CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Boraan (stofklasse) - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"7ce72692-52c0-462d-b4d7-ce718316f44f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Boraan_(stofklasse)","wgTitle":"Boraan (stofklasse)","wgCurRevisionId":66797958,"wgRevisionId":66797958,"wgArticleId":968163,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Boraan","Stofklasse"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Boraan_(stofklasse)","wgRelevantArticleId":968163,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0, "wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q127611","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/58/Borane-3D-balls.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1005"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Borane-3D-balls.png/800px-Borane-3D-balls.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="670"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Borane-3D-balls.png/640px-Borane-3D-balls.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="536"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Boraan (stofklasse) - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Boraan_(stofklasse)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Boraan_(stofklasse)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Boraan_stofklasse rootpage-Boraan_stofklasse skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/1_december"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Boraan+%28stofklasse%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Boraan+%28stofklasse%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Boraan+%28stofklasse%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Boraan+%28stofklasse%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Algemene_formules_voor_de_boranen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Algemene_formules_voor_de_boranen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Algemene formules voor de boranen</span> </div> </a> <ul id="toc-Algemene_formules_voor_de_boranen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Afspraken_over_naamgeving" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Afspraken_over_naamgeving"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Afspraken over naamgeving</span> </div> </a> <ul id="toc-Afspraken_over_naamgeving-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Soorten_boorclusters" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Soorten_boorclusters"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Soorten boorclusters</span> </div> </a> <ul id="toc-Soorten_boorclusters-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Binding_in_boranen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Binding_in_boranen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Binding in boranen</span> </div> </a> <ul id="toc-Binding_in_boranen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chemie_van_boranen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chemie_van_boranen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Chemie van boranen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Chemie_van_boranen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Chemie van boranen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Chemie_van_boranen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Eigenschappen_en_trends_in_reactiviteit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Eigenschappen_en_trends_in_reactiviteit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Eigenschappen en trends in reactiviteit</span> </div> </a> <ul id="toc-Eigenschappen_en_trends_in_reactiviteit-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Synthese_and_algemene_reactiviteit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Synthese_and_algemene_reactiviteit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Synthese and algemene reactiviteit</span> </div> </a> <ul id="toc-Synthese_and_algemene_reactiviteit-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Boraan (stofklasse)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 32 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-32" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">32 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA" title="بورانات – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بورانات" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8" title="Борани – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Борани" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Bor%C3%A0_(grup)" title="Borà (grup) – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Borà (grup)" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Borany" title="Borany – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Borany" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Borane" title="Borane – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Borane" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%8C%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CE%B1_%CE%B2%CE%BF%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1" title="Ανόργανα βοράνια – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Ανόργανα βοράνια" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Boron_hydride_clusters" title="Boron hydride clusters – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Boron hydride clusters" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Borano" title="Borano – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Borano" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Borano_(konposatu_taldea)" title="Borano (konposatu taldea) – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Borano (konposatu taldea)" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="بوران‌ها – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بوران‌ها" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Boraani" title="Boraani – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Boraani" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Borane_(groupe)" title="Borane (groupe) – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Borane (groupe)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/B%C3%B3r%C3%A1in" title="Bóráin – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Bóráin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Bor%C3%A1nok" title="Boránok – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Boránok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Borani" title="Borani – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Borani" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%9C%E3%83%A9%E3%83%B3" title="ボラン – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ボラン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D1%81%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Борсутектер – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Борсутектер" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B3%B4%EB%A0%88%EC%9D%B8%EB%A5%98" title="보레인류 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="보레인류" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Boranen" title="Boranen – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Boranen" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Bor%C5%ABde%C5%86ra%C5%BEi" title="Borūdeņraži – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Borūdeņraži" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%8B%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="ബോറേനുകൾ – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ബോറേനുകൾ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Boran" title="Boran – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Boran" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Borowodory" title="Borowodory – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Borowodory" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Borano" title="Borano – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Borano" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Borani" title="Borani – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Borani" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Бороводороды – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Бороводороды" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Boran" title="Boran – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Boran" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Boran" title="Boran – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Boran" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Boran" title="Boran – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Boran" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%96" title="Бороводні – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Бороводні" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Borvodorodlar" title="Borvodorodlar – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Borvodorodlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%A1%BC%E7%83%B7" title="硼烷 