> "Germany (East)", Library of Congress Country Study, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://memory.loc.gov/frd/cs/germany_east/gx_appnb.html">Appendix B: The Council for Mutual Economic Assistance</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/20090501075842/http://memory.loc.gov/frd/cs/germany_east/gx_appnb.html">Arxiv surəti</a> 1 may 2009 tarixindən <a href="/wiki/%C4%B0nternet_arxivi#Layihələr" class="mw-redirect" title="İnternet arxivi">Wayback Machine</a> saytında <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090501075842/http://memory.loc.gov/frd/cs/germany_east/gx_appnb.html">Arxivləşdirilib</a> 2009-05-01 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-NYT_19890822-78"><a href="#cite_ref-NYT_19890822_78-0">↑</a> <cite class="citation news">Protzman, Ferdinand. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/1989/08/22/world/westward-tide-of-east-germans-is-a-popular-no-confidence-vote.html">"Westward Tide of East Germans Is a Popular No-Confidence Vote"</a>. The New York Times. 22 avqust 1989. 4 oktyabr 2012 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121004232849/http://www.nytimes.com/1989/08/22/world/westward-tide-of-east-germans-is-a-popular-no-confidence-vote.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 24 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=Westward+Tide+of+East+Germans+Is+a+Popular+No-Confidence+Vote&rft.date=1989-08-22&rft.aulast=Protzman&rft.aufirst=Ferdinand&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F1989%2F08%2F22%2Fworld%2Fwestward-tide-of-east-germans-is-a-popular-no-confidence-vote.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/history/places/berlin_wall">"The Berlin Wall"</a>. 26 fevral 2017 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170226011158/http://www.bbc.co.uk/history/places/berlin_wall">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 24 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Berlin+Wall&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fhistory%2Fplaces%2Fberlin_wall&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cnn.com/SPECIALS/views/y/1999/11/burns.wall.nov8">"What the Berlin Wall still stands for"</a>. CNN Interactive. 8 November 1999. 6 fevral 2008 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080206104205/http://www.cnn.com/SPECIALS/views/y/1999/11/burns.wall.nov8/">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 24 may 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=CNN+Interactive&rft.atitle=What+the+Berlin+Wall+still+stands+for&rft.date=1999-11-08&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cnn.com%2FSPECIALS%2Fviews%2Fy%2F1999%2F11%2Fburns.wall.nov8&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Einigungsvertrag-81"><a href="#cite_ref-Einigungsvertrag_81-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://bundesrecht.juris.de/einigvtr/BJNR208890990.html">Vertrag zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Deutschen Demokratischen Republik über die Herstellung der Einheit Deutschlands (Einigungsvertrag)</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/20100204071517/http://bundesrecht.juris.de/einigvtr/BJNR208890990.html">Arxiv surəti</a> 4 fevral 2010 tarixindən <a href="/wiki/%C4%B0nternet_arxivi#Layihələr" class="mw-redirect" title="İnternet arxivi">Wayback Machine</a> saytında <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100204071517/http://bundesrecht.juris.de/einigvtr/BJNR208890990.html">Arxivləşdirilib</a> 4 fevral 2010 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Unification Treaty signed by the Federal Republic of Germany and the German Democratic Republic in Berlin on 31 August 1990 (official text, in German). </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/art_11.html">"Vertrag zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Deutschen Demokratischen Republik über die Herstellung der Einheit Deutschlands (Einigungsvertrag) Art 11 Verträge der Bundesrepublik Deutschland"</a> (German). Bundesministerium für Justiz und Verbraucherschutz. 25 fevral 2015 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150225035417/http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/art_11.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Vertrag+zwischen+der+Bundesrepublik+Deutschland+und+der+Deutschen+Demokratischen+Republik+%C3%BCber+die+Herstellung+der+Einheit+Deutschlands+%28Einigungsvertrag%29+Art+11+Vertr%C3%A4ge+der+Bundesrepublik+Deutschland&rft.pub=Bundesministerium+f%C3%BCr+Justiz+und+Verbraucherschutz&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gesetze-im-internet.de%2Feinigvtr%2Fart_11.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gesetze-im-internet.de/bundesrecht/berlin_bonng/gesamt.pdf">"Gesetz zur Umsetzung des Beschlusses des Deutschen Bundestages vom 20. Juni 1991 zur Vollendung der Einheit Deutschlands"</a> [Law on the Implementation of the Beschlusses des Deutschen Bundestages vom 20. Juni 1991 zur Vollendung der Einheit Deutschlands] (PDF) (German). Bundesministerium der Justiz. 26 aprel 1994. 14 iyul 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160714155722/https://www.gesetze-im-internet.de/bundesrecht/berlin_bonng/gesamt.pdf">arxivləşdirilib</a> (PDF). İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Gesetz+zur+Umsetzung+des+Beschlusses+des+Deutschen+Bundestages+vom+20.+Juni+1991+zur+Vollendung+der+Einheit+Deutschlands&rft.pub=Bundesministerium+der+Justiz&rft.date=1994-04-26&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.gesetze-im-internet.de%2Fbundesrecht%2Fberlin_bonng%2Fgesamt.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.focus.de/panorama/boulevard/brennpunkt-hauptstadt-umzug_aid_175751.html">"Brennpunkt: Hauptstadt-Umzug"</a>. Focus (German). 12 aprel 1999. 30 aprel 2011 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110430043907/http://www.focus.de/panorama/boulevard/brennpunkt-hauptstadt-umzug_aid_175751.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Focus&rft.atitle=Brennpunkt%3A+Hauptstadt-Umzug&rft.date=1999-04-12&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.focus.de%2Fpanorama%2Fboulevard%2Fbrennpunkt-hauptstadt-umzug_aid_175751.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">↑</a> <cite class="citation news">Kulish, Nicholas. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2009/06/19/world/europe/19germany.html">"In East Germany, a Decline as Stark as a Wall"</a>. The New York Times. 19 iyun 2009. 3 aprel 2011 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110403073216/http://www.nytimes.com/2009/06/19/world/europe/19germany.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=In+East+Germany%2C+a+Decline+as+Stark+as+a+Wall&rft.date=2009-06-19&rft.aulast=Kulish&rft.aufirst=Nicholas&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2009%2F06%2F19%2Fworld%2Feurope%2F19germany.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130520080610/http://ec.europa.eu/avservices/services/showShotlist.do?out=PDF&lg=En&filmRef=i-055938">"Lisbon Treaty : The making of"</a>. Council of the European Union. 20 may 2013 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ec.europa.eu/avservices/services/showShotlist.do?out=PDF&lg=En&filmRef=i-055938">orijinalından</a> (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019. <q>After signature by all 27 Heads of State and governments, the Treaty will travel back to Brussels, where it will be officially sealed with the seals of the 27 Member States, on the 18th of December. Then, it will be sent to Rome, the Italian government being the depository of the Treaties.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Lisbon+Treaty+%3A+The+making+of&rft.pub=Council+of+the+European+Union&rft_id=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Favservices%2Fservices%2FshowShotlist.do%3Fout%3DPDF%26lg%3DEn%26filmRef%3Di-055938&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">↑</a> <cite class="citation news">Dempsey, Judy. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2006/10/31/world/europe/31iht-germany.3343963.html">"Germany is planning a Bosnia withdrawal"</a>. International Herald Tribune. 31 oktyabr 2006. 11 noyabr 2012 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121111000841/http://www.nytimes.com/2006/10/31/world/europe/31iht-germany.3343963.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=International+Herald+Tribune&rft.atitle=Germany+is+planning+a+Bosnia+withdrawal&rft.date=2006-10-31&rft.aulast=Dempsey&rft.aufirst=Judy&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2006%2F10%2F31%2Fworld%2Feurope%2F31iht-germany.3343963.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">↑</a> <cite class="citation web">Merz, Sebastian. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.comw.org/warreport/fulltext/0711merz.pdf">"Still on the way to Afghanistan? Germany and its forces in the Hindu Kush"</a> (PDF). Stockholm International Peace Research Institute. 2007. 2, 3. 3 aprel 2017 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170403023417/http://www.comw.org/warreport/fulltext/0711merz.pdf">arxivləşdirilib</a> (PDF). İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Still+on+the+way+to+Afghanistan%3F+Germany+and+its+forces+in+the+Hindu+Kush&rft.pages=2%2C+3&rft.pub=Stockholm+International+Peace+Research+Institute&rft.date=2007&rft.aulast=Merz&rft.aufirst=Sebastian&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.comw.org%2Fwarreport%2Ffulltext%2F0711merz.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.france24.com/en/20090106-germany-agrees-new-50-billion-euro-stimulus-plan">"Germany agrees on 50-billion-euro stimulus plan"</a>. France 24. 6 yanvar 2009. 13 may 2011 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110513022443/http://www.france24.com/en/20090106-germany-agrees-new-50-billion-euro-stimulus-plan">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=France+24&rft.atitle=Germany+agrees+on+50-billion-euro+stimulus+plan&rft.date=2009-01-06&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.france24.com%2Fen%2F20090106-germany-agrees-new-50-billion-euro-stimulus-plan&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tagesschau.de/inland/merkel-regierungserklaerung110.html">"Government declaration by Angela Merkel"</a> (German). ARD Tagesschau. 29 yanvar 2014. 1 January 2015 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150101010608/http://www.tagesschau.de/inland/merkel-regierungserklaerung110.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Government+declaration+by+Angela+Merkel&rft.pub=ARD+Tagesschau&rft.date=2014-01-29&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.tagesschau.de%2Finland%2Fmerkel-regierungserklaerung110.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/news/world-europe-34131911">"Migrant crisis: Migration to Europe explained in seven charts"</a>. 28 yanvar 2016. 31 yanvar 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160131030536/http://www.bbc.com/news/world-europe-34131911">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Migrant+crisis%3A+Migration+to+Europe+explained+in+seven+charts&rft.date=2016-01-28&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fnews%2Fworld-europe-34131911&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://library.mcmaster.ca/maps/fc1999.htm">Image #432, Flying Camera Satellite Images 1999</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/20151015142609/http://library.mcmaster.ca/maps/fc1999.htm">Arxiv surəti</a> 15 oktyabr 2015 tarixindən <a href="/wiki/%C4%B0nternet_arxivi#Layihələr" class="mw-redirect" title="İnternet arxivi">Wayback Machine</a> saytında <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151015142609/http://library.mcmaster.ca/maps/fc1999.htm">Arxivləşdirilib</a> 15 oktyabr 2015 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Lloyd Reeds Map Collection, McMaster University Library. </li> <li id="cite_note-CIA-93">↑ <a href="#cite_ref-CIA_93-0">1</a> <a href="#cite_ref-CIA_93-1">2</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gm.html">"Germany"</a>. CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. 11 fevral 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160211075204/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gm.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CIA+World+Factbook&rft.atitle=Germany&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Fgeos%2Fgm.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">↑</a> <cite class="citation journal">Beck, Hylke E.; Zimmermann, Niklaus E.; McVicar, Tim R.; Vergopolan, Noemi; Berg, Alexis; Wood, Eric F. "Present and future Köppen-Geiger climate classification maps at 1-km resolution". Scientific Data. 5. 30 oktyabr 2018: 180214. <a href="/wiki/R%C9%99q%C9%99mli_obyektin_identifikatoru" title="Rəqəmli obyektin identifikatoru">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fsdata.2018.214">10.1038/sdata.2018.214</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Scientific+Data&rft.atitle=Present+and+future+K%C3%B6ppen-Geiger+climate+classification+maps+at+1-km+resolution&rft.volume=5&rft.pages=180214&rft.date=2018-10-30&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fsdata.2018.214&rft.aulast=Beck&rft.aufirst=Hylke+E.&rft.au=Zimmermann%2C+Niklaus+E.&rft.au=McVicar%2C+Tim+R.&rft.au=Vergopolan%2C+Noemi&rft.au=Berg%2C+Alexis&rft.au=Wood%2C+Eric+F.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-climate-95">↑ <a href="#cite_ref-climate_95-0">1</a> <a href="#cite_ref-climate_95-1">2</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.germanculture.com.ua/library/facts/bl_climate.htm">"Climate in Germany"</a>. GermanCulture. 5 fevral 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160205082859/http://www.germanculture.com.ua/library/facts/bl_climate.htm">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Climate+in+Germany&rft.pub=GermanCulture&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.germanculture.com.ua%2Flibrary%2Ffacts%2Fbl_climate.htm&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wetterdienst.de/Klima/Wetterrekorde/Deutschland/Temperatur/Max/">"Wetterrekorde Deutschland"</a>. wetterdienst.de. 2020-09-29 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200929113833/https://www.wetterdienst.de/Klima/Wetterrekorde/Deutschland/Temperatur/Max/">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 4 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Wetterrekorde+Deutschland&rft.pub=wetterdienst.de&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wetterdienst.de%2FKlima%2FWetterrekorde%2FDeutschland%2FTemperatur%2FMax%2F&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/ecoregion_list/">"Terrestrial Ecoregions"</a>. WWF. 2010-10-29 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101029233906/http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/ecoregion_list/">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 5 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Terrestrial+Ecoregions&rft.pub=WWF&rft_id=http%3A%2F%2Fwwf.panda.org%2Fabout_our_earth%2Fecoregions%2Fecoregion_list%2F&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">↑</a> <cite class="citation web">Strohm, Kathrin. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agribenchmark.org/fileadmin/Dateiablage/B-Cash-Crop/Conferences/2010/Presentations/Poster_Germany.pdf">"Arable farming in Germany"</a> (PDF). Agri benchmark. may 2010. 2 iyul 2014 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140702233800/http://www.agribenchmark.org/fileadmin/Dateiablage/B-Cash-Crop/Conferences/2010/Presentations/Poster_Germany.pdf">arxivləşdirilib</a> (PDF). İstifadə tarixi: 5 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Arable+farming+in+Germany&rft.pub=Agri+benchmark&rft.date=2010-05&rft.aulast=Strohm&rft.aufirst=Kathrin&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.agribenchmark.org%2Ffileadmin%2FDateiablage%2FB-Cash-Crop%2FConferences%2F2010%2FPresentations%2FPoster_Germany.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">↑</a> <cite class="citation book">Bekker, Henk. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/adventureguidege0000bekk">Adventure Guide Germany</a>. Hunter. 2005. səh. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/adventureguidege0000bekk/page/14">14</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-1-58843-503-3" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-1-58843-503-3"><bdi>978-1-58843-503-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Adventure+Guide+Germany&rft.pages=14&rft.pub=Hunter&rft.date=2005&rft.isbn=978-1-58843-503-3&rft.aulast=Bekker&rft.aufirst=Henk&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fadventureguidege0000bekk&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">↑</a> <cite class="citation book">Marcel Cleene; Marie Claire Lejeune. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=g5GBAAAAMAAJ">Compendium of Symbolic and Ritual Plants in Europe: Herbs</a>. Man & Culture. 2002. <q>The Cornflower was once the floral emblem of Germany (hence the German common name Kaiserblume).</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Compendium+of+Symbolic+and+Ritual+Plants+in+Europe%3A+Herbs&rft.pub=Man+%26+Culture&rft.date=2002&rft.au=Marcel+Cleene&rft.au=Marie+Claire+Lejeune&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Dg5GBAAAAMAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20031007010357/http://www.americanzoos.info/Zoofacts.html">"Zoo Facts"</a>. Zoos and Aquariums of America. 7 oktyabr 2003 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.americanzoos.info/Zoofacts.html">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Zoo+Facts&rft.pub=Zoos+and+Aquariums+of+America&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.americanzoos.info%2FZoofacts.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zoo-berlin.de/zoo/unternehmen/historie.html">"Der Zoologische Garten Berlin"</a> (German). Zoo Berlin. 30 aprel 2011 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110430015152/http://www.zoo-berlin.de/zoo/unternehmen/historie.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 5 iyun 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Der+Zoologische+Garten+Berlin&rft.pub=Zoo+Berlin&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.zoo-berlin.de%2Fzoo%2Funternehmen%2Fhistorie.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111108120157/http://www.aznocorruption.az/news/209-korrupsiya-almaniyaya-ild601-6-milyard.html">"Korrupsiya Almaniyaya ildə 6 milyard avro zərər vurur"</a>. 2011-11-08 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aznocorruption.az/news/209-korrupsiya-almaniyaya-ild601-6-milyard.html">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-16.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Korrupsiya+Almaniyaya+ild%C9%99+6+milyard+avro+z%C9%99r%C9%99r+vurur&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.aznocorruption.az%2Fnews%2F209-korrupsiya-almaniyaya-ild601-6-milyard.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=134&s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP&grp=0&a=&pr.x=52&pr.y=17">Beynəlxalq Valyuta Fondu</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111110060818/http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=134&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=52&pr.y=17">Arxivləşdirilib</a> 2011-11-10 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>  (ing.) </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bozgurd.com/index.php?newsid=355">"Almaniya Heç Kimə Borclu Deyil"</a>. 2016-03-04 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304112822/http://bozgurd.com/index.php?newsid=355">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2011-01-17.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Almaniya+He%C3%A7+Kim%C9%99+Borclu+Deyil&rft_id=http%3A%2F%2Fbozgurd.com%2Findex.php%3Fnewsid%3D355&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Area_and_population_–_Foreign_population-106"><a href="#cite_ref-Area_and_population_–_Foreign_population_106-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100801103219/http://www.statistik-portal.de/Statistik-Portal/en/en_jb01_jahrtab2.asp">"Area and population — Foreign population"</a>. 2010-08-01 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.statistik-portal.de/Statistik-Portal/en/en_jb01_jahrtab2.asp">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-02.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Area+and+population+%E2%80%94+Foreign+population&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.statistik-portal.de%2FStatistik-Portal%2Fen%2Fen_jb01_jahrtab2.asp&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://globalis.gvu.unu.edu/indicator_detail.cfm?country=DE&indicatorid=30">Almaniyada Urbanizasiya Səviyyəsi</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100721031426/http://globalis.gvu.unu.edu/indicator_detail.cfm?IndicatorID=30&Country=DE">Arxivləşdirilib</a> 2010-07-21 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>  (ing.) </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">↑</a> Aktuell 2001, Harenberg Lexikon Verlag, Dortmund 2000, <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/3611008907" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-611-00890-7</a>, səh. 56 </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.demoscope.ru/weekly/2006/0251/tema02.php">"Rus dili Avropa, ABŞ və Kanadada"</a>. 