CINXE.COM
اتیوپیا - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>اتیوپیا - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"ceba4bd1-477a-41b0-8327-093b68d06bce","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"اتیوپیا","wgTitle":"اتیوپیا","wgCurRevisionId":38618742,"wgRevisionId":38618742,"wgArticleId":1787549,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","آسیا در اسطوره‌شناسی یونانی","آفریقا در اسطوره‌شناسی یونانی","آفریقای سیاه","اسطوره‌ها","پادشاهی کوش","تاریخ اتیوپی","جغرافیای باستانی", "شاخ آفریقا","کشورهای آفریقای باستان","مکان‌ها در ایلیاد","محوطه‌های باستان‌شناختی یونان باستان در اریتره","منطقه‌های تاریخی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"اتیوپیا","wgRelevantArticleId":1787549,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[], "wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q410453","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init": "ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="اتیوپیا - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-اتیوپیا rootpage-اتیوپیا skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-اتیوپیا_در_اثر_هرودوت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اتیوپیا_در_اثر_هرودوت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>اتیوپیا در اثر هرودوت</span> </div> </a> <ul id="toc-اتیوپیا_در_اثر_هرودوت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جهان_از_دید_قدما" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جهان_از_دید_قدما"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>جهان از دید قدما</span> </div> </a> <ul id="toc-جهان_از_دید_قدما-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">اتیوپیا</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۲۴ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-24" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۲۴ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%89%B2%E1%8B%AE%E1%8D%92%E1%8B%AB_(%E1%8B%A8%E1%8C%8D%E1%88%AA%E1%8A%AD_%E1%89%83%E1%88%8D)" title="አይቲዮፒያ (የግሪክ ቃል)–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="አይቲዮፒያ (የግሪክ ቃል)" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%8A%D8%AB%D9%8A%D9%88%D8%A8%D9%8A%D8%A7" title="آيثيوبيا–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="آيثيوبيا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%84%D1%96%D0%BE%D0%BF%D1%8B_(%D0%BC%D1%96%D1%84%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F)" title="Эфіопы (міфалогія)–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Эфіопы (міфалогія)" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Aithiopia" title="Aithiopia–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Aithiopia" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Etiopija_(mitologija)" title="Etiopija (mitologija)–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Etiopija (mitologija)" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Eti%C3%B2pia_(mitologia)" title="Etiòpia (mitologia)–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Etiòpia (mitologia)" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Aithiopia" title="Aithiopia–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Aithiopia" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Aethiopia" title="Aethiopia–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Aethiopia" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Etiop%C3%ADa_(mitolog%C3%ADa)" title="Etiopía (mitología)–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Etiopía (mitología)" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Aithiopia" title="Aithiopia–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Aithiopia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89thiopiens_(mythologie_grecque)" title="Éthiopiens (mythologie grecque)–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Éthiopiens (mythologie grecque)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%AA%D7%99%D7%95%D7%A4%D7%99%D7%94_(%D7%9E%D7%99%D7%AA%D7%95%D7%9C%D7%95%D7%92%D7%99%D7%94)" title="אתיופיה (מיתולוגיה)–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="אתיופיה (מיתולוגיה)" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Aithiopia" title="Aithiopia–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Aithiopia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Etiopia_(mitologia_greca)" title="Etiopia (mitologia greca)–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Etiopia (mitologia greca)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%EC%9D%B4%ED%8B%B0%EC%98%A4%ED%94%BC%EC%95%84" title="아이티오피아–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아이티오피아" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Etiopians_(mitologia_gr%C3%A8ga)" title="Etiopians (mitologia grèga)–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Etiopians (mitologia grèga)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Etiopowie" title="Etiopowie–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Etiopowie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Eti%C3%B3pia_(Gr%C3%A9cia_Antiga)" title="Etiópia (Grécia Antiga)–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Etiópia (Grécia Antiga)" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%84%D0%B8%D0%BE%D0%BF%D1%8B_(%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F)" title="Эфиопы (мифология)–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Эфиопы (мифология)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Etiopija_(antika)" title="Etiopija (antika)–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Etiopija (antika)" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%82%D0%B8%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%98%D0%B0_(%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0)" title="Етиопија (митологија)–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Етиопија (митологија)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Aethiopien" title="Aethiopien–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Aethiopien" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%84%D1%96%D0%BE%D0%BF%D1%96%D1%8F_(%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8C)" title="Ефіопія (античність)–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Ефіопія (античність)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Aethiopia" title="Aethiopia–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Aethiopia" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q410453#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&oldid=38618742" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&id=38618742&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25A7%25D8%25AA%25DB%258C%25D9%2588%25D9%25BE%25DB%258C%25D8%25A7"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25A7%25D8%25AA%25DB%258C%25D9%2588%25D9%25BE%25DB%258C%25D8%25A7"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ethiopia_(region)" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q410453" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p><b>اتیوپیا</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span lang="en" title="متن به زبان انگلیسی"><bdi>Aethiopia</bdi></span>) در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="اساطیر یونانی">اساطیر یونانی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="اساطیر رومی">رومی</a> و نوشته‌های مؤلفان باستان به سرزمینی گفته می‌شود که از لحاظ جغرافیایی جنوب <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1" title="مصر">مصر</a> و همهٔ سرزمین‌های جنوبی آن کشور را شامل می‌شده‌است، هر چند که در برخی از روایات و اساطیر، محل آن نه در <a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="آفریقا">آفریقا</a>، بلکه در نقطه‌ای در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="آسیا">آسیا</a> در نظر گرفته می‌شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اتیوپیا_در_اثر_هرودوت"><span id=".D8.A7.D8.AA.DB.8C.D9.88.D9.BE.DB.8C.D8.A7_.D8.AF.D8.B1_.D8.A7.D8.AB.D8.B1_.D9.87.D8.B1.D9.88.D8.AF.D9.88.D8.AA"></span>اتیوپیا در اثر هرودوت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: اتیوپیا در اثر هرودوت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%AA" title="هرودوت">هرودوت</a> می‌گوید<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که از ۳۳۰ <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B9%D9%88%D9%86" title="فرعون">فرعون</a> مصر، ۱۸ تایشان اتیوپیایی<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بوده‌اند، با این توصیف وی، شاید بتوان معنای اتیوپیایی را که او می‌گوید، برای نقاط و صفحات جنوبی تر از مصر به کار برد. به گفتهٔ هرودوت، <a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AC%DB%8C%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="کبوجیه (صفحه وجود ندارد)">کبوجیه</a> (<a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%AC%DB%8C%D9%87" title="کمبوجیه">کمبوجیه</a>) پسر <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="کوروش بزرگ">کوروش بزرگ</a> و پادشاه <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a> برای اطلاع یافتن از اوضاع و احوال و طرز معیشت و آداب و رسوم مردمان آن سرزمین سفیری بدان مملکت فرستاد، به این عنوان که شاه ایران، هدایایی برای پادشاه آنجا فرستاده است و در نهان به آن‌ها دستور داد تحقیقاتی در باب آن سرزمین کنند و ضمناً معلوم دارند که مسئلهٔ «میز آفتاب» (سفرهٔ آفتاب) حقیقت دارد یا نه. </p><p>در باب میز آفتاب مورخ مزبور چنین نوشته است: «چنان که گویند، این چمنی است در <a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D9%85%D9%87_%D8%B4%D9%87%D8%B1" title="حومه شهر">حومهٔ شهر</a> که از گوشت پختهٔ همه نوع چهارپایان پوشیده است. قطعات گوشت را مأمورین و مستخدمین دولت