CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Nazaret – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"f906fb18-6dce-45ea-b77b-e26248e3e4fe","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Nazaret","wgTitle":"Nazaret","wgCurRevisionId":75017963,"wgRevisionId":75017963,"wgArticleId":77639,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Strony używające rozszerzenia EasyTimeline","Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony","Wyróżnione artykuły","Dobre Artykuły","Nazaret","Miasta w Izraelu","Arabskie miasta i miejscowości w Izraelu","Miasta biblijne","Miejsca związane z życiem Jezusa"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Nazaret", "wgRelevantArticleId":77639,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75017963,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgCoordinates":{"lat":32.7,"lon":35.3},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q430776","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands", "architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.timeline.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth", "ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.timeline.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/83/PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1611"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg/800px-PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1074"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg/640px-PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="859"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Nazaret – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Nazaret"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Nazaret"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Nazaret rootpage-Nazaret skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Nazaret" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Nazaret" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Nazaret" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Nazaret" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Położenie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Położenie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Położenie</span> </div> </a> <ul id="toc-Położenie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Środowisko_naturalne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Środowisko_naturalne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Środowisko naturalne</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Środowisko_naturalne-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Środowisko naturalne</span> </button> <ul id="toc-Środowisko_naturalne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Klimat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Klimat</span> </div> </a> <ul id="toc-Klimat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nazwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazwa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Nazwa</span> </div> </a> <ul id="toc-Nazwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Demografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Demografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Demografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Demografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Symbole" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Symbole"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Symbole</span> </div> </a> <ul id="toc-Symbole-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Polityka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Polityka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Polityka</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Polityka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Polityka</span> </button> <ul id="toc-Polityka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Współpraca_międzynarodowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Współpraca_międzynarodowa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Współpraca międzynarodowa</span> </div> </a> <ul id="toc-Współpraca_międzynarodowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Gospodarka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Gospodarka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Gospodarka</span> </div> </a> <ul id="toc-Gospodarka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Infrastruktura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Infrastruktura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Infrastruktura</span> </div> </a> <ul id="toc-Infrastruktura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Transport</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Transport-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Transport</span> </button> <ul id="toc-Transport-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Transport_kolejowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_kolejowy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Transport kolejowy</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_kolejowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_lotniczy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_lotniczy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Transport lotniczy</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport_lotniczy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Architektura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Architektura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Architektura</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Architektura-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Architektura</span> </button> <ul id="toc-Architektura-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Zabytki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zabytki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Zabytki</span> </div> </a> <ul id="toc-Zabytki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kultura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kultura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Kultura</span> </div> </a> <ul id="toc-Kultura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Media" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Media"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Media</span> </div> </a> <ul id="toc-Media-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Edukacja_i_nauka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Edukacja_i_nauka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Edukacja i nauka</span> </div> </a> <ul id="toc-Edukacja_i_nauka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Turystyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Turystyka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Turystyka</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Turystyka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Turystyka</span> </button> <ul id="toc-Turystyka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Informacja_turystyczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Informacja_turystyczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.1</span> <span>Informacja turystyczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Informacja_turystyczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Szlaki_turystyczne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Szlaki_turystyczne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.2</span> <span>Szlaki turystyczne</span> </div> </a> <ul id="toc-Szlaki_turystyczne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Baza_noclegowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Baza_noclegowa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.3</span> <span>Baza noclegowa</span> </div> </a> <ul id="toc-Baza_noclegowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Religia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Religia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Religia</span> </div> </a> <ul id="toc-Religia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sport_i_rekreacja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sport_i_rekreacja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>Sport i rekreacja</span> </div> </a> <ul id="toc-Sport_i_rekreacja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ludzie_związani_z_Nazaretem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ludzie_związani_z_Nazaretem"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>Ludzie związani z Nazaretem</span> </div> </a> <ul id="toc-Ludzie_związani_z_Nazaretem-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">18</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">19</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">20</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">21</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Nazaret</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 113 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-113" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">113 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Nasaret" title="Nasaret – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Nasaret" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%93%E1%8B%9D%E1%88%AC%E1%89%B5%E1%8D%A3_%E1%8A%A5%E1%88%B5%E1%88%AB%E1%8A%A4%E1%88%8D" title="ናዝሬት፣ እስራኤል – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="ናዝሬት፣ እስራኤል" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Nasaret" title="Nasaret – inari" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Nasaret" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="inari" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Nasar%C4%93%C3%BE" title="Nasarēþ – staroangielski" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Nasarēþ" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="staroangielski" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A9" title="الناصرة – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الناصرة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A2%DC%A8%DC%AA%DC%AC" title="ܢܨܪܬ – aramejski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܢܨܪܬ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramejski" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%A7%D5%A9" title="Նազարէթ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Նազարէթ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Nazar%C3%A9" title="Nazaré – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Nazaré" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Nasare" title="Nasare – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Nasare" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87" title="ناصره – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ناصره" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%B0%E0%A7%8E" title="নাসরৎ – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="নাসরৎ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%8D%D1%82" title="Назарэт – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Назарэт" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%8D%D1%82" title="Назарэт – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Назарэт" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%82" title="Назарет – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Назарет" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Natzaret" title="Natzaret – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Natzaret" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – korsykański" lang="co" hreflang="co" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsykański" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Nasareth_(Galilea)" title="Nasareth (Galilea) – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Nasareth (Galilea)" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – dolnołużycki" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="dolnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Naatsaret" title="Naatsaret – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Naatsaret" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B1%CE%B6%CE%B1%CF%81%CE%AD%CF%84" title="Ναζαρέτ – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ναζαρέτ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Nazareth" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Nazareto" title="Nazareto – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Nazareto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87" title="ناصره – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ناصره" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Nazaret_(Israel)" title="Nazaret (Israel) – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Nazaret (Israel)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Nazarat" title="Nazarat – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Nazarat" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Nasair" title="Nasair – manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Nasair" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%82" title="Назарет – inguski" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Назарет" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="inguski" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/N%C3%A2-sat-le%CC%8Dt" title="Nâ-sat-le̍t – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Nâ-sat-le̍t" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%82%98%EC%82%AC%EB%A0%9B" title="나사렛 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="나사렛" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%A9" title="Նազարեթ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Նազարեթ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%B0%E0%A4%A5" title="नाज़रथ – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="नाज़रथ" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%82" title="Назарет – osetyjski" lang="os" hreflang="os" data-title="Назарет" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Nasaret" title="Nasaret – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Nasaret" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%A6%D7%A8%D7%AA" title="נצרת – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="נצרת" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="ნაზარეთი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ნაზარეთი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – kaszubski" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kaszubski" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Nazareti" title="Nazareti – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Nazareti" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/N%C4%81carete" title="Nācarete – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Nācarete" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Nazaretas" title="Nazaretas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Nazaretas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Nazaleti" title="Nazaleti – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Nazaleti" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/N%C3%A1z%C3%A1ret" title="Názáret – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Názáret" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%82" title="Назарет – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Назарет" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Nazareta" title="Nazareta – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Nazareta" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%86%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="നസ്രെത്ത് – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="നസ്രെത്ത്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9D%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A5" title="नाझारेथ – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="नाझारेथ" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="ნაზარეთი – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ნაზარეთი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87" title="الناصره – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الناصره" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/N%C4%81-s%C3%A1k-l%C4%95k" title="Nā-sák-lĕk – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Nā-sák-lĕk" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%82" title="Назарет – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Назарет" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%AC%E1%80%87%E1%80%9B%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7" title="နာဇရက်မြို့ – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="နာဇရက်မြို့" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Nazareth_(Isra%C3%ABl)" title="Nazareth (Israël) – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Nazareth (Israël)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%8A%E3%82%B6%E3%83%AC" title="ナザレ – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ナザレ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Nasaret" title="Nasaret – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Nasaret" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nasaret" title="Nasaret – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Nasaret" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Nazaret_(Palestina)" title="Nazaret (Palestina) – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Nazaret (Palestina)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%DB%81" title="ناصرہ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ناصرہ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Nazar%C3%A9" title="Nazaré – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Nazaré" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Natsarit" title="Natsarit – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Natsarit" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%82" title="Назарет – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Назарет" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Nazareti" title="Nazareti – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Nazareti" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%EA%99%81%D0%B0%D1%80%D1%94%D1%B3%D1%8A" title="Наꙁарєѳъ – cerkiewnosłowiański" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Наꙁарєѳъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="cerkiewnosłowiański" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%B1%DB%95" title="ناسرە – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ناسرە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%82" title="Назарет – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Назарет" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Nasaret" title="Nasaret – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Nasaret" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Nasaret" title="Nasaret – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Nasaret" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AE%BE%E0%AE%9A%E0%AE%B0%E0%AF%87%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%81" title="நாசரேத்து – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நாசரேத்து" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%8B%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%98" title="นาซาเรธ – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="นาซาเรธ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Nas%C4%B1ra" title="Nasıra – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Nasıra" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%82" title="Назарет – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Назарет" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%DB%81" title="ناصرہ – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ناصرہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%90" title="نازارې – ujgurski" lang="ug" hreflang="ug" data-title="نازارې" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ujgurski" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Nazareth" title="Nazareth – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nazareth" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Nazaret" title="Nazaret – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Nazaret" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%BF%E6%92%92%E5%8B%92" title="拿撒勒 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="拿撒勒" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%A6%D7%A8%D7%AA" title="נצרת – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="נצרת" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%BF%E6%92%92%E5%8B%92" title="拿撒勒 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="拿撒勒" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Nazareth_(Isra%C3%ABl)" title="Nazareth (Israël) – zelandzki" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Nazareth (Israël)" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zelandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%BF%E6%92%92%E5%8B%92" title="拿撒勒 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="拿撒勒" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Nasaret" title="Nasaret – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Nasaret" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q430776#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Nazaret" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Nazaret" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Nazaret"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Nazaret"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Nazaret" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Nazaret" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazaret&oldid=75017963" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Nazaret&id=75017963&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FNazaret"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FNazaret"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Nazaret"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Nazaret&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazaret&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Nazareth" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Nazaret" hreflang="pl"><span>Wikipodróże</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q430776" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="coordinates plainlinks">Na mapach: <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia"><img alt="Ziemia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/30px-Geographylogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/40px-Geographylogo.