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="硼烷" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q127611#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Boraan_(stofklasse)" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Overleg:Boraan_(stofklasse)&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Boraan_(stofklasse)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Boraan_(stofklasse)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Boraan_(stofklasse)" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Boraan_(stofklasse)" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&oldid=66797958" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Boraan_%28stofklasse%29&id=66797958&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBoraan_%28stofklasse%29"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBoraan_%28stofklasse%29"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Boraan+%28stofklasse%29"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Boraan_%28stofklasse%29&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Boranes" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q127611" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Borane-3D-balls.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Borane-3D-balls.png/260px-Borane-3D-balls.png" decoding="async" width="260" height="218" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Borane-3D-balls.png/390px-Borane-3D-balls.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Borane-3D-balls.png/520px-Borane-3D-balls.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="921" /></a><figcaption>Boraan</figcaption></figure> <p>In de <a href="/wiki/Chemie" class="mw-redirect" title="Chemie">chemie</a> is een <b>boraan</b> een verbinding van <a href="/wiki/Boor_(element)" title="Boor (element)">boor</a> en <a href="/wiki/Waterstof_(element)" title="Waterstof (element)">waterstof</a>. De boranen vormen een grote groep verbindingen met de algemene formule B<sub>x</sub>H<sub>y</sub>. De verbindingen komen niet in de natuur voor. Veel boranen worden aan de lucht snel <a href="/wiki/Oxidatie" title="Oxidatie">geoxideerd</a>, sommigen zelfs op een explosieve manier. Het kleinste lid van de familie, BH<sub>3</sub> wordt 'boraan' of 'monoboraan' genoemd. Deze verbinding is niet stabiel en <a href="/wiki/Dimeer" title="Dimeer">dimeriseert</a> zeer snel tot <a href="/wiki/Diboraan" title="Diboraan">diboraan</a>, B<sub>2</sub>H<sub>6</sub>. In de grotere leden van de familie komen clusters van booratomen voor, bijvoorbeeld B<sub>20</sub>H<sub>26</sub> waarvan verschillende <a href="/wiki/Isomerie" class="mw-redirect" title="Isomerie">isomeren</a> bestaan. Deze isomeren zijn wel allemaal gebaseerd op twee gekoppelde clusters van 10 booratomen. </p><p>De belangrijkste boranen zijn <a href="/wiki/Diboraan" title="Diboraan">diboraan</a> (B<sub>2</sub>H<sub>6</sub>), <a href="/wiki/Pentaboraan" title="Pentaboraan">pentaboraan</a> (B<sub>5</sub>H<sub>9</sub>) en <a href="/wiki/Decaboraan" title="Decaboraan">decaboraan</a> (B<sub>10</sub>H<sub>14</sub>). </p><p>De boranen leidden tot verschillende nieuwe technieken en ideeën in de chemie. De eerste praktische onderzoekers van de boranen moesten de experimentele technieken ontwikkelen die nodig waren om de zuurstofgevoelige verbindingen te kunnen hanteren. Bovendien moesten theoretisch chemici een bevredigende verklaring vinden voor de manier waarop de binding in boranen tot stand komt. Ooit zijn boranen onderzocht als mogelijke brandstof voor raketten. </p><p>Recentelijk zijn nieuwe, aan boranen verwante, groepen verbindingen ontdekt, zoals de <a href="/wiki/Carboranen" class="mw-redirect" title="Carboranen">carboranen</a> waarin een of meer booratomen vervangen zijn door koolstof en de <a href="/w/index.php?title=Metalloboraan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Metalloboraan (de pagina bestaat niet)">metalloboranen</a>, waarin een of meer booratomen door metaalatomen zijn vervangen. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De ontwikkeling van de boraanchemie bood twee uitdagingen aan de chemici. Ten eerste moesten nieuwe laboratoriumtechnieken ontwikkeld worden om de zeer reactieve verbindingen te kunnen hanteren. Ten tweede vormden de structuren een uitdaging voor de beschrijving van de chemische binding. </p><p><a href="/w/index.php?title=Alfred_Stock&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfred Stock (de pagina bestaat niet)">Alfred Stock</a>, een Duitse chemicus, was de eerste die de serie boor-waterstofverbindingen beschreef. In zijn onderzoeksgroep werden de glasvacuümlijn en de technieken ontwikkeld om de boorverbindingen te hanteren. Blootstelling aan kwik, gebruikt in de <a href="/w/index.php?title=Kwikdiffusiepomp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kwikdiffusiepomp (de pagina bestaat niet)">kwikdiffusiepompen</a>, leidde tot <a href="/wiki/Kwikvergiftiging" title="Kwikvergiftiging">kwikvergiftiging</a> bij <a href="/w/index.php?title=Alfred_Stock&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfred Stock (de pagina bestaat niet)">Stock</a>. Hij was de