CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Kimmerlər — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"1fc917bd-96e1-4910-b601-6e7995759943","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Kimmerlər","wgTitle":"Kimmerlər","wgCurRevisionId":7715221,"wgRevisionId":7715221,"wgArticleId":86788,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[ "Azərbaycan tayfaları","Qədim dövr Azərbaycan tarixi","Kimmerlər"],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Kimmerlər","wgRelevantArticleId":86788,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"az"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false, "wgWikibaseItemId":"Q192730","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js", "ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements","ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion","ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2Clogo&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Urartu715-713.png/1200px-Urartu715-713.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="765"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Urartu715-713.png/800px-Urartu715-713.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="510"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Urartu715-713.png/640px-Urartu715-713.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="408"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Kimmerlər — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/Kimmerl%C9%99r"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktə" href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kimmerl%C9%99r"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Kimmerlər rootpage-Kimmerlər skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Kimmerlər</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipediya, azad ensiklopediya</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naviqasiyaya keç</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Axtarışa keç</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="az" dir="ltr"><table class="infobox" cellspacing="5" style="width: 22em; text-align: center; font-size: 88%; line-height: 1.5em"> <caption style="font-size: larger; font-weight: bold">Kimmerlər </caption> <tbody><tr> <td><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Urartu715-713.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Urartu715-713.png/300px-Urartu715-713.png" decoding="async" width="300" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Urartu715-713.png/450px-Urartu715-713.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Urartu715-713.png/600px-Urartu715-713.png 2x" data-file-width="1706" data-file-height="1087" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td></tr> <tr> <td>Kimmerlərin Urartuya hücumu </td></tr> <tr> <th style="background-color: #b0c4de">Dili </th></tr> <tr> <td> <p>kimmer dili </p> </td></tr> </tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6900089">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7806491">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:640px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}body.skin--responsive .mw-parser-output .sidebar a>img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile nowraplinks" style="width: 15.3em"><tbody><tr><th class="sidebar-title"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_tarixi" title="Azərbaycan tarixi">Azərbaycan tarixi</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Maiden_Tower_(Baku).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Maiden_Tower_%28Baku%29.jpg/250px-Maiden_Tower_%28Baku%29.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Maiden_Tower_%28Baku%29.jpg/375px-Maiden_Tower_%28Baku%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Maiden_Tower_%28Baku%29.jpg/500px-Maiden_Tower_%28Baku%29.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="803" /></a><figcaption></figcaption></figure></td></tr><tr><td class="sidebar-above" style="font-size:smaller;"> <small><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_(ekzonim)" class="mw-redirect" title="Azərbaycan (ekzonim)">Etimologiya</a>  • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_tarixinin_xronologiyas%C4%B1" title="Azərbaycan tarixinin xronologiyası">Xronologiya</a>  • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1n_etnogenezi" title="Azərbaycanlıların etnogenezi">Etnogenez</a> </small></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="color:#777; background: #eeeeee; text-align:center;;color: var(--color-base)">Ən qədim dövr</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="text-align:left;"> <dl><dt><a href="/wiki/Da%C5%9F_d%C3%B6vr%C3%BC" title="Daş dövrü"><span style="color:#888">Daş</span></a><span style="color:#888"> və </span><a href="/wiki/Eneolit_d%C3%B6vr%C3%BC" class="mw-redirect" title="Eneolit dövrü"><span style="color:#888">Mis</span></a><span style="color:#888"> dövrü</span></dt> <dd><b><a href="/wiki/Quru%C3%A7ay_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" title="Quruçay mədəniyyəti">Quruçay mədəniyyəti</a></b> <dl><dd><a href="/wiki/Az%C4%B1x_ma%C4%9Faras%C4%B1" title="Azıx mağarası">Azıx mağarası</a> <dl><dd><small><a href="/wiki/Az%C4%B1xantrop" title="Azıxantrop">Azıxantrop</a></small></dd></dl></dd> <dd><a href="/wiki/Ta%C4%9Flar_ma%C4%9Faras%C4%B1" title="Tağlar mağarası">Tağlar mağarası</a></dd> <dd><a href="/wiki/Damc%C4%B1l%C4%B1_ma%C4%9Faras%C4%B1" title="Damcılı mağarası">Damcılı mağarası</a></dd> <dd><a href="/wiki/Zar_ma%C4%9Fara_d%C3%BC%C5%9F%C9%99rg%C9%99si" title="Zar mağara düşərgəsi">Zar mağarası</a></dd> <dd><a href="/wiki/%C5%9Eu%C5%9Fa_ma%C4%9Fara_d%C3%BC%C5%9F%C9%99rg%C9%99si" title="Şuşa mağara düşərgəsi">Şuşa mağarası</a></dd></dl></dd> <dd><small><b><a href="/wiki/%C5%9Eulaveri-%C5%9Eomut%C9%99p%C9%99_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" title="Şulaveri-Şomutəpə mədəniyyəti">Şulaveri-Şomutəpə mədəniyyəti</a></b><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888"><i>təxm.</i>6500–3400 e.ə.</span></span></div></small> <dl><dd><a href="/wiki/%C5%9Eomut%C9%99p%C9%99_ya%C5%9Fay%C4%B1%C5%9F_yeri" class="mw-redirect" title="Şomutəpə yaşayış yeri">Şomutəpə yaşayış yeri</a></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/K%C3%BCr-Araz_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" title="Kür-Araz mədəniyyəti">Kür-Araz mədəniyyəti</a></b><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888"><i>təxm.</i>3400–2000 e.ə.</span></span></div> <dl><dd><b><a href="/wiki/I_K%C3%BClt%C9%99p%C9%99_ya%C5%9Fay%C4%B1%C5%9F_yeri_(Bab%C9%99k)" title="I Kültəpə yaşayış yeri (Babək)">I Kültəpə yaşayış yeri (Babək)</a></b></dd> <dd><b><a href="/wiki/Qar%C4%9Falart%C9%99p%C9%99si_ya%C5%9Fay%C4%B1%C5%9F_yeri" title="Qarğalartəpəsi yaşayış yeri">Qarğalartəpəsi yaşayış yeri</a></b></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/Leylat%C9%99p%C9%99_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" title="Leylatəpə mədəniyyəti">Leylatəpə mədəniyyəti</a></b></dd></dl> <hr /> <dl><dt><a href="/wiki/Tunc_d%C3%B6vr%C3%BC" title="Tunc dövrü"><span style="color:#888">Tunc</span></a><span style="color:#888"> və </span><a href="/wiki/D%C9%99mir_d%C3%B6vr%C3%BC" title="Dəmir dövrü"><span style="color:#888">Dəmir</span></a><span style="color:#888"> dövrü</span></dt> <dd><small><b><a href="/wiki/Xocal%C4%B1-G%C9%99d%C9%99b%C9%99y_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" title="Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti">Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti</a></b><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888"><i>təxm.</i>XIII–VII əsrlər e.ə.</span></span></div></small></dd> <dd><b><a href="/wiki/Boyal%C4%B1_Qablar_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Boyalı Qablar mədəniyyəti">Boyalı Qablar mədəniyyəti</a></b><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888"><i>təxm.</i>II minillik e.ə.</span></span></div> <dl><dd><b><a href="/wiki/II_K%C3%BClt%C9%99p%C9%99_ya%C5%9Fay%C4%B1%C5%9F_yeri_(Bab%C9%99k)" title="II Kültəpə yaşayış yeri (Babək)">II Kültəpə yaşayış yeri (Babək)</a></b></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C3%9Cz%C9%99rlikt%C9%99p%C9%99_ya%C5%9Fay%C4%B1%C5%9F_yeri" title="Üzərliktəpə yaşayış yeri">Üzərliktəpə yaşayış yeri</a></b></dd></dl></dd></dl> <hr /> <dl><dt><span style="color:#888">Erkən tayfa ittifaqları</span></dt> <dd><b><a href="/wiki/Aratta" title="Aratta">Aratta</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">III min.I yar. e.ə.</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Lulubi" class="mw-redirect" title="Lulubi">Lulubi</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">XXIII əsr-II min. e.ə.</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Kuti" class="mw-redirect" title="Kuti">Kuti</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">III min.əvv.-III min.son. e.ə.</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Turukki" title="Turukki">Turukki</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">XX–XIX əsr e.ə.</span></span></div></dd></dl> <hr /> <dl><dt><span style="color:#888">Erkən dövlətlər</span></dt> <dd><b><a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">850–616 e.ə.</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Midiya" class="mw-disambig" title="Midiya">Midiya</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">728—549 e.ə.</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C4%B0%C5%9Fquz" title="İşquz">İşquz</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">652–625 e.ə.</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Ki%C3%A7ik_Midiya" title="Kiçik Midiya">Kiçik Midiya</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">558–330 e.ə.</span></span></div> <dl><dd><small><b><a href="/wiki/K%C3%BCp_q%C9%99birl%C9%99ri_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" title="Küp qəbirləri mədəniyyəti">Küp qəbirləri mədəniyyəti</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">e.