CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eo" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Senarbarigo - Vikipedio</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januaro","februaro","marto","aprilo","majo","junio","julio","aŭgusto","septembro","oktobro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"580ac0d3-5fc3-4a76-bcfa-1eee75abbe2d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Senarbarigo","wgTitle":"Senarbarigo","wgCurRevisionId":8874401,"wgRevisionId":8874401,"wgArticleId":258193,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo","Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj","Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn","Artikoloj kun rompitaj ligiloj","Elstaraj artikoloj de nekonata dato","Elstaraj artikoloj","Artikoloj de la semajno en 2013","Klimata ŝanĝo","Arbara mastrumado","Senarbarigo","Arbaroj"],"wgPageViewLanguage":"eo","wgPageContentLanguage":"eo","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Senarbarigo","wgRelevantArticleId":258193, "wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":8874401,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eo","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eo"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q169940","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform", "platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.niceInfoboxes":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced", "ext.gadget.Rekta-ligilo-al-Komunejo","ext.gadget.DocTabs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eo&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.gadget.niceInfoboxes&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/57/Deforestacja_RioBranco.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1876"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/57/Deforestacja_RioBranco.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1250"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1000"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Senarbarigo - Vikipedio"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eo.m.wikipedia.org/wiki/Senarbarigo"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redakti" href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedio (eo)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eo.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Senarbarigo"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedio Atom-fonto" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Senarbarigo rootpage-Senarbarigo skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltu al enhavo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ĉefa menuo" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ĉefa menuo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ĉefa menuo</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigado </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-desciption" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do"><span>Ĉefpaĝo</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portalo:Komunumo" title="Pri la projekto, kion vi povas fari, kie vi povas trovi ion"><span>Komunuma portalo</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Diskutejo"><span>Diskutejo</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Aktuala%C4%B5oj" title="Trovi fonajn informojn pri nunaj eventoj"><span>Aktualaĵoj</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj" title="Listo de la lastaj ŝanĝoj en la vikio. [r]" accesskey="r"><span>Lastaj ŝanĝoj</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Novaj_pa%C4%9Doj"><span>Novaj paĝoj</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Hazarda_pa%C4%9Do" title="Iri al hazarda paĝo [x]" accesskey="x"><span>Hazarda paĝo</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Helpo:Enhavo" title="La loko por eltrovi"><span>Helpo</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedio" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-eo.svg" style="width: 6.875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eo.svg" width="109" height="13" style="width: 6.8125em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Ser%C4%89i" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Serĉi</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Serĉi tra Vikipedio" aria-label="Serĉi tra Vikipedio" autocapitalize="sentences" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specialaĵo:Serĉi"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Serĉi</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Personaj iloj"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspekto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspekto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo" class=""><span>Donaci</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Senarbarigo" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga" class=""><span>Krei konton</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Senarbarigo" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o" class=""><span>Ensaluti</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Pliaj agordoj" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Personaj iloj" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Personaj iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menuo de uzanto" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo"><span>Donaci</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Senarbarigo" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krei konton</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Senarbarigo" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Ensaluti</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Paĝoj por elsalutitaj redaktistoj <a href="/wiki/Helpo:Enkonduko" aria-label="Lernu pli pri redaktado"><span>Lernu pli</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Miaj_kontribuoj" title="Listo de redaktoj faritaj el ĉi tiu IPa adreso [y]" accesskey="y"><span>Kontribuoj</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Mia_diskutpa%C4%9Do" title="Diskuto pri redaktoj sub tiu ĉi IP adreso [n]" accesskey="n"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Enhavo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Enhavo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">kaŝi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Komenco</div> </a> </li> <li id="toc-Konstatoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Konstatoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Konstatoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Konstatoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sekvoj_en_la_medio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sekvoj_en_la_medio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Sekvoj en la medio</span> </div> </a> <ul id="toc-Sekvoj_en_la_medio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ekonomiaj_sekvoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ekonomiaj_sekvoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Ekonomiaj sekvoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Ekonomiaj_sekvoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Karakteroj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Karakteroj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Karakteroj</span> </div> </a> <ul id="toc-Karakteroj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Media_sekvaro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Media_sekvaro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Media sekvaro</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Media_sekvaro-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Media sekvaro subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Media_sekvaro-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Atmosfera_poluado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Atmosfera_poluado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Atmosfera poluado</span> </div> </a> <ul id="toc-Atmosfera_poluado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Biodiverseco" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Biodiverseco"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Biodiverseco</span> </div> </a> <ul id="toc-Biodiverseco-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Terglitoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Terglitoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Terglitoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Terglitoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Akvocirkulado_kaj_akvofontoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Akvocirkulado_kaj_akvofontoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Akvocirkulado kaj akvofontoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Akvocirkulado_kaj_akvofontoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Grunderozio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Grunderozio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Grunderozio</span> </div> </a> <ul id="toc-Grunderozio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kontrolo_de_senarbarigo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kontrolo_de_senarbarigo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Kontrolo de senarbarigo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kontrolo_de_senarbarigo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Kontrolo de senarbarigo subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Kontrolo_de_senarbarigo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Farmado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Farmado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Farmado</span> </div> </a> <ul id="toc-Farmado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Forstumado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Forstumado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Forstumado</span> </div> </a> <ul id="toc-Forstumado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Uzo_de_la_termino_Senarbarigo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uzo_de_la_termino_Senarbarigo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Uzo de la termino Senarbarigo</span> </div> </a> <ul id="toc-Uzo_de_la_termino_Senarbarigo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historiaj_kaŭzoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historiaj_kaŭzoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Historiaj kaŭzoj</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historiaj_kaŭzoj-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Historiaj kaŭzoj subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Historiaj_kaŭzoj-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Prahistorio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prahistorio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Prahistorio</span> </div> </a> <ul id="toc-Prahistorio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Praindustria_historio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Praindustria_historio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Praindustria historio</span> </div> </a> <ul id="toc-Praindustria_historio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Industria_historio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Industria_historio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Industria historio</span> </div> </a> <ul id="toc-Industria_historio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Senarbarigo_nuntempe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Senarbarigo_nuntempe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Senarbarigo nuntempe</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Senarbarigo_nuntempe-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Senarbarigo nuntempe subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Senarbarigo_nuntempe-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Etiopio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Etiopio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Etiopio</span> </div> </a> <ul id="toc-Etiopio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Madagaskaro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Madagaskaro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Madagaskaro</span> </div> </a> <ul id="toc-Madagaskaro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Niĝerio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Niĝerio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Niĝerio</span> </div> </a> <ul id="toc-Niĝerio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Brazilo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Brazilo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.4</span> <span>Brazilo</span> </div> </a> <ul id="toc-Brazilo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Indonezio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Indonezio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.5</span> <span>Indonezio</span> </div> </a> <ul id="toc-Indonezio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Usono" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Usono"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.6</span> <span>Usono</span> </div> </a> <ul id="toc-Usono-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Formortintaj_specioj_en_orientaj_arbaroj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Formortintaj_specioj_en_orientaj_arbaroj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.6.1</span> <span>Formortintaj specioj en orientaj arbaroj</span> </div> </a> <ul id="toc-Formortintaj_specioj_en_orientaj_arbaroj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Aŭstralio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Aŭstralio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.7</span> <span>Aŭstralio</span> </div> </a> <ul id="toc-Aŭstralio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rearbarigo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Rearbarigo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Rearbarigo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Rearbarigo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Rearbarigo subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Rearbarigo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Konservado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Konservado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Konservado</span> </div> </a> <ul id="toc-Konservado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Milita_kunteksto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Milita_kunteksto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Milita kunteksto</span> </div> </a> <ul id="toc-Milita_kunteksto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Referencoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literaturo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Literaturo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Literaturo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Literaturo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Literaturo subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Literaturo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ĝeneralaj_referencoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ĝeneralaj_referencoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.1</span> <span>Ĝeneralaj referencoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Ĝeneralaj_referencoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencoj_pri_etiopia_senarbarigo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencoj_pri_etiopia_senarbarigo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.2</span> <span>Referencoj pri etiopia senarbarigo</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencoj_pri_etiopia_senarbarigo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Vidu_ankaŭ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Vidu_ankaŭ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Vidu ankaŭ</span> </div> </a> <ul id="toc-Vidu_ankaŭ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Eksteraj_ligiloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Eksteraj_ligiloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Eksteraj ligiloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Eksteraj_ligiloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Enhavo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝaltu la enhavtabelon" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ŝaltu la enhavtabelon</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Senarbarigo</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Iru al artikolo en alia lingvo. Havebla en 75 lingvo" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-75" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">75 lingvoj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Ontbossing" title="Ontbossing — afrikansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Ontbossing" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D8%B2%D8%A7%D9%84%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="إزالة الغابات — araba" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إزالة الغابات" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="araba" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Deforestaci%C3%B3n" title="Deforestación — asturia" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Deforestación" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturia" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Me%C5%9F%C9%99sizl%C9%99%C5%9Fdirm%C9%99" title="Meşəsizləşdirmə — azerbajĝana" lang="az" hreflang="az" data-title="Meşəsizləşdirmə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajĝana" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%8F%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Абязлесенне — belorusa" lang="be" hreflang="be" data-title="Абязлесенне" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belorusa" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%B5%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%8F%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B5" title="Обезлесяване — bulgara" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Обезлесяване" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgara" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%A8_%E0%A6%89%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A1%E0%A6%BC" title="বন উজাড় — bengala" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বন উজাড়" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengala" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Kr%C4%8Denje_%C5%A1uma" title="Krčenje šuma — bosna" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Krčenje šuma" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosna" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Desforestaci%C3%B3" title="Desforestació — kataluna" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Desforestació" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataluna" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Odles%C5%88ov%C3%A1n%C3%AD" title="Odlesňování — ĉeĥa" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Odlesňování" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ĉeĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Skovrydning" title="Skovrydning — dana" lang="da" hreflang="da" data-title="Skovrydning" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dana" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Entwaldung" title="Entwaldung — germana" lang="de" hreflang="de" data-title="Entwaldung" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="germana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%80%CE%BF%CE%B4%CE%AC%CF%83%CF%89%CF%83%CE%B7" title="Αποδάσωση — greka" lang="el" hreflang="el" data-title="Αποδάσωση" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greka" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Deforestation" title="Deforestation — angla" lang="en" hreflang="en" data-title="Deforestation" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angla" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Deforestaci%C3%B3n" title="Deforestación — hispana" lang="es" hreflang="es" data-title="Deforestación" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hispana" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Metsatustumine" title="Metsatustumine — estona" lang="et" hreflang="et" data-title="Metsatustumine" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estona" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Basogabetze" title="Basogabetze — eŭska" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Basogabetze" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="eŭska" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جنگل‌زدایی — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جنگل‌زدایی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Mets%C3%A4kato" title="Metsäkato — finna" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Metsäkato" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finna" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9forestation" title="Déforestation — franca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Déforestation" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="franca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/D%C3%ADfhoraoisi%C3%BA" title="Dífhoraoisiú — irlanda" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Dífhoraoisiú" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Deforestaci%C3%B3n" title="Deforestación — galega" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Deforestación" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galega" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B5%E0%AA%A8%E0%AA%A8%E0%AA%BE%E0%AA%AC%E0%AB%82%E0%AA%A6%E0%AB%80" title="વનનાબૂદી — guĝarata" lang="gu" hreflang="gu" data-title="વનનાબૂદી" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="guĝarata" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Gandun_daji" title="Gandun daji — haŭsa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Gandun daji" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haŭsa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%99%D7%A8%D7%95%D7%90_%D7%99%D7%A2%D7%A8%D7%95%D7%AA" title="בירוא יערות — hebrea" lang="he" hreflang="he" data-title="בירוא יערות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrea" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%82%E0%A4%B2%E0%A4%A8" title="वनोन्मूलन — hinda" lang="hi" hreflang="hi" data-title="वनोन्मूलन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hinda" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kr%C4%8Denje_%C5%A1ume" title="Krčenje šume — kroata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Krčenje šume" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Debwazman" title="Debwazman — haitia kreola" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Debwazman" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="haitia kreola" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Erd%C5%91irt%C3%A1s" title="Erdőirtás — hungara" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Erdőirtás" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungara" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Deforestasi" title="Deforestasi — indonezia" lang="id" hreflang="id" data-title="Deforestasi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Igbukp%E1%BB%8D_osisi" title="Igbukpọ osisi — igba" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Igbukpọ osisi" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igba" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Diboscamento" title="Diboscamento — itala" lang="it" hreflang="it" data-title="Diboscamento" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="itala" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%A3%AE%E6%9E%97%E7%A0%B4%E5%A3%8A" title="森林破壊 — japana" lang="ja" hreflang="ja" data-title="森林破壊" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japana" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9forestasi" title="Déforestasi — java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Déforestasi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%94%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90" title="გაუტყეურება — kartvela" lang="ka" hreflang="ka" data-title="გაუტყეურება" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="kartvela" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8B%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%83" title="Ормансыздану — kazaĥa" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ормансыздану" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazaĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%B0%E0%B2%A3%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%B6" title="ಅರಣ್ಯನಾಶ — kanara" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಅರಣ್ಯನಾಶ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kanara" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%83%88%EC%82%B0%EB%A6%BC%ED%99%94" title="탈산림화 — korea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="탈산림화" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="korea" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Desilvatio" title="Desilvatio — latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Desilvatio" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Mi%C5%A1k%C5%B3_nykimas" title="Miškų nykimas — litova" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Miškų nykimas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litova" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Atme%C5%BEo%C5%A1ana" title="Atmežošana — latva" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Atmežošana" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latva" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fandripahana_ala" title="Fandripahana ala — malagasa" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fandripahana ala" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malagasa" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%A8%E0%B4%A8%E0%B4%B6%E0%B5%80%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%82" title="വനനശീകരണം — malajalama" lang="ml" hreflang="ml" data-title="വനനശീകരണം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalama" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B9%D0%B3%D2%AF%D0%B9%D0%B6%D1%8D%D0%BB%D1%82" title="Ойгүйжэлт — mongola" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Ойгүйжэлт" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongola" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Penebangan_hutan" title="Penebangan hutan — malaja" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Penebangan hutan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaja" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Ontbossing" title="Ontbossing — nederlanda" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Ontbossing" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Avskoging" title="Avskoging — novnorvega" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Avskoging" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="novnorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Avskoging" title="Avskoging — dannorvega" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Avskoging" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="dannorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Desboscament" title="Desboscament — okcitana" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Desboscament" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okcitana" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9C%E0%A9%B0%E0%A8%97%E0%A8%B2-%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%A2%E0%A9%80" title="ਜੰਗਲ-ਵਾਢੀ — panĝaba" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਜੰਗਲ-ਵਾਢੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panĝaba" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wylesianie" title="Wylesianie — pola" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wylesianie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="pola" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%81%D9%86%DA%AB%D9%84%D9%88%D9%86%D9%88_%D9%84%D9%87_%D9%85%D9%86%DA%81%D9%87_%D9%88%DA%93%D9%84_(%D8%A8%DB%90_%DA%81%D9%86%DA%AB%D9%84%D9%87_%DA%A9%D9%88%D9%84)" title="ځنګلونو له منځه وړل (بې ځنګله کول) — paŝtua" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ځنګلونو له منځه وړل (بې ځنګله کول)" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paŝtua" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="elstara artikolo"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Desfloresta%C3%A7%C3%A3o" title="Desflorestação — portugala" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Desflorestação" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugala" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Sach%27a-sach%27a_qulluy" title="Sach'a-sach'a qulluy — keĉua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Sach'a-sach'a qulluy" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keĉua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Defri%C8%99are" title="Defrișare — rumana" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Defrișare" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumana" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%B5%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Обезлесение — rusa" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Обезлесение" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusa" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Deforestacija" title="Deforestacija — serbo-Kroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Deforestacija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-Kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B6%B1_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B7%81%E0%B6%BA" title="වන විනාශය — sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="වන විනාශය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Deforestation" title="Deforestation — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Deforestation" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Odles%C5%88ovanie" title="Odlesňovanie — slovaka" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Odlesňovanie" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaka" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kr%C4%8Denje_gozdov" title="Krčenje gozdov — slovena" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Krčenje gozdov" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovena" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Shpyll%C3%ABzimi" title="Shpyllëzimi — albana" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Shpyllëzimi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albana" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Deforestacija" title="Deforestacija — serba" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Deforestacija" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serba" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Avskogning" title="Avskogning — sveda" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Avskogning" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sveda" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ukataji_miti" title="Ukataji miti — svahila" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ukataji miti" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="svahila" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%9F%E0%AE%B4%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%81" title="காடழிப்பு — tamila" lang="ta" hreflang="ta" data-title="காடழிப்பு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamila" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%9F%E0%B0%B5%E0%B1%80_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%A8" title="అటవీ నిర్మూలన — telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="అటవీ నిర్మూలన" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B3%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B8%B2" title="การทำลายป่า — taja" lang="th" hreflang="th" data-title="การทำลายป่า" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="taja" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Pagkalbo_ng_kagubatan" title="Pagkalbo ng kagubatan — tagaloga" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Pagkalbo ng kagubatan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloga" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ormans%C4%B1zla%C5%9Fma" title="Ormansızlaşma — turka" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Ormansızlaşma" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turka" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%BD%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%81%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F" title="Знеліснення — ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Знеліснення" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1_r%E1%BB%ABng" title="Phá rừng — vjetnama" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Phá rừng" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vjetnama" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%A3%AE%E6%9E%97%E7%A0%8D%E4%BC%90" title="森林砍伐 — vua" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="森林砍伐" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vua" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%A3%AE%E6%9E%97%E7%A0%8D%E4%BC%90" title="森林砍伐 — ĉina" lang="zh" hreflang="zh" data-title="森林砍伐" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ĉina" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%BF%AB%E4%BC%90" title="濫伐 — kantona" lang="yue" hreflang="yue" data-title="濫伐" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantona" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q169940#sitelinks-wikipedia" title="Redakti interlingvajn ligilojn" class="wbc-editpage">Redakti ligilojn</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Nomspacoj"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Senarbarigo" title="Vidi la artikolon [c]" accesskey="c"><span>Artikolo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Diskuto:Senarbarigo" rel="discussion" title="Diskuto pri la artikolo [t]" accesskey="t"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝanĝi lingvan varianton" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Esperanto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vidoj"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Senarbarigo"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=history" title="Antaŭaj versioj de ĉi tiu paĝo. [h]" accesskey="h"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Iloj" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Iloj</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Pliaj opcioj" > <div class="vector-menu-heading"> Agoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Senarbarigo"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=history"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ĝenerale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kio_ligas_%C4%89i_tien%3F/Senarbarigo" title="Listo de ĉiuj vikiaj paĝoj kiuj ligas ĉi tien [j]" accesskey="j"><span>Ligiloj ĉi tien</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Rilataj_%C5%9Dan%C4%9Doj/Senarbarigo" rel="nofollow" title="Lastaj ŝanĝoj en paĝoj kiuj ligas al ĉi tiu paĝo [k]" accesskey="k"><span>Rilataj ŝanĝoj</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eo" title="Alŝuti dosierojn [u]" accesskey="u"><span>Alŝuti dosieron</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Specialaj_pa%C4%9Doj" title="Listo de ĉiuj specialaj paĝoj [q]" accesskey="q"><span>Specialaj paĝoj</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&oldid=8874401" title="Porĉiama ligilo al ĉi versio de la paĝo"><span>Konstanta ligilo</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=info" title="Pli da informo pri ĉi tiu paĝo"><span>Informoj pri la paĝo</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Citi&page=Senarbarigo&id=8874401&wpFormIdentifier=titleform" title="Informoj pri kiel citi ĉi tiun paĝon"><span>Citi ĉi tiun artikolon</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FSenarbarigo"><span>Akiri mallongigitan URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:QrCode&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FSenarbarigo"><span>Elŝutu QR-kodon</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Presi/elporti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Senarbarigo"><span>Krei libron</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:DownloadAsPdf&page=Senarbarigo&action=show-download-screen"><span>Elŝuti kiel PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&printable=yes" title="Presebla versio de tiu ĉi paĝo [p]" accesskey="p"><span>Presebla versio</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En aliaj projektoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Deforestation" hreflang="en"><span>Vikimedia Komunejo</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q169940" title="Ligilo al konektita datuma ero [g]" accesskey="g"><span>Ero en Vikidatumoj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspekto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">kaŝi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">El Vikipedio, la libera enciklopedio</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eo" dir="ltr"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Deforestacja_RioBranco.