eerste die in wetenschappelijke artikelen dit onderwerp beschreef. De chemische binding in boranen werd onderzocht door <a href="/wiki/William_Lipscomb" title="William Lipscomb">Lipscomb</a> en zijn groep. Lipscomb ontving in <a href="/wiki/1976" title="1976">1976</a> de <a href="/wiki/Nobelprijs_voor_de_Scheikunde" class="mw-redirect" title="Nobelprijs voor de Scheikunde">Nobelprijs voor de Scheikunde</a> voor dit werk. <a href="/w/index.php?title=Polyhedral_skeletal_electron_pair_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polyhedral skeletal electron pair theory (de pagina bestaat niet)">PSEPT</a>, (ook bekend als "Wades rules") kunnen gebruikt worden om de structuur van boranen te voorspellen. </p><p>Tijdens de Tweede Wereldoorlog groeide de interesse in boranen in verband met de mogelijkheid om <a href="/w/index.php?title=Uraniumboorhydride&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uraniumboorhydride (de pagina bestaat niet)">uraniumboorhydride</a> te gebruiken om <a href="/wiki/Isotopen_van_uranium" title="Isotopen van uranium">uranium-235</a> te zuiveren. In de Verenigde Staten onderzocht een team onder leiding van <a href="/wiki/Hermann_Irving_Schlesinger" title="Hermann Irving Schlesinger">Schlesinger</a> de basischemie van de boorhydriden en de overeenkomstige <a href="/wiki/Aluminiumhydride" title="Aluminiumhydride">aluminiumhydrides</a>. Hoewel uraniumboorhydride uiteindelijk niet voor de <a href="/w/index.php?title=Isotoopscheiding&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isotoopscheiding (de pagina bestaat niet)">isotoopscheiding</a> is gebruikt, vormde Schlesingers werk een solide basis voor de ontwikkeling van een groot aantal boorhydride<a href="/wiki/Reagens" title="Reagens">reagentia</a> die gebruikt worden in de <a href="/wiki/Organische_synthese" title="Organische synthese">organische synthese</a>. Veel van het praktische werk werd gedaan door een student van Schlesinger, <a href="/wiki/Herbert_C._Brown" class="mw-redirect" title="Herbert C. Brown">Herbert C. Brown</a>. Zo wordt bijvoorbeeld <a href="/wiki/Natriumboorhydride" title="Natriumboorhydride">natriumboorhydride</a> als standaardreagens gebruikt in de reductie van <a href="/wiki/Aldehyde" title="Aldehyde">aldehyden</a> en <a href="/wiki/Keton" title="Keton">ketonen</a> naar de overeenkomstige <a href="/wiki/Alkanol" class="mw-redirect" title="Alkanol">alkanolen</a>. Brown ontving in <a href="/wiki/1979" title="1979">1979</a> de Nobelprijs voor chemie in verband met dit werk.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In de jaren vijftig en de vroege jaren zestig van de 20e eeuw investeerden de Verenigde Staten en de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a> in boorhydriden in verband met de hoge verbrandingswarmte van deze verbindingen. Zeer snelle straaljagers als de <a href="/wiki/North_American_B-70_Valkyrie" class="mw-redirect" title="North American B-70 Valkyrie">North American B-70 Valkyrie</a> gebruikten deze brandstof. De ontwikkeling van geavanceerde <a href="/wiki/Grond-luchtwapen" class="mw-redirect" title="Grond-luchtwapen">grond-luchtraketten</a> maakte de snelle straaljagers overbodig en de brandstofprogramma's werden stopgezet, hoewel <a href="/wiki/Tri-ethylboraan" title="Tri-ethylboraan">tri-ethylboraan</a> (TEB) later gebruikt werd in de <a href="/wiki/SR-71_Blackbird" class="mw-redirect" title="SR-71 Blackbird">SR-71 Blackbird</a>.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Algemene_formules_voor_de_boranen">Algemene formules voor de boranen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Algemene formules voor de boranen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Algemene formules voor de boranen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Er zijn vier series boraanclusters, in grote moleculen zijn meerdere clusters met elkaar gekoppeld. In de volgende tabel staat de <span style="font-family:'Times New Roman', 'Nimbus Roman No9 L', Times, serif; font-size:118%; white-space:nowrap;"><i>n</i></span> voor het aantal booratomen in het cluster. </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Type </th> <th>Formule </th> <th>Opmerking </th></tr> <tr> <td><i>closo−</i> </td> <td>B<sub>n</sub>H<sub>n</sub><sup>2−</sup> </td> <td>Er zijn geen neutrale B<sub>n</sub>H<sub>n+2</sub> boranen bekend </td></tr> <tr> <td><i>nido−</i> </td> <td>B<sub>n</sub>H<sub>n+4</sub> </td> <td> </td></tr> <tr> <td><i>arachno−</i> </td> <td>B<sub>n</sub>H<sub>n+6</sub> </td> <td> </td></tr> <tr> <td><i>hypho−</i> </td> <td>B<sub>n</sub>H<sub>n+8</sub> </td> <td>Alleen afgeleide verbindingen bekend </td></tr></tbody></table> <p>Er is een serie gesubstitueerde neutrale <i>hypercloso</i>boranen bekend met de theoretische formule B<sub>n</sub>H<sub>n</sub>. Voorbeelden zijn: B<sub>12</sub>(OCH<sub>2</sub>C<sub>6</sub>H<sub>5</sub>)<sub>12</sub> dat als stabiel gesubstitueerd <i>hypercloso-</i>B<sub>12</sub>H<sub>12</sub> kan worden beschouwd.