ə.IV əsr-b.e. VII əsr</span></span></div></small></dd></dl></dd></dl> <hr /></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="color:#777; background: #eeeeee; text-align:center;;color: var(--color-base)">Antik dövr</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="text-align:left;"> <dl><dt><span style="color:#888">İskəndər imperiyasından sonra</span></dt> <dd><b><a href="/wiki/Atropatena" title="Atropatena">Atropatena</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">328—224 e.ə.</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/Atropatidl%C9%99r" title="Atropatidlər">Atropatidlər</a></dd> <dd><a href="/wiki/Atropatena_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" title="Atropatena Arşakiləri">Atropatena Arşakiləri</a></dd> <dd><a href="/wiki/Atropatena_(satrapl%C4%B1q)" title="Atropatena (satraplıq)">Sasanilər dövrü</a></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Qafqaz Albaniyası</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">e.ə.IV əsr—b.e.704 </span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/Arran%C5%9Fahlar" title="Arranşahlar">Aranoğulları</a> <dl><dd><i><b><a href="/w/index.php?title=Qafqaz_Albaniyas%C4%B1-Roma_%C9%99laq%C9%99l%C9%99ri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qafqaz Albaniyası-Roma əlaqələri (səhifə mövcud deyil)">Roma ilə əlaqələr</a></b></i></dd></dl></dd> <dd><a href="/wiki/Alban_Ar%C5%9Fakil%C9%99ri" title="Alban Arşakiləri">Alban Arşakiləri</a> <dl><dd><i><b><a href="/wiki/Alban_H%C9%99vari_Kils%C9%99si" class="mw-redirect" title="Alban Həvari Kilsəsi">Xristianlığın yayılması</a></b></i> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">301</span></span></div></dd> <dd><i><b><a href="/wiki/Albaniya_(satrapl%C4%B1q)" title="Albaniya (satraplıq)">Satraplıq</a></b></i> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">252-639</span></span></div></dd> <dd><i><b><a href="/w/index.php?title=Akilisen_s%C3%BClh%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akilisen sülhü (səhifə mövcud deyil)">Akilisen sülhü</a></b></i> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">387</span></span></div></dd> <dd><i><b><a href="/wiki/%C3%9C%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC_fars-t%C3%BCrk_m%C3%BCharib%C9%99si" title="Üçüncü fars-türk müharibəsi">Fars-Göytürk müharibəsi</a></b></i> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">627-629</span></span></div></dd></dl></dd> <dd><a href="/wiki/Mehranil%C9%99r" title="Mehranilər">Mehranilər</a></dd></dl></dd> <dd><a href="/wiki/Leq_%C3%A7arl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Leq çarlığı">Leq çarlığı</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">b.e III əsr</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Maskut" class="mw-redirect" title="Maskut">Maskut</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">b.e III əsr </span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Kaspiana" title="Kaspiana">Kaspiana</a></dd> <dd><a href="/wiki/%C5%9Eirvan" class="mw-disambig" title="Şirvan">Şirvan</a></dd></dl> <hr /></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="color:#777; background: #eeeeee; text-align:center;;color: var(--color-base)">Orta əsrlər</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="text-align:left;"> <dl><dt><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_%C6%8Fr%C9%99b_Xilaf%C9%99tinin_t%C9%99rkibind%C9%99" class="mw-redirect" title="Azərbaycan Ərəb Xilafətinin tərkibində"><span style="color:#888">Ərəb dövrü</span></a></dt> <dd><b><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_%C4%B0slam" class="mw-redirect" title="Azərbaycanda İslam">İslamın yayılması</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">VIII-IX əsrlər</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Arran" title="Arran">Arran</a></b></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C6%8Frm%C9%99niyy%C9%99" title="Ərməniyyə">Ərməniyyə</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">653–884</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/X%C3%BCrr%C9%99mil%C9%99r_h%C9%99r%C9%99kat%C4%B1" title="Xürrəmilər hərəkatı">Xürrəmilər hərəkatı</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">VIII-IX əsrlər</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C5%9E%C9%99ki_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Şəki dövləti">Şəki dövləti</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">VIII əsr—1117</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/Mehranil%C9%99r" title="Mehranilər">Mehranilər</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Arevmanelil%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arevmanelilər (səhifə mövcud deyil)">Arevmanelilər</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Qriqol_o%C4%9Fullar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qriqol oğulları (səhifə mövcud deyil)">Qriqol oğulları</a></dd></dl></dd></dl> <hr /> <dl><dt><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_orta_%C9%99srl%C9%99rd%C9%99" class="mw-redirect" title="Azərbaycan orta əsrlərdə"><span style="color:#888">Orta əsrlər Azərbaycanı</span></a></dt> <dd><b><a href="/wiki/Layzan%C5%9Fahlar" title="Layzanşahlar">Layzanşahlar</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">861 — 917</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C5%9Eirvan%C5%9Fahlar_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Şirvanşahlar dövləti">Şirvanşahlar</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">861 — 1539</span></span></div> <dl><dd><b><a href="/wiki/M%C9%99zy%C9%99dil%C9%99r" title="Məzyədilər">Məzyədilər</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">861-1027</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/K%C9%99sranil%C9%99r" title="Kəsranilər">Kəsranilər</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1027-1382</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Ruslar%C4%B1n_Qafqaz_ekspedisiyalar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Rusların Qafqaz ekspedisiyaları">Vikinq yürüşləri</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">914-1041</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/w/index.php?title=%C5%9Eirvan_G%C3%BCrc%C3%BCstan%C4%B1n_hakimiyy%C9%99tind%C9%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şirvan Gürcüstanın hakimiyyətində (səhifə mövcud deyil)">Gürcü təbəəliyi</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1124-1239</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/D%C9%99rb%C9%99ndil%C9%99r" title="Dərbəndilər">Dərbəndilər</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1382-1539</span></span></div></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/D%C9%99rb%C9%99nd_%C9%99mirliyi" title="Dərbənd əmirliyi">Dərbənd əmirliyi</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">869 — 1075</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Sacil%C9%99r" title="Sacilər">Sacilər</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">889-929</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Salaril%C9%99r" title="Salarilər">Salarilər</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">919-1062</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C5%9E%C9%99ddadil%C9%99r" title="Şəddadilər">Şəddadilər</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">951–1075</span></span></div> <dl><dd><b><a href="/wiki/%C5%9E%C9%99ddadil%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si#Ani_qolu" title="Şəddadilər sülaləsi">Ani əmirliyi</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1072-1174</span></span></div></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/R%C9%99vvadil%C9%99r" title="Rəvvadilər">Rəvvadilər</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">955-1071</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Vaspurakan_%C3%A7arl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Vaspurakan çarlığı">Vaspurakan çarlığı</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">908–1021</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/S%C3%BCnik_%C3%A7arl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Sünik çarlığı">Sünik çarlığı</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">987— 1170</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/w/index.php?title=Artsak_%C3%A7arl%C4%B1%C4%9F%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Artsak çarlığı (səhifə mövcud deyil)">Artsak çarlığı</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1000–1261</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Xa%C3%A7%C4%B1n_knyazl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Xaçın knyazlığı">Xaçın knyazlığı</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">X-XIV əsrlər</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/Dop_s%C3%BClal%C9%99si" title="Dop sülaləsi">Dəfnə sülaləsi</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=H%C9%99s%C9%99n-C%C9%99lalyanlar_s%C3%BClal%C9%99si&action=edit&redlink=1" class="new" title="Həsən-Cəlalyanlar sülaləsi (səhifə mövcud deyil)">Həsən-Cəlalyanlar sülaləsi</a></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/Nax%C3%A7%C4%B1van%C5%9Fahl%C4%B1q" title="Naxçıvanşahlıq">Naxçıvanşahlıq</a></b> <small><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">X əsr — XI əsrin 60-cı illəri</span></span></div></small> <dl><dd><a href="/w/index.php?title=%C6%8Fbudul%C9%99fil%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Əbuduləfilər (səhifə mövcud deyil)">Əbuduləfilər</a></dd></dl></dd></dl> <hr /> <dl><dt><a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_S%C9%99lcuq_imperiyas%C4%B1" title="Böyük Səlcuq imperiyası"><span style="color:#888">Türk</span></a><span style="color:#888">-</span><a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Monqol_imperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Böyük Monqol imperiyası"><span style="color:#888">Monqol</span></a><span style="color:#888"> dövrü</span></dt> <dd><b><a href="/wiki/T%C3%BCrkl%C9%99rin_miqrasiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Türklərin miqrasiyası">Türkləşmə</a></b></dd> <dd><b><a href="/wiki/A%C4%9Fsunqurlar_s%C3%BClal%C9%99si" class="mw-redirect" title="Ağsunqurlar