2008-04-22 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080422075829/http://demoscope.ru/weekly/2006/0251/tema02.php">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2011-11-16.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Rus+dili+Avropa%2C+AB%C5%9E+v%C9%99+Kanadada&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.demoscope.ru%2Fweekly%2F2006%2F0251%2Ftema02.php&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ekd.de/statistik/">"EKD: Evangelische Kirche in Deutschland — EKD — Statistik"</a>. 2011-09-27 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110927110759/http://www.ekd.de/statistik/">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2011-11-16.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=EKD%3A+Evangelische+Kirche+in+Deutschland+%E2%80%94+EKD+%E2%80%94+Statistik&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ekd.de%2Fstatistik%2F&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAlmaniya" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">↑</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.dbk.de/imperia/md/content/kirchlichestatistik/personalstatistik_nachweisungen_2008.pdf">[1]</a> [<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Link_rot" class="extiw" title="en:Wikipedia:Link rot">ölü keçid</a>] (alm.) </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gea.de/nachrichten/politik/studie+ueber+muslime+in+deutschland.1497154.htm">Studie über Muslime in Deutschland</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110816152818/http://www.gea.de/nachrichten/politik/studie+ueber+muslime+in+deutschland.1497154.htm">Arxivləşdirilib</a> 2011-08-16 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (alm.) </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/90177.htm">ABŞ dövlət departamentinin 2007-ci il hesabatı</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120119044920/http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/90177.htm">Arxivləşdirilib</a> 2012-01-19 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (ing.) </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deutsche-islam-konferenz.de/SubSites/DIK/EN/InDeutschland/ZahlenDatenFakten/GeschichteIslam/geschichteislam-node.html">Almaniyada İslamın Tarixi</a> [<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Link_rot" class="extiw" title="en:Wikipedia:Link rot">ölü keçid</a>]  (ing.) </li> <li id="cite_note-115"><a href="#cite_ref-115">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zeit.de/1976/41/moschee">Şvezingen məscidi</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201120071545/https://www.zeit.de/1976/41/moschee">Arxivləşdirilib</a> 2020-11-20 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (alm.) </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.remid.de/remid_info_zahlen.htm">Religionen in Deutschland: Mitgliederzahlen</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080625100533/http://www.remid.de/remid_info_zahlen.htm">Arxivləşdirilib</a> 2008-06-25 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (alm.) </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sipri.org/research/armaments/milex/resultoutput/milex_15">2009-cu ildə 15 Ən Böyük Hərbi Büdcəyə Malik Ölkələrin Siyahısı</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110217084451/http://www.sipri.org/research/armaments/milex/resultoutput/milex_15">Arxivləşdirilib</a> 2011-02-17 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>  (ing.) </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thelocal.de/national/20101019-30615.html">Böyük Britaniya 2020-ci ildə bütün qoşunlarının Almaniyadan çıxaracaq</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101124011528/http://www.thelocal.de/national/20101019-30615.html">Arxivləşdirilib</a> 2010-11-24 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>  (ing.) </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://sia.az/view.php?lang=az&menu=39&id=71803">Almanlar 57 illik məcburi əsgərliyi aradan qaldırıb</a> [<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Link_rot" class="extiw" title="en:Wikipedia:Link rot">ölü keçid</a>] </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xarici_keçidlər">Xarici keçidlər</h2>[<a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit&section=29" title="Xarici keçidlər bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor">redaktə</a> | <a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit&section=29" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Xarici keçidlər">mənbəni redaktə et</a>]</div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deutschland.de/en/home-page.html?tx_fdfxyaml_pi1">deutschland.de</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120324002758/http://www.deutschland.de/en/home-page.html?tx_fdfxyaml_pi1">Arxivləşdirilib</a> 2012-03-24 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> — Rəsmi Almaniya portalı</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bundeskanzlerin.de/Webs/BK/En/Homepage/home.html">Almaniya Kanslerinin rəsmi saytı</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121014034607/http://www.bundeskanzlerin.de/Webs/BK/En/Homepage/home.html">Arxivləşdirilib</a> 2012-10-14 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7283281">.mw-parser-output .ts-Vikiler{width:19em;box-sizing:border-box;margin:0 0 .5em 1em;padding:.4em;background:#f8f9fa;border:1px solid #a2a9b1;font-size:90%}.mw-parser-output .ts-Vikiler-header{margin-bottom:.2em;padding:.2em .6em;font-size:110%}.mw-parser-output .ts-Vikiler-item{display:flex;padding:.2em .6em}.mw-parser-output .ts-Vikiler-image{min-width:24px;display:inline-block;margin-right:.4em;flex:none;vertical-align:top;text-align:center}.mw-parser-output .ts-Vikiler-image img{vertical-align:middle}.mw-parser-output .ts-Vikiler-label{align-self:center}@media(max-width:719px){.mw-parser-output .ts-Vikiler{width:auto;margin-left:0;margin-right:0}}</style><div class="ts-Vikiler azwikiWikimediaNavigation tright metadata plainlinks plainlist noprint" role="navigation" aria-labelledby="Digər_layihələrdə"><div class="ts-Vikiler-header" id="Digər_layihələrdə">Digər layihələrdə</div><ul><li class="ts-Vikiler-item"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/24px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/36px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/48px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /><a href="https://az.wikiquote.org/wiki/Almaniya" class="extiw" title="q:Almaniya">Vikisitatda əlaqəli sitatlar</a></li><li class="ts-Vikiler-item"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/24px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/36px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/48px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Germany" class="extiw" title="commons:Category:Germany">Vikianbarda əlaqəli media-fayllar</a></li></ul></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Almaniya_mövzularda" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#E3E3E3;"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Almaniya_m%C3%B6vzularda" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="Almaniya_mövzularda" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a class="mw-selflink selflink">Almaniya</a> mövzularda</div></th></tr><tr><td class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><div class="NavContent"> <a href="/wiki/Almaniya_gerbi" title="Almaniya gerbi">Gerb</a> • <a href="/wiki/Almaniya_bayra%C4%9F%C4%B1" title="Almaniya bayrağı">Bayraq</a> • <a href="/wiki/Almaniya_himni" title="Almaniya himni">Himn</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniyan%C4%B1n_d%C3%B6vl%C9%99t_qurulu%C5%9Fu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniyanın dövlət quruluşu (səhifə mövcud deyil)">Dövlət quruluşu</a> • <a href="/wiki/Almaniya_Konstitusiyas%C4%B1" title="Almaniya Konstitusiyası">Konstitusiya</a> • <a href="/wiki/Almaniya_parlamenti" class="mw-redirect" title="Almaniya parlamenti">Parlament</a> • <a href="/wiki/Almaniyan%C4%B1n_inzibati_b%C3%B6lg%C3%BCs%C3%BC" title="Almaniyanın inzibati bölgüsü">İnzibati bölgü</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniya_co%C4%9Frafiyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniya coğrafiyası (səhifə mövcud deyil)">Coğrafiya</a> • <a href="/wiki/Almaniya_%C5%9F%C9%99h%C9%99rl%C9%99ri" class="mw-redirect" title="Almaniya şəhərləri">Şəhərlər</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniya_paytaxt%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniya paytaxtı (səhifə mövcud deyil)">Paytaxt</a> • <a href="/wiki/Almaniya_%C9%99halisi" title="Almaniya əhalisi">Əhali</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniya_dill%C9%99ri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniya dilləri (səhifə mövcud deyil)">Dillər</a> • <a href="/wiki/Almaniya_tarixi" title="Almaniya tarixi">Tarix</a> • <a href="/wiki/Almaniya_iqtisadiyyat%C4%B1" title="Almaniya iqtisadiyyatı">İqtisadiyyat</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniyada_k%C9%99nd_t%C9%99s%C9%99rr%C3%BCfat%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniyada kənd təsərrüfatı (səhifə mövcud deyil)">Kənd təsərrüfatı</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniyada_enerji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniyada enerji (səhifə mövcud deyil)">Energetika</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniya_valyutas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniya valyutası (səhifə mövcud deyil)">Valyuta</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniya_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniya mədəniyyəti (səhifə mövcud deyil)">Mədəniyyət</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniyada_din&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniyada din (səhifə mövcud deyil)">Din</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniya_kinematoqraf%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniya kinematoqrafı (səhifə mövcud deyil)">Kinematoqraf</a> • <a href="/wiki/Almaniya_%C9%99d%C9%99biyyat%C4%B1" class="mw-redirect" title="Almaniya ədəbiyyatı">Ədəbiyyat</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniya_musiqisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniya musiqisi (səhifə mövcud deyil)">Musiqi</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniya_bayramlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniya bayramları (səhifə mövcud deyil)">Bayramlar</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniyada_idman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniyada idman (səhifə mövcud deyil)">İdman</a> • <a href="/wiki/Almaniyada_t%C9%99hsil" title="Almaniyada təhsil">Təhsil</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniyada_elm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniyada elm (səhifə mövcud deyil)">Elm</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniyada_n%C9%99qliyyat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniyada nəqliyyat (səhifə mövcud deyil)">Nəqliyyat</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniyada_turizm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniyada turizm (səhifə mövcud deyil)">Turizm</a> • <a href="/w/index.php?title=Almaniya_po%C3%A7tu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniya poçtu (səhifə mövcud deyil)">Poçt</a> (<a href="/w/index.php?title=Almaniyan%C4%B1n_po%C3%A7t_v%C9%99_po%C3%A7t_markalar%C4%B1_tarixi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniyanın poçt və poçt markaları tarixi (səhifə mövcud deyil)">tarixi və markaları</a>) • <a href="/w/index.php?title=Almaniyada_internet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almaniyada internet (səhifə mövcud deyil)">İnternet</a> • <a href="/wiki/Almaniya_Silahl%C4%B1_Q%C3%BCvv%C9%99l%C9%99ri" title="Almaniya Silahlı Qüvvələri">Silahlı qüvvələr</a> • <a href="/wiki/Almaniyan%C4%B1n_xarici_siyas%C9%99ti" title="Almaniyanın xarici siyasəti">Xarici siyasət</a> <a href="/wiki/Portal:Almaniya" title="Portal:Almaniya">Portal "Almaniya"</a> </div></div></td><td class="navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 7px"><div><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Almaniya"><img alt="Almaniya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/50px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="50" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/75px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/100px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Avropa_ölkələri" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#ddf;"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Avropa_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99ri" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="Avropa_ölkələri" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/Avropa_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Avropa ölkələrinin siyahısı">Avropa ölkələri</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Albaniya" title="Albaniya">Albaniya</a>  • <a class="mw-selflink selflink">Almaniya</a>  • <a href="/wiki/Andorra" title="Andorra">Andorra</a>  • <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriya</a>  • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan</a>  • <a href="/wiki/Belarus" title="Belarus">Belarus</a>  • <a href="/wiki/Bel%C3%A7ika" title="Belçika">Belçika</a>  • <a href="/wiki/Bolqar%C4%B1stan" title="Bolqarıstan">Bolqarıstan</a>  • <a href="/wiki/Bosniya_v%C9%99_Herseqovina" title="Bosniya və Herseqovina">Bosniya və Herseqovina</a>  • <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Britaniya" class="mw-redirect" title="Böyük Britaniya">Böyük Britaniya</a>  • <a href="/wiki/%C3%87exiya" title="Çexiya">Çexiya</a>  • <a href="/wiki/Danimarka" title="Danimarka">Danimarka</a>  • <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistan</a>  • <a href="/wiki/Estoniya" title="Estoniya">Estoniya</a>  • <a href="/wiki/Finlandiya" title="Finlandiya">Finlandiya</a>  • <a href="/wiki/Fransa" title="Fransa">Fransa</a>  • <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan" title="Gürcüstan">Gürcüstan</a>  • <a href="/wiki/Xorvatiya" title="Xorvatiya">Xorvatiya</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0rlandiya" title="İrlandiya">İrlandiya</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0slandiya" title="İslandiya">İslandiya</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0spaniya" title="İspaniya">İspaniya</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0sve%C3%A7" title="İsveç">İsveç</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0sve%C3%A7r%C9%99" title="İsveçrə">İsveçrə</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya">İtaliya</a>  • <a href="/wiki/Kipr" title="Kipr">Kipr</a>  • <a href="/wiki/Kosovo" title="Kosovo">Kosovo</a>  • <a href="/wiki/Latviya" title="Latviya">Latviya</a>  • <a href="/wiki/Litva" title="Litva">Litva</a>  • <a href="/wiki/Lixten%C5%9Fteyn" title="Lixtenşteyn">Lixtenşteyn</a>  • <a href="/wiki/L%C3%BCksemburq" title="Lüksemburq">Lüksemburq</a>  • <a href="/wiki/Macar%C4%B1stan" title="Macarıstan">Macarıstan</a>  • <a href="/wiki/Malta" title="Malta">Malta</a>  • <a href="/wiki/Moldova" title="Moldova">Moldova</a>  • <a href="/wiki/Monako" title="Monako">Monako</a>  • <a href="/wiki/Monteneqro" title="Monteneqro">Monteneqro</a>  • <a href="/wiki/Niderland" title="Niderland">Niderland</a>  • <a href="/wiki/Norve%C3%A7" title="Norveç">Norveç</a>  • <a href="/wiki/Pol%C5%9Fa" title="Polşa">Polşa</a>  • <a href="/wiki/Portuqaliya" title="Portuqaliya">Portuqaliya</a>  • <a href="/wiki/Rum%C4%B1niya" title="Rumıniya">Rumıniya</a>  • <a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiya</a>  • <a href="/wiki/San-Marino" title="San-Marino">San-Marino</a>  • <a href="/wiki/Serbiya" title="Serbiya">Serbiya</a>  • <a href="/wiki/Slovakiya" title="Slovakiya">Slovakiya</a>  • <a href="/wiki/Sloveniya" title="Sloveniya">Sloveniya</a>  • <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Kipr_T%C3%BCrk_Respublikas%C4%B1" title="Şimali Kipr Türk Respublikası">Şimali Kipr Türk Respublikası</a>  • <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Makedoniya" title="Şimali Makedoniya">Şimali Makedoniya</a>  • <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyə</a>  • <a href="/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna">Ukrayna</a>  • <a href="/wiki/Vatikan" title="Vatikan">Vatikan</a>  • <a href="/wiki/Yunan%C4%B1stan" title="Yunanıstan">Yunanıstan</a></div></td><td class="navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 7px"><div><a href="/wiki/Fayl:Europe_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description" title="EU members and candidates"><img alt="EU members and candidates" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Europe_%28orthographic_projection%29.svg/100px-Europe_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="100" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Europe_%28orthographic_projection%29.svg/150px-Europe_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Europe_%28orthographic_projection%29.svg/200px-Europe_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="border&#124;25px_Avropa_Birliyi_üzvü_və_üzvlüyə_namizəd_dövlətlər" style="text-align:left;;padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#ddf;"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Avropa_Birliyi_%C3%BCzv%C3%BC_v%C9%99_%C3%BCzvl%C3%BCy%C9%99_namiz%C9%99d_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99r" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="border&#124;25px_Avropa_Birliyi_üzvü_və_üzvlüyə_namizəd_dövlətlər" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Europe.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/25px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/38px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/50px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /></a> Avropa Birliyi üzvü və üzvlüyə namizəd dövlətlər</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Birlik üzvləri</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a class="mw-selflink selflink">Almaniya</a>  • <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriya</a>  • <a href="/wiki/Bel%C3%A7ika" title="Belçika">Belçika</a>  • <a href="/wiki/Bolqar%C4%B1stan" title="Bolqarıstan">Bolqarıstan</a>  • <a href="/wiki/Kipr" title="Kipr">Kipr</a>  • <a href="/wiki/%C3%87exiya" title="Çexiya">Çexiya</a>  • <a href="/wiki/Danimarka" title="Danimarka">Danimarka</a>  • <a href="/wiki/Estoniya" title="Estoniya">Estoniya</a>  • <a href="/wiki/Finlandiya" title="Finlandiya">Finlandiya</a>  • <a href="/wiki/Fransa" title="Fransa">Fransa</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0rlandiya" title="İrlandiya">İrlandiya</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0spaniya" title="İspaniya">İspaniya</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0sve%C3%A7" title="İsveç">İsveç</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya">İtaliya</a>  • <a href="/wiki/Latviya" title="Latviya">Latviya</a>  • <a href="/wiki/Litva" title="Litva">Litva</a>  • <a href="/wiki/L%C3%BCksemburq" title="Lüksemburq">Lüksemburq</a>  • <a href="/wiki/Macar%C4%B1stan" title="Macarıstan">Macarıstan</a>  • <a href="/wiki/Malta" title="Malta">Malta</a>  • <a href="/wiki/Niderland" title="Niderland">Niderland</a>  • <a href="/wiki/Pol%C5%9Fa" title="Polşa">Polşa</a>  • <a href="/wiki/Portuqaliya" title="Portuqaliya">Portuqaliya</a>  • <a href="/wiki/Rum%C4%B1niya" title="Rumıniya">Rumıniya</a>  • <a href="/wiki/Slovakiya" title="Slovakiya">Slovakiya</a>  • <a href="/wiki/Sloveniya" title="Sloveniya">Sloveniya</a>  • <a href="/wiki/Xorvatiya" title="Xorvatiya">Xorvatiya</a>  • <a href="/wiki/Yunan%C4%B1stan" title="Yunanıstan">Yunanıstan</a></div></td><td class="navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 7px"><div><a href="/wiki/Fayl:EU-candidate_countries_map.svg" class="mw-file-description" title="EU members and candidates"><img alt="EU members and candidates" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/EU-candidate_countries_map.svg/100px-EU-candidate_countries_map.svg.png" decoding="async" width="100" height="76" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/EU-candidate_countries_map.svg/150px-EU-candidate_countries_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/EU-candidate_countries_map.svg/200px-EU-candidate_countries_map.svg.png 2x" data-file-width="680" data-file-height="520" /></a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Üzvlüyə rəsmi namizəd dövlətlər</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Albaniya" title="Albaniya">Albaniya</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0slandiya" title="İslandiya">İslandiya</a>  • <a href="/wiki/Monteneqro" title="Monteneqro">Monteneqro</a>  • <a href="/wiki/Serbiya" title="Serbiya">Serbiya</a>  • <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Makedoniya" title="Şimali Makedoniya">Şimali Makedoniya</a>  • <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyə</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Keçmiş