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Nazaret&params=32.7_N_35.3_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 32°42′N 35°18′E"><span class="latitude">32°42′N</span> <span class="longitude">35°18′E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 32,700000 35,300000"><span class="latitude">32,700000</span> <span class="longitude">35,300000</span></span></span></a></span></div></div> <div id="mw-indicator-good-article" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Dobre_Artyku%C5%82y" title="Ten artykuł został wyróżniony statusem „Dobrego Artykułu”. Kliknij, aby dowiedzieć się więcej."><img alt="To jest dobry artykuł" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Propozycja_DA.svg/20px-Propozycja_DA.svg.png" decoding="async" width="20" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Propozycja_DA.svg/30px-Propozycja_DA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Propozycja_DA.svg/40px-Propozycja_DA.svg.png 2x" data-file-width="586" data-file-height="642" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy miasta w <a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izraelu</a>. Zobacz też: inne znaczenia słowa <a href="/wiki/Nazareth" class="mw-disambig" title="Nazareth">Nazareth</a>.</span></div> <table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Nazaret</div><div class="iboxt-2"><span style="font-style: normal;" lang="he">‏נצרת‎</span></div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg" class="mw-file-description" title="Panorama Nazaretu"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg/179px-PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg" decoding="async" width="179" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg/268px-PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg/357px-PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg 2x" data-file-width="894" data-file-height="1200" /></a></span><br />Panorama Nazaretu </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="ibox2"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="mw-no-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:NAZARET_COA.png" class="mw-file-description"><img alt="Herb" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/NAZARET_COA.png/100px-NAZARET_COA.png" decoding="async" width="100" height="57" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/93/NAZARET_COA.png 1.5x" data-file-width="113" data-file-height="64" /></a></span> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="mw-image-border mw-no-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Nazareth_City_Flag_(COA).png" class="mw-file-description"><img alt="Flaga" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Nazareth_City_Flag_%28COA%29.png/100px-Nazareth_City_Flag_%28COA%29.png" decoding="async" width="100" height="53" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Nazareth_City_Flag_%28COA%29.png/150px-Nazareth_City_Flag_%28COA%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Nazareth_City_Flag_%28COA%29.png/200px-Nazareth_City_Flag_%28COA%29.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="421" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Herb_Nazaretu" title="Herb Nazaretu">Herb</a> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;">Flaga </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo" title="Państwo">Państwo</a> </th> <td> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/22px-Flag_of_Israel.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/33px-Flag_of_Israel.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/44px-Flag_of_Israel.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="800" /></span></span> </span><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Dystrykty_Izraela" title="Dystrykty Izraela">Dystrykt</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Dystrykt_P%C3%B3%C5%82nocny_(Izrael)" title="Dystrykt Północny (Izrael)">Północny</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Poddystrykt </th> <td> <p><a href="/wiki/Poddystrykt_Jezreel" title="Poddystrykt Jezreel">Jezreel</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Burmistrz" title="Burmistrz">Burmistrz</a> </th> <td> <p>Ali Salam </p> </td></tr> <tr> <th>Powierzchnia </th> <td> <p>14,123 km² </p> </td></tr> <tr> <th>Wysokość </th> <td> <p>320 m n.p.m. </p> </td></tr> <tr> <th>Populacja <small>(2011)</small><br />• liczba ludności<br />• gęstość </th> <td> <p><br />73 658<br />5215 os./km² </p> </td></tr> <tr> <th>Nr kierunkowy </th> <td> <p>+972 4 </p> </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:242px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie Dystryktu Północnego</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:238px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span title="Mapa lokalizacyjna Dystryktu Północnego"><img alt="Mapa konturowa Dystryktu Północnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Nazaret”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Israel_North_adm_location_map.svg/238px-Israel_North_adm_location_map.svg.png" decoding="async" width="238" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Israel_North_adm_location_map.svg/357px-Israel_North_adm_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Israel_North_adm_location_map.svg/476px-Israel_North_adm_location_map.svg.png 2x" data-file-width="1015" data-file-height="1059" /></span></span><div aria-hidden="true" style="top:65.330970288182%;left:40.976025568459%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><span typeof="mw:File"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=32.7_N_35.3_E_type:city_" title="Nazaret"><img alt="Nazaret" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:120px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-0.5em;float:left;left:5px;text-align:left"><span style="text-shadow:0 0 5px white;;padding:1px">Nazaret</span></div></div></div></div></div> </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:164px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie Izraela</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:160px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span title="Mapa lokalizacyjna Izraela"><img alt="Mapa konturowa Izraela, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Nazaret”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Israel_location_map.svg/160px-Israel_location_map.svg.png" decoding="async" width="160" height="297" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Israel_location_map.svg/240px-Israel_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Israel_location_map.svg/320px-Israel_location_map.svg.png 2x" data-file-width="614" data-file-height="1141" /></span></span><div aria-hidden="true" style="top:19.047619047619%;left:61.538461538461%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><span typeof="mw:File"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=32.7_N_35.3_E_type:city_" title="Nazaret"><img alt="Nazaret" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:53px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-0.5em;float:left;left:5px;text-align:left"><span style="text-shadow:0 0 5px white;;padding:1px">Nazaret</span></div></div></div></div></div> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-bottom:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"><span class="coordinates inline inline-and-top plainlinks"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia"><img alt="Ziemia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/30px-Geographylogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/40px-Geographylogo.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Nazaret&params=32.7_N_35.3_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 32°42′N 35°18′E"><span class="latitude">32°42′N</span> <span class="longitude">35°18′E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 32,700000 35,300000"><span class="latitude">32,700000</span> <span class="longitude">35,300000</span></span></span></a></span> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Nazareth" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Nazareth" class="extiw" title="commons:Category:Nazareth">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Nazaret" title="Wikisłownik"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Nazaret" class="extiw" title="wikt:Nazaret">Hasło w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Nazaret" title="Wikipodróże"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/28px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/42px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/56px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Nazaret" class="extiw" title="voy:Nazaret">Informacje w Wikipodróżach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; border-top: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1)"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazareth.muni.il/">Strona internetowa</a> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Nazaret</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_hebrajski" title="Język hebrajski">hebr.</a> <span style="font-style: normal;" lang="he">‏נצרת‎</span>, <i>Nacerat</i>; <a href="/wiki/J%C4%99zyk_arabski" title="Język arabski">arab.</a> <span style="font-style: normal;" lang="ar">‏الناصرة‎</span>, <i>An-Nasira</i>) – największe miasto <a href="/wiki/Dystrykt_P%C3%B3%C5%82nocny_(Izrael)" title="Dystrykt Północny (Izrael)">Dystryktu Północnego</a> w <a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izraelu</a>. </p><p>Jest to największe <a href="/wiki/Arabowie" title="Arabowie">arabskie</a> miasto w kraju i dlatego często jest nazywane „arabską stolicą Izraela”. Stanowi gospodarczą, polityczną, kulturalną i medialną stolicę izraelskich <a href="/wiki/Arabowie" title="Arabowie">Arabów</a>. Nastroje panujące w mieście są ważnym wskaźnikiem nastrojów panujących w arabskiej społeczności Izraela. </p><p>W <a href="/wiki/Ewangelia" title="Ewangelia">Ewangeliach</a> Nazaret zostało przedstawione jako miejsce dorastania <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa Chrystusa</a>, w związku z czym wybudowano tutaj liczne sanktuaria upamiętniające wydarzenia <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">biblijne</a>. Stały się one celem <a href="/wiki/Pielgrzymka" title="Pielgrzymka">pielgrzymek</a> <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijan</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Położenie"><span id="Po.C5.82o.C5.BCenie"></span>Położenie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Położenie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Położenie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Miasto Nazaret jest położone w <a href="/wiki/Dolna_Galilea" title="Dolna Galilea">Dolnej Galilei</a>, w północnej części <a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izraela</a>, w odległości 25 km od <a href="/wiki/Jezioro_Tyberiadzkie" title="Jezioro Tyberiadzkie">Jeziora Tyberiadzkiego</a> i 9 km na zachód od <a href="/wiki/G%C3%B3ra_Tabor" title="Góra Tabor">góry Tabor</a>. W jego otoczeniu znajduje się miasto <a href="/wiki/Nof_ha-Galil" title="Nof ha-Galil">Nof ha-Galil</a>, miasteczka <a href="/wiki/Ar-Rajna" title="Ar-Rajna">Ar-Rajna</a>, <a href="/wiki/Kefar_Tawor" title="Kefar Tawor">Kefar Tawor</a>, <a href="/wiki/Iksal" title="Iksal">Iksal</a>, <a href="/wiki/Jafa_an-Naserije" title="Jafa an-Naserije">Jafa an-Naserije</a> i <a href="/wiki/Ilut" title="Ilut">Ilut</a>, moszawy <a href="/wiki/Tel_Adaszim" title="Tel Adaszim">Tel Adaszim</a> i <a href="/wiki/Cippori" title="Cippori">Cippori</a> oraz kibuce <a href="/wiki/Mizra" title="Mizra">Mizra</a>, <a href="/wiki/Ginnegar" title="Ginnegar">Ginnegar</a> i <a href="/wiki/Kefar_ha-Choresz" title="Kefar ha-Choresz">Kefar ha-Choresz</a>. Nazaret wraz z przyległymi miejscowościami utworzył dużą <a href="/wiki/Aglomeracja" title="Aglomeracja">aglomerację miejską</a>. Po stronie południowo-zachodniej jest miejscowość Jafa an-Naserije, na zachodzie miasto Nacerat Illit, a dalej w kierunku północno-wschodnim ciągną się miejscowości Ar-Rajna, <a href="/wiki/Ein_Mahil" title="Ein Mahil">Ein Mahil</a>, <a href="/wiki/Maszhad_(Izrael)" title="Maszhad (Izrael)">Maszhad</a> i <a href="/wiki/Kefar_Kanna" title="Kefar Kanna">Kefar Kanna</a>. Tworzą one zwarty, terytorialnie przyległy do siebie obszar jednej dużej aglomeracji miejskiej. Utworzono tutaj <a href="/wiki/Obszar_metropolitalny" title="Obszar metropolitalny">obszar metropolitalny</a>. Wywiera on silny wpływ na położone w pobliżu <a href="/wiki/Miasto_satelickie" title="Miasto satelickie">miasta satelickie</a>: położone na południowy zachod miasto <a href="/wiki/Migdal_ha-Emek" title="Migdal ha-Emek">Migdal ha-Emek</a>, na południowy wschód miejscowość Iksal, na wschód Kefar Tawor, na północny wschód <a href="/wiki/Turan_(Izrael)" title="Turan (Izrael)">Tur'an</a> i na zachód miejscowość Ilut. Przez całą aglomerację przechodzą liczne drogi przelotowe. Nieprzerwana długość obszaru zabudowanego wynosi 12 km, a maksymalna szerokość sięga 5 km<sup id="cite_ref-location_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-location-1">[1]</a></sup>. </p><p>Nazaret jest położone w <a href="/wiki/Poddystrykt_Jezreel" title="Poddystrykt Jezreel">Poddystrykcie Jezreel</a>, w <a href="/wiki/Dystrykt_P%C3%B3%C5%82nocny_(Izrael)" title="Dystrykt Północny (Izrael)">Dystrykcie Północnym Izraela</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Środowisko_naturalne"><span id=".C5.9Arodowisko_naturalne"></span>Środowisko naturalne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Środowisko naturalne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Środowisko naturalne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Miasto jest położone na wysokości około 300–350 m <a href="/wiki/N.p.m." title="N.p.m.">n.p.m.</a> w masywie górskim <a href="/wiki/Hare_Nacerat" title="Hare Nacerat">Hare Nacerat</a> (wzniesienia wznoszą się na wysokość ponad 400 m n.p.m.). Leży w naturalnej <a href="/wiki/Niecka" title="Niecka">niecce</a> na stokach pięciu wzgórz (Nebi Sa’in, Romane, Kufze, Rajme i Szeik). Wzgórza te są pozbawione roślinności i w większości pokryte zabudową mieszkalną. Na południe od miasta teren gwałtownie opada około 200 metrów niżej do intensywnie użytkowanej rolniczo <a href="/wiki/Dolina_Jezreel" title="Dolina Jezreel">Doliny Jezreel</a>. W kierunku tym spływają strumienie Tavor i Mizra, natomiast głębokim <a href="/wiki/Wadi" title="Wadi">wadi</a> w kierunku północno-zachodnim spływa strumień Cipori<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Klimat">Klimat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Klimat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Klimat"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Klimat Nazaretu został sklasyfikowany jako <a href="/wiki/Klimat_%C5%9Br%C3%B3dziemnomorski" title="Klimat śródziemnomorski">śródziemnomorsko</a>-pustynny. Położenie w górzystej okolicy powoduje, że wiosną i jesienią panują tutaj umiarkowane temperatury około 20 <a href="/wiki/Skala_Celsjusza" title="Skala Celsjusza">°C</a>. Latem temperatury dochodzą do 40 °C, chociaż najczęściej wahają się około 30–35 °C. Jednak zimą temperatury spadają nawet do 0 °C, chociaż najczęściej jest około 5 °C. Przeważają wiatry północno-wschodnie i zachodnie, średnio wilgotne. Deszcze rozpoczynają się w październiku i osiągają swoje maksimum w styczniu<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="ImageGroup" style="max-width:255px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Historia Nazaretu</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Annunciation_IMG_3080.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Annunciation_IMG_3080.JPG/240px-Annunciation_IMG_3080.JPG" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Annunciation_IMG_3080.JPG/360px-Annunciation_IMG_3080.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Annunciation_IMG_3080.JPG/480px-Annunciation_IMG_3080.JPG 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a><figcaption>Pozostałości archeologiczne w <a href="/wiki/Bazylika_Zwiastowania_Pa%C5%84skiego_w_Nazarecie" title="Bazylika Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie">bazylice Zwiastowania Pańskiego</a> w Nazarecie </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazareth_Church_Crusaders1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Nazareth_Church_Crusaders1.jpg/240px-Nazareth_Church_Crusaders1.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e1/Nazareth_Church_Crusaders1.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="225" /></a><figcaption>Fragmenty architektury z okresu <a href="/wiki/Krucjata" title="Krucjata">krzyżowców</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Meister_der_Kahriye-Cami-Kirche_in_Istanbul_001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Meister_der_Kahriye-Cami-Kirche_in_Istanbul_001.jpg/240px-Meister_der_Kahriye-Cami-Kirche_in_Istanbul_001.jpg" decoding="async" width="240" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Meister_der_Kahriye-Cami-Kirche_in_Istanbul_001.jpg/360px-Meister_der_Kahriye-Cami-Kirche_in_Istanbul_001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Meister_der_Kahriye-Cami-Kirche_in_Istanbul_001.jpg/480px-Meister_der_Kahriye-Cami-Kirche_in_Istanbul_001.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1421" /></a><figcaption>Mozaika ukazująca Nazaret z początku XIV wieku </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazareth_the_holy_land_1842.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Nazareth_the_holy_land_1842.jpg/240px-Nazareth_the_holy_land_1842.jpg" decoding="async" width="240" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Nazareth_the_holy_land_1842.jpg/360px-Nazareth_the_holy_land_1842.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Nazareth_the_holy_land_1842.jpg/480px-Nazareth_the_holy_land_1842.jpg 2x" data-file-width="799" data-file-height="546" /></a><figcaption>Panorama Nazaretu z 1842 r. </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazareth.3women.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Nazareth.3women.jpg/240px-Nazareth.3women.jpg" decoding="async" width="240" height="367" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Nazareth.3women.jpg/360px-Nazareth.3women.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Nazareth.3women.jpg/480px-Nazareth.3women.jpg 2x" data-file-width="692" data-file-height="1059" /></a><figcaption>Stara pocztówka z kobietami z Nazaretu, koniec XIX w. </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazarene_Fountain_Reputed_to_be_Mary_%26_Jesus%27.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Nazarene_Fountain_Reputed_to_be_Mary_%26_Jesus%27.jpg/240px-Nazarene_Fountain_Reputed_to_be_Mary_%26_Jesus%27.jpg" decoding="async" width="240" height="314" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Nazarene_Fountain_Reputed_to_be_Mary_%26_Jesus%27.jpg/360px-Nazarene_Fountain_Reputed_to_be_Mary_%26_Jesus%27.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Nazarene_Fountain_Reputed_to_be_Mary_%26_Jesus%27.jpg/480px-Nazarene_Fountain_Reputed_to_be_Mary_%26_Jesus%27.jpg 2x" data-file-width="559" data-file-height="732" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C5%B9r%C3%B3d%C5%82o_Marii_w_Nazarecie" title="Źródło Marii w Nazarecie">Źródło Marii w Nazarecie</a> w 1917 r. </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazareth,_by_Fadil_Saba_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Nazareth%2C_by_Fadil_Saba_1.jpg/240px-Nazareth%2C_by_Fadil_Saba_1.jpg" decoding="async" width="240" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Nazareth%2C_by_Fadil_Saba_1.jpg/360px-Nazareth%2C_by_Fadil_Saba_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Nazareth%2C_by_Fadil_Saba_1.jpg/480px-Nazareth%2C_by_Fadil_Saba_1.jpg 2x" data-file-width="1070" data-file-height="682" /></a><figcaption>Pocztówka z Nazaretu z około 1926 r. </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:VOTING_IN_NAZARETH_ON_ELECTION_DAY.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/VOTING_IN_NAZARETH_ON_ELECTION_DAY.jpg/240px-VOTING_IN_NAZARETH_ON_ELECTION_DAY.jpg" decoding="async" width="240" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/VOTING_IN_NAZARETH_ON_ELECTION_DAY.jpg/360px-VOTING_IN_NAZARETH_ON_ELECTION_DAY.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/VOTING_IN_NAZARETH_ON_ELECTION_DAY.jpg/480px-VOTING_IN_NAZARETH_ON_ELECTION_DAY.