شبانه در نهان بدانجا می‌برند و روز هر کس مایل باشد، به محل مزبور رفته از آن گوشت‌ها می‌خورد، ولی بومی‌ها عقیده دارند که این گوشت‌ها را همه شب، زمین به عمل می‌آورد.» </p><p>بعد مورخ مزبور می‌گوید: "کبوجیه بر اثر تصمیم خود به فرستادن سفیر، از شهر <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="الفانتین">الفانتین</a> مصر (Elephantine) (نام مستعمره‌ای یهودی در <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="مصر علیا">مصر علیا</a>) فرستاده‌ای از طایفهٔ ماهی خواران (ایکتیوفاجی) (Ichtyophages)،... پس از آن که مترجمین الفانتین رسیدند، شاه سفیری نزد اتیوپیایی‌ها با هدایا فرستاد و دستور داد چه بگویند. هدایا عبارت بود از لباس ارغوانی رنگ، طوق و یاره‌ای از زر، ظرفی از مرمر سفید با <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1_%D9%85%DA%A9%DB%8C" title="مر مکی">مر مکی</a> (در نسخه‌ای دیگر از ترجمهٔ کتاب هرودوت، "عود" نوشته شده‌است<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) و سبویی پر از شراب <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="خرما">خرما</a>. گویند اتیوپیایی‌هایی که رسول کبوجیه پیش آن‌ها رفت، مردانی شکیل و بلند قامتند و ترتیبات آن‌ها شباهتی به ترتیبات سایر ملل ندارد، مثلاًانتخاب به سلطنت چنین است: به این مقام، شخصی را از قبایل خودشان انتخاب می‌کنند که از حیث قامت بلندتر و از حیث قوت زورمندتر از همه باشد. </p><p>ماهی خواران وقتی که به مملکت اتیوپیا وارد شدند، هدایا را به پادشاه داده چنین گفتند: «شاه پارسی‌ها کبوجیه (کمبوجیه) در صدد جلب دوستی توست و با این مقصود ما را برای مذاکرات روانه کرده و این هدایا را که اگر خود او هم دارای آن باشد، خشنود خواهد بود، برای تو فرستاده است.» پادشاه <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C" title="اتیوپی">حبشه</a> (اتیوپیا) دریافت که مقصود رسولان دیدن وضع مملکت اوست و چنین جواب داد: «شاه پارس شما را نزد من فرستاده، نه از این جهت که دوستی مرا طالب است، شما هم دروغ می گوئید، زیرا برای جاسوسی به مملکت من آمده‌اید. آدمی که شما را فرستاده، آدم درستی نیست، اگر درست بود، درصدد تسلط بر مملکت دیگری برنمی‌آمد و راضی به بندگی مردمی که آزاری به او نرسانیده‌اند، نمی‌شد، پس این کمان را به او داده بگویید شاه اتیوپیایی‌ها به شاه پارسی‌ها از راه نصیحت می‌گوید فقط وقتی به اتیوپیایی‌های طویل العمر ولو با عده‌ای بیشتر از سپاهیان قیام کن که پارسی‌ها بتوانند زه چنین کمانی را به آن آسانی که من می‌کشم، بکشند و عجالتاً پارسی‌ها باید خدایان را شکر کنند که به اولاد اتیوپیایی‌ها الهام نمی‌کنند به مملکت خودشان مملکت خارجی ای را الحاق کنند.» بعد از این سخنان زه کمان را رها کرده آن را به رسولان تسلیم کرد. پس از آن پادشاه اتیوپیایی‌ها لباس ارغوانی را برداشته پرسید که این چیست و چگونه آن را ساخته‌اند. وقتی که ماهی خواران حقیقت امر را راجع به این رنگ گفتند، پادشاه اتیوپیا گفت: «فریبنده‌اند این مردم و لباسشان هم بدل است.» بعد گردن بند و دست بندها را بلند کرد و دربارهٔ آن‌ها سؤالاتی کرد و ماهی خوارها (ایکتیوفاجی‌ها) جواب دادند که پارسی‌ها آن‌ها را به عنوان زیور به کار می‌برند. پادشاه که تصور کرده بود منظور رسولان، غل و زنجیر و قلاده است، خندید و گفت: «غل و زنجیرهای اتیوپیایی‌ها محکم تر است.» راجع به مر مکی هم سؤال کرد و وقتی که رسولان گفتند که پارسی‌ها آن را به بدن می‌مالند، همان جواب را داد که راجع به لباس ارغوانی داده بود، ولی وقتی که نوبت شراب رسید و دانست که چگونه آن را تحصیل می‌کنند، جرعه‌ای از آن نوشید و بسیار خشنود و محظوظ شد و پرسید که غذای شاه پارس چیست و درازترین عمر پارسی‌ها چقدر است. ماهی خوارها جواب دادند که غذای شاه نان است، ترتیب تهیهٔ نان را از گندم بیان کردند و حد عمر پارسی‌ها را هشتاد سال گفتند. اتیوپیایی در جواب گفت که کوتاهی عمر پارسی‌ها باعث حیرت نیست، چه آن‌ها فضاله می‌خورند و اگر این مشروب را نداشتند، با این نوع غذا این قدر هم عمر نمی‌کردند، مقصود او از مشروب، شراب بود. بعد افزود که از این حیث پارسیان بر اتیوپیاییان برتری دارند. </p><p>وقتی که ماهی خوارها از پادشاه اتیوپیا پرسیدند که عمر اتیوپیایی‌ها چقدر است، او جواب داد که اکثر آن‌ها ۱۲۰ سال و بل بیشتر عمر می‌کنند و غذای آن‌ها گوشت پخته و مشروبشان شیر است. جاسوس‌ها از زیادی عمر آن‌ها در حیرت شدند. پس از آن آن‌ها را به کنار چشمه‌ای بردند و بعد از آن که در آن چشمه شست‌وشو کردند، تن آن‌ها چنان می‌درخشید که گویی آب چشمه روغن است. این آب بوی بنفشه داشت و به قول جاسوس‌ها آب این چشمه به قدری سبک است که چوب و اشیایی سبک‌تر از چوب در آب فرومی‌رود. اگر آب به این اندازه سبک است که می‌گویند، ممکن است که درازی عمر اتیوپیایی‌ها از استعمال آن باشد. از کنار چشمه، ماهی خواران را به محبس بردند. در اینجا محبوسین را در کند و زنجیرهای طلا کرده بودند. در نزد اتیوپیایی‌ها <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3" title="مس">مس</a> نایاب‌ترین و گران‌ترین فلز است. پس از آن، آن‌ها میز آفتاب را تماشا کردند و سپس آن‌ها را به دیدن مقبره‌ها و تابوت‌های اتیوپیایی‌ها که از بلور به ترتیب زیر ساخته شده بود، بردند: بعد از آن که جسد مرده، خواه به طرز مصری و خواه به طرز دیگر خشک شد، تمام بدن را در گچ مستور می‌سازند و آن را با رنگ می‌آرایند تا حتی الامکان به صورت آدم زنده درآید، سپس نعش را در ستونی توخالی از بلور (یا در جای دیگر گفته شده "شیشه") که