üzvlər</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Britaniya" class="mw-redirect" title="Böyük Britaniya">Böyük Britaniya</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Şimali_Atlantika_Müqaviləsi_Təşkilatı_(NATO)" style="text-align:left;;padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#ddf;"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:NATO" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="Şimali_Atlantika_Müqaviləsi_Təşkilatı_(NATO)" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/%C5%9Eimali_Atlantika_M%C3%BCqavil%C9%99si_T%C9%99%C5%9Fkilat%C4%B1" class="mw-redirect" title="Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı">Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı</a> (NATO)</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;background:lavender;">İttifaq üzvləri</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Amerika_Birl%C9%99%C5%9Fmi%C5%9F_%C5%9Etatlar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Amerika Birləşmiş Ştatları">Amerika Birləşmiş Ştatları</a> • <a href="/wiki/Albaniya" title="Albaniya">Albaniya</a> • <a class="mw-selflink selflink">Almaniya</a> • <a href="/wiki/Bel%C3%A7ika" title="Belçika">Belçika</a> • <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Britaniya" class="mw-redirect" title="Böyük Britaniya">Böyük Britaniya</a> • <a href="/wiki/Bolqar%C4%B1stan" title="Bolqarıstan">Bolqarıstan</a> • <a href="/wiki/%C3%87exiya" title="Çexiya">Çexiya</a> • <a href="/wiki/Danimarka" title="Danimarka">Danimarka</a> • <a href="/wiki/Estoniya" title="Estoniya">Estoniya</a> • <a href="/wiki/Finlandiya" title="Finlandiya">Finlandiya</a> • <a href="/wiki/Fransa" title="Fransa">Fransa</a> • <a href="/wiki/%C4%B0spaniya" title="İspaniya">İspaniya</a> • <a href="/wiki/%C4%B0sve%C3%A7" title="İsveç">İsveç</a> • <a href="/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya">İtaliya</a> • <a href="/wiki/%C4%B0slandiya" title="İslandiya">İslandiya</a> • <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a> • <a href="/wiki/Latviya" title="Latviya">Latviya</a> • <a href="/wiki/Litva" title="Litva">Litva</a> • <a href="/wiki/L%C3%BCksemburq" title="Lüksemburq">Lüksemburq</a> • <a href="/wiki/Macar%C4%B1stan" title="Macarıstan">Macarıstan</a> • <a href="/wiki/Monteneqro" title="Monteneqro">Monteneqro</a> • <a href="/wiki/Niderland" title="Niderland">Niderland</a> • <a href="/wiki/Norve%C3%A7" title="Norveç">Norveç</a> • <a href="/wiki/Pol%C5%9Fa" title="Polşa">Polşa</a> • <a href="/wiki/Portuqaliya" title="Portuqaliya">Portuqaliya</a> • <a href="/wiki/Rum%C4%B1niya" title="Rumıniya">Rumıniya</a> • <a href="/wiki/Slovakiya" title="Slovakiya">Slovakiya</a> • <a href="/wiki/Sloveniya" title="Sloveniya">Sloveniya</a> • <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Makedoniya" title="Şimali Makedoniya">Şimali Makedoniya</a> • <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyə</a> • <a href="/wiki/Xorvatiya" title="Xorvatiya">Xorvatiya</a> • <a href="/wiki/Yunan%C4%B1stan" title="Yunanıstan">Yunanıstan</a></div></td><td class="navbox-image" rowspan="2" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 7px"><div><a href="/wiki/Fayl:Location_NATO_2009_blue.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Location_NATO_2009_blue.svg/121px-Location_NATO_2009_blue.svg.png" decoding="async" width="121" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Location_NATO_2009_blue.svg/182px-Location_NATO_2009_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Location_NATO_2009_blue.svg/242px-Location_NATO_2009_blue.svg.png 2x" data-file-width="455" data-file-height="149" /></a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;background:lavender;">Namizəd ölkələr</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Bosniya_v%C9%99_Herseqovina" title="Bosniya və Herseqovina">Bosniya və Herseqovina</a> • <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan" title="Gürcüstan">Gürcüstan</a> • <a href="/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna">Ukrayna</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="22x20px&#124;border&#124;Almaniya_Almaniya:_inzibati_bölgü" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#ddf;"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Almaniya_%C9%99yal%C9%99tl%C9%99ri" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="22x20px&#124;border&#124;Almaniya_Almaniya:_inzibati_bölgü" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Almaniya"><img alt="Almaniya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a class="mw-selflink selflink">Almaniya</a>: inzibati bölgü</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Vilayətlər</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Bavariya" title="Bavariya">Bavariya</a>  • <a href="/wiki/%C5%9Elezviq-Hol%C5%9Fteyn" title="Şlezviq-Holşteyn">Şlezviq-Holşteyn</a> • <a href="/wiki/Meklenburq-%C3%96n_Pomeraniya" title="Meklenburq-Ön Pomeraniya">Meklenburq-Ön Pomeraniya</a> • <a href="/wiki/Brandenburq" title="Brandenburq">Brandenburq</a> • <a href="/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_Saksoniya" title="Aşağı Saksoniya">Aşağı Saksoniya</a>  • <a href="/wiki/Saksoniya-Anhalt" title="Saksoniya-Anhalt">Saksoniya-Anhalt</a>  • <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Reyn-Vestfaliya" title="Şimali Reyn-Vestfaliya">Şimali Reyn-Vestfaliya</a>  • <a href="/wiki/Saksoniya" title="Saksoniya">Saksoniya</a> • <a href="/wiki/T%C3%BCringiya" title="Türingiya">Türingiya</a> • <a href="/wiki/Hessen" title="Hessen">Hessen</a> • <a href="/wiki/Reynland-Pfalts" title="Reynland-Pfalts">Reynland-Pfalts</a>  • <a href="/wiki/Saarland" title="Saarland">Saarland</a>  • <a href="/wiki/Baden-V%C3%BCrtemberq" title="Baden-Vürtemberq">Baden-Vürtemberq</a></div></td><td class="navbox-image" rowspan="2" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 7px"><div><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Coat_of_arms_of_Germany.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/20px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="26" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/30px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Coat_of_arms_of_Germany.svg/40px-Coat_of_arms_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="396" data-file-height="510" /></a><figcaption></figcaption></figure></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Vilayət statuslu şəhərlər</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Hamburq" title="Hamburq">Hamburq</a>  • <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a> • <a href="/wiki/Bremen" title="Bremen">Bremen</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Baltik_dənizi_ölkələri" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#ddf;"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Baltik_d%C9%99nizi_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99ri" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="Baltik_dənizi_ölkələri" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/Baltik_d%C9%99nizi" title="Baltik dənizi">Baltik dənizi</a> ölkələri</div></th></tr><tr><td class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><div> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Almaniya"><img alt="Almaniya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a class="mw-selflink selflink">Almaniya</a>  ·   <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Denmark.svg" class="mw-file-description" title="Danimarka"><img alt="Danimarka" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Denmark.svg/22px-Flag_of_Denmark.svg.png" decoding="async" width="22" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Denmark.svg/33px-Flag_of_Denmark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Denmark.svg/44px-Flag_of_Denmark.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="387" /></a> <a href="/wiki/Danimarka" title="Danimarka">Danimarka</a>  ·   <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Latvia.svg" class="mw-file-description" title="Latviya"><img alt="Latviya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/22px-Flag_of_Latvia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/33px-Flag_of_Latvia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/44px-Flag_of_Latvia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Latviya" title="Latviya">Latviya</a>  ·   <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Lithuania.svg" class="mw-file-description" title="Litva"><img alt="Litva" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/22px-Flag_of_Lithuania.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/33px-Flag_of_Lithuania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/44px-Flag_of_Lithuania.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Litva" title="Litva">Litva</a>  ·   <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Poland.svg" class="mw-file-description" title="Polşa"><img alt="Polşa" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/22px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/33px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/44px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></a> <a href="/wiki/Pol%C5%9Fa" title="Polşa">Polşa</a>  ·   <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Rusiya"><img alt="Rusiya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiya</a>  ·   <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Finland.svg" class="mw-file-description" title="Finlandiya"><img alt="Finlandiya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Finland.svg/22px-Flag_of_Finland.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Finland.svg/33px-Flag_of_Finland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Finland.svg/44px-Flag_of_Finland.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="1100" /></a> <a href="/wiki/Finlandiya" title="Finlandiya">Finlandiya</a>  ·   <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Sweden.svg" class="mw-file-description" title="İsveç"><img alt="İsveç" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Sweden.svg/22px-Flag_of_Sweden.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Sweden.svg/33px-Flag_of_Sweden.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Sweden.svg/44px-Flag_of_Sweden.svg.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1000" /></a> <a href="/wiki/%C4%B0sve%C3%A7" title="İsveç">İsveç</a>  ·   <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Estonia.svg" class="mw-file-description" title="Estoniya"><img alt="Estoniya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/22px-Flag_of_Estonia.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/33px-Flag_of_Estonia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/44px-Flag_of_Estonia.svg.png 2x" data-file-width="990" data-file-height="630" /></a> <a href="/wiki/Estoniya" title="Estoniya">Estoniya</a> </div></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="G20" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:G20" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="G20" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/G20" title="G20">G20</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Argentina.svg" class="mw-file-description" title="Argentina"><img alt="Argentina" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/22px-Flag_of_Argentina.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/33px-Flag_of_Argentina.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/44px-Flag_of_Argentina.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/Argentina" title="Argentina">Argentina</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Australia.svg" class="mw-file-description" title="Avstraliya"><img alt="Avstraliya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/22px-Flag_of_Australia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/33px-Flag_of_Australia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/44px-Flag_of_Australia.svg.png 2x" data-file-width="1280" data-file-height="640" /></a> <a href="/wiki/Avstraliya" title="Avstraliya">Avstraliya</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Brazil.svg" class="mw-file-description" title="Braziliya"><img alt="Braziliya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/22px-Flag_of_Brazil.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/33px-Flag_of_Brazil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/44px-Flag_of_Brazil.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></a> <a href="/wiki/Braziliya" title="Braziliya">Braziliya</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Canada_(Pantone).svg" class="mw-file-description" title="Kanada"><img alt="Kanada" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/22px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/33px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/44px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description" title="Çin"><img alt="Çin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%C3%87in_Xalq_Respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Çin Xalq Respublikası">Çin</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Europe.svg" class="mw-file-description" title="Avropa İttifaqı"><img alt="Avropa İttifaqı" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/22px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/33px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/44px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /></a> <a href="/wiki/Avropa_%C4%B0ttifaq%C4%B1" title="Avropa İttifaqı">Avropa İttifaqı</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Fransa"><img alt="Fransa" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/22px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/44px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Fransa" title="Fransa">Fransa</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Almaniya"><img alt="Almaniya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a class="mw-selflink selflink">Almaniya</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_India.svg" class="mw-file-description" title="Hindistan"><img alt="Hindistan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/22px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/33px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/44px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Hindistan" title="Hindistan">Hindistan</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Indonesia.svg" class="mw-file-description" title="İndoneziya"><img alt="İndoneziya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/22px-Flag_of_Indonesia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/33px-Flag_of_Indonesia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/44px-Flag_of_Indonesia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%C4%B0ndoneziya" title="İndoneziya">İndoneziya</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="İtaliya"><img alt="İtaliya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/22px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/33px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/44px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a> <a href="/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya">İtaliya</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Japan.svg" class="mw-file-description" title="Yaponiya"><img alt="Yaponiya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/22px-Flag_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/33px-Flag_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/44px-Flag_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Yaponiya" title="Yaponiya">Yaponiya</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Mexico.svg" class="mw-file-description" title="Meksika"><img alt="Meksika" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/22px-Flag_of_Mexico.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/33px-Flag_of_Mexico.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/44px-Flag_of_Mexico.svg.png 2x" data-file-width="980" data-file-height="560" /></a> <a href="/wiki/Meksika" title="Meksika">Meksika</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Rusiya"><img alt="Rusiya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiya</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Saudi_Arabia.svg" class="mw-file-description" title="Səudiyyə Ərəbistanı"><img alt="Səudiyyə Ərəbistanı" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/22px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/33px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/44px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/S%C9%99udiyy%C9%99_%C6%8Fr%C9%99bistan%C4%B1" title="Səudiyyə Ərəbistanı">Səudiyyə Ərəbistanı</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_South_Africa.svg" class="mw-file-description" title="Cənubi Afrika Respublikası"><img alt="Cənubi Afrika Respublikası" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Afrika_Respublikas%C4%B1" title="Cənubi Afrika Respublikası">Cənubi Afrika</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_South_Korea.svg" class="mw-file-description" title="Cənubi Koreya"><img alt="Cənubi Koreya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/22px-Flag_of_South_Korea.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/33px-Flag_of_South_Korea.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/44px-Flag_of_South_Korea.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Koreya" title="Cənubi Koreya">Koreya Respublikası</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Turkey.svg" class="mw-file-description" title="Türkiyə"><img alt="Türkiyə" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/22px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/33px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/44px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyə</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg" class="mw-file-description" title="Böyük Britaniya"><img alt="Böyük Britaniya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/22px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/33px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/44px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Britaniya" class="mw-redirect" title="Böyük Britaniya">Böyük Britaniya</a></li> <li> <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="ABŞ"><img alt="ABŞ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a> <a href="/wiki/Amerika_Birl%C9%99%C5%9Fmi%C5%9F_%C5%9Etatlar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Amerika Birləşmiş Ştatları">ABŞ</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Türk_xalqlarının_əhəmiyyətli_dərəcədə_yaşadıqları_ölkələr_və_regionlar" style="background:#E3E3E3; color:black;;padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#E3E3E3; color:black;"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:T%C3%BCrk_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99ri" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="Türk_xalqlarının_əhəmiyyətli_dərəcədə_yaşadıqları_ölkələr_və_regionlar" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/T%C3%BCrk_xalqlar%C4%B1" title="Türk xalqları">Türk xalqlarının</a> əhəmiyyətli dərəcədə yaşadıqları ölkələr və regionlar</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div class="center">Müasir dövlətlər</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#E3E3E3; text-align:center; color:black;">BMT üzvü olan dövlətlər</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;width:auto;"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="padding-left:5px;"><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Azerbaijan.svg" class="mw-file-description" title="Azərbaycan"><img alt="Azərbaycan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Kazakhstan.svg" class="mw-file-description" title="Qazaxıstan"><img alt="Qazaxıstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/22px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/33px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/44px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/Qazax%C4%B1stan" title="Qazaxıstan">Qazaxıstan</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Kyrgyzstan.svg" class="mw-file-description" title="Qırğızıstan"><img alt="Qırğızıstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/22px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/33px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/44px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Q%C4%B1r%C4%9F%C4%B1z%C4%B1stan" title="Qırğızıstan">Qırğızıstan</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Turkmenistan.svg" class="mw-file-description" title="Türkmənistan"><img alt="Türkmənistan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/22px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/33px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/44px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99nistan" title="Türkmənistan">Türkmənistan</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Turkey.svg" class="mw-file-description" title="Türkiyə"><img alt="Türkiyə" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/22px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/33px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/44px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyə</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Uzbekistan.svg" class="mw-file-description" title="Özbəkistan"><img alt="Özbəkistan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/22px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/33px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/44px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/%C3%96zb%C9%99kistan" title="Özbəkistan">Özbəkistan</a> (<a href="/wiki/Qaraqalpaq%C4%B1stan" title="Qaraqalpaqıstan">Qaraqalpaqıstan</a>)</div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#E3E3E3; text-align:center; color:black;">Qismən tanınanlar</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;width:auto;"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="padding-left:5px;"><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_the_Turkish_Republic_of_Northern_Cyprus.svg" class="mw-file-description" title="Şimali Kipr Türk Respublikası"><img alt="Şimali Kipr Türk Respublikası" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Flag_of_the_Turkish_Republic_of_Northern_Cyprus.svg/22px-Flag_of_the_Turkish_Republic_of_Northern_Cyprus.