sülaləsi">Ağsunqurlular</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1108–1227</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Atab%C9%99yl%C9%99ri" class="mw-redirect" title="Azərbaycan Atabəyləri">Azərbaycan Atabəyləri</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1136-1225</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Elxanil%C9%99r" class="mw-redirect" title="Elxanilər">Elxani təbəəliyində</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1236–1335</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/Qaraba%C4%9F" title="Qarabağ">Qarabağ</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1230-cu illər</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/%C3%87obanil%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si" class="mw-redirect" title="Çobanilər sülaləsi">Çobanilər</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1335–1357</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/C%C9%99lairil%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si" class="mw-redirect" title="Cəlairilər sülaləsi">Cəlairilər</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1336–1432</span></span></div></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/Teymuril%C9%99r" title="Teymurilər">Teymurilər</a></b> <dl><dd><a href="/wiki/H%C3%BCrufilik" title="Hürufilik">Hürufilik</a></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C5%9E%C9%99ki_hakimliyi" title="Şəki hakimliyi">Şəki hakimliyi</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1384–1551</span></span></div> <dl><dd><a href="/w/index.php?title=Orlat_s%C3%BClal%C9%99si&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orlat sülaləsi (səhifə mövcud deyil)">Orlat sülaləsi</a></dd> <dd><a href="/wiki/Qara_ke%C5%9Fi%C5%9F_n%C9%99sli" title="Qara keşiş nəsli">Qara keşiş nəsli</a></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/Qaraqoyunlular" title="Qaraqoyunlular">Qaraqoyunlular</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1406–1468</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/A%C4%9Fqoyunlular" title="Ağqoyunlular">Ağqoyunlular</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1468–1508</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/%C6%8Frd%C9%99bil_hakimliyi" title="Ərdəbil hakimliyi">Ərdəbil hakimliyi</a></dd></dl></dd></dl> <hr /></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="color:#777; background: #eeeeee; text-align:center;;color: var(--color-base)">Erkən müasir dövr</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="text-align:left;"> <dl><dt><span style="color:#888">İmperiyalar dövrü və parçalanma</span></dt> <dd><b><a href="/wiki/S%C9%99f%C9%99vil%C9%99r" title="Səfəvilər">Səfəvilər</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1501–1736</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_tayfalar%C4%B1" title="Azərbaycan tayfaları">Azərbaycan tayfaları</a></dd> <dd><a href="/wiki/S%C9%99f%C9%99vil%C9%99rin_%C9%99halini_%C5%9Fi%C9%99l%C9%99%C5%9Fdirm%C9%99si" title="Səfəvilərin əhalini şiələşdirməsi">Şiələşdirmə</a></dd> <dd><a href="/wiki/Qaraba%C4%9F_b%C9%99yl%C9%99rb%C9%99yliyi" title="Qarabağ bəylərbəyliyi">Qarabağ bəylərbəyliyi</a></dd> <dd><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_b%C9%99yl%C9%99rb%C9%99yliyi" class="mw-redirect" title="Azərbaycan bəylərbəyliyi">Azərbaycan bəylərbəyliyi</a></dd> <dd><a href="/wiki/%C5%9Eirvan_b%C9%99yl%C9%99rb%C9%99yliyi" title="Şirvan bəylərbəyliyi">Şirvan bəylərbəyliyi</a></dd> <dd><a href="/wiki/%C3%87uxurs%C9%99%C9%99d_b%C9%99yl%C9%99rb%C9%99yliyi" title="Çuxursəəd bəylərbəyliyi">Çuxursəəd bəylərbəyliyi</a></dd> <dd><a href="/wiki/S%C9%99f%C9%99vi-Osmanl%C4%B1_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri" class="mw-redirect" title="Səfəvi-Osmanlı müharibələri">Osmanlı ilə müharibələr</a> <dl><dd><a href="/wiki/Habsburq-S%C9%99f%C9%99vi_ittifaq%C4%B1" title="Habsburq-Səfəvi ittifaqı">Habsburqlarla ittifaq</a></dd> <dd><a href="/wiki/Nax%C3%A7%C4%B1van_sanca%C4%9F%C4%B1" title="Naxçıvan sancağı">Naxçıvan sancağı</a></dd></dl></dd> <dd><a href="/wiki/Ordubadil%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si" title="Ordubadilər sülaləsi">Ordubadilər</a></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C6%8Ff%C5%9Farlar_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Əfşarlar İmperiyası">Əfşarlar</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1736–1747</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/X%C9%99ms%C9%99_(Qaraba%C4%9F)" class="mw-redirect" title="Xəmsə (Qarabağ)">Xəmsə məlikləri</a></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/Qacarlar" class="mw-redirect" title="Qacarlar">Qacarlar</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1796–1925</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_xanl%C4%B1qlar%C4%B1" title="Azərbaycan xanlıqları">Azərbaycan xanlıqları</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1747–1828</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_sultanl%C4%B1qlar%C4%B1" title="Azərbaycan sultanlıqları">Azərbaycan sultanlıqları</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">XVI əsr–1828</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Car-Balak%C9%99n_camaat%C4%B1" title="Car-Balakən camaatı">Car-Balakən camaatı</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">XVII əsr–1830</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/K%C3%BCr%C9%99k%C3%A7ay_m%C3%BCqavil%C9%99si" title="Kürəkçay müqaviləsi">Kürəkçay müqaviləsi</a></dd> <dd><a href="/wiki/G%C3%BCl%C3%BCstan_m%C3%BCqavil%C9%99si" title="Gülüstan müqaviləsi">Gülüstan müqaviləsi</a></dd> <dd><a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99n%C3%A7ay_m%C3%BCqavil%C9%99si" title="Türkmənçay müqaviləsi">Türkmənçay müqaviləsi</a></dd></dl></dd></dl> <hr /> <dl><dt><a href="/wiki/Rusiya_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Rusiya İmperiyası"><span style="color:#888">Rusiya dövrü</span></a></dt> <dd><b><a href="/wiki/M%C3%BCs%C9%99lman_%C9%99yal%C9%99tl%C9%99ri_r%C9%99isliyi" title="Müsəlman əyalətləri rəisliyi">Müsəlman əyalətləri rəisliyi</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1804–1840</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/H%C9%99rbi_dair%C9%99_r%C9%99isliyi" title="Hərbi dairə rəisliyi">Hərbi dairə rəisliyi</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1806–1840</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Erm%C9%99ni_vilay%C9%99ti" title="Erməni vilayəti">Erməni vilayəti</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1828–1840</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/X%C9%99z%C9%99r_vilay%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Xəzər vilayəti">Xəzər vilayəti</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1840–1846</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C5%9Eamax%C4%B1_quberniyas%C4%B1" title="Şamaxı quberniyası">Şamaxı quberniyası</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1846–1859</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Bak%C4%B1_quberniyas%C4%B1" title="Bakı quberniyası">Bakı quberniyası</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1859–1917</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Yelizavetpol_quberniyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Yelizavetpol quberniyası">Yelizavetpol quberniyası</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1868–1917</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C4%B0r%C9%99van_quberniyas%C4%B1" title="İrəvan quberniyası">İrəvan quberniyası</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1850–1917</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Zaqatala_dair%C9%99si" title="Zaqatala dairəsi">Zaqatala dairəsi</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1859–1917</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Bak%C4%B1_t%C9%99tili_(1903)" title="Bakı tətili (1903)">Bakı tətili</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1903</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_milli_oyan%C4%B1%C5%9F%C4%B1" title="Azərbaycan milli oyanışı">Milli oyanış</a></b></dd> <dd><b><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Milli_Azadl%C4%B1q_H%C9%99r%C9%99kat%C4%B1" class="mw-disambig" title="Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı">Milli Azadlıq Hərəkatı</a></b> <dl><dd><a href="/wiki/H%C3%BCmm%C9%99t" class="mw-redirect" title="Hümmət">Hümmət</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1904</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/M%C3%BCsavat_(1911-1920)" class="mw-redirect" title="Müsavat (1911-1920)">Müsavat</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1911</span></span></div></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/Qafqaz_c%C9%99bh%C9%99si_(Birinci_D%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99si)" class="mw-redirect" title="Qafqaz cəbhəsi (Birinci Dünya müharibəsi)">Qafqaz cəbhəsi</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1914–1918</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/Mart_soyq%C4%B1r%C4%B1m%C4%B1" title="Mart soyqırımı">Bakı qırğınları</a><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Quba_soyq%C4%B1r%C4%B1m%C4%B1" title="Quba soyqırımı">Quba qırğınları</a><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/%C5%9Eamax%C4%B1_soyq%C4%B1r%C4%B1m%C4%B1" title="Şamaxı soyqırımı">Şamaxı qırğınları</a><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918</span></span></div></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=%C5%9Eu%C5%9Fa_soyq%C4%B1r%C4%B1m%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şuşa soyqırımı (səhifə mövcud deyil)">Şuşa qırğınları</a><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Qafqaz_%C4%B0slam_Ordusu" title="Qafqaz İslam Ordusu">Qafqaz İslam Ordusu</a></dd> <dd><a href="/wiki/Bak%C4%B1_d%C3%B6y%C3%BC%C5%9F%C3%BC" title="Bakı döyüşü">Bakı döyüşü</a><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/G%C3%B6y%C3%A7ay_sava%C5%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="Göyçay savaşı">Göyçay savaşı</a><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Araz_T%C3%BCrk_C%C3%BCmhuriyy%C9%99ti" title="Araz