برای همان منظور ساخته شده‌است، می‌گذارند. بلور به مقدار فراوان در کشور آن‌ها استخراج می‌شود و آن نوعی سنگ است که در صنعتکاری کاربردش بسیار آسان است. از جدار بلور ممکن است که نعش را که در داخل آن قرار دارد، تماشا کرد، که نه بوی نامطلوب می‌دهد و نه به هیچ وجه بی ریخت است، با وجود این، تمام بدن مثل این که برهنه باشد معلوم است. </p><p>منسوبان متوفی، آن ستون بلوری را یک سال تمام از تاریخ مرگ در خانه نگه می‌دارند و میوه‌های نوبر را مرتباً برای آن می‌برند و باتقدیم قربانی‌ها، مرده را تعزیز و تکریم می‌کنند و همین که یک سال گذشت، آن ستون را حمل کرده در حومهٔ شهر می‌گذارند. </p><p>بعد هرودوت می‌گوید: "جاسوس‌ها پس از آن که همه چیز را تماشا کردند، برگشته نتیجه را به کبوجیه گفتند و او در خشم شده فوراً تهیهٔ حرکت دید، ولی دستور کافی برای آذوقه نداد هیچ فکر نکرد که به قصد مملکتی می‌رود که در آخر دنیا واقع است. خلاصه آن که به مجرد دانستن نتیجهٔ مأموریت ماهی خواران، حرکت کرد… خود با <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85" title="پیاده‌نظام">پیاده نظام</a> عازم شد… قشون او هنوز پنج یک راه را نپیموده بود که آذوقه تمام شد. پس از آن سپاهیان گوشت چهارپایان بنه را خوردند تا این که آن هم تمام شد… کبوجیه اعتنایی به کمبود آذوقه نکرد و پیش رفت. مادامی که سپاهیان می‌توانستند از مزارع و بیابان‌ها چیزی به دست آرند، با علف و سبزی زندگی می‌کردند، ولی وقتی که داخل کویر شدند، [این عبارت هرودوت که می‌گوید "داخل کویر شدند"این تخمین را که منظور وی از اتیوپیا، سرزمین‌های واقع شده در منتهی اله قلمرو پادشاهی <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مصر باستان">مصر باستان</a> می‌باشد، به طرز فزاینده‌ای تقویت می‌کند.]بعضی از آن‌ها مرتکب عمل وحشت آوری گشتند، توضیح آن که… </p><p>خلاصه این که هرودوت می‌گوید که کبوجیه مؤفق به ادامهٔ پیمودن راه نشد و ناچار بازگشت؛ آن هم در حالی که تعداد بسیاری از سپاهیانش تلف شده بودند. </p><p>هرودوت در جایی دیگر می‌گوید که اتیوپیا دورترین منطقه در لیبیا (آفریقا) است. با این حال تعدادی از اساطیر یونانی ادعا می‌کنند که اتیوپیا در نقطه‌ای در آسیا واقع شده‌است. در اسطورهٔ یونانی <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%AF%D8%A7" class="mw-disambig" title="آندرومدا">آندرومدا</a> پادشاهی اتیوپیا -که پادشاه کفئوس و زن وی <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7" title="کاسیوپیا">کاسیوپیا</a> (کاسیوپه در برخی از ترجمه‌ها) در آن پادشاهی می‌کنند- در جفا (Joppa,Jaffa)(در اسرائیل کنونی) قرار دارد. با این حال برخی از روایات هم هستند که می‌گویند حدود سرزمین مزبور زمانی حتی به بابل هم می‌رسیده است.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جهان_از_دید_قدما"><span id=".D8.AC.D9.87.D8.A7.D9.86_.D8.A7.D8.B2_.D8.AF.DB.8C.D8.AF_.D9.82.D8.AF.D9.85.D8.A7"></span>جهان از دید قدما</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: جهان از دید قدما"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در کل باید توجه داشت که نویسندگان دوره‌های باستان و مردمان عهود قدیم، تصورات مغشوش و مبهمی از عالم داشتند، حکایات پیچیده و مضحک اساطیر و افسانه‌های آن مردم هم به روشنی نشان دهندهٔ این مطلب است. در زمان هرودوت، یعنی حدود قرن پنجم قبل از میلاد، تصور عمومی این گونه بوده که اقیانوسی همهٔ خشکی‌های عالم را احاطه کرده‌است؛ البته مسلم است که انسان‌های آن دوران‌ها از چگونگی و کیفیت ستاره‌ها و منظومه‌های خورشیدی و کهکشان‌ها و در کل اجرام سماوی بی اطلاع یا حداقل کم اطلاع بوده‌اند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">هرودوت، تواریخ</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">ایران باستان، ج ۱(دورهٔ سه جلدی)، حسن پیرنیا (مشیرالدوله)، انتشارات زرین، کاش چاپ، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۲، البته پیرنیا در این تألیف، به جای "اتیوپیا"، از لفظ "حبشه" استفاده کرده است.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">تاریخ هرودوت، ترجمه به انگلیسی:جورج راولینسن، ترجمهٔ فارسی:غ. وحید مازندرانی، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم، ۱۳۶۲</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">ویکی‌پدیای انگلیسی</span> </li> </ol></div></div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="مناطق_آفریقا" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="الگو:مناطق آفریقا"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:مناطق آفریقا (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:مناطق آفریقا"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="مناطق_آفریقا" style="font-size:114%;margin:0 4em">مناطق <a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="آفریقا">آفریقا</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="مرکز آفریقا">مرکز آفریقا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" title="گینه (منطقه)">گینه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%DA%AF%DB%8C%D9%86%D9%87" title="خلیج گینه">خلیج گینه</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cape_Lopez&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cape Lopez (صفحه وجود ندارد)">Cape