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Flag_of_the_Turkish_Republic_of_Northern_Cyprus.svg/33px-Flag_of_the_Turkish_Republic_of_Northern_Cyprus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Flag_of_the_Turkish_Republic_of_Northern_Cyprus.svg/44px-Flag_of_the_Turkish_Republic_of_Northern_Cyprus.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Kipr_T%C3%BCrk_Respublikas%C4%B1" title="Şimali Kipr Türk Respublikası">Şimali Kipr Türk Respublikası</a></div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div class="center"><a href="/wiki/T%C3%BCrk_xalqlar%C4%B1" title="Türk xalqları">Türk xalqlarının</a> əhəmiyyətli dərəcədə yaşadıqları və ya <a href="/wiki/T%C3%BCrk_dill%C9%99ri" title="Türk dilləri">türk dillərindən</a> birini rəsmi dil kimi tanıyan ölkələr və ya regionlar</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#E3E3E3; text-align:center; color:black;">50 %-dən artıq</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;width:auto;"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="padding-left:5px;"><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Mongolia.svg" class="mw-file-description" title="Monqolustan"><img alt="Monqolustan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/22px-Flag_of_Mongolia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/33px-Flag_of_Mongolia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/44px-Flag_of_Mongolia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Bayan-%C3%96lqiy_vilay%C9%99ti" title="Bayan-Ölqiy vilayəti">Bayan-Ölqiy vilayəti</a> (<a href="/wiki/Monqolustan" title="Monqolustan">Monqolustan</a>) • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Iran.svg" class="mw-file-description" title="İran"><img alt="İran" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/22px-Flag_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/33px-Flag_of_Iran.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/44px-Flag_of_Iran.svg.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></a> <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycan" title="Cənubi Azərbaycan">Cənubi Azərbaycan</a> (<a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a>) • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Moldova.svg" class="mw-file-description" title="Moldova"><img alt="Moldova" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/22px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/33px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/44px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a> <a href="/wiki/Qaqauziya" title="Qaqauziya">Qaqauziya</a> (<a href="/wiki/Moldova" title="Moldova">Moldova</a>) • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description" title="Çin"><img alt="Çin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Sincan-Uy%C4%9Fur_Muxtar_Rayonu" title="Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu">Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu</a> (<a href="/wiki/%C3%87in_Xalq_Respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Çin Xalq Respublikası">Çin Xalq Respublikası</a>) • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Rusiya"><img alt="Rusiya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiya</a> regionları: <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Bashkortostan.svg" class="mw-file-description" title="Başqırdıstan"><img alt="Başqırdıstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Bashkortostan.svg/22px-Flag_of_Bashkortostan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Bashkortostan.svg/33px-Flag_of_Bashkortostan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Bashkortostan.svg/44px-Flag_of_Bashkortostan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Ba%C5%9Fq%C4%B1rd%C4%B1stan" title="Başqırdıstan">Başqırdıstan</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Tatarstan.svg" class="mw-file-description" title="Tatarıstan"><img alt="Tatarıstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Flag_of_Tatarstan.svg/22px-Flag_of_Tatarstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Flag_of_Tatarstan.svg/33px-Flag_of_Tatarstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Flag_of_Tatarstan.svg/44px-Flag_of_Tatarstan.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></a> <a href="/wiki/Tatar%C4%B1stan" title="Tatarıstan">Tatarıstan</a> • <a href="/wiki/T%C4%B1va" title="Tıva">Tıva</a> • <a href="/wiki/%C3%87uva%C5%9F%C4%B1stan" title="Çuvaşıstan">Çuvaşıstan</a> • <a href="/wiki/Saxa" title="Saxa">Saxa (Yakutiya)</a></div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#E3E3E3; text-align:center; color:black;">10—50 %</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;width:auto;"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="padding-left:5px;"><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description" title="Ukrayna"><img alt="Ukrayna" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/22px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/33px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/44px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/Kr%C4%B1m_Muxtar_Respublikas%C4%B1" title="Krım Muxtar Respublikası">Krım Muxtar Respublikası</a> (<a href="/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna">Ukrayna</a>) • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_the_Taliban.svg" class="mw-file-description" title="Əfqanıstan"><img alt="Əfqanıstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/22px-Flag_of_the_Taliban.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/33px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/44px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/%C6%8Ffqan%C4%B1stan" title="Əfqanıstan">Əfqanıstan</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Iran.svg" class="mw-file-description" title="İran"><img alt="İran" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/22px-Flag_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/33px-Flag_of_Iran.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/44px-Flag_of_Iran.svg.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></a> <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Cyprus.svg" class="mw-file-description" title="Kipr"><img alt="Kipr" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Cyprus.svg/22px-Flag_of_Cyprus.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Cyprus.svg/33px-Flag_of_Cyprus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Cyprus.svg/44px-Flag_of_Cyprus.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/Kipr" title="Kipr">Kipr</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Rusiya"><img alt="Rusiya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiya</a> regionları: <a href="/wiki/Altay_Respublikas%C4%B1" title="Altay Respublikası">Altay Respublikası</a> • <a href="/wiki/H%C9%99%C5%9Ft%C9%99rxan_vilay%C9%99ti" title="Həştərxan vilayəti">Həştərxan vilayəti</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Dagestan.svg" class="mw-file-description" title="Dağıstan"><img alt="Dağıstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_Dagestan.svg/22px-Flag_of_Dagestan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_Dagestan.svg/33px-Flag_of_Dagestan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_Dagestan.svg/44px-Flag_of_Dagestan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Da%C4%9F%C4%B1stan" title="Dağıstan">Dağıstan</a> • <a href="/wiki/Kabarda-Balkariya" title="Kabarda-Balkariya">Kabarda-Balkariya</a> • <a href="/wiki/Qara%C3%A7ay-%C3%87%C9%99rk%C9%99z_Respublikas%C4%B1" title="Qaraçay-Çərkəz Respublikası">Qaraçay-Çərkəz</a> • <a href="/wiki/Orenburq_vilay%C9%99ti" title="Orenburq vilayəti">Orenburq vilayəti</a> • <a href="/wiki/Samara_vilay%C9%99ti" title="Samara vilayəti">Samara vilayəti</a> • <a href="/wiki/T%C3%BCmen_vilay%C9%99ti" title="Tümen vilayəti">Tümen vilayəti</a> • <a href="/wiki/Ulyanovsk_vilay%C9%99ti" title="Ulyanovsk vilayəti">Ulyanovsk vilayəti</a> • <a href="/wiki/%C3%87elyabinsk_vilay%C9%99ti" title="Çelyabinsk vilayəti">Çelyabinsk vilayəti</a> • <a href="/wiki/Xakasiya" title="Xakasiya">Xakasiya</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Tajikistan.svg" class="mw-file-description" title="Tacikistan"><img alt="Tacikistan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/22px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/33px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/44px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Tacikistan" title="Tacikistan">Tacikistan</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Syria.svg" class="mw-file-description" title="Suriya"><img alt="Suriya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Flag_of_Syria.svg/22px-Flag_of_Syria.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Flag_of_Syria.svg/33px-Flag_of_Syria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Flag_of_Syria.svg/44px-Flag_of_Syria.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Suriya" title="Suriya">Suriya</a></div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#E3E3E3; text-align:center; color:black;">5—10 %</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;width:auto;"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="padding-left:5px;"><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Bulgaria.svg" class="mw-file-description" title="Bolqarıstan"><img alt="Bolqarıstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/22px-Flag_of_Bulgaria.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/33px-Flag_of_Bulgaria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/44px-Flag_of_Bulgaria.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Bolqar%C4%B1stan" title="Bolqarıstan">Bolqarıstan</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Georgia.svg" class="mw-file-description" title="Gürcüstan"><img alt="Gürcüstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/22px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/33px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/44px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan" title="Gürcüstan">Gürcüstan</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Iraq.svg" class="mw-file-description" title="İraq"><img alt="İraq" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/22px-Flag_of_Iraq.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/33px-Flag_of_Iraq.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/44px-Flag_of_Iraq.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%C4%B0raq" title="İraq">İraq</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Mongolia.svg" class="mw-file-description" title="Monqolustan"><img alt="Monqolustan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/22px-Flag_of_Mongolia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/33px-Flag_of_Mongolia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/44px-Flag_of_Mongolia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Monqolustan" title="Monqolustan">Monqolustan</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Rusiya"><img alt="Rusiya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiya</a></div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#E3E3E3; text-align:center; color:black;">1—5 %</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;width:auto;"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="padding-left:5px;"><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Almaniya"><img alt="Almaniya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a class="mw-selflink selflink">Almaniya</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_North_Macedonia.svg" class="mw-file-description" title="Şimali Makedoniya"><img alt="Şimali Makedoniya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Flag_of_North_Macedonia.svg/22px-Flag_of_North_Macedonia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Flag_of_North_Macedonia.svg/33px-Flag_of_North_Macedonia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Flag_of_North_Macedonia.svg/44px-Flag_of_North_Macedonia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Makedoniya" title="Şimali Makedoniya">Şimali Makedoniya</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Moldova.svg" class="mw-file-description" title="Moldova"><img alt="Moldova" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/22px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/33px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/44px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a> <a href="/wiki/Moldova" title="Moldova">Moldova</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Serbia.svg" class="mw-file-description" title="Serbiya"><img alt="Serbiya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/22px-Flag_of_Serbia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/33px-Flag_of_Serbia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/44px-Flag_of_Serbia.svg.png 2x" data-file-width="1350" data-file-height="900" /></a> <a href="/wiki/Kosovo" title="Kosovo">Kosovo və Metoxiya</a> (<a href="/wiki/Serbiya" title="Serbiya">Serbiya</a>)• <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Liechtenstein.svg" class="mw-file-description" title="Lixtenşteyn"><img alt="Lixtenşteyn" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Flag_of_Liechtenstein.svg/22px-Flag_of_Liechtenstein.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Flag_of_Liechtenstein.svg/33px-Flag_of_Liechtenstein.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Flag_of_Liechtenstein.svg/44px-Flag_of_Liechtenstein.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Lixten%C5%9Fteyn" title="Lixtenşteyn">Lixtenşteyn</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Austria.svg" class="mw-file-description" title="Avstriya"><img alt="Avstriya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/22px-Flag_of_Austria.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/33px-Flag_of_Austria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/44px-Flag_of_Austria.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Avstriya" title="Avstriya">Avstriya</a> • <a href="/wiki/Fayl:Flag_of_the_Netherlands.svg" class="mw-file-description" title="Niderland"><img alt="Niderland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/22px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/33px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/44px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Niderland" title="Niderland">Niderland</a> </div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div class="center">Tarixi dövlətlər</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#E3E3E3; text-align:left; color:black;"><div class="center">Qədim dövr</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Hun_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Böyük Hun İmperiyası">Böyük Hun İmperiyası</a> • <a href="/wiki/Qao%C3%A7e_Ulu_B%C9%99yliyi" title="Qaoçe Ulu Bəyliyi">Qaoçe Ulu Bəyliyi</a> • <a href="/wiki/G%C3%B6yt%C3%BCrk_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Göytürk xaqanlığı">Göytürk xaqanlığı</a> • <a href="/wiki/Q%C4%B1r%C4%9F%C4%B1z_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Qırğız xaqanlığı">Qırğız xaqanlığı</a> • <a href="/wiki/Avar_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Avar xaqanlığı">Avar xaqanlığı</a> • <a href="/wiki/Q%C9%99rbi_G%C3%B6yt%C3%BCrk_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Qərbi Göytürk xaqanlığı">Qərbi Göytürk xaqanlığı</a> • <a href="/wiki/%C5%9E%C9%99rqi_G%C3%B6yt%C3%BCrk_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Şərqi Göytürk xaqanlığı">Şərqi Göytürk xaqanlığı</a> • <a href="/wiki/X%C9%99z%C9%99r_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Xəzər xaqanlığı">Xəzər xaqanlığı</a> • <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Bolqar_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="Böyük Bolqar xanlığı">Böyük Bolqar xanlığı</a> • <a href="/wiki/Toxaristan" title="Toxaristan">Toxaristan Yabquluğu</a> • <a href="/wiki/Birinci_Bulqar_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Birinci Bulqar dövləti">Birinci Bulqar dövləti</a> • <a href="/wiki/%C4%B0dil_bulqarlar%C4%B1" class="mw-redirect" title="İdil bulqarları">İdil Bulqar dövləti</a> • <a href="/wiki/T%C3%BCrgi%C5%9F_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Türgiş xaqanlığı">Türgiş xaqanlığı</a> • <a href="/wiki/Kim%C9%99k_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Kimək xaqanlığı">Kimək xaqanlığı</a> • <a href="/wiki/Uy%C4%9Fur_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Uyğur xaqanlığı">Uyğur xaqanlığı</a> • <a href="/wiki/O%C4%9Fuz_d%C3%B6vl%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Oğuz dövləti">Oğuz dövləti</a> • <a href="/wiki/Qarluq_xaqanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Qarluq xaqanlığı">Qarluq xaqanlığı</a> • <a href="/wiki/Qaraxanl%C4%B1lar_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Qaraxanlılar dövləti">Qaraxanlılar dövləti</a> • <a href="/wiki/Qansu_Uy%C4%9Fur_idikutlu%C4%9Fu" title="Qansu Uyğur idikutluğu">Qansu Uyğur idikutluğu</a> • <a href="/wiki/Qarahoca_uy%C4%9Fur_id%C4%B1kutlu%C4%9Fu" title="Qarahoca uyğur idıkutluğu">Qarahoca Uyğur idikutluğu</a> • <a href="/wiki/Pe%C3%A7eneql%C9%99r" title="Peçeneqlər">Peçeneqlər</a> • <a href="/wiki/Tulunil%C9%99r_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Tulunilər dövləti">Tulunilər dövləti</a> • <a href="/wiki/Kumanlar" title="Kumanlar">Kumanlar</a> • <a href="/wiki/A%C4%9F%C5%9Fidl%C9%99r_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Ağşidlər dövləti">Ağşidlər dövləti</a> • <a href="/wiki/Q%C9%99zn%C9%99vil%C9%99r_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Qəznəvilər dövləti">Qəznəvilər dövləti</a> • <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_S%C9%99lcuq_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Böyük Səlcuq İmperiyası">Böyük Səlcuq İmperiyası</a> • <a href="/wiki/Anadolu_b%C9%99ylikl%C9%99ri" title="Anadolu bəylikləri">Anadolu bəylikləri</a> • <a href="/wiki/Rum_sultanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Rum sultanlığı">Rum sultanlığı</a> • <a href="/wiki/Xar%C9%99zm%C5%9Fahlar_d%C3%B6vl%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Xarəzmşahlar dövləti">Xarəzmşahlar dövləti</a> • <a href="/wiki/B%C3%B6ril%C9%99r" title="Börilər">Börilər</a> • <a href="/wiki/A%C4%9Fsunquril%C9%99r" title="Ağsunqurilər">Ağsunqurilər</a> • <a href="/wiki/Z%C9%99ngil%C9%99r" title="Zəngilər">Zəngilər</a> • <a href="/wiki/Eld%C9%99nizl%C9%99r" title="Eldənizlər">Eldənizlər</a> • <a href="/wiki/%C6%8Frbil_b%C9%99yliyi" title="Ərbil bəyliyi">Ərbil bəyliyi</a> • <a href="/wiki/Salqurlular" title="Salqurlular">Salqurlular</a> • <a href="/wiki/M%C3%BC%C9%99zzil%C9%99r_d%C3%B6vl%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Müəzzilər dövləti">Müəzzilər dövləti (Dehli Məmlükləri)</a> • <a href="/wiki/Dehli_sultanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Dehli sultanlığı">Dehli sultanlığı</a> • <a href="/wiki/C%C4%B1%C4%9Fatay_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Cığatay xanlığı">Cığatay xanlığı</a> • <a href="/wiki/R%C9%99sulil%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si" title="Rəsulilər sülaləsi">Rəsulilər sülaləsi</a> • <a href="/wiki/Q%C4%B1z%C4%B1l_Orda" title="Qızıl Orda">Altun Orda/Qıpçaq xanlığı</a> • <a href="/wiki/A%C4%9F_Orda" title="Ağ Orda">Ağ Orda</a> • <a href="/wiki/M%C9%99ml%C3%BCk_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Məmlük dövləti">Məmlük dövləti (Qahirə Məmlükləri)</a> • <a href="/wiki/X%C9%99l%C9%99cl%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si" title="Xələclər sülaləsi">Xələclər sülaləsi</a> • <a href="/wiki/Osmanl%C4%B1_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Osmanlı İmperiyası">Osmanlı İmperiyası</a> • <a href="/wiki/Tu%C4%9Fluqo%C4%9Fullar%C4%B1_s%C3%BClal%C9%99si" title="Tuğluqoğulları sülaləsi">Tuğluqoğulları sülaləsi</a> • <a href="/wiki/%C4%B0lyas%C5%9Fahil%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si" title="İlyasşahilər sülaləsi">İlyasşahilər sülaləsi</a> • <a href="/wiki/B%C9%99hm%C9%99ni_sultanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Bəhməni sultanlığı">Bəhməni