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Afspraken_over_naamgeving">Afspraken over naamgeving</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Afspraken over naamgeving" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Afspraken over naamgeving"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/IUPAC_nomenclatuur" class="mw-redirect" title="IUPAC nomenclatuur">naamgeving</a> van neutrale boranen wordt geïllustreerd met de voorbeelden. Het <a href="/wiki/Grieks" title="Grieks">Griekse</a> voorvoegsel in de naam geeft het aantal booratomen in de verbinding aan, het aantal waterstofatomen wordt weergegeven tussen ronde haken. </p> <ul><li>B<sub>5</sub>H<sub>9</sub> pentaboraan(9)</li> <li>B<sub>6</sub>H<sub>12</sub> hexaboraan(12)</li></ul> <p>De <a href="/wiki/IUPAC_nomenclatuur" class="mw-redirect" title="IUPAC nomenclatuur">naamgeving</a> van anionen wordt met het volgende voorbeeld geïllustreerd. Het aantal waterstofatomen wordt aangegeven, gevolgd door het aantal booratomen, de lading staat tussen ronde haken. </p> <ul><li>B<sub>5</sub>H<sub>8</sub><sup>−</sup> octahydropentaboraat(1−)</li></ul> <p>Indien noodzakelijk kunnen <i><b>closo−</b></i> <i><b>nido−</b></i> et cetera toegevoegd worden </p> <ul><li>B<sub>5</sub>H<sub>9</sub>, <i>nido</i>pentaboraan(9)</li> <li>B<sub>4</sub>H<sub>10</sub>, <i>arachno</i>tetraboraan(10)</li> <li>B<sub>6</sub>H<sub>6</sub><sup>2−</sup>, hexahydro<i>closo</i>hexaboraat(2-)</li></ul> <p>Het zal niemand verbazen dat een groot aantal van deze verbindingen van <a href="/wiki/Triviale_naam_(chemie)" title="Triviale naam (chemie)">triviale namen</a> is voorzien. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Soorten_boorclusters">Soorten boorclusters</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Soorten boorclusters" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Soorten boorclusters"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In het begin van de jaren zeventig van de 20e eeuw realiseerde men zich dat de clusters van booratomen aan elkaar gerelateerd waren én dat ze benaderd konden worden als <a href="/wiki/Delta%C3%ABder" title="Deltaëder">deltaëder</a> of als deltaëders met een of meer ontbrekende hoekpunten. De in de boraanchemie voorkomende deltaëders zijn (de gebruikte namen worden door veel chemici toegepast): </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>deltaëder </th> <th>hoekpunten </th></tr> <tr> <td>trigonale bipiramide </td> <td>5 </td></tr> <tr> <td>octaëder </td> <td>6 </td></tr> <tr> <td>pentagonale bipiramide </td> <td>7 </td></tr> <tr> <td>dodecaëder </td> <td>8 </td></tr> <tr> <td>driezijdig vergroot prisma </td> <td>9 </td></tr> <tr> <td>dubbel vergroot vierkant antiprisma </td> <td>10 </td></tr> <tr> <td>octadecaëder </td> <td>11 </td></tr> <tr> <td>icosaëder </td> <td>12 </td></tr></tbody></table> <p>Een van de eigenschappen van de deltaëders is dat de booratomen op de hoekpunten verschillende aantallen booratomen als directe buren kunnen hebben. In de pentagonale bipiramide hebben 2 booratomen 3 anderen als buur, terwijl 3 booratomen 4 anderen als directe buur "zien". In de octaëder zijn alle hoekpunten gelijk: ieder booratoom heeft 4 directe buren. Deze verschillen in de omgeving zijn belangrijk als men de clusters bekijkt met <sup>11</sup>B <a href="/wiki/NMR_spectroscopie" class="mw-redirect" title="NMR spectroscopie">NMR</a>, want de verschillende booratomen hebben ook een verschillende <a href="/wiki/Chemische_verschuiving" title="Chemische verschuiving">chemische verschuiving</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Diborane-3D-balls.png" class="mw-file-description" title="Diboraan, B2H6"><img alt="Diboraan, B2H6" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Diborane-3D-balls.png/120px-Diborane-3D-balls.png" decoding="async" width="120" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Diborane-3D-balls.png/180px-Diborane-3D-balls.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Diborane-3D-balls.png/240px-Diborane-3D-balls.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="692" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><center><a href="/wiki/Diboraan" title="Diboraan">Diboraan, B<sub>2</sub>H<sub>6</sub></a></center></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Pentaborane-3D-balls.png" class="mw-file-description" title="Pentaboraan-[9], B5H9"><img alt="Pentaboraan-[9], B5H9" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Pentaborane-3D-balls.png/120px-Pentaborane-3D-balls.png" decoding="async" width="120" height="101" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Pentaborane-3D-balls.png/180px-Pentaborane-3D-balls.