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Deforestacja_RioBranco.jpg/300px-Deforestacja_RioBranco.jpg" decoding="async" width="300" height="469" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Deforestacja_RioBranco.jpg/450px-Deforestacja_RioBranco.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/57/Deforestacja_RioBranco.jpg 2x" data-file-width="540" data-file-height="844" /></a><figcaption>Satelita observado de <a href="/wiki/NASA" class="mw-redirect" title="NASA">NASA</a> pri kontraŭleĝa senarbarigo ĉe <a href="/wiki/Rio_Branco" class="mw-redirect" title="Rio Branco">Rio Branco</a> en <a href="/wiki/Brazilo" title="Brazilo">Brazilo</a> observita la <a href="/wiki/28-an_de_julio" class="mw-redirect" title="28-an de julio">28-an de julio</a> <a href="/wiki/2000" title="2000">2000</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Djouce.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Djouce.jpg/300px-Djouce.jpg" decoding="async" width="300" height="121" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Djouce.jpg/450px-Djouce.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Djouce.jpg/600px-Djouce.jpg 2x" data-file-width="1176" data-file-height="473" /></a><figcaption>Monto <a href="/w/index.php?title=Djouce&action=edit&redlink=1" class="new" title="Djouce (paĝo ne ekzistas)">Djouce</a>, kaj same la plej granda parto de la insulo de <a href="/wiki/Irlando" title="Irlando">Irlando</a>, estis sisteme senarbarigita dum la <a href="/wiki/17-a_jarcento" title="17-a jarcento">17-a</a> kaj <a href="/wiki/18-a_jarcento" title="18-a jarcento">18-a jarcentoj</a>, por atingi <a href="/wiki/Ligno" title="Ligno">lignon</a> ĉefe por <a href="/wiki/%C5%9Cipkonstruado" title="Ŝipkonstruado">ŝipkonstruado</a>.</figcaption></figure> <p><b> Senarbarigo</b> estas la transformo de <a href="/wiki/Arbaro" title="Arbaro">arbaraj</a> areoj al nearbara zono por uzado kiel <a href="/wiki/Agro" class="mw-redirect" title="Agro">plugebla tero</a>, <a href="/wiki/Pa%C5%9Dtejo" title="Paŝtejo">paŝtejo</a>, <a href="/wiki/Setlejo" title="Setlejo">setlejo</a>, lignorikolta areo, aŭ nefruktodona tero. Ĝenerale, la forigo aŭ detruo de signifa kvanto de arbaraj areoj kaŭzas degraditan medion kun reduktita <a href="/wiki/Biodiverseco" title="Biodiverseco">biodiverseco</a>. En multaj landoj, amasa senarbarigo estas survoje kaj ŝanĝas kaj la <a href="/wiki/Klimato" title="Klimato">klimaton</a> kaj la <a href="/wiki/Geografio" title="Geografio">geografion</a>. Senarbarigo rezultas el forigo de arboj sen sufiĉa <a href="/wiki/Rearbarigo" title="Rearbarigo">rearbarigo</a>, kaj rezultas en malpliigo de <a href="/wiki/Habitato_(ekologio)" title="Habitato (ekologio)">habitato</a> kaj <a href="/wiki/Biodiverseco" title="Biodiverseco">biodiverseco</a>. Akiro de ligno estas unu el la kaŭzoj, sed ekzistas multaj pliaj.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Konstatoj">Konstatoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=1" title="Redakti sekcion: Konstatoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=1" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Konstatoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El la mezo de la <a href="/wiki/19-a_jarcento" title="19-a jarcento">19-a jarcento</a>, ĉirkaŭ <a href="/wiki/1852" title="1852">1852</a>, la planedo spertis neantaŭviditajn ŝanĝon kaj detruon de arbaroj tutmonde.<sup id="cite_ref-Wilson_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Wilson-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Arbaroj en <a href="/wiki/E%C5%ADropo" title="Eŭropo">Eŭropo</a> estis danĝere damaĝitaj de <a href="/wiki/Acida_pluvo" title="Acida pluvo">acida pluvo</a> kaj oni tro maldensigis tre grandajn areojn de <a href="/wiki/Siberio" title="Siberio">Siberio</a> post la malfondiĝo de <a href="/wiki/Sovetunio" title="Sovetunio">Sovetunio</a>. En la lastaj du jardekoj, <a href="/wiki/Afganio" title="Afganio">Afganio</a> perdis ĉirkaŭ 70% de siaj arbaroj tra la lando.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tamen, plej drasta estas la detruo nuntempe en la tutmondaj grandaj <a href="/wiki/Tropikaj_pluvarbaroj" class="mw-redirect" title="Tropikaj pluvarbaroj">tropikaj pluvarbaroj</a>, kie <a href="/wiki/Arbarmaldensigado" class="mw-redirect" title="Arbarmaldensigado">arbarmaldensigado</a> kaŭzas pli negativan efekton sur la <a href="/wiki/Biodiverseco" title="Biodiverseco">biodiverseco</a> kaj kontribuas al la pliiĝanta <a href="/wiki/Holocena_amasmortigo" class="mw-redirect" title="Holocena amasmortigo">holocena amasmortigo</a>.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Preskaŭ duono de la plenkreska <a href="/wiki/Tropikaj_kaj_subtropikaj_humidaj_foliarbaroj" title="Tropikaj kaj subtropikaj humidaj foliarbaroj">tropika arbaro</a>, tio estas inter 750 kaj 800 milionoj da hektaroj de la originaj 1.5 ĝis 1.6 mil milionoj da hektaroj, kiuj iam kovris la planedon, malaperis pro senarbarigo.<sup id="cite_ref-Nielsen_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Nielsen-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La arbarperdo estas jam terure danĝera en <a href="/wiki/Sudorienta_Azio" class="mw-redirect" title="Sudorienta Azio">sudorienta Azio</a>, la dua mondoregiono rilate al grandeco de biodiverseco. Ankaŭ en la <a href="/wiki/Amazona_baseno" class="mw-redirect" title="Amazona baseno">Amazona baseno</a>, kie la <a href="/wiki/Amazona_pluvarbaro" class="mw-redirect" title="Amazona pluvarbaro">Amazona pluvarbaro</a> kovris pli ol 600 milionojn da hektaroj, la biodiverseco estas endanĝerigita. </p><p>Arbarojn oni detruas je la ritmo de la <a href="/wiki/Trolo%C4%9Dantari%C4%9Do" class="mw-redirect" title="Troloĝantariĝo">rapida homa populacia multobliĝo</a>. Se oni ne prenos signifajn decidojn je tutmonda nivelo por konservi arbarojn, en <a href="/wiki/2030" title="2030">2030</a> restos nur 10% de la nunaj areoj <sup id="cite_ref-Wilson_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Wilson-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Nielsen_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-Nielsen-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kun aliaj 10% en degraditaj kondiĉoj.<sup id="cite_ref-Wilson_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-Wilson-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 80 % estos perditaj kaj kun tio okazos la neŝanĝebla perdo de centoj da miloj da specioj.<sup id="cite_ref-Wilson_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-Wilson-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Multaj tropikaj landoj, inkludante <a href="/wiki/Indonezio" title="Indonezio">Indonezion</a>, <a href="/wiki/Tajlando" title="Tajlando">Tajlandon</a>, <a href="/wiki/Malajzio" title="Malajzio">Malajzion</a>, <a href="/wiki/Banglade%C5%9Do" title="Bangladeŝo">Bangladeŝon</a>, <a href="/wiki/%C4%88inio" title="Ĉinio">Ĉinion</a>, <a href="/wiki/Srilanko" title="Srilanko">Srilankon</a>, <a href="/wiki/Laoso" title="Laoso">Laoson</a>, <a href="/wiki/Ni%C4%9Derio" title="Niĝerio">Niĝerion</a>, <a href="/wiki/Liberio" title="Liberio">Liberion</a>, <a href="/wiki/Gvineo" title="Gvineo">Gvineon</a>, <a href="/wiki/Ganao" title="Ganao">Ganaon</a> kaj <a href="/wiki/Eburbordo" class="mw-redirect" title="Eburbordo">Eburbordon</a> jam perdis grandajn areojn de siaj <a href="/wiki/Pluvarbaro" title="Pluvarbaro">pluvarbaroj</a>. 90% de la arbaroj de la <a href="/wiki/Filipinoj" title="Filipinoj">Filipinoj</a> jam estas fortranĉitaj.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> En <a href="/wiki/1960" title="1960">1960</a> <a href="/wiki/Centrameriko" class="mw-redirect" title="Centrameriko">Centrameriko</a> ankoraŭ havis 4/5 de sia origina arbaro; nuntempe restas nur 2/5 : senarbarigo en <a href="/wiki/Argentino" title="Argentino">Argentino</a>, <a href="/wiki/Ekvadoro" title="Ekvadoro">Ekuadoro</a>, <a href="/wiki/Kolombio" title="Kolombio">Kolombio</a>. La filmo <i>Frontera Invisible</i> ilustras la situacion en Kolombio.<a href="/wiki/Madagaskaro" title="Madagaskaro">Madagaskaro</a> perdis 95% de siaj pluvarbaroj kaj <a href="/wiki/Brazilo" title="Brazilo">Brazilo</a> jam perdis 90-95% de sia arbaro nomita <a href="/wiki/Atlantika_arbaro" class="mw-redirect" title="Atlantika arbaro">Atlantika arbaro</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Duono de la Brazila ŝtato de <a href="/wiki/Rondonia" class="mw-redirect" title="Rondonia">Rondonia</a>, tio estas 24.3 milionoj da hektaroj da arbaroj estis detruitaj aŭ draste degraditaj en la lastaj jaroj. En <a href="/wiki/2007" title="2007">2007</a>, nur malpli ol 1% de la arbaroj de <a href="/wiki/Haitio" title="Haitio">Haitio</a> restis, kaj nuntempe multaj nomas Haition <i>la <a href="/wiki/Karibio" title="Karibio">kariba</a> <a href="/wiki/Dezerto" title="Dezerto">dezerto</a></i>.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Inter <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a> kaj <a href="/wiki/2005" title="2005">2005</a>, <a href="/wiki/Ni%C4%9Derio" title="Niĝerio">Niĝerio</a> perdis surprizan 79% de siaj malnovaj arbaroj.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Multaj landoj, inter kiuj rimarkindas <a href="/wiki/Filipinoj" title="Filipinoj">Filipinoj</a>, <a href="/wiki/Tajlando" title="Tajlando">Tajlando</a> kaj <a href="/wiki/Barato" title="Barato">Barato</a>, deklaris sian senarbarigon kiel nacian urĝan kriz-okazon.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sekvoj_en_la_medio">Sekvoj en la medio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=2" title="Redakti sekcion: Sekvoj en la medio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=2" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Sekvoj en la medio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Bolivia-Deforestation-EO.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Bolivia-Deforestation-EO.JPG/300px-Bolivia-Deforestation-EO.JPG" decoding="async" width="300" height="199" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Bolivia-Deforestation-EO.JPG/450px-Bolivia-Deforestation-EO.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Bolivia-Deforestation-EO.JPG/600px-Bolivia-Deforestation-EO.JPG 2x" data-file-width="1280" data-file-height="848" /></a><figcaption>Orbita foto de homa senarbarigo pliiĝanta en la projekto Tierras Bajas en orienta Bolivio. Foto cedita de NASA.</figcaption></figure> <p>Ĝenerale, la forigon aŭ detruon de grandaj areoj de arbara kovrotavolo sekvis degradita medio kun reduktita <a href="/wiki/Biodiverseco" title="Biodiverseco">biodiverseco</a>. Senarbarigo estas esenca kontribuanto al la <a href="/wiki/Tutmonda_varmi%C4%9Do" title="Tutmonda varmiĝo">tutmonda varmiĝo</a>,<sup id="cite_ref-Fearnidel_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fearnidel-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kaj kvankam 70% de la <a href="/wiki/Oksigeno" title="Oksigeno">oksigeno</a>, kiun oni enspiras devenas de la <a href="/wiki/Fotosintezo" title="Fotosintezo">fotosintezo</a> de la maraj <a href="/wiki/Verdaj_algoj" class="mw-redirect" title="Verdaj algoj">verdaj algoj</a> kaj de la <a href="/wiki/Cianobakterio" title="Cianobakterio">cianobakterioj</a>,<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> la amasdetruo de la tutmondaj pluvarbaroj ne plibonigas onian medion. Krome, la bruligo de la arbaraj plantoj por netigi la teron ellasas tunojn de CO<sub>2</sub>, kiu pliigas la sekvojn de la tutmonda varmiĝo.<sup id="cite_ref-Fearnidel_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-Fearnidel-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Senarbarigo reduktas la enhavon de akvo en la grundo kaj la atmosferan humidecon. Senarbarigo reduktas la grund-adheron, kaj pro tio ofte okazas <a href="/wiki/Erodo" class="mw-redirect" title="Erodo">erodo</a>, <a href="/wiki/Inundo" title="Inundo">inundoj</a> kaj terglitado. La arbaroj entenas konsiderindan <a href="/wiki/Biodiverseco" title="Biodiverseco">biodiversecon</a>, havigante valoran <a href="/wiki/Habitato_(ekologio)" title="Habitato (ekologio)">habitaton</a> por <a href="/wiki/Naturo" title="Naturo">naturo</a>; krome, arbaroj loĝigas <a href="/wiki/Herbokuracado" title="Herbokuracado">kuracplantojn</a> kaj estas rezervejo de <a href="/w/index.php?title=Akvofluejo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akvofluejo (paĝo ne ekzistas)">akvofluejoj</a>. Dum arbaraj <a href="/wiki/Biotopo" title="Biotopo">biotopoj</a> estas neanstataŭebla fontaro de novaj <a href="/wiki/Drogo" title="Drogo">drogoj</a> kaj medikamentoj (kiel <a href="/w/index.php?title=Paclitaxel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paclitaxel (paĝo ne ekzistas)">taksolo</a>), senarbarigo povas detrui <a href="/wiki/Genetiko" title="Genetiko">genetikajn</a> variantojn definitive. </p><p>Malpliiĝanta arbara kovrotavolo reduktas la kapablon de la tereno por bari, reteni kaj transporti pluvaĵon. Anstataŭ kapti la pluvofluon, kiu poste filtriĝas al la grundakvaj sistemoj, la senarbarigitaj areoj iĝas fontoj de forfluanta akvo sur la surfaco, kiu moviĝas multe pli rapide ol tiu, kiu fluas subsurface. Tiu pli rapida transporto de surfaca akvo povas kaŭzi inundojn pli danĝerajn ol tiuj okazintaj antaŭ senarbarigo, kio ankaŭ kontribuas al malpliigo de <a href="/wiki/Vapori%C4%9D-transpiro" title="Vaporiĝ-transpiro">vaporiĝ-transpiro</a>, kiu malpliigas la atmosferan humidecon. Tio ĉe kelkaj kazoj malpliigas la pluvonivelojn sur la senarbarigitaj areoj, ĉar la akvo ne estas resendita al la senarbarigitaj areoj, sed forperdita al la fluo rapida al oceanoj. Laŭ kelkaj pristudoj, en senarbarigita norda kaj nordokcidenta <a href="/wiki/%C4%88inio" title="Ĉinio">Ĉinio</a>, la mezaveraĝa jara pluvokvanto malpliiĝis je unu triono inter la <a href="/wiki/1950-aj_jaroj" title="1950-aj jaroj">1950-aj jaroj</a> kaj la <a href="/wiki/1980-aj_jaroj" title="1980-aj jaroj">1980-aj jaroj</a>. </p><p>Longdaŭran enspezadon oni povas akiri per pritraktado de la arbaroj kaj pluhavado de la kovrotavolo kaj havigo de biodegradita renovigebla resursofontaro. Arbaroj estas ankaŭ gravaj stokejoj de organika <a href="/wiki/Karbo" title="Karbo">karbo</a>, kaj arbaroj povas elpreni <a href="/wiki/Karbona_dioksido" title="Karbona dioksido">karbonan dioksidon</a> kaj aliajn <a href="/wiki/Poluilo" title="Poluilo">poluilojn</a> el la aero, tiel kontribuante al la biosfera stabileco. Senarbarigo (ĉefe en tropikaj areoj) forigas ĝis unu trionon de la totala antropogenika elsendado de karbona dioksido. Fine arbaroj valoras ankaŭ pro sia estetika beleco kaj kultura enspezofonto kiel turista allogaĵo. </p><p>“Redukti elsendojn el la tropika senarbarigo kaj de la arbara degradado en disvolviĝantaj landoj aperis kiel nova grava temo por komplementi la nunajn priklimatajn mezurojn. La ideo konsistas en havigo de financa kompenso por la malpliigo de elsendoj de varmigaj gasoj (GHG) pro senarbarigo kaj arbardegradado”.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ekonomiaj_sekvoj">Ekonomiaj sekvoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=3" title="Redakti sekcion: Ekonomiaj sekvoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=3" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Ekonomiaj sekvoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Historie la uzado de arbaraj produktoj, inkludante lignon kaj karbolignon, ludis ŝlosilan rolon en homa socio, kompareblan al la roloj de akvo kaj kultivebla tero. Nuntempe, evoluiĝintaj landoj plue uzas lignon por konstrui domojn, kaj lignopulpon por fabriki paperon. En disvolviĝantaj landoj preskaŭ trimil milionoj da homoj dependas de ligno por varmigado kaj kuirado.