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2048" /></a><figcaption>Wybory w Nazarecie, 25 stycznia 1949 r. </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Moshe_Sharett_-_Amin_Gargurah.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Moshe_Sharett_-_Amin_Gargurah.jpg/240px-Moshe_Sharett_-_Amin_Gargurah.jpg" decoding="async" width="240" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Moshe_Sharett_-_Amin_Gargurah.jpg/360px-Moshe_Sharett_-_Amin_Gargurah.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Moshe_Sharett_-_Amin_Gargurah.jpg/480px-Moshe_Sharett_-_Amin_Gargurah.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2048" /></a><figcaption>Burmistrz Nazaretu Amin-Slim G’rg’ora z premierem <a href="/wiki/Mosze_Szaret" title="Mosze Szaret">Mosze Szaretem</a>, 24 lipca 1955 r. </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Andartnazareth.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Andartnazareth.jpg/240px-Andartnazareth.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Andartnazareth.jpg/360px-Andartnazareth.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Andartnazareth.jpg/480px-Andartnazareth.jpg 2x" data-file-width="2016" data-file-height="1512" /></a><figcaption>Pomnik śmiertelnych ofiar arabskich zamieszek z 2000 r. </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Christmas_in_The_City_of_Nazareth.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Christmas_in_The_City_of_Nazareth.jpg/240px-Christmas_in_The_City_of_Nazareth.jpg" decoding="async" width="240" height="189" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Christmas_in_The_City_of_Nazareth.jpg/360px-Christmas_in_The_City_of_Nazareth.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Christmas_in_The_City_of_Nazareth.jpg/480px-Christmas_in_The_City_of_Nazareth.jpg 2x" data-file-width="569" data-file-height="447" /></a><figcaption>Pokazy ogni sztucznych na święta grudniowe w 2012 r. </figcaption></figure></div></div> <p>Badania archeologiczne odkryły kultowy ośrodek sprzed ponad 9000 lat (<a href="/wiki/Neolit" title="Neolit">neolit</a>), położony przy kibucu <a href="/wiki/Kefar_ha-Choresz" title="Kefar ha-Choresz">Kefar HaChoresz</a>, w odległości około 3 km od Nazaretu<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup>. Odnaleziono pozostałości 65 osób pochowanych pod olbrzymimi kamieniami nagrobnymi, które zostały wykonane z bloków białego gipsu o wadze około 3 <a href="/wiki/Tona" title="Tona">ton</a>. Udekorowanie czaszek zmarłych jest powodem, dla którego archeolodzy przypuszczają, że był to ważny ośrodek kultowy w tamtych czasach<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>. Badania archeologiczne prowadzone na terenie Nazaretu ujawniły pozostałości garncarstwa z <a href="/wiki/Epoka_br%C4%85zu" title="Epoka brązu">wczesnej epoki brązu</a> (1500 p.n.e.) oraz ceramikę z <a href="/wiki/Epoka_%C5%BCelaza" title="Epoka żelaza">epoki żelaza</a> (1500–586 p.n.e.). Należy przypuszczać, że pierwsi mieszkańcy Nazaretu byli Kananejczykami, brak jednak na to potwierdzeń archeologicznych<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>. Brak śladów osadnictwa z okresów asyryjskiego, babilońskiego lub perskiego<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[8]</a></sup>. Wykopaliska przeprowadzone przed 1931 nie ukazały także „żadnych śladów osadnictwa greckiego lub rzymskiego”<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[9]</a></sup>. Franciszkanin i archeolog Bellarmino Bagatti, który prowadził dalsze wykopaliska, odkrył rzymskie i bizantyjskie artefakty, które pozwoliły jednoznacznie stwierdzić istnienie osadnictwa od II wieku<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[10]</a></sup>. Również na podstawie grobów odkrytych w pobliżu wioski można wywnioskować, że Nazaret było żydowską osadą w okresie rzymskim<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[11]</a></sup>; pierwsze groby tego typu prawdopodobnie pojawiły się w <a href="/wiki/Galilea" title="Galilea">Galilei</a> w połowie I wieku naszej ery. W dwóch grobach znaleziono lampy gliniane, szklane naczynia i wazy pochodzące z okresu między I a III wiekiem<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[12]</a></sup>. </p><p>We wczesnych żydowskich źródłach brak informacji o Nazarecie, może to wynikać z niskiej pozycji Galilei wśród Żydów żyjących w <a href="/wiki/Judea" title="Judea">Judei</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[13]</a></sup>. Nie wzmiankuje o nim <a href="/wiki/Stary_Testament" title="Stary Testament">Stary Testament</a>, <a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a> ani żydowski historyk <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Flawiusz" title="Józef Flawiusz">Józef Flawiusz</a>. Miasteczko pojawia się dopiero w <a href="/wiki/I_wiek_p.n.e." title="I wiek p.n.e.">I wieku p.n.e.</a> Ocenia się, że Nazaret liczył wówczas około 480 mieszkańców<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14">[14]</a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[15]</a></sup>. Według opisu <a href="/wiki/Ewangelia_%C5%81ukasza" title="Ewangelia Łukasza">Ewangelii Łukasza</a> Nazaret był domem <a href="/wiki/J%C3%B3zef_z_Nazaretu" title="Józef z Nazaretu">Józefa</a> i <a href="/wiki/Maria_z_Nazaretu" title="Maria z Nazaretu">Marii</a>, rodziców <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa Chrystusa</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[a]</a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[b]</a></sup>. Według <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblii</a> Józef i Maria po narodzeniu się Jezusa uciekli do <a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egiptu</a> przed prześladowaniami ze strony króla <a href="/wiki/Herod_Wielki" title="Herod Wielki">Heroda Wielkiego</a>. Po jego śmierci powrócili do Nazaretu, gdzie Jezus spędził swoje dzieciństwo. Przebywał on w Nazarecie do czasu podjęcia się publicznej działalności, którą rozpoczął w wieku 30 lat. Wtedy przyjął <a href="/wiki/Chrzest" title="Chrzest">chrzest</a> w <a href="/wiki/Jordan_(rzeka)" title="Jordan (rzeka)">Jordanie</a> z rąk <a href="/wiki/Jan_Chrzciciel" title="Jan Chrzciciel">Jana Chrzciciela</a>, a następnie przeniósł się do pobliskiego <a href="/wiki/Kafarnaum" title="Kafarnaum">Kafarnaum</a><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[c]</a></sup>. Zgodnie z tradycją <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">katolicką</a> już w pierwszych latach po śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa istniała w Nazarecie silna grupa <a href="/wiki/Judeochrze%C5%9Bcijanie" title="Judeochrześcijanie">judeochrześcijan</a>, która spotykała się w domu Maryi i Józefa. Kolejne lata wiązały się z falą ciężkich prześladowań chrześcijan, a także i Żydów. W 1962 roku w <a href="/wiki/Cezarea_Nadmorska" title="Cezarea Nadmorska">Cezarei Nadmorskiej</a> odkryto listę w języku aramejskim zawierającą spis rodzin kapłańskich, rozesłanych do różnych miejscowości z powodu upadku w 70 roku <a href="/wiki/Jerozolima" title="Jerozolima">Jerozolimy</a> i zniszczenia <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jerozolimska" title="Świątynia Jerozolimska">Świątyni Jerozolimskiej</a>, z których jedna zamieszkała w Nazarecie; według inskrypcji „kapłani z porządku Elkalira uczynili Nazaret swoim domem”<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[16]</a></sup>. Miasto Nazaret pozostawało żydowskim co najmniej do VII wieku, jednak jego historia była już nierozerwalnie związana z <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijaństwem</a>. <a href="/wiki/Euzebiusz_z_Cezarei" title="Euzebiusz z Cezarei">Euzebiusz z Cezarei</a> w swojej <i>Historii Kościoła</i> powołuje się na Hegezypa, który w II wieku pisał o krewnych Jezusa z Nazaretu, kiedy opowiada o prześladowaniach za cesarza <a href="/wiki/Domicjan" title="Domicjan">Domicjana</a> (81–96 n.e.). Następnie krewni Jezusa mieli rozejść się po całym świecie. Archeolodzy znaleźli również miejsce nabożeństw wczesnych chrześcijan (III w.), w tym <a href="/wiki/Baptysterium" title="Baptysterium">baptysterium</a> w podłodze pokrytej <a href="/wiki/Mozaika" title="Mozaika">mozaiką</a>, na której widnieje imię diakona Konona z Nazaretu. Według podania <a href="/wiki/Euzebiusz_z_Cezarei" title="Euzebiusz z Cezarei">Euzebiusza z Cezarei</a> (<i>Historia Kościoła</i>, t. 1, 7:13-14) w czasie prześladowań za <a href="/wiki/Decjusz_(cesarz_rzymski)" title="Decjusz (cesarz rzymski)">Decjusza</a> (249–251) chrześcijański męczennik Konon powiedział w czasie przesłuchania, że jest z potomków rodziny Chrystusa z Nazaretu w Galilei. W IV wieku w tej niewielkiej osadzie wybudowano pierwszy <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(budynek)" title="Kościół (budynek)">kościół</a>, który znajdował się przy jaskini<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20">[17]</a></sup>. <a href="/wiki/Hieronim_ze_Strydonu" title="Hieronim ze Strydonu">Hieronim ze Strydonu</a> pisał w V wieku, że Nazaret był zwykłą wsią, której żydowscy mieszkańcy czerpali zyski z handlu z chrześcijańskimi pielgrzymami. Do VI wieku była to żydowska osada<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21">[18]</a></sup>. W VI wieku legendy o Marii zaczęły zyskiwać coraz większą popularność wśród chrześcijańskich pielgrzymów przybywających do <a href="/wiki/Palestyna" title="Palestyna">Palestyny</a>. Wybudowano wówczas w miejscu przypuszczalnego położenia domu Marii trzynawową bizantyńską <a href="/wiki/Bazylika" title="Bazylika">bazylikę</a> Zwiastowania z przylegającym do niej <a href="/wiki/Klasztor" title="Klasztor">konwentem</a><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22">[19]</a></sup>. W 614 roku <a href="/wiki/Persowie" title="Persowie">Persowie</a> prowadzący wojnę z <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">Bizancjum</a> najechali na Palestynę. Przeciwko chrześcijanom wystąpili wówczas żydowscy powstańcy pod wodzą Beniamina, którzy zburzyli liczne kościoły i klasztory. W nagrodę za poparcie Persowie dali Żydom ograniczoną władzę nad Palestyną (lata 614–617). Gdy Bizantyjczycy zaczęli odnosić sukcesy w wojnie z Persami, w 627 roku Żydzi zawarli tajne porozumienie z cesarzem <a href="/wiki/Herakliusz_(cesarz_bizanty%C5%84ski)" title="Herakliusz (cesarz bizantyński)">Herakliuszem</a>. Po zajęciu Palestyny cesarz złamał warunki porozumienia i nakazał mordowanie wszystkich złapanych Żydów. Miejscem szczególnej kaźni było Nazaret, które od 630 roku przestało być żydowską osadą<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23">[20]</a></sup>. </p><p>W 637 roku Palestyna została podbita przez Arabów. Następnie <a href="/wiki/I_wyprawa_krzy%C5%BCowa" title="I wyprawa krzyżowa">I wyprawa krzyżowa</a> rozpoczęła długą epokę konfliktu chrześcijańsko-muzułmańskiego. W tym czasie wioska Nazaret często przechodziła z rąk do rąk, ponosząc przy tym znaczne straty w ludności. W 1099 roku jeden z rycerzy, <a href="/wiki/Tankred_(regent_Antiochii)" title="Tankred (regent Antiochii)">Tankred</a>, otrzymał tytuł <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Galilei" title="Księstwo Galilei">księcia Galilei</a>. Stolicę swojego księstwa ulokował on w Nazarecie, do którego przeniesiono także <a href="/wiki/Diecezja" title="Diecezja">diecezję</a> z <a href="/wiki/Bet_Sze%E2%80%99an" title="Bet Sze’an">Beisan</a> tworząc <a href="/wiki/Archidiecezja_nazareta%C5%84ska" title="Archidiecezja nazaretańska">archidiecezję nazaretańską</a>. W 1187 roku muzułmanie ponownie przejęli panowanie nad Nazaretem, aby w 1229 roku utracić je i ponownie odzyskać w 1263 roku. Sułtan <a href="/wiki/Bajbars" title="Bajbars">Bajbars</a> dokonał wówczas zniszczenia wszystkich chrześcijańskich budynków i wygnał z miasteczka całą ludność chrześcijańską. Na ich powrót zezwolił w 1620 roku druzyjski książę <a href="/wiki/Fachr_ad-Din_II" title="Fachr ad-Din II">Fachr ad-Din II</a>. Wtedy <a href="/wiki/Zakon_Braci_Mniejszych" title="Zakon Braci Mniejszych">franciszkanie</a> otrzymali w darze ruiny katedry krzyżowców. W 1730 roku wzniesiono nową świątynię, którą zburzono w 1955 roku i zastąpiono nowoczesną bazyliką pod wezwaniem <a href="/wiki/Bazylika_Zwiastowania_Pa%C5%84skiego_w_Nazarecie" title="Bazylika Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie">Zwiastowania Pańskiego</a> (1959 r., według projektu Giovanniego Muzio). W 1799 roku miasto zajęły wojska <a href="/wiki/Napoleon_Bonaparte" title="Napoleon Bonaparte">Napoleona Bonaparte</a> podczas jego kampanii syryjskiej. Napoleon odwiedził święte miejsca w mieście. Za rządów <a href="/wiki/Ibrahim_Pasza" title="Ibrahim Pasza">Ibrahima Paszy</a> miasto było otwarte dla europejskich pielgrzymów i misjonarzy. Władze tureckie umożliwiały europejskim przedsiębiorcom inwestowanie pieniędzy w Nazarecie, dzięki czemu miasto mogło się rozwijać. Podczas rozruchów 1860 roku <a href="/wiki/Beduini" title="Beduini">beduiński</a> przywódca Aghil Agha zapewnił bezpieczeństwo chrześcijańskiej społeczności w mieście. W 1864 roku Ormianin Kaloost Varstan założył pierwszy szpital misyjny w Nazarecie. Ten tzw. „szpital na górce” był sponsorowany przez stowarzyszenie misyjne z <a href="/wiki/Edynburg" title="Edynburg">Edynburga</a>. Sułtan zezwolił także na otworzenie chrześcijańskiego sierocińca. W rezultacie pod koniec XIX wieku Nazaret było miastem o silnej społeczności chrześcijańskiej, z wieloma nowo wzniesionymi obiektami sakralnymi<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[21]</a></sup>. </p><p>W wyniku <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojny światowej</a> miasto Nazaret wraz z całą Palestyną przeszło pod <a href="/wiki/Palestyna_pod_panowaniem_Brytyjczyk%C3%B3w" title="Palestyna pod panowaniem Brytyjczyków">panowanie brytyjskie</a>. Władze <a href="/wiki/Palestyna_(mandat)" title="Palestyna (mandat)">Brytyjskiego Mandatu Palestyny</a> umożliwiały rozwój społeczności chrześcijańskiej w mieście. Podczas <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> w Nazarecie mieściła się szkoła ochotniczek <a href="/wiki/Pomocnicza_S%C5%82u%C5%BCba_Kobiet" title="Pomocnicza Służba Kobiet">Pomocniczej Służby Kobiet</a> związanej z armią polską generała <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Anders" title="Władysław Anders">Władysława Andersa</a>. Wraz z końcem wojny nasilił się <a href="/wiki/Konflikt_izraelsko-arabski" title="Konflikt izraelsko-arabski">konflikt izraelsko-arabski</a>. Przyjęta 29 listopada 1947 roku <a href="/wiki/Rezolucja_Zgromadzenia_Og%C3%B3lnego_ONZ_nr_181" title="Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181">Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181</a> w sprawie podziału Palestyny zakładała, że Nazaret będzie znajdować się w arabskim państwie<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25">[22]</a></sup>. Na początku <a href="/wiki/I_wojna_izraelsko-arabska" title="I wojna izraelsko-arabska">I wojny izraelsko-arabskiej</a> w maju 1948 roku oddziały <a href="/wiki/Arabska_Armia_Wyzwole%C5%84cza" title="Arabska Armia Wyzwoleńcza">Arabskiej Armii Wyzwoleńczej</a> dowodzone przez <a href="/wiki/Fauzi_al-Kawukd%C5%BCi" title="Fauzi al-Kawukdżi">Fauziego al-Kawukdżiego</a> przegrupowały się do Nazaretu. Atakowały stąd żydowskie linie komunikacyjne. Podczas <a href="/wiki/Operacja_Dekel" title="Operacja Dekel">operacji „Dekel”</a> w dniu 16 lipca 1948 roku Nazaret został zajęty przez wojska izraelskie. Arabowie poddali miasto nie stawiając właściwie żadnego oporu. W przeciwieństwie do innych miast izraelskie dowództwo nie przeprowadziło tutaj akcji wysiedlania ludności arabskiej, dzięki czemu Nazaret jest nadal zamieszkały przez Arabów. </p><p>W 1957 roku władze izraelskie podjęły decyzję o założeniu na wschód od Nazaretu nowego miasta Nacerat Illit (Nazaret Górne). Miało ono służyć Żydom jako przeciwwaga dla społeczności arabskiej Nazaretu. Planowano, że żydowskie miasto Nacerat Illit stanie się nową stolicą dystryktu i siedzibą wszystkich władz administracyjnych. Jego ustanowieniu towarzyszyły konfiskaty ziemi, co powodowało wzrost niezadowolenia wśród mieszkańców miasta. Doprowadziło to do wybuchu w maju 1958 roku fali arabskich protestów, w trakcie których rannych zostało 30 osób. Policja aresztowała wielu uczestników demonstracji. Ostatecznie postanowiono pozostawić władze administracyjne w Nazarecie, jednak odpłynięcie ludności żydowskiej i ich kapitału do Nacerat Illit spowodowało długotrwałe załamanie gospodarki w arabskim mieście. Dopiero w 1995 roku władze izraelskie zmieniły swoje podejście do tego miasta. Przyjęty wówczas plan „Nazaret 2000” stworzył nową infrastrukturę umożliwiającą rozwój ruchu turystycznego, a w związku z tym dającą nowe miejsca pracy<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26">[23]</a></sup>. Podczas <a href="/wiki/II_wojna_liba%C5%84ska" title="II wojna libańska">II wojny libańskiej</a> w 2006 roku miasto ucierpiało od ostrzału rakietowego prowadzonego przez organizację terrorystyczną <a href="/wiki/Hezbollah" title="Hezbollah">Hezbollah</a> z terytorium <a href="/wiki/Liban" title="Liban">Libanu</a>. Między innymi w dniu 19 lipca na miasto spadło wiele rakiet, zabijając 2 osoby i raniąc 50 osób. Natomiast 28 lipca w rejonie miasta spadło 5 rakiet <i>Khaibir-1</i> lub <i>Fajr-5</i>, powodując lokalne pożary<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27">[24]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nazwa">Nazwa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Nazwa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nazwa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Etymologia" title="Etymologia">Etymologia</a> nazwy nie jest dokładnie znana, ale z pewnością wywodzi się od starożytnego żydowskiego miasta Nazaret. W związku z tym jest bardzo prawdopodobne, że wywodzi się ona z hebrajskiego słowa „<i>necer</i>”, oznaczającego „<i>zieloną gałązkę</i>”. Chrześcijanie przyjmują ten tok argumentacji, ponieważ wydaje się im zgodny z proroctwem biblijnym mówiącym, że Jezus jest potomkiem z rodu <a href="/wiki/Dawid_(kr%C3%B3l_Izraela)" title="Dawid (król Izraela)">Dawida</a> (zielona gałązka, która wyrosła z korzenia Dawida)<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28">[d]</a></sup>. Inna teoria mówi, że nazwa miasta wywodzi się od wcześniejszej aramejskiej nazwy lub innej semickiej formy językowej. W języku arabskim miasto nazywa się An-Nasira. Nazwa ta odnosi się do pochodzenia ludzi z określonej krainy geograficznej lub plemienia. W <a href="/wiki/Koran" title="Koran">Koranie</a> chrześcijanie określani są nazwą „<i>naṣārā</i>”, czyli „ci, którzy poszli za Jezusem”. Jest bardzo prawdopodobne, że arabska nazwa miasta odnosi się do faktu, że było ono zamieszkałe przez dużą społeczność chrześcijańską<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29">[25]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Demografia">Demografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Demografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Demografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zgodnie z danymi <a href="/wiki/Centralne_Biuro_Statystyki_Izraela" title="Centralne Biuro Statystyki Izraela">Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych</a> w 2011 roku w mieście żyło 73,6 tys. mieszkańców, w tym 69,5% <a href="/wiki/Arabowie" title="Arabowie">Arabów</a> <a href="/wiki/Muzu%C5%82manin" title="Muzułmanin">muzułmanów</a>, 30,5% Arabów <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijan</a>. Mniej niż 0,1% stanowią <a href="/wiki/Druzowie" title="Druzowie">Druzowie</a>. Wskaźnik wzrostu populacji wyniósł w 2011 roku 0,9%. W roku tym urodziło się 1400 dzieci, a zmarły 241 osoby (odnotowano 5 zgonów niemowląt). Według danych za 2010 rok liczba pracowników wynosiła 23853, a liczba osób pracujących na własny rachunek wynosiła 2401. Średnie miesięczne wynagrodzenie w 2010 roku wynosiło 5034 <a href="/wiki/Nowy_izraelski_szekel" title="Nowy izraelski szekel">ILS</a> (średnia krajowa 7522 ILS) – zarobki osób pracujących na własny rachunek wynosiły 5794. Zasiłki dla bezrobotnych pobierało 493 osoby, w tym 341 mężczyzn (średni wiek: 42 lata). Świadczenia emerytalne oraz renty pobierało 5702 osoby, a zapomogi społeczne 5746 osoby (w tym 851 zasiłki pielęgnacyjne, 2515 inwalidzkie, osób niepełnosprawnych w innym znaczeniu 340, oraz 528 pracujących inwalidów). Nazaret jest miastem arabskim, w którym systematycznie maleje procent ludności chrześcijańskiej. W 1949 roku ludność chrześcijańska stanowiła 60% mieszkańców, w 1972 roku spadła do 53%, w 1983 roku do 40%. Według danych z 2011 roku stanowią już zaledwie 30,5% mieszkańców. Coraz większe znaczenie zaczyna odgrywać <a href="/wiki/Islam" title="Islam">Islam</a>, czego dowodem jest rosnąca liczba <a href="/wiki/Meczet" title="Meczet">meczetów</a><sup id="cite_ref-statystyka_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-statystyka-30">[26]</a></sup>. </p> <center> <table class="wikitable" style="font-size: 90%; float:left; margin: 0 0 1em 1em; text-align:right;"> <caption><b>Populacja pod względem wieku</b> (2010) </caption> <tbody><tr> <th>Wiek (w latach)</th> <th>Procent populacji w % </th></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">0 – 4 </td> <td align="center">9,3 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">5 – 9 </td> <td align="center">10,7 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">10 – 14 </td> <td align="center">11,0 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">15 – 19 </td> <td align="center">9,9 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">20 – 29 </td> <td align="center">14,8 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">30 – 44 </td> <td align="center">20,3 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">45 – 59 </td> <td align="center">14,7 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">60 – 64 </td> <td align="center">2,8 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">65 – </td> <td align="center">6,4 </td></tr></tbody></table> <div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_3vi3eyhyckl4aaahhapvcpdtfthrxdy"></map><img usemap="#timeline_3vi3eyhyckl4aaahhapvcpdtfthrxdy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/pl/timeline/3vi3eyhyckl4aaahhapvcpdtfthrxdy.png" /></div> <p><br /><small><i>Źródło danych: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cbs.gov.il/reader/">Central Bureau of Statistics</a>.