sultanlığı</a> • <a href="/wiki/Benqal_sultanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Benqal sultanlığı">Benqal sultanlığı</a> • <a href="/wiki/Teymuril%C9%99r_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Teymurilər dövləti">Teymurilər dövləti</a> • <a href="/wiki/Qaraqoyunlu" class="mw-redirect" title="Qaraqoyunlu">Qaraqoyunlu</a> • <a href="/wiki/A%C4%9Fqoyunlu" class="mw-redirect" title="Ağqoyunlu">Ağqoyunlu</a> • <a href="/wiki/%C5%9E%C9%99ki_hakimliyi" title="Şəki hakimliyi">Şəki hakimliyi</a> • <a href="/w/index.php?title=Malva_sultanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Malva sultanlığı (səhifə mövcud deyil)">Malva sultanlığı</a> • <a href="/wiki/%C3%96zb%C9%99k_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Özbək xanlığı">Özbək xanlığı</a> • <a href="/wiki/%C5%9Eeybani_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Şeybani xanlığı">Şeybani xanlığı/Boz Orda</a> • <a href="/wiki/Qazan_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Qazan xanlığı">Qazan xanlığı</a> • <a href="/wiki/Kr%C4%B1m_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Krım xanlığı">Qırım xanlığı</a> • <a href="/wiki/Noqay_Ordas%C4%B1" title="Noqay Ordası">Noqay Ordası</a> • <a href="/wiki/Qas%C4%B1m_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Qasım xanlığı">Qasım xanlığı</a> • <a href="/wiki/Qazax_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Qazax xanlığı">Qazax xanlığı</a> • <a href="/wiki/Mo%C4%9Folustan" title="Moğolustan">Moğolustan</a> • <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_orda" class="mw-redirect" title="Böyük orda">Böyük Orda</a> • <a href="/wiki/H%C9%99%C5%9Ft%C9%99rxan_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Həştərxan xanlığı">Həştərxan xanlığı</a> • <a href="/wiki/Bid%C9%99r_sultanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Bidər sultanlığı">Bidər sultanlığı</a> • <a href="/wiki/Bicapur_sultanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Bicapur sultanlığı">Bicapur sultanlığı (Adilşahlar sülaləsi)</a> • <a href="/wiki/Sibir_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Sibir xanlığı">Sibir xanlığı</a> • <a href="/wiki/Buxara_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Buxara xanlığı">Buxara xanlığı</a> • <a href="/wiki/S%C9%99f%C9%99vi_imperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Səfəvi imperiyası">Səfəvi imperiyası</a> • <a href="/wiki/Xiv%C9%99_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Xivə xanlığı">Xivə xanlığı</a> • <a href="/wiki/Yark%C9%99nd_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Yarkənd xanlığı">Yarkənd xanlığı</a> • <a href="/wiki/Q%C3%BCtb%C5%9Fahlar" title="Qütbşahlar">Qütbşahlar</a> • <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Mo%C4%9Fol_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Böyük Moğol İmperiyası">Böyük Moğol İmperiyası</a> • <a href="/wiki/Mehdio%C4%9Flu_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Mehdioğlu xanlığı">Mehdioğlu xanlığı</a> • <a href="/wiki/Tarku_%C5%9Famxall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="Tarku şamxallığı">Tarku şamxallığı</a> • <a href="/wiki/Kokand_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Kokand xanlığı">Kokand xanlığı</a> • <a href="/wiki/%C6%8Ff%C5%9Farlar_(xan%C9%99danl%C4%B1q)" class="mw-redirect" title="Əfşarlar (xanədanlıq)">Əfşarlar dövləti</a> • <a href="/wiki/Da%C5%9Fk%C9%99nd_d%C3%B6vl%C9%99ti_(1784)" title="Daşkənd dövləti (1784)">Daşkənd dövləti (1784)</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_xanl%C4%B1qlar%C4%B1" title="Azərbaycan xanlıqları">Azərbaycan xanlıqları</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_sultanl%C4%B1qlar%C4%B1" title="Azərbaycan sultanlıqları">Azərbaycan sultanlıqları</a> • <a href="/wiki/K%C3%BCnduz_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Künduz xanlığı">Künduz xanlığı</a> • <a href="/wiki/Ni%C5%9Fapur_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Nişapur xanlığı">Nişapur xanlığı</a> • <a href="/wiki/Buxara_%C9%99mirliyi" title="Buxara əmirliyi">Buxara əmirliyi</a> • <a href="/wiki/Qacarlar" class="mw-redirect" title="Qacarlar">Qacarlar</a> • <a href="/wiki/Dunqan_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Dunqan xanlığı">Dunqan xanlığı</a> • <a href="/wiki/Yetti%C5%9Far_(Yeddi%C5%9F%C9%99h%C9%99r)_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="Yettişar (Yeddişəhər) xanlığı">Yettişar (Yeddişəhər) xanlığı</a> • <a href="/wiki/B%C9%99lx_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Bəlx xanlığı">Bəlx xanlığı</a> • <a href="/wiki/Kumul_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Kumul xanlığı">Kumul xanlığı</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#E3E3E3; text-align:left; color:black;"><div class="center">Yeni dövr</div></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="padding-left:2px;"> <a href="/wiki/Q%C9%99rbi_Frakiya_M%C3%BCst%C9%99qil_H%C3%B6kum%C9%99ti" title="Qərbi Frakiya Müstəqil Hökuməti">Qərbi Frakiya Müstəqil Hökuməti</a> • <a href="/wiki/Kr%C4%B1m_Xalq_Respublikas%C4%B1" title="Krım Xalq Respublikası">Qırım Xalq Cümhuriyyəti</a> • <a href="/wiki/Ala%C5%9F_Orda" title="Alaş Orda">Alaş Orda</a> • <a href="/wiki/Araz_T%C3%BCrk_C%C3%BCmhuriyy%C9%99ti" title="Araz Türk Cümhuriyyəti">Araz Türk Cümhuriyyəti</a> • <a href="/wiki/C%C9%99nub-Q%C9%99rbi_Qafqaz_T%C3%BCrk_C%C3%BCmhuriyy%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Cənub-Qərbi Qafqaz Türk Cümhuriyyəti">Cənub-Qərbi Qafqaz Türk Cümhuriyyəti</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Xalq_C%C3%BCmhuriyy%C9%99ti" title="Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti</a> • <a href="/wiki/%C5%9E%C9%99rqi_T%C3%BCrkistan_%C4%B0slam_Respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Şərqi Türkistan İslam Respublikası">Şərqi Türkistan İslam Respublikası</a> • <a href="/wiki/%C4%B0kinci_%C5%9E%C9%99rqi_T%C3%BCrkistan_Respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="İkinci Şərqi Türkistan Respublikası">İkinci Şərqi Türkistan Respublikası</a> • <a href="/wiki/Azad%C4%B1stan" title="Azadıstan">Azadıstan</a> • <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Böyük Millət Məclisi Höküməti (Türkiyə Cümhuriyyəti)</a> • <a href="/wiki/Hatay_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Hatay dövləti">Hatay dövləti</a> • <a href="/wiki/Tuva_Xalq_Respublikas%C4%B1" title="Tuva Xalq Respublikası">Tıva Xalq Respublikası</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Milli_H%C3%B6k%C3%BCm%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Azərbaycan Milli Höküməti">Azərbaycan Milli Höküməti</a> • <a href="/wiki/%C5%9Eimali_Kipr_T%C3%BCrk_Respublikas%C4%B1" title="Şimali Kipr Türk Respublikası">Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti</a> • <a href="/wiki/Tatar%C4%B1stan" title="Tatarıstan">Tatarıstan (müstəqillik cəhdi, səsvermə)</a> • <a href="/wiki/Qaqauziya_Respublikas%C4%B1" title="Qaqauziya Respublikası">Qaqauziya Respublikası</a> • <a href="/wiki/Q%C4%B1r%C4%9F%C4%B1z%C4%B1stan" title="Qırğızıstan">Qırğız Respublikası</a> • <a href="/wiki/%C3%96zb%C9%99kistan" title="Özbəkistan">Özbəkistan Respublikası</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan Respublikası</a> • <a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99nistan" title="Türkmənistan">Türkmənistan Respublikası</a> • <a href="/wiki/Qazax%C4%B1stan" title="Qazaxıstan">Qazaxıstan Respublikası</a></div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Almaniya&oldid=7791392">https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Almaniya&oldid=7791392</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Kateqoriyalar" title="Xüsusi:Kateqoriyalar">Kateqoriyalar</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:%C6%8Flifba_s%C4%B1ras%C4%B1na_g%C3%B6r%C9%99_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99r" title="Kateqoriya:Əlifba sırasına görə dövlətlər">Əlifba sırasına görə dövlətlər</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:1949-cu_ild%C9%99_yaranm%C4%B1%C5%9F_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99r_v%C9%99_%C9%99razil%C9%99r" title="Kateqoriya:1949-cu ildə yaranmış dövlətlər və ərazilər">1949-cu ildə yaranmış dövlətlər və ərazilər</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Almaniya" title="Kateqoriya:Almaniya">Almaniya</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:B%C3%B6y%C3%BCk_s%C9%99kkizlik_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99ri" title="Kateqoriya:Böyük səkkizlik ölkələri">Böyük səkkizlik ölkələri</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Baltik_d%C9%99nizi_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99ri" title="Kateqoriya:Baltik dənizi ölkələri">Baltik dənizi ölkələri</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Federativ_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99r" title="Kateqoriya:Federativ dövlətlər">Federativ dövlətlər</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:G20_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99ri" title="Kateqoriya:G20 ölkələri">G20 ölkələri</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:M%C9%99rk%C9%99zi_Avropa" title="Kateqoriya:Mərkəzi Avropa">Mərkəzi Avropa</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Avropa_%C4%B0ttifaq%C4%B1na_%C3%BCzv_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99r" title="Kateqoriya:Avropa İttifaqına üzv dövlətlər">Avropa İttifaqına üzv dövlətlər</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:BMT_%C3%BCzv%C3%BC_olan_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:BMT üzvü olan ölkələr">BMT üzvü olan ölkələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:NATO_%C3%BCzv%C3%BC_olan_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:NATO üzvü olan ölkələr">NATO üzvü olan ölkələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:B%C3%B6y%C3%BCk_yeddilik_%C3%B6lk%C9%99l%C9%99ri" title="Kateqoriya:Böyük yeddilik ölkələri">Böyük yeddilik ölkələri</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Q%C9%99rbi_Avropa" title="Kateqoriya:Qərbi Avropa">Qərbi Avropa</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Aral%C4%B1q_d%C9%99nizi_%C4%B0ttifaq%C4%B1na_%C3%BCzv_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99r" title="Kateqoriya:Aralıq dənizi İttifaqına üzv dövlətlər">Aralıq dənizi İttifaqına üzv dövlətlər</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kateqoriyalar: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:ISBN_sehrli_ke%C3%A7idl%C9%99rinin_istifad%C9%99_olundu%C4%9Fu_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:ISBN sehrli keçidlərinin istifadə olunduğu səhifələr">ISBN sehrli keçidlərinin istifadə olunduğu səhifələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:Vikidatada_m%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri_olan_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikipediya:Vikidatada mənbələri olan məqalələr">Vikipediya:Vikidatada mənbələri olan məqalələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikisitata_ke%C3%A7idi_olan_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikisitata keçidi olan məqalələr">Vikisitata keçidi olan məqalələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikianbara_ke%C3%A7idi_olan_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikianbara keçidi olan məqalələr">Vikianbara keçidi olan məqalələr</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Naviqasiya menyusu</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > Şəxsi alətlər </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item">Daxil olmamısınız</li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n">Müzakirə</a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y">Töhfələr</a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Almaniya" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil">Hesab yarat</a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Almaniya" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o">Daxil ol</a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > Ad fəzaları </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Almaniya" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c">Məqalə</a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/M%C3%BCzakir%C9%99:Almaniya" rel="discussion" title="Məqalə haqqında müzakirə [t]" accesskey="t">Müzakirə</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > azərbaycanca </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > Görünüş </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Almaniya">Oxu</a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Almaniya&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v">Redaktə</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=edit" title="Səhifənin cari kodunu redaktə et [e]" accesskey="e">Mənbəni redaktə et</a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h">Tarixçəyə bax</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > Daha çox </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Axtar</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Bu mətnin olduğu səhifələri axtar" value="Axtar"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Əgər varsa, eyni adı daşıyan səhifəyə keç" value="Get"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifə"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > Naviqasiya </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z">Ana səhifə</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar">Kənd meydanı</a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar">İcma portalı</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r">Son dəyişikliklər</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x">Təsadüfi məqalə</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Layihələr" class="mw-portlet mw-portlet-Layihələr vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Layihələr-label" > <h3 id="p-Layihələr-label" class="vector-menu-heading " > Layihələr </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r">Seçilmiş məqalələr</a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar">Seçilmiş siyahılar</a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r">Yaxşı məqalələr</a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri">Məqalə namizədləri</a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay">Mövzulu ay</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Xüsusi" class="mw-portlet mw-portlet-Xüsusi vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Xüsusi-label" > <h3 id="p-Xüsusi-label" class="vector-menu-heading " > Xüsusi </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99">Bizimlə əlaqə</a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=az" title="Bizə dəstək verin">İanə et</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün.">Kömək</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > Alətlər </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/Almaniya" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j">Səhifəyə keçidlər</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/Almaniya" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k">Əlaqəli redaktələr</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u">Fayl yüklə</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Xüsusi səhifələrin siyahısı [q]" accesskey="q">Xüsusi səhifələr</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Almaniya&oldid=7791392" title="Bu səhifənin bu versiyasına daimi keçid">Daimi keçid</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Almaniya&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat">Səhifə məlumatları</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:CiteThisPage&page=Almaniya&id=7791392&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu səhifəyə necə istinad etmək barədə məlumat">Bu səhifəyə istinad et</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FAlmaniya">Qısaldılmış URL əldə et</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrCode&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FAlmaniya">QR-kodu endir</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > Çap et/ixrac </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Almaniya">Kitab yarat</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DownloadAsPdf&page=Almaniya&action=show-download-screen">PDF kimi yüklə</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Almaniya&printable=yes" title="Səhifənin çap versiyası [p]" accesskey="p">Çap versiyası</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > Digər layihələrdə </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Deutschland" hreflang="en">Vikianbar</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://az.wikiquote.org/wiki/Almaniya" hreflang="az">Vikisitat</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q183" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g">Vikidata elementi</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > Digər dillərdə </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B0" title="Германиа – abxaz" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Германиа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abxaz" class="interlanguage-link-target">Аԥсшәа</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Jeureuman" title="Jeureuman – akin" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Jeureuman" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="akin" class="interlanguage-link-target">Acèh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Германие – adıgey" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Германие" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="adıgey" class="interlanguage-link-target">Адыгабзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Duitsland" title="Duitsland – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Duitsland" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Deutschland" title="Deutschland – İsveçrə almancası" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Deutschland" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="İsveçrə almancası" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%80%E1%88%AD%E1%88%98%E1%8A%95" title="ጀርመን – amhar" lang="am" hreflang="am" data-title="ጀርመን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amhar" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Germany" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target">Pangcah</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Alemanya" title="Alemanya – araqon" lang="an" hreflang="an" data-title="Alemanya" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="araqon" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/%C3%9Eeodscland" title="Þeodscland – qədim ingilis" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Þeodscland" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="qədim ingilis" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Jameni" title="Jameni – obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Jameni" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="obolo" class="interlanguage-link-target">Obolo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="ألمانيا – ərəb" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ألمانيا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="ərəb" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%93%DC%AA%DC%A1%DC%A2" title="ܓܪܡܢ – aramik" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܓܪܡܢ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramik" class="interlanguage-link-target">ܐܪܡܝܐ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="ألمانيا – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="ألمانيا" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="المانيا – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="المانيا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%80" title="জাৰ্মানী – assam" lang="as" hreflang="as" data-title="জাৰ্মানী" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assam" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Alema%C3%B1a" title="Alemaña – asturiya" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Alemaña" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiya" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – avar" lang="av" hreflang="av" data-title="Германия" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avar" class="interlanguage-link-target">Авар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Germana" title="Germana – Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Germana" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target">Kotava</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – avadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="avadhi" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Alima%C3%B1a" title="Alimaña – aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Alimaña" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aymara" class="interlanguage-link-target">Aymar aru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آلمان – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آلمان" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – başqırd" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Германия" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="başqırd" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Jerman" title="Jerman – bali" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Jerman" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="bali" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Deitschland" title="Deitschland – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Deitschland" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Vuok%C4%ABt%C4%97j%C4%97" title="Vuokītėjė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Vuokītėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Alemanya" title="Alemanya – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Alemanya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Германія – belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Германія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belarus" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%8F%D0%BC%D0%B5%D1%87%D1%87%D1%8B%D0%BD%D0%B0" title="Нямеччына – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Нямеччына" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/D%C3%A8tslan" title="Dètslan – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Dètslan" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – bolqar" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Германия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bolqar" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Jemani" title="Jemani – bislama" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Jemani" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="bislama" class="interlanguage-link-target">Bislama</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%94%E1%80%AE%E1%80%81%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%91%E1%80%AE" title="ဂျာမနီခမ်းထီ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ဂျာမနီခမ်းထီ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target">ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Alima%C9%B2i" title="Alimaɲi – bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Alimaɲi" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambara" class="interlanguage-link-target">Bamanankan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF" title="জার্মানি – benqal" lang="bn" hreflang="bn" data-title="জার্মানি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="benqal" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A0%E0%BD%87%E0%BD%A2%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BD%93%E0%BC%8D" title="འཇར་མན། – tibet" lang="bo" hreflang="bo" data-title="འཇར་མན།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibet" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF" title="জার্মানি – Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="জার্মানি" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Bishnupriya" class="interlanguage-link-target">বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Alamagn" title="Alamagn – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Alamagn" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Njema%C4%8Dka" title="Njemačka – bosniya" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Njemačka" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniya" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Jerman" title="Jerman – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Jerman" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target">Batak Mandailing</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/%E1%A8%8D%E1%A8%99%E1%A8%91%E1%A8%86%E1%A8%8A" title="ᨍᨙᨑᨆᨊ – bugin" lang="bug" hreflang="bug" data-title="ᨍᨙᨑᨆᨊ" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="bugin" class="interlanguage-link-target">Basa Ugi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8" title="Германи – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Германи" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Alemanya" title="Alemanya – katalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Alemanya" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalan" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Alemania" title="Alemania – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Alemania" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target">Chavacano de Zamboanga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/D%C3%A1ik-gu%C3%B3k" title="Dáik-guók – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Dáik-guók" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%B9%D1%87%D0%BE%D1%8C" title="Девтойчоь – çeçen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Девтойчоь" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="çeçen" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Alemanya" title="Alemanya – sebuan" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Alemanya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="sebuan" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Alema%C3%B1a" title="Alemaña – çamoro" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Alemaña" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="çamoro" class="interlanguage-link-target">Chamoru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8F%9B%E1%8F%A5" title="ᎠᏛᏥ – çeroki" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᏛᏥ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="çeroki" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Ma%27ev%C3%A9%27ho%27%C3%A9no" title="Ma'evé'ho'éno – çeyen" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Ma'evé'ho'éno" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="çeyen" class="interlanguage-link-target">Tsetsêhestâhese</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%DA%B5%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="ئەڵمانیا – Mərkəzi kürdcə" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەڵمانیا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Mərkəzi kürdcə" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – korsika" lang="co" hreflang="co" data-title="Germania" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsika" class="interlanguage-link-target">Corsu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Almaniya" title="Almaniya – krım türkcəsi" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Almaniya" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="krım türkcəsi" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/N%C4%9Bmecko" title="Německo – çex" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Německo" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çex" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Niemieck%C3%B4" title="Niemieckô – kaşubyan" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Niemieckô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kaşubyan" class="interlanguage-link-target">Kaszëbsczi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%A3%D0%BC%D1%8C%D1%86%D0%B8" title="Нѣмьци – slavyan" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Нѣмьци" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="slavyan" class="interlanguage-link-target">Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8" title="Германи – çuvaş" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Германи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="çuvaş" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_Almaen" title="Yr Almaen – uels" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Yr Almaen" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="uels" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="yaxşı məqalə"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Tyskland" title="Tyskland – danimarka" lang="da" hreflang="da" data-title="Tyskland" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danimarka" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Deutschland" title="Deutschland – alman" lang="de" hreflang="de" data-title="Deutschland" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alman" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Almanya" title="Almanya – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Almanya" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Nimska" title="Nimska – aşağı sorb" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Nimska" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="aşağı sorb" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Jerman" title="Jerman – Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Jerman" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target">Kadazandusun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target">डोटेली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%96%DE%A6%DE%83%DE%AA%DE%89%DE%A6%DE%82%DE%AA%DE%88%DE%A8%DE%8D%DE%A7%DE%8C%DE%B0" title="ޖަރުމަނުވިލާތް – maldiv" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ޖަރުމަނުވިލާތް" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="maldiv" class="interlanguage-link-target">ދިވެހިބަސް</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dz mw-list-item"><a href="https://dz.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%87%E0%BD%B1%E0%BD%A2%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BC%8B%E0%BD%93%E0%BD%B2" title="ཇཱར་མ་ནི – dzonqxa" lang="dz" hreflang="dz" data-title="ཇཱར་མ་ནི" data-language-autonym="ཇོང་ཁ" data-language-local-name="dzonqxa" class="interlanguage-link-target">ཇོང་ཁ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Dzamanya" title="Dzamanya – eve" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Dzamanya" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="eve" class="interlanguage-link-target">Eʋegbe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Γερμανία – yunan" lang="el" hreflang="el" data-title="Γερμανία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="yunan" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Germ%C3%A2gna" title="Germâgna – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Germâgna" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target">Emiliàn e rumagnòl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – ingilis" lang="en" hreflang="en" data-title="Germany" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingilis" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Germanio" title="Germanio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Germanio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="yaxşı məqalə"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Alemania" title="Alemania – ispan" lang="es" hreflang="es" data-title="Alemania" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="ispan" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Saksamaa" title="Saksamaa – eston" lang="et" hreflang="et" data-title="Saksamaa" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="eston" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Alemania" title="Alemania – bask" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Alemania" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="bask" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Alema%C3%B1a" title="Alemaña – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Alemaña" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آلمان – fars" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آلمان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="fars" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Almaanya" title="Almaanya – fula" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Almaanya" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="fula" class="interlanguage-link-target">Fulfulde</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Saksa" title="Saksa – fin" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Saksa" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fin" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/S%27aksamaa" title="S'aksamaa – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="S'aksamaa" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Jamani" title="Jamani – fici" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Jamani" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fici" class="interlanguage-link-target">Na Vosa Vakaviti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/T%C3%BDskland" title="Týskland – farer" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Týskland" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farer" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Allemagne" title="Allemagne – fransız" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Allemagne" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="fransız" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Alemagnes" title="Alemagnes – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Alemagnes" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Tj%C3%BCschl%C3%B6nj" title="Tjüschlönj – şimali fris" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Tjüschlönj" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="şimali fris" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Gjermanie" title="Gjermanie – friul" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Gjermanie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friul" class="interlanguage-link-target">Furlan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/D%C3%BAtsl%C3%A2n" title="Dútslân – qərbi friz" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Dútslân" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="qərbi friz" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Ghearm%C3%A1in" title="An Ghearmáin – irland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Ghearmáin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irland" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Germaniya" title="Germaniya – qaqauz" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Germaniya" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="qaqauz" class="interlanguage-link-target">Gagauz</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%BE%B7%E5%9C%8B" title="德國 – qan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="德國" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="qan" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Lanlmangn" title="Lanlmangn – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Lanlmangn" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/A%27_Ghearmailt" title="A' Ghearmailt – Şotlandiya keltcəsi" lang="gd" hreflang="gd" data-title="A' Ghearmailt" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Şotlandiya keltcəsi" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Alema%C3%B1a" title="Alemaña – qalisiya" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Alemaña" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="qalisiya" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آلمان – Gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="آلمان" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilaki" class="interlanguage-link-target">گیلکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Alem%C3%A1%C3%B1a" title="Alemáña – quarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Alemáña" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="quarani" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target">गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%B8%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%BF%F0%90%8C%B3%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%83%F0%90%8C%BA%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B3" title="𐌸𐌹𐌿𐌳𐌹𐍃𐌺𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳 – qotika" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌸𐌹𐌿𐌳𐌹𐍃𐌺𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="qotika" class="interlanguage-link-target">𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%9C%E0%AA%B0%E0%AB%8D%E0%AA%AE%E0%AA%A8%E0%AB%80" title="જર્મની – qucarat" lang="gu" hreflang="gu" data-title="જર્મની" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="qucarat" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Ghermaan" title="Yn Ghermaan – manks" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Ghermaan" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manks" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Jamus" title="Jamus – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Jamus" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Tet-koet" title="Tet-koet – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Tet-koet" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Kelem%C4%81nia" title="Kelemānia – havay" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Kelemānia" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="havay" class="interlanguage-link-target">Hawaiʻi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%A8%D7%9E%D7%A0%D7%99%D7%94" title="גרמניה – ivrit" lang="he" hreflang="he" data-title="גרמניה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ivrit" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – hind" lang="hi" hreflang="hi" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hind" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Germany" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Njema%C4%8Dka" title="Njemačka – xorvat" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Njemačka" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="xorvat" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/N%C4%9Bmska" title="Němska – yuxarı sorb" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Němska" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="yuxarı sorb" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Almay" title="Almay – haiti kreol" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Almay" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="haiti kreol" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9metorsz%C3%A1g" title="Németország – macar" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Németország" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="macar" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա – erməni" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գերմանիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="erməni" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Գերմանիա" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target">Արեւմտահայերէն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – interlinqua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Germania" data-language-autonym="İnterlingua" data-language-local-name="interlinqua" class="interlanguage-link-target">İnterlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Jereman" title="Jereman – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Jereman" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target">Jaku Iban</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Jerman" title="Jerman – indoneziya" lang="id" hreflang="id" data-title="Jerman" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indoneziya" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – interlinqve" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Germania" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlinqve" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/J%C3%A9man%E1%BB%8B" title="Jémanị – iqbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Jémanị" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="iqbo" class="interlanguage-link-target">Igbo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Tuitchilan" title="Tuitchilan – inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Tuitchilan" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiaq" class="interlanguage-link-target">Iñupiatun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Alemania" title="Alemania – iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Alemania" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="iloko" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D1%86%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D1%85%D0%BA" title="Немций мохк – inquş" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Немций мохк" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="inquş" class="interlanguage-link-target">ГӀалгӀай</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Germania" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%9E%C3%BDskaland" title="Þýskaland – island" lang="is" hreflang="is" data-title="Þýskaland" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="island" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – italyan" lang="it" hreflang="it" data-title="Germania" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="italyan" class="interlanguage-link-target">İtaliano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%94%AE%E1%92%AA%E1%93%82" title="ᔮᒪᓂ – inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᔮᒪᓂ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuktitut" class="interlanguage-link-target">ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%89%E3%82%A4%E3%83%84" title="ドイツ – yapon" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ドイツ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="yapon" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Joermani" title="Joermani – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Joermani" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/dotygu%27e" title="dotygu'e – loğban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="dotygu'e" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="loğban" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Jerman" title="Jerman – yava" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Jerman" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="yava" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90" title="გერმანია – gürcü" lang="ka" hreflang="ka" data-title="გერმანია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gürcü" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Germaniya" title="Germaniya – qaraqalpaq" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Germaniya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="qaraqalpaq" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Lalman" title="Lalman – kabile" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Lalman" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabile" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D1%8D%D1%80%D0%BC%D1%8D%D0%BD" title="Джэрмэн – kabarda-çərkəz" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Джэрмэн" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="kabarda-çərkəz" class="interlanguage-link-target">Адыгэбзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Caama" title="Caama – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Caama" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Jami%CC%B1ni" title="Jami̱ni – tiyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Jami̱ni" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tiyap" class="interlanguage-link-target">Tyap</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Alemanyi" title="Alemanyi – konqo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Alemanyi" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="konqo" class="interlanguage-link-target">Kongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Jerman" title="Jerman – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Jerman" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Nj%C4%A9r%C4%A9mani" title="Njĩrĩmani – kikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Njĩrĩmani" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuyu" class="interlanguage-link-target">Gĩkũyũ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – qazax" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Германия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="qazax" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9B%E1%9F%92%E1%9E%9B%E1%9E%BA%E1%9E%98%E1%9F%89%E1%9E%84%E1%9F%8B" title="អាល្លឺម៉ង់ – kxmer" lang="km" hreflang="km" data-title="អាល្លឺម៉ង់" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="kxmer" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9C%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8%E0%B2%BF" title="ಜರ್ಮನಿ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಜರ್ಮನಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%8F%85%EC%9D%BC" title="독일 – koreya" lang="ko" hreflang="ko" data-title="독일" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreya" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%87%D0%BC%D1%83" title="Немечму – komi-permyak" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Немечму" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="komi-permyak" class="interlanguage-link-target">Перем коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – qaraçay-balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Германия" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="qaraçay-balkar" class="interlanguage-link-target">Къарачай-малкъар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%8E%D8%B1%D9%85%D9%8E%D9%86%DB%8C" title="جَرمَنی – kəşmir" lang="ks" hreflang="ks" data-title="جَرمَنی" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kəşmir" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/D%C3%BCtschland" title="Dütschland – köln" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Dütschland" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="köln" class="interlanguage-link-target">Ripoarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Almanya" title="Almanya – kürd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Almanya" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kürd" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Германия" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target">Коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Almayn" title="Almayn – korn" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Almayn" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="korn" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – qırğız" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Германия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="qırğız" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – latın" lang="la" hreflang="la" data-title="Germania" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latın" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Almania" title="Almania – sefard" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Almania" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="sefard" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/D%C3%A4itschland" title="Däitschland – lüksemburq" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Däitschland" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="lüksemburq" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Германия" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target">Лакку</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – ləzgi" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Германия" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="ləzgi" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Deutxland" title="Deutxland – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Deutxland" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Girimane" title="Girimane – qanda" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Girimane" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="qanda" class="interlanguage-link-target">Luganda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Duitsland" title="Duitsland – limburq" lang="li" hreflang="li" data-title="Duitsland" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburq" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Germania" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Germania" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Germania" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Al%C3%A9mani" title="Alémani – linqala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Alémani" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="linqala" class="interlanguage-link-target">Lingála</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BB%80%E0%BA%97%E0%BA%94%E0%BB%80%E0%BA%A2%E0%BA%8D%E0%BA%A5%E0%BA%B0%E0%BA%A1%E0%BA%B1%E0%BA%99" title="ປະເທດເຢຍລະມັນ – laos" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປະເທດເຢຍລະມັນ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laos" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="yaxşı məqalə"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Vokietija" title="Vokietija – litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Vokietija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litva" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Vuoceja" title="Vuoceja – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Vuoceja" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target">Latgaļu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/V%C4%81cija" title="Vācija – latış" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Vācija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latış" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/J%C3%A8rman" title="Jèrman – maduriz" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Jèrman" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="maduriz" class="interlanguage-link-target">Madhurâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – maitili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maitili" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Jerman" title="Jerman – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Jerman" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%B9%D1%87%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Дойчмастор – mokşa" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Дойчмастор" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokşa" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Alemaina" title="Alemaina – malaqas" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Alemaina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malaqas" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D1%8B%D1%87_%D0%AD%D0%BB" title="Немыч Эл – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Немыч Эл" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target">Олык марий</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Tiamana" title="Tiamana – māori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Tiamana" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="māori" class="interlanguage-link-target">Māori</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Jerman" title="Jerman – minanqkaban" lang="min" hreflang="min" data-title="Jerman" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minanqkaban" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Германија – makedon" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Германија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedon" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B4%BF" title="ജർമ്മനി – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജർമ്മനി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Герман – monqol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Герман" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="monqol" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%96%EA%AF%94%EA%AF%83%EA%AF%85%EA%AF%A4" title="ꯖꯔꯃꯅꯤ – manipüri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯖꯔꯃꯅꯤ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipüri" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Jerman" title="Jerman – malay" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Jerman" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malay" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/%C4%A0ermanja" title="Ġermanja – malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Ġermanja" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="malta" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Almanha" title="Almanha – mirand" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Almanha" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirand" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%94%E1%80%AE%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="ဂျာမနီနိုင်ငံ – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="ဂျာမနီနိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Германия Мастор – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Германия Мастор" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آلمان – mazandaran" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="آلمان" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandaran" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – neapolitan" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Germania" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="neapolitan" class="interlanguage-link-target">Napulitano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/D%C3%BC%C3%BCtschland" title="Düütschland – aşağı alman" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Düütschland" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="aşağı alman" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Duutslaand" title="Duutslaand – aşağı sakson" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Duutslaand" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="aşağı sakson" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepal" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – nevari" lang="new" hreflang="new" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="nevari" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Duitsland" title="Duitsland – holland" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Duitsland" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holland" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tyskland" title="Tyskland – nünorsk norveç" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Tyskland" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nünorsk norveç" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Tyskland" title="Tyskland – bokmal norveç" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tyskland" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmal norveç" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Germania" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target">Novial</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%8A%DF%9F%DF%8F%DF%A1%DF%8A%DF%B2%DF%98%DF%8E%DF%AF" title="ߊߟߏߡߊ߲ߘߎ߯ – nko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߊߟߏߡߊ߲ߘߎ߯" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="nko" class="interlanguage-link-target">ߒߞߏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Allemangne" title="Allemangne – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Allemangne" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target">Nouormand</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Jeremane" title="Jeremane – şimal soto" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Jeremane" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="şimal soto" class="interlanguage-link-target">Sesotho sa Leboa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9%C3%A9sh_Bich%CA%BCahii_Bik%C3%A9yah" title="Béésh Bichʼahii Bikéyah – navayo" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Béésh Bichʼahii Bikéyah" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="navayo" class="interlanguage-link-target">Diné bizaad</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – nyanca" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Germany" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="nyanca" class="interlanguage-link-target">Chi-Chewa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Alemanha" title="Alemanha – oksitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Alemanha" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksitan" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Germuanii" title="Germuanii – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Germuanii" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Jarmanii" title="Jarmanii – oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Jarmanii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target">Oromoo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%9C%E0%AC%B0%E0%AD%8D%E0%AC%AE%E0%AC%BE%E0%AC%A8%E0%AD%80" title="ଜର୍ମାନୀ – odiya" lang="or" hreflang="or" data-title="ଜର୍ମାନୀ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="odiya" class="interlanguage-link-target">ଓଡ଼ିଆ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Герман – osetin" lang="os" hreflang="os" data-title="Герман" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetin" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9C%E0%A8%B0%E0%A8%AE%E0%A8%A8%E0%A9%80" title="ਜਰਮਨੀ – pəncab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਜਰਮਨੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pəncab" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Alemanya" title="Alemanya – panqasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Alemanya" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="panqasinan" class="interlanguage-link-target">Pangasinan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Alemanya" title="Alemanya – pampanqa" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Alemanya" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampanqa" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Alemania" title="Alemania – papyamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Alemania" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papyamento" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Alemanne" title="Alemanne – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Alemanne" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target">Picard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Deitschland" title="Deitschland – Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Deitschland" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target">Deitsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Deutschland" title="Deutschland – Palatine German" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Deutschland" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Palatine German" class="interlanguage-link-target">Pälzisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="जर्मनी – pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="जर्मनी" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="pali" class="interlanguage-link-target">पालि</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Niemcy" title="Niemcy – polyak" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Niemcy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polyak" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Almagna" title="Almagna – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Almagna" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="جرمنی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="جرمنی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Γερμανία – Pontic" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Γερμανία" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="Pontic" class="interlanguage-link-target">Ποντιακά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%8A" title="جرمني – puştu" lang="ps" hreflang="ps" data-title="جرمني" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="puştu" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Alemanha" title="Alemanha – portuqal" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Alemanha" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portuqal" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Alimanya" title="Alimanya – keçua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Alimanya" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keçua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – romanş" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Germania" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="romanş" class="interlanguage-link-target">Rumantsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Jermaniya" title="Jermaniya – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Jermaniya" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target">Romani čhib</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rn mw-list-item"><a href="https://rn.wikipedia.org/wiki/Ubudagi" title="Ubudagi – rundi" lang="rn" hreflang="rn" data-title="Ubudagi" data-language-autonym="İkirundi" data-language-local-name="rundi" class="interlanguage-link-target">İkirundi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Germania" title="Germania – rumın" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Germania" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumın" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Ghermanii" title="Ghermanii – aroman" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Ghermanii" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aroman" class="interlanguage-link-target">Armãneashti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Germanie" title="Germanie – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Germanie" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target">Tarandíne</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Германия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%97%D0%BC%D0%B5%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%BE" title="Нїмецько – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Нїмецько" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ubudage" title="Ubudage – kinyarvanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ubudage" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinyarvanda" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%83" title="शर्मण्यदेशः – sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="शर्मण्यदेशः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskrit" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – saxa" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Германия" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="saxa" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A1%E1%B1%9F%E1%B1%A8%E1%B1%A2%E1%B1%9F%E1%B1%B1%E1%B1%A4" title="ᱡᱟᱨᱢᱟᱱᱤ – santal" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱡᱟᱨᱢᱟᱱᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santal" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Germ%C3%A0nia" title="Germània – sardin" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Germània" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardin" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Girmania" title="Girmania – siciliya" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Girmania" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliya" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – skots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Germany" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="skots" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%8A" title="جرمني – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="جرمني" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Duiska" title="Duiska – şimali sami" lang="se" hreflang="se" data-title="Duiska" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="şimali sami" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Njema%C4%8Dka" title="Njemačka – serb-xorvat" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Njemačka" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serb-xorvat" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Lalman" title="Lalman – taçelit" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Lalman" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="taçelit" class="interlanguage-link-target">Taclḥit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%81%B5%E1%80%BB%E1%82%83%E1%82%87%E1%80%99%E1%81%BC%E1%80%AE%E1%82%87" title="မိူင်းၵျႃႇမၼီႇ – şan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းၵျႃႇမၼီႇ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="şan" class="interlanguage-link-target">ၽႃႇသႃႇတႆး </a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%BA" title="ජර්මනිය – sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ජර්මනිය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Germany" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Nemecko" title="Nemecko – slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Nemecko" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovak" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="جرمنی – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="جرمنی" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target">سرائیکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Nem%C4%8Dija" title="Nemčija – sloven" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Nemčija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloven" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Siamani" title="Siamani – samoa" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Siamani" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="samoa" class="interlanguage-link-target">Gagana Samoa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Saksa" title="Saksa – inari sami" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Saksa" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="inari sami" class="interlanguage-link-target">Anarâškielâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Jerumani" title="Jerumani – şona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Jerumani" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="şona" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Jarmalka" title="Jarmalka – somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Jarmalka" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjermania" title="Gjermania – alban" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjermania" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="alban" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%8A%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B0" title="Њемачка – serb" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Њемачка" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serb" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Doysrikondre" title="Doysrikondre – sranan tonqo" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Doysrikondre" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="sranan tonqo" class="interlanguage-link-target">Sranantongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/IJalimane" title="IJalimane – svati" lang="ss" hreflang="ss" data-title="IJalimane" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="svati" class="interlanguage-link-target">SiSwati</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Jeremane" title="Jeremane – sesoto" lang="st" hreflang="st" data-title="Jeremane" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="sesoto" class="interlanguage-link-target">Sesotho</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/D%C3%BC%C3%BCtsklound" title="Düütsklound – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Düütsklound" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/J%C3%A9rman" title="Jérman – sundan" lang="su" hreflang="su" data-title="Jérman" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundan" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Tyskland" title="Tyskland – isveç" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Tyskland" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="isveç" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ujerumani" title="Ujerumani – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ujerumani" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Mjymcy" title="Mjymcy – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Mjymcy" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Germany" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9C%E0%AF%86%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AE%A9%E0%AE%BF" title="ஜெர்மனி – tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஜெர்மனி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Germany" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target">Tayal</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9C%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%A8%E0%B2%BF" title="ಜರ್ಮನಿ – Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಜರ್ಮನಿ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target">ತುಳು</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tdd mw-list-item"><a href="https://tdd.wikipedia.org/wiki/%E1%A5%9B%E1%A5%AB%E1%A5%92%E1%A5%B0_%E1%A5%90%E1%A5%A6%E1%A5%B1_%E1%A5%9B%E1%A5%A3%E1%A5%B1_%E1%A5%98%E1%A5%A4%E1%A5%B1" title="ᥛᥫᥒᥰ ᥐᥦᥱ ᥛᥣᥱ ᥘᥤᥱ – Tai Nuea" lang="tdd" hreflang="tdd" data-title="ᥛᥫᥒᥰ ᥐᥦᥱ ᥛᥣᥱ ᥘᥤᥱ" data-language-autonym="ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ" data-language-local-name="Tai Nuea" class="interlanguage-link-target">ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%A8%E0%B1%80" title="జర్మనీ – teluqu" lang="te" hreflang="te" data-title="జర్మనీ" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="teluqu" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Alema%C3%B1a" title="Alemaña – tetum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Alemaña" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="tetum" class="interlanguage-link-target">Tetun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BB%D0%BC%D0%BE%D0%BD" title="Олмон – tacik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Олмон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tacik" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B5" title="ประเทศเยอรมนี – tay" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศเยอรมนี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tay" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%80%E1%88%AD%E1%88%98%E1%8A%95" title="ጀርመን – tiqrin" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ጀርመን" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="tiqrin" class="interlanguage-link-target">ትግርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Germani%C3%BDa" title="Germaniýa – türkmən" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Germaniýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="türkmən" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Alemanya" title="Alemanya – taqaloq" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Alemanya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="taqaloq" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Almanij%C9%99" title="Almanijə – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Almanijə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target">Tolışi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Siamane" title="Siamane – tonqa" lang="to" hreflang="to" data-title="Siamane" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="tonqa" class="interlanguage-link-target">Lea faka-Tonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Siamani" title="Siamani – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Siamani" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target">Tok Pisin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Almanya" title="Almanya – türk" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Almanya" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="türk" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Germany" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="taroko" class="interlanguage-link-target">Seediq</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Jarimani" title="Jarimani – sonqa" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Jarimani" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="sonqa" class="interlanguage-link-target">Xitsonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Германия" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Germany" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbuka" class="interlanguage-link-target">ChiTumbuka</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Germany" title="Germany – tvi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Germany" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="tvi" class="interlanguage-link-target">Twi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/Heremani" title="Heremani – taxiti" lang="ty" hreflang="ty" data-title="Heremani" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="taxiti" class="interlanguage-link-target">Reo tahiti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – tuvinyan" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Германия" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuvinyan" class="interlanguage-link-target">Тыва дыл</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия – udmurt" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Германия" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurt" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%90%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%89%D9%8A%DB%95" title="گېرمانىيە – uyğur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="گېرمانىيە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uyğur" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%96%D0%BC%D0%B5%D1%87%D1%87%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Німеччина – ukrayna" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Німеччина" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrayna" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="جرمنی – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جرمنی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Germaniya" title="Germaniya – özbək" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Germaniya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="özbək" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Zerm%C3%A0nia" title="Zermània – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Zermània" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Saksanma" title="Saksanma – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Saksanma" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%A9c" title="Đức – vyetnam" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Đức" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vyetnam" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Duutsland" title="Duutsland – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Duutsland" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target">West-Vlams</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Deut%C3%A4n" title="Deutän – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Deutän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Almagne" title="Almagne – valun" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Almagne" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valun" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Alemanya" title="Alemanya – varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Alemanya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varay" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Almaa%C3%B1" title="Almaañ – volof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Almaañ" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="volof" class="interlanguage-link-target">Wolof</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%BE%B7%E5%9B%BD" title="德国 – vu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="德国" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vu" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B8%D1%86%D3%99%D1%82%D3%99_%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D1%88%D0%B8%D0%BD_%D0%9E%D1%80%D0%BD" title="Ниицәтә Немшин Орн – kalmık" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Ниицәтә Немшин Орн" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="kalmık" class="interlanguage-link-target">Хальмг</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/IJamani" title="IJamani – xosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="IJamani" data-language-autonym="İsiXhosa" data-language-local-name="xosa" class="interlanguage-link-target">İsiXhosa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90" title="გერმანია – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="გერმანია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%93%D7%99%D7%99%D7%98%D7%A9%D7%9C%D7%90%D7%A0%D7%93" title="דייטשלאנד – idiş" lang="yi" hreflang="yi" data-title="דייטשלאנד" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="idiş" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/J%E1%BA%B9%CC%81m%C3%A1n%C3%AC" title="Jẹ́mánì – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Jẹ́mánì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Dwzgoz" title="Dwzgoz – çjuan" lang="za" hreflang="za" data-title="Dwzgoz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="çjuan" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Duutsland" title="Duutsland – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Duutsland" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target">Zeêuws</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B5%8D%E2%B5%89%E2%B5%8E%E2%B4%B0%E2%B5%8F" title="ⴰⵍⵉⵎⴰⵏ – tamazi" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⵍⵉⵎⴰⵏ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="tamazi" class="interlanguage-link-target">ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%BE%B7%E5%9B%BD" title="德国 – çin" lang="zh" hreflang="zh" data-title="德国" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="çin" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%BE%B7%E5%9C%8B" title="德國 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="德國" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Tek-kok" title="Tek-kok – Min Nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Tek-kok" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Min Nan" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%BE%B7%E5%9C%8B" title="德國 – kanton" lang="yue" hreflang="yue" data-title="德國" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kanton" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/IJalimani" title="IJalimani – zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="IJalimani" data-language-autonym="İsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target">İsiZulu</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q183#sitelinks-wikipedia" title="Dillərarası keçidləri redaktə et" class="wbc-editpage">Keçidləri redaktə et</a></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Bu səhifə sonuncu dəfə 05:04, 26 sentyabr 2024 tarixində redaktə edilib.</li> <li id="footer-info-copyright">Mətn <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az">Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası</a> altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">istifadə şərtlərinə</a> baxın.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Almaniya&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-ksxdk","wgBackendResponseTime":214,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"2.798","walltime":"3.681","ppvisitednodes":{"value":14327,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":382968,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":29912,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":20,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":29,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":273111,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":34,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 3120.304 1 -total"," 63.66% 1986.363 1 Şablon:Dövlət"," 63.12% 1969.690 27 Şablon:Wikidata"," 62.13% 1938.773 1 Şablon:Məlumat_qutusu"," 18.87% 588.764 1 Şablon:Məlumat_qutusu/orijinal_adı"," 18.61% 580.769 1 Şablon:İstinad_siyahısı"," 17.96% 560.280 1 Şablon:Məlumat_qutusu/rəsmi_adı"," 11.02% 344.000 1 Şablon:Məlumat_qutusu/bayraq_və_gerb"," 10.89% 339.824 8 Şablon:İf-wikidata"," 7.52% 234.519 7 Şablon:Naviqasiya_cədvəli"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"2.013","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":42785412,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Got person name of Q364351 from label: \"Adolf Süsterhenn\"\ntokenizeName: \"Adolf Süsterhenn\": have \"Im (x1) Fa\" match\nGot person name of Q2594 from label: \"Theodor Heuss\"\ntokenizeName: \"Theodor Heuss\": have \"Im (x1) Fa\" match\nGot person name of Q67511 from label: \"Carlo Schmid\"\ntokenizeName: \"Carlo Schmid\": have \"Im (x1) Fa\" match\nGot person name of Q498251 from label: \"Bundesministerium der Justiz\"\nEntity Q498251 is not a person\nGot title of Q586 from short name claim: \"Bo\"\nGot title of Q22691499 from label: \"Bundesanzeiger Verlag\"\nGot person name of Q364351 from label: \"Adolf Süsterhenn\"\ntokenizeName: \"Adolf Süsterhenn\": have \"Im (x1) Fa\" match\nGot person name of Q2594 from label: \"Theodor Heuss\"\ntokenizeName: \"Theodor Heuss\": have \"Im (x1) Fa\" match\nGot person name of Q67511 from label: \"Carlo Schmid\"\ntokenizeName: \"Carlo Schmid\": have \"Im (x1) Fa\" match\nGot person name of Q498251 from label: \"Bundesministerium der Justiz\"\nEntity Q498251 is not a person\nGot title of Q586 from short name claim: \"Bo\"\nGot title of Q22691499 from label: \"Bundesanzeiger Verlag\"\nGot person name of Q502698 from label: \"Bundesministerium des Innern und für Heimat\"\nEntity Q502698 is not a person\nGot person name of Q502698 from label: \"Bundesministerium des Innern und für Heimat\"\nEntity Q502698 is not a person\nLoaded datatype monolingualtext of P1451 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype monolingualtext of P1451 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P1546 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P85 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\ntokenizeName: \"Astrid Adler\": have \"Im (x1) Fa\" match\ntokenizeName: \"Maria Ribeiro Silveira\": have \"Im (x2) Fa\" match\nLoaded datatype wikibase-item of P36 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P122 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype quantity of P2927 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P38 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nGot person name of Q8880 from label: \"European Commission\"\nEntity Q8880 is not a person\nGot person name of Q520524 from label: \"Bundeszentrale für politische Bildung\"\nEntity Q520524 is not a person\nLoaded datatype wikibase-item of P78 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nGot person name of Q882107 from label: \"Ionos\"\nEntity Q882107 is not a person\nLoaded datatype external-id of P297 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P984 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype string of P474 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P1622 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n","limitreport-profile":[["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","720","32.4"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntity","540","24.3"],["?","140","6.3"],["(for generator)","140","6.3"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument","140","6.3"],["type","100","4.5"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::lc","80","3.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getAllExpandedArguments","80","3.6"],["gsub","60","2.7"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntityStatements","40","1.8"],["[others]","180","8.1"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-98vmp","timestamp":"20241123135409","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Almaniya","url":"https:\/\/az.wikipedia.org\/wiki\/Almaniya","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q183","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q183","author":{"@type":"Organization","name":"Vikimedia layih\u0259l\u0259rin\u0259 t\u00f6hf\u0259 ver\u0259nl\u0259r"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-08-04T17:51:02Z","dateModified":"2024-09-26T05:04:31Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/ba\/Flag_of_Germany.svg","headline":"m\u0259rk\u0259zi Avropada \u00f6lk\u0259"}</script> </body> </html>