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La industrio de arbaraj produktoj estas granda parto de la ekonomio en kaj disvolvigataj kaj disvolviĝantaj landoj. Mallongdaŭraj enspezoj akiritaj pro ŝanĝo de arbaroj en agrikulturo, aŭ troekspluatado de lignoproduktoj, ĝenerale alkondukas al perdo de longdaŭra enspezo kaj de longdaŭra biologia produktiveco (de tie malpliigo ĉe naturaj servoj). <a href="/wiki/Okcidenta_Afriko" title="Okcidenta Afriko">Okcidenta Afriko</a>, <a href="/wiki/Madagaskaro" title="Madagaskaro">Madagaskaro</a>, <a href="/wiki/Sudorienta_Azio" class="mw-redirect" title="Sudorienta Azio">sudorienta Azio</a> kaj multaj aliaj regionoj spertis malaltan enspezadon pro malpliiĝantaj lignorikoltoj. Kontraŭleĝa lignorikoltado kaŭzas milojn da milionoj da dolaroj de perdo por la naciaj ekonomioj ĉiujare.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La novaj sistemoj por akiri amasajn kvantojn de ligno kaŭzas pli da damaĝo al la ekonomio kaj troigas la kvanton de mono elspezitan de dungitoj por lignorikolto. Laŭ ĵusa pristudo, "en la plej granda parto de la studitaj areoj, la diversaj sekvoj, kiuj igis senarbarigon, malofte generis pli ol 5 usonajn dolarojn por ĉiu <a href="/wiki/Tuno" title="Tuno">tuno</a> da karbo, kiun oni elsendis kaj ofte tio enspezigis multe malpli ol 1 usonan dolaron." La prezo de la eŭropa merkato por produkto ligita al unutuna karbomalpliigo estas 23 eŭroj (ĉirkaŭ 35 usonaj dolaroj).<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Karakteroj">Karakteroj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=4" title="Redakti sekcion: Karakteroj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=4" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Karakteroj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Laŭlonge de plej granda parto de historio, homoj konsideris arbarmaldensigon necesa por siaj plej multaj agadoj krom lignorikolto. En la plej multaj landoj, nur post drasta malpliigo de ligno kaj de aliaj arbarproduktoj, aperis agadoj por plibonigi la arbarproduktadon kiel daŭripova sistemo. Tipe en disvolviĝintaj landoj, dum pligrandiĝas urbigado kaj ekonomia kresko, la tero iame uzata por terkulturado estis forlasita kaj rekreskis arbaroj.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nuntempe, en la disvolvigita mondo, la plej multaj landoj spertas rearbarigadon kaj la plej multaj perdoj de arbarteritorio koincidas kun la etendiĝo de urbaj areoj.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ĉe disvolviĝantaj landoj, homkaŭzita senarbarigo kaj degradado de arbarhabitato estas unue kaŭzita de la etendiĝo de agrikulturo, de praktikoj de <a href="/wiki/Hakado_kaj_bruligado" title="Hakado kaj bruligado">hakado kaj bruligado</a> (anstataŭ <a href="/wiki/Hakado_kaj_karbigado" title="Hakado kaj karbigado">hakado kaj karbigado</a>), urba etendiĝo, kontraŭleĝa lignorikoltado, trorikoltado de karboligno, minado kaj naftoekspluatado. </p><p>Oni asertis, ke senarbarigo kutime sekvas la kurvon de Kuzneco<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kvankam se vere tio estas diskutebla en krizaj lokoj pro la risko de neŝanĝebla perdo de neekonomia arbarvaloro ekzemple de valoro de perdo de habitato aŭ specioj. </p><p>La sekvoj de homrilata senarbarigo povas esti malpliigitaj pere de mediaj subteneblaj praktikoj kiuj malpliigas la konstantan detruon de arbaroj aŭ eĉ agadas por konservi kaj rearanĝi la disrompitan arbarteritorion (vidu artikolojn pri <a href="/wiki/Rearbarigo" title="Rearbarigo">rearbarigo</a> kaj <a href="/w/index.php?title=Arboplantado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arboplantado (paĝo ne ekzistas)">arboplantado</a>). Tiuj metodoj helpas kaj havigas subteneblan kreskon de arbaroj kaj permesas, ke lignorikolto iĝu renovigebla enspezofonto. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Media_sekvaro">Media sekvaro</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=5" title="Redakti sekcion: Media sekvaro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=5" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Media sekvaro"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Atmosfera_poluado">Atmosfera poluado</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=6" title="Redakti sekcion: Atmosfera poluado" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=6" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Atmosfera poluado"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Senarbarigo estas ofte menciata kiel unu el la plej danĝera kaŭzoj de la pliiĝanta <a href="/wiki/Forceja_efiko" title="Forceja efiko">forceja efiko</a>. Laŭ <a href="/wiki/Interregistara_Spertularo_pri_Klimata_%C5%9Can%C4%9Di%C4%9Do" title="Interregistara Spertularo pri Klimata Ŝanĝiĝo">Interregistara Spertularo pri Klimata Ŝanĝiĝo</a> senarbarigo, ĉefe en tropikaj areoj, respondecas pri unu triono de la totala antropogenika elsendado de karbona dioksido. Arboj kaj aliaj plantoj forigas karbon (laŭ formo de <a href="/wiki/Karbona_dioksido" title="Karbona dioksido">karbona dioksido</a>) el la <a href="/wiki/Atmosfero" title="Atmosfero">atmosfero</a> dum la procezo de la <a href="/wiki/Fotosintezo" title="Fotosintezo">fotosintezo</a>. Kaj forigo kaj bruligo de ligno elsendas multe el tiu stokita karbo reen al la <a href="/wiki/Atmosfero" title="Atmosfero">atmosfero</a>. Senarbarigo kaŭzas ankaŭ la elsendon de karbo stokita engrunde. Arbaroj estas stokoj de karbo kaj povas esti fontoj aŭ fluejoj depende de la mediaj cirkonstancoj. Plenkreskaj arbaroj povas esti stokoj de karbona dioksido. </p><p>Ankaŭ akvociklo suferas la sekvojn de senarbarigo. Arboj elprenas grundakvon tra siaj radikoj kaj elsendas ĝin al la atmosfero. Kiam parto de arbaro estas forigita, la regiono ne plu povas reteni tiom da akvo kaj sekvas pro tio multe pli seka klimato. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Biodiverseco">Biodiverseco</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=7" title="Redakti sekcion: Biodiverseco" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=7" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Biodiverseco"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kelkaj arbaroj estas riĉaj je biologia diverseco. Senarbarigo povas kaŭzi la detruon de la <a href="/wiki/Habitato_(ekologio)" title="Habitato (ekologio)">habitatoj</a>, kiuj eltenis tiun biologian diversecon, tiel kontribuante al la pliiĝanta formorto de la <a href="/wiki/Holoceno" title="Holoceno">holoceno</a>. Multaj landoj disvolvigis agadplanojn pri biodiverseco por limigi forhakadon kaj agrikulturajn praktikojn de hakado kaj bruligado kiel danĝeraj por naturo kaj vegetalaro, ĉefe kiam ekzistas <a href="/wiki/Endan%C4%9Derigitaj_specioj" class="mw-redirect" title="Endanĝerigitaj specioj">endanĝerigitaj specioj</a>. </p><p>John Vidal, ĵurnalisto, verkisto kaj iama eldonisto pri mediprotektado de <a href="/wiki/The_Guardian" title="The Guardian">The Guardian</a>, disvolvigas la tezon, ke nuntempaj <a href="/wiki/Pandemio" title="Pandemio">pandemioj</a> pli kaj pli rilatas al perdo de <a href="/wiki/Biodiverseco" title="Biodiverseco">biodiverseco</a> kaj partikulare pro senarbarigo kaj intensiva <a href="/wiki/Brutobredado" class="mw-redirect" title="Brutobredado">brutobredado</a>, kiuj unuflanke perdigas speciojn kiuj povus bremsi la disvastigon de virusaj zoonozoj kaj aliflanke alproksimigas homojn al naskoloko de la malsanoj, kiuj slatas el unu specio al alia specio.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Terglitoj">Terglitoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=8" title="Redakti sekcion: Terglitoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=8" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Terglitoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Arboradikoj retenas la grundon, kaj se tiu estas sufiĉe neprofunda ili retenas ĝin surloke interligante ĝin al pli profundaj roktavoloj. Arboforigo en deklivoj kun neprofunda grundo pliigas la riskon de terglitoj, kiuj povas minaci homojn loĝantajn proksime. Tamen plej ofte senarbarigo damaĝas nur la arbotrunkojn, permesante al la radikoj resti enradikiĝintaj kaj malpermesante terglitojn; sed se post la arboforigo okazos forigo de la radikoj por daŭre senarbarigi la teron, malaperos la eblo reteni la grundon kaj la risko de terglitado endanĝerigos la vivojn kaj posedaĵojn de la loĝantaro. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Akvocirkulado_kaj_akvofontoj">Akvocirkulado kaj akvofontoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=9" title="Redakti sekcion: Akvocirkulado kaj akvofontoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=9" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Akvocirkulado kaj akvofontoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La arboj kaj plantoj ĝenerale, afektas kaj influas <a href="/wiki/Akvocirkulado" class="mw-redirect" title="Akvocirkulado">akvocirkuladon</a> ege signife: </p> <ul><li>plantokovrilo (el plantoj aŭ arboj) interrompas parton de la <a href="/wiki/Precipita%C4%B5o" title="Precipitaĵo">precipitaĵoj</a>, kiuj estas tiam elvaporigataj reen al la atmosfero;</li> <li>iliaj restaĵoj, tigoj kaj trunkoj bremsas la <a href="/w/index.php?title=Surfaca_akvofluo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Surfaca akvofluo (paĝo ne ekzistas)">surfacan akvofluon</a>;</li> <li>iliaj radikoj kreas en la grundo makroporojn, grandajn fluejojn, kiuj pliigas <a href="/w/index.php?title=Enfiltrado_(hidrologio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enfiltrado (hidrologio) (paĝo ne ekzistas)">enfiltradon</a> de akvo;</li> <li>ili kontribuas al la tera elvaporigo kaj reduktas la <a href="/w/index.php?title=Akvokvanto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akvokvanto (paĝo ne ekzistas)">grundan humidecon</a> per <a href="/wiki/Transpirado" class="mw-redirect" title="Transpirado">transpirado</a>;</li> <li>iliaj <a href="/w/index.php?title=Plantoresta%C4%B5o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plantorestaĵo (paĝo ne ekzistas)">restaĵoj</a> kaj aliaj organikaj restaĵoj ŝanĝas la kvaliton de la grundo, kio afektas la kapablon de la grundo stoki akvon.</li></ul> <p>Kiel rezulto, la ĉeesto aŭ malĉeesto de arboj povas ŝanĝi signife la kvanton de akvo ĉe la surfaco, en la grundo aŭ akvogrundo, aŭ en la atmosfero. Tio siavice ŝanĝas la indicojn de <a href="/wiki/Erozio" title="Erozio">erozio</a> kaj la disponeblon de akvo ĉu por la ekosistemaj funkcioj ĉu por homaj servoj. </p><p>Arbaro povas efiki ankaŭ rilate al inundoj en kazo de grandaj pluvoj, kiuj superus la stokokapablon de la arbargrundo, se la grundo jam estas pli-malpli saturita. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Grunderozio">Grunderozio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=10" title="Redakti sekcion: Grunderozio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=10" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Grunderozio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Netuŝitaj arbaroj suferas malaltajn indicojn de grundoperdo, de proksimume 2 tunoj por 1 km². Senarbarigo ĝenerale pliigas la indicojn de grunda <a href="/wiki/Erozio" title="Erozio">erozio</a>, pro pliigo de la kvanto de <a href="/w/index.php?title=Surfaca_akvofluo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Surfaca akvofluo (paĝo ne ekzistas)">surfaca akvofluo</a> kaj pro malpliigo de la protekto de la grundo farita el arborestaĵoj. Tio povas esti avantaĝo ĉe troaj filtritaj tropikaj pluvarbaraj grundoj. Ankaŭ forsta agado povas pliigi erozion pro disvolvigo de ŝoseoj kaj uzado de maŝinaro. </p><p>La <a href="/w/index.php?title=Loesa_Ebena%C4%B5o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Loesa Ebenaĵo (paĝo ne ekzistas)">loesa ebenaĵo</a> de Ĉinio estis senarbarigita jam antaŭ jarmiloj. Ekde tiam ĝi estis eroziata kaj kreiĝis imprese profundaj valoj. Venas de tie la sedimento, kiu donas al la <a href="/wiki/Flava_Rivero" title="Flava Rivero">Flava Rivero</a> ties flavan koloron kaj kio kaŭzas la inundojn laŭ <a href="/wiki/Riverujo" title="Riverujo">riverujo</a> eĉ en malalta akvoaltiĝo (de tie venas la ĉina kromnomo de la rivero <i>Ĉina peno</i>). </p><p>La forigo de arboj ne ĉiam pliigas la indicojn de erozio. En kelkaj regionoj de sudokcidenta <a href="/wiki/Usono" title="Usono">Usono</a>, arbustoj kaj arboj estis invadintaj la herbejojn. La arboj mem foje pligrandigas la perdon de grundo inter kaj sub la arbobranĉaro. Tiele la nudaj interarbaj areoj iĝis tre erozieblaj. La usona forsta servo, en la <a href="/wiki/Nacia_monumento" class="mw-redirect" title="Nacia monumento">nacia monumento</a> <i>Bandelier</i> ekzemple, pristudas kiel restarigi la iaman <a href="/wiki/Ekosistemo" title="Ekosistemo">ekosistemon</a>, kaj redukti erozion, per forigo de arboj. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kontrolo_de_senarbarigo">Kontrolo de senarbarigo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=11" title="Redakti sekcion: Kontrolo de senarbarigo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=11" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Kontrolo de senarbarigo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Farmado">Farmado</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=12" title="Redakti sekcion: Farmado" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=12" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Farmado"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Oni disvolvigas novajn metodojn por farmi pli intensive, kiel per hibridaj plantaĵoj de alta produktiveco, <a href="/wiki/Forcejo" title="Forcejo">forcejoj</a>, ĝardenado de aŭtonomaj domoj kaj <a href="/wiki/Hidroponiko" class="mw-redirect" title="Hidroponiko">hidroponiko</a>. Tiuj metodoj ofte dependas de amasa <a href="/wiki/Kemio" title="Kemio">kemia</a> aldonado por pluhavi necesan produktivecon. Ĉe cikla agrikulturo, oni bredas gregaron por setligi farmadon. Cikla agrikulturo aktuale pliigas la fruktodonecon de la grundo. Ankaŭ intensiva farmado povas malpliigi la grundonutraĵojn pro trokonsumado laŭ pli rapida ritmo ol tiu bezonata de la mineraloj por plantokresko. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Forstumado">Forstumado</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=13" title="Redakti sekcion: Forstumado" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=13" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Forstumado"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Klopodojn haltigi aŭ bremsi senarbarigon estis faritaj dum jarcentoj ĉar delonge oni sciis, ke senarbarigo povas kaŭzi sufiĉe gravan median damaĝon, kiu en kelkaj kazoj povas eĉ kaŭzi la paralizon de la propra socio. En <a href="/wiki/Tonga" class="mw-redirect mw-disambig" title="Tonga">Tonga</a>, la registaro disvolvigis decidojn por eviti konfliktojn inter la mallongdaŭra enspezado el transformo de arbaroj al farmobienoj kaj eventuala longdaŭra problemaro pro perdo de arbaroj.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dum la <a href="/wiki/17-a_jarcento" title="17-a jarcento">17-a</a> kaj <a href="/wiki/18-a_jarcento" title="18-a jarcento">18-a jarcentoj</a> en <a href="/wiki/Tokugawa" class="mw-redirect" title="Tokugawa">Tokugawa</a> <a href="/wiki/Japanio" title="Japanio">Japanio</a><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> la <a href="/wiki/%C5%9Coguno" title="Ŝoguno">ŝogunoj</a> disvolvigis tre prilaboritan sistemon de longdaŭra planado por haltigi senarbarigon el la antaŭaj jarcentoj kaj eĉ rearbarigi per anstataŭigo de ligno per aliaj produktoj, kaj per pli efika uzado de la tero, kiu estis farmigita dum multaj jarcentoj. En la <a href="/wiki/16-a_jarcento" title="16-a jarcento">16-a jarcento</a> la terposedantoj en <a href="/wiki/Germanio" title="Germanio">Germanio</a> disvolvigis silvikulturon por alfrunti la problemon de senarbarigo. Tamen, tiuj politikaj decidoj estis kutime limigitaj al medioj kun <i>sufiĉa pluvo</i>, <i>senseka sezono</i> kaj <i>tre junaj <a href="/wiki/Grundo" title="Grundo">grundoj</a></i> (pro <a href="/wiki/Vulkano" title="Vulkano">vulkanismo</a> aŭ <a href="/wiki/Gla%C4%89ero" title="Glaĉero">glaĉeriĝo</a>). Ĉar ĉe pli malnovaj kaj malpli fruktodonaj grundoj arboj kreskas tro malrapide por silvikulturo por esti ekonomie produktivaj, dum ĉe areoj kun forte seka sezono estas ĉiam risko de incendioj detruantaj arborikoltadon antaŭ la plenkresko. </p><p>Ĉe areoj de "<a href="/wiki/Hakado_kaj_bruligado" title="Hakado kaj bruligado">hakado kaj bruligado</a>”, ŝanĝo al “<a href="/wiki/Hakado_kaj_karbigado" title="Hakado kaj karbigado">hakado kaj karbigado</a>” evitus rapidan senarbarigon kaj sinsekvan degradadon de grundoj. La <a href="/wiki/Biomaso" class="mw-redirect" title="Biomaso">biomaso</a> tiel kreita, redonita al la grundo, estis ne nur daŭrebla karborabada metodo, sed ankaŭ tre fruktodona plibonigilo de la grundo. Miksita kun la <a href="/wiki/Biomaso" class="mw-redirect" title="Biomaso">biomaso</a> ĝi kreis <a href="/wiki/Nigra_tero" class="mw-redirect" title="Nigra tero">nigran teron</a>, unu el la plej riĉaj grundoj en la planedo kaj la ununura konata, kiu regeneras sin mem. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uzo_de_la_termino_Senarbarigo">Uzo de la termino Senarbarigo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=14" title="Redakti sekcion: Uzo de la termino Senarbarigo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=14" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Uzo de la termino Senarbarigo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Oni asertis, ke manko de specifeco en uzo de tiu termino <i>senarbarigo</i> miskonfuzigas forstumadajn temojn.