</i></small> </p> </center> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Symbole">Symbole</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Symbole" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Symbole"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable" style="font-size: 90%; float:right; margin: 0 0 1em 1em; text-align:right;"> <caption><b>Burmistrzowie Nazaretu</b> </caption> <tbody><tr> <th>Burmistrz</th> <th>Lata sprawowania urzędu </th></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">Jusuf Mohamed Ali Al-Fahum </td> <td align="center">1948–1954 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">Amin-Slim G’rg’ora </td> <td align="center">1954–1959 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">Seif A. Dean A. Zoubi </td> <td align="center">1959–1965 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">Abdul Aziz Zoubi </td> <td align="center">1965–1966 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">Komitet </td> <td align="center">1966–1967 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">Musa Ktilo </td> <td align="center">1967–1971 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">Seif A. Dean A. Zoubi </td> <td align="center">1971–1974 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">Komitet </td> <td align="center">1974–1975 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">Taufik Zi’ad </td> <td align="center">1975–1994 </td></tr> <tr> <td bgcolor="FFF2B2" align="center">Ramiz Jaraisy </td> <td align="center">1994-nadal </td></tr></tbody></table> <p><a href="/wiki/Herb_Nazaretu" title="Herb Nazaretu">Herb Nazaretu</a> został przyjęty w dniu 2 lutego 1955 roku i opublikowany po raz pierwszy w dniu 31 maja 1962 roku. Przedstawia położone w centrum miasta źródło Marii Dziewicy. Przez wiele lat było to główne źródło wody pitnej w mieście, a jednocześnie ważne miejsce kultu religijnego. Dodatkowo na oficjalnym herbie widnieje nazwa miasta w języku arabskim i hebrajskim lub arabskim i angielskim<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31">[27]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Polityka">Polityka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Polityka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Polityka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nazaret jest stolicą administracyjną Poddystryktu Jezreel. Urząd miejski mieści się przy ulicy Kirjat HaMemshala, przy granicy miast Nazaret i Nacerat Illit. Od 1994 roku burmistrzem miasta jest Ramiz Jaraisy. Tuż obok urzędu miejskiego mieszczą się budynki sądu. Od 1992 roku w Nazarecie działa najważniejsza <a href="/wiki/Feminizm" title="Feminizm">feministyczna</a> organizacja izraelskich Arabów – jest to stowarzyszenie <a href="/wiki/Kobiety_Przeciw_Przemocy" title="Kobiety Przeciw Przemocy">Kobiety Przeciw Przemocy</a><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32">[28]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Współpraca_międzynarodowa"><span id="Wsp.C3.B3.C5.82praca_mi.C4.99dzynarodowa"></span>Współpraca międzynarodowa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Współpraca międzynarodowa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Współpraca międzynarodowa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nazaret ma zawarte <a href="/wiki/Miasta_partnerskie" title="Miasta partnerskie">umowy partnerskie</a> z następującymi miastami: </p> <table> <tbody><tr> <td width="30%" valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/Nablus" title="Nablus">Nablus</a>, <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Palestyna_(pa%C5%84stwo)" title="Palestyna"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Palestine.svg/22px-Flag_of_Palestine.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Palestine.svg/33px-Flag_of_Palestine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Palestine.svg/44px-Flag_of_Palestine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Autonomia_Palesty%C5%84ska" title="Autonomia Palestyńska">Autonomia Palestyńska</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Denis_(Sekwana-Saint-Denis)" title="Saint-Denis (Sekwana-Saint-Denis)">Saint-Denis</a>, <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/22px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/44px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Haga" title="Haga">Haga</a>, <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/22px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/33px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/44px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li></ul> </td> <td width="30%" valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/Neubrandenburg" title="Neubrandenburg">Neubrandenburg</a>, <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Cz%C4%99stochowa" title="Częstochowa">Częstochowa</a>, <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/22px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/33px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/44px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></span></span> </span><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li></ul> </td> <td width="30%" valign="top"> <ul><li><a href="/wiki/Florencja" title="Florencja">Florencja</a>, <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/22px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/33px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/44px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></span></span> </span><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li> <li><a href="/wiki/Loreto_(W%C5%82ochy)" title="Loreto (Włochy)">Loreto</a>, <span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/22px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/33px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/44px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></span></span> </span><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gospodarka">Gospodarka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Gospodarka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gospodarka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Sacra_fam_0307.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Sacra_fam_0307.jpg/220px-Sacra_fam_0307.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Sacra_fam_0307.jpg/330px-Sacra_fam_0307.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Sacra_fam_0307.jpg/440px-Sacra_fam_0307.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption><a href="/wiki/Szpital_%C5%9Awi%C4%99tej_Rodziny_w_Nazarecie" title="Szpital Świętej Rodziny w Nazarecie">Szpital Świętej Rodziny w Nazarecie</a></figcaption></figure> <p>Gospodarka miasta opiera się głównie na obsłudze ruchu turystycznego, handlu i usługach gastronomicznych. W mieście rozwinął się przemysł włókienniczy oraz spożywczy<sup id="cite_ref-PWN_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-PWN-33">[29]</a></sup>. W mieście są małe warsztaty rzemieślnicze. Największe centrum handlowe miasta to znajdujące się przy dworcu autobusowym <i>Hamiszbir</i>. Zostało ono wybudowane w kształcie otwartej ulicy ze sklepami po obu stronach. Można tu znaleźć sklepy wszystkich światowych prestiżowych sieci handlowych i restauracji. Powierzchnia centrum wynosi 12 tys. m². W 2013 roku <a href="/wiki/Stef_Wertheimer" title="Stef Wertheimer">Stef Wertheimer</a> otworzył w mieście nowoczesną strefę przemysłową, która według planów ma stworzyć tysiąc nowych miejsc pracy<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34">[30]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Infrastruktura">Infrastruktura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Infrastruktura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Infrastruktura"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Remiza straży pożarnej znajduje się przy ulicy Kirjat ha-Memszala, na południe od urzędu miejskiego. Tuż obok, w gmachu <i>Moskobija</i> mieści się siedziba północnego okręgu <a href="/wiki/Policja_Izraela" title="Policja Izraela">policji</a> oraz dowództwo obrony wewnętrznej Dystryktu Północnego. Główna poczta znajduje się jedną przecznicę na zachód od Źródła Marii. Mniejszy urząd pocztowy usytuowany jest w pobliżu bazyliki Zwiastowania. W mieście są trzy szpitale: <a href="/wiki/Szpital_%C5%9Awi%C4%99tej_Rodziny_w_Nazarecie" title="Szpital Świętej Rodziny w Nazarecie">Szpital Świętej Rodziny</a> (tzw. <i>Włoski Szpital</i>)<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35">[31]</a></sup>, <a href="/wiki/Szpital_Nazaret" title="Szpital Nazaret">Szpital Nazaret</a> (tzw. <i>Angielski Szpital</i>)<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36">[32]</a></sup> oraz <a href="/wiki/Szpital_%C5%9Bw._Wincenta_%C3%A0_Paulo" title="Szpital św. Wincenta à Paulo">Szpital św. Wincenta à Paulo</a> (tzw. <i>Francuski Szpital</i>)<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37">[33]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Transport">Transport</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Transport" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bus0282.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Bus0282.jpg/220px-Bus0282.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Bus0282.jpg/330px-Bus0282.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Bus0282.jpg/440px-Bus0282.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption>Komunikacja miejska Nazaretu</figcaption></figure> <p>Miasto jest ważnym węzłem transportowym Dolnej Galilei. Wzdłuż wschodniej granicy miasta przebiega <a href="/wiki/Droga_ekspresowa_75_(Izrael)" title="Droga ekspresowa 75 (Izrael)">droga ekspresowa nr 75</a>, która w południowej części miasta krzyżuje się z <a href="/wiki/Droga_ekspresowa_60_(Izrael)" title="Droga ekspresowa 60 (Izrael)">drogą ekspresową nr 60</a>, a w północnej części krzyżuje się z <a href="/wiki/Droga_nr_700_(Izrael)" title="Droga nr 700 (Izrael)">drogami nr 700</a> i <a href="/wiki/Droga_nr_754_(Izrael)" title="Droga nr 754 (Izrael)">nr 754</a>. Jadąc drogą ekspresową nr 75 na zachód, jedzie się wzdłuż masywu górskiego Hare Nacerat i dojeżdża do miejscowości Jafa an-Naserije i miasta Migdal ha-Emek. Droga ekspresowa nr 60 zjeżdża do Doliny Jezreel do miasta <a href="/wiki/Afula" title="Afula">Afula</a>. U podnóża masywu górskiego Hare Nacerat odchodzi od niej lokalna droga prowadząca na wschód do miejscowości Iksal. Natomiast droga nr 60 prowadzi dalej na południe do moszawu Tel Adaszim i kibucu Mizra, przy których krzyżuje się z <a href="/wiki/Droga_ekspresowa_73_(Izrael)" title="Droga ekspresowa 73 (Izrael)">drogą ekspresową nr 73</a>. Po stronie wschodniej Nazaret jest połączone w jedną aglomerację miejską z sąsiednim miastem Nacerat Illit. Oba miasta łączą liczne miejskie drogi. W kierunku północno-wschodnim odchodzi z miasta droga nr 754, którą można dojechać do miejscowości Ar-Rajna i skrzyżowania z <a href="/wiki/Droga_ekspresowa_79_(Izrael)" title="Droga ekspresowa 79 (Izrael)">drogą ekspresową nr 79</a>. Jadąc dalej drogą nr 754 dojeżdża się do miejscowości Meszded i Kafr Kanna. W kierunku północno-zachodnim z Nazaretu odchodzi droga nr 700, będąca łącznikiem z drogą ekspresową nr 79 prowadzącą dalej na północny zachód do miejscowości Ilut, moszawu Cippori, kibucu <a href="/wiki/Ha-Solelim" title="Ha-Solelim">ha-Solelim</a> oraz wioski <a href="/wiki/Szimszit" title="Szimszit">Szimszit</a>. Następnie krzyżuje się ona z <a href="/wiki/Droga_ekspresowa_77_(Izrael)" title="Droga ekspresowa 77 (Izrael)">drogą ekspresową nr 77</a>. Centralny dworzec autobusowy znajduje się w południowej części miasta, przy skrzyżowaniu drogi nr 75 z drogą nr 60. Zatrzymuje się tutaj wiele autobusów kursujących po <a href="/wiki/Galilea" title="Galilea">Galilei</a>. Autobusy linii <i>Egged</i> umożliwiają dojechanie do <a href="/wiki/Tyberiada" title="Tyberiada">Tyberiady</a>, <a href="/wiki/Hajfa" title="Hajfa">Hajfy</a>, <a href="/wiki/Akka" title="Akka">Akki</a> i <a href="/wiki/Tel_Awiw-Jafa" title="Tel Awiw-Jafa">Tel Awiwu</a><sup id="cite_ref-location_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-location-1">[1]</a></sup>. </p><p>W 2011 roku w Nazarecie były zarejestrowane 24 263 pojazdy silnikowe, w tym 18206 samochodów osobowych (średnia wieku samochodów prywatnych wynosiła 9 lat). W roku tym w mieście doszło do 104 wypadków<sup id="cite_ref-statystyka_30-1" class="reference"><a href="#cite_note-statystyka-30">[26]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_kolejowy">Transport kolejowy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Transport kolejowy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport kolejowy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Izraelski rząd przyjął plan budowy linii kolejowej <a href="/wiki/Rakewet_Jisra%E2%80%99el" title="Rakewet Jisra’el">Rakewet Jisra’el</a>, która ma w przyszłości połączyć Hajfę z Nazaretem. Początkowo zakładano, że linia będzie obsługiwać jedynie lekkie pociągi pasażerskie, jednak w 2011 roku zdecydowano, że będą tędy także jeździć ciężkie pociągi towarowe<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38">[34]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport_lotniczy">Transport lotniczy</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Transport lotniczy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport lotniczy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W odległości 6 km na południowy zachód od miasta znajduje się <a href="/wiki/Port_lotniczy_Megiddo" title="Port lotniczy Megiddo">port lotniczy Megiddo</a>. Mogą na nim lądować niewielkie prywatne samoloty<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39">[35]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Architektura">Architektura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Architektura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Architektura"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="ImageGroup" style="max-width:255px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Architektura Nazaretu</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazare0351.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Nazare0351.jpg/240px-Nazare0351.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Nazare0351.jpg/360px-Nazare0351.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Nazare0351.jpg/480px-Nazare0351.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption><a href="/wiki/Klasztor_Franciszkan%C3%B3w_w_Nazarecie" title="Klasztor Franciszkanów w Nazarecie">Klasztor Franciszkanów w Nazarecie</a> z panoramą Starego Miasta Nazaretu w tle </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazaret_Souk_BW_4.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Nazaret_Souk_BW_4.JPG/240px-Nazaret_Souk_BW_4.JPG" decoding="async" width="240" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Nazaret_Souk_BW_4.JPG/360px-Nazaret_Souk_BW_4.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Nazaret_Souk_BW_4.JPG/480px-Nazaret_Souk_BW_4.JPG 2x" data-file-width="3544" data-file-height="2520" /></a><figcaption>Wejście na rynek miejski w Nazarecie </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Saraya_nazareth_inside.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Saraya_nazareth_inside.JPG/240px-Saraya_nazareth_inside.JPG" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Saraya_nazareth_inside.JPG/360px-Saraya_nazareth_inside.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Saraya_nazareth_inside.JPG/480px-Saraya_nazareth_inside.JPG 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a><figcaption><a href="/wiki/Seraj_w_Nazarecie" title="Seraj w Nazarecie">Seraj w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Saraya_Tower_Nazareth.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Saraya_Tower_Nazareth.JPG/240px-Saraya_Tower_Nazareth.JPG" decoding="async" width="240" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Saraya_Tower_Nazareth.JPG/360px-Saraya_Tower_Nazareth.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Saraya_Tower_Nazareth.JPG/480px-Saraya_Tower_Nazareth.JPG 2x" data-file-width="1920" data-file-height="2560" /></a><figcaption><a href="/wiki/Zegar_wie%C5%BCowy" title="Zegar wieżowy">Wieża zegarowa</a> <a href="/wiki/Seraj_w_Nazarecie" title="Seraj w Nazarecie">seraja</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Moskobija_0242.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Moskobija_0242.jpg/240px-Moskobija_0242.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Moskobija_0242.jpg/360px-Moskobija_0242.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Moskobija_0242.jpg/480px-Moskobija_0242.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption><a href="/wiki/Moskobija" title="Moskobija">Moskobija</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Han0159.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Han0159.jpg/240px-Han0159.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Han0159.jpg/360px-Han0159.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Han0159.jpg/480px-Han0159.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption><a href="/wiki/Chan_al-Basza" title="Chan al-Basza">Chan al-Basza</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Deutsch_0312.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Deutsch_0312.jpg/240px-Deutsch_0312.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Deutsch_0312.jpg/360px-Deutsch_0312.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Deutsch_0312.jpg/480px-Deutsch_0312.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption><a href="/wiki/Cmentarz_%C5%BCo%C5%82nierzy_niemieckich_w_Nazarecie" title="Cmentarz żołnierzy niemieckich w Nazarecie">Cmentarz żołnierzy niemieckich w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazareth_view_111.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Nazareth_view_111.png/240px-Nazareth_view_111.png" decoding="async" width="240" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Nazareth_view_111.png/360px-Nazareth_view_111.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Nazareth_view_111.png/480px-Nazareth_view_111.