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Pentaborane-3D-balls.png/240px-Pentaborane-3D-balls.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="924" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><center><a href="/wiki/Pentaboraan" title="Pentaboraan">Pentaboraan-[9], B<sub>5</sub>H<sub>9</sub></a></center></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Decaborane-3D-balls.png" class="mw-file-description" title="Decaboraan-[14], B10H14"><img alt="Decaboraan-[14], B10H14" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Decaborane-3D-balls.png/120px-Decaborane-3D-balls.png" decoding="async" width="120" height="94" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Decaborane-3D-balls.png/180px-Decaborane-3D-balls.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Decaborane-3D-balls.png/240px-Decaborane-3D-balls.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="865" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><center><a href="/wiki/Decaboraan" title="Decaboraan">Decaboraan-[14], B<sub>10</sub>H<sub>14</sub></a></center></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Dodecaborane-3D-balls.png" class="mw-file-description" title="B12H122−"><img alt="B12H122−" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Dodecaborane-3D-balls.png/115px-Dodecaborane-3D-balls.png" decoding="async" width="115" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Dodecaborane-3D-balls.png/172px-Dodecaborane-3D-balls.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Dodecaborane-3D-balls.png/230px-Dodecaborane-3D-balls.png 2x" data-file-width="1052" data-file-height="1100" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><center>B<sub>12</sub>H<sub>12</sub><sup>2−</sup></center></div> </li> </ul> <p>B<sub>6</sub>H<sub>10</sub> is een typisch voorbeeld. De essentie van de geometrie van het cluster komt neer op een rangschikking van 7 booratomen in een pentagonale bipiramide, waarbij één hoekpunt met het grootste aantal directe buren (5) ontbreekt. Extra waterstofatomen vormen bruggen langs het ontbrekende hoekpunt. </p><p>Een opmerkelijke uitzondering op bovenstaande regel vormt B<sub>8</sub>H<sub>12</sub>, waarvoor een <i>nido-</i> geometrie verwacht zou worden (gebaseerd op B<sub>9</sub>H<sub>9</sub><sup>2−</sup> met één ontbrekend hoekpunt). De geometrie is vergelijkbaar met B<sub>8</sub>H<sub>14</sub> die gebaseerd is op B<sub>10</sub>H<sub>10</sub><sup>2−</sup>. </p><p>De namen voor de serie boranen zijn afgeleid van de dit algemene schema voor clustergeometrie: </p> <ul><li><i><b>hypercloso-</b></i> (van het Griekse "over de kooi"), een gesloten, compleet cluster zoals B<sub>8</sub>Cl<sub>8</sub> dat een ietwat vervormde dodecaëder vormt.</li> <li><i><b>closo-</b></i> (van het Griekse "kooi") een gesloten, complete cluster, bijvoorbeeld een icosaëder B<sub>12</sub>H<sub>12</sub><sup>2−</sup></li> <li><i><b>nido-</b></i> (van het Latijnse woord voor "nest") B-atomen komen voor op een n+1 deltaëder, bijvoorbeeld B<sub>5</sub>H<sub>9</sub>, een octaëder die één hoekpunt mist.</li> <li><i><b>arachno-</b></i> (van het Griekse woord voor "spin" of "spinnenweb") B-atomen bezetten de hoekpunten van een n+2 deltaëder, zoals in B<sub>4</sub>H<sub>10</sub>, een octaëder waarin 2 hoekpunten ontbreken.</li> <li><i><b>hypho-</b></i> (van het Griekse woord voor "net") B-atomen bezetten de hoekpunten van een n+3 deltaëder, een mogelijkheid is dan B<sub>8</sub>H<sub>16</sub>, dat de structuur heeft van een octaëder waarin 3 hoekpunten ontbreken.</li> <li><i><b>conjuncto-</b></i> (van het Latijnse woord voor "verbonden", "verenigd") 2 of meer van de hierboven genoemde clusters zijn gekoppeld tot één geheel.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Binding_in_boranen">Binding in boranen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Binding in boranen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Binding in boranen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Boranen zijn <a href="/wiki/Elektronendefici%C3%ABntie" title="Elektronendeficiëntie">elektrondeficiënte</a> verbindingen en vormen om die reden een probleem voor de gebruikelijke manier van het beschrijven van <a href="/wiki/Covalente_binding" title="Covalente binding">covalente bindingen</a> waarin gedeelde elektronenparen betrokken zijn. BH<sub>3</sub> vormt een trigonaal, vlak molecule (D<sub>3h</sub> <a href="/wiki/Moleculaire_symmetrie" title="Moleculaire symmetrie">moleculaire symmetrie</a>). <a