Lopez</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mayombe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mayombe (صفحه وجود ندارد)">Mayombe</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Igboland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Igboland (صفحه وجود ندارد)">Igboland</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mbaise&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mbaise (صفحه وجود ندارد)">Mbaise</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Maputaland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maputaland (صفحه وجود ندارد)">Maputaland</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pool_Malebo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pool Malebo (صفحه وجود ندارد)">Pool Malebo</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B6%D9%87_%DA%A9%D9%86%DA%AF%D9%88" title="حوضه کنگو">حوضه کنگو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chad_Basin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chad Basin (صفحه وجود ندارد)">Chad Basin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Congolese_rainforests&action=edit&redlink=1" class="new" title="Congolese rainforests (صفحه وجود ندارد)">Congolese rainforests</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%86" title="جنگل‌های ارتفاعات کامرون">جنگل‌های ارتفاعات کامرون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ouadda%C3%AF_highlands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ouaddaï highlands (صفحه وجود ندارد)">Ouaddaï highlands</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ennedi_Plateau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ennedi Plateau (صفحه وجود ندارد)">Ennedi Plateau</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="شرق آفریقا">شرق آفریقا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="دریاچه‌های بزرگ آفریقا">دریاچه‌های بزرگ آفریقا</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA_%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA" title="کافت آلبرت">کافت آلبرت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="کافت شرق آفریقا">کافت شرق آفریقا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="دره کافتی بزرگ آفریقا">دره کافتی بزرگ آفریقا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gregory_Rift&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gregory Rift (صفحه وجود ندارد)">Gregory Rift</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA%DB%8C" title="دریاچه‌های دره‌کافتی">دریاچه‌های دره‌کافتی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Swahili_coast&action=edit&redlink=1" class="new" title="Swahili coast (صفحه وجود ندارد)">Swahili coast</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DA%AF%D8%A7" title="کوهستان ویرونگا">کوهستان ویرونگا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kavirondo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kavirondo (صفحه وجود ندارد)">Kavirondo</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%DA%AF_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" title="زنگ (منطقه)">زنگ</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%AA%DB%8C" title="سرنگتی">سرنگتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="شاخ آفریقا">شاخ آفریقا</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Afar_Triangle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Afar Triangle (صفحه وجود ندارد)">Afar Triangle</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Al-Habash&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al-Habash (صفحه وجود ندارد)">Al-Habash</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Barbara_(region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Barbara (region) (صفحه وجود ندارد)">Barbara</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danakil_Alps&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danakil Alps (صفحه وجود ندارد)">Danakil Alps</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%86%D8%A7%DA%A9%D9%84" title="بیابان دناکل">بیابان دناکل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C" title="بلندی‌های اتیوپی">بلندی‌های اتیوپی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%B9%D8%AF%D9%86" title="خلیج عدن">خلیج عدن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%D9%88%D8%B1%D9%87" title="خلیج تاجوره">خلیج تاجوره</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D9%87%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="جزیره‌های اقیانوس هند">جزیره‌های اقیانوس هند</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%88" class="mw-redirect" title="جزایر کومورو">جزایر کومورو</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="شمال آفریقا">شمال آفریقا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="مغرب عربی">مغرب عربی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%DB%8C%D9%87" title="افریقیه">افریقیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84_%D8%A8%D8%B1%D8%A8%D8%B1" title="ساحل