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="478" /></a><figcaption>Współczesne drogi w mieście </figcaption></figure></div></div> <p>Nazaret jest szybko rozrastającym się i nieciekawym urbanistycznie ośrodkiem miejskim zbudowanym na stromych zboczach okolicznych wzgórz. W samym centrum Starego Miasta znajduje się <a href="/wiki/Suk_(targowisko)" title="Suk (targowisko)">arabskie targowisko</a> (arab. السوق القديمي, <i>Il suq il-qadeemi</i>), wokół którego rozciąga się labirynt stromych i krętych uliczek. Od Starego Miasta we wszystkich kierunkach rozciągają się chaotycznie budowane arabskie osiedla mieszkaniowe. Są to: Bir Abu al-Ghosh, Bir al-Amir, Jabal al-Dawla, Karm al-Saheb, HaKeramim, Khirbat al-Dajr, al-Mutran, Rova HaPoalim, al-Rum, Safafira oraz Szneler. Jedynie po stronie wschodniej powstało nowoczesne żydowskie miasto Nacerat Illit (Górny Nazaret). W ostatnich latach wyłożono znaczne sumy na renowację uliczek i domów Nazaretu, dzięki czemu to typowo arabskie miasteczko zyskało wiele uroku. Tutejsze domy powstawały w typowy dla społeczności arabskiej sposób. Do domu dobudowywano kolejne pokoje dla żonatych członków rodziny lub gości (czasami dodatkowy pokój budowano na dachu). Dobudowywanie tych nowych struktur często tworzyło wewnętrzny dziedziniec domu, wokół którego żyła jedna wielopokoleniowa rodzina. Takie podwórza są ważną cechą kultury Bliskiego Wschodu. W architekturze Nazaretu często wykorzystywano kamienne kopuły budowane na drewnianych konstrukcjach domów, których mury mają grubość jednego metra<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40">[36]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zabytki">Zabytki</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Zabytki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zabytki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wszystkie najważniejsze zabytki położone są w obrębie Starego Miasta. Władze izraelskie sfinansowały renowację wielu z tych obiektów na <a href="/wiki/Wielki_Jubileusz_Roku_2000" title="Wielki Jubileusz Roku 2000">Wielki Jubileusz Roku 2000</a>. Centralne miejsce Starego Miasta zajmuje pochodzący z XVII wieku rynek miejski. Został on rozbudowany w XIX wieku. W jego pobliżu znajdują się liczne <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(budynek)" title="Kościół (budynek)">kościoły</a> i <a href="/wiki/Meczet" title="Meczet">meczety</a> (są one opisane w dziale <i>Religia</i>). Dawnym budynkiem władz miejskich jest wybudowany w 1740 roku <a href="/wiki/Seraj_w_Nazarecie" title="Seraj w Nazarecie">seraj w Nazarecie</a>. Na początku XX wieku dobudowano przy nim <a href="/wiki/Zegar_wie%C5%BCowy" title="Zegar wieżowy">wieżę zegarową</a> (była to jedna z siedmiu wież zegarowych wzniesionych w <a href="/wiki/Palestyna" title="Palestyna">Palestynie</a> z okazji 25-lecia panowania sułtana <a href="/wiki/Abd%C3%BClhamid_II" title="Abdülhamid II">Abdülhamida II</a>)<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41">[37]</a></sup>. <a href="/wiki/Staro%C5%BCytna_%C5%82a%C5%BAnia_w_Nazarecie" title="Starożytna łaźnia w Nazarecie">Starożytna łaźnia w Nazarecie</a><sup id="cite_ref-SHACHAM,_Tzvi_2012_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-SHACHAM,_Tzvi_2012-42">[38]</a></sup> jest najpiękniejszym zachowanym systemem <a href="/wiki/Hypocaustum" title="Hypocaustum">hypocaustum</a> na <a href="/wiki/Bliski_Wsch%C3%B3d" title="Bliski Wschód">Bliskim Wschodzie</a><sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43">[39]</a></sup>. <a href="/wiki/Moskobija" title="Moskobija">Moskobija</a> jest dużym <a href="/wiki/Hostel" title="Hostel">hostelem</a> wybudowanym w 1907 roku przez rosyjską cerkiew prawosławną. Budynek służył jako schronisko dla rosyjskich pielgrzymów<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44">[40]</a></sup>. W północnej części Starego Miasta znajdują się starożytne łaźnie z okresu krzyżowców<sup id="cite_ref-SHACHAM,_Tzvi_2012_42-1" class="reference"><a href="#cite_note-SHACHAM,_Tzvi_2012-42">[38]</a></sup>. <a href="/wiki/Chan_al-Basza" title="Chan al-Basza">Chan al-Basza</a> jest zabytkowym <a href="/wiki/Karawanseraj" title="Karawanseraj">karawanserajem</a>, służy obecnie jako obiekt biurowy<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45">[41]</a></sup>. Innym zabytkiem znajdującym się w Nazarecie jest <a href="/wiki/Cmentarz_%C5%BCo%C5%82nierzy_niemieckich_w_Nazarecie" title="Cmentarz żołnierzy niemieckich w Nazarecie">cmentarz żołnierzy niemieckich</a> poległych podczas I wojny światowej. Spoczywają na nim szczątki 261 żołnierzy niemieckich<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46">[42]</a></sup>. </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70384462">.mw-parser-output .szablon-duza-grafika{display:flex}@media(max-width:720px){body.skin-minerva .mw-parser-output .szablon-duza-grafika{display:block}}</style><div class="thumb szablon-duza-grafika" style="max-width:760px; margin-left: auto; margin-right:auto;"> <div class="thumbinner"><div class="noresize" style="overflow:auto; overflow-y:display; overflow-x:auto;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Sacra_fam_03111.jpg" class="mw-file-description" title="Panorama Nazaretu"><img alt="Panorama Nazaretu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Sacra_fam_03111.jpg/750px-Sacra_fam_03111.jpg" decoding="async" width="750" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Sacra_fam_03111.jpg/1125px-Sacra_fam_03111.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Sacra_fam_03111.jpg/1500px-Sacra_fam_03111.jpg 2x" data-file-width="2581" data-file-height="894" /></a></span></div><div class="thumbcaption">Panorama Nazaretu</div> </div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kultura">Kultura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Kultura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kultura"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PikiWiki_Israel_18488_Nazareth_Village.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/PikiWiki_Israel_18488_Nazareth_Village.jpg/220px-PikiWiki_Israel_18488_Nazareth_Village.jpg" decoding="async" width="220" height="327" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/PikiWiki_Israel_18488_Nazareth_Village.jpg/330px-PikiWiki_Israel_18488_Nazareth_Village.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/PikiWiki_Israel_18488_Nazareth_Village.jpg/440px-PikiWiki_Israel_18488_Nazareth_Village.jpg 2x" data-file-width="539" data-file-height="800" /></a><figcaption>Rekonstrukcja wnętrza domu – <a href="/wiki/Wie%C5%9B_Nazaret" title="Wieś Nazaret">Wieś Nazaret</a></figcaption></figure> <p>Miasto stanowi centrum kultury arabskiej na północy Izraela. Życie kulturalne w mieście koncentruje się w <i>Miejskim Centrum Kultury</i>, które jest położone na północ od urzędu miejskiego. Znajduje się w nim <a href="/wiki/Audytorium" title="Audytorium">audytorium</a> na 260 osób, teatr oraz galeria sztuki<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47">[43]</a></sup>. Stąd różnorodne działania prowadzone są w sieci klubów osiedlowych i dzielnicowych domach kultury. Dodatkowo w mieście jest miejska biblioteka <i>Abu Salma</i>. W 2013 roku rozpoczęto budowę nowego centrum kultury, które w założeniu ma pełnić funkcję kulturalnej stolicy izraelskich Arabów. W centrum będzie się znajdować największe audytorium w północnej części kraju (na północ od <a href="/wiki/Hajfa" title="Hajfa">Hajfy</a>), nowoczesne kino, kawiarnię i duże parkingi<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48">[44]</a></sup>. W mieście jest kilka muzeów, w tym muzeum miejskie prezentujące historię Nazaretu. Bardzo szczególnym muzeum jest <a href="/wiki/Wie%C5%9B_Nazaret" title="Wieś Nazaret">Wieś Nazaret</a>, które rekonstruuje wygląd domów z czasów <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa Chrystusa</a> w I wieku<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49">[45]</a></sup>. <a href="/wiki/Dom_Folkloru_el-Sibbat" title="Dom Folkloru el-Sibbat">Dom Folkloru el-Sibbat</a> ukazuje życie mieszkańców miasta w XIX wieku<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50">[46]</a></sup>. Jest tu także wiele galerii sztuki. Można wymienić <i>Galerię Sibat al-Szejk</i>, która prezentuje obrazy, rzeźby i antyki w zabytkowym budynku w jednej uliczce Starego Miasta<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51">[47]</a></sup>. W dawnej pracowni rzeźbiarskiej Hanny Said Musmar jej wnuki otworzyły centrum dla zwiedzających, w którym można poznać proces produkcji wyrobów ceramicznych, a także różne maszyny do wyrobu gliny<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52">[48]</a></sup>. </p><p>Od kwietnia 1999 roku działa w mieście <a href="/wiki/Organizacja_non-profit" title="Organizacja non-profit">organizacja non-profit</a> <i>The Nazareth Fund</i>, aktywna w dziedzinach edukacji, nauki, sztuki, literatury, zdrowia, sportu, pomocy społecznej i renowacji zabytków sztuki. Zapewnia stypendia na prowadzenie badań nad historią i dziedzictwem kulturowym Nazaretu. Celem organizacji jest stworzenie spójnego i tolerancyjnego społeczeństwa, w którym wszyscy obywatele będą mogli żyć razem w harmonii, niezależnie od wyznania, przynależności narodowej czy poziomu wykształcenia<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53">[49]</a></sup>. <i>Stowarzyszenie El-Machbazz</i> działa na rzecz edukacji oraz propagowania arabskiej poezji i muzyki<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54">[50]</a></sup>. Od 1991 roku w mieście działa arabska <a href="/wiki/Orkiestra_Nazaretu" title="Orkiestra Nazaretu">Orkiestra Nazaretu</a><sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55">[51]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Media">Media</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Media" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Media"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Od 1983 roku w mieście wydawana jest arabskojęzyczna gazeta <a href="/wiki/Sonara" title="Sonara">Sonara</a>, która była pierwszą prywatną arabską gazetą w Izraelu<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56">[52]</a></sup>. Od 1987 roku wydawana jest także gazeta <i>Kul al-Arab</i><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57">[53]</a></sup>. W północno-zachodnim skraju miasta mieści się arabska rozgłośnia radiowa <i>A-Shams</i>. Stacja nadawcza jest w kibucu <a href="/wiki/Kefar_ha-Choresz" title="Kefar ha-Choresz">Kefar ha-Choresz</a><sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58">[54]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Edukacja_i_nauka">Edukacja i nauka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Edukacja i nauka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Edukacja i nauka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zgodnie z danymi <i>Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych</i> w Nazarecie jest 50 szkół, w tym 28 przedszkoli, 29 podstawowych i 7 średnich. W 2011 roku w 787 klasach szkolnych uczyło się ponad 22 tys. uczniów, w tym 13 tys. w szkołach podstawowych. Średnia uczniów w klasie wynosiła 28<sup id="cite_ref-statystyka_30-2" class="reference"><a href="#cite_note-statystyka-30">[26]</a></sup>. Ze szkół można wymienić szkołę techniczną <i>Al-Kafza Amal</i>. Istniejący od 2002 roku <a href="/wiki/Instytut_Akademicki_Nazaret" title="Instytut Akademicki Nazaret">Instytut Akademicki Nazaret</a> był pierwszym akademickim college utworzonym dla arabskiej społeczności w Izraelu. Szkoła jest także nazywana <i>Centrum Edukacyjnym Tawfika Ziad</i> (ang. <i>Taufik Zi’ad Educational Center</i>)<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59">[55]</a></sup>. Poza tym są tutaj liczne szkoły utrzymywane przez różne instytucje kościelne. W zachodniej części miasta znajduje się szkoła i seminarium greckokatolickie św. Józefa. Tuż obok jest katolicka szkoła prowadzona przez siostry <a href="/wiki/Salwatorianki" title="Salwatorianki">salwatorianki</a>. W północnej części miasta jest ewangelicka szkoła episkopalna. We wschodniej części miasta jest szkoła zakonna św. Józefa<sup id="cite_ref-Dane_odczytane_z_Wikimapy_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dane_odczytane_z_Wikimapy-60">[56]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Turystyka">Turystyka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Turystyka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Turystyka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PikiWiki_Israel_18608_Cities_in_Israel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/PikiWiki_Israel_18608_Cities_in_Israel.jpg/240px-PikiWiki_Israel_18608_Cities_in_Israel.jpg" decoding="async" width="240" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/PikiWiki_Israel_18608_Cities_in_Israel.jpg/360px-PikiWiki_Israel_18608_Cities_in_Israel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/PikiWiki_Israel_18608_Cities_in_Israel.jpg/480px-PikiWiki_Israel_18608_Cities_in_Israel.jpg 2x" data-file-width="720" data-file-height="523" /></a><figcaption>Atrakcje dla dzieci w otoczeniu <a href="/wiki/Bazylika_Zwiastowania_Pa%C5%84skiego_w_Nazarecie" title="Bazylika Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie">bazyliki Zwiastowania Pańskiego</a></figcaption></figure> <p>Turystyka jest najważniejszym źródłem dochodów mieszkańców miasta. Dlatego rada miejska czyni wiele starań, aby gruntownie odrestaurować centrum miasta, a zwłaszcza ulice w sąsiedztwie bazyliki Zwiastowania. Najważniejsze obiekty turystyczne usytuowane są w centrum Starego Miasta i zostały opisane w dziale <i>Zabytki</i> i <i>Religia</i><sup id="cite_ref-humphreys_61-0" class="reference"><a href="#cite_note-humphreys-61">[57]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Informacja_turystyczna">Informacja turystyczna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Informacja turystyczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Informacja turystyczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Biuro informacji turystycznej znajduje się poniżej bazyliki, przy ulicy Casa Nova. W jego pobliżu mieści się kilka banków i kantorów umożliwiających wymianę pieniędzy<sup id="cite_ref-humphreys_61-1" class="reference"><a href="#cite_note-humphreys-61">[57]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Szlaki_turystyczne">Szlaki turystyczne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Szlaki turystyczne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Szlaki turystyczne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po mieście wytyczono cztery szlaki turystyczne: (1) <i>Spacer po Starym Mieście</i> jest także nazywany <i>Drogą Pielgrzymów</i>, ponieważ przechodzi przez jedne z najważniejszych świętych miejsc chrześcijaństwa. Jest on dopasowany do wszystkich grup wiekowych i jego przejście zajmuje około 2–3 godzin. (2) <i>Spacer po Rynku</i> pozwala poznać atmosferę Starego Miasta rozciągającego się wokół rynku. Trasa została policzona na czas około 1 godziny, podczas którego można zwiedzić tutejsze stragany uliczne. (3) <i>Ukryte Kościoły i Klasztory</i> jest 1,5-godzinnym spacerem prowadzącym przez kilka kościołów i klasztorów, których wspólną charakterystyczną cechą jest pewne oddalenie od najważniejszych miejsc turystycznych miasta. (4) <i>Nocny Spacer</i> jest najbardziej wyróżniającym się szlakiem, prowadzącym po uznawanych za szczególnie pięknie oświetlone w nocy budynkach Nazaretu. Jego przejście zajmuje około 1,5 godziny<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62">[58]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Baza_noclegowa">Baza noclegowa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Baza noclegowa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Baza noclegowa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Największy hotel w mieście to pięciogwiazdkowy <i>Golden Crown-Nazareth Hotel</i>. Przez kilka lat służył on jako ośrodek do przetrzymywania nielegalnych cudzoziemców. Obecnie jest to luksusowy ośrodek hotelowy z basenem i pełną infrastrukturą rekreacyjno-wypoczynkową<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63">[59]</a></sup>. Najbliżej centrum leży trzygwiazdkowy <i>Galilee Hotel</i>. Zapewnia on atmosferę hostelu pielgrzymów, łącząc ją z wygodą nowoczesnego hotelu<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64">[60]</a></sup>. Na obrzeżach miasta położony jest czterogwiazdkowy <i>Tabar Hotel</i> (dawny <i>Grand New Hotel</i>)<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65">[61]</a></sup>. Z mniejszych hoteli w centrum znajduje się trzygwiazdkowy <i>Hotel Rimonim</i><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66">[62]</a></sup> i <i>Fauzi Azar Inn</i><sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67">[63]</a></sup>. Dla chrześcijańskich pielgrzymów istnieje możliwość noclegu w zabudowaniach klasztornych nazaretanek lub we franciszkańskim schronisku <i>Casa Nova</i><sup id="cite_ref-humphreys_61-2" class="reference"><a href="#cite_note-humphreys-61">[57]</a></sup>. </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70384462"><div class="thumb szablon-duza-grafika" style="max-width:760px; margin-left: auto; margin-right:auto;"> <div class="thumbinner"><div class="noresize" style="overflow:auto; overflow-y:display; overflow-x:auto;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Hakfiza_from_selezianPAN.jpg" class="mw-file-description" title="Panorama Nazaretu"><img alt="Panorama Nazaretu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Hakfiza_from_selezianPAN.jpg/750px-Hakfiza_from_selezianPAN.jpg" decoding="async" width="750" height="251" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Hakfiza_from_selezianPAN.jpg/1125px-Hakfiza_from_selezianPAN.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Hakfiza_from_selezianPAN.jpg/1500px-Hakfiza_from_selezianPAN.jpg 2x" data-file-width="2010" data-file-height="673" /></a></span></div><div class="thumbcaption">Panorama Nazaretu</div> </div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Religia">Religia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Religia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Religia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="ImageGroup" style="max-width:255px; float: right; clear: right; text-align: center; margin-left: 1.4em;"><div style="font-weight:bold;">Religia w Nazarecie</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazareth_(1)1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Nazareth_%281%291.jpg/240px-Nazareth_%281%291.jpg" decoding="async" width="240" height="238" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Nazareth_%281%291.jpg/360px-Nazareth_%281%291.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Nazareth_%281%291.jpg/480px-Nazareth_%281%291.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="496" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bazylika_Zwiastowania_Pa%C5%84skiego_w_Nazarecie" title="Bazylika Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie">Bazylika Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie</a> widziana z lotu ptaka </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazareth_the_magical_city_111.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Nazareth_the_magical_city_111.jpg/240px-Nazareth_the_magical_city_111.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Nazareth_the_magical_city_111.jpg/360px-Nazareth_the_magical_city_111.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Nazareth_the_magical_city_111.jpg/480px-Nazareth_the_magical_city_111.jpg 2x" data-file-width="850" data-file-height="638" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bazylika_Zwiastowania_Pa%C5%84skiego_w_Nazarecie" title="Bazylika Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie">Bazylika Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie</a> w nocy </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Church_of_St_Joseph_in_Nazareth_3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Church_of_St_Joseph_in_Nazareth_3.jpg/240px-Church_of_St_Joseph_in_Nazareth_3.jpg" decoding="async" width="240" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Church_of_St_Joseph_in_Nazareth_3.jpg/360px-Church_of_St_Joseph_in_Nazareth_3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Church_of_St_Joseph_in_Nazareth_3.jpg/480px-Church_of_St_Joseph_in_Nazareth_3.jpg 2x" data-file-width="1704" data-file-height="2272" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._J%C3%B3zefa_w_Nazarecie" title="Kościół św. Józefa w Nazarecie">Kościół św. Józefa w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazaret_Gabrielskirche_BW_11.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Nazaret_Gabrielskirche_BW_11.JPG/240px-Nazaret_Gabrielskirche_BW_11.JPG" decoding="async" width="240" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Nazaret_Gabrielskirche_BW_11.JPG/360px-Nazaret_Gabrielskirche_BW_11.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Nazaret_Gabrielskirche_BW_11.JPG/480px-Nazaret_Gabrielskirche_BW_11.JPG 2x" data-file-width="3134" data-file-height="2452" /></a><figcaption><a href="/wiki/Cerkiew_Archanio%C5%82a_Gabriela_w_Nazarecie" title="Cerkiew Archanioła Gabriela w Nazarecie">Cerkiew Archanioła Gabriela w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Miryam.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Miryam.jpg/240px-Miryam.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Miryam.jpg/360px-Miryam.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Miryam.jpg/480px-Miryam.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C5%B9r%C3%B3d%C5%82o_Marii_w_Nazarecie" title="Źródło Marii w Nazarecie">Źródło Marii w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Sina0414.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Sina0414.jpg/240px-Sina0414.jpg" decoding="async" width="240" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Sina0414.jpg/360px-Sina0414.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Sina0414.jpg/480px-Sina0414.jpg 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Synagogi_w_Nazarecie" title="Kościół Synagogi w Nazarecie">Kościół Synagogi w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mensa0382.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Mensa0382.jpg/240px-Mensa0382.jpg" decoding="async" width="240" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Mensa0382.jpg/360px-Mensa0382.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Mensa0382.jpg/480px-Mensa0382.jpg 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Mensa_Christi_w_Nazarecie" title="Kościół Mensa Christi w Nazarecie">Kościół Mensa Christi w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazareth_Christ_church_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Nazareth_Christ_church_1.jpg/240px-Nazareth_Christ_church_1.jpg" decoding="async" width="240" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Nazareth_Christ_church_1.jpg/360px-Nazareth_Christ_church_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Nazareth_Christ_church_1.jpg/480px-Nazareth_Christ_church_1.jpg 2x" data-file-width="1467" data-file-height="1956" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Zbawiciela_w_Nazarecie" title="Kościół Zbawiciela w Nazarecie">Kościół Zbawiciela w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:New_maron_church_nazareth.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/New_maron_church_nazareth.jpg/240px-New_maron_church_nazareth.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/New_maron_church_nazareth.jpg/360px-New_maron_church_nazareth.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/New_maron_church_nazareth.jpg/480px-New_maron_church_nazareth.jpg 2x" data-file-width="2016" data-file-height="1512" /></a><figcaption><a href="/wiki/Maronicki_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Zwiastowania_w_Nazarecie" title="Maronicki Kościół Zwiastowania w Nazarecie">Maronicki Kościół Zwiastowania w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Magon0292.