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La termino <i>senarbarigo</i> estas uzata por aludi agadon, kiu uzas arbarojn, ekzemple, karboligno-hakadon, komercan lignorikoltadon, kaj agadojn, kiuj kaŭzas portempan forigon de la arbartavolo, kiel la teknikoj de <a href="/wiki/Hakado_kaj_bruligado" title="Hakado kaj bruligado">hakado kaj bruligado</a>, elementoj de kelkaj sistemoj de <a href="/wiki/Migra_kampokultivado" title="Migra kampokultivado">migra kampokultivado</a>, agrikulturaj sistemoj de <a href="/wiki/Forhakado" title="Forhakado">forhakado</a>. Ĝi estas uzata ankaŭ por priskribi arbarmaldensigadon pro ĉiujara rikoltado kaj perdo de arbaroj pro troa besta herbomanĝado. Kelkaj difinoj de senarbarigo inkludas agadojn kiel setligo de industriaj arbarplantadoj, kiuj estas konsiderataj kiel rearbarigo de aliaj. Oni asertis, ke la termino senarbarigo estas tiom emocia termino, ke estas uzata "tiom ambigve, ke ĝi estas virtuale sensignifa", se oni ne klarigas, kion ĝi signifas.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Pli specifaj terminoj estas ekzemple arbara malpliigo, arbara fragmentado kaj arbara degradado, perdo de arbara tavolo kaj ŝanĝo de teruzado. </p><p>La termino havas en <a href="/wiki/Britio" class="mw-redirect" title="Britio">Britio</a> ankaŭ tradician leĝan sencon kiel konverto de <i>Royal forest</i> (reĝaj aŭ ŝtataj arbaroj) en <i>purlieu</i> (degraditaj areoj) aŭ aliaj nearbaraj teruzadoj. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historiaj_kaŭzoj"><span id="Historiaj_ka.C5.ADzoj"></span>Historiaj kaŭzoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=15" title="Redakti sekcion: Historiaj kaŭzoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=15" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Historiaj kaŭzoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prahistorio">Prahistorio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=16" title="Redakti sekcion: Prahistorio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=16" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Prahistorio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:N%C3%A9olithique_0001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/N%C3%A9olithique_0001.jpg/250px-N%C3%A9olithique_0001.jpg" decoding="async" width="250" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/N%C3%A9olithique_0001.jpg/375px-N%C3%A9olithique_0001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/N%C3%A9olithique_0001.jpg/500px-N%C3%A9olithique_0001.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1704" /></a><figcaption>Neolitikaj artefaktoj, inkludante <a href="/wiki/Braceleto" class="mw-redirect" title="Braceleto">braceletojn</a>, <a href="/wiki/Hakilo" title="Hakilo">hakilojn</a>, <a href="/wiki/%C4%88izilo" title="Ĉizilo">ĉizilojn</a> kaj polurilojn.</figcaption></figure> <p>Senarbarigo estis jam praktikataj de homoj ekde la komenco de civilizo. <a href="/wiki/Fajro" title="Fajro">Fajro</a> estis la unua ilo, kiu ebligis homojn modifi la pejzaĝon. La unua pruvo de senarbarigo aperis en la <a href="/wiki/Mezolitiko" title="Mezolitiko">mezolitiko</a>. Ĝi estis probable uzata por konduki ĉasbestaron al pli atingeblaj areoj. Je la alveno de <a href="/wiki/Agrikulturo" title="Agrikulturo">agrikulturo</a>, fajro iĝis la ĉefa ilo por senarbarigi terojn por rikoltado. En <a href="/wiki/E%C5%ADropo" title="Eŭropo">Eŭropo</a> estas certa pruvo antaŭ <a href="/w/index.php?title=7000_a.K.&action=edit&redlink=1" class="new" title="7000 a.K. (paĝo ne ekzistas)">7000 a.K.</a>, ke <a href="/wiki/%C4%88asistoj-kolektistoj" title="Ĉasistoj-kolektistoj">ĉasistoj-kolektistoj</a> de la mezolitiko kutime uzis fajron por krei arbarmaldensejojn por la <a href="/wiki/Ru%C4%9Da_cervo" title="Ruĝa cervo">ruĝa cervo</a> kaj <a href="/wiki/Apro" title="Apro">apro</a>. En tio, kio poste estos <a href="/wiki/Britio" class="mw-redirect" title="Britio">Britio</a> ombremajn speciojn kiel <a href="/wiki/Kverko" title="Kverko">kverko</a> kaj <a href="/wiki/Frakseno" title="Frakseno">frakseno</a> anstataŭis laŭ esploro de <a href="/wiki/Palinologio" class="mw-redirect" title="Palinologio">poleno</a> <a href="/wiki/Avelujo" class="mw-redirect" title="Avelujo">avelujoj</a>, <a href="/wiki/Rubuso" class="mw-disambig" title="Rubuso">rubusoj</a>, herboj kaj <a href="/wiki/Urtiko" title="Urtiko">urtikoj</a>. Forigo de la arbaroj rezultis en degradita <a href="/wiki/Transpirado" class="mw-redirect" title="Transpirado">transpirado</a> pro la formado de <a href="/wiki/Torfejo" title="Torfejo">torfejoj</a>. Malpliigo de <a href="/wiki/Ulmo" title="Ulmo">ulmo</a>-<a href="/wiki/Poleno" title="Poleno">poleno</a> tra <a href="/wiki/E%C5%ADropo" title="Eŭropo">Eŭropo</a> inter <a href="/w/index.php?title=8400_a.K.&action=edit&redlink=1" class="new" title="8400 a.K. (paĝo ne ekzistas)">8400 a.K.</a> kaj <a href="/w/index.php?title=8300_a.K.&action=edit&redlink=1" class="new" title="8300 a.K. (paĝo ne ekzistas)">8300 a.K.</a> kaj <a href="/w/index.php?title=7200_a.K.&action=edit&redlink=1" class="new" title="7200 a.K. (paĝo ne ekzistas)">7200 a.K.</a> kaj <a href="/w/index.php?title=7000_a.K.&action=edit&redlink=1" class="new" title="7000 a.K. (paĝo ne ekzistas)">7000 a.K.</a>, komence en suda Eŭropo kaj laŭgrade moviĝante norden al la teritorio de la nuna Britio, povas indiki senarbarigado per fajro ĉe la komenco de la <a href="/wiki/Neolitiko" title="Neolitiko">neolitika</a> agrikulturo. </p><p>Oni trovis pruvojn de senarbarigo en <a href="/wiki/Minoa_civilizo" title="Minoa civilizo">Minoa</a> <a href="/wiki/Kreto" class="mw-disambig" title="Kreto">Kreto</a>; ekzemple la ĉirkaŭaĵoj de la palaco de <a href="/wiki/Knossos" title="Knossos">Knossos</a> estis jam draste senarbarigitaj en la <a href="/wiki/Bronzepoko" title="Bronzepoko">bronzepoko</a>.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Praindustria_historio">Praindustria historio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=17" title="Redakti sekcion: Praindustria historio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=17" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Praindustria historio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pri <a href="/wiki/Antikva_Grekio" title="Antikva Grekio">antikva Grekio</a>, Tjeered van Andel kaj kunverkintoj<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> resumis tri regionajn studojn de historia erozio kaj sedimentado kaj trovis, ke, kie ekzistas certaj pruvoj, plej grava fazo de erozio okazis ĉirkaŭ 500 ĝis 1000 jaroj post la enstiĝo de farmado en diversaj regionoj de Grekio, de malfrua <a href="/wiki/Neolitiko" title="Neolitiko">neolitiko</a> al frua <a href="/wiki/Bronzepoko" title="Bronzepoko">bronzepoko</a>. La miloj de jaroj post la unua jarmilo a.K. vidis drastajn, intermitajn grundoeroziojn en multaj lokoj. La historia sedimentado en havenoj laŭlonge de la sudaj marbordoj de la nuna <a href="/wiki/Turkio" title="Turkio">Turkio</a> (<a href="/w/index.php?title=Klaros&action=edit&redlink=1" class="new" title="Klaros (paĝo ne ekzistas)">Klaros</a> kaj la ekzemploj de <a href="/wiki/Efeso" class="mw-redirect" title="Efeso">Efeso</a>, <a href="/wiki/Priene" title="Priene">Priene</a> kaj <a href="/wiki/Mileto" class="mw-disambig" title="Mileto">Mileto</a>), kie oni devis abandoni havenojn pro la sedimento stokita de la Meandro kaj en marborda <a href="/wiki/Sirio" title="Sirio">Sirio</a> dum la lastaj jarcentoj a.K. </p><p><a href="/wiki/Paskinsulo" title="Paskinsulo">Paskinsulo</a> suferis drastan <a href="/wiki/Grunderozio" class="mw-redirect" title="Grunderozio">grunderozion</a> en la lastaj jarcentoj, eble drastigita de agrikultura kaj amasa senarbarigo. Jared Diamond faras ekstensan rigardon al la paralizo de la antikvaj paskinsulanoj en sia libro <i>Collapse</i>. La malapero de la arboj de la insulo ŝajne koincidis kun la malpliigo de la civilizo ĉirkaŭ la <a href="/wiki/17-a_jarcento" title="17-a jarcento">17-a</a> kaj <a href="/wiki/18-a_jarcento" title="18-a jarcento">18-a jarcentoj</a>.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La fama sedimentado de la haveno de <a href="/wiki/Bru%C4%9Do" title="Bruĝo">Bruĝo</a>, kiu translokigis la havenkomercon al <a href="/wiki/Antverpeno" class="mw-disambig" title="Antverpeno">Antverpeno</a>, sekvis periodon de pliiĝanta setladokresko (kaj ŝajne de senarbarigo) en la supra riverbaseno. En frua mezepoka ĉe <a href="/wiki/Riez" title="Riez">Riez</a> en supra Provenco, pluva sedimentado el du etaj riveroj levis la riverbordojn kaj etendis la ebenaĵon, kiu malrapide enterigis la romian setlejon en pluva sedimentado kaj laŭgrade movis novan konstruadon al pli altaj teroj; sinsekve la ĉeakvaj valoj ĉe Riez malfermiĝis al paŝtado. </p><p>Tipa ekzemplo de progreso estas, ke urboj ofte estis konstruataj en arbaraj areoj havigantaj lignon por kelkaj industrioj (ekz. <a href="/wiki/Konstruado" title="Konstruado">konstruado</a>, <a href="/wiki/%C5%9Cipkonstruado" title="Ŝipkonstruado">ŝipkonstruado</a>, <a href="/wiki/Potfarado" class="mw-redirect" title="Potfarado">potfarado</a>). Kiam okazas senarbarigo sen replantado, loka lignoprovizo iĝas malfacila proksime je produktiva grado, kaŭzante forlason de la urbo, kiel okazis ripete en antikva <a href="/wiki/Malgrand-Azio" class="mw-redirect" title="Malgrand-Azio">Malgrand-Azio</a>. La kombino de <a href="/wiki/Minado" title="Minado">minado</a> kun <a href="/wiki/Metalurgio" title="Metalurgio">metalurgio</a> ofte akompanis tiun memdetruan vojon. </p><p>Dum la plej granda parto de la loĝantaro restis aktiva en (aŭ nerekte dependa de) la <a href="/wiki/Agrikultura_sektoro" class="mw-redirect" title="Agrikultura sektoro">agrikultura sektoro</a>, la ĉefa premo en la plej multaj areoj restas senarbarigo por rikoltoj kaj brutobredado; feliĉe sufiĉan liberan naturon oni lasis kreski ĉiam (kaj parte uzata, ekz. por kolekti fajrolignon, lignon kaj fruktojn, aŭ bredi porkojn), tiel ke libera naturo restis ĉiam daŭrigebla, kaj eĉ la ĉasadaj privilegioj de la elito (nobelularo kaj alta klerikaro) ofte protektis gravajn arbarojn. </p><p>Grava parto de la daŭrigebla kresko de la loĝantaro ŝuldiĝas al la <a href="/wiki/Mona%C4%A5ejo" title="Monaĥejo">monaĥejoj</a> (ĉefe benediktanaj kaj cistercianaj) kaj kelkaj feŭdaj senjoroj, kiuj aktive allogis farmistojn setlontajn (kaj impostopagontajn) per oferto de relative bonaj leĝaj kaj impostaj kondiĉoj - eĉ kiam ili kuraĝigis urbokonstruadon, estis ĉiam agrikultura zono ĉirkaŭ ili kaj ofte eĉ ene de la muroj. </p><p>Kiam demografio vere fiaskis pro kaŭzoj kiaj <a href="/wiki/Nigra_morto" title="Nigra morto">Nigra morto</a> aŭ katastrofaj militagadoj (ekzemple la <a href="/wiki/Mongoloj" title="Mongoloj">mongolaj</a> invadoj de <a href="/wiki/%C4%9Cingis-%C4%A4ano" title="Ĝingis-Ĥano">Ĝingis-Ĥano</a> en orientan kaj centran Eŭropon, la <a href="/wiki/Tridekjara_milito" class="mw-redirect" title="Tridekjara milito">tridekjara milito</a> en <a href="/wiki/Germanio" title="Germanio">Germanio</a>), oni abandonis setlejojn, forlasante teron al la naturo, eĉ kvankam al la <a href="/wiki/Duaranga_arbaro" class="mw-redirect" title="Duaranga arbaro">duaranga arbaro</a> kutime mankas la originala <a href="/wiki/Biodiverseco" title="Biodiverseco">biodiverseco</a>. </p><p>De <a href="/wiki/1100" title="1100">1100</a> al <a href="/wiki/1500" title="1500">1500</a> grava senarbarigo okazis en <a href="/wiki/Okcidenta_E%C5%ADropo" title="Okcidenta Eŭropo">okcidenta Eŭropo</a> kiel rezulto de <a href="/wiki/Trolo%C4%9Di%C4%9Do" title="Troloĝiĝo">troloĝiĝo</a>. La troa ŝipkonstruado el ligno de marbordaj ŝipposedantoj ekde la <a href="/wiki/15-a_jarcento" title="15-a jarcento">15-a jarcento</a> por esplorado, koloniigo, sklavo- kaj aliaj komercoj kaj (ofte rilataj) marmilitoj (kiel la malsukcesa invado de Britio klopodita de la hispana <a href="/wiki/Nevenkebla_mararmeo" class="mw-redirect" title="Nevenkebla mararmeo">nevenkebla mararmeo</a> en <a href="/wiki/1559" title="1559">1559</a> kaj la <a href="/wiki/Batalo_de_Lepanto" title="Batalo de Lepanto">batalo de Lepanto</a> en <a href="/wiki/1571" title="1571">1571</a> estis kazoj de alta uzado de ligno; ĉiu el la militŝipoj de Nelson en la <a href="/wiki/Batalo_apud_Trafalgar" title="Batalo apud Trafalgar">batalo apud Trafalgar</a> estis farita el 6.000 plenkreskaj kverkoj kaj piratado signifis, ke arbaraj regionoj estis komplete detruitaj, kiel en <a href="/wiki/Hispanio" title="Hispanio">Hispanio</a>, kie tio kontribuis al la paradoksa malfortigo de la loka ekonomio ĉar la malkovro de <a href="/wiki/Ameriko" title="Ameriko">Ameriko</a> igis la kolonian agadon (rabado, minado, brutobredado, plantado, komerco...) hegemonian. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Industria_historio">Industria historio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=18" title="Redakti sekcion: Industria historio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=18" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Industria historio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En <i>Changes in the Land</i> (<a href="/wiki/1983" title="1983">1983</a>), William Cronon kolektis informojn de sezonaj <a href="/wiki/Inundo" title="Inundo">inundoj</a> en la <a href="/wiki/17-a_jarcento" title="17-a jarcento">17-a jarcento</a> en <a href="/wiki/New_England" class="mw-redirect" title="New England">New England</a> dum la epoko, kiam la arbaroj estis unue maldensigitaj. </p><p>La amasa uzado de <a href="/wiki/Karbo" title="Karbo">karbo</a> en industria kvanto en frua moderna Eŭropo iĝis nova akcelo en la drasta malpliigo de la okcidentaj arbaroj; eĉ en la stuarda Anglio, la relative praproduktado de karbo atingis jam impresan nivelon. Por ŝipoligno, stuarda Anglio estis tiom senarbarigita, ke ĝi dependis de la komerco de <a href="/wiki/Baltio" title="Baltio">Baltio</a> kaj eĉ kalkulis pri la netuŝitaj arbaroj de <a href="/wiki/New_England" class="mw-redirect" title="New England">New England</a> por tiu neceso. En <a href="/wiki/Francio" title="Francio">Francio</a>, <a href="/wiki/Jean-Baptiste_Colbert" title="Jean-Baptiste Colbert">Colbert</a> plantigis <a href="/wiki/Kverko" title="Kverko">kverkoarbarojn</a> kiel onta provizo de la franca ŝiparo; tamen, kiam tiu kverkaroj maturiĝis en la <a href="/wiki/19-a_jarcento" title="19-a jarcento">19-a jarcento</a>, lignaj mastoj jam ne plu estis bezonataj. </p><p>Specifaj paraleloj estas vidataj en la senarbarigo de la <a href="/wiki/20-a_jarcento" title="20-a jarcento">20-a jarcento</a> okazanta en multaj jam disvolviĝantaj landoj. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Senarbarigo_nuntempe">Senarbarigo nuntempe</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=19" title="Redakti sekcion: Senarbarigo nuntempe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=19" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Senarbarigo nuntempe"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Lacanja_burn.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Lacanja_burn.JPG/300px-Lacanja_burn.JPG" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Lacanja_burn.JPG/450px-Lacanja_burn.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Lacanja_burn.JPG/600px-Lacanja_burn.JPG 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>Ĝangalo bruligita por agrikultura celo en suda Meksikio.</figcaption></figure> <p>Hakado kaj bruligado estas metodo foje uzata de <a href="/wiki/Migra_kampokultivado" title="Migra kampokultivado">migrokultivistoj</a> por krei mallongdaŭran produktivecon el marĝenaj grundoj. Kiam praktikataj ripete, aŭ sen interveno de kultivohaltaj periodoj, la <a href="/wiki/Nutra%C4%B5o" title="Nutraĵo">nutraĵ</a>-malriĉaj grundoj povas malriĉiĝi aŭ eroziiĝi ĝis neproduktiva stato. La teknikoj de <a href="/wiki/Hakado_kaj_bruligado" title="Hakado kaj bruligado">hakado kaj bruligado</a> estas uzataj de indiĝenaj popoloj, tio estas ĉirkaŭ 200 milionoj da homoj tutmonde. Mallongvidaj, merkatregata <a href="/wiki/Forsto" title="Forsto">forstaj</a> praktikoj estas ofte unu el la ĉefaj kaŭzoj de senarbarigo. La ĉefaj homrilataj kaŭzoj de senarbarigo estas agrikulturo kaj brutobredado, <a href="/w/index.php?title=Urbetendi%C4%9Do&action=edit&redlink=1" class="new" title="Urbetendiĝo (paĝo ne ekzistas)">urbetendiĝo</a>, minado kaj naftoeltirado. Tutmonda pliiĝanta postulo de <a href="/wiki/Ligno" title="Ligno">ligno</a> por fajroligno aŭ konstruado, papero kaj meblaro - kaj ankaŭ kiel maldensigado por komerca kaj industria disvolviĝo (inkludante <a href="/w/index.php?title=%C5%9Cosekonstruado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ŝosekonstruado (paĝo ne ekzistas)">ŝosekonstruadon</a>) kombinis kun kresko de lokaj populacioj kaj ties peostuloj de agrikultura etendiĝo kaj fajroligno por endanĝerigi eĉ pli grandajn arbarajn areojn. </p><p>Skizoj de agrikultura disvolviĝo en <a href="/wiki/Meksiko" title="Meksiko">Meksiko</a>, <a href="/wiki/Brazilo" title="Brazilo">Brazilo</a> kaj <a href="/wiki/Indonezio" title="Indonezio">Indonezio</a> (transmigrada programo) translokigis grandajn populaciojn al la zono de <a href="/wiki/Pluvarbaro" title="Pluvarbaro">pluvarbaroj</a>, pliigante tie la senarbarigon. Unu kvinono de la tutmondaj tropikaj pluvarbaroj estis detruitaj inter <a href="/wiki/1960" title="1960">1960</a> kaj <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a>. Kalkuloj de senarbarigo de tropikaj arbaroj por la <a href="/wiki/1990-aj_jaroj" title="1990-aj jaroj">1990-aj jaroj</a> ampleksas de ĉirkaŭ 55.630 al 120.000 km² ĉiujare. Je tia ritmo, ĉiu tropika arbaro estos malaperinta ĉirkaŭ la jaro <a href="/wiki/2090" title="2090">2090</a>. </p><p>Laŭ la brita konservisto <a href="/w/index.php?title=Norman_Myers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Norman Myers (paĝo ne ekzistas)">Norman Myers</a>, 5% de senarbarigo estas kaŭzata de brutobredado en <a href="/wiki/Ran%C4%89o" title="Ranĉo">ranĉoj</a>, 19% de troa <a href="/wiki/Lignorikoltado" class="mw-redirect" title="Lignorikoltado">lignorikoltado</a>, 22% de grandiiĝanta sektoro de la plantejoj de <a href="/wiki/Palmoleo" title="Palmoleo">palmoleo</a> kaj 54% de la praktikoj de <a href="/wiki/Hakado_kaj_bruligado" title="Hakado kaj bruligado">hakado kaj bruligado</a>.