بربر">ساحل بربر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bashmur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bashmur (صفحه وجود ندارد)">Bashmur</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%A8%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="لیبیای باستان">لیبیای باستان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%B3" title="کوه‌های اطلس">کوه‌های اطلس</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%84" title="نیل">نیل</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Cataracts_of_the_Nile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cataracts of the Nile (صفحه وجود ندارد)">Cataracts of the Nile</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%81%D9%88%D8%B1" title="دارفور">دارفور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%B9%D9%82%D8%A8%D9%87" title="خلیج عقبه">خلیج عقبه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%B3%D9%81%D9%84%DB%8C" title="مصر سفلی">مصر سفلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lower_Nubia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lower Nubia (صفحه وجود ندارد)">Lower Nubia</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مصر میانی">مصر میانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D9%84" title="دلتای نیل">دلتای نیل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nuba_Mountains&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nuba Mountains (صفحه وجود ندارد)">Nuba Mountains</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%87_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" title="نوبه (منطقه)">نوبه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=The_Sudans&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Sudans (صفحه وجود ندارد)">The Sudans</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="مصر علیا">مصر علیا</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="صحرای غربی">صحرای غربی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="غرب آفریقا">غرب آفریقا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Pepper_Coast&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pepper Coast (صفحه وجود ندارد)">Pepper Coast</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84_%D8%B7%D9%84%D8%A7_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" title="ساحل طلا (منطقه)">ساحل طلا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84_%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87_(%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C)" title="ساحل برده (آفریقای غربی)">ساحل برده (آفریقای غربی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84_%D8%B9%D8%A7%D8%AC" title="ساحل عاج">ساحل عاج</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cape_Palmas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cape Palmas (صفحه وجود ندارد)">Cape Palmas</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cape_Mesurado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cape Mesurado (صفحه وجود ندارد)">Cape Mesurado</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Guinea_(region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Guinea (region) (صفحه وجود ندارد)">Guinea region</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%DA%AF%DB%8C%D9%86%D9%87" title="خلیج گینه">خلیج گینه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%86%DB%8C%D8%AC%D8%B1" title="رودخانه نیجر">رودخانه نیجر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Guinean_Forests_of_West_Africa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Guinean Forests of West Africa (صفحه وجود ندارد)">Guinean Forests of West Africa</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%AC%D8%B1" title="دلتای نیجر">دلتای نیجر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Inner_Niger_Delta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inner Niger Delta (صفحه وجود ندارد)">Inner Niger Delta</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="جنوب آفریقا">جنوب آفریقا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D8%B1" title="ماداگاسکار">ماداگاسکار</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Central_Highlands_(Madagascar)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Central Highlands (Madagascar) (صفحه وجود ندارد)">Central Highlands (Madagascar)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Northern_Highlands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Northern Highlands (صفحه وجود ندارد)">Northern Highlands</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rhodesia_(region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhodesia (region) (صفحه وجود ندارد)">Rhodesia</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%B2%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="رودزیای