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Magon0292.jpg/240px-Magon0292.jpg" decoding="async" width="240" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Magon0292.jpg/360px-Magon0292.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Magon0292.jpg/480px-Magon0292.jpg 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a><figcaption><a href="/wiki/Koptyjski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Zwiastowania_w_Nazarecie" title="Koptyjski Kościół Zwiastowania w Nazarecie">Koptyjski Kościół Zwiastowania w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Selezian_front.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Selezian_front.jpg/240px-Selezian_front.jpg" decoding="async" width="240" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Selezian_front.jpg/360px-Selezian_front.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Selezian_front.jpg/480px-Selezian_front.jpg 2x" data-file-width="1512" data-file-height="2016" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bazylika_Jezusa_M%C5%82odzie%C5%84ca_w_Nazarecie" title="Bazylika Jezusa Młodzieńca w Nazarecie">Bazylika Jezusa Młodzieńca w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PikiWiki_Israel_24976_Pilgrims_praying_on_Mount_Precipe.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/PikiWiki_Israel_24976_Pilgrims_praying_on_Mount_Precipe.JPG/240px-PikiWiki_Israel_24976_Pilgrims_praying_on_Mount_Precipe.JPG" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/PikiWiki_Israel_24976_Pilgrims_praying_on_Mount_Precipe.JPG/360px-PikiWiki_Israel_24976_Pilgrims_praying_on_Mount_Precipe.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/PikiWiki_Israel_24976_Pilgrims_praying_on_Mount_Precipe.JPG/480px-PikiWiki_Israel_24976_Pilgrims_praying_on_Mount_Precipe.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Miejsce modlitw pielgrzymów na <a href="/wiki/Har_Kidumim" title="Har Kidumim">Górze Strącenia</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bishops_palace_church133.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Bishops_palace_church133.jpg/240px-Bishops_palace_church133.jpg" decoding="async" width="240" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Bishops_palace_church133.jpg/360px-Bishops_palace_church133.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Bishops_palace_church133.jpg/480px-Bishops_palace_church133.jpg 2x" data-file-width="2341" data-file-height="1737" /></a><figcaption><a href="/wiki/Pa%C5%82ac_Biskupa_w_Nazarecie" title="Pałac Biskupa w Nazarecie">Pałac Biskupa w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:White_mosque.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/White_mosque.jpg/240px-White_mosque.jpg" decoding="async" width="240" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/White_mosque.jpg/360px-White_mosque.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/White_mosque.jpg/480px-White_mosque.jpg 2x" data-file-width="1512" data-file-height="2016" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bia%C5%82y_Meczet_w_Nazarecie" title="Biały Meczet w Nazarecie">Biały Meczet w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:BaisCami0284.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/BaisCami0284.jpg/240px-BaisCami0284.jpg" decoding="async" width="240" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/BaisCami0284.jpg/360px-BaisCami0284.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/BaisCami0284.jpg/480px-BaisCami0284.jpg 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a><figcaption><a href="/wiki/Meczet_Pokoju_w_Nazarecie" title="Meczet Pokoju w Nazarecie">Meczet Pokoju w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nazareth_09.08.2011_14-14-49.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Nazareth_09.08.2011_14-14-49.jpg/240px-Nazareth_09.08.2011_14-14-49.jpg" decoding="async" width="240" height="361" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Nazareth_09.08.2011_14-14-49.jpg/360px-Nazareth_09.08.2011_14-14-49.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Nazareth_09.08.2011_14-14-49.jpg/480px-Nazareth_09.08.2011_14-14-49.jpg 2x" data-file-width="1881" data-file-height="2828" /></a><figcaption><a href="/wiki/Meczet_Makam_an-Nabi_Sa%E2%80%99in_w_Nazarecie" title="Meczet Makam an-Nabi Sa’in w Nazarecie">Meczet Makam an-Nabi Sa’in w Nazarecie</a> </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Shihab_el_din1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Shihab_el_din1.jpg/240px-Shihab_el_din1.jpg" decoding="async" width="240" height="320" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Shihab_el_din1.jpg/360px-Shihab_el_din1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Shihab_el_din1.jpg/480px-Shihab_el_din1.jpg 2x" data-file-width="1512" data-file-height="2016" /></a><figcaption><a href="/wiki/Meczet_Szihaba_ad-Dina_w_Nazarecie" title="Meczet Szihaba ad-Dina w Nazarecie">Meczet Szihaba ad-Dina w Nazarecie</a> </figcaption></figure></div></div> <p>Najważniejszym chrześcijańskim kompleksem obiektów sakralnych jest zespół <a href="/wiki/Klasztor_Franciszkan%C3%B3w_w_Nazarecie" title="Klasztor Franciszkanów w Nazarecie">Klasztoru Franciszkanów</a>. W klasztorze przebywa około 20–30 mnichów <a href="/wiki/Zakon_Braci_Mniejszych" title="Zakon Braci Mniejszych">franciszkańskich</a>. W podziemiach jest niewielkie muzeum historyczne. Klasztor mieści także katolicką szkołę <i>Saint Terra</i><sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68">[64]</a></sup>. W południowej części kompleksu klasztornego znajduje się <a href="/wiki/Bazylika_Zwiastowania_Pa%C5%84skiego_w_Nazarecie" title="Bazylika Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie">bazylika Zwiastowania Pańskiego</a>. Wedle tradycji chrześcijańskiej bazylika stoi na miejscu, w którym <a href="/wiki/Anio%C5%82_Gabriel" title="Anioł Gabriel">Archanioł Gabriel</a> miał zwiastować Maryi, iż stanie się <a href="/wiki/Matka_Bo%C5%BCa" title="Matka Boża">Matką Syna Bożego</a>. Jest to jedna z trzech najważniejszych świątyń chrześcijańskich odwiedzanych przez <a href="/wiki/Pielgrzym_(religia)" title="Pielgrzym (religia)">pielgrzymów</a> przybywających do <a href="/wiki/Ziemia_%C5%9Awi%C4%99ta" title="Ziemia Święta">Ziemi Świętej</a> (po <a href="/wiki/Bazylika_Grobu_%C5%9Awi%C4%99tego" title="Bazylika Grobu Świętego">bazylice Bożego Grobu</a> w <a href="/wiki/Jerozolima" title="Jerozolima">Jerozolimie</a> i <a href="/wiki/Bazylika_Narodzenia_Pa%C5%84skiego" title="Bazylika Narodzenia Pańskiego">bazylice Narodzenia Pańskiego</a> w <a href="/wiki/Betlejem" title="Betlejem">Betlejem</a>). Jest to jedno z najważniejszych <a href="/wiki/Miejsce_%C5%9Bwi%C4%99te" title="Miejsce święte">świętych miejsc</a> katolicyzmu<sup id="cite_ref-humphreys_61-3" class="reference"><a href="#cite_note-humphreys-61">[57]</a></sup>. W północnej części kompleksu klasztornego stoi <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._J%C3%B3zefa_w_Nazarecie" title="Kościół św. Józefa w Nazarecie">Kościół św. Józefa</a>. Pod współczesnym kościołem znajduje się podziemna grota, która według tradycji chrześcijańskiej leżała pod warsztatem ciesielskim Józefa, męża Marii. Prawdopodobnie do warsztatu przylegał dom, w którym wychowywał się i dojrzewał Jezus Chrystus<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69">[65]</a></sup>. W północnej części Starego Miasta jest położona <a href="/wiki/Cerkiew_Archanio%C5%82a_Gabriela_w_Nazarecie" title="Cerkiew Archanioła Gabriela w Nazarecie">Cerkiew Archanioła Gabriela</a>. Według tradycji <a href="/wiki/Cerkiew_prawos%C5%82awna" title="Cerkiew prawosławna">prawosławnej</a> anioł Gabriel ukazał się Marii przy źródle, a nie w jej domu, za który uważana jest grota w katolickiej bazylice. W krypcie cerkwi znajduje się źródło zasilające stojącą u jej stóp studnię<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70">[66]</a></sup>. W pobliżu jest <a href="/wiki/%C5%B9r%C3%B3d%C5%82o_Marii_w_Nazarecie" title="Źródło Marii w Nazarecie">Źródło Marii</a>, nazywane także Fontanną Świętej Dziewicy. Wielu chrześcijan wierzy, że jej woda posiada właściwości lecznicze. Źródło jest symbolem miasta<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71">[67]</a></sup><sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72">[68]</a></sup>. Najważniejszym obiektem sakralnym w rejonie bazaru jest <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_melchicki" title="Kościół melchicki">melchicki</a> <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Synagogi_w_Nazarecie" title="Kościół Synagogi w Nazarecie">Kościół Synagogi</a>. Tradycja łączy go z <a href="/wiki/Synagoga" title="Synagoga">synagogą</a>, w której miał modlić się i nauczać Jezus Chrystus<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73">[69]</a></sup>. <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Mensa_Christi_w_Nazarecie" title="Kościół Mensa Christi w Nazarecie">Kościół Mensa Christi</a> jest małym kościołem franciszkańskim, w którego wnętrzu znajduje się wielki kamień. Według katolickiej tradycji służył on jako stół Chrystusowi i apostołom<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74">[70]</a></sup>. <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Zbawiciela_w_Nazarecie" title="Kościół Zbawiciela w Nazarecie">Kościół Zbawiciela</a> należy do <a href="/wiki/Anglikanizm" title="Anglikanizm">Kościoła anglikańskiego</a>. Z powodu braku pieniędzy nie został on nigdy ukończony (brak iglicy na wieży)<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75">[71]</a></sup>. <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Antoniego_w_Nazarecie" title="Kościół św. Antoniego w Nazarecie">Kościół św. Antoniego</a> i <a href="/wiki/Maronicki_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Zwiastowania_w_Nazarecie" title="Maronicki Kościół Zwiastowania w Nazarecie">Maronicki Kościół Zwiastowania</a> należą do społeczności <a href="/wiki/Maronici" title="Maronici">maronickiej</a>. <a href="/wiki/Koptyjski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Zwiastowania_w_Nazarecie" title="Koptyjski Kościół Zwiastowania w Nazarecie">Koptyjski Kościół Zwiastowania</a> leży we wschodniej części Starego Miasta i należy do <a href="/wiki/Koptyjski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Ortodoksyjny" title="Koptyjski Kościół Ortodoksyjny">Kościoła koptyjskiego</a><sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76">[72]</a></sup>. Na wysokim wzgórzu na północny zachód od centrum miasta jest położona <a href="/wiki/Bazylika_Jezusa_M%C5%82odzie%C5%84ca_w_Nazarecie" title="Bazylika Jezusa Młodzieńca w Nazarecie">bazylika Jezusa Młodzieńca</a>. Rozciąga się stąd malownicza panorama na całe miasto. Kościół został wzniesiony przez <a href="/wiki/Salezjanie" title="Salezjanie">salezjan</a>. Obok bazyliki wybudowano także <a href="/wiki/Klasztor" title="Klasztor">klasztor</a> salezjanek<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77">[73]</a></sup>. Natomiast w południowej części miasta wznosi się góra <a href="/wiki/Har_Kidumim" title="Har Kidumim">Har Kidumim</a>, nazywana <i>Górą Strącenia</i>. Tradycja chrześcijańska utożsamia tę górę z miejscem związanym z życiem Jezusa Chrystusa. Uważa się, że jest to miejsce, z którego mieszkańcy Nazaretu zamierzali strącić Jezusa. Dlatego jest ona nazywana <i>Górą Strącenia</i>. Na północ od tego miejsca znajduje się wzgórze, z którego według tradycji Maria obserwowała przebieg całego wydarzenia. Wzniesiono w tym miejscu <a href="/wiki/Pa%C5%82ac_Biskupa_w_Nazarecie" title="Pałac Biskupa w Nazarecie">Pałac Biskupa</a> nazywany także Kaplicą Trwogi. W dniu 21 czerwca 2009 roku prawosławny patriarcha Jerozolimy <a href="/wiki/Teofil_III_(patriarcha_Jerozolimy)" title="Teofil III (patriarcha Jerozolimy)">Teofil III</a> wmurował w pobliżu kaplicy <a href="/wiki/Kamie%C5%84_w%C4%99gielny" title="Kamień węgielny">kamień węgielny</a> pod budowę szkoły prawosławnej<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78">[74]</a></sup>. Poza wymienionymi wyżej obiektami w mieście znajdują się liczne klasztory i mniejsze chrześcijańskie obiekty sakralne. </p><p>Nazaret odwiedziło trzech <a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">papieży</a>: <a href="/wiki/Pawe%C5%82_VI" title="Paweł VI">Paweł VI</a> (5 stycznia 1964), <a href="/wiki/Jan_Pawe%C5%82_II" title="Jan Paweł II">Jan Paweł II</a> (25 marca 2000) i <a href="/wiki/Benedykt_XVI" title="Benedykt XVI">Benedykt XVI</a> (14 maja 2009). </p><p>Najważniejszym obiektem muzułmańskim w mieście i najstarszym meczetem na Starym Mieście jest wzniesiony w 1812 roku <a href="/wiki/Bia%C5%82y_Meczet_w_Nazarecie" title="Biały Meczet w Nazarecie">Biały Meczet</a>. Miał symbolizować nową erę pokoju pomiędzy mniejszościami narodowymi żyjącymi w Nazarecie<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79">[75]</a></sup>. <a href="/wiki/Meczet_Pokoju_w_Nazarecie" title="Meczet Pokoju w Nazarecie">Meczet Pokoju</a> jest pierwszym współcześnie wybudowanym meczetem w mieście. Do 1960 roku jedynym meczetem w Nazarecie był Meczet Biały. Obecnie jest to największy i najważniejszy meczet w mieście<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80">[76]</a></sup>. Mniejszymi meczetami są: <a href="/wiki/Meczet_Makam_an-Nabi_Sa%E2%80%99in_w_Nazarecie" title="Meczet Makam an-Nabi Sa’in w Nazarecie">Meczet Makam an-Nabi Sa’in</a>, <a href="/wiki/Meczet_szejka_Amir_ad-Dina_w_Nazarecie" title="Meczet szejka Amir ad-Dina w Nazarecie">Meczet szejka Amir ad-Dina</a> i <a href="/wiki/Meczet_Szihaba_ad-Dina_w_Nazarecie" title="Meczet Szihaba ad-Dina w Nazarecie">Meczet Szihaba ad-Dina</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sport_i_rekreacja">Sport i rekreacja</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Sport i rekreacja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sport i rekreacja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Tutejsza drużyna piłkarska <a href="/wiki/Maccabi_Ahi_Nazaret" title="Maccabi Ahi Nazaret">Maccabi Ahi Nazaret</a> gra w II lidze krajowej. Rozgrywki prowadzi na stadionie <i>Ilut</i>, który może pomieścić 5 tys. widzów. Klub został założony w 1967 roku i jest jednym z ważniejszych arabskich klubów sportowych działających w Izraelu<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81">[77]</a></sup>. Mniejszym klubem jest koszykarski <a href="/wiki/Maccabi_Nazaret_YMCA" title="Maccabi Nazaret YMCA">Maccabi Nazaret YMCA</a>. W zachodniej części miasta, przy miejskim centrum kultury <i>Abu Salma</i> znajduje się ośrodek sportowy z dużym kompleksem <a href="/wiki/Kort_tenisowy" title="Kort tenisowy">kortów tenisowych</a>. W północno-zachodnim skraju miasta jest basen pływacki <i>Aharbje</i><sup id="cite_ref-Dane_odczytane_z_Wikimapy_60-1" class="reference"><a href="#cite_note-Dane_odczytane_z_Wikimapy-60">[56]</a></sup>. </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70384462"><div class="thumb szablon-duza-grafika" style="max-width:760px; margin-left: auto; margin-right:auto;"> <div class="thumbinner"><div class="noresize" style="overflow:auto; overflow-y:display; overflow-x:auto;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Salta00171.jpg" class="mw-file-description" title="Panorama Nazaretu"><img alt="Panorama Nazaretu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Salta00171.jpg/750px-Salta00171.jpg" decoding="async" width="750" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Salta00171.jpg/1125px-Salta00171.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Salta00171.jpg/1500px-Salta00171.jpg 2x" data-file-width="2582" data-file-height="878" /></a></span></div><div class="thumbcaption">Panorama Nazaretu</div> </div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ludzie_związani_z_Nazaretem"><span id="Ludzie_zwi.C4.85zani_z_Nazaretem"></span>Ludzie związani z Nazaretem</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Ludzie związani z Nazaretem" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ludzie związani z Nazaretem"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Zobacz też kategorie: <a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_zwi%C4%85zani_z_Nazaretem" title="Kategoria:Ludzie związani z Nazaretem">Ludzie związani z Nazaretem</a>, <a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_urodzeni_w_Nazarecie" title="Kategoria:Ludzie urodzeni w Nazarecie">Ludzie urodzeni w Nazarecie</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Zobacz: <a href="/wiki/Ewangelia_%C5%81ukasza" title="Ewangelia Łukasza">Ewangelia Łukasza</a> 1,26-27: „(26) W szóstym miesiącu posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego <b>Nazaret</b>, (27) do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja”. Tłumaczenie według <a href="/wiki/Biblia_Tysi%C4%85clecia" title="Biblia Tysiąclecia">Biblii Tysiąclecia</a>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Zobacz: Ewangelia Łukasza 2,1-5: „(1) W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. (2) Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz. (3) Wybierali się więc wszyscy, aby się dać zapisać, każdy do swego miasta. (4) Udał się także Józef z Galilei, z miasta <b>Nazaret</b>, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, (5) żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">Zobacz: <a href="/wiki/Ewangelia_Mateusza" title="Ewangelia Mateusza">Ewangelia Mateusza</a> 4,12-13: „12) Gdy /Jezus/ posłyszał, że Jan został uwięziony, usunął się do Galilei. (13) Opuścił jednak <b>Nazaret</b>, przyszedł i osiadł w Kafarnaum nad jeziorem, na pograniczu Zabulona i Neftalego”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Zobacz: <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Izajasza" title="Księga Izajasza">Księga Izajasza</a> 11,1: „I wyrośnie różdżka z pnia <a href="/wiki/Jesse" title="Jesse">Jessego</a>, wypuści się odrośl z jego korzeni”. Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-location-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-location_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-location_1-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20131112120945/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63455">Location and Arrival</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-12]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Chad Fife Emmett: <i>Map Survey of Palestine</i>. Chicago: University of Chicago Press, 1995, s. 31. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0226207110" title="Specjalna:Książki/0226207110">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">0-226-20711-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Map+Survey+of+Palestine&rft.au=Chad+Fife+Emmett&rft.pub=University+of+Chicago+Press&rft.place=Chicago&rft.pages=31&rft.isbn=0226207110"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20070110155933/http://www.nazarethinfo.org/2/?m=256">Nazareth Weather</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-15]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.transazja.pl/pl24/dane_klimatyczne/il/Izrael/Nazareth/temperatura,opady">Klimat Izraela, Nazareth</a>. [w:] <i>TransAzja.pl</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-15].</cite></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">A.N. Goring-Morris: <i>The quick and the dead: the social context of Aceramic Neolithic mortuary practices as seen from Kfar HaHoresh</i>. 1997.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+quick+and+the+dead%3A+the+social+context+of+Aceramic+Neolithic+mortuary+practices+as+seen+from+Kfar+HaHoresh&rft.aulast=Goring-Morris&rft.aufirst=A.N."></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.archaeology.org/0311/newsbriefs/nazareth.html">Pre-Christian Rituals at Nazareth</a>. [w:] <i>Archaeology</i> [on-line]. [dostęp 2008-02-15]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Chad Fife Emmett: <i>Beyond the Basilica:Christians and Muslims in Nazareth</i>. Chicago: University of Chicago Press, 1995, s. 16. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0226207110" title="Specjalna:Książki/0226207110">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">0-226-20711-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Beyond+the+Basilica%3AChristians+and+Muslims+in+Nazareth&rft.aulast=Emmett&rft.aufirst=Chad+Fife&rft.pub=University+of+Chicago+Press&rft.place=Chicago&rft.pages=16&rft.isbn=0226207110"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">B. Bagatti: <i>Excavations in Nazareth</i>. 1969, s. vol.1, s. 272-310.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Excavations+in+Nazareth&rft.aulast=Bagatti&rft.aufirst=B.&rft.pages=vol.1%2C+s.+272-310"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">R. Tonneau: <i>Revue Biblique XL</i>. C. Kopp, 1938, s. 188.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Revue+Biblique+XL&rft.aulast=Tonneau&rft.aufirst=R.&rft.pub=C.+Kopp&rft.pages=188"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Bellarmino Bagatti: <i>Excavations in Nazareth, vol. 1</i>. 1969, s. 272-310.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Excavations+in+Nazareth%2C+vol.+1&rft.aulast=Bagatti&rft.aufirst=Bellarmino&rft.pages=272-310"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Jack Finegan: <i>The Archeology of the New Testament</i>. Princeton University Press, 1992, s. 46.