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Etiopio">Etiopio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=20" title="Redakti sekcion: Etiopio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=20" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Etiopio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La ĉefa kaŭzo de senarbarigo en <a href="/wiki/Etiopio" title="Etiopio">Etiopio</a>, lokita en <a href="/wiki/Orienta_Afriko" title="Orienta Afriko">orienta Afriko</a>, estas la <a href="/wiki/Trolo%C4%9Di%C4%9Do" title="Troloĝiĝo">kresko de populacio</a> kaj sinsekva alta postulo de produktado de agrikulturo, brutobredado kaj karboligno.<sup id="cite_ref-Sucoff_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sucoff-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Aliaj kialoj inkludas malaltan edukadon kaj neagadon de la registaro,<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kvankam la nuna iom faris por alfrunti la senarbarigon.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Organizaĵoj kiel <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.farmafrica.org.uk/">Farm Africa</a> laboras kun la federa kaj loka registaroj por krei sistemon de forstumado.<sup id="cite_ref-Parry_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-Parry-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Etiopio, la <a href="/w/index.php?title=Listo_de_afrikaj_landoj_la%C5%AD_populacio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Listo de afrikaj landoj laŭ populacio (paĝo ne ekzistas)">tria plej loĝata lando en Afriko</a>, suferis <a href="/wiki/Malsatego" title="Malsatego">malsategon</a> multfoje pro manko de pluvo kaj elĉerpo de naturaj fontoj. Senarbarigo malpliigis la ŝanxojn ricevi pluvon, kiu jam falis malmulte, kaj tio kaŭzas erozion. Bercele Bayisa, etiopia farmisto, donis ekzemplon, kial senarbarigo okazas. Li diris, ke lia distrikto estis arbara kaj plena je natura vivo, sed troloĝiĝo igis, ke la homoj venis al tiu tero kaj senarbarigis ĝin por planti rikoltaĵojn, hakadi ĉiujn arbojn por vendi ilin kiel fajroligno.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Etiopio perdis 98% de siaj arbaraj regionoj en la lastaj 50 jaroj.<sup id="cite_ref-Parry_34-1" class="reference"><a href="#cite_note-Parry-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Je la komenco de la <a href="/wiki/20-a_jarcento" title="20-a jarcento">20-a jarcento</a>, ĉirkaŭ 420,000 km² aŭ 35% de la tero de Etiopio estis kovrita de arbaroj. Ĵusaj informoj indikas, ke la arbaroj jam kovras malpli da 14.2%<sup id="cite_ref-Parry_34-2" class="reference"><a href="#cite_note-Parry-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> aŭ eĉ nur 11.9% nuntempe.<sup id="cite_ref-mongabay_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-mongabay-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Inter <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a> kaj <a href="/wiki/2005" title="2005">2005</a>, la lando perdis 14% de siaj arbaroj, tio estas 21.000 km². </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Madagaskaro">Madagaskaro</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=21" title="Redakti sekcion: Madagaskaro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=21" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Madagaskaro"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Amasa senarbarigo kun rezulta <a href="/wiki/Dezerti%C4%9Dado" title="Dezertiĝado">dezertiĝado</a>, <a href="/w/index.php?title=Akvokrizoj&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akvokrizoj (paĝo ne ekzistas)">degradado de akvoprovizo</a> kaj <a href="/w/index.php?title=Grundodegradado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grundodegradado (paĝo ne ekzistas)">grundoperdo</a> afektis proksimume 94% de la iamaj biologie produktivaj teroj de <a href="/wiki/Madagaskaro" title="Madagaskaro">Madagaskaro</a>. La plej granda parto de tiu perdo okazis ekde la sendependeco de Francio, ĉar por klopodi supervivi la lokanoj uzis la agrikulturan teknikon de <a href="/wiki/Hakado_kaj_bruligado" title="Hakado kaj bruligado">hakado kaj bruligado</a>.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Pro senarbarigo, la lando povas nuntempe provizi manĝaĵon, freŝan akvon kaj sanigaĵojn por sia rapide pliiĝanta populacio.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Niĝerio"><span id="Ni.C4.9Derio"></span>Niĝerio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=22" title="Redakti sekcion: Niĝerio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=22" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Niĝerio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Laŭ FAO, Niĝerio havas la plej altan indicon de senarbarigo en la mondo rilate al unuarangaj arbaroj aŭ praarbaroj. Tiu lando perdis pli ol duono el ili dum la lastaj kvin jaroj. Oni citis kaŭzojn kiel lignorikoltado, agrikulturaj praktikoj de <a href="/wiki/Hakado_kaj_bruligado" title="Hakado kaj bruligado">hakado kaj bruligado</a> kaj produktado de <a href="/wiki/Petrolo" title="Petrolo">petrolo</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Brazilo">Brazilo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=23" title="Redakti sekcion: Brazilo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=23" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Brazilo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En <a href="/wiki/Brazilo" title="Brazilo">Brazilo</a> la indico de senarbarigo estas tre influita de la prezoj de varoj kaj la monda kresko de populacio. Ĵusa disvolviĝo de nova varianto de sojo kondukis al movo de bovoranĉoj kaj farmoj de aliaj kultivoj, kio, siavice, kaŭzis moviĝon plie en la arbaron. Kelkaj areoj kiel la atlantika pluvarbaro malpliiĝis al malpli ol 10% de sia origina grando. La <a href="/wiki/Amazona_arbaro" title="Amazona arbaro">amazona arbaro</a> baldaŭ atingos la saman rezulton per 600 incendioj ĉiutage. Kvankam oni faris jam multe da konserva laboro, malmultaj <a href="/wiki/Nacia_parko" title="Nacia parko">naciaj parkoj</a> aŭ <a href="/wiki/Rezervejo" class="mw-redirect" title="Rezervejo">rezervejoj</a> estas efike plibonigitaj. En <a href="/wiki/2008" title="2008">2008</a>, la registaro de Brazilo anoncis rekordan indicon de senarbarigo en <a href="/wiki/Amazonio" title="Amazonio">Amazonio</a>.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Indonezio">Indonezio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=24" title="Redakti sekcion: Indonezio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=24" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Indonezio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kvarono de la indoneziaj arbaroj malaperis dum la 25 lastaj jaroj kiu egalas al 31 milionoj da hektaroj. Indonezio estas la tria plej granda tutmonda eliganto de forcejaj gasoj pro deforestado<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Estas signife grandaj areoj de arbaroj en <a href="/wiki/Indonezio" title="Indonezio">Indonezio</a>, kiuj perdiĝis dum indiĝenaj arbaroj estis senarbigitaj de grandaj multnaciaj pasto-entreprenoj kaj anstataŭigitaj de plantejoj. En <a href="/wiki/Sumatro" title="Sumatro">Sumatro</a> milionoj da hektaroj da arbaroj estis forhakitaj ofte sub la kontrolo de la centra registaro de <a href="/wiki/%C4%9Cakarto" title="Ĝakarto">Ĝakarto</a>, kiu akceptas postulojn de multnaciaj kompanioj por forigi la arbaron pro neceso forpagi la internaciajn ŝuldodevigojn kaj disvolviĝi ekonomie. En <a href="/wiki/Kalimantan" class="mw-redirect" title="Kalimantan">Kalimantan</a> la sekvoj de la senarbarigo estis gravegaj kaj inter <a href="/wiki/1991" title="1991">1991</a> kaj <a href="/wiki/1999" title="1999">1999</a> brulis grandaj areoj de la arbaro pro nekontrolebla fajro, kiu kaŭzis atmosferan <a href="/wiki/Poluado" class="mw-redirect" title="Poluado">poluadon</a> tra tuta <a href="/wiki/Sudorienta_Azio" class="mw-redirect" title="Sudorienta Azio">Sudorienta Azio</a>. Ĉiujare, farmistoj kaj plantejoposedantoj incendiis tutajn arbarojn (la teknikoj de <a href="/wiki/Hakado_kaj_bruligado" title="Hakado kaj bruligado">hakado kaj bruligado</a> estas uzataj tutmonde de 200 ĝis 500 milionoj da homoj).<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ĉefa kaŭzinto de senarbarigo estas la <a href="/wiki/Ligna_industrio" class="mw-redirect" title="Ligna industrio">ligna industrio</a>, regata ĉefe de <a href="/wiki/%C4%88inio" title="Ĉinio">Ĉinio</a> kaj <a href="/wiki/Japanio" title="Japanio">Japanio</a>.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Usono">Usono</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=25" title="Redakti sekcion: Usono" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=25" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Usono"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Antaŭ la alveno de eŭropanoj ĉirkaŭ unu duono de de la teritorio de la nuna <a href="/wiki/Usono" title="Usono">Usono</a> estis arbaro, tio estas ĉirkaŭ 4 milionoj da km² en <a href="/wiki/1600" title="1600">1600</a>. Dum la venontaj 300 jaroj la tero estis senarbarigita, ĉefe por agrikulturo je indico, kiu kongruis kun la kresko de populacio. Por ĉiu persono aldonita al la populacio, oni kultivis pliajn unu ĝis du hektarojn de tero.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tiu tendenco daŭris ĝis la <a href="/wiki/1920-aj_jaroj" title="1920-aj jaroj">1920-aj jaroj</a>, kiam la kresko de la kultivita tero stabiliĝis, spite la daŭra kresko de populacio. Dum abandonita farmotero revenis al arbaroj, la kvanto de arbartero pliiĝis ekde <a href="/wiki/1952" title="1952">1952</a> atingante pinton en <a href="/wiki/1963" title="1963">1963</a> de 3.080.000 km². Ekde <a href="/wiki/1963" title="1963">1963</a> ne estis konstanta malpliiĝo de arbaroj kun la escepto de kelkaj pliiĝoj ekde <a href="/wiki/1997" title="1997">1997</a>. Pliiĝoj en arbartero okazis pro transformo de kultivotero kaj paŝtejoj je pli alta indico ol perdo de arbaroj pro disvolviĝo. Ĉar oni supozas, ke la urba disvolviĝo daŭros, oni antaŭkalkulas, ke oni perdos 93.000 km² de arbartero antaŭ <a href="/wiki/2050" title="2050">2050</a><sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, tio estas malpliiĝo de 3% ekde <a href="/wiki/1997" title="1997">1997</a>. Aliaj kvalitaj temoj estis identigitaj kiel daŭra perdo de praarbaro,<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> la konstanta fragmentado de arbartero kaj la pliiĝanta urbigado de arbartero.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Formortintaj_specioj_en_orientaj_arbaroj">Formortintaj specioj en orientaj arbaroj</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=26" title="Redakti sekcion: Formortintaj specioj en orientaj arbaroj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=26" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Formortintaj specioj en orientaj arbaroj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Laŭ informo de Stuart L. Pimm la amplekso de la arbarareo en orienta Usono atingis sian plej malaltan pinton ĉirkaŭ <a href="/wiki/1872" title="1872">1872</a> kun ĉirkaŭ 48 % kompare kun la kvanto de arbarareo en <a href="/wiki/1620" title="1620">1620</a>. El la 28 arbaraj birdospecioj kun habitato ekskluzive en tiua arbaro, Pimm plendas, ke 4 jam iĝis fromortintaj ĉu komplete aŭ ĉefe pro la perdo de habitato, nome <a href="/wiki/Migrokolombo" title="Migrokolombo">migrokolombo</a>, <a href="/wiki/Karolina_konuro" title="Karolina konuro">karolina konuro</a>, <a href="/wiki/Eburbeka_pego" title="Eburbeka pego">eburbeka pego</a> kaj <a href="/wiki/Ba%C4%89mana_parulio" class="mw-redirect" title="Baĉmana parulio">baĉmana parulio</a>.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Aŭstralio"><span id="A.C5.ADstralio"></span>Aŭstralio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=27" title="Redakti sekcion: Aŭstralio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=27" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Aŭstralio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La restantajn arbarojn de <a href="/w/index.php?title=Ru%C4%9Da_e%C5%ADkalipto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ruĝa eŭkalipto (paĝo ne ekzistas)">ruĝa eŭkalipto</a> ĉe <a href="/wiki/Viktorio_(A%C5%ADstralio)" title="Viktorio (Aŭstralio)">Viktorio</a> kaj <a href="/wiki/Novsudkimrio" title="Novsudkimrio">Novsudkimrio</a> inkludante tiujn de <a href="/w/index.php?title=Barmah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Barmah (paĝo ne ekzistas)">Barmah-Millewa</a> ĉe rivero <a href="/wiki/Murray_(rivero)" title="Murray (rivero)">Murray</a>, oni pli kaj pli <a href="/wiki/Forhakado" title="Forhakado">forhakis</a> uzante meĥanikajn lignorikoltilojn, detruante jam rarajn <a href="/wiki/Habitato" class="mw-redirect" title="Habitato">habitatojn</a>. Macnally taksas, ke proksimume 82% de la hakita ligno estis elprenita el la suda baseno de Murray Darling,<sup id="cite_ref-macnally_50-0" class="reference"><a href="#cite_note-macnally-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kaj de la arbarareo de Mez-Murray (inkludante la arbarojn de Barmah kaj Gunbower), kiuj havigis ĉirkaŭ 90% de la ligno de ruĝa eŭkalipto de Viktorio.<sup id="cite_ref-nre2002_51-0" class="reference"><a href="#cite_note-nre2002-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rearbarigo">Rearbarigo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=28" title="Redakti sekcion: Rearbarigo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=28" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Rearbarigo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Rearbarigo" title="Rearbarigo">Rearbarigo</a> estas unu el la plej efikaj sistemoj por eviti problemojn kaj sekvojn de senarbarigo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Konservado">Konservado</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=29" title="Redakti sekcion: Konservado" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=29" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Konservado"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La programo <i>"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.arborday.org/">Fondaĵo Arbotago</a>"</i> de <i>Rain Forest Rescue</i> (Pluvarbarosavo) estas neregistara organizo, kiu helpas eviti senarbarigon. Tiu organizo donacas monon por aĉeti kaj prizorgi pluvarbarajn teritoriojn antaŭ kiam la lignentreprenoj povu aĉeti ilin. La <i>Fondaĵo Arbotago</i> protektas la teron de senarbarigo. Tio koncernas ankaŭ la vivmanieron de pratriboj vivantaj ankoraŭ en arbaraj teritorioj. Organizoj kiel <i>Community Forestry International</i>, <i>The Nature Conservancy</i>, <a href="/wiki/WWF" title="WWF">WWF</a>, <i>Conservation International</i>, <i>African Conservation Foundation</i> kaj <a href="/wiki/Greenpeace" title="Greenpeace">Greenpeace</a> zorgas ankaŭ pri la konservado de arbaraj habitatoj. Greenpeace precize mapis la arbarojn, kiuj estas ankoraŭ sentuŝitaj kaj publikis tion ĉe interreto.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. La organizo <a href="/w/index.php?title=HowStuffWorks&action=edit&redlink=1" class="new" title="HowStuffWorks (paĝo ne ekzistas)">HowStuffWorks</a> siavice, faris pli simplan teman mapon montrante la kvanton de arbaro ekzistanta antaŭ la homepoko (antaŭ ĉirkaŭ 8000 jaroj) kaj en la nuntempo (reduktita). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.intactforests.org/publications/intactforests_poster_preview.pdf">Tiu mapo de Greenpeace</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090327183443/http://www.intactforests.org/publications/intactforests_poster_preview.pdf">Arkivigite je</a> 2009-03-27 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, same kiel tiu <a rel="nofollow" class="external text" href="http://maps.howstuffworks.com/world-forest-cover-map.htm">tema mapo el howstuffworks</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090614035429/http://maps.howstuffworks.com/world-forest-cover-map.htm">Arkivigite je</a> 2009-06-14 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> markas la kvanton de rearbarigo necesan por solvi la damaĝon kaŭzitan de la homo. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Milita_kunteksto">Milita kunteksto</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=30" title="Redakti sekcion: Milita kunteksto" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=30" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Milita kunteksto"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Attack_on_bloody_ridge.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Attack_on_bloody_ridge.jpg/220px-Attack_on_bloody_ridge.jpg" decoding="async" width="220" height="125" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Attack_on_bloody_ridge.jpg/330px-Attack_on_bloody_ridge.