href="/wiki/Diboraan" title="Diboraan">Diboraan</a> heeft een structuur waarin waterstofatomen in de binding tussen de twee B-atomen voorkomt (zie bij <a href="/wiki/Diboraan" title="Diboraan">diboraan</a>. Tussen B-atomen zijn dus blijkbaar meerdere soorten bindingen mogelijk: </p> <ul><li><a href="/wiki/3_center_2_electron" class="mw-redirect" title="3 center 2 electron">3 centra, 2 elektronenbinding</a>: B-H-B met waterstof in de binding</li> <li>3 centra 2 elektronenbinding: B-B-B bindingen</li> <li>2 centra 2 elektronenbinding: in B-B, B-H en BH<sub>2</sub></li></ul> <p>Het styx-getal is door Lipscomb geïntroduceerd om het aantal elektronen in de boranen te kunnen berekenen. </p> <ul><li>s = aantal 3 centra B-H-B bindingen</li> <li>t = aantal 3 centra B-B-B bindingen</li> <li>y = aantal "gewone" bindingen tussen twee booratomen: B-B</li> <li>x = aantal "gewone" bindingen tussen boor en waterstof: B-H</li></ul> <p>Hoewel de methode van Lipscomb grotendeels vervangen is door de <a href="/wiki/Kwantummechanica" title="Kwantummechanica">kwantummechanische benadering</a>, biedt ze nog steeds inzicht in de verdeling van de elektronen, met als resultaat een eenvoudige regel: de <a href="/w/index.php?title=Polyhedral_skeletal_electron_pair_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polyhedral skeletal electron pair theory (de pagina bestaat niet)">PSEPT</a>. Met behulp van deze regel, ook bekend als de regel van Wade, kan het type cluster <i>closo-</i>, <i>nido-</i>, enzovoort voorspeld worden. De kracht van de regel zit hem in het gebruiksgemak en de algemene toepasbaarheid, ook buiten de boraanchemie. </p><p>Er wordt nog steeds gewerkt aan een verbetering van de kwantummechanische beschrijving van de binding in boranen. De laatste ontwikkelingen hebben betrekking op een <a href="/w/index.php?title=4_centra,_2_elektronenbinding&action=edit&redlink=1" class="new" title="4 centra, 2 elektronenbinding (de pagina bestaat niet)">4 centra, 2 elektronenbinding</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chemie_van_boranen">Chemie van boranen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Chemie van boranen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Chemie van boranen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Eigenschappen_en_trends_in_reactiviteit">Eigenschappen en trends in reactiviteit</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Eigenschappen en trends in reactiviteit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Eigenschappen en trends in reactiviteit"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Boranen zijn allemaal kleurloos en <a href="/wiki/Diamagnetisme" title="Diamagnetisme">diamagnetisch</a>. Het zijn reactieve verbindingen; sommigen zijn zelfs <a href="/wiki/Pyrofore_stof" title="Pyrofore stof">pyrofoor</a>. De meeste boranen zijn zeer giftig en speciale voorzorgsmaatregelen tijdens het werken met boranen zijn veelal noodzakelijk. </p> <dl><dt><i>closo-</i></dt> <dd>Er zijn geen neutrale closoboranen bekend. Zouten van de closoanionen, B<sub>n</sub>H<sub>n</sub><sup>2−</sup> zijn stabiel in neutrale waterige oplossingen; hun stabiliteit neemt toe met hun grootte. Het zout K<sub>2</sub>B<sub>12</sub>H<sub>12</sub> is stabiel tot 700°C.</dd> <dt><i>nido-</i></dt> <dd><a href="/wiki/Pentaboraan" title="Pentaboraan">Pentaboraan(9)</a> en <a href="/wiki/Decaboraan" title="Decaboraan">decaboraan(14)</a> zijn de meest stabiele <i>nido</i>boranen, in tegenstelling tot <i>nido</i>-B<sub>8</sub>H<sub>12</sub> dat al ontleedt boven −35°C.</dd> <dt><i>arachno-</i></dt> <dd>In het algemeen zijn deze clustertypen reactiever dan <i>nido</i>boranen, maar opnieuw geldt dat de grotere clusters stabieler zijn.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Synthese_and_algemene_reactiviteit">Synthese and algemene reactiviteit</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Synthese and algemene reactiviteit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Synthese and algemene reactiviteit"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Boraan BH<sub>3</sub></dt> <dd>Dit is een belangrijk intermediair in de <a href="/wiki/Pyrolyse" title="Pyrolyse">pyrolyse</a> van diboraan in de productie van hogere boranen.</dd> <dt><a href="/wiki/Diboraan" title="Diboraan">Diboraan</a></dt> <dd>Diboraan wordt industrieel bereid via de reductie van <a href="/wiki/Boortrifluoride" title="Boortrifluoride">BF<sub>3</sub></a>, en is als zodanig het uitgangspunt voor de bereiding van de hogere boranen. De verbinding is uitgebreid bestudeerd.