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Archeology+of+the+New+Testament&rft.aulast=Finegan&rft.aufirst=Jack&rft.pub=Princeton+University+Press&rft.pages=46"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">John Finegan: <i>The Archeology of the New Testament</i>. Princeton: Princeton University Press, 1992, s. 46.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Archeology+of+the+New+Testament&rft.aulast=Finegan&rft.aufirst=John&rft.pub=Princeton+University+Press&rft.place=Princeton&rft.pages=46"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">„Anchor Bible Dictionary”, 1992. Nazareth. New York: Doubleday.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Anchor+Bible+Dictionary&rft.date=1992"><span style="display: none;"> </span></span><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet="">brak numeru strony</span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">J. Strange E. Meyers: <i>Archaeology, the Rabbis, & Early Christianity Nashville</i>. T. 1. New York: Anchor Bible Dictionary, 1992, s. , s. 272-310.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Archaeology%2C+the+Rabbis%2C+%26+Early+Christianity+Nashville&rft.aulast=E.+Meyers&rft.aufirst=J.+Strange&rft.pub=Anchor+Bible+Dictionary&rft.place=New+York&rft.pages=%2C+s.+272-310"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">T. Cheyne: <i>Nazareth</i>. London: Encyclopedia Biblica, 1899.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nazareth&rft.aulast=Cheyne&rft.aufirst=T.&rft.pub=Encyclopedia+Biblica&rft.place=London"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Paul Barnett: <i>Behind the Scenes of the New Testament</i>. New York: Anchor Bible Dictionary, 1990, s. 42.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Behind+the+Scenes+of+the+New+Testament&rft.aulast=Barnett&rft.aufirst=Paul&rft.pub=Anchor+Bible+Dictionary&rft.place=New+York&rft.pages=42"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">J. Taylor: <i>Christians and the Holy Places</i>. Oxford: Clarendon Press, 1993, s. 265.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Christians+and+the+Holy+Places&rft.aulast=Taylor&rft.aufirst=J.&rft.pub=Clarendon+Press&rft.place=Oxford&rft.pages=265"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">J. Taylor: <i>Christians and the Holy Places</i>. Oxford: Clarendon Press, 1993, s. 215.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Christians+and+the+Holy+Places&rft.aulast=Taylor&rft.aufirst=J.&rft.pub=Clarendon+Press&rft.place=Oxford&rft.pages=215"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">P. Geyer: <i>Itinera Hierosolymitana saeculi</i>. Lipsiae: G. Freytag, 1898, s. 161.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Itinera+Hierosolymitana+saeculi&rft.aulast=Geyer&rft.aufirst=P.&rft.pub=G.+Freytag&rft.place=Lipsiae&rft.pages=161"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">„Journal of the Palestine Oriental Society”. Beiträge zur Geschichte Nazareths, 1938. C. Kopp. vol. 18, s. 215.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+the+Palestine+Oriental+Society&rft.date=1938"><span style="display: none;"> </span></span><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet="">brak numeru strony</span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Michael Dumper, Bruce E. Stanley, Janet L. Abu-Lughod: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.ca/books?id=3SapTk5iGDkC&pg=PA274&dq=%22arab+capital+of+israel%22#v=onepage&q=%22arab%20capital%20of%20israel%22&f=false">Cities of the Middle East and North Africa: a historical encyclopedia</a></i>. ABC-CLIO, 2006, s. 273-274. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781576079195" title="Specjalna:Książki/9781576079195">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-1-57607-919-5</span></a>. [dostęp 2012-11-16].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Cities+of+the+Middle+East+and+North+Africa%3A+a+historical+encyclopedia&rft.au=Michael+Dumper&rft.pub=ABC-CLIO&rft.pages=273-274&rft.isbn=9781576079195&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.ca%2Fbooks%3Fid%3D3SapTk5iGDkC%26pg%3DPA274%26dq%3D%2522arab%2Bcapital%2Bof%2Bisrael%2522%23v%3Donepage%26q%3D%2522arab%2520capital%2520of%2520israel%2522%26f%3Dfalse"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>A Survey of Palestine: Prepared in December, 1945 and January, 1946 for the Information of the Anglo-American Committee of Inquiry</i>. Institute for Palestine Studies, 1991, s. 12-13. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0887282113" title="Specjalna:Książki/0887282113">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">0-88728-211-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Survey+of+Palestine%3A+Prepared+in+December%2C+1945+and+January%2C+1946+for+the+Information+of+the+Anglo-American+Committee+of+Inquiry&rft.pub=Institute+for+Palestine+Studies&rft.pages=12-13&rft.isbn=0887282113"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20110716124909/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63430">The History of Nazareth</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080414205049/http://www.theisraelproject.org/site/c.hsJPK0PIJpH/b.1986691/k.52DC/HezbollahIsraeli_Conflict_Press_Kit.htm">Background Information on Cities Affected by Rocket Attacks</a>. [w:] <i>The Israel Project</i> [on-line]. [dostęp 2008-02-17]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theisraelproject.org/site/c.hsJPK0PIJpH/b.1986691/k.52DC/HezbollahIsraeli_Conflict_Press_Kit.htm">tego adresu</a> (2008-04-14)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20130503073818/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63454">Origins of the Name</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-statystyka-30"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-statystyka_30-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-statystyka_30-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-statystyka_30-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cbs.gov.il/publications13/local_authorities11_1531/pdf/258_7300.pdf">Dane statystyczne Nazaretu</a>. [w:] <i>Israel Central Bureau of Statistics</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku hebrajskim (עברית)">hebr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.crwflags.com/fotw/Flags/il-nzret.html">Iriyat Nazerat</a>. [w:] <i>Flags of the World</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-16]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120905080040/http://www.wavo.org/nv/en/?todo=aboutus">About Us</a>. [w:] <i>Woman Against Violence</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wavo.org/nv/en/?todo=aboutus">tego adresu</a> (2012-09-05)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-PWN-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-PWN_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web open-access"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3946324"><i>Nazaret</i></a>, [w:] <i><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a></i> [online], <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a><span class="accessdate"> [dostęp 2021-07-31]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=Nazaret&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fencyklopedia.pwn.pl%2Fhaslo%2F%3B3946324" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Nathan Jeffay: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://forward.com/articles/179024/billionaire-bets-on-arabs-of-nazareth-to-advance-d/?p=all">Billionaire Bets on Arabs of Nazareth To Advance Dream for Israel</a>. [w:] <i>The Jewish Daily Forward</i> [on-line]. 2013-06-23. [dostęp 2013-11-15]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190922192648/https://www.theholyfamilyhospital.com/">Holy Family Hospital Nazareth</a>. [w:] <i>Holy Family Hospital Nazareth</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theholyfamilyhospital.com">tego adresu</a> (2019-09-22)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20131031144046/http://www.nazhosp.com:80/newver/abouta.php">O nas</a>. [w:] <i>The Nazareth Hospital</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-03]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku arabskim (العربية)">arab.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.is/20131113004625/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63436">Useful Info</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Lior Gutman: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.calcalist.co.il/local/articles/0,7340,L-3519284,00.html">Netanjahu powiedział: pociągi z Nazaretu do Hajfy będą jeździć normalnie</a>. [w:] <i>Calcalist</i> [on-line]. 2011-05-30. [dostęp 2013-11-02]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku hebrajskim (עברית)">hebr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.airports-worldwide.com/israel/megiddo_israel.htm">Megiddo Airfield</a>. [w:] <i>Airports-Worldwide</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-12]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20131102124922/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?itemId=107&levelId=63501&itemType=0">Architecture in Nazareth</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-02]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131020212117/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63719">Seraya</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63719">tego adresu</a> (2013-10-20)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-SHACHAM,_Tzvi_2012-42"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-SHACHAM,_Tzvi_2012_42-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-SHACHAM,_Tzvi_2012_42-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">SHACHAM, Tzvi. 2012. Bathhouse from the Crusader Period in Nazareth in Kreiner, R & W. Letzner (eds.). SPA. SANITAS PER AQUAM. Tagungsband des Internationalen Frontinus-Symposums zur Technik und Kulturgeschichte der antike Thermen. Aachen, 18-22. Marz 2009 : 319-326. BABESCH SUPPL. 21</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethbathhouse.org/en/">Ancient Bath House of Nazareth</a>. [w:] <i>Ancient Bath House of Nazareth</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-31]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20131102090844/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63726">Moskobia</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-01]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131020212129/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63756">Khan El-Basha</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-01]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63756">tego adresu</a> (2013-10-20)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.volksbund.de/kriegsgraeberstaette/nazareth.html">Nazareth</a>. [w:] <i>Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-31]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131112193819/http://www.nas.co.il/camps/3/index.asp?num=1">Miejskie Centrum Kultury</a>. [w:] <i>Nazareth Municipality</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-12]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nas.co.il/camps/3/index.asp?num=1">tego adresu</a> (2013-11-12)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku arabskim (العربية)">arab.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.coupony.com/nazareth-muni/articles.aspx?id=57&CatID=7">Gmina Nazaret akceptuje budowę Domu Kultury</a>. [w:] <i>Nazareth Municipality</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-12]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku arabskim (العربية)">arab.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131113054647/http://nazarethvillage.com/center.php">Visitors Center</a>. [w:] <i>Nazareth Village</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-13]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nazarethvillage.com/center.php">tego adresu</a> (2013-11-13)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131113010145/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?itemId=213&levelId=63502">Al-Sibat Folklore House</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-13]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?itemId=213&levelId=63502">tego adresu</a> (2013-11-13)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20131113004620/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?itemId=212&levelId=63502">Sibat al Sheikh Gallery</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20131113004652/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?itemId=210&levelId=63502">Musmar Pottery (Fakhoret Musmar)</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazareth-fund.org/about.aspx">About</a>. [w:] <i>The Nazareth Fund</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-12]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20131113004624/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?itemId=214&levelId=63502">El Mahbazh Association</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bama.acum.org.il/?p=2236">Arabska orkiestra z Nazaretu</a>. [w:] <i>Acum</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-07]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku hebrajskim (עברית)">hebr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sonara.net/">Sonara</a>. [w:] <i>Sonara</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku arabskim (العربية)">arab.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.alarab.net/">Kul al-Arab</a>. [w:] <i>Kul al-Arab</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku arabskim (العربية)">arab.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ashams.com/">A-Shams</a>. [w:] <i>A-Shams</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku arabskim (العربية)">arab.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131104072821/http://www.nazareth.ac.il/Article.aspx?ID=13&uiculture=en_US">History of NAI</a>. [w:] <i>Nazareth Academic Institute</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazareth.ac.il/Article.aspx?ID=13&uiculture=en_US">tego adresu</a> (2013-11-04)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Dane_odczytane_z_Wikimapy-60"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Dane_odczytane_z_Wikimapy_60-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Dane_odczytane_z_Wikimapy_60-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Dane odczytane z Wikimapy.</span> </li> <li id="cite_note-humphreys-61"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-humphreys_61-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-humphreys_61-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-humphreys_61-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-humphreys_61-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Andrew Humphreys; Neil Tilbury: <i>Izrael i terytoria palestyńskie</i>. Bielsko-Biała: Pascal, 2000, s. 329. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8387696889" title="Specjalna:Książki/8387696889">ISBN <span class="isbn">83-87696-88-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Izrael+i+terytoria+palesty%C5%84skie&rft.au=Andrew+Humphreys%3B+Neil+Tilbury&rft.pub=Pascal&rft.place=Bielsko-Bia%C5%82a&rft.pages=329&rft.isbn=83-87696-88-9"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63544">Tours</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-11-02]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Golden Crown-Nazareth Hotel: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131104161702/http://english.goldencrown.co.il/golden-crown-nazareth-hotel">Golden Crown-Nazareth</a>. [dostęp 2013-11-02]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://english.goldencrown.co.il/golden-crown-nazareth-hotel">tego adresu</a> (2013-11-04)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Galilee Hotel: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131103065051/http://www.b-and-b.co.il/galilee/">Galilee Hotel</a>. [dostęp 2013-11-02]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.b-and-b.co.il/galilee/">tego adresu</a> (2013-11-03)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Tabar Hotel: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tabarhotel.com/">Tabar Hotel</a>. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Hotel Rimonim: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121116070700/http://english.rimonim.com/nazareth-hotels/rimonim-nazareth-hotel">Hotel Rimonim</a>. [dostęp 2012-11-19]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://english.rimonim.com/nazareth-hotels/rimonim-nazareth-hotel">tego adresu</a> (2012-11-16)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Fauzi Azar Inn: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20130425213628/http://www.fauziazarinn.com/nazareth/">Fauzi Azar Inn</a>. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131017042536/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63971&itemId=405&template=15">The Franciscan Convent</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63971&itemId=405&template=15">tego adresu</a> (2013-10-17)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160303231456/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63476">St. Joseph’s Church</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63476">tego adresu</a> (2016-03-03)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131017185616/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63477">Greek Orthodox Announciation Church</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63477">tego adresu</a> (2013-10-17)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20131019080529/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63759">Mary’s Well (The Spring Plaza)</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text">Alexandre, Yardenna. 2012. Mary’s Well, Nazareth. The Late Hellenistic to the Ottoman Periods. Jerusalem, IAA Reports 49.</span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304042700/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63724">The Synagogue Church</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63724">tego adresu</a> (2016-03-04)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131020154147/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63483&itemId=79&template=15">Mensa Christi Church</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63483&itemId=79&template=15">tego adresu</a> (2013-10-20)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160303231434/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63481">Anglican Church</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63481">tego adresu</a> (2016-03-03)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131017185716/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63485">Coptic Church of the Annunciation</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63485">tego adresu</a> (2013-10-17)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131112194355/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63482&itemId=78&template=15">Salesian Church</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63482&itemId=78&template=15">tego adresu</a> (2013-11-12)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20131024043146/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63478&itemId=74&template=15">Greek Orthodox Diocese</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131029183830/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63490">The White Mosque</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63490">tego adresu</a> (2013-10-29)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131029200254/http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63491">Peace Mosque (al-Salam)</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2013-10-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=63491">tego adresu</a> (2013-10-29)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071009184509/http://ahinaza.ios.st/Front/Tools/homepage.asp">Maccabi Akhi Nazareth</a>. [dostęp 2008-02-17]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ahinaza.ios.st/Front/Tools/homepage.asp">tego adresu</a> (2007-10-09)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku hebrajskim (עברית)">hebr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book">Andrew Humphreys, Neil Tilbury: <i>Praktyczny przewodnik: Izrael i terytoria palestyńskie</i>. Bielsko-Biała: Pascal, 2000, s. 328-331. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8387696889" title="Specjalna:Książki/8387696889">ISBN <span class="isbn">83-87696-88-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Praktyczny+przewodnik%3A+Izrael+i+terytoria+palesty%C5%84skie&rft.au=Andrew+Humphreys&rft.pub=Pascal&rft.place=Bielsko-Bia%C5%82a&rft.pages=328-331&rft.isbn=83-87696-88-9"></span></cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazaret&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://maps.google.com/maps?z=15&ll=32.6963,35.3025&t=k&q=Israel">Zdjęcie satelitarne Nazaretu</a>. [w:] <i>Google Maps</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://amudanan.co.il/?lon=35.3025&lat=32.6963">Mapa Nazaretu</a>. [w:] <i>Amudanan</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku hebrajskim (עברית)">hebr.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nazarethinfo.org/show_item.asp?levelId=64893">Interaktywna mapa Nazaretu</a>. [w:] <i>Nazareth Cultural & Tourism Association</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku hebrajskim (עברית)">hebr.