شمالی">رودزیای شمالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%B2%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="رودزیای جنوبی">رودزیای جنوبی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thembuland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thembuland (صفحه وجود ندارد)">Thembuland</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Succulent_Karoo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Succulent Karoo (صفحه وجود ندارد)">Succulent Karoo</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%A7_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88" title="ناما کارو">ناما کارو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bushveld&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bushveld (صفحه وجود ندارد)">Bushveld</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Highveld&action=edit&redlink=1" class="new" title="Highveld (صفحه وجود ندارد)">Highveld</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fynbos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fynbos (صفحه وجود ندارد)">Fynbos</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cape_Floristic_Region&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cape Floristic Region (صفحه وجود ندارد)">Cape Floristic Region</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%87%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بیابان کالاهاری">بیابان کالاهاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%88" title="دلتای اوکاوانگو">دلتای اوکاوانگو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cape_Peninsula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cape Peninsula (صفحه وجود ندارد)">Cape Peninsula</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=False_Bay&action=edit&redlink=1" class="new" title="False Bay (صفحه وجود ندارد)">False Bay</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hydra_Bay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hydra Bay (صفحه وجود ندارد)">Hydra Bay</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مناطق کلان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">اتیوپیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8" title="جهان عرب">جهان عرب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%81%D8%B9" title="قلمروی مشترک‌المنافع">قلمروی مشترک‌المنافع</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=East_African_montane_forests&action=edit&redlink=1" class="new" title="East African montane forests (صفحه وجود ندارد)">East African montane forests</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="صحرای شرقی">صحرای شرقی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Equatorial_Africa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Equatorial Africa (صفحه وجود ندارد)">Equatorial Africa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fran%C3%A7afrique&action=edit&redlink=1" class="new" title="Françafrique (صفحه وجود ندارد)">Françafrique</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gibraltar_Arc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gibraltar Arc (صفحه وجود ندارد)">Gibraltar Arc</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="خاورمیانه بزرگ">خاورمیانه بزرگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Islands_of_Africa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Islands of Africa (صفحه وجود ندارد)">Islands of Africa</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%DB%8C%DA%A9_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D9%86%D8%AC%D8%A7_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="فهرست سرزمین‌هایی که عربی یک زبان رسمی در آنجا است">فهرست سرزمین‌هایی که عربی یک زبان رسمی در آنجا است</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B6%D9%87_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87" title="حوضه مدیترانه">حوضه مدیترانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7_(%D8%A7%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%AD)" title="منا (اصطلاح)">منا (اصطلاح)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=MENASA&action=edit&redlink=1" class="new" title="MENASA (صفحه وجود ندارد)">MENASA</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="خاورمیانه">خاورمیانه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mittelafrika&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mittelafrika (صفحه وجود ندارد)">Mittelafrika</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Negroland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Negroland (صفحه وجود ندارد)">Negroland</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="شاخ آفریقا">شاخ آفریقا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Portuguese-speaking_African_countries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Portuguese-speaking African