</dd> <dt>Hogere boranen</dt> <dd>Typische reacties van boranen zijn: <ul><li><a href="/wiki/Substitutiereactie" title="Substitutiereactie">elektrofiele substitutie</a></li> <li>splitsing door <a href="/wiki/Lewisbase" title="Lewisbase">Lewisbasen</a></li> <li>deprotonering door sterke basen</li> <li>opbouwreacties naar clusters met boorhydriden</li> <li>reactie van een <i>nido</i>boraan met een <a href="/wiki/Alkyn" title="Alkyn">alkyn</a>, wat leidt tot een <a href="/wiki/Carboraan" title="Carboraan">carboraan</a> <a href="/w/index.php?title=Cluster_chemie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cluster chemie (de pagina bestaat niet)">cluster</a></li></ul></dd> <dd>Boranen kunnen optreden als ligand in coördinatieverbindingen. <a href="/wiki/Hapticiteit" title="Hapticiteit">Hapticiteiten</a> zijn bekend van af η<sup>1</sup> tot η<sup>6</sup>, waarbij de elektronen zowel afkomstig kunnen zijn uit een 3-centra-2-elektronenbinding (B-H-B) als uit een "normale" B-B binding. <i>nido-</i>B<sub>6</sub>H<sub>10</sub> kan bijvoorbeeld etheen vervangen in <a href="/w/index.php?title=Zout_van_Zeise&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zout van Zeise (de pagina bestaat niet)">zout van Zeise</a>, er wordt Fe(η<sup>2</sup>-B<sub>6</sub>H<sub>10</sub>)(CO)<sub>4</sub> gevormd.</dd></dl> <p>Boranen kunnen reageren tot heteroboranen zoals <a href="/wiki/Carboraan" title="Carboraan">carboranen</a> of metalloboranen (<a href="/w/index.php?title=Clusterchemie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clusterchemie (de pagina bestaat niet)">clusters</a> die zowel boor- als metaalatomen bevatten). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Silaan_(stofklasse)" title="Silaan (stofklasse)">Silaan (stofklasse)</a></li> <li><a href="/wiki/Fosfaan_(stofklasse)" title="Fosfaan (stofklasse)">Fosfaan (stofklasse)</a></li> <li><a href="/wiki/Germaan_(stofklasse)" title="Germaan (stofklasse)">Germaan (stofklasse)</a></li> <li><a href="/wiki/Arsaan_(stofklasse)" title="Arsaan (stofklasse)">Arsaan (stofklasse)</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Brown, H. C. “Organic Syntheses via Boranes” John Wiley & Sons, Inc. New York: 1975. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-471-11280-1" title="Speciaal:Boekbronnen/0-471-11280-1">ISBN 0-471-11280-1</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://incolor.inebraska.com/hwolfe/history/sr71.pdf">Herb Wolfe, History, SR-71</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161204054005/http://incolor.inebraska.com/hwolfe/history/sr71.pdf">Gearchiveerd</a> op 4 december 2016.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">[<a rel="nofollow" class="external free" href="https://doi.org/10.1002/1521-3773(20010504)40:9">https://doi.org/10.1002/1521-3773(20010504)40:9</a><1664::AID-ANIE16640>3.0.CO;2-O Peymann T., Knobler C.B.,Khan S.I., Hawthorne M.F., Dodeca(benzyloxy)dodecaborane, B12(OCH2Ph)12: A Stable Derivative of hypercloso‐B12H12, Angew Chemie Int Ed (2001) 40,9,1664-1667</span> </li> </ol></div></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&oldid=66797958">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&oldid=66797958</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Boraan" title="Categorie:Boraan">Boraan</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Stofklasse" title="Categorie:Stofklasse">Stofklasse</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 7 jan 2024 om 20:57.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Boraan_(stofklasse)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-s494l","wgBackendResponseTime":175,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.070","walltime":"0.373","ppvisitednodes":{"value":232,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":802,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":27,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":6,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":5285,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 57.701 1 -total"," 48.00% 27.696 1 Sjabloon:Appendix"," 41.53% 23.963 1 Sjabloon:References"," 7.71% 4.448 1 Sjabloon:Math"," 5.40% 3.116 1 Sjabloon:ISBN"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.002","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":584295,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6b6c9bdc8b-p7gkc","timestamp":"20241102180331","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Boraan (stofklasse)","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Boraan_(stofklasse)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q127611","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q127611","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-08-15T20:42:06Z","dateModified":"2024-01-07T19:57:07Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/58\/Borane-3D-balls.png","headline":"stofklasse"}</script> </body> </html>