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20130426145454/http://www.ianandwendy.com/Israel/Nazareth/slideshow.htm">Galeria zdjęć Nazaretu</a>. [w:] <i>Ianandwendy</i> [on-line]. [dostęp 2012-11-19]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Izrael_-_Dystrykt_P%C3%B3%C5%82nocny" title="Szablon:Izrael - Dystrykt Północny"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Izrael_-_Dystrykt_P%C3%B3%C5%82nocny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Izrael - Dystrykt Północny (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Izrael_-_Dystrykt_P%C3%B3%C5%82nocny&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Dystrykt_P%C3%B3%C5%82nocny_(Izrael)" title="Dystrykt Północny (Izrael)">Dystrykt Północny</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Stolica Dystryktu</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Nazaret</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Poddystrykt_Jezreel" title="Poddystrykt Jezreel">Poddystrykt Jezreel</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a2_1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Stolica poddystryktu</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Nazaret</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Miasta_w_Izraelu" title="Miasta w Izraelu">Miasta</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Afula" title="Afula">Afula</a></li> <li><a href="/wiki/Bet_Sze%E2%80%99an" title="Bet Sze’an">Bet Sze’an</a></li> <li><a href="/wiki/Jokne%E2%80%99am" title="Jokne’am">Jokne’am</a></li> <li><a href="/wiki/Migdal_ha-Emek" title="Migdal ha-Emek">Migdal ha-Emek</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Nazaret</a></li> <li><a href="/wiki/Nof_ha-Galil" title="Nof ha-Galil">Nof ha-Galil</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_lokalny_(Izrael)" title="Samorząd lokalny (Izrael)">Samorządy lokalne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Basmat_Tabun" title="Basmat Tabun">Basmat Tabun</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%E2%80%99ejne_Nud%C5%BCejdat" title="Bu’ejne Nudżejdat">Bu’ejne Nudżejdat</a></li> <li><a href="/wiki/Dabburijja" title="Dabburijja">Dabburijja</a></li> <li><a href="/wiki/Ein_Mahil" title="Ein Mahil">Ein Mahil</a></li> <li><a href="/wiki/Iksal" title="Iksal">Iksal</a></li> <li><a href="/wiki/Ilut" title="Ilut">Ilut</a></li> <li><a href="/wiki/Jafa_an-Naserije" title="Jafa an-Naserije">Jafa an-Naserije</a></li> <li><a href="/wiki/Ka%E2%80%99abije-Tabbasz-Hajajre" title="Ka’abije-Tabbasz-Hajajre">Ka’abije-Tabbasz-Hajajre</a></li> <li><a href="/wiki/Kefar_Kanna" title="Kefar Kanna">Kefar Kanna</a></li> <li><a href="/wiki/Kefar_Maneda" title="Kefar Maneda">Kefar Maneda</a></li> <li><a href="/wiki/Maszhad_(Izrael)" title="Maszhad (Izrael)">Maszhad</a></li> <li><a href="/wiki/Ramat_Jiszaj" title="Ramat Jiszaj">Ramat Jiszaj</a></li> <li><a href="/wiki/Ar-Rajna" title="Ar-Rajna">Ar-Rajna</a></li> <li><a href="/wiki/Szibli-Umm_al-Ganam" title="Szibli-Umm al-Ganam">Szibli-Umm al-Ganam</a></li> <li><a href="/wiki/Turan_(Izrael)" title="Turan (Izrael)">Turan</a></li> <li><a href="/wiki/Zarzir" title="Zarzir">Zarzir</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_regionu_(Izrael)" title="Samorząd regionu (Izrael)">Samorządy regionu</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Bustan_al-Mard%C5%BC" title="Samorząd Regionu Bustan al-Mardż">Bustan al-Mardż</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Emek_ha-Majanot" title="Samorząd Regionu Emek ha-Majanot">Emek ha-Majanot</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Emek_Jizre%E2%80%99el" title="Samorząd Regionu Emek Jizre’el">Emek Jizre’el</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Ha-Gilboa" title="Samorząd Regionu Ha-Gilboa">Ha-Gilboa</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Megiddo" title="Samorząd Regionu Megiddo">Megiddo</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Poddystrykt_Akka" title="Poddystrykt Akka">Poddystrykt Akka</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a3_1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Stolica poddystryktu</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Akka" title="Akka">Akka</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Miasta_w_Izraelu" title="Miasta w Izraelu">Miasta</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Akka" title="Akka">Akka</a></li> <li><a href="/wiki/Karmiel" title="Karmiel">Karmiel</a></li> <li><a href="/wiki/Ma%E2%80%99alot-Tarszicha" title="Ma’alot-Tarszicha">Ma’alot-Tarszicha</a></li> <li><a href="/wiki/Naharijja" title="Naharijja">Naharijja</a></li> <li><a href="/wiki/Sachnin" title="Sachnin">Sachnin</a></li> <li><a href="/wiki/Szefaram" title="Szefaram">Szefaram</a></li> <li><a href="/wiki/Tamra" title="Tamra">Tamra</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_lokalny_(Izrael)" title="Samorząd lokalny (Izrael)">Samorządy lokalne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Abu_Snan" title="Abu Snan">Abu Snan</a></li> <li><a href="/wiki/Arraba" title="Arraba">Arraba</a></li> <li><a href="/wiki/Bet_D%C5%BCan" title="Bet Dżan">Bet Dżan</a></li> <li><a href="/wiki/Bina_(Izrael)" title="Bina (Izrael)">Bina</a></li> <li><a href="/wiki/Bir_al-Maksur" title="Bir al-Maksur">Bir al-Maksur</a></li> <li><a href="/wiki/Churfeisz" title="Churfeisz">Churfeisz</a></li> <li><a href="/wiki/Dejr_al-Asad" title="Dejr al-Asad">Dejr al-Asad</a></li> <li><a href="/wiki/D%C5%BCudajda-Makr" title="Dżudajda-Makr">Dżudajda-Makr</a></li> <li><a href="/wiki/Fassuta" title="Fassuta">Fassuta</a></li> <li><a href="/wiki/I%E2%80%99billin" title="I’billin">I’billin</a></li> <li><a href="/wiki/Januch-D%C5%BCat" title="Januch-Dżat">Januch-Dżat</a></li> <li><a href="/wiki/Jirka" title="Jirka">Jirka</a></li> <li><a href="/wiki/Julis" title="Julis">Julis</a></li> <li><a href="/wiki/Kabul_(Izrael)" title="Kabul (Izrael)">Kabul</a></li> <li><a href="/wiki/Kafr_Jasif" title="Kafr Jasif">Kafr Jasif</a></li> <li><a href="/wiki/Kaukab_Abu_al-Hid%C5%BCa" title="Kaukab Abu al-Hidża">Kaukab Abu al-Hidża</a></li> <li><a href="/wiki/Kefar_Weradim" title="Kefar Weradim">Kefar Weradim</a></li> <li><a href="/wiki/Kisra-Sumaj" title="Kisra-Sumaj">Kisra-Sumaj</a></li> <li><a href="/wiki/Mad%C5%BCd_al-Krum" title="Madżd al-Krum">Madżd al-Krum</a></li> <li><a href="/wiki/Mazra%E2%80%99a" title="Mazra’a">Mazra’a</a></li> <li><a href="/wiki/Mi%E2%80%99ilja" title="Mi’ilja">Mi’ilja</a></li> <li><a href="/wiki/Nachf" title="Nachf">Nachf</a></li> <li><a href="/wiki/Peki%E2%80%99in" title="Peki’in">Peki’in</a></li> <li><a href="/wiki/Rama_(Izrael)" title="Rama (Izrael)">Rama</a></li> <li><a href="/wiki/Sad%C5%BCur" title="Sadżur">Sadżur</a></li> <li><a href="/wiki/Sza%E2%80%99ab" title="Sza’ab">Sza’ab</a></li> <li><a href="/wiki/Szelomi" title="Szelomi">Szelomi</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_regionu_(Izrael)" title="Samorząd regionu (Izrael)">Samorządy regionu</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Ma%E2%80%99ale_Josef" title="Samorząd Regionu Ma’ale Josef">Ma’ale Josef</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Matte_Aszer" title="Samorząd Regionu Matte Aszer">Matte Aszer</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Misgaw" title="Samorząd Regionu Misgaw">Misgaw</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Poddystrykt_Safed" title="Poddystrykt Safed">Poddystrykt Safed</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a4_1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Stolica poddystryktu</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Safed" title="Safed">Safed</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Miasta_w_Izraelu" title="Miasta w Izraelu">Miasta</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Kirjat_Szemona" title="Kirjat Szemona">Kirjat Szemona</a></li> <li><a href="/wiki/Safed" title="Safed">Safed</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_lokalny_(Izrael)" title="Samorząd lokalny (Izrael)">Samorządy lokalne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Chacor_ha-Gelilit" title="Chacor ha-Gelilit">Chacor ha-Gelilit</a></li> <li><a href="/wiki/D%C5%BCisz" title="Dżisz">Dżisz</a></li> <li><a href="/wiki/Jesud_ha-Ma%E2%80%99ala" title="Jesud ha-Ma’ala">Jesud ha-Ma’ala</a></li> <li><a href="/wiki/Metulla" title="Metulla">Metulla</a></li> <li><a href="/wiki/Rosz_Pina" title="Rosz Pina">Rosz Pina</a></li> <li><a href="/wiki/Tuba-Zangarijja" title="Tuba-Zangarijja">Tuba-Zangarijja</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_regionu_(Izrael)" title="Samorząd regionu (Izrael)">Samorządy regionu</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Ha-Galil_ha-Eljon" title="Samorząd Regionu Ha-Galil ha-Eljon">Ha-Galil ha-Eljon</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Mewo%E2%80%99ot_ha-Chermon" title="Samorząd Regionu Mewo’ot ha-Chermon">Mewo’ot ha-Chermon</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Merom_ha-Galil" title="Samorząd Regionu Merom ha-Galil">Merom ha-Galil</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/w/index.php?title=Poddystrykt_Tyberiada&action=edit&redlink=1" class="new" title="Poddystrykt Tyberiada (strona nie istnieje)">Poddystrykt Tyberiada</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a5_1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Stolica poddystryktu</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Tyberiada" title="Tyberiada">Tyberiada</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Miasta_w_Izraelu" title="Miasta w Izraelu">Miasta</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Tyberiada" title="Tyberiada">Tyberiada</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_lokalny_(Izrael)" title="Samorząd lokalny (Izrael)">Samorządy lokalne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ajlabun" title="Ajlabun">Ajlabun</a></li> <li><a href="/wiki/Dejr_Channa" title="Dejr Channa">Dejr Channa</a></li> <li><a href="/wiki/Jawne%E2%80%99el" title="Jawne’el">Jawne’el</a></li> <li><a href="/wiki/Kefar_Tawor" title="Kefar Tawor">Kefar Tawor</a></li> <li><a href="/wiki/Kefar_Kama" title="Kefar Kama">Kefar Kama</a></li> <li><a href="/wiki/Maghar_(Izrael)" title="Maghar (Izrael)">Maghar</a></li> <li><a href="/wiki/Migdal" title="Migdal">Migdal</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_regionu_(Izrael)" title="Samorząd regionu (Izrael)">Samorządy regionu</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Al-Batuf" title="Samorząd Regionu Al-Batuf">Al-Batuf</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Ha-Galil_ha-Tachton" title="Samorząd Regionu Ha-Galil ha-Tachton">Ha-Galil ha-Tachton</a></li> <li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Emek_ha-Jarden" title="Samorząd Regionu Emek ha-Jarden">Emek ha-Jarden</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/w/index.php?title=Poddystrykt_Golan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Poddystrykt Golan (strona nie istnieje)">Poddystrykt Golan</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a6_1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Stolica poddystryktu</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Kacrin" title="Kacrin">Kacrin</a></li></ul> </td></tr><tr class="a6_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_lokalny_(Izrael)" title="Samorząd lokalny (Izrael)">Samorządy lokalne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Bukata" title="Bukata">Bukata</a></li> <li><a href="/wiki/En_Kinijje" title="En Kinijje">En Kinijje</a></li> <li><a href="/wiki/Ghad%C5%BCar" title="Ghadżar">Ghadżar</a></li> <li><a href="/wiki/Kacrin" title="Kacrin">Kacrin</a></li> <li><a href="/wiki/Mad%C5%BCdal_Szams" title="Madżdal Szams">Madżdal Szams</a></li> <li><a href="/wiki/Masade" title="Masade">Masade</a></li></ul> </td></tr><tr class="a6_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_regionu_(Izrael)" title="Samorząd regionu (Izrael)">Samorządy regionu</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Samorz%C4%85d_Regionu_Golan" title="Samorząd Regionu Golan">Golan</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Israel_north_dist.png" class="mw-file-description" title="Dystrykt Północny"><img alt="Dystrykt Północny" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Israel_north_dist.png/50px-Israel_north_dist.png" decoding="async" width="50" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Israel_north_dist.png/75px-Israel_north_dist.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Israel_north_dist.png/100px-Israel_north_dist.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="727" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Izrael_-_populacja_miast" title="Szablon:Izrael - populacja miast"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Izrael_-_populacja_miast&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Izrael - populacja miast (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Izrael_-_populacja_miast&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Miasta_w_Izraelu" title="Miasta w Izraelu">Miasta Izraela</a> z populacją powyżej 50 000 mieszkańców</div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">> 500 000</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Jerozolima" title="Jerozolima">Jerozolima</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">100 000 - 499 999</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Aszdod" title="Aszdod">Aszdod</a></li> <li><a href="/wiki/Aszkelon" title="Aszkelon">Aszkelon</a></li> <li><a href="/wiki/Bat_Jam" title="Bat Jam">Bat Jam</a></li> <li><a href="/wiki/Beer_Szewa" title="Beer Szewa">Beer Szewa</a></li> <li><a href="/wiki/Bene_Berak" title="Bene Berak">Bene Berak</a></li> <li><a href="/wiki/Hajfa" title="Hajfa">Hajfa</a></li> <li><a href="/wiki/Holon" title="Holon">Holon</a></li> <li><a href="/wiki/Netanja" title="Netanja">Netanja</a></li> <li><a href="/wiki/Petach_Tikwa" title="Petach Tikwa">Petach Tikwa</a></li> <li><a href="/wiki/Ramat_Gan" title="Ramat Gan">Ramat Gan</a></li> <li><a href="/wiki/Rechowot" title="Rechowot">Rechowot</a></li> <li><a href="/wiki/Riszon_le-Cijjon" title="Riszon le-Cijjon">Riszon le-Cijjon</a></li> <li><a href="/wiki/Tel_Awiw-Jafa" title="Tel Awiw-Jafa">Tel Awiw-Jafa</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">50 000 - 99 999</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Bet_Szemesz" title="Bet Szemesz">Bet Szemesz</a></li> <li><a href="/wiki/Hadera" title="Hadera">Hadera</a></li> <li><a href="/wiki/Herclijja" title="Herclijja">Herclijja</a></li> <li><a href="/wiki/Kefar_Sawa" title="Kefar Sawa">Kefar Sawa</a></li> <li><a href="/wiki/Lod" title="Lod">Lod</a></li> <li><a href="/wiki/Modi%E2%80%99in-Makkabbim-Re%E2%80%99ut" title="Modi’in-Makkabbim-Re’ut">Modi’in-Makkabbim-Re’ut</a></li> <li><a href="/wiki/Naharijja" title="Naharijja">Naharijja</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Nazaret</a></li> <li><a href="/wiki/Ra%E2%80%99ananna" title="Ra’ananna">Ra’ananna</a></li> <li><a href="/wiki/Ramla" title="Ramla">Ramla</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Israel.svg" class="mw-file-description" title="Flaga Izraela"><img alt="Flaga Izraela" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/50px-Flag_of_Israel.svg.png" decoding="async" width="50" height="36" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/75px-Flag_of_Israel.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/100px-Flag_of_Israel.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="800" /></a></span> </p> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-g"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Miasto" title="Miasto">miasto</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/138374209">138374209</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n80093429">n80093429</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4041463-2">4041463-2</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/5096021-0">5096021-0</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb122205922">122205922</a></span></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/030878179">030878179</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ge291844">ge291844</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007554925105171">987007554925105171</a></span></li><li><a href="/wiki/Brazylijska_Biblioteka_Narodowa" title="Brazylijska Biblioteka Narodowa">BLBNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://acervo.bn.br/sophia_web/autoridade/detalhe/000085469">000085469</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3946324.html">3946324</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Nazareth-Israel">place/Nazareth-Israel</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/2244813">2244813</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Nasaret">Nasaret</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0045504.xml">0045504</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazaret&oldid=75017963">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazaret&oldid=75017963</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Dobre_Artyku%C5%82y" title="Kategoria:Dobre Artykuły">Dobre Artykuły</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Nazaret" title="Kategoria:Nazaret">Nazaret</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Miasta_w_Izraelu" title="Kategoria:Miasta w Izraelu">Miasta w Izraelu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Arabskie_miasta_i_miejscowo%C5%9Bci_w_Izraelu" title="Kategoria:Arabskie miasta i miejscowości w Izraelu">Arabskie miasta i miejscowości w Izraelu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Miasta_biblijne" title="Kategoria:Miasta biblijne">Miasta biblijne</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Miejsca_zwi%C4%85zane_z_%C5%BCyciem_Jezusa" title="Kategoria:Miejsca związane z życiem Jezusa">Miejsca związane z życiem Jezusa</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Strony_u%C5%BCywaj%C4%85ce_rozszerzenia_EasyTimeline" title="Kategoria:Strony używające rozszerzenia EasyTimeline">Strony używające rozszerzenia EasyTimeline</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_czasopisma_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony">Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wyr%C3%B3%C5%BCnione_artyku%C5%82y" title="Kategoria:Wyróżnione artykuły">Wyróżnione artykuły</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 21 paź 2024, 14:32.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazaret&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-d8f47","wgBackendResponseTime":171,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.297","walltime":"1.737","ppvisitednodes":{"value":32956,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":236379,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":58484,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":15,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":82012,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":6,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1486.634 1 -total"," 41.87% 622.402 1 Szablon:Przypisy"," 29.05% 431.834 58 Szablon:Cytuj_stronę"," 20.11% 298.988 1 Szablon:Miejscowość_infobox"," 10.18% 151.337 18 Szablon:Cytuj_książkę"," 10.04% 149.222 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 10.01% 148.882 7 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 9.53% 141.614 1 Szablon:Izrael_-_Dystrykt_Północny"," 4.63% 68.788 23 Szablon:Infobox_wiersz_dodaj"," 3.94% 58.569 115 Szablon:Lang"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.614","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7064803,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P41'\n{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\nwspółrzędne = \"32°42′N 35°18′E\"\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Miejscowość infobox\",\n [\"geohack\"] = \"type:city\",\n}\nmap = \"Dystrykt Północny (Izrael)\"\nmap = \"Izrael\"\nmap = \"Dystrykt Północny (Izrael)\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Nazaret”\",\n [\"description\"] = \"Nazaret\",\n [\"latitude\"] = 32.7,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=32.7_N_35.3_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 35.3,\n [\"mark\"] = \"Red pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"blisko centrum na dole\",\n [\"rx\"] = 97.522940852934,\n [\"ry\"] = 162.22806318595,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 40.976025568459,\n [\"y\"] = 65.330970288182,\n}\nmap = \"Izrael\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Nazaret”\",\n [\"description\"] = \"Nazaret\",\n [\"latitude\"] = 32.7,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=32.7_N_35.3_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 35.3,\n [\"mark\"] = \"Red pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"u góry nieco na prawo\",\n [\"rx\"] = 98.461538461538,\n [\"ry\"] = 56.634093376764,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 61.538461538461,\n [\"y\"] = 19.047619047619,\n}\n\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n#prop B = 1\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-dnxpp","timestamp":"20241124201652","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Nazaret","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Nazaret","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q430776","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q430776","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-08-29T19:53:30Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/83\/PikiWiki_Israel_17818_Cities_in_Israel.jpg","headline":"miasto na p\u00f3\u0142nocy Izraela"}</script> </body> </html>