countries (صفحه وجود ندارد)">Portuguese-speaking African countries</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="صحرای بزرگ آفریقا">صحرای بزرگ آفریقا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" class="mw-redirect" title="ساحل (منطقه)">ساحل (منطقه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="آفریقای سیاه">آفریقای سیاه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sudan_(region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sudan (region) (صفحه وجود ندارد)">Sudan (region)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sudanian_Savanna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sudanian Savanna (صفحه وجود ندارد)">Sudanian Savanna</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="کوهستان تبیستی">کوهستان تبیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="آفریقای استوایی">آفریقای استوایی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐77c8488b9d‐jtgkq Cached time: 20241125110636 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [] CPU time usage: 0.220 seconds Real time usage: 0.258 seconds Preprocessor visited node count: 322/1000000 Post‐expand include size: 17817/2097152 bytes Template argument size: 200/2097152 bytes Highest expansion depth: 8/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 10880/5000000 bytes Lua time usage: 0.160/10.000 seconds Lua memory usage: 15575245/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 222.765 1 -total 58.07% 129.356 1 الگو:انگلیسی 57.16% 127.331 1 الگو:به_زبان_دیگر 56.62% 126.137 1 الگو:Lang 32.38% 72.122 1 الگو:مناطق_آفریقا 31.75% 70.728 1 الگو:Navbox 7.89% 17.580 1 الگو:پانویس 0.93% 2.066 2 الگو:Yesno 0.58% 1.288 1 الگو:Main_other --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:1787549:|#|:idhash:canonical and timestamp 20241125110636 and revision id 38618742. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اتیوپیا&oldid=38618742">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اتیوپیا&oldid=38618742</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:آسیا در اسطوره‌شناسی یونانی">آسیا در اسطوره‌شناسی یونانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:آفریقا در اسطوره‌شناسی یونانی">آفریقا در اسطوره‌شناسی یونانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="رده:آفریقای سیاه">آفریقای سیاه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:اسطوره‌ها">اسطوره‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%B4" title="رده:پادشاهی کوش">پادشاهی کوش</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C" title="رده:تاریخ اتیوپی">تاریخ اتیوپی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:جغرافیای باستانی">جغرافیای باستانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%A7%D8%AE_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="رده:شاخ آفریقا">شاخ آفریقا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:کشورهای آفریقای باستان">کشورهای آفریقای باستان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AF" title="رده:مکان‌ها در ایلیاد">مکان‌ها در ایلیاد</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%87" title="رده:محوطه‌های باستان‌شناختی یونان باستان در اریتره">محوطه‌های باستان‌شناختی یونان باستان در اریتره</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C" title="رده:منطقه‌های تاریخی">منطقه‌های تاریخی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">ردهٔ پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۱ ژانویهٔ ۲۰۲۴ ساعت ۰۲:۱۵ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5f58cd8b6-f7cck","wgBackendResponseTime":132,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.220","walltime":"0.258","ppvisitednodes":{"value":322,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":17817,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":200,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":10880,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 222.765 1 -total"," 58.07% 129.356 1 الگو:انگلیسی"," 57.16% 127.331 1 الگو:به_زبان_دیگر"," 56.62% 126.137 1 الگو:Lang"," 32.38% 72.122 1 الگو:مناطق_آفریقا"," 31.75% 70.728 1 الگو:Navbox"," 7.89% 17.580 1 الگو:پانویس"," 0.93% 2.066 2 الگو:Yesno"," 0.58% 1.288 1 الگو:Main_other"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.160","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":15575245,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-77c8488b9d-jtgkq","timestamp":"20241125110636","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0627\u062a\u06cc\u0648\u067e\u06cc\u0627","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%A7","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q410453","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q410453","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2013-04-22T19:45:22Z","dateModified":"2024-01-11T02:15:35Z"}</script> </body> </html>