Türk Cümhuriyyəti">Araz Türk Cümhuriyyəti</a><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918-1919</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Mu%C4%9Fan_M%C3%BCv%C9%99qq%C9%99ti_H%C9%99rbi_Diktaturas%C4%B1" title="Muğan Müvəqqəti Hərbi Diktaturası">Muğan Hərbi Diktaturası</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918-1919</span></span></div></dd></dl></dd></dl> <hr /> <dl><dt><span style="color:#888">Müasir Azərbaycan</span></dt> <dd><b><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Xalq_C%C3%BCmhuriyy%C9%99ti" title="Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti">İlk Azərbaycan Respublikası</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918–1920</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/Batum_konfrans%C4%B1" class="mw-redirect" title="Batum konfransı">Batum konfransı</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Mu%C4%9Fan_Sovet_Respublikas%C4%B1" title="Muğan Sovet Respublikası">Muğan Sovet Respublikası</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1919</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan-Erm%C9%99nistan_m%C3%BCharib%C9%99si_(1918-1920)" class="mw-redirect" title="Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi (1918-1920)">Ermənistanla müharibə</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1918–1920</span></span></div></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/Azad%C4%B1stan" title="Azadıstan">Azadıstan</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1920</span></span></div></dd></dl> <hr /></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="color:#777; background: #eeeeee; text-align:center;;color: var(--color-base)">Müasir dövr</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="text-align:left;"> <dl><dt><a href="/wiki/SSR%C4%B0" title="SSRİ"><span style="color:#888">SSRİ dövrü</span></a></dt> <dd><b><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Sovet_Sosialist_Respublikas%C4%B1" title="Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası">Azərbaycan SSR</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1920–1991</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/Qaraba%C4%9F_%C3%BCsyan%C4%B1_(1920)" title="Qarabağ üsyanı (1920)">Qarabağ üsyanı</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1920</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/G%C9%99nc%C9%99_%C3%BCsyan%C4%B1_(1920)" title="Gəncə üsyanı (1920)">Gəncə üsyanı</a><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1920</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Moskva_m%C3%BCqavil%C9%99si_(1921)" title="Moskva müqaviləsi (1921)">Moskva müqaviləsi</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1921</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Qars_m%C3%BCqavil%C9%99si" title="Qars müqaviləsi">Qars müqaviləsi</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1921</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_Stalin_repressiyalar%C4%B1" title="Azərbaycanda Stalin repressiyaları">Stalin repressiyaları</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1920-1950</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Da%C4%9Fl%C4%B1q_Qaraba%C4%9F_Muxtar_Vilay%C9%99ti" title="Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti">Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1923</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Nax%C3%A7%C4%B1van_Muxtar_Sovet_Sosialist_Respublikas%C4%B1" title="Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası">Naxçıvan Sovet Respublikası</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1924</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Milli_H%C3%B6kum%C9%99ti" title="Azərbaycan Milli Hökuməti">Azərbaycan Milli Hökuməti</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1945-1946</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_%C4%B0kinci_d%C3%BCnya_m%C3%BCharib%C9%99sind%C9%99" class="mw-redirect" title="Azərbaycan İkinci dünya müharibəsində">II Dünya müharibəsi</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1941-1945</span></span></div> <dl><dd><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_legionu" title="Azərbaycan legionu">Azərbaycan legionu</a></dd></dl></dd> <dd><a href="/wiki/XX_%C9%99srd%C9%99_Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1n_Erm%C9%99nistandan_deportasiyas%C4%B1_v%C9%99_k%C3%B6%C3%A7%C3%BCr%C3%BClm%C9%99si" class="mw-redirect" title="XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi">Deportasiya</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1947–1988</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Sumqay%C4%B1t_hadis%C9%99l%C9%99ri_(1988)" title="Sumqayıt hadisələri (1988)">Sumqayıt hadisələri</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1988</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Milli_Azadl%C4%B1q_H%C9%99r%C9%99kat%C4%B1_(1988-1991)" class="mw-redirect" title="Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988-1991)">Meydan hərəkatı</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1988-1991</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Qaraba%C4%9F_m%C3%BCharib%C9%99si" class="mw-redirect" title="Qarabağ müharibəsi">Qarabağ müharibəsi</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1989–1994</span></span></div></dd> <dd><a href="/wiki/Qara_Yanvar" title="Qara Yanvar">Qara Yanvar</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1990</span></span></div></dd></dl></dd></dl> <hr /> <dl><dt><span style="color:#888">Müstəqillik dövrü</span></dt> <dd><b><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1991-ci ildən</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Nax%C3%A7%C4%B1van_Muxtar_Respublikas%C4%B1" title="Naxçıvan Muxtar Respublikası">Naxçıvan</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1991-ci ildən</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/X%C9%99z%C9%99r_d%C9%99nizinin_h%C3%BCquqi_statusu" title="Xəzər dənizinin hüquqi statusu">Xəzərin statusu</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1991-ci ildən</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Tal%C4%B1%C5%9F-Mu%C4%9Fan_Muxtar_Respublikas%C4%B1" title="Talış-Muğan Muxtar Respublikası">Talış-Muğan</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1993</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Qondarma_Da%C4%9Fl%C4%B1q_Qaraba%C4%9F_Respublikas%C4%B1" title="Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası">Dağlıq Qarabağ</a></b> <small><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1994-cü ildən</span></span></div></small> <dl><dd><b><a href="/wiki/Qaraba%C4%9F_m%C3%BCharib%C9%99si" class="mw-redirect" title="Qarabağ müharibəsi">Qarabağ müharibəsi</a></b> <small><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1988-1994</span></span></div></small></dd> <dd><a href="/wiki/Xocal%C4%B1_soyq%C4%B1r%C4%B1m%C4%B1" title="Xocalı soyqırımı">Xocalı soyqırımı</a> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1992</span></span></div></dd></dl></dd> <dd><b><a href="/wiki/4_iyun_G%C9%99nc%C9%99_qiyam%C4%B1" title="4 iyun Gəncə qiyamı">Gəncə hadisələri</a></b> <div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1993</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/Mart_hadis%C9%99l%C9%99ri_(1995)" class="mw-redirect" title="Mart hadisələri (1995)">Mart hadisələri</a></b><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">1995</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/%C4%B0kinci_Qaraba%C4%9F_m%C3%BCharib%C9%99si" title="İkinci Qarabağ müharibəsi">İkinci Qarabağ müharibəsi</a></b><div style="float: right;"><span style="font-size:85%;"><span style="color:#888">2020</span></span></div></dd> <dd><b><a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Qay%C4%B1d%C4%B1%C5%9F" title="Böyük Qayıdış">Böyük Qayıdış</a></b></dd> <dd><b><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_diasporu" title="Azərbaycan diasporu">Azərbaycan diasporu</a></b></dd></dl></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below" style="border-top: 1px solid #aaa;"> <span class="nowrap"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Azerbaijan.svg" class="mw-file-description" title="Azərbaycan"><img alt="Azərbaycan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan</a></span> <a href="/wiki/Portal:Az%C9%99rbaycan" title="Portal:Azərbaycan">portalı</a></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Az%C9%99rbaycan_tarixi" title="Şablon:Azərbaycan tarixi"><span title="Şablona bax">b</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_m%C3%BCzakir%C9%99si:Az%C9%99rbaycan_tarixi" title="Şablon müzakirəsi:Azərbaycan tarixi"><span title="Müzakirə et">m</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Az%C9%99rbaycan_tarixi&action=edit"><span title="Bu şablonu redaktə et">r</span></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>Kimmerlər</b> – (<a href="/wiki/Lat%C4%B1n_dili" title="Latın dili"><i>lat.</i></a> <span lang="la" style="font-style: italic">Cimmerii</span>, <a href="/wiki/Q%C9%99dim_yunan_dili" title="Qədim yunan dili">q.yun.</a> <span lang="grc"><span style="font-family: palatino linotype, new athena unicode, athena, gentium, code2000, serif; font-size: 105%;">Κιμμέριοι</span></span>) — e.ə. VIII–VII əsrlərdə <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Qafqaz" title="Cənubi Qafqaz">Cənubi Qafqaza</a> gələn tayfalardır. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="az" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Mündəricat</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Yazılı_mənbələr"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Yazılı mənbələr</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#An_Gedişi"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">An Gedişi</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#Həmçinin_bax"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Həmçinin bax</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="#Mənbələr"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Mənbələr</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Yazılı_mənbələr"><span id="Yaz.C4.B1l.C4.B1_m.C9.99nb.C9.99l.C9.99r"></span>Yazılı mənbələr</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&veaction=edit&section=1" title="Yazılı mənbələr bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&action=edit&section=1" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Yazılı mənbələr"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mənbələrin verdiyi məlumata görə kimmerlər Şimali <a href="/wiki/Qara_d%C9%99niz" title="Qara dəniz">Qara dəniz</a> hövzəsindən köç edərək <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycanda</a> və Şərqi <a href="/wiki/Anadolu" class="mw-redirect" title="Anadolu">Anadoluda</a> məskunlaşmşdılar.<a href="/wiki/Herodot" title="Herodot">Herodotun</a> yazdığına görə, e.ə. VIII əsrdə Şərqdən <a href="/wiki/Qara_d%C9%99niz" title="Qara dəniz">Qara dənizin</a> Şimal çöllərinə-kimmerlərin ölkəsinə <a href="/wiki/Skifl%C9%99r" title="Skiflər">skiflər</a> gəlmişdilər. Kimmerlər onlarla toqquşmaqdan çəkkinmiş, yığışıb Cənubi <a href="/wiki/Qafqaz" title="Qafqaz">Qafqaza</a>, oradan da <a href="/wiki/Ki%C3%A7ik_Asiya" title="Kiçik Asiya">Kiçik Asiyaya</a> köç etmişdilər.<a href="/wiki/Qiyas%C9%99ddin_Qeybullayev" title="Qiyasəddin Qeybullayev">Q. Qeybullayev</a> qeyd edir ki, bu məlumatda skif deyildikdə, konkret hansı etnosun nəzərdə tutulduğu bəlli deyil. Çünki, antik müəlliflərin əsərlərində skif konkret bir etnosun adı deyildi. Herodotun kimmerlər ("kimmer" sözün qədim <a href="/wiki/Yunan_dili" title="Yunan dili">yunan dilinə</a> uyğunlaşdırılmış formasıdır) adlandırdığı bu türk etnosunun əsil adı isə Kəmər, yaxud da Qəmər kimi bərpa edilə bilər. İlk dəfə qədim yunan şairi <a href="/wiki/Homer" title="Homer">Homer</a> bu adı kimmer kimi işlətmiş, sonrakı müəlliflər də bu ənənəyə sadiq qalmışdır. Deməli qədim yunan tarixçiləri kəmər yaxud da qəmər etnonimini kimmer kimi tələffüz edirdilər.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Tədqiqatçılara görə, kimmerlər <a href="/wiki/Qara_d%C9%99niz" title="Qara dəniz">Qara dənizin</a> Qərb sahili tərəfdən, ya da <a href="/wiki/D%C9%99ryal_ke%C3%A7idi" title="Dəryal keçidi">Dəryal keçidindən</a> Cənubi <a href="/wiki/Qafqaz" title="Qafqaz">Qafqaza</a>,<a href="/wiki/K%C3%BCr" title="Kür">Kür</a>-<a href="/wiki/Araz" title="Araz">Araz</a> vadisinin Qərb hissəsinə,<a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan</a>-<a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan" title="Gürcüstan">Gürcüstan</a> sərhəd zonasına gəlmiş, lakin burada çox dayanmayaraq <a href="/wiki/Q%C9%99rbi_Az%C9%99rbaycan" title="Qərbi Azərbaycan">Qərbi Azərbaycan</a> (indiki <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistan</a>) zonasına getmişlər. Qədim <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCl%C9%99r" title="Gürcülər">gürcülər</a> kimmerləri "pəhləvanlar" adlandırırdılar.(İ. M. Dyakonov, Midiya tarixi, səh.123) O zamanlar <a href="/wiki/Q%C9%99rbi_Az%C9%99rbaycan" title="Qərbi Azərbaycan">Qərbi Azərbaycan</a> (indiki <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistan</a>) ərazisində <a href="/wiki/Erm%C9%99nil%C9%99r" title="Ermənilər">haylar</a> (erməni bu xalqa kənardan vermə addır və əslində <a href="/w/index.php?title=%C6%8Frm%C9%99nl%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ərmənlər (səhifə mövcud deyil)">ərmənlər</a> də bir türk elidir) yaşamırdılar və bu ərazinin əsas sakinləri türk mənşəli və <a href="/wiki/Qafqaz" title="Qafqaz">Qafqaz</a> dilli xalqlar idilər. Lakin bu ərazinin böyük bir hissəsi <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a> dövlətinin (e.ə. IX–VII əsrlər) nəzarəti altında idi. E.ə. 715-ci ildə kimmerlər <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a> ordusu ilə toqquşurlar. Qanlı döyüş nəticəsində kimmerlər qalib gəlirlər. </p><p>Kimmerlərin bir qismi <a href="/wiki/Q%C9%99rbi_Az%C9%99rbaycan" title="Qərbi Azərbaycan">Qərbi Azərbaycan</a> (indiki <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistan</a>) ərazisindən köç edərək <a href="/wiki/Ki%C3%A7ik_Asiya" title="Kiçik Asiya">Kiçik Asiyada</a> məskunlaşır. Çünki onları Şimali <a href="/wiki/Qara_d%C9%99niz" title="Qara dəniz">Qara dəniz</a> çöllərindən qovan <a href="/wiki/Skifl%C9%99r" title="Skiflər">skiflər</a> (<a href="/wiki/Qiyas%C9%99ddin_Qeybullayev" title="Qiyasəddin Qeybullayev">Q. Qeybullayev</a> antik tarixçilərin burada skif adı altında <a href="/wiki/Saklar" title="Saklar">sakları</a> nəzərdə tutduğunu qeyd edir) ardlarınca Cənubi <a href="/w/index.php?title=Qafaz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qafaz (səhifə mövcud deyil)">Qafaza</a> gəlmişdilər.<a href="/wiki/Ki%C3%A7ik_Asiya" title="Kiçik Asiya">Kiçik Asiyaya</a> köç edən kimmerlər burada <a href="/wiki/Frigiya" title="Frigiya">Frigiya</a> dövlətinin varlığına son qoyurlar.(Bəzi tədqiqatçılara görə <a href="/wiki/Haylar" title="Haylar">haylar</a> məhz frig tayfalarından biri idilər)Bu dövlətin tabeliyində olan və <a href="/wiki/Hayasa" title="Hayasa">Hayasa</a> adlı vilayətin sakinləri olan <a href="/wiki/Haylar" title="Haylar">haylar</a> (indiki <a href="/wiki/Erm%C9%99nil%C9%99r" title="Ermənilər">ermənilər</a>) qaçmağa üz qoyurlar və bütün <a href="/wiki/Ki%C3%A7ik_Asiya" title="Kiçik Asiya">Kiçik Asiyaya</a> səpələnirlər. </p><p>Kimerlərin bir hissəsi isə <a href="/wiki/Ki%C3%A7ik_Asiya" title="Kiçik Asiya">Kiçik Asiya</a> ərazisindən <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> dövləti ərazisinə keçir. Sonrakı əsrlərdə isə kimmerlər yerli türklər-<a href="/wiki/Mannalar" class="mw-redirect" title="Mannalar">mannalar</a> və <a href="/wiki/Madaylar" class="mw-redirect" title="Madaylar">madaylarla</a> qaynayıb qarışırlar. Onların adları isə Kəmər, Kəmərli və Qəmərli kimi toponimlərdə qorunub saxlanır. </p><p>İlkin tədqiqatlar dövründə kimmerlər İrandilli etnos sayılırdı. <a href="/w/index.php?title=%C4%B0.M.Dyakonov&action=edit&redlink=1" class="new" title="İ.M.Dyakonov (səhifə mövcud deyil)">İ.M.Dyakonov</a> qeyd edirdi ki,"kimmer" adı bu etnosa kənardan verilmiş adıır və <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a> dillərində "həmişə hərəkətdə olan" anlamındadır. Belə çxır ki, bu etnosun əsl adı məlum deyil.<a href="/wiki/Qiyas%C9%99ddin_Qeybullayev" title="Qiyasəddin Qeybullayev">Q. Qeybullayev</a> isə qeyd edir ki, kənardan verilmə olduğu halda kimmer adı toponimlərdə əks oluna və qoruna bilməzdi. Sonrakıı araşdırmalar kimmerlərin həqiqətən də türk etnosu olduğunu sübut etdi. Kimmerlərin türk mənşəli olduğunu sübut edən bir neçə dəlil var: </p><p>1)"Kəmər" etnonimi qədim türkcə kam (qam) –şaman və bir sıra türk tayfa adları üçün (avar, bolqar, qacar, sabar, xəzər və s) üçün səciyyəvi olan "ər" – kişi, ər, döyüşçü sözlərindəndir. Bu fikir ilk dəfə <a href="/w/index.php?title=F.C%C9%99lilov&action=edit&redlink=1" class="new" title="F.Cəlilov (səhifə mövcud deyil)">F.Cəlilov</a> tərəfindən irəli sürülmüşdür. Qeyd etmək lazımdır ki, kəmər etnoniminin birinci komponenti olan "kəm","qam" sözü başqa türk tayfa adlarının da kökünü təşkil edir:Kamak (<a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycanda</a> Qaymaqlı kəndlərinin adlarında qalmışdır), kaman, yaxud kuman (rus ənbələrində poloves adlandırılırlar), kamat (kumat) və s. </p><p>2)<a href="/w/index.php?title=Q.A.Meliki%C5%9Fvili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Q.A.Melikişvili (səhifə mövcud deyil)">Q.A.Melikişvili</a> yazır ki, kimmerlər <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Qafqaz Albaniyasının</a> Qərbində də yaşamışlar.(Q. A. Meliişvili, Qədim Şərq mənbələri Cənubi Qafqaz xalqlarının tarixi haqqında, Tiflis,1954) <a href="/w/index.php?title=Q.Qeybullayev&action=edit&redlink=1" class="new" title="Q.Qeybullayev (səhifə mövcud deyil)">Q.Qeybullayev</a> isə qeyd edir ki, Cənubi <a href="/wiki/Qafqaz" title="Qafqaz">Qafqaza</a> gələn kimmerlərin bir hissəsi <a href="/w/index.php?title=Az%C9%99rbaycan_respublikas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azərbaycan respublikası (səhifə mövcud deyil)">Azərbaycan respublikasının</a> Qərb bölgəsində,<a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan" title="Gürcüstan">Gürcüstanda</a> və indiki <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistan</a> respublikası ərazisində daimi məskunlaşmışdılar.<a href="/wiki/Qazax" title="Qazax">Qazax</a> – <a href="/wiki/Bor%C3%A7al%C4%B1" title="Borçalı">Borçalı</a> bölgəsində Böyük və Kiçik Kəmərli, Kəmərqaya, Qəmərli kəndlərinin adları da bu tayfa ilə bağlıdır. XIX əsrin sonlarında <a href="/wiki/Qafqaz" title="Qafqaz">Qafqazda</a> Kəmərli adlı yeddi kənd məlum idi. Kimmerlər <a href="/wiki/Q%C9%99rbi_Az%C9%99rbaycan" title="Qərbi Azərbaycan">Qərbi Azərbaycan</a> (indiki <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistan</a>) toponimikasında da öz izlərini qoymuşlar.<a href="/wiki/%C4%B0r%C9%99van" title="İrəvan">İrəvan</a> yaxınlığında orta əsrlərdə Qumri, Qəmri adlı türk kəndləri məlumdur. Hay mənbələrində bu toponim Kumayr kimi xatırlanır. Erməni tarixçisi <a href="/w/index.php?title=Y.A.Manandyan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Y.A.Manandyan (səhifə mövcud deyil)">Y.A.Manandyan</a> yazır ki,"kumar" toponimi ("y" səsi erməni dilində əlavə olunmadır, kumar isə kamarın fonetik formasıdır.) kimmer etnonimini əks etdirir.<a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyə</a> ərazisində də Kəmərli toponimləri məlumdur.<a href="/wiki/G%C3%BCney_Az%C9%99rbaycan" class="mw-redirect" title="Güney Azərbaycan">Güney Azərbaycanda</a> <a href="/w/index.php?title=Qa%C5%9Fqay_tayfas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qaşqay tayfası (səhifə mövcud deyil)">Qaşqay tayfasının</a> bir qolu Qəmər adlanır. Bütün bunlar sübut edir ki, antik müəlliflərin kimmer kimi işlətdikləri qəmər və ya kəmər etnonimi kənardan verilmə ad deyil, özünüadlandırmadır. Bu etnonimin kəmər yaxud da qəmər formasında olmasını onun <a href="/wiki/Assur" class="mw-redirect" title="Assur">Assur</a> mənbələrində Qamer kimi yazılması da sübut edir.