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Attack_on_bloody_ridge.jpg/440px-Attack_on_bloody_ridge.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="364" /></a><figcaption>Usonaj <a href="/wiki/Sherman-tanko" class="mw-redirect" title="Sherman-tanko">Sherman-tankoj</a> detruitaj de Japania artilerio en Okinavo.</figcaption></figure> <p>Dum la hegemonio ĉe senarbarigo estis kaŭzita de postuloj pri agrikultura kaj urba uzado por la homa populacio, estas kelkaj ekzemploj de milita kaŭzoj. Ekzemplo de intencita senarbarigo estas tiu, kiun oni faris en la de <a href="/wiki/Usono" title="Usono">Usono</a> <a href="/wiki/Aliancaj_Okupitaj_Zonoj_en_Germanio" class="mw-redirect" title="Aliancaj Okupitaj Zonoj en Germanio">okupitaj zonoj</a> en <a href="/wiki/Germanio" title="Germanio">Germanio</a> post la <a href="/wiki/Dua_Mondmilito" title="Dua Mondmilito">Dua Mondmilito</a>. Antaŭ la komenco de la <a href="/wiki/Malvarma_Milito" class="mw-redirect" title="Malvarma Milito">Malvarma Milito</a> la venkita Germanio estis ankoraŭ konsiderata eventuala estonta minaco pli ol onta aliancano. Por alfrunti tiun minacon, oni faris klopodojn por <a href="/wiki/Industriaj_planoj_pri_Germanio_post_la_Dua_Mondmilito" title="Industriaj planoj pri Germanio post la Dua Mondmilito">malaltigi la germanan industrikapablon</a>, por kiu oni bezonis arbarojn. Fontoj de la usona registaro konfesis, ke tiu klopodo celis la <i>"lastan detruon de la militeblo de la germanaj arbaroj."</i> La tial okazinta senarbarigo povus <i>"esti anstataŭita nur de grava forsta disvolviĝo eble post unu jarcento."</i><sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Milito" title="Milito">Milito</a> povas esti ankaŭ rekta kaŭzo de senarbarigo, ĉu intence aŭ kiel sekvo de la uzado de la <i><a href="/wiki/Agent_Orange" title="Agent Orange">Agent Orange</a></i><sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> dum la <a href="/wiki/Vjetnama_milito" title="Vjetnama milito">vjetnama milito</a> kie, kune kun <a href="/wiki/Bombo" title="Bombo">bomboj</a> kaj <a href="/wiki/Buldozo" title="Buldozo">buldozoj</a>, ĝi kontribuis al la detruo de 44 % de la arbarareo,<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> aŭ senintence kiel en <a href="/wiki/1945" title="1945">1945</a> dum la <a href="/wiki/Batalo_de_Okinavo" title="Batalo de Okinavo">batalo de Okinavo</a>, kie bombardado kaj aliaj militoperacoj reduktis la superabundan tropikan pejzaĝon al <i>"ampleksa kampo el koto, plumbo, putro kaj vermoj"</i>.<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencoj">Referencoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=31" title="Redakti sekcion: Referencoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=31" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Referencoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2; padding-right: 6px;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.actionbioscience.org/environment/nilsson.html">http://www.actionbioscience.org/environment/nilsson.html</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190607205907/http://www.actionbioscience.org/environment/nilsson.html">Arkivigite je</a> 2019-06-07 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Do We Enough Forests? By Sten Nilsson</span> </li> <li id="cite_note-Wilson-2">↑ <a href="#cite_ref-Wilson_2-0"><sup>2,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Wilson_2-1"><sup>2,1</sup></a> <a href="#cite_ref-Wilson_2-2"><sup>2,2</sup></a> <a href="#cite_ref-Wilson_2-3"><sup>2,3</sup></a> <span class="reference-text">E.O. Wilson, 2002, <i>The Future of Life</i>, Vintage <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0679768114" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-679-76811-4</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080616214414/http://www.yubanet.com/artman/publish/article_62235.shtml">Afghanistan: Environmental crisis looms as conflict goes on</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.yubanet.com/artman/publish/article_62235.shtml">la originalo</a> je 2008-06-16. Alirita 2008-09-12 .</span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <span class="reference-text">Leakey, Richard and Roger Lewin, 1996, <i>The Sixth Extinction : Patterns of Life and the Future of Humankind</i>, Anchor, <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0385468091" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-385-46809-1</a></span> </li> <li id="cite_note-Nielsen-5">↑ <a href="#cite_ref-Nielsen_5-0"><sup>5,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Nielsen_5-1"><sup>5,1</sup></a> <span class="reference-text">Ron Nielsen, <i>The Little Green Handbook: Seven Trends Shaping the Future of Our Planet</i>, Picador, New York (2006) <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780312425814" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-312-42581-4</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101231111807/http://www.fieldmuseum.org/vanishing_treasures/Deforestation_1.htm">The Lost Forest</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fieldmuseum.org/Vanishing_Treasures/Deforestation_1.htm">la originalo</a> je 2010-12-31. Alirita 2008-09-12 .</span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kids.mongabay.com/lesson_plans/lisa_algee/deforestation.html">What is Deforestation?</a></span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.satglobal.com/cfpap2.htm">International Conference on Reforestation and Environmental Regeneration of Haiti</a></span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://rainforests.mongabay.com/20nigeria.htm">Nigeria: Environmental Profile</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090105185603/http://www.rainforestweb.org/Rainforest_Destruction">Rainforest Destruction</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rainforestweb.org/Rainforest_Destruction/">la originalo</a> je 2009-01-05. Alirita 2008-09-12 .</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.guardian.co.uk/brazil/story/0,,1488468,00.html">Rainforest loss shocks Brazil</a></span> </li> <li id="cite_note-Fearnidel-12">↑ <a href="#cite_ref-Fearnidel_12-0"><sup>12,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Fearnidel_12-1"><sup>12,1</sup></a> <span class="reference-text">Philip M. Fearnside1 and William F. Laurance, <i>TROPICAL DEFORESTATION AND GREENHOUSE-GAS EMISSIONS</i>, Ecological Applications, Volume 14, Issue 4 (August 2004) pp. 982–986</span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <span class="reference-text"><a href="#Reference-idFenical1983">Fenical 1983</a>, "Marine Plants"</span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <span class="reference-text"><i>Bringing ‘REDD’ into a new deal for the global climate</i>, S. Wertz-Kanounnikoff, L. Ximena Rubio Alvarado, Analyses, n° 2, 2007, Institute for Sustainable Development and International Relations.<a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.iddri.org/Publications/Collections/Analyses/Why-are-we-seeing-REDD">[1]</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071225042425/http://www.iddri.org/Publications/Collections/Analyses/Why-are-we-seeing-REDD">Arkivigite je</a> 2007-12-25 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://atlas.aaas.org/pdf/63-66.pdf">http://atlas.aaas.org/pdf/63-66.pdf</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110724210638/http://atlas.aaas.org/pdf/63-66.pdf">Arkivigite je</a> 2011-07-24 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Forest Products</span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://rainforests.mongabay.com/0905.htm">Destruction of Renewable Resources</a></span> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.asb.cgiar.org/News/default.asp?a=%7B580BF3A6-9A50-4162-B059-80CF00046F24%7D">New ASB Report finds deforestation offers very little money compared to potential financial benefits at ASB.CGIAR.org</a></span> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.pnas.org/cgi/content/abstract/0608343103v1">http://www.pnas.org/cgi/content/abstract/0608343103v1</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081121120554/http://www.pnas.org/cgi/content/abstract/0608343103v1">Arkivigite je</a> 2008-11-21 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Revenantaj arbaroj analizitaj laŭ arbaridentigo</span> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/DOCREP/ARTICLE/WFC/XII/MS12A-E.HTM">Faktoroj de senarbarigo kaj arbardegradado.</a></span> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.aseanenvironment.info/Abstract/41014849.pdf">http://www.aseanenvironment.info/Abstract/41014849.pdf</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304235124/http://aseanenvironment.info/abstract/41014849.pdf">Arkivigite je</a> 2016-03-04 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Senarbarigo kaj la media kurvo de Kuzneco: Institucia vidpunkto</span> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <span class="reference-text">John Vidal, "Pandemioj: Homoj estas la kulpuloj", en <a href="/wiki/Unesko_Kuriero" class="mw-redirect" title="Unesko Kuriero">Unesko Kuriero</a>, numero 3 de Julio-Septembro 2021, eldonita de El Popola Ĉinio, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000377986_epo/PDF/377986epo.pdf.multi">"Restarigo de viv-diverseco, revivigi vivon",</a> 58 pp. en pp. 7-9.</span> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <span class="reference-text">Diamond, Jared <i>Collapse: How Societies Choose To Fail or Succeed</i>; Viking Press 2004, pages 301-302</span> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> <span class="reference-text">Diamond, pages 320-331</span> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cifor.cgiar.org/publications/html/occpaper9/chapter2.html">"Rate and Causes of Deforestation in Indonesia: Towards a Resolution of the Ambiguities" William D. Sunderlin and Ida Aju Pradnja Resosudarmo</a></span> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unu.edu/unupress/unupbooks/80a02e/80A02E09.htm"><i>The Himalayan Dilemma: Reconciling Development and Conservation</i> – "What are the physical effects of deforestation?" </a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080924122643/http://www.unu.edu/unupress/unupbooks/80a02e/80A02E09.htm">Arkivigite je</a> 2008-09-24 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081028234008/http://letmespeaktothedriver.com/site/10854/knossos.html#fieldnotes">C. Michael Hogan, <i>Knossos fieldnotes</i>, Modern Antiquarian (2007)</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://letmespeaktothedriver.com/site/10854/knossos.html#fieldnotes">la originalo</a> je 2008-10-28. Alirita 2008-09-12 .</span> </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <span class="reference-text">Tjeerd H. van Andel, Eberhard Zangger, Anne Demitrack, "Land Use and Soil Erosion in Prehistoric and Historical Greece' <i>Journal of Field Archaeology</i> <b>17</b>.4 (Winter 1990), pp. 379-396</span> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090429014142/http://mongabay.com/09easter_island.htm">Historical Consequences of Deforestation: Easter Island</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mongabay.com/09easter_island.htm">la originalo</a> je 2009-04-29. Alirita 2008-09-12 .</span> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hartford-hwp.com/archives/24/042.html">Jared Diamond, Easter Island's End</a></span> </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.mongabay.com/2008/0515-hance_myers.html">Tropika Senarbarigo estas 'unu el la plej malbonaj krizoj ekde kiam oni eliris el la kavoj'</a></span> </li> <li id="cite_note-Sucoff-31"><a href="#cite_ref-Sucoff_31-0">↑</a> <span class="reference-text">Sucoff, E. (2003). Deforestation. In Environmental Encyclopedia. (P.g.358-359). Detroit: Gale.</span> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <span class="reference-text">Mccann, J.C. (1999).Green land, Brown land, Black land: An environmental history of Africa 1800-1990. Portsmouth, NH: Heinemann</span> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <span class="reference-text">Maddox, G.H. (2006). Sub-Saharan Africa: An environmental history. Santabarbara, CA: ABC-CLIO</span> </li> <li id="cite_note-Parry-34">↑ <a href="#cite_ref-Parry_34-0"><sup>34,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Parry_34-1"><sup>34,1</sup></a> <a href="#cite_ref-Parry_34-2"><sup>34,2</sup></a> <span class="reference-text">Parry, J. (2003).</span> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <span class="reference-text">Haileselassie, A. Ethiopia's struggle over land reform. World press Review 51.4 (April 2004):32(2).Expanded Academic ASAP</span> </li> <li id="cite_note-mongabay-36"><a href="#cite_ref-mongabay_36-0">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://rainforests.mongabay.com/deforestation/2000/Ethiopia.htm">STATISTICS: Ethiopia</a>. Rhett A. Butler, mongabay.com (no date). Alirita June 4 2007. </span> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.mongabay.com/2007/0307-madagascar.html">Senarbarigo kaŭzas speciformortigon en Madagaskaro</a></span> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kids.mongabay.com/lesson_plans/lisa_algee/deforestation.html">What are rainforests?</a></span> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.american.edu/TED/projects/tedcross/xdefor21.htm">Deforestation in Madagascar</a></span> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080602054935/http://www.ireland.com/newspaper/breaking/2008/0124/breaking22.html">Record Amazon deforestation in Brazil</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ireland.com/newspaper/breaking/2008/0124/breaking22.html">la originalo</a> je 2008-06-02. Alirita 2008-09-12 .</span> </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/7206165.stm">Brazil Amazon deforestation soars</a>, <a href="/wiki/BBC" title="BBC">BBC</a></span> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <span class="reference-text">(fr) J. Sténaut, La déforestation mondiale, p. 16, Soignies Zoniën, 2018-1</span> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eoearth.org/article/Slash_and_burn">Slash and burn</a>, Encyclopedia of Earth</span> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.mongabay.com/2006/0710-itto.html">Japan depletes Borneo's rainforests; China remains largest log importer</a></span> </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <span class="reference-text">American Forest A History of Resiliency and Recovery <a href="/wiki/Usona_Arbaragentejo" class="mw-redirect" title="Usona Arbaragentejo">United States Forest Service</a></span> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fs.fed.us/pnw/pubs/gtr587.pdf">Land Use Changes Involving Forestry in the United States: 1952 to 1997, Whit Projections to 2050</a></span> </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> <span class="reference-text">United Nations (2005) "Global Forest Resources Assessment"</span> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <span class="reference-text">U.S. Department of Agriculture "Forests on the Edge - Housing Development on America's Private Forests" (2005) <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.fs.fed.us/projects/fote/reports/fote-6-9-05.pdf">http://www.fs.fed.us/projects/fote/reports/fote-6-9-05.pdf</a> Retrieved Nov. 19 2006</span> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090327183442/http://www.nicholas.duke.edu/people/faculty/pimm/publications/pimmreprints/173_Pimm_Annals_MBG_2002.pdf">The Dodo went extinct (and other ecological myths) by Stuart L. Pimm at Nicholas School of the Environment and Earth Sciences</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nicholas.duke.edu/people/faculty/pimm/publications/pimmreprints/173_Pimm_Annals_MBG_2002.pdf">la originalo</a> je 2009-03-27. Alirita 2008-09-12 .</span> </li> <li id="cite_note-macnally-50"><a href="#cite_ref-macnally_50-0">↑</a> <span class="reference-text">Macnally, R, Ballinger, A and Horrocks, G. (2002) Habitat change in River Red Gum Floodplains: Depletion of Fallen Timber and Impacts on Biodiversity. Victorian Naturalis, Volume 119(4). Pp. 107-113.</span> </li> <li id="cite_note-nre2002-51"><a href="#cite_ref-nre2002_51-0">↑</a> <span class="reference-text">NRE 2002 Forest Management Plan for the Mid-Murray Forest Management Area.</span> </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.intactforests.org">World Intact Forests campaign by Greenpeace</a></span> </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> <span class="reference-text">Nicholas Balabkins, "Germany Under Direct Controls; Economic Aspects Of Industrial Disarmament 1945-1948, Rutgers University Press, 1964. p. 119. La du citaĵoj aludas al respektive: U.S. office of Military Government, <i>A Year of Potsdam: The German Economy Since the Surrender</i> (1946), p.70; kaj U.S. Office of Military Government, <i>The German Forest Resources Survey</i> (1948), p. II. Por similaj asertoj vidu G.W. Harmssen, <i>Reparationen, Sozialproduct, Lebensstandard</i> (Bremen: F. Trujen Verlag, 1948), I, 48</span> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <span class="reference-text">"Encyclopedia of World Environmental History". Routledge, 2004. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0415937337" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-415-93733-7</a></span> </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <span class="reference-text">Patricia Marchak, "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=Oi-xLllDK8oC&pg=PA157&dq=deforestation+%22agent+orange%22&sig=CiHOq-9TslQ688z1sWvKYDCcUmc">Logging the Globe</a>" p. 157</span> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120324115031/http://www.nyc-shorinryu.com/okinawa.html">Okinawan History and Karate-do</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nyc-shorinryu.com/okinawa.html">la originalo</a> je 2012-03-24. Alirita 2008-09-12 .