(İ. M. Dyakonov, Assur-Babil mənbələri Urartu tarixi haqqında,1951) </p><p>3)Kimmerlərin çar adları da (çar sözü qədim türkcədə "sər" – hökmdar sözündəndir və <a href="/wiki/Slavyanlar" title="Slavyanlar">slavyanlar</a> da bu sözü <a href="/wiki/Q%C4%B1p%C3%A7aqlar" title="Qıpçaqlar">qıpçaqlardan</a> mənimsəmişlər) türk mənşəlidir: </p> <blockquote><p><a href="/wiki/Teu%C5%9Fpa" title="Teuşpa">Teuşpa</a> – tədqiqatçıların bəziləri <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a> dillərində tava-aspa "güclü at" kimi mənalandırırdılar. Lakin sonradan məlum oldu ki, ad qədim türkcə "tuş" – qızıl bəzək və "bay" varlı sözlərindəndir. Tuşbay kimi səslənmiş bu ad "qızıl bəzəyi olan" mənasındadır. Ata-ananın uşaq böyüyəndən sonra qızıl bəzək sahibi olması arzusunu ifadə edir.</p></blockquote> <blockquote><p><a href="/wiki/Tuqdame" title="Tuqdame">Tuqdame</a> – Əvvəlcə <a href="/wiki/Osetin_dili" title="Osetin dili">osetin dili</a> əsasında "qüvvəsi ilə bəzəyən" kimi izah edilirdi. Sonradan məlum edildi ki, ad qədim türkcə "tur" – döyüş bayrağı və "tomay" – bəzək, yaxud "tumay" –sipər sözlərindəndir. Ad ümumilikdə "döyüş bayrağını bəzəyən" anlamındadır. Adın birinci komponenti olan "tuq" sözü qədim türklərdə hakimlərin adları üçün səciyyəvidir.<a href="/wiki/T%C3%BCrke%C5%9Fl%C9%99r" title="Türkeşlər">Türkeşlərin</a> <a href="/wiki/738" title="738">738</a>–<a href="/wiki/739" title="739">739</a>-cu illərdəki xaqanı Tuk-Varsen (yəni tuqsan, tuqun özüsən) adını daşıyırdı. XIII əsrdə <a href="/wiki/Monqollar" title="Monqollar">monqollar</a> içərisində Tukluk, Tuk-Teymur və b. Adlarla da müqayisə edilə bilər.</p></blockquote> <blockquote><p><a href="/wiki/Sandakurru" title="Sandakurru">Sandakurru</a> – <a href="/wiki/Assur_dili" class="mw-redirect" title="Assur dili">Assur dilində</a> "r" səsi qoşalaşdırılmış və adın sonuna adlıq hal şəkilçisi olan "-u" əlavə olunmuşdur. Əsl forması isə Sandakur kimi bərpa edilir. Türkcə "san" –ad, şan-şöhrət sözü, "-da" (-la) şəkilçisi və "kür" – möhkəm, səbatlı sözlərindəndir. XIII əsrdə monqollarda Handakur,<a href="/wiki/%C3%87ingiz_xan" title="Çingiz xan">Çingiz xanın</a> nəvəsi Sankur, Cuci xanın oğlu Şinkur şəxs adları ilə müqayisə edilə bilər.<a href="/w/index.php?title=%C4%B0.M.Dyakonov&action=edit&redlink=1" class="new" title="İ.M.Dyakonov (səhifə mövcud deyil)">İ.M.Dyakonov</a> Sandakurru formasını izah edə bilməmiş. Sandakşatra formasını isə İran dillərində "Tanrı Sandonun hakimiyyəti" kimi yozmuşdur. Lakin bu variant elmdə qəbul edilməişdir. Ən azından ona görə ki,<a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a> xalqlarında Sando adlı tanrı məlum deyil. <a href="/w/index.php?title=Q.Qeybullayev&action=edit&redlink=1" class="new" title="Q.Qeybullayev (səhifə mövcud deyil)">Q.Qeybullayev</a> qeyd edir ki, adın Sandakşatra formasında olduğunu qəbul etsək belə bu formada türk dilində izah edilir:Sanda-şanlı, Şat-şahzadə və Ər-kişi, igid.</p></blockquote> <p><a href="/wiki/G%C3%BCney_Az%C9%99rbaycan" class="mw-redirect" title="Güney Azərbaycan">Güney Azərbaycan</a> ərazisində kimmer etnonimi kamar, komar, kəmər və qomar formalarında iki Komar, Kəmər, Kəmərdaran, iki Kamara, Kamarabad, Qemar, Qamarabad, Kamare, Kəmər-binə, Kamare-pain, Kamare-siyah, Kamaran və b. Yaşayış məntəqələrinin adlarında qalmışdır. Göstərilən kəndlərin hamısının əhalisi <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_t%C3%BCrkl%C9%99ri" class="mw-redirect" title="Azərbaycan türkləri">Azərbaycan türkləridir</a>. </p><p><a href="/w/index.php?title=%C4%B0.M.Artamanov&action=edit&redlink=1" class="new" title="İ.M.Artamanov (səhifə mövcud deyil)">İ.M.Artamanovun</a> fikrincə, kimmerlər sonra <a href="/wiki/%C3%96n_Asiya" title="Ön Asiya">Ön Asiyadan</a> geriyə-Şimali <a href="/wiki/Qara_d%C9%99niz" title="Qara dəniz">Qara dəniz</a> hövzəsinə də köç etmişlər. Lakin Güney <a href="/wiki/Qafqaz" title="Qafqaz">Qafqazda</a> və <a href="/wiki/G%C3%BCney_Az%C9%99rbaycan" class="mw-redirect" title="Güney Azərbaycan">Güney Azərbaycanda</a> kimmer etnonimini əks etdirən toponimlərin mövcudluğu göstərir ki, kimmerlərin bir hissəsi burada daimi məskunlaşmışdı. </p><p>Qeyd etmək lazımdır ki,<a href="/wiki/%C3%96n_Asiya" title="Ön Asiya">Ön Asiyanın</a> və Cənubi <a href="/wiki/Qafqaz" title="Qafqaz">Qafqazın</a> qədim xalqları haqqında e.ə. VII əsrdə tərtib olunmuş və <a href="/wiki/Bibliya" title="Bibliya">Bibliyada</a> da əksini tapmış şəcərə cədvəlində kəmərlərin adı Qomer kimi çəkilir. Bu göstərir ki, kimmerlər e.ə. VII əsrdə <a href="/wiki/%C3%96n_Asiya" title="Ön Asiya">Ön Asiyada</a> nüfuzlu etnos sayılırdı.<a href="/wiki/Qafqaz_albanlar%C4%B1" title="Qafqaz albanları">Qafqaz albanlarından</a> olan tarixçi <a href="/wiki/Moisey_Kalankatl%C4%B1" title="Moisey Kalankatlı">Moisey Kalankatlının</a> qədim xalqlara aid şəcərə cədvəlində də Maday və Aşkenaz (Sak) etnosları Qəmər etnosu ilə əlaqəli verilmişdir:"Yafətin oğlu Qəmər, onun oğlu Maday, onun oğlu Aşkenaz, onun oğlu Sarmat."(<a href="/wiki/Alban_%C3%B6lk%C9%99sinin_tarixi" title="Alban ölkəsinin tarixi">Alban ölkəsinin tarixi</a>, I kitab, II fəsil) </p><p>Kimmerlərin bir hissəsi isə <a href="/wiki/Kr%C4%B1m" title="Krım">Krımın</a> dağlıq ərazisində (bəzi tədqiqatçılara görə əsasən <a href="/wiki/Ker%C3%A7_yar%C4%B1madas%C4%B1" title="Kerç yarımadası">Kerç yarımadasında</a>) yaşamışdır.<a href="/wiki/Herodot" title="Herodot">Herodotdan</a> başlayaraq antik mənbələrdə onlar tavrlar, onların ərazisi isə <a href="/w/index.php?title=Tavrida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tavrida (səhifə mövcud deyil)">Tavrida</a> adlanmışdır. Həmin mənbələrdə tavrlar yaylaq maldarlığı ilə məşğul olan xalq kimi səciyyələndirilir. Onlarda Foanta adlı hökmdar adı da məlumdur ki, bu da qədim türklərdə Tuvantay adının qədim yunan dilində təhrif edilmiş formasıdır. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="An_Gedişi"><span id="An_Gedi.C5.9Fi"></span>An Gedişi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&veaction=edit&section=2" title="An Gedişi bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&action=edit&section=2" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: An Gedişi"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>e.ə. 721–715: <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sargon</a>, <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a> yaxınlığında "Gamirr" diyarından söz açır.</li></ul> <ul><li>e.ə. 714: <a href="/wiki/Assuriya" title="Assuriya">Assuriyalılar</a> və Kimmerlər tərəfindən məğlub olduqdan sonra <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a> kralı <a href="/wiki/I_Rusa" title="I Rusa">I Rusanın</a> intiharı.</li></ul> <ul><li>e.ə. 705: <a href="/wiki/Assuriya" title="Assuriya">Assuriyalı</a> <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sargon</a>, <a href="/w/index.php?title=Kulummu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kulummu (səhifə mövcud deyil)">Kulummu</a>'ya qarşı bir səfərdə öldü.</li></ul> <ul><li>e.ə. 695: Kimmerilər <a href="/wiki/Frigiya" title="Frigiya">Frigiyanı</a> məhv edir. Kral <a href="/wiki/Midas" title="Midas">Midasın</a> ölümü.</li></ul> <ul><li>e.ə. 679/678: Gimirri <a href="/wiki/Teu%C5%9Fpa" title="Teuşpa">Teuşpa</a> hökmdarlığı altında <a href="/w/index.php?title=Hubus%C3%A7na&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hubusçna (səhifə mövcud deyil)">Hubusçna</a>'dan (<a href="/wiki/Kappadokiya" title="Kappadokiya">Kapadokiya</a>?) <a href="/wiki/Assuriya" title="Assuriya">Assuriyanı</a> işğal etdi. <a href="/wiki/Assuriya" title="Assuriya">Assurlu</a> <a href="/w/index.php?title=Esarhaddon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Esarhaddon (səhifə mövcud deyil)">Esarhaddon</a> onları döyüşdə məğlub etdi.</li></ul> <ul><li>e.ə. 676–674: Kimmerlər <a href="/wiki/Frigiya" title="Frigiya">Frigiyanı</a> işğal edib məhv edir və <a href="/w/index.php?title=Paflagoniya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paflagoniya (səhifə mövcud deyil)">Paflagoniyaya</a> çatırlar.</li></ul> <ul><li>e.ə. 654 və ya 652: <a href="/wiki/Lidiya" title="Lidiya">Lidiya</a> Gyges'i Kimmerlərə qarşı döyüşdə öldü. Sardisin talanı; Kimmerilər və <a href="/w/index.php?title=Treril%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trerilər (səhifə mövcud deyil)">Trerilər</a> İyon koloniyalarını talan etdilər.</li></ul> <ul><li>e.ə. 644: Kimmerlər Sardisi işğal edir, ancaq bir qədər sonra geri çəkilir</li></ul> <ul><li>e.ə. 637–626: Alyattes'e məğlub olan kimmerilər.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Həmçinin_bax"><span id="H.C9.99m.C3.A7inin_bax"></span>Həmçinin bax</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&veaction=edit&section=3" title="Həmçinin bax bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&action=edit&section=3" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Həmçinin bax"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Skif_pad%C5%9Fahl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="Skif padşahlığı">Skif padşahlığı</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mənbələr"><span id="M.C9.99nb.C9.99l.C9.99r"></span>Mənbələr</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&veaction=edit&section=4" title="Mənbələr bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&action=edit&section=4" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Mənbələr"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6982878">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Qeybullayev Q. Qədim türklər və Ermənistan. B. : Azərnəşr, 1992, 140 səh.</span> </li> </ol></div></div> <ol><li>Q. Ə. Qeybullayev-Azərbaycan türklərinin təşəkkülü taxindən, Bakı,1994</li> <li>Q. Ə. Qeybullayev-Qədim türklər və Ermənistan, Bakı,1993</li> <li>İ. M. Dyakonov-Midiya tarixi, Moskva-Leninqrad,1956</li> <li>M. Kalankatlı-Alban ölkəsinin tarixi, Bakı,2007</li> <li>Ə. Ələkbərli-Qədim türk-oğuz yurdu Ermənistan, Bakı,1994</li> <li>İ. M. Dyakonov-Moskva,1981</li></ol>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kimmerlər&oldid=7715221">https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kimmerlər&oldid=7715221</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Kateqoriyalar" title="Xüsusi:Kateqoriyalar">Kateqoriyalar</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Az%C9%99rbaycan_tayfalar%C4%B1" title="Kateqoriya:Azərbaycan tayfaları">Azərbaycan tayfaları</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Q%C9%99dim_d%C3%B6vr_Az%C9%99rbaycan_tarixi" title="Kateqoriya:Qədim dövr Azərbaycan tarixi">Qədim dövr Azərbaycan tarixi</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Kimmerl%C9%99r" title="Kateqoriya:Kimmerlər">Kimmerlər</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Naviqasiya menyusu</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Şəxsi alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Redaktə edərkən istifadə etdiyiniz IP ünvanı üçün istifadəçi səhifəsi">Daxil olmamısınız</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n"><span>Müzakirə</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y"><span>Töhfələr</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Kimmerl%C9%99r" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil"><span>Hesab yarat</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Kimmerl%C9%99r" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o"><span>Daxil ol</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ad fəzaları</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Kimmerl%C9%99r" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c"><span>Məqalə</span></a></li><li id="ca-talk" class="new mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%BCzakir%C9%99:Kimmerl%C9%99r&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Məqalə haqqında müzakirə (səhifə mövcud deyil) [t]" accesskey="t"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">azərbaycanca</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Görünüş</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Kimmerl%C9%99r"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&action=edit" title="Səhifənin cari kodunu redaktə et [e]" accesskey="e"><span>Mənbəni redaktə et</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Daha çox</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Axtar</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Bu mətnin olduğu səhifələri axtar" value="Axtar"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Əgər varsa, eyni adı daşıyan səhifəyə keç" value="Get"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifə"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Naviqasiya</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z"><span>Ana səhifə</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar"><span>Kənd meydanı</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar"><span>İcma portalı</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r"><span>Son dəyişikliklər</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x"><span>Təsadüfi məqalə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Layihələr" class="mw-portlet mw-portlet-Layihələr vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Layihələr-label" > <h3 id="p-Layihələr-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Layihələr</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Seçilmiş məqalələr</span></a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar"><span>Seçilmiş siyahılar</span></a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Yaxşı məqalələr</span></a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri"><span>Məqalə namizədləri</span></a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay"><span>Mövzulu ay</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Xüsusi" class="mw-portlet mw-portlet-Xüsusi vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Xüsusi-label" > <h3 id="p-Xüsusi-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Xüsusi</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99"><span>Bizimlə əlaqə</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=az" title="Bizə dəstək verin"><span>İanə et</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün."><span>Kömək</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/Kimmerl%C9%99r" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j"><span>Səhifəyə keçidlər</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/Kimmerl%C9%99r" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k"><span>Əlaqəli redaktələr</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u"><span>Fayl yüklə</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Xüsusi səhifələrin siyahısı [q]" accesskey="q"><span>Xüsusi səhifələr</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&oldid=7715221" title="Bu səhifənin bu versiyasına daimi keçid"><span>Daimi keçid</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat"><span>Səhifə məlumatları</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:CiteThisPage&page=Kimmerl%C9%99r&id=7715221&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu səhifəyə necə istinad etmək barədə məlumat"><span>Bu səhifəyə istinad et</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FKimmerl%25C9%2599r"><span>Qısaldılmış URL əldə et</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrCode&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FKimmerl%25C9%2599r"><span>QR-kodu endir</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Çap et/ixrac</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Kimmerl%C9%99r"><span>Kitab yarat</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DownloadAsPdf&page=Kimmerl%C9%99r&action=show-download-screen"><span>PDF kimi yüklə</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&printable=yes" title="Səhifənin çap versiyası [p]" accesskey="p"><span>Çap versiyası</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər layihələrdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Cimmerians" hreflang="en"><span>Vikianbar</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q192730" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g"><span>Vikidata elementi</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər dillərdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Kimmeri%C3%ABrs" title="Kimmeriërs – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Kimmeriërs" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Kimmerier" title="Kimmerier – İsveçrə almancası" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Kimmerier" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="İsveçrə almancası" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D9%88%D9%86" title="كيميريون – ərəb" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كيميريون" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="ərəb" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D9%88%D9%86" title="كيميريون – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="كيميريون" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Cimerios" title="Cimerios – asturiya" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Cimerios" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiya" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%D8%B1%E2%80%8C%E2%80%8C%D9%84%D8%B1" title="کیمر‌‌لر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کیمر‌‌لر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%B9%D1%86%D1%8B" title="Кімерыйцы – belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Кімерыйцы" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%BC%D1%8D%D1%80%D1%8B%D0%B9%D1%86%D1%8B" title="Кімэрыйцы – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Кімэрыйцы" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B9%D1%86%D0%B8" title="Кимерийци – bolqar" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Кимерийци" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bolqar" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Kimerijci" title="Kimerijci – bosniya" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Kimerijci" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniya" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cimmeris" title="Cimmeris – katalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Cimmeris" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8E%D8%B1%DB%8C" title="کیمێری – Mərkəzi kürdcə" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کیمێری" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Mərkəzi kürdcə" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Kimmerler" title="Kimmerler – krım türkcəsi" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Kimmerler" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="krım türkcəsi" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Kimmeriov%C3%A9" title="Kimmeriové – çex" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kimmeriové" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çex" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BC%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Киммерисем – çuvaş" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Киммерисем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="çuvaş" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kimmerer" title="Kimmerer – alman" lang="de" hreflang="de" data-title="Kimmerer" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alman" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B9%CE%BC%CE%BC%CE%AD%CF%81%CE%B9%CE%BF%CE%B9" title="Κιμμέριοι – yunan" lang="el" hreflang="el" data-title="Κιμμέριοι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="yunan" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Cimmerians" title="Cimmerians – ingilis" lang="en" hreflang="en" data-title="Cimmerians" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingilis" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Cimeroj" title="Cimeroj – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Cimeroj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cimerios" title="Cimerios – ispan" lang="es" hreflang="es" data-title="Cimerios" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="ispan" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kimmerlased" title="Kimmerlased – eston" lang="et" hreflang="et" data-title="Kimmerlased" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="eston" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Zimeriar" title="Zimeriar – bask" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Zimeriar" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="bask" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="کیمری‌ها – fars" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کیمری‌ها" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="fars" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kimmerialaiset" title="Kimmerialaiset – fin" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kimmerialaiset" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fin" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cimm%C3%A9riens" title="Cimmériens – fransız" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Cimmériens" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="fransız" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Simmearjers" title="Simmearjers – qərbi friz" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Simmearjers" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="qərbi friz" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Cimerios" title="Cimerios – qalisiya" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cimerios" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="qalisiya" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%99%D7%9E%D7%A8%D7%99%D7%9D" title="קימרים – ivrit" lang="he" hreflang="he" data-title="קימרים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ivrit" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kimerijci" title="Kimerijci – xorvat" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kimerijci" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Kimmerek" title="Kimmerek – macar" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kimmerek" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="macar" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կիմերներ – erməni" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կիմերներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="erməni" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Suku_Kimmeri" title="Suku Kimmeri – indoneziya" lang="id" hreflang="id" data-title="Suku Kimmeri" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indoneziya" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Cimmeri" title="Cimmeri – italyan" lang="it" hreflang="it" data-title="Cimmeri" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="italyan" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AD%E3%83%B3%E3%83%A1%E3%83%AA%E3%82%A2%E4%BA%BA" title="キンメリア人 – yapon" lang="ja" hreflang="ja" data-title="キンメリア人" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="yapon" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="კიმერიელები – gürcü" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კიმერიელები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gürcü" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Кемерлер – qazax" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Кемерлер" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="qazax" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%82%B4%EB%A9%94%EB%A5%B4" title="킴메르 – koreya" lang="ko" hreflang="ko" data-title="킴메르" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreya" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BC%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B9%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Киммерийлер – qırğız" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Киммерийлер" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="qırğız" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Cimmerii" title="Cimmerii – latın" lang="la" hreflang="la" data-title="Cimmerii" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latın" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Cimerianes" title="Cimerianes – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Cimerianes" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kimerai" title="Kimerai – litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kimerai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Kimeriana_(vahoaka)" title="Kimeriana (vahoaka) – malaqas" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Kimeriana (vahoaka)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malaqas" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Cimmeri%C3%ABrs" title="Cimmeriërs – holland" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Cimmeriërs" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holland" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kimmeriere" title="Kimmeriere – bokmal norveç" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kimmeriere" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmal norveç" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kimerowie" title="Kimerowie – polyak" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kimerowie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polyak" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Cim%C3%A9rios" title="Cimérios – portuqal" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cimérios" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portuqal" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Cimerieni" title="Cimerieni – rumın" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Cimerieni" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumın" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BC%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B9%D1%86%D1%8B" title="Киммерийцы – rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Киммерийцы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Kimerijci" title="Kimerijci – serb-xorvat" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Kimerijci" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serb-xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Cimmerians" title="Cimmerians – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Cimmerians" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kimerovia" title="Kimerovia – slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kimerovia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kimerci" title="Kimerci – sloven" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kimerci" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloven" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kimerian%C3%ABt" title="Kimerianët – alban" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kimerianët" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="alban" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D1%86%D0%B8" title="Кимеријци – serb" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Кимеријци" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serb" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kimmerier" title="Kimmerier – isveç" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kimmerier" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="isveç" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kimmerler" title="Kimmerler – türk" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kimmerler" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="türk" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%B9%D1%86%D1%96" title="Кімерійці – ukrayna" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Кімерійці" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrayna" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kimmeriylar" title="Kimmeriylar – özbək" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kimmeriylar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="özbək" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%BE%9B%E6%A2%85%E9%87%8C%E4%BA%9A%E4%BA%BA" title="辛梅里亚人 – çin" lang="zh" hreflang="zh" data-title="辛梅里亚人" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="çin" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q192730#sitelinks-wikipedia" title="Dillərarası keçidləri redaktə et" class="wbc-editpage">Keçidləri redaktə et</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Bu səhifə sonuncu dəfə 09:11, 27 iyul 2024 tarixində redaktə edilib.</li> <li id="footer-info-copyright">Mətn <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az">Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası</a> altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">istifadə şərtlərinə</a> baxın.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Kimmerl%C9%99r&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-r2wfs","wgBackendResponseTime":122,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.266","walltime":"0.423","ppvisitednodes":{"value":3619,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":109970,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":21043,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":7075,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 219.055 1 -total"," 88.33% 193.496 1 Şablon:Azərbaycan_tarixi"," 86.30% 189.037 1 Şablon:Sidebar_with_collapsible_lists"," 22.15% 48.515 109 Şablon:Align"," 12.30% 26.947 109 Şablon:Small"," 4.43% 9.715 131 Şablon:Color"," 3.97% 8.696 1 Şablon:İstinad_siyahısı"," 3.88% 8.493 1 Şablon:AZE"," 3.14% 6.880 1 Şablon:Lang-grc"," 3.00% 6.563 1 Şablon:Nobr"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.098","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":830435,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-66695f89d8-cwvrk","timestamp":"20241119180149","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Kimmerl\u0259r","url":"https:\/\/az.wikipedia.org\/wiki\/Kimmerl%C9%99r","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q192730","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q192730","author":{"@type":"Organization","name":"Vikimedia layih\u0259l\u0259rin\u0259 t\u00f6hf\u0259 ver\u0259nl\u0259r"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-08-12T17:07:38Z","dateModified":"2024-07-27T09:11:30Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/a\/ad\/Urartu715-713.png"}</script> </body> </html>