</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literaturo">Literaturo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=32" title="Redakti sekcion: Literaturo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=32" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Literaturo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eventeo.net/web/index.php/sudameriko/natura%20medio/1749-riaj-landoj-helpu-savi-arbaron">Riĉaj landoj helpu savi Amazonan arbaron</a><span title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="background:#ffeaea; color:#444444"></span><sup class="noprint" title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="color:red;">[<i>rompita ligilo</i>]</sup></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eventeo.net/web/index.php/sudameriko/natura%20medio/825-brazilo-kreas-fonduson-por-protekti-amazonon">Brazilo kreas fonduson por protekti Amazonon</a><span title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="background:#ffeaea; color:#444444"></span><sup class="noprint" title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="color:red;">[<i>rompita ligilo</i>]</sup></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eventeo.net/web/index.php/sudameriko/natura%20medio/559-amazono-bezonas-ekonomian-ancon">Amazono bezonas ekonomian ŝancon</a><span title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="background:#ffeaea; color:#444444"></span><sup class="noprint" title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="color:red;">[<i>rompita ligilo</i>]</sup></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unuinfanounuarbo.org/">Unu Infano Unu Arbo</a><span title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="background:#ffeaea; color:#444444"></span><sup class="noprint" title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="color:red;">[<i>rompita ligilo</i>]</sup>, peto al Unesko ke plantado de arboj estu edukaktiveco por infanoj el la tuta mondo.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ĝeneralaj_referencoj"><span id=".C4.9Ceneralaj_referencoj"></span>Ĝeneralaj referencoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=33" title="Redakti sekcion: Ĝeneralaj referencoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=33" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Ĝeneralaj referencoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>BBC 2005 TV serioj pri historio de geologiaj faktoroj formante la homan historion</li> <li><i>A Natural History of Europe</i> - 2005 kunlaboraĵo inkludante BBC kaj ZDF</li> <li>Whitney, Gordon G. (1996). <i>From Coastal Wilderness to Fruited Plain : A History of Environmental Change in Temperate North America from 1500 to the Present</i>. <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/052157658X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-521-57658-X</a></li> <li>Williams, Michael. (2003). <i>Deforesting the Earth</i>. University of Chicago Press, Chicago. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0226899268" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-226-89926-8</a></li> <li>Wunder, Sven. (2000). <i>The Economics of Deforestation: The Example of Ecuador</i>. Macmillan Press, Londono. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0333731468" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-333-73146-8</a></li> <li>FAO&CIFOR report: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/docrep/008/ae929e/ae929e00.htm">Forests and Floods: Drowning in Fiction or Thriving on Facts?</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Referencoj_pri_etiopia_senarbarigo">Referencoj pri etiopia senarbarigo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=34" title="Redakti sekcion: Referencoj pri etiopia senarbarigo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=34" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Referencoj pri etiopia senarbarigo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Parry, J. (2003). Tree choppers become tree planters. Appropriate Technology, 30(4), 38-39. Novembro 22, 2006, el ABI/INFORM Global database. (Dokumento ID: 538367341).</li> <li>Hillstrom, K & Hillstrom, C. (2003). Africa and the Middle east. A continental Overview of Environmental Issues. Santabarbara, CA: ABC CLIO.</li> <li>Williams, M. (2006). Deforesting the earth: From prehistory to global crisis: An Abridgment. Chicago: The university of Chicago Press.</li> <li>Mccann. J.C. (1990). A Great Agrarian cycle? Productivity in Highland Ethiopia, 1900 To 1987. Journal of Interdisciplinary History, xx: 3,389-416. Retrieved November 18, 2006, from JSTOR database.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vidu_ankaŭ"><span id="Vidu_anka.C5.AD"></span>Vidu ankaŭ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=35" title="Redakti sekcion: Vidu ankaŭ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=35" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Vidu ankaŭ"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Palmoleo" title="Palmoleo">Palmoleo</a></li> <li><a href="/wiki/Dezerti%C4%9Dado" title="Dezertiĝado">Dezertiĝado</a></li> <li><a href="/wiki/Rearbarigo" title="Rearbarigo">Rearbarigo</a></li> <li><a href="/wiki/Forsto" title="Forsto">Forsto</a></li> <li><a href="/wiki/Forstumado" class="mw-redirect" title="Forstumado">Forstumado</a></li> <li><a href="/wiki/Neolitiko" title="Neolitiko">Neolitiko</a></li> <li><a href="/wiki/Trolo%C4%9Dantari%C4%9Do" class="mw-redirect" title="Troloĝantariĝo">Troloĝantariĝo</a></li> <li><a href="/wiki/Pluvarbaro" title="Pluvarbaro">Pluvarbaro</a></li> <li><a href="/wiki/Hakado_kaj_bruligado" title="Hakado kaj bruligado">Hakado kaj bruligado</a></li> <li><a href="/wiki/Praarbaro" title="Praarbaro">Praarbaro</a></li> <li><a href="/wiki/Habitatodetruo" title="Habitatodetruo">Habitatodetruo</a></li> <li><a href="/wiki/Verdaj_Partioj" class="mw-redirect" title="Verdaj Partioj">Verdaj Partioj</a></li> <li><a href="/wiki/Arbarmortado" title="Arbarmortado">Arbarmortado</a></li> <li><a href="/wiki/Arbarekspluatado" title="Arbarekspluatado">Arbarekspluatado</a></li> <li><a href="/wiki/Verda_Pulmo" title="Verda Pulmo">Verda Pulmo</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eksteraj_ligiloj">Eksteraj ligiloj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&veaction=edit&section=36" title="Redakti sekcion: Eksteraj ligiloj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Senarbarigo&action=edit&section=36" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Eksteraj ligiloj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://preventdeforestation.com/">Preventi senarbarigon</a><span title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="background:#ffeaea; color:#444444"></span><sup class="noprint" title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="color:red;">[<i>rompita ligilo</i>]</sup></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eoearth.org/article/Deforestation_in_Amazonia">Encyclopedia of Earth: Deforestation in Amazonia</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/forestry/site/fra2005/en/">Global Forest Resources Assessment 2005</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081008042238/http://www.fao.org/forestry/site/fra2005/en">Arkivigite je</a> 2008-10-08 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> de <a href="/wiki/FAO" class="mw-disambig" title="FAO">FAO</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://earthwatch.unep.net/emergingissues/forests/forestloss.php#WRI/WCMC/WWF.%201997.">United Nations EarthWatch</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100106001800/http://earthwatch.unep.net/emergingissues/forests/forestloss.php#WRI/WCMC/WWF.%201997.">Arkivigite je</a> 2010-01-06 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ec.europa.eu/comm/agriculture/fore/index_en.htm">EU Forstumado</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060629173522/http://ec.europa.eu/comm/agriculture/fore/index_en.htm">Arkivigite je</a> 2006-06-29 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.un.org/esa/forests">Pri arbaroj ĉe Unuiĝintaj Nacioj</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rcfa-cfan.org/english/issues.12-3.html">CFAN</a> - <a href="/w/index.php?title=CIDA&action=edit&redlink=1" class="new" title="CIDA (paĝo ne ekzistas)">CIDA</a> Forestry Advisory Network DEFORESTATION: Tropical Forests in Decline</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://maps.google.com/maps?hl=en&ie=UTF8&z=8&ll=-10.81712,-62.199097&spn=4.153702,6.635742&t=k&om=1">Amazona senarbarigo (Guglaj mapoj)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.greenpeace.org/china/en/campaigns/forests/our-disappearing-forests/">Our disappearing forests - Ĉinia Greenpeace</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100912044417/http://www.greenpeace.org/china/en/campaigns/forests/our-disappearing-forests/">Arkivigite je</a> 2010-09-12 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li></ul> <div class="noprint" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;"> <ul class="noarchive"><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Deforestation?uselang=eo">Senarbarigo en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span></li><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Deforestation?uselang=eo">Kategorio Senarbarigo en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span> </li></ul> </div> <p><br /> </p> <div style="position:absolute; z-index:100; right:10px; top:45px;" class="titola_ikono noprint"> <div style="position: relative; width: 14px; height: 14px;"> <div style="position: absolute; top: 0px; left: 0px; font-size: 100px; overflow: hidden; line-height: 100px; z-index: 3; font-size:150pt;"><a href="/wiki/Vikipedio:Elstaraj_artikoloj" title="Vikipedio:Elstaraj artikoloj"><span title="Ĉi tiu artikolo plenumas laŭ redaktantoj de Esperanto-Vikipedio kriteriojn por elstara artikolo."></span></a></div> <div style="position: absolute; top: 0px; left: 0px; z-index: 2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Vikipedio:Elstaraj_artikoloj" title="Ĉi tiu artikolo plenumas laŭ redaktantoj de Esperanto-Vikipedio kriteriojn por elstara artikolo."><img alt="Ĉi tiu artikolo plenumas laŭ redaktantoj de Esperanto-Vikipedio kriteriojn por elstara artikolo." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/14px-Cscr-featured.svg.png" decoding="async" width="14" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/21px-Cscr-featured.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/28px-Cscr-featured.svg.png 2x" data-file-width="466" data-file-height="443" /></a></span></div> </div> </div> <table class="noprint plainlinks" style="margin: 0 10%; border-collapse: collapse; background: #FBFBFB; border: 1px solid #aaa; border-left: 10px solid #66CC44;"> <tbody><tr> <td style="padding: 2px 0px 2px 0.5em;text-align: center;"> <div style="padding: 0.25em 0.5em;width:52px;"> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File"><span title="Elstara artikolo"><img alt="Elstara artikolo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Qsicon_Exzellent.svg/24px-Qsicon_Exzellent.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Qsicon_Exzellent.svg/36px-Qsicon_Exzellent.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Qsicon_Exzellent.svg/48px-Qsicon_Exzellent.svg.png 2x" data-file-width="24" data-file-height="24" /></span><figcaption>Elstara artikolo</figcaption></figure></div></td> <td style="padding: 0.25em 0.5em;width: 100%;">Ĉi tiu artikolo estis je la <i>nekonata dato</i> akceptita en la liston de <a href="/wiki/Vikipedio:Elstaraj_artikoloj" title="Vikipedio:Elstaraj artikoloj">elstaraj artikoloj</a>.</td> </tr> </tbody></table> <table class="noprint plainlinks" style="margin: 0 10%; border-collapse: collapse; background: #FBFBFB; border: 1px solid #aaa; border-left: 10px solid #66CC44; font-size:90%"> <tbody><tr> <td style="padding: 2px 0px 2px 0.5em;text-align: center;"> <div style="padding: 0.25em 0.5em;width:52px;"> <span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Weeks_featured_article.png/45px-Weeks_featured_article.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Weeks_featured_article.png/68px-Weeks_featured_article.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Weeks_featured_article.png/90px-Weeks_featured_article.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></span></span></div></td> <td style="padding: 0.25em 0.5em;width: 100%;">Tiu ĉi artikolo estis <a href="/wiki/Vikipedio:Artikolo_de_la_semajno" title="Vikipedio:Artikolo de la semajno">artikolo de la semajno</a> en la <a href="/wiki/Vikipedio:Artikolo_de_la_semajno/2013/16" title="Vikipedio:Artikolo de la semajno/2013/16">16-a semajno</a> de la jaro <a href="/wiki/Vikipedio:Artikolo_de_la_semajno/2013" title="Vikipedio:Artikolo de la semajno/2013">2013</a>.</td> </tr> </tbody></table></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Elŝutita el "<a dir="ltr" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Senarbarigo&oldid=8874401">https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Senarbarigo&oldid=8874401</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kategorioj" title="Specialaĵo:Kategorioj">Kategorioj</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Klimata_%C5%9Dan%C4%9Do" title="Kategorio:Klimata ŝanĝo">Klimata ŝanĝo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Arbara_mastrumado" title="Kategorio:Arbara mastrumado">Arbara mastrumado</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Senarbarigo" title="Kategorio:Senarbarigo">Senarbarigo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Arbaroj" title="Kategorio:Arbaroj">Arbaroj</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kaŝitaj kategorioj: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Listo_de_arkivitaj_pa%C4%9Doj_de_Retarkivo" title="Kategorio:Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo">Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kun_eksmodaj_cit%C5%9Dablonoj" title="Kategorio:Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj">Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kiuj_uzas_ISBNajn_magiajn_ligilojn" title="Kategorio:Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn">Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Artikoloj_kun_rompitaj_ligiloj" title="Kategorio:Artikoloj kun rompitaj ligiloj">Artikoloj kun rompitaj ligiloj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Elstaraj_artikoloj_de_nekonata_dato" title="Kategorio:Elstaraj artikoloj de nekonata dato">Elstaraj artikoloj de nekonata dato</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Elstaraj_artikoloj" title="Kategorio:Elstaraj artikoloj">Elstaraj artikoloj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Artikoloj_de_la_semajno_en_2013" title="Kategorio:Artikoloj de la semajno en 2013">Artikoloj de la semajno en 2013</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ĉi tiu paĝo estis lastafoje redaktita je 17:47, 4 okt. 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">La teksto disponeblas laŭ la permesilo <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo">Krea Komunaĵo Atribuite-Samkondiĉe 4.0 Neadaptita</a>; eble aldonaj kondiĉoj aplikeblas. Vidu la <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">uzkondiĉojn</a> por detaloj.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Regularo pri respekto de la privateco</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedio:Enkonduko">Pri Vikipedio</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedio:Malgarantio">Malgarantioj</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programistoj</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eo.wikipedia.org">Statistikoj</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklaro pri kuketoj</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eo.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Senarbarigo&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Poŝtelefona vido</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-vp9pw","wgBackendResponseTime":183,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.239","walltime":"0.631","ppvisitednodes":{"value":2839,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":26864,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":11245,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":28561,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 177.158 1 -total"," 43.91% 77.795 1 Ŝablono:Projektoj"," 22.72% 40.259 1 Ŝablono:Referencoj"," 22.34% 39.572 12 Ŝablono:Webarchiv"," 7.18% 12.722 9 Ŝablono:Citaĵo_el_la_reto"," 5.90% 10.454 1 Ŝablono:Elstara"," 3.55% 6.298 5 Ŝablono:404"," 2.43% 4.304 2 Ŝablono:ArtikolaMesaĝokesto"," 2.43% 4.300 1 Ŝablono:ADLS"," 2.30% 4.078 1 Ŝablono:Cite_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.025","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1286704,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-764b6bb99c-sw4nk","timestamp":"20241121172914","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Senarbarigo","url":"https:\/\/eo.wikipedia.org\/wiki\/Senarbarigo","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q169940","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q169940","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-09-12T23:52:18Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/57\/Deforestacja_RioBranco.jpg"}</script> </body> </html>